unde/ADV et/CCONJ philosophus/NOUN dicit/VERB felicitatem/NOUN esse/AUX operationem/NOUN perfectam/ADJ ./PUNCT perfectio/NOUN autem/CCONJ operationis/NOUN dependet/VERB ex/ADP quatuor/NUM ./PUNCT primo/NOUN ,/PUNCT ex/ADP suo/ADJ genere/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART sit/AUX manens/VERB in/ADP ipso/PRON operante/VERB ./PUNCT dico/VERB autem/CCONJ operationem/NOUN in/ADP ipso/PRON manentem/VERB per/ADP quam/PRON non/ADV fit/VERB aliud/PRON praeter/ADP ipsam/PRON operationem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ videre/VERB et/CCONJ audire/VERB ./PUNCT huiusmodi/ADV enim/ADV sunt/VERB perfectiones/NOUN eorum/PRON quorum/PRON sunt/AUX operationes/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ possunt/VERB esse/AUX ultimum/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV ordinantur/VERB ad/ADP aliquod/PRON factum/VERB quod/PRON sit/AUX finis/NOUN ./PUNCT operatio/NOUN vero/ADV vel/CCONJ actio/NOUN ex/ADP qua/PRON sequitur/VERB aliquid/PRON actum/VERB praeter/ADP ipsam/PRON ,/PUNCT est/AUX perfectio/NOUN operati/VERB ,/PUNCT non/ADV operantis/VERB ,/PUNCT et/CCONJ comparatur/VERB ad/ADP ipsum/PRON sicut/SCONJ ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV talis/PRON operatio/NOUN intellectualis/ADJ naturae/NOUN non/ADV est/AUX beatitudo/NOUN sive/CCONJ felicitas/NOUN ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT ex/ADP principio/NOUN operationis/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ sit/AUX altissimae/ADJ potentiae/NOUN ./PUNCT unde/ADV secundum/ADP operationem/NOUN sensus/NOUN non/ADV est/VERB in/ADP nobis/PRON felicitas/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP operationem/NOUN intellectus/NOUN et/CCONJ per/ADP habitum/NOUN perfecti/ADJ ./PUNCT tertio/NOUN ,/PUNCT ex/ADP operationis/NOUN obiecto/NOUN ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON in/ADP nobis/PRON ultima/ADJ felicitas/NOUN est/VERB in/ADP intelligendo/VERB altissimum/ADJ intelligibile/ADJ ./PUNCT quarto/NOUN ,/PUNCT ex/ADP forma/NOUN operationis/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART perfecte/ADV ,/PUNCT faciliter/ADV ,/PUNCT firmiter/ADV et/CCONJ delectabiliter/ADV operetur/VERB ./PUNCT talis/PRON autem/CCONJ est/AUX dei/PROPN operatio/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX intelligens/VERB ;/PUNCT et/CCONJ suus/ADJ intellectus/NOUN altissima/ADJ virtutum/NOUN sit/AUX ,/PUNCT nec/CCONJ indiget/VERB habitu/NOUN perficiente/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ in/ADP seipso/PRON perfectus/ADJ est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT ipse/PRON autem/CCONJ seipsum/PRON intelligit/VERB ,/PUNCT qui/PRON est/AUX summum/ADJ intelligibilium/ADJ ;/PUNCT perfecte/ADV ,/PUNCT absque/ADP omni/PRON difficultate/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ delectabiliter/ADV ./PUNCT est/AUX igitur/ADV beatus/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT per/ADP beatitudinem/NOUN desiderium/NOUN omne/PRON quietatur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT ea/PRON habita/VERB ,/PUNCT non/ADV restat/VERB aliud/PRON desiderandum/VERB ;/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV eum/PRON esse/AUX beatum/ADJ qui/PRON perfectus/ADJ est/AUX quantum/ADV ad/ADP omnia/PRON quae/PRON desiderare/VERB potest/VERB :/PUNCT unde/ADV boetius/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ beatitudo/NOUN est/AUX status/NOUN omnium/PRON bonorum/NOUN congregatione/NOUN perfectus/VERB ./PUNCT sed/CCONJ talis/PRON est/AUX divina/ADJ perfectio/NOUN quod/SCONJ omnem/PRON perfectionem/NOUN in/ADP quadam/PRON simplicitate/NOUN comprehendit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ipse/PRON igitur/ADV est/AUX vere/ADV beatus/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT quandiu/SCONJ alicui/PRON deest/VERB aliquid/PRON quo/PRON indigeat/VERB ,/PUNCT nondum/ADV beatus/ADJ est/AUX :/PUNCT quia/SCONJ eius/PRON desiderium/NOUN nondum/ADV est/AUX quietatum/VERB ./PUNCT quicumque/PRON igitur/ADV sibi/PRON sufficiens/VERB est/AUX ,/PUNCT nullo/PRON indigens/VERB ,/PUNCT ille/PRON beatus/ADJ est/AUX ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ supra/ADP quod/SCONJ deus/PROPN non/ADV indiget/VERB aliis/PRON :/PUNCT cum/SCONJ a/ADP nullo/PRON exteriori/ADJ sua/ADJ perfectio/NOUN dependeat/VERB ;/PUNCT nec/CCONJ alia/PRON vult/VERB propter/ADP se/PRON sicut/SCONJ propter/ADP finem/NOUN quasi/SCONJ eis/PRON indigeat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV quia/SCONJ hoc/PRON est/AUX conveniens/VERB suae/ADJ bonitati/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV ipse/PRON beatus/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX supra/ADP quod/SCONJ deus/PROPN non/ADV potest/VERB velle/VERB aliquod/PRON impossibile/ADJ ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX autem/CCONJ ei/PRON aliquid/PRON advenire/VERB quod/PRON nondum/ADV habeat/VERB :/PUNCT cum/SCONJ ipse/PRON nullo/PRON modo/NOUN sit/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT igitur/ADV nihil/PRON potest/VERB velle/VERB se/PRON habere/VERB quod/PRON non/ADV habeat/VERB ./PUNCT quicquid/PRON igitur/ADV vult/VERB ,/PUNCT habet/VERB ./PUNCT nec/CCONJ aliquid/PRON male/ADJ vult/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT est/AUX igitur/ADV beatus/ADJ :/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ a/ADP quibusdam/PRON beatus/ADJ esse/AUX perhibetur/VERB qui/PRON quicquid/PRON vult/VERB et/CCONJ nihil/PRON male/NOUN vult/VERB ./PUNCT eius/PRON etiam/ADV beatitudinem/NOUN sacra/ADJ scriptura/NOUN protestatur/VERB ,/PUNCT i/NUM tim./X ult./X :/PUNCT quem/PRON ostendet/VERB suis/ADJ temporibus/NOUN beatus/ADJ et/CCONJ potens/VERB ./PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN sit/AUX sua/ADJ beatitudo/NOUN ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN sit/AUX sua/ADJ beatitudo/NOUN ./PUNCT beatitudo/NOUN enim/ADV eius/PRON est/AUX intellectualis/ADJ operatio/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT supra/ADP autem/CCONJ ostendimus/VERB quod/SCONJ ipsum/PRON dei/PROPN intelligere/VERB sit/AUX sua/ADJ substantia/NOUN ./PUNCT ipse/PRON igitur/ADV est/AUX sua/ADJ beatitudo/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT beatitudo/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT est/AUX id/PRON quod/PRON quilibet/PRON natus/VERB habere/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ habens/VERB ,/PUNCT principaliter/ADV vult/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ supra/ADP quod/SCONJ deus/PROPN principaliter/ADV vult/VERB suam/ADJ essentiam/NOUN ./PUNCT sua/ADJ igitur/ADV essentia/NOUN est/AUX eius/PRON beatitudo/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT unusquisque/PRON in/ADP beatitudinem/NOUN suam/ADJ ordinat/VERB quicquid/PRON vult/VERB :/PUNCT ipsa/PRON enim/ADV est/VERB quae/PRON propter/ADP aliud/PRON non/ADV desideratur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP quam/PRON terminatur/VERB motus/NOUN desiderii/NOUN unum/NUM propter/ADP aliud/PRON desiderantis/VERB ,/PUNCT ne/SCONJ sit/AUX infinitus/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV deus/PROPN omnia/PRON alia/PRON velit/VERB propter/ADP suam/ADJ bonitatem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX sua/ADJ essentia/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ipse/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ est/AUX sua/ADJ essentia/NOUN et/CCONJ sua/ADJ bonitas/NOUN ,/PUNCT ita/ADV sit/AUX sua/ADJ beatitudo/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT duo/NUM summa/ADJ bona/NOUN esse/AUX est/AUX impossibile/ADJ :/PUNCT si/SCONJ enim/ADV aliquid/PRON uni/NUM deesset/VERB quod/PRON alterum/PRON haberet/VERB ,/PUNCT neutrum/PRON summum/ADJ et/CCONJ perfectum/ADJ esset/AUX ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ ostensus/VERB est/AUX supra/ADP summum/ADJ bonum/NOUN esse/AUX ./PUNCT beatitudo/NOUN etiam/ADV summum/ADJ bonum/NOUN ostendetur/VERB esse/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ./PUNCT ergo/ADV beatitudo/NOUN et/CCONJ deus/PROPN sunt/AUX idem/PRON ./PUNCT est/AUX igitur/ADV deus/PROPN sua/ADJ beatitudo/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ beatitudo/NOUN divina/ADJ perfecta/ADJ et/CCONJ singularis/ADJ est/AUX excedens/VERB omnem/PRON aliam/PRON beatitudinem/NOUN ./PUNCT ulterius/ADV autem/CCONJ ex/ADP praemissis/VERB considerari/VERB potest/VERB beatitudinis/NOUN divinae/ADJ excellentia/NOUN ./PUNCT quanto/ADV enim/ADV aliquid/PRON propinquius/ADJ est/AUX beatitudini/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV perfectius/ADV beatum/ADJ est/AUX ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT etsi/SCONJ aliquis/PRON propter/ADP spem/NOUN beatitudinis/NOUN obtinendae/VERB beatus/ADJ dicatur/VERB ,/PUNCT nullo/PRON modo/NOUN sua/ADJ beatitudo/NOUN comparatur/VERB eius/PRON beatitudini/NOUN qui/PRON eam/PRON iam/ADV actu/NOUN consecutus/VERB est/AUX ./PUNCT propinquissimum/ADJ autem/CCONJ est/AUX beatitudini/NOUN quod/PRON est/AUX ipsa/PRON beatitudo/NOUN ./PUNCT quod/PRON de/ADP deo/PROPN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ipse/PRON igitur/ADV est/AUX singulariter/ADV perfecte/ADV beatus/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT cum/SCONJ delectatio/NOUN ex/ADP amore/NOUN causetur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT ubi/SCONJ est/VERB maior/ADJ amor/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ maior/ADJ delectatio/NOUN in/ADP consecutione/NOUN amati/VERB ./PUNCT sed/CCONJ unumquodque/PRON ,/PUNCT ceteris/PRON paribus/ADJ ,/PUNCT plus/ADV se/PRON amat/VERB quam/SCONJ aliud/NOUN :/PUNCT cuius/PRON signum/NOUN est/AUX quod/SCONJ ,/PUNCT quanto/ADV aliquid/PRON est/AUX alicui/PRON propinquius/ADJ ,/PUNCT magis/ADV naturaliter/ADV amatur/VERB ./PUNCT plus/ADV igitur/ADV delectatur/VERB deus/PROPN in/ADP sua/ADJ beatitudine/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX ipsemet/PRON ,/PUNCT quam/SCONJ alii/NOUN beati/ADJ in/ADP beatitudine/NOUN quae/PRON non/ADV est/VERB quod/PRON ipsi/PRON sunt/AUX ./PUNCT magis/ADV igitur/ADV desiderium/NOUN quiescit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ perfectior/ADJ est/AUX beatitudo/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT quod/PRON per/ADP essentiam/NOUN est/VERB ,/PUNCT potius/ADJ est/AUX eo/PRON quod/PRON per/ADP participationem/NOUN dicitur/VERB sicut/SCONJ natura/NOUN ignis/NOUN perfectius/ADV invenitur/VERB in/ADP ipso/PRON igne/NOUN quam/SCONJ in/ADP rebus/NOUN ignitis/VERB ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ beatus/ADJ est/AUX ./PUNCT quod/PRON nulli/PRON alii/PRON competere/VERB potest/VERB :/PUNCT nihil/PRON enim/ADV aliud/PRON praeter/ADP ipsum/PRON potest/VERB esse/AUX summum/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praedictis/VERB patere/VERB potest/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV oportet/VERB ut/SCONJ quicumque/PRON alius/PRON ab/ADP ipso/PRON beatus/ADJ est/AUX ,/PUNCT participatione/NOUN beatus/ADJ dicatur/VERB ./PUNCT divina/ADJ igitur/ADV beatitudo/NOUN omnem/PRON aliam/PRON beatitudinem/NOUN excedit/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT beatitudo/NOUN in/ADP perfecta/ADJ operatione/NOUN intellectus/NOUN consistit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT nulla/PRON autem/CCONJ alia/PRON intellectualis/ADJ operatio/NOUN eius/PRON operationi/NOUN comparari/VERB potest/VERB ./PUNCT quod/PRON patet/VERB non/ADV solum/ADV ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX operatio/NOUN subsistens/ADJ :/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ una/NUM operatione/NOUN deus/PROPN seipsum/PRON ita/ADV perfecte/ADV intelligit/VERB sicut/SCONJ est/VERB ,/PUNCT et/CCONJ omnia/PRON alia/PRON ,/PUNCT quae/PRON sunt/VERB et/CCONJ quae/PRON non/ADV sunt/VERB ,/PUNCT bona/ADJ et/CCONJ mala/NOUN ./PUNCT in/ADP aliis/PRON autem/CCONJ intelligentibus/VERB intelligere/VERB ipsum/PRON non/ADV est/AUX subsistens/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ actus/NOUN subsistentis/VERB ./PUNCT nec/CCONJ ipsum/PRON deum/PROPN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX summum/ADJ intelligibile/ADJ ,/PUNCT aliquis/PRON ita/ADV perfecte/ADV potest/VERB intelligere/VERB sicut/SCONJ perfecte/ADV est/VERB :/PUNCT cum/SCONJ nullius/PRON esse/NOUN perfectum/ADJ sit/AUX sicut/SCONJ esse/NOUN divinum/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ alicuius/PRON operatio/NOUN possit/VERB esse/AUX perfectior/ADJ quam/SCONJ sua/ADJ substantia/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ est/VERB aliquis/PRON alius/PRON intellectus/NOUN qui/PRON omnia/PRON etiam/ADV quae/PRON deus/PROPN facere/VERB potest/VERB ,/PUNCT cognoscat/VERB :/PUNCT quia/SCONJ sic/ADV divinam/ADJ potentiam/NOUN comprehenderet/VERB ./PUNCT illa/PRON etiam/ADV quae/PRON intellectus/NOUN alius/PRON cognoscit/VERB ,/PUNCT non/ADV omnia/PRON una/NUM et/CCONJ eadem/PRON operatione/NOUN cognoscit/VERB ./PUNCT incomparabiliter/ADV igitur/ADV deus/PROPN supra/ADP omnia/PRON beatus/ADJ est/AUX ./PUNCT item/PART ./PUNCT quanto/ADV aliquid/PRON magis/ADV est/AUX unitum/VERB ,/PUNCT tanto/ADV eius/PRON virtus/NOUN et/CCONJ bonitas/NOUN perfectior/ADJ est/AUX ./PUNCT operatio/NOUN autem/CCONJ successiva/ADJ secundum/ADP diversas/ADJ partes/NOUN temporis/NOUN dividitur/VERB ./PUNCT nullo/PRON igitur/ADV modo/NOUN eius/PRON perfectio/NOUN potest/VERB comparari/VERB perfectioni/NOUN operationis/NOUN quae/PRON est/VERB absque/ADP successione/NOUN tota/PRON simul/ADV :/PUNCT et/CCONJ praecipue/NOUN si/SCONJ non/ADV in/ADP momento/NOUN transeat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP aeternum/ADJ maneat/VERB ./PUNCT divinum/NOUN autem/CCONJ intelligere/VERB est/AUX absque/ADP successione/NOUN totum/PRON simul/ADV aeternaliter/ADV existens/VERB :/PUNCT nostrum/ADJ autem/CCONJ intelligere/VERB successionem/NOUN habet/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ adiungitur/VERB ei/PRON per/ADP accidens/NOUN continuum/ADJ et/CCONJ tempus/NOUN ./PUNCT divina/ADJ igitur/ADV beatitudo/NOUN in/ADP infinitum/ADJ excedit/VERB humanam/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ duratio/NOUN aeternitatis/NOUN excedit/VERB nunc/ADV temporis/NOUN fluens/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT fatigatio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ occupationes/NOUN variae/ADJ quibus/PRON necesse/ADJ est/AUX contemplationem/NOUN nostram/ADJ in/ADP hac/PRON vita/NOUN interpolari/VERB ,/PUNCT in/ADP qua/PRON consistit/VERB praecipue/ADV humana/ADJ felicitas/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ qua/PRON est/AUX praesentis/ADJ vitae/NOUN ;/PUNCT errores/NOUN ,/PUNCT dubitationes/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ casus/NOUN varii/ADJ quibus/PRON subiacet/VERB praesens/ADJ vita/NOUN ;/PUNCT ostendunt/VERB omnino/ADV incomparabilem/ADJ esse/AUX humanam/ADJ felicitatem/NOUN ,/PUNCT praecipue/ADV huius/PRON vitae/NOUN ,/PUNCT divinae/ADJ beatitudini/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT perfectio/NOUN divinae/ADJ beatitudinis/NOUN considerari/VERB potest/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ omnes/PRON beatitudines/NOUN complectitur/VERB secundum/ADP perfectissimum/ADJ modum/NOUN ./PUNCT de/ADP contemplativa/ADJ quidem/ADV felicitate/NOUN ,/PUNCT habet/VERB perfectissimam/ADJ sui/PRON et/CCONJ aliorum/PRON perpetuam/ADJ considerationem/NOUN ./PUNCT de/ADP activa/NOUN vero/NOUN ,/PUNCT non/ADV vitae/NOUN unius/NUM hominis/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ domus/NOUN aut/CCONJ civitatis/NOUN aut/CCONJ regni/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ totius/PRON universi/ADJ gubernationem/NOUN ./PUNCT falsa/ADJ etiam/ADV felicitas/NOUN et/CCONJ terrena/ADJ non/ADV habet/VERB nisi/SCONJ quandam/PRON umbram/NOUN illius/PRON perfectissimae/ADJ felicitatis/NOUN ./PUNCT consistit/VERB enim/ADV in/ADP quinque/NUM ,/PUNCT secundum/ADP boetium/PROPN :/PUNCT scilicet/PART in/ADP voluptate/NOUN ,/PUNCT divitiis/NOUN ,/PUNCT potestate/NOUN ,/PUNCT dignitate/NOUN et/CCONJ fama/NOUN ./PUNCT habet/VERB autem/CCONJ deus/PROPN excellentissimam/VERB delectationem/NOUN de/ADP se/PRON ,/PUNCT et/CCONJ universale/ADJ gaudium/NOUN de/ADP omnibus/PRON bonis/NOUN ,/PUNCT absque/ADP contrarii/ADJ admixtione/NOUN ./PUNCT pro/ADP divitiis/NOUN vero/ADV habet/VERB omnimodam/ADJ sufficientiam/NOUN in/ADP seipso/PRON omnium/PRON bonorum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT pro/ADP potestate/NOUN habet/VERB infinitam/ADJ virtutem/NOUN ./PUNCT pro/ADP dignitate/NOUN habet/VERB omnium/PRON entium/NOUN primatum/NOUN et/CCONJ regimen/NOUN ./PUNCT pro/ADP fama/NOUN habet/VERB admirationem/NOUN omnis/PRON intellectus/NOUN ipsum/PRON utcumque/ADV cognoscentis/VERB ./PUNCT ipsi/PRON igitur/ADV qui/PRON singulariter/ADV beatus/ADJ est/AUX ,/PUNCT honor/NOUN sit/VERB et/CCONJ gloria/NOUN in/ADP saecula/NOUN saeculorum/NOUN ./PUNCT amen/PART ./PUNCT continuatio/NOUN sequentium/VERB ad/ADP praecedentia/VERB ./PUNCT meditatus/VERB sum/AUX in/ADP omnibus/PRON operibus/NOUN tuis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP factis/VERB manuum/NOUN tuarum/ADJ meditabar/VERB ./PUNCT psalm./X 142-5/NUM ./PUNCT rei/NOUN cuiuslibet/PRON perfecta/ADJ cognitio/NOUN haberi/VERB non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ eius/PRON operatio/NOUN cognoscatur/VERB ./PUNCT ex/ADP modo/NOUN enim/ADV operationis/NOUN et/CCONJ specie/NOUN mensura/NOUN et/CCONJ qualitas/NOUN virtutis/NOUN pensatur/VERB ,/PUNCT virtus/NOUN vero/ADV naturam/NOUN rei/NOUN monstrat/VERB :/PUNCT secundum/ADP hoc/PRON enim/ADV unumquodque/PRON natum/VERB est/AUX operari/VERB quod/SCONJ actu/NOUN talem/PRON naturam/NOUN sortitur/VERB ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ duplex/ADJ rei/NOUN operatio/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ philosophus/NOUN tradit/VERB ,/PUNCT in/ADP ix/NUM metaphysicae/ADJ :/PUNCT una/NOUN quidem/PART quae/PRON in/ADP ipso/PRON operante/VERB manet/VERB et/CCONJ est/AUX ipsius/PRON operantis/VERB perfectio/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sentire/VERB ,/PUNCT intelligere/VERB et/CCONJ velle/VERB ;/PUNCT alia/NOUN vero/NOUN quae/PRON in/ADP exteriorem/ADJ rem/NOUN transit/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX perfectio/NOUN facti/VERB quod/PRON per/ADP ipsam/PRON constituitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ calefacere/VERB ,/PUNCT secare/VERB et/CCONJ aedificare/VERB ./PUNCT utraque/PRON autem/CCONJ dictarum/VERB operationum/NOUN competit/VERB deo/PROPN :/PUNCT prima/NOUN quidem/PART in/ADP eo/NOUN quod/SCONJ intelligit/VERB ,/PUNCT vult/VERB ,/PUNCT gaudet/VERB et/CCONJ amat/VERB ;/PUNCT alia/NOUN vero/NOUN in/ADP eo/NOUN quod/SCONJ res/NOUN in/ADP esse/NOUN producit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ eas/PRON conservat/VERB et/CCONJ regit/VERB ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV prima/ADJ operatio/NOUN perfectio/NOUN operantis/VERB est/AUX ,/PUNCT secunda/NOUN vero/NOUN perfectio/NOUN facti/VERB ;/PUNCT agens/NOUN autem/CCONJ naturaliter/ADV prius/ADJ est/AUX facto/VERB et/CCONJ causa/NOUN ipsius/PRON :/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ prima/ADJ dictarum/VERB operationum/NOUN sit/AUX ratio/NOUN secundae/ADJ et/CCONJ eam/PRON praecedat/VERB naturaliter/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ causa/NOUN effectum/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV in/ADP rebus/NOUN humanis/ADJ manifeste/ADV apparet/VERB :/PUNCT consideratio/NOUN enim/ADV et/CCONJ voluntas/NOUN artificis/NOUN principium/NOUN est/AUX et/CCONJ ratio/NOUN aedificationis/NOUN ./PUNCT prima/ADJ igitur/ADV dictarum/VERB operationum/NOUN ,/PUNCT tanquam/SCONJ simplex/ADJ operantis/VERB perfectio/NOUN ,/PUNCT operationis/NOUN vindicat/VERB sibi/PRON nomen/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV actionis/NOUN :/PUNCT secunda/ADJ vero/ADV ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ sit/AUX perfectio/NOUN facti/VERB ,/PUNCT factionis/NOUN nomen/NOUN assumit/VERB ;/PUNCT unde/ADV manufacta/ADJ dicuntur/VERB quae/PRON per/ADP actionem/NOUN huiusmodi/ADV ab/ADP artifice/NOUN in/ADP esse/NOUN procedunt/VERB ./PUNCT de/ADP prima/ADJ quidem/ADV dei/PROPN operatione/NOUN in/ADP praecedenti/VERB libro/NOUN iam/ADV diximus/VERB ,/PUNCT ubi/SCONJ est/AUX actum/VERB de/ADP cognitione/NOUN et/CCONJ voluntate/NOUN divina/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT ad/ADP completam/ADJ divinae/ADJ veritatis/NOUN considerationem/NOUN ,/PUNCT restat/VERB nunc/ADV de/ADP secunda/ADJ operatione/NOUN tractare/VERB ,/PUNCT per/ADP quam/PRON scilicet/ADV res/NOUN producuntur/VERB et/CCONJ gubernantur/VERB a/ADP deo/PROPN ./PUNCT quem/PRON quidem/ADV ordinem/NOUN ex/ADP praemissis/VERB verbis/NOUN sumere/VERB possumus/VERB ./PUNCT praemittit/VERB namque/ADV primae/ADJ operationis/NOUN meditationem/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ dicit/VERB ,/PUNCT meditatus/VERB sum/AUX in/ADP omnibus/PRON operibus/NOUN tuis/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ operatio/NOUN ad/ADP divinum/NOUN intelligere/VERB et/CCONJ velle/VERB referatur/VERB ./PUNCT subiungit/VERB vero/ADV de/ADP factionis/NOUN meditatione/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ dicit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP factis/VERB manuum/NOUN tuarum/ADJ meditabar/VERB :/PUNCT ut/SCONJ per/ADP facta/VERB manuum/NOUN ipsius/PRON intelligamus/VERB caelum/NOUN et/CCONJ terram/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnia/PRON quae/PRON procedunt/VERB in/ADP esse/NOUN a/ADP deo/PROPN sicut/SCONJ ab/ADP artifice/NOUN manufacta/ADJ procedunt/VERB ./PUNCT quod/SCONJ consideratio/NOUN creaturarum/NOUN utilis/ADJ est/AUX ad/ADP fidei/NOUN instructionem/NOUN ./PUNCT huiusmodi/ADV quidem/ADV divinorum/NOUN factorum/VERB meditatio/NOUN ad/ADP fidem/NOUN humanam/ADJ instruendam/VERB de/ADP deo/PROPN necessaria/ADJ est/AUX ./PUNCT primo/NOUN quidem/PART ,/PUNCT quia/SCONJ ex/ADP factorum/VERB meditatione/NOUN divinam/ADJ sapientiam/NOUN utcumque/ADV possumus/VERB admirari/VERB et/CCONJ considerare/VERB ./PUNCT ea/PRON enim/ADV quae/PRON arte/NOUN fiunt/VERB ,/PUNCT ipsius/PRON artis/NOUN sunt/AUX repraesentativa/ADJ ,/PUNCT utpote/ADV ad/ADP similitudinem/NOUN artis/NOUN facta/VERB ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ sua/ADJ sapientia/NOUN res/NOUN in/ADP esse/NOUN produxit/VERB :/PUNCT propter/ADP quod/PRON in/ADP psalmo/NOUN dicitur/VERB :/PUNCT omnia/PRON in/ADP sapientia/NOUN fecisti/VERB ./PUNCT unde/ADV ex/ADP factorum/VERB consideratione/NOUN divinam/ADJ sapientiam/NOUN colligere/VERB possumus/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP rebus/NOUN factis/VERB per/ADP quandam/PRON communicationem/NOUN suae/ADJ similitudinis/NOUN sparsam/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV eccli./X 1-10/NUM :/PUNCT effudit/VERB illam/PRON ,/PUNCT scilicet/PART sapientiam/NOUN ,/PUNCT super/ADP omnia/PRON opera/NOUN sua/ADJ ./PUNCT unde/PART ,/PUNCT cum/SCONJ psalmus/NOUN diceret/VERB ,/PUNCT mirabilis/ADJ facta/VERB est/AUX scientia/NOUN tua/ADJ ex/ADP me/PRON :/PUNCT confortata/VERB est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV potero/VERB ad/ADP eam/PRON :/PUNCT et/CCONJ adiungeret/VERB divinae/ADJ illuminationis/NOUN auxilium/NOUN cum/SCONJ dicit/VERB ./PUNCT nox/NOUN illuminatio/NOUN mea/ADJ etc./X ;/PUNCT ex/ADP consideratione/NOUN divinorum/ADJ operum/NOUN se/PRON adiutum/VERB ad/ADP divinam/ADJ sapientiam/NOUN cognoscendam/VERB confitetur/VERB ,/PUNCT dicens/VERB :/PUNCT mirabilia/NOUN opera/NOUN tua/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ anima/NOUN mea/ADJ cognoscet/VERB nimis/ADV ./PUNCT secundo/ADV ,/PUNCT haec/PRON consideratio/NOUN in/ADP admirationem/NOUN altissimae/ADJ dei/PROPN virtutis/NOUN ducit/VERB :/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB in/ADP cordibus/NOUN hominum/NOUN reverentiam/NOUN dei/PROPN parit/VERB ./PUNCT oportet/VERB enim/ADV quod/SCONJ virtus/NOUN facientis/VERB eminentior/VERB rebus/NOUN factis/VERB intelligatur/AUX ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV dicitur/VERB sap./X 13-4/NUM :/PUNCT si/SCONJ virtutem/NOUN et/CCONJ opera/NOUN eorum/PRON ,/PUNCT scilicet/PART caeli/NOUN et/CCONJ stellarum/NOUN et/CCONJ elementorum/NOUN mundi/NOUN ,/PUNCT mirati/VERB sunt/AUX ,/PUNCT scilicet/ADV philosophi/NOUN ,/PUNCT intelligant/VERB quoniam/SCONJ qui/PRON fecit/VERB haec/PRON ,/PUNCT fortior/ADJ est/AUX illis/PRON ./PUNCT et/CCONJ rom./X 1-20/NUM dicitur/VERB :/PUNCT invisibilia/ADJ dei/PROPN per/ADP ea/PRON quae/PRON facta/VERB sunt/AUX intellecta/VERB conspiciuntur/VERB :/PUNCT sempiterna/ADJ quoque/ADV virtus/NOUN eius/PRON et/CCONJ divinitas/NOUN ./PUNCT ex/ADP hac/PRON autem/CCONJ admiratione/NOUN dei/PROPN timor/NOUN procedit/VERB et/CCONJ reverentia/NOUN ./PUNCT unde/ADV dicitur/VERB ierem./X 10-6/NUM magnum/ADJ est/AUX nomen/NOUN tuum/ADJ in/ADP fortitudine/NOUN ./PUNCT quis/PRON non/ADV timebit/VERB te/PRON ,/PUNCT o/ADV rex/NOUN gentium/NOUN ?/PUNCT tertio/ADV ,/PUNCT haec/PRON consideratio/NOUN animas/NOUN hominum/NOUN in/ADP amorem/NOUN divinae/ADJ bonitatis/NOUN accendit/VERB ./PUNCT quicquid/PRON enim/ADV bonitatis/NOUN et/CCONJ perfectionis/NOUN in/ADP diversis/ADJ creaturis/NOUN particulariter/ADV distributum/VERB est/AUX ,/PUNCT totum/PRON in/ADP ipso/PRON universaliter/ADV est/AUX adunatum/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP fonte/NOUN totius/PRON bonitatis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV creaturarum/NOUN bonitas/NOUN ,/PUNCT pulchritudo/NOUN et/CCONJ suavitas/NOUN sic/ADV animos/NOUN hominum/NOUN allicit/VERB ,/PUNCT ipsius/PRON dei/PROPN fontana/ADJ bonitas/NOUN ,/PUNCT rivulis/NOUN bonitatum/NOUN in/ADP singulis/ADJ creaturis/NOUN repertis/VERB diligenter/ADV comparata/VERB ,/PUNCT animas/NOUN hominum/NOUN inflammatas/VERB totaliter/ADV ad/ADP se/PRON trahet/VERB ./PUNCT unde/ADV in/ADP psalmo/NOUN dicitur/VERB :/PUNCT delectasti/VERB me/PRON ,/PUNCT domine/NOUN ,/PUNCT in/ADP factura/NOUN tua/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP operibus/NOUN manuum/NOUN tuarum/ADJ exsultabo/VERB ./PUNCT et/CCONJ alibi/ADV de/ADP filiis/NOUN hominum/NOUN dicitur/VERB :/PUNCT inebriabuntur/VERB ab/ADP ubertate/NOUN domus/NOUN tuae/ADJ ,/PUNCT quasi/ADV totius/PRON creaturae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ torrente/VERB voluptatis/NOUN tuae/ADJ potabis/VERB eos/PRON :/PUNCT quoniam/SCONJ apud/ADP te/PRON est/VERB fons/NOUN vitae/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sap./X 13-1/NUM ,/PUNCT dicitur/VERB contra/ADP quosdam/PRON :/PUNCT ex/ADP his/PRON quae/PRON videntur/VERB bona/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART creaturis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX bona/NOUN per/ADP quandam/PRON participationem/NOUN ,/PUNCT non/ADV potuerunt/VERB intelligere/VERB eum/PRON qui/PRON est/AUX ,/PUNCT scilicet/ADV vere/ADV bonus/ADJ ,/PUNCT immo/PART ipsa/PRON bonitas/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT quarto/ADV ,/PUNCT haec/PRON consideratio/NOUN homines/NOUN in/ADP quadam/PRON similitudine/NOUN divinae/ADJ perfectionis/NOUN constituit/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV in/ADP primo/ADJ libro/NOUN quod/SCONJ deus/PROPN ,/PUNCT cognoscendo/VERB seipsum/PRON ,/PUNCT in/ADP se/PRON omnia/PRON alia/PRON intuetur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV christiana/ADJ fides/NOUN hominem/NOUN de/ADP deo/PROPN principaliter/ADV instruit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP lumen/NOUN divinae/ADJ revelationis/NOUN eum/PRON creaturarum/NOUN cognitorem/NOUN facit/VERB ,/PUNCT fit/VERB in/ADP homine/NOUN quaedam/PRON divinae/ADJ sapientiae/NOUN similitudo/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB 2/NUM cor./X 3-18/NUM :/PUNCT nos/PRON vero/ADV omnes/PRON ,/PUNCT revelata/VERB facie/NOUN gloriam/NOUN domini/NOUN speculantes/VERB ,/PUNCT in/ADP eandem/PRON imaginem/NOUN transformamur/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV patet/VERB quod/SCONJ consideratio/NOUN creaturarum/NOUN pertinet/VERB ad/ADP instructionem/NOUN fidei/NOUN christianae/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV dicitur/VERB eccli./X 42-15/NUM :/PUNCT memor/NOUN ero/AUX operum/NOUN domini/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quae/PRON vidi/VERB annuntiabo/VERB :/PUNCT in/ADP sermonibus/NOUN domini/NOUN opera/NOUN eius/PRON ./PUNCT quod/SCONJ cognoscere/VERB naturam/NOUN creaturarum/NOUN valet/VERB ad/ADP destruendum/VERB errores/NOUN qui/PRON sunt/VERB circa/ADP deum/PROPN ./PUNCT est/AUX etiam/ADV necessaria/ADJ creaturarum/NOUN consideratio/NOUN non/ADV solum/ADV ad/ADP veritatis/NOUN instructionem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV ad/ADP errores/NOUN excludendos/VERB ./PUNCT errores/NOUN namque/ADV qui/PRON circa/ADP creaturam/NOUN sunt/VERB ,/PUNCT interdum/ADV a/ADP fidei/NOUN veritate/NOUN abducunt/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ verae/ADJ dei/PROPN cognitioni/NOUN repugnant/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ multipliciter/ADV contingit/VERB ./PUNCT primo/NOUN quidem/ADV ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ creaturarum/NOUN naturam/NOUN ignorantes/VERB in/ADP hoc/PRON pervertuntur/VERB quandoque/ADV quod/SCONJ id/PRON quod/PRON non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ ab/ADP alio/NOUN esse/VERB ,/PUNCT primam/ADJ causam/NOUN et/CCONJ deum/PROPN constituunt/VERB ,/PUNCT nihil/PRON ultra/ADP creaturas/NOUN quae/PRON videntur/VERB aestimantes/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ fuerunt/VERB illi/PRON qui/PRON corpus/NOUN quodcumque/PRON deum/NOUN aestimaverunt/VERB ;/PUNCT de/ADP quibus/PRON dicitur/VERB sap./X 13-2/NUM :/PUNCT qui/PRON aut/CCONJ ignem/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ spiritum/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ citatum/VERB aerem/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ gyrum/NOUN stellarum/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ nimiam/ADJ aquam/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ solem/NOUN et/CCONJ lunam/NOUN ,/PUNCT deos/NOUN putaverunt/VERB ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT ex/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ id/PRON quod/PRON dei/PROPN solius/ADJ est/AUX creaturis/NOUN aliquibus/PRON adscribunt/VERB ./PUNCT quod/PRON etiam/ADV ex/ADP errore/NOUN circa/ADP creaturas/NOUN contingit/VERB ./PUNCT quod/PRON enim/ADV natura/NOUN rei/NOUN alicuius/PRON non/ADV patitur/VERB ,/PUNCT ei/PRON non/ADV attribuitur/VERB nisi/SCONJ quia/SCONJ eius/PRON natura/NOUN ignoratur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ si/SCONJ homini/NOUN attribueretur/VERB habere/VERB tres/NUM pedes/NOUN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ solius/ADJ dei/PROPN est/AUX natura/NOUN creaturae/NOUN non/ADV patitur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ quod/PRON solius/ADJ hominis/NOUN est/AUX non/ADV patitur/VERB alterius/PRON rei/NOUN natura/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON ergo/ADV quod/SCONJ natura/NOUN creaturae/NOUN ignoratur/VERB ,/PUNCT praedictus/VERB error/NOUN contingit/VERB ./PUNCT et/CCONJ contra/ADP hunc/PRON errorem/NOUN dicitur/VERB sap./X 14-21/NUM :/PUNCT incommunicabile/ADJ nomen/NOUN lignis/NOUN et/CCONJ lapidibus/NOUN imposuerunt/VERB ./PUNCT in/ADP hunc/PRON errorem/NOUN labuntur/VERB qui/PRON rerum/NOUN creationem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ futurorum/ADJ cognitionem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ miraculorum/NOUN operationem/NOUN ,/PUNCT aliis/PRON causis/NOUN quam/SCONJ deo/NOUN adscribunt/VERB ./PUNCT tertio/NOUN vero/NOUN ,/PUNCT ex/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ divinae/ADJ virtuti/NOUN in/ADP creaturas/NOUN operanti/VERB aliquid/PRON detrahitur/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ creaturae/NOUN natura/NOUN ignoratur/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP his/PRON qui/PRON duo/NUM rerum/NOUN principia/NOUN constituunt/VERB ;/PUNCT et/CCONJ qui/PRON res/NOUN non/ADV ex/ADP divina/ADJ voluntate/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP necessitate/NOUN naturae/NOUN a/ADP deo/PROPN procedere/VERB asserunt/VERB ;/PUNCT et/CCONJ illi/NOUN etiam/ADV qui/PRON res/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ omnes/PRON vel/CCONJ quasdam/PRON ,/PUNCT divinae/ADJ providentiae/NOUN subtrahunt/VERB ;/PUNCT aut/CCONJ eam/PRON posse/VERB praeter/ADP solitum/VERB cursum/NOUN operari/VERB negant/VERB ./PUNCT haec/PRON enim/ADV omnia/PRON divinae/ADJ derogant/VERB potestati/NOUN ./PUNCT contra/ADP quos/PRON dicitur/VERB iob/PROPN 22-17/NUM :/PUNCT quasi/SCONJ nihil/PRON possit/VERB facere/VERB omnipotens/ADJ ,/PUNCT aestimabant/VERB eum/PRON ;/PUNCT et/CCONJ sap./X 12-17/NUM :/PUNCT virtutem/NOUN ostendis/VERB tu/PRON ,/PUNCT qui/PRON non/ADV crederis/VERB esse/AUX in/ADP virtute/NOUN consummatus/VERB ./PUNCT quarto/NOUN ./PUNCT homo/NOUN ,/PUNCT qui/PRON per/ADP fidem/NOUN in/ADP deum/PROPN ducitur/VERB sicut/SCONJ in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ignorat/VERB naturas/NOUN rerum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB gradum/NOUN sui/PRON ordinis/NOUN in/ADP universo/ADJ ,/PUNCT aliquibus/PRON creaturis/NOUN se/PRON putat/VERB esse/AUX subiectum/VERB quibus/PRON superior/ADJ est/AUX :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP illis/PRON qui/PRON voluntates/NOUN hominum/NOUN astris/NOUN supponunt/VERB ,/PUNCT contra/ADP quos/PRON dicitur/VERB ierem./X 10-2/NUM ,/PUNCT a/ADP signis/NOUN caeli/NOUN nolite/VERB metuere/VERB ,/PUNCT quae/PRON gentes/NOUN timent/VERB ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP illis/PRON qui/PRON angelos/NOUN creatores/NOUN animarum/NOUN existimant/VERB ;/PUNCT et/CCONJ animas/NOUN hominum/NOUN esse/AUX mortales/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ si/SCONJ qua/PRON similia/ADJ hominum/NOUN derogant/VERB dignitati/NOUN ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV patet/VERB falsam/ADJ esse/AUX quorundam/PRON sententiam/NOUN qui/PRON dicebant/VERB nihil/ADV interesse/VERB ad/ADP fidei/NOUN veritatem/NOUN quid/PRON de/ADP creaturis/NOUN quisque/PRON sentiret/VERB ,/PUNCT dummodo/SCONJ circa/ADP deum/PROPN recte/ADV sentiatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ augustinus/PROPN narrat/VERB in/ADP libro/NOUN de/ADP origine/NOUN animae/NOUN :/PUNCT nam/ADV error/NOUN circa/ADP creaturas/NOUN redundat/VERB in/ADP falsam/ADJ de/ADP deo/PROPN sententiam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ hominum/NOUN mentes/NOUN a/ADP deo/PROPN abducit/VERB ,/PUNCT in/ADP quem/PRON fides/NOUN dirigere/VERB nititur/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ ipsas/PRON quibusdam/PRON aliis/PRON causis/NOUN supponit/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV illis/PRON qui/PRON circa/ADP creaturas/NOUN errant/VERB poenas/NOUN sicut/SCONJ infidelibus/ADJ scriptura/NOUN comminatur/VERB ,/PUNCT dicens/VERB in/ADP psalmo/NOUN :/PUNCT quoniam/SCONJ non/ADV intellexerunt/VERB opera/NOUN domini/NOUN et/CCONJ in/ADP opera/NOUN manuum/NOUN eius/PRON ,/PUNCT destrues/VERB illos/PRON et/CCONJ non/ADV aedificabis/VERB eos/PRON ;/PUNCT et/CCONJ sap./X 2-21/NUM haec/PRON cogitaverunt/VERB et/CCONJ erraverunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ subiungit/VERB ,/PUNCT 22/NUM non/ADV iudicaverunt/VERB honorem/NOUN animarum/NOUN sanctarum/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ aliter/ADV considerat/VERB de/ADP creaturis/NOUN philosophus/NOUN et/CCONJ theologus/NOUN ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX autem/CCONJ ex/ADP praedictis/VERB quod/SCONJ considerationem/NOUN circa/ADP creaturas/NOUN habet/VERB doctrina/NOUN fidei/NOUN christianae/ADJ inquantum/SCONJ in/ADP eis/PRON resultat/VERB quaedam/PRON dei/PROPN similitudo/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ inquantum/SCONJ error/NOUN in/ADP ipsis/PRON inducit/VERB in/ADP divinorum/NOUN errorem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV alia/PRON ratione/NOUN subiiciuntur/VERB praedictae/VERB doctrinae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ philosophiae/NOUN humanae/ADJ ./PUNCT nam/ADV philosophia/NOUN humana/ADJ eas/PRON considerat/VERB secundum/ADP quod/SCONJ huiusmodi/ADV sunt/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ secundum/ADP diversa/ADJ rerum/NOUN genera/NOUN diversae/ADJ partes/NOUN philosophiae/NOUN inveniuntur/VERB ./PUNCT fides/NOUN autem/CCONJ christiana/ADJ eas/PRON considerat/VERB ,/PUNCT non/ADV inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT utpote/SCONJ ignem/NOUN inquantum/SCONJ ignis/NOUN est/AUX ,/PUNCT sed/CCONJ inquantum/SCONJ divinam/ADJ altitudinem/NOUN repraesentat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP ipsum/PRON deum/PROPN quoquo/PRON modo/NOUN ordinatur/VERB ./PUNCT ut/SCONJ enim/ADV eccli./X 42/NUM dicitur/VERB :/PUNCT gloria/NOUN domini/NOUN plenum/ADJ est/AUX opus/NOUN eius/PRON ./PUNCT nonne/ADV dominus/NOUN fecit/VERB enarrare/VERB sanctos/ADJ omnia/PRON mirabilia/ADJ sua/ADJ ?/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON etiam/ADV alia/PRON circa/ADP creaturas/NOUN et/CCONJ philosophus/NOUN et/CCONJ fidelis/ADJ considerat/VERB ./PUNCT philosophus/NOUN namque/ADV considerat/VERB illa/PRON quae/PRON eis/PRON secundum/ADP naturam/NOUN propriam/ADJ conveniunt/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ igni/NOUN ferri/VERB sursum/PART ./PUNCT fidelis/ADJ autem/CCONJ ea/PRON solum/ADV considerat/VERB circa/ADP creaturas/NOUN quae/PRON eis/PRON conveniunt/VERB secundum/ADP quod/SCONJ sunt/AUX ad/ADP deum/PROPN relata/VERB :/PUNCT utpote/SCONJ ,/PUNCT quod/SCONJ sunt/AUX a/ADP deo/PROPN creata/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sunt/AUX deo/PROPN subiecta/VERB ,/PUNCT et/CCONJ huiusmodi/ADV ./PUNCT unde/ADV non/ADV est/AUX ad/ADP imperfectionem/NOUN doctrinae/NOUN fidei/NOUN imputandum/VERB si/SCONJ multas/ADJ rerum/NOUN proprietates/NOUN praetermittat/VERB :/PUNCT ut/SCONJ caeli/NOUN figuram/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ motus/NOUN qualitatem/NOUN ./PUNCT sic/ADV enim/ADV nec/CCONJ naturalis/ADJ circa/ADP lineam/NOUN illas/PRON passiones/NOUN considerat/VERB quas/PRON geometra/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV ea/PRON quae/PRON accidunt/VERB sibi/PRON inquantum/SCONJ est/AUX terminus/NOUN corporis/NOUN naturalis/ADJ ./PUNCT si/SCONJ qua/PRON vero/ADV circa/ADP creaturas/NOUN communiter/ADV a/ADP philosopho/NOUN et/CCONJ fideli/ADJ considerantur/VERB ,/PUNCT per/ADP alia/PRON et/CCONJ alia/PRON principia/NOUN traduntur/VERB ./PUNCT nam/ADV philosophus/NOUN argumentum/NOUN assumit/VERB ex/ADP propriis/ADJ rerum/NOUN causis/NOUN :/PUNCT fidelis/NOUN autem/CCONJ ex/ADP causa/NOUN prima/ADJ ;/PUNCT ut/SCONJ puta/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ sic/ADV divinitus/ADV est/AUX traditum/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ quia/SCONJ hoc/PRON in/ADP gloriam/NOUN dei/PROPN cedit/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ quia/SCONJ dei/PROPN potestas/NOUN est/AUX infinita/ADJ ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ ipsa/PRON maxima/ADJ sapientia/NOUN dici/VERB debet/VERB ,/PUNCT utpote/ADV super/ADP altissimam/ADJ causam/NOUN considerans/VERB :/PUNCT secundum/ADP illud/NOUN deut./X 4-6/NUM :/PUNCT haec/PRON est/AUX sapientia/NOUN vestra/ADJ et/CCONJ intellectus/NOUN coram/ADP populis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON sibi/PRON ,/PUNCT quasi/ADV principali/ADJ ,/PUNCT philosophia/NOUN humana/ADJ deservit/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV interdum/ADV ex/ADP principiis/NOUN philosophiae/NOUN humanae/ADJ ,/PUNCT sapientia/NOUN divina/ADJ procedit/VERB ./PUNCT nam/ADV et/CCONJ apud/ADP philosophos/NOUN prima/ADJ philosophia/NOUN utitur/VERB omnium/PRON scientiarum/NOUN documentis/NOUN ad/ADP suum/ADJ propositum/VERB ostendendum/VERB ./PUNCT exinde/ADV etiam/ADV est/VERB quod/SCONJ non/ADV eodem/PRON ordine/NOUN utraque/PRON doctrina/NOUN procedit/VERB ./PUNCT nam/ADV in/ADP doctrina/NOUN philosophiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON creaturas/NOUN secundum/ADP se/PRON considerat/VERB et/CCONJ ex/ADP eis/PRON ,/PUNCT in/ADP dei/PROPN cognitionem/NOUN perducit/VERB ,/PUNCT prima/ADJ est/AUX consideratio/NOUN de/ADP creaturis/NOUN et/CCONJ ultima/NOUN de/ADP deo/NOUN ./PUNCT in/ADP doctrina/NOUN vero/ADV fidei/NOUN ,/PUNCT quae/PRON creaturas/NOUN non/ADV nisi/SCONJ in/ADP ordine/NOUN ad/ADP deum/PROPN considerat/VERB ,/PUNCT primo/ADV est/VERB consideratio/NOUN dei/PROPN et/CCONJ postmodum/PART creaturarum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV est/AUX perfectior/ADJ :/PUNCT utpote/SCONJ dei/PROPN cognitioni/NOUN similior/NOUN ,/PUNCT qui/PRON seipsum/PRON cognoscens/VERB alia/PRON intuetur/VERB ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT secundum/ADP hunc/PRON ordinem/NOUN ,/PUNCT post/ADP ea/PRON quae/PRON de/ADP deo/PROPN in/ADP se/PRON in/ADP primo/ADJ libro/NOUN sunt/AUX dicta/VERB ,/PUNCT de/ADP his/PRON quae/PRON ab/ADP ipso/PRON sunt/VERB restat/VERB prosequendum/VERB ./PUNCT ordo/NOUN dicendorum/VERB ./PUNCT erit/VERB autem/CCONJ hic/PRON prosecutionis/NOUN ordo/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ primo/ADV agamus/VERB de/ADP productione/NOUN rerum/NOUN in/ADP esse/NOUN ;/PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT de/ADP earum/PRON distinctione/NOUN ;/PUNCT tertio/NOUN vero/NOUN de/ADP ipsarum/PRON rerum/NOUN productarum/VERB et/CCONJ distinctarum/VERB natura/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP fidei/NOUN pertinet/VERB veritatem/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ deo/PROPN competit/VERB ut/SCONJ sit/AUX aliis/PRON principium/NOUN essendi/VERB ./PUNCT supponentes/VERB igitur/ADV quae/PRON in/ADP superioribus/ADJ ostensa/VERB sunt/AUX ,/PUNCT ostendamus/VERB nunc/ADV quod/SCONJ competit/VERB deo/PROPN ut/SCONJ sit/AUX aliis/PRON essendi/VERB principium/NOUN et/CCONJ causa/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV supra/ADP ,/PUNCT per/ADP demonstrationem/NOUN aristotelis/PROPN ,/PUNCT esse/VERB aliquam/PRON primam/ADJ causam/NOUN efficientem/ADJ ,/PUNCT quam/PRON deum/NOUN dicimus/VERB ./PUNCT efficiens/ADJ autem/CCONJ causa/NOUN suos/ADJ effectus/NOUN ad/ADP esse/NOUN conducit/VERB ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV aliis/PRON essendi/VERB causa/NOUN existit/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ,/PUNCT per/ADP rationem/NOUN eiusdem/PRON ,/PUNCT esse/VERB aliquod/PRON primum/ADJ movens/VERB immobile/ADJ ,/PUNCT quod/PRON deum/NOUN dicimus/VERB ./PUNCT primum/ADJ autem/CCONJ movens/VERB in/ADP quolibet/PRON ordine/NOUN motuum/NOUN est/AUX causa/NOUN omnium/PRON motuum/NOUN qui/PRON sunt/AUX illius/PRON ordinis/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV multa/ADJ ex/ADP motibus/NOUN caeli/NOUN producantur/VERB in/ADP esse/NOUN ,/PUNCT in/ADP quorum/PRON ordine/NOUN deum/PROPN esse/AUX primum/ADJ movens/VERB ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN sit/AUX multis/ADJ rebus/NOUN causa/NOUN essendi/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quod/PRON per/ADP se/PRON alicui/PRON convenit/VERB ,/PUNCT universaliter/ADV ei/PRON inesse/VERB necesse/ADJ est/AUX :/PUNCT sicut/SCONJ homini/NOUN rationale/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ igni/NOUN sursum/ADV moveri/VERB ./PUNCT agere/VERB autem/CCONJ aliquem/PRON effectum/NOUN per/ADP se/PRON convenit/VERB enti/NOUN in/ADP actu/NOUN :/PUNCT nam/ADV unumquodque/PRON agens/NOUN secundum/ADP hoc/PRON agit/VERB quod/SCONJ in/ADP actu/NOUN est/VERB ./PUNCT omne/PRON igitur/ADV ens/NOUN actu/NOUN natum/VERB est/AUX agere/VERB aliquid/PRON actu/NOUN existens/VERB ./PUNCT sed/CCONJ deus/PROPN est/AUX ens/NOUN actu/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT igitur/ADV sibi/PRON competit/VERB agere/VERB aliquid/PRON ens/NOUN actu/NOUN ,/PUNCT cui/PRON sit/AUX causa/NOUN essendi/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT signum/NOUN perfectionis/NOUN in/ADP rebus/NOUN inferioribus/ADJ est/AUX quod/SCONJ possunt/VERB sibi/PRON similia/ADJ facere/VERB :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT in/ADP iv/NUM meteororum/PROPN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX maxime/ADV perfectus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ipsi/PRON igitur/ADV competit/VERB facere/VERB aliquid/PRON sibi/PRON simile/ADJ ens/NOUN in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV sit/AUX causa/NOUN essendi/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX in/ADP primo/ADJ libro/NOUN quod/SCONJ deus/PROPN vult/VERB suum/ADJ esse/NOUN aliis/PRON communicare/VERB per/ADP modum/NOUN similitudinis/NOUN ./PUNCT de/ADP perfectione/NOUN autem/CCONJ voluntatis/NOUN est/VERB quod/SCONJ sit/AUX actionis/NOUN et/CCONJ motus/NOUN principium/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV divina/ADJ voluntas/NOUN sit/AUX perfecta/ADJ ,/PUNCT non/ADV deerit/VERB ei/PRON virtus/NOUN communicandi/VERB esse/NOUN suum/ADJ alicui/PRON per/ADP modum/NOUN similitudinis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV erit/AUX ei/PRON causa/NOUN essendi/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quanto/ADV alicuius/PRON actionis/NOUN principium/NOUN est/AUX perfectius/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV actionem/NOUN suam/ADJ potest/VERB in/ADP plura/ADJ extendere/VERB et/CCONJ magis/ADV remota/VERB :/PUNCT ignis/NOUN enim/ADV ,/PUNCT si/SCONJ sit/AUX debilis/ADJ ,/PUNCT solum/ADV propinqua/ADJ calefacit/VERB ;/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ sit/AUX fortis/ADJ ,/PUNCT etiam/ADV remota/VERB ./PUNCT actus/NOUN autem/CCONJ purus/ADJ ,/PUNCT qui/PRON deus/PROPN est/AUX ,/PUNCT perfectior/ADJ est/AUX quam/SCONJ actus/NOUN potentiae/NOUN permixtus/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP nobis/PRON est/VERB ./PUNCT actus/NOUN autem/CCONJ actionis/NOUN principium/NOUN est/AUX ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV per/ADP actum/NOUN qui/PRON in/ADP nobis/PRON est/VERB possumus/VERB non/ADV solum/ADV in/ADP actiones/NOUN in/ADP nobis/PRON manentes/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ sunt/VERB intelligere/VERB et/CCONJ velle/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV in/ADP actiones/NOUN quae/PRON in/ADP exteriora/ADJ tendunt/VERB ,/PUNCT per/ADP quas/PRON aliqua/PRON facta/VERB producimus/VERB ;/PUNCT multo/ADV magis/ADV deus/PROPN potest/VERB ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ actu/NOUN est/VERB ,/PUNCT non/ADV solum/ADV intelligere/VERB et/CCONJ velle/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV producere/VERB effectum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV potest/VERB aliis/PRON esse/AUX causa/NOUN essendi/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB iob/PROPN 5-9/NUM :/PUNCT qui/PRON facit/VERB magna/ADJ et/CCONJ mirabilia/ADJ et/CCONJ inscrutabilia/ADJ absque/ADP numero/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ in/ADP deo/PROPN sit/VERB potentia/NOUN activa/ADJ ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN est/AUX potens/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ ei/PRON convenienter/ADV potentia/NOUN activa/ADJ attribuitur/VERB ./PUNCT potentia/NOUN enim/ADV activa/ADJ est/AUX principium/NOUN agendi/VERB in/ADP aliud/PRON secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX aliud/PRON ./PUNCT deo/PROPN autem/CCONJ convenit/VERB esse/AUX aliis/PRON principium/NOUN essendi/VERB ./PUNCT ergo/ADV convenit/VERB sibi/PRON esse/AUX potentem/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ potentia/NOUN passiva/ADJ sequitur/VERB ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT ita/ADV potentia/NOUN activa/ADJ sequitur/VERB ens/NOUN in/ADP actu/NOUN :/PUNCT unumquodque/PRON enim/ADV ex/ADP hoc/PRON agit/VERB quod/SCONJ est/VERB actu/NOUN ,/PUNCT patitur/VERB vero/ADV ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/VERB potentia/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ deo/PROPN convenit/VERB esse/VERB actu/NOUN ./PUNCT igitur/ADV convenit/VERB sibi/PRON potentia/NOUN activa/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT divina/ADJ perfectio/NOUN omnium/PRON perfectiones/NOUN in/ADP se/PRON includit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT virtus/NOUN autem/CCONJ activa/ADJ de/ADP perfectione/NOUN rei/NOUN est/VERB :/PUNCT unumquodque/PRON enim/ADV tanto/ADV maioris/ADJ virtutis/NOUN invenitur/VERB quanto/ADV perfectius/ADJ est/AUX ./PUNCT virtus/NOUN igitur/ADV activa/ADJ deo/PROPN non/ADV potest/VERB deesse/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT omne/PRON quod/PRON agit/VERB potens/VERB est/AUX agere/VERB :/PUNCT nam/ADV quod/PRON non/ADV potest/VERB agere/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX agere/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quod/PRON impossibile/ADJ est/AUX agere/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX non/ADV agere/VERB ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX agens/VERB et/CCONJ movens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT igitur/ADV potens/VERB est/AUX agere/VERB :/PUNCT et/CCONJ potentia/NOUN ei/PRON convenienter/ADV adscribitur/VERB activa/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ non/ADV passiva/ADJ ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON in/ADP psalmo/NOUN dicitur/VERB :/PUNCT potens/VERB es/AUX ,/PUNCT domine/NOUN ./PUNCT et/CCONJ alibi/PART :/PUNCT potentiam/NOUN tuam/ADJ deus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ iustitiam/NOUN tuam/ADJ usque/ADP in/ADP altissima/NOUN quae/PRON fecisti/VERB magnalia/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ dei/PROPN potentia/NOUN sit/AUX eius/PRON substantia/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ ulterius/ADV concludi/VERB potest/VERB quod/SCONJ divina/ADJ potentia/NOUN sit/AUX ipsa/PRON dei/PROPN substantia/NOUN ./PUNCT potentia/NOUN enim/ADV activa/ADJ competit/VERB alicui/PRON secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB actu/NOUN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX actus/NOUN ipse/PRON ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ est/AUX ens/NOUN actu/NOUN per/ADP aliquem/PRON actum/NOUN qui/PRON non/ADV sit/VERB quod/PRON est/AUX ipse/PRON :/PUNCT cum/SCONJ in/ADP eo/PRON nulla/PRON sit/VERB potentialitas/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT est/AUX igitur/ADV ipse/PRON sua/ADJ potentia/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omnis/PRON potens/VERB qui/PRON non/ADV est/AUX sua/ADJ potentia/NOUN ,/PUNCT est/AUX potens/VERB participatione/NOUN potentiae/NOUN alicuius/PRON ./PUNCT de/ADP deo/PROPN autem/CCONJ nihil/PRON potest/VERB dici/VERB participative/ADV :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX ipsum/PRON suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT est/AUX igitur/ADV ipse/PRON sua/ADJ potentia/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT potentia/NOUN activa/ADJ ad/ADP perfectionem/NOUN rei/NOUN pertinet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praedictis/VERB patet/VERB ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ divina/ADJ perfectio/NOUN in/ADP ipso/PRON suo/ADJ esse/NOUN continetur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT divina/ADJ igitur/ADV potentia/NOUN non/ADV est/AUX aliud/PRON ab/ADP ipso/PRON esse/NOUN eius/PRON ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT est/AUX igitur/ADV sua/ADJ potentia/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP rebus/NOUN quarum/PRON potentiae/NOUN non/ADV sunt/AUX earum/PRON substantiae/NOUN ,/PUNCT ipsae/PRON potentiae/NOUN sunt/AUX accidentia/NOUN :/PUNCT unde/ADV potentia/NOUN naturalis/ADJ in/ADP secunda/ADJ specie/NOUN qualitatis/NOUN ponitur/VERB ./PUNCT in/ADP deo/PROPN autem/CCONJ non/ADV potest/VERB esse/VERB aliquod/PRON accidens/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV est/AUX sua/ADJ potentia/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT omne/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP aliud/PRON ,/PUNCT reducitur/VERB ad/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP se/PRON sicut/SCONJ ad/ADP primum/NOUN ./PUNCT alia/PRON vero/ADV agentia/NOUN reducuntur/VERB in/ADP deum/PROPN sicut/SCONJ in/ADP primum/ADJ agens/NOUN ./PUNCT est/VERB igitur/ADV agens/VERB per/ADP se/PRON ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ per/ADP se/PRON agit/VERB ,/PUNCT per/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN agit/VERB ./PUNCT id/PRON autem/CCONJ quo/PRON quis/PRON agit/VERB ,/PUNCT est/AUX eius/PRON activa/ADJ potentia/NOUN ./PUNCT ipsa/PRON igitur/ADV dei/PROPN essentia/NOUN est/AUX eius/PRON activa/ADJ potentia/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ dei/PROPN potentia/NOUN sit/AUX eius/PRON actio/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ ostendi/VERB potest/VERB quod/SCONJ potentia/NOUN dei/PROPN non/ADV sit/AUX aliud/PRON quam/SCONJ sua/ADJ actio/NOUN ./PUNCT quae/PRON enim/ADV uni/NUM et/CCONJ eidem/PRON sunt/AUX eadem/PRON ,/PUNCT sibi/PRON invicem/ADV sunt/AUX eadem/PRON ./PUNCT divina/ADJ autem/CCONJ potentia/NOUN est/AUX eius/PRON substantia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT eius/PRON etiam/ADV actio/NOUN est/AUX eius/PRON substantia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX de/ADP intellectuali/ADJ operatione/NOUN :/PUNCT eadem/PRON enim/ADV ratio/NOUN in/ADP aliis/PRON competit/VERB ./PUNCT igitur/ADV in/ADP deo/PROPN non/ADV est/AUX aliud/PRON potentia/NOUN et/CCONJ aliud/NOUN actio/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT actio/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN est/AUX complementum/NOUN quoddam/PRON potentiae/NOUN eius/PRON :/PUNCT comparatur/VERB enim/ADV ad/ADP potentiam/NOUN sicut/SCONJ actus/NOUN secundus/ADJ ad/ADP primum/NOUN ./PUNCT divina/ADJ autem/CCONJ potentia/NOUN non/ADV completur/VERB alio/PRON quam/SCONJ seipso/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX ipsa/PRON dei/PROPN essentia/NOUN ./PUNCT in/ADP deo/PROPN igitur/ADV non/ADV est/AUX aliud/PRON potentia/NOUN et/CCONJ aliud/NOUN actio/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ potentia/NOUN activa/ADJ est/AUX aliquid/PRON agens/VERB ,/PUNCT ita/ADV essentia/NOUN eius/PRON est/AUX aliquid/PRON ens/VERB ./PUNCT sed/CCONJ divina/ADJ potentia/NOUN est/AUX eius/PRON essentia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ergo/ADV suum/ADJ agere/VERB est/AUX suum/ADJ esse/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ eius/PRON esse/NOUN est/AUX sua/ADJ substantia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/PART ut/SCONJ prius/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT actio/NOUN quae/PRON non/ADV est/AUX substantia/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT inest/VERB ei/PRON sicut/SCONJ accidens/NOUN subiecto/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ actio/NOUN unum/NUM inter/ADP novem/NUM praedicamenta/NOUN accidentis/NOUN computatur/VERB ./PUNCT in/ADP deo/PROPN autem/CCONJ non/ADV potest/VERB esse/VERB aliquid/PRON per/ADP modum/NOUN accidentis/NOUN ./PUNCT in/ADP deo/PROPN igitur/ADV sua/ADJ actio/NOUN non/ADV est/AUX aliud/PRON a/ADP sua/ADJ substantia/NOUN et/CCONJ sua/ADJ potentia/NOUN ./PUNCT qualiter/ADV potentia/NOUN in/ADP deo/PROPN dicatur/VERB ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV nihil/PRON est/AUX sui/PRON ipsius/PRON principium/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ divina/ADJ actio/NOUN non/ADV sit/AUX aliud/PRON quam/SCONJ eius/PRON potentia/NOUN ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX ex/ADP praedictis/VERB quod/SCONJ potentia/NOUN non/ADV dicitur/VERB in/ADP deo/PROPN sicut/SCONJ principium/NOUN actionis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ principium/NOUN facti/VERB ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ potentia/NOUN respectum/NOUN ad/ADP alterum/PRON importat/VERB in/ADP ratione/NOUN principii/NOUN ,/PUNCT est/AUX enim/ADV potentia/NOUN activa/ADJ principium/NOUN agendi/VERB in/ADP aliud/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP philosophum/NOUN in/ADP v/NUM metaph./X ;/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ potentia/NOUN dicitur/VERB in/ADP deo/PROPN per/ADP respectum/NOUN ad/ADP facta/VERB ,/PUNCT secundum/ADP rei/NOUN veritatem/NOUN ;/PUNCT non/ADV per/ADP respectum/NOUN ad/ADP actionem/NOUN nisi/SCONJ secundum/ADP modum/NOUN intelligendi/VERB ,/PUNCT prout/SCONJ intellectus/NOUN noster/ADJ diversis/ADJ conceptionibus/NOUN utrumque/PRON considerat/VERB ,/PUNCT divinam/ADJ scilicet/PART potentiam/NOUN et/CCONJ eius/PRON actionem/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT si/SCONJ aliquae/PRON actiones/NOUN deo/PROPN conveniant/VERB quae/PRON non/ADV in/ADP aliquod/PRON factum/VERB transeant/VERB sed/CCONJ maneant/VERB in/ADP agente/VERB ,/PUNCT respectu/NOUN harum/PRON non/ADV dicetur/VERB in/ADP deo/PROPN potentia/NOUN nisi/SCONJ secundum/ADP modum/NOUN intelligendi/VERB ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP rei/NOUN veritatem/NOUN ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ actiones/NOUN sunt/AUX intelligere/VERB et/CCONJ velle/VERB ./PUNCT potentia/NOUN igitur/ADV dei/PROPN ,/PUNCT proprie/ADV loquendo/VERB ,/PUNCT non/ADV respicit/VERB huiusmodi/ADV actiones/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solos/ADJ effectus/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV et/CCONJ voluntas/NOUN in/ADP deo/PROPN non/ADV sunt/AUX ut/SCONJ potentiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV ut/SCONJ actiones/NOUN ./PUNCT patet/VERB etiam/ADV ex/ADP praedictis/VERB quod/SCONJ multitudo/NOUN actionum/NOUN quae/PRON deo/PROPN attribuitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ intelligere/VERB ,/PUNCT velle/VERB ,/PUNCT producere/VERB res/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ similia/ADJ ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX diversae/ADJ res/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ quaelibet/PRON harum/PRON actionum/NOUN in/ADP deo/PROPN sit/AUX ipsum/PRON eius/PRON esse/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX unum/NUM et/CCONJ idem/PRON ./PUNCT quomodo/ADV autem/CCONJ multiplicitas/NOUN significationis/NOUN unius/NUM rei/NOUN veritati/NOUN non/ADV praeiudicet/VERB ,/PUNCT ex/ADP his/PRON quae/PRON in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensa/VERB sunt/AUX ,/PUNCT manifestum/ADJ esse/AUX potest/VERB ./PUNCT quod/SCONJ de/ADP deo/PROPN dicitur/VERB aliquid/PRON relative/ADV ad/ADP creaturas/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ potentia/NOUN deo/PROPN conveniat/VERB respectu/NOUN suorum/ADJ effectuum/NOUN ;/PUNCT potentia/NOUN autem/CCONJ rationem/NOUN principii/NOUN habeat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ;/PUNCT principium/NOUN autem/CCONJ relative/ADV ad/ADP principiatum/VERB dicitur/VERB :/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ aliquid/PRON relative/ADV potest/VERB dici/VERB de/ADP deo/PROPN in/ADP respectu/NOUN suorum/ADJ effectuum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT non/ADV potest/VERB intelligi/VERB aliquid/PRON relative/ADV dici/VERB ad/ADP alterum/PRON nisi/SCONJ e/ADP converso/ADJ illud/PRON relative/ADV diceretur/VERB ad/ADP ipsum/PRON ./PUNCT sed/CCONJ res/NOUN aliae/PRON relative/ADV dicuntur/VERB ad/ADP deum/PROPN :/PUNCT utpote/ADV secundum/ADP suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT quod/PRON a/ADP deo/PROPN habent/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT ab/ADP ipso/PRON dependentes/VERB ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV e/ADP converso/NOUN relative/ADV ad/ADP creaturas/NOUN dicetur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT similitudo/NOUN est/AUX relatio/NOUN quaedam/PRON ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ cetera/PRON agentia/NOUN ,/PUNCT sibi/PRON simile/ADJ agit/VERB ./PUNCT dicitur/VERB igitur/ADV aliquid/PRON relative/ADV de/ADP ipso/PRON ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT scientia/NOUN ad/ADP scitum/VERB relative/ADV dicitur/VERB ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ non/ADV solum/ADV sui/PRON ipsius/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV aliorum/PRON scientiam/NOUN habet/VERB ./PUNCT igitur/ADV aliquid/PRON relative/ADV dicitur/VERB de/ADP deo/PROPN ad/ADP alia/PRON ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT movens/VERB dicitur/VERB relative/ADV ad/ADP motum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ agens/VERB ad/ADP factum/VERB ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX agens/VERB et/CCONJ movens/VERB non/ADV motum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT dicuntur/VERB igitur/ADV de/ADP ipso/PRON relationes/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT primum/ADJ relationem/NOUN quandam/PRON importat/VERB similiter/ADV summum/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ in/ADP primo/ADJ ipsum/PRON esse/AUX primum/ADJ ens/NOUN et/CCONJ summum/ADJ bonum/NOUN ./PUNCT patet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ multa/ADJ de/ADP deo/PROPN relative/ADV dicuntur/VERB ./PUNCT quod/SCONJ relationes/NOUN dictae/VERB de/ADP deo/PROPN ad/ADP creaturas/NOUN non/ADV sunt/VERB realiter/ADV in/ADP deo/PROPN ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ relationes/NOUN quae/PRON sunt/VERB ad/ADP suos/ADJ effectus/NOUN ,/PUNCT realiter/ADV in/ADP deo/PROPN esse/VERB non/ADV possunt/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV in/ADP eo/PRON esse/VERB possent/VERB sicut/SCONJ accidentia/NOUN in/ADP subiecto/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ in/ADP ipso/PRON nullum/PRON sit/VERB accidens/NOUN ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV possent/VERB esse/AUX ipsa/PRON dei/PROPN substantia/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV relativa/ADJ sint/VERB quae/PRON secundum/ADP suum/ADJ esse/NOUN ad/ADP aliud/PRON quodammodo/ADV se/PRON habent/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ philosophus/NOUN dicit/VERB in/ADP praedicamentis/NOUN ,/PUNCT oporteret/VERB quod/SCONJ dei/PROPN substantia/NOUN hoc/PRON ipsum/PRON quod/PRON est/VERB ad/ADP aliud/PRON diceretur/VERB ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ ipsum/PRON quod/PRON est/VERB ad/ADP aliud/PRON dicitur/VERB ,/PUNCT quodammodo/ADV ab/ADP ipso/PRON dependet/VERB :/PUNCT cum/SCONJ nec/CCONJ esse/VERB nec/CCONJ intelligi/VERB sine/ADP eo/PRON possit/VERB ./PUNCT oporteret/VERB igitur/ADV quod/SCONJ dei/PROPN substantia/NOUN ab/ADP alio/PRON extrinseco/ADJ esset/AUX dependens/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV non/ADV esset/VERB per/ADP seipsum/PRON necesse-esse/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV sunt/VERB igitur/ADV huiusmodi/ADV relationes/NOUN secundum/ADP rem/NOUN in/ADP deo/PROPN ./PUNCT item/PART ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX in/ADP primo/ADJ quod/SCONJ deus/PROPN omnium/PRON entium/NOUN est/AUX prima/ADJ mensura/NOUN ./PUNCT comparatur/VERB igitur/ADV deus/PROPN ad/ADP alia/PRON entia/NOUN sicut/SCONJ scibile/NOUN ad/ADP scientiam/NOUN nostram/ADJ ,/PUNCT quod/PRON eius/PRON mensura/NOUN est/AUX :/PUNCT nam/ADV ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ res/NOUN est/VERB vel/CCONJ non/ADV est/VERB ,/PUNCT opinio/NOUN et/CCONJ oratio/NOUN vera/ADJ vel/CCONJ falsa/ADJ est/AUX ,/PUNCT secundum/ADP philosophum/NOUN in/ADP praedicamentis/NOUN ./PUNCT scibile/ADJ autem/CCONJ licet/SCONJ ad/ADP scientiam/NOUN relative/ADV dicatur/VERB ,/PUNCT tamen/ADV relatio/NOUN secundum/ADP rem/NOUN in/ADP scibili/ADJ non/ADV est/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP scientia/NOUN tantum/ADV :/PUNCT unde/ADV secundum/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT in/ADP v/NUM metaph./X ,/PUNCT scibile/ADJ dicitur/VERB relative/ADV ,/PUNCT non/ADV quia/SCONJ ipsum/PRON referatur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ aliud/PRON refertur/VERB ad/ADP ipsum/PRON ./PUNCT dictae/VERB igitur/ADV relationes/NOUN in/ADP deo/PROPN non/ADV sunt/VERB realiter/ADV ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT relationes/NOUN praedictae/VERB dicuntur/VERB de/ADP deo/PROPN non/ADV solum/ADV respectu/NOUN eorum/PRON quae/PRON sunt/VERB actu/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ respectu/NOUN eorum/PRON quae/PRON sunt/VERB in/ADP potentia/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ et/CCONJ eorum/PRON scientiam/NOUN habet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ respectu/NOUN eorum/PRON dicitur/VERB et/CCONJ primum/ADJ ens/NOUN et/CCONJ summum/ADJ bonum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ eius/PRON quod/PRON est/VERB actu/NOUN ad/ADP id/PRON quod/PRON non/ADV est/VERB actu/NOUN sed/CCONJ potentia/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX relationes/NOUN reales/ADJ :/PUNCT alias/ADV sequeretur/VERB quod/SCONJ essent/VERB infinitae/ADJ relationes/NOUN actu/NOUN in/ADP eodem/PRON ,/PUNCT cum/SCONJ numeri/NOUN infiniti/ADJ in/ADP potentia/NOUN sint/AUX maiores/ADJ binario/ADJ ,/PUNCT quibus/PRON omnibus/PRON ipse/PRON est/AUX prior/ADJ ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ non/ADV aliter/ADV refertur/VERB ad/ADP ea/PRON quae/PRON sunt/VERB actu/NOUN quam/SCONJ ad/ADP ea/NOUN quae/PRON sunt/VERB potentia/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV mutatur/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliqua/PRON producit/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV refertur/VERB ad/ADP alia/PRON per/ADP relationem/NOUN realiter/ADV in/ADP ipso/PRON existentem/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cuicumque/PRON aliquid/PRON de/ADP novo/ADJ advenit/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX illud/PRON mutari/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP se/PRON vel/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT relationes/NOUN autem/CCONJ quaedam/PRON de/ADP novo/ADJ dicuntur/VERB de/ADP deo/PROPN :/PUNCT sicut/SCONJ quod/SCONJ est/AUX dominus/NOUN aut/CCONJ gubernator/NOUN huius/PRON rei/NOUN quae/PRON de/ADP novo/ADJ incipit/VERB esse/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV praedicaretur/VERB aliqua/PRON relatio/NOUN realiter/ADV in/ADP deo/PROPN existens/VERB ,/PUNCT sequeretur/VERB quod/SCONJ aliquid/PRON deo/PROPN de/ADP novo/ADJ adveniret/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV quod/SCONJ mutaretur/VERB vel/CCONJ per/ADP se/PRON vel/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT cuius/PRON contrarium/ADJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT quomodo/ADV praedictae/VERB relationes/NOUN de/ADP deo/PROPN dicantur/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ relationes/NOUN praedictae/VERB sint/AUX existentes/VERB exterius/ADV quasi/SCONJ res/NOUN aliquae/PRON extra/ADP deum/PROPN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV deus/PROPN sit/AUX primum/ADJ entium/NOUN et/CCONJ summum/ADJ bonorum/NOUN ,/PUNCT oporteret/VERB ad/ADP illas/PRON etiam/ADV relationes/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX aliquae/PRON res/NOUN ,/PUNCT dei/PROPN relationes/NOUN alias/PRON considerare/VERB ./PUNCT et/CCONJ si/SCONJ illae/PRON iterum/ADV sint/AUX res/NOUN aliquae/PRON ,/PUNCT oportebit/VERB iterum/ADV tertias/ADJ relationes/NOUN adinvenire/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/PART in/ADP infinitum/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV relationes/NOUN quibus/PRON deus/PROPN ad/ADP res/NOUN alias/PRON refertur/VERB ,/PUNCT sunt/AUX res/NOUN aliquae/PRON extra/ADP deum/PROPN existentes/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT duplex/ADJ est/AUX modus/NOUN quo/PRON aliquid/PRON denominative/ADV praedicatur/VERB ./PUNCT denominatur/VERB enim/ADV aliquid/PRON ab/ADP eo/PRON quod/PRON extra/ADP ipsum/PRON est/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ a/ADP loco/NOUN dicitur/VERB aliquis/PRON esse/VERB alicubi/ADV ,/PUNCT et/CCONJ a/ADP tempore/NOUN aliquando/PART :/PUNCT aliquid/PRON vero/ADV denominatur/VERB ab/ADP eo/PRON quod/PRON inest/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ab/ADP albedine/NOUN albus/NOUN ./PUNCT a/ADP relatione/NOUN vero/ADV non/ADV invenitur/VERB aliquid/PRON denominari/VERB quasi/ADV exterius/ADV existente/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ inhaerente/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV denominatur/VERB aliquis/PRON pater/NOUN nisi/SCONJ a/ADP paternitate/NOUN quae/PRON ei/PRON inest/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV potest/VERB esse/VERB quod/SCONJ relationes/NOUN quibus/PRON deus/PROPN ad/ADP creaturas/NOUN refertur/VERB ,/PUNCT sint/AUX res/NOUN aliquae/PRON extra/ADP ipsum/PRON ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV ostensum/VERB sit/AUX quod/SCONJ non/ADV sint/VERB in/ADP ipso/PRON realiter/ADV ,/PUNCT et/CCONJ tamen/ADV dicuntur/VERB de/ADP eo/PRON ,/PUNCT relinquitur/VERB quod/SCONJ et/CCONJ attribuantur/VERB solum/ADV secundum/ADP intelligentiae/NOUN modum/NOUN ,/PUNCT ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ alia/PRON referuntur/VERB ad/ADP ipsum/PRON ./PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV noster/ADJ ,/PUNCT intelligendo/VERB aliquid/PRON referri/VERB ad/ADP alterum/PRON ,/PUNCT cointelligit/VERB relationem/NOUN illius/PRON ad/ADP ipsum/PRON :/PUNCT quamvis/SCONJ secundum/ADP rem/NOUN quandoque/ADV non/ADV referatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ alio/PRON modo/NOUN dicuntur/VERB de/ADP deo/PROPN praedictae/VERB relationes/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON quae/PRON de/ADP deo/PROPN praedicantur/VERB ./PUNCT nam/ADV omnia/PRON alia/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ sapientia/NOUN ,/PUNCT voluntas/NOUN ,/PUNCT eius/PRON essentiam/NOUN praedicant/VERB :/PUNCT relationes/NOUN vero/NOUN praedictae/VERB minime/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP modum/NOUN intelligendi/VERB tantum/ADV ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV intellectus/NOUN est/AUX falsus/ADJ ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON enim/ADV ipso/PRON quod/SCONJ intellectus/NOUN noster/ADJ intelligit/VERB relationes/NOUN divinorum/ADJ effectuum/NOUN terminari/VERB in/ADP ipsum/PRON deum/PROPN ,/PUNCT aliqua/PRON praedicat/VERB relative/ADV de/ADP ipso/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ scibile/ADJ relative/ADV intelligimus/VERB et/CCONJ significamus/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ scientia/NOUN refertur/VERB ad/ADP ipsum/PRON ./PUNCT patet/VERB etiam/ADV ex/ADP his/PRON quod/SCONJ divinae/ADJ simplicitati/NOUN non/ADV derogat/VERB si/SCONJ multae/ADJ relationes/NOUN de/ADP ipso/PRON dicuntur/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ eius/PRON essentiam/NOUN non/ADV significent/VERB :/PUNCT quia/SCONJ sequuntur/VERB intelligendi/VERB modum/NOUN ./PUNCT nihil/PRON enim/ADV prohibet/VERB intellectum/NOUN nostrum/ADJ intelligere/VERB multa/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ multipliciter/ADV referri/VERB ad/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX in/ADP se/PRON simplex/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV ipsum/PRON simplex/ADJ sub/ADP multiplici/ADJ relatione/NOUN consideret/VERB ./PUNCT et/CCONJ quanto/ADV aliquid/PRON est/AUX magis/ADV simplex/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV est/AUX maioris/ADJ virtutis/NOUN et/CCONJ plurium/ADJ principium/NOUN ,/PUNCT ac/CCONJ per/ADP hoc/PRON multiplicius/ADV relatum/VERB intelligitur/AUX :/PUNCT sicut/SCONJ punctum/NOUN plurium/ADJ est/AUX principium/NOUN quam/SCONJ linea/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ linea/NOUN quam/SCONJ superficies/NOUN ./PUNCT hoc/PRON igitur/ADV ipsum/PRON quod/SCONJ multa/ADJ relative/ADV de/ADP deo/PROPN dicuntur/VERB ,/PUNCT eius/PRON summae/ADJ simplicitati/NOUN attestatur/VERB ./PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN sit/AUX omnibus/PRON causa/NOUN essendi/VERB ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ deus/PROPN est/AUX aliquibus/PRON essendi/VERB principium/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB ulterius/ADV ostendere/VERB quod/SCONJ nihil/PRON praeter/ADP ipsum/PRON est/VERB nisi/SCONJ ab/ADP ipso/NOUN ./PUNCT omne/PRON enim/ADV quod/PRON alicui/PRON convenit/VERB non/ADV secundum/ADP quod/SCONJ ipsum/PRON est/AUX ,/PUNCT per/ADP aliquam/PRON causam/NOUN convenit/VERB ei/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ album/NOUN homini/NOUN :/PUNCT nam/ADV quod/PRON causam/NOUN non/ADV habet/VERB ,/PUNCT primum/ADJ et/CCONJ immediatum/ADJ est/AUX ,/PUNCT unde/ADV necesse/ADJ est/AUX ut/SCONJ sit/VERB per/ADP se/PRON et/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ ipsum/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX autem/CCONJ aliquod/PRON unum/NUM duobus/NUM convenire/VERB et/CCONJ utrique/PRON secundum/ADP quod/SCONJ ipsum/NOUN ./PUNCT quod/PRON enim/ADV de/ADP aliquo/PRON secundum/ADP quod/SCONJ ipsum/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT ipsum/PRON non/ADV excedit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ habere/VERB tres/NUM angulos/NOUN duobus/NUM rectis/VERB aequales/ADJ non/ADV excedit/VERB triangulum/ADJ ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV aliquid/PRON duobus/NUM conveniat/VERB ,/PUNCT non/ADV conveniet/VERB utrique/PRON secundum/ADP quod/SCONJ ipsum/PRON est/AUX ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV aliquod/PRON unum/NUM de/ADP duobus/NUM praedicari/VERB ita/ADV quod/SCONJ de/ADP neutro/PRON per/ADP causam/NOUN dicatur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ oportet/VERB vel/CCONJ unum/NUM esse/AUX alterius/PRON causam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN est/AUX causa/NOUN caloris/NOUN corpori/NOUN mixto/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ tamen/ADV utrumque/PRON calidum/ADJ dicatur/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ oportet/VERB quod/SCONJ aliquod/PRON tertium/ADJ sit/AUX causa/NOUN utrique/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ duabus/NUM candelis/NOUN ignis/NOUN est/AUX causa/NOUN lucendi/VERB ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ dicitur/VERB de/ADP omni/PRON eo/PRON quod/PRON est/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV esse/VERB aliqua/PRON duo/NUM quorum/PRON neutrum/PRON habeat/VERB causam/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ oportet/VERB utrumque/PRON acceptorum/VERB esse/VERB per/ADP causam/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ alterum/PRON alteri/PRON esse/AUX causam/NOUN essendi/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ ab/ADP illo/PRON cui/PRON nihil/PRON est/AUX causa/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT sit/VERB omne/PRON illud/PRON quod/PRON quocumque/PRON modo/NOUN est/VERB ./PUNCT deum/PROPN autem/CCONJ supra/ADP ostendimus/VERB huiusmodi/ADV ens/NOUN esse/AUX cui/PRON nihil/PRON sit/AUX causa/NOUN essendi/VERB ./PUNCT ab/ADP eo/PRON igitur/ADV est/VERB omne/PRON quod/PRON quocumque/PRON modo/NOUN est/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ ens/NOUN non/ADV est/AUX praedicatum/NOUN univocum/ADJ ,/PUNCT nihil/ADV minus/ADV praedicta/VERB conclusio/NOUN sequitur/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV de/ADP multis/ADJ aequivoce/ADV dicitur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP analogiam/NOUN :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV oportet/VERB fieri/VERB reductionem/NOUN in/ADP unum/NUM ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quod/PRON alicui/PRON convenit/VERB ex/ADP sua/ADJ natura/NOUN ,/PUNCT non/ADV ex/ADP alia/PRON causa/NOUN ,/PUNCT minoratum/VERB in/ADP eo/PRON et/CCONJ deficiens/VERB esse/AUX non/ADV potest/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV naturae/NOUN aliquid/PRON essentiale/ADJ subtrahitur/VERB vel/CCONJ additur/VERB ,/PUNCT iam/ADV altera/PRON natura/NOUN erit/AUX :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ in/ADP numeris/NOUN accidit/VERB ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON unitas/NOUN addita/VERB vel/CCONJ subtracta/VERB speciem/NOUN variat/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ ,/PUNCT natura/NOUN vel/CCONJ quidditate/NOUN rei/NOUN integra/ADJ manente/VERB ,/PUNCT aliquid/PRON minoratum/VERB inveniatur/VERB ,/PUNCT iam/ADV patet/VERB quod/SCONJ illud/PRON non/ADV simpliciter/ADV dependet/VERB ex/ADP illa/PRON natura/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP aliquo/PRON alio/PRON ,/PUNCT per/ADP cuius/PRON remotionem/NOUN minoratur/VERB ./PUNCT quod/PRON igitur/ADV alicui/PRON minus/ADV convenit/VERB quam/SCONJ aliis/NOUN ,/PUNCT non/ADV convenit/VERB ei/PRON ex/ADP sua/ADJ natura/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP alia/PRON causa/NOUN ./PUNCT illud/PRON igitur/ADV erit/AUX causa/NOUN omnium/PRON in/ADP aliquo/PRON genere/NOUN cui/PRON maxime/ADV competit/VERB illius/PRON generis/NOUN praedicatio/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ quod/PRON maxime/ADV calidum/ADJ est/AUX videmus/VERB esse/AUX causam/NOUN caloris/NOUN in/ADP omnibus/PRON calidis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ quod/PRON maxime/ADV lucidum/NOUN causam/NOUN omnium/PRON lucidorum/ADJ ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX maxime/ADV ens/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ipse/PRON igitur/ADV est/AUX causa/NOUN omnium/PRON de/ADP quibus/PRON ens/NOUN praedicatur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT secundum/ADP ordinem/NOUN effectuum/NOUN oportet/VERB esse/VERB ordinem/NOUN causarum/NOUN :/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ effectus/NOUN causis/NOUN suis/ADJ proportionati/VERB sunt/AUX ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ effectus/NOUN proprii/ADJ reducuntur/VERB in/ADP causas/NOUN proprias/ADJ ,/PUNCT ita/ADV id/PRON quod/PRON commune/ADJ est/AUX in/ADP effectibus/NOUN propriis/ADJ ,/PUNCT reducatur/VERB in/ADP aliquam/PRON causam/NOUN communem/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP particulares/ADJ causas/NOUN generationis/NOUN huius/PRON vel/CCONJ illius/PRON est/AUX sol/NOUN universalis/ADJ causa/NOUN generationis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ rex/NOUN est/AUX universalis/ADJ causa/NOUN regiminis/NOUN in/ADP regno/NOUN ,/PUNCT supra/ADP praepositos/VERB regni/NOUN et/CCONJ etiam/ADV urbium/NOUN singularium/ADJ ./PUNCT omnibus/PRON autem/CCONJ commune/ADJ est/AUX esse/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ supra/ADP omnes/PRON causas/NOUN sit/VERB aliqua/PRON causa/NOUN cuius/PRON sit/AUX dare/VERB esse/NOUN ./PUNCT prima/ADJ autem/CCONJ causa/NOUN deus/PROPN est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV omnia/PRON quae/PRON sunt/VERB a/ADP deo/PROPN esse/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT quod/PRON per/ADP essentiam/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT est/AUX causa/NOUN omnium/PRON quae/PRON per/ADP participationem/NOUN dicuntur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN est/AUX causa/NOUN omnium/PRON ignitorum/VERB inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX ens/NOUN per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ est/AUX ipsum/PRON esse/NOUN ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ aliud/PRON ens/NOUN est/AUX ens/NOUN per/ADP participationem/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ ens/NOUN quod/PRON sit/AUX suum/ADJ esse/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB nisi/SCONJ unum/NOUN ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV est/AUX causa/NOUN essendi/VERB omnibus/PRON aliis/PRON ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT omne/PRON quod/PRON est/AUX possibile/ADJ esse/VERB et/CCONJ non/ADV esse/VERB ,/PUNCT habet/VERB causam/NOUN aliquam/PRON :/PUNCT quia/SCONJ in/ADP se/PRON consideratum/VERB ad/ADP utrumlibet/PRON se/PRON habet/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV oportet/VERB esse/VERB aliquod/PRON aliud/PRON quod/PRON ipsum/PRON ad/ADP unum/NUM determinet/VERB ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ in/ADP infinitum/ADJ procedi/VERB non/ADV possit/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sit/VERB aliquid/PRON necessarium/ADJ quod/PRON sit/AUX causa/NOUN omnium/PRON possibilium/ADJ esse/NOUN et/CCONJ non/ADV esse/NOUN ./PUNCT necessarium/NOUN autem/CCONJ quoddam/PRON est/VERB habens/VERB causam/NOUN suae/ADJ necessitatis/NOUN :/PUNCT in/ADP quo/PRON etiam/ADV in/ADP infinitum/ADJ procedi/VERB non/ADV potest/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV est/VERB devenire/VERB ad/ADP aliquid/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP se/PRON necesse-esse/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV potest/VERB esse/VERB nisi/SCONJ unum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/AUX deus/PROPN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV omne/PRON aliud/PRON ab/ADP ipso/PRON reduci/VERB in/ADP ipsum/PRON sicut/SCONJ in/ADP causam/NOUN essendi/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT deus/PROPN secundum/ADP hoc/PRON factivus/ADJ est/AUX rerum/NOUN quod/SCONJ actu/NOUN est/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ipse/PRON autem/CCONJ sua/ADJ actualitate/NOUN et/CCONJ perfectione/NOUN omnes/PRON rerum/NOUN perfectiones/NOUN comprehendit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ probatum/VERB est/AUX :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV est/AUX virtualiter/ADV omnia/PRON ./PUNCT est/AUX igitur/ADV ipse/PRON omnium/PRON factivus/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV esset/VERB si/SCONJ aliquid/PRON aliud/PRON esset/AUX natum/VERB esse/VERB non/ADV ab/ADP ipso/PRON :/PUNCT nihil/PRON enim/ADV natum/VERB est/AUX esse/VERB ab/ADP alio/PRON et/CCONJ non/ADV ab/ADP alio/PRON ;/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ natum/VERB est/AUX non/ADV ab/ADP alio/PRON esse/NOUN ,/PUNCT est/VERB per/ADP seipsum/PRON necesse-esse/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ numquam/ADV potest/VERB ab/ADP alio/PRON esse/VERB ./PUNCT nihil/PRON igitur/ADV potest/VERB esse/VERB nisi/SCONJ a/ADP deo/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT imperfecta/ADJ a/ADP perfectis/ADJ sumunt/VERB originem/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ semen/NOUN ab/ADP animali/NOUN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX perfectissimum/ADJ ens/NOUN et/CCONJ summum/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ipse/PRON igitur/ADV est/AUX omnibus/PRON causa/NOUN essendi/VERB :/PUNCT praecipue/ADV cum/SCONJ ostensum/VERB sit/AUX quod/SCONJ tale/PRON non/ADV possit/VERB esse/VERB nisi/SCONJ unum/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ divina/ADJ confirmat/VERB auctoritas/NOUN ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV in/ADP psalmo/NOUN :/PUNCT qui/PRON fecit/VERB caelum/NOUN et/CCONJ terram/NOUN ,/PUNCT mare/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnia/PRON quae/PRON in/ADP eis/PRON sunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ ioan./X 1-3/NUM :/PUNCT omnia/PRON per/ADP ipsum/PRON facta/VERB sunt/AUX ,/PUNCT et/CCONJ sine/ADP ipso/PRON factum/VERB est/AUX nihil/PRON ./PUNCT et/CCONJ rom./X 11-36/NUM :/PUNCT ex/ADP quo/PRON omnia/NOUN ,/PUNCT per/ADP quem/PRON omnia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP quo/PRON omnia/NOUN ,/PUNCT ipsi/NOUN gloria/NOUN in/ADP saecula/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB antiquorum/ADJ naturalium/ADJ error/NOUN ,/PUNCT qui/PRON ponebant/VERB corpora/NOUN quaedam/PRON non/ADV habere/VERB causam/NOUN essendi/VERB ./PUNCT et/CCONJ etiam/ADV quorundam/NOUN qui/PRON dicunt/VERB deum/PROPN non/ADV esse/AUX causam/NOUN substantiae/NOUN caeli/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV motus/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN ex/ADP nihilo/PRON produxit/VERB res/NOUN in/ADP esse/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN res/NOUN in/ADP esse/NOUN produxit/VERB ex/ADP nullo/PRON praeexistente/VERB sicut/SCONJ ex/ADP materia/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV est/AUX aliquid/PRON effectus/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT aut/CCONJ praeexistit/VERB aliquid/PRON illi/PRON ,/PUNCT aut/CCONJ non/PART ./PUNCT si/SCONJ non/PART ,/PUNCT habetur/VERB propositum/VERB :/PUNCT scilicet/PART quod/SCONJ deus/PROPN aliquem/PRON effectum/NOUN producat/VERB ex/ADP nullo/PRON praeexistente/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ aliquid/PRON illi/PRON praeexistit/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ est/VERB procedere/VERB in/ADP infinitum/ADJ ,/PUNCT quod/PRON non/ADV est/AUX possibile/ADJ in/ADP causis/NOUN naturalibus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ philosophus/NOUN probat/VERB in/ADP ii/NUM metaphysicae/ADJ :/PUNCT aut/CCONJ erit/VERB devenire/VERB ad/ADP aliquod/PRON primum/ADJ quod/PRON aliud/PRON non/ADV praesupponit/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV non/ADV potest/VERB esse/VERB nisi/SCONJ ipse/PRON deus/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV in/ADP primo/ADJ libro/NOUN quod/SCONJ ipse/PRON non/ADV est/AUX materia/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN :/PUNCT nec/CCONJ potest/VERB esse/VERB aliud/PRON a/ADP deo/PROPN cui/PRON deus/PROPN non/ADV sit/AUX causa/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ deus/PROPN in/ADP productione/NOUN sui/PRON effectus/NOUN non/ADV requirit/VERB materiam/NOUN praeiacentem/VERB ex/ADP qua/PRON operetur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT unaquaeque/PRON materia/NOUN per/ADP formam/NOUN superinductam/VERB contrahitur/VERB ad/ADP aliquam/PRON speciem/NOUN ./PUNCT operari/VERB ergo/ADV ex/ADP materia/NOUN praeiacente/VERB superinducendo/VERB formam/NOUN quocumque/PRON modo/NOUN ,/PUNCT est/AUX agentis/VERB ad/ADP aliquam/PRON determinatam/VERB speciem/NOUN ./PUNCT tale/PRON autem/CCONJ agens/NOUN est/AUX agens/NOUN particulare/ADJ :/PUNCT causae/NOUN enim/ADV causatis/VERB proportionales/ADJ sunt/AUX ./PUNCT agens/NOUN igitur/ADV quod/PRON requirit/VERB ex/ADP necessitate/NOUN materiam/NOUN praeiacentem/VERB ex/ADP qua/PRON operetur/VERB ,/PUNCT est/AUX agens/NOUN particulare/ADJ ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX agens/NOUN sicut/SCONJ causa/NOUN universalis/ADJ essendi/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT igitur/ADV ipse/PRON in/ADP sua/ADJ actione/NOUN materiam/NOUN praeiacentem/VERB non/ADV requirit/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT quanto/ADV aliquis/PRON effectus/NOUN est/AUX universalior/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV habet/VERB propriam/ADJ causam/NOUN altiorem/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ quanto/ADV causa/NOUN est/AUX altior/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV ad/ADP plura/ADJ virtus/NOUN eius/PRON extenditur/VERB ./PUNCT esse/VERB autem/CCONJ est/AUX universalius/ADJ quam/SCONJ moveri/VERB :/PUNCT sunt/AUX enim/ADV quaedam/PRON entium/NOUN immobilia/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ etiam/ADV philosophi/NOUN tradunt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ lapides/NOUN et/CCONJ huiusmodi/ADV ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ supra/ADP causam/NOUN quae/PRON non/ADV agit/VERB nisi/SCONJ movendo/VERB et/CCONJ transmutando/VERB ,/PUNCT sit/VERB illa/PRON causa/NOUN quae/PRON est/AUX primum/ADJ essendi/VERB principium/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ ostendimus/VERB esse/AUX deum/PROPN ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV non/ADV agit/VERB tantum/ADV movendo/VERB et/CCONJ transmutando/VERB ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ quod/PRON non/ADV potest/VERB producere/VERB res/NOUN in/ADP esse/NOUN nisi/SCONJ ex/ADP materia/NOUN praeiacente/VERB ,/PUNCT agit/VERB solum/ADV movendo/VERB et/CCONJ transmutando/VERB :/PUNCT facere/VERB enim/ADV aliquid/PRON ex/ADP materia/NOUN est/VERB per/ADP motum/NOUN vel/CCONJ mutationem/NOUN quandam/PRON ./PUNCT non/ADV ergo/ADV impossibile/ADJ est/AUX producere/VERB res/NOUN in/ADP esse/NOUN sine/ADP materia/NOUN praeiacente/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT quod/PRON agit/VERB tantum/ADV per/ADP motum/NOUN et/CCONJ mutationem/NOUN non/ADV competit/VERB universali/ADJ causae/NOUN eius/PRON quod/PRON est/AUX esse/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV per/ADP motum/NOUN et/CCONJ mutationem/NOUN fit/VERB ens/NOUN ex/ADP non/ADV ente/NOUN simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ ens/NOUN hoc/PRON ex/ADP non/ADV ente/NOUN hoc/PRON ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX universale/ADJ essendi/VERB principium/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV sibi/PRON competit/VERB agere/VERB tantum/ADV per/ADP motum/NOUN aut/CCONJ per/ADP mutationem/NOUN ./PUNCT neque/CCONJ igitur/ADV sibi/PRON competit/VERB indigere/VERB praeiacenti/VERB materia/NOUN ad/ADP aliquid/PRON faciendum/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT unumquodque/PRON agens/NOUN sibi/PRON simile/ADJ agit/VERB ,/PUNCT quoquo/PRON modo/NOUN ./PUNCT agit/VERB autem/CCONJ unumquodque/PRON agens/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ actu/NOUN est/VERB ./PUNCT illius/PRON igitur/ADV agentis/NOUN erit/AUX producere/VERB effectum/NOUN causando/VERB aliquo/PRON modo/NOUN formam/NOUN materiae/NOUN inhaerentem/VERB quod/PRON est/VERB actu/NOUN per/ADP formam/NOUN sibi/PRON inhaerentem/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV per/ADP totam/PRON substantiam/NOUN suam/ADJ :/PUNCT unde/ADV philosophus/NOUN ,/PUNCT in/ADP vii/NUM metaph./X ,/PUNCT probat/VERB quod/SCONJ res/NOUN materiales/ADJ ,/PUNCT habentes/VERB formas/NOUN in/ADP materiis/NOUN ,/PUNCT generantur/VERB a/ADP materialibus/ADJ agentibus/NOUN habentibus/VERB formas/NOUN in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT non/ADV a/ADP formis/NOUN per/ADP se/PRON existentibus/VERB ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ non/ADV est/AUX ens/NOUN actu/NOUN per/ADP aliquid/PRON sibi/PRON inhaerens/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP totam/PRON suam/ADJ substantiam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT igitur/ADV proprius/ADJ modus/NOUN suae/ADJ actionis/NOUN est/VERB ut/SCONJ producat/VERB rem/NOUN subsistentem/ADJ totam/PRON ,/PUNCT non/ADV solum/ADV rem/NOUN inhaerentem/VERB ,/PUNCT scilicet/PART formam/NOUN in/ADP materia/NOUN ./PUNCT per/ADP hunc/PRON autem/CCONJ modum/NOUN agit/VERB omne/PRON agens/NOUN quod/PRON materiam/NOUN in/ADP agendo/VERB non/ADV requirit/VERB ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV materiam/NOUN praeiacentem/VERB non/ADV requirit/VERB in/ADP sua/ADJ actione/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT materia/NOUN comparatur/VERB ad/ADP agens/NOUN sicut/SCONJ recipiens/VERB actionem/NOUN quae/PRON ab/ADP ipso/PRON est/VERB :/PUNCT actus/NOUN enim/ADV qui/PRON est/AUX agentis/NOUN ut/SCONJ a/ADP quo/PRON ,/PUNCT est/AUX patientis/ADJ ut/SCONJ in/ADP quo/PRON ./PUNCT igitur/ADV requiritur/VERB materia/NOUN ab/ADP aliquo/PRON agente/NOUN ut/SCONJ recipiat/VERB actionem/NOUN ipsius/PRON :/PUNCT ipsa/PRON enim/ADV actio/NOUN agentis/NOUN in/ADP patiente/ADJ recepta/VERB est/AUX actus/NOUN patientis/ADJ et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ aliqua/PRON inchoatio/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT in/ADP ipso/PRON ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ non/ADV agit/VERB actione/NOUN aliqua/PRON quam/PRON necesse/ADJ sit/AUX in/ADP aliquo/PRON patiente/ADJ recipi/VERB :/PUNCT quia/SCONJ sua/ADJ actio/NOUN est/AUX sua/ADJ substantia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ad/ADP producendum/VERB effectum/NOUN requirit/VERB materiam/NOUN praeiacentem/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT omne/PRON agens/NOUN quod/PRON in/ADP agendo/VERB requirit/VERB materiam/NOUN praeiacentem/VERB ,/PUNCT habet/VERB materiam/NOUN proportionatam/VERB suae/ADJ actioni/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ quicquid/PRON est/VERB in/ADP virtute/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT totum/PRON sit/AUX in/ADP potentia/NOUN materiae/NOUN :/PUNCT alias/ADV non/ADV posset/VERB in/ADP actum/NOUN producere/VERB quicquid/PRON est/VERB in/ADP sua/ADJ virtute/NOUN activa/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV frustra/ADV haberet/VERB virtutem/NOUN ad/ADP illa/PRON ./PUNCT materia/NOUN autem/CCONJ non/ADV habet/VERB talem/PRON proportionem/NOUN ad/ADP deum/PROPN ./PUNCT non/ADV enim/ADV in/ADP materia/NOUN est/VERB potentia/NOUN ad/ADP quantitatem/NOUN quamcumque/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT in/ADP iii/NUM physicorum/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ tamen/ADV divina/ADJ potentia/NOUN sit/AUX simpliciter/ADV infinita/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV non/ADV requirit/VERB materiam/NOUN praeiacentem/VERB ex/ADP qua/PRON de/ADP necessitate/NOUN agat/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT diversarum/ADJ rerum/NOUN diversae/ADJ sunt/AUX materiae/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV est/AUX eadem/PRON materia/NOUN spiritualium/ADJ et/CCONJ corporalium/ADJ ,/PUNCT nec/CCONJ corporum/NOUN caelestium/ADJ et/CCONJ corruptibilium/ADJ ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV ex/ADP hoc/PRON patet/VERB quod/SCONJ recipere/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX proprietas/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT non/ADV eiusdem/PRON rationis/NOUN est/AUX in/ADP praedictis/VERB :/PUNCT nam/ADV receptio/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP spiritualibus/ADJ est/AUX intelligibilis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ intellectus/NOUN recipit/VERB species/NOUN intelligibilium/ADJ non/ADV secundum/ADP esse/NOUN materiale/ADJ ;/PUNCT corpora/NOUN vero/ADV caelestia/ADJ recipiunt/VERB innovationem/NOUN situs/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ innovationem/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ corpora/NOUN inferiora/ADJ ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV una/NUM materia/NOUN quae/PRON sit/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP esse/NOUN universale/ADJ ./PUNCT ipse/PRON autem/CCONJ deus/PROPN est/AUX totius/PRON esse/NOUN activus/ADJ universaliter/ADV ./PUNCT ipsi/PRON igitur/ADV nulla/PRON materia/NOUN proportionaliter/ADV respondet/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV materiam/NOUN ex/ADP necessitate/NOUN requirit/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quorumcumque/PRON in/ADP rerum/NOUN natura/NOUN est/AUX aliqua/PRON proportio/NOUN et/CCONJ aliquis/PRON ordo/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB unum/NUM eorum/PRON esse/VERB ab/ADP alio/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ ambo/NOUN ab/ADP aliquo/PRON uno/NOUN :/PUNCT oportet/VERB enim/ADV ordinem/NOUN in/ADP uno/NUM constitui/VERB respondendo/VERB ad/ADP aliud/PRON ;/PUNCT alias/ADV ordo/NOUN vel/CCONJ proportio/NOUN esset/VERB a/ADP casu/NOUN ,/PUNCT quem/PRON in/ADP primis/ADJ rerum/NOUN principiis/NOUN ponere/VERB est/AUX impossibile/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ sequeretur/VERB magis/ADV omnia/PRON alia/PRON esse/VERB a/ADP casu/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV sit/VERB aliqua/PRON materia/NOUN divinae/ADJ actioni/NOUN proportionata/VERB ,/PUNCT oportet/VERB vel/CCONJ quod/SCONJ alterum/PRON sit/VERB ab/ADP altero/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ utrumque/NOUN a/ADP tertio/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ cum/SCONJ deus/PROPN sit/AUX primum/ADJ ens/NOUN et/CCONJ prima/ADJ causa/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ potest/VERB esse/VERB ab/ADP aliqua/PRON tertia/ADJ causa/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV ,/PUNCT si/SCONJ invenitur/VERB aliqua/PRON materia/NOUN proportionata/VERB divinae/ADJ actioni/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ illius/PRON ipse/PRON sit/AUX causa/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quod/PRON est/AUX in/ADP entibus/NOUN primum/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX causam/NOUN eorum/PRON quae/PRON sunt/VERB :/PUNCT si/SCONJ enim/ADV non/ADV essent/AUX causata/VERB ,/PUNCT non/ADV essent/AUX ab/ADP ipso/PRON ordinata/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ iam/ADV ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT inter/ADP actum/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ potentiam/NOUN talis/PRON est/AUX ordo/NOUN quod/SCONJ ,/PUNCT licet/SCONJ in/ADP uno/NUM et/CCONJ eodem/PRON quod/PRON quandoque/ADV est/VERB potentia/NOUN quandoque/ADV actu/NOUN ,/PUNCT potentia/NOUN sit/AUX prior/ADJ tempore/NOUN quam/SCONJ actus/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ actus/NOUN sit/AUX prior/ADJ natura/NOUN ;/PUNCT tamen/ADV simpliciter/ADV loquendo/VERB ,/PUNCT oportet/VERB actum/NOUN potentia/NOUN priorem/ADJ esse/AUX ,/PUNCT quod/PRON patet/VERB ex/ADP hoc/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ potentia/NOUN non/ADV reducitur/VERB in/ADP actum/NOUN nisi/SCONJ per/ADP ens/NOUN actu/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ materia/NOUN est/AUX ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT ergo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX actus/NOUN purus/ADJ ,/PUNCT sit/AUX simpliciter/ADV ea/PRON prior/ADJ :/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB causa/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT non/ADV ergo/ADV suae/ADJ actioni/NOUN praesupponitur/VERB materia/NOUN ex/ADP necessitate/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT materia/NOUN prima/ADJ aliquo/PRON modo/NOUN est/VERB :/PUNCT quia/SCONJ est/AUX ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX causa/NOUN omnium/PRON quae/PRON sunt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV est/AUX causa/NOUN materiae/NOUN primae/ADJ ./PUNCT cui/PRON nulla/PRON praeexistit/VERB ./PUNCT divina/ADJ igitur/ADV actio/NOUN naturam/NOUN praeexistentem/VERB non/ADV requirit/VERB ./PUNCT hanc/PRON autem/CCONJ veritatem/NOUN divina/ADJ scriptura/NOUN confirmat/VERB ,/PUNCT dicens/VERB ,/PUNCT gen./X 1-1/NUM :/PUNCT in/ADP principio/NOUN creavit/VERB deus/PROPN caelum/NOUN et/CCONJ terram/NOUN ./PUNCT nihil/PRON enim/ADV est/AUX aliud/PRON creare/VERB quam/SCONJ absque/ADP materia/NOUN praeiacenti/VERB aliquid/PRON in/ADP esse/NOUN producere/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ confutatur/VERB error/NOUN antiquorum/ADJ philosophorum/NOUN qui/PRON ponebant/VERB materiae/NOUN omnino/ADV nullam/PRON causam/NOUN esse/VERB ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ actionibus/NOUN particularium/ADJ agentium/NOUN semper/ADV videbant/VERB aliquid/PRON actioni/NOUN praeiacere/VERB :/PUNCT ex/ADP quo/PRON opinionem/NOUN sumpserunt/VERB ,/PUNCT omnibus/PRON communem/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ ex/ADP nihilo/PRON nihil/PRON fit/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV in/ADP particularibus/ADJ agentibus/NOUN verum/ADJ est/AUX ./PUNCT ad/ADP universalis/ADJ autem/CCONJ agentis/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX totius/PRON esse/NOUN activum/ADJ ,/PUNCT cognitionem/NOUN nondum/ADV pervenerant/VERB ,/PUNCT quem/PRON nihil/PRON in/ADP sua/ADJ actione/NOUN praesupponere/VERB necesse/ADJ est/AUX ./PUNCT quod/SCONJ creatio/NOUN non/ADV est/AUX motus/NOUN neque/CCONJ mutatio/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ ostenso/VERB ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ dei/PROPN actio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB absque/ADP materia/NOUN praeiacente/VERB et/CCONJ creatio/NOUN vocatur/VERB ,/PUNCT non/ADV sit/AUX motus/NOUN neque/CCONJ mutatio/NOUN ,/PUNCT proprie/ADV loquendo/VERB ./PUNCT motus/NOUN enim/ADV omnis/PRON vel/CCONJ mutatio/NOUN est/AUX actus/NOUN existentis/VERB in/ADP potentia/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ huiusmodi/PART ./PUNCT in/ADP hac/PRON autem/CCONJ actione/NOUN non/ADV praeexistit/VERB aliquid/PRON in/ADP potentia/NOUN quod/PRON suscipiat/VERB actionem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ iam/ADV ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT igitur/ADV non/ADV est/AUX motus/NOUN neque/CCONJ mutatio/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT extrema/ADJ motus/NOUN vel/CCONJ mutationis/NOUN cadunt/VERB in/ADP eundem/PRON ordinem/NOUN :/PUNCT vel/CCONJ quia/SCONJ sunt/VERB sub/ADP uno/NUM genere/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ contraria/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP motu/NOUN augmenti/NOUN et/CCONJ alterationis/NOUN et/CCONJ secundum/ADP locum/NOUN lationis/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ quia/SCONJ communicant/VERB in/ADP una/NUM potentia/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ privatio/NOUN et/CCONJ forma/NOUN in/ADP generatione/NOUN et/CCONJ corruptione/NOUN ./PUNCT neutrum/PRON autem/CCONJ potest/VERB dici/VERB in/ADP creatione/NOUN :/PUNCT potentia/NOUN enim/ADV ibi/ADV non/ADV est/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ aliquid/PRON eiusdem/PRON generis/NOUN quod/PRON praesupponatur/VERB creationi/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT igitur/ADV non/ADV est/VERB ibi/ADV neque/CCONJ motus/NOUN neque/CCONJ mutatio/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT in/ADP omni/PRON mutatione/NOUN vel/CCONJ motu/NOUN oportet/VERB esse/VERB aliquid/PRON aliter/ADV se/PRON habens/VERB nunc/ADV et/CCONJ prius/ADV :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV ipsum/PRON nomen/NOUN mutationis/NOUN ostendit/VERB ./PUNCT ubi/SCONJ autem/CCONJ tota/PRON substantia/NOUN rei/NOUN in/ADP esse/NOUN producitur/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/VERB aliquod/PRON idem/PRON aliter/ADV et/CCONJ aliter/ADV se/PRON habens/VERB :/PUNCT quia/SCONJ illud/PRON esset/AUX non/ADV productum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ productioni/NOUN praesuppositum/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX ergo/ADV creatio/NOUN mutatio/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ motus/NOUN vel/CCONJ mutatio/NOUN duratione/NOUN praecedat/VERB id/PRON quod/PRON fit/VERB per/ADP mutationem/NOUN vel/CCONJ motum/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ factum/VERB esse/AUX est/AUX principium/NOUN quietis/NOUN et/CCONJ terminus/NOUN motus/NOUN ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB omnem/PRON mutationem/NOUN esse/AUX motum/NOUN vel/CCONJ terminum/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX successivus/ADJ ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON ,/PUNCT quod/PRON fit/VERB non/ADV est/VERB :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT quandiu/SCONJ durat/VERB motus/NOUN ,/PUNCT aliquid/PRON fit/VERB et/CCONJ non/ADV est/VERB ;/PUNCT in/ADP ipso/PRON autem/CCONJ termino/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT in/ADP quo/PRON incipit/VERB quies/NOUN ,/PUNCT iam/ADV non/ADV fit/VERB aliquid/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ factum/VERB est/AUX ./PUNCT in/ADP creatione/NOUN autem/CCONJ non/ADV potest/VERB hoc/PRON esse/VERB :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ ipsa/PRON creatio/NOUN praecederet/VERB ut/SCONJ motus/NOUN vel/CCONJ mutatio/NOUN ,/PUNCT oporteret/VERB sibi/PRON praestitui/VERB aliquod/PRON subiectum/NOUN ;/PUNCT quod/PRON est/VERB contra/ADP rationem/NOUN creationis/NOUN ./PUNCT creatio/NOUN igitur/ADV non/ADV est/AUX motus/NOUN neque/CCONJ mutatio/NOUN ./PUNCT quomodo/ADV solvantur/VERB ea/PRON quae/PRON contra/ADP creationem/NOUN obiiciuntur/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB vanitas/NOUN impugnantium/VERB creationem/NOUN per/ADP rationes/NOUN sumptas/VERB ex/ADP natura/NOUN motus/NOUN vel/CCONJ mutationis/NOUN :/PUNCT utpote/SCONJ quod/SCONJ oportet/VERB creationem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ceteros/PRON motus/NOUN vel/CCONJ mutationes/NOUN ,/PUNCT esse/VERB in/ADP aliquo/PRON subiecto/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ oportet/VERB non/ADV esse/NOUN transmutari/VERB in/ADP esse/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN transmutatur/VERB in/ADP aerem/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV est/AUX creatio/NOUN mutatio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ipsa/PRON dependentia/NOUN esse/NOUN creati/VERB ad/ADP principium/NOUN a/ADP quo/PRON statuitur/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV est/VERB de/ADP genere/NOUN relationis/NOUN ./PUNCT unde/ADV nihil/PRON prohibet/VERB eam/PRON in/ADP creato/VERB esse/VERB sicut/SCONJ in/ADP subiecto/NOUN ./PUNCT videtur/VERB tamen/ADV creatio/NOUN esse/AUX mutatio/NOUN quaedam/PRON secundum/ADP modum/NOUN intelligendi/VERB tantum/ADV :/PUNCT inquantum/SCONJ scilicet/ADV intellectus/NOUN noster/ADJ accipit/VERB unam/NUM et/CCONJ eandem/PRON rem/NOUN ut/SCONJ non/ADV existentem/VERB prius/ADV ,/PUNCT et/CCONJ postea/ADV existentem/VERB ./PUNCT apparet/VERB autem/CCONJ ,/PUNCT si/SCONJ creatio/NOUN relatio/NOUN quaedam/PRON est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ res/NOUN quaedam/PRON est/AUX :/PUNCT et/CCONJ neque/CCONJ increata/ADJ est/AUX ;/PUNCT neque/CCONJ alia/PRON relatione/NOUN creata/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV effectus/NOUN creatus/VERB realiter/ADV dependeat/VERB a/ADP creante/VERB ,/PUNCT oportet/VERB huiusmodi/ADV relationem/NOUN esse/AUX rem/NOUN quandam/PRON ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ res/NOUN a/ADP deo/PROPN in/ADP esse/NOUN producitur/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV in/ADP esse/NOUN a/ADP deo/PROPN producta/VERB ./PUNCT non/ADV tamen/ADV alia/PRON creatione/NOUN creata/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ ipsa/PRON creatura/NOUN prima/ADJ quae/PRON per/ADP eam/PRON creata/VERB dicitur/AUX ./PUNCT quia/SCONJ accidentia/NOUN et/CCONJ formae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ per/ADP se/PRON non/ADV sunt/VERB ,/PUNCT ita/ADV nec/CCONJ per/ADP se/PRON creantur/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ creatio/NOUN sit/AUX productio/NOUN entis/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP alio/PRON sunt/VERB ,/PUNCT ita/ADV aliis/PRON creatis/VERB creantur/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT relatio/NOUN non/ADV refertur/VERB per/ADP aliam/PRON relationem/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ sic/ADV esset/VERB abire/VERB in/ADP infinitum/ADJ :/PUNCT sed/CCONJ per/ADP seipsam/PRON refertur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ essentialiter/ADV relatio/NOUN est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV alia/PRON creatione/NOUN opus/NOUN est/VERB ,/PUNCT qua/PRON ipsa/PRON creatio/NOUN creetur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV in/ADP infinitum/ADJ procedatur/VERB ./PUNCT quod/SCONJ in/ADP creatione/NOUN non/ADV sit/VERB successio/NOUN ./PUNCT apparet/VERB etiam/ADV ex/ADP praedictis/VERB quod/SCONJ omnis/PRON creatio/NOUN absque/ADP successione/NOUN est/VERB ./PUNCT nam/ADV successio/NOUN propria/ADJ est/AUX motui/NOUN ./PUNCT creatio/NOUN autem/CCONJ non/ADV est/AUX motus/NOUN ;/PUNCT nec/CCONJ terminus/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ mutatio/NOUN ./PUNCT igitur/ADV nulla/PRON est/AUX in/ADP ipsa/PRON successio/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP omni/PRON motu/NOUN successivo/ADJ est/VERB aliquid/PRON medium/ADJ inter/ADP eius/PRON extrema/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ medium/ADJ est/VERB ad/ADP quod/PRON continue/ADV motum/VERB primo/ADV venit/VERB quam/SCONJ ad/ADP ultimum/NOUN ./PUNCT inter/ADP esse/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ non/ADV esse/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX quasi/ADV extrema/ADJ creationis/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/VERB aliquid/PRON medium/ADJ ./PUNCT igitur/ADV non/ADV est/VERB ibi/ADV aliqua/PRON successio/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT in/ADP omni/PRON factione/NOUN in/ADP qua/PRON est/VERB successio/NOUN ,/PUNCT fieri/VERB est/VERB ante/ADP factum/VERB esse/AUX :/PUNCT ut/SCONJ probatur/VERB in/ADP vi/NUM physicorum/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ in/ADP creatione/NOUN non/ADV potest/VERB accidere/VERB ./PUNCT quia/SCONJ fieri/VERB quod/PRON praecederet/VERB factum/VERB esse/AUX creaturae/NOUN ,/PUNCT indigeret/VERB aliquo/PRON subiecto/NOUN ./PUNCT quod/PRON non/ADV posset/VERB esse/AUX ipsa/PRON creatura/NOUN de/ADP cuius/PRON creatione/NOUN loquimur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ illa/PRON non/ADV est/VERB ante/ADP factum/VERB esse/AUX :/PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV in/ADP factore/NOUN ,/PUNCT non/ADV enim/ADV moveri/VERB est/AUX actus/NOUN