docs/ssh4-s.htm


<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.0 Transitional//EN">
<html>
<head>
<meta http-equiv="Content-type" content="text/html; charset=utf-8">
<meta name="Keywords" content="Sámi skuvlahistorjá, skuvla, sámegiella, oahpahus">
<meta name="description" content="">
<meta name="Author" content="">


<title>Sámi skuvlahistorjá 4</title>
<link rel="stylesheet" type="text/css" href="ssh1.css" />
</head>

<body>
<p align=right><a href="ssh4-n.htm"><img src="norflagg.jpg"> På norsk</a></p>

<h1>Sámi skuvlahistorjá 4</h1>
<h2>Samisk skolehistorie 4</h2>
<h2>Samien skuvle-vaajese 4</h2>
<h2>Sámij skåvllåhiståvrrå 4</h2>
<p align=center><font size=+2><a href="ssh4arv-s.htm">Árvvoštallamat ja
válddahallamat</a></font>
<p>
<p>
<table border=2><tr><td>
<img align="top" src=ssh4perm.jpg width=300><p>
<b>Ovdasiidogovva Bjørg Monsen Vars bokte</b>
<p> Girjji sáhttá oastit girjegávppis dahje diŋgot <a href="http://www.davvi.no">Davvi Girji</a> -lágádusas. </td>

<td><h1>Ovdasátni</h1>
Sámi skuvlahistorjjá njealját girji álgá artihkkaliiguin ja dokumeanttaiguin dáruiduhttimis ja riiddus oahpahusgiela birra. Dan maŋŋá lea dán girjjis, nu go ovddit girjjiin ge, muitalusat ja muittut sámi ohppiid skuvlla iešguđetlágan beliin. Loahpas leat artihkkalat erenoamášoahpu birra. 
<p>	Girjji sisdoallu almmuhuvvo sihke báberveršuvdnan ja interneahtas, Interneahttaveršuvnnas leat muhtin lasáhusat mat eai čáhkan prentejuvvon girjái.
<p> Girji lea máŋgga olbmo ja ásahusa ovttasbarggu boađus. Mii háliidit váimmolaččat giitit buohkaid, geat leat searvan dán bargui; čálliid, muitaleddjiid, jorgaleddjiid, korrektuvrralohkkiid, govvideddjiid, dáiddáriid ja lágádusa, girjerájuid, arkiivvaid, museaid ja skuvllaid bargiid. Erenoamážit giitit ásahusaid mat leat ruhtadan almmuheami. Daid gávnnat girjji loahpas.
<p>	Dáinna mii leat viiddidan sámi skuvlahistorjjá kártema ođđa guovlluide ja fáttáide. Dattetge lea dan mađe mii báhcá ahte mii áigut ráhkadit unnimusat vel ovtta girjji. Danin mii ain háliidit eanet muitalusaid ja dokumeanttaid. 
<p>	Mii sávvat maiddái ahte sáddebehtet midjiide divodemiid ja liigedieđuid dán girjji hárrái. Dalle mii sáhttit rievdadit interneahttaveršuvnna ja maiddái boahttevaš prentehusa jos dat šattaš áigeguovdilin.
<p> Erenoamážit mii sávvat divodemiid ja lassidieđuid sámegiel báikenamaide. Dán girjjis leat hui ollu báikenamat, ja vaikko mii leat rahčan gávdnat sámi báikenamaid, de leat ain muhtin báikkit, maidda leat ferten geavahit dušše dárogiel namaid vaikko jáhkkit ahte galggašedje gávdnot sámegiel namat. Interneahtas mii leat almmuhan listtu, mii čájeha <a href="https://divvungiellatekno.github.io/skuvla/baiki.htm">sámi ja dáru báikenamaid</A> mat leat geavahuvvon Sámi skuvlahistorjá-girjjiin. Skuvllain leat maŋimus áiggi rádjái almmolaččat leamaš dušše fal dárogiel namat. Mii eat dieđe man muddui sámegiel namat leat leamaš anus njálmmálaččat, eat ge man muddui skuvllat ođđaset áiggis leat ožžon almmolaš sámegiel namaid. Go skuvlanamat leat geográfalaš namat, de mii leat danin jorgalan daid. Almmolaš namat gávdnojit dalle buohtalagaid dárogiel teavsttas. <p>