moventis/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ moti/VERB ./PUNCT relinqueretur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ fieri/VERB haberet/VERB pro/ADP subiecto/NOUN aliquam/PRON materiam/NOUN facti/VERB praeexistentem/VERB ./PUNCT quod/PRON est/VERB contra/ADP creationis/NOUN rationem/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV in/ADP creatione/NOUN successionem/NOUN esse/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omnem/PRON factionem/NOUN successivam/ADJ in/ADP tempore/NOUN oportet/VERB esse/VERB :/PUNCT prius/ADJ enim/ADV et/CCONJ posterius/ADJ in/ADP motu/NOUN numerantur/VERB tempore/NOUN ./PUNCT simul/ADV autem/CCONJ dividitur/VERB tempus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ motus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ id/PRON super/ADP quod/PRON transit/VERB motus/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV in/ADP motu/NOUN locali/ADJ manifestum/ADJ est/AUX :/PUNCT nam/ADV in/ADP medietate/NOUN temporis/NOUN regulariter/ADV motum/VERB pertransit/VERB medium/ADJ magnitudinis/NOUN ./PUNCT divisio/NOUN autem/CCONJ in/ADP formis/NOUN respondens/VERB divisioni/NOUN temporis/NOUN attenditur/VERB secundum/ADP intensionem/NOUN et/CCONJ remissionem/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ aliquid/PRON in/ADP tanto/ADV tempore/NOUN tantum/ADV calefit/VERB ,/PUNCT in/ADP minori/NOUN minus/NOUN ./PUNCT secundum/ADP hoc/PRON igitur/ADV potest/VERB esse/VERB successio/NOUN in/ADP motu/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ quacumque/PRON factione/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ id/PRON secundum/ADP quod/PRON est/VERB motus/NOUN ,/PUNCT est/AUX divisibile/ADJ :/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP quantitatem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP motu/NOUN locali/ADJ et/CCONJ in/ADP augmento/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP intensionem/NOUN et/CCONJ remissionem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP alteratione/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ secundum/ADJ contingit/VERB dupliciter/ADV :/PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ ipsa/PRON forma/NOUN quae/PRON est/AUX terminus/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT est/AUX divisibilis/ADJ secundum/ADP intensionem/NOUN et/CCONJ remissionem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB cum/SCONJ aliquid/PRON movetur/VERB ad/ADP albedinem/NOUN ;/PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ talis/PRON divisio/NOUN contingit/VERB in/ADP dispositionibus/NOUN ad/ADP talem/PRON formam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ fieri/VERB ignis/NOUN successivum/ADJ est/AUX propter/ADP alterationem/NOUN praecedentem/VERB circa/ADP dispositiones/NOUN ad/ADP formam/NOUN ./PUNCT ipsum/PRON autem/CCONJ esse/NOUN substantiale/ADJ creaturae/NOUN non/ADV est/AUX divisibile/ADJ modo/NOUN praedicto/VERB :/PUNCT quia/SCONJ substantia/NOUN non/ADV suscipit/VERB magis/ADV et/CCONJ minus/ADV ./PUNCT nec/CCONJ in/ADP creatione/NOUN praecedunt/VERB dispositiones/NOUN ,/PUNCT materia/NOUN non/ADV praeexistente/VERB :/PUNCT nam/ADV dispositio/NOUN ex/ADP parte/NOUN materiae/NOUN est/VERB ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ in/ADP creatione/NOUN non/ADV possit/VERB esse/VERB aliqua/PRON successio/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT successio/NOUN in/ADP rerum/NOUN factionibus/NOUN ex/ADP defectu/NOUN materiae/NOUN provenit/VERB ,/PUNCT quae/PRON non/ADV convenienter/ADV est/AUX a/ADP principio/NOUN ad/ADP receptionem/NOUN formae/NOUN disposita/VERB :/PUNCT unde/ADV ,/PUNCT quando/SCONJ materia/NOUN iam/ADV perfecte/ADV disposita/VERB est/AUX ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT eam/PRON recipit/VERB in/ADP instanti/NOUN ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT quia/SCONJ diaphanum/ADJ semper/ADV est/VERB in/ADP ultima/ADJ dispositione/NOUN ad/ADP lucem/NOUN ,/PUNCT statim/ADV ad/ADP praesentiam/NOUN lucidi/ADJ in/ADP actu/NOUN illuminatur/VERB ;/PUNCT nec/CCONJ aliquis/PRON motus/NOUN praecedit/VERB ex/ADP parte/NOUN illuminabilis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV motus/NOUN localis/ADJ ex/ADP parte/NOUN illuminantis/VERB ,/PUNCT per/ADP quem/PRON fit/AUX praesens/VERB ./PUNCT in/ADP creatione/NOUN autem/CCONJ nihil/PRON praeexigitur/VERB ex/ADP parte/NOUN materiae/NOUN :/PUNCT nec/CCONJ aliquid/PRON deest/VERB agenti/NOUN ad/ADP agendum/VERB quod/PRON postea/ADV per/ADP motum/NOUN ei/PRON adveniat/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX immobilis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ huius/PRON operis/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ creatio/NOUN sit/VERB in/ADP instanti/NOUN ./PUNCT unde/ADV simul/ADV aliquid/PRON ,/PUNCT dum/SCONJ creatur/VERB ,/PUNCT creatum/VERB est/AUX :/PUNCT sicut/SCONJ simul/ADV illuminatur/VERB et/CCONJ illuminatum/VERB est/AUX ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ scriptura/NOUN divina/ADJ creationem/NOUN rerum/NOUN in/ADP indivisibili/ADJ factam/VERB pronunciat/VERB ,/PUNCT dicens/VERB :/PUNCT in/ADP principio/NOUN creavit/VERB deus/PROPN caelum/NOUN et/CCONJ terram/NOUN ;/PUNCT quod/PRON quidem/ADV principium/NOUN basilius/PROPN principium/NOUN temporis/NOUN exponit/VERB ;/PUNCT quod/PRON oportet/VERB esse/AUX indivisibile/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP vi/NUM physicorum/NOUN probatur/VERB ./PUNCT quod/SCONJ nullum/PRON corpus/NOUN potest/VERB creare/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ evidenter/ADV apparet/VERB quod/SCONJ nullum/PRON corpus/NOUN potest/VERB aliquid/PRON per/ADP modum/NOUN creationis/NOUN producere/VERB ./PUNCT nullum/PRON enim/ADV corpus/NOUN agit/VERB nisi/SCONJ moveatur/VERB :/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ oporteat/VERB agens/NOUN et/CCONJ patiens/VERB esse/VERB simul/ADV ,/PUNCT vel/CCONJ faciens/VERB et/CCONJ factum/VERB ;/PUNCT simul/ADV autem/CCONJ sunt/VERB quae/PRON in/ADP eodem/PRON loco/NOUN sunt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ habetur/VERB in/ADP v/NUM phys./X ;/PUNCT locum/NOUN autem/CCONJ non/ADV acquirit/VERB corpus/NOUN nisi/SCONJ per/ADP motum/NOUN ./PUNCT nullum/PRON autem/CCONJ corpus/NOUN movetur/VERB nisi/SCONJ in/ADP tempore/NOUN ./PUNCT quicquid/PRON igitur/ADV fit/VERB per/ADP actionem/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT fit/VERB successive/ADV ./PUNCT creatio/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX non/ADV habet/VERB successionem/NOUN ./PUNCT nihil/PRON igitur/ADV potest/VERB a/ADP corpore/NOUN quocumque/PRON per/ADP modum/NOUN creationis/NOUN produci/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT omne/PRON agens/NOUN quod/PRON agit/VERB inquantum/SCONJ movetur/VERB ,/PUNCT de/ADP necessitate/NOUN movet/VERB illud/PRON in/ADP quod/PRON agit/VERB :/PUNCT factum/VERB enim/ADV et/CCONJ passum/VERB consequitur/VERB dispositionem/NOUN facientis/VERB et/CCONJ agentis/NOUN ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ omne/PRON agens/NOUN agit/VERB sibi/PRON simile/ADJ ,/PUNCT unde/ADV ,/PUNCT si/SCONJ agens/NOUN ,/PUNCT non/ADV in/ADP eadem/PRON dispositione/NOUN se/PRON habens/VERB ,/PUNCT agit/VERB inquantum/SCONJ per/ADP motum/NOUN variatur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ etiam/ADV in/ADP patiente/VERB et/CCONJ facto/VERB quaedam/PRON renovatio/NOUN dispositionum/NOUN fiat/VERB ,/PUNCT quod/PRON sine/ADP motu/NOUN esse/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ corpus/NOUN non/ADV movet/VERB nisi/SCONJ motum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT nihil/PRON igitur/ADV fit/VERB a/ADP corporis/NOUN actione/NOUN nisi/SCONJ per/ADP motum/NOUN vel/CCONJ mutationem/NOUN facti/VERB ./PUNCT creatio/NOUN autem/CCONJ non/ADV est/AUX mutatio/NOUN nec/CCONJ motus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT igitur/ADV nullum/PRON corpus/NOUN potest/VERB aliquid/PRON causare/VERB creando/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT cum/SCONJ agens/NOUN et/CCONJ factum/VERB oporteat/VERB sibi/PRON esse/AUX similia/ADJ ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX productivum/ADJ totius/PRON substantiae/NOUN facti/VERB quod/PRON non/ADV tota/PRON sua/ADJ substantia/NOUN agit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ e/ADP converso/ADJ probat/VERB philosophus/NOUN ,/PUNCT in/ADP vii/NUM metaph./X ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN sine/ADP materia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON tota/PRON se/PRON agit/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX causa/NOUN proxima/ADJ generationis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON sola/ADJ forma/NOUN in/ADP actum/NOUN educitur/VERB ./PUNCT nullum/PRON autem/CCONJ corpus/NOUN tota/PRON sua/ADJ substantia/NOUN agit/VERB ,/PUNCT etsi/SCONJ totum/PRON agat/VERB :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ omne/PRON agens/NOUN agat/VERB per/ADP formam/NOUN qua/PRON actu/NOUN est/VERB ,/PUNCT illud/PRON solum/ADJ per/ADP totam/PRON suam/ADJ substantiam/NOUN agere/VERB poterit/VERB cuius/PRON est/AUX tota/PRON substantia/NOUN forma/NOUN ;/PUNCT quod/PRON de/ADP nullo/PRON corpore/NOUN potest/VERB dici/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ omne/PRON corpus/NOUN habeat/VERB materiam/NOUN ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ omne/PRON corpus/NOUN est/AUX mutabile/ADJ ./PUNCT ergo/ADV nullum/PRON corpus/NOUN potest/VERB aliquid/PRON producere/VERB secundum/ADP totam/PRON eius/PRON substantiam/NOUN :/PUNCT quod/PRON est/VERB de/ADP ratione/NOUN creationis/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT creare/VERB non/ADV est/VERB nisi/SCONJ potentiae/NOUN infinitae/ADJ ./PUNCT tanto/ADV enim/ADV est/AUX maioris/ADJ potentiae/NOUN agens/NOUN aliquod/PRON ,/PUNCT quanto/ADV potentiam/NOUN magis/ADV ab/ADP actu/NOUN distantem/VERB in/ADP actum/NOUN reducere/VERB potest/VERB :/PUNCT ut/SCONJ quod/PRON potest/VERB ex/ADP aqua/NOUN ignem/NOUN facere/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ quod/PRON ex/ADP aere/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT ubi/SCONJ omnino/ADV potentia/NOUN praeexistens/VERB subtrahitur/VERB ,/PUNCT exceditur/VERB omnis/PRON determinatae/VERB distantiae/NOUN proportio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV necesse/ADJ est/AUX potentiam/NOUN agentis/NOUN quae/PRON aliquid/PRON instituit/VERB nulla/PRON potentia/NOUN praeexistente/VERB ,/PUNCT excedere/VERB omnem/PRON proportionem/NOUN quae/PRON posset/VERB considerari/VERB ad/ADP potentiam/NOUN agentis/NOUN aliquid/PRON ex/ADP materia/NOUN facientis/VERB ./PUNCT nulla/PRON autem/CCONJ potentia/NOUN corporis/NOUN est/AUX infinita/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ probatur/VERB a/ADP philosopho/NOUN in/ADP viii/NUM physicorum/NOUN ./PUNCT nullum/PRON igitur/ADV corpus/NOUN potest/VERB aliquid/PRON creare/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/VERB ex/ADP nihilo/PRON aliquid/PRON facere/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT movens/VERB et/CCONJ motum/VERB ,/PUNCT faciens/VERB et/CCONJ factum/VERB ,/PUNCT oportet/VERB simul/ADV esse/VERB :/PUNCT ut/SCONJ probatur/VERB in/ADP vii/NUM physicorum/NOUN ./PUNCT corpus/NOUN autem/CCONJ agens/VERB non/ADV potest/VERB adesse/VERB suo/ADJ effectui/NOUN nisi/SCONJ per/ADP contactum/NOUN ,/PUNCT quo/PRON tangentium/VERB ultima/ADJ fiunt/VERB simul/ADV ./PUNCT unde/ADV impossibile/ADJ est/AUX aliquod/PRON corpus/NOUN agere/VERB nisi/SCONJ tangendo/VERB ./PUNCT tactus/NOUN autem/CCONJ alicuius/PRON ad/ADP alterum/PRON est/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT ubi/SCONJ non/ADV est/VERB aliquid/PRON praeexistens/VERB praeter/ADP agens/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP creatione/NOUN accidit/VERB ,/PUNCT tactus/NOUN esse/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT nullum/PRON igitur/ADV corpus/NOUN potest/VERB agere/VERB creando/VERB ./PUNCT patet/VERB igitur/ADV falsitas/NOUN positionis/NOUN quorundam/PRON dicentium/VERB substantiam/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN causam/NOUN materiae/NOUN elementorum/NOUN esse/AUX :/PUNCT cum/SCONJ materia/NOUN causam/NOUN habere/VERB non/ADV possit/VERB nisi/SCONJ id/NOUN quod/PRON creando/VERB agit/VERB ;/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ ipsa/PRON est/AUX primum/ADJ motus/NOUN et/CCONJ mutationis/NOUN subiectum/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ solius/ADJ dei/PROPN est/AUX creare/VERB ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB etiam/ADV ostendi/VERB potest/VERB ulterius/ADV quod/SCONJ creatio/NOUN est/AUX propria/ADJ dei/PROPN actio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ eius/PRON solius/ADJ est/AUX creare/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV secundum/ADP ordinem/NOUN agentium/NOUN sit/VERB ordo/NOUN actionum/NOUN ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ nobilioris/ADJ agentis/NOUN nobilior/ADJ est/AUX actio/NOUN :/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ prima/ADJ actio/NOUN sit/AUX primi/ADJ agentis/NOUN propria/ADJ ./PUNCT creatio/NOUN autem/CCONJ est/AUX prima/ADJ actio/NOUN :/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ nullam/PRON aliam/PRON praesupponit/VERB ,/PUNCT omnes/PRON autem/CCONJ aliae/PRON praesupponunt/VERB eam/PRON ./PUNCT est/AUX igitur/ADV creatio/NOUN propria/ADJ dei/PROPN solius/ADJ actio/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX agens/NOUN primum/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ deus/PROPN creat/VERB res/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ nihil/PRON potest/VERB esse/AUX praeter/ADP ipsum/PRON ab/ADP eo/PRON non/ADV causatum/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ nulli/PRON alii/PRON convenire/VERB potest/VERB :/PUNCT cum/SCONJ nihil/PRON aliud/PRON sit/AUX universalis/ADJ causa/NOUN essendi/VERB ./PUNCT soli/ADJ igitur/ADV deo/PROPN competit/VERB creatio/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ propria/ADJ eius/PRON actio/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT effectus/NOUN suis/ADJ causis/NOUN proportionaliter/ADV respondent/VERB :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV effectus/NOUN in/ADP actu/NOUN causis/NOUN actualibus/ADJ attribuamus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ effectus/NOUN in/ADP potentia/NOUN causis/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP potentia/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN effectus/NOUN particulares/ADJ causis/NOUN particularibus/ADJ ,/PUNCT universalibus/NOUN vero/NOUN universales/NOUN ;/PUNCT ut/SCONJ docet/VERB philosophus/NOUN ,/PUNCT in/ADP ii/NUM physicorum/NOUN ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ est/AUX causatum/VERB primum/ADJ :/PUNCT quod/PRON ex/ADP ratione/NOUN suae/ADJ communitatis/NOUN apparet/VERB ./PUNCT causa/NOUN igitur/ADV propria/ADJ essendi/VERB est/AUX agens/NOUN primum/ADJ et/CCONJ universale/ADJ ,/PUNCT quod/PRON deus/PROPN est/AUX ./PUNCT alia/PRON vero/ADV agentia/NOUN non/ADV sunt/AUX causa/NOUN essendi/VERB simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ causa/NOUN essendi/AUX hoc/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ hominem/NOUN vel/CCONJ album/NOUN ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ simpliciter/ADV per/ADP creationem/NOUN causatur/VERB ,/PUNCT quae/PRON nihil/PRON praesupponit/VERB :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV potest/VERB aliquid/PRON praeexistere/VERB quod/PRON sit/VERB extra/ADP ens/NOUN simpliciter/ADV ./PUNCT per/ADP alias/PRON factiones/NOUN fit/VERB hoc/PRON ens/NOUN vel/CCONJ tale/PRON :/PUNCT nam/ADV ex/ADP ente/NOUN praeexistente/VERB fit/VERB hoc/PRON ens/NOUN vel/CCONJ tale/PRON ./PUNCT ergo/ADV creatio/NOUN est/AUX propria/ADJ dei/PROPN actio/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quicquid/PRON est/AUX causatum/VERB secundum/ADP aliquam/PRON naturam/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX prima/ADJ causa/NOUN illius/PRON naturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secunda/NOUN et/CCONJ instrumentalis/NOUN ./PUNCT socrates/PROPN enim/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ habet/VERB suae/ADJ humanitatis/NOUN causam/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/VERB prima/ADJ humanitatis/NOUN causa/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ humanitas/NOUN sua/ADJ sit/AUX ab/ADP aliquo/PRON causata/VERB ,/PUNCT sequeretur/VERB quod/SCONJ esset/AUX sui/PRON ipsius/PRON causa/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX id/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP humanitatem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ generans/VERB univocum/ADJ sit/AUX quasi/ADV agens/NOUN instrumentale/ADJ respectu/NOUN eius/PRON quod/PRON est/AUX causa/NOUN primaria/ADJ totius/PRON speciei/NOUN ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ oportet/VERB omnes/PRON causas/NOUN inferiores/ADJ agentes/VERB reduci/VERB in/ADP causas/NOUN superiores/ADJ sicut/SCONJ instrumentales/NOUN in/ADP primarias/NOUN ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ alia/PRON substantia/NOUN praeter/ADP deum/PROPN habet/VERB esse/NOUN causatum/VERB ab/ADP alio/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ sit/VERB causa/NOUN essendi/VERB nisi/SCONJ sicut/SCONJ instrumentalis/NOUN et/CCONJ agens/VERB in/ADP virtute/NOUN alterius/PRON ./PUNCT instrumentum/NOUN autem/CCONJ nunquam/ADV adhibetur/VERB nisi/SCONJ ad/ADP causandum/VERB aliquid/PRON per/ADP viam/NOUN motus/NOUN :/PUNCT est/VERB enim/ADV ratio/NOUN instrumenti/NOUN quod/SCONJ sit/AUX movens/VERB motum/VERB ./PUNCT creatio/NOUN autem/CCONJ non/ADV est/AUX motus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT nulla/PRON igitur/ADV substantia/NOUN praeter/ADP deum/PROPN potest/VERB aliquid/PRON creare/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT instrumentum/NOUN adhibetur/VERB propter/ADP convenientiam/NOUN eius/PRON cum/ADP causato/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sit/AUX medium/ADJ inter/ADP causam/NOUN primam/ADJ et/CCONJ causatum/VERB et/CCONJ attingat/VERB utrumque/PRON ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV influentia/NOUN primi/ADJ perveniat/VERB ad/ADP causatum/VERB per/ADP instrumentum/NOUN ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ sit/VERB aliquid/PRON recipiens/VERB primi/ADJ influentiam/NOUN in/ADP eo/PRON quod/PRON per/ADP instrumentum/NOUN causatur/VERB ./PUNCT quod/PRON est/VERB contra/ADP rationem/NOUN creationis/NOUN :/PUNCT nam/ADV nihil/PRON praesupponit/VERB ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ nihil/PRON aliud/PRON praeter/ADP deum/PROPN potest/VERB creare/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ sicut/SCONJ principale/ADJ agens/NOUN neque/CCONJ sicut/SCONJ instrumentum/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT omne/PRON agens/NOUN instrumentale/ADJ exequitur/VERB actionem/NOUN principalis/ADJ agentis/NOUN per/ADP aliquam/PRON actionem/NOUN propriam/ADJ et/CCONJ connaturalem/ADJ sibi/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ calor/NOUN naturalis/ADJ generat/VERB carnem/NOUN dissolvendo/VERB et/CCONJ digerendo/VERB ,/PUNCT et/CCONJ serra/NOUN operatur/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN scamni/NOUN secando/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV aliqua/PRON creatura/NOUN sit/VERB quae/PRON operatur/VERB ad/ADP creationem/NOUN sicut/SCONJ instrumentum/NOUN primi/ADJ creantis/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ hoc/PRON operetur/VERB per/ADP aliquam/PRON actionem/NOUN debitam/VERB et/CCONJ propriam/ADJ suae/ADJ naturae/NOUN ./PUNCT effectus/NOUN autem/CCONJ respondens/VERB actioni/NOUN propriae/ADJ instrumenti/NOUN est/AUX prior/ADJ in/ADP via/NOUN generationis/NOUN quam/SCONJ effectus/NOUN respondens/VERB principali/ADJ agenti/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON provenit/VERB quod/SCONJ primo/ADJ agenti/NOUN finis/NOUN ultimus/ADJ respondet/VERB :/PUNCT prius/ADV enim/ADV est/VERB sectio/NOUN ligni/NOUN quam/SCONJ forma/NOUN scamni/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ digestio/NOUN cibi/NOUN quam/SCONJ generatio/NOUN carnis/NOUN ./PUNCT oportebit/VERB igitur/ADV aliquid/PRON esse/AUX effectum/VERB per/ADP propriam/ADJ operationem/NOUN instrumentalis/ADJ creantis/VERB quod/PRON sit/AUX prius/ADJ in/ADP via/NOUN generationis/NOUN quam/SCONJ esse/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX effectus/NOUN respondens/VERB actioni/NOUN primi/ADJ creantis/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX impossibile/ADJ :/PUNCT nam/ADV quanto/ADV aliquid/PRON est/AUX communius/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV est/AUX prius/ADJ in/ADP via/NOUN generationis/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ prius/ADJ est/AUX animal/NOUN quam/SCONJ homo/NOUN in/ADP generatione/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ philosophus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP generatione/NOUN animalium/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX ergo/ADV quod/SCONJ aliqua/PRON creatura/NOUN creet/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ sicut/SCONJ principale/ADJ agens/NOUN neque/CCONJ instrumentaliter/ADV ./PUNCT item/PART ./PUNCT quod/PRON est/AUX secundum/ADP aliquam/PRON naturam/NOUN causatum/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/VERB simpliciter/ADV illius/PRON naturae/NOUN causa/NOUN ,/PUNCT esset/AUX enim/ADV sui/PRON ipsius/PRON causa/NOUN :/PUNCT potest/VERB autem/CCONJ esse/AUX causa/NOUN illius/PRON naturae/NOUN in/ADP hoc/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ plato/PROPN est/AUX causa/NOUN humanae/ADJ naturae/NOUN in/ADP socrate/PROPN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ simpliciter/NOUN ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ ipse/PRON est/AUX causatus/VERB in/ADP humana/ADJ natura/NOUN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ est/AUX causa/NOUN alicuius/PRON in/ADP hoc/PRON ,/PUNCT est/AUX attribuens/VERB naturam/NOUN communem/ADJ alicui/PRON per/ADP quod/PRON specificatur/VERB vel/CCONJ individuatur/VERB ./PUNCT quod/PRON non/ADV potest/VERB esse/VERB per/ADP creationem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON nihil/PRON praesupponit/VERB cui/PRON aliquid/PRON attribuatur/VERB per/ADP actionem/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV aliquod/PRON ens/NOUN creatum/VERB esse/AUX causam/NOUN alterius/PRON per/ADP creationem/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ omne/PRON agens/NOUN agat/VERB secundum/ADP quod/SCONJ actu/NOUN est/VERB ,/PUNCT oportet/VERB modum/NOUN actionis/NOUN esse/VERB secundum/ADP modum/NOUN actus/NOUN ipsius/PRON rei/NOUN :/PUNCT unde/ADV calidum/ADJ quod/PRON magis/ADV est/VERB in/ADP actu/NOUN caloris/NOUN ,/PUNCT magis/ADV calefacit/VERB ./PUNCT cuiuscumque/PRON igitur/ADV actus/NOUN determinatur/VERB ad/ADP genus/NOUN et/CCONJ speciem/NOUN et/CCONJ accidens/NOUN ,/PUNCT eius/PRON virtutem/NOUN oportet/VERB esse/AUX determinatam/VERB ad/ADP effectus/NOUN similes/ADJ agenti/NOUN inquantum/SCONJ huiusmodi/PART :/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ omne/PRON agens/NOUN agit/VERB sibi/PRON simile/ADJ ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ quod/PRON habet/VERB esse/NOUN determinatum/VERB ,/PUNCT potest/VERB esse/AUX simile/ADJ alteri/PRON eiusdem/PRON generis/NOUN vel/CCONJ speciei/NOUN nisi/SCONJ secundum/ADP rationem/NOUN generis/NOUN vel/CCONJ speciei/NOUN :/PUNCT nam/ADV secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX hoc/PRON aliquid/PRON ,/PUNCT unumquodque/PRON est/AUX ab/ADP alio/PRON distinctum/VERB ./PUNCT nihil/PRON igitur/ADV cuius/PRON esse/NOUN finitum/VERB est/AUX ,/PUNCT potest/VERB per/ADP suam/ADJ actionem/NOUN esse/AUX causa/NOUN alterius/PRON nisi/SCONJ quantum/ADV ad/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ habet/VERB genus/NOUN vel/CCONJ speciem/NOUN :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ quantum/ADV ad/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ subsistit/AUX ab/ADP aliis/PRON distinctum/VERB ./PUNCT omne/PRON igitur/ADV agens/NOUN finitum/VERB praesupponit/VERB ad/ADP suam/ADJ actionem/NOUN hoc/PRON unde/ADV causatum/VERB suum/ADJ individualiter/ADV subsistit/VERB ./PUNCT non/ADV ergo/ADV creat/VERB :/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV hoc/PRON est/AUX agentis/NOUN cuius/PRON esse/NOUN est/AUX infinitum/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX omnis/PRON entis/NOUN comprehendens/VERB similitudinem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT cum/SCONJ omne/PRON quod/PRON fit/VERB ad/ADP hoc/PRON fiat/VERB ut/SCONJ sit/VERB ,/PUNCT oportet/VERB ,/PUNCT si/SCONJ aliquid/PRON fieri/VERB dicatur/VERB quod/PRON prius/ADV fuerit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ hoc/PRON non/ADV fiat/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT per/ADP se/NOUN vero/NOUN illud/NOUN quod/PRON prius/ADV non/ADV fuit/VERB :/PUNCT ut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ ex/ADP albo/ADJ fiat/VERB nigrum/ADJ ,/PUNCT fit/VERB quidem/ADV et/CCONJ nigrum/ADJ et/CCONJ coloratum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ nigrum/NOUN per/ADP se/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ fit/VERB ex/ADP non/ADV nigro/ADJ ,/PUNCT coloratum/VERB autem/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT nam/ADV prius/ADV coloratum/VERB erat/AUX ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ fit/VERB aliquod/PRON ens/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ homo/NOUN vel/CCONJ lapis/NOUN ,/PUNCT homo/NOUN quidem/ADV fit/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ ex/ADP non/ADV homine/NOUN :/PUNCT ens/NOUN autem/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV ex/ADP non/ADV ente/NOUN simpliciter/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP non/ADV ente/NOUN hoc/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ philosophus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP i/NUM physicorum/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV aliquid/PRON fit/VERB omnino/ADV ex/ADP non/ADV ente/NOUN ,/PUNCT ens/NOUN per/ADP se/PRON fiet/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ ab/ADP eo/NOUN quod/PRON est/AUX per/ADP se/PRON causa/NOUN essendi/VERB :/PUNCT nam/ADV effectus/NOUN proportionaliter/ADV reducuntur/VERB in/ADP causas/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX primum/ADJ ens/NOUN solum/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX causa/NOUN entis/NOUN inquantum/SCONJ huiusmodi/PART :/PUNCT alia/PRON vero/ADV sunt/AUX causa/NOUN essendi/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ huius/PRON esse/NOUN per/ADP se/PRON ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV producere/VERB ens/NOUN non/ADV ex/ADP ente/NOUN praeexistente/VERB sit/VERB creare/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ solius/ADJ dei/PROPN sit/AUX creare/VERB ./PUNCT huic/PRON autem/CCONJ veritati/NOUN sacrae/ADJ scripturae/NOUN auctoritas/NOUN attestatur/VERB ,/PUNCT quae/PRON deum/PROPN omnia/PRON creasse/VERB affirmat/VERB ,/PUNCT gen./X 1-1/NUM :/PUNCT in/ADP principio/NOUN creavit/VERB deus/PROPN caelum/NOUN et/CCONJ terram/NOUN ./PUNCT damascenus/PROPN etiam/ADV ,/PUNCT in/ADP secundo/ADJ sui/ADJ libri/NOUN ,/PUNCT dicit/VERB :/PUNCT quicumque/PRON vero/ADV aiunt/VERB angelos/NOUN creatores/NOUN esse/AUX cuiuscumque/PRON substantiae/NOUN ,/PUNCT hi/PRON omnes/PRON sunt/AUX patris/NOUN sui/PRON diaboli/PROPN :/PUNCT creaturae/NOUN enim/ADV existentes/VERB non/ADV sunt/AUX creatores/NOUN ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ destruitur/VERB quorundam/PRON philosophorum/NOUN error/NOUN qui/PRON dixerunt/VERB deum/PROPN creasse/VERB primam/ADJ substantiam/NOUN separatam/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ab/ADP ea/PRON fuisse/AUX creatam/VERB secundam/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART quodam/PRON ordine/NOUN usque/ADP ad/ADP ultimam/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN omnia/PRON possit/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ divina/ADJ virtus/NOUN non/ADV determinatur/VERB ad/ADP aliquem/PRON unum/NUM effectum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV solius/ADJ dei/PROPN creare/VERB est/AUX ,/PUNCT ab/ADP ipso/PRON immediate/ADV producta/VERB esse/AUX oportet/AUX quaecumque/PRON a/ADP sua/ADJ causa/NOUN produci/VERB non/ADV possunt/VERB nisi/SCONJ per/ADP modum/NOUN creationis/NOUN ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ sunt/VERB omnes/PRON substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT quae/PRON non/ADV sunt/AUX compositae/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quas/PRON esse/VERB nunc/ADV supponatur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN omnis/PRON materia/NOUN corporalis/ADJ ./PUNCT haec/PRON igitur/ADV ,/PUNCT tam/ADV diversa/ADJ existentia/VERB ,/PUNCT praedictae/VERB virtutis/NOUN immediatus/ADJ effectus/NOUN sunt/AUX ./PUNCT nulla/PRON autem/CCONJ virtus/NOUN producens/VERB immediate/ADV plures/ADJ effectus/NOUN non/ADV ex/ADP materia/NOUN ,/PUNCT est/AUX determinata/VERB ad/ADP unum/NUM effectum/NOUN ./PUNCT dico/VERB autem/CCONJ immediate/ADV :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ per/ADP media/ADJ produceret/VERB ,/PUNCT posset/VERB provenire/VERB diversitas/NOUN ex/ADP parte/NOUN mediarum/ADJ causarum/NOUN ./PUNCT dico/VERB etiam/ADV non/ADV ex/ADP materia/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ idem/PRON agens/NOUN et/CCONJ eadem/PRON actione/NOUN causat/VERB diversos/ADJ effectus/NOUN secundum/ADP materiae/NOUN diversitatem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ calor/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON indurat/VERB lutum/NOUN et/CCONJ dissolvit/VERB ceram/NOUN ./PUNCT dei/PROPN igitur/ADV virtus/NOUN non/ADV est/AUX determinata/VERB ad/ADP unum/NUM effectum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT omnis/PRON virtus/NOUN perfecta/ADJ ad/ADP ea/PRON omnia/PRON se/PRON extendit/VERB ad/ADP quae/PRON suus/ADJ per/ADP se/PRON et/CCONJ proprius/ADJ effectus/NOUN se/PRON extendere/VERB potest/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ aedificativa/ADJ ad/ADP omnia/PRON se/PRON extendit/VERB ,/PUNCT si/SCONJ perfecta/ADJ sit/AUX ,/PUNCT quae/PRON possunt/VERB rationem/NOUN habere/VERB domus/NOUN ./PUNCT virtus/NOUN autem/CCONJ divina/ADJ est/AUX per/ADP se/PRON causa/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT et/CCONJ esse/NOUN est/AUX eius/PRON proprius/ADJ effectus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT ergo/ADV ad/ADP omnia/PRON illa/PRON se/PRON extendit/VERB quae/PRON rationi/NOUN entis/NOUN non/ADV repugnant/VERB :/PUNCT si/SCONJ enim/ADV in/ADP quendam/PRON tantum/ADV effectum/NOUN virtus/NOUN eius/PRON posset/VERB ,/PUNCT non/ADV esset/AUX per/ADP se/PRON causa/NOUN entis/NOUN inquantum/SCONJ huiusmodi/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ huius/PRON entis/NOUN ./PUNCT rationi/NOUN autem/CCONJ entis/NOUN repugnat/VERB oppositum/VERB entis/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX non/ADV ens/NOUN ./PUNCT omnia/PRON igitur/ADV deus/PROPN potest/VERB quae/PRON in/ADP se/PRON rationem/NOUN non/ADV entis/NOUN non/ADV includunt/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ sunt/VERB quae/PRON contradictionem/NOUN implicant/VERB ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ quicquid/PRON contradictionem/NOUN non/ADV implicat/VERB ,/PUNCT deus/PROPN potest/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omne/PRON agens/NOUN agit/VERB inquantum/SCONJ actu/NOUN est/VERB ./PUNCT secundum/ADP igitur/ADV modum/NOUN actus/NOUN uniuscuiusque/PRON agentis/NOUN est/VERB modus/NOUN suae/ADJ virtutis/NOUN in/ADP agendo/VERB :/PUNCT homo/NOUN enim/ADV generat/VERB hominem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ignis/NOUN ignem/NOUN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX actus/NOUN perfectus/ADJ ,/PUNCT in/ADP se/PRON omnium/PRON perfectiones/NOUN habens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT est/AUX igitur/ADV sua/ADJ virtus/NOUN activa/ADJ perfecta/ADJ ,/PUNCT ad/ADP omnia/PRON se/PRON habens/VERB quaecumque/PRON non/ADV repugnant/VERB rationi/NOUN eius/PRON quod/PRON est/AUX esse/NOUN in/ADP actu/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/VERB solum/ADJ quod/PRON contradictionem/NOUN implicat/VERB ./PUNCT omnia/PRON igitur/ADV praeter/ADP haec/PRON deus/PROPN potest/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omni/PRON potentiae/NOUN passivae/ADJ respondet/VERB potentia/NOUN activa/ADJ ./PUNCT potentia/NOUN enim/ADV propter/ADP actum/NOUN est/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN propter/ADP formam/NOUN ./PUNCT non/ADV potest/VERB autem/CCONJ ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN consequi/VERB quod/SCONJ sit/VERB actu/NOUN nisi/SCONJ per/ADP virtutem/NOUN alicuius/PRON existentis/VERB in/ADP actu/NOUN ./PUNCT otiosa/ADJ igitur/ADV esset/AUX potentia/NOUN nisi/SCONJ esset/VERB virtus/NOUN activa/ADJ agentis/NOUN quae/PRON eam/PRON in/ADP actum/NOUN reducere/VERB posset/VERB :/PUNCT cum/SCONJ tamen/ADV nihil/PRON sit/AUX otiosum/ADJ in/ADP rebus/NOUN naturae/NOUN ./PUNCT et/CCONJ per/ADP hunc/PRON modum/NOUN videmus/VERB quod/SCONJ omnia/PRON quae/PRON sunt/VERB in/ADP potentia/NOUN materiae/NOUN generabilium/ADJ et/CCONJ corruptibilium/ADJ ,/PUNCT possunt/VERB reduci/VERB in/ADP actum/NOUN per/ADP virtutem/NOUN activam/ADJ quae/PRON est/VERB in/ADP corpore/NOUN caelesti/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX primum/ADJ activum/ADJ in/ADP natura/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ corpus/NOUN caeleste/ADJ est/AUX primum/ADJ agens/NOUN respectu/NOUN corporum/NOUN inferiorum/ADJ ,/PUNCT ita/ADV deus/PROPN est/AUX primum/ADJ agens/NOUN respectu/NOUN totius/PRON entis/NOUN creati/VERB ./PUNCT quicquid/PRON igitur/ADV est/VERB in/ADP potentia/NOUN entis/NOUN creati/VERB ,/PUNCT totum/PRON hoc/PRON deus/PROPN per/ADP suam/ADJ virtutem/NOUN activam/ADJ facere/VERB potest/VERB ./PUNCT in/ADP potentia/NOUN autem/CCONJ entis/NOUN creati/VERB est/VERB omne/PRON quod/PRON enti/NOUN creato/VERB non/ADV repugnat/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP potentia/NOUN naturae/NOUN humanae/ADJ sunt/VERB omnia/PRON quae/PRON naturam/NOUN humanam/ADJ non/ADV tollunt/VERB ./PUNCT omnia/PRON igitur/ADV deus/PROPN potest/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT quod/SCONJ effectus/NOUN aliquis/PRON non/ADV subsit/VERB potentiae/NOUN alicuius/PRON agentis/NOUN ,/PUNCT potest/VERB ex/ADP tribus/NUM contingere/VERB ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ non/ADV habet/VERB cum/ADP agente/NOUN affinitatem/NOUN vel/CCONJ similitudinem/NOUN :/PUNCT agens/NOUN enim/ADV omne/PRON agit/VERB sibi/PRON simile/ADJ aliquo/PRON modo/NOUN ./PUNCT unde/ADV virtus/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP semine/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB producere/VERB brutum/ADJ vel/CCONJ plantam/NOUN :/PUNCT hominem/NOUN autem/CCONJ potest/VERB ,/PUNCT qui/PRON tamen/ADV praedicta/VERB excedit/VERB ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT propter/ADP excellentiam/NOUN effectus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON transcendit/VERB proportionem/NOUN virtutis/NOUN activae/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ virtus/NOUN activa/ADJ corporalis/ADJ non/ADV potest/VERB producere/VERB substantiam/NOUN separatam/VERB ./PUNCT tertio/ADJ modo/NOUN ,/PUNCT propter/ADP materiam/NOUN determinatam/VERB ad/ADP effectum/NOUN ,/PUNCT in/ADP quam/PRON agens/NOUN agere/VERB non/ADV potest/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ carpentarius/NOUN non/ADV potest/VERB facere/VERB serram/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ sua/ADJ arte/NOUN non/ADV potest/VERB agere/VERB in/ADP ferrum/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON fit/VERB serra/NOUN ./PUNCT nullo/PRON autem/CCONJ istorum/PRON modorum/NOUN potest/VERB aliquis/PRON effectus/NOUN subtrahi/VERB divinae/ADJ virtuti/NOUN ./PUNCT neque/CCONJ enim/ADV propter/ADP dissimilitudinem/NOUN effectus/NOUN aliquid/PRON ei/PRON impossibile/ADJ esse/AUX potest/VERB :/PUNCT cum/SCONJ omne/PRON ens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ habet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT sit/AUX ei/PRON simile/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT nec/PART etiam/ADV propter/ADP effectus/NOUN excellentiam/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ ostensum/VERB sit/AUX quod/SCONJ deus/PROPN est/VERB supra/ADP omnia/PRON entia/NOUN in/ADP bonitate/NOUN et/CCONJ perfectione/NOUN ./PUNCT nec/PART iterum/PART propter/ADP defectum/NOUN materiae/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ ipse/PRON sit/AUX causa/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON non/ADV possibilis/ADJ est/AUX causari/VERB nisi/SCONJ per/ADP creationem/NOUN ./PUNCT ipse/PRON etiam/ADV in/ADP agendo/VERB non/ADV requirit/VERB materiam/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ ,/PUNCT nullo/PRON praeexistente/VERB ,/PUNCT rem/NOUN in/ADP esse/NOUN producat/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV propter/ADP materiae/NOUN defectum/NOUN eius/PRON actio/NOUN impediri/VERB non/ADV potest/VERB ab/ADP effectus/NOUN productione/NOUN ./PUNCT restat/VERB igitur/ADV quod/SCONJ divina/ADJ virtus/NOUN non/ADV determinetur/VERB ad/ADP aliquem/PRON effectum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ simpliciter/ADV omnia/PRON potest/VERB :/PUNCT quod/PRON est/VERB eum/PRON esse/AUX omnipotentem/ADJ ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ etiam/ADV divina/ADJ scriptura/NOUN fide/NOUN tenendum/VERB hoc/PRON tradit/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV gen./X 17-1/NUM ,/PUNCT ex/ADP ore/NOUN dei/PROPN :/PUNCT ego/NOUN deus/NOUN omnipotens/ADJ :/PUNCT ambula/VERB coram/ADP me/PRON et/CCONJ esto/AUX perfectus/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ iob/NOUN 42-2/NUM :/PUNCT scio/VERB quia/SCONJ omnia/PRON potes/VERB ;/PUNCT et/CCONJ lucae/NOUN 1-37/NUM ,/PUNCT ex/ADP ore/NOUN angeli/NOUN :/PUNCT non/ADV erit/AUX impossibile/ADJ apud/ADP deum/PROPN omne/PRON verbum/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ evacuatur/VERB quorundam/PRON philosophorum/NOUN error/NOUN qui/PRON posuerunt/VERB a/ADP deo/PROPN immediate/ADV produci/VERB unum/NUM effectum/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT quasi/SCONJ virtus/NOUN eius/PRON ad/ADP illius/PRON productionem/NOUN determinata/VERB esset/AUX ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ deus/PROPN non/ADV potest/VERB aliud/PRON facere/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ cursus/NOUN rerum/NOUN naturalium/ADJ se/PRON habet/VERB ;/PUNCT de/ADP quibus/PRON dicitur/VERB iob/PROPN 22-17/NUM :/PUNCT quasi/SCONJ nihil/PRON posset/VERB omnipotens/ADJ ,/PUNCT aestimabant/VERB eum/PRON ./PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN non/ADV agat/VERB ex/ADP necessitate/NOUN naturae/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ ostenditur/VERB quod/SCONJ deus/PROPN agit/VERB in/ADP creaturis/NOUN non/ADV per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP arbitrium/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT omnis/PRON enim/ADV agentis/NOUN per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN virtus/NOUN determinatur/VERB ad/ADP unum/NUM effectum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ omnia/PRON naturalia/ADJ semper/ADV eveniunt/VERB eodem/PRON modo/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ sit/VERB impedimentum/NOUN :/PUNCT non/PART autem/CCONJ voluntaria/NOUN ./PUNCT divina/ADJ autem/CCONJ virtus/NOUN non/ADV ordinatur/VERB ad/ADP unum/NUM effectum/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV non/ADV agit/VERB per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP voluntatem/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quicquid/PRON non/ADV implicat/VERB contradictionem/NOUN ,/PUNCT subest/VERB divinae/ADJ potentiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT multa/ADJ autem/CCONJ non/ADV sunt/VERB in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB quae/PRON tamen/ADV ,/PUNCT si/SCONJ essent/VERB ,/PUNCT contradictionem/NOUN non/ADV implicarent/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB praecipue/ADV circa/ADP numerum/NOUN ,/PUNCT quantitates/NOUN et/CCONJ distantias/NOUN stellarum/NOUN et/CCONJ aliorum/PRON corporum/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON si/SCONJ aliter/ADV se/PRON haberet/VERB ordo/NOUN rerum/NOUN ,/PUNCT contradictio/NOUN non/ADV implicaretur/VERB ./PUNCT multa/ADJ igitur/ADV subsunt/VERB divinae/ADJ virtuti/NOUN quae/PRON in/ADP rerum/NOUN natura/NOUN non/ADV inveniuntur/VERB ./PUNCT quicumque/PRON autem/CCONJ eorum/PRON quae/PRON potest/VERB facere/VERB quaedam/PRON facit/VERB et/CCONJ quaedam/PRON non/ADV facit/VERB ,/PUNCT agit/VERB per/ADP electionem/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV non/ADV agit/VERB per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP voluntatem/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT unumquodque/PRON agens/NOUN hoc/PRON modo/NOUN agit/VERB secundum/ADP quod/SCONJ similitudo/NOUN facti/VERB est/VERB in/ADP ipso/PRON :/PUNCT omne/PRON enim/ADV agens/NOUN agit/VERB sibi/PRON simile/ADJ ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ quod/PRON est/VERB in/ADP altero/PRON ,/PUNCT est/VERB in/ADP eo/PRON per/ADP modum/NOUN eius/PRON in/ADP quo/PRON est/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV deus/PROPN sit/AUX per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ intelligens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ similitudo/NOUN effectus/NOUN sui/PRON sit/VERB in/ADP eo/PRON per/ADP modum/NOUN intelligibilem/ADJ ./PUNCT igitur/ADV per/ADP intellectum/NOUN agit/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ non/ADV agit/VERB aliquem/PRON effectum/NOUN nisi/SCONJ mediante/VERB voluntate/NOUN ,/PUNCT cuius/PRON obiectum/NOUN est/AUX bonum/NOUN intellectum/VERB ,/PUNCT quod/PRON movet/VERB agentem/NOUN ut/SCONJ finis/NOUN ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV per/ADP voluntatem/NOUN agit/VERB ,/PUNCT non/ADV per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT secundum/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT in/ADP ix/NUM metaph./X ,/PUNCT duplex/ADJ est/AUX actio/NOUN :/PUNCT una/NOUN quae/PRON manet/VERB in/ADP agente/NOUN et/CCONJ est/AUX perfectio/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ videre/VERB :/PUNCT alia/NOUN quae/PRON transit/VERB in/ADP exteriora/ADJ et/CCONJ est/AUX perfectio/NOUN facti/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ comburere/VERB in/ADP igne/NOUN ./PUNCT divina/ADJ autem/CCONJ actio/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB de/ADP genere/NOUN illarum/PRON actionum/NOUN quae/PRON non/ADV sunt/VERB in/ADP agente/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ sua/ADJ actio/NOUN sit/AUX sua/ADJ substantia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ sit/VERB de/ADP genere/NOUN illarum/PRON actionum/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP agente/NOUN et/CCONJ sunt/AUX quasi/ADV perfectio/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ non/ADV sunt/AUX nisi/SCONJ actiones/NOUN cognoscentis/VERB et/CCONJ appetentis/VERB ,/PUNCT deus/PROPN igitur/ADV cognoscendo/VERB et/CCONJ volendo/VERB operatur/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP arbitrium/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT deum/PROPN agere/VERB propter/ADP finem/NOUN ex/ADP hoc/PRON manifestum/ADJ esse/AUX potest/VERB quod/SCONJ universum/ADJ non/ADV est/VERB a/ADP casu/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP aliquod/PRON bonum/NOUN ordinatur/VERB :/PUNCT ut/SCONJ per/ADP philosophum/NOUN patet/VERB ,/PUNCT in/ADP xi/NUM metaphysicae/ADJ ./PUNCT primum/ADJ autem/CCONJ agens/NOUN propter/ADP finem/NOUN oportet/VERB esse/AUX agens/NOUN per/ADP intellectum/NOUN et/CCONJ voluntatem/NOUN :/PUNCT ea/PRON enim/ADV quae/PRON intellectu/NOUN carent/VERB ,/PUNCT agunt/VERB propter/ADP finem/NOUN sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ab/ADP alio/PRON directa/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV in/ADP artificialibus/ADJ patet/VERB :/PUNCT nam/ADV sagittae/NOUN motus/NOUN est/VERB ad/ADP determinatum/VERB signum/NOUN ex/ADP directione/NOUN sagittantis/VERB ./PUNCT simile/ADJ autem/CCONJ esse/AUX oportet/VERB et/CCONJ in/ADP naturalibus/ADJ ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON enim/ADV quod/SCONJ aliquid/PRON directe/ADV in/ADP finem/NOUN debitum/VERB ordinetur/VERB ,/PUNCT requiritur/VERB cognitio/NOUN ipsius/PRON finis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ eius/PRON quod/PRON est/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ debitae/VERB proportionis/NOUN inter/ADP utrumque/PRON :/PUNCT quod/PRON solum/ADV intelligentis/VERB est/AUX ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV deus/PROPN sit/AUX primum/ADJ agens/NOUN ,/PUNCT non/ADV agit/VERB per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ intellectum/NOUN et/CCONJ voluntatem/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT quod/PRON per/ADP se/PRON agit/VERB ,/PUNCT prius/ADJ est/AUX eo/PRON quod/PRON per/ADP aliud/PRON agit/VERB :/PUNCT omne/PRON enim/ADV quod/PRON est/VERB per/ADP aliud/PRON ,/PUNCT reduci/VERB oportet/VERB in/ADP id/PRON quod/PRON per/ADP se/PRON est/VERB ,/PUNCT ne/SCONJ in/ADP infinitum/ADJ procedatur/VERB ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ suae/ADJ actionis/NOUN non/ADV est/AUX dominus/NOUN ,/PUNCT non/ADV per/ADP se/PRON agit/VERB :/PUNCT agit/VERB enim/ADV quasi/ADV ab/ADP alio/PRON actus/NOUN ,/PUNCT non/ADV quasi/ADV seipsum/PRON agens/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV primum/ADJ agens/NOUN hoc/PRON modo/NOUN agere/VERB quod/SCONJ sui/PRON actus/NOUN dominus/NOUN sit/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ aliquis/PRON sui/PRON dominus/NOUN actus/NOUN nisi/SCONJ per/ADP voluntatem/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV deum/PROPN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX primum/ADJ agens/NOUN ,/PUNCT per/ADP voluntatem/NOUN agere/VERB ,/PUNCT non/ADV per/ADP naturae/NOUN necessitatem/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT primo/ADJ agenti/NOUN debetur/VERB prima/ADJ actio/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ primo/ADJ mobili/NOUN primus/ADJ motus/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ naturaliter/ADV actio/NOUN voluntatis/NOUN est/AUX prior/ADJ quam/SCONJ actio/NOUN naturae/NOUN ./PUNCT illud/PRON enim/ADV naturaliter/ADV prius/ADJ est/AUX quod/SCONJ est/AUX perfectius/ADJ :/PUNCT licet/SCONJ in/ADP uno/NUM quodam/PRON sit/AUX tempore/NOUN posterius/ADJ ./PUNCT actio/NOUN autem/CCONJ agentis/NOUN per/ADP voluntatem/NOUN est/AUX perfectior/ADJ :/PUNCT quod/PRON ex/ADP hoc/PRON patet/VERB quod/SCONJ perfectiora/ADJ sunt/AUX ea/PRON apud/ADP nos/PRON quae/PRON per/ADP voluntatem/NOUN agunt/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ quae/PRON per/ADP naturae/NOUN necessitatem/NOUN ./PUNCT ergo/ADV deo/PROPN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX primus/ADJ agens/NOUN ,/PUNCT debetur/VERB actio/NOUN quae/PRON est/VERB per/ADP voluntatem/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON idem/ADV apparet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT ubi/SCONJ coniungitur/VERB utraque/PRON actio/NOUN ,/PUNCT superior/ADJ est/AUX virtus/NOUN quae/PRON agit/VERB per/ADP voluntatem/NOUN ea/PRON quae/PRON agit/VERB per/ADP naturam/NOUN et/CCONJ utitur/VERB ea/PRON quasi/ADV instrumento/NOUN :/PUNCT nam/ADV in/ADP homine/NOUN superior/ADJ est/AUX intellectus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON agit/VERB per/ADP voluntatem/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ anima/NOUN vegetabilis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON agit/VERB per/ADP naturae/NOUN necessitatem/NOUN ./PUNCT divina/ADJ autem/CCONJ virtus/NOUN est/AUX suprema/ADJ in/ADP omnibus/PRON entibus/NOUN ./PUNCT ergo/ADV ipsa/PRON agit/VERB in/ADP res/NOUN omnes/PRON per/ADP voluntatem/NOUN ,/PUNCT non/ADV per/ADP naturae/NOUN necessitatem/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT voluntas/NOUN habet/VERB pro/ADP obiecto/NOUN bonum/NOUN secundum/ADP rationem/NOUN boni/NOUN :/PUNCT natura/NOUN autem/CCONJ non/ADV attingit/VERB ad/ADP communem/ADJ boni/NOUN rationem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP hoc/PRON bonum/NOUN quod/PRON est/AUX sua/ADJ perfectio/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV omne/PRON agens/NOUN agat/VERB secundum/ADP quod/SCONJ ad/ADP bonum/NOUN intendit/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ finis/NOUN movet/VERB agentem/NOUN ;/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ agens/NOUN per/ADP voluntatem/NOUN ad/ADP agens/NOUN per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN comparetur/VERB sicut/SCONJ agens/NOUN universale/ADJ ad/ADP agens/NOUN particulare/ADJ ./PUNCT agens/NOUN autem/CCONJ particulare/ADJ se/PRON habet/VERB ad/ADP agens/NOUN universale/ADJ sicut/SCONJ eo/PRON posterius/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ eius/PRON instrumentum/NOUN ./PUNCT ergo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ primum/ADJ agens/NOUN sit/AUX voluntarium/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN agens/VERB ./PUNCT hanc/PRON etiam/ADV veritatem/NOUN divina/ADJ scriptura/NOUN nos/PRON docet/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV in/ADP psalmo/NOUN :/PUNCT omnia/PRON quaecumque/PRON voluit/VERB dominus/NOUN fecit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ephes./X 1-11/NUM :/PUNCT qui/PRON operatur/VERB omnia/PRON secundum/ADP propositum/VERB voluntatis/NOUN suae/ADJ ./PUNCT et/PART hilarius/NOUN ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP synodis/NOUN :/PUNCT omnibus/PRON creaturis/NOUN substantiam/NOUN voluntas/NOUN dei/PROPN attulit/VERB ./PUNCT et/CCONJ infra/ADP :/PUNCT talia/PRON enim/ADV cuncta/PRON creata/VERB sunt/AUX ,/PUNCT qualia/PRON deus/PROPN ea/PRON esse/AUX voluit/VERB ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ removetur/VERB error/NOUN quorundam/PRON philosophorum/NOUN qui/PRON dicebant/VERB deum/PROPN agere/VERB per/ADP naturae/NOUN necessitatem/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN agit/VERB secundum/ADP suam/ADJ sapientiam/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN effectus/NOUN suos/ADJ producit/VERB secundum/ADP suam/ADJ sapientiam/NOUN ./PUNCT voluntas/NOUN enim/ADV ad/ADP agendum/VERB ex/ADP aliqua/PRON apprehensione/NOUN movetur/VERB :/PUNCT bonum/NOUN enim/ADV apprehensum/VERB est/AUX obiectum/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX agens/NOUN per/ADP voluntatem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV in/ADP deo/PROPN non/ADV sit/VERB nisi/SCONJ intellectualis/ADJ apprehensio/NOUN ;/PUNCT nihil/PRON que/CCONJ intelligat/VERB nisi/SCONJ intelligendo/VERB se/PRON ,/PUNCT quem/PRON intelligere/VERB est/VERB sapientem/ADJ esse/AUX :/PUNCT relinquitur/VERB quod/SCONJ omnia/PRON deus/PROPN secundum/ADP suam/ADJ sapientiam/NOUN operatur/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT omne/PRON agens/NOUN agit/VERB sibi/PRON simile/ADJ ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ secundum/ADP hoc/PRON agat/VERB unumquodque/PRON agens/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ habet/VERB similitudinem/NOUN sui/PRON effectus/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN calefacit/VERB secundum/ADP modum/NOUN sui/PRON caloris/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP quolibet/PRON agente/NOUN per/ADP voluntatem/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT est/VERB similitudo/NOUN sui/PRON effectus/NOUN secundum/ADP intellectus/NOUN apprehensionem/NOUN :/PUNCT si/SCONJ enim/ADV secundum/ADP naturae/NOUN dispositionem/NOUN solum/ADV inesset/VERB similitudo/NOUN effectus/NOUN agenti/NOUN voluntario/ADJ ,/PUNCT non/ADV ageret/VERB nisi/SCONJ unum/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ ratio/NOUN naturalis/ADJ unius/NUM est/AUX una/NUM tantum/ADV ./PUNCT omne/PRON igitur/ADV agens/NOUN voluntarium/ADJ producit/VERB effectum/NOUN secundum/ADP rationem/NOUN sui/PRON intellectus/NOUN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ agit/VERB per/ADP voluntatem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT igitur/ADV per/ADP sapientiam/NOUN sui/PRON intellectus/NOUN res/NOUN in/ADP esse/NOUN producit/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT secundum/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT in/ADP i/NUM metaph./X ,/PUNCT ordinare/VERB sapientis/ADJ est/AUX :/PUNCT ordinatio/NOUN enim/ADV aliquorum/PRON fieri/VERB non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ per/ADP cognitionem/NOUN habitudinis/NOUN et/CCONJ proportionis/NOUN ordinatorum/VERB ad/ADP invicem/ADV ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP aliquid/PRON altius/ADJ eius/PRON ,/PUNCT quod/PRON est/AUX finis/NOUN eorum/PRON ;/PUNCT ordo/NOUN enim/ADV aliquorum/PRON ad/ADP invicem/ADV est/VERB propter/ADP ordinem/NOUN eorum/PRON ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT cognoscere/VERB autem/CCONJ habitudines/NOUN et/CCONJ proportiones/NOUN aliquorum/PRON ad/ADP invicem/ADV est/AUX solius/ADJ habentis/VERB intellectum/NOUN ;/PUNCT iudicare/VERB autem/CCONJ de/ADP aliquibus/PRON per/ADP causam/NOUN altissimam/ADJ sapientiae/NOUN est/AUX ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV oportet/VERB quod/SCONJ omnis/PRON ordinatio/NOUN per/ADP sapientiam/NOUN alicuius/PRON intelligentis/VERB fiat/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ in/ADP mechanicis/NOUN ordinatores/NOUN aedificiorum/NOUN sapientes/ADJ illius/PRON artificii/NOUN dicuntur/VERB ./PUNCT res/NOUN autem/CCONJ quae/PRON sunt/AUX a/ADP deo/PROPN productae/VERB ,/PUNCT ordinem/NOUN ad/ADP invicem/ADV habent/VERB non/ADV casualem/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ sit/VERB semper/ADV vel/CCONJ in/ADP pluribus/ADJ ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV patet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN res/NOUN in/ADP esse/NOUN produxit/VERB eas/PRON ordinando/VERB ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV per/ADP suam/ADJ sapientiam/NOUN res/NOUN in/ADP esse/NOUN produxit/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ea/PRON quae/PRON sunt/VERB a/ADP voluntate/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ sunt/AUX agibilia/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ actus/NOUN virtutum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON sunt/AUX perfectiones/NOUN operantis/VERB :/PUNCT vel/CCONJ transeunt/VERB in/ADP exteriorem/ADJ materiam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON factibiles/ADJ dicuntur/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV patet/VERB quod/SCONJ res/NOUN creatae/VERB sunt/AUX a/ADP deo/PROPN sicut/SCONJ factae/VERB ./PUNCT factibilium/ADJ autem/CCONJ ratio/NOUN est/AUX ars/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ philosophus/NOUN dicit/VERB ./PUNCT comparantur/VERB igitur/ADV omnes/PRON res/NOUN creatae/VERB ad/ADP deum/PROPN sicut/SCONJ artificiata/NOUN ad/ADP artificem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ artifex/NOUN per/ADP ordinem/NOUN suae/ADJ sapientiae/NOUN et/CCONJ intellectus/NOUN artificiata/NOUN in/ADP esse/NOUN producit/VERB ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ deus/PROPN omnes/PRON creaturas/NOUN per/ADP ordinem/NOUN sui/PRON intellectus/NOUN fecit/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ divina/ADJ auctoritate/NOUN confirmatur/VERB ./PUNCT nam/ADV dicitur/VERB in/ADP psalmo/NOUN :/PUNCT omnia/PRON in/ADP sapientia/NOUN fecisti/VERB ;/PUNCT et/CCONJ proverb./X 3-19/NUM :/PUNCT dominus/NOUN sapientia/NOUN fundavit/VERB terram/NOUN ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB quorundam/PRON error/NOUN qui/PRON dicebant/VERB omnia/PRON ex/ADP simplici/ADJ divina/ADJ voluntate/NOUN dependere/VERB ,/PUNCT absque/ADP aliqua/PRON ratione/NOUN ./PUNCT qualiter/ADV omnipotens/ADJ dicatur/VERB quaedam/PRON non/ADV posse/VERB ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB autem/CCONJ accipi/VERB potest/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT quamvis/SCONJ deus/PROPN sit/AUX omnipotens/ADJ ,/PUNCT aliqua/PRON tamen/ADV dicitur/VERB non/ADV posse/VERB ./PUNCT ostensum/VERB enim/ADV est/AUX supra/ADP in/ADP deo/PROPN esse/VERB potentiam/NOUN activam/ADJ :/PUNCT potentiam/NOUN vero/ADV passivam/ADJ in/ADP eo/PRON non/ADV esse/VERB iam/ADV supra/ADP in/ADP primo/ADJ fuerat/AUX probatum/VERB ./PUNCT secundum/ADP autem/CCONJ utramque/PRON potentiam/NOUN dicimur/VERB posse/VERB ./PUNCT illa/PRON igitur/ADV deus/PROPN non/ADV potest/VERB quae/PRON posse/VERB potentiae/NOUN passivae/ADJ est/AUX ./PUNCT quae/PRON autem/CCONJ huiusmodi/ADV sint/AUX ,/PUNCT investigandum/VERB est/AUX ./PUNCT primo/ADV quidem/ADV igitur/ADV potentia/NOUN activa/ADJ ad/ADP agere/VERB est/VERB ,/PUNCT potentia/NOUN autem/CCONJ passiva/ADJ ad/ADP esse/VERB ./PUNCT unde/ADV in/ADP illis/PRON solis/ADJ est/VERB potentia/NOUN ad/ADP esse/VERB quae/PRON materiam/NOUN habent/VERB contrarietati/NOUN subiectam/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV in/ADP deo/PROPN passiva/ADJ potentia/NOUN non/ADV sit/VERB ,/PUNCT quicquid/PRON ad/ADP suum/ADJ esse/NOUN pertinet/VERB ,/PUNCT deus/PROPN non/ADV potest/VERB ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV deus/PROPN esse/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ aliquid/PRON huiusmodi/ADV ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT huius/PRON potentiae/NOUN passivae/ADJ motus/NOUN actus/NOUN est/AUX ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV ,/PUNCT cui/PRON potentia/NOUN passiva/ADJ non/ADV competit/VERB ,/PUNCT mutari/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT potest/VERB autem/CCONJ ulterius/ADV concludi/VERB quod/SCONJ non/ADV potest/VERB mutari/VERB secundum/ADP singulas/ADJ mutationis/NOUN species/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ quod/SCONJ non/ADV potest/VERB augeri/VERB vel/CCONJ minui/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ alterari/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ generari/VERB aut/CCONJ corrumpi/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ deficere/VERB quoddam/PRON corrumpi/VERB sit/VERB ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ in/ADP nullo/PRON deficere/VERB potest/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT defectus/NOUN omnis/PRON secundum/ADP privationem/NOUN aliquam/PRON est/VERB ./PUNCT privationis/NOUN autem/CCONJ subiectum/NOUN potentia/NOUN materiae/NOUN est/AUX ./PUNCT nullo/PRON igitur/ADV modo/NOUN potest/VERB deficere/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT cum/SCONJ fatigatio/NOUN sit/VERB per/ADP defectum/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT oblivio/NOUN autem/CCONJ per/ADP defectum/NOUN scientiae/NOUN ,/PUNCT patet/VERB quod/SCONJ neque/CCONJ fatigari/VERB neque/CCONJ oblivisci/VERB potest/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT neque/CCONJ vinci/VERB aut/CCONJ violentiam/NOUN pati/VERB ./PUNCT haec/PRON enim/ADV non/ADV sunt/VERB nisi/SCONJ eius/NOUN quod/PRON natum/VERB est/AUX moveri/VERB ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ neque/CCONJ poenitere/VERB potest/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ irasci/VERB aut/CCONJ tristari/VERB :/PUNCT cum/SCONJ haec/PRON omnia/PRON in/ADP passionem/NOUN et/CCONJ defectum/NOUN sonent/VERB ./PUNCT rursus/PART ./PUNCT quia/SCONJ potentiae/NOUN activae/ADJ obiectum/NOUN et/CCONJ effectus/NOUN est/AUX ens/NOUN factum/VERB ,/PUNCT nulla/PRON autem/CCONJ potentia/NOUN operationem/NOUN habet/VERB ubi/SCONJ deficit/VERB ratio/NOUN sui/PRON obiecti/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ visus/NOUN non/ADV videt/VERB deficiente/VERB visibili/ADJ in/ADP actu/NOUN :/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN dicatur/VERB non/ADV posse/VERB quicquid/PRON est/VERB contra/ADP rationem/NOUN entis/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX ens/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ facti/VERB entis/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX factum/VERB ./PUNCT quae/PRON autem/CCONJ sint/AUX huiusmodi/ADV ,/PUNCT inquirendum/VERB est/AUX ./PUNCT primo/ADV quidem/ADV igitur/ADV contra/ADP rationem/NOUN entis/NOUN est/VERB quod/PRON entis/NOUN rationem/NOUN tollit/VERB ./PUNCT tollitur/VERB autem/CCONJ ratio/NOUN entis/NOUN per/ADP suum/ADJ oppositum/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ratio/NOUN hominis/NOUN per/ADP opposita/VERB eius/PRON vel/CCONJ particularum/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT oppositum/VERB autem/CCONJ entis/NOUN est/AUX non/ADV ens/NOUN ./PUNCT hoc/PRON igitur/ADV deus/PROPN non/ADV potest/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ faciat/VERB simul/ADV unum/NUM et/CCONJ idem/PRON esse/VERB et/CCONJ non/ADV esse/VERB :/PUNCT quod/PRON est/VERB contradictoria/ADJ esse/VERB simul/ADV ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT contradictio/NOUN contrariis/ADJ et/CCONJ privative/ADV oppositis/VERB includitur/VERB :/PUNCT sequitur/VERB enim/ADV ,/PUNCT si/SCONJ est/AUX album/ADJ et/CCONJ nigrum/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ sit/AUX album/ADJ et/CCONJ non/ADV album/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ si/SCONJ est/AUX videns/VERB et/CCONJ caecum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ sit/AUX videns/VERB et/CCONJ non/ADV videns/VERB ./PUNCT unde/ADV eiusdem/PRON rationis/NOUN etiam/ADV est/AUX quod/SCONJ deus/PROPN non/ADV possit/VERB facere/VERB opposita/VERB simul/ADV inesse/VERB eidem/PRON secundum/ADP idem/PRON ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ad/ADP remotionem/NOUN cuiuslibet/PRON principii/NOUN essentialis/ADJ sequitur/VERB remotio/NOUN ipsius/PRON rei/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV deus/PROPN non/ADV potest/VERB facere/VERB rem/NOUN simul/ADV esse/VERB et/CCONJ non/ADV esse/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV potest/VERB facere/VERB quod/SCONJ rei/NOUN desit/VERB aliquod/PRON suorum/ADJ principiorum/NOUN essentialium/ADJ ipsa/PRON remanente/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ quod/SCONJ homo/NOUN non/ADV habeat/VERB animam/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT cum/SCONJ principia/NOUN quarundam/PRON scientiarum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ logicae/ADJ ,/PUNCT geometriae/NOUN et/CCONJ arithmeticae/NOUN ,/PUNCT sumantur/VERB ex/ADP solis/ADJ principiis/NOUN formalibus/ADJ rerum/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON essentia/NOUN rei/NOUN dependet/VERB ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ contraria/ADJ horum/PRON principiorum/NOUN deus/PROPN facere/VERB non/ADV possit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ quod/SCONJ genus/NOUN non/ADV sit/AUX praedicabile/ADJ de/ADP specie/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ quod/SCONJ lineae/NOUN ductae/VERB a/ADP centro/NOUN ad/ADP circumferentiam/NOUN non/ADV sint/AUX aequales/ADJ ;/PUNCT aut/CCONJ quod/SCONJ triangulus/ADJ rectilineus/ADJ non/ADV habeat/VERB tres/NUM angulos/NOUN aequales/ADJ duobus/NUM rectis/VERB ./PUNCT hinc/ADV etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN non/ADV potest/VERB facere/VERB quod/SCONJ praeteritum/VERB non/ADV fuerit/VERB ./PUNCT nam/ADV hoc/PRON etiam/ADV contradictionem/NOUN includit/VERB :/PUNCT eiusdem/PRON namque/ADV necessitatis/NOUN est/AUX aliquid/PRON esse/VERB dum/SCONJ est/VERB ,/PUNCT et/CCONJ aliquid/PRON fuisse/VERB dum/SCONJ fuit/VERB ./PUNCT sunt/VERB etiam/ADV quaedam/PRON quae/PRON repugnant/VERB rationi/NOUN entis/NOUN facti/VERB inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ./PUNCT quae/PRON etiam/ADV deus/PROPN facere/VERB non/ADV potest/VERB :/PUNCT nam/ADV omne/PRON quod/PRON facit/VERB deus/PROPN ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX factum/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ patet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN non/ADV potest/VERB facere/VERB deum/PROPN ./PUNCT nam/ADV de/ADP ratione/NOUN entis/NOUN facti/VERB est/VERB quod/SCONJ esse/NOUN suum/ADJ ex/ADP alia/PRON causa/NOUN dependeat/VERB ./PUNCT quod/PRON est/VERB contra/ADP rationem/NOUN eius/PRON quod/PRON dicitur/VERB deus/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ./PUNCT eadem/PRON etiam/ADV ratione/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB deus/PROPN facere/VERB aliquid/PRON aequale/ADJ sibi/PRON ./PUNCT nam/ADV illud/PRON cuius/PRON esse/NOUN ab/ADP alio/PRON non/ADV dependet/VERB ,/PUNCT potius/ADJ est/AUX in/ADP essendo/VERB et/CCONJ in/ADP ceteris/PRON dignitatibus/NOUN eo/PRON quod/PRON ab/ADP alio/PRON dependet/VERB ,/PUNCT quod/PRON ad/ADP rationem/NOUN entis/NOUN facti/VERB pertinet/VERB ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV deus/PROPN facere/VERB non/ADV potest/VERB quod/SCONJ aliquid/PRON conservetur/VERB in/ADP esse/NOUN sine/ADP ipso/PRON ./PUNCT nam/ADV conservatio/NOUN esse/NOUN uniuscuiusque/PRON dependet/VERB a/ADP causa/NOUN sua/ADJ ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT remota/VERB causa/NOUN ,/PUNCT removeatur/VERB effectus/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV res/NOUN aliqua/PRON posset/VERB esse/VERB quae/PRON a/ADP deo/PROPN non/ADV conservaretur/VERB in/ADP esse/VERB ,/PUNCT non/ADV esset/VERB effectus/NOUN eius/PRON ./PUNCT rursus/PART ./PUNCT quia/SCONJ ipse/PRON est/AUX per/ADP voluntatem/NOUN agens/NOUN ,/PUNCT illa/PRON non/ADV potest/VERB facere/VERB quae/PRON non/ADV potest/VERB velle/VERB ./PUNCT quae/PRON autem/CCONJ velle/VERB non/ADV possit/VERB ,/PUNCT considerari/VERB potest/VERB si/SCONJ accipiamus/VERB qualiter/ADV in/ADP divina/ADJ voluntate/NOUN necessitas/NOUN esse/VERB possit/VERB :/PUNCT nam/ADV quod/PRON necesse/ADJ est/AUX esse/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX non/ADV esse/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quod/PRON impossibile/ADJ est/AUX esse/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX non/ADV esse/VERB ./PUNCT patet/VERB autem/CCONJ ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ non/ADV potest/VERB deus/PROPN facere/VERB se/PRON non/ADV esse/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ non/ADV esse/AUX bonum/ADJ aut/CCONJ beatum/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ de/ADP necessitate/NOUN vult/VERB se/PRON esse/VERB ,/PUNCT bonum/ADJ esse/AUX et/CCONJ beatum/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT item/ADV ostensum/VERB est/AUX supra/ADP quod/SCONJ deus/PROPN non/ADV potest/VERB velle/VERB aliquod/PRON malum/NOUN ./PUNCT unde/ADV patet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN peccare/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT similiter/ADV ostensum/VERB est/AUX supra/ADP quod/SCONJ dei/PROPN voluntas/NOUN non/ADV potest/VERB esse/AUX mutabilis/ADJ ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV non/ADV potest/VERB facere/VERB id/PRON quod/PRON est/AUX a/ADP se/PRON volitum/VERB ,/PUNCT non/ADV impleri/VERB ./PUNCT sciendum/VERB tamen/PART quod/SCONJ hoc/PRON alio/PRON modo/NOUN dicitur/VERB non/ADV posse/VERB a/ADP praemissis/VERB ./PUNCT nam/ADV praemissa/VERB simpliciter/ADV deus/PROPN nec/CCONJ velle/VERB nec/CCONJ facere/VERB potest/VERB ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ potest/VERB quidem/ADV deus/PROPN vel/CCONJ facere/VERB vel/CCONJ velle/VERB ,/PUNCT si/SCONJ eius/PRON voluntas/NOUN vel/CCONJ potentia/NOUN absolute/ADV consideretur/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ si/SCONJ considerentur/VERB praesupposita/VERB voluntate/NOUN de/ADP opposito/VERB :/PUNCT nam/ADV voluntas/NOUN divina/ADJ respectu/NOUN creaturarum/NOUN necessitatem/NOUN non/ADV habet/VERB nisi/SCONJ ex/ADP suppositione/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV omnes/PRON istae/PRON locutiones/NOUN ,/PUNCT deus/PROPN non/ADV potest/VERB facere/VERB contraria/ADJ his/PRON quae/PRON disposuit/VERB facere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quaecumque/PRON similiter/ADV dicuntur/VERB ,/PUNCT intelliguntur/VERB composite/ADV :/PUNCT sic/ADV enim/ADV implicant/VERB suppositionem/NOUN divinae/ADJ voluntatis/NOUN de/ADP opposito/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ intelliguntur/VERB divise/ADV ,/PUNCT sunt/AUX falsae/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ respiciunt/VERB potentiam/NOUN et/CCONJ voluntatem/NOUN dei/PROPN absolute/ADV ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ deus/PROPN agit/VERB per/ADP voluntatem/NOUN ,/PUNCT ita/PART et/CCONJ per/ADP intellectum/NOUN et/CCONJ scientiam/NOUN ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT pari/ADJ igitur/ADV ratione/NOUN non/ADV potest/VERB facere/VERB quae/PRON se/PRON facturum/VERB non/ADV praescivit/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ dimittere/VERB quae/PRON se/PRON facturum/VERB praescivit/VERB ,/PUNCT qua/ADV non/ADV potest/VERB facere/VERB quae/PRON facere/VERB non/ADV vult/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ dimittere/VERB quae/PRON vult/VERB ./PUNCT et/CCONJ eodem/PRON modo/NOUN conceditur/VERB et/CCONJ negatur/VERB utrumque/PRON :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV praedicta/VERB non/ADV posse/VERB dicatur/VERB ,/PUNCT non/ADV quidem/ADV absolute/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ sub/ADP conditione/NOUN vel/CCONJ ex/ADP suppositione/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ divinus/ADJ intellectus/NOUN non/ADV coartatur/VERB ad/ADP determinatos/VERB effectus/NOUN ./PUNCT quoniam/SCONJ autem/CCONJ ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ divina/ADJ potentia/NOUN ad/ADP determinatos/VERB effectus/NOUN non/ADV limitatur/VERB ,/PUNCT ac/CCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ex/ADP necessitate/NOUN naturae/NOUN non/ADV agit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP intellectum/NOUN et/CCONJ voluntatem/NOUN ;/PUNCT ne/SCONJ cui/PRON forte/ADV videatur/VERB quod/SCONJ eius/PRON intellectus/NOUN vel/CCONJ scientia/NOUN ad/ADP determinatos/VERB effectus/NOUN solummodo/ADV possit/VERB extendi/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV agat/VERB ex/ADP necessitate/NOUN scientiae/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ non/ADV ex/ADP necessitate/NOUN naturae/NOUN :/PUNCT restat/VERB ostendere/VERB quod/SCONJ eius/PRON scientia/NOUN vel/CCONJ intellectus/NOUN nullis/PRON effectuum/NOUN limitibus/NOUN coartatur/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV supra/ADP quod/SCONJ deus/PROPN omnia/PRON alia/PRON quae/PRON ab/ADP eo/PRON procedere/VERB possunt/VERB comprehendit/VERB suam/ADJ essentiam/NOUN intelligendo/VERB ,/PUNCT in/ADP qua/PRON omnia/PRON huiusmodi/ADV esse/VERB necessarium/ADJ est/AUX per/ADP aliqualem/ADJ similitudinem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ effectus/NOUN virtute/NOUN sunt/VERB in/ADP causa/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV potentia/NOUN divina/ADJ ad/ADP effectus/NOUN determinatos/VERB non/ADV coartatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT necessarium/ADJ est/AUX et/CCONJ de/ADP eius/PRON intellectu/NOUN similem/ADJ sententiam/NOUN proferre/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT divinae/ADJ essentiae/NOUN infinitatem/NOUN supra/ADP ostendimus/VERB ./PUNCT infinitum/ADJ autem/CCONJ ,/PUNCT quantalibet/PRON adiectione/NOUN finitorum/VERB facta/VERB ,/PUNCT adaequari/VERB non/ADV potest/VERB quin/SCONJ infinitum/ADJ excedat/VERB quantalibet/PRON finita/VERB ,/PUNCT si/SCONJ etiam/ADV numero/ADV infinita/ADJ existant/VERB ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ aliud/PRON praeter/ADP deum/PROPN constat/VERB esse/AUX secundum/ADP essentiam/NOUN infinitum/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ omnia/PRON alia/PRON secundum/ADP essentiae/NOUN rationem/NOUN sub/ADP determinatis/VERB generibus/NOUN et/CCONJ speciebus/NOUN concludantur/VERB ./PUNCT quotcumque/ADJ igitur/ADV et/CCONJ quanticumque/PRON divini/ADJ effectus/NOUN comprehendantur/VERB ,/PUNCT semper/ADV in/ADP divina/ADJ essentia/NOUN est/VERB ut/SCONJ eos/PRON excedat/VERB ./PUNCT et/CCONJ ita/ADV plurium/ADJ ratio/NOUN esse/VERB possit/VERB ./PUNCT divinus/ADJ igitur/ADV intellectus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON perfecte/ADV divinam/ADJ essentiam/NOUN cognoscit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT omnem/PRON finitatem/NOUN effectuum/NOUN transcendit/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ex/ADP necessitate/NOUN ad/ADP hos/PRON vel/CCONJ illos/PRON effectus/NOUN coartatur/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT supra/ADP ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ divinus/ADJ intellectus/NOUN infinitorum/ADJ est/AUX cognitor/NOUN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ per/ADP sui/PRON intellectus/NOUN scientiam/NOUN res/NOUN producit/VERB in/ADP esse/NOUN ./PUNCT causalitas/NOUN igitur/ADV divini/ADJ intellectus/NOUN ad/ADP finitos/VERB effectus/NOUN non/ADV coartatur/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT si/SCONJ divini/ADJ intellectus/NOUN causalitas/NOUN ad/ADP effectus/NOUN aliquos/PRON ,/PUNCT quasi/ADV de/ADP necessitate/NOUN agens/VERB ,/PUNCT artaretur/VERB ,/PUNCT hoc/PRON esset/VERB respectu/NOUN illorum/PRON qui/PRON ab/ADP eo/PRON producuntur/VERB in/ADP esse/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ esse/VERB non/ADV potest/VERB :/PUNCT cum/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB sit/AUX quod/SCONJ deus/PROPN intelligit/VERB etiam/ADV quae/PRON nunquam/ADV sunt/VERB nec/CCONJ erunt/VERB nec/CCONJ fuerunt/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV deus/PROPN agit/VERB ex/ADP necessitate/NOUN sui/PRON intellectus/NOUN vel/CCONJ scientiae/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT divina/ADJ scientia/NOUN comparatur/VERB ad/ADP res/NOUN ab/ADP ipso/PRON productas/VERB sicut/SCONJ scientia/NOUN artificis/NOUN ad/ADP res/NOUN artificiatas/VERB ./PUNCT quaelibet/PRON autem/CCONJ ars/NOUN se/PRON extendit/VERB ad/ADP omnia/PRON quae/PRON possunt/VERB contineri/VERB sub/ADP genere/NOUN subiecto/VERB illius/PRON artis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ ars/NOUN aedificatoria/ADJ ad/ADP omnes/PRON domos/NOUN ./PUNCT genus/NOUN autem/CCONJ subiectum/VERB divinae/ADJ arti/NOUN est/AUX ens/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ ipse/PRON per/ADP suum/ADJ intellectum/NOUN sit/AUX universale/ADJ principium/NOUN entis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT igitur/ADV intellectus/NOUN divinus/ADJ ad/ADP omnia/PRON quibus/PRON entis/NOUN ratio/NOUN non/ADV repugnat/VERB ,/PUNCT suam/ADJ causalitatem/NOUN extendit/VERB :/PUNCT huiusmodi/ADV enim/ADV omnia/PRON ,/PUNCT quantum/ADV est/VERB de/ADP se/PRON ,/PUNCT nata/VERB sunt/AUX sub/ADP ente/NOUN contineri/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV divinus/ADJ intellectus/NOUN ad/ADP aliquos/PRON determinatos/VERB effectus/NOUN coartatur/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON in/ADP psalmo/NOUN dicitur/VERB :/PUNCT magnus/NOUN dominus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ magna/NOUN virtus/NOUN eius/PRON ,/PUNCT et/CCONJ sapientiae/NOUN eius/PRON non/ADV est/AUX numerus/NOUN ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB quorundam/PRON philosophorum/NOUN positio/NOUN dicentium/VERB quod/SCONJ ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ deus/PROPN seipsum/PRON intelligit/VERB ,/PUNCT fluit/VERB ab/ADP ipso/PRON de/ADP necessitate/NOUN talis/PRON rerum/NOUN dispositio/NOUN :/PUNCT quasi/SCONJ non/ADV suo/ADJ arbitrio/NOUN limitet/VERB singula/ADJ et/CCONJ universa/ADJ disponat/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ fides/NOUN catholica/ADJ profitetur/VERB ./PUNCT sciendum/VERB tamen/PART quod/SCONJ ,/PUNCT quamvis/SCONJ divinus/ADJ intellectus/NOUN ad/ADP certos/ADJ effectus/NOUN non/ADV coartatur/VERB ,/PUNCT ipse/PRON tamen/ADV sibi/PRON statuit/VERB determinatos/VERB effectus/NOUN quos/PRON per/ADP suam/ADJ sapientiam/NOUN ordinate/ADV producat/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ sapientiae/NOUN 11-21/NUM dicitur/VERB :/PUNCT omnia/PRON in/ADP numero/NOUN ,/PUNCT pondere/NOUN et/CCONJ mensura/NOUN disposuisti/VERB ,/PUNCT domine/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ divina/ADJ voluntas/NOUN ad/ADP determinatos/VERB effectus/NOUN non/ADV artatur/VERB ./PUNCT ex/ADP his/PRON etiam/ADV ostendi/VERB potest/VERB quod/SCONJ nec/CCONJ eius/PRON voluntas/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON agit/VERB ,/PUNCT ad/ADP determinatos/VERB effectus/NOUN necessitatem/NOUN habet/VERB ./PUNCT voluntatem/NOUN enim/ADV suo/ADJ obiecto/NOUN proportionatam/VERB esse/AUX oportet/VERB ./PUNCT obiectum/NOUN autem/CCONJ voluntatis/NOUN est/AUX bonum/NOUN intellectum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB ex/ADP supra/ADP dictis/VERB ./PUNCT voluntas/NOUN igitur/ADV ad/ADP quaelibet/PRON se/PRON nata/VERB est/AUX extendere/VERB quae/PRON ei/PRON intellectus/NOUN sub/ADP ratione/NOUN boni/NOUN proponere/VERB potest/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN divinus/ADJ ad/ADP certos/ADJ effectus/NOUN non/ADV coartatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT relinquitur/VERB quod/SCONJ nec/CCONJ divina/ADJ voluntas/NOUN determinatos/VERB effectus/NOUN ex/ADP necessitate/NOUN producit/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT nihil/PRON agens/VERB per/ADP voluntatem/NOUN producit/VERB aliquid/PRON non/ADV volendo/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ supra/ADP quod/SCONJ deus/PROPN circa/ADP alia/PRON a/ADP se/PRON nihil/PRON vult/VERB ex/ADP necessitate/NOUN absoluta/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ex/ADP necessitate/NOUN divinae/ADJ voluntatis/NOUN aliqui/PRON effectus/NOUN procedunt/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP eius/PRON libera/NOUN dispositione/NOUN ./PUNCT qualiter/ADV in/ADP rerum/NOUN productione/NOUN debitum/NOUN inveniatur/VERB ./PUNCT ostendere/VERB etiam/ADV ex/ADP praedictis/VERB oportet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN non/ADV ex/ADP necessitate/NOUN operatus/VERB est/AUX in/ADP rerum/NOUN creatione/NOUN quasi/SCONJ ex/ADP debito/NOUN iustitiae/NOUN res/NOUN in/ADP esse/NOUN produxerit/VERB ./PUNCT iustitia/NOUN enim/ADV ,/PUNCT secundum/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT in/ADP v/NUM ethic./X ,/PUNCT ad/ADP alterum/PRON est/VERB ,/PUNCT cui/PRON debitum/NOUN reddit/VERB ./PUNCT universali/ADJ autem/CCONJ rerum/NOUN productioni/NOUN nihil/PRON praesupponitur/VERB cui/PRON aliquid/PRON debeatur/VERB ./PUNCT ipsa/PRON igitur/ADV universalis/ADJ rerum/NOUN productio/NOUN ex/ADP debito/NOUN iustitiae/NOUN provenire/VERB non/ADV potuit/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT cum/SCONJ iustitiae/NOUN actus/NOUN sit/VERB reddere/VERB unicuique/PRON quod/PRON suum/ADJ est/AUX ,/PUNCT actum/NOUN iustitiae/NOUN praecedit/VERB actus/NOUN quo/PRON aliquid/PRON alicuius/PRON suum/ADJ efficitur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP rebus/NOUN humanis/ADJ patet/VERB :/PUNCT aliquis/PRON enim/ADV laborando/VERB meretur/VERB suum/ADJ effici/VERB quod/PRON retributor/NOUN per/ADP actum/NOUN iustitiae/NOUN sibi/PRON reddit/VERB ./PUNCT ille/PRON igitur/ADV actus/NOUN quo/PRON primo/ADV aliquid/PRON suum/ADJ alicuius/PRON efficitur/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX actus/NOUN iustitiae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ per/ADP creationem/NOUN res/NOUN creata/VERB primo/ADV incipit/VERB aliquid/PRON suum/ADJ habere/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV creatio/NOUN ex/ADP debito/NOUN iustitiae/NOUN procedit/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT nullus/PRON debet/VERB aliquid/PRON alteri/PRON nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ aliqualiter/ADV dependet/VERB ab/ADP ipso/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ aliquid/PRON accipit/VERB ab/ADP eo/PRON vel/CCONJ ab/ADP altero/PRON ,/PUNCT ratione/NOUN cuius/PRON alteri/PRON debet/VERB :/PUNCT sic/ADV enim/ADV filius/NOUN est/AUX debitor/NOUN patri/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ accipit/VERB esse/NOUN ab/ADP eo/PRON ;/PUNCT dominus/NOUN ministro/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ ab/ADP eo/PRON accipit/VERB famulatum/NOUN quo/PRON indiget/VERB ;/PUNCT omnis/PRON homo/NOUN proximo/NOUN propter/ADP deum/NOUN ,/PUNCT a/ADP quo/PRON bona/NOUN cuncta/PRON suscepimus/VERB ./PUNCT sed/CCONJ deus/PROPN a/ADP nullo/PRON dependet/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ indiget/VERB aliquo/PRON quod/PRON ab/ADP altero/PRON suscipiat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB manifeste/ADV apparet/VERB ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV non/ADV produxit/VERB res/NOUN in/ADP esse/NOUN ex/ADP aliquo/PRON iustitiae/NOUN debito/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT in/ADP quolibet/PRON genere/NOUN quod/PRON est/VERB propter/ADP se/PRON est/AUX prius/ADJ eo/PRON quod/PRON est/VERB propter/ADP aliud/PRON ./PUNCT illud/PRON igitur/ADV quod/PRON est/AUX primum/ADJ simpliciter/ADV inter/ADP omnes/PRON causas/NOUN ,/PUNCT est/AUX causa/NOUN propter/ADP seipsum/PRON tantum/ADV ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ agit/VERB ex/ADP debito/NOUN iustitiae/NOUN ,/PUNCT non/ADV agit/VERB propter/ADP seipsum/PRON tantum/ADV :/PUNCT agit/VERB enim/ADV propter/ADP illud/PRON cui/PRON debet/VERB ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX prima/ADJ causa/NOUN et/CCONJ primum/ADJ agens/NOUN ,/PUNCT res/NOUN in/ADP esse/NOUN non/ADV produxit/VERB ex/ADP debito/NOUN iustitiae/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON rom./X 11/NUM dicitur/VERB :/PUNCT quis/PRON prior/ADJ dedit/VERB illi/PRON ,/PUNCT et/CCONJ retribuetur/VERB ei/PRON ?/PUNCT quoniam/SCONJ ex/ADP ipso/PRON et/CCONJ per/ADP ipsum/PRON et/CCONJ in/ADP ipso/PRON sunt/VERB omnia/PRON ./PUNCT et/CCONJ iob/PROPN 41-2/NUM :/PUNCT quis/PRON ante/ADP dedit/VERB mihi/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ reddam/VERB ei/PRON ?/PUNCT omnia/PRON quae/PRON sub/ADP caelo/NOUN sunt/VERB ,/PUNCT mea/ADJ sunt/AUX ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN quorundam/PRON probare/VERB nitentium/VERB quod/SCONJ deus/PROPN non/ADV potest/VERB facere/VERB nisi/SCONJ quod/PRON facit/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV potest/VERB facere/VERB nisi/SCONJ quod/PRON debet/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV ex/ADP debito/NOUN iustitiae/NOUN res/NOUN operatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT licet/SCONJ autem/CCONJ universalem/ADJ rerum/NOUN productionem/NOUN nihil/PRON creatum/VERB praecedat/VERB cui/PRON aliquid/PRON debitum/VERB esse/AUX possit/VERB ,/PUNCT praecedit/VERB tamen/ADV aliquid/PRON increatum/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX creationis/NOUN principium/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV dupliciter/ADV considerari/VERB potest/VERB ./PUNCT ipsa/PRON enim/ADV divina/ADJ bonitas/NOUN praecedit/VERB ut/SCONJ finis/NOUN et/CCONJ primum/ADJ motivum/NOUN ad/ADP creandum/VERB :/PUNCT secundum/ADP augustinum/PROPN ,/PUNCT qui/PRON dicit/VERB :/PUNCT quia/SCONJ deus/PROPN bonus/ADJ est/AUX ,/PUNCT sumus/VERB ./PUNCT scientia/NOUN autem/CCONJ eius/PRON et/CCONJ voluntas/NOUN praecedunt/VERB sicut/SCONJ ea/NOUN quibus/PRON res/NOUN in/ADP esse/NOUN producuntur/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV ipsam/PRON divinam/ADJ bonitatem/NOUN absolute/ADV consideremus/VERB ,/PUNCT nullum/PRON debitum/NOUN in/ADP creatione/NOUN rerum/NOUN invenimus/VERB ./PUNCT dicitur/AUX enim/ADV uno/NUM modo/NOUN aliquid/PRON alicui/PRON debitum/VERB ex/ADP ordine/NOUN alterius/PRON ad/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ scilicet/PART in/ADP ipsum/PRON debet/VERB referre/VERB quod/PRON ab/ADP ipso/PRON accepit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ debitum/VERB est/AUX benefactori/NOUN quod/SCONJ ei/PRON de/ADP beneficiis/NOUN gratiae/NOUN agantur/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ ille/PRON qui/PRON accepit/VERB beneficium/NOUN hoc/PRON ei/PRON debet/VERB ./PUNCT hic/PRON tamen/ADV modus/NOUN debiti/NOUN in/ADP rerum/NOUN creatione/NOUN locum/NOUN non/ADV habet/VERB :/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sit/VERB aliquid/PRON praeexistens/VERB cui/PRON possit/VERB competere/VERB aliquid/PRON deo/PROPN debere/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ aliquod/PRON eius/PRON beneficium/NOUN praeexistat/VERB ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN dicitur/AUX aliquid/PRON alicui/PRON debitum/VERB secundum/ADP se/PRON :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV est/AUX ex/ADP necessitate/NOUN alicui/PRON debitum/VERB quod/PRON ad/ADP eius/PRON perfectionem/NOUN requiritur/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ homini/NOUN debitum/VERB est/AUX habere/VERB manus/NOUN vel/CCONJ virtutem/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ sine/ADP his/PRON perfectus/ADJ esse/AUX non/ADV potest/VERB ./PUNCT divina/ADJ autem/CCONJ bonitas/NOUN nullo/PRON exteriori/ADJ indiget/VERB ad/ADP sui/PRON perfectionem/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV per/ADP modum/NOUN necessitatis/NOUN ei/PRON debita/VERB creaturarum/NOUN productio/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT deus/PROPN sua/ADJ voluntate/NOUN res/NOUN in/ADP esse/NOUN producit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ necessarium/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ deus/PROPN suam/ADJ bonitatem/NOUN vult/VERB esse/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ velit/VERB alia/PRON a/ADP se/PRON produci/VERB :/PUNCT huius/PRON enim/ADV conditionalis/ADJ antecedens/VERB est/AUX necessarium/ADJ ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ consequens/VERB ;/PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV in/ADP primo/ADJ libro/NOUN quod/SCONJ deus/PROPN ex/ADP necessitate/NOUN vult/VERB suam/ADJ bonitatem/NOUN esse/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ ex/ADP necessitate/NOUN vult/VERB alia/PRON ./PUNCT igitur/ADV non/ADV ex/ADP necessitate/NOUN debetur/VERB divinae/ADJ bonitati/NOUN creaturarum/NOUN productio/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ deus/PROPN producit/VERB res/NOUN in/ADP esse/NOUN non/ADV ex/ADP necessitate/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ ex/ADP necessitate/NOUN scientiae/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ voluntatis/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ iustitiae/NOUN ./PUNCT nullo/PRON igitur/ADV modo/NOUN necessitatis/NOUN divinae/ADJ bonitati/NOUN est/AUX debitum/VERB quod/SCONJ res/NOUN in/ADP esse/NOUN producantur/VERB ./PUNCT potest/VERB tamen/ADV dici/VERB esse/AUX sibi/PRON debitum/VERB per/ADP modum/NOUN cuiusdam/PRON condecentiae/NOUN ./PUNCT iustitia/NOUN autem/CCONJ proprie/ADV dicta/VERB debitum/NOUN necessitatis/NOUN requirit/VERB :/PUNCT quod/PRON enim/ADV ex/ADP iustitia/NOUN alicui/PRON redditur/VERB ,/PUNCT ex/ADP necessitate/NOUN iuris/NOUN ei/PRON debetur/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ igitur/ADV creaturarum/NOUN productio/NOUN non/ADV potest/VERB dici/VERB fuisse/VERB ex/ADP debito/NOUN iustitiae/NOUN quo/PRON deus/PROPN creaturae/NOUN sit/AUX debitor/NOUN ,/PUNCT ita/PART nec/PART ex/ADP tali/PRON iustitiae/NOUN debito/NOUN quo/PRON suae/ADJ bonitati/NOUN sit/AUX debitor/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ iustitia/NOUN proprie/ADV accipiatur/VERB ./PUNCT large/ADV tamen/ADV iustitia/NOUN accepta/VERB ,/PUNCT potest/VERB dici/VERB in/ADP creatione/NOUN rerum/NOUN iustitia/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ divinam/ADJ condecet/VERB bonitatem/NOUN ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV divinam/ADJ dispositionem/NOUN consideremus/VERB qua/PRON deus/PROPN disposuit/VERB suo/ADJ intellectu/NOUN et/CCONJ voluntate/NOUN res/NOUN in/ADP esse/NOUN producere/VERB ,/PUNCT sic/ADV rerum/NOUN productio/NOUN ex/ADP necessitate/NOUN divinae/ADJ dispositionis/NOUN procedit/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV potest/VERB esse/VERB quod/SCONJ deus/PROPN aliquid/PRON se/PRON facturum/VERB disposuerit/VERB quod/PRON postmodum/ADV ipse/PRON non/ADV faciat/VERB ;/PUNCT alias/ADV eius/PRON dispositio/NOUN vel/CCONJ esset/AUX mutabilis/ADJ vel/CCONJ infirma/ADJ ./PUNCT eius/PRON igitur/ADV dispositioni/NOUN ex/ADP necessitate/NOUN debetur/VERB quod/SCONJ impleatur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV hoc/PRON debitum/NOUN non/ADV sufficit/VERB ad/ADP rationem/NOUN iustitiae/NOUN proprie/ADV dictae/VERB in/ADP rerum/NOUN creatione/NOUN ,/PUNCT in/ADP qua/PRON considerari/VERB non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ actio/NOUN dei/PROPN creantis/VERB :/PUNCT eiusdem/PRON autem/CCONJ ad/ADP seipsum/PRON non/ADV est/AUX iustitia/NOUN proprie/ADV dicta/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT in/ADP v/NUM ethicorum/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV proprie/ADV dici/VERB potest/VERB quod/SCONJ deus/PROPN ex/ADP debito/NOUN iustitiae/NOUN res/NOUN in/ADP esse/NOUN produxerit/VERB ,/PUNCT ea/PRON ratione/NOUN quia/SCONJ per/ADP scientiam/NOUN et/CCONJ voluntatem/NOUN se/PRON disposuit/VERB producturum/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ alicuius/PRON creaturae/NOUN productio/NOUN consideretur/VERB ,/PUNCT poterit/VERB ibi/ADV debitum/NOUN iustitiae/NOUN inveniri/VERB ex/ADP comparatione/NOUN posterioris/ADJ creaturae/NOUN ad/ADP priorem/ADJ ./PUNCT dico/VERB autem/CCONJ priorem/NOUN non/ADV solum/ADV tempore/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ natura/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV in/ADP primis/ADJ divinis/ADJ effectibus/NOUN producendis/VERB debitum/VERB non/ADV invenitur/VERB ./PUNCT in/ADP posteriorum/ADJ vero/ADV productione/NOUN invenitur/VERB debitum/NOUN ,/PUNCT ordine/NOUN tamen/ADV diverso/ADJ ./PUNCT nam/ADV si/SCONJ illa/PRON quae/PRON sunt/AUX priora/ADJ naturaliter/ADV ,/PUNCT sint/AUX etiam/ADV priora/ADJ in/ADP esse/NOUN ,/PUNCT posteriora/ADJ ex/ADP prioribus/ADJ debitum/NOUN trahunt/VERB :/PUNCT debitum/VERB enim/ADV est/AUX ut/SCONJ ,/PUNCT positis/VERB causis/NOUN ,/PUNCT habeant/VERB actiones/NOUN per/ADP quas/PRON producunt/VERB effectus/NOUN ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV quae/PRON sunt/AUX priora/ADJ naturaliter/ADV ,/PUNCT sint/AUX posteriora/ADJ in/ADP esse/NOUN ,/PUNCT tunc/ADV e/ADP converso/ADJ priora/ADJ debitum/NOUN trahunt/VERB a/ADP posterioribus/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ medicinam/NOUN debitum/VERB est/AUX praecedere/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sanitas/NOUN consequatur/VERB ./PUNCT utrobique/ADV autem/CCONJ hoc/PRON commune/ADJ existit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ debitum/NOUN sive/CCONJ necessitas/NOUN sumitur/VERB ab/ADP eo/PRON quod/PRON est/AUX prius/ADJ natura/NOUN ,/PUNCT circa/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX natura/NOUN posterius/ADJ ./PUNCT necessitas/NOUN autem/CCONJ quae/PRON est/VERB a/ADP posteriori/ADJ in/ADP esse/NOUN licet/SCONJ sit/VERB prius/ADV natura/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX absoluta/ADJ necessitas/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ conditionalis/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ hoc/PRON debeat/VERB fieri/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX hoc/PRON prius/ADJ esse/AUX ./PUNCT secundum/ADP igitur/ADV hanc/PRON necessitatem/NOUN in/ADP creaturarum/NOUN productione/NOUN debitum/NOUN invenitur/VERB tripliciter/ADV ./PUNCT primo/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sumatur/VERB conditionatum/VERB debitum/NOUN a/ADP tota/PRON rerum/NOUN universitate/NOUN ad/ADP quamlibet/PRON eius/PRON partem/NOUN quae/PRON ad/ADP perfectionem/NOUN requiritur/VERB universi/ADJ ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV tale/PRON universum/ADJ fieri/VERB deus/PROPN voluit/VERB ,/PUNCT debitum/VERB fuit/AUX ut/SCONJ solem/NOUN et/CCONJ lunam/NOUN faceret/VERB ,/PUNCT et/CCONJ huiusmodi/PART sine/ADP quibus/PRON universum/ADJ esse/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sumatur/VERB conditionis/NOUN debitum/NOUN ex/ADP una/NUM creatura/NOUN ad/ADP aliam/PRON :/PUNCT ut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ animalia/NOUN et/CCONJ plantas/NOUN deus/PROPN esse/VERB voluit/VERB ,/PUNCT debitum/VERB fuit/AUX ut/SCONJ caelestia/ADJ corpora/NOUN faceret/VERB ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON conservantur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ si/SCONJ hominem/NOUN esse/VERB voluit/VERB ,/PUNCT oportuit/VERB facere/VERB plantas/NOUN et/CCONJ animalia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV quibus/PRON homo/NOUN indiget/VERB ad/ADP esse/NOUN perfectum/ADJ ;/PUNCT quamvis/SCONJ et/CCONJ haec/PRON et/CCONJ illa/PRON ex/ADP mera/ADJ deus/PROPN fecerit/VERB voluntate/NOUN ./PUNCT tertio/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP unaquaque/PRON creatura/NOUN sumatur/VERB conditionale/ADJ debitum/NOUN ex/ADP suis/ADJ partibus/NOUN et/CCONJ proprietatibus/NOUN et/CCONJ accidentibus/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON dependet/VERB creatura/NOUN quantum/ADV ad/ADP esse/NOUN vel/CCONJ quantum/ADV ad/ADP aliquam/PRON sui/PRON perfectionem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT supposito/VERB quod/SCONJ deus/PROPN hominem/NOUN facere/VERB vellet/VERB ,/PUNCT debitum/VERB ex/ADP hac/PRON suppositione/NOUN fuit/AUX ut/SCONJ animam/NOUN et/CCONJ corpus/NOUN in/ADP eo/PRON coniungeret/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sensus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV adiumenta/NOUN ,/PUNCT tam/ADV intrinseca/ADJ quam/CCONJ extrinseca/ADJ ,/PUNCT ei/PRON praeberet/VERB ./PUNCT in/ADP quibus/PRON omnibus/PRON ,/PUNCT si/SCONJ recte/ADV attenditur/VERB ,/PUNCT deus/PROPN creaturae/NOUN debitor/NOUN non/ADV dicitur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ suae/ADJ dispositioni/NOUN implendae/VERB ./PUNCT invenitur/VERB autem/CCONJ et/CCONJ alius/PRON necessitatis/NOUN modus/NOUN in/ADP rerum/NOUN natura/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ aliquid/PRON dicitur/VERB necessarium/ADJ absolute/ADV ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV necessitas/NOUN dependet/VERB ex/ADP causis/NOUN prioribus/ADJ in/ADP esse/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP principiis/NOUN essentialibus/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP causis/NOUN efficientibus/VERB sive/CCONJ moventibus/VERB ./PUNCT sed/CCONJ iste/PRON modus/NOUN necessitatis/NOUN in/ADP prima/ADJ rerum/NOUN creatione/NOUN locum/NOUN habere/VERB non/ADV potest/VERB quantum/ADV ad/ADP causas/NOUN efficientes/VERB ./PUNCT ibi/ADV enim/ADV solus/ADJ deus/PROPN causa/NOUN efficiens/VERB fuit/AUX ,/PUNCT cuius/PRON est/AUX solius/ADJ creare/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT ipse/PRON autem/CCONJ non/ADV necessitate/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ voluntate/NOUN operatur/VERB creando/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT ea/PRON vero/ADV quae/PRON voluntate/NOUN fiunt/VERB ,/PUNCT necessitatem/NOUN habere/VERB non/ADV possunt/VERB nisi/SCONJ ex/ADP sola/ADJ finis/NOUN suppositione/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON debitum/VERB est/AUX fini/NOUN ut/SCONJ ea/PRON sint/VERB per/ADP quae/PRON pervenitur/VERB ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quantum/ADV ad/ADP causas/NOUN formales/ADJ vel/CCONJ materiales/ADJ ,/PUNCT nihil/PRON prohibet/VERB etiam/ADV in/ADP prima/ADJ rerum/NOUN creatione/NOUN necessitatem/NOUN absolutam/ADJ inveniri/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON enim/ADV quod/SCONJ aliqua/PRON corpora/NOUN ex/ADP elementis/NOUN fuerunt/AUX composita/VERB ,/PUNCT necessarium/ADJ fuit/AUX ea/PRON calida/ADJ aut/CCONJ frigida/ADJ esse/AUX ./PUNCT et/CCONJ ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliqua/PRON superficies/NOUN producta/VERB est/AUX triangularis/ADJ figurae/NOUN ,/PUNCT necessarium/ADJ fuit/AUX quod/SCONJ tres/NUM angulos/NOUN aequales/ADJ duobus/NUM rectis/VERB haberet/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ necessitas/NOUN est/VERB secundum/ADP ordinem/NOUN effectus/NOUN ad/ADP causam/NOUN creatam/VERB materialem/ADJ vel/CCONJ formalem/ADJ ./PUNCT unde/SCONJ secundum/ADP hanc/PRON deus/PROPN debitor/NOUN dici/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV in/ADP creaturam/NOUN necessitatis/NOUN debitum/NOUN cadit/VERB ./PUNCT in/ADP rerum/NOUN autem/CCONJ propagatione/NOUN ,/PUNCT ubi/SCONJ iam/ADV creatura/NOUN efficiens/VERB invenitur/VERB ,/PUNCT potest/VERB esse/VERB necessitas/NOUN absoluta/ADJ a/ADP causa/NOUN efficiente/VERB creata/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP motu/NOUN solis/NOUN inferiora/ADJ corpora/NOUN necessario/ADV immutantur/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV ex/ADP praedictis/VERB debiti/NOUN rationibus/NOUN iustitia/NOUN naturalis/ADJ in/ADP rebus/NOUN invenitur/VERB et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP rerum/NOUN creationem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP earum/PRON propagationem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV deus/PROPN dicitur/VERB iuste/ADV et/CCONJ rationabiliter/ADV omnia/PRON condidisse/VERB et/CCONJ gubernare/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV per/ADP praedicta/VERB excluditur/VERB duplex/ADJ error/NOUN ./PUNCT eorum/NOUN scilicet/ADV qui/PRON ,/PUNCT divinam/ADJ potentiam/NOUN limitantes/VERB ,/PUNCT dicebant/VERB deum/PROPN non/ADV posse/VERB facere/VERB nisi/SCONJ quae/PRON facit/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ sic/ADV facere/VERB debet/VERB ;/PUNCT et/CCONJ eorum/NOUN qui/PRON dicunt/VERB quod/SCONJ omnia/PRON sequuntur/VERB simplicem/ADJ voluntatem/NOUN ,/PUNCT absque/ADP aliqua/PRON alia/PRON ratione/NOUN vel/CCONJ quaerenda/VERB in/ADP rebus/NOUN vel/CCONJ assignanda/VERB ./PUNCT qualiter/ADV in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB esse/VERB potest/VERB necessitas/NOUN absoluta/ADJ ./PUNCT licet/SCONJ autem/CCONJ omnia/PRON ex/ADP dei/PROPN voluntate/NOUN dependeant/VERB sicut/SCONJ ex/ADP prima/ADJ causa/NOUN ,/PUNCT quae/PRON in/ADP operando/VERB necessitatem/NOUN non/ADV habet/VERB nisi/SCONJ ex/ADP sui/PRON propositi/VERB suppositione/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV propter/ADP hoc/PRON absoluta/ADJ necessitas/NOUN a/ADP rebus/NOUN excluditur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sit/AUX necessarium/ADJ nos/PRON fateri/VERB omnia/PRON contingentia/VERB esse/AUX :/PUNCT -/PUNCT quod/PRON posset/VERB alicui/PRON videri/VERB ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ a/ADP causa/NOUN sua/ADJ non/ADV de/ADP necessitate/NOUN absoluta/NOUN fluxerunt/VERB :/PUNCT cum/SCONJ soleat/VERB in/ADP rebus/NOUN esse/VERB contingens/VERB effectus/NOUN qui/PRON ex/ADP causa/NOUN sua/ADJ non/ADV de/ADP necessitate/NOUN procedit/VERB ./PUNCT sunt/VERB enim/ADV quaedam/PRON in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB quae/PRON simpliciter/ADV et/CCONJ absolute/ADV necesse/ADJ est/AUX esse/VERB ./PUNCT illas/PRON enim/ADV res/NOUN simpliciter/ADV et/CCONJ absolute/ADV necesse/ADJ est/AUX esse/VERB in/ADP quibus/PRON non/ADV est/VERB possibilitas/NOUN ad/ADP non/ADV esse/VERB ./PUNCT quaedam/PRON autem/CCONJ res/NOUN sic/ADV sunt/AUX a/ADP deo/PROPN in/ADP esse/NOUN productae/VERB ut/SCONJ in/ADP earum/PRON natura/NOUN sit/VERB potentia/NOUN ad/ADP non/ADV esse/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV contingit/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ materia/NOUN in/ADP eis/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP aliam/PRON formam/NOUN ./PUNCT illae/PRON igitur/ADV res/NOUN in/ADP quibus/PRON vel/CCONJ non/ADV est/VERB materia/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ,/PUNCT si/SCONJ est/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX possibilis/ADJ ad/ADP aliam/PRON formam/NOUN ,/PUNCT non/ADV habent/VERB potentiam/NOUN ad/ADP non/ADV esse/VERB ./PUNCT eas/PRON igitur/ADV absolute/ADV et/CCONJ simpliciter/ADV necesse/ADJ est/AUX esse/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/VERB ex/ADP nihilo/PRON ,/PUNCT quantum/ADV est/VERB de/ADP se/PRON in/ADP nihilum/PRON tendunt/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV omnibus/PRON creaturis/NOUN inest/VERB potentia/NOUN ad/ADP non/ADV esse/VERB :/PUNCT -/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX hoc/PRON non/ADV sequi/VERB ./PUNCT dicuntur/VERB enim/ADV res/NOUN creatae/VERB eo/PRON modo/NOUN in/ADP nihilum/PRON tendere/VERB quo/PRON sunt/VERB ex/ADP nihilo/PRON ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV non/ADV est/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP potentiam/NOUN agentis/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV et/CCONJ rebus/NOUN creatis/VERB non/ADV inest/VERB potentia/NOUN ad/ADP non/ADV esse/VERB :/PUNCT sed/CCONJ creatori/NOUN inest/VERB potentia/NOUN ut/SCONJ eis/PRON det/VERB esse/NOUN vel/CCONJ eis/PRON desinat/VERB esse/NOUN influere/VERB ;/PUNCT cum/SCONJ non/ADV ex/ADP necessitate/NOUN naturae/NOUN agat/VERB ad/ADP rerum/NOUN productionem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP voluntate/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT item/PART ./PUNCT ex/ADP quo/PRON res/NOUN creatae/VERB ex/ADP divina/ADJ voluntate/NOUN in/ADP esse/NOUN procedunt/VERB ,/PUNCT oportet/VERB eas/PRON tales/PRON esse/AUX quales/PRON deus/PROPN eas/PRON esse/AUX voluit/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ dicitur/VERB deum/PROPN produxisse/VERB res/NOUN in/ADP esse/VERB per/ADP voluntatem/NOUN ,/PUNCT non/ADV per/ADP necessitatem/NOUN ,/PUNCT non/ADV tollitur/VERB quin/SCONJ voluerit/VERB aliquas/PRON res/NOUN esse/VERB quae/PRON de/ADP necessitate/NOUN sint/VERB et/CCONJ aliquas/PRON quae/PRON sint/VERB contingenter/ADV ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sit/VERB in/ADP rebus/NOUN diversitas/NOUN ordinata/VERB ./PUNCT nihil/PRON igitur/ADV prohibet/VERB res/NOUN quasdam/PRON divina/ADJ voluntate/NOUN productas/VERB necessarias/ADJ esse/AUX ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ad/ADP divinam/ADJ perfectionem/NOUN pertinet/VERB quod/SCONJ rebus/NOUN creatis/VERB suam/ADJ similitudinem/NOUN indiderit/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ quantum/ADV ad/ADP illa/NOUN quae/PRON repugnant/VERB ei/PRON quod/PRON est/AUX esse/NOUN creatum/VERB :/PUNCT agentis/NOUN enim/ADV perfecti/ADJ est/AUX producere/VERB sibi/PRON simile/ADJ quantum/ADV possibile/ADJ est/AUX ./PUNCT esse/AUX autem/CCONJ necesse/ADJ simpliciter/ADV non/ADV repugnat/VERB ad/ADP rationem/NOUN esse/NOUN creati/VERB :/PUNCT nihil/PRON enim/ADV prohibet/VERB aliquid/PRON esse/AUX necesse/ADJ quod/PRON tamen/ADV suae/ADJ necessitatis/NOUN causam/NOUN habet/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ conclusiones/NOUN demonstrationum/NOUN ./PUNCT nihil/PRON igitur/ADV prohibet/VERB quasdam/PRON res/NOUN sic/ADV esse/AUX productas/VERB a/ADP deo/PROPN ut/SCONJ tamen/ADV eas/PRON esse/VERB sit/AUX necesse/ADJ simpliciter/ADV ./PUNCT immo/ADV hoc/PRON divinae/ADJ perfectioni/NOUN attestatur/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quanto/ADV aliquid/PRON magis/ADV distat/VERB ab/ADP eo/PRON quod/PRON per/ADP seipsum/PRON est/AUX ens/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART deo/PROPN ,/PUNCT tanto/ADV magis/ADV propinquum/ADJ est/AUX ad/ADP non/ADV esse/NOUN ./PUNCT quanto/ADV igitur/ADV aliquid/PRON est/AUX propinquius/ADJ deo/PROPN ,/PUNCT tanto/ADV magis/ADV recedit/VERB a/ADP non/ADV esse/NOUN ./PUNCT quae/PRON autem/CCONJ ima/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT propinqua/ADJ sunt/AUX ad/ADP non/ADV esse/NOUN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ habent/VERB potentiam/NOUN ad/ADP non/ADV esse/NOUN ./PUNCT illa/PRON igitur/ADV quae/PRON sunt/AUX deo/PROPN propinquissima/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP hoc/PRON a/ADP non/ADV esse/NOUN remotissima/VERB ,/PUNCT talia/PRON esse/AUX oportet/VERB ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sit/AUX rerum/NOUN ordo/NOUN completus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP eis/PRON non/ADV sit/VERB potentia/NOUN ad/ADP non/ADV esse/NOUN ./PUNCT talia/PRON autem/CCONJ sunt/AUX necessaria/ADJ absolute/ADV ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV aliqua/PRON creata/VERB de/ADP necessitate/NOUN habent/VERB esse/NOUN ./PUNCT sciendum/VERB est/AUX itaque/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ rerum/NOUN creatarum/VERB universitas/NOUN consideretur/VERB prout/SCONJ sunt/VERB a/ADP primo/ADJ principio/NOUN ,/PUNCT inveniuntur/VERB dependere/VERB ex/ADP voluntate/NOUN ,/PUNCT non/ADV ex/ADP necessitate/NOUN principii/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ necessitate/NOUN suppositionis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV comparentur/VERB ad/ADP principia/NOUN proxima/ADJ ,/PUNCT inveniuntur/VERB necessitatem/NOUN habere/VERB absolutam/ADJ ./PUNCT nihil/PRON enim/ADV prohibet/VERB aliqua/PRON principia/NOUN non/ADV ex/ADP necessitate/NOUN produci/VERB ,/PUNCT quibus/PRON tamen/ADV positis/VERB ,/PUNCT de/ADP necessitate/NOUN sequitur/VERB talis/PRON effectus/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ mors/NOUN animalis/NOUN huius/PRON absolutam/ADJ necessitatem/NOUN habet/VERB propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ iam/ADV ex/ADP contrariis/ADJ est/AUX compositum/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ ipsum/PRON ex/ADP contrariis/ADJ componi/VERB non/ADV fuisset/AUX necessarium/ADJ absolute/ADV ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ quod/SCONJ tales/PRON rerum/NOUN naturae/NOUN a/ADP deo/PROPN producerentur/VERB ,/PUNCT voluntarium/ADJ fuit/AUX :/PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ ,/PUNCT eis/PRON sic/ADV statutis/VERB ,/PUNCT aliquid/PRON proveniat/VERB vel/CCONJ existat/VERB ,/PUNCT absolutam/ADJ necessitatem/NOUN habet/VERB ./PUNCT diversimode/ADV autem/CCONJ ex/ADP diversis/ADJ causis/NOUN necessitas/NOUN sumitur/VERB in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB ./PUNCT nam/ADV quia/SCONJ sine/ADP suis/ADJ essentialibus/ADJ principiis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT res/NOUN esse/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT quod/PRON ex/ADP ratione/NOUN principiorum/NOUN essentialium/ADJ rei/NOUN competit/VERB ,/PUNCT absolutam/ADJ necessitatem/NOUN in/ADP omnibus/PRON habere/VERB necesse/ADJ est/AUX ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ principiis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ sunt/AUX essendi/VERB principia/NOUN ,/PUNCT tripliciter/ADV sumitur/VERB necessitas/NOUN absoluta/ADJ in/ADP rebus/NOUN ./PUNCT uno/NUM quidem/PART modo/NOUN ,/PUNCT per/ADP ordinem/NOUN ad/ADP esse/NOUN eius/PRON cuius/PRON sunt/AUX ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ materia/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB ,/PUNCT ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN est/AUX ;/PUNCT quod/PRON autem/CCONJ potest/VERB esse/VERB ,/PUNCT potest/VERB etiam/ADV et/CCONJ non/ADV esse/VERB :/PUNCT ex/ADP ordine/NOUN materiae/NOUN necessario/ADV res/NOUN aliquae/PRON corruptibiles/ADJ existunt/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ animal/NOUN quia/SCONJ ex/ADP contrariis/ADJ compositum/VERB est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ ignis/NOUN quia/SCONJ eius/PRON materia/NOUN est/AUX contrariorum/ADJ susceptiva/ADJ ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT secundum/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB ,/PUNCT actus/NOUN est/AUX :/PUNCT et/CCONJ per/ADP eam/PRON res/NOUN actu/NOUN existunt/VERB ./PUNCT unde/ADV ex/ADP ipsa/PRON provenit/VERB necessitas/NOUN ad/ADP esse/VERB in/ADP quibusdam/PRON ./PUNCT quod/PRON contingit/VERB vel/CCONJ quia/SCONJ res/NOUN illae/PRON sunt/AUX formae/NOUN non/ADV in/ADP materia/NOUN :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV non/ADV inest/VERB eis/PRON potentia/NOUN ad/ADP non/ADV esse/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP suam/ADJ formam/NOUN semper/ADV sunt/VERB in/ADP virtute/NOUN essendi/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB ./PUNCT vel/CCONJ quia/SCONJ formae/NOUN earum/PRON sua/ADJ perfectione/NOUN adaequant/VERB totam/PRON potentiam/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV non/ADV remaneat/VERB potentia/NOUN ad/ADP aliam/PRON formam/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ per/ADP consequens/VERB ad/ADP non/ADV esse/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB in/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ./PUNCT in/ADP quibus/PRON vero/ADV forma/NOUN non/ADV complet/VERB totam/PRON potentiam/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT remanet/VERB adhuc/ADV in/ADP materia/NOUN potentia/NOUN ad/ADP aliam/PRON formam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV est/VERB in/ADP eis/PRON necessitas/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ virtus/NOUN essendi/VERB consequitur/VERB in/ADP eis/PRON victoriam/NOUN formae/NOUN super/ADP materia/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP elementis/NOUN et/CCONJ elementatis/ADJ ./PUNCT forma/NOUN enim/ADV elementi/NOUN non/ADV attingit/VERB materiam/NOUN secundum/ADP totum/PRON eius/PRON posse/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV fit/VERB susceptiva/ADJ formae/NOUN elementi/NOUN unius/NUM nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ subiicitur/VERB alteri/PRON parti/NOUN contrarietatis/NOUN ./PUNCT forma/NOUN vero/ADV mixti/VERB attingit/VERB materiam/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ disponitur/VERB per/ADP determinatum/VERB modum/NOUN mixtionis/NOUN ./PUNCT idem/PRON autem/CCONJ subiectum/NOUN oportet/VERB esse/AUX contrariorum/ADJ et/CCONJ mediorum/ADJ omnium/PRON ,/PUNCT quae/PRON sunt/VERB ex/ADP commixtione/NOUN extremorum/ADJ ./PUNCT unde/ADV manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ omnia/PRON quae/PRON vel/CCONJ contrarium/ADJ habent/VERB vel/CCONJ ex/ADP contrariis/ADJ sunt/VERB ,/PUNCT corruptibilia/ADJ sunt/AUX ./PUNCT quae/PRON autem/CCONJ huiusmodi/ADV non/ADV sunt/VERB ,/PUNCT sempiterna/ADJ sunt/AUX :/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN corrumpantur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ formae/NOUN quae/PRON non/ADV subsistunt/VERB sed/CCONJ esse/NOUN earum/PRON est/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ insunt/VERB materiae/NOUN ./PUNCT alio/PRON vero/ADV modo/NOUN ex/ADP principiis/NOUN essentialibus/ADJ est/VERB in/ADP rebus/NOUN absoluta/ADJ necessitas/NOUN per/ADP ordinem/NOUN ad/ADP partes/NOUN materiae/NOUN vel/CCONJ formae/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ contingat/VERB huiusmodi/ADV principia/NOUN in/ADP aliquibus/PRON non/ADV simplicia/ADJ esse/AUX ./PUNCT quia/SCONJ enim/ADV materia/NOUN propria/ADJ hominis/NOUN est/AUX corpus/NOUN commixtum/VERB et/CCONJ complexionatum/VERB et/CCONJ organizatum/VERB ,/PUNCT necessarium/ADJ est/AUX absolute/ADV hominem/NOUN quodlibet/PRON elementorum/NOUN et/CCONJ humorum/NOUN et/CCONJ organorum/NOUN principalium/ADJ in/ADP se/PRON habere/VERB ./PUNCT similiter/ADV ,/PUNCT si/SCONJ homo/NOUN est/AUX animal/NOUN rationale/ADJ mortale/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ haec/PRON est/AUX natura/NOUN vel/CCONJ forma/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT necessarium/ADJ est/AUX ipsum/PRON et/CCONJ animal/NOUN et/CCONJ rationale/ADJ esse/AUX ./PUNCT tertio/ADJ modo/NOUN est/VERB in/ADP rebus/NOUN necessitas/NOUN absoluta/ADJ per/ADP ordinem/NOUN principiorum/NOUN essentialium/ADJ ad/ADP proprietates/NOUN consequentes/VERB materiam/NOUN vel/CCONJ formam/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ necesse/ADJ est/AUX serram/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ ex/ADP ferro/NOUN est/VERB ,/PUNCT duram/ADJ esse/AUX ;/PUNCT et/CCONJ hominem/NOUN disciplinae/NOUN perceptibilem/ADJ esse/AUX ./PUNCT necessitas/NOUN vero/ADV agentis/NOUN consideratur/VERB et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP ipsum/PRON agere/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP effectum/NOUN consequentem/VERB ./PUNCT prima/ADJ autem/CCONJ necessitatis/NOUN consideratio/NOUN similis/ADJ est/AUX necessitati/NOUN accidentis/NOUN quam/PRON habet/VERB ex/ADP principiis/NOUN essentialibus/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ enim/PART alia/PRON accidentia/NOUN ex/ADP necessitate/NOUN principiorum/NOUN essentialium/ADJ procedunt/VERB ,/PUNCT ita/PART et/CCONJ actio/NOUN ex/ADP necessitate/NOUN formae/NOUN per/ADP quam/PRON agens/NOUN est/VERB actu/NOUN :/PUNCT sic/ADV enim/ADV agit/VERB ut/SCONJ actu/NOUN est/VERB ./PUNCT differenter/ADV tamen/ADV hoc/PRON accidit/VERB in/ADP actione/NOUN quae/PRON in/ADP ipso/PRON agente/NOUN manet/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ intelligere/VERB et/CCONJ velle/VERB ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP actione/NOUN quae/PRON in/ADP alterum/PRON transit/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ calefacere/VERB ./PUNCT nam/ADV in/ADP primo/ADJ genere/NOUN actionis/NOUN ,/PUNCT sequitur/VERB ex/ADP forma/NOUN per/ADP quam/PRON agens/NOUN fit/VERB actu/NOUN ,/PUNCT necessitas/NOUN actionis/NOUN ipsius/PRON :/PUNCT quia/SCONJ ad/ADP eius/PRON esse/NOUN nihil/PRON extrinsecum/ADJ requiritur/VERB in/ADP quod/PRON actio/NOUN terminetur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV sensus/NOUN fuerit/AUX factus/VERB in/ADP actu/NOUN per/ADP speciem/NOUN sensibilem/ADJ ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX ipsum/PRON sentire/VERB ;/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN cum/SCONJ intellectus/NOUN est/VERB in/ADP actu/NOUN per/ADP speciem/NOUN intelligibilem/ADJ ./PUNCT in/ADP secundo/ADJ autem/CCONJ genere/NOUN actionis/NOUN ,/PUNCT sequitur/VERB ex/ADP forma/NOUN necessitas/NOUN actionis/NOUN quantum/ADV ad/ADP virtutem/NOUN agendi/VERB :/PUNCT si/SCONJ enim/ADV ignis/NOUN sit/AUX calidus/ADJ ,/PUNCT necessarium/ADJ est/AUX ipsum/PRON habere/VERB virtutem/NOUN calefaciendi/VERB ,/PUNCT tamen/ADV non/ADV necesse/ADJ est/AUX ipsum/PRON calefacere/VERB ;/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ ab/ADP extrinseco/ADJ impediri/VERB potest/VERB ./PUNCT nec/CCONJ ad/ADP propositum/VERB differt/VERB utrum/ADV agens/NOUN sit/AUX unus/NUM tantum/ADV ad/ADP actionem/NOUN sufficiens/ADJ per/ADP suam/ADJ formam/NOUN vel/CCONJ oporteat/VERB multos/ADJ agentes/NOUN ad/ADP unam/NUM actionem/NOUN agendam/VERB congregari/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ multi/ADJ homines/NOUN ad/ADP trahendam/VERB navim/NOUN :/PUNCT nam/ADV omnes/PRON sunt/AUX ut/SCONJ unus/NUM agens/NOUN ,/PUNCT qui/PRON fit/VERB actu/NOUN per/ADP adunationem/NOUN eorum/PRON ad/ADP actionem/NOUN unam/NUM ./PUNCT necessitas/NOUN autem/CCONJ quae/PRON est/VERB a/ADP causa/NOUN agente/VERB vel/CCONJ movente/VERB in/ADP effectu/NOUN vel/CCONJ moto/NOUN ,/PUNCT non/ADV tantum/ADV dependet/VERB a/ADP causa/NOUN agente/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV a/ADP conditione/NOUN ipsius/PRON moti/NOUN et/CCONJ recipientis/VERB actionem/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT cui/PRON vel/CCONJ nullo/PRON modo/NOUN inest/VERB potentia/NOUN ad/ADP recipiendum/VERB talis/PRON actionis/NOUN effectum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ lanae/NOUN ut/SCONJ ex/ADP ea/PRON fiat/VERB serra/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ est/AUX potentia/NOUN impedita/VERB per/ADP contraria/ADJ agentia/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP contrarias/ADJ dispositiones/NOUN inhaerentes/VERB mobili/ADJ aut/CCONJ formas/NOUN ,/PUNCT maiori/ADJ impedimento/NOUN quam/SCONJ sit/VERB virtus/NOUN agentis/NOUN in/ADP agendo/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ferrum/NOUN non/ADV liquefit/VERB a/ADP debili/ADJ calido/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sequatur/VERB effectus/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP passo/VERB sit/VERB potentia/NOUN ad/ADP recipiendum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP agente/NOUN sit/AUX victoria/NOUN supra/ADP passum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ possit/VERB ipsum/PRON transmutare/VERB ad/ADP contrariam/ADJ dispositionem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ si/SCONJ quidem/ADV effectus/NOUN consequens/VERB in/ADP passum/VERB ex/ADP victoria/NOUN agentis/NOUN supra/ADP ipsum/PRON fuerit/AUX contrarius/ADJ naturali/ADJ dispositioni/NOUN patientis/ADJ ,/PUNCT erit/VERB necessitas/NOUN violentiae/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ lapis/NOUN proiicitur/VERB sursum/ADV ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV non/ADV fuerit/AUX contraria/ADJ naturali/ADJ dispositioni/NOUN ipsius/PRON subiecti/NOUN ,/PUNCT non/ADV erit/VERB necessitas/NOUN violentiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ordinis/NOUN naturalis/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB in/ADP motu/NOUN caeli/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/VERB a/ADP principio/NOUN agente/VERB extrinseco/ADJ ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV est/VERB contra/ADP naturalem/ADJ dispositionem/NOUN mobilis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV est/AUX motus/NOUN violentus/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ naturalis/ADJ ./PUNCT similiter/ADV est/VERB in/ADP alteratione/NOUN corporum/NOUN inferiorum/ADJ a/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ :/PUNCT nam/ADV naturalis/ADJ inclinatio/NOUN est/VERB in/ADP corporibus/NOUN inferioribus/ADJ ad/ADP recipiendam/VERB impressionem/NOUN corporum/NOUN superiorum/ADJ ./PUNCT sic/ADV etiam/ADV est/VERB in/ADP generatione/NOUN elementorum/NOUN :/PUNCT nam/ADV forma/NOUN inducenda/VERB per/ADP generationem/NOUN non/ADV est/AUX contraria/ADJ primae/ADJ materiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX generationis/NOUN subiectum/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ sit/AUX contraria/ADJ formae/NOUN abiiciendae/VERB ;/PUNCT non/ADV enim/ADV materia/NOUN sub/ADP forma/NOUN contraria/ADJ existens/VERB est/AUX generationis/NOUN subiectum/NOUN ./PUNCT ex/ADP praedictis/VERB igitur/ADV patet/VERB quod/SCONJ necessitas/NOUN quae/PRON est/VERB ex/ADP causa/NOUN agente/VERB ,/PUNCT in/ADP quibusdam/PRON dependet/VERB ex/ADP dispositione/NOUN agentis/NOUN tantum/ADV ;/PUNCT in/ADP quibusdam/NOUN vero/NOUN ex/ADP dispositione/NOUN agentis/NOUN et/CCONJ patientis/ADJ ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV talis/PRON dispositio/NOUN secundum/ADP quam/PRON de/ADP necessitate/NOUN sequitur/VERB effectus/NOUN ,/PUNCT fuerit/AUX necessaria/ADJ absolute/ADV et/CCONJ in/ADP agente/NOUN et/CCONJ in/ADP patiente/ADJ ,/PUNCT erit/VERB necessitas/NOUN absoluta/ADJ in/ADP causa/NOUN agente/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP his/NOUN quae/PRON agunt/VERB ex/ADP necessitate/NOUN et/CCONJ semper/ADV ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ non/ADV fuerit/AUX absolute/ADV necessaria/NOUN sed/CCONJ possibilis/ADJ removeri/VERB ,/PUNCT non/ADV erit/VERB necessitas/NOUN ex/ADP causa/NOUN agente/VERB nisi/SCONJ ex/ADP suppositione/NOUN dispositionis/NOUN utriusque/PRON debitae/VERB ad/ADP agendum/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP his/NOUN quae/PRON impediuntur/VERB interdum/ADV in/ADP sua/ADJ operatione/NOUN vel/CCONJ propter/ADP defectum/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ propter/ADP violentiam/NOUN alicuius/PRON contrarii/ADJ ;/PUNCT unde/ADV non/ADV agunt/VERB semper/ADV et/CCONJ ex/ADP necessitate/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ in/ADP pluribus/NOUN ./PUNCT ex/ADP causa/NOUN autem/CCONJ finali/ADJ consequitur/VERB in/ADP rebus/NOUN necessitas/NOUN dupliciter/ADV ./PUNCT uno/NUM quidem/PART modo/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ est/AUX primum/ADJ in/ADP intentione/NOUN agentis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON ,/PUNCT eodem/PRON modo/NOUN est/VERB necessitas/NOUN ex/ADP fine/NOUN et/CCONJ ab/ADP agente/NOUN :/PUNCT agens/NOUN enim/ADV in/ADP tantum/ADV agit/VERB in/ADP quantum/ADV finem/NOUN intendit/VERB ,/PUNCT tam/ADV in/ADP naturalibus/ADJ quam/CCONJ in/ADP voluntariis/ADJ ./PUNCT in/ADP rebus/NOUN enim/ADV naturalibus/ADJ ,/PUNCT intentio/NOUN finis/NOUN competit/VERB agenti/NOUN secundum/ADP suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON finis/NOUN est/AUX sibi/PRON conveniens/VERB :/PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ secundum/ADP virtutem/NOUN formae/NOUN tendat/VERB res/NOUN naturalis/ADJ in/ADP finem/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ grave/ADJ secundum/ADP mensuram/NOUN gravitatis/NOUN tendit/VERB ad/ADP medium/ADJ ./PUNCT in/ADP rebus/NOUN autem/CCONJ voluntariis/ADJ ,/PUNCT tantum/ADV voluntas/NOUN inclinat/VERB ad/ADP agendum/VERB propter/ADP finem/NOUN quantum/ADV intendit/VERB finem/NOUN :/PUNCT licet/SCONJ non/ADV semper/ADV tantum/ADV inclinetur/VERB ad/ADP agendum/VERB haec/PRON vel/CCONJ illa/PRON quae/PRON sunt/VERB propter/ADP finem/NOUN quantum/ADV appetit/VERB finem/NOUN ,/PUNCT quando/SCONJ finis/NOUN non/ADV solum/ADV per/ADP haec/PRON vel/CCONJ illa/PRON haberi/VERB potest/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ pluribus/ADJ modis/NOUN ./PUNCT alio/PRON vero/ADV modo/NOUN est/VERB ex/ADP fine/NOUN necessitas/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX posterius/ADJ in/ADP esse/NOUN ./PUNCT et/CCONJ haec/PRON est/AUX necessitas/NOUN non/ADV absoluta/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ conditionata/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ dicimus/VERB necesse/ADJ fore/AUX ut/SCONJ serra/NOUN sit/AUX ferrea/ADJ si/SCONJ debet/VERB habere/VERB serrae/NOUN opus/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ non/ADV est/AUX necessarium/ADJ creaturas/NOUN semper/ADV fuisse/VERB ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB autem/CCONJ restat/VERB ostendere/VERB quod/SCONJ non/ADV est/AUX necessarium/ADJ res/NOUN creatas/VERB ab/ADP aeterno/ADJ fuisse/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV creaturarum/NOUN universitatem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ quamcumque/PRON unam/NUM creaturam/NOUN ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX esse/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ necessitatem/NOUN istam/PRON habeat/VERB ex/ADP se/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP alio/PRON ./PUNCT ex/ADP se/PRON quidem/ADV eam/PRON habere/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV supra/ADP quod/SCONJ omne/PRON ens/NOUN oportet/VERB esse/VERB a/ADP primo/ADJ ente/NOUN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ non/ADV habet/VERB esse/NOUN a/ADP se/PRON ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ necessitatem/NOUN essendi/VERB a/ADP se/PRON habeat/VERB :/PUNCT quia/SCONJ quod/PRON necesse/ADJ est/AUX esse/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX non/ADV esse/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV quod/PRON de/ADP se/PRON habet/VERB quod/SCONJ sit/VERB necesse-esse/VERB ,/PUNCT de/ADP se/PRON habet/VERB quod/SCONJ non/ADV possit/VERB esse/AUX non/ADV ens/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV sit/AUX non/ADV ens/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ita/ADV quod/SCONJ sit/AUX ens/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ haec/PRON necessitas/NOUN creaturae/NOUN est/VERB ab/ADP alio/PRON ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sit/VERB ab/ADP aliqua/PRON causa/NOUN quae/PRON sit/AUX extrinseca/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ quicquid/PRON accipiatur/VERB intrinsecum/ADJ creaturae/NOUN ,/PUNCT habet/VERB esse/NOUN ab/ADP alio/PRON ./PUNCT causa/NOUN autem/CCONJ extrinseca/ADJ est/AUX vel/CCONJ efficiens/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ finis/NOUN ./PUNCT ex/ADP efficiente/ADJ vero/ADV sequitur/VERB quod/SCONJ effectum/NOUN necesse/ADJ sit/AUX esse/VERB ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ agentem/NOUN necesse/ADJ est/AUX agere/VERB :/PUNCT per/ADP actionem/NOUN enim/ADV agentis/NOUN effectus/NOUN a/ADP causa/NOUN efficiente/ADJ dependet/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV agentem/NOUN non/ADV necesse/ADJ sit/AUX agere/VERB ad/ADP productionem/NOUN effectus/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ effectum/NOUN necesse/ADJ est/AUX esse/VERB absolute/ADV ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ non/ADV agit/VERB ex/ADP aliqua/PRON necessitate/NOUN ad/ADP creaturarum/NOUN productionem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV absolute/ADV necesse/ADJ creaturam/NOUN esse/VERB necessitate/NOUN pendente/VERB a/ADP causa/NOUN efficiente/ADJ ./PUNCT similiter/NOUN nec/CCONJ necessitate/NOUN pendente/VERB a/ADP causa/NOUN finali/ADJ ./PUNCT ea/PRON enim/ADV quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT necessitatem/NOUN a/ADP fine/NOUN non/ADV recipiunt/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ finis/NOUN sine/ADP eis/PRON vel/CCONJ non/ADV potest/VERB esse/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ conservatio/NOUN vitae/NOUN sine/ADP cibo/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ non/ADV ita/ADV bene/ADV esse/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ iter/NOUN sine/ADP equo/NOUN ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ divinae/ADJ voluntatis/NOUN ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON res/NOUN in/ADP esse/NOUN processerunt/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB aliud/PRON esse/AUX quam/SCONJ sua/ADJ bonitas/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV a/ADP creaturis/NOUN non/ADV dependet/VERB :/PUNCT nec/CCONJ quantum/ADV ad/ADP esse/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sit/VERB per/ADP se/PRON necesse-esse/VERB ;/PUNCT nec/CCONJ quantum/ADV ad/ADP bene/ADV esse/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX secundum/ADP se/PRON perfecta/ADJ simpliciter/ADV ;/PUNCT quae/PRON omnia/PRON supra/ADP ostensa/VERB sunt/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV creaturam/NOUN esse/VERB absolute/ADV necessarium/ADJ ./PUNCT nec/CCONJ igitur/ADV necessarium/ADJ est/AUX ponere/VERB creaturam/NOUN semper/ADV fuisse/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quod/PRON est/VERB ex/ADP voluntate/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX absolute/ADV necessarium/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ forte/NOUN quando/SCONJ voluntatem/NOUN hoc/PRON velle/VERB est/AUX necessarium/ADJ ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ non/ADV per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP voluntatem/NOUN producit/VERB creaturas/NOUN in/ADP esse/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX :/PUNCT nec/CCONJ ex/ADP necessitate/NOUN vult/VERB creaturas/NOUN esse/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV est/AUX absolute/ADV necessarium/ADJ creaturam/NOUN esse/VERB ./PUNCT neque/CCONJ ergo/ADV necessarium/ADJ est/AUX eas/PRON semper/ADV fuisse/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX supra/ADP quod/SCONJ deus/PROPN non/ADV agit/VERB aliqua/PRON actione/NOUN quae/PRON sit/VERB extra/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT quasi/ADV ab/ADP ipso/PRON exiens/VERB et/CCONJ in/ADP creaturam/NOUN terminata/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ calefactio/NOUN exit/VERB ab/ADP igne/NOUN et/CCONJ terminatur/VERB in/ADP ligna/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ eius/PRON velle/VERB est/VERB eius/PRON agere/VERB ;/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON modo/NOUN sunt/VERB res/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ deus/PROPN vult/VERB eas/PRON esse/VERB ./PUNCT sed/CCONJ non/ADV est/AUX necessarium/ADJ quod/SCONJ deus/PROPN velit/VERB creaturam/NOUN semper/ADV fuisse/VERB :/PUNCT cum/SCONJ etiam/ADV non/ADV sit/AUX necessarium/ADJ deum/PROPN velle/VERB quod/SCONJ creatura/NOUN sit/VERB omnino/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV est/AUX necessarium/ADJ quod/SCONJ creatura/NOUN semper/ADV fuerit/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT ab/ADP agente/NOUN per/ADP voluntatem/NOUN non/ADV procedit/VERB aliquid/PRON ex/ADP necessitate/NOUN nisi/SCONJ per/ADP rationem/NOUN alicuius/PRON debiti/NOUN ./PUNCT ex/ADP nullo/PRON autem/CCONJ debito/NOUN deus/PROPN creaturam/NOUN producit/VERB ,/PUNCT si/SCONJ absolute/ADV universalis/ADJ creaturae/NOUN productio/NOUN consideretur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ex/ADP necessitate/NOUN deus/PROPN creaturam/NOUN producit/VERB ./PUNCT nec/CCONJ igitur/ADV necessarium/ADJ est/AUX ,/PUNCT si/SCONJ deus/PROPN sempiternus/ADJ est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ creaturam/NOUN ab/ADP aeterno/ADJ produxerit/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX supra/ADP quod/SCONJ absoluta/ADJ necessitas/NOUN in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB non/ADV est/VERB per/ADP ordinem/NOUN ad/ADP primum/ADJ principium/NOUN quod/PRON per/ADP se/PRON necesse/ADJ est/AUX esse/VERB ,/PUNCT scilicet/PART deum/PROPN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP ordinem/NOUN ad/ADP alias/PRON causas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON non/ADV sunt/VERB per/ADP se/PRON necesse-esse/VERB ./PUNCT necessitas/NOUN autem/CCONJ ordinis/NOUN ad/ADP id/PRON quod/PRON non/ADV est/AUX per/ADP se/PRON necesse/ADJ esse/VERB ,/PUNCT non/ADV cogit/VERB aliquid/PRON semper/ADV fuisse/VERB :/PUNCT sequitur/VERB enim/ADV ,/PUNCT si/SCONJ aliquid/PRON currit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ moveatur/VERB ;/PUNCT non/ADV tamen/ADV necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ semper/ADV motum/VERB fuerit/AUX ,/PUNCT quia/SCONJ ipsum/PRON currere/VERB non/ADV est/AUX per/ADP se/PRON necessarium/ADJ ./PUNCT nihil/PRON ergo/ADV cogit/VERB creaturas/NOUN semper/ADV fuisse/VERB ./PUNCT rationes/NOUN volentium/VERB probare/VERB aeternitatem/NOUN mundi/NOUN ex/ADP parte/NOUN dei/PROPN acceptae/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ multorum/ADJ positio/NOUN fuit/AUX quod/SCONJ mundus/NOUN semper/ADV et/CCONJ ex/ADP necessitate/NOUN fuerit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON demonstrare/VERB conati/VERB sunt/AUX ,/PUNCT restat/VERB rationes/NOUN eorum/PRON ponere/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostendatur/VERB quod/SCONJ non/ADV de/ADP necessitate/NOUN concludunt/VERB mundi/NOUN sempiternitatem/NOUN ./PUNCT primo/ADV ,/PUNCT autem/CCONJ ,/PUNCT ponentur/VERB rationes/NOUN quae/PRON sumuntur/VERB ex/ADP parte/NOUN dei/PROPN ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sumuntur/VERB ex/ADP parte/NOUN creaturae/NOUN ./PUNCT tertio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sumuntur/VERB a/ADP modo/NOUN factionis/NOUN rerum/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quem/PRON ponuntur/VERB de/ADP novo/ADJ incipere/VERB esse/VERB ./PUNCT ex/ADP parte/NOUN autem/CCONJ dei/PROPN ,/PUNCT ad/ADP aeternitatem/NOUN mundi/NOUN ostendendam/VERB sumuntur/VERB rationes/NOUN huiusmodi/ADV ./PUNCT omne/PRON agens/NOUN quod/PRON non/ADV semper/ADV agit/VERB ,/PUNCT movetur/VERB per/ADP se/PRON vel/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT per/ADP se/NOUN quidem/PART ,/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN qui/PRON non/ADV semper/ADV comburebat/VERB ,/PUNCT incipit/VERB comburere/VERB vel/CCONJ quia/SCONJ de/ADP novo/ADJ accenditur/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ quia/SCONJ de/ADP novo/ADJ transfertur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sit/AUX propinquum/ADJ combustibili/ADJ ./PUNCT per/ADP accidens/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ motor/NOUN animalis/NOUN incipit/VERB de/ADP novo/ADJ movere/VERB animal/NOUN aliquo/PRON novo/ADJ motu/NOUN facto/VERB circa/ADP ipsum/PRON :/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP interiori/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ animal/NOUN expergiscitur/VERB digestione/NOUN completa/VERB ,/PUNCT incipit/VERB moveri/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ ab/ADP exteriori/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ de/ADP novo/ADJ veniunt/VERB actiones/NOUN inducentes/VERB ad/ADP aliquam/PRON actionem/NOUN de/ADP novo/ADJ inchoandam/VERB ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ non/ADV movetur/VERB neque/CCONJ per/ADP se/PRON neque/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV semper/ADV eodem/PRON modo/NOUN agit/VERB ./PUNCT ex/ADP sua/ADJ autem/CCONJ actione/NOUN res/NOUN creatae/VERB in/ADP esse/NOUN consistunt/VERB ./PUNCT semper/ADV igitur/ADV creaturae/NOUN fuerunt/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT effectus/NOUN procedit/VERB a/ADP causa/NOUN agente/VERB per/ADP actionem/NOUN eius/PRON ./PUNCT sed/CCONJ actio/NOUN dei/PROPN est/AUX aeterna/ADJ :/PUNCT alias/ADV fieret/VERB de/ADP potentia/NOUN agente/NOUN actu/NOUN agens/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ oporteret/VERB quod/SCONJ reduceretur/VERB in/ADP actum/NOUN ab/ADP aliquo/PRON priori/ADJ agente/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT ergo/ADV res/NOUN a/ADP deo/PROPN creatae/VERB ab/ADP aeterno/ADJ fuerunt/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT posita/VERB causa/NOUN sufficienti/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX effectum/NOUN poni/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV adhuc/ADV ,/PUNCT posita/VERB causa/NOUN ,/PUNCT non/ADV necesse/ADJ est/AUX effectum/NOUN poni/VERB ,/PUNCT possibile/ADJ igitur/ADV erit/AUX ,/PUNCT causa/NOUN posita/VERB ,/PUNCT effectum/NOUN esse/VERB et/CCONJ non/ADV esse/VERB ;/PUNCT consecutio/NOUN igitur/ADV effectus/NOUN ad/ADP causam/NOUN erit/AUX possibilis/ADJ tantum/ADV ;/PUNCT quod/PRON autem/CCONJ est/AUX possibile/ADJ ,/PUNCT indiget/VERB aliquo/PRON quo/PRON reducatur/VERB in/ADP actum/NOUN ;/PUNCT oportebit/VERB igitur/ADV ponere/VERB aliquam/PRON causam/NOUN qua/PRON fiat/VERB ut/SCONJ effectus/NOUN reducatur/VERB in/ADP actum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV prima/ADJ causa/NOUN non/ADV erat/AUX sufficiens/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ deus/PROPN est/AUX causa/NOUN sufficiens/ADJ productionis/NOUN creaturarum/NOUN :/PUNCT alias/ADV non/ADV esset/AUX causa/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV in/ADP potentia/NOUN se/PRON ad/ADP causam/NOUN haberet/VERB ;/PUNCT aliquo/PRON enim/ADV addito/VERB fieret/VERB causa/NOUN ;/PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT videtur/VERB igitur/ADV necessarium/ADJ quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ deus/PROPN ab/ADP aeterno/ADJ fuerit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ creatura/NOUN etiam/ADV fuerit/VERB ab/ADP aeterno/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT agens/NOUN per/ADP voluntatem/NOUN non/ADV retardat/VERB suum/ADJ propositum/VERB exequi/VERB de/ADP aliquo/PRON faciendo/VERB nisi/SCONJ propter/ADP aliquid/NOUN in/ADP futurum/ADJ expectatum/VERB quod/PRON nondum/ADV adest/VERB :/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON quandoque/ADV est/VERB in/ADP ipso/PRON agente/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ expectatur/VERB perfectio/NOUN virtutis/NOUN ad/ADP agendum/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ sublatio/NOUN alicuius/PRON impedientis/VERB virtutem/NOUN ;/PUNCT quandoque/ADV vero/ADV est/VERB extra/ADP agentem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ expectatur/VERB praesentia/NOUN alicuius/PRON coram/ADP quo/PRON actio/NOUN fiat/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ saltem/ADV cum/SCONJ expectatur/VERB praesentia/NOUN alicuius/PRON temporis/NOUN opportuni/ADJ quod/PRON nondum/ADV adest/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV voluntas/NOUN sit/AUX completa/ADJ ,/PUNCT statim/ADV potentia/NOUN exequitur/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ sit/VERB defectus/NOUN in/ADP ipsa/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ ad/ADP imperium/NOUN voluntatis/NOUN statim/ADV sequitur/VERB motus/NOUN membri/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ sit/VERB defectus/NOUN potentiae/NOUN motivae/ADJ exequentis/VERB motum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ per/ADP hoc/PRON patet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ aliquis/PRON vult/VERB aliquid/PRON facere/VERB et/CCONJ non/ADV statim/ADV fiat/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ vel/CCONJ hoc/PRON sit/VERB propter/ADP defectum/NOUN potentiae/NOUN ,/PUNCT qui/PRON expectatur/VERB removendus/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ quia/SCONJ voluntas/NOUN non/ADV est/AUX completa/ADJ ad/ADP hoc/PRON faciendum/VERB ./PUNCT dico/VERB autem/CCONJ complementum/NOUN voluntatis/NOUN esse/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ vult/VERB hoc/PRON absolute/ADV facere/VERB omnibus/PRON modis/NOUN :/PUNCT voluntas/NOUN autem/CCONJ incompleta/ADJ est/AUX ,/PUNCT quando/SCONJ aliquis/PRON non/ADV vult/VERB facere/VERB hoc/PRON absolute/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ existente/VERB aliqua/PRON conditione/NOUN quae/PRON nondum/ADV adest/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ nisi/SCONJ subtracto/VERB impedimento/NOUN quod/PRON adest/VERB ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ quicquid/PRON deus/PROPN nunc/ADV vult/VERB quod/SCONJ sit/VERB ,/PUNCT ab/ADP aeterno/ADJ voluit/VERB quod/SCONJ sit/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV novus/ADJ motus/NOUN voluntatis/NOUN ei/PRON advenire/VERB potest/VERB ./PUNCT nec/CCONJ aliquis/PRON defectus/NOUN vel/CCONJ impedimentum/NOUN potentiae/NOUN eius/PRON adesse/VERB potuit/VERB :/PUNCT nec/CCONJ aliquid/PRON aliud/PRON expectari/VERB potuit/VERB ad/ADP universalis/ADJ creaturae/NOUN productionem/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ nihil/PRON aliud/PRON sit/AUX increatum/ADJ nisi/SCONJ ipse/NOUN solus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT necessarium/ADJ igitur/ADV videtur/VERB quod/SCONJ ab/ADP aeterno/ADJ creaturam/NOUN in/ADP esse/NOUN produxerit/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT agens/NOUN per/ADP intellectum/NOUN non/ADV praeeligit/VERB unum/NUM alteri/PRON nisi/SCONJ propter/ADP eminentiam/NOUN unius/NUM ad/ADP alterum/PRON ./PUNCT sed/CCONJ ubi/SCONJ nulla/PRON est/VERB differentia/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB ,/PUNCT esse/VERB praeeminentia/NOUN ./PUNCT ubi/SCONJ igitur/ADV nulla/PRON est/VERB differentia/NOUN ,/PUNCT non/ADV fit/VERB praeelectio/NOUN unius/NUM ad/ADP alterum/PRON ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON ab/ADP agente/NOUN ad/ADP utrumlibet/PRON se/PRON habente/VERB aequaliter/ADV nulla/PRON erit/VERB actio/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ a/ADP materia/NOUN :/PUNCT talis/PRON enim/ADV potentia/NOUN similatur/VERB potentiae/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT non/ADV entis/NOUN autem/CCONJ ad/ADP non/ADV ens/NOUN nulla/PRON potest/VERB esse/VERB differentia/NOUN ./PUNCT unum/NUM igitur/ADV non/ADV ens/NOUN non/ADV est/AUX alteri/PRON praeeligibile/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ praeter/ADP totam/PRON universitatem/NOUN creaturarum/NOUN nihil/PRON est/VERB nisi/SCONJ aeternitas/NOUN dei/PROPN ./PUNCT in/ADP nihilo/PRON autem/CCONJ non/ADV possunt/VERB assignari/VERB aliquae/PRON differentiae/NOUN momentorum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP uno/NUM magis/ADV oporteat/VERB aliquid/PRON fieri/VERB quam/SCONJ in/ADP alio/NOUN ./PUNCT similiter/NOUN nec/CCONJ in/ADP aeternitate/NOUN ,/PUNCT quae/PRON tota/PRON est/AUX uniformis/ADJ et/CCONJ simplex/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ voluntas/NOUN dei/PROPN aequaliter/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP producendum/VERB creaturam/NOUN per/ADP totam/PRON aeternitatem/NOUN ./PUNCT aut/CCONJ igitur/ADV voluntas/NOUN sua/ADJ est/VERB de/ADP hoc/PRON quod/SCONJ nunquam/ADV creatura/NOUN sub/ADP aeternitate/NOUN eius/PRON constituatur/VERB :/PUNCT aut/CCONJ quod/SCONJ semper/PART ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ non/ADV est/VERB voluntas/NOUN eius/PRON de/ADP hoc/PRON quod/SCONJ nunquam/ADV creatura/NOUN sub/ADP esse/NOUN eius/PRON aeterno/ADJ constituatur/VERB :/PUNCT cum/SCONJ pateat/VERB creaturas/NOUN voluntate/NOUN eius/PRON esse/AUX institutas/VERB ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV de/ADP necessitate/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ videtur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ creatura/NOUN semper/ADV fuit/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ea/PRON quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT necessitatem/NOUN habent/VERB ex/ADP fine/NOUN :/PUNCT et/CCONJ maxime/NOUN in/ADP his/NOUN quae/PRON voluntate/NOUN aguntur/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT fine/NOUN eodem/PRON modo/NOUN se/PRON habente/VERB ,/PUNCT ea/PRON quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN eodem/PRON modo/NOUN se/PRON habeant/VERB vel/CCONJ producantur/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ adveniat/VERB nova/ADJ habitudo/NOUN eorum/PRON ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ creaturarum/NOUN ex/ADP divina/ADJ voluntate/NOUN prodeuntium/VERB est/AUX divina/ADJ bonitas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sola/ADJ potest/VERB esse/AUX divinae/ADJ voluntatis/NOUN finis/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV bonitas/NOUN divina/ADJ in/ADP tota/PRON aeternitate/NOUN eodem/PRON modo/NOUN se/PRON habeat/VERB in/ADP se/PRON et/CCONJ in/ADP comparatione/NOUN ad/ADP divinam/ADJ voluntatem/NOUN videtur/VERB quod/SCONJ eodem/PRON modo/NOUN creaturae/NOUN in/ADP esse/NOUN producantur/VERB a/ADP divina/ADJ voluntate/NOUN in/ADP tota/PRON aeternitate/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ aliqua/PRON nova/ADJ relatio/NOUN eis/PRON advenerit/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ penitus/ADV ponantur/VERB non/ADV fuisse/VERB ante/ADP aliquod/PRON determinatum/VERB tempus/NOUN ,/PUNCT a/ADP quo/PRON incoepisse/VERB ponuntur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT cum/SCONJ bonitas/NOUN divina/ADJ perfectissima/ADJ sit/AUX ,/PUNCT non/ADV hoc/PRON modo/NOUN dicitur/VERB quod/SCONJ omnia/PRON a/ADP deo/PROPN processerunt/VERB propter/ADP bonitatem/NOUN eius/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ ei/PRON aliquid/PRON ex/ADP creaturis/NOUN accresceret/VERB :/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ bonitatis/NOUN est/AUX ut/SCONJ seipsam/PRON communicet/VERB prout/SCONJ possibile/ADJ est/AUX ,/PUNCT in/ADP quo/PRON ipsa/PRON bonitas/NOUN manifestatur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ omnia/PRON bonitatem/NOUN dei/PROPN participent/VERB inquantum/SCONJ habent/VERB esse/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ diuturniora/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT magis/ADV dei/PROPN bonitatem/NOUN participant/VERB ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ esse/NOUN perpetuum/ADJ speciei/NOUN dicitur/VERB divinum/NOUN esse/NOUN ./PUNCT bonitas/NOUN autem/CCONJ divina/ADJ infinita/ADJ est/AUX ./PUNCT eius/PRON igitur/ADV est/AUX ut/SCONJ se/PRON in/ADP infinitum/ADJ communicet/VERB ,/PUNCT non/ADV aliquo/PRON determinato/VERB tempore/NOUN tantum/ADV ./PUNCT hoc/PRON igitur/ADV videtur/VERB ad/ADP divinam/ADJ bonitatem/NOUN pertinere/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ creaturae/NOUN aliquae/PRON ab/ADP aeterno/ADJ fuerint/VERB ./PUNCT haec/PRON igitur/ADV sunt/AUX ex/ADP parte/NOUN dei/PROPN accepta/VERB per/ADP quae/PRON videtur/VERB quod/SCONJ creaturae/NOUN semper/ADV fuerint/VERB ./PUNCT rationes/NOUN volentium/VERB probare/VERB aeternitatem/NOUN mundi/NOUN sumptae/VERB ex/ADP parte/NOUN creaturarum/NOUN ./PUNCT sunt/VERB autem/CCONJ et/CCONJ alia/PRON ,/PUNCT ex/ADP parte/NOUN creaturarum/NOUN accepta/VERB ,/PUNCT quae/PRON idem/PRON ostendere/VERB videntur/VERB ./PUNCT quae/PRON enim/ADV non/ADV habent/VERB potentiam/NOUN ad/ADP non/ADV esse/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX ea/PRON non/ADV esse/VERB ./PUNCT quaedam/PRON autem/CCONJ sunt/VERB in/ADP creaturis/NOUN in/ADP quibus/PRON non/ADV est/VERB potentia/NOUN ad/ADP non/ADV esse/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV potest/VERB esse/VERB potentia/NOUN ad/ADP non/ADV esse/VERB nisi/SCONJ in/ADP illis/NOUN quae/PRON habent/VERB materiam/NOUN contrarietati/NOUN subiectam/NOUN :/PUNCT potentia/NOUN enim/ADV ad/ADP esse/VERB et/CCONJ non/ADV esse/VERB est/AUX potentia/NOUN ad/ADP privationem/NOUN et/CCONJ formam/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON subiectum/NOUN est/AUX materia/NOUN ;/PUNCT privatio/NOUN vero/ADV semper/ADV adiungitur/VERB formae/NOUN contrariae/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ impossibile/ADJ sit/AUX materiam/NOUN esse/VERB absque/ADP omni/PRON forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quaedam/PRON creaturae/NOUN sunt/VERB in/ADP quibus/PRON non/ADV est/VERB materia/NOUN contrarietati/NOUN subiecta/NOUN :/PUNCT vel/CCONJ quia/SCONJ omnino/ADV non/ADV habent/VERB materiam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ substantiae/NOUN intellectuales/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ infra/ADP ostendetur/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ non/ADV habent/VERB contrarium/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ ;/PUNCT quod/PRON eorum/PRON motus/NOUN ostendit/VERB ,/PUNCT qui/PRON contrarium/ADJ non/ADV habet/VERB ./PUNCT quasdam/PRON igitur/ADV creaturas/NOUN impossibile/ADJ est/AUX non/ADV esse/VERB ./PUNCT ergo/ADV eas/PRON necesse/ADJ est/AUX semper/ADV esse/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT unaquaeque/PRON res/NOUN tantum/ADV durat/VERB in/ADP esse/NOUN quanta/PRON est/AUX sua/ADJ virtus/NOUN essendi/VERB :/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP his/NOUN quae/PRON violenter/ADV corrumpuntur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quaedam/PRON creaturae/NOUN sunt/VERB quibus/PRON inest/VERB virtus/NOUN essendi/VERB non/ADV ad/ADP aliquod/PRON determinatum/VERB tempus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP semper/ADV essendum/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ et/CCONJ intellectuales/ADJ substantiae/NOUN ;/PUNCT incorruptibilia/ADJ enim/ADV sunt/AUX ,/PUNCT cum/SCONJ contrarium/ADJ non/ADV habeant/VERB ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ eis/PRON competit/VERB semper/ADV esse/VERB ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ incipit/VERB esse/VERB ,/PUNCT non/ADV semper/ADV est/VERB ./PUNCT eis/PRON ergo/ADV non/ADV competit/VERB ut/SCONJ esse/VERB incipiant/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quandocumque/SCONJ aliquid/PRON de/ADP novo/ADJ incipit/VERB moveri/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ movens/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ motum/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ utrumque/PRON ,/PUNCT aliter/ADV se/PRON habeat/VERB nunc/ADV quando/SCONJ est/VERB motus/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ prius/NOUN quando/SCONJ non/ADV erat/VERB motus/NOUN :/PUNCT est/VERB enim/ADV habitudo/NOUN vel/CCONJ relatio/NOUN quaedam/PRON moventis/VERB ad/ADP motum/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX movens/VERB actu/NOUN ;/PUNCT relatio/NOUN autem/CCONJ nova/ADJ non/ADV incipit/VERB sine/ADP mutatione/NOUN utriusque/PRON vel/CCONJ alterius/PRON saltem/ADV extremorum/ADJ ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ se/PRON aliter/ADV habet/VERB nunc/ADV et/CCONJ prius/ADJ ,/PUNCT movetur/VERB ./PUNCT ergo/ADV oportet/VERB ,/PUNCT ante/ADP motum/NOUN qui/PRON de/ADP novo/ADJ incipit/VERB ,/PUNCT alium/PRON motum/NOUN praecedere/VERB in/ADP mobili/ADJ vel/CCONJ in/ADP movente/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ quilibet/PRON motus/NOUN vel/CCONJ sit/AUX aeternus/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ habeat/VERB alium/PRON motum/NOUN ante/ADP se/PRON ./PUNCT motus/NOUN igitur/ADV semper/ADV fuit/VERB ./PUNCT ergo/PART et/CCONJ mobilia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV creaturae/NOUN semper/ADV fuerunt/VERB ./PUNCT deus/PROPN enim/ADV omnino/ADV immobilis/ADJ est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT omne/PRON agens/NOUN ,/PUNCT quod/PRON generat/VERB sibi/PRON simile/ADJ ,/PUNCT intendit/VERB conservare/VERB esse/NOUN perpetuum/ADJ in/ADP specie/NOUN ,/PUNCT quod/PRON non/ADV potest/VERB perpetuo/ADV conservari/VERB in/ADP individuo/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX autem/CCONJ naturae/NOUN appetitum/NOUN vanum/ADJ esse/AUX ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ rerum/NOUN generabilium/ADJ species/NOUN sint/AUX perpetuae/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ tempus/NOUN est/AUX perpetuum/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB motum/NOUN esse/AUX perpetuum/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX numerus/NOUN motus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB mobilia/ADJ esse/AUX perpetua/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ motus/NOUN sit/AUX actus/NOUN mobilis/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ tempus/NOUN oportet/VERB esse/AUX perpetuum/ADJ ./PUNCT non/ADV enim/ADV potest/VERB intelligi/VERB esse/VERB tempus/NOUN quin/SCONJ sit/VERB nunc/ADV :/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ linea/NOUN potest/VERB intelligi/VERB sine/ADP puncto/NOUN ./PUNCT nunc/ADV autem/CCONJ semper/ADV est/AUX finis/NOUN praeteriti/VERB et/CCONJ principium/NOUN futuri/ADJ :/PUNCT haec/PRON enim/ADV est/AUX definitio/NOUN ipsius/PRON nunc/ADV ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV quodlibet/PRON nunc/ADV datum/VERB habet/VERB ante/ADP se/PRON tempus/NOUN prius/ADJ et/CCONJ posterius/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ita/ADV nullum/PRON potest/VERB esse/AUX primum/ADJ neque/CCONJ ultimum/ADJ ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ mobilia/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX substantiae/NOUN creatae/VERB ,/PUNCT sint/VERB ab/ADP aeterno/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT oportet/VERB vel/CCONJ affirmare/VERB vel/CCONJ negare/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV ad/ADP negationem/NOUN alicuius/PRON sequitur/VERB eius/PRON positio/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB illud/PRON esse/VERB semper/ADV ./PUNCT tempus/NOUN autem/CCONJ est/AUX huiusmodi/ADV ./PUNCT nam/ADV ,/PUNCT si/SCONJ tempus/NOUN non/ADV semper/ADV fuit/VERB ,/PUNCT est/VERB accipere/VERB prius/ADV non/ADV esse/NOUN ipsius/PRON quam/SCONJ esse/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV ,/PUNCT si/SCONJ non/ADV sit/AUX semper/ADV futurum/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ non/ADV esse/NOUN eius/PRON sit/AUX posterius/ADJ ad/ADP esse/NOUN eius/PRON ./PUNCT prius/ADJ autem/CCONJ et/CCONJ posterius/ADJ non/ADV potest/VERB esse/VERB secundum/ADP durationem/NOUN nisi/SCONJ tempus/NOUN sit/VERB :/PUNCT nam/ADV numerus/NOUN prioris/ADJ et/CCONJ posterioris/ADJ tempus/NOUN est/AUX ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV oportebit/VERB tempus/NOUN fuisse/VERB antequam/SCONJ inciperet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ futurum/ADJ esse/AUX postquam/SCONJ desinet/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV tempus/NOUN esse/AUX aeternum/ADJ ./PUNCT tempus/NOUN autem/CCONJ est/AUX accidens/NOUN :/PUNCT quod/PRON sine/ADP subiecto/NOUN esse/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT subiectum/NOUN autem/CCONJ eius/PRON non/ADV est/AUX deus/PROPN ,/PUNCT qui/PRON est/VERB supra/ADP tempus/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX omnino/ADV immobilis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV aliquam/PRON substantiam/NOUN creatam/VERB aeternam/ADJ esse/AUX ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT multae/ADJ propositiones/NOUN sic/ADV se/PRON habent/VERB quod/SCONJ qui/PRON eas/PRON negat/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ eas/PRON ponat/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ qui/PRON negat/VERB veritatem/NOUN esse/VERB ,/PUNCT ponit/VERB veritatem/NOUN esse/VERB :/PUNCT ponit/VERB enim/ADV suam/ADJ negativam/ADJ esse/AUX veram/ADJ quam/PRON profert/VERB ./PUNCT et/CCONJ simile/ADJ est/AUX de/ADP eo/PRON qui/PRON negat/VERB hoc/PRON principium/NOUN ,/PUNCT contradictionem/NOUN non/ADV esse/VERB simul/ADV :/PUNCT negans/VERB enim/ADV hoc/PRON dicit/VERB negationem/NOUN quam/PRON ponit/VERB esse/AUX veram/ADJ ,/PUNCT oppositam/VERB autem/CCONJ affirmationem/NOUN falsam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV non/ADV de/ADP eodem/PRON utrumque/PRON verificari/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV id/PRON ad/ADP cuius/PRON remotionem/NOUN sequitur/VERB sua/ADJ positio/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB esse/VERB semper/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ praedictae/VERB propositiones/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnes/PRON quae/PRON ex/ADP eis/PRON sequuntur/VERB ,/PUNCT sint/AUX sempiternae/ADJ ./PUNCT hae/PRON autem/CCONJ propositiones/NOUN non/ADV sunt/AUX deus/PROPN ./PUNCT ergo/ADV oportet/VERB aliquid/PRON praeter/ADP deum/PROPN esse/AUX aeternum/ADJ ./PUNCT hae/PRON igitur/ADV et/CCONJ huiusmodi/ADV rationes/NOUN sumi/VERB possunt/VERB ex/ADP parte/NOUN creaturarum/NOUN quod/SCONJ creaturae/NOUN fuerint/VERB semper/ADV ./PUNCT rationes/NOUN ad/ADP probandum/VERB aeternitatem/NOUN mundi/NOUN ex/ADP parte/NOUN factionis/NOUN ./PUNCT possunt/VERB etiam/ADV sumi/VERB aliae/PRON rationes/NOUN ,/PUNCT ex/ADP parte/NOUN ipsius/PRON factionis/NOUN ,/PUNCT ad/ADP idem/PRON ostendendum/VERB ./PUNCT quod/PRON enim/ADV ab/ADP omnibus/PRON communiter/ADV dicitur/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX totaliter/ADV esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT falsa/ADJ enim/ADV opinio/NOUN infirmitas/NOUN quaedam/PRON intellectus/NOUN est/AUX :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ falsum/ADJ iudicium/NOUN de/ADP sensibili/ADJ proprio/ADJ ex/ADP infirmitate/NOUN sensus/NOUN accidit/VERB ./PUNCT defectus/NOUN autem/CCONJ per/ADP accidens/NOUN sunt/VERB :/PUNCT quia/SCONJ praeter/ADP naturae/NOUN intentionem/NOUN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ est/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/VERB semper/ADV et/CCONJ in/ADP omnibus/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ iudicium/NOUN quod/PRON de/ADP saporibus/NOUN ab/ADP omni/PRON gustu/NOUN datur/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT ita/ADV iudicium/NOUN quod/PRON ab/ADP omnibus/PRON de/ADP veritate/NOUN datur/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX erroneum/ADJ ./PUNCT communis/ADJ autem/CCONJ sententia/NOUN est/AUX omnium/PRON philosophorum/NOUN ex/ADP nihilo/PRON nihil/PRON fieri/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV hoc/PRON esse/AUX verum/ADJ ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV aliquid/PRON sit/AUX factum/VERB ,/PUNCT oportet/VERB ex/ADP aliquo/PRON esse/AUX factum/VERB ./PUNCT quod/PRON si/SCONJ etiam/ADV factum/VERB sit/AUX ,/PUNCT oportet/VERB etiam/ADV et/CCONJ hoc/PRON ex/ADP alio/PRON fieri/VERB ./PUNCT non/ADV potest/VERB autem/CCONJ hoc/PRON in/ADP infinitum/ADJ procedere/VERB :/PUNCT quia/SCONJ sic/ADV nulla/PRON generatio/NOUN compleretur/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sit/AUX possibile/ADJ infinita/ADJ transire/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV devenire/VERB ad/ADP aliquod/PRON primum/ADJ quod/PRON non/ADV sit/AUX factum/VERB ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ ens/NOUN quod/PRON non/ADV semper/ADV fuit/VERB ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX factum/VERB ./PUNCT ergo/ADV oportet/VERB illud/PRON ex/ADP quo/PRON primo/ADV omnia/PRON fiunt/VERB ,/PUNCT esse/AUX sempiternum/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV est/AUX deus/PROPN :/PUNCT quia/SCONJ ipse/PRON non/ADV potest/VERB esse/AUX materia/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ aliquid/PRON extra/ADP deum/PROPN sit/AUX aeternum/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART prima/ADJ materia/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT si/SCONJ aliquid/PRON non/ADV se/PRON habet/VERB eodem/PRON modo/NOUN nunc/ADV et/CCONJ prius/ADV ,/PUNCT oportet/VERB illud/PRON esse/AUX aliqualiter/ADV mutatum/VERB :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV est/AUX moveri/VERB ,/PUNCT non/ADV eodem/PRON modo/NOUN se/PRON nunc/ADV et/CCONJ prius/ADV habere/VERB ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ quod/PRON de/ADP novo/ADJ incipit/VERB esse/VERB ,/PUNCT non/ADV eodem/PRON modo/NOUN se/PRON habet/VERB nunc/ADV et/CCONJ prius/ADV ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV hoc/PRON per/ADP aliquem/PRON motum/NOUN accidere/VERB vel/CCONJ mutationem/NOUN ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ motus/NOUN vel/CCONJ mutatio/NOUN in/ADP aliquo/PRON subiecto/NOUN est/VERB :/PUNCT est/VERB enim/ADV actus/NOUN mobilis/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ motus/NOUN sit/AUX prius/ADJ eo/PRON quod/PRON fit/VERB per/ADP motum/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ ad/ADP hoc/PRON terminetur/VERB motus/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB ante/ADP quodlibet/PRON factum/VERB praeexistere/VERB aliquod/PRON subiectum/NOUN mobile/ADJ ./PUNCT et/CCONJ cum/SCONJ hoc/PRON non/ADV sit/AUX possibile/ADJ in/ADP infinitum/ADJ procedere/VERB ,/PUNCT oportet/VERB devenire/VERB ad/ADP aliquod/PRON primum/ADJ subiectum/NOUN non/ADV de/ADP novo/ADJ incipiens/VERB sed/CCONJ semper/ADV existens/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omne/PRON quod/PRON de/ADP novo/ADJ esse/VERB incipit/VERB ,/PUNCT antequam/SCONJ esset/VERB ,/PUNCT possibile/ADJ erat/AUX ipsum/PRON esse/VERB :/PUNCT si/SCONJ enim/ADV non/PART ,/PUNCT impossibile/ADJ erat/AUX ipsum/PRON esse/VERB ,/PUNCT et/CCONJ necesse/NOUN non/ADV esse/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV semper/ADV fuisset/VERB non/ADV ens/NOUN et/CCONJ nunquam/ADV esse/VERB incoepisset/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quod/PRON est/AUX possibile/ADJ esse/VERB ,/PUNCT est/AUX subiectum/NOUN potentia/NOUN ens/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ante/ADP quodlibet/PRON de/ADP novo/ADJ incipiens/VERB praeexistere/VERB subiectum/NOUN potentia/NOUN ens/VERB ./PUNCT et/CCONJ cum/SCONJ hoc/PRON in/ADP infinitum/ADJ procedere/VERB non/ADV possit/VERB ,/PUNCT oportet/VERB ponere/VERB aliquod/PRON primum/ADJ subiectum/NOUN quod/PRON non/ADV incoepit/VERB esse/VERB de/ADP novo/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT nulla/PRON substantia/NOUN permanens/VERB est/AUX dum/SCONJ fit/VERB :/PUNCT ad/ADP hoc/PRON enim/ADV fit/VERB ut/SCONJ sit/VERB ;/PUNCT non/ADV igitur/ADV fieret/VERB ,/PUNCT si/SCONJ iam/ADV esset/VERB ./PUNCT sed/CCONJ dum/SCONJ fit/VERB ,/PUNCT oportet/VERB aliquid/PRON esse/VERB quod/PRON sit/AUX factionis/NOUN subiectum/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV factio/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX accidens/NOUN ,/PUNCT sine/ADP subiecto/NOUN esse/VERB potest/VERB ./PUNCT omne/PRON igitur/ADV quod/PRON fit/VERB ,/PUNCT habet/VERB aliquod/PRON subiectum/NOUN praeexistens/VERB ./PUNCT et/CCONJ cum/SCONJ hoc/PRON in/ADP infinitum/ADJ ire/VERB non/ADV possit/VERB ,/PUNCT sequetur/VERB primum/ADJ subiectum/NOUN non/ADV esse/AUX factum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ sempiternum/ADJ ./PUNCT ex/ADP quo/PRON ulterius/ADV sequitur/VERB aliquid/PRON praeter/ADP deum/PROPN esse/AUX aeternum/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ ipse/PRON subiectum/NOUN factionis/NOUN aut/CCONJ motus/NOUN esse/AUX non/ADV possit/VERB ./PUNCT hae/PRON igitur/ADV rationes/NOUN sunt/VERB quibus/PRON aliqui/PRON tanquam/SCONJ demonstrationibus/NOUN inhaerentes/VERB ,/PUNCT dicunt/VERB necessarium/NOUN res/NOUN creatas/VERB semper/ADV fuisse/VERB ./PUNCT in/ADP quo/PRON fidei/NOUN catholicae/ADJ contradicunt/VERB ,/PUNCT quae/PRON ponit/VERB nihil/PRON praeter/ADP deum/PROPN semper/ADV fuisse/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ omnia/PRON esse/VERB coepisse/VERB praeter/ADP unum/NUM deum/PROPN aeternum/ADJ ./PUNCT solutio/NOUN rationum/NOUN supra/ADP positarum/VERB et/CCONJ primo/ADV earum/PRON quae/PRON sumebantur/VERB ex/ADP parte/NOUN dei/PROPN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ostendere/VERB praemissas/VERB rationes/NOUN non/ADV ex/ADP necessitate/NOUN concludere/VERB ./PUNCT et/CCONJ primo/NOUN ,/PUNCT illas/NOUN quae/PRON ex/ADP parte/NOUN agentis/NOUN sumuntur/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV oportet/VERB quod/SCONJ per/ADP se/PRON vel/CCONJ per/ADP accidens/NOUN deus/PROPN moveatur/VERB si/SCONJ effectus/NOUN eius/PRON de/ADP novo/ADJ esse/VERB incipiunt/VERB :/PUNCT ut/SCONJ prima/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB ./PUNCT novitas/NOUN enim/ADV effectus/NOUN indicare/VERB potest/VERB mutationem/NOUN agentis/NOUN inquantum/SCONJ demonstrat/VERB novitatem/NOUN actionis/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV potest/VERB esse/VERB quod/SCONJ in/ADP agente/NOUN sit/VERB nova/ADJ actio/NOUN nisi/SCONJ aliquo/PRON modo/NOUN moveatur/VERB ,/PUNCT saltem/ADV de/ADP otio/NOUN in/ADP actum/NOUN ./PUNCT novitas/NOUN autem/CCONJ divini/ADJ effectus/NOUN non/ADV demonstrat/VERB novitatem/NOUN actionis/NOUN in/ADP deo/PROPN :/PUNCT cum/SCONJ actio/NOUN sua/ADJ sit/AUX sua/ADJ essentia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT unde/ADV neque/CCONJ novitas/NOUN effectus/NOUN mutationem/NOUN dei/PROPN agentis/VERB demonstrare/VERB potest/VERB ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ primo/ADV agentis/NOUN actio/NOUN sit/AUX aeterna/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ eius/PRON effectus/NOUN sit/AUX aeternus/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ secunda/ADJ ratio/NOUN concludebat/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV supra/ADP quod/SCONJ deus/PROPN agit/VERB voluntate/NOUN in/ADP rerum/NOUN productione/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ ita/ADV quod/SCONJ sit/VERB aliqua/PRON alia/PRON ipsius/PRON actio/NOUN media/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP nobis/PRON actio/NOUN virtutis/NOUN motivae/ADJ est/AUX media/ADJ inter/ADP actum/NOUN voluntatis/NOUN et/CCONJ effectum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP praecedentibus/VERB ostensum/VERB est/AUX :/PUNCT sed/CCONJ oportet/VERB quod/SCONJ suum/ADJ intelligere/VERB et/CCONJ velle/VERB sit/VERB suum/ADJ facere/VERB ./PUNCT effectus/NOUN autem/CCONJ ab/ADP intellectu/NOUN et/CCONJ voluntate/NOUN sequitur/VERB secundum/ADP determinationem/NOUN intellectus/NOUN et/CCONJ imperium/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ per/ADP intellectum/NOUN determinatur/VERB rei/NOUN factae/VERB quaecumque/PRON alia/PRON conditio/NOUN ,/PUNCT ita/ADV et/CCONJ praescribitur/VERB ei/PRON tempus/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV solum/ADV ars/NOUN determinat/VERB ut/SCONJ hoc/PRON tale/PRON sit/AUX ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ tunc/ADV sit/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ medicus/NOUN ut/SCONJ tunc/ADV potio/NOUN detur/VERB ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT si/SCONJ eius/PRON velle/VERB per/ADP se/PRON esset/AUX efficax/ADJ ad/ADP effectum/NOUN producendum/VERB ,/PUNCT sequeretur/VERB de/ADP novo/ADJ effectus/NOUN ab/ADP antiqua/ADJ voluntate/NOUN ,/PUNCT nulla/PRON actione/NOUN de/ADP novo/ADJ existente/VERB ./PUNCT nihil/PRON igitur/ADV prohibet/VERB dicere/VERB actionem/NOUN dei/PROPN ab/ADP aeterno/ADJ fuisse/VERB ,/PUNCT effectum/NOUN autem/CCONJ non/ADV ab/ADP aeterno/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ tunc/ADV cum/SCONJ ab/ADP aeterno/ADJ disposuit/VERB ./PUNCT ex/ADP quo/PRON etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT etsi/SCONJ deus/PROPN sit/AUX sufficiens/ADJ causa/NOUN productionis/NOUN rerum/NOUN in/ADP esse/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV oportet/VERB quod/SCONJ eius/PRON effectus/NOUN aeternus/ADJ ponatur/VERB ,/PUNCT eo/PRON existente/VERB aeterno/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ tertia/ADJ ratio/NOUN concludebat/VERB ./PUNCT posita/VERB enim/ADV causa/NOUN sufficienti/ADJ ,/PUNCT ponitur/VERB eius/PRON effectus/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ effectus/NOUN extraneus/ADJ a/ADP causa/NOUN :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV esset/VERB ex/ADP insufficientia/NOUN causae/NOUN ,/PUNCT ac/CCONJ si/SCONJ calidum/ADJ non/ADV calefaceret/VERB ./PUNCT proprius/ADJ autem/CCONJ effectus/NOUN voluntatis/NOUN est/VERB ut/SCONJ sit/VERB hoc/PRON quod/PRON voluntas/NOUN vult/VERB :/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ aliquid/PRON aliud/PRON esset/AUX quam/SCONJ voluntas/NOUN velit/VERB ,/PUNCT non/ADV poneretur/VERB effectus/NOUN proprius/ADJ causae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ alienus/NOUN ab/ADP ea/PRON ./PUNCT voluntas/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT sicut/SCONJ vult/VERB hoc/PRON esse/AUX tale/PRON ,/PUNCT ita/ADV vult/VERB hoc/PRON esse/VERB tunc/ADV ./PUNCT unde/ADV non/ADV oportet/VERB ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ voluntas/NOUN sit/AUX sufficiens/ADJ causa/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ effectus/NOUN sit/VERB quando/SCONJ voluntas/NOUN est/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quando/SCONJ voluntas/NOUN effectum/NOUN esse/VERB disponit/VERB ./PUNCT in/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON a/ADP causa/NOUN naturaliter/ADV agente/VERB procedunt/VERB ,/PUNCT secus/ADP est/VERB :/PUNCT quia/SCONJ actio/NOUN naturae/NOUN est/VERB secundum/ADP quod/SCONJ ipsa/PRON est/AUX ;/PUNCT unde/ADV ad/ADP esse/VERB causae/NOUN sequi/VERB oportet/VERB effectum/NOUN ./PUNCT voluntas/NOUN autem/CCONJ agit/VERB ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP modum/NOUN sui/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP modum/NOUN sui/ADJ propositi/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ effectus/NOUN naturalis/ADJ agentis/NOUN sequitur/VERB esse/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ sit/AUX sufficiens/ADJ ,/PUNCT ita/ADV effectus/NOUN agentis/NOUN per/ADP voluntatem/NOUN sequitur/VERB modum/NOUN propositi/VERB ./PUNCT ex/ADP his/PRON etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ divinae/ADJ voluntatis/NOUN non/ADV retardatur/VERB effectus/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ non/ADV semper/ADV fuerit/VERB ,/PUNCT voluntate/NOUN existente/VERB :/PUNCT ut/SCONJ quarta/ADJ ratio/NOUN supponebat/VERB ./PUNCT nam/ADV sub/ADP voluntate/NOUN divina/ADJ cadit/VERB non/ADV solum/ADV quod/SCONJ eius/PRON effectus/NOUN sit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ tunc/ADV sit/VERB ./PUNCT hoc/PRON igitur/ADV volitum/VERB quod/PRON est/VERB tunc/ADV creaturam/NOUN esse/VERB ,/PUNCT non/ADV retardatur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ tunc/ADV incoepit/VERB creatura/NOUN esse/VERB quando/SCONJ deus/PROPN ab/ADP aeterno/ADJ disposuit/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB autem/CCONJ ante/ADP totius/PRON creaturae/NOUN inchoationem/NOUN diversitatem/NOUN aliquam/PRON partium/NOUN alicuius/PRON durationis/NOUN accipere/VERB :/PUNCT ut/SCONJ in/ADP quinta/ADJ ratione/NOUN supponebatur/VERB ./PUNCT nam/ADV nihil/PRON mensuram/NOUN non/ADV habet/VERB nec/CCONJ durationem/NOUN ./PUNCT dei/PROPN autem/CCONJ duratio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX aeternitas/NOUN ,/PUNCT non/ADV habet/VERB partes/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX simplex/ADJ omnino/ADV ,/PUNCT non/ADV habens/VERB prius/ADJ et/CCONJ posterius/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ deus/PROPN sit/AUX immobilis/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV comparare/VERB inchoationem/NOUN totius/PRON creaturae/NOUN ad/ADP aliqua/PRON diversa/ADJ signata/VERB in/ADP aliqua/PRON praeexistente/VERB mensura/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quae/PRON initium/NOUN creaturarum/NOUN similiter/ADV vel/CCONJ dissimiliter/ADV se/PRON possit/VERB habere/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ oporteat/VERB rationem/NOUN esse/VERB apud/ADP agentem/VERB quare/ADV in/ADP hoc/PRON signato/VERB illius/PRON durationis/NOUN creaturam/NOUN in/ADP esse/NOUN produxerit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV in/ADP alio/PRON praecedenti/VERB vel/CCONJ sequenti/VERB ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV ratio/NOUN requireretur/VERB si/SCONJ aliqua/PRON duratio/NOUN in/ADP partes/NOUN divisibilis/ADJ esset/VERB praeter/ADP totam/PRON creaturam/NOUN productam/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ accidit/VERB in/ADP particularibus/ADJ agentibus/NOUN ,/PUNCT a/ADP quibus/PRON producitur/VERB effectus/NOUN in/ADP tempore/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ ipsum/PRON tempus/NOUN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ simul/ADV in/ADP esse/NOUN produxit/VERB et/CCONJ creaturam/NOUN et/CCONJ tempus/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV ratio/NOUN quare/PART nunc/PART et/CCONJ non/ADV prius/NOUN in/ADP hoc/PRON consideranda/VERB :/PUNCT sed/CCONJ solum/NOUN quare/PART non/ADV semper/PART ./PUNCT sicut/SCONJ per/ADP simile/ADJ in/ADP loco/NOUN apparet/VERB ./PUNCT particularia/ADJ enim/ADV corpora/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP tempore/NOUN determinato/VERB ,/PUNCT ita/ADV et/CCONJ in/ADP loco/NOUN determinato/VERB producuntur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ habent/VERB extra/ADP se/PRON tempus/NOUN et/CCONJ locum/NOUN ,/PUNCT a/ADP quibus/PRON continentur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB esse/VERB rationem/NOUN quare/ADV magis/ADV in/ADP hoc/PRON loco/NOUN et/CCONJ in/ADP hoc/PRON tempore/NOUN producuntur/VERB quam/SCONJ in/ADP alio/NOUN :/PUNCT in/ADP toto/PRON autem/CCONJ caelo/NOUN ,/PUNCT extra/ADP quod/PRON non/ADV est/VERB locus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ cum/ADP quo/PRON universalis/ADJ locus/NOUN omnium/PRON producitur/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX ratio/NOUN consideranda/VERB quare/ADV hic/ADV et/CCONJ non/ADV ibi/ADV constitutum/VERB est/AUX ;/PUNCT quam/PRON rationem/NOUN quia/SCONJ quidam/PRON considerandam/VERB putabant/VERB ,/PUNCT deciderunt/VERB in/ADP errorem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ponerent/VERB infinitum/ADJ in/ADP corporibus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV in/ADP productione/NOUN totius/PRON creaturae/NOUN ,/PUNCT extra/ADP quam/PRON non/ADV est/VERB tempus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ cum/ADP qua/PRON simul/ADV tempus/NOUN producitur/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX attendenda/VERB ratio/NOUN quare/PART nunc/PART et/CCONJ non/ADV prius/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ per/ADP hoc/PRON ducamur/VERB ad/ADP concedendam/VERB temporis/NOUN infinitatem/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ solum/NOUN quare/PART non/ADV semper/PART ,/PUNCT vel/CCONJ quare/PART post/ADP non/ADV esse/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ cum/ADP aliquo/PRON principio/NOUN ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON autem/CCONJ inquirendum/VERB ,/PUNCT sexta/ADJ ratio/NOUN inducebatur/VERB ex/ADP parte/NOUN finis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON solus/ADJ inducere/VERB potest/VERB necessitatem/NOUN in/ADP his/PRON quae/PRON voluntate/NOUN aguntur/VERB ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ divinae/ADJ voluntatis/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB nisi/SCONJ eius/PRON bonitas/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ agit/VERB propter/ADP hunc/PRON finem/NOUN producendum/VERB in/ADP esse/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ artifex/NOUN agit/VERB propter/ADP constitutionem/NOUN artificiati/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ bonitas/NOUN eius/PRON sit/AUX aeterna/ADJ et/CCONJ immutabilis/ADJ ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ ei/PRON nihil/PRON accrescere/VERB potest/VERB ./PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV posset/VERB dici/VERB quod/SCONJ propter/ADP eius/PRON meliorationem/NOUN deus/PROPN agat/VERB ./PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV agit/VERB propter/ADP hunc/PRON finem/NOUN acquirendum/VERB sibi/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ rex/NOUN pugnat/VERB ut/SCONJ acquirat/VERB civitatem/NOUN :/PUNCT ipse/PRON enim/ADV est/AUX sua/ADJ bonitas/NOUN ./PUNCT restat/VERB igitur/ADV quod/SCONJ agat/VERB propter/ADP finem/NOUN inquantum/SCONJ effectum/NOUN producit/VERB ad/ADP participationem/NOUN finis/NOUN ./PUNCT in/ADP producendo/VERB igitur/ADV res/NOUN sic/ADV propter/ADP finem/NOUN ,/PUNCT uniformis/ADJ habitudo/NOUN finis/NOUN ad/ADP agentem/NOUN non/ADV est/AUX consideranda/VERB ut/SCONJ ratio/NOUN operis/NOUN sempiterni/ADJ :/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV est/AUX attendenda/VERB habitudo/NOUN finis/NOUN ad/ADP effectum/NOUN qui/PRON fit/VERB propter/ADP finem/NOUN ;/PUNCT ut/SCONJ taliter/ADV producatur/VERB effectus/NOUN qualiter/ADV convenientius/ADV ordinetur/VERB ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT unde/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ finis/NOUN uniformiter/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP agentem/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB concludi/VERB quod/SCONJ effectus/NOUN sit/AUX sempiternus/ADJ ./PUNCT nec/CCONJ est/AUX necessarium/ADJ effectum/NOUN divinum/ADJ semper/ADV fuisse/VERB ,/PUNCT propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sic/ADV convenientius/ADV ordinetur/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ septima/ADJ ratio/NOUN procedere/VERB videbatur/VERB :/PUNCT sed/CCONJ convenientius/ADV ordinatur/VERB ad/ADP finem/NOUN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/VERB non/ADV semper/ADV fuisse/VERB ./PUNCT omne/PRON enim/ADV agens/NOUN producens/VERB effectum/NOUN in/ADP participationem/NOUN suae/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT intendit/VERB in/ADP eo/PRON inducere/VERB suam/ADJ similitudinem/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV divinae/ADJ voluntati/NOUN conveniens/VERB fuit/VERB in/ADP suae/ADJ bonitatis/NOUN participationem/NOUN creaturam/NOUN producere/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sua/ADJ similitudine/NOUN divinam/ADJ bonitatem/NOUN repraesentaret/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ potest/VERB esse/VERB talis/PRON repraesentatio/NOUN per/ADP modum/NOUN aequalitatis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ effectus/NOUN univocus/ADJ suam/ADJ causam/NOUN repraesentat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV oporteat/VERB ab/ADP infinita/ADJ bonitate/NOUN aeternos/ADJ effectus/NOUN produci/VERB :/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ excedens/VERB repraesentatur/VERB ab/ADP eo/PRON quod/PRON exceditur/VERB ./PUNCT excessus/NOUN autem/CCONJ divinae/ADJ bonitatis/NOUN supra/ADP creaturam/NOUN per/ADP hoc/PRON maxime/ADV exprimitur/VERB quod/SCONJ creaturae/NOUN non/ADV semper/ADV fuerunt/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON enim/ADV apparet/VERB expresse/ADV quod/SCONJ omnia/PRON alia/PRON praeter/ADP ipsum/PRON eum/PRON habent/VERB sui/ADJ esse/NOUN auctorem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ virtus/NOUN eius/PRON non/ADV obligatur/VERB ad/ADP huiusmodi/ADV effectus/NOUN producendos/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ natura/NOUN ad/ADP effectus/NOUN naturales/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB quod/SCONJ est/AUX voluntate/NOUN agens/VERB et/CCONJ intelligens/VERB ./PUNCT quorum/PRON contraria/ADJ quidam/PRON posuerunt/VERB ,/PUNCT aeternitatem/NOUN creaturarum/NOUN supponentes/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV ex/ADP parte/NOUN agentis/NOUN nihil/PRON est/VERB quod/PRON aeternitatem/NOUN creaturarum/NOUN nos/PRON ponere/VERB cogat/VERB ./PUNCT solutio/NOUN rationum/NOUN quae/PRON sumuntur/VERB ex/ADP parte/NOUN rerum/NOUN factarum/VERB ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV nec/CCONJ ex/ADP parte/NOUN creaturae/NOUN est/VERB aliquid/PRON quod/PRON nos/PRON ad/ADP eius/PRON aeternitatem/NOUN ponendam/VERB de/ADP necessitate/NOUN inducat/VERB ./PUNCT necessitas/NOUN enim/ADV essendi/VERB quae/PRON in/ADP creaturis/NOUN invenitur/VERB ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON prima/ADJ ratio/NOUN ad/ADP hoc/PRON sumitur/VERB ,/PUNCT est/AUX necessitas/NOUN ordinis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP praecedentibus/VERB est/AUX ostensum/VERB ./PUNCT necessitas/NOUN autem/CCONJ ordinis/NOUN non/ADV cogit/VERB ipsum/PRON cui/PRON talis/PRON inest/VERB necessitas/NOUN ,/PUNCT semper/ADV fuisse/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT licet/SCONJ enim/ADV substantia/NOUN caeli/NOUN ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ caret/VERB potentia/NOUN ad/ADP non/ADV esse/NOUN ,/PUNCT habeat/VERB necessitatem/NOUN ad/ADP esse/NOUN ,/PUNCT haec/PRON tamen/ADV necessitas/NOUN sequitur/VERB eius/PRON substantiam/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT substantia/NOUN eius/PRON iam/ADV in/ADP esse/NOUN instituta/VERB ,/PUNCT talis/PRON necessitas/NOUN impossibilitatem/NOUN non/ADV essendi/VERB inducit/VERB :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ facit/VERB esse/AUX impossibile/ADJ caelum/NOUN non/ADV esse/VERB ,/PUNCT in/ADP consideratione/NOUN qua/PRON agitur/VERB de/ADP productione/NOUN substantiae/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV virtus/NOUN essendi/VERB semper/ADV ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON procedebat/VERB secunda/ADJ ratio/NOUN ,/PUNCT praesupponit/VERB substantiae/NOUN productionem/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ de/ADP productione/NOUN substantiae/NOUN caeli/NOUN agitur/VERB ,/PUNCT talis/PRON virtus/NOUN sempiternitatis/NOUN argumentum/NOUN sufficiens/ADJ esse/AUX non/ADV potest/VERB ./PUNCT motus/NOUN etiam/ADV sempiternitatem/NOUN non/ADV cogit/VERB nos/PRON ponere/VERB ratio/NOUN consequenter/ADV inducta/VERB ./PUNCT iam/ADV enim/ADV patet/VERB quod/SCONJ absque/ADP mutatione/NOUN dei/PROPN agentis/VERB potest/VERB esse/VERB quod/SCONJ novum/ADJ agat/VERB non/ADV sempiternum/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ possibile/ADJ est/AUX aliquid/PRON ab/ADP eo/PRON agi/VERB de/ADP novo/ADJ ,/PUNCT patet/VERB quod/SCONJ et/CCONJ moveri/VERB :/PUNCT nam/ADV novitas/NOUN motus/NOUN dispositionem/NOUN voluntatis/NOUN aeternae/ADJ sequitur/VERB de/ADP motu/NOUN non/ADV semper/ADV essendo/VERB ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV intentio/NOUN naturalium/ADJ agentium/NOUN ad/ADP specierum/NOUN perpetuitatem/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON quarta/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB ,/PUNCT praesupponit/VERB naturalia/ADJ agentia/NOUN iam/ADV producta/VERB ./PUNCT unde/ADV locum/NOUN non/ADV habet/VERB haec/PRON ratio/NOUN nisi/SCONJ in/ADP rebus/NOUN naturalibus/ADJ iam/ADV in/ADP esse/NOUN productis/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ cum/SCONJ de/ADP rerum/NOUN productione/NOUN agitur/VERB ./PUNCT utrum/ADV autem/CCONJ necesse/ADJ sit/AUX ponere/VERB generationem/NOUN perpetuo/ADV duraturam/VERB ,/PUNCT in/ADP sequentibus/VERB ostendetur/VERB ./PUNCT ratio/NOUN etiam/ADV quinta/ADJ ,/PUNCT ex/ADP tempore/NOUN inducta/VERB ,/PUNCT aeternitatem/NOUN motus/NOUN magis/ADV supponit/VERB quam/SCONJ probet/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV prius/ADJ et/CCONJ posterius/ADJ et/CCONJ continuitas/NOUN temporis/NOUN sequatur/VERB prius/ADJ et/CCONJ posterius/ADJ et/CCONJ continuitatem/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP aristotelis/PROPN doctrinam/NOUN ,/PUNCT patet/VERB quod/SCONJ idem/PRON instans/NOUN est/AUX principium/NOUN futuri/ADJ et/CCONJ finis/NOUN praeteriti/VERB quia/SCONJ aliquid/PRON signatum/VERB in/ADP motu/NOUN est/AUX principium/NOUN et/CCONJ finis/NOUN diversarum/ADJ partium/NOUN motus/NOUN ./PUNCT non/ADV oportebit/VERB igitur/ADV omne/PRON instans/NOUN huiusmodi/ADV esse/AUX ,/PUNCT nisi/SCONJ omne/PRON signum/NOUN in/ADP tempore/NOUN acceptum/VERB sit/AUX medium/ADJ inter/ADP prius/ADJ et/CCONJ posterius/ADJ in/ADP motu/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB ponere/VERB motum/NOUN sempiternum/NOUN ./PUNCT ponens/VERB autem/CCONJ motum/NOUN non/ADV esse/AUX sempiternum/ADJ ,/PUNCT potest/VERB dicere/VERB primum/ADJ instans/NOUN temporis/NOUN esse/AUX principium/NOUN futuri/ADJ et/CCONJ nullius/PRON praeteriti/VERB finem/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ repugnat/VERB successioni/NOUN temporis/NOUN quod/SCONJ ponatur/VERB in/ADP ipso/PRON aliquod/PRON nunc/ADV principium/NOUN et/CCONJ non/ADV finis/NOUN propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ linea/NOUN ,/PUNCT in/ADP qua/PRON ponitur/VERB punctus/VERB aliquis/PRON principium/NOUN et/CCONJ non/ADV finis/NOUN ,/PUNCT est/AUX stans/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV fluens/VERB :/PUNCT quia/SCONJ etiam/ADV in/ADP motu/NOUN aliquo/PRON particulari/ADJ ,/PUNCT qui/PRON etiam/ADV non/ADV est/AUX stans/VERB sed/CCONJ fluens/VERB ,/PUNCT signari/VERB aliquid/PRON potest/VERB ut/SCONJ principium/NOUN motus/NOUN tantum/ADV et/CCONJ non/ADV ut/SCONJ finis/NOUN :/PUNCT aliter/ADV enim/ADV omnis/PRON motus/NOUN esset/AUX perpetuus/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ prius/ADJ ponitur/VERB non/ADV esse/NOUN temporis/NOUN quam/SCONJ eius/PRON esse/NOUN si/SCONJ tempus/NOUN incoepit/VERB ,/PUNCT non/ADV cogit/VERB nos/PRON dicere/VERB quod/SCONJ ponitur/VERB tempus/NOUN esse/VERB si/SCONJ ponatur/VERB non/ADV esse/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sexta/ADJ ratio/NOUN concludebat/VERB ./PUNCT nam/ADV prius/ADJ quod/PRON dicimus/VERB antequam/SCONJ tempus/NOUN esset/VERB ,/PUNCT non/ADV ponit/VERB aliquam/PRON temporis/NOUN partem/NOUN in/ADP re/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV in/ADP imaginatione/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV dicimus/VERB quod/SCONJ tempus/NOUN habet/VERB esse/NOUN post/ADP non/ADV esse/NOUN ,/PUNCT intelligimus/VERB quod/SCONJ non/ADV fuit/VERB aliqua/PRON pars/NOUN temporis/NOUN ante/ADP hoc/PRON nunc/ADV signatum/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ dicimus/VERB quod/SCONJ supra/ADP caelum/NOUN nihil/PRON est/VERB ,/PUNCT non/ADV intelligimus/VERB quod/SCONJ aliquis/PRON locus/NOUN sit/VERB extra/ADP caelum/NOUN qui/PRON possit/VERB dici/VERB supra/ADP respectu/NOUN caeli/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ non/ADV est/VERB locus/NOUN eo/PRON superior/ADJ ./PUNCT utrobique/ADV autem/CCONJ imaginatio/NOUN potest/VERB mensuram/NOUN aliquam/PRON rei/NOUN existenti/VERB apponere/VERB :/PUNCT ratione/NOUN cuius/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ non/ADV est/AUX ponenda/VERB quantitas/NOUN corporis/NOUN infinita/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP iii/NUM phys./X ,/PUNCT ita/PART nec/CCONJ tempus/NOUN aeternum/NOUN ./PUNCT veritas/NOUN autem/CCONJ propositionum/NOUN quam/PRON oportet/VERB concedere/VERB etiam/ADV propositiones/NOUN negantem/VERB ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON septima/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB ,/PUNCT habet/VERB necessitatem/NOUN ordinis/NOUN qui/PRON est/AUX praedicati/NOUN ad/ADP subiectum/NOUN ./PUNCT unde/ADV non/ADV cogit/VERB aliquam/PRON rem/NOUN esse/VERB semper/ADV :/PUNCT nisi/SCONJ forte/NOUN intellectum/NOUN divinum/NOUN ,/PUNCT in/ADP quo/PRON est/VERB radix/NOUN omnis/PRON veritatis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT patet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ rationes/NOUN ex/ADP creaturis/NOUN inductae/VERB non/ADV cogunt/VERB ad/ADP mundi/NOUN aeternitatem/NOUN ponendam/VERB ./PUNCT solutio/NOUN rationum/NOUN quae/PRON sumebantur/VERB ex/ADP parte/NOUN factionis/NOUN rerum/NOUN ./PUNCT restat/VERB autem/CCONJ ostendere/VERB quod/SCONJ nec/CCONJ ex/ADP parte/NOUN productionis/NOUN rerum/NOUN aliqua/PRON ratio/NOUN sumpta/VERB cogere/VERB possit/VERB ad/ADP idem/PRON ./PUNCT communis/ADJ enim/ADV philosophorum/NOUN positio/NOUN ponentium/VERB ex/ADP nihilo/PRON nihil/PRON fieri/VERB ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON prima/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB ,/PUNCT veritatem/NOUN habet/VERB secundum/ADP illud/PRON fieri/VERB quod/PRON ipsi/PRON considerabant/VERB ./PUNCT quia/SCONJ enim/ADV omnis/PRON nostra/ADJ cognitio/NOUN a/ADP sensu/NOUN incipit/VERB ,/PUNCT qui/PRON singularium/ADJ est/AUX ,/PUNCT a/ADP particularibus/ADJ considerationibus/NOUN ad/ADP universales/ADJ consideratio/NOUN humana/ADJ profecit/VERB ./PUNCT unde/ADV principium/NOUN rerum/NOUN perquirentes/VERB particulares/ADJ factiones/NOUN entium/NOUN tantum/ADV consideraverunt/VERB ,/PUNCT inquirentes/VERB qualiter/ADV vel/CCONJ hic/PRON ignis/NOUN vel/CCONJ hic/PRON lapis/NOUN fiat/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV primi/ADJ ,/PUNCT magis/ADV extrinsece/ADV quam/SCONJ oporteret/VERB fieri/VERB rerum/NOUN considerantes/VERB ,/PUNCT posuerunt/VERB rem/NOUN fieri/VERB solum/ADV secundum/ADP quasdam/PRON accidentales/ADJ dispositiones/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ rarum/ADJ ,/PUNCT densum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ huiusmodi/ADV ,/PUNCT dicentes/VERB per/ADP consequens/VERB fieri/VERB nihil/PRON esse/AUX nisi/SCONJ alterari/VERB ,/PUNCT propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ex/ADP ente/NOUN in/ADP actu/NOUN unumquodque/PRON fieri/VERB intelligebant/VERB ./PUNCT posteriores/ADJ vero/ADV ,/PUNCT magis/ADV intrinsece/ADV ,/PUNCT rerum/NOUN factionem/NOUN considerantes/VERB ,/PUNCT ad/ADP fieri/VERB rerum/NOUN secundum/ADP substantiam/NOUN processerunt/VERB ,/PUNCT ponentes/VERB quod/SCONJ non/ADV oportet/VERB aliquid/PRON fieri/VERB ex/ADP ente/NOUN in/ADP actu/NOUN nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP se/NOUN ex/ADP ente/NOUN in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ fieri/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX entis/NOUN ex/ADP qualicumque/PRON ente/NOUN ,/PUNCT est/AUX factio/NOUN entis/NOUN particularis/ADJ :/PUNCT quod/PRON quidem/ADV fit/VERB inquantum/SCONJ est/AUX hoc/PRON ens/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ homo/NOUN vel/CCONJ ignis/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ inquantum/SCONJ est/VERB universaliter/ADV ;/PUNCT ens/NOUN enim/ADV prius/ADJ erat/VERB ,/PUNCT quod/PRON in/ADP hoc/PRON ens/NOUN transmutatur/VERB ./PUNCT profundius/ADV autem/CCONJ ad/ADP rerum/NOUN originem/NOUN ingredientes/VERB ,/PUNCT consideraverunt/VERB ad/ADP ultimum/ADJ totius/PRON entis/NOUN creati/VERB ab/ADP una/NUM prima/ADJ causa/NOUN processionem/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP rationibus/NOUN hoc/PRON ostendentibus/VERB supra/ADP positis/VERB patet/VERB ./PUNCT in/ADP hac/PRON autem/CCONJ processione/NOUN totius/PRON entis/NOUN a/ADP deo/PROPN non/ADV est/AUX possibile/ADJ fieri/VERB aliquid/PRON ex/ADP aliquo/PRON alio/PRON praeiacente/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV esset/VERB totius/PRON entis/NOUN creati/VERB factio/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hanc/PRON quidem/ADV factionem/NOUN non/ADV attigerunt/VERB primi/ADJ naturales/ADJ ,/PUNCT quorum/PRON erat/AUX communis/ADJ sententia/NOUN ex/ADP nihilo/PRON nihil/PRON fieri/VERB ./PUNCT vel/CCONJ ,/PUNCT si/SCONJ qui/PRON eam/PRON attigerunt/VERB ,/PUNCT non/ADV proprie/ADV nomen/NOUN factionis/NOUN ei/PRON competere/VERB consideraverunt/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ nomen/NOUN factionis/NOUN motum/NOUN vel/CCONJ mutationem/NOUN importet/VERB ,/PUNCT in/ADP hac/PRON autem/CCONJ totius/PRON entis/NOUN origine/NOUN ab/ADP uno/NUM primo/ADJ ente/NOUN intelligi/VERB non/ADV potest/VERB transmutatio/NOUN unius/NUM entis/NOUN in/ADP aliud/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT propter/ADP quod/PRON nec/CCONJ ad/ADP naturalem/ADJ philosophum/NOUN pertinet/VERB huiusmodi/ADV rerum/NOUN originem/NOUN considerare/VERB :/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP philosophum/NOUN primum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON considerat/VERB ens/NOUN commune/ADJ et/CCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/AUX separata/VERB a/ADP motu/NOUN ./PUNCT nos/PRON tamen/ADV sub/ADP quadam/PRON similitudine/NOUN etiam/ADV ad/ADP illam/PRON originem/NOUN nomen/NOUN factionis/NOUN transferimus/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicamus/VERB ea/PRON facta/VERB quorumcumque/PRON essentia/NOUN vel/CCONJ natura/NOUN ab/ADP aliis/PRON originem/NOUN habet/VERB ./PUNCT ex/ADP quo/PRON patet/VERB quod/SCONJ nec/CCONJ secunda/ADJ ratio/NOUN de/ADP necessitate/NOUN concludit/VERB ,/PUNCT quae/PRON ex/ADP ratione/NOUN motus/NOUN sumebatur/VERB ./PUNCT nam/ADV creatio/NOUN mutatio/NOUN dici/VERB non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP metaphoram/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ creatum/VERB consideratur/VERB habere/VERB esse/NOUN post/ADP non/ADV esse/NOUN :/PUNCT ratione/NOUN cuius/PRON aliquid/PRON ex/ADP alio/PRON fieri/VERB dicitur/VERB etiam/ADV eorum/PRON quae/PRON invicem/ADV transmutationem/NOUN non/ADV habent/VERB ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON solo/ADJ quod/SCONJ unum/NUM eorum/PRON est/VERB post/ADP alterum/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ dies/NOUN ex/ADP nocte/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ ratio/NOUN motus/NOUN inducta/VERB ad/ADP hoc/PRON aliquid/PRON facere/VERB potest/VERB :/PUNCT nam/ADV quod/PRON nullo/PRON modo/NOUN est/VERB ,/PUNCT non/ADV se/PRON habet/VERB aliquo/PRON modo/NOUN ;/PUNCT ut/SCONJ possit/VERB concludi/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT quando/SCONJ incipit/VERB esse/VERB ,/PUNCT alio/PRON modo/NOUN se/PRON habeat/VERB nunc/ADV et/CCONJ prius/ADV ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ non/ADV oportet/VERB aliquam/PRON potentiam/NOUN passivam/ADJ praecedere/VERB esse/NOUN totius/PRON entis/NOUN creati/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ tertia/ADJ ratio/NOUN concludebat/VERB ./PUNCT hoc/PRON enim/ADV est/AUX necessarium/ADJ in/ADP illis/PRON quae/PRON per/ADP motum/NOUN essendi/VERB principium/NOUN sumunt/VERB :/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ motus/NOUN est/AUX actus/NOUN existentis/VERB in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT possibile/ADJ autem/CCONJ fuit/AUX ens/NOUN creatum/VERB esse/AUX ,/PUNCT antequam/SCONJ esset/VERB ,/PUNCT per/ADP potentiam/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON et/CCONJ esse/VERB incoepit/VERB ./PUNCT vel/CCONJ propter/ADP habitudinem/NOUN terminorum/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON nulla/PRON repugnantia/NOUN invenitur/VERB :/PUNCT quod/PRON quidem/ADV possibile/ADJ secundum/ADP nullam/PRON potentiam/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT in/ADP v/NUM metaph./X ./PUNCT hoc/PRON enim/ADV praedicatum/NOUN quod/PRON est/AUX esse/NOUN ,/PUNCT non/ADV repugnat/VERB huic/PRON subiecto/NOUN quod/PRON est/AUX mundus/NOUN vel/CCONJ homo/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ commensurabile/ADJ repugnat/VERB diametro/NOUN :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV sequitur/VERB quod/SCONJ non/ADV sit/AUX impossibile/ADJ esse/VERB ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB quod/SCONJ sit/AUX possibile/ADJ esse/VERB antequam/SCONJ esset/VERB ,/PUNCT etiam/ADV nulla/PRON potentia/NOUN existente/VERB ./PUNCT in/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON per/ADP motum/NOUN fiunt/VERB ,/PUNCT oportet/VERB prius/ADV fuisse/AUX possibile/ADJ per/ADP aliquam/PRON passivam/ADJ potentiam/NOUN :/PUNCT in/ADP quibus/PRON philosophus/NOUN ,/PUNCT in/ADP vii/NUM metaphys./X ,/PUNCT hac/PRON utitur/VERB ratione/NOUN ./PUNCT patet/VERB etiam/ADV ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ nec/CCONJ quarta/ADJ ratio/NOUN ad/ADP propositum/VERB concludit/VERB ./PUNCT nam/ADV fieri/VERB non/ADV simul/ADV est/VERB cum/ADP esse/NOUN rei/NOUN in/ADP his/PRON quae/PRON per/ADP motum/NOUN fiunt/VERB ,/PUNCT in/ADP quorum/PRON fieri/VERB successio/NOUN invenitur/VERB ./PUNCT in/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON non/ADV fiunt/VERB per/ADP motum/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX prius/ADJ fieri/VERB quam/SCONJ esse/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV evidenter/ADV apparet/VERB quod/SCONJ nihil/PRON prohibet/VERB ponere/VERB mundum/NOUN non/ADV semper/ADV fuisse/VERB ./PUNCT quod/PRON fides/NOUN catholica/ADJ ponit/VERB :/PUNCT gen./X 1-1/NUM :/PUNCT in/ADP principio/NOUN creavit/VERB deus/PROPN caelum/NOUN et/CCONJ terram/NOUN ./PUNCT et/CCONJ prov./X 8-12/NUM de/ADP deo/PROPN dicitur/VERB :/PUNCT antequam/SCONJ quicquam/PRON faceret/VERB a/ADP principio/NOUN etc./X ./PUNCT rationes/NOUN quibus/PRON quidam/PRON conantur/VERB ostendere/VERB mundum/NOUN non/ADV esse/AUX aeternum/ADJ ./PUNCT sunt/VERB autem/CCONJ quaedam/PRON rationes/NOUN a/ADP quibusdam/PRON inductae/VERB ad/ADP probandum/VERB mundum/NOUN non/ADV semper/ADV fuisse/VERB ,/PUNCT sumptae/VERB ex/ADP his/PRON ./PUNCT deum/PROPN enim/ADV esse/AUX omnium/PRON rerum/NOUN causam/NOUN est/AUX demonstratum/VERB ./PUNCT causam/NOUN autem/CCONJ oportet/VERB duratione/NOUN praecedere/VERB ea/PRON quae/PRON per/ADP actionem/NOUN causae/NOUN fiunt/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT cum/SCONJ totum/PRON ens/NOUN a/ADP deo/PROPN sit/AUX creatum/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB dici/AUX factum/VERB esse/AUX ex/ADP aliquo/PRON ente/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV relinquitur/VERB quod/SCONJ sit/AUX factum/VERB ex/ADP nihilo/PRON ./PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB quod/SCONJ habeat/VERB esse/NOUN post/ADP non/ADV esse/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quia/SCONJ infinita/ADJ non/ADV est/VERB transire/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ mundus/NOUN semper/ADV fuisset/VERB ,/PUNCT essent/AUX iam/ADV infinita/ADJ pertransita/VERB :/PUNCT quia/SCONJ quod/PRON praeteritum/VERB est/AUX ,/PUNCT pertransitum/VERB est/AUX ;/PUNCT sunt/VERB autem/CCONJ infiniti/ADJ dies/NOUN vel/CCONJ circulationes/NOUN solis/NOUN praeteritae/VERB ,/PUNCT si/SCONJ mundus/NOUN semper/ADV fuit/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ infinito/ADV fiat/VERB additio/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ ad/ADP dies/NOUN vel/CCONJ circulationes/NOUN praeteritas/VERB quotidie/ADV de/ADP novo/ADJ addatur/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ in/ADP causis/NOUN efficientibus/VERB sit/VERB procedere/VERB in/ADP infinitum/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ generatio/NOUN fuit/VERB semper/ADV ,/PUNCT quod/PRON oportet/VERB dicere/VERB mundo/NOUN semper/ADV existente/VERB :/PUNCT nam/ADV filii/NOUN causa/NOUN est/AUX pater/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ huius/NOUN alius/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART in/ADP infinitum/NOUN ./PUNCT rursus/PART ./PUNCT sequetur/VERB quod/SCONJ sint/VERB infinita/ADJ :/PUNCT scilicet/PART infinitorum/ADJ hominum/NOUN praeteritorum/VERB animae/NOUN immortales/ADJ ./PUNCT hae/PRON autem/CCONJ rationes/NOUN quia/SCONJ non/ADV usquequaque/ADV de/ADP necessitate/NOUN concludunt/VERB ,/PUNCT licet/SCONJ probabilitatem/NOUN habeant/VERB ,/PUNCT sufficit/VERB tangere/VERB solum/ADV ,/PUNCT ne/SCONJ videatur/AUX fides/NOUN catholica/ADJ in/ADP vanis/ADJ rationibus/NOUN constituta/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV potius/ADV in/ADP solidissima/ADJ dei/PROPN doctrina/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV conveniens/VERB videtur/AUX ponere/VERB qualiter/ADV obvietur/VERB eis/PRON per/ADP eos/PRON qui/PRON aeternitatem/NOUN mundi/NOUN posuerunt/VERB ./PUNCT quod/PRON enim/ADV primo/ADV dicitur/VERB ,/PUNCT agens/NOUN de/ADP necessitate/NOUN praecedere/VERB effectum/NOUN qui/PRON per/ADP suam/ADJ operationem/NOUN fit/VERB ,/PUNCT verum/ADJ est/AUX in/ADP his/PRON quae/PRON agunt/VERB aliquid/PRON per/ADP motum/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ effectus/NOUN non/ADV est/VERB nisi/SCONJ in/ADP termino/NOUN motus/NOUN ;/PUNCT agens/NOUN autem/CCONJ necesse/ADJ est/AUX esse/VERB etiam/ADV cum/SCONJ motus/NOUN incipit/VERB ./PUNCT in/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON in/ADP instanti/NOUN agunt/VERB ,/PUNCT hoc/PRON non/ADV est/AUX necesse/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ simul/ADV dum/SCONJ sol/NOUN est/VERB in/ADP puncto/NOUN orientis/VERB ,/PUNCT illuminat/VERB nostrum/ADJ hemisphaerium/NOUN ./PUNCT quod/PRON etiam/ADV secundo/ADV dicitur/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX efficax/ADJ ./PUNCT ei/PRON enim/ADV quod/PRON est/VERB ex/ADP aliquo/PRON aliquid/PRON fieri/VERB ,/PUNCT contradictorium/ADJ quod/PRON oportet/VERB dare/VERB si/SCONJ hoc/PRON non/ADV detur/VERB ,/PUNCT est/VERB non/ADV ex/ADP aliquo/PRON fieri/VERB :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ hoc/PRON quod/SCONJ est/VERB ex/ADP nihilo/PRON ,/PUNCT nisi/SCONJ sub/ADP sensu/NOUN primi/ADJ ;/PUNCT ex/ADP quo/PRON concludi/VERB non/ADV potest/VERB quod/SCONJ fiat/VERB post/ADP non/ADV esse/VERB ./PUNCT quod/PRON etiam/ADV tertio/ADV ponitur/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX cogens/VERB ./PUNCT nam/ADV infinitum/ADJ ,/PUNCT etsi/SCONJ non/ADV sit/VERB simul/ADV in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT potest/VERB tamen/ADV esse/VERB in/ADP successione/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ sic/ADV quodlibet/PRON infinitum/ADJ acceptum/VERB finitum/VERB est/AUX ./PUNCT quaelibet/PRON igitur/ADV circulatio/NOUN praecedentium/VERB transiri/VERB potuit/VERB :/PUNCT quia/SCONJ finita/VERB fuit/AUX ./PUNCT in/ADP omnibus/PRON autem/CCONJ simul/ADV ,/PUNCT si/SCONJ mundus/NOUN semper/ADV fuisset/VERB ,/PUNCT non/ADV esset/VERB accipere/VERB primam/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ita/PART nec/CCONJ transitum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON semper/ADV exigit/VERB duo/NUM extrema/ADJ ./PUNCT quod/PRON etiam/ADV quarto/ADV proponitur/VERB ,/PUNCT debile/ADJ est/AUX ./PUNCT nam/ADV nihil/PRON prohibet/VERB infinito/ADJ ex/ADP ea/PRON parte/NOUN additionem/NOUN fieri/VERB qua/PRON est/AUX finitum/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ ponitur/VERB tempus/NOUN aeternum/ADJ ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ sit/AUX infinitum/ADJ ex/ADP parte/NOUN ante/ADP ,/PUNCT sed/CCONJ finitum/VERB ex/ADP parte/NOUN post/ADP :/PUNCT nam/ADV praesens/ADJ est/AUX terminus/NOUN praeteriti/VERB ./PUNCT quod/PRON etiam/ADV quinto/ADV obiicitur/VERB ,/PUNCT non/ADV cogit/VERB ./PUNCT quia/SCONJ causas/NOUN agentes/VERB in/ADP infinitum/ADJ procedere/VERB est/AUX impossibile/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP philosophos/NOUN ,/PUNCT in/ADP causis/NOUN simul/ADV agentibus/VERB :/PUNCT quia/SCONJ oporteret/VERB effectum/NOUN dependere/VERB ex/ADP actionibus/NOUN infinitis/ADJ simul/ADV existentibus/VERB ./PUNCT et/CCONJ huiusmodi/ADV sunt/AUX causae/NOUN per/ADP se/PRON infinitae/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ earum/PRON infinitas/NOUN ad/ADP causatum/VERB requiritur/VERB ./PUNCT in/ADP causis/NOUN autem/CCONJ non/ADV simul/ADV agentibus/VERB ,/PUNCT hoc/PRON non/ADV est/AUX impossibile/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP eos/PRON qui/PRON ponunt/VERB generationem/NOUN perpetuam/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ infinitas/NOUN accidit/VERB causis/NOUN :/PUNCT accidit/VERB enim/ADV patri/NOUN socratis/PROPN quod/SCONJ sit/AUX alterius/PRON filius/NOUN vel/CCONJ non/ADV filius/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ accidit/VERB baculo/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ movet/VERB lapidem/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ sit/AUX motus/VERB a/ADP manu/NOUN :/PUNCT movet/VERB enim/ADV inquantum/SCONJ est/AUX motus/VERB ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ de/ADP animabus/NOUN obiicitur/VERB difficilius/ADJ est/AUX ./PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV ratio/NOUN non/ADV est/AUX multum/ADV utilis/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ multa/ADJ supponit/VERB ./PUNCT quidam/PRON namque/ADV aeternitatem/NOUN mundi/NOUN ponentium/VERB posuerunt/VERB etiam/ADV humanas/ADJ animas/NOUN non/ADV esse/VERB post/ADP corpus/NOUN ./PUNCT quidam/NOUN vero/ADV quod/SCONJ ex/ADP omnibus/PRON animabus/NOUN non/ADV manet/VERB nisi/SCONJ intellectus/NOUN separatus/VERB :/PUNCT vel/CCONJ agens/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quosdam/PRON ;/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV possibilis/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP alios/PRON ./PUNCT quidam/PRON autem/CCONJ posuerunt/VERB circulationem/NOUN in/ADP animabus/NOUN ,/PUNCT dicentes/VERB quod/SCONJ eaedem/PRON animae/NOUN post/ADP aliqua/PRON saecula/NOUN in/ADP corpora/NOUN revertuntur/VERB ./PUNCT quidam/PRON vero/ADV pro/ADP inconvenienti/NOUN non/ADV habent/VERB quod/SCONJ sint/VERB aliqua/PRON infinita/ADJ actu/NOUN in/ADP his/PRON quae/PRON ordinem/NOUN non/ADV habent/VERB ./PUNCT potest/VERB autem/CCONJ efficacius/ADV procedi/VERB ad/ADP hoc/PRON ostendendum/VERB ex/ADP fine/NOUN divinae/ADJ voluntatis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP tactum/VERB est/AUX ./PUNCT finis/NOUN enim/ADV divinae/ADJ voluntatis/NOUN in/ADP rerum/NOUN productione/NOUN est/AUX eius/PRON bonitas/NOUN inquantum/SCONJ per/ADP causata/VERB manifestatur/VERB ./PUNCT potissime/ADV autem/CCONJ manifestatur/VERB divina/NOUN virtus/NOUN et/CCONJ bonitas/NOUN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ res/NOUN aliae/PRON praeter/ADP ipsum/PRON non/ADV semper/ADV fuerunt/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON enim/ADV ostenditur/VERB manifeste/ADV quod/SCONJ res/NOUN aliae/PRON praeter/ADP ipsum/PRON ab/ADP ipso/PRON esse/NOUN habent/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV semper/ADV fuerunt/VERB ./PUNCT ostenditur/VERB etiam/ADV quod/SCONJ non/ADV agit/VERB per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ virtus/NOUN sua/ADJ est/AUX infinita/ADJ in/ADP agendo/VERB ./PUNCT hoc/PRON igitur/ADV convenientissimum/VERB fuit/AUX divinae/ADJ bonitati/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ rebus/NOUN creatis/VERB principium/NOUN durationis/NOUN daret/VERB ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON praedicta/VERB sunt/AUX ,/PUNCT vitare/VERB possumus/VERB diversos/ADJ errores/NOUN gentilium/ADJ philosophorum/NOUN ./PUNCT quorum/PRON quidam/PRON posuerunt/VERB mundum/NOUN aeternum/NOUN ./PUNCT quidam/NOUN materiam/NOUN mundi/NOUN aeternam/NOUN ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON ex/ADP aliquo/PRON tempore/NOUN mundus/NOUN coepit/VERB generari/VERB :/PUNCT vel/CCONJ a/ADP casu/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ ab/ADP aliquo/PRON intellectu/NOUN ;/PUNCT aut/CCONJ etiam/ADV amore/NOUN aut/CCONJ lite/NOUN ./PUNCT ab/ADP omnibus/PRON enim/ADV his/PRON ponitur/VERB aliquid/PRON praeter/ADP deum/PROPN aeternum/ADJ ./PUNCT quod/PRON fidei/NOUN catholicae/ADJ repugnat/VERB ./PUNCT quod/X distinctio/NOUN rerum/NOUN non/ADV est/VERB a/ADP casu/NOUN ./PUNCT expeditis/VERB autem/CCONJ his/PRON quae/PRON ad/ADP rerum/NOUN productionem/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT restat/VERB prosequi/VERB ea/PRON quae/PRON sunt/AUX consideranda/VERB in/ADP rerum/NOUN distinctione/NOUN ./PUNCT in/ADP quibus/PRON primo/ADV oportet/VERB ostendere/VERB quod/SCONJ rerum/NOUN distinctio/NOUN non/ADV est/VERB a/ADP casu/NOUN ./PUNCT casus/NOUN enim/ADV non/ADV contingit/VERB nisi/SCONJ in/ADP possibilibus/ADJ aliter/ADV se/PRON habere/VERB :/PUNCT quae/PRON enim/ADV sunt/VERB ex/ADP necessitate/NOUN et/CCONJ semper/ADV ,/PUNCT non/ADV dicimus/VERB esse/VERB a/ADP casu/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ supra/ADP quasdam/PRON res/NOUN creatas/VERB esse/AUX in/ADP quarum/PRON natura/NOUN non/ADV est/VERB possibilitas/NOUN ad/ADP non/ADV esse/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ sunt/VERB substantiae/NOUN immateriales/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ absque/ADP contrarietate/NOUN ./PUNCT substantias/NOUN igitur/ADV eorum/PRON impossibile/ADJ est/AUX esse/VERB a/ADP casu/NOUN ./PUNCT sunt/AUX autem/CCONJ per/ADP suam/ADJ substantiam/NOUN ab/ADP invicem/ADV distinctae/VERB ./PUNCT earum/PRON igitur/ADV distinctio/NOUN non/ADV est/VERB a/ADP casu/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ casus/NOUN sit/VERB tantum/ADV in/ADP possibilibus/ADJ aliter/ADV se/PRON habere/VERB ;/PUNCT principium/NOUN autem/CCONJ huiusmodi/ADV possibilitatis/NOUN est/AUX materia/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON magis/ADV determinat/VERB possibilitatem/NOUN materiae/NOUN ad/ADP unum/NUM ;/PUNCT ea/PRON quorum/PRON distinctio/NOUN est/VERB a/ADP forma/NOUN ,/PUNCT non/ADV distinguuntur/VERB casu/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ forte/NOUN ea/NOUN quorum/PRON distinctio/NOUN est/VERB a/ADP materia/NOUN ./PUNCT specierum/NOUN autem/CCONJ distinctio/NOUN est/VERB a/ADP forma/NOUN :/PUNCT singularium/NOUN autem/CCONJ eiusdem/PRON speciei/NOUN a/ADP materia/NOUN ./PUNCT distinctio/NOUN igitur/ADV rerum/NOUN secundum/ADP speciem/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB a/ADP casu/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ forte/ADV aliquorum/PRON individuorum/NOUN casus/NOUN potest/VERB esse/AUX distinctivus/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT cum/SCONJ materia/NOUN sit/AUX principium/NOUN et/CCONJ causa/NOUN rerum/NOUN casualium/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT in/ADP eorum/PRON factione/NOUN potest/VERB esse/VERB casus/NOUN quae/PRON ex/ADP materia/NOUN generantur/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ supra/ADP quod/SCONJ prima/ADJ rerum/NOUN productio/NOUN in/ADP esse/NOUN non/ADV est/VERB ex/ADP materia/NOUN ./PUNCT in/ADP ea/PRON igitur/ADV casus/NOUN locum/NOUN habere/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ prima/ADJ rerum/NOUN productio/NOUN cum/ADP distinctione/NOUN fuerit/VERB :/PUNCT cum/SCONJ multa/ADJ inveniantur/VERB in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB quae/PRON neque/CCONJ ex/ADP invicem/ADV generantur/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ ex/ADP aliquo/PRON uno/NUM communi/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV conveniunt/VERB in/ADP materia/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ rerum/NOUN distinctio/NOUN sit/VERB a/ADP casu/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT causa/NOUN per/ADP se/PRON prior/ADJ est/VERB ea/PRON quae/PRON est/VERB per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV posteriora/ADJ sint/VERB a/ADP causa/NOUN per/ADP se/PRON determinata/VERB ,/PUNCT inconveniens/ADJ est/AUX dicere/VERB priora/ADJ esse/VERB a/ADP causa/NOUN per/ADP accidens/NOUN indeterminata/ADJ ./PUNCT distinctio/NOUN autem/CCONJ rerum/NOUN praecedit/VERB naturaliter/ADV motus/NOUN et/CCONJ operationes/NOUN rerum/NOUN :/PUNCT determinati/VERB enim/ADV motus/NOUN et/CCONJ operationes/NOUN sunt/AUX rerum/NOUN determinatarum/VERB et/CCONJ distinctarum/VERB ./PUNCT motus/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ operationes/NOUN rerum/NOUN sunt/VERB a/ADP causis/NOUN per/ADP se/PRON et/CCONJ determinatis/VERB :/PUNCT cum/SCONJ inveniantur/VERB aut/CCONJ semper/ADV aut/CCONJ in/ADP pluribus/ADJ ex/ADP suis/ADJ causis/NOUN eodem/PRON modo/NOUN procedere/VERB ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ distinctio/NOUN rerum/NOUN est/VERB a/ADP causa/NOUN per/ADP se/PRON et/CCONJ determinata/VERB :/PUNCT non/ADV a/ADP casu/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX causa/NOUN per/ADP accidens/NOUN indeterminata/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cuiuslibet/PRON rei/NOUN procedentis/VERB ab/ADP agente/VERB per/ADP intellectum/NOUN et/CCONJ voluntatem/NOUN ,/PUNCT forma/NOUN est/AUX ab/ADP agente/VERB intenta/VERB ./PUNCT ipsa/PRON autem/CCONJ universitas/NOUN creaturarum/NOUN deum/PROPN habet/VERB auctorem/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX agens/NOUN per/ADP voluntatem/NOUN et/CCONJ intellectum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT nec/CCONJ in/ADP virtute/NOUN sua/ADJ defectus/NOUN aliquis/PRON esse/VERB potest/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV deficiat/VERB a/ADP sua/ADJ intentione/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ sua/ADJ virtus/NOUN sit/AUX infinita/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ forma/NOUN universi/ADJ sit/AUX a/ADP deo/PROPN intenta/VERB et/CCONJ volita/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV a/ADP casu/NOUN :/PUNCT casu/NOUN enim/ADV esse/VERB dicimus/VERB quae/PRON praeter/ADP intentionem/NOUN agentis/NOUN sunt/VERB ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ universi/ADJ consistit/VERB in/ADP distinctione/NOUN et/CCONJ ordine/NOUN partium/NOUN eius/PRON ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV distinctio/NOUN rerum/NOUN a/ADP casu/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT id/PRON quod/PRON est/AUX bonum/ADJ et/CCONJ optimum/ADJ in/ADP effectu/NOUN ,/PUNCT est/AUX finis/NOUN productionis/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT sed/CCONJ bonum/NOUN et/CCONJ optimum/ADJ universi/ADJ consistit/VERB in/ADP ordine/NOUN partium/NOUN eius/PRON ad/ADP invicem/ADV ,/PUNCT qui/PRON sine/ADP distinctione/NOUN esse/VERB non/ADV potest/VERB :/PUNCT per/ADP hunc/PRON enim/ADV ordinem/NOUN universum/ADJ in/ADP sua/ADJ totalitate/NOUN constituitur/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX optimum/ADJ ipsius/PRON ./PUNCT ipse/PRON igitur/ADV ordo/NOUN partium/NOUN universi/ADJ et/CCONJ distinctio/NOUN earum/PRON est/AUX finis/NOUN productionis/NOUN universi/ADJ ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV distinctio/NOUN rerum/NOUN a/ADP casu/NOUN ./PUNCT hanc/PRON autem/CCONJ veritatem/NOUN sacra/ADJ scriptura/NOUN profitetur/VERB :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB gen./X 1/NUM ,/PUNCT ubi/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ primo/ADV dicatur/VERB ,/PUNCT in/ADP principio/NOUN creavit/VERB deus/PROPN caelum/NOUN et/CCONJ terram/NOUN ,/PUNCT subiungit/VERB ,/PUNCT distinxit/VERB deus/PROPN lucem/NOUN a/ADP tenebris/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART de/ADP aliis/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ non/ADV solum/ADV rerum/NOUN creatio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV rerum/NOUN distinctio/NOUN a/ADP deo/PROPN esse/VERB ostendatur/VERB ,/PUNCT non/ADV a/ADP casu/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quasi/ADV bonum/NOUN et/CCONJ optimum/NOUN universi/ADJ ./PUNCT unde/ADV subditur/VERB :/PUNCT vidit/VERB deus/PROPN cuncta/PRON quae/PRON fecerat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ erant/AUX valde/ADV bona/ADJ ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB opinio/NOUN antiquorum/ADJ naturalium/ADJ ponentium/VERB causam/NOUN materialem/ADJ solum/ADV et/CCONJ unam/NUM ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON omnia/PRON fiebant/VERB raritate/NOUN et/CCONJ densitate/NOUN ./PUNCT hos/PRON enim/ADV necesse/ADJ est/AUX dicere/VERB distinctionem/NOUN rerum/NOUN quas/PRON in/ADP universo/ADJ videmus/VERB ,/PUNCT non/ADV ex/ADP alicuius/PRON ordinante/VERB intentione/NOUN provenisse/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP materiae/NOUN fortuito/ADJ motu/NOUN ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV excluditur/VERB opinio/NOUN democriti/PROPN et/CCONJ leucippi/PROPN ponentium/VERB infinita/ADJ principia/NOUN materialia/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART indivisibilia/ADJ corpora/NOUN eiusdem/PRON naturae/NOUN sed/CCONJ differentia/VERB figuris/NOUN ,/PUNCT ordine/NOUN et/CCONJ positione/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quorum/PRON concursu/NOUN -/PUNCT quem/PRON oportebat/VERB esse/AUX fortuitum/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ causam/NOUN agentem/VERB negarent/VERB -/PUNCT ponebant/VERB esse/VERB diversitatem/NOUN in/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT propter/ADP tres/NUM praedictas/VERB atomorum/NOUN differentias/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART figurae/NOUN ,/PUNCT ordinis/NOUN et/CCONJ positionis/NOUN ;/PUNCT unde/ADV sequebatur/VERB distinctionem/NOUN rerum/NOUN esse/AUX fortuitam/ADJ ./PUNCT quod/PRON ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ materia/NOUN non/ADV est/AUX prima/ADJ causa/NOUN distinctionis/NOUN rerum/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ ulterius/ADV apparet/VERB quod/SCONJ rerum/NOUN distinctio/NOUN non/ADV est/VERB propter/ADP materiae/NOUN diversitatem/NOUN sicut/SCONJ propter/ADP primam/ADJ causam/NOUN ./PUNCT ex/ADP materia/NOUN enim/ADV nihil/PRON determinatum/VERB provenire/VERB potest/VERB nisi/SCONJ casualiter/NOUN :/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ materia/NOUN ad/ADP multa/ADJ possibilis/ADJ est/AUX ;/PUNCT ex/ADP quibus/PRON si/SCONJ unum/NUM tantum/ADV proveniat/VERB ,/PUNCT hoc/PRON ut/SCONJ in/ADP paucioribus/ADJ contingens/VERB necesse/ADJ est/AUX esse/AUX ;/PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ est/AUX quod/PRON casualiter/ADV evenit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ praecipue/ADV sublata/VERB intentione/NOUN agentis/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ rerum/NOUN distinctio/NOUN non/ADV est/VERB a/ADP casu/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ non/ADV sit/VERB propter/ADP materiae/NOUN diversitatem/NOUN sicut/SCONJ propter/ADP primam/ADJ causam/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ea/PRON quae/PRON sunt/VERB ex/ADP intentione/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/VERB propter/ADP materiam/NOUN sicut/SCONJ propter/ADP primam/ADJ causam/NOUN ./PUNCT causa/NOUN enim/ADV agens/VERB prior/ADJ est/AUX in/ADP causando/VERB quam/SCONJ materia/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ materia/NOUN non/ADV fit/VERB actu/NOUN causa/NOUN nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX mota/VERB ab/ADP agente/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT si/SCONJ aliquis/PRON effectus/NOUN consequitur/VERB dispositionem/NOUN materiae/NOUN et/CCONJ intentionem/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/VERB ex/ADP materia/NOUN sicut/SCONJ ex/ADP causa/NOUN prima/ADJ ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON videmus/VERB quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON reducuntur/VERB in/ADP materiam/NOUN sicut/SCONJ in/ADP causam/NOUN primam/ADJ ,/PUNCT sunt/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN agentis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ monstra/NOUN et/CCONJ alia/PRON peccata/NOUN naturae/NOUN ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ est/VERB ex/ADP intentione/NOUN agentis/NOUN ./PUNCT quod/PRON ex/ADP hoc/PRON patet/VERB :/PUNCT agens/NOUN enim/ADV agit/VERB sibi/PRON simile/ADJ secundum/ADP formam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ si/SCONJ aliquando/ADV hoc/PRON deficiat/VERB ,/PUNCT hoc/PRON est/VERB a/ADP casu/NOUN propter/ADP materiam/NOUN ./PUNCT formae/NOUN igitur/ADV non/ADV consequuntur/VERB dispositionem/NOUN materiae/NOUN sicut/SCONJ primam/ADJ causam/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV e/ADP converso/ADJ materiae/NOUN sic/ADV disponuntur/VERB ut/SCONJ sint/AUX tales/PRON formae/NOUN ./PUNCT distinctio/NOUN autem/CCONJ rerum/NOUN secundum/ADP speciem/NOUN est/VERB per/ADP formas/NOUN ./PUNCT distinctio/NOUN igitur/ADV rerum/NOUN non/ADV est/VERB propter/ADP materiae/NOUN diversitatem/NOUN sicut/SCONJ propter/ADP primam/ADJ causam/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT distinctio/NOUN rerum/NOUN non/ADV potest/VERB provenire/VERB ex/ADP materia/NOUN nisi/SCONJ in/ADP illis/NOUN quae/PRON ex/ADP materia/NOUN praeexistente/VERB fiunt/VERB ./PUNCT multa/ADJ autem/CCONJ sunt/AUX ab/ADP invicem/ADV distincta/VERB in/ADP rebus/NOUN quae/PRON non/ADV possunt/VERB ex/ADP praeexistente/VERB materia/NOUN fieri/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB de/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON non/ADV habent/VERB contrarium/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ eorum/PRON motus/NOUN ostendit/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV potest/VERB esse/AUX prima/ADJ causa/NOUN distinctionis/NOUN rerum/NOUN diversitas/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT quaecumque/PRON habentia/VERB sui/ADJ esse/NOUN causam/NOUN distinguuntur/VERB ,/PUNCT habent/VERB causam/NOUN suae/ADJ distinctionis/NOUN :/PUNCT unumquodque/PRON enim/ADV secundum/ADP hoc/PRON fit/VERB ens/NOUN secundum/ADP quod/PRON fit/VERB unum/NUM in/ADP se/PRON indivisum/ADJ et/CCONJ ab/ADP aliis/PRON distinctum/VERB ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ materia/NOUN sui/PRON diversitate/NOUN est/AUX causa/NOUN distinctionis/NOUN rerum/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB ponere/VERB materias/NOUN in/ADP se/PRON esse/AUX distinctas/VERB ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ materia/NOUN quaelibet/PRON habet/VERB esse/NOUN ab/ADP alio/PRON ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX omne/PRON quod/PRON qualitercumque/ADV est/VERB ,/PUNCT a/ADP deo/PROPN esse/VERB ./PUNCT ergo/ADV aliud/PRON est/AUX causa/NOUN distinctionis/NOUN in/ADP materiis/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV prima/ADJ causa/NOUN distinctionis/NOUN rerum/NOUN potest/VERB esse/AUX diversitas/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT cum/SCONJ omnis/PRON intellectus/NOUN agat/VERB propter/ADP bonum/NOUN ,/PUNCT non/ADV agit/VERB melius/ADV propter/ADP vilius/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ e/ADP converso/NOUN :/PUNCT et/CCONJ simile/ADJ est/VERB de/ADP natura/NOUN ./PUNCT omnes/PRON autem/CCONJ res/NOUN procedunt/VERB a/ADP deo/PROPN per/ADP intellectum/NOUN agente/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT sunt/VERB igitur/ADV a/ADP deo/PROPN viliora/ADJ propter/ADP meliora/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ non/PART e/ADP converso/NOUN ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ nobilior/ADJ est/AUX materia/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX perfectio/NOUN et/CCONJ actus/NOUN eius/PRON ./PUNCT ergo/ADV non/ADV producit/VERB tales/PRON formas/NOUN rerum/NOUN propter/ADP tales/PRON materias/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV tales/PRON materias/NOUN produxit/VERB ut/SCONJ sint/AUX tales/PRON formae/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV distinctio/NOUN specierum/NOUN in/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB secundum/ADP formam/NOUN ,/PUNCT est/VERB propter/ADP materiam/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV materiae/NOUN sunt/AUX creatae/VERB diversae/ADJ ut/SCONJ diversis/ADJ formis/NOUN conveniant/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB opinio/NOUN anaxagorae/PROPN ponentis/VERB infinita/ADJ principia/NOUN materialia/ADJ ,/PUNCT a/ADP principio/NOUN quidem/ADV commixta/VERB in/ADP uno/NUM confuso/VERB ,/PUNCT quae/PRON postmodum/ADV intellectus/NOUN separando/VERB rerum/NOUN distinctionem/NOUN constituit/VERB :/PUNCT et/CCONJ quorumcumque/NOUN aliorum/PRON ponentium/VERB diversa/ADJ principia/NOUN materialia/ADJ ad/ADP distinctionem/NOUN rerum/NOUN causandam/VERB ./PUNCT quod/SCONJ distinctio/NOUN rerum/NOUN non/ADV est/VERB propter/ADP contrarietatem/NOUN agentium/NOUN ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB etiam/ADV ostendi/VERB potest/VERB quod/SCONJ causa/NOUN distinctionis/NOUN rerum/NOUN non/ADV est/AUX diversitas/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ etiam/ADV contrarietas/NOUN agentium/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV diversi/ADJ agentes/NOUN ex/ADP quibus/PRON procedit/VERB rerum/NOUN diversitas/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX ordinati/VERB ad/ADP invicem/ADV ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ huius/PRON ordinis/NOUN sit/VERB aliqua/PRON una/NUM causa/NOUN :/PUNCT nam/ADV multa/ADJ non/ADV uniuntur/VERB nisi/SCONJ per/ADP aliquod/PRON unum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV illud/PRON ordinans/VERB est/AUX prima/ADJ causa/NOUN et/CCONJ una/NUM distinctionis/NOUN rerum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV diversi/ADJ agentes/NOUN non/ADV sint/AUX ad/ADP invicem/ADV ordinati/VERB ,/PUNCT concursus/NOUN eorum/PRON ad/ADP diversitatem/NOUN rerum/NOUN producendam/VERB erit/VERB per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT distinctio/NOUN igitur/ADV rerum/NOUN erit/AUX casualis/ADJ ./PUNCT cuius/PRON contrarium/ADJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT item/PART ./PUNCT a/ADP diversis/ADJ causis/NOUN non/ADV ordinatis/VERB non/ADV procedunt/VERB effectus/NOUN ordinati/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ forte/NOUN per/ADP accidens/NOUN :/PUNCT diversa/ADJ enim/ADV ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT non/ADV faciunt/VERB unum/NUM ./PUNCT res/NOUN autem/CCONJ distinctae/VERB inveniuntur/VERB habere/VERB ordinem/NOUN ad/ADP invicem/ADV non/ADV casualiter/ADV :/PUNCT cum/SCONJ ut/SCONJ in/ADP pluribus/NOUN unum/NUM ab/ADP alio/PRON iuvetur/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ distinctio/NOUN rerum/NOUN sic/ADV ordinatarum/VERB sit/VERB propter/ADP diversitatem/NOUN agentium/NOUN non/ADV ordinatorum/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quaecumque/PRON habent/VERB causam/NOUN suae/ADJ distinctionis/NOUN ,/PUNCT non/ADV possunt/VERB esse/AUX prima/ADJ causa/NOUN distinctionis/NOUN rerum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ plura/ADJ agentia/NOUN ex/ADP aequo/ADJ accipiantur/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ habeant/VERB causam/NOUN suae/ADJ distinctionis/NOUN :/PUNCT habent/VERB enim/ADV causam/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ omnia/PRON entia/NOUN sint/VERB ab/ADP uno/NUM primo/ADJ ente/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT idem/PRON autem/CCONJ est/AUX causa/NOUN essendi/VERB alicui/PRON et/CCONJ distinctionis/NOUN eius/PRON ab/ADP aliis/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV esse/AUX prima/ADJ causa/NOUN distinctionis/NOUN rerum/NOUN diversitas/NOUN agentium/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ diversitas/NOUN rerum/NOUN procedat/VERB a/ADP diversitate/NOUN vel/CCONJ contrarietate/NOUN diversorum/ADJ agentium/NOUN ,/PUNCT maxime/ADV hoc/PRON videtur/VERB ,/PUNCT quod/PRON et/CCONJ plures/ADJ ponunt/VERB ,/PUNCT de/ADP contrarietate/NOUN boni/NOUN et/CCONJ mali/NOUN ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ omnia/PRON bona/NOUN procedant/VERB a/ADP bono/ADJ principio/NOUN ,/PUNCT mala/NOUN autem/CCONJ a/ADP malo/NOUN :/PUNCT bonum/NOUN enim/ADV et/CCONJ malum/NOUN sunt/VERB in/ADP omnibus/PRON generibus/NOUN ./PUNCT non/ADV potest/VERB autem/CCONJ esse/VERB unum/NUM primum/ADJ principium/NOUN omnium/PRON malorum/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV ea/PRON quae/PRON sunt/VERB per/ADP aliud/PRON ,/PUNCT reducantur/VERB ad/ADP ea/PRON quae/PRON sunt/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT oportebit/VERB primum/ADJ activum/ADJ malorum/NOUN esse/AUX per/ADP se/PRON malum/NOUN ./PUNCT per/ADP se/NOUN autem/CCONJ dicimus/VERB tale/PRON quod/PRON per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ tale/PRON est/AUX ./PUNCT eius/PRON igitur/ADV essentia/NOUN non/ADV erit/AUX bona/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT omne/PRON enim/ADV quod/PRON est/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX ens/NOUN ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX esse/AUX bonum/ADJ :/PUNCT esse/NOUN namque/ADV suum/ADJ unumquodque/PRON amat/VERB et/CCONJ conservari/VERB appetit/VERB ;/PUNCT signum/NOUN autem/CCONJ est/AUX ,/PUNCT quia/SCONJ contra/ADP pugnat/VERB unumquodque/PRON suae/ADJ corruptioni/NOUN ;/PUNCT bonum/NOUN autem/CCONJ est/VERB quod/PRON omnia/PRON appetunt/VERB ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV distinctio/NOUN in/ADP rebus/NOUN procedere/VERB a/ADP duobus/NUM contrariis/ADJ principiis/NOUN quorum/PRON unum/NUM sit/AUX bonum/ADJ et/CCONJ aliud/NOUN malum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omne/PRON agens/NOUN agit/VERB inquantum/SCONJ est/VERB actu/NOUN ./PUNCT inquantum/SCONJ vero/ADV est/VERB actu/NOUN ,/PUNCT unumquodque/PRON perfectum/ADJ est/AUX ./PUNCT perfectum/ADJ vero/ADV omne/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT bonum/NOUN dicimus/VERB ./PUNCT omne/PRON igitur/ADV agens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT bonum/ADJ est/AUX ./PUNCT si/SCONJ quid/PRON igitur/ADV per/ADP se/PRON malum/ADJ est/AUX ,/PUNCT non/ADV poterit/VERB esse/AUX agens/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ est/AUX malorum/NOUN principium/NOUN primum/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX per/ADP se/PRON malum/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV distinctionem/NOUN in/ADP rebus/NOUN procedere/VERB a/ADP duobus/NUM principiis/NOUN ,/PUNCT bono/ADJ et/CCONJ malo/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT si/SCONJ omne/PRON ens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT bonum/ADJ est/AUX ,/PUNCT malum/NOUN igitur/ADV ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX malum/ADJ ,/PUNCT est/AUX non/ADV ens/NOUN ./PUNCT non/ADV entis/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT non/ADV est/AUX ponere/VERB causam/NOUN agentem/VERB :/PUNCT cum/SCONJ omne/PRON agens/NOUN agat/VERB inquantum/SCONJ est/AUX ens/NOUN actu/NOUN :/PUNCT agit/VERB autem/CCONJ unumquodque/PRON sibi/PRON simile/ADJ ./PUNCT mali/NOUN igitur/ADV ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX huiusmodi/ADV ,/PUNCT non/ADV est/AUX ponere/VERB causam/NOUN per/ADP se/PRON agentem/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV fieri/VERB reductionem/NOUN malorum/NOUN in/ADP unam/NUM primam/ADJ causam/NOUN quae/PRON per/ADP se/PRON sit/AUX causa/NOUN omnium/PRON malorum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quod/PRON educitur/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT non/ADV habet/VERB causam/NOUN per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ incidit/VERB per/ADP accidens/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ quis/PRON invenit/VERB thesaurum/NOUN fodiens/VERB ad/ADP plantandum/VERB ./PUNCT sed/CCONJ malum/NOUN in/ADP effectu/NOUN aliquo/PRON non/ADV potest/VERB provenire/VERB nisi/SCONJ praeter/ADP intentionem/NOUN agentis/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ omne/PRON agens/NOUN ad/ADP bonum/NOUN intendat/VERB ;/PUNCT bonum/NOUN enim/ADV est/VERB quod/PRON omnia/PRON appetunt/VERB ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV non/ADV habet/VERB causam/NOUN per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP accidens/NOUN incidit/VERB in/ADP effectibus/NOUN causarum/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV est/VERB ponere/VERB unum/NUM primum/ADJ principium/NOUN omnium/PRON malorum/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT contrariorum/ADJ agentium/NOUN sunt/AUX contrariae/ADJ actiones/NOUN ./PUNCT eorum/PRON igitur/ADV quae/PRON per/ADP unam/NUM actionem/NOUN producuntur/VERB ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX ponenda/VERB principia/NOUN contraria/ADJ ./PUNCT bonum/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ malum/NOUN eadem/PRON actione/NOUN producuntur/VERB :/PUNCT eadem/PRON enim/ADV actione/NOUN aqua/NOUN corrumpitur/VERB et/CCONJ aer/NOUN generatur/VERB ./PUNCT non/ADV sunt/AUX igitur/ADV ,/PUNCT propter/ADP differentiam/NOUN boni/NOUN et/CCONJ mali/NOUN in/ADP rebus/NOUN inventam/VERB ,/PUNCT ponenda/VERB principia/NOUN contraria/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quod/PRON omnino/ADV non/ADV est/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ bonum/ADJ nec/CCONJ malum/NOUN est/AUX ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ est/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/VERB ,/PUNCT bonum/ADJ est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV malum/ADJ esse/AUX aliquid/PRON inquantum/SCONJ est/AUX non/ADV ens/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX ens/NOUN privatum/VERB ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT est/AUX ens/NOUN privatum/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ipsum/PRON malum/NOUN est/AUX ipsa/PRON privatio/NOUN ./PUNCT privatio/NOUN autem/CCONJ non/ADV habet/VERB causam/NOUN per/ADP se/PRON agentem/VERB :/PUNCT quia/SCONJ omne/PRON agens/NOUN agit/VERB inquantum/SCONJ habet/VERB formam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV oportet/VERB per/ADP se/PRON effectum/NOUN agentis/NOUN esse/AUX habens/VERB formam/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ agens/NOUN agat/VERB sibi/PRON simile/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ malum/NOUN non/ADV habet/VERB causam/NOUN per/ADP se/PRON agentem/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ incidit/VERB per/ADP accidens/NOUN in/ADP effectibus/NOUN causarum/NOUN per/ADP se/PRON agentium/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV unum/NUM primum/NUM et/CCONJ per/ADP se/PRON malorum/NOUN principium/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ primum/ADJ omnium/PRON principium/NOUN est/AUX unum/NUM primum/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT in/ADP cuius/PRON effectibus/NOUN consequitur/VERB malum/NOUN per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON isaiae/PROPN 45/NUM dicitur/VERB :/PUNCT ego/NOUN dominus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV est/VERB alter/PRON deus/PROPN :/PUNCT formans/VERB lucem/NOUN et/CCONJ creans/VERB tenebras/NOUN ,/PUNCT faciens/VERB pacem/NOUN et/CCONJ creans/VERB malum/NOUN ./PUNCT ego/NOUN dominus/NOUN faciens/VERB omnia/PRON haec/PRON ./PUNCT et/CCONJ eccli./X 11-14/NUM :/PUNCT bona/NOUN et/CCONJ mala/NOUN ,/PUNCT vita/NOUN et/CCONJ mors/NOUN ,/PUNCT paupertas/NOUN et/CCONJ honestas/NOUN ,/PUNCT a/ADP deo/PROPN sunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ eodem/PRON 33-15/NUM :/PUNCT contra/ADP malum/NOUN bonum/NOUN est/VERB ./PUNCT sic/PART et/CCONJ contra/ADP virum/NOUN iustum/ADJ peccator/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/PART intuere/VERB in/ADP omnia/PRON opera/NOUN altissimi/ADJ duo/NUM contra/ADP duo/NUM ,/PUNCT unum/NUM contra/ADP unum/NUM ./PUNCT dicitur/VERB autem/CCONJ deus/PROPN facere/VERB mala/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ creare/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ creat/VERB ea/PRON quae/PRON secundum/ADP se/PRON bona/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT et/CCONJ tamen/ADV aliis/PRON sunt/AUX nociva/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ lupus/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ in/ADP sua/ADJ specie/NOUN quoddam/PRON bonum/NOUN naturae/NOUN sit/AUX ,/PUNCT tamen/ADV ovi/NOUN est/AUX malus/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN ignis/NOUN aquae/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX eius/PRON corruptivus/ADJ ./PUNCT et/CCONJ per/ADP similem/ADJ modum/NOUN est/AUX causa/NOUN malorum/NOUN in/ADP hominibus/NOUN quae/PRON poenae/NOUN dicuntur/VERB ./PUNCT unde/ADV dicitur/VERB amos/PROPN 3-6/NUM :/PUNCT si/SCONJ est/VERB malum/NOUN in/ADP civitate/NOUN quod/PRON dominus/NOUN non/ADV fecerit/VERB ?