Artihkkaliid, cavgilemiid, cuiggodemiid ja divodemiid sáhtát sáddet lágádussii:<br>
Davvi Girji<br>
Postboks 13<br>
N–9735 Kárášjohka<br>
davvi@davvi.no<br>
dahje váldodoaimmaheaddjái<br> 
sveilund@online.no
<p>
Dearvvuođat doaimmahusjoavkkus:<br>
Elfrid Boine, Siri Broch Johansen, Svein Lund, Siv Rasmussen
</td></tr></table><p>

<a name="sisdoallu"><h1>Sisdoallu</h1></a>
<a href="algu4-s.htm">Álggahus: Dáruiduhttin, ealáskahttin ja erenoamášoahppu</a><p>

<b>DÁRUIDUHTTIN</b><p>
<a href="sarakdarui-s.htm">Per Erik Saraksen: Sámiid dáruiduhttima birra</a><br>
<a href="olsen-s.htm">Gunnar Olsen: Dáruiduhttin rittuin</a><br>
<a href="300-s.htm">300 jagi riidu skuvlagiela alde</a><p>

<b>1700-logus</b><br>
<a href="leem-s.htm">Knud Leem: Duohta hállu gullat Ipmila sániid iežaset gillii</a><p>

<b>1800-logus</b><br>
<a href="deinboll-s.htm">Peter Wogelius Deinboll: Ovddidit skuvlladoaimma seavdnjatvuođa riikkas</a><br>
<a href="stockfleth-s.htm">Nils Stockfleth: ... dat giella maid dal Ipmil leš oktii bidjan sin váimmuide</a><br>
<a href="drejer-s.htm">Martinus Nissen Drejer ja Fredrik Waldemar Hvoslef: Duššefal dáža oahpaheaddjit!</a><br>
<a href="kautostyre-s.htm">Guovdageainnu skuvlastivra vuosttalda dáruiduhttima</a><p>

<b>1900-logus</b><br>
<a href="ganda-s.htm">Deanodaga ja Stáhpogietti biire gáibida oahpahusa eatnigillii</a><br>
<a href="nuorttanaste-s.htm">Skuvladigaštallan Nuorttanaste-aviissas</a><br>
<a href="reiersen-s.htm">Johannes Reiersen: – Jávki čeardda ballu.</a><br>
<a href="larsen2-s.htm">Anders Larsen: Min aiggaš Finmarko skuvlai daroduttem birra</a><br>
<a href="hidle-s.htm">Johannes Hidle: Mánáidskuvlla hupmangiella</a><br>
<a href="collett-s.htm">Nils Collett Vogt: Okta giella Finnmárkkus!</a><br>
<a href="hofseth-s.htm">Bjarne Hofseth: Internáhtta servodatdovddu ja ovdáneami váste</a><br>
<a href="beronka-s.htm">Johan Beronka: – Muttágis gaskageaidnu</a><br>
<a href="brygfjeld-s.htm">Christen Brygfjeld: – Ii leat ágga rievdadit</a><br>
<a href="hansvogt-s.htm">Hans Vogt: Norgga giellapolitihkka sápmelaččaid ja láddelaččaid guovdu</a><p>

<b>FINNMÁRKU</b><br>
<a href="tanapioner-s.htm">Ragnhild Sandøy: Finnmárkku dáruiduhttin šattai sin eallimin</a><br>
<a href="loftet-s.htm">Per Erik Saraksen: Muittut mu álbmotskuvlaáiggis, Deanodaga skuvlastohpolovttas</a><br>
<a href="fokstad-s.htm">Per Fokstad: Måvt daroduttem læi mu guovddo mu mannavuođa beivin</a><br>
<a href="graff-s.htm">Ola Graff: Muosáid siskkit báikkit – nággáris guovlu</a><br>
<a href="sletsjoe-s.htm">Leif Sletsjøe: Soames vásáhusat dálá sámeskuvllas</a><br>
<a href="hammerfest-s.htm">Ragnhild Sandøy ja Svein Lund: Hámmárfeasta – gávpot man skuvlahistorjjás leat ollu "čázetnjunit" </a><br>
<a href="emma-s.htm">Emma Johannessen ja Fredrik Nilsen: – Mánát eai šat háliidan sámástit</a><br>
<a href="mimmi-s.htm">Mimmi ja Anton Bæivi: – Skuvla lea rivven mis iežamet máhtu</a><br>
<a href="bertil-s.htm">Bertil Johansen: Internáhttajođiheaddji, skuvlahoavda, sámegiel- ja suomagieloahpaheaddj</a><br>
<a href="berit-s.htm">Berit Oskarsen: Ii makkárge veahkki sámegieloahpaheddjiide</a><p>	

<b>NORDLÁNDA</b><br>
<a href="pite-s.htm">Knut, Toril, Tanja Marie ja Gry Helen Sivertsen: – Ep riekknidalá oalle sábmen</a><br>
<a href="pite-s.htm#sundsfjord">Knut Sundsfjord: Skælmmaskåvllå</a><p>

<b>HEDMÁRKU</b><br>
<a href="elga-s.htm">Svein Lund: Elgå – Onne skuvle jïh stoerre soejkesjh</a><br>
<a href="elga-s.htm#svahken">Jon Todal: Saemien gïelie Svahken sïjtesne</a><br>
<a href="elga-s.htm#elin">Elin Fjellheim: Elgå skuvle jïh åvtese</a><p>

<b>ERENOAMÁŠOAHPAHUS</b><br>
<a href="kirsten-s.htm">Kirsten N. Sara Ørsnes: Guovdageainnus bealjehemiid skuvlii 1940:s</a><br>
<a href="juhan-s.htm">Juhan Niillas Eira: Kárášjogas bealjehemiid skuvlii 2002:s</a><br>
<a href="hansragnar-s.htm">Hans Ragnar Mathisen: Skuvlaveallájeaddji</a><br>
<a href="seidajok-s.htm">Siri Broch Johansen: Sieiddájohka – buorre fálaldat mii heaittihuvvui</a><br>
<a href="sverre-s.htm">Sverre Somby: Bieskkenjárggas Varnai</a><br>
<a href="magne-s.htm">Magne Skåden: Ii oktage ipmirdan ahte ohppen</a><br>
<a href="erna-s.htm">Erna Lyssand Hætta: Erenoamášpedagogalaš oahpahus Mázes</a><br>


<h3>Lassečállosat</h3>
Bargadettiin girjjiin Sámi skuvlahistorjá 4 mii leat gávdnan muhtin ovdal prentejuvvon teavsttaid ja maiddái ožžon ođđa teavsttaid, maid háliidivččiimet váldit mielde girjái. Muhto dađe bahábut visot ii čahkan, ja muhtin artihkkaliin fertiimet dušše prentet oasáža dahje dat eai oba beassan mielde. Mii leat dattetge almmuhan dan dás, vai lohkkit besset lohkkat dan girjeartihkkaliid lassin. Lasseartihkkalat  almmuhuvvojit dábálaččat dušše originálagillii.<p>


<b>HISTORJÁLAŠ DOKUMEANTTAT</b><p>

<b>Oppalaš artihkkalat</b><br>
<a href="olsen-tn.htm">Gunnar Olsen: Fornorskinga i kystdistriktene (Fullstendig tekst)</a><br>
<a href="usynleg-tn.htm">Anders Aschim: Det usynlege</a><p>

<b>1700-logus</b><br>
<a href="kongemisjon-tn.htm">Den kongelige instruks til Misjonskollegiet om opprettelse av Finnemisjonen</a><br>
<a href="schon-tn.htm">Johan Christian Schønheyder: Det forhadte sprog</a><p>

<b>1800-logus</b><br>
<a href="stockfleth-ts.htm">Nils Vibe Stockfleth</a><br>
<a href="museus-tn.htm">Johannes Musæus: Betræffende Spørgsmaalet, om Finnerne bør have det norske Sprog eller sit eget Modersmaal til Kirke- og Skolesprog</a><br>
<a href="stift1867-tn.htm">Om forholdene i de blandede Sprogdistrikter i Finmarken</a><br>
<a href="holgersen-ts.htm">Ole Thomassen: Skuvllijægje Lars Holgersen</a><br>
<a href="kautostyre2-tn.htm">Kautokeino skolestyre protesterer mot fornorskinga</a><br>
<a href="skolestyre1900-tn.htm">Gustav Kielland: Forslag til tiltak mot skoleforsømmelser</a><p>