/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/VERB quod/PRON gregorius/PROPN dicit/VERB :/PUNCT etiam/ADV mala/NOUN ,/PUNCT quae/PRON nulla/PRON sua/ADJ natura/NOUN subsistunt/VERB ,/PUNCT creantur/VERB a/ADP domino/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ creare/VERB mala/NOUN dicitur/VERB cum/SCONJ res/NOUN in/ADP se/PRON bonas/ADJ creatas/VERB nobis/PRON male/ADV agentibus/VERB in/ADP flagellum/NOUN format/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN ponentium/VERB prima/ADJ principia/NOUN contraria/ADJ ./PUNCT qui/PRON error/NOUN primo/ADV incoepit/VERB ab/ADP empedocle/PROPN ./PUNCT posuit/VERB enim/ADV duo/NUM prima/ADJ principia/NOUN agentia/VERB ,/PUNCT amicitiam/NOUN et/CCONJ litem/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON amicitiam/NOUN dixit/VERB esse/AUX causam/NOUN generationis/NOUN ,/PUNCT litem/NOUN vero/NOUN corruptionis/NOUN :/PUNCT ex/ADP quo/PRON videtur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP i/NUM metaphys./X ,/PUNCT hic/PRON duo/NUM ,/PUNCT bonum/NOUN et/CCONJ malum/NOUN ,/PUNCT primus/ADJ principia/NOUN contraria/ADJ posuisse/VERB ./PUNCT posuit/VERB autem/CCONJ et/CCONJ pythagoras/PROPN duo/NUM prima/ADJ ,/PUNCT bonum/NOUN et/CCONJ malum/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ non/ADV per/ADP modum/NOUN principiorum/NOUN agentium/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP modum/NOUN formalium/ADJ principiorum/NOUN ./PUNCT ponebat/VERB enim/ADV haec/PRON duo/NUM esse/AUX genera/NOUN sub/ADP quibus/PRON omnia/PRON alia/PRON comprehenderentur/VERB :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT in/ADP i/NUM metaphysicae/ADJ ./PUNCT hos/PRON autem/CCONJ antiquissimorum/ADJ philosophorum/NOUN errores/NOUN ,/PUNCT qui/PRON etiam/ADV per/ADP posteriores/ADJ philosophos/NOUN sunt/AUX sufficienter/ADV exclusi/VERB ,/PUNCT quidam/PRON perversi/VERB sensus/NOUN homines/NOUN doctrinae/NOUN christianae/ADJ adiungere/VERB praesumpserunt/VERB ./PUNCT quorum/PRON primus/ADJ fuit/AUX marchius/PROPN ,/PUNCT a/ADP quo/PRON marchiani/ADJ sunt/AUX dicti/VERB ,/PUNCT qui/PRON sub/ADP nomine/NOUN christiano/ADJ haeresim/NOUN condidit/VERB ,/PUNCT opinatus/VERB duo/NUM sibi/PRON adversa/VERB principia/NOUN ,/PUNCT quem/PRON secuti/VERB sunt/AUX cerdoniani/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ postmodum/PART marchianistae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ultimo/NOUN manichaei/NOUN ,/PUNCT qui/PRON hunc/PRON errorem/NOUN maxime/ADV diffuderunt/VERB ./PUNCT quod/SCONJ causa/NOUN prima/ADJ distinctionis/NOUN rerum/NOUN non/ADV est/AUX secundorum/ADJ agentium/NOUN ordo/NOUN ./PUNCT ex/ADP eisdem/PRON etiam/ADV ostendi/VERB potest/VERB quod/SCONJ rerum/NOUN distinctio/NOUN non/ADV causatur/VERB ex/ADP ordine/NOUN secundorum/ADJ agentium/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ quidam/PRON dicere/VERB voluerunt/VERB quod/SCONJ deus/PROPN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX unus/NUM et/CCONJ simplex/ADJ ,/PUNCT facit/VERB tantum/ADV unum/NUM effectum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX substantia/NOUN primo/ADV causata/VERB ;/PUNCT quae/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ simplicitati/NOUN primae/ADJ causae/NOUN adaequari/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sit/AUX actus/NOUN purus/ADJ sed/CCONJ habeat/VERB aliquid/PRON de/ADP potentia/NOUN admixtum/VERB ,/PUNCT habet/VERB aliquam/PRON multiplicitatem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP ea/PRON iam/ADV pluralitas/NOUN aliqua/PRON possit/VERB prodire/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV semper/ADV effectibus/NOUN a/ADP simplicitate/NOUN causarum/NOUN deficientibus/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ multiplicantur/VERB effectus/NOUN ,/PUNCT diversitas/NOUN rerum/NOUN constituitur/VERB ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON universum/ADJ consistit/VERB ./PUNCT haec/PRON igitur/ADV positio/NOUN toti/PRON rerum/NOUN diversitati/NOUN non/ADV unam/NUM causam/NOUN assignat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ singulas/ADJ causas/NOUN determinatis/VERB effectibus/NOUN :/PUNCT totam/PRON autem/CCONJ diversitatem/NOUN rerum/NOUN ex/ADP concursu/NOUN omnium/PRON causarum/NOUN procedere/VERB ponit/VERB ./PUNCT ea/PRON autem/CCONJ a/ADP casu/NOUN esse/VERB dicimus/VERB quae/PRON ex/ADP concursu/NOUN diversarum/ADJ causarum/NOUN proveniunt/VERB et/CCONJ non/ADV ex/ADP aliqua/PRON una/NUM causa/NOUN determinata/VERB ./PUNCT distinctio/NOUN igitur/ADV rerum/NOUN et/CCONJ ordo/NOUN universi/ADJ erit/VERB a/ADP casu/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT id/PRON quod/PRON est/AUX optimum/ADJ in/ADP rebus/NOUN causatis/VERB ,/PUNCT reducitur/VERB ut/SCONJ in/ADP primam/ADJ causam/NOUN in/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX optimum/ADJ in/ADP causis/NOUN :/PUNCT oportet/VERB enim/ADV effectus/NOUN proportionales/ADJ esse/AUX causis/NOUN ./PUNCT optimum/ADJ autem/CCONJ in/ADP omnibus/PRON entibus/NOUN causatis/VERB est/AUX ordo/NOUN universi/ADJ ,/PUNCT in/ADP quo/PRON bonum/NOUN universi/ADJ consistit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ in/ADP rebus/NOUN humanis/ADJ bonum/NOUN gentis/NOUN est/AUX divinius/ADJ quam/SCONJ bonum/NOUN unius/NUM ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ordinem/NOUN universi/ADJ sicut/SCONJ in/ADP causam/NOUN propriam/ADJ reducere/VERB in/ADP deum/PROPN ,/PUNCT quem/PRON supra/ADP ostendimus/VERB esse/AUX summum/ADJ bonum/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV rerum/NOUN distinctio/NOUN ,/PUNCT in/ADP qua/PRON ordo/NOUN consistit/VERB universi/ADJ ,/PUNCT causatur/VERB ex/ADP causis/NOUN secundis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART ex/ADP intentione/NOUN causae/NOUN primae/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT absurdum/ADJ videtur/VERB id/PRON quod/PRON est/AUX optimum/ADJ in/ADP rebus/NOUN reducere/VERB sicut/SCONJ in/ADP causam/NOUN in/ADP rerum/NOUN defectum/NOUN ./PUNCT optimum/ADJ autem/CCONJ in/ADP rebus/NOUN causatis/VERB est/AUX distinctio/NOUN et/CCONJ ordo/NOUN ipsarum/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT inconveniens/ADJ igitur/ADV est/AUX dicere/VERB quod/SCONJ talis/PRON distinctio/NOUN ex/ADP hoc/PRON causetur/VERB quod/SCONJ secundae/ADJ causae/NOUN deficiunt/VERB a/ADP simplicitate/NOUN causae/NOUN primae/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP omnibus/PRON causis/NOUN agentibus/VERB ordinatis/VERB ,/PUNCT ubi/SCONJ agitur/VERB propter/ADP finem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ fines/NOUN causarum/NOUN secundarum/ADJ sint/VERB propter/ADP finem/NOUN causae/NOUN primae/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ finis/NOUN militaris/ADJ et/CCONJ equestris/ADJ et/CCONJ frenifactricis/NOUN est/VERB propter/ADP finem/NOUN civilis/ADJ ./PUNCT processus/NOUN autem/CCONJ entium/NOUN a/ADP primo/ADJ ente/NOUN est/VERB per/ADP actionem/NOUN ordinatam/VERB ad/ADP finem/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ sit/VERB per/ADP intellectum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ omnis/PRON propter/ADP finem/NOUN agit/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV in/ADP productione/NOUN rerum/NOUN sunt/VERB aliquae/PRON causae/NOUN secundae/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ fines/NOUN earum/PRON et/CCONJ actiones/NOUN sint/VERB propter/ADP finem/NOUN causae/NOUN primae/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN in/ADP rebus/NOUN causatis/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX distinctio/NOUN et/CCONJ ordo/NOUN partium/NOUN universi/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX quasi/ADV ultima/ADJ forma/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV est/VERB distinctio/NOUN in/ADP rebus/NOUN et/CCONJ ordo/NOUN propter/ADP actiones/NOUN secundarum/ADJ causarum/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV actiones/NOUN secundarum/ADJ causarum/NOUN sunt/VERB propter/ADP ordinem/NOUN et/CCONJ distinctionem/NOUN in/ADP rebus/NOUN constituendam/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ distinctio/NOUN partium/NOUN universi/ADJ et/CCONJ ordo/NOUN earum/PRON est/AUX proprius/ADJ effectus/NOUN causae/NOUN primae/ADJ ,/PUNCT quasi/ADV ultima/ADJ forma/NOUN et/CCONJ optimum/ADJ in/ADP universo/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB rerum/NOUN distinctionem/NOUN et/CCONJ ordinem/NOUN esse/VERB in/ADP intellectu/NOUN causae/NOUN primae/ADJ :/PUNCT in/ADP rebus/NOUN enim/ADV quae/PRON per/ADP intellectum/NOUN aguntur/VERB ,/PUNCT forma/NOUN quae/PRON in/ADP rebus/NOUN factis/VERB producitur/VERB ,/PUNCT provenit/VERB a/ADP forma/NOUN simili/ADJ quae/PRON est/VERB in/ADP intellectu/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ domus/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT a/ADP domo/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP intellectu/NOUN ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ distinctionis/NOUN et/CCONJ ordinis/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB in/ADP intellectu/NOUN agente/VERB nisi/SCONJ sint/VERB ibi/ADV formae/NOUN distinctorum/VERB et/CCONJ ordinatorum/VERB ./PUNCT sunt/VERB igitur/ADV in/ADP intellectu/NOUN divino/ADJ formae/NOUN diversarum/ADJ rerum/NOUN distinctarum/VERB et/CCONJ ordinatarum/VERB :/PUNCT nec/CCONJ hoc/PRON simplicitati/NOUN ipsius/PRON repugnat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV ex/ADP formis/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP intellectu/NOUN proveniant/VERB res/NOUN extra/ADP animam/NOUN ,/PUNCT in/ADP his/PRON quae/PRON per/ADP intellectum/NOUN aguntur/VERB ,/PUNCT poterunt/VERB a/ADP prima/ADJ causa/NOUN immediate/ADV causari/VERB plura/ADJ et/CCONJ diversa/ADJ ,/PUNCT non/ADV obstante/VERB divina/ADJ simplicitate/NOUN ,/PUNCT propter/ADP quam/PRON quidam/PRON in/ADP praedictam/VERB positionem/NOUN inciderunt/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT actio/NOUN agentis/VERB per/ADP intellectum/NOUN terminatur/VERB ad/ADP formam/NOUN quam/PRON intelligit/VERB ,/PUNCT non/ADV ad/ADP aliam/PRON ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN et/CCONJ a/ADP casu/NOUN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX agens/VERB per/ADP intellectum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX :/PUNCT nec/CCONJ potest/VERB eius/PRON actio/NOUN esse/AUX casualis/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV possit/VERB in/ADP sua/ADJ actione/NOUN deficere/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ producat/VERB effectum/NOUN suum/ADJ ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ipsum/PRON effectum/NOUN intelligit/VERB et/CCONJ intendit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ per/ADP quam/PRON rationem/NOUN intelligit/VERB unum/NUM effectum/NOUN ,/PUNCT potest/VERB et/CCONJ multos/ADJ effectus/NOUN alios/PRON a/ADP se/PRON intelligere/VERB ./PUNCT potest/VERB igitur/ADV statim/ADV multa/ADJ causare/VERB absque/ADP medio/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT virtus/NOUN divina/ADJ non/ADV limitatur/VERB ad/ADP unum/NUM effectum/NOUN :/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON eius/PRON simplicitati/NOUN convenit/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ quanto/ADV aliqua/PRON virtus/NOUN est/AUX magis/ADV unita/VERB ,/PUNCT tanto/ADV est/AUX magis/ADV infinita/ADJ ,/PUNCT ad/ADP plura/ADJ se/PRON potens/VERB extendere/VERB ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ ex/ADP uno/NUM non/ADV fiat/VERB nisi/SCONJ unum/NOUN ,/PUNCT non/ADV oportet/VERB nisi/SCONJ quando/SCONJ agens/NOUN ad/ADP unum/NUM effectum/NOUN determinatur/VERB ./PUNCT non/ADV oportet/VERB igitur/ADV dicere/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT quia/SCONJ deus/PROPN est/AUX unus/NUM et/CCONJ omnino/ADV simplex/ADJ ,/PUNCT ex/ADP ipso/PRON multitudo/NOUN provenire/VERB non/ADV possit/VERB nisi/SCONJ mediantibus/VERB aliquibus/PRON ab/ADP eius/PRON simplicitate/NOUN deficientibus/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX supra/ADP quod/SCONJ solus/ADJ deus/PROPN potest/VERB creare/VERB ./PUNCT multa/ADJ autem/CCONJ sunt/VERB rerum/NOUN quae/PRON non/ADV possunt/VERB procedere/VERB in/ADP esse/NOUN nisi/SCONJ per/ADP creationem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ omnia/NOUN quae/PRON non/ADV sunt/AUX composita/VERB ex/ADP forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN contrarietati/NOUN subiecta/VERB ;/PUNCT huiusmodi/ADV enim/ADV ingenerabilia/NOUN oportet/VERB esse/AUX ,/PUNCT cum/SCONJ omnis/PRON generatio/NOUN sit/VERB ex/ADP contrario/ADJ et/CCONJ ex/ADP materia/NOUN ./PUNCT talia/PRON autem/CCONJ sunt/AUX omnes/PRON intellectuales/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnia/PRON corpora/NOUN caelestia/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV ipsa/PRON materia/NOUN prima/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ponere/VERB omnia/PRON huiusmodi/ADV immediate/ADV a/ADP deo/PROPN sumpsisse/VERB sui/PRON esse/NOUN principium/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB gen./X 1-1/NUM :/PUNCT in/ADP principio/NOUN creavit/VERB deus/PROPN caelum/NOUN et/CCONJ terram/NOUN ;/PUNCT iob/PROPN 37-18/NUM :/PUNCT tu/PRON forsitan/ADV fabricatus/VERB es/AUX caelos/NOUN ,/PUNCT qui/PRON solidissimi/ADJ quasi/ADV aere/NOUN fundati/VERB sunt/AUX ?/PUNCT et/CCONJ sic/ADV inde/ADV procedens/VERB diversitatem/NOUN rerum/NOUN causari/VERB instituit/VERB per/ADP causas/NOUN secundas/ADJ ./PUNCT excluditur/VERB autem/CCONJ ex/ADP praedictis/VERB opinio/NOUN avicennae/PROPN ,/PUNCT qui/PRON dicit/VERB quod/SCONJ deus/PROPN ,/PUNCT intelligens/VERB se/PRON ,/PUNCT produxit/VERB unam/NUM intelligentiam/NOUN primam/ADJ ,/PUNCT in/ADP qua/PRON iam/ADV est/VERB potentia/NOUN et/CCONJ actus/NOUN ;/PUNCT quae/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ intelligit/VERB deum/PROPN ,/PUNCT producit/VERB intelligentiam/NOUN secundam/ADJ ;/PUNCT inquantum/SCONJ vero/ADV intelligit/VERB se/PRON secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT producit/VERB animam/NOUN orbis/NOUN ;/PUNCT inquantum/SCONJ vero/ADV intelligit/VERB se/PRON secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT producit/VERB substantiam/NOUN orbis/NOUN primi/ADJ ./PUNCT excluditur/VERB etiam/ADV opinio/NOUN quorundam/PRON antiquorum/ADJ haereticorum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON dicebant/VERB deum/PROPN non/ADV creasse/VERB mundum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ angelos/NOUN ./PUNCT cuius/PRON erroris/NOUN dicitur/VERB primo/ADV simon/PROPN magus/ADJ fuisse/AUX inventor/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ rerum/NOUN distinctio/NOUN non/ADV est/VERB per/ADP aliquem/PRON de/ADP secundis/ADJ agentibus/NOUN inducentem/VERB in/ADP materiam/NOUN diversas/ADJ formas/NOUN ./PUNCT sunt/VERB autem/CCONJ quidam/PRON moderni/ADJ haeretici/NOUN qui/PRON dicunt/VERB deum/PROPN omnium/PRON visibilium/ADJ creasse/VERB materiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP aliquem/PRON angelum/NOUN diversis/ADJ formis/NOUN fuisse/AUX distinctam/VERB ./PUNCT cuius/PRON opinionis/NOUN falsitas/NOUN manifeste/ADV apparet/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV caelestia/ADJ corpora/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON nulla/PRON contrarietas/NOUN invenitur/VERB ,/PUNCT ex/ADP aliqua/PRON materia/NOUN possunt/VERB esse/AUX formata/VERB :/PUNCT omne/PRON enim/ADV quod/PRON fit/VERB ex/ADP materia/NOUN praeexistenti/VERB ,/PUNCT oportet/VERB ex/ADP contrario/ADJ fieri/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ ex/ADP aliqua/PRON materia/NOUN prius/ADV a/ADP deo/PROPN creata/VERB angelus/NOUN aliquis/PRON caelestia/ADJ corpora/NOUN formaverit/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT caelestia/ADJ corpora/NOUN aut/CCONJ in/ADP nulla/PRON materia/NOUN conveniunt/VERB cum/ADP corporibus/NOUN inferioribus/ADJ ,/PUNCT aut/CCONJ non/ADV conveniunt/VERB in/ADP aliqua/PRON materia/NOUN nisi/SCONJ prima/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV caelum/NOUN est/AUX ex/ADP elementis/NOUN compositum/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ naturae/NOUN elementaris/ADJ ;/PUNCT quod/PRON eius/PRON motus/NOUN ostendit/VERB ,/PUNCT a/ADP motibus/NOUN omnium/PRON elementorum/NOUN diversus/ADJ ./PUNCT materia/NOUN autem/CCONJ prima/ADJ non/ADV potest/VERB praefuisse/VERB per/ADP seipsam/PRON ante/ADP omnia/PRON corpora/NOUN formata/VERB :/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sit/VERB nisi/SCONJ potentia/NOUN tantum/ADV ;/PUNCT omne/PRON enim/ADV esse/NOUN in/ADP actu/NOUN est/VERB ab/ADP aliqua/PRON forma/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ ex/ADP materia/NOUN prius/ADV a/ADP deo/PROPN creata/VERB aliquis/PRON angelus/NOUN omnia/PRON visibilia/ADJ corpora/NOUN formaverit/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omne/PRON quod/PRON fit/VERB ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON fit/VERB quod/SCONJ sit/VERB :/PUNCT est/AUX enim/ADV fieri/VERB via/NOUN in/ADP esse/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV unicuique/PRON causato/VERB convenit/VERB fieri/VERB sicut/SCONJ sibi/PRON convenit/VERB esse/NOUN ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ non/ADV convenit/VERB formae/NOUN tantum/ADV nec/CCONJ materiae/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ composito/NOUN :/PUNCT materia/NOUN enim/ADV non/ADV est/VERB nisi/SCONJ in/ADP potentia/NOUN ;/PUNCT forma/NOUN vero/ADV est/VERB qua/PRON aliquid/PRON est/VERB ,/PUNCT est/AUX enim/ADV actus/NOUN ./PUNCT unde/ADV restat/VERB quod/SCONJ compositum/NOUN proprie/ADV sit/VERB ./PUNCT eius/PRON igitur/ADV solius/ADJ est/AUX fieri/VERB ,/PUNCT non/ADV materiae/NOUN praeter/ADP formam/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV aliud/PRON agens/NOUN creans/VERB materiam/NOUN solam/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ aliud/NOUN inducens/VERB formam/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT prima/ADJ inductio/NOUN formarum/NOUN in/ADP materia/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB ab/ADP aliquo/PRON agente/VERB per/ADP motum/NOUN tantum/ADV :/PUNCT omnis/PRON enim/ADV motus/NOUN ad/ADP formam/NOUN est/VERB ex/ADP forma/NOUN determinata/VERB in/ADP formam/NOUN determinatam/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ materia/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB absque/ADP omni/PRON forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV praesupponitur/VERB aliqua/PRON forma/NOUN in/ADP materia/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ omne/PRON agens/NOUN ad/ADP formam/NOUN solam/ADJ materialem/ADJ oportet/VERB quod/SCONJ sit/AUX agens/NOUN per/ADP motum/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ enim/ADV formae/NOUN materiales/ADJ non/ADV sint/AUX per/ADP se/PRON subsistentes/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ earum/PRON esse/NOUN sit/VERB inesse/VERB materiae/NOUN ,/PUNCT non/ADV possunt/VERB produci/VERB in/ADP esse/NOUN nisi/SCONJ vel/CCONJ per/ADP creationem/NOUN totius/PRON compositi/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP transmutationem/NOUN materiae/NOUN ad/ADP talem/PRON vel/CCONJ talem/PRON formam/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ prima/ADJ inductio/NOUN formarum/NOUN in/ADP materia/NOUN sit/VERB ab/ADP aliquo/PRON creante/VERB formam/NOUN tantum/ADV :/PUNCT sed/CCONJ ab/ADP eo/PRON qui/PRON est/AUX creator/NOUN totius/PRON compositi/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT motus/NOUN ad/ADP formam/NOUN est/AUX posterior/ADJ naturaliter/ADV motu/NOUN secundum/ADP locum/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX actus/NOUN magis/ADV imperfecti/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ probat/VERB philosophus/NOUN ./PUNCT posteriora/ADJ autem/CCONJ in/ADP entibus/NOUN naturali/ADJ ordine/NOUN causantur/VERB a/ADP prioribus/ADJ ./PUNCT motus/NOUN igitur/ADV ad/ADP formam/NOUN causatur/VERB a/ADP motu/NOUN secundum/ADP locum/NOUN ./PUNCT primus/ADJ autem/CCONJ motus/NOUN secundum/ADP locum/NOUN est/AUX motus/NOUN caelestis/ADJ ./PUNCT omnis/PRON igitur/ADV motus/NOUN ad/ADP formam/NOUN fit/VERB mediante/VERB motu/NOUN caelesti/ADJ ./PUNCT ea/PRON igitur/ADV quae/PRON non/ADV possunt/VERB fieri/VERB mediante/VERB motu/NOUN caelesti/ADJ ,/PUNCT non/ADV possunt/VERB fieri/VERB ab/ADP aliquo/PRON agente/NOUN qui/PRON non/ADV potest/VERB agere/VERB nisi/SCONJ per/ADP motum/NOUN :/PUNCT qualem/PRON oportet/VERB esse/AUX agentem/NOUN qui/PRON non/ADV potest/VERB agere/VERB nisi/SCONJ inducere/VERB formam/NOUN in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT per/ADP motum/NOUN autem/CCONJ caelestem/ADJ non/ADV possunt/VERB produci/VERB multae/ADJ formae/NOUN sensibiles/ADJ nisi/SCONJ mediantibus/VERB determinatis/VERB principiis/NOUN suppositis/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ animalia/NOUN quaedam/PRON non/ADV fiunt/VERB nisi/SCONJ ex/ADP semine/NOUN ./PUNCT prima/ADJ igitur/ADV institutio/NOUN harum/PRON formarum/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quarum/PRON productionem/NOUN non/ADV sufficit/VERB motus/NOUN caelestis/ADJ sine/ADP praeexistentia/NOUN similium/ADJ formarum/NOUN in/ADP specie/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sit/VERB a/ADP solo/ADJ creante/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT sicut/SCONJ idem/PRON est/AUX motus/NOUN localis/ADJ partis/NOUN et/CCONJ totius/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ totius/PRON terrae/NOUN et/CCONJ unius/NUM glebae/NOUN ,/PUNCT ita/ADV mutatio/NOUN generationis/NOUN est/AUX eadem/PRON totius/PRON et/CCONJ partis/NOUN ./PUNCT partes/NOUN autem/CCONJ horum/PRON generabilium/ADJ et/CCONJ corruptibilium/ADJ generantur/VERB acquirentes/VERB formas/NOUN in/ADP actu/NOUN a/ADP formis/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ a/ADP formis/NOUN extra/ADP materiam/NOUN existentibus/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ oporteat/VERB generans/VERB esse/AUX simile/ADJ generato/VERB :/PUNCT ut/SCONJ probat/VERB philosophus/NOUN in/ADP vii/NUM metaphysicae/ADJ ./PUNCT neque/CCONJ igitur/ADV totalis/ADJ acquisitio/NOUN formarum/NOUN in/ADP materia/NOUN potest/VERB fieri/VERB per/ADP motum/NOUN ab/ADP aliqua/PRON substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT cuiusmodi/ADV est/AUX angelus/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ vel/CCONJ oportet/VERB quod/SCONJ hoc/PRON fiat/VERB mediante/VERB agente/NOUN corporeo/ADJ ;/PUNCT vel/CCONJ a/ADP creante/VERB ,/PUNCT qui/PRON agit/VERB sine/ADP motu/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT sicut/SCONJ esse/NOUN est/AUX primum/ADJ in/ADP effectibus/NOUN ,/PUNCT ita/ADV respondet/VERB primae/ADJ causae/NOUN ut/SCONJ proprius/ADJ effectus/NOUN ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ est/VERB per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV per/ADP materiam/NOUN ./PUNCT prima/ADJ igitur/ADV causalitas/NOUN formarum/NOUN maxime/ADV est/AUX primae/ADJ causae/NOUN attribuenda/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ omne/PRON agens/NOUN agat/VERB sibi/PRON simile/ADJ ,/PUNCT ab/ADP illo/PRON acquirit/VERB effectus/NOUN formam/NOUN cui/PRON per/ADP formam/NOUN acquisitam/VERB similatur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ domus/NOUN in/ADP materia/NOUN ab/ADP arte/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX species/NOUN domus/NOUN in/ADP anima/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ omnia/PRON similantur/VERB deo/PROPN qui/PRON est/AUX actus/NOUN purus/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ habent/VERB formas/NOUN ,/PUNCT per/ADP quas/PRON fiunt/VERB in/ADP actu/NOUN :/PUNCT et/CCONJ inquantum/SCONJ formas/NOUN appetunt/VERB ,/PUNCT divinam/ADJ similitudinem/NOUN appetere/VERB dicuntur/VERB ./PUNCT absurdum/ADJ est/AUX igitur/ADV dicere/VERB quod/SCONJ rerum/NOUN formatio/NOUN ad/ADP alium/PRON pertineat/VERB quam/SCONJ ad/ADP creatorem/NOUN omnium/PRON deum/PROPN ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT ad/ADP excludendum/VERB istum/PRON errorem/NOUN ,/PUNCT gen./X 1/NUM ,/PUNCT moyses/PROPN ,/PUNCT postquam/SCONJ dixerat/VERB deum/PROPN in/ADP principio/NOUN caelum/NOUN et/CCONJ terram/NOUN creasse/VERB ,/PUNCT subdidit/VERB quomodo/ADV omnia/PRON in/ADP proprias/ADJ species/NOUN formando/VERB distinxerit/VERB ./PUNCT et/CCONJ apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT coloss./X 1-16/NUM ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP christo/ADJ condita/VERB sunt/AUX universa/ADJ :/PUNCT sive/CCONJ quae/PRON in/ADP caelis/NOUN sunt/VERB sive/CCONJ quae/PRON in/ADP terris/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ visibilia/ADJ sive/CCONJ invisibilia/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ distinctio/NOUN rerum/NOUN non/ADV processit/VERB ex/ADP meritorum/NOUN vel/CCONJ demeritorum/NOUN diversitate/NOUN ./PUNCT nunc/ADV superest/VERB ostendere/VERB quod/SCONJ rerum/NOUN distinctio/NOUN non/ADV processit/VERB ex/ADP diversis/ADJ motibus/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN rationalium/ADJ creaturarum/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ posuit/VERB origenes/PROPN ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN periarchon/X ./PUNCT volens/VERB enim/ADV resistere/VERB antiquorum/ADJ haereticorum/NOUN obiectionibus/NOUN et/CCONJ erroribus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON ostendere/VERB nitebantur/VERB diversam/ADJ naturam/NOUN boni/NOUN et/CCONJ mali/NOUN esse/VERB in/ADP rebus/NOUN ex/ADP contrariis/ADJ actoribus/NOUN ,/PUNCT propter/ADP multam/ADJ distantiam/NOUN inventam/VERB tam/ADV in/ADP rebus/NOUN naturalibus/ADJ quam/CCONJ in/ADP rebus/NOUN humanis/ADJ ,/PUNCT quam/PRON nulla/PRON merita/NOUN praecessisse/VERB videntur/VERB ,/PUNCT scilicet/PART quod/SCONJ quaedam/PRON corpora/NOUN sunt/AUX lucida/ADJ ,/PUNCT quaedam/NOUN obscura/NOUN ,/PUNCT quidam/PRON homines/NOUN ex/ADP barbaris/NOUN ,/PUNCT quidam/PRON ex/ADP christianis/ADJ nascuntur/VERB ;/PUNCT coactus/VERB est/AUX ponere/VERB omnem/PRON diversitatem/NOUN in/ADP rebus/NOUN inventam/VERB ex/ADP diversitate/NOUN meritorum/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP dei/PROPN iustitiam/NOUN ,/PUNCT processisse/VERB ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV quod/SCONJ deus/PROPN ex/ADP sola/ADJ sua/ADJ bonitate/NOUN primo/ADV omnes/PRON creaturas/NOUN aequales/NOUN produxit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ omnes/NOUN spirituales/NOUN et/CCONJ rationales/NOUN ;/PUNCT quae/PRON per/ADP liberum/ADJ arbitrium/NOUN diversimode/ADV sunt/AUX motae/VERB ,/PUNCT quaedam/PRON adhaerentes/VERB deo/PROPN plus/ADV vel/CCONJ minus/ADV ,/PUNCT quaedam/PRON ab/ADP eo/PRON recedentes/VERB vel/CCONJ magis/ADV vel/CCONJ minus/ADV ;/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP hoc/PRON diversi/ADJ gradus/NOUN in/ADP substantiis/NOUN spiritualibus/ADJ ex/ADP divina/ADJ iustitia/NOUN sunt/AUX subsecuti/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ quidam/PRON essent/AUX angeli/NOUN secundum/ADP diversos/ADJ ordines/NOUN ,/PUNCT quidam/NOUN animae/NOUN humanae/ADJ etiam/ADV secundum/ADP diversos/ADJ status/NOUN ,/PUNCT quidam/NOUN etiam/ADV daemones/NOUN in/ADP statibus/NOUN diversis/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ propter/ADP diversitatem/NOUN rationalium/ADJ creaturarum/NOUN dicebat/VERB diversitatem/NOUN corporalium/ADJ creaturarum/NOUN deum/PROPN instituisse/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ nobilioribus/ADJ corporibus/NOUN nobiliores/ADJ spirituales/ADJ substantiae/NOUN adiungerentur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ diversimode/ADV corporalis/ADJ creatura/NOUN spiritualium/ADJ substantiarum/NOUN diversitati/NOUN quibuslibet/PRON modis/NOUN aliis/PRON deserviret/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ opinio/NOUN falsa/ADJ esse/AUX manifeste/ADV convincitur/VERB ./PUNCT quanto/ADV enim/ADV aliquid/PRON est/AUX melius/ADJ in/ADP effectibus/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV est/AUX prius/ADJ in/ADP intentione/NOUN agentis/NOUN ./PUNCT optimum/ADJ autem/CCONJ in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB est/AUX perfectio/NOUN universi/ADJ ,/PUNCT quae/PRON consistit/VERB in/ADP ordine/NOUN distinctarum/VERB rerum/NOUN :/PUNCT in/ADP omnibus/PRON enim/ADV perfectio/NOUN totius/PRON praeminet/VERB perfectioni/NOUN singularium/ADJ partium/NOUN ./PUNCT igitur/ADV diversitas/NOUN rerum/NOUN ex/ADP principali/ADJ intentione/NOUN primi/ADJ agentis/NOUN provenit/VERB ,/PUNCT non/ADV ex/ADP diversitate/NOUN meritorum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ omnes/PRON creaturae/NOUN rationales/ADJ a/ADP principio/NOUN fuerunt/AUX aequales/ADJ creatae/VERB ,/PUNCT oportet/VERB dicere/VERB quod/SCONJ una/NUM earum/PRON in/ADP sua/ADJ operatione/NOUN ab/ADP alia/PRON non/ADV dependeret/VERB ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ provenit/VERB ex/ADP concursu/NOUN diversarum/ADJ causarum/NOUN quarum/PRON una/NUM ab/ADP alia/PRON non/ADV dependet/VERB ,/PUNCT est/AUX casuale/ADJ ./PUNCT igitur/ADV ,/PUNCT secundum/ADP praedictam/VERB positionem/NOUN ,/PUNCT talis/PRON distinctio/NOUN et/CCONJ ordo/NOUN rerum/NOUN est/AUX casualis/ADJ ./PUNCT quod/PRON est/AUX impossibile/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quod/PRON est/AUX alicui/PRON naturale/ADJ ,/PUNCT non/ADV acquiritur/VERB ab/ADP eo/PRON per/ADP voluntatem/NOUN :/PUNCT motus/NOUN enim/ADV voluntatis/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ liberi/ADJ arbitrii/NOUN ,/PUNCT praesupponit/VERB existentiam/NOUN volentis/VERB ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON eius/PRON naturalia/ADJ exiguntur/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV per/ADP motum/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN acquisitus/VERB est/AUX diversus/ADJ gradus/NOUN rationalium/ADJ creaturarum/NOUN ,/PUNCT nulli/PRON creaturae/NOUN rationali/ADJ erit/AUX suus/ADJ gradus/NOUN naturalis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ accidentalis/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV differentia/NOUN specifica/ADJ sit/AUX unicuique/PRON naturalis/ADJ ,/PUNCT sequetur/VERB quod/SCONJ omnes/PRON substantiae/NOUN rationales/ADJ creatae/VERB sint/AUX unius/NUM speciei/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART angeli/NOUN ,/PUNCT daemones/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ animae/NOUN humanae/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ animae/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN (/PUNCT quae/PRON origenes/PROPN animata/VERB ponebat/VERB )/PUNCT ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON esse/AUX falsum/ADJ diversitas/NOUN actionum/NOUN naturalium/ADJ declarat/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV est/AUX idem/PRON modus/NOUN quo/PRON naturaliter/ADV intelligit/VERB intellectus/NOUN humanus/ADJ ,/PUNCT qui/PRON sensu/NOUN et/CCONJ phantasia/NOUN indiget/VERB ,/PUNCT et/CCONJ intellectus/NOUN angelicus/ADJ et/CCONJ anima/NOUN solis/NOUN ;/PUNCT nisi/SCONJ forte/ADV fingamus/VERB angelos/NOUN et/CCONJ caelestia/ADJ corpora/NOUN habere/VERB carnes/NOUN et/CCONJ ossa/NOUN et/CCONJ alias/PRON huiusmodi/ADV partes/NOUN ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ possint/VERB organa/NOUN sensuum/NOUN habere/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX absurdum/ADJ ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ diversitas/NOUN substantiarum/NOUN intellectualium/ADJ non/ADV consequitur/VERB diversitatem/NOUN meritorum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/VERB secundum/ADP motus/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/AUX naturalia/ADJ non/ADV acquiruntur/VERB per/ADP motum/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN ;/PUNCT animam/NOUN autem/CCONJ rationalem/ADJ tali/PRON corpori/NOUN uniri/VERB acquiritur/VERB ei/PRON propter/ADP praecedens/VERB meritum/NOUN vel/CCONJ demeritum/NOUN secundum/ADP motum/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN :/PUNCT sequetur/VERB quod/SCONJ coniunctio/NOUN huius/PRON animae/NOUN ad/ADP hoc/PRON corpus/NOUN non/ADV sit/AUX naturalis/ADJ ./PUNCT ergo/ADV nec/CCONJ compositum/NOUN est/AUX naturale/ADJ ./PUNCT homo/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT et/CCONJ sol/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP origenem/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ astra/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX composita/VERB ex/ADP substantiis/NOUN rationalibus/ADJ et/CCONJ corporibus/NOUN talibus/PRON ./PUNCT ergo/ADV omnia/PRON huiusmodi/ADV ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX nobilissima/ADJ inter/ADP corporeas/ADJ substantias/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX innaturalia/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ huic/PRON substantiae/NOUN rationali/ADJ non/ADV convenit/VERB inquantum/SCONJ est/AUX talis/PRON substantia/NOUN huic/PRON corpori/NOUN uniri/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV inquantum/SCONJ est/AUX sic/ADV merita/VERB ,/PUNCT huic/PRON corpori/NOUN uniri/VERB non/ADV est/VERB ei/PRON per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON per/ADP accidens/NOUN uniuntur/VERB non/ADV resultat/VERB aliqua/PRON species/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV fit/VERB ex/ADP eis/PRON unum/NUM per/ADP se/PRON :/PUNCT non/ADV enim/ADV est/AUX aliqua/PRON species/NOUN homo/NOUN albus/ADJ vel/CCONJ homo/NOUN vestitus/VERB ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ homo/NOUN non/ADV sit/AUX aliqua/PRON species/NOUN :/PUNCT nec/CCONJ sol/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ luna/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ aliquid/NOUN huiusmodi/ADV ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ea/PRON quae/PRON ad/ADP merita/NOUN consequuntur/VERB ,/PUNCT possunt/VERB in/ADP melius/ADJ vel/CCONJ in/ADP peius/ADJ mutari/VERB :/PUNCT merita/NOUN enim/ADV et/CCONJ demerita/NOUN possunt/VERB augeri/VERB vel/CCONJ minui/VERB ;/PUNCT et/CCONJ praecipue/NOUN secundum/ADP origenem/NOUN ,/PUNCT qui/PRON dicebat/VERB liberum/ADJ arbitrium/NOUN cuiuslibet/PRON creaturae/NOUN semper/ADV esse/AUX in/ADP utramque/PRON partem/NOUN flexibile/ADJ ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV anima/NOUN rationalis/ADJ hoc/PRON corpus/NOUN consecuta/VERB est/AUX propter/ADP praecedens/VERB meritum/NOUN vel/CCONJ demeritum/NOUN ,/PUNCT sequetur/VERB quod/SCONJ possit/VERB iterum/ADV coniungi/VERB alteri/PRON corpori/NOUN :/PUNCT et/CCONJ non/ADV solum/ADV quod/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ assumat/VERB aliud/PRON corpus/NOUN humanum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quod/SCONJ assumat/VERB quandoque/ADV corpus/NOUN sidereum/ADJ ;/PUNCT quod/PRON est/VERB secundum/ADP pythagoricas/ADJ fabulas/NOUN ,/PUNCT quamlibet/PRON animam/NOUN quodlibet/PRON corpus/NOUN ingredi/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ et/CCONJ secundum/ADP philosophiam/NOUN apparet/VERB esse/AUX erroneum/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON determinatis/VERB formis/NOUN et/CCONJ motoribus/NOUN assignantur/VERB determinatae/VERB materiae/NOUN et/CCONJ determinata/VERB mobilia/ADJ :/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP fidem/NOUN haereticum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON animam/NOUN in/ADP resurrectione/NOUN idem/PRON corpus/NOUN resumere/VERB praedicat/VERB quod/PRON deponit/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT cum/SCONJ multitudo/NOUN sine/ADP diversitate/NOUN esse/VERB non/ADV possit/VERB ,/PUNCT si/SCONJ fuerunt/VERB a/ADP principio/NOUN creaturae/NOUN rationales/ADJ in/ADP quadam/PRON multitudine/NOUN constitutae/VERB ,/PUNCT oportuit/VERB eis/PRON aliquam/PRON diversitatem/NOUN fuisse/VERB ./PUNCT aliquid/PRON ergo/ADV habuit/VERB una/NUM earum/PRON quod/PRON non/ADV habuit/VERB altera/PRON ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV hoc/PRON ex/ADP diversitate/NOUN meriti/NOUN non/ADV procedat/VERB ,/PUNCT pari/ADJ ratione/NOUN nec/CCONJ fuit/AUX necesse/ADJ ut/SCONJ gradus/NOUN diversitas/NOUN ex/ADP meritorum/NOUN diversitate/NOUN proveniret/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT omnis/PRON distinctio/NOUN est/VERB aut/CCONJ secundum/ADP divisionem/NOUN quantitatis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON in/ADP solis/ADJ corporibus/NOUN est/VERB ,/PUNCT unde/ADV in/ADP substantiis/NOUN primo/ADV creatis/VERB ,/PUNCT secundum/ADP origenem/PROPN ,/PUNCT esse/VERB non/ADV potuit/VERB :/PUNCT aut/CCONJ secundum/ADP divisionem/NOUN formalem/ADJ ./PUNCT quae/PRON sine/ADP graduum/NOUN diversitate/NOUN esse/VERB non/ADV potest/VERB :/PUNCT cum/SCONJ talis/PRON divisio/NOUN reducatur/VERB ad/ADP privationem/NOUN et/CCONJ formam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV oportet/VERB quod/SCONJ altera/PRON formarum/NOUN condivisarum/VERB sit/AUX melior/ADJ et/CCONJ altera/NOUN vilior/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT secundum/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT species/NOUN rerum/NOUN sunt/VERB sicut/SCONJ numeri/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON unus/NUM alteri/PRON addit/VERB aut/CCONJ minuit/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV ,/PUNCT si/SCONJ fuerunt/VERB a/ADP principio/NOUN multae/ADJ substantiae/NOUN rationales/ADJ creatae/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ fuerit/VERB in/ADP eis/PRON gradus/NOUN diversitas/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ creaturae/NOUN rationales/ADJ sine/ADP corporibus/NOUN subsistere/VERB possunt/VERB ,/PUNCT non/ADV fuit/AUX necessarium/ADJ propter/ADP diversa/ADJ merita/NOUN rationalium/ADJ creaturarum/NOUN diversitatem/NOUN in/ADP natura/NOUN corporali/ADJ institui/VERB :/PUNCT quia/SCONJ et/CCONJ sine/ADP diversitate/NOUN corporum/NOUN poterat/VERB diversus/ADJ gradus/NOUN in/ADP substantiis/NOUN rationalibus/ADJ inveniri/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ creaturae/NOUN rationales/ADJ sine/ADP corporibus/NOUN subsistere/VERB non/ADV possunt/VERB ,/PUNCT ergo/ADV a/ADP principio/NOUN simul/ADV cum/ADP creatura/NOUN rationali/ADJ est/AUX etiam/ADV creatura/NOUN corporalis/ADJ instituta/VERB ./PUNCT maior/ADJ est/AUX autem/CCONJ distantia/NOUN corporalis/ADJ creaturae/NOUN ad/ADP spiritualem/ADJ quam/SCONJ spiritualium/ADJ creaturarum/NOUN ad/ADP invicem/PART ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV a/ADP principio/NOUN deus/PROPN tam/ADV magnam/ADJ distantiam/NOUN in/ADP suis/ADJ creaturis/NOUN instituit/VERB absque/ADP aliquibus/PRON meritis/NOUN praecedentibus/VERB ,/PUNCT non/ADV oportuit/VERB merita/NOUN diversa/ADJ praecedere/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ in/ADP diversis/ADJ gradibus/NOUN creaturae/NOUN rationales/ADJ instituerentur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ diversitas/NOUN creaturae/NOUN corporalis/ADJ respondet/VERB diversitati/NOUN creaturae/NOUN rationalis/ADJ ,/PUNCT pari/ADJ ratione/NOUN et/CCONJ uniformitati/NOUN rationalium/ADJ creaturarum/NOUN responderet/VERB uniformitas/NOUN naturae/NOUN corporalis/ADJ ./PUNCT fuisset/AUX ergo/ADV natura/NOUN corporalis/ADJ creata/VERB etiam/ADV si/SCONJ diversa/ADJ merita/NOUN rationalis/ADJ creaturae/NOUN non/ADV praecessissent/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ uniformis/NOUN ./PUNCT fuisset/AUX igitur/ADV creata/VERB materia/NOUN prima/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX omnibus/PRON corporibus/NOUN communis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ sub/ADP una/NUM tantum/ADV forma/NOUN ./PUNCT sunt/VERB autem/CCONJ in/ADP ipsa/PRON plures/ADJ formae/NOUN in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT remansisset/VERB igitur/ADV imperfecta/ADJ ,/PUNCT sola/ADJ una/NUM eius/PRON forma/NOUN reducta/VERB in/ADP actum/NOUN ./PUNCT quod/PRON non/ADV est/AUX conveniens/VERB divinae/ADJ bonitati/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ diversitas/NOUN corporalis/ADJ creaturae/NOUN sequitur/VERB diversos/ADJ motus/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN rationalis/ADJ creaturae/NOUN ,/PUNCT oportebit/VERB dicere/VERB quod/SCONJ causa/NOUN quare/ADV est/VERB tantum/ADV unus/NUM sol/NOUN in/ADP mundo/NOUN ,/PUNCT sit/AUX quia/SCONJ una/NUM tantum/ADV rationalis/ADJ creatura/NOUN sic/ADV mota/VERB est/AUX per/ADP liberum/ADJ arbitrium/NOUN ut/SCONJ tali/PRON corpori/NOUN mereretur/VERB adiungi/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ fuit/VERB a/ADP casu/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ una/NUM tantum/ADV sic/ADV peccaret/VERB ./PUNCT est/VERB igitur/ADV a/ADP casu/NOUN quod/SCONJ sit/VERB unus/NUM sol/NOUN in/ADP mundo/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV ad/ADP necessitatem/NOUN corporalis/ADJ naturae/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT cum/SCONJ creatura/NOUN spiritualis/ADJ non/ADV mereatur/VERB descendere/VERB nisi/SCONJ per/ADP peccatum/NOUN ;/PUNCT descendit/VERB autem/CCONJ a/ADP sua/ADJ sublimitate/NOUN ,/PUNCT in/ADP qua/PRON indivisibilis/ADJ est/AUX ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ visibilibus/ADJ corporibus/NOUN unitur/VERB :/PUNCT videtur/VERB sequi/VERB quod/SCONJ visibilia/ADJ corpora/NOUN sint/AUX eis/PRON adiuncta/VERB propter/ADP peccatum/NOUN ./PUNCT quod/PRON videtur/VERB propinquum/ADJ errori/NOUN manichaeorum/NOUN ponentium/VERB haec/PRON visibilia/ADJ ex/ADP malo/ADJ principio/NOUN processisse/VERB ./PUNCT huic/PRON etiam/ADV opinioni/NOUN auctoritas/NOUN sacrae/ADJ scripturae/NOUN manifeste/ADV contradicit/VERB ./PUNCT quia/SCONJ in/ADP singulis/ADJ operibus/NOUN visibilium/ADJ creaturarum/NOUN tali/PRON modo/NOUN loquendi/VERB utitur/VERB moyses/PROPN ,/PUNCT videns/VERB deus/PROPN quod/SCONJ esset/AUX bonum/ADJ ,/PUNCT etc./X ;/PUNCT et/CCONJ postmodum/ADV de/ADP cunctis/PRON simul/ADV subiungit/VERB :/PUNCT vidit/VERB deus/PROPN cuncta/PRON quae/PRON fecerat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ erant/AUX valde/ADV bona/ADJ ./PUNCT ex/ADP quo/PRON manifeste/ADV datur/VERB intelligi/VERB quod/SCONJ creaturae/NOUN corporales/ADJ et/CCONJ visibiles/ADJ ideo/ADV sunt/AUX factae/VERB quia/SCONJ bonum/ADJ est/AUX eas/PRON esse/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX consonum/ADJ divinae/ADJ bonitati/NOUN :/PUNCT et/CCONJ non/ADV propter/ADP aliqua/PRON creaturarum/NOUN rationalium/ADJ merita/NOUN vel/CCONJ peccata/NOUN ./PUNCT videtur/VERB autem/CCONJ origenes/PROPN non/ADV perpendisse/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ aliquid/PRON non/ADV ex/ADP debito/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ liberaliter/ADV damus/VERB ,/PUNCT non/ADV est/VERB contra/ADP iustitiam/NOUN si/SCONJ inaequalia/ADJ damus/VERB ,/PUNCT nulla/PRON diversitate/NOUN meritorum/NOUN pensata/VERB :/PUNCT cum/SCONJ retributio/NOUN merentibus/VERB debeatur/VERB ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT ex/ADP nullo/PRON debito/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP mera/ADJ liberalitate/NOUN res/NOUN in/ADP esse/NOUN produxit/VERB ./PUNCT unde/ADV diversitas/NOUN creaturarum/NOUN diversitatem/NOUN meritorum/NOUN non/ADV praesupponit/VERB ./PUNCT item/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ bonum/NOUN totius/PRON sit/AUX melius/ADJ quam/SCONJ bonum/NOUN partium/NOUN singularium/ADJ ,/PUNCT non/ADV est/AUX optimi/ADJ factoris/NOUN diminuere/VERB bonum/NOUN totius/PRON ut/SCONJ aliquarum/PRON partium/NOUN augeat/VERB bonitatem/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV aedificator/NOUN fundamento/NOUN tribuit/VERB eam/PRON bonitatem/NOUN quam/PRON tribuit/VERB tecto/VERB ,/PUNCT ne/SCONJ domum/NOUN faciat/VERB ruinosam/NOUN ./PUNCT factor/NOUN igitur/ADV omnium/PRON ,/PUNCT deus/PROPN ,/PUNCT non/ADV faceret/VERB totum/PRON universum/ADJ in/ADP suo/ADJ genere/NOUN optimum/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ faceret/VERB omnes/PRON partes/NOUN aequales/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ multi/ADJ gradus/NOUN bonitatis/NOUN in/ADP universo/ADJ deessent/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV esset/AUX imperfectum/ADJ ./PUNCT quae/PRON sit/AUX prima/ADJ causa/NOUN distinctionis/NOUN rerum/NOUN secundum/ADP veritatem/NOUN ./PUNCT ostendi/VERB autem/CCONJ ex/ADP praedictis/VERB potest/VERB quae/PRON sit/AUX vere/ADV prima/ADJ distinctionis/NOUN rerum/NOUN causa/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV omne/PRON agens/NOUN intendat/VERB suam/ADJ similitudinem/NOUN in/ADP effectum/NOUN inducere/VERB secundum/ADP quod/SCONJ effectus/NOUN capere/VERB potest/VERB ,/PUNCT tanto/ADV hoc/PRON agit/VERB perfectius/ADV quanto/ADV agens/NOUN perfectius/ADJ est/AUX :/PUNCT patet/VERB enim/ADV quod/SCONJ quanto/ADV aliquid/PRON est/AUX calidius/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV facit/VERB magis/ADV calidum/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ quanto/ADV est/AUX aliquis/PRON melior/ADJ artifex/NOUN ,/PUNCT formam/NOUN artis/NOUN perfectius/ADV inducit/VERB in/ADP materiam/NOUN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX perfectissimum/ADJ agens/NOUN ./PUNCT suam/ADJ igitur/ADV similitudinem/NOUN in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB ad/ADP deum/PROPN pertinebat/VERB inducere/VERB perfectissime/ADV ,/PUNCT quantum/ADV naturae/NOUN creatae/VERB convenit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ perfectam/ADJ dei/PROPN similitudinem/NOUN non/ADV possunt/VERB consequi/VERB res/NOUN creatae/VERB secundum/ADP unam/NUM solam/ADJ speciem/NOUN creaturae/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ causa/NOUN excedat/VERB effectum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB in/ADP causa/NOUN simpliciter/ADV et/CCONJ unite/VERB ,/PUNCT in/ADP effectu/NOUN invenitur/VERB composite/ADV et/CCONJ multipliciter/ADV ,/PUNCT nisi/SCONJ effectus/NOUN pertingat/VERB ad/ADP speciem/NOUN causae/NOUN ;/PUNCT quod/PRON in/ADP proposito/VERB dici/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT non/ADV enim/ADV creatura/NOUN potest/VERB esse/AUX deo/PROPN aequalis/ADJ ./PUNCT oportuit/VERB igitur/ADV esse/VERB multiplicitatem/NOUN et/CCONJ varietatem/NOUN in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ inveniretur/VERB in/ADP eis/PRON dei/PROPN similitudo/NOUN perfecta/ADJ secundum/ADP modum/NOUN suum/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ quae/PRON fiunt/VERB ex/ADP materia/NOUN sunt/VERB in/ADP potentia/NOUN materiae/NOUN passiva/ADJ ,/PUNCT ita/ADV quae/PRON fiunt/VERB ab/ADP agente/NOUN oportet/VERB esse/VERB in/ADP potentia/NOUN activa/ADJ agentis/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ potentia/NOUN passiva/ADJ materiae/NOUN perfecte/ADV reduceretur/VERB in/ADP actum/NOUN si/SCONJ ex/ADP materia/NOUN fieret/VERB unum/NUM tantum/ADV eorum/PRON ad/ADP quae/PRON materia/NOUN est/VERB in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT ergo/ADV ,/PUNCT si/SCONJ aliquis/PRON agens/NOUN cuius/PRON potentia/NOUN est/VERB ad/ADP plures/ADJ effectus/NOUN ,/PUNCT faceret/VERB unum/NUM illorum/PRON tantum/ADV ,/PUNCT potentia/NOUN eius/PRON non/ADV ita/ADV complete/VERB reduceretur/VERB in/ADP actum/NOUN sicut/SCONJ cum/SCONJ facit/VERB plura/ADJ ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ potentia/NOUN activa/ADJ reducitur/VERB in/ADP actum/NOUN ,/PUNCT effectus/NOUN consequitur/VERB similitudinem/NOUN agentis/NOUN ./PUNCT ergo/ADV non/ADV esset/AUX perfecta/ADJ dei/PROPN similitudo/NOUN in/ADP universo/ADJ si/SCONJ esset/VERB unus/NUM tantum/ADV gradus/NOUN omnium/PRON entium/NOUN ./PUNCT propter/ADP hoc/PRON igitur/ADV est/VERB distinctio/NOUN in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ perfectius/ADV dei/PROPN similitudinem/NOUN consequantur/VERB per/ADP multa/ADJ quam/SCONJ per/ADP unum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quanto/ADV aliquid/PRON in/ADP pluribus/ADJ est/AUX deo/PROPN simile/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV perfectius/ADV ad/ADP eius/PRON similitudinem/NOUN accedit/VERB ./PUNCT in/ADP deo/PROPN autem/CCONJ est/VERB bonitas/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ diffusio/NOUN bonitatis/NOUN in/ADP alia/PRON ./PUNCT perfectius/ADV igitur/ADV accedit/VERB res/NOUN creata/VERB ad/ADP dei/PROPN similitudinem/NOUN si/SCONJ non/ADV solum/ADV bona/ADJ est/AUX sed/CCONJ etiam/ADV ad/ADP bonitatem/NOUN aliorum/PRON agere/VERB potest/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ si/SCONJ solum/ADV in/ADP se/PRON bona/ADJ esset/AUX :/PUNCT sicut/SCONJ similius/ADJ est/AUX soli/NOUN quod/PRON lucet/VERB et/CCONJ illuminat/VERB quam/SCONJ quod/PRON lucet/VERB tantum/ADV ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ posset/VERB creatura/NOUN ad/ADP bonitatem/NOUN alterius/PRON creaturae/NOUN agere/VERB nisi/SCONJ esset/VERB in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB pluralitas/NOUN et/CCONJ inaequalitas/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ agens/NOUN est/AUX aliud/PRON a/ADP patiente/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ honorabilius/ADJ eo/PRON ./PUNCT oportuit/VERB igitur/ADV ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ in/ADP creaturis/NOUN esset/VERB perfecta/ADJ dei/PROPN imitatio/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ diversi/ADJ gradus/NOUN in/ADP creaturis/NOUN invenirentur/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT plura/ADJ bona/NOUN uno/NUM bono/NOUN finito/VERB sunt/AUX meliora/ADJ :/PUNCT habent/VERB enim/ADV hoc/PRON et/CCONJ adhuc/ADV amplius/ADJ ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ creaturae/NOUN bonitas/NOUN finita/VERB est/AUX :/PUNCT est/AUX enim/ADV deficiens/VERB ab/ADP infinita/ADJ dei/PROPN bonitate/NOUN ./PUNCT perfectius/ADJ est/AUX igitur/ADV universum/ADJ creaturarum/NOUN si/SCONJ sunt/AUX plures/ADJ ,/PUNCT quam/SCONJ si/SCONJ esset/VERB unus/NUM tantum/ADV gradus/NOUN rerum/NOUN ./PUNCT summo/ADJ autem/CCONJ bono/NOUN competit/VERB facere/VERB quod/PRON melius/ADJ est/AUX ./PUNCT ergo/ADV conveniens/VERB ei/PRON fuit/AUX ut/SCONJ plures/ADJ faceret/VERB creaturarum/NOUN gradus/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT bonitas/NOUN speciei/NOUN excedit/VERB bonitatem/NOUN individui/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ formale/NOUN id/NOUN quod/PRON est/AUX materiale/ADJ ./PUNCT magis/ADV igitur/ADV addit/VERB ad/ADP bonitatem/NOUN universi/ADJ multitudo/NOUN specierum/NOUN quam/SCONJ multitudo/NOUN individuorum/NOUN in/ADP una/NUM specie/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV ad/ADP perfectionem/NOUN universi/ADJ pertinens/VERB non/ADV solum/ADV quod/SCONJ multa/ADJ sint/VERB individua/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ sint/VERB etiam/ADV diversae/ADJ rerum/NOUN species/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB diversi/ADJ gradus/NOUN in/ADP rebus/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT omne/PRON quod/PRON agit/VERB per/ADP intellectum/NOUN ,/PUNCT repraesentat/VERB speciem/NOUN sui/ADJ intellectus/NOUN in/ADP re/NOUN facta/VERB :/PUNCT sic/ADV enim/ADV agens/NOUN per/ADP artem/NOUN sibi/PRON facit/VERB simile/ADJ ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ fecit/VERB creaturam/NOUN ut/SCONJ agens/VERB per/ADP intellectum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT species/NOUN igitur/ADV intellectus/NOUN divini/ADJ repraesentatur/VERB in/ADP creatura/NOUN per/ADP ipsum/PRON facta/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ multa/ADJ intelligens/VERB non/ADV sufficienter/ADV repraesentatur/VERB in/ADP uno/NUM tantum/ADV ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN divinus/ADJ multa/ADJ intelligat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ probatum/VERB est/AUX ,/PUNCT perfectius/ADV seipsum/PRON repraesentat/VERB si/SCONJ plures/ADJ universorum/ADJ graduum/NOUN creaturas/NOUN producat/VERB quam/SCONJ si/SCONJ unum/NUM tantum/ADV produxisset/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT operi/NOUN a/ADP summe/ADV bono/ADJ artifice/NOUN facto/VERB non/ADV debuit/VERB deesse/VERB summa/ADJ perfectio/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ bonum/NOUN ordinis/NOUN diversorum/ADJ est/AUX melius/ADJ quolibet/PRON illorum/PRON ordinatorum/VERB per/ADP se/PRON sumpto/VERB :/PUNCT est/AUX enim/ADV formale/ADJ respectu/NOUN singularium/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ perfectio/NOUN totius/PRON respectu/NOUN partium/NOUN ./PUNCT non/ADV debuit/VERB ergo/ADV bonum/NOUN ordinis/NOUN operi/NOUN dei/PROPN deesse/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ bonum/NOUN esse/VERB non/ADV posset/VERB ,/PUNCT si/SCONJ diversitas/NOUN et/CCONJ inaequalitas/NOUN creaturarum/NOUN non/ADV fuisset/VERB ./PUNCT est/VERB igitur/ADV diversitas/NOUN et/CCONJ inaequalitas/NOUN in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB non/ADV a/ADP casu/NOUN ;/PUNCT non/ADV ex/ADP materiae/NOUN diversitate/NOUN ;/PUNCT non/ADV propter/ADP interventum/NOUN aliquarum/PRON causarum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ meritorum/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP propria/ADJ dei/PROPN intentione/NOUN perfectionem/NOUN creaturae/NOUN dare/VERB volentis/VERB qualem/PRON possibile/ADJ erat/AUX eam/PRON habere/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB gen./X 1-31/NUM :/PUNCT vidit/VERB deus/PROPN cuncta/PRON quae/PRON fecerat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ erant/AUX valde/ADV bona/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ de/ADP singulis/ADJ dixisset/VERB quod/SCONJ sunt/AUX bona/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ singula/ADJ quidem/ADV sunt/AUX in/ADP suis/ADJ naturis/NOUN bona/ADJ :/PUNCT simul/PART autem/CCONJ omnia/NOUN valde/ADV bona/NOUN ,/PUNCT propter/ADP ordinem/NOUN universi/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX ultima/ADJ et/CCONJ nobilissima/ADJ perfectio/NOUN in/ADP rebus/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ oportuit/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN universi/ADJ aliquas/PRON creaturas/NOUN intellectuales/ADJ esse/VERB ./PUNCT hac/PRON igitur/ADV existente/VERB causa/NOUN diversitatis/NOUN in/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT restat/VERB nunc/ADV de/ADP rebus/NOUN distinctis/VERB prosequi/VERB ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP fidei/NOUN veritatem/NOUN pertinet/VERB :/PUNCT quod/PRON erat/AUX tertium/ADJ a/ADP nobis/PRON propositorum/VERB ./PUNCT et/CCONJ ostendemus/VERB primo/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ ex/ADP divina/NOUN dispositione/NOUN perfectionem/NOUN rebus/NOUN creatis/VERB secundum/ADP suum/ADJ modum/NOUN optimam/ADJ assignante/VERB ,/PUNCT consequens/VERB fuit/AUX quod/SCONJ quaedam/PRON creaturae/NOUN intellectuales/ADJ fierent/VERB ,/PUNCT in/ADP summo/ADJ rerum/NOUN vertice/NOUN constitutae/VERB ./PUNCT tunc/ADV enim/ADV effectus/NOUN maxime/ADV perfectus/ADJ est/AUX quando/SCONJ in/ADP suum/ADJ redit/VERB principium/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ circulus/NOUN inter/ADP omnes/PRON figuras/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ motus/NOUN circularis/ADJ inter/ADP omnes/PRON motus/NOUN ,/PUNCT est/AUX maxime/ADV perfectus/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ in/ADP eis/PRON ad/ADP principium/NOUN reditur/VERB ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON igitur/ADV quod/SCONJ universum/ADJ creaturarum/NOUN ultimam/ADJ perfectionem/NOUN consequatur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB creaturas/NOUN ad/ADP suum/ADJ redire/VERB principium/NOUN ./PUNCT redeunt/VERB autem/CCONJ ad/ADP suum/ADJ principium/NOUN singulae/ADJ et/CCONJ omnes/PRON creaturae/NOUN inquantum/SCONJ sui/ADJ principii/NOUN similitudinem/NOUN gerunt/VERB secundum/ADP suum/ADJ esse/NOUN et/CCONJ suam/ADJ naturam/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON quandam/PRON perfectionem/NOUN habent/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ omnes/PRON effectus/NOUN tunc/ADV maxime/ADV perfecti/ADJ sunt/AUX quando/SCONJ maxime/ADV similantur/VERB causae/NOUN agenti/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ domus/NOUN quando/SCONJ maxime/ADV similatur/VERB arti/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ignis/NOUN quando/SCONJ maxime/ADV similatur/VERB generanti/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN dei/PROPN creaturarum/NOUN productionis/NOUN principium/NOUN sit/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT necesse/ADJ fuit/AUX ad/ADP creaturarum/NOUN perfectionem/NOUN quod/SCONJ aliquae/PRON creaturae/NOUN essent/VERB intelligentes/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT perfectio/NOUN secunda/ADJ in/ADP rebus/NOUN addit/VERB supra/ADP primam/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ esse/NOUN et/CCONJ natura/NOUN rei/NOUN consideratur/VERB secundum/ADP primam/ADJ perfectionem/NOUN ,/PUNCT ita/PART operatio/NOUN secundum/ADP perfectionem/NOUN secundam/ADJ ./PUNCT oportuit/VERB igitur/ADV ,/PUNCT ad/ADP consummatam/VERB universi/ADJ perfectionem/NOUN ,/PUNCT esse/VERB aliquas/PRON creaturas/NOUN quae/PRON in/ADP deum/PROPN redirent/VERB non/ADV solum/ADV secundum/ADP naturae/NOUN similitudinem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV per/ADP operationem/NOUN ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV non/ADV potest/VERB esse/VERB nisi/SCONJ per/ADP actum/NOUN intellectus/NOUN et/CCONJ voluntatis/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ nec/CCONJ ipse/PRON deus/PROPN aliter/ADV erga/ADP seipsum/PRON operationem/NOUN habet/VERB ./PUNCT oportuit/VERB igitur/ADV ,/PUNCT ad/ADP perfectionem/NOUN optimam/ADJ universi/ADJ ,/PUNCT esse/VERB aliquas/PRON creaturas/NOUN intellectuales/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ perfecte/ADV divinae/ADJ bonitatis/NOUN repraesentatio/NOUN per/ADP creaturas/NOUN fieret/VERB ,/PUNCT oportuit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT non/ADV solum/ADV quod/SCONJ res/NOUN bonae/ADJ fierent/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quod/SCONJ ad/ADP aliorum/PRON bonitatem/NOUN agerent/VERB ./PUNCT assimilatur/VERB autem/CCONJ perfecte/ADV aliquid/PRON alteri/PRON in/ADP agendo/VERB quando/SCONJ non/ADV solum/ADV est/VERB eadem/PRON species/NOUN actionis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV idem/PRON modus/NOUN agendi/VERB ./PUNCT oportuit/VERB igitur/ADV ,/PUNCT ad/ADP summam/ADJ rerum/NOUN perfectionem/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ essent/VERB aliquae/PRON creaturae/NOUN quae/PRON agerent/VERB hoc/PRON modo/NOUN quo/PRON deus/PROPN agit/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ supra/ADP quod/SCONJ deus/PROPN agit/VERB per/ADP intellectum/NOUN et/CCONJ voluntatem/NOUN ./PUNCT oportuit/VERB igitur/ADV aliquas/PRON creaturas/NOUN esse/VERB intelligentes/VERB et/CCONJ volentes/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT similitudo/NOUN effectus/NOUN ad/ADP causam/NOUN agentem/VERB attenditur/VERB secundum/ADP formam/NOUN effectus/NOUN quae/PRON praeexistit/VERB in/ADP agente/NOUN :/PUNCT agens/NOUN enim/ADV agit/VERB sibi/PRON simile/ADJ in/ADP forma/NOUN secundum/ADP quam/PRON agit/VERB ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ agentis/NOUN recipitur/VERB quidem/ADV in/ADP effectu/NOUN quandoque/ADV secundum/ADP eundem/PRON modum/NOUN essendi/VERB quo/PRON est/VERB in/ADP agente/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN ignis/NOUN generati/VERB eundem/PRON essendi/VERB habet/VERB modum/NOUN cum/ADP forma/NOUN ignis/NOUN generantis/VERB ;/PUNCT quandoque/PART vero/NOUN secundum/ADP alium/PRON modum/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN domus/NOUN quae/PRON est/VERB intelligibiliter/ADV in/ADP mente/NOUN artificis/NOUN ,/PUNCT recipitur/VERB materialiter/ADV in/ADP domo/NOUN quae/PRON est/VERB extra/ADP animam/NOUN ./PUNCT patet/VERB autem/CCONJ perfectiorem/ADJ esse/AUX primam/ADJ similitudinem/NOUN quam/SCONJ secundam/NOUN ./PUNCT perfectio/NOUN autem/CCONJ universitatis/NOUN creaturarum/NOUN consistit/VERB in/ADP similitudine/NOUN ad/ADP deum/PROPN :/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV perfectio/NOUN cuiuslibet/PRON effectus/NOUN in/ADP similitudine/NOUN ad/ADP causam/NOUN agentem/VERB ./PUNCT requirit/VERB igitur/ADV summa/ADJ universi/ADJ perfectio/NOUN non/ADV solum/ADV secundam/ADJ assimilationem/NOUN creaturae/NOUN ad/ADP deum/PROPN ,/PUNCT sed/CCONJ primam/ADJ ,/PUNCT quantum/ADV possibile/ADJ est/AUX ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ per/ADP quam/PRON deus/PROPN agit/VERB creaturam/NOUN ,/PUNCT est/AUX forma/NOUN intelligibilis/ADJ in/ADP ipso/PRON :/PUNCT est/VERB enim/ADV agens/NOUN per/ADP intellectum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ad/ADP summam/ADJ perfectionem/NOUN universi/ADJ esse/VERB aliquas/PRON creaturas/NOUN in/ADP quibus/PRON secundum/ADP esse/NOUN intelligibile/ADJ forma/NOUN divini/ADJ intellectus/NOUN exprimatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/VERB esse/VERB creaturas/NOUN secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN intellectuales/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT ad/ADP productionem/NOUN creaturarum/NOUN nihil/PRON aliud/PRON movet/VERB deum/PROPN nisi/SCONJ sua/ADJ bonitas/NOUN ,/PUNCT quam/PRON rebus/NOUN aliis/PRON communicare/VERB voluit/VERB secundum/ADP modum/NOUN assimilationis/NOUN ad/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT similitudo/NOUN autem/CCONJ unius/NUM invenitur/VERB in/ADP altero/PRON dupliciter/ADV :/PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP esse/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ similitudo/NOUN caloris/NOUN ignei/ADJ est/VERB in/ADP re/NOUN calefacta/VERB per/ADP ignem/NOUN ;/PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP cognitionem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ similitudo/NOUN ignis/NOUN est/VERB in/ADP visu/NOUN vel/CCONJ tactu/NOUN ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON igitur/ADV quod/SCONJ similitudo/NOUN dei/PROPN perfecte/ADV esset/VERB in/ADP rebus/NOUN modis/NOUN possibilibus/ADJ ,/PUNCT oportuit/VERB quod/SCONJ divina/ADJ bonitas/NOUN rebus/NOUN per/ADP similitudinem/NOUN communicaretur/VERB non/ADV solum/ADV in/ADP essendo/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ cognoscendo/VERB ./PUNCT cognoscere/VERB autem/CCONJ divinam/ADJ bonitatem/NOUN solus/ADJ intellectus/NOUN potest/VERB ./PUNCT oportuit/VERB igitur/ADV esse/VERB creaturas/NOUN intellectuales/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT in/ADP omnibus/PRON decenter/ADV ordinatis/VERB habitudo/NOUN secundorum/ADJ ad/ADP ultima/ADJ imitatur/VERB habitudinem/NOUN primi/ADJ ad/ADP omnia/PRON secunda/ADJ et/CCONJ ultima/ADJ ,/PUNCT licet/SCONJ quandoque/ADV deficienter/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ deus/PROPN in/ADP se/PRON omnes/PRON creaturas/NOUN comprehendit/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON repraesentatur/VERB in/ADP corporalibus/ADJ creaturis/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ per/ADP alium/PRON modum/NOUN :/PUNCT semper/ADV enim/ADV invenitur/VERB superius/ADJ corpus/NOUN comprehendens/VERB et/CCONJ continens/VERB inferius/ADJ ;/PUNCT tamen/ADV secundum/ADP extensionem/NOUN quantitatis/NOUN ;/PUNCT cum/SCONJ deus/PROPN omnes/PRON creaturas/NOUN simplici/ADJ modo/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV quantitatis/NOUN extensione/NOUN ,/PUNCT contineat/VERB ./PUNCT ut/SCONJ igitur/ADV nec/CCONJ in/ADP hoc/PRON modo/NOUN continendi/VERB dei/PROPN imitatio/NOUN creaturis/NOUN deesset/VERB ,/PUNCT factae/VERB sunt/AUX creaturae/NOUN intellectuales/ADJ ,/PUNCT quae/PRON creaturas/NOUN corporales/ADJ continerent/VERB ,/PUNCT non/ADV extensione/NOUN quantitatis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ simpliciter/ADV per/ADP modum/NOUN intelligibilem/ADJ :/PUNCT nam/ADV quod/PRON intelligitur/VERB est/VERB in/ADP intelligente/VERB ,/PUNCT et/CCONJ eius/PRON intellectuali/ADJ operatione/NOUN comprehenditur/VERB ./PUNCT quod/SCONJ substantiae/NOUN intellectuales/ADJ sunt/AUX volentes/VERB ./PUNCT has/PRON autem/CCONJ substantias/NOUN intellectuales/ADJ necesse/ADJ est/AUX esse/AUX volentes/VERB ./PUNCT inest/VERB enim/ADV omnibus/PRON appetitus/NOUN boni/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ bonum/NOUN sit/VERB quod/PRON omnia/PRON appetunt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ philosophi/NOUN tradunt/VERB ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ appetitus/NOUN in/ADP his/PRON quidem/ADV quae/PRON cognitione/NOUN carent/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB naturalis/ADJ appetitus/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ dicitur/VERB quod/SCONJ lapis/NOUN appetit/VERB esse/VERB deorsum/ADV ./PUNCT in/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON cognitionem/NOUN sensitivam/ADJ habent/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB appetitus/NOUN animalis/ADJ ,/PUNCT qui/PRON dividitur/VERB in/ADP concupiscibilem/ADJ et/CCONJ irascibilem/ADJ ./PUNCT in/ADP his/PRON vero/ADV quae/PRON intelligunt/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB appetitus/NOUN intellectualis/ADJ seu/CCONJ rationalis/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX voluntas/NOUN ./PUNCT substantiae/NOUN igitur/ADV intellectuales/ADJ creatae/VERB habent/VERB voluntatem/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quod/PRON est/VERB per/ADP aliud/PRON ,/PUNCT reducitur/VERB in/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP se/PRON tanquam/SCONJ in/ADP prius/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ ,/PUNCT secundum/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT in/ADP viii/NUM phys./X ,/PUNCT mota/VERB ab/ADP alio/PRON reducuntur/VERB in/ADP prima/ADJ moventia/VERB seipsa/PRON ;/PUNCT in/ADP syllogismis/NOUN etiam/ADV conclusiones/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX notae/VERB ex/ADP aliis/PRON ,/PUNCT reducuntur/VERB in/ADP prima/ADJ principia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX nota/VERB per/ADP seipsa/PRON ./PUNCT inveniuntur/VERB autem/CCONJ in/ADP substantiis/NOUN creatis/VERB quaedam/PRON quae/PRON non/ADV agunt/VERB seipsa/PRON ad/ADP operandum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ aguntur/VERB vi/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ inanimata/NOUN ,/PUNCT plantae/NOUN et/CCONJ animalia/NOUN bruta/ADJ :/PUNCT non/ADV enim/ADV est/VERB in/ADP eis/PRON agere/VERB et/CCONJ non/ADV agere/VERB ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ fiat/VERB reductio/NOUN in/ADP aliqua/PRON prima/ADJ quae/PRON seipsa/PRON agant/VERB ad/ADP operandum/VERB ./PUNCT prima/ADJ autem/CCONJ in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB sunt/AUX substantiae/NOUN intellectuales/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT hae/PRON igitur/ADV substantiae/NOUN se/PRON agunt/VERB ad/ADP operandum/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX proprium/ADJ voluntatis/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON substantia/NOUN aliqua/PRON est/AUX domina/NOUN sui/ADJ actus/NOUN ,/PUNCT utpote/SCONJ in/ADP ipsa/PRON existens/VERB agere/VERB et/CCONJ non/ADV agere/VERB ./PUNCT substantiae/NOUN igitur/ADV intellectuales/ADJ creatae/VERB habent/VERB voluntatem/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT principium/NOUN cuiuslibet/PRON operationis/NOUN est/AUX forma/NOUN per/ADP quam/PRON aliquid/PRON est/VERB actu/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ omne/PRON agens/NOUN agat/VERB inquantum/SCONJ est/VERB actu/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ secundum/ADP modum/NOUN formae/NOUN sit/VERB modus/NOUN operationis/NOUN consequentis/VERB formam/NOUN ./PUNCT forma/NOUN igitur/ADV quae/PRON non/ADV est/VERB ab/ADP ipso/PRON agente/VERB per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT causat/VERB operationem/NOUN cuius/PRON agens/NOUN non/ADV est/AUX dominus/NOUN ./PUNCT si/SCONJ qua/ADV vero/ADV fuerit/AUX forma/NOUN quae/PRON sit/VERB ab/ADP eo/PRON qui/PRON per/ADP ipsam/PRON operatur/VERB ,/PUNCT operationis/NOUN etiam/ADV consequentis/VERB operans/VERB dominium/NOUN habebit/VERB ./PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ naturales/ADJ ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON sequuntur/VERB motus/NOUN et/CCONJ operationes/NOUN naturales/ADJ ,/PUNCT non/ADV sunt/VERB ab/ADP his/PRON quorum/PRON sunt/AUX formae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ab/ADP exterioribus/ADJ agentibus/NOUN totaliter/ADV :/PUNCT cum/SCONJ per/ADP formam/NOUN naturalem/ADJ unumquodque/PRON esse/VERB habeat/VERB in/ADP sua/ADJ natura/NOUN ;/PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ potest/VERB esse/AUX sibi/PRON causa/NOUN essendi/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV quae/PRON moventur/VERB naturaliter/ADV ,/PUNCT non/ADV movent/VERB seipsa/PRON :/PUNCT non/ADV enim/ADV grave/ADJ movet/VERB seipsum/PRON deorsum/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ generans/VERB ,/PUNCT quod/PRON dedit/VERB ei/PRON formam/NOUN ./PUNCT in/ADP animalibus/NOUN etiam/ADV brutis/ADJ formae/NOUN sensatae/ADJ vel/CCONJ imaginatae/VERB moventes/VERB non/ADV sunt/AUX adinventae/VERB ab/ADP ipsis/PRON animalibus/NOUN brutis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ sunt/AUX receptae/VERB in/ADP eis/PRON ab/ADP exterioribus/ADJ sensibilibus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON agunt/VERB in/ADP sensum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ diiudicatae/VERB per/ADP naturale/ADJ aestimatorium/ADJ ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT licet/SCONJ quodammodo/ADV dicantur/VERB movere/VERB seipsa/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ eorum/PRON una/NUM pars/NOUN est/AUX movens/VERB et/CCONJ alia/PRON est/AUX mota/VERB ,/PUNCT tamen/ADV ipsum/PRON movere/VERB non/ADV est/VERB eis/PRON ex/ADP seipsis/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ partim/NOUN ex/ADP exterioribus/ADJ sensatis/NOUN et/CCONJ partim/NOUN a/ADP natura/NOUN ./PUNCT inquantum/SCONJ enim/ADV appetitus/NOUN movet/VERB membra/NOUN ,/PUNCT dicuntur/VERB seipsa/PRON movere/VERB ,/PUNCT quod/PRON habent/VERB supra/ADP inanimata/ADJ et/CCONJ plantas/NOUN ;/PUNCT inquantum/SCONJ vero/ADV ipsum/PRON appetere/VERB de/ADP necessitate/NOUN sequitur/VERB in/ADP eis/PRON ex/ADP formis/NOUN acceptis/VERB per/ADP sensum/NOUN et/CCONJ iudicium/NOUN naturalis/ADJ aestimationis/NOUN ,/PUNCT non/ADV sibi/PRON sunt/AUX causa/NOUN quod/SCONJ moveant/VERB ./PUNCT unde/ADV non/ADV habent/VERB dominium/NOUN sui/ADJ actus/NOUN ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ intellecta/VERB ,/PUNCT per/ADP quam/PRON substantia/NOUN intellectualis/ADJ operatur/VERB ,/PUNCT est/VERB ab/ADP ipso/PRON intellectu/NOUN ,/PUNCT utpote/SCONJ per/ADP ipsum/PRON concepta/VERB et/CCONJ quodammodo/ADV excogitata/VERB :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB de/ADP forma/NOUN artis/NOUN ,/PUNCT quam/PRON artifex/NOUN concipit/VERB et/CCONJ excogitat/VERB et/CCONJ per/ADP eam/PRON operatur/VERB ./PUNCT substantiae/NOUN igitur/ADV intellectuales/ADJ seipsas/PRON agunt/VERB ad/ADP operandum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ habentes/VERB suae/ADJ operationis/NOUN dominium/NOUN ./PUNCT habent/VERB igitur/ADV voluntatem/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT activum/ADJ oportet/VERB esse/AUX proportionatum/VERB passivo/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ motivum/NOUN mobili/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP habentibus/VERB cognitionem/NOUN vis/NOUN apprehensiva/ADJ se/PRON habet/VERB ad/ADP appetitivam/ADJ sicut/SCONJ motivum/NOUN ad/ADP mobile/NOUN :/PUNCT nam/ADV apprehensum/VERB per/ADP sensum/NOUN vel/CCONJ imaginationem/NOUN vel/CCONJ intellectum/NOUN ,/PUNCT movet/VERB appetitum/NOUN intellectualem/ADJ vel/CCONJ animalem/ADJ ./PUNCT apprehensio/NOUN autem/CCONJ intellectiva/ADJ non/ADV determinatur/VERB ad/ADP quaedam/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX omnium/PRON :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ de/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ philosophus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ est/VERB quo/PRON est/VERB omnia/PRON fieri/VERB ./PUNCT appetitus/NOUN igitur/ADV intellectualis/ADJ substantiae/NOUN est/AUX ad/ADP omnia/PRON se/PRON habens/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX proprium/ADJ voluntatis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ad/ADP omnia/PRON se/PRON habeat/VERB :/PUNCT unde/ADV in/ADP iii/NUM ethicorum/NOUN philosophus/NOUN dicit/VERB quod/SCONJ est/AUX et/CCONJ possibilium/ADJ et/CCONJ impossibilium/ADJ ./PUNCT substantiae/NOUN igitur/ADV intellectuales/ADJ habent/VERB voluntatem/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ substantiae/NOUN intellectuales/ADJ sunt/AUX liberi/ADJ arbitrii/NOUN in/ADP agendo/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ praedictae/VERB substantiae/NOUN sunt/AUX liberi/ADJ arbitrii/NOUN in/ADP operando/VERB ./PUNCT quod/SCONJ enim/ADV arbitrio/NOUN agant/VERB ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX :/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ per/ADP cognitionem/NOUN intellectivam/ADJ iudicium/NOUN habent/VERB de/ADP operandis/VERB ./PUNCT libertatem/NOUN autem/CCONJ necesse/ADJ est/AUX eas/PRON habere/VERB ,/PUNCT si/SCONJ habent/VERB dominium/NOUN sui/ADJ actus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT sunt/AUX igitur/ADV praedictae/VERB substantiae/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN in/ADP agendo/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT liberum/ADJ est/AUX quod/PRON sui/PRON causa/NOUN est/AUX ./PUNCT quod/PRON ergo/ADV non/ADV est/AUX sibi/PRON causa/NOUN agendi/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX liberum/ADJ in/ADP agendo/VERB ./PUNCT quaecumque/PRON autem/CCONJ non/ADV moventur/VERB neque/CCONJ agunt/VERB nisi/SCONJ ab/ADP aliis/PRON mota/VERB ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX sibi/PRON ipsis/PRON causa/NOUN agendi/VERB ./PUNCT sola/ADJ ergo/ADV moventia/VERB se/PRON ipsa/PRON libertatem/NOUN in/ADP agendo/VERB habent/VERB ./PUNCT et/CCONJ haec/PRON sola/ADJ iudicio/NOUN agunt/VERB :/PUNCT nam/ADV movens/VERB seipsum/PRON dividitur/VERB in/ADP movens/VERB et/CCONJ motum/VERB ;/PUNCT movens/VERB autem/CCONJ est/AUX appetitus/NOUN ab/ADP intellectu/NOUN vel/CCONJ phantasia/NOUN aut/CCONJ sensu/NOUN motus/VERB ,/PUNCT quorum/PRON est/AUX iudicare/VERB ./PUNCT horum/PRON igitur/ADV haec/PRON sola/ADJ libere/ADV iudicant/VERB quaecumque/PRON in/ADP iudicando/VERB seipsa/PRON movent/VERB ./PUNCT nulla/PRON autem/CCONJ potentia/NOUN iudicans/VERB seipsam/PRON ad/ADP iudicandum/VERB movet/VERB nisi/SCONJ supra/ADP actum/NOUN suum/ADJ reflectatur/VERB :/PUNCT oportet/VERB enim/ADV ,/PUNCT si/SCONJ se/PRON ad/ADP iudicandum/VERB agit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ suum/ADJ iudicium/NOUN cognoscat/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV solius/ADJ intellectus/NOUN est/AUX ./PUNCT sunt/AUX igitur/ADV animalia/NOUN irrationalia/ADJ quodammodo/ADV liberi/NOUN quidem/ADV motus/NOUN sive/CCONJ actionis/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ liberi/ADJ iudicii/NOUN ;/PUNCT inanimata/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT quae/PRON solum/ADV ab/ADP aliis/PRON moventur/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV liberae/ADJ actionis/NOUN aut/CCONJ motus/NOUN ;/PUNCT intellectualia/NOUN vero/NOUN non/ADV solum/ADV actionis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV liberi/NOUN iudicii/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB liberum/ADJ arbitrium/NOUN habere/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT forma/NOUN apprehensa/VERB est/AUX principium/NOUN movens/VERB secundum/ADP quod/SCONJ apprehenditur/VERB sub/ADP ratione/NOUN boni/ADJ vel/CCONJ convenientis/VERB :/PUNCT actio/NOUN enim/ADV exterior/ADJ in/ADP moventibus/VERB seipsa/PRON procedit/VERB ex/ADP iudicio/NOUN quo/PRON iudicatur/VERB aliquid/PRON esse/AUX bonum/ADJ vel/CCONJ conveniens/VERB per/ADP formam/NOUN praedictam/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV iudicans/VERB ad/ADP iudicandum/VERB seipsum/PRON moveat/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ per/ADP aliquam/PRON altiorem/ADJ formam/NOUN apprehensam/VERB se/PRON moveat/VERB ad/ADP iudicandum/VERB ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV esse/VERB non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ ipsa/PRON ratio/NOUN boni/NOUN vel/CCONJ convenientis/VERB ,/PUNCT per/ADP quam/PRON de/ADP quolibet/PRON determinato/VERB bono/NOUN vel/CCONJ convenienti/VERB iudicatur/VERB ./PUNCT illa/PRON igitur/ADV sola/ADJ se/PRON ad/ADP iudicandum/VERB movent/VERB quae/PRON communem/ADJ boni/NOUN vel/CCONJ convenientis/VERB rationem/NOUN apprehendunt/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ sunt/AUX sola/ADJ intellectualia/ADJ ./PUNCT sola/ADJ igitur/ADV intellectualia/ADJ se/PRON non/ADV solum/ADV ad/ADP agendum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV ad/ADP iudicandum/VERB movent/VERB ./PUNCT sola/ADJ igitur/ADV ipsa/PRON sunt/AUX libera/ADJ in/ADP iudicando/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/VERB liberum/ADJ arbitrium/NOUN habere/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT a/ADP conceptione/NOUN universali/ADJ non/ADV sequitur/VERB motus/NOUN et/CCONJ actio/NOUN nisi/SCONJ mediante/VERB particulari/ADJ apprehensione/NOUN :/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ motus/NOUN et/CCONJ actio/NOUN circa/ADP particularia/ADJ est/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ est/AUX naturaliter/ADV universalium/ADJ apprehensivus/ADJ ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON igitur/ADV quod/SCONJ ex/ADP apprehensione/NOUN intellectus/NOUN sequatur/VERB motus/NOUN aut/CCONJ quaecumque/PRON actio/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ universalis/ADJ intellectus/NOUN conceptio/NOUN applicetur/VERB ad/ADP particularia/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ universale/ADJ continet/VERB in/ADP potentia/NOUN multa/ADJ particularia/ADJ ./PUNCT potest/VERB igitur/ADV applicatio/NOUN conceptionis/NOUN intellectualis/ADJ fieri/VERB ad/ADP plura/ADJ et/CCONJ diversa/ADJ ./PUNCT iudicium/NOUN igitur/ADV intellectus/NOUN de/ADP agibilibus/ADJ non/ADV est/AUX determinatum/VERB ad/ADP unum/NUM tantum/ADV ./PUNCT habent/VERB igitur/ADV omnia/PRON intellectualia/ADJ liberum/ADJ arbitrium/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT iudicii/NOUN libertate/NOUN carent/VERB aliqua/PRON vel/CCONJ propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ nullum/PRON habent/VERB iudicium/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ quae/PRON cognitione/NOUN carent/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ lapides/NOUN et/CCONJ plantae/NOUN :/PUNCT vel/CCONJ quia/SCONJ habent/VERB iudicium/NOUN a/ADP natura/NOUN determinatum/VERB ad/ADP unum/NUM ,/PUNCT sicut/SCONJ irrationalia/ADJ animalia/NOUN ;/PUNCT naturali/ADJ enim/ADV existimatione/NOUN iudicat/VERB ovis/NOUN lupum/NOUN sibi/PRON nocivum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP hoc/PRON iudicio/NOUN fugit/VERB ipsum/PRON ;/PUNCT similiter/NOUN autem/CCONJ in/ADP aliis/NOUN ./PUNCT quaecumque/PRON igitur/ADV habent/VERB iudicium/NOUN de/ADP agendis/VERB non/ADV determinatum/VERB a/ADP natura/NOUN ad/ADP unum/NUM ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX liberi/ADJ arbitrii/NOUN esse/AUX ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ sunt/AUX omnia/PRON intellectualia/ADJ ./PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV apprehendit/VERB non/ADV solum/ADV hoc/PRON vel/CCONJ illud/PRON bonum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ipsum/PRON bonum/NOUN commune/ADJ ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ intellectus/NOUN per/ADP formam/NOUN apprehensam/VERB moveat/VERB voluntatem/NOUN ;/PUNCT in/ADP omnibus/PRON autem/CCONJ movens/VERB et/CCONJ motum/VERB oporteat/VERB esse/AUX proportionata/VERB ;/PUNCT voluntas/NOUN substantiae/NOUN intellectualis/ADJ non/ADV erit/AUX determinata/VERB a/ADP natura/NOUN nisi/SCONJ ad/ADP bonum/NOUN commune/ADJ ./PUNCT quicquid/PRON igitur/ADV offeretur/VERB sibi/PRON sub/ADP ratione/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT poterit/VERB voluntas/NOUN inclinari/VERB in/ADP illud/PRON ,/PUNCT nulla/PRON determinatione/NOUN naturali/ADJ in/ADP contrarium/ADJ prohibente/VERB ./PUNCT omnia/PRON igitur/ADV intellectualia/ADJ liberam/ADJ voluntatem/NOUN habent/VERB ex/ADP iudicio/NOUN intellectus/NOUN venientem/VERB ./PUNCT quod/PRON est/VERB liberum/ADJ arbitrium/NOUN habere/VERB ,/PUNCT quod/PRON definitur/VERB esse/AUX liberum/ADJ de/ADP ratione/NOUN iudicium/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ non/ADV sit/AUX corpus/NOUN ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB autem/CCONJ ostenditur/VERB quod/SCONJ nulla/PRON substantia/NOUN intellectualis/ADJ est/AUX corpus/NOUN ./PUNCT nullum/PRON enim/ADV corpus/NOUN invenitur/VERB aliquid/PRON continere/VERB nisi/SCONJ per/ADP commensurationem/NOUN quantitatis/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ ,/PUNCT si/SCONJ se/PRON toto/PRON totum/PRON aliquid/PRON continet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ partem/NOUN parte/NOUN continet/VERB ,/PUNCT maiorem/NOUN quidem/ADV maiore/NOUN ,/PUNCT minorem/NOUN autem/CCONJ minore/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ non/ADV comprehendit/VERB rem/NOUN aliquam/PRON intellectam/VERB per/ADP aliquam/PRON quantitatis/NOUN commensurationem/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ se/PRON toto/PRON intelligat/VERB et/CCONJ comprehendat/VERB totum/PRON et/CCONJ partem/NOUN ,/PUNCT maiora/ADJ in/ADP quantitate/NOUN et/CCONJ minora/ADJ ./PUNCT nulla/PRON igitur/ADV substantia/NOUN intelligens/VERB est/AUX corpus/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT nullum/PRON corpus/NOUN potest/VERB alterius/PRON corporis/NOUN formam/NOUN substantialem/ADJ recipere/VERB nisi/SCONJ per/ADP corruptionem/NOUN suam/ADJ formam/NOUN amittat/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ non/ADV corrumpitur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV perficitur/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ recipit/VERB formas/NOUN omnium/PRON corporum/NOUN :/PUNCT perficitur/VERB enim/ADV in/ADP intelligendo/VERB ;/PUNCT intelligit/VERB autem/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ habet/VERB in/ADP se/PRON formas/NOUN intellectorum/VERB ./PUNCT nulla/PRON igitur/ADV substantia/NOUN intellectualis/ADJ est/AUX corpus/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT principium/NOUN diversitatis/NOUN individuorum/NOUN eiusdem/PRON speciei/NOUN est/AUX divisio/NOUN materiae/NOUN secundum/ADP quantitatem/NOUN :/PUNCT forma/NOUN enim/ADV huius/PRON ignis/NOUN a/ADP forma/NOUN illius/PRON ignis/NOUN non/ADV differt/VERB nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ est/VERB in/ADP diversis/ADJ partibus/NOUN in/ADP quas/PRON materia/NOUN dividitur/VERB ;/PUNCT nec/CCONJ aliter/NOUN quam/SCONJ divisione/NOUN quantitatis/NOUN ,/PUNCT sine/ADP qua/PRON substantia/NOUN est/AUX indivisibilis/ADJ ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ recipitur/VERB in/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT recipitur/VERB in/ADP eo/PRON secundum/ADP quantitatis/NOUN divisionem/NOUN ./PUNCT ergo/ADV forma/NOUN non/ADV recipitur/VERB in/ADP corpore/NOUN nisi/SCONJ ut/SCONJ individuata/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN esset/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT formae/NOUN rerum/NOUN intelligibiles/ADJ non/ADV reciperentur/VERB in/ADP eo/PRON nisi/SCONJ ut/SCONJ individuatae/VERB ./PUNCT intelligit/VERB autem/CCONJ intellectus/NOUN res/NOUN per/ADP formas/NOUN earum/PRON quas/PRON penes/ADP se/PRON habet/VERB ./PUNCT non/ADV ergo/ADV intellectus/NOUN intelligit/VERB universalia/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV particularia/ADJ ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT nullus/PRON igitur/ADV intellectus/NOUN est/AUX corpus/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT nihil/PRON agit/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP suam/ADJ speciem/NOUN :/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ forma/NOUN est/AUX principium/NOUN agendi/VERB in/ADP unoquoque/PRON ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN sit/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT actio/NOUN eius/PRON ordinem/NOUN corporum/NOUN non/ADV excedet/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV intelligeret/VERB nisi/SCONJ corpora/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ :/PUNCT intelligimus/VERB enim/ADV multa/ADJ quae/PRON non/ADV sunt/AUX corpora/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV non/ADV est/AUX corpus/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ substantia/NOUN intelligens/VERB est/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ est/AUX finitum/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ infinitum/ADJ ./PUNCT corpus/NOUN autem/CCONJ esse/AUX infinitum/ADJ actu/NOUN est/AUX impossibile/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP physicis/NOUN probatur/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV finitum/VERB corpus/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ corpus/NOUN esse/AUX ponatur/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT in/ADP nullo/PRON enim/ADV corpore/NOUN finito/VERB potest/VERB esse/VERB potentia/NOUN infinita/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT potentia/NOUN autem/CCONJ intellectus/NOUN est/AUX quodammodo/ADV infinita/ADJ in/ADP intelligendo/VERB :/PUNCT in/ADP infinitum/ADJ enim/ADV intelligit/VERB species/NOUN numerorum/NOUN augendo/VERB ,/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN species/NOUN figurarum/NOUN et/CCONJ proportionum/NOUN ;/PUNCT cognoscit/VERB etiam/ADV universale/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX virtute/NOUN infinitum/ADJ secundum/ADP suum/ADJ ambitum/NOUN ,/PUNCT continet/VERB enim/ADV individua/NOUN quae/PRON sunt/AUX potentia/NOUN infinita/ADJ ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV non/ADV est/AUX corpus/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX duo/NUM corpora/NOUN se/PRON invicem/ADV continere/VERB :/PUNCT cum/SCONJ continens/VERB excedat/VERB contentum/VERB ./PUNCT duo/NUM autem/CCONJ intellectus/NOUN se/PRON invicem/ADV continent/VERB et/CCONJ comprehendunt/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ unus/NUM alium/PRON intelligit/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV intellectus/NOUN corpus/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT nullius/PRON corporis/NOUN actio/NOUN reflectitur/VERB super/ADP agentem/NOUN :/PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV in/ADP physicis/NOUN quod/SCONJ nullum/PRON corpus/NOUN a/ADP seipso/PRON movetur/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP partem/NOUN ,/PUNCT ita/ADV scilicet/ADV quod/SCONJ una/NUM pars/NOUN eius/PRON sit/AUX movens/VERB et/CCONJ alia/NOUN mota/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ supra/ADP seipsum/PRON agendo/VERB reflectitur/VERB :/PUNCT intelligit/VERB enim/ADV seipsum/PRON non/ADV solum/ADV secundum/ADP partem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP totum/PRON ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV corpus/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT actio/NOUN corporis/NOUN ad/ADP actionem/NOUN non/ADV terminatur/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ motus/NOUN ad/ADP motum/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ in/ADP physicis/NOUN est/AUX probatum/VERB ./PUNCT actio/NOUN autem/CCONJ substantiae/NOUN intelligentis/VERB ad/ADP actionem/NOUN terminatur/VERB :/PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ intelligit/VERB rem/NOUN ,/PUNCT ita/ADV intelligit/VERB se/PRON intelligere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART in/ADP infinitum/NOUN ./PUNCT substantia/NOUN igitur/ADV intelligens/VERB non/ADV est/AUX corpus/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ sacra/ADJ scriptura/NOUN substantias/NOUN intellectuales/ADJ spiritus/NOUN nominat/VERB :/PUNCT per/ADP quem/PRON modum/NOUN consuevit/VERB deum/PROPN incorporeum/NOUN nominare/VERB ,/PUNCT secundum/ADP illud/PRON ioan./X 4-24/NUM ,/PUNCT deus/PROPN spiritus/NOUN est/AUX ./PUNCT dicitur/VERB autem/CCONJ sap./X 7-22/NUM est/VERB autem/CCONJ in/ADP illa/PRON ,/PUNCT scilicet/PART divina/ADJ sapientia/NOUN ,/PUNCT spiritus/NOUN intelligentiae/NOUN ,/PUNCT qui/PRON capiat/VERB omnes/PRON spiritus/NOUN intelligibiles/ADJ ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN antiquorum/ADJ naturalium/ADJ ,/PUNCT qui/PRON nullam/PRON substantiam/NOUN nisi/SCONJ corpoream/NOUN esse/VERB ponebant/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ animam/NOUN dicebant/VERB esse/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ignem/NOUN vel/CCONJ aerem/NOUN vel/CCONJ aquam/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ aliud/PRON huiusmodi/ADV ./PUNCT quam/PRON quidem/ADV opinionem/NOUN in/ADP fidem/NOUN christianam/ADJ quidam/PRON inducere/VERB sunt/AUX conati/VERB ,/PUNCT dicentes/VERB animam/NOUN esse/AUX corpus/NOUN effigiatum/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ corpus/NOUN exterius/ADV figuratur/VERB ./PUNCT quod/SCONJ substantiae/NOUN intellectuales/ADJ sunt/AUX immateriales/ADJ ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ substantiae/NOUN intellectuales/ADJ sunt/AUX immateriales/ADJ ./PUNCT unumquodque/PRON enim/ADV ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositum/NOUN est/AUX corpus/NOUN ./PUNCT diversas/ADJ enim/ADV formas/NOUN materia/NOUN non/ADV nisi/SCONJ secundum/ADP diversas/ADJ partes/NOUN recipere/VERB potest/VERB ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV diversitas/NOUN partium/NOUN esse/VERB in/ADP materia/NOUN non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ per/ADP dimensiones/NOUN in/ADP materia/NOUN existentes/VERB una/NUM communis/ADJ materia/NOUN in/ADP plures/ADJ dividitur/VERB :/PUNCT subtracta/VERB enim/ADV quantitate/NOUN ,/PUNCT substantia/NOUN indivisibilis/ADJ est/AUX ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ nulla/PRON substantia/NOUN intelligens/VERB est/AUX corpus/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ non/ADV sit/AUX ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN composita/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ homo/NOUN non/ADV est/VERB sine/ADP hoc/PRON homine/NOUN ,/PUNCT ita/ADV materia/NOUN non/ADV est/VERB sine/ADP hac/PRON materia/NOUN ./PUNCT quicquid/PRON igitur/ADV in/ADP rebus/NOUN est/AUX subsistens/ADJ ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositum/VERB ,/PUNCT est/AUX compositum/VERB ex/ADP forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN individuali/ADJ ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ non/ADV potest/VERB esse/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN individuali/ADJ ./PUNCT species/NOUN enim/ADV rerum/NOUN intellectarum/VERB fiunt/VERB intelligibiles/ADJ actu/NOUN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ a/ADP materia/NOUN individuali/ADJ abstrahuntur/VERB ./PUNCT secundum/ADP autem/CCONJ quod/SCONJ sunt/AUX intelligibiles/ADJ actu/NOUN ,/PUNCT fiunt/VERB unum/NUM cum/ADP intellectu/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ intellectum/NOUN oportet/VERB esse/VERB absque/ADP materia/NOUN individuali/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV substantia/NOUN intelligens/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN composita/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT actio/NOUN cuiuslibet/PRON ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositi/NOUN non/ADV est/AUX tantum/ADV formae/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ tantum/ADV materiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ compositi/NOUN :/PUNCT eius/PRON enim/ADV est/AUX agere/VERB cuius/PRON est/AUX esse/NOUN ;/PUNCT esse/VERB autem/CCONJ est/AUX compositi/NOUN per/ADP formam/NOUN ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ compositum/NOUN per/ADP formam/NOUN agit/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV substantia/NOUN intelligens/VERB sit/AUX composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT intelligere/VERB erit/AUX ipsius/PRON compositi/NOUN ./PUNCT actus/NOUN autem/CCONJ terminatur/VERB ad/ADP aliquid/PRON simile/ADJ agenti/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ compositum/NOUN generans/VERB non/ADV generat/VERB formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ compositum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intelligere/VERB sit/AUX actio/NOUN compositi/NOUN ,/PUNCT non/ADV intelligetur/VERB nec/CCONJ forma/NOUN nec/CCONJ materia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ tantum/ADV compositum/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV substantia/NOUN intelligens/VERB composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT formae/NOUN rerum/NOUN sensibilium/ADJ perfectius/ADJ esse/NOUN habent/VERB in/ADP intellectu/NOUN quam/SCONJ in/ADP rebus/NOUN sensibilibus/ADJ :/PUNCT sunt/AUX enim/ADV simpliciores/ADJ et/CCONJ ad/ADP plura/ADJ se/PRON extendentes/VERB ;/PUNCT per/ADP unam/NUM enim/ADV formam/NOUN hominis/NOUN intelligibilem/ADJ ,/PUNCT omnes/PRON homines/NOUN intellectus/NOUN cognoscit/VERB ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ perfecte/ADV in/ADP