<b>1900-1909</b><br>
<a href="balka-ts.htm">Skuvlla-olbmai balkka</a><br>
<a href="rundskrivelse-tn.htm">Bernt Thomassen: Rundskrivelse til skolestyrerne</a><br>
<a href="helgeby-tn.htm">Peter Bernhard Helgeby; En fornorsker melder seg til tjeneste</a><br>
<a href="1903-tn.htm">Språksituasjonen i noen finnmarkskommuner i 1903</a><br>
<a href="otterbech-ts.htm">Jens Otterbech: Dat lea suddo manai diti</a><br>
<a href="geaca-ts.htm">«Okta gæčadægje»: Sami manai skuvlak</a><br>
<a href="jurda-ts.htm">«Okta jurdasægje»: Sami manai skuvlak</a><br>
<a href="vehas-ts.htm">Vehaš skuvla birra</a><br>
<a href="girje-ts.htm">Bernt Thomassen: Girje skuvladirektøras</a><br>
<a href="saba06-tn.htm">Et interview med kirkesanger Isak Saba</a><br>
<a href="thomas06-tn.htm">Bernt Thomassen: "Et interview med kirkesanger Isak Saba"</a><br>
<a href="bernt06-tn.htm">Bernt Thomassen: Det merkelige interview</a><br>
<a href="saba07-tn.htm">Isak Saba: Fornorskningen i Finmarken. Svar til skoledirektør Thomassen og sogneprest Opdahl</a> <br>
<a href="jhbjohansen-tn.htm">Johan H. B. Johansen: Stortingsmand Saba og fornorskningsarbeidet i Finmarken</a><br>
<a href="bernt07-tn.htm">Bernt Thomassen: Fornorskningsarbeidet i Finmarken</a><br> 
<a href="opdahl-tn.htm">Christian Opdahl: Fornorskningsarbeidet i Finmarken</a><br>
<a href="bartnes-tn.htm">Haakon H. Bartnæs: Finmarksskolen</a><br>
<a href="smalenene-tn.htm">"-g i Smaalenene": Kommende slekter vil takke</a><br>
<a href="saba07a-tn.htm">Isak Saba: Fornorskningen</a> <br>
<a href="thomassen07-tn.htm">Bernt Thomassen: Fornorskningen</a><br>
<a href="sabastort-tn.htm">Isak Saba: "Riksfiender"?</a><br>
<a href="lererskyss-tn.htm">Finmarkslærer: Fra Finmarken – Skoleskyss for lærere</a><br>
<a href="knielsen-tn.htm">Konrad Nielsen: Lappiske klagemaal</a><br>
<a href="nuorttanaste-ts.htm">Skuvladigaštallan Nuorttanaste-aviissas</a><p>

<b>1910-1919</b><br>
<a href="qvigstad-min-tn.htm">Rektor Qvigstad utnævnt til kirkeminister</a><br>
<a href="daniel11-tn.htm">Daniel Mortenson: "Finnerne lavere enn os"</a><br>
<a href="masoni11-tn.htm">Edvard Masoni: «Finnemissionen» og dens planer med hensyn til finnerne</a><br>
<a href="masoni12-tn.htm">Edvard Masoni: Svar paa tiltale</a><br>
<a href="beaivealgu-ts.htm">Anders Larsen: Beaivvi álgu</a><br>
<a href="larsen1-ts.htm">Anders Larsen: Ædnegiella</a><br>
<a href="bernt12-tn.htm">Bernt Thomassen: Finmarkens skoleinternater</a><br>
<a href="thomas-tn.htm">Bernt Thomassen: National opgave og velfærdssak</a><br>
<a href="halvorsen-tn.htm">Anders Halvorsen: Sårt å måtte bryte motstanden mot fornorskningen</a><br>
<a href="reiersen-tn.htm">Johannes Reiersen: Skolen i Finnmark (lengre utdrag)</a><br>
<a href="nordlandet-tn.htm">Johannes Reiersen: Skolearbeidet i Finmarken</a><br>
<a href="finnebarn-tn.htm">Ole Andersen: Finnebarn</a><br>
<a href="otterbech-tn.htm">Jens Otterbech: Et forældrehjertes sorg over barnets smerter</a><br>
<a href="johnson1918-tn.htm">Anton Schøning Johnson: Fornorskningen i Finmarken - Drives den nu paa rette maate?</a><br>
<a href="kirkeblad18-tn.htm">Nicolai Horneman: Lapper og kvæner</a><br>
<a href="collett-tn.htm">Nils Collett Vogt: Ett sprog i Finmarken! (Lengre utdrag av Smaa breve fra Finmarken)</a><br>
<a href="beretning15-tn.htm">Beretning om folkeskolen i Finnmark byer og landdistrikter for femåret 1915-20</a><br>
<a href="forsvar-tn.htm">Forsvaret ber om fornorskingskommisjon</a><p>