materia/NOUN existens/VERB facit/VERB esse/AUX actu/NOUN tale/PRON ,/PUNCT scilicet/PART vel/CCONJ ignem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ coloratum/VERB :/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ non/ADV faciat/VERB aliquid/PRON esse/AUX tale/PRON ,/PUNCT est/VERB imperfecte/ADV in/ADP illo/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN coloris/NOUN in/ADP aere/NOUN ut/SCONJ in/ADP deferente/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ virtus/NOUN primi/ADJ agentis/NOUN in/ADP instrumento/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN sit/AUX ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositus/VERB ,/PUNCT formae/NOUN rerum/NOUN intellectarum/VERB facient/VERB intellectum/NOUN esse/AUX actu/NOUN talis/PRON naturae/NOUN quale/PRON est/AUX quod/PRON intelligitur/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV sequitur/VERB error/NOUN empedoclis/PROPN ,/PUNCT qui/PRON dicebat/VERB quod/SCONJ ignem/NOUN igne/NOUN cognoscit/VERB anima/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ terra/NOUN terram/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART de/ADP aliis/NOUN ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX inconveniens/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV intelligens/VERB substantia/NOUN composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT omne/PRON quod/PRON est/VERB in/ADP aliquo/PRON est/VERB in/ADP eo/PRON per/ADP modum/NOUN recipientis/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN sit/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT formae/NOUN rerum/NOUN erunt/VERB in/ADP intellectu/NOUN materialiter/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ sunt/VERB extra/ADP animam/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ igitur/PART extra/ADP animam/NOUN non/ADV sunt/AUX intelligibiles/ADJ actu/NOUN ,/PUNCT ita/PART nec/PART existentes/VERB in/ADP intellectu/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT formae/NOUN contrariorum/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP esse/NOUN quod/PRON habent/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX contrariae/ADJ :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ se/PRON invicem/ADV expellunt/VERB ./PUNCT secundum/ADP autem/CCONJ quod/SCONJ sunt/VERB in/ADP intellectu/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX contrariae/ADJ :/PUNCT sed/CCONJ unum/NUM contrariorum/ADJ est/AUX ratio/NOUN intelligibilis/ADJ alterius/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ unum/NUM per/ADP aliud/PRON cognoscitur/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV habent/VERB esse/NOUN materiale/ADJ in/ADP intellectu/NOUN ./PUNCT ergo/ADV intellectus/NOUN non/ADV est/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT materia/NOUN non/ADV recipit/VERB aliquam/PRON formam/NOUN de/ADP novo/ADJ nisi/SCONJ per/ADP motum/NOUN vel/CCONJ mutationem/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ non/ADV movetur/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ recipit/VERB formas/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV perficitur/VERB et/CCONJ quiescens/VERB intelligit/VERB ,/PUNCT impeditur/VERB autem/CCONJ in/ADP intelligendo/VERB per/ADP motum/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV recipiuntur/VERB formae/NOUN in/ADP intellectu/NOUN sicut/SCONJ in/ADP materia/NOUN vel/CCONJ in/ADP re/NOUN materiali/ADJ ./PUNCT unde/ADV patet/VERB quod/SCONJ substantiae/NOUN intelligentes/VERB immateriales/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ incorporeae/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dionysius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT iii/NUM cap./X de/ADP div./X nom./X :/PUNCT propter/ADP divinae/ADJ bonitatis/NOUN radios/NOUN substiterunt/VERB intellectuales/ADJ omnes/PRON substantiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sicut/SCONJ incorporales/ADJ et/CCONJ immateriales/ADJ intelliguntur/VERB ./PUNCT quod/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ non/ADV sit/AUX forma/NOUN materialis/ADJ ./PUNCT per/ADP eadem/PRON autem/CCONJ ostenditur/VERB quod/SCONJ naturae/NOUN intellectuales/ADJ sunt/AUX formae/NOUN subsistentes/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ existentes/VERB in/ADP materia/NOUN quasi/SCONJ esse/NOUN earum/PRON a/ADP materia/NOUN dependeat/VERB ./PUNCT formae/NOUN enim/ADV secundum/ADP esse/AUX a/ADP materia/NOUN dependentes/VERB non/ADV ipsae/PRON proprie/ADV habent/VERB esse/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ composita/NOUN per/ADP ipsas/PRON ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV naturae/NOUN intellectuales/ADJ essent/AUX huiusmodi/ADV formae/NOUN ,/PUNCT sequeretur/VERB quod/SCONJ haberent/VERB esse/NOUN materiale/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ si/SCONJ essent/AUX ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositae/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT formae/NOUN quae/PRON per/ADP se/PRON non/ADV subsistunt/VERB ,/PUNCT non/ADV possunt/VERB per/ADP se/PRON agere/VERB ,/PUNCT agunt/VERB autem/CCONJ composita/NOUN per/ADP eas/PRON ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV naturae/NOUN intellectuales/ADJ huiusmodi/ADV formae/NOUN essent/AUX ,/PUNCT sequeretur/VERB quod/SCONJ ipsae/PRON non/ADV intelligerent/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ composita/NOUN ex/ADP eis/PRON et/CCONJ materia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV intelligens/VERB esset/AUX compositum/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT quod/PRON est/AUX impossibile/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT si/SCONJ intellectus/NOUN esset/AUX forma/NOUN in/ADP materia/NOUN et/CCONJ non/ADV per/ADP se/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT sequeretur/VERB quod/SCONJ id/PRON quod/PRON recipitur/VERB in/ADP intellectu/NOUN reciperetur/VERB in/ADP materia/NOUN :/PUNCT huiusmodi/ADV enim/ADV formae/NOUN quae/PRON habent/VERB esse/NOUN materiae/NOUN obligatum/VERB ,/PUNCT non/ADV recipiunt/VERB aliquid/PRON quod/PRON in/ADP materia/NOUN non/ADV recipiatur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV receptio/NOUN formarum/NOUN in/ADP intellectu/NOUN non/ADV sit/AUX receptio/NOUN formarum/NOUN in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ intellectus/NOUN sit/AUX forma/NOUN materialis/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT dicere/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN sit/AUX forma/NOUN non/ADV subsistens/ADJ sed/CCONJ materiae/NOUN immersa/VERB ,/PUNCT idem/PRON est/AUX secundum/ADP rem/NOUN et/CCONJ si/SCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN sit/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT differt/VERB autem/CCONJ solum/ADV secundum/ADP nomen/NOUN :/PUNCT nam/ADV primo/ADJ modo/NOUN ,/PUNCT dicetur/VERB intellectus/NOUN ipsa/PRON forma/NOUN compositi/NOUN ;/PUNCT secundo/ADJ vero/ADV modo/NOUN ,/PUNCT dicetur/VERB intellectus/NOUN ipsum/PRON compositum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV falsum/ADJ est/AUX intellectum/NOUN esse/AUX compositum/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT falsum/ADJ erit/AUX quod/SCONJ sit/AUX forma/NOUN non/ADV subsistens/ADJ sed/CCONJ materialis/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ in/ADP substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ creatis/VERB differt/VERB esse/NOUN et/CCONJ quod/PRON est/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ opinandum/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT quamvis/SCONJ substantiae/NOUN intellectuales/ADJ non/ADV sint/AUX corporeae/ADJ ,/PUNCT nec/CCONJ ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositae/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ in/ADP materia/NOUN existentes/VERB sicut/SCONJ formae/NOUN materiales/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ propter/ADP hoc/PRON divinae/ADJ simplicitati/NOUN adaequentur/VERB ./PUNCT invenitur/VERB enim/ADV in/ADP eis/PRON aliqua/PRON compositio/NOUN ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ non/ADV est/AUX idem/PRON in/ADP eis/PRON esse/NOUN et/CCONJ quod/PRON est/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV esse/NOUN est/AUX subsistens/ADJ ,/PUNCT nihil/PRON praeter/ADP ipsum/PRON esse/NOUN ei/PRON adiungitur/VERB ./PUNCT quia/SCONJ etiam/ADV in/ADP his/PRON quorum/PRON esse/NOUN non/ADV est/AUX subsistens/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ inest/VERB existenti/VERB praeter/ADP esse/NOUN eius/PRON ,/PUNCT est/AUX quidem/ADV existenti/VERB unitum/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ est/AUX unum/NUM cum/SCONJ esse/NOUN eius/PRON ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/VERB unum/NUM subiectum/NOUN habens/VERB esse/NOUN et/CCONJ id/PRON quod/PRON est/VERB praeter/ADP esse/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB quod/SCONJ socrati/PROPN ,/PUNCT praeter/ADP suum/ADJ esse/NOUN substantiale/ADJ ,/PUNCT inest/VERB album/ADJ ,/PUNCT quod/PRON quidem/ADV diversum/ADJ est/AUX ab/ADP eius/PRON esse/NOUN substantiali/ADJ ;/PUNCT non/ADV enim/ADV idem/PRON est/AUX esse/AUX socratem/PROPN et/CCONJ esse/AUX album/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV non/ADV sit/VERB esse/NOUN in/ADP aliquo/PRON subiecto/NOUN ,/PUNCT non/ADV remanebit/VERB aliquis/PRON modus/NOUN quo/PRON possit/VERB ei/PRON uniri/VERB illud/PRON quod/PRON est/VERB praeter/ADP esse/NOUN ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX esse/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX diversum/ADJ :/PUNCT potest/VERB autem/CCONJ diversificari/VERB per/ADP aliquid/PRON quod/PRON est/VERB praeter/ADP esse/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ esse/NOUN lapidis/NOUN est/AUX aliud/PRON ab/ADP esse/NOUN hominis/NOUN ./PUNCT illud/PRON ergo/ADV quod/PRON est/AUX esse/NOUN subsistens/ADJ ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/VERB nisi/SCONJ unum/NOUN tantum/ADV ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ deus/PROPN est/AUX suum/ADJ esse/NOUN subsistens/ADJ ./PUNCT nihil/PRON igitur/ADV aliud/PRON praeter/ADP ipsum/PRON potest/VERB esse/AUX suum/ADJ esse/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV in/ADP omni/PRON substantia/NOUN quae/PRON est/VERB praeter/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT esse/AUX aliud/PRON ipsam/PRON substantiam/NOUN et/CCONJ esse/NOUN eius/PRON ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT natura/NOUN communis/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ separata/VERB intelligatur/AUX ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/VERB nisi/SCONJ una/NOUN :/PUNCT quamvis/SCONJ habentes/VERB naturam/NOUN illam/PRON plures/ADJ possint/VERB inveniri/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV natura/NOUN animalis/NOUN per/ADP se/PRON separata/VERB subsisteret/VERB ,/PUNCT non/ADV haberet/VERB ea/PRON quae/PRON sunt/AUX hominis/NOUN vel/CCONJ quae/PRON sunt/AUX bovis/NOUN :/PUNCT iam/ADV enim/ADV non/ADV esset/AUX animal/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ homo/NOUN vel/CCONJ bos/NOUN ./PUNCT remotis/VERB autem/CCONJ differentiis/NOUN constitutivis/ADJ specierum/NOUN ,/PUNCT remanet/VERB natura/NOUN generis/NOUN indivisa/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ eaedem/PRON differentiae/NOUN quae/PRON sunt/AUX constitutivae/ADJ specierum/NOUN sunt/AUX divisivae/ADJ generis/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV ,/PUNCT si/SCONJ hoc/PRON ipsum/PRON quod/PRON est/AUX esse/NOUN sit/AUX commune/ADJ sicut/SCONJ genus/NOUN ,/PUNCT esse/NOUN separatum/VERB per/ADP se/PRON subsistens/ADJ non/ADV potest/VERB esse/VERB nisi/SCONJ unum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV non/ADV dividatur/VERB differentiis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ genus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ est/AUX huius/PRON vel/CCONJ illius/PRON esse/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ veritas/NOUN habet/VERB ;/PUNCT magis/ADV est/AUX manifestum/ADJ quod/SCONJ non/ADV potest/VERB esse/AUX per/ADP se/PRON existens/VERB nisi/SCONJ unum/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ deus/PROPN sit/AUX esse/NOUN subsistens/ADJ ,/PUNCT nihil/PRON aliud/PRON praeter/ADP ipsum/PRON est/AUX suum/ADJ esse/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ sit/AUX duplex/ADJ esse/NOUN omnino/ADV infinitum/ADJ :/PUNCT esse/NOUN enim/ADV quod/PRON omnino/ADV est/AUX infinitum/ADJ ,/PUNCT omnem/PRON perfectionem/NOUN essendi/VERB comprehendit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT si/SCONJ duobus/NUM talis/PRON adesset/VERB infinitas/NOUN ,/PUNCT non/ADV inveniretur/VERB quo/PRON unum/NUM ab/ADP altero/PRON differret/VERB ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ subsistens/ADJ oportet/VERB esse/AUX infinitum/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV terminatur/VERB aliquo/PRON recipiente/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV esse/VERB aliquod/PRON esse/NOUN subsistens/ADJ praeter/ADP primum/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ sit/VERB aliquod/PRON esse/NOUN per/ADP se/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT nihil/PRON competit/VERB ei/PRON nisi/SCONJ quod/SCONJ est/AUX entis/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX ens/NOUN :/PUNCT quod/PRON enim/ADV dicitur/VERB de/ADP aliquo/PRON non/ADV inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT non/ADV convenit/VERB ei/PRON nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT ratione/NOUN subiecti/NOUN ;/PUNCT unde/ADV ,/PUNCT si/SCONJ separatum/VERB a/ADP subiecto/NOUN ponatur/AUX ,/PUNCT nullo/PRON modo/NOUN ei/PRON competit/VERB ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ ab/ADP alio/PRON causatum/VERB non/ADV competit/VERB enti/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX ens/NOUN :/PUNCT alias/ADV omne/PRON ens/NOUN esset/AUX ab/ADP alio/PRON causatum/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV oporteret/VERB procedere/VERB in/ADP infinitum/ADJ in/ADP causis/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX impossibile/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT illud/PRON igitur/ADV esse/NOUN quod/PRON est/AUX subsistens/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sit/AUX non/ADV causatum/VERB ./PUNCT nullum/PRON igitur/ADV ens/NOUN causatum/VERB est/AUX suum/ADJ esse/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT substantia/NOUN uniuscuiusque/PRON est/AUX ei/PRON per/ADP se/PRON et/CCONJ non/ADV per/ADP aliud/PRON :/PUNCT unde/ADV esse/AUX lucidum/ADJ actu/NOUN non/ADV est/VERB de/ADP substantia/NOUN aeris/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ est/AUX ei/PRON per/ADP aliud/PRON ./PUNCT sed/CCONJ cuilibet/PRON rei/NOUN creatae/VERB suum/ADJ esse/NOUN est/AUX ei/PRON per/ADP aliud/PRON :/PUNCT alias/ADV non/ADV esset/AUX causatum/VERB ./PUNCT nullius/PRON igitur/ADV substantiae/NOUN creatae/VERB suum/ADJ esse/NOUN est/AUX sua/ADJ substantia/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT cum/SCONJ omne/PRON agens/NOUN agat/VERB inquantum/SCONJ est/VERB actu/NOUN ,/PUNCT primo/ADJ agenti/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX perfectissimum/ADJ ,/PUNCT competit/VERB esse/VERB in/ADP actu/NOUN perfectissimo/ADJ modo/NOUN ./PUNCT tanto/ADV autem/CCONJ aliquid/PRON est/AUX perfectius/ADJ in/ADP actu/NOUN quanto/ADV talis/PRON actus/NOUN est/AUX in/ADP via/NOUN generationis/NOUN posterior/ADJ :/PUNCT actus/NOUN enim/ADV est/AUX tempore/NOUN potentia/NOUN posterior/ADJ in/ADP uno/NUM et/CCONJ eodem/PRON quod/PRON de/ADP potentia/NOUN ad/ADP actum/NOUN procedit/VERB ./PUNCT perfectius/ADJ quoque/ADV est/AUX in/ADP actu/NOUN quod/PRON est/AUX ipse/PRON actus/NOUN quam/SCONJ quod/PRON est/AUX habens/VERB actum/NOUN :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV propter/ADP illud/PRON actu/NOUN est/VERB ./PUNCT his/PRON igitur/ADV sic/ADV positis/VERB ,/PUNCT constat/VERB ex/ADP supra/ADP ostensis/VERB quod/SCONJ deus/PROPN solus/ADJ est/AUX primum/ADJ agens/NOUN ./PUNCT sibi/PRON ergo/ADV soli/ADJ competit/VERB esse/VERB in/ADP actu/NOUN perfectissimo/ADJ modo/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART sit/AUX ipse/PRON actus/NOUN perfectissimus/ADJ ./PUNCT hic/PRON autem/CCONJ est/VERB esse/VERB ,/PUNCT ad/ADP quod/PRON generatio/NOUN et/CCONJ omnis/PRON motus/NOUN terminatur/VERB :/PUNCT omnis/PRON enim/ADV forma/NOUN et/CCONJ actus/NOUN est/VERB in/ADP potentia/NOUN antequam/SCONJ esse/NOUN acquirat/VERB ./PUNCT soli/ADJ igitur/ADV deo/PROPN competit/VERB quod/SCONJ sit/AUX ipsum/PRON esse/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ soli/ADJ competit/VERB quod/SCONJ sit/AUX primum/ADJ agens/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ipsum/PRON esse/NOUN competit/VERB primo/ADJ agenti/NOUN secundum/ADP propriam/ADJ naturam/NOUN :/PUNCT esse/NOUN enim/ADV dei/PROPN est/AUX eius/PRON substantia/NOUN ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ competit/VERB alicui/PRON secundum/ADP propriam/ADJ naturam/NOUN suam/ADJ ,/PUNCT non/ADV convenit/VERB aliis/PRON nisi/SCONJ per/ADP modum/NOUN participationis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ calor/NOUN aliis/PRON corporibus/NOUN ab/ADP igne/NOUN ./PUNCT ipsum/PRON igitur/ADV esse/NOUN competit/VERB omnibus/PRON aliis/PRON a/ADP primo/ADJ agente/NOUN per/ADP participationem/NOUN quandam/PRON ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ competit/VERB alicui/PRON per/ADP participationem/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX substantia/NOUN eius/PRON ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ substantia/NOUN alterius/PRON entis/NOUN praeter/ADP agens/NOUN primum/ADJ sit/AUX ipsum/PRON esse/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ exodi/PROPN 3-14/NUM proprium/ADJ nomen/NOUN dei/PROPN ponitur/VERB esse/VERB qui/PRON est/VERB :/PUNCT quia/SCONJ eius/PRON solius/ADJ proprium/ADJ est/AUX quod/SCONJ sua/ADJ substantia/NOUN non/ADV sit/AUX aliud/PRON quam/SCONJ suum/ADJ esse/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ in/ADP substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ creatis/VERB est/VERB actus/NOUN et/CCONJ potentia/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ evidenter/ADV apparet/VERB quod/SCONJ in/ADP substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ creatis/VERB est/VERB compositio/NOUN actus/NOUN et/CCONJ potentiae/NOUN ./PUNCT in/ADP quocumque/PRON enim/ADV inveniuntur/VERB aliqua/PRON duo/NUM quorum/PRON unum/NUM est/AUX complementum/NOUN alterius/PRON ,/PUNCT proportio/NOUN unius/NUM eorum/PRON ad/ADP alterum/PRON est/VERB sicut/SCONJ proportio/NOUN potentiae/NOUN ad/ADP actum/NOUN :/PUNCT nihil/PRON enim/ADV completur/VERB nisi/SCONJ per/ADP proprium/ADJ actum/NOUN ./PUNCT in/ADP substantia/NOUN autem/CCONJ intellectuali/ADJ creata/VERB inveniuntur/VERB duo/NUM :/PUNCT scilicet/PART substantia/NOUN ipsa/PRON ;/PUNCT et/CCONJ esse/NOUN eius/PRON ,/PUNCT quod/PRON non/ADV est/AUX ipsa/PRON substantia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ipsum/PRON autem/CCONJ esse/NOUN est/AUX complementum/NOUN substantiae/NOUN existentis/VERB :/PUNCT unumquodque/PRON enim/ADV actu/NOUN est/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ esse/NOUN habet/VERB ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ in/ADP qualibet/PRON praedictarum/VERB substantiarum/NOUN sit/VERB compositio/NOUN actus/NOUN et/CCONJ potentiae/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quod/PRON inest/VERB alicui/PRON ab/ADP agente/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX actum/NOUN :/PUNCT agentis/NOUN enim/ADV est/AUX facere/VERB aliquid/PRON actu/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ supra/ADP quod/SCONJ omnes/PRON aliae/PRON substantiae/NOUN habent/VERB esse/NOUN a/ADP primo/ADJ agente/NOUN :/PUNCT et/CCONJ per/ADP hoc/PRON ipsae/PRON substantiae/NOUN causatae/VERB sunt/AUX quod/SCONJ esse/NOUN ab/ADP alio/PRON habent/VERB ./PUNCT ipsum/PRON igitur/ADV esse/NOUN inest/VERB substantiis/NOUN causatis/VERB ut/SCONJ quidam/PRON actus/NOUN ipsarum/PRON ./PUNCT id/PRON autem/CCONJ cui/PRON actus/NOUN inest/VERB ,/PUNCT potentia/NOUN est/AUX :/PUNCT nam/ADV actus/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT ad/ADP potentiam/NOUN refertur/VERB ./PUNCT in/ADP qualibet/PRON igitur/ADV substantia/NOUN creata/VERB est/VERB potentia/NOUN et/CCONJ actus/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT omne/PRON participans/VERB aliquid/PRON comparatur/VERB ad/ADP ipsum/PRON quod/PRON participatur/VERB ut/SCONJ potentia/NOUN ad/ADP actum/NOUN :/PUNCT per/ADP id/PRON enim/ADV quod/PRON participatur/VERB fit/VERB participans/VERB actu/NOUN tale/PRON ./PUNCT ostensum/VERB autem/CCONJ est/AUX supra/ADP quod/SCONJ solus/ADJ deus/PROPN est/AUX essentialiter/ADV ens/NOUN ,/PUNCT omnia/PRON autem/CCONJ alia/PRON participant/VERB ipsum/PRON esse/NOUN ./PUNCT comparatur/VERB igitur/ADV substantia/NOUN omnis/PRON creata/VERB ad/ADP suum/ADJ esse/NOUN sicut/SCONJ potentia/NOUN ad/ADP actum/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT assimilatio/NOUN alicuius/PRON ad/ADP causam/NOUN agentem/VERB fit/VERB per/ADP actum/NOUN :/PUNCT agens/NOUN enim/ADV agit/VERB sibi/PRON simile/ADJ inquantum/SCONJ est/VERB actu/NOUN ./PUNCT assimilatio/NOUN autem/CCONJ cuiuslibet/PRON substantiae/NOUN creatae/VERB ad/ADP deum/PROPN est/VERB per/ADP ipsum/PRON esse/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ipsum/PRON igitur/ADV esse/NOUN comparatur/VERB ad/ADP omnes/PRON substantias/NOUN creatas/VERB sicut/SCONJ actus/NOUN earum/PRON ./PUNCT ex/ADP quo/PRON relinquitur/VERB quod/SCONJ in/ADP qualibet/PRON substantia/NOUN creata/VERB sit/VERB compositio/NOUN actus/NOUN et/CCONJ potentiae/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ non/ADV est/AUX idem/PRON componi/VERB ex/ADP substantia/NOUN et/CCONJ esse/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ eiusdem/PRON rationis/NOUN compositio/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP substantia/NOUN et/CCONJ esse/NOUN :/PUNCT quamvis/SCONJ utraque/PRON sit/VERB ex/ADP potentia/NOUN et/CCONJ actu/NOUN ./PUNCT primo/ADV quidem/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ materia/NOUN non/ADV est/AUX ipsa/PRON substantia/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT nam/ADV sequeretur/VERB omnes/PRON formas/NOUN esse/AUX accidentia/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ antiqui/ADJ naturales/ADJ opinabantur/VERB :/PUNCT sed/CCONJ materia/NOUN est/AUX pars/NOUN substantiae/NOUN ./PUNCT secundo/NOUN autem/CCONJ quia/SCONJ ipsum/PRON esse/NOUN non/ADV est/AUX proprius/ADJ actus/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ substantiae/NOUN totius/PRON ./PUNCT eius/PRON enim/ADV actus/NOUN est/AUX esse/NOUN de/ADP quo/PRON possumus/VERB dicere/VERB quod/SCONJ sit/VERB ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ non/ADV dicitur/VERB de/ADP materia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ de/ADP toto/PRON ./PUNCT unde/ADV materia/NOUN non/ADV potest/VERB dici/VERB quod/PRON est/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ipsa/PRON substantia/NOUN est/AUX id/PRON quod/PRON est/VERB ./PUNCT tertio/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ nec/CCONJ forma/NOUN est/AUX ipsum/PRON esse/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ se/PRON habent/VERB secundum/ADP ordinem/NOUN :/PUNCT comparatur/VERB enim/ADV forma/NOUN ad/ADP ipsum/PRON esse/NOUN sicut/SCONJ lux/NOUN ad/ADP lucere/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ albedo/NOUN ad/ADP album/ADJ esse/AUX ./PUNCT deinde/ADV quia/SCONJ ad/ADP ipsam/PRON etiam/ADV formam/NOUN comparatur/VERB ipsum/PRON esse/NOUN ut/SCONJ actus/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON enim/ADV in/ADP compositis/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN dicitur/VERB forma/NOUN esse/AUX principium/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ est/AUX complementum/NOUN substantiae/NOUN ,/PUNCT cuius/PRON actus/NOUN est/AUX ipsum/PRON esse/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ diaphanum/ADJ est/AUX aeri/NOUN principium/NOUN lucendi/VERB quia/ADV facit/VERB eum/PRON proprium/ADJ subiectum/NOUN luminis/NOUN ./PUNCT unde/ADV in/ADP compositis/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN nec/CCONJ materia/NOUN nec/CCONJ forma/NOUN potest/VERB dici/VERB ipsum/PRON quod/PRON est/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV ipsum/PRON esse/NOUN ./PUNCT forma/NOUN tamen/ADV potest/VERB dici/VERB quo/PRON est/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX essendi/VERB principium/NOUN ;/PUNCT ipsa/PRON autem/CCONJ tota/PRON substantia/NOUN est/AUX ipsum/PRON quod/PRON est/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ipsum/PRON esse/NOUN est/VERB quo/PRON substantia/NOUN denominatur/VERB ens/NOUN ./PUNCT in/ADP substantiis/NOUN autem/CCONJ intellectualibus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON non/ADV sunt/AUX ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositae/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP eis/PRON ipsa/PRON forma/NOUN est/AUX substantia/NOUN subsistens/ADJ ,/PUNCT forma/NOUN est/VERB quod/PRON est/VERB ,/PUNCT ipsum/PRON autem/CCONJ esse/NOUN est/AUX actus/NOUN et/CCONJ quo/PRON est/VERB ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON in/ADP eis/PRON est/VERB unica/ADJ tantum/ADV compositio/NOUN actus/NOUN et/CCONJ potentiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON scilicet/PART est/VERB ex/ADP substantia/NOUN et/CCONJ esse/NOUN ,/PUNCT quae/PRON a/ADP quibusdam/PRON dicitur/VERB ex/ADP quod/PRON est/VERB et/CCONJ esse/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP quod/PRON est/VERB et/CCONJ quo/PRON est/VERB ./PUNCT in/ADP substantiis/NOUN autem/CCONJ compositis/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN est/VERB duplex/ADJ compositio/NOUN actus/NOUN et/CCONJ potentiae/NOUN :/PUNCT prima/NOUN quidem/PART ipsius/PRON substantiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON componitur/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ;/PUNCT secunda/NOUN vero/NOUN ex/ADP ipsa/PRON substantia/NOUN iam/ADV composita/VERB et/CCONJ esse/NOUN ,/PUNCT quae/PRON etiam/ADV potest/VERB dici/VERB ex/ADP quod/PRON est/VERB et/CCONJ esse/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP quod/PRON est/VERB et/CCONJ quo/PRON est/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV patet/VERB quod/SCONJ compositio/NOUN actus/NOUN et/CCONJ potentiae/NOUN est/VERB in/ADP plus/ADJ quam/SCONJ compositio/NOUN formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN ./PUNCT unde/ADV materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN dividunt/VERB substantiam/NOUN naturalem/ADJ :/PUNCT potentia/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ actus/NOUN dividunt/VERB ens/NOUN commune/ADJ ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON quaecumque/PRON quidem/ADV consequuntur/VERB potentiam/NOUN et/CCONJ actum/NOUN inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT sunt/AUX communia/ADJ substantiis/NOUN materialibus/ADJ et/CCONJ immaterialibus/ADJ creatis/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ recipere/VERB et/CCONJ recipi/VERB ,/PUNCT perficere/VERB et/CCONJ perfici/VERB ./PUNCT quaecumque/PRON vero/ADV sunt/AUX propria/ADJ materiae/NOUN et/CCONJ formae/NOUN inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT sicut/SCONJ generari/VERB et/CCONJ corrumpi/VERB et/CCONJ alia/NOUN huiusmodi/ADV ,/PUNCT haec/PRON sunt/AUX propria/ADJ substantiarum/NOUN materialium/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ nullo/PRON modo/NOUN conveniunt/VERB substantiis/NOUN immaterialibus/ADJ creatis/VERB ./PUNCT quod/SCONJ substantiae/NOUN intellectuales/ADJ sunt/AUX incorruptibiles/ADJ ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ aperte/ADV ostenditur/VERB quod/SCONJ omnis/PRON substantia/NOUN intellectualis/ADJ est/AUX incorruptibilis/ADJ ./PUNCT omnis/PRON enim/ADV corruptio/NOUN est/VERB per/ADP separationem/NOUN formae/NOUN a/ADP materia/NOUN :/PUNCT simplex/ADJ quidem/PART corruptio/NOUN per/ADP separationem/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ ;/PUNCT corruptio/NOUN autem/CCONJ secundum/ADP quid/PRON per/ADP separationem/NOUN formae/NOUN accidentalis/ADJ ./PUNCT forma/NOUN enim/ADV manente/VERB ,/PUNCT oportet/VERB rem/NOUN esse/VERB :/PUNCT per/ADP formam/NOUN enim/ADV substantia/NOUN fit/VERB proprium/ADJ susceptivum/ADJ eius/PRON quod/PRON est/AUX esse/NOUN ./PUNCT ubi/ADV autem/CCONJ non/ADV est/VERB compositio/NOUN formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN ,/PUNCT ibi/ADV non/ADV potest/VERB esse/VERB separatio/NOUN earundem/PRON ./PUNCT igitur/PART nec/CCONJ corruptio/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ nulla/PRON substantia/NOUN intellectualis/ADJ est/AUX composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT nulla/PRON igitur/ADV substantia/NOUN intellectualis/ADJ est/AUX corruptibilis/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quod/PRON per/ADP se/PRON alicui/PRON competit/VERB ,/PUNCT de/ADP necessitate/NOUN et/CCONJ semper/ADV et/CCONJ inseparabiliter/ADV ei/PRON inest/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ rotundum/ADJ per/ADP se/PRON quidem/ADV inest/VERB circulo/NOUN ,/PUNCT per/ADP accidens/NOUN autem/CCONJ aeri/NOUN ;/PUNCT unde/ADV aes/NOUN quidem/ADV fieri/VERB non/ADV rotundum/ADJ est/AUX possibile/ADJ ,/PUNCT circulum/NOUN autem/CCONJ non/ADV esse/AUX rotundum/ADJ est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ per/ADP se/PRON consequitur/VERB ad/ADP formam/NOUN :/PUNCT per/ADP se/PRON enim/ADV dicimus/VERB secundum/ADP quod/SCONJ ipsum/NOUN ;/PUNCT unumquodque/PRON autem/CCONJ habet/VERB esse/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ habet/VERB formam/NOUN ./PUNCT substantiae/NOUN igitur/ADV quae/PRON non/ADV sunt/AUX ipsae/PRON formae/NOUN ,/PUNCT possunt/VERB privari/VERB esse/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ amittunt/VERB formam/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ aes/NOUN privatur/VERB rotunditate/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ desinit/VERB esse/AUX circulare/ADJ ./PUNCT substantiae/NOUN vero/ADV quae/PRON sunt/AUX ipsae/PRON formae/NOUN ,/PUNCT nunquam/ADV possunt/VERB privari/VERB esse/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ aliqua/PRON substantia/NOUN esset/AUX circulus/NOUN ,/PUNCT nunquam/ADV posset/VERB fieri/VERB non/ADV rotunda/ADJ ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ supra/ADP quod/SCONJ substantiae/NOUN intellectuales/ADJ sunt/AUX ipsae/PRON formae/NOUN subsistentes/ADJ ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ esse/VERB desinant/VERB ./PUNCT sunt/AUX igitur/ADV incorruptibiles/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT in/ADP omni/PRON corruptione/NOUN ,/PUNCT remoto/VERB actu/NOUN ,/PUNCT manet/VERB potentia/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV corrumpitur/VERB aliquid/PRON in/ADP omnino/ADV non/ADV ens/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ generatur/VERB aliquid/PRON ex/ADP omnino/ADV non/ADV ente/NOUN ./PUNCT in/ADP substantiis/NOUN autem/CCONJ intellectualibus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT actus/NOUN est/AUX ipsum/PRON esse/NOUN ,/PUNCT ipsa/PRON autem/CCONJ substantia/NOUN est/VERB sicut/SCONJ potentia/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV substantia/NOUN intellectualis/ADJ corrumpatur/VERB ,/PUNCT remanebit/VERB post/ADP suam/ADJ corruptionem/NOUN ./PUNCT quod/PRON est/AUX omnino/ADV impossibile/ADJ ./PUNCT omnis/PRON igitur/ADV substantia/NOUN intellectualis/ADJ est/AUX incorruptibilis/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP omni/PRON quod/PRON corrumpitur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sit/VERB potentia/NOUN ad/ADP non/ADV esse/NOUN ./PUNCT si/SCONJ quid/PRON igitur/ADV est/VERB in/ADP quo/PRON non/ADV est/VERB potentia/NOUN ad/ADP non/ADV esse/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON non/ADV potest/VERB esse/AUX corruptibile/ADJ ./PUNCT in/ADP substantia/NOUN autem/CCONJ intellectuali/ADJ non/ADV est/VERB potentia/NOUN ad/ADP non/ADV esse/NOUN ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX enim/ADV ex/ADP dictis/VERB quod/SCONJ substantia/NOUN completa/ADJ est/AUX proprium/ADJ susceptivum/ADJ ipsius/PRON esse/NOUN ./PUNCT proprium/ADJ autem/CCONJ susceptivum/ADJ alicuius/PRON actus/NOUN ita/ADV comparatur/VERB ut/SCONJ potentia/NOUN ad/ADP actum/NOUN illum/PRON quod/SCONJ nullo/PRON modo/NOUN est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP oppositum/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN ita/ADV comparatur/VERB ad/ADP calorem/NOUN ut/SCONJ potentia/NOUN ad/ADP actum/NOUN quod/SCONJ nullo/PRON modo/NOUN est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP frigus/NOUN ./PUNCT unde/ADV nec/CCONJ in/ADP ipsis/PRON substantiis/NOUN corruptibilibus/ADJ est/VERB potentia/NOUN ad/ADP non/ADV esse/NOUN in/ADP ipsa/PRON substantia/NOUN completa/ADJ nisi/SCONJ ratione/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT in/ADP substantiis/NOUN autem/CCONJ intellectualibus/ADJ non/ADV est/VERB materia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ipsae/PRON sunt/AUX substantiae/NOUN completae/ADJ simplices/ADJ ./PUNCT igitur/ADV in/ADP eis/PRON non/ADV est/VERB potentia/NOUN ad/ADP non/ADV esse/NOUN ./PUNCT sunt/AUX igitur/ADV incorruptibiles/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT in/ADP quibuscumque/PRON est/VERB compositio/NOUN potentiae/NOUN et/CCONJ actus/NOUN ,/PUNCT id/PRON quod/PRON tenet/VERB locum/NOUN primae/ADJ potentiae/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ primi/ADJ subiecti/NOUN ,/PUNCT est/AUX incorruptibile/ADJ :/PUNCT unde/ADV etiam/ADV in/ADP substantiis/NOUN corruptibilibus/ADJ materia/NOUN prima/ADJ est/AUX incorruptibilis/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ id/PRON quod/PRON tenet/VERB locum/NOUN primae/ADJ potentiae/NOUN et/CCONJ subiecti/NOUN ,/PUNCT est/AUX ipsa/PRON earum/PRON substantia/NOUN completa/ADJ ./PUNCT igitur/ADV substantia/NOUN ipsa/PRON est/AUX incorruptibilis/ADJ ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ est/AUX corruptibile/ADJ nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ sua/ADJ substantia/NOUN corrumpitur/VERB ./PUNCT igitur/ADV omnes/PRON intellectuales/ADJ naturae/NOUN sunt/AUX incorruptibiles/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omne/PRON quod/PRON corrumpitur/VERB vel/CCONJ corrumpitur/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ corrumpitur/VERB per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ intellectuales/ADJ non/ADV possunt/VERB per/ADP se/PRON corrumpi/VERB ./PUNCT omnis/PRON enim/ADV corruptio/NOUN est/VERB a/ADP contrario/ADJ ./PUNCT agens/NOUN enim/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ agat/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX ens/NOUN actu/NOUN ,/PUNCT semper/ADV agendo/VERB ducit/VERB ad/ADP aliquid/PRON esse/VERB actu/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT si/SCONJ per/ADP huiusmodi/ADV esse/VERB actu/NOUN aliquid/PRON corrumpatur/VERB desinens/VERB esse/VERB actu/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ hoc/PRON contingat/VERB per/ADP contrarietatem/NOUN eorum/PRON ad/ADP invicem/ADV :/PUNCT nam/ADV contraria/ADJ sunt/AUX quae/PRON mutuo/ADV se/PRON expellunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON oportet/VERB omne/PRON quod/PRON corrumpitur/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ habere/VERB contrarium/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ esse/AUX ex/ADP contrariis/ADJ compositum/VERB ./PUNCT neutrum/PRON autem/CCONJ horum/PRON substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ convenit/VERB ./PUNCT cuius/PRON signum/NOUN est/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ in/ADP intellectu/NOUN ea/PRON etiam/ADV quae/PRON secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN sunt/AUX contraria/ADJ ,/PUNCT desinunt/VERB esse/AUX contraria/ADJ :/PUNCT album/ADJ enim/ADV et/CCONJ nigrum/ADJ in/ADP intellectu/NOUN non/ADV sunt/AUX contraria/ADJ ;/PUNCT non/ADV enim/ADV se/PRON expellunt/VERB ,/PUNCT immo/ADV magis/ADV se/PRON consequuntur/VERB ,/PUNCT per/ADP intellectum/NOUN enim/ADV unius/NUM eorum/PRON intelligitur/VERB aliud/PRON ./PUNCT substantiae/NOUN igitur/ADV intellectuales/ADJ non/ADV sunt/AUX corruptibiles/ADJ per/ADP se/PRON ./PUNCT similiter/NOUN autem/CCONJ neque/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT sic/ADV enim/ADV corrumpuntur/VERB accidentia/NOUN et/CCONJ formae/NOUN non/ADV subsistentes/ADJ ./PUNCT ostensum/VERB autem/CCONJ est/AUX supra/ADP quod/SCONJ substantiae/NOUN intellectuales/ADJ sunt/AUX subsistentes/ADJ ./PUNCT sunt/AUX igitur/ADV omnino/ADV incorruptibiles/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT corruptio/NOUN est/AUX mutatio/NOUN quaedam/PRON ./PUNCT quam/PRON oportet/VERB esse/AUX terminum/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP physicis/NOUN est/AUX probatum/VERB ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ omne/PRON quod/PRON corrumpitur/VERB moveatur/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ in/ADP naturalibus/ADJ quod/SCONJ omne/PRON quod/PRON movetur/VERB est/AUX corpus/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV omne/PRON quod/PRON corrumpitur/VERB esse/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ per/ADP se/PRON corrumpatur/VERB :/PUNCT vel/CCONJ aliquam/PRON formam/NOUN seu/CCONJ virtutem/NOUN corporis/NOUN a/ADP corpore/NOUN dependentem/VERB ,/PUNCT si/SCONJ corrumpatur/VERB per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ intellectuales/ADJ non/ADV sunt/AUX corpora/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ virtutes/NOUN seu/CCONJ formae/NOUN a/ADP corpore/NOUN dependentes/VERB ./PUNCT ergo/ADV neque/CCONJ per/ADP se/PRON neque/CCONJ per/ADP accidens/NOUN corrumpuntur/VERB ./PUNCT sunt/AUX igitur/ADV omnino/ADV incorruptibiles/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT omne/PRON quod/PRON corrumpitur/VERB ,/PUNCT corrumpitur/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliquid/PRON patitur/VERB :/PUNCT nam/ADV et/CCONJ ipsum/PRON corrumpi/VERB est/VERB quoddam/PRON pati/VERB ./PUNCT nulla/PRON autem/CCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ potest/VERB pati/VERB tali/PRON passione/NOUN quae/PRON ducat/VERB ad/ADP corruptionem/NOUN ./PUNCT nam/ADV pati/VERB recipere/VERB quoddam/PRON est/VERB ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ recipitur/VERB in/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ recipiatur/VERB in/ADP ea/PRON per/ADP modum/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT scilicet/PART intelligibiliter/ADV ./PUNCT quod/PRON vero/ADV sic/ADV in/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ recipitur/VERB ,/PUNCT est/AUX perficiens/VERB substantiam/NOUN intellectualem/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV corrumpens/VERB eam/PRON :/PUNCT intelligibile/ADJ enim/ADV est/AUX perfectio/NOUN intelligentis/VERB ./PUNCT substantia/NOUN igitur/ADV intelligens/VERB est/AUX incorruptibilis/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT sicut/SCONJ sensibile/ADJ est/AUX obiectum/NOUN sensus/NOUN ,/PUNCT ita/ADV intelligibile/ADJ est/AUX obiectum/NOUN intellectus/NOUN ./PUNCT sensus/NOUN autem/CCONJ propria/ADJ corruptione/NOUN non/ADV corrumpitur/VERB nisi/SCONJ propter/ADP excellentiam/NOUN sui/ADJ obiecti/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ visus/NOUN a/ADP valde/ADV fulgidis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ auditus/NOUN a/ADP fortibus/ADJ sonis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART de/ADP aliis/NOUN ./PUNCT dico/VERB autem/CCONJ propria/ADJ corruptione/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ sensus/NOUN corrumpitur/VERB etiam/ADV per/ADP accidens/NOUN propter/ADP corruptionem/NOUN subiecti/NOUN ./PUNCT qui/PRON tamen/ADV modus/NOUN corruptionis/NOUN non/ADV potest/VERB accidere/VERB intellectui/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sit/AUX actus/NOUN corporis/NOUN ullius/PRON quasi/ADV a/ADP corpore/NOUN dependens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT patet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ nec/CCONJ corrumpitur/VERB per/ADP excellentiam/NOUN sui/ADJ obiecti/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ qui/PRON intelligit/VERB valde/ADV intelligibilia/ADJ ,/PUNCT non/ADV minus/ADV intelligit/VERB minus/ADV intelligibilia/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV nullo/PRON modo/NOUN est/AUX corruptibilis/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT intelligibile/ADJ est/AUX propria/ADJ perfectio/NOUN intellectus/NOUN :/PUNCT unde/ADV intellectus/NOUN in/ADP actu/NOUN et/CCONJ intelligibile/ADJ in/ADP actu/NOUN sunt/AUX unum/NUM ./PUNCT quod/PRON igitur/ADV convenit/VERB intelligibili/ADJ inquantum/SCONJ est/AUX intelligibile/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB convenire/VERB intellectui/NOUN inquantum/SCONJ huiusmodi/PART :/PUNCT quia/SCONJ perfectio/NOUN et/CCONJ perfectibile/ADJ sunt/AUX unius/NUM generis/NOUN ./PUNCT intelligibile/ADJ autem/CCONJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX intelligibile/ADJ ,/PUNCT est/AUX necessarium/NOUN et/CCONJ incorruptibile/ADJ :/PUNCT necessaria/NOUN enim/ADV perfecte/ADV sunt/AUX intellectu/NOUN cognoscibilia/ADJ ;/PUNCT contingentia/VERB vero/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT non/PART nisi/SCONJ deficienter/VERB ;/PUNCT habetur/VERB enim/ADV de/ADP eis/PRON non/ADV scientia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ opinio/NOUN ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ corruptibilium/ADJ intellectus/NOUN scientiam/NOUN habet/VERB secundum/ADP quod/SCONJ sunt/AUX incorruptibilia/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ scilicet/PART sunt/AUX universalia/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV intellectum/NOUN esse/AUX incorruptibilem/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT unumquodque/PRON perficitur/VERB secundum/ADP modum/NOUN suae/ADJ substantiae/NOUN ./PUNCT ex/ADP modo/NOUN igitur/ADV perfectionis/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN potest/VERB accipi/VERB modus/NOUN substantiae/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ non/ADV perficitur/VERB per/ADP motum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX extra/ADP motum/NOUN existens/VERB :/PUNCT perficimur/VERB enim/ADV secundum/ADP intellectivam/ADJ animam/NOUN scientia/NOUN et/CCONJ prudentia/NOUN ,/PUNCT sedatis/VERB permutationibus/NOUN et/CCONJ corporalibus/ADJ et/CCONJ animae/NOUN passionum/NOUN ;/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT in/ADP vii/NUM physicorum/NOUN ./PUNCT modus/NOUN igitur/ADV substantiae/NOUN intelligentis/VERB est/VERB quod/SCONJ esse/NOUN suum/ADJ sit/VERB supra/ADP motum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB supra/ADP tempus/NOUN ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ cuiuslibet/PRON rei/NOUN corruptibilis/ADJ subiacet/VERB motui/NOUN et/CCONJ tempori/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV substantiam/NOUN intelligentem/VERB esse/AUX corruptibilem/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX naturale/ADJ desiderium/NOUN esse/AUX inane/ADJ :/PUNCT natura/NOUN enim/ADV nihil/PRON facit/VERB frustra/ADV ./PUNCT sed/CCONJ quilibet/PRON intelligens/VERB naturaliter/ADV desiderat/VERB esse/NOUN perpetuum/ADJ :/PUNCT non/ADV solum/ADV ut/SCONJ perpetuetur/VERB esse/VERB secundum/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV individuum/NOUN ./PUNCT quod/PRON sic/ADV patet/VERB ./PUNCT naturalis/ADJ enim/ADV appetitus/NOUN quibusdam/PRON quidem/ADV inest/VERB ex/ADP apprehensione/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ lupus/NOUN naturaliter/ADV desiderat/VERB occisionem/NOUN animalium/NOUN ex/ADP quibus/PRON pascitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ homo/NOUN naturaliter/ADV desiderat/VERB felicitatem/NOUN ./PUNCT quibusdam/NOUN vero/NOUN absque/ADP apprehensione/NOUN ,/PUNCT ex/ADP sola/ADJ inclinatione/NOUN naturalium/ADJ principiorum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON naturalis/ADJ appetitus/NOUN in/ADP quibusdam/PRON dicitur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ grave/ADJ appetit/VERB esse/VERB deorsum/ADV ./PUNCT utroque/PRON autem/CCONJ modo/NOUN inest/VERB rebus/NOUN naturale/ADJ desiderium/NOUN essendi/VERB :/PUNCT cuius/PRON signum/NOUN est/VERB quia/SCONJ et/CCONJ ea/PRON quae/PRON cognitione/NOUN carent/VERB ,/PUNCT resistunt/VERB corrumpentibus/VERB secundum/ADP virtutem/NOUN suorum/ADJ principiorum/NOUN naturalium/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ ea/PRON quae/PRON cognitionem/NOUN habent/VERB ,/PUNCT resistunt/VERB eisdem/PRON secundum/ADP modum/NOUN suae/ADJ cognitionis/NOUN ./PUNCT illa/PRON igitur/ADV cognitione/NOUN carentia/NOUN quorum/PRON principiis/NOUN inest/VERB virtus/NOUN ad/ADP conservandum/VERB esse/NOUN perpetuum/ADJ ita/ADV quod/SCONJ maneant/VERB semper/ADV eadem/PRON secundum/ADP numerum/NOUN ,/PUNCT naturaliter/ADV appetunt/VERB esse/NOUN perpetuum/ADJ etiam/ADV secundum/ADP idem/PRON numero/ADV ./PUNCT quorum/PRON autem/CCONJ principia/NOUN non/ADV habent/VERB ad/ADP hoc/PRON virtutem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV ad/ADP conservandum/VERB esse/NOUN perpetuum/ADJ secundum/ADP idem/PRON specie/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV sic/ADV naturaliter/ADV appetunt/VERB perpetuitatem/NOUN ./PUNCT hanc/PRON igitur/ADV differentiam/NOUN oportet/VERB et/CCONJ in/ADP his/PRON inveniri/VERB quibus/PRON desiderium/NOUN essendi/VERB cum/ADP cognitione/NOUN inest/VERB :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV illa/PRON quae/PRON non/ADV cognoscunt/VERB esse/NOUN nisi/SCONJ ut/SCONJ nunc/PART ,/PUNCT desiderant/VERB esse/NOUN ut/SCONJ nunc/PART ;/PUNCT non/ADV autem/CCONJ semper/PART ,/PUNCT quia/SCONJ esse/NOUN sempiternum/ADJ non/ADV apprehendunt/VERB ./PUNCT desiderant/VERB tamen/ADV esse/AUX perpetuum/ADJ speciei/NOUN :/PUNCT tamen/PART absque/ADP cognitione/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ virtus/NOUN generativa/ADJ ,/PUNCT quae/PRON ad/ADP hoc/PRON deservit/VERB ,/PUNCT praeambula/ADJ est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV subiacens/VERB cognitioni/NOUN ./PUNCT illa/PRON igitur/ADV quae/PRON ipsum/PRON esse/NOUN perpetuum/ADJ cognoscunt/VERB et/CCONJ apprehendunt/VERB ,/PUNCT desiderant/VERB ipsum/PRON naturali/ADJ desiderio/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ convenit/VERB omnibus/PRON substantiis/NOUN intelligentibus/VERB ./PUNCT omnes/PRON igitur/ADV substantiae/NOUN intelligentes/VERB naturali/ADJ desiderio/NOUN appetunt/VERB esse/VERB semper/ADV ./PUNCT ergo/ADV impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ esse/VERB deficiant/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quaecumque/PRON incipiunt/VERB esse/VERB et/CCONJ desinunt/VERB ,/PUNCT per/ADP eandem/PRON potentiam/NOUN habent/VERB utrumque/PRON :/PUNCT eadem/PRON enim/ADV est/AUX potentia/NOUN ad/ADP esse/NOUN et/CCONJ ad/ADP non/ADV esse/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ substantiae/NOUN intelligentes/VERB non/ADV potuerunt/VERB incipere/VERB esse/VERB nisi/SCONJ per/ADP potentiam/NOUN primi/ADJ agentis/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV sunt/VERB ex/ADP materia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON potuerit/VERB praefuisse/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT igitur/ADV nec/CCONJ est/VERB aliqua/PRON potentia/NOUN ad/ADP non/ADV esse/NOUN earum/PRON nisi/SCONJ in/ADP primo/ADJ agente/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ potest/VERB non/ADV influere/VERB eis/PRON esse/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ex/ADP hac/PRON sola/ADJ potentia/NOUN nihil/PRON potest/VERB dici/VERB corruptibile/ADJ ./PUNCT tum/ADV quia/SCONJ res/NOUN dicuntur/VERB necessariae/NOUN et/CCONJ contingentes/VERB secundum/ADP potentiam/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP eis/PRON ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV secundum/ADP potentiam/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT tum/ADV etiam/ADV quia/SCONJ deus/PROPN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX institutor/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT non/ADV subtrahit/VERB rebus/NOUN id/PRON quod/PRON est/AUX proprium/ADJ naturis/NOUN earum/PRON ;/PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ proprium/ADJ naturis/NOUN intellectualibus/ADJ est/AUX quod/SCONJ sint/AUX perpetuae/ADJ ;/PUNCT unde/ADV hoc/PRON eis/PRON a/ADP deo/PROPN non/ADV subtrahetur/VERB ./PUNCT sunt/AUX igitur/ADV substantiae/NOUN intellectuales/ADJ ex/ADP omni/PRON parte/NOUN incorruptibiles/ADJ ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON in/ADP psalmo/NOUN :/PUNCT laudate/VERB dominum/NOUN de/ADP caelis/NOUN ,/PUNCT connumeratis/VERB angelis/NOUN et/CCONJ caelestibus/ADJ corporibus/NOUN ,/PUNCT subiungitur/VERB :/PUNCT statuit/VERB ea/PRON in/ADP aeternum/ADJ et/CCONJ in/ADP saeculum/NOUN saeculi/NOUN ,/PUNCT per/ADP quod/PRON praedictorum/VERB perpetuitas/NOUN designatur/VERB ./PUNCT dionysius/PROPN etiam/ADV ,/PUNCT in/ADP iv/NUM cap./X de/ADP div./X nom./X ,/PUNCT dicit/VERB quod/SCONJ propter/ADP divinae/ADJ bonitatis/NOUN radios/NOUN substiterunt/VERB intelligibiles/ADJ et/CCONJ intellectuales/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sunt/VERB et/CCONJ vivunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ habent/VERB vitam/NOUN indeficientem/ADJ et/CCONJ imminorabilem/ADJ ,/PUNCT ab/ADP universa/ADJ corruptione/NOUN et/CCONJ generatione/NOUN et/CCONJ morte/NOUN mundae/NOUN existentes/VERB ,/PUNCT et/CCONJ elevatae/VERB ab/ADP instabili/ADJ et/CCONJ fluxa/VERB variatione/NOUN ./PUNCT per/ADP quem/PRON modum/NOUN substantia/NOUN intellectualis/ADJ possit/VERB corpori/NOUN uniri/VERB ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ supra/ADP ostensum/VERB sit/AUX substantiam/NOUN intellectualem/ADJ non/ADV esse/AUX corpus/NOUN neque/CCONJ virtutem/NOUN aliquam/PRON a/ADP corpore/NOUN dependentem/VERB ,/PUNCT restat/VERB investigandum/VERB utrum/ADV aliqua/PRON substantia/NOUN intellectualis/ADJ corpori/NOUN possit/VERB uniri/VERB ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ primo/ADV manifestum/ADJ quod/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ non/ADV potest/VERB corpori/NOUN uniri/VERB per/ADP modum/NOUN mixtionis/NOUN ./PUNCT quae/PRON enim/ADV miscentur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB ad/ADP invicem/ADV alterata/VERB esse/AUX ./PUNCT quod/PRON non/ADV contingit/VERB nisi/SCONJ in/ADP his/NOUN quorum/PRON est/AUX materia/NOUN eadem/PRON ,/PUNCT quae/PRON possunt/VERB esse/AUX activa/ADJ et/CCONJ passiva/ADJ ad/ADP invicem/ADV ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ intellectuales/ADJ non/ADV communicant/VERB in/ADP materia/NOUN cum/ADP corporalibus/ADJ :/PUNCT sunt/AUX enim/ADV immateriales/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV sunt/AUX igitur/ADV corpori/NOUN miscibiles/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quae/PRON miscentur/VERB ,/PUNCT mixtione/NOUN iam/ADV facta/VERB ,/PUNCT non/ADV manent/VERB actu/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ virtute/NOUN tantum/ADV :/PUNCT nam/ADV si/SCONJ actu/NOUN manerent/VERB ,/PUNCT non/ADV esset/VERB mixtio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ confusio/NOUN tantum/ADV ;/PUNCT unde/ADV corpus/NOUN mixtum/VERB ex/ADP elementis/NOUN nullum/PRON eorum/PRON est/AUX ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ impossibile/ADJ est/AUX accidere/VERB substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ :/PUNCT sunt/AUX enim/ADV incorruptibiles/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV potest/VERB substantia/NOUN intellectualis/ADJ uniri/VERB corpori/NOUN per/ADP modum/NOUN mixtionis/NOUN ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ patet/VERB quod/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ non/ADV potest/VERB uniri/VERB corpori/NOUN per/ADP modum/NOUN contactus/NOUN proprie/ADV sumpti/VERB ./PUNCT tactus/NOUN enim/ADV non/ADV nisi/SCONJ corporum/NOUN est/VERB :/PUNCT sunt/AUX enim/ADV tangentia/VERB quorum/PRON sunt/VERB ultima/ADJ simul/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ puncta/NOUN aut/CCONJ lineae/NOUN aut/CCONJ superficies/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX corporum/NOUN ultima/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV per/ADP modum/NOUN contactus/NOUN substantia/NOUN intellectualis/ADJ corpori/NOUN uniri/VERB potest/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ relinquitur/VERB quod/SCONJ neque/CCONJ continuatione/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ compositione/NOUN aut/CCONJ colligatione/NOUN ,/PUNCT ex/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ et/CCONJ corpore/NOUN unum/NUM fieri/VERB possit/VERB ./PUNCT omnia/PRON enim/ADV haec/PRON sine/ADP contactu/NOUN esse/VERB non/ADV possunt/VERB ./PUNCT est/VERB tamen/ADV quidam/PRON modus/NOUN contactus/NOUN quo/PRON substantia/NOUN intellectualis/ADJ corpori/NOUN uniri/VERB potest/VERB ./PUNCT corpora/NOUN enim/ADV naturalia/ADJ tangendo/VERB se/PRON alterant/VERB :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV ad/ADP invicem/ADV uniuntur/VERB non/ADV solum/ADV secundum/ADP ultima/ADJ quantitatis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP similitudinem/NOUN qualitatis/NOUN aut/CCONJ formae/NOUN ,/PUNCT dum/SCONJ alterans/VERB formam/NOUN suam/ADJ imprimit/VERB in/ADP alteratum/VERB ./PUNCT et/CCONJ quamvis/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ considerentur/VERB solum/ADV ultima/ADJ quantitatis/NOUN ,/PUNCT oporteat/VERB in/ADP omnibus/PRON mutuum/ADJ esse/AUX tactum/NOUN ,/PUNCT tamen/ADV ,/PUNCT si/SCONJ attendatur/VERB ad/ADP actionem/NOUN et/CCONJ passionem/NOUN ,/PUNCT invenientur/VERB aliqua/PRON esse/VERB tangentia/VERB tantum/ADV et/CCONJ aliqua/NOUN tacta/VERB tantum/ADV :/PUNCT corpora/NOUN enim/ADV caelestia/ADJ tangunt/VERB quidem/ADV hoc/PRON modo/NOUN elementaria/ADJ corpora/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ ea/PRON alterant/VERB :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ tanguntur/VERB ab/ADP eis/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ ab/ADP eis/PRON non/ADV patiuntur/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV sint/VERB aliqua/PRON agentia/NOUN quae/PRON quantitatis/NOUN ultimis/ADJ non/ADV tangant/VERB ,/PUNCT dicentur/VERB nihilominus/ADV tangere/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ agunt/VERB :/PUNCT secundum/ADP quem/PRON modum/NOUN dicimus/VERB quod/SCONJ contristans/VERB nos/PRON tangit/VERB ./PUNCT hoc/PRON igitur/ADV modo/NOUN tangendi/VERB possibile/ADJ est/AUX uniri/VERB substantiam/NOUN intellectualem/ADJ corpori/NOUN per/ADP contactum/NOUN ./PUNCT agunt/VERB enim/ADV substantiae/NOUN intellectuales/ADJ in/ADP corpora/NOUN et/CCONJ movent/VERB ea/PRON ,/PUNCT cum/SCONJ sint/AUX immateriales/ADJ et/CCONJ magis/ADV in/ADP actu/NOUN existentes/VERB ./PUNCT hic/PRON autem/CCONJ tactus/NOUN non/ADV est/AUX quantitatis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ virtutis/NOUN ./PUNCT unde/ADV differt/VERB hic/PRON tactus/NOUN a/ADP tactu/NOUN corporeo/ADJ in/ADP tribus/NUM ./PUNCT primo/NOUN quidem/PART ,/PUNCT quia/SCONJ hoc/PRON tactu/NOUN id/PRON quod/PRON est/AUX indivisibile/ADJ potest/VERB tangere/VERB divisibile/ADJ ./PUNCT quod/PRON in/ADP tactu/NOUN corporeo/ADJ non/ADV potest/VERB accidere/VERB :/PUNCT nam/ADV puncto/NOUN non/ADV potest/VERB tangi/VERB nisi/SCONJ indivisibile/ADJ aliquid/NOUN ./PUNCT substantia/NOUN autem/CCONJ intellectualis/ADJ ,/PUNCT quamvis/SCONJ sit/AUX indivisibilis/ADJ ,/PUNCT potest/VERB tangere/VERB quantitatem/NOUN divisibilem/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ agit/VERB in/ADP ipsam/PRON ./PUNCT alio/PRON enim/ADV modo/NOUN est/AUX indivisibile/ADJ punctum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ ./PUNCT punctum/NOUN quidem/ADV sicut/SCONJ quantitatis/NOUN terminus/NOUN :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV habet/VERB situm/NOUN determinatum/VERB in/ADP continuo/ADJ ,/PUNCT ultra/ADP quem/PRON porrigi/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT substantia/NOUN autem/CCONJ intellectualis/ADJ est/AUX indivisibilis/ADJ quasi/ADV extra/ADP genus/NOUN quantitatis/NOUN existens/VERB ./PUNCT unde/ADV non/ADV determinatur/VERB ei/PRON indivisibile/ADJ aliquid/PRON quantitatis/NOUN ad/ADP tangendum/VERB ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ tactus/NOUN quantitatis/NOUN est/VERB solum/ADV secundum/ADP ultima/ADJ :/PUNCT tactus/NOUN autem/CCONJ virtutis/NOUN est/VERB ad/ADP totum/PRON quod/PRON tangitur/VERB ./PUNCT sic/ADV enim/ADV tangitur/VERB secundum/ADP quod/SCONJ patitur/VERB et/CCONJ movetur/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ fit/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT potentia/NOUN vero/ADV est/VERB secundum/ADP totum/PRON ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP ultima/ADJ totius/PRON ./PUNCT unde/ADV totum/PRON tangitur/VERB ./PUNCT ex/ADP quo/PRON patet/VERB tertia/ADJ differentia/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ in/ADP tactu/NOUN quantitatis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON fit/VERB secundum/ADP extrema/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX tangens/VERB extrinsecum/ADJ ei/PRON quod/PRON tangitur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ non/ADV potest/VERB incedere/VERB per/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ impeditur/VERB ab/ADP eo/PRON ./PUNCT tactus/NOUN autem/CCONJ virtutis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON competit/VERB substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ sit/VERB ad/ADP intima/ADJ ,/PUNCT facit/VERB substantiam/NOUN tangentem/VERB esse/AUX intra/ADP id/PRON quod/PRON tangitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ incedentem/VERB per/ADP ipsum/PRON absque/ADP impedimento/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV substantia/NOUN intellectualis/ADJ potest/VERB corpori/NOUN uniri/VERB per/ADP contactum/NOUN virtutis/NOUN ./PUNCT quae/PRON autem/CCONJ uniuntur/VERB secundum/ADP talem/PRON contactum/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX unum/NUM simpliciter/ADV ./PUNCT sunt/AUX enim/ADV unum/NUM in/ADP agendo/VERB et/CCONJ patiendo/VERB :/PUNCT quod/PRON non/ADV est/VERB esse/AUX unum/NUM simpliciter/ADV ./PUNCT sic/ADV enim/ADV dicitur/VERB unum/NUM quomodo/PART et/CCONJ ens/NOUN ./PUNCT esse/AUX autem/CCONJ agens/NOUN non/ADV significat/VERB esse/VERB simpliciter/ADV ./PUNCT unde/ADV nec/CCONJ esse/AUX unum/NUM in/ADP agendo/VERB est/VERB esse/AUX unum/NUM simpliciter/ADV ./PUNCT unum/NUM autem/CCONJ simpliciter/ADV tripliciter/ADV dicitur/VERB :/PUNCT vel/CCONJ sicut/SCONJ indivisibile/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ sicut/SCONJ continuum/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ sicut/SCONJ quod/PRON est/AUX ratione/NOUN unum/NUM ./PUNCT ex/ADP substantia/NOUN autem/CCONJ intellectuali/ADJ et/CCONJ corpore/NOUN non/ADV potest/VERB fieri/VERB unum/NUM quod/PRON sit/AUX indivisibile/ADJ :/PUNCT oportet/VERB enim/ADV illud/PRON esse/AUX compositum/VERB ex/ADP duobus/NUM ./PUNCT neque/CCONJ iterum/ADV quod/SCONJ sit/AUX continuum/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ partes/NOUN continui/ADJ quantae/PRON sunt/AUX ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV inquirendum/VERB utrum/ADV ex/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ et/CCONJ corpore/NOUN possit/VERB sic/ADV fieri/VERB unum/NUM sicut/SCONJ quod/PRON est/AUX ratione/NOUN unum/NUM ./PUNCT ex/ADP duobus/NUM autem/CCONJ permanentibus/VERB non/ADV fit/VERB aliquid/PRON ratione/NOUN unum/NUM nisi/SCONJ sicut/SCONJ ex/ADP forma/NOUN substantiali/ADJ et/CCONJ materia/NOUN :/PUNCT ex/ADP subiecto/NOUN enim/ADV et/CCONJ accidente/NOUN non/ADV fit/VERB ratione/NOUN unum/NUM ;/PUNCT non/ADV enim/ADV est/AUX eadem/PRON ratio/NOUN hominis/NOUN et/CCONJ albi/ADJ ./PUNCT hoc/PRON igitur/ADV inquirendum/VERB relinquitur/VERB ,/PUNCT utrum/ADV substantia/NOUN intellectualis/ADJ corporis/NOUN alicuius/PRON forma/NOUN substantialis/ADJ esse/AUX possit/VERB ./PUNCT videtur/VERB autem/CCONJ rationabiliter/ADV considerantibus/VERB hoc/PRON esse/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT ex/ADP duabus/NUM enim/ADV substantiis/NOUN actu/NOUN existentibus/VERB non/ADV potest/VERB fieri/VERB aliquid/PRON unum/NUM :/PUNCT actus/NOUN enim/ADV cuiuslibet/PRON est/AUX id/PRON quo/PRON ab/ADP altero/PRON distinguitur/VERB ./PUNCT substantia/NOUN autem/CCONJ intellectualis/ADJ est/AUX substantia/NOUN actu/NOUN existens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB apparet/VERB ./PUNCT similiter/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ corpus/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV potest/VERB aliquid/PRON unum/NUM fieri/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ videtur/VERB ,/PUNCT ex/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ et/CCONJ corpore/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN in/ADP eodem/PRON genere/NOUN continentur/VERB :/PUNCT omne/PRON enim/ADV genus/NOUN per/ADP actum/NOUN et/CCONJ potentiam/NOUN dividitur/VERB ./PUNCT substantia/NOUN autem/CCONJ intellectualis/ADJ et/CCONJ corpus/NOUN sunt/AUX diversa/ADJ genera/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV videtur/VERB possibile/ADJ unum/NUM esse/AUX formam/NOUN alterius/PRON ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omne/PRON illud/PRON cuius/PRON esse/NOUN est/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX materiale/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ esse/NOUN eius/PRON sit/VERB in/ADP materia/NOUN corporali/ADJ :/PUNCT non/ADV enim/ADV esse/NOUN formae/NOUN est/VERB praeter/ADP esse/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT sequetur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ non/ADV sit/AUX immaterialis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT item/PART ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX illud/PRON cuius/PRON esse/NOUN est/VERB in/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT esse/AUX a/ADP corpore/NOUN separatum/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ ostenditur/VERB a/ADP philosophis/NOUN esse/AUX separatus/VERB a/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ neque/CCONJ est/AUX corpus/NOUN neque/CCONJ virtus/NOUN in/ADP corpore/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV intellectualis/ADJ substantia/NOUN forma/NOUN corporis/NOUN :/PUNCT sic/ADV enim/ADV esse/NOUN eius/PRON esset/VERB in/ADP corpore/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT cuius/PRON esse/NOUN est/AUX commune/ADJ corpori/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB et/CCONJ operationem/NOUN corpori/NOUN communem/ADJ esse/AUX :/PUNCT unumquodque/PRON enim/ADV agit/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX ens/NOUN ;/PUNCT nec/CCONJ virtus/NOUN operativa/ADJ rei/NOUN potest/VERB esse/VERB sublimior/ADJ quam/SCONJ eius/PRON essentia/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ virtus/NOUN essentiae/NOUN principia/NOUN consequatur/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ sit/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ esse/NOUN eius/PRON sit/AUX sibi/PRON et/CCONJ corpori/NOUN commune/ADJ :/PUNCT ex/ADP forma/NOUN enim/ADV et/CCONJ materia/NOUN fit/VERB aliquid/PRON unum/NUM simpliciter/ADV ,/PUNCT quod/PRON est/VERB secundum/ADP esse/NOUN unum/NUM ./PUNCT erit/AUX igitur/ADV et/CCONJ operatio/NOUN substantiae/NOUN intellectualis/ADJ communis/ADJ corpori/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ virtus/NOUN eius/PRON virtus/NOUN in/ADP corpore/NOUN ./PUNCT quod/PRON ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB esse/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT positio/NOUN platonis/PROPN de/ADP unione/NOUN animae/NOUN intellectualis/ADJ ad/ADP corpus/NOUN ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ et/CCONJ similibus/ADJ rationibus/NOUN aliqui/PRON moti/VERB ,/PUNCT dixerunt/VERB quod/SCONJ nulla/PRON substantia/NOUN intellectualis/ADJ potest/VERB esse/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ huic/PRON positioni/NOUN ipsa/PRON hominis/NOUN natura/NOUN contradicere/VERB videbatur/VERB ,/PUNCT qui/PRON ex/ADP anima/NOUN intellectuali/ADJ et/CCONJ corpore/NOUN videtur/VERB esse/AUX compositus/VERB ,/PUNCT excogitaverunt/VERB quasdam/PRON vias/NOUN per/ADP quas/PRON naturam/NOUN hominis/NOUN salvarent/VERB ./PUNCT plato/PROPN igitur/ADV posuit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ eius/PRON sequaces/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN intellectualis/ADJ non/ADV unitur/VERB corpori/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/NOUN sicut/SCONJ motor/NOUN mobili/NOUN ,/PUNCT dicens/VERB animam/NOUN esse/VERB in/ADP corpore/NOUN sicut/SCONJ nautam/NOUN in/ADP navi/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV unio/NOUN animae/NOUN et/CCONJ corporis/NOUN non/ADV esset/VERB nisi/SCONJ per/ADP contactum/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT de/ADP quo/PRON supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ videtur/VERB inconveniens/ADJ ./PUNCT secundum/ADP praedictum/VERB enim/ADV contactum/NOUN non/ADV fit/VERB aliquid/PRON unum/NUM simpliciter/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ex/ADP unione/NOUN autem/CCONJ animae/NOUN et/CCONJ corporis/NOUN fit/VERB homo/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ homo/NOUN non/ADV sit/AUX unum/NUM simpliciter/ADV :/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB nec/CCONJ ens/NOUN simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ ens/NOUN per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON autem/CCONJ evitandum/VERB ,/PUNCT plato/PROPN posuit/VERB quod/SCONJ homo/NOUN non/ADV sit/AUX aliquid/PRON compositum/VERB ex/ADP anima/NOUN et/CCONJ corpore/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ ipsa/PRON anima/NOUN utens/VERB corpore/NOUN sit/AUX homo/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ petrus/PROPN non/ADV est/AUX aliquid/PRON compositum/VERB ex/ADP homine/NOUN et/CCONJ indumento/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ homo/NOUN utens/VERB indumento/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ esse/AUX impossibile/ADJ ostenditur/VERB ./PUNCT animal/NOUN enim/ADV et/CCONJ homo/NOUN sunt/AUX quaedam/PRON sensibilia/ADJ et/CCONJ naturalia/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV esset/VERB si/SCONJ corpus/NOUN et/CCONJ eius/PRON partes/NOUN non/ADV essent/VERB de/ADP essentia/NOUN hominis/NOUN et/CCONJ animalis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ tota/PRON essentia/NOUN utriusque/PRON esset/AUX anima/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP positionem/NOUN praedictam/VERB :/PUNCT anima/NOUN enim/ADV non/ADV est/AUX aliquid/PRON sensibile/ADJ neque/CCONJ materiale/ADJ ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV hominem/NOUN et/CCONJ animal/NOUN esse/AUX animam/NOUN utentem/VERB corpore/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ aliquid/PRON ex/ADP corpore/NOUN et/CCONJ anima/NOUN compositum/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ eorum/PRON quae/PRON sunt/AUX diversa/ADJ secundum/ADP esse/NOUN ,/PUNCT sit/VERB operatio/NOUN una/NUM ./PUNCT dico/VERB autem/CCONJ operationem/NOUN unam/NUM ,/PUNCT non/ADV ex/ADP parte/NOUN eius/PRON in/ADP quod/PRON terminatur/VERB actio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ egreditur/VERB ab/ADP agente/NOUN :/PUNCT multi/ADJ enim/ADV trahentes/VERB navim/NOUN unam/NUM actionem/NOUN faciunt/VERB ex/ADP parte/NOUN operati/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX unum/NUM ,/PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV ex/ADP parte/NOUN trahentium/VERB sunt/VERB multae/ADJ actiones/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ sunt/AUX diversi/ADJ impulsus/NOUN ad/ADP trahendum/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ enim/ADV actio/NOUN consequatur/VERB formam/NOUN et/CCONJ virtutem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quorum/PRON sunt/AUX diversae/ADJ formae/NOUN et/CCONJ virtutes/NOUN ,/PUNCT esse/VERB et/CCONJ actiones/NOUN diversas/ADJ ./PUNCT quamvis/SCONJ autem/CCONJ animae/NOUN sit/VERB aliqua/PRON operatio/NOUN propria/ADJ ,/PUNCT in/ADP qua/PRON non/ADV communicat/VERB corpus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ intelligere/VERB ;/PUNCT sunt/VERB tamen/ADV aliquae/PRON operationes/NOUN communes/ADJ sibi/PRON et/CCONJ corpori/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ timere/VERB et/CCONJ irasci/VERB et/CCONJ sentire/VERB et/CCONJ huiusmodi/ADV :/PUNCT haec/PRON enim/ADV accidunt/VERB secundum/ADP aliquam/PRON transmutationem/NOUN alicuius/PRON determinatae/VERB partis/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON patet/VERB quod/SCONJ simul/ADV sunt/VERB animae/NOUN et/CCONJ corporis/NOUN operationes/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ex/ADP anima/NOUN et/CCONJ corpore/NOUN unum/NUM fieri/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ non/ADV sint/AUX secundum/ADP esse/NOUN diversa/ADJ ./PUNCT huic/PRON autem/CCONJ rationi/NOUN secundum/ADP platonis/PROPN sententiam/NOUN obviatur/VERB ./PUNCT nihil/PRON enim/ADV inconveniens/ADJ est/AUX moventis/VERB et/CCONJ moti/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ secundum/ADP esse/NOUN diversorum/ADJ ,/PUNCT esse/AUX eundem/PRON actum/NOUN :/PUNCT nam/ADV motus/NOUN est/AUX idem/PRON actus/NOUN moventis/VERB sicut/SCONJ a/ADP quo/PRON est/VERB ,/PUNCT moti/VERB autem/CCONJ sicut/SCONJ in/ADP quo/PRON est/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV plato/PROPN posuit/VERB praemissas/VERB operationes/NOUN esse/AUX animae/NOUN corpori/NOUN que/CCONJ communes/ADJ ut/SCONJ videlicet/ADV sint/AUX animae/NOUN sicut/SCONJ moventis/VERB et/CCONJ corporis/NOUN sicut/SCONJ moti/VERB ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON esse/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT ut/SCONJ probat/VERB philosophus/NOUN in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT sentire/VERB accidit/VERB in/ADP ipso/PRON moveri/VERB a/ADP sensibilibus/ADJ exterioribus/ADJ ./PUNCT unde/ADV non/ADV potest/VERB homo/NOUN sentire/VERB absque/ADP exteriori/ADJ sensibili/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ non/ADV potest/VERB aliquid/PRON moveri/VERB absque/ADP movente/VERB ./PUNCT organum/NOUN igitur/ADV sensus/NOUN movetur/VERB et/CCONJ patitur/VERB in/ADP sentiendo/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ab/ADP exteriori/ADJ sensibili/NOUN ./PUNCT illud/PRON autem/CCONJ quo/PRON patitur/VERB est/AUX sensus/NOUN ;/PUNCT quod/PRON ex/ADP hoc/PRON patet/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ carentia/VERB sensu/NOUN non/ADV patiuntur/VERB a/ADP sensibilibus/ADJ tali/PRON modo/NOUN passionis/NOUN ./PUNCT sensus/NOUN igitur/ADV est/AUX virtus/NOUN passiva/ADJ ipsius/PRON organi/NOUN ./PUNCT anima/NOUN igitur/ADV sensitiva/ADJ non/ADV se/PRON habet/VERB in/ADP sentiendo/VERB sicut/SCONJ movens/VERB et/CCONJ agens/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ id/PRON quo/PRON patiens/ADJ patitur/VERB ./PUNCT quod/PRON impossibile/ADJ est/AUX esse/AUX diversum/ADJ secundum/ADP esse/NOUN a/ADP patiente/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV anima/NOUN sensibilis/ADJ secundum/ADP esse/NOUN diversa/ADJ a/ADP corpore/NOUN animato/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT licet/SCONJ motus/NOUN sit/AUX communis/ADJ actus/NOUN moventis/VERB et/CCONJ moti/VERB ,/PUNCT tamen/ADV alia/PRON operatio/NOUN est/AUX facere/VERB motum/NOUN et/CCONJ recipere/VERB motum/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ duo/NUM praedicamenta/NOUN ponuntur/VERB facere/VERB et/CCONJ pati/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV in/ADP sentiendo/VERB anima/NOUN sensitiva/ADJ se/PRON habet/VERB ut/SCONJ agens/NOUN et/CCONJ corpus/NOUN ut/SCONJ patiens/ADJ ,/PUNCT alia/PRON erit/AUX operatio/NOUN animae/NOUN et/CCONJ alia/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT anima/NOUN igitur/ADV sensitiva/ADJ habebit/VERB aliquam/PRON operationem/NOUN propriam/ADJ ./PUNCT habebit/VERB igitur/ADV et/CCONJ subsistentiam/NOUN propriam/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ,/PUNCT destructo/VERB corpore/NOUN ,/PUNCT esse/VERB desinet/VERB ./PUNCT animae/NOUN igitur/ADV sensitivae/ADJ ,/PUNCT etiam/ADV irrationabilium/ADJ animalium/NOUN ,/PUNCT erunt/AUX immortales/ADJ ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV improbabile/ADJ videtur/VERB ./PUNCT tamen/ADV a/ADP platonis/PROPN opinione/NOUN non/ADV discordat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ de/ADP hoc/PRON infra/ADP erit/VERB locus/NOUN quaerendi/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT mobile/ADJ non/ADV sortitur/VERB speciem/NOUN a/ADP suo/ADJ motore/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV anima/NOUN non/ADV coniungitur/VERB corpori/NOUN nisi/SCONJ sicut/SCONJ motor/NOUN mobili/NOUN ,/PUNCT corpus/NOUN et/CCONJ partes/NOUN eius/PRON non/ADV consequuntur/VERB speciem/NOUN ab/ADP anima/NOUN ./PUNCT abeunte/VERB igitur/ADV anima/NOUN ,/PUNCT remanebit/VERB corpus/NOUN et/CCONJ partes/NOUN eius/PRON eiusdem/PRON speciei/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX manifeste/ADV falsum/ADJ :/PUNCT nam/ADV caro/NOUN et/CCONJ os/NOUN et/CCONJ manus/NOUN et/CCONJ huiusmodi/ADV partes/NOUN post/ADP abscessum/NOUN animae/NOUN non/ADV dicuntur/VERB nisi/SCONJ aequivoce/NOUN ;/PUNCT cum/SCONJ nulli/PRON harum/PRON partium/NOUN propria/ADJ operatio/NOUN adsit/VERB ,/PUNCT quae/PRON speciem/NOUN consequitur/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV unitur/VERB anima/NOUN corpori/NOUN solum/ADV sicut/SCONJ motor/NOUN mobili/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ sicut/SCONJ homo/NOUN vestimento/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT mobile/ADJ non/ADV habet/VERB esse/NOUN per/ADP suum/ADJ motorem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solummodo/PART motum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV anima/NOUN uniatur/VERB corpori/NOUN solummodo/ADV ut/SCONJ motor/NOUN ,/PUNCT corpus/NOUN movebitur/VERB quidem/ADV ab/ADP anima/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ non/ADV habebit/VERB esse/NOUN per/ADP eam/PRON ./PUNCT vivere/VERB autem/CCONJ est/AUX quoddam/PRON esse/NOUN viventis/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV corpus/NOUN vivet/VERB per/ADP animam/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT mobile/ADJ neque/CCONJ generatur/VERB per/ADP applicationem/NOUN motoris/NOUN ad/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT neque/CCONJ per/ADP eius/PRON separationem/NOUN corrumpitur/VERB :/PUNCT cum/SCONJ non/ADV dependeat/VERB mobile/ADJ a/ADP motore/NOUN secundum/ADP esse/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP moveri/VERB tantum/ADV ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV anima/NOUN uniatur/VERB corpori/NOUN solum/ADV ut/SCONJ motor/NOUN ,/PUNCT sequetur/VERB quod/SCONJ in/ADP unione/NOUN animae/NOUN et/CCONJ corporis/NOUN non/ADV erit/VERB aliqua/PRON generatio/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ in/ADP separatione/NOUN corruptio/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV mors/NOUN ,/PUNCT quae/PRON consistit/VERB in/ADP separatione/NOUN animae/NOUN et/CCONJ corporis/NOUN ,/PUNCT non/ADV erit/AUX corruptio/NOUN animalis/ADJ ./PUNCT quod/PRON est/AUX manifeste/ADV falsum/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT omne/PRON movens/VERB seipsum/PRON ita/ADV se/PRON habet/VERB quod/SCONJ in/ADP ipso/PRON est/VERB moveri/VERB et/CCONJ non/ADV moveri/VERB ,/PUNCT et/CCONJ movere/VERB et/CCONJ non/ADV movere/VERB ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP platonis/PROPN opinionem/NOUN ,/PUNCT movet/VERB corpus/NOUN sicut/SCONJ movens/VERB seipsum/NOUN ./PUNCT est/VERB ergo/ADV in/ADP potestate/NOUN animae/NOUN movere/VERB corpus/NOUN vel/CCONJ non/ADV movere/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV non/ADV unitur/VERB ei/PRON nisi/SCONJ sicut/SCONJ motor/NOUN mobili/NOUN ,/PUNCT erit/VERB in/ADP potestate/NOUN animae/NOUN separari/VERB a/ADP corpore/NOUN cum/SCONJ voluerit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ iterum/ADV uniri/VERB ei/PRON cum/SCONJ voluerit/VERB ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ ut/SCONJ forma/NOUN propria/ADJ anima/NOUN corpori/NOUN uniatur/VERB ,/PUNCT sic/ADV probatur/VERB ./PUNCT illud/PRON quo/PRON aliquid/PRON fit/VERB de/ADP potentia/NOUN ente/NOUN actu/NOUN ens/NOUN ,/PUNCT est/AUX forma/NOUN et/CCONJ actus/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT corpus/NOUN autem/CCONJ per/ADP animam/NOUN fit/VERB actu/NOUN ens/NOUN de/ADP potentia/NOUN existente/VERB :/PUNCT vivere/VERB enim/ADV est/AUX esse/NOUN viventis/VERB ;/PUNCT semen/NOUN autem/CCONJ ante/ADP animationem/NOUN est/AUX vivens/VERB solum/ADV in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT per/ADP animam/NOUN autem/CCONJ fit/AUX vivens/VERB actu/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV anima/NOUN forma/NOUN corporis/NOUN animati/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ tam/ADV esse/VERB quam/CCONJ etiam/ADV operari/VERB non/ADV est/AUX solum/ADV formae/NOUN neque/CCONJ solum/ADV materiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ coniuncti/VERB ,/PUNCT esse/VERB et/CCONJ agere/VERB duobus/NUM attribuitur/VERB ,/PUNCT quorum/PRON unum/NUM se/PRON habet/VERB ad/ADP alterum/PRON sicut/SCONJ forma/NOUN ad/ADP materiam/NOUN :/PUNCT dicimus/VERB enim/ADV quod/SCONJ homo/NOUN est/AUX sanus/ADJ corpore/NOUN et/CCONJ sanitate/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ est/AUX sciens/VERB scientia/NOUN et/CCONJ anima/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON scientia/NOUN est/AUX forma/NOUN animae/NOUN scientis/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sanitas/NOUN corporis/NOUN sani/ADJ ./PUNCT vivere/VERB autem/CCONJ et/CCONJ sentire/VERB attribuitur/VERB animae/NOUN et/CCONJ corpori/NOUN :/PUNCT dicimur/VERB enim/ADV et/CCONJ vivere/VERB et/CCONJ sentire/VERB anima/NOUN et/CCONJ corpore/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN tamen/PART sicut/SCONJ principio/NOUN vitae/NOUN et/CCONJ sensus/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV anima/NOUN forma/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT similiter/ADV se/PRON habet/VERB tota/PRON anima/NOUN sensitiva/ADJ ad/ADP totum/PRON corpus/NOUN sicut/SCONJ pars/NOUN ad/ADP partem/NOUN ./PUNCT pars/NOUN autem/CCONJ ita/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP partem/NOUN quod/SCONJ est/AUX forma/NOUN et/CCONJ actus/NOUN eius/PRON :/PUNCT visus/NOUN enim/ADV est/AUX forma/NOUN et/CCONJ actus/NOUN oculi/NOUN ./PUNCT ergo/ADV anima/NOUN est/AUX forma/NOUN et/CCONJ actus/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ nutritiva/ADJ ,/PUNCT sensitiva/ADJ et/CCONJ intellectiva/ADJ non/ADV sunt/AUX in/ADP homine/NOUN tres/NUM animae/NOUN ./PUNCT potest/VERB autem/CCONJ praedictis/VERB rationibus/NOUN secundum/ADP opinionem/NOUN platonis/PROPN obviari/VERB quantum/ADV ad/ADP praesentem/VERB intentionem/NOUN pertinet/VERB ./PUNCT ponit/VERB enim/ADV plato/PROPN non/ADV esse/AUX eandem/PRON animam/NOUN in/ADP nobis/PRON intellectivam/ADJ ,/PUNCT nutritivam/ADJ et/CCONJ sensitivam/ADJ ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT etsi/SCONJ anima/NOUN sensitiva/ADJ sit/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT non/ADV oportebit/VERB propter/ADP hoc/PRON dicere/VERB quod/SCONJ aliqua/PRON intellectualis/ADJ substantia/NOUN forma/NOUN corporis/NOUN esse/AUX possit/VERB ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ hoc/PRON sit/AUX impossibile/ADJ ,/PUNCT sic/ADV ostendendum/VERB est/AUX ./PUNCT quae/PRON attribuuntur/VERB alicui/PRON eidem/PRON secundum/ADP diversas/ADJ formas/NOUN ,/PUNCT praedicantur/VERB de/ADP invicem/ADV per/ADP accidens/NOUN :/PUNCT album/ADJ enim/ADV dicitur/VERB esse/AUX musicum/ADJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ socrati/PROPN accidit/VERB albedo/NOUN et/CCONJ musica/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV anima/NOUN intellectiva/ADJ ,/PUNCT sensitiva/NOUN et/CCONJ nutritiva/NOUN sunt/AUX diversae/ADJ virtutes/NOUN aut/CCONJ formae/NOUN in/ADP nobis/PRON ,/PUNCT ea/PRON quae/PRON secundum/ADP has/PRON formas/NOUN nobis/PRON conveniunt/VERB ,/PUNCT de/ADP invicem/ADV praedicabuntur/VERB per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP animam/NOUN intellectivam/ADJ dicimur/VERB homines/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP sensitivam/NOUN animalia/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP nutritivam/NOUN viventia/VERB ./PUNCT erit/VERB igitur/ADV haec/PRON praedicatio/NOUN per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT homo/NOUN est/AUX animal/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ ,/PUNCT animal/NOUN est/AUX vivum/ADJ ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ per/ADP se/PRON :/PUNCT nam/ADV homo/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX homo/NOUN ,/PUNCT animal/NOUN est/AUX ;/PUNCT et/CCONJ animal/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX animal/NOUN ,/PUNCT vivum/ADJ est/AUX ./PUNCT est/AUX igitur/ADV aliquis/PRON ab/ADP eodem/PRON principio/NOUN homo/NOUN ,/PUNCT animal/ADJ et/CCONJ vivum/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT etiam/ADV praedictis/VERB animabus/NOUN diversis/ADJ existentibus/VERB ,/PUNCT non/ADV sequitur/VERB praedictae/VERB praedicationes/NOUN fore/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ animae/NOUN illae/PRON ad/ADP invicem/ADV ordinem/NOUN habent/VERB :/PUNCT hoc/PRON iterum/ADV removetur/VERB ./PUNCT nam/ADV ordo/NOUN sensitivi/ADJ ad/ADP intellectivum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ nutritivi/NOUN ad/ADP sensitivum/NOUN ,/PUNCT est/VERB sicut/SCONJ ordo/NOUN potentiae/NOUN ad/ADP actum/NOUN :/PUNCT nam/ADV intellectivum/NOUN sensitivo/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sensitivum/ADJ nutritivo/ADJ posterius/ADJ secundum/ADP generationem/NOUN est/AUX ;/PUNCT prius/ADJ enim/ADV in/ADP generatione/NOUN fit/VERB animal/NOUN quam/SCONJ homo/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV iste/PRON ordo/NOUN facit/VERB praedicationes/NOUN praedictas/VERB esse/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT hoc/PRON non/ADV erit/VERB secundum/ADP illum/PRON modum/NOUN dicendi/VERB per/ADP se/PRON qui/PRON accipitur/VERB secundum/ADP formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP illum/PRON qui/PRON accipitur/VERB secundum/ADP materiam/NOUN et/CCONJ subiectum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ dicitur/AUX superficies/NOUN colorata/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ in/ADP isto/PRON modo/NOUN dicendi/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT id/PRON quod/PRON est/AUX formale/ADJ praedicatur/VERB per/ADP se/PRON de/ADP subiecto/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ cum/SCONJ dicimus/VERB ,/PUNCT superficies/NOUN est/AUX alba/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ ,/PUNCT numerus/NOUN est/AUX par/ADJ ./PUNCT et/CCONJ iterum/ADV in/ADP hoc/PRON modo/NOUN dicendi/VERB per/ADP se/PRON subiectum/NOUN ponitur/VERB in/ADP definitione/NOUN praedicati/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ numerus/NOUN in/ADP definitione/NOUN paris/ADJ ./PUNCT ibi/ADV autem/CCONJ e/ADP contrario/ADJ accidit/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV homo/NOUN per/ADP se/PRON praedicatur/VERB de/ADP animali/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ e/ADP converso/NOUN :/PUNCT et/CCONJ iterum/ADV non/ADV ponitur/VERB subiectum/NOUN in/ADP definitione/NOUN praedicati/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ e/ADP converso/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV praedictae/VERB praedicationes/NOUN dicuntur/VERB per/ADP se/PRON ratione/NOUN dicti/VERB ordinis/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ab/ADP eodem/PRON aliquid/PRON habet/VERB esse/NOUN et/CCONJ unitatem/NOUN :/PUNCT unum/NUM enim/ADV consequitur/VERB ad/ADP ens/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV a/ADP forma/NOUN unaquaeque/PRON res/NOUN habeat/VERB esse/NOUN ,/PUNCT a/ADP forma/NOUN etiam/ADV habebit/VERB unitatem/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV ponantur/VERB in/ADP homine/NOUN plures/ADJ animae/NOUN sicut/SCONJ diversae/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT homo/NOUN non/ADV erit/AUX unum/NUM ens/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ plura/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ ad/ADP unitatem/NOUN hominis/NOUN ordo/NOUN formarum/NOUN sufficiet/VERB ./PUNCT quia/SCONJ esse/AUX unum/NUM secundum/ADP ordinem/NOUN non/ADV est/VERB esse/AUX unum/NUM simpliciter/ADV :/PUNCT cum/SCONJ unitas/NOUN ordinis/NOUN sit/AUX minima/ADJ unitatum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT adhuc/ADV redibit/VERB praedictum/VERB inconveniens/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART ex/ADP anima/NOUN intellectiva/ADJ et/CCONJ corpore/NOUN non/ADV fiat/VERB unum/NUM simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP accidens/NOUN tantum/ADV ./PUNCT omne/PRON enim/ADV quod/PRON advenit/VERB alicui/PRON post/ADP esse/AUX completum/ADJ ,/PUNCT advenit/VERB ei/PRON accidentaliter/ADV :/PUNCT cum/SCONJ sit/VERB extra/ADP essentiam/NOUN eius/PRON ./PUNCT quaelibet/PRON autem/CCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ facit/VERB ens/NOUN completum/NOUN in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN :/PUNCT facit/VERB enim/ADV ens/NOUN actu/NOUN et/CCONJ hoc/PRON aliquid/PRON ./PUNCT quicquid/PRON igitur/ADV post/ADP primam/ADJ formam/NOUN substantialem/ADJ advenit/VERB rei/NOUN ,/PUNCT accidentaliter/ADV adveniet/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV anima/NOUN nutritiva/ADJ sit/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT vivum/ADJ enim/ADV substantialiter/ADV de/ADP homine/NOUN praedicatur/VERB et/CCONJ de/ADP animali/NOUN ;/PUNCT sequetur/VERB quod/SCONJ anima/NOUN sensitiva/ADJ adveniat/VERB accidentaliter/ADV ,/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN intellectiva/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV neque/CCONJ animal/NOUN neque/CCONJ homo/NOUN significant/VERB unum/NUM simpliciter/ADV ,/PUNCT neque/CCONJ aliquod/PRON genus/NOUN aut/CCONJ speciem/NOUN in/ADP praedicamento/NOUN substantiae/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT si/SCONJ homo/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP platonis/PROPN sententiam/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX aliquid/PRON ex/ADP anima/NOUN et/CCONJ corpore/NOUN compositum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX anima/NOUN utens/VERB corpore/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ hoc/PRON intelligitur/VERB solum/ADV de/ADP anima/NOUN intellectiva/ADJ ,/PUNCT aut/CCONJ de/ADP tribus/NUM animabus/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ tres/NUM sunt/AUX ,/PUNCT sive/CCONJ de/ADP duabus/NUM earum/PRON ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ de/ADP tribus/NOUN vel/CCONJ duabus/NOUN ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ homo/NOUN non/ADV sit/AUX unum/NUM ,/PUNCT sed/CCONJ sit/AUX duo/NUM vel/CCONJ tria/NUM :/PUNCT est/AUX enim/ADV tres/NUM animae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ saltem/ADV duae/NUM ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ hoc/PRON intelligatur/VERB de/ADP anima/NOUN intellectiva/ADJ tantum/ADV ,/PUNCT ita/ADV scilicet/ADV quod/SCONJ intelligatur/VERB anima/NOUN sensitiva/ADJ esse/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ anima/NOUN intellectiva/ADJ utens/VERB corpore/NOUN animato/VERB et/CCONJ sensificato/VERB sit/AUX homo/NOUN ,/PUNCT sequentur/VERB adhuc/ADV inconvenientia/NOUN :/PUNCT scilicet/PART quod/SCONJ homo/NOUN non/ADV sit/AUX animal/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ utatur/VERB animali/NOUN ,/PUNCT nam/ADV per/ADP animam/NOUN sensitivam/ADJ aliquid/PRON est/AUX animal/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ homo/NOUN non/ADV sentiat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ utatur/VERB re/NOUN sentiente/VERB ./PUNCT quae/PRON cum/SCONJ sint/VERB inconvenientia/NOUN ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX tres/NUM animas/NOUN substantia/NOUN differentes/VERB esse/VERB in/ADP nobis/PRON ,/PUNCT intellectivum/ADJ ,/PUNCT sensitivum/ADJ et/PART nutritivum/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ex/ADP duobus/NUM aut/CCONJ pluribus/ADJ non/ADV potest/VERB fieri/VERB unum/NUM si/SCONJ non/ADV sit/VERB aliquid/PRON uniens/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ unum/NUM eorum/PRON se/PRON habeat/VERB ad/ADP alterum/PRON ut/SCONJ actus/NOUN ad/ADP potentiam/NOUN :/PUNCT sic/ADV enim/ADV ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN fit/VERB unum/NUM ,/PUNCT nullo/PRON vinculo/NOUN extraneo/ADJ eos/PRON colligante/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ in/ADP homine/NOUN sint/VERB plures/ADJ animae/NOUN ,/PUNCT non/ADV se/PRON habent/VERB ad/ADP invicem/ADV ut/SCONJ materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ omnes/PRON ponuntur/VERB ut/SCONJ actus/NOUN quidam/PRON et/CCONJ principia/NOUN actionum/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ,/PUNCT si/SCONJ uniantur/VERB ad/ADP faciendum/VERB aliquid/PRON unum/NUM ,/PUNCT puta/VERB hominem/NOUN vel/CCONJ animal/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ sit/VERB aliquid/PRON uniens/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV potest/VERB esse/AUX corpus/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ magis/ADV corpus/NOUN uniatur/VERB per/ADP animam/NOUN ;/PUNCT cuius/PRON signum/NOUN est/AUX quod/SCONJ discedente/VERB anima/NOUN ,/PUNCT corpus/NOUN dissolvitur/VERB ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ oportet/VERB aliquid/PRON formalius/ADJ esse/VERB quod/PRON facit/VERB ex/ADP illis/PRON pluribus/ADJ unum/NUM ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON magis/ADV erit/AUX anima/NOUN quam/SCONJ illa/NOUN plura/ADJ quae/PRON per/ADP ipsum/PRON uniuntur/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV hoc/PRON iterum/ADV est/AUX habens/VERB partes/NOUN diversas/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV est/AUX unum/NUM secundum/ADP se/PRON ,/PUNCT oportet/VERB adhuc/ADV esse/VERB aliquid/PRON uniens/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV non/ADV sit/VERB abire/VERB in/ADP infinitum/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB devenire/VERB ad/ADP aliquid/PRON quod/PRON sit/AUX secundum/ADP se/PRON unum/NUM ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON maxime/ADV est/AUX anima/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV in/ADP uno/NUM homine/NOUN vel/CCONJ animali/NOUN unam/NUM tantum/ADV animam/NOUN esse/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ id/PRON quod/PRON est/VERB ex/ADP parte/NOUN animae/NOUN in/ADP homine/NOUN ,/PUNCT est/AUX ex/ADP pluribus/ADJ congregatum/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sicut/SCONJ totum/PRON congregatum/VERB se/PRON habet/VERB ad/ADP totum/PRON corpus/NOUN ,/PUNCT ita/PART singula/NOUN ad/ADP singulas/ADJ partes/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT quod/PRON etiam/ADV a/ADP positione/NOUN platonis/PROPN non/ADV discordat/VERB :/PUNCT ponebat/VERB enim/ADV animam/NOUN rationalem/ADJ in/ADP cerebro/NOUN ,/PUNCT nutritivam/NOUN in/ADP hepate/NOUN ,/PUNCT concupiscibilem/NOUN in/ADP corde/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ,/PUNCT dupliciter/ADV ./PUNCT primo/NOUN quidem/PART quia/SCONJ aliqua/PRON pars/NOUN animae/NOUN est/VERB quae/PRON non/ADV potest/VERB attribui/VERB alicui/PRON parti/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART intellectus/NOUN ,/PUNCT de/ADP quo/PRON supra/ADP ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ non/ADV est/AUX actus/NOUN alicuius/PRON partis/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ in/ADP eadem/PRON parte/NOUN corporis/NOUN apparent/VERB diversarum/ADJ partium/NOUN animae/NOUN operationes/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP animalibus/NOUN quae/PRON decisa/VERB vivunt/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ eadem/PRON pars/NOUN habet/VERB motum/NOUN et/CCONJ sensum/NOUN et/CCONJ appetitum/NOUN quo/PRON movetur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV eadem/PRON pars/NOUN plantae/NOUN decisa/VERB nutritur/VERB ,/PUNCT augetur/VERB et/CCONJ germinat/VERB ;/PUNCT ex/ADP quo/PRON apparet/VERB quod/SCONJ diversae/ADJ partes/NOUN animae/NOUN in/ADP una/NUM et/CCONJ eadem/PRON parte/NOUN corporis/NOUN sint/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV sunt/VERB diversae/ADJ animae/NOUN in/ADP nobis/PRON ,/PUNCT diversis/ADJ partibus/NOUN corporis/NOUN attributae/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT diversae/ADJ vires/NOUN quae/PRON non/ADV radicantur/VERB in/ADP uno/NUM principio/NOUN ,/PUNCT non/ADV impediunt/VERB se/PRON invicem/ADV in/ADP agendo/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ forte/ADV earum/PRON actiones/NOUN essent/AUX contrariae/ADJ :/PUNCT quod/PRON in/ADP proposito/VERB non/ADV contingit/VERB ./PUNCT videmus/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ diversae/ADJ actiones/NOUN animae/NOUN impediunt/VERB se/PRON :/PUNCT cum/SCONJ enim/ADV una/NUM est/AUX intensa/VERB ,/PUNCT altera/PRON remittitur/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ istae/PRON actiones/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ vires/NOUN quae/PRON sunt/AUX earum/PRON proxima/ADJ principia/NOUN ,/PUNCT reducantur/VERB in/ADP unum/NUM principium/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ principium/NOUN non/ADV potest/VERB esse/AUX corpus/NOUN :/PUNCT tum/ADV quia/SCONJ aliqua/PRON actio/NOUN est/VERB in/ADP qua/PRON non/ADV communicat/VERB corpus/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART intelligere/VERB ;/PUNCT tum/CCONJ quia/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ principium/NOUN harum/PRON virium/NOUN et/CCONJ actionum/NOUN esset/AUX corpus/NOUN inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT invenirentur/VERB in/ADP omnibus/PRON corporibus/NOUN ,/PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV relinquitur/VERB quod/SCONJ sit/AUX principium/NOUN earum/PRON forma/NOUN aliqua/PRON una/NUM ,/PUNCT per/ADP quam/PRON hoc/PRON corpus/NOUN est/AUX tale/PRON corpus/NOUN ./PUNCT quae/PRON est/AUX anima/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ omnes/PRON actiones/NOUN animae/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP nobis/PRON ,/PUNCT ab/ADP anima/NOUN una/NUM procedunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV non/ADV sunt/VERB in/ADP nobis/PRON plures/ADJ animae/NOUN ./PUNCT huic/PRON autem/CCONJ consonat/VERB quod/PRON dicitur/VERB in/ADP libro/NOUN de/ADP ecclesiast./X dogmatibus/NOUN :/PUNCT neque/CCONJ duas/NUM animas/NOUN esse/VERB credimus/VERB in/ADP uno/NUM homine/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ iacobus/PROPN et/CCONJ alii/PRON syrorum/PROPN scribunt/VERB ,/PUNCT unam/NUM animalem/ADJ ,/PUNCT qua/PRON animatur/VERB corpus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ immixta/VERB sit/AUX sanguini/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alteram/PRON spiritualem/ADJ ,/PUNCT quae/PRON rationem/NOUN ministret/VERB :/PUNCT sed/CCONJ dicimus/VERB unam/NUM eandem/PRON que/CCONJ esse/VERB animam/NOUN in/ADP homine/NOUN quae/PRON et/CCONJ corpus/NOUN sua/ADJ societate/NOUN vivificat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ semetipsam/PRON sua/ADJ ratione/NOUN disponat/VERB ./PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ hominis/NOUN non/ADV est/AUX substantia/NOUN separata/VERB ./PUNCT fuerunt/VERB autem/CCONJ et/CCONJ alii/PRON alia/PRON adinventione/NOUN utentes/VERB in/ADP sustinendo/VERB quod/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ non/ADV possit/VERB uniri/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT dicunt/VERB enim/ADV quod/SCONJ intellectus/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV quem/PRON aristoteles/PROPN possibilem/NOUN vocat/VERB ,/PUNCT est/AUX quaedam/PRON substantia/NOUN separata/VERB non/ADV coniuncta/VERB nobis/PRON ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON confirmare/VERB nituntur/VERB ,/PUNCT primo/ADV ,/PUNCT ex/ADP verbis/NOUN aristotelis/PROPN qui/PRON dicit/VERB ,/PUNCT de/ADP hoc/PRON intellectu/NOUN loquens/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ est/AUX separatus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ immixtus/ADJ corpori/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ simplex/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ impassibilis/ADJ :/PUNCT quae/PRON non/ADV possent/VERB dici/VERB de/ADP eo/PRON si/SCONJ esset/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT item/PART ,/PUNCT per/ADP demonstrationem/NOUN eiusdem/PRON qua/PRON probat/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT quia/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ recipit/VERB omnes/PRON species/NOUN rerum/NOUN sensibilium/ADJ ut/SCONJ in/ADP potentia/NOUN ad/ADP ea/PRON existens/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ omnibus/PRON careat/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ pupilla/NOUN ,/PUNCT quae/PRON recipit/VERB omnes/PRON species/NOUN colorum/NOUN ,/PUNCT caret/VERB omni/PRON colore/NOUN :/PUNCT si/SCONJ enim/ADV haberet/VERB de/ADP se/PRON aliquem/PRON colorem/NOUN ,/PUNCT ille/PRON color/NOUN prohiberet/VERB videri/VERB alios/PRON colores/NOUN ;/PUNCT quinimmo/ADV nihil/PRON videretur/VERB nisi/SCONJ sub/ADP illo/PRON colore/NOUN ./PUNCT et/CCONJ simile/ADJ contingeret/VERB de/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ haberet/VERB de/ADP se/PRON aliquam/PRON formam/NOUN seu/CCONJ naturam/NOUN de/ADP rebus/NOUN sensibilibus/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ oporteret/VERB esse/VERB ,/PUNCT si/SCONJ esset/AUX mixtus/VERB alicui/PRON corpori/NOUN ./PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN si/SCONJ esset/AUX forma/NOUN alicuius/PRON corporis/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ ex/ADP forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN fiat/VERB unum/NUM ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ forma/NOUN participet/VERB aliquid/PRON de/ADP natura/NOUN eius/PRON cuius/PRON est/AUX forma/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV intellectum/NOUN possibilem/ADJ esse/AUX mixtum/VERB corpori/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ esse/AUX actum/NOUN seu/CCONJ formam/NOUN alicuius/PRON corporis/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ esset/AUX forma/NOUN alicuius/PRON corporis/NOUN materialis/ADJ ,/PUNCT esset/AUX eiusdem/PRON generis/NOUN receptio/NOUN huius/PRON intellectus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ receptio/NOUN materiae/NOUN primae/ADJ ./PUNCT id/PRON enim/ADV quod/PRON est/AUX alicuius/PRON corporis/NOUN forma/NOUN ,/PUNCT non/ADV recipit/VERB aliquid/PRON absque/ADP sua/ADJ materia/NOUN ./PUNCT materia/NOUN autem/CCONJ prima/ADJ recipit/VERB formas/NOUN individuales/ADJ :/PUNCT immo/ADV per/ADP hoc/PRON individuantur/VERB quod/SCONJ sunt/VERB in/ADP materia/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV possibilis/ADJ reciperet/VERB formas/NOUN ut/SCONJ sunt/AUX individuales/ADJ ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV non/ADV cognosceret/VERB universalia/ADJ ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT materia/NOUN prima/ADJ non/ADV est/AUX cognoscitiva/ADJ formarum/NOUN quas/PRON recipit/VERB ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV eadem/PRON esset/AUX receptio/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ et/CCONJ materiae/NOUN primae/ADJ ,/PUNCT nec/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ cognosceret/VERB formas/NOUN receptas/VERB ./PUNCT quod/PRON est/AUX falsum/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX in/ADP corpore/NOUN esse/VERB virtutem/NOUN infinitam/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ probatur/VERB ab/ADP aristotele/PROPN in/ADP viii/NUM physicor./X ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ possibilis/ADJ est/AUX quodammodo/ADV virtutis/NOUN infinitae/ADJ :/PUNCT iudicamus/VERB enim/ADV per/ADP ipsum/PRON res/NOUN infinitas/ADJ secundum/ADP numerum/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ per/ADP ipsum/PRON cognoscimus/VERB universalia/ADJ ,/PUNCT sub/ADP quibus/PRON comprehenduntur/VERB particularia/ADJ infinita/ADJ in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ virtus/NOUN in/ADP corpore/NOUN ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ motus/VERB est/AUX averroes/PROPN et/CCONJ quidam/PRON antiqui/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ipse/PRON dicit/VERB ,/PUNCT ad/ADP ponendum/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ ,/PUNCT quo/PRON intelligit/VERB anima/NOUN ,/PUNCT esse/AUX separatum/VERB secundum/ADP esse/NOUN a/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV esse/AUX formam/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ hic/PRON intellectus/NOUN nihil/PRON ad/ADP nos/PRON pertineret/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ per/ADP ipsum/PRON intelligeremus/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ nobiscum/PRON aliquo/PRON modo/NOUN coniungeretur/VERB ;/PUNCT determinat/VERB etiam/ADV modum/NOUN quo/PRON continuatur/VERB nobiscum/PRON ,/PUNCT dicens/VERB quod/SCONJ species/NOUN intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN est/AUX forma/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ visibile/ADJ in/ADP actu/NOUN est/AUX forma/NOUN potentiae/NOUN visivae/ADJ ./PUNCT unde/ADV ex/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ et/CCONJ forma/NOUN intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN fit/VERB unum/NUM ./PUNCT cuicumque/PRON igitur/ADV coniungitur/VERB forma/NOUN intellecta/VERB praedicta/VERB ,/PUNCT coniungitur/VERB intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT coniungitur/VERB autem/CCONJ nobis/PRON mediante/VERB phantasmate/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX subiectum/NOUN quoddam/PRON illius/PRON formae/NOUN intellectae/VERB ./PUNCT per/ADP hunc/PRON igitur/ADV modum/NOUN etiam/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ nobiscum/PRON continuatur/VERB ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ haec/PRON frivola/ADJ sint/AUX et/CCONJ impossibilia/ADJ facile/ADJ est/AUX videre/VERB ./PUNCT habens/VERB enim/ADV intellectum/NOUN est/AUX intelligens/VERB ./PUNCT intelligitur/VERB autem/CCONJ id/PRON cuius/PRON species/NOUN intelligibilis/ADJ intellectui/NOUN unitur/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON igitur/ADV quod/SCONJ species/NOUN intelligibilis/ADJ intellectui/NOUN unita/VERB est/AUX in/ADP homine/NOUN per/ADP aliquem/PRON modum/NOUN ,/PUNCT non/ADV habebit/VERB homo/NOUN quod/SCONJ sit/AUX intelligens/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV quod/SCONJ intelligatur/VERB ab/ADP intellectu/NOUN separato/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT sic/ADV species/NOUN intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN est/AUX forma/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ species/NOUN visibilis/ADJ in/ADP actu/NOUN est/AUX forma/NOUN potentiae/NOUN visivae/ADJ ,/PUNCT sive/CCONJ ipsius/PRON oculi/NOUN ./PUNCT species/NOUN autem/CCONJ intellecta/VERB comparatur/VERB ad/ADP phantasma/NOUN sicut/SCONJ species/NOUN visibilis/ADJ in/ADP actu/NOUN ad/ADP coloratum/VERB quod/PRON est/VERB extra/ADP animam/NOUN :/PUNCT et/CCONJ hac/PRON similitudine/NOUN ipse/PRON utitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV aristoteles/NOUN ./PUNCT similis/ADJ igitur/ADV continuatio/NOUN est/AUX intellectus/NOUN possibilis/ADJ per/ADP formam/NOUN intelligibilem/ADJ ad/ADP phantasma/NOUN quod/PRON in/ADP nobis/PRON est/VERB ,/PUNCT et/CCONJ potentiae/NOUN visivae/ADJ ad/ADP colorem/NOUN qui/PRON est/VERB in/ADP lapide/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ continuatio/NOUN non/ADV facit/VERB lapidem/NOUN videre/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV videri/VERB ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ praedicta/VERB continuatio/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ nobiscum/PRON non/ADV facit/VERB nos/PRON intelligere/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ intelligi/VERB solum/ADV ./PUNCT planum/ADJ autem/CCONJ est/AUX quod/SCONJ proprie/ADV et/CCONJ vere/ADV dicitur/VERB quod/SCONJ homo/NOUN intelligit/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV intellectus/NOUN naturam/NOUN investigaremus/VERB nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ nos/PRON intelligimus/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV sufficiens/ADJ est/AUX praedictus/VERB continuationis/NOUN modus/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omne/PRON cognoscens/VERB per/ADP virtutem/NOUN cognoscitivam/ADJ coniungitur/VERB obiecto/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/PART e/ADP converso/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ operans/VERB omne/PRON per/ADP virtutem/NOUN operativam/ADJ coniungitur/VERB operato/VERB ./PUNCT homo/NOUN autem/CCONJ est/AUX intelligens/VERB per/ADP intellectum/NOUN sicut/SCONJ per/ADP virtutem/NOUN cognoscitivam/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV coniungitur/VERB per/ADP formam/NOUN intelligibilem/ADJ intellectui/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART per/ADP intellectum/NOUN intelligibili/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT id/PRON quo/PRON aliquid/PRON operatur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX formam/NOUN eius/PRON :/PUNCT nihil/PRON enim/ADV agit/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB actu/NOUN ;/PUNCT actu/NOUN autem/CCONJ non/ADV est/VERB aliquid/PRON nisi/SCONJ per/ADP id/NOUN quod/PRON est/AUX forma/NOUN eius/PRON ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ aristoteles/PROPN probat/VERB animam/NOUN esse/AUX formam/NOUN ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ animal/NOUN per/ADP animam/NOUN vivit/VERB et/CCONJ sentit/VERB ./PUNCT homo/NOUN autem/CCONJ intelligit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/PART nisi/SCONJ per/ADP intellectum/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ aristoteles/PROPN ,/PUNCT inquirens/VERB de/ADP principio/NOUN quo/PRON intelligimus/VERB ,/PUNCT tradit/VERB nobis/PRON naturam/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV intellectum/NOUN possibilem/ADJ formaliter/ADV uniri/VERB nobis/PRON ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV solum/ADV per/ADP suum/ADJ obiectum/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT intellectus/NOUN in/ADP actu/NOUN et/CCONJ intelligibile/ADJ in/ADP actu/NOUN sunt/AUX unum/NUM :/PUNCT sicut/SCONJ sensus/NOUN in/ADP actu/NOUN et/CCONJ sensibile/NOUN in/ADP actu/NOUN ./PUNCT non/PART autem/CCONJ intellectus/NOUN in/ADP potentia/NOUN et/CCONJ intelligibile/NOUN in/ADP potentia/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ sensus/NOUN in/ADP potentia/NOUN et/CCONJ sensibile/NOUN in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT species/NOUN igitur/ADV rei/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP phantasmatibus/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX intelligibilis/ADJ actu/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV sic/ADV est/AUX unum/NUM cum/ADP intellectu/NOUN in/ADP actu/NOUN sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX a/ADP phantasmatibus/NOUN abstracta/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ species/NOUN coloris/NOUN est/AUX sensata/ADJ in/ADP actu/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP lapide/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP pupilla/NOUN ./PUNCT sic/ADV autem/CCONJ solum/ADV continuatur/VERB nobiscum/PRON species/NOUN intelligibilis/ADJ secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP phantasmatibus/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP positionem/NOUN praedictam/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV continuatur/VERB nobiscum/PRON secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX unum/NUM cum/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ut/SCONJ forma/NOUN eius/PRON ./PUNCT igitur/ADV non/ADV potest/VERB esse/VERB medium/ADJ quo/PRON continuetur/VERB intellectus/NOUN possibilis/ADJ nobiscum/PRON :/PUNCT quia/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ continuatur/VERB cum/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT non/ADV continuatur/VERB nobiscum/PRON ,/PUNCT nec/CCONJ e/ADP converso/NOUN ./PUNCT patet/VERB autem/CCONJ eum/PRON qui/PRON hanc/PRON positionem/NOUN induxit/VERB ,/PUNCT aequivocatione/NOUN deceptum/VERB fuisse/AUX ./PUNCT colores/NOUN enim/ADV extra/ADP animam/NOUN existentes/VERB ,/PUNCT praesente/VERB lumine/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX visibiles/ADJ actu/NOUN ut/SCONJ potentes/VERB movere/VERB visum/NOUN :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ ut/SCONJ actu/NOUN sensata/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ sunt/AUX unum/NUM cum/ADP sensu/NOUN in/ADP actu/NOUN ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV phantasmata/NOUN per/ADP lumen/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB fiunt/VERB actu/NOUN intelligibilia/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ possint/VERB movere/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ ut/SCONJ sint/AUX intellecta/VERB actu/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ sunt/AUX unum/NUM cum/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ facto/VERB in/ADP actu/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT ubi/SCONJ invenitur/VERB altior/ADJ operatio/NOUN viventis/VERB ,/PUNCT ibi/ADV invenitur/VERB altior/ADJ species/NOUN vitae/NOUN ,/PUNCT correspondens/VERB illi/PRON actioni/NOUN ./PUNCT in/ADP plantis/NOUN enim/ADV invenitur/VERB sola/ADJ actio/NOUN ad/ADP nutritionem/NOUN pertinens/VERB ./PUNCT in/ADP animalibus/NOUN autem/CCONJ invenitur/VERB altior/ADJ actio/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART sentire/VERB et/CCONJ moveri/VERB secundum/ADP locum/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ animal/NOUN vivit/VERB altiori/ADJ specie/NOUN vitae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ adhuc/ADV in/ADP homine/NOUN invenitur/VERB altior/ADJ operatio/NOUN ad/ADP vitam/NOUN pertinens/VERB quam/SCONJ in/ADP animali/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART intelligere/VERB ./PUNCT ergo/ADV homo/NOUN habebit/VERB altiorem/ADJ speciem/NOUN vitae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ vita/NOUN est/VERB per/ADP animam/NOUN ./PUNCT habebit/VERB igitur/ADV homo/NOUN altiorem/ADJ animam/NOUN ,/PUNCT qua/PRON vivit/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ sit/VERB anima/NOUN sensibilis/ADJ ./PUNCT nulla/PRON autem/CCONJ est/AUX altior/ADJ quam/SCONJ intellectus/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV intellectus/NOUN anima/NOUN hominis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB forma/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quod/PRON consequitur/VERB ad/ADP operationem/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN ,/PUNCT non/ADV largitur/VERB alicui/PRON speciem/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ operatio/NOUN est/AUX actus/NOUN secundus/ADJ ;/PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ per/ADP quam/PRON aliquid/PRON habet/VERB speciem/NOUN ,/PUNCT est/AUX actus/NOUN primus/ADJ ./PUNCT unio/NOUN autem/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ ad/ADP hominem/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP positionem/NOUN praedictam/VERB ,/PUNCT consequitur/VERB hominis/NOUN operationem/NOUN :/PUNCT fit/VERB enim/ADV mediante/VERB phantasia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ,/PUNCT secundum/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT est/AUX motus/NOUN factus/VERB a/ADP sensu/NOUN secundum/ADP actum/NOUN ./PUNCT ex/ADP tali/PRON igitur/ADV unione/NOUN non/ADV consequitur/VERB homo/NOUN speciem/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV differt/VERB homo/NOUN specie/NOUN a/ADP brutis/ADJ animalibus/NOUN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX intellectum/NOUN habens/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT si/SCONJ homo/NOUN speciem/NOUN sortitur/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX rationalis/ADJ et/CCONJ intellectum/NOUN habens/VERB ,/PUNCT quicumque/PRON est/VERB in/ADP specie/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT est/AUX rationalis/ADJ et/CCONJ intellectum/NOUN habens/VERB ./PUNCT sed/CCONJ puer/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV antequam/SCONJ ex/ADP utero/NOUN egrediatur/VERB ,/PUNCT est/VERB in/ADP specie/NOUN humana/ADJ :/PUNCT in/ADP quo/PRON tamen/ADV nondum/ADV sunt/VERB phantasmata/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sint/AUX intelligibilia/ADJ actu/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV est/AUX homo/NOUN intellectum/NOUN habens/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ intellectus/NOUN continuatur/VERB homini/NOUN mediante/VERB specie/NOUN intelligibili/ADJ cuius/PRON subiectum/NOUN est/AUX phantasma/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ homo/NOUN non/ADV sortitur/VERB speciem/NOUN per/ADP intellectum/NOUN passivum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ ./PUNCT his/PRON autem/CCONJ rationibus/NOUN obviatur/VERB secundum/ADP praedictam/VERB positionem/NOUN ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV praedictus/VERB averroes/PROPN quod/SCONJ homo/NOUN differt/VERB specie/NOUN a/ADP brutis/ADJ per/ADP intellectum/NOUN quem/PRON aristoteles/PROPN vocat/VERB passivum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX ipsa/PRON vis/NOUN cogitativa/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX propria/ADJ homini/NOUN ,/PUNCT loco/NOUN cuius/PRON alia/PRON animalia/ADJ habent/VERB quandam/PRON aestimativam/ADJ naturalem/ADJ ./PUNCT huius/PRON autem/CCONJ cogitativae/ADJ virtutis/NOUN est/AUX distinguere/VERB intentiones/NOUN individuales/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ comparare/VERB eas/PRON ad/ADP invicem/ADV :/PUNCT sicut/SCONJ intellectus/NOUN qui/PRON est/AUX separatus/VERB et/CCONJ immixtus/ADJ ,/PUNCT comparat/VERB et/CCONJ distinguit/VERB inter/ADP intentiones/NOUN universales/ADJ ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ per/ADP hanc/PRON virtutem/NOUN ,/PUNCT simul/ADV cum/ADP imaginativa/ADJ et/CCONJ memorativa/ADJ ,/PUNCT praeparantur/VERB phantasmata/NOUN ut/SCONJ recipiant/VERB actionem/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ,/PUNCT a/ADP quo/PRON fiunt/VERB intelligibilia/ADJ actu/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ sunt/VERB aliquae/PRON artes/NOUN praeparantes/VERB materiam/NOUN artifici/NOUN principali/ADJ ;/PUNCT ideo/ADV praedicta/VERB virtus/NOUN vocatur/VERB nomine/NOUN intellectus/NOUN et/CCONJ rationis/NOUN ,/PUNCT de/ADP qua/PRON medici/NOUN dicunt/VERB quod/SCONJ habet/VERB sedem/NOUN in/ADP media/ADJ cellula/NOUN capitis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ secundum/ADP dispositionem/NOUN huius/PRON virtutis/NOUN differt/VERB homo/NOUN unus/NUM ab/ADP alio/PRON in/ADP ingenio/NOUN et/CCONJ in/ADP aliis/PRON quae/PRON pertinent/VERB ad/ADP intelligendum/VERB ./PUNCT et/CCONJ per/ADP usum/NOUN huius/PRON et/CCONJ exercitium/NOUN acquirit/VERB homo/NOUN habitum/NOUN scientiae/NOUN ./PUNCT unde/ADV habitus/NOUN scientiarum/NOUN sunt/VERB in/ADP hoc/PRON intellectu/NOUN passivo/ADJ sicut/SCONJ in/ADP subiecto/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hic/PRON intellectus/NOUN passivus/ADJ a/ADP principio/NOUN adest/VERB puero/NOUN ,/PUNCT per/ADP quem/PRON sortitur/VERB speciem/NOUN humanam/ADJ ,/PUNCT antequam/SCONJ actu/NOUN intelligat/VERB ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ haec/PRON sint/AUX falsa/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ abusive/ADV dicta/VERB ,/PUNCT evidenter/ADV apparet/VERB ./PUNCT operationes/NOUN enim/ADV vitae/NOUN comparantur/VERB ad/ADP animam/NOUN ut/SCONJ actus/NOUN secundi/ADJ ad/ADP primum/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP aristotelem/PROPN ,/PUNCT in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT actus/NOUN autem/CCONJ primus/ADJ in/ADP eodem/PRON praecedit/VERB tempore/NOUN actum/NOUN secundum/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ scientia/NOUN est/VERB ante/ADP considerare/VERB ./PUNCT in/ADP quocumque/PRON igitur/ADV invenitur/VERB aliqua/PRON operatio/NOUN vitae/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB in/ADP eo/PRON ponere/VERB aliquam/PRON partem/NOUN animae/NOUN quae/PRON comparetur/VERB ad/ADP illam/PRON operationem/NOUN sicut/SCONJ actus/NOUN primus/ADJ ad/ADP secundum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ homo/NOUN habet/VERB propriam/ADJ operationem/NOUN supra/ADP alia/PRON animalia/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART intelligere/VERB et/CCONJ ratiocinari/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX operatio/NOUN hominis/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX homo/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP i/NUM ethicorum/NOUN ./PUNCT ergo/ADV oportet/VERB in/ADP homine/NOUN ponere/VERB aliquod/PRON principium/NOUN quod/PRON proprie/ADV dat/VERB speciem/NOUN homini/NOUN ,/PUNCT quod/PRON se/PRON habeat/VERB ad/ADP intelligere/VERB sicut/SCONJ actus/NOUN primus/ADJ ad/ADP secundum/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV potest/VERB esse/AUX intellectus/NOUN passivus/ADJ praedictus/VERB :/PUNCT quia/SCONJ principium/NOUN praedictae/VERB operationis/NOUN oportet/VERB esse/AUX impassibile/ADJ et/CCONJ non/ADV mixtum/VERB corpori/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ philosophus/NOUN probat/VERB ;/PUNCT cuius/PRON contrarium/ADJ apparet/VERB de/ADP intellectu/NOUN passivo/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV est/AUX possibile/ADJ quod/SCONJ per/ADP virtutem/NOUN cogitativam/ADJ ,/PUNCT quae/PRON dicitur/VERB intellectus/NOUN passivus/ADJ ,/PUNCT homo/NOUN speciem/NOUN sortiatur/VERB ,/PUNCT per/ADP quam/PRON ab/ADP aliis/PRON animalibus/NOUN differat/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quod/PRON est/AUX passio/NOUN partis/NOUN sensitivae/ADJ ,/PUNCT non/ADV potest/VERB ponere/VERB in/ADP altiori/ADJ genere/NOUN vitae/NOUN quam/SCONJ sit/VERB vita/NOUN sensitiva/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ quod/PRON est/AUX passio/NOUN animae/NOUN nutritivae/ADJ ,/PUNCT non/ADV ponit/VERB in/ADP altiori/ADJ genere/NOUN vitae/NOUN quam/SCONJ sit/VERB vita/NOUN nutritiva/ADJ ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ phantasia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ huiusmodi/ADV potentiae/NOUN quae/PRON ad/ADP ipsam/PRON consequuntur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ memorativa/ADJ et/CCONJ consimiles/ADJ ,/PUNCT sunt/AUX passiones/NOUN partis/NOUN sensitivae/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ philosophus/NOUN probat/VERB in/ADP libro/NOUN de/ADP memoria/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV per/ADP praedictas/VERB virtutes/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ aliquam/PRON earum/PRON ,/PUNCT aliquod/PRON animal/NOUN potest/VERB poni/VERB in/ADP altiori/ADJ genere/NOUN vitae/NOUN quam/SCONJ sit/VERB vita/NOUN sensitiva/ADJ ./PUNCT homo/NOUN autem/CCONJ est/VERB in/ADP altiori/ADJ genere/NOUN vitae/NOUN :/PUNCT quod/PRON patet/VERB per/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT qui/PRON ,/PUNCT distinguens/VERB genera/NOUN vitae/NOUN ,/PUNCT superaddit/VERB intellectivum/ADJ ,/PUNCT quod/PRON homini/NOUN attribuit/VERB ,/PUNCT sensitivo/ADJ ,/PUNCT quod/PRON attribuit/VERB communiter/ADV omni/PRON animali/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV homo/NOUN est/AUX vivens/VERB vita/NOUN sibi/PRON propria/ADJ per/ADP virtutem/NOUN cogitativam/ADJ praedictam/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omne/PRON movens/VERB seipsum/PRON ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ probat/VERB philosophus/NOUN ,/PUNCT in/ADP viii/NUM physic./X ,/PUNCT componitur/VERB ex/ADP movente/VERB et/CCONJ moto/VERB ./PUNCT homo/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ alia/PRON animalia/NOUN ,/PUNCT est/AUX movens/VERB seipsum/PRON ./PUNCT ergo/ADV movens/VERB et/CCONJ motum/VERB sunt/AUX partes/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT primum/ADJ autem/CCONJ movens/VERB in/ADP homine/NOUN est/AUX intellectus/NOUN :/PUNCT nam/ADV intellectus/NOUN suo/ADJ intelligibili/ADJ movet/VERB voluntatem/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ solus/ADJ intellectus/NOUN passivus/ADJ sit/AUX movens/VERB :/PUNCT quia/SCONJ intellectus/NOUN passivus/ADJ est/AUX solum/ADV particularium/ADJ ;/PUNCT in/ADP movendo/VERB autem/CCONJ accipitur/VERB et/CCONJ universalis/ADJ opinio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ particularis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON potest/VERB esse/AUX intellectus/NOUN passivi/ADJ ;/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP aristotelem/PROPN ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN et/CCONJ in/ADP vii/NUM eth./X ./PUNCT ergo/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/AUX aliqua/PRON pars/NOUN hominis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ est/AUX dignissimum/ADJ et/CCONJ formalissimum/ADJ in/ADP ipso/PRON ./PUNCT igitur/ADV ab/ADP eo/PRON speciem/NOUN sortitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV ab/ADP intellectu/NOUN passivo/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT intellectus/NOUN possibilis/ADJ probatur/VERB non/ADV esse/AUX actus/NOUN corporis/NOUN alicuius/PRON propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX cognoscitivus/ADJ omnium/PRON formarum/NOUN sensibilium/ADJ in/ADP universali/ADJ ./PUNCT nulla/PRON igitur/ADV virtus/NOUN cuius/PRON operatio/NOUN se/PRON extendere/VERB potest/VERB ad/ADP universalia/ADJ omnium/PRON formarum/NOUN sensibilium/ADJ ,/PUNCT potest/VERB esse/AUX actus/NOUN alicuius/PRON corporis/NOUN ./PUNCT voluntas/NOUN autem/CCONJ est/AUX huiusmodi/ADV :/PUNCT omnium/PRON enim/ADV eorum/PRON quae/PRON intelligimus/VERB possumus/VERB habere/VERB voluntatem/NOUN ,/PUNCT saltem/ADV ea/PRON cognoscendi/VERB ./PUNCT apparet/VERB etiam/ADV actus/NOUN voluntatis/NOUN in/ADP universali/ADJ :/PUNCT odimus/VERB enim/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB aristoteles/PROPN in/ADP sua/ADJ rhetorica/ADJ ,/PUNCT in/ADP universali/ADJ latronum/NOUN genus/NOUN ,/PUNCT irascimur/VERB autem/CCONJ particularibus/ADJ tantum/ADV ./PUNCT voluntas/NOUN igitur/ADV non/ADV potest/VERB esse/AUX actus/NOUN alicuius/PRON partis/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ consequi/VERB aliquam/PRON potentiam/NOUN quae/PRON sit/AUX actus/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ pars/NOUN animae/NOUN est/AUX actus/NOUN alicuius/PRON corporis/NOUN praeter/ADP solum/ADV intellectum/NOUN proprie/ADV dictum/VERB ./PUNCT igitur/ADV voluntas/NOUN in/ADP intellectiva/ADJ parte/NOUN est/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ voluntas/NOUN in/ADP ratione/NOUN est/VERB ,/PUNCT irascibilis/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ concupiscibilis/NOUN in/ADP parte/NOUN sensitiva/ADJ ./PUNCT propter/ADP quod/SCONJ et/CCONJ actus/NOUN concupiscibilis/ADJ et/CCONJ irascibilis/ADJ cum/ADP passione/NOUN sunt/VERB :/PUNCT non/PART autem/CCONJ actus/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ cum/ADP electione/NOUN ./PUNCT voluntas/NOUN autem/CCONJ hominis/NOUN non/ADV est/AUX extrinseca/ADJ ab/ADP homine/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV in/ADP quadam/PRON substantia/NOUN separata/VERB fundata/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ est/VERB in/ADP ipso/PRON homine/NOUN ./PUNCT aliter/ADV enim/ADV non/ADV esset/AUX dominus/NOUN suarum/ADJ actionum/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ ageretur/VERB voluntate/NOUN cuiusdam/PRON substantiae/NOUN separatae/VERB ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP ipso/PRON essent/VERB tantum/ADV potentiae/NOUN appetitivae/ADJ cum/ADP passione/NOUN operantes/VERB ,/PUNCT scilicet/PART irascibilis/ADJ et/CCONJ concupiscibilis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/VERB in/ADP parte/NOUN sensitiva/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ in/ADP ceteris/PRON animalibus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON magis/ADV aguntur/VERB quam/SCONJ agant/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX impossibile/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ destructivum/ADJ totius/PRON moralis/ADJ philosophiae/NOUN et/CCONJ politicae/ADJ conversationis/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV intellectum/NOUN possibilem/ADJ in/ADP nobis/PRON esse/VERB ,/PUNCT per/ADP quem/PRON a/ADP brutis/ADJ differamus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV solum/ADV secundum/ADP intellectum/NOUN passivum/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT sicut/SCONJ nihil/PRON est/AUX potens/VERB agere/VERB nisi/SCONJ per/ADP potentiam/NOUN activam/ADJ in/ADP ipso/PRON existentem/VERB ,/PUNCT ita/ADV nihil/PRON potens/VERB est/AUX pati/VERB nisi/SCONJ per/ADP potentiam/NOUN passivam/ADJ quae/PRON in/ADP ipso/PRON est/VERB :/PUNCT combustibile/ADJ enim/ADV est/AUX potens/VERB comburi/VERB non/ADV solum/ADV quia/SCONJ est/AUX aliquid/PRON potens/VERB comburere/VERB ipsum/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quia/SCONJ habet/VERB in/ADP se/PRON potentiam/NOUN ut/SCONJ comburatur/VERB ./PUNCT intelligere/VERB autem/CCONJ quoddam/PRON pati/VERB est/VERB ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV puer/NOUN sit/AUX potentia/NOUN intelligens/VERB ,/PUNCT etsi/SCONJ non/ADV actu/NOUN intelligat/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sit/VERB in/ADP eo/PRON aliqua/PRON potentia/NOUN qua/PRON sit/AUX potens/VERB intelligere/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ potentia/NOUN est/AUX intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ puero/NOUN iam/ADV sit/AUX coniunctus/VERB intellectus/NOUN possibilis/ADJ antequam/SCONJ actu/NOUN intelligat/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV continuatio/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ cum/ADP homine/NOUN per/ADP formam/NOUN intellectam/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ipse/PRON intellectus/NOUN possibilis/ADJ inest/VERB homini/NOUN a/ADP principio/NOUN sicut/SCONJ aliquid/NOUN eius/PRON ./PUNCT huic/PRON autem/CCONJ rationi/NOUN respondet/VERB averroes/PROPN praedictus/VERB ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV quod/SCONJ puer/NOUN dicitur/AUX potentia/NOUN intelligens/VERB duplici/ADJ ratione/NOUN ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ phantasmata/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP ipso/PRON ,/PUNCT sunt/AUX intelligibilia/ADJ in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/AUX potens/VERB continuari/VERB cum/ADP ipso/PRON :/PUNCT et/CCONJ non/ADV quia/SCONJ intellectus/NOUN sit/AUX iam/ADV unitus/VERB ei/PRON ./PUNCT ostendendum/VERB est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ uterque/PRON modus/NOUN sit/AUX insufficiens/ADJ ./PUNCT alia/PRON enim/ADV est/AUX potentia/NOUN qua/PRON agens/NOUN potest/VERB agere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ alia/NOUN potentia/NOUN qua/PRON patiens/ADJ potest/VERB pati/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP opposito/VERB dividuntur/VERB ./PUNCT ex/ADP eo/PRON igitur/ADV quod/SCONJ convenit/VERB alicui/PRON quod/SCONJ possit/VERB agere/VERB ,/PUNCT non/ADV competit/VERB ei/PRON quod/SCONJ possit/VERB pati/VERB ./PUNCT posse/VERB autem/CCONJ intelligere/VERB est/VERB posse/VERB pati/VERB :/PUNCT cum/SCONJ intelligere/VERB quoddam/PRON pati/VERB sit/VERB ,/PUNCT secundum/ADP philosophum/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV dicitur/AUX puer/NOUN potens/VERB intelligere/VERB ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ phantasmata/NOUN in/ADP eo/PRON possunt/VERB esse/AUX intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ hoc/PRON pertineat/VERB ad/ADP posse/VERB agere/VERB ;/PUNCT phantasmata/NOUN enim/ADV movent/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT potentia/NOUN consequens/VERB speciem/NOUN alicuius/PRON non/ADV competit/VERB ei/PRON secundum/ADP id/PRON quod/PRON speciem/NOUN non/ADV largitur/VERB ./PUNCT posse/VERB autem/CCONJ intelligere/VERB consequitur/VERB speciem/NOUN humanam/ADJ :/PUNCT est/AUX enim/ADV intelligere/VERB operatio/NOUN hominis/NOUN inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ./PUNCT phantasmata/NOUN autem/CCONJ non/ADV dant/VERB speciem/NOUN humanam/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV consequuntur/VERB operationem/NOUN hominis/NOUN ./PUNCT non/ADV ergo/ADV ratione/NOUN phantasmatum/NOUN potest/VERB dici/AUX puer/NOUN potentia/NOUN intelligens/VERB ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ neque/CCONJ potest/VERB dici/VERB puer/NOUN posse/VERB intelligere/VERB quia/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ potest/VERB continuari/VERB cum/ADP ipso/PRON ./PUNCT sic/ADV enim/ADV aliquis/PRON dicitur/AUX potens/VERB agere/VERB vel/CCONJ pati/VERB per/ADP potentiam/NOUN activam/ADJ vel/CCONJ passivam/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ dicitur/VERB albus/ADJ per/ADP albedinem/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ dicitur/VERB aliquis/PRON albus/ADJ antequam/SCONJ albedo/NOUN sit/AUX ei/PRON coniuncta/VERB ./PUNCT ergo/ADV neque/CCONJ dicitur/AUX aliquis/PRON potens/VERB agere/VERB vel/CCONJ pati/VERB antequam/SCONJ potentia/NOUN activa/ADJ vel/CCONJ passiva/ADJ ei/PRON adsit/VERB ./PUNCT non/ADV ergo/ADV de/ADP puero/NOUN posset/VERB dici/VERB quod/SCONJ est/AUX potens/VERB intelligere/VERB antequam/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX potentia/NOUN intelligendi/VERB ,/PUNCT sit/AUX ei/PRON continuatus/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT aliter/ADV dicitur/AUX aliquis/PRON potens/VERB operari/VERB antequam/SCONJ habeat/VERB naturam/NOUN qua/PRON operetur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ aliter/NOUN postquam/SCONJ iam/ADV habet/VERB naturam/NOUN sed/CCONJ impeditur/VERB per/ADP accidens/NOUN ab/ADP operando/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ aliter/ADV dicitur/AUX corpus/NOUN potens/VERB ferri/VERB sursum/ADV antequam/SCONJ sit/AUX leve/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ aliter/NOUN postquam/SCONJ iam/ADV est/AUX generatum/VERB leve/ADJ sed/CCONJ impeditur/VERB in/ADP suo/ADJ motu/NOUN ./PUNCT puer/NOUN autem/CCONJ est/AUX in/ADP potentia/NOUN intelligens/VERB non/ADV quasi/ADV nondum/ADV habens/VERB naturam/NOUN intelligendi/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ habens/VERB impedimentum/NOUN ut/SCONJ non/ADV intelligat/VERB :/PUNCT impeditur/VERB enim/ADV ab/ADP intelligendo/VERB propter/ADP multimodos/ADJ motus/NOUN in/ADP ipso/PRON existentes/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP vii/NUM physicorum/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV propter/ADP hoc/PRON dicitur/AUX potens/VERB intelligere/VERB quia/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX intelligendi/VERB principium/NOUN ,/PUNCT potest/VERB continuari/VERB sibi/PRON :/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ iam/ADV est/AUX continuatus/VERB et/CCONJ impeditur/VERB ab/ADP actione/NOUN propria/ADJ ;/PUNCT unde/ADV ,/PUNCT impedimento/NOUN remoto/VERB ,/PUNCT statim/ADV intelligit/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT habitus/NOUN est/VERB quo/PRON quis/PRON operatur/VERB cum/SCONJ voluerit/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV eiusdem/PRON esse/AUX habitum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ operationem/NOUN quae/PRON est/VERB secundum/ADP habitum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ considerare/VERB intelligendo/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX actus/NOUN huius/PRON habitus/NOUN qui/PRON est/AUX scientiae/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX intellectus/NOUN passivi/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX ipsius/PRON intellectus/NOUN possibilis/ADJ :/PUNCT ad/ADP hoc/PRON enim/ADV quod/SCONJ aliqua/PRON potentia/NOUN intelligat/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ non/ADV sit/AUX actus/NOUN corporis/NOUN alicuius/PRON ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ habitus/NOUN scientiae/NOUN non/ADV est/VERB in/ADP intellectu/NOUN passivo/ADJ sed/CCONJ in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ./PUNCT scientia/NOUN autem/CCONJ in/ADP nobis/PRON est/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON dicimur/AUX scientes/VERB ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/VERB in/ADP nobis/PRON ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV secundum/ADP esse/NOUN a/ADP nobis/PRON separatus/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT scientiae/NOUN assimilatio/NOUN est/AUX scientis/VERB ad/ADP rem/NOUN scitam/VERB ./PUNCT rei/NOUN autem/CCONJ scitae/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX scita/VERB ,/PUNCT non/ADV assimilatur/VERB sciens/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP species/NOUN universales/ADJ :/PUNCT scientia/NOUN enim/ADV de/ADP huiusmodi/ADV est/AUX ./PUNCT species/NOUN autem/CCONJ universales/ADJ non/ADV possunt/VERB esse/VERB in/ADP intellectu/NOUN passivo/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX potentia/NOUN utens/VERB organo/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/NOUN in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ./PUNCT scientia/NOUN igitur/ADV non/ADV est/VERB in/ADP intellectu/NOUN passivo/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ adversarius/NOUN confitetur/VERB ,/PUNCT est/AUX effectus/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ agentis/VERB effectus/NOUN sunt/AUX intelligibilia/ADJ actu/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON proprium/ADJ recipiens/VERB est/AUX intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT ad/ADP quem/PRON comparatur/VERB agens/NOUN sicut/SCONJ ars/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV intellectum/NOUN in/ADP habitu/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX habitus/NOUN scientiae/NOUN ,/PUNCT esse/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT non/SCONJ passivo/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ perfectio/NOUN superioris/ADJ substantiae/NOUN dependeat/VERB ab/ADP inferiori/ADJ ./PUNCT perfectio/NOUN autem/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ dependet/VERB ab/ADP operatione/NOUN hominis/NOUN :/PUNCT dependet/VERB enim/ADV a/ADP phantasmatibus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON movent/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ aliqua/PRON substantia/NOUN superior/ADJ homine/NOUN ./PUNCT ergo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ sit/AUX aliquid/PRON hominis/NOUN ut/SCONJ actus/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quaecumque/PRON sunt/AUX separata/VERB secundum/ADP esse/NOUN ,/PUNCT habent/VERB etiam/ADV separatas/VERB operationes/NOUN :/PUNCT nam/ADV res/NOUN sunt/VERB propter/ADP suas/ADJ operationes/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ actus/NOUN primus/ADJ propter/ADP secundum/NOUN ;/PUNCT unde/ADV aristoteles/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP i/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ aliqua/PRON operationum/NOUN animae/NOUN est/VERB sine/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ possibile/ADJ est/AUX animam/NOUN separari/VERB ./PUNCT operatio/NOUN autem/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ indiget/VERB corpore/NOUN :/PUNCT dicit/VERB enim/ADV philosophus/NOUN ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN potest/VERB agere/VERB per/ADP seipsum/PRON ,/PUNCT scilicet/PART intelligere/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ est/AUX factus/VERB in/ADP actu/NOUN per/ADP speciem/NOUN a/ADP phantasmatibus/NOUN abstractam/VERB ,/PUNCT quae/PRON non/ADV sunt/VERB sine/ADP corpore/NOUN ./PUNCT igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ non/ADV est/AUX omnino/ADV a/ADP corpore/NOUN separatus/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cuicumque/PRON competit/VERB aliqua/PRON operatio/NOUN secundum/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX ei/PRON a/ADP natura/NOUN attributa/VERB ea/PRON sine/ADP quibus/PRON illa/PRON operatio/NOUN compleri/VERB non/ADV potest/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ aristoteles/PROPN probat/VERB ,/PUNCT in/ADP ii/NUM libro/NOUN de/ADP caelo/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ stellae/NOUN moverentur/VERB motu/NOUN progressivo/ADJ ad/ADP modum/NOUN animalium/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ natura/NOUN dedisset/VERB eis/PRON organa/NOUN motus/NOUN progressivi/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ operatio/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ completur/VERB per/ADP organa/NOUN corporea/ADJ ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON necesse/ADJ est/AUX esse/VERB phantasmata/NOUN ./PUNCT natura/NOUN igitur/ADV intellectum/NOUN possibilem/ADJ corporeis/ADJ univit/VERB organis/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV secundum/ADP esse/NOUN a/ADP corpore/NOUN separatus/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ sit/AUX secundum/ADP esse/NOUN a/ADP corpore/NOUN separatus/VERB ,/PUNCT magis/ADV intelliget/VERB substantias/NOUN quae/PRON sunt/AUX a/ADP materia/NOUN separatae/VERB quam/SCONJ formas/NOUN sensibiles/ADJ :/PUNCT quia/ADV sunt/AUX magis/ADV intelligibiles/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ magis/ADV ei/PRON conformes/ADJ ./PUNCT non/ADV potest/VERB autem/CCONJ intelligere/VERB substantias/NOUN omnino/ADV a/ADP materia/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ eorum/PRON non/ADV sunt/AUX aliqua/PRON phantasmata/NOUN :/PUNCT hic/PRON autem/CCONJ intellectus/NOUN nequaquam/ADV sine/ADP phantasmate/NOUN intelligit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ;/PUNCT sunt/AUX enim/ADV ei/PRON phantasmata/NOUN sicut/SCONJ sensibilia/NOUN sensui/NOUN ,/PUNCT sine/ADP quibus/PRON sensus/NOUN non/ADV sentit/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV substantia/NOUN a/ADP corpore/NOUN separata/VERB secundum/ADP esse/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT in/ADP omni/PRON genere/NOUN tantum/ADV se/PRON extendit/VERB potentia/NOUN passiva/ADJ quantum/PART potentia/NOUN activa/ADJ illius/PRON generis/NOUN :/PUNCT unde/ADV non/ADV est/VERB aliqua/PRON potentia/NOUN passiva/ADJ in/ADP natura/NOUN cui/PRON non/ADV respondeat/VERB aliqua/PRON potentia/NOUN activa/ADJ naturalis/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ intellectus/NOUN agens/VERB non/ADV facit/VERB intelligibilia/NOUN nisi/SCONJ phantasmata/NOUN ./PUNCT ergo/ADV nec/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ movetur/VERB ab/ADP aliis/PRON intelligibilibus/ADJ nisi/SCONJ a/ADP speciebus/NOUN a/ADP phantasmatibus/NOUN abstractis/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV substantias/NOUN separatas/VERB intelligere/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB sunt/VERB species/NOUN rerum/NOUN sensibilium/ADJ intelligibiliter/ADV ,/PUNCT per/ADP quas/PRON de/ADP sensibilibus/ADJ scientiam/NOUN habent/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ intelligit/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT in/ADP eis/PRON acciperet/VERB sensibilium/ADJ cognitionem/NOUN ./PUNCT non/ADV ergo/ADV acciperet/VERB eam/PRON a/ADP phantasmatibus/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ natura/NOUN non/ADV abundat/VERB superfluis/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ substantiis/NOUN separatis/VERB non/ADV adest/VERB cognitio/NOUN sensibilium/ADJ ,/PUNCT saltem/ADV oportebit/VERB dicere/VERB quod/SCONJ eis/PRON adsit/VERB altior/ADJ cognitio/NOUN ./PUNCT quam/PRON oportet/VERB non/ADV deesse/VERB intellectui/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ praedictas/VERB substantias/NOUN intelligit/VERB ./PUNCT habebit/VERB igitur/ADV duplicem/ADJ scientiam/NOUN :/PUNCT unam/NOUN per/ADP modum/NOUN substantiarum/NOUN separatarum/VERB ,/PUNCT aliam/NOUN a/ADP sensibus/NOUN acceptam/VERB ./PUNCT quarum/PRON altera/PRON superflueret/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/VERB quo/PRON intelligit/VERB anima/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ intelligit/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT et/CCONJ nos/PRON intelligimus/VERB eas/PRON ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ :/PUNCT habemus/VERB enim/ADV nos/PRON ad/ADP eas/PRON sicut/SCONJ oculus/NOUN noctuae/NOUN ad/ADP solem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB ./PUNCT his/PRON autem/CCONJ respondetur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP positionem/NOUN praedictam/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV possibilis/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX in/ADP se/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT intelligit/VERB substantias/NOUN separatas/VERB :/PUNCT et/CCONJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP eas/PRON sicut/SCONJ diaphanum/NOUN ad/ADP lucem/NOUN ./PUNCT secundum/ADP autem/CCONJ quod/SCONJ continuatur/VERB nobis/PRON ,/PUNCT a/ADP principio/NOUN est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formas/NOUN a/ADP phantasmatibus/NOUN abstractas/VERB ./PUNCT unde/ADV nos/PRON a/ADP principio/NOUN non/ADV intelligimus/VERB per/ADP eum/PRON substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON stare/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV possibilis/ADJ ex/ADP hoc/PRON dicitur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP eos/PRON ,/PUNCT continuari/VERB nobis/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ perficitur/VERB per/ADP species/NOUN intelligibiles/ADJ a/ADP phantasmatibus/NOUN abstractas/VERB ./PUNCT prius/ADJ igitur/ADV est/AUX considerare/VERB intellectum/NOUN ut/SCONJ in/ADP potentia/NOUN ad/ADP huiusmodi/ADV species/NOUN quam/SCONJ ut/SCONJ continuetur/VERB nobis/PRON ./PUNCT non/ADV igitur/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ continuatur/VERB nobis/PRON ,/PUNCT est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP huiusmodi/ADV species/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT secundum/ADP hoc/PRON ,/PUNCT esse/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP praedictas/VERB species/NOUN non/ADV esset/AUX ei/PRON secundum/ADP se/PRON conveniens/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP aliud/PRON ./PUNCT per/ADP ea/PRON autem/CCONJ quae/PRON non/ADV conveniunt/VERB alicui/PRON secundum/ADP se/PRON ,/PUNCT non/ADV debet/VERB aliquid/PRON definiri/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ratio/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ possibilis/ADJ est/AUX ad/ADP praedictas/VERB species/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ definit/VERB ipsum/PRON aristoteles/PROPN in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX intellectum/NOUN possibilem/ADJ simul/ADV multa/ADJ intelligere/VERB nisi/SCONJ unum/NUM per/ADP aliud/PRON intelligat/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV una/NUM potentia/NOUN pluribus/ADJ actibus/NOUN simul/ADV perficitur/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP ordinem/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ intelligat/VERB substantias/NOUN separatas/VERB et/CCONJ species/NOUN a/ADP phantasmatibus/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ vel/CCONJ intelligat/VERB per/ADP species/NOUN huiusmodi/ADV substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ e/ADP converso/ADJ ./PUNCT quodcumque/PRON autem/CCONJ detur/VERB ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ nos/PRON intelligamus/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT quia/SCONJ si/SCONJ nos/PRON intelligimus/VERB naturas/NOUN sensibilium/ADJ inquantum/SCONJ intelligit/VERB eas/PRON intellectus/NOUN possibilis/ADJ ;/PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ possibilis/ADJ intelligit/VERB eas/PRON per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ intelligit/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ;/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV nos/PRON intelligemus/VERB ./PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN si/SCONJ sit/VERB e/ADP converso/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX manifeste/ADV falsum/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ intelligit/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV substantia/NOUN separata/VERB ./PUNCT quod/SCONJ praedicta/VERB positio/NOUN est/VERB contra/ADP sententiam/NOUN aristotelis/PROPN ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ huic/PRON positioni/NOUN averroes/PROPN praestare/VERB robur/NOUN auctoritatis/NOUN nititur/VERB propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ dicit/VERB aristotelem/PROPN ita/ADV sensisse/VERB ,/PUNCT ostendemus/VERB manifeste/ADV quod/SCONJ praedicta/VERB opinio/NOUN est/VERB contra/ADP sententiam/NOUN aristotelis/PROPN ./PUNCT primo/NOUN quidem/PART ,/PUNCT quia/SCONJ aristoteles/PROPN in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT definit/VERB animam/NOUN dicens/VERB quod/SCONJ est/AUX actus/NOUN primus/ADJ physici/ADJ corporis/NOUN organici/ADJ potentia/NOUN vitam/NOUN habentis/VERB :/PUNCT et/CCONJ postea/ADV subiungit/VERB quod/SCONJ haec/PRON est/AUX definitio/NOUN universaliter/ADV dicta/VERB de/ADP omni/PRON anima/NOUN ;/PUNCT non/ADV sicut/SCONJ praedictus/VERB averroes/PROPN fingit/VERB ,/PUNCT sub/ADP dubitatione/NOUN hoc/PRON proferens/VERB ;/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB ex/ADP exemplaribus/NOUN graecis/NOUN et/CCONJ translatione/NOUN boetii/PROPN ./PUNCT postmodum/ADV autem/CCONJ ,/PUNCT in/ADP eodem/PRON capitulo/NOUN ,/PUNCT subiungit/VERB esse/AUX quasdam/PRON partes/NOUN animae/NOUN separabiles/ADJ ./PUNCT quae/PRON non/ADV sunt/VERB nisi/SCONJ intellectivae/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ illae/PRON partes/NOUN sunt/AUX actus/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ est/VERB contra/ADP hoc/PRON quod/PRON postea/ADV subiungit/VERB :/PUNCT de/ADP intellectu/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ perspectiva/ADJ potentia/NOUN nihil/PRON est/AUX adhuc/ADV manifestum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ videtur/VERB animae/NOUN alterum/PRON genus/NOUN esse/AUX ./PUNCT non/ADV enim/ADV per/ADP hoc/PRON vult/VERB intellectum/NOUN alienare/VERB a/ADP communi/ADJ definitione/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ a/ADP propriis/ADJ naturis/NOUN aliarum/PRON partium/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ qui/PRON dicit/VERB quod/SCONJ alterum/PRON genus/NOUN animalis/NOUN est/AUX volatile/ADJ a/ADP gressibili/ADJ ,/PUNCT non/ADV aufert/VERB a/ADP volatili/ADJ communem/ADJ definitionem/NOUN animalis/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ ostenderet/VERB in/ADP quo/PRON dixerit/VERB alterum/PRON ,/PUNCT subiungit/VERB :/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON solum/ADJ contingit/VERB separari/VERB sicut/SCONJ perpetuum/NOUN a/ADP corruptibili/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ est/AUX intentio/NOUN aristotelis/PROPN ut/SCONJ commentator/PROPN praedictus/VERB fingit/VERB ,/PUNCT dicere/VERB quod/SCONJ nondum/ADV est/AUX manifestum/ADJ de/ADP intellectu/NOUN utrum/ADV intellectus/NOUN sit/AUX anima/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ de/ADP aliis/PRON principiis/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV textus/NOUN verus/ADJ habet/VERB ,/PUNCT nihil/PRON est/AUX declaratum/VERB sive/CCONJ ,/PUNCT nihil/PRON est/AUX dictum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT nihil/PRON est/AUX manifestum/ADJ :/PUNCT quod/PRON intelligendum/VERB est/AUX quantum/ADV ad/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX proprium/ADJ ei/PRON ,/PUNCT non/ADV quantum/ADV ad/ADP communem/ADJ definitionem/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ ,/PUNCT ut/SCONJ ipse/PRON dicit/VERB ,/PUNCT anima/NOUN aequivoce/ADV dicitur/VERB de/ADP intellectu/NOUN et/CCONJ aliis/PRON ,/PUNCT primo/ADV distinxisset/VERB aequivocationem/NOUN ,/PUNCT postea/ADV definivisset/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB consuetudo/NOUN sua/ADJ ./PUNCT alias/ADV procederet/VERB in/ADP aequivoco/ADJ ./PUNCT quod/PRON non/ADV est/VERB in/ADP scientiis/NOUN demonstrativis/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN intellectum/NOUN numerat/VERB inter/ADP potentias/NOUN animae/NOUN ./PUNCT et/CCONJ in/ADP auctoritate/NOUN etiam/ADV praedicta/VERB nominat/VERB perspectivam/ADJ potentiam/NOUN ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV intellectus/NOUN extra/ADP animam/NOUN humanam/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX quaedam/PRON potentia/NOUN eius/PRON ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT incipiens/VERB loqui/VERB de/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT nominat/VERB eum/PRON partem/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT dicens/VERB :/PUNCT de/ADP parte/NOUN autem/CCONJ animae/NOUN qua/PRON cognoscit/VERB anima/NOUN et/CCONJ sapit/VERB ./PUNCT in/ADP quo/PRON manifeste/ADV ostendit/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ sit/AUX aliquid/PRON animae/NOUN ./PUNCT adhuc/PART autem/CCONJ manifestius/NOUN per/ADP id/NOUN quod/PRON postea/ADV subiungit/VERB ,/PUNCT declarans/VERB naturam/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT dicens/VERB :/PUNCT dico/VERB autem/CCONJ intellectum/NOUN quo/PRON opinatur/VERB et/CCONJ intelligit/VERB anima/NOUN ./PUNCT in/ADP quo/PRON manifeste/ADV ostenditur/VERB intellectum/NOUN esse/AUX aliquid/PRON animae/NOUN humanae/ADJ ,/PUNCT quo/PRON anima/NOUN humana/ADJ intelligit/VERB ./PUNCT est/VERB igitur/ADV praedicta/VERB positio/NOUN contra/ADP sententiam/NOUN aristotelis/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ contra/ADP veritatem/NOUN ./PUNCT unde/ADV tanquam/SCONJ fictitia/ADJ repudianda/VERB est/AUX ./PUNCT contra/ADP opinionem/NOUN alexandri/PROPN de/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ./PUNCT his/PRON igitur/ADV verbis/NOUN aristotelis/PROPN consideratis/VERB ,/PUNCT alexander/PROPN posuit/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ esse/AUX aliquam/PRON virtutem/NOUN in/ADP nobis/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV definitio/NOUN communis/ADJ de/ADP anima/NOUN assignata/VERB ab/ADP aristotele/PROPN in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT possit/VERB sibi/PRON convenire/VERB ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV intelligere/VERB non/ADV poterat/VERB aliquam/PRON substantiam/NOUN intellectualem/ADJ esse/AUX corporis/NOUN formam/NOUN ,/PUNCT posuit/VERB praedictam/VERB virtutem/NOUN non/ADV esse/AUX fundatam/VERB in/ADP aliqua/PRON intellectuali/ADJ substantia/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ consequentem/VERB commixtionem/NOUN elementorum/NOUN in/ADP corpore/NOUN humano/ADJ ./PUNCT determinatus/VERB enim/ADV mixtionis/NOUN humani/ADJ corporis/NOUN modus/NOUN facit/VERB hominem/NOUN esse/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP recipiendum/VERB influentiam/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ,/PUNCT qui/PRON semper/ADV est/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP ipsum/PRON est/AUX quaedam/PRON substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON influentia/NOUN homo/NOUN fit/AUX intelligens/VERB actu/NOUN ./PUNCT id/PRON autem/CCONJ in/ADP homine/NOUN per/ADP quod/PRON est/AUX potentia/NOUN intelligens/VERB ,/PUNCT est/AUX intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV videbatur/VERB sequi/VERB quod/SCONJ ex/ADP commixtione/NOUN determinata/VERB in/ADP nobis/PRON sit/VERB intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT videtur/VERB autem/CCONJ in/ADP primo/ADJ aspectu/NOUN haec/PRON positio/NOUN verbis/NOUN et/CCONJ demonstrationi/NOUN aristotelis/PROPN esse/AUX contraria/ADJ ./PUNCT ostendit/VERB enim/ADV aristoteles/PROPN in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/AUX immixtus/ADJ corpori/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX impossibile/ADJ dici/VERB de/ADP aliqua/PRON virtute/NOUN consequente/VERB mixtionem/NOUN elementorum/NOUN :/PUNCT quod/PRON enim/ADV huiusmodi/ADV est/AUX ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ in/ADP ipsa/PRON elementorum/NOUN commixtione/NOUN fundetur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ videmus/VERB de/ADP sapore/NOUN et/CCONJ odore/NOUN et/CCONJ aliis/PRON huiusmodi/ADV ./PUNCT non/ADV igitur/ADV positio/NOUN praedicta/VERB alexandri/PROPN potest/VERB stare/VERB cum/ADP verbis/NOUN et/CCONJ demonstratione/NOUN aristotelis/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ videtur/VERB ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON autem/CCONJ alexander/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/AUX ipsa/PRON praeparatio/NOUN in/ADP natura/NOUN humana/ADJ ad/ADP recipiendum/VERB influentiam/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ./PUNCT praeparatio/NOUN autem/CCONJ ipsa/PRON non/ADV est/AUX aliqua/PRON natura/NOUN sensibilis/ADJ determinata/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ est/AUX mixta/VERB corpori/NOUN ./PUNCT est/AUX enim/ADV relatio/NOUN quaedam/PRON ,/PUNCT et/CCONJ ordo/NOUN unius/NUM ad/ADP aliud/PRON ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON manifeste/ADV discordat/VERB ab/ADP intentione/NOUN aristotelis/PROPN ./PUNCT probat/VERB enim/ADV aristoteles/PROPN ex/ADP hoc/PRON intellectum/NOUN possibilem/ADJ non/ADV habere/VERB determinate/ADV aliquam/PRON naturam/NOUN sensibilium/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB non/ADV esse/AUX mixtum/VERB corpori/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ est/AUX receptivus/ADJ omnium/PRON formarum/NOUN sensibilium/ADJ et/CCONJ cognoscitivus/ADJ earum/PRON ./PUNCT quod/PRON de/ADP praeparatione/NOUN non/ADV potest/VERB intelligi/VERB :/PUNCT quia/SCONJ eius/PRON non/ADV est/AUX recipere/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV praeparari/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV demonstratio/NOUN aristotelis/PROPN procedit/VERB de/ADP praeparatione/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ de/ADP aliquo/PRON recipiente/VERB praeparato/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT si/SCONJ ea/PRON quae/PRON dicit/VERB aristoteles/PROPN de/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT conveniunt/VERB ei/PRON inquantum/SCONJ est/AUX praeparatio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV ex/ADP natura/NOUN subiecti/NOUN praeparati/VERB ,/PUNCT sequetur/VERB quod/SCONJ omni/PRON praeparationi/NOUN conveniant/VERB ./PUNCT in/ADP sensu/NOUN autem/CCONJ est/VERB praeparatio/NOUN quaedam/PRON ad/ADP sensibilia/ADJ in/ADP actu/NOUN recipienda/VERB ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ idem/PRON dicendum/VERB est/AUX de/ADP sensu/NOUN et/CCONJ intellectu/NOUN possibili/ADJ ./PUNCT cuius/PRON contrarium/ADJ manifeste/ADV subiungit/VERB aristoteles/PROPN ,/PUNCT ostendens/VERB differentiam/NOUN inter/ADP receptionem/NOUN sensus/NOUN et/CCONJ intellectus/NOUN ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sensus/NOUN corrumpitur/VERB ex/ADP excellentia/NOUN obiectorum/NOUN ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ intellectus/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT aristoteles/PROPN attribuit/VERB possibili/ADJ intellectui/NOUN pati/VERB ab/ADP intelligibili/ADJ ,/PUNCT suscipere/VERB species/NOUN intelligibiles/ADJ ,/PUNCT esse/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP eas/PRON ./PUNCT comparat/VERB etiam/ADV eum/PRON tabulae/NOUN in/ADP qua/PRON nihil/PRON est/AUX scriptum/VERB ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV omnia/PRON non/ADV possunt/VERB dici/VERB de/ADP praeparatione/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ de/ADP subiecto/NOUN praeparato/VERB ./PUNCT est/VERB igitur/ADV contra/ADP intentionem/NOUN aristotelis/PROPN quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ sit/AUX praeparatio/NOUN ipsa/PRON ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT agens/NOUN est/AUX nobilius/ADJ patiente/ADJ et/CCONJ faciens/VERB facto/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ actus/NOUN potentia/NOUN ./PUNCT quanto/ADV autem/CCONJ aliquid/PRON est/AUX immaterialius/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV est/AUX nobilius/ADJ ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV effectus/NOUN esse/AUX immaterialior/ADJ sua/ADJ causa/NOUN ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ virtus/NOUN cognoscitiva/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT est/AUX immaterialis/ADJ :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ de/ADP sensu/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX infimus/ADJ in/ADP ordine/NOUN virtutum/NOUN cognoscitivarum/ADJ ,/PUNCT dicit/VERB aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ est/AUX susceptivus/ADJ sensibilium/ADJ specierum/NOUN sine/ADP materia/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV a/ADP commixtione/NOUN elementorum/NOUN causari/VERB aliquam/PRON virtutem/NOUN cognoscitivam/ADJ ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ possibilis/ADJ est/AUX suprema/ADJ virtus/NOUN cognoscitiva/ADJ in/ADP nobis/PRON :/PUNCT dicit/VERB enim/ADV aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/VERB quo/PRON cognoscit/VERB et/CCONJ intelligit/VERB anima/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV possibilis/ADJ non/ADV causatur/VERB ex/ADP commixtione/NOUN elementorum/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT si/SCONJ principium/NOUN alicuius/PRON operationis/NOUN ab/ADP aliquibus/PRON causis/NOUN procedit/VERB ,/PUNCT oportet/VERB operationem/NOUN illam/PRON non/ADV excedere/VERB causas/NOUN illas/PRON :/PUNCT cum/SCONJ causa/NOUN secunda/ADJ agat/VERB virtute/NOUN primae/ADJ ./PUNCT operatio/NOUN autem/CCONJ animae/NOUN nutritivae/ADJ etiam/ADV excedit/VERB virtutem/NOUN qualitatum/NOUN elementarium/ADJ :/PUNCT probat/VERB enim/ADV aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ ignis/NOUN non/ADV est/AUX causa/NOUN augmenti/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ concausa/NOUN aliquo/PRON modo/NOUN ,/PUNCT principalis/ADJ autem/CCONJ causa/NOUN est/AUX anima/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON comparatur/VERB calor/NOUN sicut/SCONJ instrumentum/NOUN ad/ADP artificem/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV potest/VERB anima/NOUN vegetabilis/ADJ produci/VERB ex/ADP commixtione/NOUN elementorum/NOUN ./PUNCT multo/ADV igitur/PART minus/NOUN sensus/NOUN et/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT intelligere/VERB est/AUX quaedam/PRON operatio/NOUN in/ADP qua/PRON impossibile/ADJ est/AUX communicare/VERB aliquod/PRON organum/NOUN corporeum/ADJ ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ operatio/NOUN attribuitur/VERB animae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV homini/NOUN :/PUNCT dicitur/VERB enim/ADV quod/SCONJ anima/NOUN intelligit/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ ,/PUNCT homo/NOUN per/ADP animam/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV aliquod/PRON principium/NOUN in/ADP homine/NOUN esse/VERB ,/PUNCT a/ADP corpore/NOUN non/ADV dependens/VERB ,/PUNCT quod/PRON sit/AUX principium/NOUN talis/PRON operationis/NOUN ./PUNCT praeparatio/NOUN autem/CCONJ sequens/VERB commixtionem/NOUN elementorum/NOUN a/ADP corpore/NOUN dependet/VERB manifeste/ADV ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV praeparatio/NOUN tale/PRON principium/NOUN ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ :/PUNCT dicit/VERB enim/ADV aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/VERB quo/PRON anima/NOUN opinatur/VERB et/CCONJ intelligit/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ praeparatio/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ principium/NOUN praedictae/VERB operationis/NOUN in/ADP nobis/PRON est/AUX species/NOUN intelligibilis/ADJ facta/VERB in/ADP actu/NOUN ab/ADP intellectu/NOUN agente/VERB :/PUNCT hoc/PRON videtur/VERB non/ADV sufficere/VERB ./PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ homo/NOUN de/ADP potentia/NOUN intelligente/VERB fiat/AUX actu/NOUN intelligens/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ non/ADV solum/ADV intelligat/VERB per/ADP speciem/NOUN intelligibilem/ADJ ,/PUNCT per/ADP quam/PRON fit/AUX actu/NOUN intelligens/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP aliquam/PRON potentiam/NOUN intellectivam/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sit/AUX praedictae/VERB operationis/NOUN principium/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ in/ADP sensu/NOUN accidit/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ potentia/NOUN ab/ADP aristotele/PROPN ponitur/VERB intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV possibilis/ADJ est/AUX non/ADV dependens/VERB a/ADP corpore/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT species/NOUN non/ADV est/AUX intelligibilis/ADJ actu/NOUN nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX depurata/VERB ab/ADP esse/NOUN materiali/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV potest/VERB accidere/VERB dum/SCONJ fuerit/VERB in/ADP aliqua/PRON potentia/NOUN materiali/ADJ ,/PUNCT quae/PRON scilicet/PART sit/AUX causata/VERB ex/ADP principiis/NOUN materialibus/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ quae/PRON sit/AUX actus/NOUN materialis/ADJ organi/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV poni/VERB aliquam/PRON potentiam/NOUN intellectivam/ADJ in/ADP nobis/PRON immaterialem/ADJ ./PUNCT quae/PRON est/AUX intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT intellectus/NOUN possibilis/ADJ ab/ADP aristotele/PROPN dicitur/VERB pars/NOUN animae/NOUN ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ non/ADV est/AUX praeparatio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ actus/NOUN :/PUNCT praeparatio/NOUN enim/ADV est/AUX ordo/NOUN potentiae/NOUN ad/ADP actum/NOUN ./PUNCT sequitur/VERB tamen/ADV ad/ADP actum/NOUN aliqua/PRON praeparatio/NOUN ad/ADP ulteriorem/ADJ actum/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ ad/ADP actum/NOUN diaphanitatis/NOUN sequitur/VERB ordo/NOUN ad/ADP actum/NOUN lucis/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV possibilis/ADJ non/ADV est/AUX ipsa/PRON praeparatio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ actus/NOUN quidam/PRON ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT homo/NOUN consequitur/VERB speciem/NOUN et/CCONJ naturam/NOUN humanam/ADJ secundum/ADP partem/NOUN animae/NOUN sibi/PRON propriam/ADJ ,/PUNCT quae/PRON quidem/ADV est/AUX intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ consequitur/VERB speciem/NOUN et/CCONJ naturam/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP actu/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV praeparatio/NOUN nihil/PRON sit/AUX aliud/PRON quam/SCONJ ordo/NOUN potentiae/NOUN ad/ADP actum/NOUN ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ nihil/PRON sit/AUX aliud/PRON quam/SCONJ praeparatio/NOUN quaedam/PRON in/ADP natura/NOUN humana/ADJ existens/VERB ./PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN non/ADV sit/AUX complexio/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ posuit/VERB galenus/PROPN ./PUNCT praedictae/VERB autem/CCONJ opinioni/NOUN alexandri/PROPN de/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT propinqua/ADJ est/AUX galeni/NOUN medici/ADJ de/ADP anima/NOUN ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV animam/NOUN esse/AUX complexionem/NOUN ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON autem/CCONJ dicendum/VERB motus/VERB est/AUX per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ videmus/VERB ex/ADP diversis/ADJ complexionibus/NOUN causari/VERB in/ADP nobis/PRON diversas/ADJ passiones/NOUN quae/PRON attribuuntur/VERB animae/NOUN :/PUNCT aliquam/PRON enim/ADV complexionem/NOUN habentes/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ cholericam/ADJ ,/PUNCT de/ADP facili/ADJ irascuntur/VERB ;/PUNCT melancholici/ADJ vero/ADV de/ADP facili/ADJ tristantur/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ per/ADP easdem/PRON rationes/NOUN haec/PRON opinio/NOUN improbari/VERB potest/VERB per/ADP quas/PRON improbata/VERB est/AUX opinio/NOUN alexandri/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP aliquas/PRON proprias/ADJ ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV supra/ADP quod/SCONJ operatio/NOUN animae/NOUN vegetabilis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ cognitio/NOUN sensitiva/ADJ ,/PUNCT excedit/VERB virtutem/NOUN qualitatum/NOUN activarum/ADJ et/CCONJ passivarum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ multo/ADV magis/PART operatio/NOUN intellectus/NOUN ./PUNCT complexio/NOUN autem/CCONJ causatur/VERB ex/ADP qualitatibus/NOUN activis/ADJ et/CCONJ passivis/ADJ ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV complexio/NOUN esse/AUX principium/NOUN operationum/NOUN animae/NOUN ./PUNCT unde/ADV impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ aliqua/PRON anima/NOUN sit/AUX complexio/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT complexio/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX quiddam/PRON constitutum/VERB ex/ADP contrariis/ADJ qualitatibus/NOUN quasi/ADV medium/ADJ inter/ADP eas/PRON ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ sit/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ :/PUNCT nam/ADV substantiae/NOUN nihil/PRON est/VERB contrarium/ADJ ,/PUNCT nec/CCONJ suscipit/VERB magis/ADV et/CCONJ minus/ADJ ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ est/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV accidentalis/ADJ :/PUNCT alias/ADV per/ADP animam/NOUN non/ADV sortiretur/VERB aliquid/PRON genus/NOUN vel/CCONJ speciem/NOUN ./PUNCT anima/NOUN igitur/ADV non/ADV est/AUX complexio/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT complexio/NOUN non/ADV movet/VERB corpus/NOUN animalis/NOUN motu/NOUN locali/ADJ :/PUNCT sequeretur/VERB enim/ADV motum/NOUN dominantis/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV semper/ADV deorsum/ADV ferretur/VERB ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ movet/VERB animal/NOUN in/ADP omnem/PRON partem/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV anima/NOUN complexio/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT anima/NOUN regit/VERB corpus/NOUN et/CCONJ repugnat/VERB passionibus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON complexionem/NOUN sequuntur/VERB ./PUNCT ex/ADP complexione/NOUN enim/ADV aliqui/PRON sunt/AUX magis/ADV aliis/PRON ad/ADP concupiscentias/NOUN vel/CCONJ iras/NOUN apti/ADJ ,/PUNCT qui/PRON tamen/ADV magis/ADV ab/ADP eis/PRON abstinent/VERB ,/PUNCT propter/ADP aliquid/PRON refrenans/VERB :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP continentibus/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV facit/VERB complexio/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV anima/NOUN complexio/NOUN ./PUNCT deceptus/VERB autem/CCONJ fuisse/AUX videtur/AUX ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ non/ADV consideravit/VERB aliter/ADV passiones/NOUN attribui/VERB complexioni/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliter/NOUN animae/NOUN ./PUNCT complexioni/NOUN namque/ADV attribuuntur/VERB sicut/SCONJ disponenti/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP id/NOUN quod/PRON est/AUX materiale/ADJ in/ADP passionibus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ fervor/NOUN sanguinis/NOUN et/CCONJ huiusmodi/ADV :/PUNCT animae/NOUN autem/CCONJ tanquam/SCONJ principali/ADJ causae/NOUN ,/PUNCT ex/ADP parte/NOUN eius/PRON quod/PRON est/AUX in/ADP passionibus/NOUN formale/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP ira/NOUN appetitus/NOUN vindictae/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN non/ADV sit/AUX harmonia/NOUN ./PUNCT similis/ADJ autem/CCONJ praedictae/VERB positioni/NOUN est/AUX positio/NOUN dicentium/VERB animam/NOUN esse/AUX harmoniam/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV intellexerunt/VERB animam/NOUN esse/AUX harmoniam/NOUN sonorum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ contrariorum/ADJ ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON videbant/VERB componi/VERB corpora/NOUN animata/VERB ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV opinio/NOUN in/ADP libro/NOUN de/ADP anima/NOUN videtur/VERB attribui/VERB empedocli/PROPN ./PUNCT gregorius/PROPN autem/CCONJ nyssenus/PROPN attribuit/VERB eam/PRON dinarcho/PROPN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ improbatur/VERB sicut/SCONJ et/CCONJ praecedens/VERB ;/PUNCT et/CCONJ adhuc/PART propriis/ADJ rationibus/NOUN ./PUNCT omne/PRON enim/ADV corpus/NOUN mixtum/VERB harmoniam/NOUN habet/VERB et/CCONJ complexionem/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ harmonia/NOUN potest/VERB movere/VERB corpus/NOUN aut/CCONJ regere/VERB ipsum/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ repugnare/VERB passionibus/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ complexio/NOUN ./PUNCT intenditur/VERB etiam/ADV et/CCONJ remittitur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ complexio/NOUN ./PUNCT ex/ADP quibus/PRON omnibus/PRON ostenditur/VERB quod/SCONJ anima/NOUN non/ADV sit/AUX harmonia/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ complexio/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ratio/NOUN harmoniae/NOUN magis/ADV convenit/VERB qualitatibus/NOUN corporis/NOUN quam/SCONJ animae/NOUN :/PUNCT nam/ADV sanitas/NOUN est/AUX harmonia/NOUN quaedam/PRON humorum/NOUN ;/PUNCT fortitudo/NOUN ,/PUNCT nervorum/NOUN et/CCONJ ossium/NOUN ;/PUNCT pulchritudo/NOUN ,/PUNCT membrorum/NOUN et/CCONJ colorum/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ potest/VERB assignari/VERB qualium/PRON harmonia/NOUN sit/AUX sensus/NOUN aut/CCONJ intellectus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ cetera/PRON quae/PRON ad/ADP animam/NOUN pertinent/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV anima/NOUN harmonia/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT harmonia/NOUN dicitur/VERB dupliciter/ADV :/PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT ipsa/PRON compositio/NOUN ;/PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT ratio/NOUN compositionis/NOUN ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ non/ADV est/AUX compositio/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ oporteret/VERB quod/SCONJ unaquaeque/PRON pars/NOUN animae/NOUN esset/AUX compositio/NOUN aliquarum/PRON partium/NOUN corporis/NOUN ;/PUNCT quod/PRON non/ADV est/VERB assignare/VERB ./PUNCT similiter/ADV non/ADV est/AUX ratio/NOUN compositionis/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ in/ADP diversis/ADJ partibus/NOUN corporis/NOUN sint/VERB diversae/ADJ rationes/NOUN seu/CCONJ proportiones/NOUN compositionis/NOUN ,/PUNCT singulae/ADJ partes/NOUN corporis/NOUN haberent/VERB singulas/ADJ animas/NOUN ;/PUNCT aliam/PRON enim/ADV animam/NOUN haberet/VERB os/NOUN et/CCONJ caro/NOUN et/CCONJ nervus/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sint/AUX secundum/ADP diversam/ADJ proportionem/NOUN composita/VERB ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV anima/NOUN harmonia/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN non/ADV sit/AUX corpus/NOUN ./PUNCT fuerunt/VERB autem/CCONJ et/CCONJ alii/PRON magis/ADV errantes/VERB ,/PUNCT ponentes/VERB animam/NOUN esse/AUX corpus/NOUN ./PUNCT quorum/PRON opiniones/NOUN licet/SCONJ fuerint/AUX diversae/ADJ et/CCONJ variae/ADJ ,/PUNCT sufficit/VERB eas/PRON hic/ADV communiter/ADV reprobare/VERB ./PUNCT viventia/VERB enim/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ sint/AUX quaedam/PRON res/NOUN naturales/ADJ ,/PUNCT sunt/AUX composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT componuntur/VERB autem/CCONJ ex/ADP corpore/NOUN et/CCONJ anima/NOUN ,/PUNCT quae/PRON facit/VERB viventia/VERB actu/NOUN ./PUNCT ergo/ADV oportet/VERB alterum/PRON istorum/PRON esse/AUX formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alterum/NOUN materiam/NOUN ./PUNCT corpus/NOUN autem/CCONJ non/ADV potest/VERB esse/AUX forma/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ corpus/NOUN non/ADV est/VERB in/ADP altero/PRON sicut/SCONJ in/ADP materia/NOUN et/CCONJ subiecto/NOUN ./PUNCT anima/NOUN igitur/ADV est/AUX forma/NOUN ./PUNCT ergo/ADV non/ADV est/AUX corpus/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ nullum/PRON corpus/NOUN sit/AUX forma/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX duo/NUM corpora/NOUN esse/VERB simul/ADV ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ non/ADV est/VERB seorsum/ADV a/ADP corpore/NOUN dum/SCONJ vivit/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV anima/NOUN corpus/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omne/PRON corpus/NOUN divisibile/ADJ est/AUX ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ divisibile/ADJ indiget/VERB aliquo/PRON continente/VERB et/CCONJ uniente/VERB partes/NOUN eius/PRON ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV anima/NOUN sit/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT habebit/VERB aliquid/PRON aliud/PRON continens/VERB et/CCONJ illud/PRON magis/ADV erit/AUX anima/NOUN :/PUNCT videmus/VERB enim/ADV ,/PUNCT anima/NOUN recedente/VERB ,/PUNCT corpus/NOUN dissolvi/VERB ./PUNCT et/CCONJ si/SCONJ hoc/PRON iterum/ADV sit/AUX divisibile/ADJ ,/PUNCT oportebit/VERB vel/CCONJ devenire/VERB ad/ADP aliquod/PRON indivisibile/ADJ et/CCONJ incorporeum/ADJ ,/PUNCT quod/PRON erit/AUX anima/NOUN :/PUNCT vel/CCONJ erit/VERB procedere/VERB in/ADP infinitum/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV anima/NOUN corpus/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP viii/NUM physicorum/NOUN probatur/VERB ,/PUNCT omne/PRON movens/VERB seipsum/PRON componitur/VERB ex/ADP duobus/NUM ,/PUNCT quorum/PRON alterum/PRON est/AUX movens/VERB et/CCONJ non/ADV motum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ alterum/PRON est/AUX motum/VERB ./PUNCT sed/CCONJ animal/NOUN est/AUX movens/VERB seipsum/PRON :/PUNCT movens/VERB autem/CCONJ in/ADP ipso/PRON est/AUX anima/NOUN ,/PUNCT motum/VERB autem/CCONJ est/AUX corpus/NOUN ./PUNCT anima/NOUN igitur/ADV est/AUX movens/VERB non/ADV motum/VERB ./PUNCT nullum/PRON autem/CCONJ corpus/NOUN movet/VERB nisi/SCONJ motum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT anima/NOUN igitur/ADV non/ADV est/AUX corpus/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT supra/ADP ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ intelligere/VERB non/ADV potest/VERB esse/AUX actio/NOUN alicuius/PRON corporis/NOUN ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ actus/NOUN animae/NOUN ./PUNCT anima/NOUN igitur/ADV ,/PUNCT ad/ADP minus/ADJ intellectiva/ADJ ,/PUNCT non/ADV est/AUX corpus/NOUN ./PUNCT ea/PRON autem/CCONJ quibus/PRON aliqui/PRON conati/VERB sunt/AUX probare/VERB animam/NOUN esse/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT facile/ADJ est/AUX solvere/VERB ./PUNCT ostendunt/VERB enim/ADV animam/NOUN esse/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ filius/NOUN similatur/VERB patri/NOUN etiam/ADV in/ADP accidentibus/NOUN animae/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ tamen/ADV filius/NOUN generetur/VERB a/ADP patre/NOUN per/ADP decisionem/NOUN corporalem/ADJ ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ anima/NOUN compatitur/VERB corpori/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ separatur/VERB a/ADP corpore/NOUN :/PUNCT separari/VERB autem/CCONJ est/AUX corporum/NOUN se/PRON tangentium/VERB ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP hoc/PRON iam/ADV dictum/VERB est/AUX quod/SCONJ complexio/NOUN corporis/NOUN est/AUX aliqualiter/ADV causa/NOUN animae/NOUN passionum/NOUN per/ADP modum/NOUN disponentis/VERB ./PUNCT anima/NOUN etiam/ADV non/ADV compatitur/VERB corpori/NOUN nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT movetur/VERB per/ADP accidens/NOUN moto/VERB corpore/NOUN ./PUNCT separatur/VERB etiam/ADV anima/NOUN a/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT non/ADV sicut/SCONJ tangens/VERB a/ADP tacto/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ forma/NOUN a/ADP materia/NOUN ./PUNCT quamvis/SCONJ et/CCONJ aliquis/PRON tactus/NOUN sit/VERB incorporei/ADJ ad/ADP corpus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT movit/VERB etiam/ADV ad/ADP hanc/PRON positionem/NOUN multos/ADJ quia/SCONJ crediderunt/VERB quod/PRON non/ADV est/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT non/ADV esse/VERB ,/PUNCT imaginationem/NOUN transcendere/VERB non/ADV valentes/VERB ,/PUNCT quae/PRON solum/ADV circa/ADP corpora/NOUN versatur/VERB ./PUNCT unde/ADV haec/PRON opinio/NOUN ,/PUNCT sap./X 2/NUM ,/PUNCT ex/ADP persona/NOUN insipientium/ADJ proponitur/VERB ,/PUNCT dicentium/VERB de/ADP anima/NOUN :/PUNCT fumus/NOUN et/CCONJ flatus/NOUN est/VERB in/ADP naribus/NOUN nostris/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ sermo/NOUN scintillae/NOUN ad/ADP movendum/VERB cor/NOUN ./PUNCT contra/ADP ponentes/VERB intellectum/NOUN et/CCONJ sensum/NOUN esse/AUX idem/PRON ./PUNCT his/PRON autem/CCONJ propinquum/ADJ fuit/AUX quod/SCONJ quidam/PRON antiquorum/ADJ philosophorum/NOUN intellectum/NOUN a/ADP sensu/NOUN differre/VERB non/ADV opinabantur/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV impossibile/ADJ est/AUX ./PUNCT sensus/NOUN enim/ADV in/ADP omnibus/PRON animalibus/NOUN invenitur/VERB ./PUNCT alia/PRON autem/CCONJ animalia/NOUN ab/ADP homine/NOUN intellectum/NOUN non/ADV habent/VERB ./PUNCT quod/PRON ex/ADP hoc/PRON apparet/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV operantur/VERB diversa/ADJ et/CCONJ opposita/VERB ,/PUNCT quasi/ADV intellectum/NOUN habentia/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ a/ADP natura/NOUN mota/VERB ,/PUNCT determinatas/VERB quasdam/PRON operationes/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ uniformes/ADJ in/ADP eadem/PRON specie/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ omnis/PRON hirundo/NOUN similiter/ADV nidificat/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV idem/PRON intellectus/NOUN et/CCONJ sensus/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT sensus/NOUN non/ADV est/AUX cognoscitivus/ADJ nisi/SCONJ singularium/NOUN :/PUNCT cognoscit/VERB enim/ADV omnis/PRON sensitiva/ADJ potentia/NOUN per/ADP species/NOUN individuales/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ recipiat/VERB species/NOUN rerum/NOUN in/ADP organis/NOUN corporalibus/ADJ ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ est/AUX cognoscitivus/ADJ universalium/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ per/ADP experimentum/NOUN patet/VERB ./PUNCT differt/VERB igitur/ADV intellectus/NOUN a/ADP sensu/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cognitio/NOUN sensus/NOUN non/ADV se/PRON extendit/VERB nisi/SCONJ ad/ADP corporalia/NOUN ./PUNCT quod/PRON ex/ADP hoc/PRON patet/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ qualitates/NOUN sensibiles/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX propria/ADJ obiecta/NOUN sensuum/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/VERB nisi/SCONJ in/ADP corporalibus/NOUN ;/PUNCT sine/ADP eis/PRON autem/CCONJ sensus/NOUN nihil/PRON cognoscit/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ cognoscit/VERB incorporalia/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ sapientiam/NOUN ,/PUNCT veritatem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ relationes/NOUN rerum/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV idem/PRON intellectus/NOUN et/CCONJ sensus/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT nullus/PRON sensus/NOUN seipsum/PRON cognoscit/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ suam/ADJ operationem/NOUN :/PUNCT visus/NOUN enim/ADV non/ADV videt/VERB seipsum/PRON ,/PUNCT nec/CCONJ videt/VERB se/PRON videre/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON superioris/ADJ potentiae/NOUN est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ probatur/VERB in/ADP libro/NOUN de/ADP anima/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ cognoscit/VERB seipsum/PRON ,/PUNCT et/CCONJ cognoscit/VERB se/PRON intelligere/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV idem/PRON intellectus/NOUN et/CCONJ sensus/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT sensus/NOUN corrumpitur/VERB ab/ADP excellenti/VERB sensibili/ADJ ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ non/ADV corrumpitur/VERB ab/ADP excellentia/NOUN intelligibilis/ADJ :/PUNCT quinimmo/ADV qui/PRON intelligit/VERB maiora/ADJ ,/PUNCT potest/VERB melius/ADV postmodum/ADV minora/ADJ intelligere/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV alia/PRON virtus/NOUN sensitiva/ADJ et/CCONJ intellectiva/ADJ ./PUNCT contra/ADP ponentes/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ esse/AUX imaginationem/NOUN ./PUNCT huic/PRON autem/CCONJ opinioni/NOUN affine/ADJ fuit/AUX quod/SCONJ quidam/PRON posuerunt/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ non/ADV esse/AUX aliud/PRON quam/SCONJ imaginationem/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT imaginatio/NOUN enim/ADV est/VERB etiam/ADV in/ADP aliis/PRON animalibus/NOUN ./PUNCT cuius/PRON signum/NOUN est/AUX quod/SCONJ ,/PUNCT abeuntibus/VERB sensibilibus/ADJ ,/PUNCT fugiunt/VERB vel/CCONJ persequuntur/VERB ea/PRON ;/PUNCT quod/PRON non/ADV esset/VERB nisi/SCONJ in/ADP eis/PRON imaginaria/ADJ apprehensio/NOUN sensibilium/ADJ remaneret/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ in/ADP eis/PRON non/ADV est/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ nullum/PRON opus/NOUN intellectus/NOUN in/ADP eis/PRON appareat/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV idem/PRON imaginatio/NOUN et/CCONJ intellectus/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT imaginatio/NOUN non/ADV est/VERB nisi/SCONJ corporalium/NOUN et/CCONJ singularium/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ phantasia/NOUN sit/AUX motus/NOUN factus/VERB a/ADP sensu/NOUN secundum/ADP actum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP libro/NOUN de/ADP anima/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ universalium/ADJ et/CCONJ incorporalium/ADJ est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ imaginatio/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX idem/PRON esse/AUX movens/VERB et/CCONJ motum/VERB ./PUNCT sed/CCONJ phantasmata/NOUN movent/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ sicut/SCONJ sensibilia/NOUN sensum/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ sit/AUX idem/PRON intellectus/NOUN possibilis/ADJ et/CCONJ imaginatio/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT probatum/VERB est/AUX in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN quod/SCONJ intellectus/NOUN non/ADV est/AUX actus/NOUN alicuius/PRON partis/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT imaginatio/NOUN autem/CCONJ habet/VERB organum/NOUN corporale/ADJ determinatum/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV idem/PRON imaginatio/NOUN et/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB iob/PROPN 35-11/NUM :/PUNCT qui/PRON docet/VERB nos/PRON super/ADP iumenta/NOUN terrae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ super/ADP volucres/ADJ caeli/NOUN erudit/VERB nos/PRON ./PUNCT per/ADP quod/PRON datur/VERB intelligi/VERB quod/SCONJ hominis/NOUN est/AUX aliqua/PRON virtus/NOUN cognoscitiva/ADJ supra/ADP sensum/NOUN et/CCONJ imaginationem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/VERB in/ADP aliis/PRON animalibus/NOUN ./PUNCT qualiter/ADV substantia/NOUN intellectualis/ADJ possit/VERB esse/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB igitur/ADV rationibus/NOUN concludere/VERB possumus/VERB quod/SCONJ intellectualis/ADJ substantia/NOUN potest/VERB uniri/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV substantia/NOUN intellectualis/ADJ non/ADV unitur/VERB corpori/NOUN solum/ADV ut/SCONJ motor/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ plato/PROPN posuit/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ continuatur/VERB ei/PRON solum/ADV per/ADP phantasmata/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dixit/VERB averroes/PROPN ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ forma/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ tamen/ADV intellectus/NOUN quo/PRON homo/NOUN intelligit/VERB ,/PUNCT est/AUX praeparatio/NOUN in/ADP humana/ADJ natura/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dixit/VERB alexander/PROPN ;/PUNCT neque/CCONJ complexio/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ galenus/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ harmonia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ empedocles/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ corpus/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ sensus/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ imaginatio/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ antiqui/ADJ dixerunt/VERB :/PUNCT relinquitur/VERB quod/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ sit/AUX intellectualis/ADJ substantia/NOUN corpori/NOUN unita/VERB ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV sic/ADV potest/VERB fieri/VERB manifestum/ADJ ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON enim/ADV quod/SCONJ aliquid/PRON sit/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ alterius/PRON ,/PUNCT duo/NUM requiruntur/VERB ./PUNCT quorum/PRON unum/NUM est/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ forma/NOUN sit/AUX principium/NOUN essendi/VERB substantialiter/ADV ei/PRON cuius/PRON est/AUX forma/NOUN :/PUNCT principium/NOUN autem/CCONJ dico/VERB ,/PUNCT non/ADV factivum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ formale/ADJ ,/PUNCT quo/PRON aliquid/PRON est/AUX et/CCONJ denominatur/VERB ens/NOUN ./PUNCT unde/ADV sequitur/VERB aliud/PRON ,/PUNCT scilicet/PART quod/SCONJ forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN conveniant/VERB in/ADP uno/NUM esse/NOUN :/PUNCT quod/PRON non/ADV contingit/VERB de/ADP principio/NOUN effectivo/ADJ cum/ADP eo/PRON cui/PRON dat/VERB esse/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON esse/NOUN est/VERB in/ADP quo/PRON subsistit/VERB substantia/NOUN composita/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX una/NUM secundum/ADP esse/NOUN ,/PUNCT ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN constans/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ impeditur/VERB substantia/NOUN intellectualis/ADJ ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX subsistens/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ,/PUNCT esse/AUX formale/ADJ principium/NOUN essendi/VERB materiae/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV esse/NOUN suum/ADJ communicans/VERB materiae/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX enim/ADV inconveniens/ADJ quod/SCONJ idem/PRON sit/AUX esse/NOUN in/ADP quo/PRON subsistit/VERB compositum/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ipsa/PRON :/PUNCT cum/SCONJ compositum/NOUN non/ADV sit/VERB nisi/SCONJ per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ seorsum/ADV utrumque/PRON subsistat/VERB ./PUNCT potest/VERB autem/CCONJ obiici/VERB quod/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ esse/NOUN suum/ADJ materiae/NOUN corporali/ADJ communicare/VERB non/ADV possit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sit/AUX unum/NUM esse/NOUN substantiae/NOUN intellectualis/ADJ et/CCONJ materiae/NOUN corporalis/ADJ :/PUNCT diversorum/ADJ enim/ADV generum/NOUN est/AUX diversus/ADJ modus/NOUN essendi/VERB ;/PUNCT et/CCONJ nobilioris/ADJ substantiae/NOUN nobilius/ADJ esse/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ convenienter/ADV diceretur/VERB si/SCONJ eodem/PRON modo/NOUN illud/PRON esse/NOUN materiae/NOUN esset/AUX sicut/SCONJ est/AUX substantiae/NOUN intellectualis/ADJ ./PUNCT non/ADV est/VERB autem/CCONJ ita/ADV ./PUNCT est/AUX enim/ADV materiae/NOUN corporalis/ADJ ut/SCONJ recipientis/VERB et/CCONJ subiecti/NOUN ad/ADP aliquid/PRON altius/ADV elevati/VERB :/PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ intellectualis/ADJ ut/SCONJ principii/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP propriae/ADJ naturae/NOUN congruentiam/NOUN ./PUNCT nihil/PRON igitur/ADV prohibet/VERB substantiam/NOUN intellectualem/ADJ esse/AUX formam/NOUN corporis/NOUN humani/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX anima/NOUN humana/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ modo/NOUN mirabilis/ADJ rerum/NOUN connexio/NOUN considerari/VERB potest/VERB ./PUNCT semper/ADV enim/ADV invenitur/VERB infimum/ADJ supremi/ADJ generis/NOUN contingere/VERB supremum/ADJ inferioris/ADJ generis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ quaedam/PRON infima/ADJ in/ADP genere/NOUN animalium/NOUN parum/NOUN excedunt/VERB vitam/NOUN plantarum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ostrea/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX immobilia/ADJ et/CCONJ solum/ADV tactum/NOUN habent/VERB ,/PUNCT et/CCONJ terrae/NOUN in/ADP modum/NOUN plantarum/NOUN adstringuntur/VERB ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ beatus/ADJ dionysius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP vii/NUM cap./X de/ADP div./X nom./X ,/PUNCT quod/SCONJ divina/ADJ sapientia/NOUN coniungit/VERB fines/NOUN superiorum/ADJ principiis/NOUN inferiorum/ADJ ./PUNCT est/VERB igitur/ADV accipere/VERB aliquid/PRON supremum/ADJ in/ADP genere/NOUN corporum/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART corpus/NOUN humanum/ADJ aequaliter/ADV complexionatum/VERB ,/PUNCT quod/PRON attingit/VERB ad/ADP infimum/ADJ superioris/ADJ generis/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART ad/ADP animam/NOUN humanam/ADJ ,/PUNCT quae/PRON tenet/VERB ultimum/ADJ gradum/NOUN in/ADP genere/NOUN intellectualium/ADJ substantiarum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP modo/NOUN intelligendi/VERB percipi/VERB potest/VERB ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ anima/NOUN intellectualis/ADJ dicitur/VERB esse/AUX quasi/ADV quidam/PRON horizon/NOUN et/CCONJ confinium/ADJ corporeorum/ADJ et/CCONJ incorporeorum/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX substantia/NOUN incorporea/ADJ ,/PUNCT corporis/NOUN tamen/PART forma/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ minus/ADV est/VERB aliquid/PRON unum/NUM ex/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ et/CCONJ materia/NOUN corporali/ADJ quam/SCONJ ex/ADP forma/NOUN ignis/NOUN et/CCONJ eius/PRON materia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ forte/ADV magis/PART :/PUNCT quia/SCONJ quanto/ADV forma/NOUN magis/ADV vincit/VERB materiam/NOUN ,/PUNCT ex/ADP ea/PRON et/CCONJ materia/NOUN efficitur/VERB magis/ADV unum/NUM ./PUNCT quamvis/SCONJ autem/CCONJ sit/AUX unum/NUM esse/NOUN formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV oportet/VERB quod/SCONJ materia/NOUN semper/ADV adaequet/VERB esse/NOUN formae/NOUN ./PUNCT immo/ADV ,/PUNCT quanto/ADV forma/NOUN est/AUX nobilior/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV in/ADP suo/ADJ esse/NOUN superexcedit/VERB materiam/NOUN ./PUNCT quod/PRON patet/VERB inspicienti/VERB operationes/NOUN formarum/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quarum/PRON consideratione/NOUN earum/PRON naturas/NOUN cognoscimus/VERB :/PUNCT unumquodque/PRON enim/ADV operatur/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB ./PUNCT unde/ADV forma/NOUN cuius/PRON operatio/NOUN superexcedit/VERB conditionem/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ipsa/PRON secundum/ADP dignitatem/NOUN sui/ADJ esse/NOUN superexcedit/VERB materiam/NOUN ./PUNCT invenimus/VERB enim/ADV aliquas/PRON infimas/ADJ formas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON in/ADP nullam/PRON operationem/NOUN possunt/VERB nisi/SCONJ ad/ADP quam/PRON se/PRON extendunt/VERB qualitates/NOUN quae/PRON sunt/AUX dispositiones/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ calidum/ADJ ,/PUNCT frigidum/ADJ ,/PUNCT humidum/ADJ et/CCONJ siccum/ADJ ,/PUNCT rarum/ADJ ,/PUNCT densum/ADJ ,/PUNCT grave/ADJ et/CCONJ leve/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ his/PRON similia/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ formae/NOUN elementorum/NOUN ./PUNCT unde/ADV istae/PRON sunt/AUX formae/NOUN omnino/ADV materiales/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ totaliter/ADV immersae/VERB materiae/NOUN ./PUNCT super/ADP has/PRON inveniuntur/VERB formae/NOUN mixtorum/VERB corporum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON licet/SCONJ non/ADV se/PRON extendant/VERB ad/ADP aliqua/PRON operata/VERB quae/PRON non/ADV possunt/VERB compleri/VERB per/ADP qualitates/NOUN praedictas/VERB ,/PUNCT interdum/ADV tamen/ADV operantur/VERB illos/PRON effectus/NOUN altiori/ADJ virtute/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ sortiuntur/VERB ex/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON consequitur/VERB eorum/PRON speciem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ adamas/NOUN trahit/VERB ferrum/NOUN ./PUNCT super/ADP has/PRON iterum/ADV inveniuntur/VERB aliquae/PRON formae/NOUN quarum/PRON operationes/NOUN extenduntur/VERB ad/ADP aliqua/PRON operata/VERB quae/PRON excedunt/VERB virtutem/NOUN qualitatum/NOUN praedictarum/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ qualitates/NOUN praedictae/VERB organice/ADV ad/ADP harum/PRON operationes/NOUN deserviant/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ sunt/VERB animae/NOUN plantarum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON etiam/ADV assimilantur/VERB non/ADV solum/ADV virtutibus/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ in/ADP excedendo/VERB qualitates/NOUN activas/ADJ et/CCONJ passivas/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ ipsis/PRON motoribus/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ sunt/AUX principia/NOUN motus/NOUN rebus/NOUN viventibus/VERB ,/PUNCT quae/PRON movent/VERB seipsas/PRON ./PUNCT supra/ADP has/PRON formas/NOUN inveniuntur/VERB aliae/PRON formae/NOUN similes/ADJ superioribus/ADJ substantiis/NOUN non/ADV solum/ADV in/ADP movendo/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV aliqualiter/ADV in/ADP cognoscendo/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV sunt/AUX potentes/VERB in/ADP operationes/NOUN ad/ADP quas/PRON nec/CCONJ organice/ADV qualitates/NOUN praedictae/VERB deserviunt/VERB ,/PUNCT tamen/ADV operationes/NOUN huiusmodi/ADV non/ADV complentur/VERB nisi/SCONJ mediante/VERB organo/NOUN corporali/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ sunt/VERB animae/NOUN brutorum/ADJ animalium/NOUN ./PUNCT sentire/VERB enim/ADV et/CCONJ imaginari/VERB non/ADV completur/VERB calefaciendo/VERB et/CCONJ infrigidando/VERB :/PUNCT licet/SCONJ haec/PRON sint/AUX necessaria/ADJ ad/ADP debitam/VERB organi/NOUN dispositionem/NOUN ./PUNCT super/ADP omnes/PRON autem/CCONJ has/PRON formas/NOUN invenitur/VERB forma/NOUN similis/ADJ superioribus/ADJ substantiis/NOUN etiam/ADV quantum/ADV ad/ADP genus/NOUN cognitionis/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB intelligere/VERB :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV est/AUX potens/VERB in/ADP operationem/NOUN quae/PRON completur/VERB absque/ADP organo/NOUN corporali/ADJ omnino/ADV ./PUNCT et/CCONJ haec/PRON est/AUX anima/NOUN intellectiva/ADJ :/PUNCT nam/ADV intelligere/VERB non/ADV fit/VERB per/ADP aliquod/PRON organum/NOUN corporale/ADJ ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ illud/PRON principium/NOUN quo/PRON homo/NOUN intelligit/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX anima/NOUN intellectiva/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ excedit/VERB conditionem/NOUN materiae/NOUN corporalis/ADJ ,/PUNCT non/ADV sit/AUX totaliter/ADV comprehensa/VERB a/ADP materia/NOUN aut/CCONJ ei/PRON immersa/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ aliae/PRON formae/NOUN materiales/ADJ ./PUNCT quod/PRON eius/PRON operatio/NOUN intellectualis/ADJ ostendit/VERB ,/PUNCT in/ADP qua/PRON non/ADV communicat/VERB materia/NOUN corporalis/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ tamen/ADV ipsum/PRON intelligere/VERB animae/NOUN humanae/ADJ indiget/VERB potentiis/NOUN quae/PRON per/ADP quaedam/PRON organa/NOUN corporalia/ADJ operantur/VERB ,/PUNCT scilicet/PART imaginatione/NOUN et/CCONJ sensu/NOUN ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON ipso/PRON declaratur/VERB quod/SCONJ naturaliter/ADV unitur/VERB corpori/NOUN ad/ADP complendam/VERB speciem/NOUN humanam/ADJ ./PUNCT solutio/NOUN rationum/NOUN quibus/PRON supra/ADP probatur/VERB quod/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ non/ADV potest/VERB uniri/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT his/PRON autem/CCONJ consideratis/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX difficile/ADJ solvere/VERB quae/PRON contra/ADP praedictam/VERB unionem/NOUN supra/ADP opposita/VERB sunt/AUX ./PUNCT in/ADP prima/ADJ enim/ADV ratione/NOUN falsum/ADJ supponitur/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV corpus/NOUN et/CCONJ anima/NOUN sunt/AUX duae/NUM substantiae/NOUN actu/NOUN existentes/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP eis/PRON duobus/NUM fit/VERB una/NUM substantia/NOUN actu/NOUN existens/VERB :/PUNCT corpus/NOUN enim/ADV hominis/NOUN non/ADV est/AUX idem/PRON actu/NOUN praesente/VERB anima/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ absente/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN facit/VERB ipsum/PRON actu/NOUN esse/VERB ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ secundo/ADV obiicitur/VERB ,/PUNCT formam/NOUN et/CCONJ materiam/NOUN in/ADP eodem/PRON genere/NOUN contineri/VERB ,/PUNCT non/ADV sic/ADV verum/ADJ est/AUX quasi/SCONJ utrumque/PRON sit/AUX species/NOUN unius/NUM generis/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ sunt/AUX principia/NOUN eiusdem/PRON speciei/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV substantia/NOUN intellectualis/ADJ et/CCONJ corpus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON seorsum/ADV existentia/VERB essent/AUX diversorum/ADJ generum/NOUN species/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ uniuntur/VERB ,/PUNCT sunt/AUX unius/NUM generis/NOUN ut/SCONJ principia/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ oportet/VERB substantiam/NOUN intellectualem/ADJ esse/AUX formam/NOUN materialem/ADJ ,/PUNCT quamvis/SCONJ esse/NOUN eius/PRON sit/VERB in/ADP materia/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ tertia/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV est/VERB in/ADP materia/NOUN sicut/SCONJ materiae/NOUN immersa/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ a/ADP materia/NOUN totaliter/ADV comprehensa/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ unitur/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT removetur/VERB quod/PRON a/ADP philosophis/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT intellectum/NOUN esse/AUX a/ADP corpore/NOUN separatum/VERB ./PUNCT est/VERB enim/ADV in/ADP anima/NOUN considerare/VERB et/CCONJ ipsius/PRON essentiam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ potentiam/NOUN eius/PRON ./PUNCT secundum/ADP essentiam/NOUN quidem/ADV suam/ADJ dat/VERB esse/NOUN tali/PRON corpori/NOUN :/PUNCT secundum/ADP potentiam/NOUN vero/ADV operationes/NOUN proprias/ADJ efficit/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV operatio/NOUN animae/NOUN per/ADP organum/NOUN corporale/ADJ completur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ potentia/NOUN animae/NOUN quae/PRON est/AUX illius/PRON operationis/NOUN principium/NOUN ,/PUNCT sit/AUX actus/NOUN illius/PRON partis/NOUN corporis/NOUN per/ADP quam/PRON operatio/NOUN eius/PRON completur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ visus/NOUN est/AUX actus/NOUN oculi/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ operatio/NOUN eius/PRON non/ADV compleatur/VERB per/ADP organum/NOUN corporale/ADJ ,/PUNCT potentia/NOUN eius/PRON non/ADV erit/AUX actus/NOUN alicuius/PRON corporis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ per/ADP hoc/PRON dicitur/VERB intellectus/NOUN esse/AUX separatus/VERB :/PUNCT non/ADV quin/SCONJ substantia/NOUN animae/NOUN cuius/PRON est/AUX potentia/NOUN intellectus/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ anima/NOUN intellectiva/ADJ ,/PUNCT sit/AUX corporis/NOUN actus/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN dans/VERB tali/PRON corpori/NOUN esse/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ necessarium/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ anima/NOUN secundum/ADP suam/ADJ substantiam/NOUN est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ omnis/PRON eius/PRON operatio/NOUN fiat/VERB per/ADP corpus/NOUN ,/PUNCT ac/CCONJ per/ADP hoc/PRON omnis/PRON eius/PRON virtus/NOUN sit/AUX alicuius/PRON corporis/NOUN actus/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ quinta/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB ./PUNCT iam/ADV enim/ADV ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ non/ADV sit/AUX talis/PRON forma/NOUN quae/PRON sit/AUX totaliter/ADV immersa/VERB materiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX inter/ADP omnes/PRON alias/PRON formas/NOUN maxime/ADV supra/ADP materiam/NOUN elevata/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ operationem/NOUN producere/VERB potest/VERB absque/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT idest/PART ,/PUNCT quasi/ADV non/ADV dependens/VERB a/ADP corpore/NOUN in/ADP operando/VERB :/PUNCT quia/SCONJ nec/CCONJ etiam/ADV in/ADP essendo/VERB dependet/VERB a/ADP corpore/NOUN ./PUNCT eodem/PRON etiam/ADV modo/NOUN patet/VERB quod/SCONJ ea/PRON quibus/PRON averroes/PROPN suam/ADJ opinionem/NOUN confirmare/VERB nititur/VERB ,/PUNCT non/ADV probant/VERB substantiam/NOUN intellectualem/ADJ corpori/NOUN non/ADV uniri/VERB ut/SCONJ formam/NOUN ./PUNCT verba/NOUN enim/ADV aristotelis/PROPN quae/PRON dicit/VERB de/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ est/AUX impassibilis/ADJ et/CCONJ immixtus/ADJ et/CCONJ separatus/VERB ,/PUNCT non/ADV cogunt/VERB confiteri/VERB quod/SCONJ substantia/NOUN intellectiva/ADJ non/ADV sit/AUX unita/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN dans/VERB esse/NOUN ./PUNCT verificantur/VERB enim/ADV etiam/ADV si/SCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ intellectiva/ADJ potentia/NOUN ,/PUNCT quam/PRON aristoteles/PROPN vocat/VERB potentiam/NOUN perspectivam/ADJ ,/PUNCT non/ADV sit/AUX alicuius/PRON organi/NOUN actus/NOUN quasi/ADV per/ADP ipsum/PRON suam/ADJ exercens/VERB operationem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON etiam/ADV sua/ADJ demonstratio/NOUN declarat/VERB :/PUNCT ex/ADP operatione/NOUN enim/ADV intellectuali/ADJ qua/PRON omnia/PRON intelligit/VERB ,/PUNCT ostendit/VERB ipsum/PRON immixtum/ADJ esse/AUX vel/CCONJ separatum/VERB ;/PUNCT operatio/NOUN autem/CCONJ pertinet/VERB ad/ADP potentiam/NOUN ut/SCONJ ad/ADP principium/NOUN ./PUNCT unde/ADV patet/VERB quod/SCONJ nec/CCONJ demonstratio/NOUN aristotelis/PROPN hoc/PRON concludit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ substantia/NOUN intellectiva/ADJ non/ADV uniatur/VERB corpori/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV ponamus/VERB substantiam/NOUN animae/NOUN secundum/ADP esse/NOUN corpori/NOUN sic/ADV unitam/VERB ,/PUNCT intellectum/NOUN autem/CCONJ nullius/PRON organi/NOUN actum/NOUN esse/AUX ,/PUNCT non/ADV sequetur/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN habeat/VERB aliquam/PRON naturam/NOUN ,/PUNCT de/ADP naturis/NOUN dico/VERB sensibilium/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ non/ADV ponatur/VERB harmonia/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ratio/NOUN alicuius/PRON organi/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ de/ADP sensu/NOUN dicit/VERB aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ est/AUX quaedam/PRON ratio/NOUN organi/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV habet/VERB intellectus/NOUN operationem/NOUN communem/ADJ cum/ADP corpore/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB intellectum/NOUN esse/AUX immixtum/ADJ vel/CCONJ separatum/VERB ,/PUNCT non/ADV intendat/VERB excludere/VERB ipsum/PRON esse/AUX partem/NOUN sive/CCONJ potentiam/NOUN animae/NOUN quae/PRON est/AUX forma/NOUN totius/PRON corporis/NOUN ,/PUNCT patet/VERB per/ADP hoc/PRON quod/PRON dicit/VERB in/ADP fine/NOUN primi/ADJ de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT contra/ADP illos/PRON qui/PRON dicebant/VERB animam/NOUN in/ADP diversis/ADJ partibus/NOUN corporis/NOUN diversas/ADJ sui/PRON partes/NOUN habere/VERB :/PUNCT si/SCONJ tota/PRON anima/NOUN omne/PRON corpus/NOUN continet/VERB ,/PUNCT convenit/VERB et/CCONJ partium/NOUN unamquamque/PRON aliquid/PRON corporis/NOUN continere/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ videtur/VERB impossibile/ADJ ./PUNCT qualem/PRON enim/ADV partem/NOUN aut/CCONJ quomodo/ADV intellectus/NOUN continet/VERB ,/PUNCT grave/ADJ est/AUX fingere/VERB ./PUNCT patet/VERB etiam/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON intellectus/NOUN nullius/PRON partis/NOUN corporis/NOUN actus/NOUN est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV sequitur/VERB receptionem/NOUN eius/PRON esse/AUX receptionem/NOUN materiae/NOUN primae/ADJ :/PUNCT ex/ADP quo/PRON eius/PRON receptio/NOUN et/CCONJ operatio/NOUN est/VERB omnino/ADV absque/ADP organo/NOUN corporali/ADJ ./PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV infinita/ADJ virtus/NOUN intellectus/NOUN tollitur/VERB :/PUNCT cum/SCONJ non/ADV ponatur/VERB virtus/NOUN in/ADP magnitudine/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ fundata/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT quod/SCONJ secundum/ADP dicta/NOUN aristotelis/PROPN oportet/VERB ponere/VERB intellectum/NOUN uniri/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ formam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ averroes/PROPN maxime/ADV nititur/VERB suam/ADJ opinionem/NOUN confirmare/VERB per/ADP verba/NOUN et/CCONJ demonstrationem/NOUN aristotelis/PROPN ,/PUNCT ostendendum/VERB restat/VERB quod/SCONJ necesse/ADJ est/AUX dicere/VERB ,/PUNCT secundum/ADP opinionem/NOUN aristotelis/PROPN ,/PUNCT intellectum/NOUN secundum/ADP suam/ADJ substantiam/NOUN alicui/PRON corpori/NOUN uniri/VERB ut/SCONJ formam/NOUN ./PUNCT probat/VERB enim/ADV aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN physicorum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP motoribus/NOUN et/CCONJ motis/VERB impossibile/ADJ est/AUX procedere/VERB in/ADP infinitum/ADJ ./PUNCT unde/ADV concludit/VERB quod/SCONJ necesse/ADJ est/AUX devenire/VERB ad/ADP aliquod/PRON primum/ADJ motum/VERB ,/PUNCT quod/PRON vel/CCONJ moveatur/VERB ab/ADP immobili/ADJ motore/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ moveat/VERB seipsum/PRON ./PUNCT et/CCONJ de/ADP his/PRON duobus/NUM accipit/VERB secundum/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART quod/SCONJ primum/ADJ mobile/ADJ moveat/VERB seipsum/PRON :/PUNCT ea/PRON ratione/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ quod/PRON est/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT semper/ADV est/AUX prius/ADJ eo/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP aliud/PRON ./PUNCT deinde/ADV ostendit/VERB quod/SCONJ movens/VERB seipsum/PRON de/ADP necessitate/NOUN dividitur/VERB in/ADP duas/NUM partes/NOUN ,/PUNCT quarum/PRON una/NUM est/AUX movens/VERB et/CCONJ alia/PRON est/AUX mota/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV primum/ADJ seipsum/PRON movens/VERB componi/VERB ex/ADP duabus/NUM partibus/NOUN ,/PUNCT quarum/PRON una/NUM est/AUX movens/VERB et/CCONJ alia/NOUN mota/VERB ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ huiusmodi/ADV est/AUX animatum/VERB ./PUNCT primum/ADJ igitur/ADV mobile/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART caelum/NOUN ,/PUNCT est/AUX animatum/VERB ,/PUNCT secundum/ADP opinionem/NOUN aristotelis/PROPN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ in/ADP ii/NUM de/ADP caelo/NOUN dicitur/VERB expresse/ADV quod/SCONJ caelum/NOUN est/AUX animatum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON oportet/VERB in/ADP eo/PRON ponere/VERB differentias/NOUN positionis/NOUN non/ADV solum/ADV quoad/ADP nos/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP se/PRON ./PUNCT inquiramus/VERB igitur/ADV ,/PUNCT secundum/ADP opinionem/NOUN aristotelis/PROPN ,/PUNCT qua/PRON anima/NOUN sit/AUX caelum/NOUN animatum/VERB ./PUNCT probat/VERB autem/CCONJ in/ADP xi/NUM metaphysicae/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP motu/NOUN caeli/NOUN est/VERB considerare/VERB aliquid/PRON quod/PRON movet/VERB omnino/ADV immotum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ aliquid/PRON quod/PRON movet/VERB motum/VERB ./PUNCT id/PRON autem/CCONJ quod/PRON movet/VERB omnino/ADV immotum/ADJ ,/PUNCT movet/VERB sicut/SCONJ desiderabile/NOUN :/PUNCT nec/CCONJ dubium/NOUN quin/SCONJ ab/ADP eo/NOUN quod/PRON movetur/VERB ./PUNCT ostendit/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ non/ADV sicut/SCONJ desiderabile/NOUN desiderio/NOUN concupiscentiae/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX desiderium/NOUN sensus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ desiderabile/NOUN intellectuali/ADJ desiderio/NOUN :/PUNCT unde/ADV dicit/VERB quod/SCONJ primum/ADJ movens/VERB non/ADV motum/VERB est/AUX desiderabile/ADJ et/CCONJ intellectuale/ADJ ./PUNCT igitur/ADV id/PRON quod/PRON ab/ADP eo/PRON movetur/VERB ,/PUNCT scilicet/PART caelum/NOUN ,/PUNCT est/AUX desiderans/VERB et/CCONJ intelligens/VERB nobiliori/ADJ modo/NOUN quam/SCONJ nos/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ subsequenter/ADV probat/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV caelum/NOUN compositum/VERB ,/PUNCT secundum/ADP opinionem/NOUN aristotelis/PROPN ,/PUNCT ex/ADP anima/NOUN intellectuali/ADJ et/CCONJ corpore/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON significat/VERB in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT ubi/SCONJ dicit/VERB quod/SCONJ quibusdam/PRON inest/VERB intellectivum/ADJ et/CCONJ intellectus/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ hominibus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ si/SCONJ aliquid/PRON huiusmodi/ADV est/VERB alterum/PRON ,/PUNCT aut/CCONJ honorabilius/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART caelum/NOUN ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ caelum/NOUN non/ADV habet/VERB animam/NOUN sensitivam/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP opinionem/NOUN aristotelis/PROPN :/PUNCT haberet/VERB enim/ADV diversa/ADJ organa/NOUN ,/PUNCT quae/PRON non/ADV competunt/VERB simplicitati/NOUN caeli/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ad/ADP hoc/PRON significandum/VERB ,/PUNCT subiungit/VERB aristoteles/PROPN quod/SCONJ quibus/PRON de/ADP numero/NOUN corruptibilium/ADJ inest/VERB intellectus/NOUN ,/PUNCT insunt/VERB omnes/PRON aliae/PRON potentiae/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ daret/VERB intelligere/VERB quod/SCONJ aliqua/PRON incorruptibilia/ADJ habent/VERB intellectum/NOUN quae/PRON non/ADV habent/VERB alias/PRON potentias/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART corpora/NOUN caelestia/ADJ ./PUNCT non/ADV poterit/VERB igitur/ADV dici/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN continuetur/VERB corporibus/NOUN caelestibus/ADJ per/ADP phantasmata/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ oportebit/VERB dicere/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN secundum/ADP suam/ADJ substantiam/NOUN uniatur/VERB corpori/NOUN caelesti/ADJ ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV et/CCONJ corpori/NOUN humano/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX inter/ADP omnia/PRON corpora/NOUN inferiora/ADJ nobilissimum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ aequalitate/NOUN suae/ADJ complexionis/NOUN caelo/NOUN ,/PUNCT ab/ADP omni/PRON contrarietate/NOUN absoluto/VERB ,/PUNCT simillimum/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP intentionem/NOUN aristotelis/PROPN substantia/NOUN intellectualis/ADJ unitur/VERB non/ADV per/ADP aliqua/PRON phantasmata/NOUN sed/CCONJ ut/SCONJ forma/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ quod/PRON dictum/VERB est/AUX de/ADP animatione/NOUN caeli/NOUN ,/PUNCT non/ADV diximus/VERB quasi/ADV asserendo/VERB secundum/ADP fidei/NOUN doctrinam/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON nihil/PRON pertinet/VERB sive/CCONJ sic/ADV sive/CCONJ aliter/ADV dicatur/VERB ./PUNCT unde/ADV augustinus/PROPN ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN enchiridion/PROPN ,/PUNCT dicit/VERB :/PUNCT nec/CCONJ illud/PRON quidem/ADV certum/NOUN habeo/VERB ,/PUNCT utrum/ADV ad/ADP eandem/PRON societatem/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART angelorum/NOUN ,/PUNCT pertineant/VERB sol/NOUN et/CCONJ luna/NOUN et/CCONJ cuncta/PRON sidera/NOUN :/PUNCT quamvis/SCONJ nonnullis/PRON lucida/ADJ esse/AUX corpora/NOUN ,/PUNCT non/ADV cum/ADP sensu/NOUN vel/CCONJ intelligentia/NOUN ,/PUNCT videantur/VERB ./PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN immediate/ADV unitur/VERB corpori/NOUN ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB autem/CCONJ concludi/VERB potest/VERB quod/X anima/NOUN immediate/ADV corpori/NOUN unitur/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ oportet/VERB ponere/VERB aliquod/PRON medium/ADJ quasi/ADV animam/NOUN corpori/NOUN uniens/VERB :/PUNCT vel/CCONJ phantasmata/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ dicit/VERB averroes/PROPN ;/PUNCT vel/CCONJ potentias/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ quidam/PRON dicunt/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV spiritum/NOUN corporalem/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ alii/PRON dixerunt/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV quod/SCONJ anima/NOUN unitur/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN eius/PRON ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ unitur/VERB materiae/NOUN absque/ADP omni/PRON medio/ADJ :/PUNCT per/ADP se/PRON enim/ADV competit/VERB formae/NOUN quod/SCONJ sit/AUX actus/NOUN talis/PRON corporis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV per/ADP aliquid/PRON aliud/PRON ./PUNCT unde/ADV nec/CCONJ est/VERB aliquid/PRON unum/NUM faciens/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN nisi/SCONJ agens/NOUN ,/PUNCT quod/PRON potentiam/NOUN reducit/VERB ad/ADP actum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ probat/VERB aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP viii/NUM metaphysicae/ADJ :/PUNCT nam/ADV materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN habent/VERB se/PRON ut/SCONJ potentia/NOUN et/CCONJ actus/NOUN ./PUNCT potest/VERB tamen/ADV dici/VERB aliquid/PRON esse/AUX medium/ADJ inter/ADP animam/NOUN et/CCONJ corpus/NOUN ,/PUNCT etsi/SCONJ non/ADV in/ADP essendo/VERB ,/PUNCT tamen/PART in/ADP movendo/VERB et/CCONJ in/ADP via/NOUN generationis/NOUN ./PUNCT in/ADP movendo/VERB quidem/PART ,/PUNCT quia/SCONJ in/ADP motu/NOUN quo/PRON anima/NOUN movet/VERB corpus/NOUN ,/PUNCT est/VERB quidam/PRON ordo/NOUN mobilium/ADJ et/CCONJ motorum/NOUN ./PUNCT anima/NOUN enim/ADV omnes/PRON operationes/NOUN suas/ADJ efficit/VERB per/ADP suas/ADJ potentias/NOUN :/PUNCT unde/ADV mediante/VERB potentia/NOUN movet/VERB corpus/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ adhuc/PART membra/NOUN mediante/VERB spiritu/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ulterius/NOUN unum/NUM organum/NOUN mediante/VERB alio/PRON organo/NOUN ./PUNCT in/ADP via/NOUN autem/CCONJ generationis/NOUN dispositiones/NOUN ad/ADP formam/NOUN praecedunt/VERB formam/NOUN in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ sint/AUX posteriores/ADJ in/ADP essendo/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ dispositiones/NOUN corporis/NOUN quibus/PRON fit/VERB proprium/ADJ perfectibile/ADJ talis/PRON formae/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON modo/NOUN possunt/VERB dici/VERB mediae/ADJ inter/ADP animam/NOUN et/CCONJ corpus/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN sit/AUX tota/PRON in/ADP toto/PRON et/CCONJ tota/NOUN in/ADP qualibet/PRON parte/NOUN ./PUNCT per/ADP eadem/PRON autem/CCONJ ostendi/VERB potest/VERB animam/NOUN totam/PRON in/ADP toto/PRON corpore/NOUN esse/AUX ,/PUNCT et/CCONJ totam/NOUN in/ADP singulis/ADJ partibus/NOUN ./PUNCT oportet/VERB enim/ADV proprium/ADJ actum/NOUN in/ADP proprio/ADJ perfectibili/ADJ esse/VERB ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ est/AUX actus/NOUN corporis/NOUN organici/ADJ ,/PUNCT non/ADV unius/NUM