<b>1920-29</b><br>
<a href="thomas21-tn.htm">Bernt Thomassen: Skolesaken for finnene</a><br> 
<a href="cb-tyveri-tn.htm">Christen Brygfjeld: Lappisk i skolen – Tyveri, horeri, drukkenskap og slagsmål</a><br>
<a href="brygfjeld-fhs-tn.htm">Christen Brygfjeld: Finmarkens mest tilbakesatte og usleste befolkning</a><br>
<a href="cb-fokstad1-tn.htm">Christen Brygfjeld: ...hverken hatt evne eller vilje ..</a><p>

<b>1930-39</b><br>
<a href="skoleforhold-tn.htm">Christen Brygfjeld: Skoleforholdene i Finnmark</a><br>
<a href="brygvogt-tn.htm">Christen Brygfjeld: Om det av Hans Vogt utgivne skrift "Målstrid og klassekamp"</a><br>
<a href="ingenfinans-tn.htm">Ingen studiefinansiering på 30-tallet</a><br>
<a href="nevnden4-tn.htm">"Et godt skolevesen for norskheten". Innstilling IV fra Finnmarksnevnden</a><br> 
<a href="samenevnd-tn.htm">Samenevnd for "det primitive folk"</a><br>
<a href="kufter-tn.htm">Kufter og skotøy til trengende  skolebarn</a><p>

Historjálaš dokumeanttat soađis ja ođđasithuksenáiggis leat 5. girjji ja áiggis soađi maŋŋá 6. girjji vuolde.<p> 


<b>FINNMÁRKU</b><br>
<a href="wringsted-tn.htm">Brev fra Snefjord til Kongeriget Norges Storting</a><br>
<a href="trengende-tn.htm">Bidrag til trengende kommuner i Finnmark fylke</a><br>
<a href="sjeldneblom-tn.htm">Hans Ragnar Mathisen: Sjeldne blomster</a><br>
<a href="-ts.htm"></a><p>

<b>NORDLÁNDA</b><br>
<a href="saltdal-ts.htm">Olof Anders Kuhmunen: - Givssiduvvon sápmelažžan ja norgalažžan</a><br>
<a href="sulis-ts.htm">Elise ja Lisa Maria Blind: Ruoŧa sámeskuvla buoret go Sulitjelma</a><p>

<b>HEDMÁRKU</b><br>
<a href="-tn.htm"></a><p>

<b>ERENOAMÁŠOAHPAHUS</b><br>
<a href="-n.htm"></a><br>

<p>
<hr>
<p>
<a href="ssh1-s.htm">Sámi skuvlahistorjá 1</a><br>
<a href="ssh2-s.htm">Sámi skuvlahistorjá 2</a><br>
<a href="ssh3-s.htm">Sámi skuvlahistorjá 3</a><br>
<a href="ssh5-s.htm">Sámi skuvlahistorjá 5</a><br>
<a href="ssh6-s.htm">Sámi skuvlahistorjá 6</a><br>
<a href="../index-n.htm">Sámi skuvlahistorjá - oktasaš álgosiidu</a><p>
</body>
</html>