organi/NOUN tantum/ADV ./PUNCT est/VERB igitur/ADV in/ADP toto/PRON corpore/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV in/ADP una/NUM parte/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT secundum/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT sic/ADV autem/CCONJ anima/NOUN est/AUX forma/NOUN totius/PRON corporis/NOUN quod/SCONJ etiam/ADV est/AUX forma/NOUN singularium/ADJ partium/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV esset/AUX forma/NOUN totius/PRON et/CCONJ non/ADV partium/NOUN ,/PUNCT non/ADV esset/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ talis/PRON corporis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN domus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN totius/PRON et/CCONJ non/ADV singularium/ADJ partium/NOUN ,/PUNCT est/AUX forma/NOUN accidentalis/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ sit/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ totius/PRON et/CCONJ partium/NOUN ,/PUNCT patet/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ab/ADP ea/PRON sortitur/VERB speciem/NOUN et/CCONJ totum/PRON et/CCONJ partes/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT ea/PRON abscedente/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ totum/PRON neque/CCONJ partes/NOUN remanent/VERB eiusdem/PRON speciei/NOUN :/PUNCT nam/ADV oculus/NOUN mortui/VERB et/CCONJ caro/NOUN eius/PRON non/ADV dicuntur/VERB nisi/SCONJ aequivoce/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV anima/NOUN est/AUX actus/NOUN singularium/ADJ partium/NOUN ;/PUNCT actus/NOUN autem/CCONJ est/VERB in/ADP eo/PRON cuius/PRON est/AUX actus/NOUN :/PUNCT relinquitur/VERB quod/SCONJ sit/VERB secundum/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN in/ADP qualibet/PRON parte/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ tota/NOUN ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV totum/PRON dicatur/VERB per/ADP relationem/NOUN ad/ADP partes/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB totum/PRON diversimode/ADV accipi/VERB sicut/SCONJ diversimode/ADV accipiuntur/VERB partes/NOUN ./PUNCT dicitur/VERB autem/CCONJ pars/NOUN dupliciter/ADV :/PUNCT uno/NUM quidem/PART modo/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ dividitur/VERB aliquid/PRON secundum/ADP quantitatem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ bicubitum/ADJ est/AUX pars/NOUN tricubiti/ADJ ;/PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ dividitur/VERB aliquid/PRON secundum/ADP divisionem/NOUN essentiae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN dicuntur/VERB partes/NOUN compositi/NOUN ./PUNCT dicitur/VERB ergo/ADV totum/PRON et/CCONJ secundum/ADP quantitatem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP essentiae/NOUN perfectionem/NOUN ./PUNCT totum/PRON autem/CCONJ et/CCONJ pars/NOUN secundum/ADP quantitatem/NOUN dicta/VERB formis/NOUN non/ADV conveniunt/VERB nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART inquantum/SCONJ dividuntur/VERB divisione/NOUN subiecti/NOUN quantitatem/NOUN habentis/VERB ./PUNCT totum/PRON autem/CCONJ vel/CCONJ pars/NOUN secundum/ADP perfectionem/NOUN essentiae/NOUN invenitur/VERB in/ADP formis/NOUN per/ADP se/PRON ./PUNCT de/ADP hac/PRON igitur/ADV totalitate/NOUN loquendo/VERB ,/PUNCT quae/PRON per/ADP se/PRON formis/NOUN competit/VERB ,/PUNCT in/ADP qualibet/PRON forma/NOUN apparet/VERB quod/SCONJ est/AUX tota/PRON in/ADP toto/PRON et/CCONJ tota/NOUN in/ADP qualibet/PRON parte/NOUN eius/PRON :/PUNCT nam/PART albedo/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ secundum/ADP totam/PRON rationem/NOUN albedinis/NOUN est/VERB in/ADP toto/PRON corpore/NOUN ,/PUNCT ita/PART et/CCONJ in/ADP qualibet/PRON parte/NOUN eius/PRON ./PUNCT secus/ADP autem/CCONJ est/VERB de/ADP totalitate/NOUN quae/PRON per/ADP accidens/NOUN attribuitur/VERB formis/NOUN :/PUNCT sic/ADV enim/ADV non/ADV possumus/VERB dicere/VERB quod/SCONJ tota/PRON albedo/NOUN sit/VERB in/ADP qualibet/PRON parte/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV est/VERB aliqua/PRON forma/NOUN quae/PRON non/ADV dividatur/VERB divisione/NOUN subiecti/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ sunt/VERB animae/NOUN animalium/NOUN perfectorum/ADJ ,/PUNCT non/ADV erit/VERB opus/NOUN distinctione/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ eis/PRON non/ADV competat/VERB nisi/SCONJ una/NOUN totalitas/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ absolute/ADV dicendum/VERB est/AUX eam/PRON totam/PRON esse/AUX in/ADP qualibet/PRON parte/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ est/AUX hoc/PRON difficile/ADJ apprehendere/VERB ei/PRON qui/PRON intelligit/VERB animam/NOUN non/ADV sic/ADV esse/AUX indivisibilem/ADJ ut/SCONJ punctum/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ sic/ADV incorporeum/ADJ corporeo/ADJ coniungi/VERB sicut/SCONJ corpora/NOUN ad/ADP invicem/ADV coniunguntur/VERB ;/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP expositum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ inconveniens/ADJ animam/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX quaedam/PRON forma/NOUN simplex/ADJ ,/PUNCT esse/AUX actum/NOUN partium/NOUN tam/ADV diversarum/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ unicuique/PRON formae/NOUN aptatur/VERB materia/NOUN secundum/ADP suam/ADJ congruentiam/NOUN ./PUNCT quanto/ADV autem/CCONJ aliqua/PRON forma/NOUN est/AUX nobilior/ADJ et/CCONJ simplicior/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV est/AUX maioris/ADJ virtutis/NOUN ./PUNCT unde/ADV anima/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX nobilissima/ADJ inter/ADP formas/NOUN inferiores/ADJ ,/PUNCT etsi/SCONJ simplex/NOUN in/ADP substantia/NOUN ,/PUNCT est/AUX multiplex/ADJ in/ADP potentia/NOUN et/CCONJ multarum/ADJ operationum/NOUN ./PUNCT unde/ADV indiget/VERB diversis/ADJ organis/NOUN ad/ADP suas/ADJ operationes/NOUN complendas/VERB ,/PUNCT quorum/PRON diversae/ADJ animae/NOUN potentiae/NOUN proprii/ADJ actus/NOUN esse/AUX dicuntur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ visus/NOUN oculi/NOUN ,/PUNCT auditus/NOUN aurium/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART de/ADP aliis/NOUN ./PUNCT propter/ADP quod/PRON animalia/NOUN perfecta/ADJ habent/VERB maximam/ADJ diversitatem/NOUN in/ADP organis/NOUN ,/PUNCT plantae/NOUN vero/NOUN minimam/NOUN ./PUNCT hac/PRON igitur/ADV occasione/NOUN a/ADP quibusdam/PRON philosophis/NOUN dictum/VERB est/AUX animam/NOUN esse/VERB in/ADP aliqua/PRON parte/NOUN corporis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ ab/ADP ipso/PRON aristotele/PROPN ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP causa/NOUN motus/NOUN animalium/NOUN ,/PUNCT dicitur/VERB esse/VERB in/ADP corde/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ aliqua/PRON potentiarum/NOUN eius/PRON illi/PRON parti/NOUN corporis/NOUN attribuitur/VERB ./PUNCT vis/NOUN enim/ADV motiva/ADJ ,/PUNCT de/ADP qua/PRON aristoteles/PROPN in/ADP libro/NOUN illo/PRON agebat/VERB ,/PUNCT est/VERB principaliter/ADV in/ADP corde/NOUN ,/PUNCT per/ADP quod/PRON anima/NOUN in/ADP totum/PRON corpus/NOUN motum/NOUN et/CCONJ alias/PRON huiusmodi/ADV operationes/NOUN diffundit/VERB ./PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ non/ADV est/AUX unus/NUM in/ADP omnibus/PRON hominibus/NOUN ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB autem/CCONJ evidenter/ADV ostenditur/VERB non/ADV esse/VERB unum/NUM intellectum/NOUN possibilem/ADJ omnium/PRON hominum/NOUN qui/PRON sunt/VERB et/CCONJ qui/PRON erunt/VERB et/CCONJ qui/PRON fuerunt/VERB :/PUNCT ut/SCONJ averroes/PROPN ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT fingit/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV quod/SCONJ substantia/NOUN intellectus/NOUN unitur/VERB corpori/NOUN humano/ADJ ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX autem/CCONJ unam/NUM formam/NOUN esse/VERB nisi/SCONJ unius/NUM materiae/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ proprius/ADJ actus/NOUN in/ADP propria/ADJ potentia/NOUN fit/VERB ;/PUNCT sunt/AUX enim/ADV ad/ADP invicem/ADV proportionata/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV intellectus/NOUN unus/NUM omnium/PRON hominum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT unicuique/PRON motori/NOUN debentur/VERB propria/ADJ instrumenta/NOUN :/PUNCT alia/PRON enim/ADV sunt/AUX instrumenta/NOUN tibicinis/NOUN ,/PUNCT alia/NOUN architectoris/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ comparatur/VERB ad/ADP corpus/NOUN ut/SCONJ motor/NOUN ipsius/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ aristoteles/PROPN determinat/VERB in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ igitur/ADV impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ architector/NOUN utatur/VERB instrumentis/NOUN tibicinis/NOUN ,/PUNCT ita/ADV impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ intellectus/NOUN unius/NUM hominis/NOUN sit/AUX intellectus/NOUN alterius/PRON ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP i/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT reprehendit/VERB antiquos/ADJ de/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ,/PUNCT dicentes/VERB de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT nihil/PRON de/ADP proprio/ADJ susceptibili/ADJ dicebant/VERB :/PUNCT quasi/SCONJ esset/AUX contingens/VERB ,/PUNCT secundum/ADP pythagoricas/ADJ fabulas/NOUN ,/PUNCT quamlibet/PRON animam/NOUN quodlibet/PRON corpus/NOUN indui/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ anima/NOUN canis/NOUN ingrediatur/VERB corpus/NOUN lupi/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ anima/NOUN hominis/NOUN aliud/PRON corpus/NOUN quam/SCONJ hominis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quae/PRON est/AUX proportio/NOUN animae/NOUN hominis/NOUN ad/ADP corpus/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT eadem/PRON est/AUX proportio/NOUN animae/NOUN huius/PRON hominis/NOUN ad/ADP corpus/NOUN huius/PRON hominis/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ animam/NOUN huius/PRON hominis/NOUN ingredi/VERB aliud/PRON corpus/NOUN quam/SCONJ istius/PRON hominis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN huius/PRON hominis/NOUN est/VERB per/ADP quam/PRON hic/PRON homo/NOUN intelligit/VERB :/PUNCT homo/NOUN enim/ADV per/ADP animam/NOUN intelligit/VERB secundum/ADP sententiam/NOUN aristotelis/PROPN in/ADP i/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV unus/NUM intellectus/NOUN istius/PRON et/CCONJ illius/PRON hominis/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ab/ADP eodem/PRON aliquid/PRON habet/VERB esse/NOUN et/CCONJ unitatem/NOUN :/PUNCT unum/NUM enim/ADV et/CCONJ ens/NOUN se/PRON consequuntur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ unumquodque/PRON habet/VERB esse/NOUN per/ADP suam/ADJ formam/NOUN ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ unitas/NOUN rei/NOUN sequitur/VERB unitatem/NOUN formae/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV diversorum/ADJ individuorum/ADJ esse/AUX formam/NOUN unam/NUM ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ huius/PRON hominis/NOUN est/AUX anima/NOUN intellectiva/ADJ ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV omnium/PRON hominum/NOUN esse/AUX unum/NUM intellectum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ anima/NOUN sensitiva/ADJ huius/PRON hominis/NOUN sit/AUX alia/PRON ab/ADP anima/NOUN sensitiva/ADJ illius/PRON ,/PUNCT et/CCONJ pro/ADP tanto/ADV non/ADV est/VERB unus/NUM homo/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ sit/VERB unus/NUM intellectus/NOUN :/PUNCT hoc/PRON stare/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT propria/ADJ enim/ADV operatio/NOUN cuiuslibet/PRON rei/NOUN consequitur/VERB et/CCONJ demonstrat/VERB speciem/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ animalis/NOUN propria/ADJ operatio/NOUN est/VERB sentire/VERB ,/PUNCT ita/ADV hominis/NOUN propria/ADJ operatio/NOUN est/VERB intelligere/VERB :/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP i/NUM ethicorum/NOUN ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ hoc/PRON individuum/NOUN est/AUX animal/NOUN propter/ADP sensum/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP aristotelem/PROPN ,/PUNCT in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ;/PUNCT ita/ADV sit/AUX homo/NOUN propter/ADP id/PRON quo/PRON intelligit/VERB ./PUNCT id/PRON autem/CCONJ quo/PRON intelligit/VERB anima/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ homo/NOUN per/ADP animam/NOUN ,/PUNCT est/AUX intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV hoc/PRON individuum/NOUN homo/NOUN per/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV hic/PRON homo/NOUN habet/VERB aliam/PRON animam/NOUN sensitivam/ADJ cum/ADP alio/PRON homine/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ alium/PRON intellectum/NOUN possibilem/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ unum/NUM et/CCONJ eundem/PRON ,/PUNCT sequetur/VERB quod/SCONJ sint/AUX duo/NUM animalia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ non/ADV duo/NUM homines/NOUN ./PUNCT quod/PRON patet/VERB impossibile/ADJ esse/AUX ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV unus/NUM intellectus/NOUN possibilis/ADJ omnium/PRON hominum/NOUN ./PUNCT his/PRON autem/CCONJ rationibus/NOUN respondet/VERB commentator/PROPN praedictus/VERB ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT dicens/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ continuatur/VERB nobiscum/PRON per/ADP formam/NOUN suam/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART per/ADP speciem/NOUN intelligibilem/ADJ ,/PUNCT cuius/PRON unum/NUM subiectum/NOUN est/AUX phantasma/NOUN in/ADP nobis/PRON existens/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX in/ADP diversis/ADJ diversum/ADJ ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ numeratur/VERB in/ADP diversis/ADJ ,/PUNCT non/ADV ratione/NOUN suae/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ratione/NOUN suae/ADJ formae/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ haec/PRON responsio/NOUN nulla/PRON sit/AUX ,/PUNCT apparet/VERB per/ADP ea/PRON quae/PRON supra/ADP dicta/VERB sunt/AUX ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV supra/ADP quod/SCONJ non/ADV est/AUX possibile/ADJ hominem/NOUN intelligere/VERB si/SCONJ sic/ADV solum/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ continuaretur/VERB nobiscum/PRON ./PUNCT dato/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ praedicta/VERB continuatio/NOUN sufficeret/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ homo/NOUN esset/AUX intelligens/VERB ,/PUNCT adhuc/ADV responsio/NOUN dicta/VERB rationes/NOUN supra/ADP dictas/VERB non/ADV solvit/VERB ./PUNCT secundum/ADP enim/ADV dictam/VERB positionem/NOUN ,/PUNCT nihil/PRON ad/ADP intellectum/NOUN pertinens/VERB remanebit/AUX numeratum/VERB secundum/ADP multitudinem/NOUN hominum/NOUN nisi/SCONJ solum/ADV phantasma/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON ipsum/PRON phantasma/NOUN non/ADV erit/AUX numeratum/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX intellectum/VERB in/ADP actu/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ sic/ADV est/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ est/AUX abstractum/VERB a/ADP materialibus/ADJ conditionibus/NOUN per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB ./PUNCT phantasma/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX intellectum/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT non/ADV excedit/VERB gradum/NOUN animae/NOUN sensitivae/ADJ ./PUNCT adhuc/ADV igitur/ADV non/ADV remanebit/VERB alius/PRON hic/PRON homo/NOUN ab/ADP illo/PRON nisi/SCONJ per/ADP animam/NOUN sensitivam/ADJ ./PUNCT et/CCONJ sequetur/VERB praedictum/VERB inconveniens/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV sint/AUX plures/ADJ homines/NOUN hic/PRON et/CCONJ ille/PRON ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT nihil/PRON sortitur/VERB speciem/NOUN per/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB actu/NOUN ./PUNCT phantasma/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX numeratum/VERB ,/PUNCT est/VERB tantum/ADV in/ADP potentia/NOUN ad/ADP esse/NOUN intelligibile/ADJ ./PUNCT ergo/ADV per/ADP phantasma/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ numeratur/VERB ,/PUNCT non/ADV sortitur/VERB hoc/PRON individuum/NOUN speciem/NOUN animalis/NOUN intellectivi/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX ratio/NOUN hominis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV remanebit/VERB illud/PRON quod/PRON speciem/NOUN humanam/ADJ dat/VERB ,/PUNCT non/ADV esse/AUX numeratum/VERB in/ADP diversis/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT illud/PRON per/ADP quod/PRON speciem/NOUN sortitur/VERB unumquodque/PRON vivens/VERB ,/PUNCT est/AUX perfectio/NOUN prima/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV perfectio/NOUN secunda/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP aristotelem/PROPN ,/PUNCT in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT phantasma/NOUN autem/CCONJ non/ADV est/AUX perfectio/NOUN prima/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ perfectio/NOUN secunda/ADJ :/PUNCT est/AUX enim/ADV phantasia/NOUN motus/NOUN factus/VERB a/ADP sensu/NOUN secundum/ADP actum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP libro/NOUN de/ADP anima/NOUN ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV ipsum/PRON phantasma/NOUN quod/PRON numeratur/VERB ,/PUNCT a/ADP quo/PRON homo/NOUN speciem/NOUN habet/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT phantasmata/NOUN quae/PRON sunt/AUX intellecta/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT diversa/ADJ sunt/AUX ./PUNCT illud/PRON autem/CCONJ quo/PRON aliquid/PRON speciem/NOUN sortitur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX unum/NUM :/PUNCT nam/ADV species/NOUN una/NUM est/AUX unius/NUM ./PUNCT non/ADV igitur/ADV per/ADP phantasmata/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ ponuntur/VERB numerari/VERB in/ADP diversis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ sunt/AUX intellecta/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT homo/NOUN speciem/NOUN sortitur/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT illud/PRON quo/PRON homo/NOUN sortitur/VERB speciem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB semper/ADV esse/AUX manens/VERB in/ADP eodem/PRON individuo/NOUN dum/SCONJ durat/VERB :/PUNCT alias/PRON individuum/NOUN non/ADV semper/ADV esset/AUX unius/NUM et/CCONJ eiusdem/PRON speciei/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quandoque/PART huius/NOUN ,/PUNCT quandoque/PART illius/NOUN ./PUNCT phantasmata/NOUN autem/CCONJ non/ADV semper/ADV eadem/PRON manent/VERB in/ADP uno/NUM homine/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quaedam/PRON de/ADP novo/ADJ adveniunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quaedam/PRON praeexistentia/VERB abolentur/VERB ./PUNCT individuum/NOUN igitur/ADV hominis/NOUN neque/CCONJ per/ADP phantasma/NOUN sortitur/VERB speciem/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ per/ADP ipsum/PRON continuatur/VERB principio/NOUN suae/ADJ speciei/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ hic/PRON homo/NOUN non/ADV sortitur/VERB speciem/NOUN ab/ADP ipsis/PRON phantasmatibus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ a/ADP virtutibus/NOUN in/ADP quibus/PRON sunt/VERB phantasmata/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART imaginativa/ADJ ,/PUNCT memorativa/ADJ et/CCONJ cogitativa/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX propria/ADJ homini/NOUN ,/PUNCT quam/PRON aristoteles/PROPN in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT passivum/ADJ intellectum/NOUN vocat/VERB :/PUNCT adhuc/ADV sequuntur/VERB eadem/PRON inconvenientia/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ virtus/NOUN cogitativa/ADJ habeat/VERB operationem/NOUN solum/ADV circa/ADP particularia/ADJ ,/PUNCT quorum/PRON intentiones/NOUN dividit/VERB et/CCONJ componit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ habeat/VERB organum/NOUN corporale/ADJ per/ADP quod/PRON agit/VERB ,/PUNCT non/ADV transcendit/VERB genus/NOUN animae/NOUN sensitivae/ADJ ./PUNCT homo/NOUN autem/CCONJ ex/ADP anima/NOUN sensitiva/ADJ non/ADV habet/VERB quod/SCONJ sit/AUX homo/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ sit/AUX animal/NOUN ./PUNCT adhuc/ADV igitur/ADV relinquitur/VERB quod/SCONJ numeretur/VERB in/ADP nobis/PRON solum/ADV id/PRON quod/PRON competit/VERB homini/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX animal/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT virtus/NOUN cogitativa/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ operetur/VERB per/ADP organum/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX id/PRON quo/PRON intelligimus/VERB :/PUNCT cum/SCONJ intelligere/VERB non/ADV sit/AUX operatio/NOUN alicuius/PRON organi/NOUN ./PUNCT id/PRON autem/CCONJ quo/PRON intelligimus/VERB ,/PUNCT est/AUX illud/PRON quo/PRON homo/NOUN est/AUX homo/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ intelligere/VERB sit/AUX propria/ADJ operatio/NOUN hominis/NOUN consequens/VERB eius/PRON speciem/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV hoc/PRON individuum/NOUN homo/NOUN per/ADP virtutem/NOUN cogitativam/ADJ :/PUNCT neque/CCONJ haec/PRON virtus/NOUN est/AUX id/PRON per/ADP quod/PRON homo/NOUN substantialiter/ADV differt/VERB a/ADP brutis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ commentator/PROPN praedictus/VERB fingit/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT virtus/NOUN cogitativa/ADJ non/ADV habet/VERB ordinem/NOUN ad/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ ,/PUNCT quo/PRON intelligit/VERB homo/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP suum/ADJ actum/NOUN quo/PRON praeparantur/VERB phantasmata/NOUN ut/SCONJ per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB fiant/VERB intelligibilia/ADJ actu/NOUN et/CCONJ perficientia/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ ./PUNCT operatio/NOUN autem/CCONJ ista/PRON non/ADV semper/ADV eadem/PRON manet/VERB in/ADP nobis/PRON ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ homo/NOUN per/ADP eam/PRON vel/CCONJ continuetur/VERB principio/NOUN speciei/NOUN humanae/ADJ ;/PUNCT vel/CCONJ per/ADP eam/PRON habeat/VERB speciem/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV patet/VERB quod/SCONJ praedicta/VERB responsio/NOUN omnino/ADV confutanda/VERB est/AUX ./PUNCT item/PART ./PUNCT id/PRON quo/PRON aliquid/PRON operatur/VERB aut/CCONJ agit/VERB ,/PUNCT est/AUX principium/NOUN ad/ADP quod/PRON sequitur/VERB operatio/NOUN non/ADV solum/ADV quantum/ADV ad/ADP esse/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quantum/ADV ad/ADP multitudinem/NOUN aut/CCONJ unitatem/NOUN :/PUNCT ab/ADP eodem/PRON enim/ADV calore/NOUN non/ADV est/VERB nisi/SCONJ unum/NUM calefacere/VERB ,/PUNCT sive/CCONJ una/NUM calefactio/NOUN activa/ADJ ;/PUNCT quamvis/SCONJ possit/VERB esse/VERB multiplex/ADJ calefieri/VERB ,/PUNCT sive/CCONJ multae/ADJ calefactiones/NOUN passivae/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP diversitatem/NOUN calefactorum/VERB simul/ADV per/ADP unum/NUM calorem/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ possibilis/ADJ est/VERB quo/PRON intelligit/VERB anima/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB aristoteles/PROPN in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ huius/PRON et/CCONJ illius/PRON hominis/NOUN sit/AUX unus/NUM et/CCONJ idem/PRON numero/ADV ,/PUNCT necesse/ADJ erit/AUX etiam/ADV intelligere/VERB utriusque/PRON esse/AUX unum/NUM et/CCONJ idem/PRON ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX impossibile/ADJ :/PUNCT nam/ADV diversorum/ADJ individuorum/NOUN impossibile/ADJ est/AUX esse/AUX operationem/NOUN unam/NUM ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV intellectum/NOUN possibilem/ADJ esse/AUX unum/NUM huius/PRON et/CCONJ illius/PRON ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ ipsum/PRON intelligere/VERB multiplicatur/VERB secundum/ADP diversitatem/NOUN phantasmatum/NOUN :/PUNCT hoc/PRON stare/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT unius/NUM agentis/NOUN una/NUM actio/NOUN multiplicatur/VERB solum/ADV secundum/ADP diversa/ADJ subiecta/NOUN in/ADP quae/PRON transit/VERB illa/PRON actio/NOUN ./PUNCT intelligere/VERB autem/CCONJ et/CCONJ velle/VERB ,/PUNCT et/CCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX actiones/NOUN transeuntes/VERB in/ADP exteriorem/ADJ materiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ manent/VERB in/ADP ipso/PRON agente/NOUN quasi/ADV perfectiones/NOUN ipsius/PRON agentis/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP aristotelem/PROPN in/ADP ix/NUM metaphysicae/ADJ ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV unum/NUM intelligere/VERB intellectus/NOUN possibilis/ADJ multiplicari/VERB per/ADP diversitatem/NOUN phantasmatum/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT phantasmata/NOUN se/PRON habent/VERB ad/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ ut/SCONJ activum/NOUN quodammodo/ADV ad/ADP passivum/NOUN :/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ intelligere/VERB quoddam/PRON pati/VERB est/VERB ./PUNCT pati/VERB autem/CCONJ ipsum/PRON patientis/ADJ diversificatur/VERB secundum/ADP diversas/ADJ formas/NOUN activorum/ADJ sive/CCONJ species/NOUN ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP diversitatem/NOUN eorum/PRON in/ADP numero/NOUN ./PUNCT in/SCONJ uno/NUM enim/ADV passivo/ADJ sequitur/VERB simul/ADV a/ADP duobus/NUM activis/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART calefaciente/VERB et/CCONJ desiccante/VERB ,/PUNCT calefieri/VERB et/CCONJ desiccari/VERB :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ a/ADP duobus/NUM calefacientibus/VERB sequitur/VERB in/ADP uno/NUM calefactibili/ADJ duplex/ADJ calefieri/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ unum/NUM tantum/ADV ;/PUNCT nisi/SCONJ forte/ADV sint/VERB diversae/ADJ species/NOUN caloris/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV calor/NOUN duplex/ADJ unius/NUM speciei/NOUN non/ADV possit/VERB esse/VERB in/ADP uno/NUM subiecto/NOUN ;/PUNCT motus/NOUN autem/CCONJ numeratur/VERB secundum/ADP terminum/NOUN ad/ADP quem/PRON :/PUNCT si/SCONJ sit/AUX unius/NUM temporis/NOUN et/CCONJ eiusdem/PRON subiecti/NOUN ,/PUNCT non/ADV poterit/VERB esse/VERB duplex/ADJ calefieri/VERB in/ADP uno/NUM subiecto/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON dico/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ sit/VERB alia/PRON species/NOUN caloris/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ ponitur/VERB in/ADP semine/NOUN calor/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT caeli/NOUN et/CCONJ animae/NOUN ./PUNCT ex/ADP diversitate/NOUN igitur/ADV phantasmatum/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ non/ADV multiplicatur/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP diversarum/ADJ specierum/NOUN intelligentiam/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ dicamus/VERB quod/SCONJ aliud/PRON est/AUX eius/PRON intelligere/VERB prout/SCONJ intelligit/VERB hominem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ prout/SCONJ intelligit/VERB equum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ horum/PRON unum/NUM intelligere/VERB simul/ADV convenit/VERB omnibus/PRON hominibus/NOUN ./PUNCT ergo/ADV adhuc/ADV sequetur/VERB quod/SCONJ idem/PRON intelligere/VERB numero/ADV sit/AUX huius/PRON hominis/NOUN et/CCONJ illius/PRON ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT intellectus/NOUN possibilis/ADJ intelligit/VERB hominem/NOUN ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX hic/PRON homo/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ inquantum/SCONJ est/AUX homo/NOUN simpliciter/ADV ,/PUNCT secundum/ADP rationem/NOUN speciei/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ ratio/NOUN una/NUM est/AUX ,/PUNCT quantumcumque/PRON phantasmata/NOUN hominis/NOUN multiplicentur/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ in/ADP uno/NUM homine/NOUN vel/CCONJ in/ADP diversis/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP diversa/ADJ individua/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON proprie/ADV sunt/AUX phantasmata/NOUN ./PUNCT multiplicatio/NOUN igitur/ADV phantasmatum/NOUN non/ADV potest/VERB esse/AUX causa/NOUN quod/SCONJ multiplicetur/VERB ipsum/PRON intelligere/VERB intellectus/NOUN possibilis/ADJ respectu/NOUN unius/NUM speciei/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV adhuc/ADV remanebit/VERB una/NUM actio/NOUN numero/NOUN diversorum/ADJ hominum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT proprium/ADJ subiectum/NOUN habitus/NOUN scientiae/NOUN est/AUX intellectus/NOUN possibilis/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ eius/PRON actus/NOUN est/AUX considerare/VERB secundum/ADP scientiam/NOUN ./PUNCT accidens/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT si/SCONJ sit/AUX unum/NUM ,/PUNCT non/ADV multiplicatur/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP subiectum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ sit/AUX unus/NUM omnium/PRON hominum/NOUN ,/PUNCT necesse/ADJ erit/AUX quod/SCONJ scientiae/NOUN habitus/NOUN idem/PRON secundum/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT puta/VERB habitus/NOUN grammaticae/NOUN ,/PUNCT sit/AUX idem/PRON numero/ADV in/ADP omnibus/PRON hominibus/NOUN ./PUNCT quod/PRON est/AUX inopinabile/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ unus/NUM in/ADP omnibus/PRON ./PUNCT sed/CCONJ ad/ADP hoc/PRON dicunt/VERB quod/SCONJ subiectum/NOUN habitus/NOUN scientiae/NOUN non/ADV est/AUX intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ intellectus/NOUN passivus/ADJ et/CCONJ virtus/NOUN cogitativa/ADJ ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV esse/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT nam/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ probat/VERB aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP ii/NUM ethicorum/NOUN ,/PUNCT ex/ADP similibus/ADJ actibus/NOUN fiunt/VERB similes/ADJ habitus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ similes/ADJ etiam/ADV actus/NOUN reddunt/VERB ./PUNCT ex/ADP actibus/NOUN autem/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ fit/VERB habitus/NOUN scientiae/NOUN in/ADP nobis/PRON :/PUNCT et/CCONJ ad/ADP eosdem/PRON actus/NOUN potentes/VERB sumus/AUX secundum/ADP habitum/NOUN scientiae/NOUN ./PUNCT habitus/NOUN igitur/ADV scientiae/NOUN est/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT non/ADV passivo/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT scientia/NOUN est/VERB de/ADP conclusionibus/NOUN demonstrationum/NOUN :/PUNCT nam/ADV demonstratio/NOUN est/AUX syllogismus/NOUN faciens/VERB scire/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB in/ADP i/NUM posteriorum/ADJ ./PUNCT conclusiones/NOUN autem/CCONJ demonstrationum/NOUN sunt/AUX universales/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ principia/NOUN ./PUNCT erit/VERB igitur/ADV in/ADP illa/PRON virtute/NOUN quae/PRON est/AUX cognoscitiva/ADJ universalium/ADJ ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ passivus/ADJ non/ADV est/AUX cognoscitivus/ADJ universalium/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ particularium/ADJ intentionum/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV subiectum/NOUN habitus/NOUN scientiae/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT contra/ADP hoc/PRON sunt/VERB plures/ADJ rationes/NOUN adductae/VERB supra/ADP ,/PUNCT cum/SCONJ de/ADP unione/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ad/ADP hominem/NOUN ageretur/VERB ./PUNCT videtur/VERB autem/CCONJ ex/ADP hoc/PRON fuisse/VERB deceptio/NOUN in/ADP ponendo/VERB habitum/NOUN scientiae/NOUN in/ADP intellectu/NOUN passivo/ADJ esse/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ homines/NOUN inveniuntur/AUX promptiores/VERB vel/CCONJ minus/ADV prompti/VERB ad/ADP scientiarum/NOUN considerationes/NOUN secundum/ADP diversam/ADJ dispositionem/NOUN virtutis/NOUN cogitativae/ADJ et/CCONJ imaginativae/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ ista/PRON promptitudo/NOUN dependet/VERB ab/ADP illis/PRON virtutibus/NOUN sicut/SCONJ ex/ADP dispositionibus/NOUN remotis/VERB :/PUNCT prout/SCONJ etiam/ADV dependet/VERB a/ADP bonitate/NOUN tactus/NOUN et/CCONJ corporis/NOUN complexione/NOUN ;/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ dicit/VERB aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT homines/NOUN boni/ADJ tactus/NOUN et/CCONJ mollis/ADJ carnis/NOUN esse/AUX bene/ADV aptos/ADJ mente/NOUN ./PUNCT ex/ADP habitu/NOUN autem/CCONJ scientiae/NOUN inest/VERB facultas/NOUN considerandi/VERB sicut/SCONJ ex/ADP proximo/ADJ principio/NOUN actus/NOUN :/PUNCT oportet/VERB enim/ADV quod/SCONJ habitus/NOUN scientiae/NOUN perficiat/VERB potentiam/NOUN qua/PRON intelligimus/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ agat/VERB cum/SCONJ voluerit/VERB faciliter/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ alii/PRON habitus/NOUN potentias/NOUN in/ADP quibus/PRON sunt/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT dispositiones/NOUN praedictarum/VERB virtutum/NOUN sunt/VERB ex/ADP parte/NOUN obiecti/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART phantasmatis/NOUN ,/PUNCT quod/PRON propter/ADP bonitatem/NOUN harum/PRON virtutum/NOUN praeparatur/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ faciliter/ADV fiat/VERB intelligibile/ADJ actu/NOUN per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB ./PUNCT dispositiones/NOUN autem/CCONJ quae/PRON sunt/VERB ex/ADP parte/NOUN obiectorum/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX habitus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quae/PRON sunt/VERB ex/ADP parte/NOUN potentiarum/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV dispositiones/NOUN quibus/PRON terribilia/ADJ fiunt/VERB toleranda/VERB ,/PUNCT sunt/AUX habitus/NOUN fortitudinis/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ dispositio/NOUN qua/PRON pars/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART irascibilis/NOUN ,/PUNCT disponitur/VERB ad/ADP terribilia/ADJ sustinenda/VERB ./PUNCT ergo/ADV manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ habitus/NOUN scientiae/NOUN non/ADV est/VERB in/ADP intellectu/NOUN passivo/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ commentator/PROPN praedictus/VERB dicit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ unus/NUM est/AUX intellectus/NOUN possibilis/ADJ omnium/PRON hominum/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB ponere/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ semper/ADV fuisse/VERB ,/PUNCT si/SCONJ homines/NOUN semper/ADV fuerunt/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ponunt/VERB :/PUNCT et/CCONJ multo/ADV magis/PART intellectum/NOUN agentem/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ agens/NOUN est/AUX honorabilius/ADJ patiente/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ agens/NOUN est/AUX aeternum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ recipiens/VERB aeternum/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB recepta/VERB esse/AUX aeterna/ADJ ./PUNCT ergo/ADV species/NOUN intelligibiles/ADJ ab/ADP aeterno/ADJ fuerunt/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV de/ADP novo/ADJ recipit/VERB aliquas/PRON species/NOUN intelligibiles/ADJ ./PUNCT ad/ADP nihil/PRON autem/CCONJ sensus/NOUN et/CCONJ phantasia/NOUN sunt/AUX necessaria/ADJ ad/ADP intelligendum/VERB nisi/SCONJ ut/SCONJ ab/ADP eis/PRON accipiantur/VERB species/NOUN intelligibiles/ADJ ./PUNCT sensus/NOUN igitur/ADV non/ADV erit/AUX necessarius/ADJ ad/ADP intelligendum/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ phantasia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ redibit/VERB opinio/NOUN platonis/PROPN ,/PUNCT quod/SCONJ scientiam/NOUN non/ADV acquirimus/VERB per/ADP sensus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ab/ADP eis/PRON excitamur/VERB ad/ADP rememorandum/VERB prius/ADV scita/VERB ./PUNCT sed/CCONJ ad/ADP hoc/PRON respondet/VERB commentator/PROPN praedictus/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ species/NOUN intelligibiles/ADJ habent/VERB duplex/ADJ subiectum/NOUN :/PUNCT ex/ADP uno/NUM quorum/PRON habent/VERB aeternitatem/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART ab/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ;/PUNCT ab/ADP alio/PRON autem/CCONJ habent/VERB novitatem/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART a/ADP phantasmate/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV speciei/NOUN visibilis/ADJ subiectum/NOUN est/AUX duplex/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART res/NOUN extra/ADP animam/NOUN et/CCONJ potentia/NOUN visiva/ADJ ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ responsio/NOUN stare/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ enim/ADV est/AUX quod/SCONJ actio/NOUN et/CCONJ perfectio/NOUN aeterni/ADJ dependeat/VERB ab/ADP aliquo/PRON temporali/ADJ ./PUNCT phantasmata/NOUN autem/CCONJ temporalia/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT de/ADP novo/ADJ quotidie/ADV in/ADP nobis/PRON facta/VERB ex/ADP sensu/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/X species/NOUN intelligibiles/ADJ ,/PUNCT quibus/PRON intellectus/NOUN possibilis/ADJ fit/VERB actu/NOUN et/CCONJ operatur/VERB ,/PUNCT dependeant/VERB a/ADP phantasmatibus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ species/NOUN visibilis/ADJ dependet/VERB a/ADP rebus/NOUN quae/PRON sunt/VERB extra/ADP animam/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT nihil/PRON recipit/VERB quod/PRON iam/ADV habet/VERB :/PUNCT quia/SCONJ recipiens/VERB oportet/VERB esse/AUX denudatum/VERB a/ADP recepto/VERB ,/PUNCT secundum/ADP aristotelem/PROPN ./PUNCT sed/CCONJ species/NOUN intelligibiles/ADJ ante/ADP meum/ADJ sentire/VERB vel/CCONJ tuum/ADJ fuerunt/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ :/PUNCT non/ADV enim/ADV qui/PRON fuerunt/VERB ante/ADP nos/PRON intellexissent/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ fuisset/AUX reductus/VERB in/ADP actum/NOUN per/ADP species/NOUN intelligibiles/ADJ ./PUNCT nec/CCONJ potest/VERB dici/VERB quod/X species/NOUN illae/PRON prius/ADV receptae/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT esse/VERB cessaverunt/VERB :/PUNCT quia/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ non/ADV solum/ADV recipit/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ conservat/VERB quod/PRON recipit/VERB ,/PUNCT unde/ADV in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN dicitur/VERB esse/AUX locus/NOUN specierum/NOUN ./PUNCT igitur/ADV ex/ADP phantasmatibus/NOUN nostris/ADJ non/ADV recipiuntur/VERB species/NOUN in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ./PUNCT frustra/ADV igitur/ADV per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB fiunt/VERB intelligibilia/ADJ actu/NOUN nostra/ADJ phantasmata/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT receptum/VERB est/VERB in/ADP recipiente/VERB per/ADP modum/NOUN recipientis/VERB ./PUNCT sed/CCONJ intellectus/NOUN secundum/ADP se/PRON est/VERB supra/ADP motum/NOUN ./PUNCT ergo/ADV quod/PRON recipitur/VERB in/ADP eo/PRON ,/PUNCT recipitur/VERB fixe/ADV et/CCONJ immobiliter/ADV ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT cum/SCONJ intellectus/NOUN sit/AUX superior/ADJ virtus/NOUN quam/SCONJ sensus/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sit/AUX magis/ADV unita/VERB :/PUNCT et/CCONJ ex/ADP hoc/PRON videmus/VERB quod/SCONJ unus/NUM intellectus/NOUN habet/VERB iudicium/NOUN de/ADP diversis/ADJ generibus/NOUN sensibilium/ADJ ,/PUNCT quae/PRON ad/ADP diversas/ADJ potentias/NOUN sensitivas/ADJ pertinet/VERB ./PUNCT unde/ADV accipere/VERB possumus/VERB quod/SCONJ operationes/NOUN pertinentes/VERB ad/ADP diversas/ADJ potentias/NOUN sensitivas/ADJ ,/PUNCT in/ADP uno/NUM intellectu/NOUN adunantur/VERB ./PUNCT potentiarum/NOUN autem/CCONJ sensitivarum/ADJ quaedam/PRON recipiunt/VERB tantum/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ sensus/NOUN :/PUNCT quaedam/PRON autem/CCONJ retinent/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ imaginatio/NOUN et/CCONJ memoria/NOUN ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ thesauri/NOUN dicuntur/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ et/CCONJ recipiat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ retineat/VERB recepta/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT in/ADP rebus/NOUN naturalibus/ADJ vanum/ADJ est/AUX dicere/VERB quod/SCONJ id/PRON ad/ADP quod/PRON pervenitur/VERB per/ADP motum/NOUN ,/PUNCT non/ADV permaneat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ statim/ADV esse/VERB desinat/VERB :/PUNCT propter/ADP quod/SCONJ repudiatur/VERB positio/NOUN dicentium/VERB omnia/PRON semper/ADV moveri/VERB ;/PUNCT oportet/VERB enim/ADV motum/NOUN ad/ADP quietem/NOUN terminari/VERB ./PUNCT multo/ADV igitur/ADV minus/ADV dici/VERB potest/VERB quod/SCONJ receptum/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ non/ADV conservetur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ ex/ADP phantasmatibus/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP nobis/PRON intellectus/NOUN possibilis/ADJ non/ADV recipit/VERB aliquas/PRON species/NOUN intelligibiles/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ iam/ADV recepit/VERB a/ADP phantasmatibus/NOUN eorum/PRON qui/PRON fuerunt/VERB ante/ADP nos/PRON ;/PUNCT pari/ADJ ratione/NOUN ,/PUNCT a/ADP nullorum/PRON phantasmatibus/NOUN recipit/VERB quos/PRON alii/PRON praecesserunt/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quoslibet/PRON aliqui/PRON alii/PRON praecesserunt/VERB ,/PUNCT si/SCONJ mundus/NOUN est/AUX aeternus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ponunt/VERB ./PUNCT nunquam/ADV igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ recipit/VERB aliquas/PRON species/NOUN a/ADP phantasmatibus/NOUN ./PUNCT frustra/ADV igitur/ADV ponitur/VERB intellectus/NOUN agens/VERB ab/ADP aristotele/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ faciat/VERB phantasmata/NOUN esse/AUX intelligibilia/ADJ actu/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON videtur/VERB sequi/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ non/ADV indigeat/VERB phantasmatibus/NOUN ad/ADP intelligendum/VERB ./PUNCT nos/PRON autem/CCONJ per/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ intelligimus/VERB ./PUNCT neque/CCONJ igitur/ADV nos/PRON sensu/NOUN et/CCONJ phantasmate/NOUN indigebimus/VERB ad/ADP intelligendum/VERB ./PUNCT quod/PRON est/AUX manifeste/ADV falsum/ADJ et/CCONJ contra/ADP sententiam/NOUN aristotelis/PROPN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT pari/ADJ ratione/NOUN ,/PUNCT non/ADV indigeremus/VERB phantasmate/NOUN ad/ADP considerandum/VERB ea/PRON quorum/PRON species/NOUN intelligibiles/ADJ sunt/AUX in/ADP intellectu/NOUN conservatae/VERB ,/PUNCT etiam/ADV si/SCONJ intellectus/NOUN possibiles/ADJ sint/AUX plures/ADJ in/ADP diversis/ADJ :/PUNCT quod/PRON est/VERB contra/ADP aristotelem/PROPN ,/PUNCT qui/PRON dicit/VERB quod/SCONJ nequaquam/ADV sine/ADP phantasmate/NOUN intelligit/VERB anima/NOUN :/PUNCT patet/VERB quod/SCONJ non/ADV est/VERB conveniens/VERB obviatio/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV possibilis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ quaelibet/PRON substantia/NOUN ,/PUNCT operatur/VERB secundum/ADP modum/NOUN suae/ADJ naturae/NOUN ./PUNCT secundum/ADP autem/CCONJ suam/ADJ naturam/NOUN est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT unde/ADV intelligit/VERB quidem/ADV immaterialia/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ inspicit/VERB ea/PRON in/ADP aliquo/PRON materiali/ADJ ./PUNCT cuius/PRON signum/NOUN est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP doctrinis/NOUN universalibus/ADJ exempla/NOUN particularia/ADJ ponuntur/VERB ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON quod/PRON dicitur/VERB inspiciatur/VERB ./PUNCT alio/PRON ergo/ADV modo/NOUN se/PRON habet/VERB intellectus/NOUN possibilis/ADJ ad/ADP phantasma/NOUN quo/PRON indiget/VERB ,/PUNCT ante/ADP speciem/NOUN intelligibilem/ADJ :/PUNCT et/CCONJ alio/PRON modo/NOUN postquam/SCONJ recepit/VERB speciem/NOUN intelligibilem/ADJ ./PUNCT ante/ADP enim/ADV ,/PUNCT indiget/VERB eo/PRON ut/SCONJ ab/ADP eo/PRON accipiat/VERB speciem/NOUN intelligibilem/ADJ :/PUNCT unde/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ ut/SCONJ obiectum/NOUN movens/VERB ./PUNCT sed/CCONJ post/ADP speciem/NOUN in/ADP eo/PRON receptam/VERB ,/PUNCT indiget/VERB eo/PRON quasi/ADV instrumento/NOUN sive/CCONJ fundamento/NOUN suae/ADJ speciei/NOUN :/PUNCT unde/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP phantasmata/NOUN sicut/SCONJ causa/NOUN efficiens/VERB ;/PUNCT secundum/ADP enim/ADV imperium/NOUN intellectus/NOUN formatur/VERB in/ADP imaginatione/NOUN phantasma/NOUN conveniens/VERB tali/PRON speciei/NOUN intelligibili/ADJ ,/PUNCT in/ADP quo/PRON resplendet/VERB species/NOUN intelligibilis/ADJ sicut/SCONJ exemplar/NOUN in/ADP exemplato/VERB sive/CCONJ in/ADP imagine/NOUN ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ semper/ADV habuisset/VERB species/NOUN ,/PUNCT nunquam/ADV compararetur/VERB ad/ADP phantasmata/NOUN sicut/SCONJ recipiens/VERB ad/ADP obiectum/NOUN motivum/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/VERB quo/PRON anima/NOUN et/CCONJ homo/NOUN intelligit/VERB ,/PUNCT secundum/ADP aristotelem/PROPN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/AUX unus/NUM omnium/PRON ac/CCONJ aeternus/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ in/ADP ipso/PRON iam/ADV sint/AUX receptae/VERB omnes/PRON species/NOUN intelligibiles/ADJ eorum/PRON quae/PRON a/ADP quibuslibet/PRON hominibus/NOUN sunt/AUX scita/VERB vel/CCONJ fuerunt/AUX ./PUNCT quilibet/PRON igitur/ADV nostrum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON per/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ intelligit/VERB ,/PUNCT immo/ADV cuius/PRON intelligere/VERB est/VERB ipsum/PRON intelligere/VERB intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT intelliget/VERB omnia/PRON quae/PRON sunt/AUX vel/CCONJ fuerunt/AUX a/ADP quibuscumque/PRON intellecta/VERB ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON autem/CCONJ commentator/PROPN praedictus/VERB respondet/VERB ,/PUNCT dicens/VERB quod/SCONJ nos/PRON non/ADV intelligimus/VERB per/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ continuatur/VERB nobis/PRON per/ADP nostra/ADJ phantasmata/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ non/ADV sunt/AUX eadem/PRON phantasmata/NOUN apud/ADP omnes/PRON nec/CCONJ eodem/PRON modo/NOUN disposita/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ quicquid/PRON intelligit/VERB unus/NUM ,/PUNCT intelligit/VERB alius/PRON ./PUNCT et/CCONJ videtur/VERB haec/PRON responsio/NOUN consonare/VERB praemissis/VERB ./PUNCT nam/ADV etiam/ADV si/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ non/ADV est/AUX unus/NUM ,/PUNCT non/ADV intelligimus/VERB ea/PRON quorum/PRON species/NOUN sunt/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ nisi/SCONJ adsint/VERB phantasmata/NOUN ad/ADP hoc/PRON disposita/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ dicta/VERB responsio/NOUN non/ADV possit/VERB totaliter/ADV inconveniens/NOUN evitare/VERB ,/PUNCT sic/ADV patet/VERB ./PUNCT cum/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ factus/VERB est/AUX actu/NOUN per/ADP speciem/NOUN intelligibilem/ADJ receptam/VERB ,/PUNCT potest/VERB agere/VERB per/ADP seipsum/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT unde/ADV videmus/VERB quod/SCONJ illud/PRON cuius/PRON scientiam/NOUN semel/ADV accepimus/VERB ,/PUNCT est/VERB in/ADP potestate/NOUN nostra/ADJ iterum/ADV considerare/VERB cum/SCONJ volumus/VERB ./PUNCT nec/CCONJ impedimur/VERB propter/ADP phantasmata/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ in/ADP potestate/NOUN nostra/ADJ est/VERB formare/VERB phantasmata/NOUN accommoda/ADJ considerationi/NOUN quam/PRON volumus/VERB ;/PUNCT nisi/SCONJ forte/ADV esset/AUX impedimentum/NOUN ex/ADP parte/NOUN organi/NOUN cuius/PRON est/AUX ,/PUNCT sicut/SCONJ accidit/VERB in/ADP phreneticis/NOUN et/CCONJ lethargicis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON non/ADV possunt/VERB habere/VERB liberum/ADJ actum/NOUN phantasiae/NOUN et/CCONJ memorativae/ADJ ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON aristoteles/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP viii/NUM phys./X ,/PUNCT quod/SCONJ ille/PRON qui/PRON iam/ADV habet/VERB habitum/NOUN scientiae/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ sit/AUX potentia/NOUN considerans/VERB ,/PUNCT non/ADV indiget/VERB motore/NOUN qui/PRON reducat/VERB eum/PRON de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ removente/VERB prohibens/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ potest/VERB ipse/PRON exire/VERB in/ADP actum/NOUN considerationis/NOUN ut/SCONJ vult/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ sunt/VERB species/NOUN intelligibiles/ADJ omnium/PRON scientiarum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON oportet/VERB dicere/VERB si/SCONJ est/AUX unus/NUM et/CCONJ aeternus/ADJ ,/PUNCT necessitas/NOUN phantasmatum/NOUN ad/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ erit/VERB sicut/SCONJ est/VERB illius/NOUN qui/PRON iam/ADV habet/VERB scientiam/NOUN ad/ADP considerandum/VERB secundum/ADP scientiam/NOUN illam/PRON ,/PUNCT quod/PRON etiam/ADV sine/ADP phantasmatibus/NOUN non/ADV posset/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV quilibet/PRON homo/NOUN intelligat/VERB per/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX reductus/VERB in/ADP actum/NOUN per/ADP species/NOUN intelligibiles/ADJ ,/PUNCT quilibet/PRON homo/NOUN poterit/VERB considerare/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ voluerit/VERB ,/PUNCT scita/VERB omnium/PRON scientiarum/NOUN ./PUNCT quod/PRON est/AUX manifeste/ADV falsum/ADJ :/PUNCT sic/ADV enim/ADV nullus/PRON indigeret/VERB doctore/NOUN ad/ADP acquirendum/VERB scientiam/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV unus/NUM et/CCONJ aeternus/ADJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT de/ADP opinione/NOUN avicennae/PROPN ,/PUNCT qui/PRON posuit/VERB formas/NOUN intelligibiles/ADJ non/ADV conservari/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ./PUNCT praedictis/VERB vero/ADV rationibus/NOUN obviare/VERB videntur/VERB quae/PRON avicenna/PROPN ponit/VERB ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV ,/PUNCT in/ADP suo/ADJ libro/NOUN de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ non/ADV remanent/VERB species/NOUN intelligibiles/ADJ nisi/SCONJ quandiu/SCONJ actu/NOUN intelliguntur/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV ex/ADP hoc/PRON probare/VERB nititur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT quandiu/SCONJ formae/NOUN apprehensae/VERB manent/VERB in/ADP potentia/NOUN apprehensiva/ADJ ,/PUNCT actu/NOUN apprehenduntur/VERB :/PUNCT ex/ADP hoc/PRON enim/ADV fit/VERB sensus/NOUN in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ est/AUX idem/PRON cum/ADP sensato/ADJ in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV intellectus/NOUN in/ADP actu/NOUN est/AUX intellectum/VERB in/ADP actu/NOUN ./PUNCT unde/ADV videtur/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT quandocumque/SCONJ sensus/NOUN vel/CCONJ intellectus/NOUN est/AUX factus/VERB unum/NUM cum/ADP sensato/ADJ vel/CCONJ intellecto/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ habet/VERB formam/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT fit/VERB apprehensio/NOUN in/ADP actu/NOUN per/ADP sensum/NOUN vel/CCONJ per/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT vires/NOUN autem/CCONJ quae/PRON conservant/VERB formas/NOUN non/ADV apprehensas/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT dicit/VERB non/ADV esse/AUX vires/NOUN apprehensivas/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ thesauros/NOUN virtutum/NOUN apprehensivarum/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ imaginatio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX thesaurus/NOUN formarum/NOUN apprehensarum/VERB per/ADP sensum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ memoria/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX ,/PUNCT secundum/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT thesaurus/NOUN intentionum/NOUN apprehensarum/VERB absque/ADP sensu/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ ovis/NOUN apprehendit/VERB inimicitiam/NOUN lupi/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ contingit/VERB huiusmodi/ADV virtutibus/NOUN quod/SCONJ conservant/VERB formas/NOUN non/ADV apprehensas/VERB actu/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ habent/VERB quaedam/PRON organa/NOUN corporea/ADJ ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON recipiuntur/VERB formae/NOUN receptione/NOUN propinqua/ADJ apprehensioni/NOUN ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON ,/PUNCT virtus/NOUN apprehensiva/ADJ ,/PUNCT convertens/VERB se/PRON ad/ADP huiusmodi/ADV thesauros/NOUN ,/PUNCT apprehendit/VERB in/ADP actu/NOUN ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/AUX virtus/NOUN apprehensiva/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ non/ADV habet/VERB organum/NOUN corporeum/ADJ ./PUNCT unde/ADV concludit/VERB quod/SCONJ impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ species/NOUN intelligibiles/ADJ conserventur/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ quandiu/SCONJ intelligit/VERB actu/NOUN ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ vel/CCONJ ipsae/PRON species/NOUN intelligibiles/ADJ conserventur/VERB in/ADP aliquo/PRON organo/NOUN corporeo/ADJ ,/PUNCT sive/CCONJ in/ADP aliqua/PRON virtute/NOUN habente/VERB organum/NOUN corporeum/ADJ ;/PUNCT vel/CCONJ oportet/VERB quod/SCONJ formae/NOUN intelligibiles/ADJ sint/AUX per/ADP se/PRON existentes/VERB ,/PUNCT ad/ADP quas/PRON comparetur/VERB intellectus/NOUN possibilis/ADJ noster/ADJ sicut/SCONJ speculum/NOUN ad/ADP res/NOUN quae/PRON videntur/VERB in/ADP speculo/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ oportet/VERB quod/SCONJ species/NOUN intelligibiles/ADJ fluant/VERB in/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ de/ADP novo/ADJ ab/ADP aliquo/PRON agente/NOUN separato/VERB ,/PUNCT quandocumque/SCONJ actu/NOUN intelligit/VERB ./PUNCT primum/ADJ autem/CCONJ horum/PRON trium/NUM est/AUX impossibile/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ formae/NOUN existentes/VERB in/ADP potentiis/NOUN utentibus/VERB organis/NOUN corporalibus/ADJ ,/PUNCT sunt/AUX intelligibiles/ADJ in/ADP potentia/NOUN tantum/ADV ./PUNCT secundum/ADJ autem/CCONJ est/AUX opinio/NOUN platonis/PROPN ,/PUNCT quam/PRON reprobat/VERB aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP metaphysica/ADJ ./PUNCT unde/ADV concludit/VERB tertium/ADJ :/PUNCT quod/SCONJ quandocumque/SCONJ intelligimus/VERB actu/NOUN ,/PUNCT fluunt/VERB species/NOUN intelligibiles/ADJ in/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ nostrum/ADJ ab/ADP intellectu/NOUN agente/VERB ,/PUNCT quem/PRON ponit/VERB ipse/PRON quandam/PRON substantiam/NOUN separatam/VERB ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV aliquis/PRON obiiciat/VERB contra/ADP eum/PRON quod/SCONJ tunc/ADV non/ADV est/VERB differentia/NOUN inter/ADP hominem/NOUN cum/SCONJ primo/ADV addiscit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ cum/SCONJ postmodum/ADV vult/VERB considerare/VERB in/ADP actu/NOUN quae/PRON prius/ADV didicit/VERB :/PUNCT respondet/VERB quod/SCONJ addiscere/VERB nihil/PRON aliud/PRON est/AUX quam/SCONJ acquirere/VERB perfectam/ADJ habitudinem/NOUN coniungendi/VERB se/PRON intelligentiae/NOUN agenti/NOUN ad/ADP recipiendum/VERB ab/ADP eo/PRON formam/NOUN intelligibilem/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ante/ADP addiscere/VERB est/VERB nuda/ADJ potentia/NOUN in/ADP homine/NOUN ad/ADP talem/PRON receptionem/NOUN :/PUNCT addiscere/VERB vero/ADV est/VERB sicut/SCONJ potentia/NOUN adaptata/VERB ./PUNCT videtur/VERB etiam/ADV huic/PRON positioni/NOUN consonare/VERB quod/SCONJ aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP memoria/NOUN ,/PUNCT ostendit/VERB memoriam/NOUN non/ADV esse/VERB in/ADP parte/NOUN intellectiva/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP parte/NOUN animae/NOUN sensitiva/ADJ ./PUNCT ex/ADP quo/PRON videtur/VERB quod/SCONJ conservatio/NOUN specierum/NOUN intelligibilium/ADJ non/ADV pertineat/VERB ad/ADP partem/NOUN intellectivam/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ diligenter/ADV consideretur/VERB ,/PUNCT haec/PRON positio/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP originem/NOUN ,/PUNCT parum/NOUN aut/CCONJ nihil/ADV differt/VERB a/ADP positione/NOUN platonis/PROPN ./PUNCT posuit/VERB enim/ADV plato/PROPN formas/NOUN intelligibiles/ADJ esse/AUX quasdam/PRON substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT a/ADP quibus/PRON scientia/NOUN fluebat/VERB in/ADP animas/NOUN nostras/ADJ ./PUNCT hic/PRON autem/CCONJ ponit/VERB ab/ADP una/NUM substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX intellectus/NOUN agens/VERB secundum/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT scientiam/NOUN in/ADP animas/NOUN nostras/ADJ fluere/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ differt/VERB ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP modum/NOUN acquirendi/VERB scientiam/NOUN ,/PUNCT utrum/ADV ab/ADP una/NUM vel/CCONJ pluribus/ADJ substantiis/NOUN separatis/VERB scientia/NOUN nostra/ADJ causetur/VERB :/PUNCT utrobique/ADV enim/ADV sequetur/VERB quod/SCONJ scientia/NOUN nostra/ADJ non/ADV causetur/VERB a/ADP sensibilibus/ADJ ./PUNCT cuius/PRON contrarium/ADJ apparet/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ qui/PRON caret/VERB aliquo/PRON sensu/NOUN ,/PUNCT caret/VERB scientia/NOUN sensibilium/ADJ quae/PRON cognoscuntur/VERB per/ADP sensum/NOUN illum/PRON ./PUNCT dicere/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ inspicit/VERB singularia/ADJ quae/PRON sunt/VERB in/ADP imaginatione/NOUN ,/PUNCT illustratur/VERB luce/NOUN intelligentiae/NOUN agentis/VERB ad/ADP cognoscendum/VERB universale/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ actiones/NOUN virium/NOUN inferiorum/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART imaginationis/NOUN et/CCONJ memorativae/ADJ et/CCONJ cogitativae/ADJ ,/PUNCT sunt/AUX aptantes/VERB animam/NOUN ad/ADP recipiendam/VERB emanationem/NOUN intelligentiae/NOUN agentis/VERB ,/PUNCT est/AUX novum/ADJ ./PUNCT videmus/VERB enim/ADV quod/SCONJ anima/NOUN nostra/ADJ tanto/ADV magis/ADV disponitur/VERB ad/ADP recipiendum/VERB a/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB ,/PUNCT quanto/ADV magis/ADV a/ADP corporalibus/ADJ et/CCONJ sensibilibus/ADJ removetur/VERB :/PUNCT per/ADP recessum/NOUN enim/ADV ab/ADP eo/PRON quod/PRON infra/ADP est/VERB ,/PUNCT acceditur/VERB ad/ADP id/PRON quod/PRON supra/ADP est/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV est/AUX verisimile/ADJ quod/SCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ anima/NOUN respicit/VERB ad/ADP phantasmata/NOUN corporalia/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ disponatur/VERB ad/ADP recipiendam/VERB influentiam/NOUN intelligentiae/NOUN separatae/VERB ./PUNCT plato/PROPN autem/CCONJ radicem/NOUN suae/ADJ positionis/NOUN melius/ADV est/AUX prosecutus/VERB ./PUNCT posuit/VERB enim/ADV quod/SCONJ sensibilia/ADJ non/ADV sunt/AUX disponentia/VERB animam/NOUN ad/ADP recipiendum/VERB influentiam/NOUN formarum/NOUN separatarum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV expergefacientia/VERB intellectum/NOUN ad/ADP considerandum/VERB ea/PRON quorum/PRON scientiam/NOUN habebat/VERB ab/ADP exteriori/ADJ causatam/VERB ./PUNCT ponebat/VERB enim/ADV quod/SCONJ a/ADP principio/NOUN a/ADP formis/NOUN separatis/VERB causabatur/VERB scientia/NOUN in/ADP animabus/NOUN nostris/ADJ omnium/PRON scibilium/ADJ :/PUNCT unde/ADV addiscere/VERB dixit/VERB esse/VERB quoddam/PRON reminisci/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON necessarium/ADJ est/AUX secundum/ADP eius/PRON positionem/NOUN ./PUNCT nam/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB sint/AUX immobiles/ADJ et/CCONJ semper/ADV eodem/PRON modo/NOUN se/PRON habentes/VERB ,/PUNCT semper/ADV ab/ADP eis/PRON resplendet/VERB scientia/NOUN rerum/NOUN in/ADP anima/NOUN nostra/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX eius/PRON capax/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quod/PRON recipitur/VERB in/ADP aliquo/PRON ,/PUNCT est/VERB in/ADP eo/PRON per/ADP modum/NOUN recipientis/VERB ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/AUX magis/ADV firmum/ADJ quam/SCONJ esse/NOUN materiae/NOUN corporalis/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV formae/NOUN fluentes/VERB in/ADP materiam/NOUN corporalem/ADJ ab/ADP intelligentia/NOUN agente/VERB ,/PUNCT secundum/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT conserventur/VERB in/ADP ea/PRON ,/PUNCT multo/ADV magis/ADV conservantur/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT cognitio/NOUN intellectiva/ADJ est/AUX perfectior/ADJ sensitiva/ADJ ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV in/ADP sensitiva/ADJ cognitione/NOUN est/VERB aliquid/PRON conservans/VERB apprehensa/VERB ,/PUNCT multo/ADV fortius/ADV hoc/PRON erit/VERB in/ADP cognitione/NOUN intellectiva/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT videmus/VERB quod/SCONJ diversa/ADJ quae/PRON in/ADP inferiori/ADJ ordine/NOUN potentiarum/NOUN pertinent/VERB ad/ADP diversas/ADJ potentias/NOUN ,/PUNCT in/ADP superiori/ADJ ordine/NOUN pertinent/VERB ad/ADP unum/NUM :/PUNCT sicut/SCONJ sensus/NOUN communis/ADJ apprehendit/VERB sensata/ADJ omnium/PRON sensuum/NOUN propriorum/ADJ ./PUNCT apprehendere/VERB igitur/ADV et/CCONJ conservare/VERB ,/PUNCT quae/PRON in/ADP parte/NOUN animae/NOUN sensitivae/ADJ pertinent/VERB ad/ADP diversas/ADJ potentias/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ in/ADP suprema/ADJ potentia/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART in/ADP intellectu/NOUN ,/PUNCT uniantur/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT intelligentia/NOUN agens/VERB ,/PUNCT secundum/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT influit/VERB omnes/PRON scientias/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV addiscere/VERB nihil/PRON est/AUX aliud/PRON quam/SCONJ aptari/VERB ut/SCONJ uniatur/VERB intelligentiae/NOUN agenti/VERB ,/PUNCT qui/PRON addiscit/VERB unam/NUM scientiam/NOUN ,/PUNCT non/ADV magis/ADV addiscit/VERB illam/PRON quam/SCONJ aliam/NOUN ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT patet/VERB etiam/ADV quod/SCONJ haec/PRON opinio/NOUN est/VERB contra/ADP sententiam/NOUN aristotelis/PROPN ,/PUNCT qui/PRON dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/AUX locus/NOUN specierum/NOUN :/PUNCT quod/PRON nihil/PRON aliud/PRON est/AUX dicere/VERB quam/SCONJ ipsum/PRON esse/AUX thesaurum/NOUN intelligibilium/ADJ specierum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ verbis/NOUN avicennae/PROPN utamur/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT postea/ADV subiungit/VERB quod/SCONJ quando/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ acquirit/VERB scientiam/NOUN ,/PUNCT est/AUX potens/VERB operari/VERB per/ADP seipsum/PRON ,/PUNCT licet/SCONJ non/ADV actu/NOUN intelligat/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV indiget/VERB influentia/NOUN alicuius/PRON superioris/ADJ agentis/NOUN ./PUNCT dicit/VERB etiam/ADV ,/PUNCT in/ADP viii/NUM physicorum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ ante/ADP addiscere/VERB est/VERB homo/NOUN in/ADP potentia/NOUN essentiali/ADJ ad/ADP scientiam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV indiget/VERB motore/NOUN per/ADP quem/PRON reducatur/VERB in/ADP actu/NOUN :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ ,/PUNCT postquam/SCONJ iam/ADV addidicit/VERB ,/PUNCT indiget/VERB per/ADP se/PRON motore/NOUN ./PUNCT ergo/ADV non/ADV indiget/VERB influentia/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ./PUNCT dicit/VERB etiam/ADV ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ phantasmata/NOUN se/PRON habent/VERB ad/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ sicut/SCONJ sensibilia/NOUN ad/ADP sensum/NOUN ./PUNCT unde/ADV patet/VERB quod/SCONJ species/NOUN intelligibiles/ADJ sunt/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ a/ADP phantasmatibus/NOUN ,/PUNCT non/ADV a/ADP substantia/NOUN separata/VERB ./PUNCT rationes/NOUN autem/CCONJ quae/PRON videntur/VERB in/ADP contrarium/ADJ esse/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX difficile/ADJ solvere/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV possibilis/ADJ est/VERB in/ADP actu/NOUN perfecto/ADJ secundum/ADP species/NOUN intelligibiles/ADJ cum/SCONJ considerat/VERB actu/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ vero/ADV non/ADV considerat/VERB actu/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/VERB in/ADP actu/NOUN perfecto/ADJ secundum/ADP illas/PRON species/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ se/PRON habet/VERB medio/ADJ modo/NOUN inter/ADP potentiam/NOUN et/CCONJ actum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/VERB quod/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ haec/PRON pars/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT unaquaeque/PRON fiat/VERB ,/PUNCT sciens/VERB dicitur/AUX secundum/ADP actum/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ accidit/VERB cum/SCONJ possit/VERB operari/VERB per/ADP seipsum/PRON ./PUNCT est/VERB quidem/ADV et/CCONJ tunc/ADV potentia/NOUN similiter/ADV quodammodo/ADV ,/PUNCT non/ADV tamen/PART similiter/NOUN et/CCONJ ante/ADP addiscere/VERB aut/CCONJ invenire/VERB ./PUNCT memoria/NOUN vero/ADV in/ADP parte/NOUN sensitiva/ADJ ponitur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ est/AUX alicuius/PRON prout/SCONJ cadit/VERB sub/ADP determinato/VERB tempore/NOUN :/PUNCT non/ADV est/VERB enim/ADV nisi/SCONJ praeteriti/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV abstrahat/VERB a/ADP singularibus/ADJ conditionibus/NOUN ,/PUNCT non/ADV pertinet/VERB ad/ADP partem/NOUN intellectivam/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX universalium/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ per/ADP hoc/PRON non/ADV excluditur/VERB quin/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ sit/AUX conservativus/ADJ intelligibilium/ADJ ,/PUNCT quae/PRON abstrahunt/VERB ab/ADP omnibus/PRON conditionibus/NOUN particularibus/ADJ ./PUNCT solutio/NOUN rationum/NOUN quibus/PRON videtur/VERB probari/VERB unitas/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT ad/ADP probandum/VERB autem/CCONJ unitatem/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ quaedam/PRON rationes/NOUN adducuntur/VERB ,/PUNCT quas/PRON oportet/VERB ostendere/VERB efficaces/ADJ non/ADV esse/AUX ./PUNCT videtur/VERB enim/ADV quod/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN quae/PRON est/AUX una/NUM secundum/ADP speciem/NOUN et/CCONJ multiplicatur/VERB secundum/ADP numerum/NOUN ,/PUNCT individuetur/VERB per/ADP materiam/NOUN :/PUNCT quae/PRON enim/ADV sunt/AUX unum/NUM specie/NOUN et/CCONJ multa/ADJ secundum/ADP numerum/NOUN ,/PUNCT conveniunt/VERB in/ADP forma/NOUN et/CCONJ distinguuntur/VERB secundum/ADP materiam/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ in/ADP diversis/ADJ hominibus/NOUN sit/AUX multiplicatus/VERB secundum/ADP numerum/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX unus/NUM secundum/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sit/AUX individuatus/VERB in/ADP hoc/PRON et/CCONJ in/ADP illo/PRON per/ADP materiam/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ per/ADP materiam/NOUN quae/PRON sit/AUX pars/NOUN sui/PRON :/PUNCT quia/SCONJ sic/ADV esset/VERB receptio/NOUN eius/PRON de/ADP genere/NOUN receptionis/NOUN materiae/NOUN primae/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ reciperet/VERB formas/NOUN individuales/ADJ ;/PUNCT quod/PRON est/VERB contra/ADP naturam/NOUN intellectus/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ individuetur/VERB per/ADP materiam/NOUN quae/PRON est/AUX corpus/NOUN hominis/NOUN cuius/PRON ponitur/VERB forma/NOUN ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ forma/NOUN individuata/VERB per/ADP materiam/NOUN cuius/PRON est/AUX actus/NOUN ,/PUNCT est/AUX forma/NOUN materialis/ADJ ./PUNCT oportet/VERB enim/ADV quod/SCONJ esse/NOUN cuiuslibet/PRON rei/NOUN dependeat/VERB ab/ADP eo/PRON a/ADP quo/PRON dependet/VERB individuatio/NOUN eius/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV principia/NOUN communia/ADJ sunt/VERB de/ADP essentia/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT ita/ADV principia/NOUN individuantia/VERB sunt/VERB de/ADP essentia/NOUN huius/PRON individui/NOUN ./PUNCT sequitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ sit/AUX forma/NOUN materialis/ADJ ./PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB quod/SCONJ non/ADV recipiat/VERB aliquid/PRON nec/CCONJ operetur/VERB sine/ADP organo/NOUN corporali/ADJ ./PUNCT quod/PRON etiam/ADV est/VERB contra/ADP naturam/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ non/ADV multiplicatur/VERB in/ADP diversis/ADJ hominibus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX unus/NUM omnium/PRON ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ esset/AUX alius/PRON in/ADP hoc/NOUN et/CCONJ in/ADP illo/PRON homine/NOUN ,/PUNCT oporteret/VERB quod/SCONJ species/NOUN intellecta/VERB esset/AUX alia/PRON numero/ADV in/ADP hoc/PRON et/CCONJ in/ADP illo/PRON ,/PUNCT una/NUM vero/ADV in/ADP specie/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ enim/ADV specierum/NOUN intellectarum/VERB in/ADP actu/NOUN proprium/ADJ subiectum/NOUN sit/AUX intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT multiplicato/VERB intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT multiplicentur/VERB species/NOUN intelligibiles/ADJ secundum/ADP numerum/NOUN in/ADP diversis/ADJ ./PUNCT species/NOUN autem/CCONJ aut/CCONJ formae/NOUN quae/PRON sunt/AUX eaedem/PRON secundum/ADP speciem/NOUN et/CCONJ diversae/ADJ secundum/ADP numerum/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX formae/NOUN individuales/ADJ ./PUNCT quae/PRON non/ADV possunt/VERB esse/AUX formae/NOUN intelligibiles/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ intelligibilia/ADJ sunt/AUX universalia/ADJ ,/PUNCT non/ADV particularia/ADJ ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV intellectum/NOUN possibilem/ADJ esse/AUX multiplicatum/VERB in/ADP diversis/ADJ individuis/NOUN hominum/NOUN ./PUNCT necesse/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ sit/AUX unus/NUM in/ADP omnibus/PRON ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT magister/NOUN scientiam/NOUN quam/PRON habet/VERB transfundit/VERB in/ADP discipulum/NOUN ./PUNCT aut/CCONJ igitur/ADV eandem/NOUN numero/ADV :/PUNCT aut/CCONJ aliam/NOUN numero/ADV diversam/ADJ ,/PUNCT non/ADV specie/NOUN ./PUNCT secundum/ADJ videtur/VERB impossibile/ADJ esse/AUX :/PUNCT quia/SCONJ sic/ADV magister/NOUN causaret/VERB scientiam/NOUN suam/ADJ in/ADP discipulo/NOUN sicut/SCONJ causat/VERB formam/NOUN suam/ADJ in/ADP alio/PRON generando/VERB sibi/PRON simile/ADJ in/ADP specie/NOUN ;/PUNCT quod/PRON videtur/VERB pertinere/VERB ad/ADP agentia/NOUN materialia/ADJ ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ eandem/PRON scientiam/NOUN numero/ADV causet/VERB in/ADP discipulo/NOUN ./PUNCT quod/PRON esse/VERB non/ADV posset/VERB nisi/SCONJ esset/AUX unus/NUM intellectus/NOUN possibilis/ADJ utriusque/PRON ./PUNCT necesse/ADJ igitur/ADV videtur/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ esse/AUX unum/NUM omnium/PRON hominum/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ praedicta/VERB positio/NOUN veritatem/NOUN non/ADV habet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT ita/ADV rationes/NOUN positae/VERB ad/ADP ipsam/PRON confirmandam/VERB facile/ADV solubiles/ADJ sunt/AUX ./PUNCT confitemur/VERB enim/ADV intellectum/NOUN possibilem/ADJ esse/AUX unum/NUM specie/NOUN in/ADP diversis/ADJ hominibus/NOUN ,/PUNCT plures/ADJ autem/CCONJ secundum/ADP numerum/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ tamen/ADV non/ADV fiat/VERB in/ADP hoc/PRON vis/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ partes/NOUN hominis/NOUN non/ADV ponuntur/VERB in/ADP genere/NOUN vel/CCONJ specie/NOUN secundum/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV ut/SCONJ sunt/AUX principia/NOUN totius/PRON ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV sequitur/VERB quod/SCONJ sit/AUX forma/NOUN materialis/ADJ secundum/ADP esse/AUX dependens/VERB a/ADP corpore/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV animae/NOUN humanae/ADJ secundum/ADP suam/ADJ speciem/NOUN competit/VERB quod/SCONJ tali/PRON corpori/NOUN secundum/ADP speciem/NOUN uniatur/VERB ,/PUNCT ita/ADV haec/PRON anima/NOUN differt/VERB ab/ADP illa/PRON numero/NOUN solo/ADJ ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ad/ADP aliud/PRON numero/ADV corpus/NOUN habitudinem/NOUN habet/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV individuantur/VERB animae/NOUN humanae/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX potentia/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP corpora/NOUN ,/PUNCT non/ADV quasi/ADV individuatione/NOUN a/ADP corporibus/NOUN causata/VERB ./PUNCT secunda/ADJ vero/ADV ratio/NOUN ipsius/PRON deficit/VERB ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ non/ADV distinguit/VERB inter/ADP id/PRON quo/PRON intelligitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ id/PRON quod/PRON intelligitur/VERB ./PUNCT species/NOUN enim/ADV recepta/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ non/ADV habet/VERB se/PRON ut/SCONJ quod/PRON intelligitur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV de/ADP his/PRON quae/PRON intelliguntur/VERB sint/VERB omnes/PRON artes/NOUN et/CCONJ scientiae/NOUN ,/PUNCT sequeretur/VERB quod/SCONJ omnes/PRON scientiae/NOUN essent/VERB de/ADP speciebus/NOUN existentibus/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ :/PUNCT nulla/PRON enim/ADV scientia/NOUN de/ADP eis/PRON aliquid/PRON considerat/VERB nisi/SCONJ rationalis/NOUN et/CCONJ metaphysica/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV per/ADP eas/PRON quaecumque/PRON sunt/VERB in/ADP omnibus/PRON scientiis/NOUN cognoscuntur/VERB ./PUNCT habet/VERB se/PRON igitur/ADV species/NOUN intelligibilis/ADJ recepta/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ in/ADP intelligendo/VERB sicut/SCONJ id/NOUN quo/PRON intelligitur/VERB ,/PUNCT non/ADV sicut/SCONJ id/NOUN quod/PRON intelligitur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ species/NOUN coloris/NOUN in/ADP oculo/NOUN non/ADV est/AUX id/PRON quod/PRON videtur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ id/PRON quo/PRON videmus/VERB ./PUNCT id/PRON vero/ADV quod/PRON intelligitur/VERB ,/PUNCT est/AUX ipsa/PRON ratio/NOUN rerum/NOUN existentium/VERB extra/ADP animam/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ res/NOUN extra/ADP animam/NOUN existentes/VERB visu/NOUN corporali/ADJ videntur/VERB ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON enim/ADV inventae/VERB sunt/AUX artes/NOUN et/CCONJ scientiae/NOUN ut/SCONJ res/NOUN in/ADP suis/ADJ naturis/NOUN existentes/VERB cognoscantur/VERB ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT quia/SCONJ scientiae/NOUN sunt/VERB de/ADP universalibus/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ universalia/ADJ sint/AUX extra/ADP animam/NOUN per/ADP se/PRON subsistentia/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ plato/PROPN posuit/VERB ./PUNCT quamvis/SCONJ enim/ADV ad/ADP veritatem/NOUN cognitionis/NOUN necesse/ADJ sit/AUX ut/SCONJ cognitio/NOUN rei/NOUN respondeat/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV oportet/VERB ut/SCONJ idem/PRON sit/AUX modus/NOUN cognitionis/NOUN et/CCONJ rei/NOUN ./PUNCT quae/PRON enim/ADV coniuncta/VERB sunt/AUX in/ADP re/NOUN ,/PUNCT interdum/ADV divisim/ADV cognoscuntur/VERB :/PUNCT simul/ADV enim/ADV una/NUM res/NOUN est/AUX et/CCONJ alba/ADJ et/CCONJ dulcis/ADJ ;/PUNCT visus/NOUN tamen/ADV cognoscit/VERB solam/ADJ albedinem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ gustus/NOUN solam/ADJ dulcedinem/NOUN ./PUNCT sic/ADV etiam/ADV et/CCONJ intellectus/NOUN intelligit/VERB lineam/NOUN in/ADP materia/NOUN sensibili/ADJ existentem/VERB ,/PUNCT absque/ADP materia/NOUN sensibili/ADJ :/PUNCT licet/SCONJ et/CCONJ cum/ADP materia/NOUN sensibili/ADJ intelligere/VERB possit/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ diversitas/NOUN accidit/VERB secundum/ADP diversitatem/NOUN specierum/NOUN intelligibilium/ADJ in/ADP intellectu/NOUN receptarum/VERB :/PUNCT quae/PRON quandoque/ADV est/AUX similitudo/NOUN quantitatis/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT quandoque/PART vero/NOUN substantiae/NOUN sensibilis/ADJ quantae/PRON ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ ,/PUNCT licet/SCONJ natura/NOUN generis/NOUN et/CCONJ speciei/NOUN nunquam/ADV sit/VERB nisi/SCONJ in/ADP his/PRON individuis/NOUN ,/PUNCT intelligit/VERB tamen/ADV intellectus/NOUN naturam/NOUN speciei/NOUN et/CCONJ generis/NOUN non/ADV intelligendo/VERB principia/NOUN individuantia/VERB :/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/VERB intelligere/VERB universalia/ADJ ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV haec/PRON duo/NUM non/ADV repugnant/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ universalia/ADJ non/ADV subsistant/VERB extra/ADP animam/NOUN :/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ intellectus/NOUN ,/PUNCT intelligens/VERB universalia/ADJ ,/PUNCT intelligat/VERB res/NOUN quae/PRON sunt/VERB extra/ADP animam/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ intelligat/VERB intellectus/NOUN naturam/NOUN generis/NOUN vel/CCONJ speciei/NOUN denudatam/VERB a/ADP principiis/NOUN individuantibus/VERB ,/PUNCT contingit/VERB ex/ADP conditione/NOUN speciei/NOUN intelligibilis/ADJ in/ADP ipso/PRON receptae/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX immaterialis/ADJ effecta/VERB per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB ,/PUNCT utpote/PART abstracta/VERB a/ADP materia/NOUN et/CCONJ conditionibus/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT quibus/PRON aliquid/PRON individuatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV potentiae/NOUN sensitivae/ADJ non/ADV possunt/VERB cognoscere/VERB universalia/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV possunt/VERB recipere/VERB formam/NOUN immaterialem/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ recipiant/VERB semper/ADV in/ADP organo/NOUN corporali/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV oportet/VERB esse/AUX numero/ADV unam/NUM speciem/NOUN intelligibilem/ADJ huius/PRON intelligentis/VERB et/CCONJ illius/PRON :/PUNCT ad/ADP hoc/PRON enim/ADV sequeretur/VERB esse/AUX unum/NUM intelligere/VERB numero/ADV huius/PRON et/CCONJ illius/PRON ,/PUNCT cum/SCONJ operatio/NOUN sequatur/VERB formam/NOUN quae/PRON est/AUX principium/NOUN speciei/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ oportet/VERB ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sit/VERB unum/NUM intellectum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sit/AUX unius/NUM et/CCONJ eiusdem/PRON similitudo/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/AUX possibile/ADJ si/SCONJ species/NOUN intelligibiles/ADJ sint/VERB numero/ADV diversae/ADJ :/PUNCT nihil/PRON enim/ADV prohibet/VERB unius/NUM rei/NOUN fieri/VERB plures/ADJ imagines/NOUN differentes/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ex/ADP hoc/PRON contingit/VERB quod/SCONJ unus/NUM homo/NOUN a/ADP pluribus/ADJ videtur/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV repugnat/VERB cognitioni/NOUN universali/ADJ intellectus/NOUN quod/SCONJ sint/VERB diversae/ADJ species/NOUN intelligibiles/ADJ in/ADP diversis/ADJ ./PUNCT nec/CCONJ propter/ADP hoc/PRON oportet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ species/NOUN intelligibiles/ADJ sint/AUX plures/ADJ numero/ADV et/CCONJ eaedem/PRON specie/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV sint/AUX intelligibiles/ADJ actu/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ potentia/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ alia/PRON individua/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV hoc/PRON quod/PRON est/VERB esse/AUX individuum/ADJ ,/PUNCT repugnat/VERB ei/PRON quod/PRON est/VERB esse/AUX intelligibile/ADJ actu/NOUN :/PUNCT oportet/VERB enim/ADV dicere/VERB ipsum/PRON intellectum/NOUN possibilem/ADJ et/CCONJ agentem/VERB ,/PUNCT si/SCONJ ponuntur/VERB quaedam/PRON substantiae/NOUN separatae/VERB corpori/NOUN non/ADV unitae/VERB per/ADP se/PRON subsistentes/ADJ ,/PUNCT quaedam/PRON individua/ADJ esse/AUX ,/PUNCT et/CCONJ tamen/ADV intelligibilia/ADJ sunt/AUX ./PUNCT sed/CCONJ id/PRON quod/PRON repugnat/VERB intelligibilitati/NOUN est/AUX materialitas/NOUN :/PUNCT cuius/PRON signum/NOUN est/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ fiant/VERB formae/NOUN rerum/NOUN materialium/ADJ intelligibiles/ADJ actu/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ a/ADP materia/NOUN abstrahantur/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV in/ADP illis/PRON in/ADP quibus/PRON individuatio/NOUN fit/VERB per/ADP hanc/PRON materiam/NOUN signatam/VERB ,/PUNCT individuata/VERB non/ADV sunt/AUX intelligibilia/ADJ actu/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ individuatio/NOUN fiat/VERB non/ADV per/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT nihil/PRON prohibet/VERB ea/PRON quae/PRON sunt/AUX individua/ADJ esse/AUX actu/NOUN intelligibilia/ADJ ./PUNCT species/NOUN autem/CCONJ intelligibiles/ADJ individuantur/VERB per/ADP suum/ADJ subiectum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ omnes/PRON aliae/PRON formae/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ non/ADV sit/AUX materialis/ADJ ,/PUNCT non/ADV tollitur/VERB a/ADP speciebus/NOUN individuatis/VERB per/ADP ipsum/PRON quin/SCONJ sint/AUX intelligibiles/ADJ actu/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT in/ADP rebus/NOUN sensibilibus/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ non/ADV sunt/AUX intelligibilia/ADJ actu/NOUN individua/NOUN quae/PRON sunt/AUX multa/ADJ in/ADP una/NUM specie/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ equi/NOUN vel/CCONJ homines/NOUN ;/PUNCT ita/PART nec/CCONJ individua/NOUN quae/PRON sunt/AUX unica/ADJ in/ADP sua/ADJ specie/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ hic/PRON sol/NOUN et/CCONJ haec/PRON luna/NOUN ./PUNCT eodem/PRON autem/CCONJ modo/NOUN individuantur/VERB species/NOUN per/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ sive/CCONJ sint/VERB plures/ADJ intellectus/NOUN possibiles/ADJ sive/CCONJ unus/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ non/ADV eodem/PRON modo/NOUN multiplicantur/VERB in/ADP eadem/PRON specie/NOUN ./PUNCT nihil/PRON igitur/ADV refert/VERB ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ species/NOUN receptae/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ sint/AUX intelligibiles/ADJ actu/NOUN ,/PUNCT utrum/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ sit/AUX unus/NUM in/ADP omnibus/PRON ,/PUNCT aut/CCONJ plures/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP commentatorem/PROPN praedictum/VERB ,/PUNCT est/AUX ultimus/ADJ in/ADP ordine/NOUN intelligibilium/ADJ substantiarum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON quidem/ADV secundum/ADP ipsum/PRON sunt/AUX plures/ADJ ./PUNCT nec/CCONJ potest/VERB dici/VERB quin/SCONJ aliquae/PRON superiorum/ADJ substantiarum/NOUN habeant/VERB cognitionem/NOUN eorum/PRON quae/PRON intellectus/NOUN possibilis/ADJ cognoscit/VERB :/PUNCT in/ADP motoribus/NOUN enim/ADV orbium/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ipse/PRON etiam/ADV dicit/VERB ,/PUNCT sunt/VERB formae/NOUN eorum/PRON quae/PRON causantur/VERB per/ADP orbis/NOUN motum/NOUN ./PUNCT adhuc/ADV igitur/ADV remanebit/VERB ,/PUNCT licet/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ sit/AUX unus/NUM ,/PUNCT quod/SCONJ formae/NOUN intelligibiles/ADJ multiplicentur/VERB in/ADP diversis/ADJ intellectibus/NOUN ./PUNCT licet/SCONJ autem/CCONJ dixerimus/VERB quod/SCONJ species/NOUN intelligibilis/ADJ in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ recepta/VERB ,/PUNCT non/ADV sit/VERB quod/PRON intelligitur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quo/PRON intelligitur/VERB ;/PUNCT non/ADV tamen/ADV removetur/VERB quin/SCONJ per/ADP reflexionem/NOUN quandam/PRON intellectus/NOUN seipsum/PRON intelligat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ suum/ADJ intelligere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ speciem/NOUN qua/PRON intelligit/VERB ./PUNCT suum/ADJ autem/CCONJ intelligere/VERB intelligit/VERB dupliciter/ADV :/PUNCT uno/NUM modo/NOUN in/ADP particulari/ADJ ,/PUNCT intelligit/VERB enim/ADV se/PRON nunc/ADV intelligere/VERB ;/PUNCT alio/PRON modo/NOUN in/ADP universali/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ ratiocinatur/VERB de/ADP ipsius/PRON actus/NOUN natura/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ intellectum/NOUN et/CCONJ speciem/NOUN intelligibilem/ADJ intelligit/VERB eodem/PRON modo/NOUN dupliciter/ADV :/PUNCT et/CCONJ percipiendo/VERB se/PRON esse/VERB et/CCONJ habere/VERB speciem/NOUN intelligibilem/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/VERB cognoscere/VERB in/ADP particulari/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ considerando/VERB suam/ADJ et/CCONJ speciei/NOUN intelligibilis/ADJ naturam/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB cognoscere/VERB in/ADP universali/ADJ ./PUNCT et/CCONJ secundum/ADP hoc/PRON de/ADP intellectu/NOUN et/CCONJ intelligibili/ADJ tractatur/VERB in/ADP scientiis/NOUN ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ quae/PRON dicta/VERB sunt/AUX etiam/ADV tertiae/ADJ rationis/NOUN apparet/VERB solutio/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ enim/ADV dicit/VERB scientiam/NOUN in/ADP discipulo/NOUN et/CCONJ magistro/NOUN esse/AUX numero/ADV unam/NUM ,/PUNCT partim/ADV quidem/ADV vere/ADV dicitur/VERB ,/PUNCT partim/NOUN autem/CCONJ non/PART ./PUNCT est/AUX enim/ADV numero/ADV una/NUM quantum/ADV ad/ADP id/PRON quod/PRON scitur/VERB :/PUNCT non/ADV tamen/ADV quantum/ADV ad/ADP species/NOUN intelligibiles/ADJ quibus/PRON scitur/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ quantum/ADV ad/ADP ipsum/PRON scientiae/NOUN habitum/NOUN ./PUNCT non/ADV tamen/ADV oportet/VERB quod/SCONJ eodem/PRON modo/NOUN magister/NOUN causet/VERB scientiam/NOUN in/ADP discipulo/NOUN sicut/SCONJ ignis/NOUN generat/VERB ignem/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV idem/PRON est/AUX modus/NOUN eorum/PRON quae/PRON a/ADP natura/NOUN generantur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ eorum/PRON quae/PRON ab/ADP arte/NOUN ./PUNCT ignis/NOUN quidem/ADV enim/ADV generat/VERB ignem/NOUN naturaliter/ADV ,/PUNCT reducendo/VERB materiam/NOUN de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN suae/ADJ formae/NOUN :/PUNCT magister/NOUN vero/ADV causat/VERB scientiam/NOUN in/ADP discipulo/NOUN per/ADP modum/NOUN artis/NOUN ;/PUNCT ad/ADP hoc/PRON enim/ADV datur/VERB ars/NOUN demonstrativa/ADJ ,/PUNCT quam/PRON aristoteles/PROPN in/ADP posterioribus/ADJ tradit/VERB ;/PUNCT demonstratio/NOUN enim/ADV est/AUX syllogismus/NOUN faciens/VERB scire/VERB ./PUNCT sciendum/VERB tamen/PART quod/SCONJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/PRON aristoteles/PROPN in/ADP vii/NUM metaphysicae/ADJ docet/VERB ,/PUNCT artium/NOUN quaedam/PRON sunt/VERB in/ADP quarum/PRON materia/NOUN non/ADV est/VERB aliquod/PRON principium/NOUN agens/VERB ad/ADP effectum/NOUN artis/NOUN producendum/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP aedificativa/ADJ :/PUNCT non/ADV enim/ADV est/VERB in/ADP lignis/NOUN et/CCONJ lapidibus/NOUN aliqua/PRON vis/NOUN activa/ADJ movens/VERB ad/ADP domus/NOUN constitutionem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ aptitudo/NOUN passiva/ADJ tantum/ADV ./PUNCT aliqua/PRON vero/ADV est/VERB ars/NOUN in/ADP cuius/PRON materia/NOUN est/VERB aliquod/PRON activum/ADJ principium/NOUN movens/VERB ad/ADP producendum/VERB effectum/NOUN artis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP medicativa/ADJ :/PUNCT nam/ADV in/ADP corpore/NOUN infirmo/ADJ est/VERB aliquod/PRON activum/ADJ principium/NOUN ad/ADP sanitatem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV effectum/NOUN artis/NOUN primi/ADJ generis/NOUN nunquam/ADV producit/VERB natura/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ semper/ADV fit/VERB ab/ADP arte/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ domus/NOUN omnis/PRON est/VERB ab/ADP arte/NOUN ./PUNCT effectus/NOUN autem/CCONJ artis/NOUN secundi/ADJ generis/NOUN fit/VERB et/CCONJ ab/ADP arte/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ a/ADP natura/NOUN sine/ADP arte/NOUN :/PUNCT multi/ADJ enim/ADV per/ADP operationem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sine/ADP arte/NOUN medicinae/ADJ ,/PUNCT sanantur/VERB ./PUNCT in/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON possunt/VERB fieri/VERB et/CCONJ arte/NOUN et/CCONJ natura/NOUN ,/PUNCT ars/NOUN imitatur/VERB naturam/NOUN :/PUNCT si/SCONJ quis/PRON enim/ADV ex/ADP frigida/ADJ causa/NOUN infirmetur/VERB ,/PUNCT natura/NOUN eum/PRON calefaciendo/VERB sanat/VERB ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ medicus/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ eum/PRON curare/VERB debeat/VERB ,/PUNCT calefaciendo/VERB sanat/VERB ./PUNCT huic/PRON autem/CCONJ arti/NOUN similis/ADJ est/AUX ars/NOUN docendi/VERB ./PUNCT in/ADP eo/PRON enim/ADV qui/PRON docetur/VERB ,/PUNCT est/VERB principium/NOUN activum/ADJ ad/ADP scientiam/NOUN :/PUNCT scilicet/PART intellectus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ea/PRON quae/PRON naturaliter/ADV intelliguntur/VERB ,/PUNCT scilicet/PART prima/ADJ principia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV scientia/NOUN acquiritur/VERB dupliciter/ADV :/PUNCT et/CCONJ sine/ADP doctrina/NOUN ,/PUNCT per/ADP inventionem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP doctrinam/NOUN ./PUNCT docens/VERB igitur/ADV hoc/PRON modo/NOUN incipit/VERB docere/VERB sicut/SCONJ inveniens/VERB incipit/VERB invenire/VERB :/PUNCT offerendo/VERB scilicet/PART considerationi/NOUN discipuli/NOUN principia/NOUN ab/ADP eo/PRON nota/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ omnis/PRON disciplina/NOUN ex/ADP praeexistenti/VERB fit/VERB cognitione/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ illa/PRON principia/NOUN in/ADP conclusiones/NOUN deducendo/VERB ;/PUNCT et/CCONJ proponendo/VERB exempla/NOUN sensibilia/ADJ ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON in/ADP anima/NOUN discipuli/NOUN formentur/VERB phantasmata/NOUN necessaria/ADJ ad/ADP intelligendum/VERB ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ exterior/ADJ operatio/NOUN docentis/VERB nihil/PRON operaretur/VERB nisi/SCONJ adesset/VERB principium/NOUN intrinsecum/ADJ scientiae/NOUN ,/PUNCT quod/PRON inest/VERB nobis/PRON divinitus/ADV ,/PUNCT ideo/ADV apud/ADP theologos/NOUN dicitur/VERB quod/SCONJ homo/NOUN docet/VERB ministerium/NOUN exhibendo/VERB ,/PUNCT deus/NOUN autem/CCONJ interius/ADV operando/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ medicus/NOUN dicitur/VERB naturae/NOUN minister/ADJ in/ADP sanando/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV causatur/VERB scientia/NOUN in/ADP discipulo/NOUN per/ADP magistrum/NOUN ,/PUNCT non/ADV modo/NOUN naturalis/ADJ actionis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ artificialis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ commentator/PROPN praedictus/VERB ponat/VERB habitus/NOUN scientiarum/NOUN esse/VERB in/ADP intellectu/NOUN passivo/ADJ sicut/SCONJ in/ADP subiecto/NOUN ,/PUNCT unitas/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ nihil/PRON facit/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sit/VERB una/NUM scientia/NOUN numero/ADV in/ADP discipulo/NOUN et/CCONJ magistro/NOUN ./PUNCT intellectum/NOUN enim/ADV passivum/ADJ constat/VERB non/ADV esse/AUX eundem/PRON in/ADP diversis/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX potentia/NOUN materialis/ADJ ./PUNCT unde/ADV haec/PRON ratio/NOUN non/ADV est/VERB ad/ADP propositum/VERB ,/PUNCT secundum/ADP eius/PRON positionem/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB non/ADV sit/AUX substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ aliquid/PRON animae/NOUN ./PUNCT ex/ADP his/PRON etiam/ADV concludi/VERB potest/VERB quod/SCONJ nec/CCONJ intellectus/NOUN agens/VERB est/AUX unus/NUM in/ADP omnibus/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ alexander/PROPN etiam/ADV ponit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ avicenna/PROPN ,/PUNCT qui/PRON non/ADV ponunt/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ esse/AUX unum/NUM omnium/PRON ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV agens/NOUN et/CCONJ recipiens/VERB sint/AUX proportionata/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ unicuique/PRON passivo/ADJ respondeat/VERB proprium/ADJ activum/ADJ ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ possibilis/ADJ comparatur/VERB ad/ADP agentem/VERB ut/SCONJ proprium/ADJ passivum/ADJ sive/CCONJ susceptivum/ADJ ipsius/PRON :/PUNCT habet/VERB enim/ADV se/PRON ad/ADP eum/PRON agens/VERB sicut/SCONJ ars/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/AUX aliquid/PRON animae/NOUN humanae/ADJ ,/PUNCT multiplicatum/VERB secundum/ADP multitudinem/NOUN individuorum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT et/CCONJ intellectus/NOUN agens/VERB erit/AUX etiam/ADV eiusmodi/ADV ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV erit/AUX unus/NUM omnium/PRON ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT intellectus/NOUN agens/VERB non/ADV facit/VERB species/NOUN intelligibiles/NOUN actu/NOUN ut/SCONJ ipse/PRON per/ADP eas/PRON intelligat/VERB ,/PUNCT maxime/NOUN sicut/SCONJ substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sit/VERB in/ADP potentia/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ per/ADP eas/PRON intelligat/VERB intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV facit/VERB eas/PRON nisi/SCONJ tales/NOUN quales/PRON competunt/VERB intellectui/NOUN possibili/ADJ ad/ADP intelligendum/VERB ./PUNCT tales/NOUN autem/CCONJ facit/VERB eas/PRON qualis/PRON est/VERB ipse/PRON :/PUNCT nam/ADV omne/PRON agens/NOUN agit/VERB sibi/PRON simile/ADJ ./PUNCT est/AUX igitur/ADV intellectus/NOUN agens/VERB proportionatus/VERB intellectui/NOUN possibili/ADJ ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ sit/AUX pars/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT intellectus/NOUN agens/VERB non/ADV erit/AUX substantia/NOUN separata/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ perficitur/VERB per/ADP formas/NOUN naturales/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/VERB extra/ADP animam/NOUN ,/PUNCT ita/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ perficitur/VERB per/ADP formas/NOUN intellectas/VERB in/ADP actu/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ formae/NOUN naturales/ADJ recipiuntur/VERB in/ADP materia/NOUN prima/ADJ ,/PUNCT non/ADV per/ADP actionem/NOUN alicuius/PRON substantiae/NOUN separatae/VERB tantum/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP actionem/NOUN formae/NOUN eiusdem/PRON generis/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART quae/PRON est/VERB in/ADP materia/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ haec/PRON caro/NOUN generatur/VERB per/ADP formam/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP his/PRON carnibus/NOUN et/CCONJ in/ADP his/PRON ossibus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ probat/VERB aristoteles/PROPN in/ADP vii/NUM metaphysicae/ADJ ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ sit/AUX pars/NOUN animae/NOUN et/CCONJ non/ADV sit/AUX substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ,/PUNCT intellectus/NOUN agens/VERB ,/PUNCT per/ADP cuius/PRON actionem/NOUN fiunt/VERB species/NOUN intelligibiles/ADJ in/ADP ipso/PRON ,/PUNCT non/ADV erit/AUX aliqua/PRON substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ aliqua/PRON virtus/NOUN activa/ADJ animae/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT plato/PROPN posuit/VERB scientiam/NOUN in/ADP nobis/PRON causari/VERB ab/ADP ideis/NOUN ,/PUNCT quas/PRON ponebat/VERB esse/AUX quasdam/PRON substantias/NOUN separatas/VERB :/PUNCT quam/PRON quidem/ADV positionem/NOUN aristoteles/PROPN improbat/VERB in/ADP i/NUM metaphysicae/ADJ ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ scientia/NOUN nostra/ADJ dependet/VERB ab/ADP intellectu/NOUN agente/VERB sicut/SCONJ ex/ADP primo/ADJ principio/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN agens/VERB esset/AUX quaedam/PRON substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT nulla/PRON esset/AUX vel/CCONJ modica/ADJ differentia/NOUN inter/ADP opinionem/NOUN istam/PRON et/CCONJ platonicam/ADJ a/ADP philosopho/NOUN improbatam/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB est/AUX quaedam/PRON substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ eius/PRON actio/NOUN sit/AUX continua/ADJ et/CCONJ non/ADV intercisa/VERB :/PUNCT vel/CCONJ saltem/ADV oportet/VERB dicere/VERB quod/SCONJ non/ADV continuetur/VERB et/CCONJ intercidatur/VERB ad/ADP nostrum/ADJ arbitrium/NOUN ./PUNCT actio/NOUN autem/CCONJ eius/PRON est/VERB facere/VERB phantasmata/NOUN intelligibilia/NOUN actu/NOUN ./PUNCT aut/CCONJ igitur/ADV hoc/PRON semper/ADV faciet/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ non/ADV semper/ADV :/PUNCT si/SCONJ non/ADV semper/PART ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV hoc/PRON faciet/VERB ad/ADP arbitrium/NOUN nostrum/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ tunc/ADV intelligimus/VERB actu/NOUN quando/SCONJ phantasmata/NOUN fiunt/VERB intelligibilia/ADJ actu/NOUN ./PUNCT ergo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ vel/CCONJ semper/ADV intelligamus/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ quod/SCONJ non/ADV sit/VERB in/ADP potestate/NOUN nostra/ADJ actu/NOUN intelligere/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT comparatio/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB ad/ADP omnia/PRON phantasmata/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP quibuscumque/PRON hominibus/NOUN ,/PUNCT est/AUX una/NUM :/PUNCT sicut/SCONJ comparatio/NOUN solis/NOUN est/AUX una/NUM ad/ADP omnes/PRON colores/NOUN ./PUNCT res/NOUN autem/CCONJ sensibiles/ADJ similiter/ADV sentiunt/VERB scientes/VERB et/CCONJ inscii/ADJ :/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB eadem/PRON phantasmata/NOUN sunt/VERB in/ADP utrisque/PRON ./PUNCT similiter/ADV igitur/ADV fient/VERB intelligibilia/ADJ ab/ADP intellectu/NOUN agente/VERB ./PUNCT uterque/PRON ergo/ADV similiter/ADV intelliget/VERB ./PUNCT potest/VERB autem/CCONJ dici/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB semper/ADV agit/VERB quantum/ADV in/ADP se/PRON est/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ non/ADV semper/ADV phantasmata/NOUN fiunt/VERB intelligibilia/ADJ actu/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV quando/SCONJ sunt/AUX ad/ADP hoc/PRON disposita/VERB ./PUNCT disponuntur/VERB autem/CCONJ ad/ADP hoc/PRON per/ADP actum/NOUN cogitativae/ADJ virtutis/NOUN ,/PUNCT cuius/PRON usus/NOUN est/VERB in/ADP nostra/ADJ potestate/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV intelligere/VERB actu/NOUN est/VERB in/ADP nostra/ADJ potestate/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ob/ADP hoc/PRON etiam/ADV contingit/VERB quod/SCONJ non/ADV omnes/PRON homines/NOUN intelligunt/VERB ea/PRON quorum/PRON habent/VERB phantasmata/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV omnes/PRON habent/VERB actum/NOUN virtutis/NOUN cogitativae/ADJ convenientem/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV qui/PRON sunt/AUX instructi/VERB et/CCONJ consueti/VERB ./PUNCT videtur/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ haec/PRON responsio/NOUN non/ADV sit/AUX omnino/ADV sufficiens/VERB ./PUNCT haec/PRON enim/ADV dispositio/NOUN quae/PRON fit/VERB per/ADP cogitativam/ADJ ad/ADP intelligendum/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sit/AUX vel/CCONJ dispositio/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ad/ADP recipiendum/VERB formas/NOUN intelligibiles/ADJ ab/ADP intellectu/NOUN agente/VERB fluentes/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ avicenna/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ quia/SCONJ disponuntur/VERB phantasmata/NOUN ut/SCONJ fiant/VERB intelligibilia/ADJ actu/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ averroes/PROPN et/CCONJ alexander/PROPN dicunt/VERB ./PUNCT primum/ADJ autem/CCONJ horum/PRON non/ADV videtur/VERB esse/AUX conveniens/VERB ./PUNCT quia/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP species/NOUN intelligibiles/ADJ actu/NOUN :/PUNCT unde/ADV comparatur/VERB ad/ADP eas/PRON sicut/SCONJ diaphanum/NOUN ad/ADP lucem/NOUN vel/CCONJ ad/ADP species/NOUN coloris/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ indiget/VERB aliquid/PRON in/ADP cuius/PRON natura/NOUN est/VERB recipere/VERB formam/NOUN aliquam/PRON ,/PUNCT disponi/VERB ulterius/ADV ad/ADP formam/NOUN illam/PRON :/PUNCT nisi/SCONJ forte/ADV sint/VERB in/ADP eo/PRON contrariae/ADJ dispositiones/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN aquae/NOUN disponitur/VERB ad/ADP formam/NOUN aeris/NOUN per/ADP remotionem/NOUN frigiditatis/NOUN et/CCONJ densitatis/NOUN ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ contrarium/ADJ est/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ quod/PRON possit/VERB impedire/VERB cuiuscumque/PRON speciei/NOUN intelligibilis/ADJ susceptionem/NOUN :/PUNCT nam/ADV species/NOUN intelligibiles/ADJ etiam/ADV contrariorum/ADJ in/ADP intellectu/NOUN non/ADV sunt/AUX contrariae/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ probat/VERB aristoteles/PROPN in/ADP vii/NUM metaphysicae/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ unum/NUM sit/AUX ratio/NOUN cognoscendi/VERB aliud/PRON ./PUNCT falsitas/NOUN autem/CCONJ quae/PRON accidit/VERB in/ADP iudicio/NOUN intellectus/NOUN componentis/VERB et/CCONJ dividentis/VERB ,/PUNCT provenit/VERB ,/PUNCT non/ADV ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ sint/VERB aliqua/PRON intellecta/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ ei/PRON aliqua/PRON desunt/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ,/PUNCT quantum/ADV in/ADP se/PRON est/VERB ,/PUNCT intellectus/NOUN possibilis/ADJ indiget/VERB aliqua/PRON praeparatione/NOUN ut/SCONJ suscipiat/VERB species/NOUN intelligibiles/ADJ ab/ADP intellectu/NOUN agente/VERB fluentes/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT colores/NOUN facti/VERB visibiles/ADJ actu/NOUN per/ADP lucem/NOUN pro/ADP certo/ADJ imprimunt/VERB suam/ADJ similitudinem/NOUN in/ADP diaphano/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB in/ADP visum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV ipsa/PRON phantasmata/NOUN illustrata/VERB ab/ADP intellectu/NOUN agente/VERB non/ADV imprimerent/VERB suas/ADJ similitudines/NOUN in/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV disponunt/VERB ipsum/PRON ad/ADP recipiendum/VERB ;/PUNCT non/ADV esset/VERB comparatio/NOUN phantasmatum/NOUN ad/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ sicut/SCONJ colorum/NOUN ad/ADP visum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN ponit/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT secundum/ADP hoc/PRON phantasmata/NOUN non/ADV essent/AUX per/ADP se/PRON necessaria/ADJ ad/ADP intelligendum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB nec/CCONJ sensus/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV per/ADP accidens/VERB ,/PUNCT quasi/ADV excitantia/VERB et/CCONJ praeparantia/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ ad/ADP recipiendum/VERB ./PUNCT quod/PRON est/AUX opinionis/NOUN platonicae/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ contra/ADP ordinem/NOUN generationis/NOUN artis/NOUN et/CCONJ scientiae/NOUN quem/PRON ponit/VERB aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP i/NUM metaph./X et/CCONJ ult./X poster./X ,/PUNCT dicens/VERB quod/SCONJ ex/ADP sensu/NOUN fit/VERB memoria/NOUN ,/PUNCT ex/ADP multis/ADJ memoriis/NOUN unum/NUM experimentum/NOUN ;/PUNCT ex/ADP multis/ADJ experimentis/NOUN universalis/ADJ acceptio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX principium/NOUN scientiae/NOUN et/CCONJ artis/NOUN ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ haec/PRON positio/NOUN avicennae/PROPN consona/ADJ his/PRON quae/PRON de/ADP generatione/NOUN rerum/NOUN naturalium/ADJ dicit/VERB ./PUNCT ponit/VERB enim/ADV quod/SCONJ omnia/PRON agentia/NOUN inferiora/ADJ solum/ADV per/ADP suas/ADJ actiones/NOUN praeparant/VERB materiam/NOUN ad/ADP suscipiendas/VERB formas/NOUN quae/PRON effluunt/VERB in/ADP materias/NOUN ab/ADP intelligentia/NOUN agente/VERB separata/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ ,/PUNCT eadem/PRON ratione/NOUN ,/PUNCT ponit/VERB quod/SCONJ phantasmata/NOUN praeparant/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ ,/PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ intelligibiles/ADJ fluunt/VERB a/ADP substantia/NOUN separata/VERB ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ quod/SCONJ per/ADP cogitativam/ADJ disponuntur/VERB phantasmata/NOUN ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ fiant/VERB intelligibilia/ADJ actu/NOUN et/CCONJ moventia/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ ,/PUNCT conveniens/VERB non/ADV videtur/AUX si/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB ponatur/VERB substantia/NOUN separata/VERB ./PUNCT hoc/PRON enim/ADV videtur/VERB esse/AUX conforme/ADJ positioni/NOUN dicentium/VERB quod/SCONJ inferiora/ADJ agentia/NOUN sunt/AUX solum/ADV disponentia/VERB ad/ADP ultimam/ADJ perfectionem/NOUN ,/PUNCT ultima/ADJ autem/CCONJ perfectio/NOUN est/VERB ab/ADP agente/NOUN separato/VERB :/PUNCT quod/PRON est/VERB contra/ADP sententiam/NOUN aristotelis/PROPN in/ADP vii/NUM metaphysicae/ADJ ./PUNCT non/ADV enim/ADV videtur/VERB imperfectius/ADV se/PRON habere/VERB anima/NOUN humana/ADJ ad/ADP intelligendum/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ inferiora/NOUN naturae/NOUN ad/ADP proprias/ADJ operationes/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT effectus/NOUN nobiliores/ADJ in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ producuntur/VERB non/ADV solum/ADV ab/ADP agentibus/NOUN superioribus/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ requirunt/VERB agentia/NOUN sui/ADJ generis/NOUN :/PUNCT hominem/NOUN enim/ADV generat/VERB sol/NOUN et/CCONJ homo/NOUN ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV videmus/VERB in/ADP aliis/PRON animalibus/NOUN perfectis/ADJ quod/SCONJ quaedam/PRON ignobilia/ADJ animalia/NOUN ex/ADP solis/NOUN tantum/ADV actione/NOUN generantur/VERB ,/PUNCT absque/ADP principio/NOUN activo/ADJ sui/ADJ generis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP animalibus/NOUN generatis/VERB ex/ADP putrefactione/NOUN ./PUNCT intelligere/VERB autem/CCONJ est/AUX nobilissimus/ADJ effectus/NOUN qui/PRON est/VERB in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV sufficit/VERB ponere/VERB ad/ADP ipsum/PRON agens/NOUN remotum/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ etiam/ADV ponatur/VERB agens/NOUN proximum/ADJ ./PUNCT haec/PRON tamen/ADV ratio/NOUN contra/ADP avicennam/PROPN non/ADV procedit/VERB :/PUNCT nam/ADV ipse/PRON ponit/VERB omne/PRON animal/NOUN posse/VERB generari/VERB absque/ADP semine/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT intentio/NOUN effectus/NOUN demonstrat/VERB agentem/NOUN ./PUNCT unde/ADV animalia/NOUN generata/VERB ex/ADP putrefactione/NOUN non/ADV sunt/VERB ex/ADP intentione/NOUN naturae/NOUN inferioris/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ superioris/ADJ tantum/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ producuntur/VERB ab/ADP agente/NOUN superiori/ADJ tantum/ADV :/PUNCT propter/ADP quod/SCONJ aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP vii/NUM metaph./X ,/PUNCT dicit/VERB ea/PRON fieri/VERB casu/NOUN ./PUNCT animalia/NOUN autem/CCONJ quae/PRON fiunt/VERB ex/ADP semine/NOUN ,/PUNCT sunt/VERB ex/ADP intentione/NOUN naturae/NOUN superioris/ADJ et/CCONJ inferioris/ADJ ./PUNCT hic/PRON autem/CCONJ effectus/NOUN qui/PRON est/VERB abstrahere/VERB formas/NOUN universales/ADJ a/ADP phantasmatibus/NOUN ,/PUNCT est/VERB in/ADP intentione/NOUN nostra/ADJ ,/PUNCT non/ADV solum/ADV in/ADP intentione/NOUN agentis/NOUN remoti/VERB ./PUNCT igitur/ADV oportet/VERB in/ADP nobis/PRON ponere/VERB aliquod/PRON proximum/ADJ principium/NOUN talis/PRON effectus/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX intellectus/NOUN agens/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ aliqua/PRON virtus/NOUN animae/NOUN nostrae/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP natura/NOUN cuiuslibet/PRON moventis/VERB est/VERB principium/NOUN sufficiens/ADJ ad/ADP operationem/NOUN naturalem/ADJ eiusdem/PRON :/PUNCT et/CCONJ si/SCONJ quidem/ADV operatio/NOUN illa/PRON consistat/VERB in/ADP actione/NOUN ,/PUNCT adest/VERB ei/PRON principium/NOUN activum/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB de/ADP potentiis/NOUN animae/NOUN nutritivae/ADJ in/ADP plantis/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ vero/ADV operatio/NOUN illa/PRON consistat/VERB in/ADP passione/NOUN ,/PUNCT adest/VERB ei/PRON principium/NOUN passivum/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB de/ADP potentiis/NOUN sensitivis/ADJ in/ADP animalibus/NOUN ./PUNCT homo/NOUN autem/CCONJ est/AUX perfectissimus/ADJ inter/ADP omnia/PRON inferiora/ADJ moventia/VERB ./PUNCT eius/PRON autem/CCONJ propria/ADJ et/CCONJ naturalis/ADJ operatio/NOUN est/VERB intelligere/VERB :/PUNCT quae/PRON non/ADV completur/VERB sine/ADP passione/NOUN quadam/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ intellectus/NOUN patitur/VERB ab/ADP intelligibili/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ etiam/PART sine/ADP actione/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ intellectus/NOUN facit/VERB intelligibilia/ADJ in/ADP potentia/NOUN esse/AUX intelligibilia/ADJ in/ADP actu/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV in/ADP natura/NOUN hominis/NOUN esse/VERB utriusque/PRON proprium/ADJ principium/NOUN scilicet/PART intellectum/NOUN agentem/VERB et/CCONJ possibilem/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ neutrum/PRON secundum/ADP esse/NOUN ab/ADP anima/NOUN hominis/NOUN separatum/VERB esse/AUX ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB est/AUX quaedam/PRON substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ est/VERB supra/ADP naturam/NOUN hominis/NOUN ./PUNCT operatio/NOUN autem/CCONJ quam/PRON homo/NOUN exercet/VERB sola/ADJ virtute/NOUN alicuius/PRON supernaturalis/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT est/AUX operatio/NOUN supernaturalis/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ miracula/NOUN facere/VERB et/CCONJ prophetare/VERB ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV quae/PRON divino/ADJ munere/NOUN homines/NOUN operantur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV homo/NOUN non/ADV possit/VERB intelligere/VERB nisi/SCONJ virtute/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ,/PUNCT si/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB est/AUX quaedam/PRON substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT sequetur/VERB quod/SCONJ intelligere/VERB non/ADV sit/AUX operatio/NOUN naturalis/ADJ homini/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV homo/NOUN non/ADV poterit/VERB definiri/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX intellectivus/ADJ aut/CCONJ rationalis/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT nihil/PRON operatur/VERB nisi/SCONJ per/ADP aliquam/PRON virtutem/NOUN quae/PRON formaliter/ADV in/ADP ipso/PRON est/VERB :/PUNCT unde/ADV aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT ostendit/VERB quod/SCONJ quo/PRON vivimus/VERB et/CCONJ sentimus/VERB ,/PUNCT est/AUX forma/NOUN et/CCONJ actus/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ utraque/PRON actio/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART intellectus/NOUN possibilis/ADJ et/CCONJ intellectus/NOUN agentis/VERB ,/PUNCT convenit/VERB homini/NOUN :/PUNCT homo/NOUN enim/ADV abstrahit/VERB a/ADP phantasmatibus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ recipit/VERB mente/NOUN intelligibilia/ADJ in/ADP actu/NOUN ;/PUNCT non/ADV enim/ADV aliter/ADV in/ADP notitiam/NOUN harum/PRON actionum/NOUN venissemus/VERB nisi/SCONJ eas/PRON in/ADP nobis/PRON experiremur/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ principia/NOUN quibus/PRON attribuuntur/VERB hae/PRON actiones/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART intellectus/NOUN possibilis/ADJ et/CCONJ agens/VERB ,/PUNCT sint/AUX virtutes/NOUN quaedam/PRON in/ADP nobis/PRON formaliter/ADV existentes/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ hae/PRON actiones/NOUN attribuuntur/VERB homini/NOUN inquantum/SCONJ praedicti/VERB intellectus/NOUN continuantur/VERB nobis/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ averroes/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT iam/ADV supra/ADP ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ continuatio/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ nobiscum/PRON ,/PUNCT si/SCONJ sit/AUX quaedam/PRON substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT qualem/PRON ipse/PRON intelligit/VERB ,/PUNCT non/ADV sufficit/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ per/ADP ipsum/PRON intelligamus/VERB ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV patet/VERB de/ADP intellectu/NOUN agente/VERB ./PUNCT comparatur/VERB enim/ADV intellectus/NOUN agens/VERB ad/ADP species/NOUN intelligibiles/ADJ receptas/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ ars/NOUN ad/ADP formas/NOUN artificiales/ADJ quae/PRON per/ADP artem/NOUN ponuntur/VERB in/ADP materia/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB ex/ADP exemplo/NOUN aristotelis/PROPN in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ artis/NOUN non/ADV consequuntur/VERB actionem/NOUN artis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV similitudinem/NOUN formalem/ADJ :/PUNCT unde/ADV nec/CCONJ subiectum/NOUN harum/PRON formarum/NOUN potest/VERB per/ADP huiusmodi/ADV formas/NOUN actionem/NOUN artificis/NOUN facere/VERB ./PUNCT ergo/ADV nec/CCONJ homo/NOUN ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sunt/VERB in/ADP ipso/PRON species/NOUN intelligibiles/ADJ actu/NOUN factae/VERB ab/ADP intellectu/NOUN agente/VERB ,/PUNCT potest/VERB facere/VERB operationem/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT unumquodque/PRON quod/PRON non/ADV potest/VERB exire/VERB in/ADP propriam/ADJ operationem/NOUN nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ movetur/VERB ab/ADP exteriori/ADJ principio/NOUN ,/PUNCT magis/ADV agitur/VERB ad/ADP operandum/VERB quam/SCONJ seipsum/PRON agat/VERB ./PUNCT unde/ADV animalia/NOUN irrationalia/ADJ magis/ADV aguntur/VERB ad/ADP operandum/VERB quam/SCONJ seipsa/PRON agant/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ omnis/PRON operatio/NOUN eorum/PRON dependet/VERB a/ADP principio/NOUN extrinseco/ADJ movente/VERB :/PUNCT sensus/NOUN enim/ADV ,/PUNCT motus/VERB a/ADP sensibili/ADJ exteriori/ADJ ,/PUNCT imprimit/VERB in/ADP phantasiam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV per/ADP ordinem/NOUN procedit/VERB in/ADP omnibus/PRON potentiis/NOUN usque/ADP ad/ADP motivas/NOUN ./PUNCT operatio/NOUN autem/CCONJ propria/ADJ hominis/NOUN est/AUX intelligere/VERB :/PUNCT cuius/PRON primum/ADJ principium/NOUN est/AUX intellectus/NOUN agens/VERB ,/PUNCT qui/PRON facit/VERB species/NOUN intelligibiles/ADJ ,/PUNCT a/ADP quibus/PRON patitur/VERB quodammodo/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT qui/PRON factus/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT movet/VERB voluntatem/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN agens/VERB est/AUX quaedam/PRON substantia/NOUN extra/ADP hominem/NOUN ,/PUNCT tota/PRON operatio/NOUN hominis/NOUN dependet/VERB a/ADP principio/NOUN extrinseco/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV erit/AUX homo/NOUN agens/VERB seipsum/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ actus/NOUN ab/ADP alio/PRON ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV non/ADV erit/AUX dominus/NOUN suarum/ADJ operationum/NOUN ;/PUNCT nec/CCONJ merebitur/VERB laudem/NOUN aut/CCONJ vituperium/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ peribit/VERB tota/PRON scientia/NOUN moralis/ADJ et/CCONJ conversatio/NOUN politica/ADJ ;/PUNCT quod/PRON est/AUX inconveniens/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV intellectus/NOUN agens/VERB substantia/NOUN separata/VERB ab/ADP homine/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ non/ADV est/AUX impossibile/ADJ intellectum/NOUN possibilem/ADJ et/CCONJ agentem/VERB in/ADP una/NUM substantia/NOUN animae/NOUN convenire/VERB ./PUNCT videbitur/VERB autem/CCONJ forsan/ADV alicui/PRON hoc/PRON esse/AUX impossibile/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ una/NUM et/CCONJ eadem/PRON substantia/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART nostrae/ADJ animae/NOUN ,/PUNCT sit/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP omnia/PRON intelligibilia/ADJ ,/PUNCT quod/PRON pertinet/VERB ad/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ faciat/VERB ea/PRON actu/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX intellectus/NOUN agentis/VERB :/PUNCT cum/SCONJ nihil/PRON agat/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB actu/NOUN ./PUNCT unde/ADV non/ADV videbitur/VERB quod/SCONJ agens/VERB et/CCONJ possibilis/ADJ intellectus/NOUN possint/VERB in/ADP una/NUM substantia/NOUN animae/NOUN convenire/VERB ./PUNCT si/SCONJ quis/PRON autem/CCONJ recte/ADV inspiciat/VERB ,/PUNCT nihil/PRON inconveniens/NOUN aut/CCONJ difficile/ADJ sequitur/VERB ./PUNCT nihil/PRON enim/ADV prohibet/VERB hoc/PRON respectu/NOUN illius/PRON esse/VERB secundum/ADP quid/PRON in/ADP potentia/NOUN et/CCONJ secundum/ADP aliud/NOUN in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP rebus/NOUN naturalibus/ADJ videmus/VERB :/PUNCT aer/NOUN enim/ADV est/AUX actu/NOUN humidus/ADJ et/CCONJ potentia/NOUN siccus/ADJ ,/PUNCT terra/NOUN autem/CCONJ e/ADP converso/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ comparatio/NOUN invenitur/VERB esse/VERB inter/ADP animam/NOUN intellectivam/ADJ et/CCONJ phantasmata/NOUN ./PUNCT habet/VERB enim/ADV anima/NOUN intellectiva/ADJ aliquid/PRON in/ADP actu/NOUN ad/ADP quod/PRON phantasma/NOUN est/VERB in/ADP potentia/NOUN :/PUNCT et/CCONJ ad/ADP aliquid/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN quod/PRON in/ADP phantasmatibus/NOUN actu/NOUN invenitur/VERB ./PUNCT habet/VERB enim/ADV substantia/NOUN animae/NOUN humanae/ADJ immaterialitatem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON habet/VERB naturam/NOUN intellectualem/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ omnis/PRON substantia/NOUN immaterialis/ADJ est/AUX huiusmodi/ADV ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ nondum/ADV habet/VERB quod/SCONJ assimiletur/VERB huic/PRON vel/CCONJ illi/PRON rei/NOUN determinate/ADV ,/PUNCT quod/PRON requiritur/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ anima/NOUN nostra/ADJ hanc/PRON vel/CCONJ illam/PRON rem/NOUN determinate/ADV cognoscat/VERB :/PUNCT omnis/PRON enim/ADV cognitio/NOUN fit/VERB secundum/ADP similitudinem/NOUN cogniti/VERB in/ADP cognoscente/VERB ./PUNCT remanet/VERB igitur/ADV ipsa/PRON anima/NOUN intellectiva/ADJ in/ADP potentia/NOUN ad/ADP determinatas/VERB similitudines/NOUN rerum/NOUN cognoscibilium/ADJ a/ADP nobis/PRON ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX naturae/NOUN rerum/NOUN sensibilium/ADJ ./PUNCT et/CCONJ has/PRON quidem/ADV determinatas/VERB naturas/NOUN rerum/NOUN sensibilium/ADJ praesentant/VERB nobis/PRON phantasmata/NOUN ./PUNCT quae/PRON tamen/ADV nondum/ADV pervenerunt/VERB ad/ADP esse/NOUN intelligibile/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ sint/AUX similitudines/NOUN rerum/NOUN sensibilium/ADJ etiam/ADV secundum/ADP conditiones/NOUN materiales/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX proprietates/NOUN individuales/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ sunt/VERB etiam/ADV in/ADP organis/NOUN materialibus/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV sunt/AUX intelligibilia/ADJ actu/NOUN ./PUNCT et/CCONJ tamen/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ in/ADP hoc/PRON homine/NOUN cuius/PRON similitudinem/NOUN repraesentant/VERB phantasmata/NOUN ,/PUNCT est/VERB accipere/VERB naturam/NOUN universalem/ADJ denudatam/VERB ab/ADP omnibus/PRON conditionibus/NOUN individuantibus/VERB ,/PUNCT sunt/AUX intelligibilia/ADJ in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV habent/VERB intelligibilitatem/NOUN in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT determinationem/NOUN autem/CCONJ similitudinis/NOUN rerum/NOUN in/ADP actu/NOUN ./PUNCT e/ADP contrario/ADJ autem/CCONJ erat/VERB in/ADP anima/NOUN intellectiva/ADJ ./PUNCT est/VERB igitur/ADV in/ADP anima/NOUN intellectiva/ADJ virtus/NOUN activa/ADJ in/ADP phantasmata/NOUN ,/PUNCT faciens/VERB ea/PRON intelligibilia/NOUN actu/NOUN :/PUNCT et/CCONJ haec/PRON potentia/NOUN animae/NOUN vocatur/VERB intellectus/NOUN agens/VERB ./PUNCT est/VERB etiam/ADV in/ADP ea/PRON virtus/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP determinatas/VERB similitudines/NOUN rerum/NOUN sensibilium/ADJ :/PUNCT et/CCONJ haec/PRON est/AUX potentia/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT differt/VERB tamen/ADV hoc/PRON quod/PRON invenitur/VERB in/ADP anima/NOUN ,/PUNCT ab/ADP eo/PRON quod/PRON invenitur/VERB in/ADP agentibus/NOUN naturalibus/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ ibi/ADV unum/NUM est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP aliquid/PRON secundum/ADP eundem/PRON modum/NOUN quo/PRON in/ADP altero/PRON actu/NOUN invenitur/VERB :/PUNCT nam/ADV materia/NOUN aeris/NOUN est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN aquae/NOUN eo/PRON modo/NOUN quo/PRON est/VERB in/ADP aqua/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV corpora/NOUN naturalia/ADJ ,/PUNCT quae/PRON communicant/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT eodem/PRON ordine/NOUN agunt/VERB et/CCONJ patiuntur/VERB ad/ADP invicem/ADV ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ intellectiva/ADJ non/ADV est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP similitudines/NOUN rerum/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP phantasmatibus/NOUN per/ADP modum/NOUN illum/PRON quo/PRON sunt/VERB ibi/ADV :/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ illae/PRON similitudines/NOUN elevantur/VERB ad/ADP aliquid/PRON altius/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV sint/AUX abstractae/VERB a/ADP conditionibus/NOUN individuantibus/VERB materialibus/ADJ ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON fiunt/VERB intelligibiles/ADJ actu/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV actio/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB in/ADP phantasmate/NOUN praecedit/VERB receptionem/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV principalitas/NOUN actionis/NOUN non/ADV attribuitur/VERB phantasmatibus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ intellectui/NOUN agenti/VERB ./PUNCT propter/ADP quod/PRON aristoteles/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ se/PRON habet/VERB ad/ADP possibilem/ADJ sicut/SCONJ ars/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ./PUNCT huius/PRON autem/CCONJ exemplum/NOUN omnino/ADV simile/ADJ esset/AUX si/SCONJ oculus/NOUN ,/PUNCT simul/ADV cum/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX diaphanum/ADJ et/CCONJ susceptivus/ADJ colorum/NOUN ,/PUNCT haberet/VERB tantum/ADV de/ADP luce/NOUN quod/SCONJ posset/VERB colores/NOUN facere/VERB visibiles/NOUN actu/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ quaedam/PRON animalia/NOUN dicuntur/VERB sui/ADJ oculi/NOUN luce/NOUN sufficienter/ADV sibi/PRON illuminare/VERB obiecta/NOUN ;/PUNCT propter/ADP quod/PRON de/ADP nocte/NOUN vident/VERB magis/ADV ,/PUNCT in/ADP die/NOUN vero/NOUN minus/NOUN ;/PUNCT sunt/AUX enim/ADV debilium/ADJ oculorum/NOUN ,/PUNCT quia/ADV parva/ADJ luce/NOUN moventur/VERB ,/PUNCT ad/ADP multam/ADJ autem/CCONJ confunduntur/VERB ./PUNCT cui/PRON etiam/ADV simile/ADJ est/AUX in/ADP intellectu/NOUN nostro/ADJ quod/SCONJ ad/ADP ea/PRON quae/PRON sunt/AUX manifestissima/ADJ ,/PUNCT se/PRON habet/VERB sicut/SCONJ oculus/NOUN noctuae/NOUN ad/ADP solem/NOUN :/PUNCT unde/ADV parvum/ADJ lumen/NOUN intelligibile/ADJ quod/PRON est/AUX nobis/PRON connaturale/ADJ ,/PUNCT sufficit/VERB ad/ADP nostrum/ADJ intelligere/VERB ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ lumen/NOUN intelligibile/ADJ nostrae/ADJ animae/NOUN connaturale/ADJ sufficiat/VERB ad/ADP faciendum/VERB actionem/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ,/PUNCT patet/VERB si/SCONJ quis/PRON consideret/VERB necessitatem/NOUN ponendi/VERB intellectum/NOUN agentem/VERB ./PUNCT inveniebatur/VERB enim/ADV anima/NOUN in/ADP potentia/NOUN ad/ADP intelligibilia/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ sensus/NOUN ad/ADP sensibilia/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV non/ADV semper/ADV sentimus/VERB ,/PUNCT ita/ADV non/ADV semper/ADV intelligimus/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ intelligibilia/ADJ quae/PRON anima/NOUN intellectiva/ADJ humana/ADJ intelligit/VERB ,/PUNCT plato/PROPN posuit/VERB esse/AUX intelligibilia/ADJ per/ADP seipsa/PRON ,/PUNCT scilicet/PART ideas/NOUN :/PUNCT unde/ADV non/ADV erat/AUX ei/PRON necessarium/ADJ ponere/VERB intellectum/NOUN agentem/VERB ad/ADP intelligibilia/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ hoc/PRON esset/AUX verum/ADJ ,/PUNCT oporteret/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT quanto/ADV aliqua/PRON sunt/AUX secundum/ADP se/PRON magis/ADV intelligibilia/ADJ ,/PUNCT magis/ADV intelligerentur/VERB a/ADP nobis/PRON ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ :/PUNCT nam/ADV magis/ADV sunt/AUX nobis/PRON intelligibilia/ADJ quae/PRON sunt/AUX sensui/NOUN proximiora/ADJ ,/PUNCT quae/PRON in/ADP se/PRON sunt/AUX minus/ADV intelligibilia/ADJ ./PUNCT unde/ADV aristoteles/PROPN fuit/AUX motus/VERB ad/ADP ponendum/VERB quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/AUX nobis/PRON intelligibilia/ADJ ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX aliqua/PRON existentia/VERB intelligibilia/ADJ per/ADP seipsa/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ fiunt/VERB ex/ADP sensibilibus/ADJ ./PUNCT unde/ADV oportuit/VERB quod/SCONJ poneret/VERB virtutem/NOUN quae/PRON hoc/PRON faceret/VERB ./PUNCT et/CCONJ haec/PRON est/AUX intellectus/NOUN agens/VERB ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON ergo/ADV ponitur/VERB intellectus/NOUN agens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ faceret/VERB intelligibilia/ADJ nobis/PRON proportionata/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV excedit/VERB modum/NOUN luminis/NOUN intelligibilis/ADJ nobis/PRON connaturalis/ADJ ./PUNCT unde/ADV nihil/PRON prohibet/VERB ipsi/PRON lumini/NOUN nostrae/ADJ animae/NOUN attribuere/VERB actionem/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB :/PUNCT et/CCONJ praecipue/NOUN cum/SCONJ aristoteles/PROPN intellectum/NOUN agentem/VERB comparet/VERB lumini/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ non/ADV fuit/AUX sententia/NOUN aristotelis/PROPN de/ADP intellectu/NOUN agente/VERB quod/SCONJ sit/AUX substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV quod/SCONJ sit/AUX aliquid/PRON animae/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV plures/ADJ opinioni/NOUN supra/ADP positae/VERB assentiunt/VERB credentes/VERB eam/PRON fuisse/AUX opinionem/NOUN aristotelis/PROPN ostendendum/VERB est/AUX ex/ADP verbis/NOUN eius/PRON quod/SCONJ ipse/PRON hoc/PRON non/ADV sensit/VERB de/ADP intellectu/NOUN agente/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sit/AUX substantia/NOUN separata/VERB ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV ,/PUNCT primo/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP omni/PRON natura/NOUN est/VERB aliquid/PRON quasi/SCONJ materia/NOUN in/ADP unoquoque/PRON genere/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP omnia/PRON quae/PRON sunt/AUX illius/PRON generis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ altera/PRON causa/NOUN est/VERB quasi/ADV efficiens/ADJ ,/PUNCT quod/PRON facit/VERB omnia/PRON quae/PRON sunt/AUX illius/PRON generis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB ars/NOUN ad/ADP materiam/NOUN :/PUNCT necesse/ADJ est/AUX et/CCONJ in/ADP anima/NOUN esse/VERB has/PRON differentias/NOUN ./PUNCT et/CCONJ huiusmodi/ADV quidem/ADV ,/PUNCT scilicet/PART quod/PRON in/ADP anima/NOUN est/VERB sicut/SCONJ materia/NOUN ,/PUNCT est/AUX intellectus/NOUN (/PUNCT possibilis/ADJ )/PUNCT in/ADP quo/PRON fiunt/VERB omnia/PRON intelligibilia/ADJ ./PUNCT ille/PRON vero/ADV ,/PUNCT qui/PRON in/ADP anima/NOUN est/VERB sicut/SCONJ efficiens/VERB causa/NOUN ,/PUNCT est/AUX intellectus/NOUN in/ADP quo/PRON est/VERB omnia/PRON facere/VERB (/PUNCT scilicet/PART intelligibilia/ADJ in/ADP actu/NOUN )/PUNCT ,/PUNCT idest/PART intellectus/NOUN agens/VERB ,/PUNCT qui/PRON est/VERB sicut/SCONJ habitus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV sicut/SCONJ potentia/NOUN ./PUNCT qualiter/ADV autem/CCONJ dixerit/VERB intellectum/NOUN agentem/VERB habitum/NOUN ,/PUNCT exponit/VERB subiungens/VERB quod/SCONJ est/VERB sicut/SCONJ lumen/NOUN :/PUNCT quodam/PRON enim/ADV modo/NOUN lumen/NOUN facit/VERB potentia/NOUN colores/NOUN esse/AUX actu/NOUN colores/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ scilicet/ADV facit/VERB eos/PRON visibiles/NOUN actu/NOUN :/PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ circa/ADP intelligibilia/ADJ attribuitur/VERB intellectui/NOUN agenti/VERB ./PUNCT ex/ADP his/PRON manifeste/ADV habetur/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB non/ADV sit/AUX substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART aliquid/NOUN animae/NOUN :/PUNCT expresse/ADV enim/ADV dicit/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ et/CCONJ agens/VERB sunt/AUX differentiae/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ sunt/VERB in/ADP anima/NOUN ./PUNCT neutra/PRON ergo/ADV earum/PRON est/AUX substantia/NOUN separata/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ratio/NOUN eius/PRON hoc/PRON idem/PRON ostendit/VERB ./PUNCT quia/SCONJ in/ADP omni/PRON natura/NOUN in/ADP qua/PRON invenitur/VERB potentia/NOUN et/CCONJ actus/NOUN ,/PUNCT est/VERB aliquid/PRON quasi/ADV materia/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP ea/PRON quae/PRON sunt/AUX illius/PRON generis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliquid/PRON quasi/ADV agens/NOUN ,/PUNCT quod/PRON reducit/VERB potentiam/NOUN in/ADP actum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP artificialibus/ADJ est/VERB ars/NOUN et/CCONJ materia/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN intellectiva/ADJ est/AUX quaedam/PRON natura/NOUN in/ADP qua/PRON invenitur/VERB potentia/NOUN et/CCONJ actus/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ quandoque/ADV sit/AUX actu/NOUN intelligens/VERB et/CCONJ quandoque/PART in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT est/VERB igitur/ADV in/ADP natura/NOUN animae/NOUN intellectivae/ADJ aliquid/PRON quasi/ADV materia/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP omnia/PRON intelligibilia/ADJ ,/PUNCT quod/PRON dicitur/VERB intellectus/NOUN possibilis/ADJ :/PUNCT et/CCONJ aliquid/PRON quasi/ADV causa/NOUN efficiens/ADJ ,/PUNCT quod/PRON facit/VERB omnia/PRON in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ dicitur/VERB intellectus/NOUN agens/VERB ./PUNCT uterque/PRON igitur/ADV intellectus/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP demonstrationem/NOUN aristotelis/PROPN ,/PUNCT est/VERB in/ADP natura/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/PART aliquid/NOUN separatum/VERB secundum/ADP esse/NOUN a/ADP corpore/NOUN cuius/PRON anima/NOUN est/AUX actus/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT aristoteles/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB est/VERB sicut/SCONJ habitus/NOUN quod/PRON est/AUX lumen/NOUN ./PUNCT habitus/NOUN autem/CCONJ non/ADV significatur/VERB ut/SCONJ aliquid/PRON per/ADP se/PRON existens/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ alicuius/PRON habentis/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV intellectus/NOUN agens/VERB aliqua/PRON substantia/NOUN separatim/ADV per/ADP se/PRON existens/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX aliquid/PRON animae/NOUN humanae/ADJ ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ intelligitur/VERB littera/NOUN aristotelis/PROPN ut/SCONJ habitus/NOUN dicatur/VERB esse/AUX effectus/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sit/VERB sensus/NOUN :/PUNCT agens/VERB facit/VERB hominem/NOUN intelligere/VERB omnia/PRON ,/PUNCT quod/PRON est/VERB sicut/SCONJ habitus/NOUN ./PUNCT haec/PRON enim/ADV est/AUX definitio/NOUN habitus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ commentator/PROPN averroes/PROPN ibidem/ADV dicit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ habens/VERB habitum/NOUN intelligat/VERB per/ADP ipsum/PRON quod/PRON est/AUX sibi/PRON proprium/ADJ ex/ADP se/PRON et/CCONJ quando/SCONJ voluerit/VERB ,/PUNCT absque/ADP hoc/PRON quod/SCONJ indigeat/VERB in/ADP eo/PRON aliquo/PRON extrinseco/ADJ ./PUNCT expresse/VERB enim/ADV assimilat/VERB habitui/NOUN non/ADV ipsum/PRON factum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ intellectum/NOUN quo/PRON est/VERB omnia/PRON facere/VERB ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV intelligendum/VERB est/AUX quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB sit/AUX habitus/NOUN per/ADP modum/NOUN quo/PRON habitus/NOUN est/VERB in/ADP secunda/ADJ specie/NOUN qualitatis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ quidam/PRON dixerunt/VERB intellectum/NOUN agentem/VERB esse/AUX habitum/NOUN principiorum/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ habitus/NOUN ille/PRON principiorum/NOUN est/AUX acceptus/VERB a/ADP sensibilibus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ probat/VERB aristoteles/PROPN in/ADP ii/NUM posteriorum/ADJ :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV oportet/VERB quod/SCONJ sit/AUX effectus/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ,/PUNCT cuius/PRON est/AUX phantasmata/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX intellecta/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT facere/VERB intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ accipitur/VERB habitus/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ dividitur/VERB contra/ADP privationem/NOUN et/CCONJ potentiam/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN et/CCONJ actus/NOUN potest/VERB dici/VERB habitus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON apparet/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ dicit/VERB hoc/PRON modo/NOUN intellectum/NOUN agentem/VERB esse/AUX habitum/NOUN sicut/SCONJ lumen/NOUN habitus/NOUN est/AUX ./PUNCT deinde/ADV subiungit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ hic/PRON intellectus/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART agens/VERB ,/PUNCT est/AUX separatus/VERB et/CCONJ immixtus/ADJ et/CCONJ impassibilis/ADJ et/CCONJ substantia/NOUN actu/NOUN ens/VERB ./PUNCT horum/PRON autem/CCONJ quatuor/NUM quae/PRON attribuit/VERB intellectui/NOUN agenti/VERB ,/PUNCT duo/NUM supra/ADP expresse/ADV de/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ dixerat/VERB ,/PUNCT scilicet/PART quod/SCONJ sit/AUX immixtus/ADJ et/CCONJ quod/SCONJ sit/AUX separatus/VERB ./PUNCT tertium/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART quod/SCONJ sit/AUX impassibilis/ADJ ,/PUNCT sub/ADP distinctione/NOUN dixerat/VERB :/PUNCT ostendit/VERB enim/ADV primo/ADV quod/SCONJ non/ADV est/AUX passibilis/ADJ sicut/SCONJ sensus/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ postmodum/ADV ostendit/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT communiter/ADV accipiendo/VERB pati/VERB ,/PUNCT passibilis/ADJ est/AUX ,/PUNCT inquantum/SCONJ scilicet/ADV est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP intelligibilia/ADJ ./PUNCT quartum/ADJ vero/ADV omnino/ADV negaverat/VERB de/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT dicendo/VERB quod/SCONJ erat/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP intelligibilia/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ nihil/PRON horum/PRON erat/VERB actu/NOUN ante/ADP intelligere/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV in/ADP duobus/NUM primis/ADJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ convenit/VERB cum/ADP agente/VERB ;/PUNCT in/ADP tertio/ADJ partim/ADV convenit/VERB et/CCONJ partim/ADV differt/VERB ;/PUNCT in/ADP quarto/ADJ autem/CCONJ omnino/ADV differt/VERB agens/VERB a/ADP possibili/ADJ ./PUNCT has/PRON quatuor/NUM conditiones/NOUN agentis/VERB probat/VERB per/ADP unam/NUM rationem/NOUN ,/PUNCT subiungens/VERB :/PUNCT semper/ADV enim/ADV honorabilius/ADJ est/AUX agens/NOUN patiente/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ principium/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART activum/NOUN ,/PUNCT materia/NOUN ./PUNCT supra/ADP enim/ADV dixerat/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB est/VERB sicut/SCONJ causa/NOUN efficiens/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ possibilis/NOUN sicut/SCONJ materia/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ medium/ADJ concluduntur/VERB duo/NUM prima/ADJ ,/PUNCT sic/ADV :/PUNCT agens/NOUN est/AUX honorabilius/ADJ patiente/ADJ et/CCONJ materia/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ possibilis/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/VERB sicut/SCONJ patiens/NOUN et/CCONJ materia/NOUN ,/PUNCT est/AUX separatus/VERB et/CCONJ immixtus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT ergo/PART multo/ADJ magis/PART agens/NOUN ./PUNCT alia/PRON vero/ADV per/ADP hoc/PRON medium/ADJ sic/ADV concluduntur/VERB :/PUNCT agens/NOUN in/ADP hoc/PRON est/AUX honorabilius/ADJ patiente/ADJ et/CCONJ materia/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ comparatur/VERB ad/ADP ipsum/PRON sicut/SCONJ agens/NOUN et/CCONJ actu/NOUN ens/NOUN ad/ADP patiens/NOUN et/CCONJ ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ possibilis/ADJ est/AUX patiens/ADJ quodammodo/ADV et/CCONJ potentia/NOUN ens/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV agens/VERB est/AUX agens/NOUN non/ADV patiens/VERB ,/PUNCT et/CCONJ actu/NOUN ens/NOUN ./PUNCT patet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ nec/CCONJ ex/ADP his/PRON verbis/NOUN aristotelis/PROPN haberi/VERB potest/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB sit/AUX quaedam/PRON substantia/NOUN separata/VERB :/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ sit/AUX separatus/VERB hoc/PRON modo/NOUN quo/PRON supra/ADP dixit/VERB de/ADP possibili/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART ut/SCONJ non/ADV habeat/VERB organum/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ dicit/VERB quod/SCONJ est/AUX substantia/NOUN actu/NOUN ens/VERB ,/PUNCT non/ADV repugnat/VERB ei/PRON quod/SCONJ substantia/NOUN animae/NOUN est/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT deinde/ADV subiungit/VERB :/PUNCT idem/PRON autem/CCONJ est/AUX secundum/ADP actum/NOUN scientia/NOUN rei/NOUN ./PUNCT in/ADP quo/PRON commentator/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ differt/VERB intellectus/NOUN agens/VERB a/ADP possibili/ADJ :/PUNCT nam/ADV in/ADP intellectu/NOUN agente/VERB idem/PRON est/AUX intelligens/VERB et/CCONJ intellectum/VERB ;/PUNCT non/PART autem/CCONJ in/ADP possibili/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ manifeste/ADV est/VERB contra/ADP intentionem/NOUN aristotelis/PROPN ./PUNCT nam/ADV supra/ADP eadem/PRON verba/NOUN dixerat/VERB de/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT ubi/SCONJ dixit/VERB de/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ quod/SCONJ ipse/PRON intelligibilis/ADJ est/VERB sicut/SCONJ intelligibilia/NOUN :/PUNCT in/ADP his/PRON enim/ADV quae/PRON sine/ADP materia/NOUN sunt/VERB ,/PUNCT idem/PRON est/AUX intellectus/NOUN et/CCONJ quod/PRON intelligitur/VERB ;/PUNCT scientia/NOUN namque/ADV speculativa/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ quod/PRON speculatum/VERB est/AUX ,/PUNCT idem/PRON est/AUX ./PUNCT manifeste/ADV enim/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT prout/SCONJ est/AUX actu/NOUN intelligens/VERB ,/PUNCT idem/PRON est/AUX cum/ADP eo/PRON quod/PRON intelligitur/VERB ,/PUNCT vult/VERB ostendere/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ intelligitur/VERB sicut/SCONJ alia/PRON intelligibilia/ADJ ./PUNCT et/CCONJ parum/NOUN supra/ADP dixerat/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/AUX potentia/NOUN quodammodo/ADV intelligibilia/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ nihil/PRON actu/NOUN est/VERB antequam/SCONJ intelligat/VERB :/PUNCT ubi/ADV expresse/ADV dat/VERB intelligere/VERB quod/SCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ intelligit/VERB actu/NOUN ,/PUNCT fit/VERB ipsa/PRON intelligibilia/ADJ ./PUNCT nec/CCONJ est/AUX mirum/ADJ si/SCONJ hoc/PRON dicit/VERB de/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ hoc/PRON etiam/ADV supra/ADP dixerat/VERB de/ADP sensu/NOUN et/CCONJ sensibili/ADJ secundum/ADP actum/NOUN ./PUNCT sensus/NOUN enim/ADV fit/VERB actu/NOUN per/ADP speciem/NOUN sensatam/ADJ in/ADP actu/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ fit/VERB actu/NOUN per/ADP speciem/NOUN intelligibilem/ADJ actu/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ hac/PRON ratione/NOUN intellectus/NOUN in/ADP actu/NOUN dicitur/VERB ipsum/PRON intelligibile/ADJ in/ADP actu/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV dicendum/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT postquam/SCONJ aristoteles/PROPN determinavit/VERB de/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ et/CCONJ agente/VERB ,/PUNCT hic/ADV incipit/VERB determinare/VERB de/ADP intellectu/NOUN in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT dicens/VERB quod/SCONJ scientia/NOUN in/ADP actu/NOUN est/AUX idem/PRON rei/NOUN scitae/VERB in/ADP actu/NOUN ./PUNCT deinde/ADV dicit/VERB :/PUNCT qui/PRON vero/ADV secundum/ADP potentiam/NOUN ,/PUNCT tempore/NOUN prior/ADJ in/ADP uno/NUM est/AUX :/PUNCT omnino/PART autem/CCONJ ,/PUNCT neque/CCONJ in/ADP tempore/NOUN ./PUNCT qua/PRON quidem/ADV distinctione/NOUN inter/ADP potentiam/NOUN et/CCONJ actum/NOUN in/ADP pluribus/ADJ locis/NOUN utitur/VERB :/PUNCT scilicet/ADV quod/SCONJ actus/NOUN secundum/ADP naturam/NOUN est/AUX prior/ADJ potentia/NOUN ;/PUNCT tempore/NOUN vero/ADV ,/PUNCT in/ADP uno/NUM et/CCONJ eodem/PRON quod/PRON mutatur/VERB de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ,/PUNCT est/AUX prior/ADJ potentia/NOUN actu/NOUN ;/PUNCT simpliciter/ADV vero/ADV loquendo/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX potentia/NOUN etiam/ADV tempore/NOUN prior/ADJ actu/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ potentia/NOUN non/ADV reducitur/VERB in/ADP actum/NOUN nisi/SCONJ per/ADP actum/NOUN ./PUNCT dicit/VERB ergo/ADV quod/SCONJ intellectus/NOUN qui/PRON est/VERB secundum/ADP potentiam/NOUN ,/PUNCT scilicet/CCONJ possibilis/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT prior/ADJ est/AUX tempore/NOUN quam/SCONJ intellectus/NOUN in/ADP actu/NOUN :/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON dico/VERB in/ADP uno/NUM et/CCONJ eodem/PRON ./PUNCT non/ADV tamen/ADV omnino/PART ,/PUNCT idest/PART universaliter/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ reducitur/VERB in/ADP actum/NOUN per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB ,/PUNCT qui/PRON est/VERB actu/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dixit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ iterum/PART per/ADP aliquem/PRON intellectum/NOUN possibilem/ADJ factum/VERB actu/NOUN ;/PUNCT unde/ADV dixit/VERB in/ADP iii/NUM physic./X ,/PUNCT quod/SCONJ ante/ADP addiscere/VERB indiget/VERB aliquis/PRON docente/VERB ut/SCONJ reducatur/VERB de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV in/ADP verbis/NOUN istis/PRON ostendit/VERB ordinem/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT prout/SCONJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT ad/ADP intellectum/NOUN in/ADP actu/NOUN ./PUNCT deinde/ADV dicit/VERB :/PUNCT sed/CCONJ non/PART aliquando/ADV quidem/ADV intelligit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ aliquando/ADV non/ADV intelligit/VERB ./PUNCT in/ADP quo/PRON ostendit/VERB differentiam/NOUN intellectus/NOUN in/ADP actu/NOUN et/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ ./PUNCT supra/ADP enim/ADV dixit/VERB de/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ quod/SCONJ non/ADV semper/ADV intelligit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quandoque/ADV non/ADV intelligit/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP intelligibilia/ADJ ;/PUNCT quandoque/ADV intelligit/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ scilicet/ADV est/AUX actu/NOUN ipsa/PRON ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ per/ADP hoc/PRON fit/VERB actu/NOUN quod/SCONJ est/AUX ipsa/PRON intelligibilia/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ iam/ADV dixit/VERB ./PUNCT unde/ADV non/ADV competit/VERB ei/PRON quandoque/ADV intelligere/VERB et/CCONJ quandoque/ADV non/ADV intelligere/VERB ./PUNCT deinde/ADV subiungit/VERB :/PUNCT separatum/VERB autem/CCONJ hoc/NOUN solum/ADJ quod/PRON vere/ADV est/VERB ./PUNCT quod/PRON non/ADV potest/VERB intelligi/VERB de/ADP agente/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV ipse/PRON solus/ADJ est/AUX separatus/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ iam/ADV idem/PRON dixerat/VERB de/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ./PUNCT nec/CCONJ potest/VERB intelligi/VERB de/ADP possibili/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ iam/ADV idem/PRON dixerat/VERB de/ADP agente/VERB ./PUNCT relinquitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ dicatur/VERB de/ADP eo/PRON quod/PRON comprehendit/VERB utrumque/PRON ,/PUNCT scilicet/PART de/ADP intellectu/NOUN in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT de/ADP quo/PRON loquebatur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ hoc/PRON solum/ADJ in/ADP anima/NOUN nostra/ADJ est/AUX separatum/VERB ,/PUNCT non/ADV utens/VERB organo/NOUN ,/PUNCT quod/PRON pertinet/VERB ad/ADP intellectum/NOUN in/ADP actu/NOUN ;/PUNCT idest/PART ,/PUNCT illa/PRON pars/NOUN animae/NOUN qua/PRON intelligimus/VERB actu/NOUN ,/PUNCT comprehendens/VERB possibilem/ADJ et/CCONJ agentem/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV subiungit/VERB quod/SCONJ hoc/PRON solum/ADJ animae/NOUN est/AUX immortale/ADJ et/CCONJ perpetuum/ADJ :/PUNCT quasi/ADV a/ADP corpore/NOUN non/ADV dependens/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX separatum/VERB ./PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT corrupto/VERB corpore/NOUN ,/PUNCT non/ADV corrumpitur/VERB ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB igitur/ADV manifeste/ADV ostendi/VERB potest/VERB animam/NOUN humanam/ADJ non/ADV corrumpi/VERB ,/PUNCT corrupto/VERB corpore/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV supra/ADP omnem/PRON substantiam/NOUN intellectualem/ADJ esse/AUX incorruptibilem/ADJ ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ hominis/NOUN est/AUX quaedam/PRON substantia/NOUN intellectualis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV animam/NOUN humanam/ADJ incorruptibilem/ADJ esse/AUX ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT nulla/PRON res/NOUN corrumpitur/VERB ex/ADP eo/PRON in/ADP quo/PRON consistit/VERB sua/ADJ perfectio/NOUN :/PUNCT hae/PRON enim/ADV mutationes/NOUN sunt/AUX contrariae/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART ad/ADP perfectionem/NOUN et/CCONJ corruptionem/NOUN ./PUNCT perfectio/NOUN autem/CCONJ animae/NOUN humanae/ADJ consistit/VERB in/ADP abstractione/NOUN quadam/PRON a/ADP corpore/NOUN ./PUNCT perficitur/VERB enim/ADV anima/NOUN scientia/NOUN et/CCONJ virtute/NOUN :/PUNCT secundum/ADP scientiam/NOUN autem/CCONJ tanto/ADV magis/ADV perficitur/VERB quanto/ADV magis/ADV immaterialia/ADJ considerat/VERB ;/PUNCT virtutis/NOUN autem/CCONJ perfectio/NOUN consistit/VERB in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ homo/NOUN corporis/NOUN passiones/NOUN non/ADV sequatur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ eas/PRON secundum/ADP rationem/NOUN temperet/VERB et/CCONJ refraenet/VERB ./PUNCT non/ADV ergo/ADV corruptio/NOUN animae/NOUN consistit/VERB in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ a/ADP corpore/NOUN separetur/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ perfectio/NOUN animae/NOUN consistit/VERB in/ADP separatione/NOUN eius/PRON a/ADP corpore/NOUN secundum/ADP operationem/NOUN ,/PUNCT corruptio/NOUN autem/CCONJ in/ADP separatione/NOUN secundum/ADP esse/NOUN ,/PUNCT non/ADV convenienter/ADV obviatur/VERB ./PUNCT operatio/NOUN enim/ADV rei/NOUN demonstrat/VERB substantiam/NOUN et/CCONJ esse/NOUN ipsius/PRON :/PUNCT quia/SCONJ unumquodque/PRON operatur/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX ens/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ propria/ADJ operatio/NOUN rei/NOUN sequitur/VERB propriam/ADJ ipsius/PRON naturam/NOUN ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV perfici/VERB operatio/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ perficitur/VERB eius/PRON substantia/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV anima/NOUN secundum/ADP operationem/NOUN suam/ADJ perficitur/VERB in/ADP relinquendo/VERB corpus/NOUN ,/PUNCT incorporea/ADJ substantia/NOUN sua/ADJ in/ADP esse/NOUN suo/ADJ non/ADV deficiet/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ a/ADP corpore/NOUN separatur/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT proprium/ADJ perfectivum/ADJ hominis/NOUN secundum/ADP animam/NOUN est/AUX aliquid/PRON incorruptibile/ADJ ./PUNCT propria/ADJ enim/ADV operatio/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT est/AUX intelligere/VERB :/PUNCT per/ADP hanc/PRON enim/ADV differt/VERB a/ADP brutis/ADJ et/CCONJ plantis/NOUN et/CCONJ inanimatis/ADJ ./PUNCT intelligere/VERB autem/CCONJ universalium/ADJ est/AUX et/CCONJ incorruptibilium/ADJ inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ./PUNCT perfectiones/NOUN autem/CCONJ oportet/VERB esse/AUX perfectibilibus/ADJ proportionatas/VERB ./PUNCT ergo/ADV anima/NOUN humana/ADJ est/AUX incorruptibilis/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX appetitum/NOUN naturalem/ADJ esse/VERB frustra/ADV ./PUNCT sed/CCONJ homo/NOUN naturaliter/ADV appetit/VERB perpetuo/ADV manere/VERB ./PUNCT quod/PRON patet/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ esse/NOUN est/VERB quod/PRON ab/ADP omnibus/PRON appetitur/VERB :/PUNCT homo/NOUN autem/CCONJ per/ADP intellectum/NOUN apprehendit/VERB esse/VERB non/ADV solum/ADV ut/SCONJ nunc/PART ,/PUNCT sicut/SCONJ bruta/ADJ animalia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ simpliciter/ADV ./PUNCT consequitur/VERB ergo/ADV homo/NOUN perpetuitatem/NOUN secundum/ADP animam/NOUN ,/PUNCT qua/PRON esse/VERB simpliciter/ADV et/CCONJ secundum/ADP omne/PRON tempus/NOUN apprehendit/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT unumquodque/PRON quod/PRON recipitur/VERB in/ADP aliquo/PRON ,/PUNCT recipitur/VERB in/ADP eo/PRON secundum/ADP modum/NOUN eius/PRON in/ADP quo/PRON est/VERB ./PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ rerum/NOUN recipiuntur/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ prout/SCONJ sunt/AUX intelligibiles/ADJ actu/NOUN ./PUNCT sunt/AUX autem/CCONJ intelligibiles/ADJ actu/NOUN prout/SCONJ sunt/AUX immateriales/ADJ ,/PUNCT universales/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB incorruptibiles/ADJ ./PUNCT ergo/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/AUX incorruptibilis/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP est/AUX probatum/VERB ,/PUNCT intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/AUX aliquid/PRON animae/NOUN humanae/ADJ ./PUNCT est/AUX igitur/ADV anima/NOUN humana/ADJ incorruptibilis/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT esse/NOUN intelligibile/ADJ est/AUX permanentius/VERB quam/SCONJ esse/NOUN sensibile/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ id/PRON quod/PRON se/PRON habet/VERB in/ADP rebus/NOUN sensibilibus/ADJ per/ADP modum/NOUN primi/ADJ recipientis/VERB ,/PUNCT est/AUX incorruptibile/ADJ secundum/ADP suam/ADJ substantiam/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART materia/NOUN prima/ADJ ./PUNCT multo/ADV igitur/PART fortius/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX receptivus/ADJ formarum/NOUN intelligibilium/ADJ ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ anima/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT cuius/PRON intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/AUX pars/NOUN ,/PUNCT est/AUX incorruptibilis/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT faciens/VERB est/AUX honorabilius/ADJ facto/VERB :/PUNCT ut/SCONJ etiam/ADV aristoteles/PROPN dicit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ intellectus/NOUN agens/VERB facit/VERB actu/NOUN intelligibilia/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV intelligibilia/ADJ actu/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT sint/AUX incorruptibilia/ADJ ,/PUNCT multo/ADV fortius/ADV intellectus/NOUN agens/VERB erit/AUX incorruptibilis/ADJ ./PUNCT ergo/PART et/CCONJ anima/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT cuius/PRON lumen/NOUN est/AUX intellectus/NOUN agens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT nulla/PRON forma/NOUN corrumpitur/VERB nisi/SCONJ vel/CCONJ ex/ADP actione/NOUN contrarii/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP corruptionem/NOUN sui/ADJ subiecti/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP defectum/NOUN suae/ADJ causae/NOUN :/PUNCT per/ADP actionem/NOUN quidem/PART contrarii/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ calor/NOUN destruitur/VERB per/ADP actionem/NOUN frigidi/ADJ ;/PUNCT per/ADP corruptionem/NOUN autem/CCONJ sui/ADJ subiecti/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT destructo/VERB oculo/NOUN destruitur/VERB vis/NOUN visiva/ADJ ;/PUNCT per/ADP defectum/NOUN autem/CCONJ causae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ lumen/NOUN aeris/NOUN deficit/VERB deficiente/VERB solis/NOUN praesentia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON erat/AUX ipsius/PRON causa/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN humana/ADJ non/ADV potest/VERB corrumpi/VERB per/ADP actionem/NOUN contrarii/ADJ :/PUNCT non/ADV est/VERB enim/ADV ei/PRON aliquid/PRON contrarium/ADJ ;/PUNCT cum/SCONJ per/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ ipsa/PRON sit/AUX cognoscitiva/ADJ et/CCONJ receptiva/ADJ omnium/PRON contrariorum/ADJ ./PUNCT similiter/NOUN autem/CCONJ neque/CCONJ per/ADP corruptionem/NOUN sui/ADJ subiecti/NOUN :/PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV supra/ADP quod/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ est/AUX forma/NOUN non/ADV dependens/VERB a/ADP corpore/NOUN secundum/ADP suum/ADJ esse/NOUN ./PUNCT similiter/NOUN autem/CCONJ neque/CCONJ per/ADP deficientiam/NOUN suae/ADJ causae/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV potest/VERB habere/VERB aliquam/PRON causam/NOUN nisi/SCONJ aeternam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ infra/ADP ostendetur/VERB ./PUNCT nullo/PRON igitur/ADV modo/NOUN anima/NOUN humana/ADJ corrumpi/VERB potest/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ anima/NOUN corrumpitur/VERB per/ADP corruptionem/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ eius/PRON esse/NOUN debilitetur/VERB per/ADP debilitatem/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ aliqua/PRON virtus/NOUN animae/NOUN debilitetur/VERB debilitato/VERB corpore/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON non/ADV est/VERB nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ scilicet/ADV virtus/NOUN animae/NOUN indiget/VERB organo/NOUN corporali/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ visus/NOUN debilitatur/VERB debilitato/VERB organo/NOUN ,/PUNCT per/ADP accidens/NOUN tamen/PART ./PUNCT quod/PRON ex/ADP hoc/PRON patet/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV ipsi/PRON virtuti/NOUN per/ADP se/PRON accideret/VERB aliqua/PRON debilitas/NOUN ,/PUNCT nunquam/ADV restauraretur/VERB organo/NOUN reparato/VERB :/PUNCT videmus/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ ,/PUNCT quantumcumque/PRON vis/NOUN visiva/ADJ videatur/AUX debilitata/VERB ,/PUNCT si/SCONJ organum/NOUN reparetur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ vis/NOUN visiva/ADJ restauratur/VERB ;/PUNCT unde/ADV dicit/VERB aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP i/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ senex/ADJ accipiat/VERB oculum/NOUN iuvenis/ADJ ,/PUNCT videret/VERB utique/ADV sicut/SCONJ iuvenis/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN sit/AUX virtus/NOUN animae/NOUN quae/PRON non/ADV indiget/VERB organo/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ,/PUNCT ipse/PRON non/ADV debilitatur/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ per/ADP se/PRON neque/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT per/ADP senium/NOUN vel/CCONJ per/ADP aliquam/PRON aliam/PRON debilitatem/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ in/ADP operatione/NOUN intellectus/NOUN accidit/VERB fatigatio/NOUN aut/CCONJ impedimentum/NOUN propter/ADP infirmitatem/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON non/ADV est/VERB propter/ADP debilitatem/NOUN ipsius/PRON intellectus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ propter/ADP debilitatem/NOUN virium/NOUN quibus/PRON intellectus/NOUN indiget/VERB ,/PUNCT scilicet/PART imaginationis/NOUN ,/PUNCT memorativae/ADJ et/CCONJ cogitativae/ADJ virtutum/NOUN ./PUNCT patet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ intellectus/NOUN est/AUX incorruptibilis/ADJ ./PUNCT ergo/PART et/CCONJ anima/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX intellectiva/ADJ quaedam/PRON substantia/NOUN ./PUNCT hoc/PRON etiam/ADV apparet/VERB per/ADP auctoritatem/NOUN aristotelis/PROPN ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV ,/PUNCT in/ADP i/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN videtur/VERB substantia/NOUN quaedam/PRON esse/AUX ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV corrumpi/VERB ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ hoc/PRON non/ADV possit/VERB intelligi/VERB de/ADP aliqua/PRON substantia/NOUN separata/VERB quae/PRON sit/AUX intellectus/NOUN possibilis/ADJ vel/CCONJ agens/VERB ,/PUNCT ex/ADP praemissis/VERB haberi/VERB potest/VERB ./PUNCT praeterea/ADV apparet/VERB ex/ADP ipsis/PRON verbis/NOUN aristotelis/PROPN in/ADP xi/NUM metaphysicae/ADJ ./PUNCT ubi/ADV dicit/VERB ,/PUNCT contra/ADP platonem/PROPN loquens/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ causae/NOUN moventes/VERB praeexistunt/VERB ,/PUNCT causae/NOUN vero/ADV formales/ADJ sunt/VERB simul/ADV cum/ADP his/PRON quorum/PRON sunt/AUX causae/NOUN :/PUNCT quando/SCONJ enim/ADV sanatur/VERB homo/NOUN ,/PUNCT tunc/ADV sanitas/NOUN est/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV prius/ADV :/PUNCT contra/ADP hoc/NOUN quod/PRON plato/PROPN posuit/VERB formas/NOUN rerum/NOUN praeexistere/VERB rebus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ his/PRON dictis/VERB ,/PUNCT postmodum/ADV subdit/VERB :/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ et/CCONJ posterius/ADV aliquid/PRON manet/VERB ,/PUNCT perscrutandum/VERB est/AUX ./PUNCT nam/ADV in/ADP quibusdam/PRON nihil/PRON prohibet/VERB :/PUNCT ut/SCONJ si/SCONJ est/VERB anima/NOUN tale/PRON ;/PUNCT non/ADV omnis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ intellectus/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON patet/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ loquatur/VERB de/ADP formis/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ vult/VERB intellectum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX forma/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT post/ADP materiam/NOUN remanere/VERB ,/PUNCT scilicet/PART post/ADP corpus/NOUN ./PUNCT patet/VERB autem/CCONJ ex/ADP praemissis/VERB aristotelis/PROPN verbis/NOUN quod/SCONJ ,/PUNCT licet/SCONJ ponat/VERB animam/NOUN esse/AUX formam/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV ponit/VERB eam/PRON non/ADV subsistentem/VERB et/CCONJ per/ADP consequens/VERB corruptibilem/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ gregorius/PROPN nyssenus/PROPN ei/PRON imponit/VERB :/PUNCT nam/ADV a/ADP generalitate/NOUN aliarum/PRON formarum/NOUN animam/NOUN intellectivam/ADJ excludit/VERB ,/PUNCT dicens/VERB eam/PRON post/ADP corpus/NOUN remanere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ substantiam/NOUN quandam/PRON esse/AUX ./PUNCT praemissis/VERB autem/CCONJ sententia/NOUN catholicae/ADJ fidei/NOUN concordat/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV in/ADP libro/NOUN de/ADP ecclesiast./X dogmatibus/NOUN :/PUNCT solum/ADJ hominem/NOUN credimus/VERB habere/VERB animam/NOUN substantivam/ADJ ,/PUNCT quae/PRON et/CCONJ exuta/VERB corpore/NOUN vivit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sensus/NOUN suos/ADJ atque/CCONJ ingenia/NOUN vivaciter/ADV tenet/VERB ;/PUNCT neque/CCONJ cum/ADP corpore/NOUN moritur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ arabs/PROPN asserit/VERB ;/PUNCT neque/CCONJ post/ADP modicum/ADJ intervallum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ zenon/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ substantialiter/ADV vivit/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN impiorum/ADJ ,/PUNCT ex/ADP quorum/PRON persona/NOUN salomon/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT sap./X 2-2/NUM :/PUNCT ex/ADP nihilo/PRON nati/VERB sumus/AUX ,/PUNCT et/CCONJ post/ADP hoc/PRON erimus/VERB tanquam/SCONJ non/ADV fuerimus/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ex/ADP quorum/PRON persona/NOUN salomon/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT eccle./X 3-19/NUM :/PUNCT unus/NUM est/AUX interitus/NOUN hominum/NOUN et/CCONJ iumentorum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aequa/NOUN utriusque/PRON conditio/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ moritur/VERB homo/NOUN ,/PUNCT sic/ADV et/CCONJ illa/PRON moriuntur/VERB ./PUNCT similiter/ADV spirant/VERB omnia/PRON ,/PUNCT et/CCONJ nihil/PRON habet/VERB homo/NOUN iumento/NOUN amplius/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ enim/ADV non/ADV ex/ADP persona/NOUN sua/ADJ sed/CCONJ impiorum/ADJ dicat/VERB ,/PUNCT patet/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ in/ADP fine/NOUN libri/NOUN quasi/ADV determinando/VERB subiungit/VERB :/PUNCT donec/SCONJ revertatur/VERB pulvis/NOUN in/ADP terram/NOUN suam/ADJ unde/ADV erat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ spiritus/NOUN redeat/VERB ad/ADP eum/PRON qui/PRON dedit/VERB illum/PRON ./PUNCT infinitae/ADJ etiam/ADV sunt/AUX auctoritates/NOUN sacrae/ADJ scripturae/NOUN quae/PRON immortalitatem/NOUN animae/NOUN protestantur/VERB ./PUNCT rationes/NOUN probantes/VERB animam/NOUN corrumpi/VERB corrupto/VERB corpore/NOUN (/PUNCT et/CCONJ solutio/NOUN ipsarum/PRON )/PUNCT ./PUNCT videtur/VERB autem/CCONJ quibusdam/PRON rationibus/NOUN posse/VERB probari/VERB animas/NOUN humanas/ADJ non/ADV posse/VERB remanere/VERB post/ADP corpus/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV animae/NOUN humanae/ADJ multiplicantur/VERB secundum/ADP multiplicationem/NOUN corporum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT destructis/VERB ergo/ADV corporibus/NOUN ,/PUNCT non/ADV possunt/VERB animae/NOUN in/ADP sua/ADJ multitudine/NOUN remanere/VERB ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB alterum/PRON duorum/NUM sequi/VERB :/PUNCT aut/CCONJ quod/SCONJ totaliter/ADV anima/NOUN humana/ADJ esse/VERB desinat/VERB ;/PUNCT aut/CCONJ quod/SCONJ remaneat/VERB una/NUM tantum/ADV ./PUNCT quod/PRON videtur/VERB esse/VERB secundum/ADP opinionem/NOUN illorum/PRON qui/PRON ponunt/VERB esse/AUX incorruptibile/ADJ solum/ADJ illud/PRON quod/PRON est/AUX unum/NUM in/ADP omnibus/PRON hominibus/NOUN :/PUNCT sive/CCONJ hoc/PRON sit/AUX intellectus/NOUN agens/VERB tantum/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ alexander/PROPN dicit/VERB ;/PUNCT sive/CCONJ cum/SCONJ agente/VERB etiam/ADV possibilis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB averroes/PROPN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ratio/NOUN formalis/ADJ est/AUX causa/NOUN diversitatis/NOUN secundum/ADP speciem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT si/SCONJ remanent/VERB multae/ADJ animae/NOUN post/ADP corporum/NOUN corruptionem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB eas/PRON esse/AUX diversas/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV idem/PRON est/AUX quod/PRON est/AUX unum/NUM secundum/ADP substantiam/NOUN ,/PUNCT ita/ADV diversa/ADJ sunt/AUX quae/PRON sunt/AUX multa/ADJ secundum/ADP substantiam/NOUN ./PUNCT non/ADV potest/VERB autem/CCONJ esse/VERB in/ADP animabus/NOUN remanentibus/VERB post/ADP corpus/NOUN diversitas/NOUN nisi/SCONJ formalis/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV sunt/AUX compositae/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX de/ADP omni/PRON substantia/NOUN intellectuali/ADJ ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ sunt/AUX diversae/ADJ secundum/ADP speciem/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ per/ADP corruptionem/NOUN corporis/NOUN mutantur/VERB animae/NOUN ad/ADP aliam/PRON speciem/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ omne/PRON quod/PRON mutatur/VERB de/ADP specie/NOUN in/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT corrumpitur/VERB ./PUNCT relinquitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ etiam/ADV antequam/SCONJ essent/AUX a/ADP corporibus/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT erant/AUX secundum/ADP speciem/NOUN diversae/ADJ ./PUNCT composita/NOUN autem/CCONJ sortiuntur/VERB speciem/NOUN secundum/ADP formam/NOUN ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ individua/NOUN hominum/NOUN erant/AUX secundum/ADP speciem/NOUN diversa/ADJ ./PUNCT quod/PRON est/AUX inconveniens/ADJ ./PUNCT ergo/ADV impossibile/ADJ videtur/VERB quod/SCONJ animae/NOUN humanae/ADJ multae/ADJ remaneant/VERB post/ADP corpora/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT videtur/VERB omnino/ADV esse/AUX impossibile/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP ponentes/VERB aeternitatem/NOUN mundi/NOUN ,/PUNCT ponere/VERB quod/SCONJ animae/NOUN humanae/ADJ in/ADP sua/ADJ multitudine/NOUN remaneant/VERB post/ADP mortem/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV mundus/NOUN est/VERB ab/ADP aeterno/ADJ ,/PUNCT motus/NOUN fuit/VERB ab/ADP aeterno/ADJ ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ generatio/NOUN est/AUX aeterna/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ generatio/NOUN est/AUX aeterna/ADJ ,/PUNCT infiniti/ADJ homines/NOUN mortui/VERB sunt/AUX ante/ADP nos/PRON ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV animae/NOUN mortuorum/VERB remanent/VERB post/ADP mortem/NOUN in/ADP sua/ADJ multitudine/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB dicere/VERB animas/NOUN infinitas/ADJ esse/VERB nunc/ADV in/ADP actu/NOUN hominum/NOUN prius/ADV mortuorum/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX impossibile/ADJ :/PUNCT nam/ADV infinitum/ADJ actu/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB in/ADP natura/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV ,/PUNCT si/SCONJ mundus/NOUN est/AUX aeternus/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ animae/NOUN non/ADV remaneant/VERB multae/ADJ post/ADP mortem/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT quod/PRON advenit/VERB alicui/PRON et/CCONJ discedit/VERB ab/ADP eo/PRON praeter/ADP sui/ADJ corruptionem/NOUN ,/PUNCT advenit/VERB ei/PRON accidentaliter/ADV :/PUNCT haec/PRON enim/ADV est/AUX definitio/NOUN accidentis/NOUN ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV anima/NOUN non/ADV corrumpitur/VERB corpore/NOUN abscedente/VERB ,/PUNCT sequetur/VERB quod/SCONJ anima/NOUN accidentaliter/ADV corpori/NOUN uniatur/VERB ./PUNCT ergo/ADV homo/NOUN est/AUX ens/NOUN per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX compositus/VERB ex/ADP anima/NOUN et/CCONJ corpore/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sequetur/VERB ulterius/ADV quod/SCONJ non/ADV sit/VERB aliqua/PRON species/NOUN humana/ADJ :/PUNCT non/ADV enim/ADV ex/ADP his/PRON quae/PRON coniunguntur/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT fit/VERB species/NOUN una/NUM ;/PUNCT nam/ADV homo/NOUN albus/ADJ non/ADV est/AUX aliqua/PRON species/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX aliquam/PRON substantiam/NOUN esse/VERB cuius/PRON non/ADV sit/AUX aliqua/PRON operatio/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ omnis/PRON operatio/NOUN animae/NOUN finitur/VERB cum/ADP corpore/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV patet/VERB per/ADP inductionem/NOUN ./PUNCT nam/ADV virtutes/NOUN animae/NOUN nutritivae/ADJ operantur/VERB per/ADP qualitates/NOUN corporeas/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP instrumentum/NOUN corporeum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP ipsum/PRON corpus/NOUN quod/PRON perficitur/VERB per/ADP animam/NOUN ,/PUNCT quod/PRON nutritur/VERB et/CCONJ augetur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP quo/PRON deciditur/VERB semen/NOUN ad/ADP generationem/NOUN ./PUNCT operationes/NOUN etiam/ADV omnes/PRON potentiarum/NOUN quae/PRON pertinent/VERB ad/ADP animam/NOUN sensitivam/ADJ ,/PUNCT complentur/VERB per/ADP organa/NOUN corporalia/ADJ :/PUNCT et/CCONJ quaedam/PRON earum/PRON complentur/VERB cum/ADP aliqua/PRON transmutatione/NOUN corporali/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ quae/PRON dicuntur/VERB animae/NOUN passiones/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ amor/NOUN ,/PUNCT gaudium/NOUN et/CCONJ huiusmodi/ADV ./PUNCT intelligere/VERB autem/CCONJ etsi/SCONJ non/ADV sit/AUX operatio/NOUN per/ADP aliquod/PRON organum/NOUN corporale/ADJ exercita/VERB ,/PUNCT tamen/ADV obiecta/NOUN eius/PRON sunt/AUX phantasmata/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ita/ADV se/PRON habent/VERB ad/ADP ipsam/PRON ut/SCONJ colores/NOUN ad/ADP visum/NOUN :/PUNCT unde/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ visus/NOUN non/ADV potest/VERB videre/VERB sine/ADP coloribus/NOUN ,/PUNCT ita/ADV anima/NOUN intellectiva/ADJ non/ADV potest/VERB intelligere/VERB sine/ADP phantasmatibus/NOUN ./PUNCT indiget/VERB etiam/ADV anima/NOUN ad/ADP intelligendum/VERB virtutibus/NOUN praeparantibus/VERB phantasmata/NOUN ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ fiant/VERB intelligibilia/ADJ actu/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART virtute/NOUN cogitativa/ADJ et/CCONJ memorativa/ADJ :/PUNCT de/ADP quibus/PRON constat/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ sint/AUX actus/NOUN quorundam/PRON organorum/NOUN corporis/NOUN per/ADP quae/PRON operantur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV possunt/VERB remanere/VERB post/ADP corpus/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ nequaquam/ADV sine/ADP phantasmate/NOUN intelligit/VERB anima/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ nihil/PRON intelligit/VERB sine/ADP intellectu/NOUN passivo/ADJ ,/PUNCT quem/PRON vocat/VERB virtutem/NOUN cogitativam/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX corruptibilis/ADJ ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP i/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ intelligere/VERB hominis/NOUN corrumpitur/VERB quodam/PRON interius/ADV corrupto/VERB ,/PUNCT scilicet/PART phantasmate/NOUN vel/CCONJ passivo/ADJ intellectu/NOUN ./PUNCT et/CCONJ in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT dicitur/VERB quod/SCONJ non/ADV reminiscimur/VERB ,/PUNCT post/ADP mortem/NOUN ,/PUNCT eorum/PRON quae/PRON scivimus/VERB in/ADP vita/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV patet/VERB quod/SCONJ nulla/PRON operatio/NOUN animae/NOUN potest/VERB remanere/VERB post/ADP mortem/NOUN ./PUNCT neque/CCONJ igitur/ADV substantia/NOUN eius/PRON manet/VERB :/PUNCT cum/SCONJ nulla/PRON substantia/NOUN possit/VERB esse/VERB absque/ADP operatione/NOUN ./PUNCT has/PRON autem/CCONJ rationes/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ falsum/ADJ concludunt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB est/AUX ostensum/VERB ,/PUNCT tentandum/VERB est/AUX solvere/VERB ./PUNCT ac/CCONJ primo/ADV sciendum/VERB est/AUX quod/SCONJ quaecumque/PRON oportet/VERB esse/AUX invicem/ADV coaptata/VERB et/CCONJ proportionata/VERB ,/PUNCT simul/ADV recipiunt/VERB multitudinem/NOUN vel/CCONJ unitatem/NOUN ,/PUNCT unumquodque/NOUN ex/ADP sua/ADJ causa/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV esse/NOUN unius/NUM dependeat/VERB ab/ADP altero/PRON ,/PUNCT unitas/NOUN vel/CCONJ multiplicatio/NOUN eius/PRON etiam/ADV ex/ADP illo/PRON dependet/VERB :/PUNCT alioquin/PART ,/PUNCT ex/ADP alia/PRON causa/NOUN extrinseca/ADJ ./PUNCT formam/NOUN igitur/ADV et/CCONJ materiam/NOUN semper/ADV oportet/VERB esse/AUX ad/ADP invicem/ADV proportionata/VERB et/CCONJ quasi/ADV naturaliter/ADV coaptata/VERB :/PUNCT quia/SCONJ proprius/ADJ actus/NOUN in/ADP propria/ADJ materia/NOUN fit/VERB ./PUNCT unde/ADV semper/ADV oportet/VERB quod/SCONJ materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN consequantur/VERB se/PRON invicem/ADV in/ADP multitudine/NOUN et/CCONJ unitate/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV esse/NOUN formae/NOUN dependet/VERB a/ADP materia/NOUN ,/PUNCT multiplicatio/NOUN ipsius/PRON a/ADP materia/NOUN dependet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN unitas/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ non/PART ,/PUNCT erit/AUX quidem/ADV necessarium/ADJ multiplicari/VERB formam/NOUN secundum/ADP multiplicationem/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT idest/PART simul/ADV cum/ADP materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ proportionem/NOUN ipsius/PRON :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ ita/ADV quod/SCONJ dependeat/VERB unitas/NOUN vel/CCONJ multitudo/NOUN ipsius/PRON formae/NOUN a/ADP materia/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ est/AUX forma/NOUN secundum/ADP suum/ADJ esse/NOUN a/ADP materia/NOUN non/ADV dependens/VERB ./PUNCT unde/ADV sequitur/VERB quod/SCONJ multiplicantur/VERB quidem/ADV animae/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ multiplicantur/VERB corpora/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV multiplicatio/NOUN corporum/NOUN erit/AUX causa/NOUN multiplicationis/NOUN animarum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT destructis/VERB corporibus/NOUN ,/PUNCT cesset/VERB pluralitas/NOUN animarum/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ prima/ADJ ratio/NOUN concludebat/VERB ./PUNCT ex/ADP quo/PRON etiam/ADV de/ADP facili/ADJ patet/VERB responsio/NOUN ad/ADP secundam/ADJ rationem/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV quaelibet/PRON formarum/NOUN diversitas/NOUN facit/VERB diversitatem/NOUN secundum/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV illa/PRON quae/PRON est/VERB secundum/ADP principia/NOUN formalia/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP diversam/ADJ rationem/NOUN formae/NOUN :/PUNCT constat/VERB enim/ADV quod/SCONJ alia/PRON est/AUX essentia/NOUN formae/NOUN huius/PRON ignis/NOUN et/CCONJ illius/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV est/AUX alius/PRON ignis/NOUN neque/CCONJ alia/PRON forma/NOUN secundum/ADP speciem/NOUN ./PUNCT multitudo/NOUN igitur/ADV animarum/NOUN a/ADP corporibus/NOUN separatarum/VERB consequitur/VERB quidem/ADV diversitatem/NOUN formarum/NOUN secundum/ADP substantiam/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ alia/PRON est/AUX substantia/NOUN huius/PRON animae/NOUN et/CCONJ illius/NOUN :/PUNCT non/ADV tamen/ADV ista/PRON diversitas/NOUN procedit/VERB ex/ADP diversitate/NOUN principiorum/NOUN essentialium/ADJ ipsius/PRON animae/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ est/VERB secundum/ADP diversam/ADJ rationem/NOUN animae/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ est/VERB secundum/ADP diversam/ADJ commensurationem/NOUN animarum/NOUN ad/ADP corpora/NOUN ;/PUNCT haec/PRON enim/ADV anima/NOUN est/AUX commensurata/VERB huic/PRON corpori/NOUN et/CCONJ non/ADV illi/PRON ,/PUNCT illa/NOUN autem/CCONJ alii/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART de/ADP omnibus/NOUN ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ commensurationes/NOUN remanent/VERB in/ADP animabus/NOUN etiam/ADV pereuntibus/VERB corporibus/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ ipsae/PRON earum/PRON substantiae/NOUN manent/VERB ,/PUNCT quasi/ADV a/ADP corporibus/NOUN secundum/ADP esse/NOUN non/ADV dependentes/VERB ./PUNCT sunt/AUX enim/ADV animae/NOUN secundum/ADP substantias/NOUN suas/ADJ formae/NOUN corporum/NOUN :/PUNCT alias/ADV accidentaliter/ADV corpori/NOUN unirentur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV ex/ADP anima/NOUN et/CCONJ corpore/NOUN non/ADV fieret/VERB unum/NUM per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ unum/NUM per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT inquantum/SCONJ autem/CCONJ formae/NOUN sunt/AUX ,/PUNCT oportet/VERB eas/PRON esse/AUX corporibus/NOUN commensuratas/VERB ./PUNCT unde/ADV patet/VERB quod/SCONJ ipsae/PRON diversae/ADJ commensurationes/NOUN manent/VERB in/ADP animabus/NOUN separatis/VERB :/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB pluralitas/NOUN ./PUNCT occasione/NOUN autem/CCONJ tertiae/ADJ rationis/NOUN inductae/VERB ,/PUNCT aliqui/PRON aeternitatem/NOUN mundi/NOUN ponentes/VERB in/ADP diversas/ADJ opiniones/NOUN extraneas/ADJ inciderunt/VERB ./PUNCT quidam/PRON enim/ADV conclusionem/NOUN simpliciter/ADV concesserunt/VERB ,/PUNCT dicentes/VERB animas/NOUN humanas/ADJ cum/ADP corporibus/NOUN penitus/ADV interire/VERB ./PUNCT alii/PRON vero/ADV dixerunt/VERB quod/SCONJ de/ADP omnibus/PRON animabus/NOUN remanet/VERB aliquid/PRON unum/NUM separatum/VERB quod/PRON est/AUX omnibus/PRON commune/ADJ :/PUNCT scilicet/PART intellectus/NOUN agens/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quosdam/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ cum/ADP eo/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP alios/NOUN ./PUNCT alii/PRON autem/CCONJ posuerunt/VERB animas/NOUN in/ADP sua/ADJ multitudine/NOUN post/ADP corpora/NOUN remanere/VERB :/PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT ne/SCONJ cogerentur/VERB animarum/NOUN ponere/VERB infinitatem/NOUN ,/PUNCT dixerunt/VERB easdem/PRON animas/NOUN diversis/ADJ corporibus/NOUN uniri/VERB post/ADP determinatum/VERB tempus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ haec/PRON fuit/AUX platonicorum/ADJ opinio/NOUN ,/PUNCT de/ADP qua/PRON infra/ADP agetur/VERB ./PUNCT quidam/PRON vero/ADV ,/PUNCT omnia/PRON praedicta/VERB vitantes/VERB ,/PUNCT dixerunt/VERB non/ADV esse/AUX inconveniens/ADJ animas/NOUN separatas/VERB actu/NOUN existere/VERB infinitas/ADJ ./PUNCT esse/NOUN enim/ADV infinitum/ADJ actu/NOUN in/ADP his/PRON quae/PRON non/ADV habent/VERB ad/ADP invicem/ADV ordinem/NOUN ,/PUNCT est/AUX esse/NOUN infinitum/ADJ per/ADP accidens/NOUN :/PUNCT quod/PRON ponere/VERB non/ADV reputant/VERB inconveniens/NOUN ./PUNCT et/CCONJ est/AUX positio/NOUN avicennae/PROPN et/CCONJ algazelis/PROPN ./PUNCT quid/PRON autem/CCONJ horum/PRON aristoteles/PROPN senserit/VERB ,/PUNCT ab/ADP eo/PRON expresse/ADV non/ADV invenitur/VERB :/PUNCT cum/SCONJ tamen/ADV expresse/ADV mundi/NOUN aeternitatem/NOUN ponat/VERB ./PUNCT ultima/ADJ tamen/ADV praedictarum/VERB opinionum/NOUN principiis/NOUN ab/ADP eo/PRON positis/VERB non/ADV repugnat/VERB ./PUNCT nam/ADV in/ADP iii/NUM phys./X et/CCONJ in/ADP i/NUM caeli/NOUN et/CCONJ mundi/NOUN ,/PUNCT probat/VERB non/ADV esse/VERB infinitum/ADJ actu/NOUN in/ADP corporibus/NOUN naturalibus/ADJ ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ in/ADP substantiis/NOUN immaterialibus/ADJ ./PUNCT certum/ADJ tamen/ADV est/AUX circa/ADP hoc/PRON nullam/PRON difficultatem/NOUN pati/VERB catholicae/ADJ fidei/NOUN professores/NOUN ,/PUNCT qui/PRON aeternitatem/NOUN mundi/NOUN non/ADV ponunt/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX etiam/ADV necessarium/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ si/SCONJ anima/NOUN manet/VERB corpore/NOUN destructo/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ fuerit/AUX ei/PRON accidentaliter/ADV unita/VERB :/PUNCT ut/SCONJ quarta/ADJ ratio/NOUN concludebat/VERB ./PUNCT accidens/NOUN enim/ADV describitur/VERB :/PUNCT quod/PRON potest/VERB adesse/VERB et/CCONJ abesse/VERB praeter/ADP corruptionem/NOUN subiecti/NOUN compositi/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ referatur/VERB ad/ADP principia/NOUN subiecti/NOUN compositi/VERB ,/PUNCT verum/ADJ non/ADV invenitur/VERB ./PUNCT constat/VERB enim/ADV materiam/NOUN primam/ADJ ingenitam/ADJ et/CCONJ incorruptibilem/ADJ esse/AUX :/PUNCT ut/SCONJ probat/VERB aristoteles/PROPN in/ADP i/NUM physicorum/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT recedente/VERB forma/NOUN ,/PUNCT manet/VERB in/ADP sua/ADJ essentia/NOUN ./PUNCT non/ADV tamen/ADV forma/NOUN accidentaliter/ADV ei/PRON uniebatur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ essentialiter/ADV :/PUNCT uniebatur/VERB enim/ADV ei/PRON secundum/ADP esse/NOUN unum/NUM ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ anima/NOUN unitur/VERB corpori/NOUN secundum/ADP esse/NOUN unum/NUM ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT licet/SCONJ maneat/VERB post/ADP corpus/NOUN ,/PUNCT substantialiter/ADV ei/PRON unitur/VERB ,/PUNCT non/ADV accidentaliter/ADV ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ materia/NOUN prima/ADJ non/ADV remanet/VERB actu/NOUN post/ADP formam/NOUN nisi/SCONJ secundum/ADP actum/NOUN alterius/PRON formae/NOUN ,/PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ humana/ADJ manet/VERB in/ADP actu/NOUN eodem/PRON ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON contingit/VERB quod/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ est/AUX forma/NOUN et/CCONJ actus/NOUN ,/PUNCT materia/NOUN autem/CCONJ prima/ADJ potentia/NOUN ens/NOUN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ quinta/ADJ ratio/NOUN proponebat/VERB ,/PUNCT nullam/PRON operationem/NOUN posse/VERB remanere/VERB in/ADP anima/NOUN si/SCONJ a/ADP corpore/NOUN separetur/VERB ,/PUNCT dicimus/VERB esse/AUX falsum/ADJ :/PUNCT manent/VERB enim/ADV operationes/NOUN illae/PRON quae/PRON per/ADP organa/NOUN non/ADV exercentur/VERB ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ sunt/AUX intelligere/VERB et/CCONJ velle/VERB ./PUNCT quae/PRON autem/CCONJ per/ADP organa/NOUN corporea/ADJ exercentur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ sunt/VERB operationes/NOUN potentiarum/NOUN nutritivae/ADJ et/CCONJ sensitivae/ADJ ,/PUNCT non/ADV manent/VERB ./PUNCT sciendum/VERB tamen/ADV est/AUX quod/SCONJ alio/PRON modo/NOUN intelligit/VERB anima/NOUN separata/VERB a/ADP corpore/NOUN et/CCONJ corpori/NOUN unita/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ alio/PRON modo/NOUN est/VERB :/PUNCT unumquodque/PRON enim/ADV secundum/ADP hoc/PRON agit/VERB secundum/ADP quod/PRON est/VERB ./PUNCT esse/NOUN quidem/ADV animae/NOUN humanae/ADJ dum/SCONJ est/AUX corpori/NOUN unita/VERB ,/PUNCT etsi/SCONJ sit/AUX absolutum/ADJ a/ADP corpore/NOUN non/ADV dependens/VERB ,/PUNCT tamen/ADV stramentum/NOUN quoddam/PRON ipsius/PRON et/CCONJ subiectum/NOUN ipsum/PRON recipiens/VERB est/AUX corpus/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ consequenter/ADV operatio/NOUN propria/ADJ eius/PRON ,/PUNCT quae/PRON est/VERB intelligere/VERB ,/PUNCT etsi/SCONJ non/ADV dependeat/VERB a/ADP corpore/NOUN quasi/ADV per/ADP organum/NOUN corporale/ADJ exercita/VERB ,/PUNCT habet/VERB tamen/ADV obiectum/NOUN in/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART phantasma/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT quandiu/SCONJ est/VERB anima/NOUN in/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB intelligere/VERB sine/ADP phantasmate/NOUN :/PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV reminisci/VERB nisi/SCONJ per/ADP virtutem/NOUN cogitativam/ADJ et/CCONJ memorativam/ADJ ,/PUNCT per/ADP quam/PRON phantasmata/NOUN praeparantur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON intelligere/VERB ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP hunc/PRON modum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV reminisci/VERB ,/PUNCT destruitur/VERB corpore/NOUN destructo/VERB ./PUNCT esse/NOUN vero/ADV separatae/VERB animae/NOUN est/VERB ipsi/PRON soli/ADJ absque/ADP corpore/NOUN ./PUNCT unde/ADV nec/CCONJ eius/PRON operatio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB intelligere/VERB ,/PUNCT explebitur/VERB per/ADP respectum/NOUN ad/ADP aliqua/PRON obiecta/NOUN in/ADP corporeis/ADJ organis/NOUN existentia/VERB ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX phantasmata/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ intelliget/VERB per/ADP seipsam/PRON ,/PUNCT ad/ADP modum/NOUN substantiarum/NOUN quae/PRON sunt/AUX totaliter/ADV secundum/ADP esse/NOUN a/ADP corporibus/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT de/ADP quibus/PRON infra/ADP agetur/VERB ./PUNCT a/ADP quibus/PRON etiam/ADV tanquam/SCONJ a/ADP superioribus/NOUN ,/PUNCT uberius/ADV influentiam/NOUN recipere/VERB poterit/VERB ad/ADP perfectius/ADV intelligendum/VERB ./PUNCT cuius/PRON signum/NOUN etiam/ADV in/ADP iuvenibus/ADJ apparet/VERB ./PUNCT nam/ADV anima/NOUN ,/PUNCT quando/SCONJ impeditur/VERB ab/ADP occupatione/NOUN circa/ADP corpus/NOUN proprium/ADJ ,/PUNCT redditur/VERB habilior/ADJ ad/ADP intelligendum/VERB aliqua/PRON altiora/ADJ :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ virtus/NOUN temperantiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON a/ADP corporeis/ADJ delectationibus/NOUN retrahit/VERB animam/NOUN ,/PUNCT praecipue/ADV facit/VERB homines/NOUN ad/ADP intelligendum/VERB aptos/NOUN ./PUNCT homines/NOUN etiam/ADV dormientes/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ corporeis/ADJ sensibus/NOUN non/ADV utuntur/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ est/VERB aliqua/PRON perturbatio/NOUN humorum/NOUN aut/CCONJ fumositatum/NOUN impediens/VERB ,/PUNCT percipiunt/VERB de/ADP futuris/VERB ,/PUNCT ex/ADP superiorum/ADJ impressione/NOUN ,/PUNCT aliqua/PRON quae/PRON modum/NOUN ratiocinationis/NOUN humanae/ADJ excedunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON multo/ADV magis/ADV accidit/VERB in/ADP syncopizantibus/VERB et/CCONJ exstasim/NOUN passis/VERB :/PUNCT quanto/ADV magis/ADV fit/VERB retractio/NOUN a/ADP corporeis/ADJ sensibus/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ immerito/ADV hoc/PRON accidit/VERB ./PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT in/ADP confinio/NOUN corporum/NOUN et/CCONJ incorporearum/ADJ substantiarum/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV in/ADP horizonte/NOUN existens/VERB aeternitatis/NOUN et/CCONJ temporis/NOUN ,/PUNCT recedens/VERB ab/ADP infimo/ADJ ,/PUNCT appropinquat/VERB ad/ADP summum/ADJ ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ ,/PUNCT quando/SCONJ totaliter/ADV erit/AUX a/ADP corpore/NOUN separata/VERB ,/PUNCT perfecte/ADV assimilabitur/VERB substantiis/NOUN separatis/VERB quantum/ADV ad/ADP modum/NOUN intelligendi/VERB ,/PUNCT et/CCONJ abunde/ADV influentiam/NOUN eorum/PRON recipiet/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV ,/PUNCT etsi/SCONJ intelligere/VERB nostrum/ADJ secundum/ADP modum/NOUN praesentis/ADJ vitae/NOUN ,/PUNCT corrupto/VERB corpore/NOUN corrumpatur/VERB ,/PUNCT succedet/VERB tamen/ADV alius/PRON modus/NOUN intelligendi/VERB altior/ADJ ./PUNCT reminisci/VERB autem/CCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX actus/NOUN per/ADP corporeum/ADJ organum/NOUN exercitus/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP libro/NOUN de/ADP memoria/NOUN et/CCONJ reminisc./X aristoteles/PROPN probat/VERB ,/PUNCT non/ADV poterit/VERB post/ADP corpus/NOUN in/ADP anima/NOUN remanere/VERB :/PUNCT nisi/SCONJ reminisci/VERB aequivoce/ADV sumatur/VERB pro/ADP intelligentia/NOUN eorum/PRON quae/PRON quis/PRON prius/ADV novit/VERB ;/PUNCT quam/PRON oportet/VERB animae/NOUN separatae/VERB adesse/VERB etiam/ADV eorum/PRON quae/PRON novit/VERB in/ADP vita/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ species/NOUN intelligibiles/ADJ in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ indelebiliter/ADV recipiantur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT circa/ADP alias/PRON vero/ADV animae/NOUN operationes/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB amare/VERB ,/PUNCT gaudere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV ,/PUNCT est/AUX aequivocatio/NOUN cavenda/VERB ./PUNCT nam/ADV quandoque/ADV sumuntur/VERB ut/SCONJ sunt/AUX animae/NOUN passiones/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV sunt/AUX actus/NOUN sensibilis/ADJ appetitus/NOUN secundum/ADP concupiscibilem/ADJ vel/CCONJ irascibilem/ADJ ,/PUNCT cum/ADP aliqua/PRON permutatione/NOUN corporali/ADJ ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV in/ADP anima/NOUN manere/VERB non/ADV possunt/VERB post/ADP mortem/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN probat/VERB in/ADP libro/NOUN de/ADP anima/NOUN ./PUNCT sumuntur/VERB autem/CCONJ quandoque/ADV pro/ADP simplici/ADJ actu/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/VERB absque/ADP passione/NOUN ./PUNCT unde/ADV aristoteles/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP vii/NUM ethic./X ,/PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN una/NUM simplici/ADJ operatione/NOUN gaudet/VERB ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP x/NUM ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP contemplatione/NOUN sapientiae/NOUN est/VERB delectatio/NOUN admirabilis/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ distinguit/VERB ./PUNCT cum/SCONJ vero/ADV voluntas/NOUN sit/AUX potentia/NOUN non/ADV utens/VERB organo/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ intellectus/NOUN ,/PUNCT palam/ADV est/AUX huiusmodi/ADV ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ sunt/AUX actus/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT in/ADP anima/NOUN separata/VERB remanere/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV ex/ADP praedictis/VERB rationibus/NOUN concludi/VERB non/ADV potest/VERB animam/NOUN hominis/NOUN esse/AUX mortalem/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ animae/NOUN brutorum/ADJ animalium/NOUN non/ADV sunt/AUX immortales/ADJ ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON dicta/VERB sunt/AUX ,/PUNCT evidenter/ADV ostenditur/VERB brutorum/ADJ animas/NOUN non/ADV esse/AUX immortales/ADJ ./PUNCT iam/ADV enim/ADV ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ nulla/PRON operatio/NOUN sensitivae/ADJ partis/NOUN esse/VERB sine/ADP corpore/NOUN potest/VERB ./PUNCT in/ADP animabus/NOUN autem/CCONJ brutorum/ADJ non/ADV est/VERB invenire/VERB aliquam/PRON operationem/NOUN superiorem/ADJ operationibus/NOUN sensitivae/ADJ partis/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV intelligunt/VERB neque/CCONJ ratiocinantur/VERB ./PUNCT quod/PRON ex/ADP hoc/PRON apparet/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ omnia/PRON animalia/NOUN eiusdem/PRON speciei/NOUN similiter/ADV operantur/VERB ,/PUNCT quasi/ADV a/ADP natura/NOUN motae/VERB et/CCONJ non/ADV ex/ADP arte/NOUN operantes/VERB :/PUNCT omnis/PRON enim/ADV hirundo/NOUN similiter/ADV facit/VERB nidum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnis/PRON aranea/NOUN similiter/NOUN telam/NOUN ./PUNCT nulla/PRON igitur/ADV est/VERB operatio/NOUN animae/NOUN brutorum/ADJ quae/PRON possit/VERB esse/VERB sine/ADP corpore/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV omnis/PRON substantia/NOUN aliquam/PRON operationem/NOUN habeat/VERB ,/PUNCT non/ADV poterit/VERB anima/NOUN bruti/ADJ absque/ADP corpore/NOUN esse/VERB ./PUNCT ergo/ADV ,/PUNCT pereunte/VERB corpore/NOUN ,/PUNCT perit/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT omnis/PRON forma/NOUN separata/VERB a/ADP materia/NOUN est/AUX intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN :/PUNCT sic/ADV enim/ADV intellectus/NOUN agens/VERB facit/VERB species/NOUN intelligibiles/NOUN actu/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ abstrahit/VERB eas/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT si/SCONJ anima/NOUN bruti/ADJ manet/VERB corrupto/VERB corpore/NOUN ,/PUNCT erit/AUX forma/NOUN a/ADP materia/NOUN separata/VERB ./PUNCT ergo/ADV erit/AUX forma/NOUN intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP separatis/VERB a/ADP materia/NOUN idem/PRON est/AUX intelligens/VERB et/CCONJ intellectum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT ergo/ADV anima/NOUN bruti/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ post/ADP corpus/NOUN manet/VERB ,/PUNCT erit/AUX intellectualis/ADJ ./PUNCT quod/PRON est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT in/ADP qualibet/PRON re/NOUN quae/PRON potest/VERB pertingere/VERB ad/ADP aliquam/PRON perfectionem/NOUN ,/PUNCT invenitur/VERB naturalis/ADJ appetitus/NOUN illius/PRON perfectionis/NOUN :/PUNCT bonum/ADJ enim/ADV est/VERB quod/PRON omnia/PRON appetunt/VERB ,/PUNCT ita/ADV tamen/PART quod/SCONJ unumquodque/NOUN proprium/ADJ bonum/NOUN ./PUNCT in/ADP brutis/ADJ autem/CCONJ non/ADV invenitur/VERB aliquis/PRON appetitus/NOUN ad/ADP esse/NOUN perpetuum/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ ut/SCONJ perpetuentur/VERB secundum/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ in/ADP eis/PRON invenitur/VERB appetitus/NOUN generationis/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON species/NOUN perpetuatur/VERB ,/PUNCT qui/PRON quidem/ADV invenitur/VERB et/CCONJ in/ADP plantis/NOUN et/CCONJ in/ADP rebus/NOUN inanimatis/ADJ :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ quantum/ADV ad/ADP proprium/ADJ appetitum/NOUN animalis/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX animal/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX appetitus/NOUN apprehensionem/NOUN consequens/VERB ./PUNCT nam/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ anima/NOUN sensitiva/ADJ non/ADV apprehendat/VERB nisi/SCONJ hic/NOUN et/CCONJ nunc/PART ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ apprehendat/VERB esse/NOUN perpetuum/ADJ ./PUNCT neque/CCONJ ergo/ADV appetit/VERB appetitu/NOUN animali/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV anima/NOUN bruti/ADJ capax/ADJ perpetui/ADJ esse/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ delectationes/NOUN operationes/NOUN perficiant/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP aristotelem/PROPN in/ADP x/NUM ethic./X ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON ordinatur/VERB operatio/NOUN cuiuslibet/PRON rei/NOUN sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN in/ADP quo/PRON sua/ADJ delectatio/NOUN figitur/VERB ./PUNCT delectationes/NOUN autem/CCONJ brutorum/ADJ animalium/NOUN omnes/PRON referuntur/VERB ad/ADP conservantia/VERB corpus/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV delectantur/VERB in/ADP sonis/NOUN ,/PUNCT odoribus/NOUN et/CCONJ aspectibus/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ sunt/AUX indicativa/ADJ ciborum/NOUN vel/CCONJ venereorum/ADJ ,/PUNCT circa/ADP quae/PRON est/VERB omnis/PRON eorum/PRON delectatio/NOUN ./PUNCT tota/PRON igitur/ADV operatio/NOUN eorum/PRON ordinatur/VERB ad/ADP conservationem/NOUN esse/NOUN corporei/ADJ sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV est/VERB eis/PRON aliquod/PRON esse/NOUN absque/ADP corpore/NOUN ./PUNCT huic/PRON autem/CCONJ sententiae/NOUN doctrina/NOUN catholicae/ADJ fidei/NOUN concordat/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV gen./X 9/NUM ,/PUNCT de/ADP anima/NOUN bruti/ADJ ,/PUNCT anima/NOUN illius/PRON in/ADP sanguine/NOUN est/VERB :/PUNCT quasi/ADV dicat/VERB :/PUNCT ex/ADP sanguinis/NOUN permanentia/NOUN esse/NOUN illius/PRON dependet/VERB ./PUNCT et/CCONJ in/ADP libro/NOUN de/ADP ecclesiast./X dogmatibus/NOUN :/PUNCT solum/ADJ hominem/NOUN dicimus/VERB animam/NOUN substantivam/ADJ habere/VERB ,/PUNCT idest/PART per/ADP se/PRON vitalem/ADJ :/PUNCT brutorum/ADJ animas/NOUN cum/ADP corporibus/NOUN interire/VERB ./PUNCT aristoteles/PROPN etiam/ADV ,/PUNCT in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT dicit/VERB quod/SCONJ intellectiva/ADJ pars/NOUN animae/NOUN separatur/VERB ab/ADP aliis/PRON sicut/SCONJ incorruptibile/NOUN a/ADP corruptibili/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB positio/NOUN platonis/PROPN ,/PUNCT qui/PRON posuit/VERB etiam/ADV brutorum/ADJ animas/NOUN immortales/NOUN ./PUNCT videtur/VERB tamen/ADV posse/VERB probari/VERB brutorum/ADJ animas/NOUN esse/AUX immortales/ADJ ./PUNCT cuius/PRON enim/ADV est/AUX aliqua/PRON operatio/NOUN per/ADP se/PRON separatim/ADV ,/PUNCT et/CCONJ ipsum/PRON est/AUX per/ADP se/PRON subsistens/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ animae/NOUN sensitivae/ADJ in/ADP brutis/ADJ est/AUX aliqua/PRON operatio/NOUN per/ADP se/PRON in/ADP qua/PRON non/ADV communicat/VERB corpus/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART movere/VERB :/PUNCT nam/ADV movens/VERB componitur/VERB ex/ADP duobus/NUM ,/PUNCT quorum/PRON unum/NUM est/AUX movens/VERB et/CCONJ alterum/PRON est/AUX motum/VERB ;/PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ corpus/NOUN sit/AUX motum/VERB ,/PUNCT relinquitur/VERB quod/SCONJ anima/NOUN sola/ADJ sit/AUX movens/VERB ./PUNCT ergo/ADV est/AUX per/ADP se/PRON subsistens/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV potest/VERB per/ADP accidens/NOUN corrumpi/VERB ,/PUNCT corpore/NOUN corrupto/VERB :/PUNCT illa/PRON enim/ADV solum/ADV per/ADP accidens/NOUN corrumpuntur/VERB quae/PRON per/ADP se/PRON non/ADV habent/VERB esse/NOUN ./PUNCT per/ADP se/PRON autem/CCONJ non/ADV potest/VERB corrumpi/VERB :/PUNCT cum/SCONJ neque/CCONJ contrarium/ADJ habeat/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ sit/AUX ex/ADP contrariis/ADJ composita/VERB ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ sit/AUX omnino/ADV incorruptibilis/ADJ ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON etiam/ADV videbatur/VERB redire/VERB platonis/PROPN ratio/NOUN qua/PRON probabat/VERB omnem/PRON animam/NOUN esse/AUX immortalem/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ scilicet/ADV anima/NOUN est/AUX movens/VERB seipsum/PRON ;/PUNCT omne/PRON autem/CCONJ movens/VERB seipsum/PRON oportet/VERB esse/AUX immortale/ADJ ./PUNCT corpus/NOUN enim/ADV non/ADV moritur/VERB nisi/SCONJ abscedente/VERB eo/PRON a/ADP quo/PRON movebatur/VERB ;/PUNCT idem/PRON autem/CCONJ a/ADP seipso/PRON non/ADV potest/VERB discedere/VERB ;/PUNCT unde/ADV sequitur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ movens/VERB seipsum/PRON non/ADV possit/VERB mori/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV relinquebatur/VERB quod/SCONJ anima/NOUN omnis/PRON motiva/ADJ esset/AUX immortalis/ADJ ,/PUNCT etiam/ADV brutorum/NOUN ./PUNCT ideo/ADV autem/CCONJ hanc/PRON rationem/NOUN in/ADP idem/PRON redire/VERB diximus/VERB cum/ADP praemissa/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ cum/SCONJ ,/PUNCT secundum/ADP platonis/PROPN positionem/NOUN ,/PUNCT nihil/PRON moveat/VERB nisi/SCONJ motum/VERB ,/PUNCT illud/PRON quod/PRON est/AUX seipsum/PRON movens/VERB ,/PUNCT est/AUX per/ADP seipsum/PRON motivum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV habet/VERB aliquam/PRON operationem/NOUN per/ADP se/PRON ./PUNCT non/ADV solum/ADV autem/CCONJ in/ADP movendo/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV in/ADP sentiendo/VERB ponebat/VERB plato/PROPN animam/NOUN sensitivam/ADJ propriam/ADJ operationem/NOUN habere/VERB ./PUNCT dicebat/VERB enim/ADV quod/SCONJ sentire/VERB est/AUX motus/NOUN quidam/PRON ipsius/PRON animae/NOUN sentientis/VERB :/PUNCT et/CCONJ ipsa/PRON ,/PUNCT sic/ADV mota/VERB ,/PUNCT movebat/VERB corpus/NOUN ad/ADP sentiendum/VERB ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT definiens/VERB sensum/NOUN ,/PUNCT dicebat/VERB quod/SCONJ est/AUX motus/NOUN animae/NOUN per/ADP corpus/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ quae/PRON dicta/VERB sunt/AUX ,/PUNCT patet/VERB esse/AUX falsa/ADJ ./PUNCT non/ADV enim/ADV sentire/VERB est/VERB movere/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART moveri/VERB :/PUNCT nam/ADV ex/ADP potentia/NOUN sentiente/VERB fit/AUX animal/NOUN actu/NOUN sentiens/VERB per/ADP sensibilia/ADJ ,/PUNCT a/ADP quibus/PRON sensus/NOUN immutantur/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ potest/VERB dici/VERB similiter/ADV sensum/NOUN pati/VERB a/ADP sensibili/ADJ sicut/SCONJ patitur/VERB intellectus/NOUN ab/ADP intelligibili/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV sentire/VERB possit/VERB esse/AUX operatio/NOUN animae/NOUN absque/ADP corporeo/ADJ instrumento/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB intelligere/VERB :/PUNCT nam/ADV intellectus/NOUN apprehendit/VERB res/NOUN in/ADP abstractione/NOUN a/ADP materia/NOUN et/CCONJ materialibus/ADJ conditionibus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX individuationis/NOUN principia/NOUN ;/PUNCT non/PART autem/CCONJ sensus/NOUN ./PUNCT quod/PRON exinde/ADV apparet/VERB quia/SCONJ sensus/NOUN est/AUX particularium/ADJ ,/PUNCT intellectus/NOUN vero/NOUN universalium/NOUN ./PUNCT unde/ADV patet/VERB quod/SCONJ sensus/NOUN patiuntur/VERB a/ADP rebus/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ sunt/VERB in/ADP materia/NOUN :/PUNCT non/PART autem/CCONJ intellectus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ sunt/AUX abstractae/ADJ ./PUNCT passio/NOUN igitur/ADV intellectus/NOUN est/VERB absque/ADP materia/NOUN corporali/ADJ ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ passio/NOUN sensus/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT diversi/ADJ sensus/NOUN sunt/AUX susceptivi/ADJ diversorum/ADJ sensibilium/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ visus/NOUN colorum/NOUN ,/PUNCT auditus/NOUN sonorum/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ diversitas/NOUN manifeste/ADV ex/ADP dispositione/NOUN diversa/ADJ organorum/NOUN contingit/VERB :/PUNCT nam/ADV organum/NOUN visus/NOUN oportet/VERB esse/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP omnes/PRON colores/NOUN ,/PUNCT organum/NOUN auditus/NOUN ad/ADP omnes/PRON sonos/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ haec/PRON receptio/NOUN fieret/VERB absque/ADP organo/NOUN corporali/ADJ ,/PUNCT eadem/PRON potentia/NOUN esset/AUX omnium/PRON sensibilium/ADJ susceptiva/ADJ :/PUNCT nam/ADV virtus/NOUN immaterialis/ADJ se/PRON habet/VERB aequaliter/ADV ,/PUNCT quantum/ADV de/ADP se/PRON est/VERB ,/PUNCT ad/ADP omnes/PRON huiusmodi/ADV qualitates/NOUN ;/PUNCT unde/ADV intellectus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON non/ADV utitur/VERB organo/NOUN corporali/ADJ ,/PUNCT omnia/PRON sensibilia/ADJ cognoscit/VERB ./PUNCT sentire/VERB igitur/ADV non/ADV fit/VERB absque/ADP organo/NOUN corporeo/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT sensus/NOUN corrumpitur/VERB ab/ADP excellentia/NOUN sensibilium/ADJ :/PUNCT non/PART autem/CCONJ intellectus/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ qui/PRON intelligit/VERB altiora/ADJ intelligibilium/ADJ ,/PUNCT non/ADV minus/ADV poterit/VERB alia/PRON speculari/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV ./PUNCT alterius/PRON igitur/ADV generis/NOUN est/AUX passio/NOUN sensus/NOUN a/ADP sensibili/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ intellectus/NOUN ab/ADP intelligibili/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN quidem/ADV passio/NOUN fit/VERB absque/ADP organo/NOUN corporali/ADJ :/PUNCT passio/NOUN vero/NOUN sensus/NOUN cum/ADP organo/NOUN corporali/ADJ ,/PUNCT cuius/PRON harmonia/NOUN solvitur/VERB per/ADP sensibilium/ADJ excellentiam/NOUN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ plato/PROPN dixit/VERB ,/PUNCT animam/NOUN esse/AUX moventem/VERB seipsam/PRON ,/PUNCT certum/ADJ esse/AUX videtur/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/PRON circa/ADP corpora/NOUN apparet/VERB ./PUNCT nullum/PRON enim/ADV corpus/NOUN videtur/VERB movere/VERB nisi/SCONJ sit/AUX motum/VERB ./PUNCT unde/ADV plato/PROPN ponebat/VERB omne/PRON movens/VERB moveri/VERB ./PUNCT et/CCONJ quia/ADV non/ADV itur/VERB in/ADP infinitum/ADJ ut/SCONJ unumquodque/PRON motum/VERB ab/ADP alio/PRON moveatur/VERB ,/PUNCT ponebat/VERB primum/ADJ movens/VERB in/ADP unoquoque/PRON ordine/NOUN movere/VERB seipsum/PRON ./PUNCT et/CCONJ ex/ADP hoc/PRON sequebatur/VERB animam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX primum/ADJ movens/VERB in/ADP motibus/NOUN animalium/NOUN ,/PUNCT esse/AUX aliquod/PRON movens/VERB seipsum/PRON ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ,/PUNCT dupliciter/ADV :/PUNCT primo/NOUN quidem/PART ,/PUNCT quia/SCONJ probatum/VERB est/AUX quod/SCONJ omne/PRON quod/PRON movetur/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT est/AUX corpus/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ anima/NOUN non/ADV sit/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX ipsam/PRON moveri/VERB nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT secundo/NOUN quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ movens/VERB inquantum/SCONJ huiusmodi/PART sit/VERB actu/NOUN ,/PUNCT motum/VERB autem/CCONJ inquantum/SCONJ huiusmodi/PART sit/VERB in/ADP potentia/NOUN ;/PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ potest/VERB esse/VERB secundum/ADP idem/PRON actu/NOUN et/CCONJ potentia/NOUN :/PUNCT impossibile/ADJ erit/AUX quod/SCONJ idem/PRON secundum/ADP idem/PRON sit/AUX movens/VERB et/CCONJ motum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ oportet/VERB ,/PUNCT si/SCONJ aliquid/PRON dicitur/AUX movens/VERB seipsum/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ una/NUM pars/NOUN eius/PRON sit/AUX movens/VERB et/CCONJ alia/PRON pars/NOUN sit/AUX mota/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON modo/NOUN dicitur/VERB animal/NOUN movere/VERB seipsum/PRON :/PUNCT quia/SCONJ anima/NOUN est/AUX movens/VERB ,/PUNCT et/CCONJ corpus/NOUN est/AUX motum/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ plato/PROPN animam/NOUN non/ADV ponebat/VERB esse/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ uteretur/VERB nomine/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON proprie/ADV corporum/NOUN est/AUX ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV de/ADP hoc/PRON motu/NOUN proprie/ADV dicto/VERB intelligebat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ accipiebat/VERB motum/NOUN communius/ADV pro/ADP qualibet/PRON operatione/NOUN :/PUNCT prout/SCONJ etiam/ADV aristoteles/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ sentire/VERB et/CCONJ intelligere/VERB sunt/AUX motus/NOUN quidam/PRON ./PUNCT sic/ADV autem/CCONJ motus/NOUN non/ADV est/AUX actus/NOUN existentis/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ actus/NOUN perfecti/ADJ ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ dicebat/VERB animam/NOUN movere/VERB seipsam/PRON ,/PUNCT intendebat/VERB per/ADP hoc/PRON dicere/VERB quod/SCONJ ipsa/PRON operatur/VERB absque/ADP adminiculo/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT e/ADP contrario/ADJ ei/PRON quod/PRON accidit/VERB in/ADP aliis/PRON formis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON non/ADV agunt/VERB absque/ADP materia/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV calor/NOUN calefacit/VERB separatim/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ calidum/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON volebat/VERB concludere/VERB omnem/PRON animam/NOUN motivam/ADJ esse/AUX immortalem/ADJ :/PUNCT nam/ADV quod/PRON per/ADP se/PRON habet/VERB operationem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP se/PRON habet/VERB operationem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP se/PRON existentiam/NOUN habere/VERB potest/VERB ./PUNCT sed/CCONJ iam/ADV ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ operatio/NOUN animae/NOUN brutalis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/VERB sentire/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/VERB sine/ADP corpore/NOUN ./PUNCT multo/ADV autem/CCONJ magis/ADV hoc/PRON apparet/VERB in/ADP operatione/NOUN eius/PRON quod/PRON est/VERB appetere/VERB ./PUNCT nam/ADV omnia/PRON quae/PRON ad/ADP appetitum/NOUN sensitivae/ADJ partis/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT manifeste/ADV cum/ADP transmutatione/NOUN aliqua/PRON corporis/NOUN fiunt/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ passiones/NOUN animae/NOUN dicuntur/VERB ./PUNCT ex/ADP quibus/PRON sequitur/VERB quod/SCONJ nec/CCONJ ipsum/PRON movere/VERB sit/AUX operatio/NOUN animae/NOUN sensitivae/ADJ absque/ADP organo/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV movet/VERB anima/NOUN brutalis/ADJ nisi/SCONJ per/ADP sensum/NOUN et/CCONJ appetitum/NOUN ./PUNCT nam/ADV virtus/NOUN quae/PRON dicitur/AUX exequens/VERB motum/NOUN ,/PUNCT facit/VERB membra/NOUN esse/AUX obedientia/NOUN imperio/NOUN appetitus/NOUN :/PUNCT unde/ADV magis/ADV sunt/AUX virtutes/NOUN perficientes/VERB corpus/NOUN ad/ADP moveri/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ virtutes/NOUN moventes/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV patet/VERB quod/SCONJ nulla/PRON operatio/NOUN animae/NOUN brutalis/ADJ potest/VERB esse/VERB absque/ADP corpore/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON de/ADP necessitate/NOUN concludi/VERB potest/VERB quod/SCONJ anima/NOUN brutalis/ADJ cum/ADP corpore/NOUN intereat/VERB ./PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ incipiat/VERB cum/ADP corpore/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ eaedem/PRON res/NOUN inveniuntur/VERB et/CCONJ esse/VERB incipere/VERB et/CCONJ finem/NOUN essendi/VERB habere/VERB ,/PUNCT potest/VERB alicui/PRON videri/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON anima/NOUN humana/ADJ finem/NOUN essendi/VERB non/ADV habet/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ nec/CCONJ principium/NOUN essendi/VERB habuerit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ fuerit/VERB semper/ADV ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV videtur/VERB his/PRON rationibus/NOUN posse/VERB probari/VERB ./PUNCT nam/ADV illud/PRON quod/PRON nunquam/ADV esse/VERB desinet/VERB ,/PUNCT habet/VERB virtutem/NOUN ut/SCONJ sit/VERB semper/ADV ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ habet/VERB virtutem/NOUN ut/SCONJ sit/VERB semper/ADV nunquam/ADV de/ADP eo/PRON verum/ADJ est/AUX dicere/VERB non/ADV esse/VERB :/PUNCT quia/SCONJ quantum/ADV se/PRON extendit/VERB virtus/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT tantum/ADV res/NOUN durat/VERB in/ADP esse/NOUN ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ quod/PRON incoepit/VERB esse/VERB ,/PUNCT est/AUX aliquando/ADV verum/ADJ dicere/VERB non/ADV esse/VERB ./PUNCT quod/PRON igitur/ADV nunquam/ADV desinet/VERB esse/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ esse/VERB aliquando/ADV incipiet/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT veritas/NOUN intelligibilium/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ est/AUX incorruptibilis/ADJ ,/PUNCT ita/ADV ,/PUNCT quantum/ADV est/VERB de/ADP se/PRON ,/PUNCT est/AUX aeterna/ADJ :/PUNCT est/AUX enim/ADV necessaria/ADJ ;/PUNCT omne/PRON autem/CCONJ necessarium/ADJ est/AUX aeternum/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ quod/PRON necesse/ADJ est/AUX esse/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX non/ADV esse/VERB ./PUNCT ex/ADP incorruptibilitate/NOUN autem/CCONJ veritatis/NOUN intelligibilis/ADJ ostenditur/VERB anima/NOUN secundum/ADP esse/NOUN incorruptibilis/ADJ ./PUNCT pari/ADJ ergo/ADV ratione/NOUN ,/PUNCT ex/ADP eius/PRON aeternitate/NOUN potest/VERB probari/VERB animae/NOUN aeternitas/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT illud/PRON non/ADV est/AUX perfectum/ADJ cui/PRON plurimae/ADJ suarum/ADJ principalium/ADJ partium/NOUN desunt/VERB ./PUNCT patet/VERB autem/CCONJ principales/ADJ partes/NOUN universi/ADJ esse/AUX intellectuales/ADJ substantias/NOUN ,/PUNCT in/ADP quarum/PRON genere/NOUN ostensum/VERB est/AUX supra/ADP esse/VERB animas/NOUN humanas/ADJ ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV quotidie/ADV de/ADP novo/ADJ tot/PRON animae/NOUN humanae/ADJ esse/VERB incipiant/VERB quot/PRON homines/NOUN nascuntur/VERB ,/PUNCT patet/VERB quotidie/ADV universo/ADJ plurimas/ADJ principalium/ADJ partium/NOUN addi/VERB ,/PUNCT et/CCONJ plurimas/ADJ ei/PRON deesse/VERB ./PUNCT sequitur/VERB igitur/ADV universum/ADJ esse/AUX imperfectum/ADJ ./PUNCT quod/PRON est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT adhuc/ADV etiam/ADV quidam/PRON argumentantur/VERB ex/ADP auctoritate/NOUN sacrae/ADJ scripturae/NOUN ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV gen./X 1/NUM ,/PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN die/NOUN septimo/ADJ complevit/VERB opus/NOUN suum/ADJ quod/PRON fecerat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ requievit/VERB ab/ADP omni/PRON opere/NOUN quod/PRON patrarat/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV esset/VERB si/SCONJ quotidie/ADV novas/ADJ animas/NOUN faceret/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV de/ADP novo/ADJ animae/NOUN humanae/ADJ esse/VERB incipiunt/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ a/ADP principio/NOUN mundi/NOUN fuerunt/VERB ./PUNCT propter/ADP has/PRON ergo/ADV et/CCONJ similes/ADJ rationes/NOUN quidam/PRON ,/PUNCT aeternitatem/NOUN mundi/NOUN ponentes/VERB ,/PUNCT dixerunt/VERB animam/NOUN humanam/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ est/AUX incorruptibilis/ADJ ,/PUNCT ita/ADV et/CCONJ ab/ADP aeterno/ADJ fuisse/VERB ./PUNCT unde/ADV qui/PRON posuerunt/VERB animas/NOUN humanas/ADJ in/ADP sui/PRON multitudine/NOUN esse/AUX immortales/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART platonici/ADJ ,/PUNCT posuerunt/VERB easdem/PRON ab/ADP aeterno/ADJ fuisse/VERB ,/PUNCT et/CCONJ nunc/ADV quidem/ADV corporibus/NOUN uniri/VERB ,/PUNCT nunc/ADV autem/CCONJ a/ADP corporibus/NOUN absolvi/VERB ,/PUNCT hac/PRON vicissitudine/NOUN secundum/ADP determinata/VERB annorum/NOUN curricula/NOUN observata/VERB ./PUNCT qui/PRON vero/ADV posuerunt/VERB animas/NOUN humanas/ADJ esse/AUX immortales/ADJ secundum/ADP aliquid/PRON unum/NUM quod/PRON ex/ADP omnibus/PRON hominibus/NOUN manet/VERB post/ADP mortem/NOUN ,/PUNCT posuerunt/VERB hoc/PRON ipsum/PRON unum/NUM ab/ADP aeterno/ADJ fuisse/VERB :/PUNCT sive/CCONJ hoc/PRON sit/AUX intellectus/NOUN agens/VERB tantum/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ posuit/VERB alexander/PROPN sive/CCONJ ,/PUNCT cum/ADP eo/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ posuit/VERB averroes/PROPN ./PUNCT hoc/PRON etiam/ADV videntur/VERB sonare/VERB et/CCONJ aristotelis/PROPN verba/NOUN :/PUNCT nam/ADV ,/PUNCT de/ADP intellectu/NOUN loquens/VERB ,/PUNCT dicit/VERB ipsum/PRON non/ADV solum/ADV incorruptibilem/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV perpetuum/ADJ esse/AUX ./PUNCT quidam/PRON vero/ADV catholicam/ADJ fidem/NOUN profitentes/VERB ,/PUNCT platonicorum/ADJ doctrinis/NOUN imbuti/VERB ,/PUNCT viam/NOUN mediam/ADJ tenuerunt/VERB ./PUNCT quia/SCONJ enim/ADV ,/PUNCT secundum/ADP fidem/NOUN catholicam/ADJ ,/PUNCT nihil/PRON est/AUX aeternum/ADJ praeter/ADP deum/PROPN ,/PUNCT humanas/ADJ quidem/ADV animas/NOUN aeternas/NOUN non/ADV posuerunt/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ eas/PRON cum/ADP mundo/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ potius/ADV ante/ADP mundum/NOUN visibilem/ADJ ,/PUNCT creatas/VERB fuisse/AUX ,/PUNCT et/CCONJ tamen/PART eas/PRON de/ADP novo/ADJ corporibus/NOUN alligari/VERB ./PUNCT quam/PRON quidem/ADV positionem/NOUN primus/ADJ inter/ADP christianae/ADJ fidei/NOUN professores/NOUN origenes/PROPN posuisse/VERB invenitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ post/ADP eum/NOUN plures/NOUN ipsum/PRON sequentes/VERB ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV opinio/NOUN usque/ADP hodie/ADV apud/ADP haereticos/NOUN manet/VERB :/PUNCT quorum/PRON manichaei/NOUN eas/PRON etiam/ADV aeternas/NOUN asserunt/VERB ,/PUNCT cum/ADP platone/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ de/ADP corpore/NOUN ad/ADP corpus/NOUN transire/VERB ./PUNCT sed/CCONJ de/ADP facili/ADJ ostendi/VERB potest/VERB praemissas/VERB positiones/NOUN non/ADV esse/AUX veritate/NOUN subnixas/VERB ./PUNCT quod/SCONJ enim/ADV non/ADV sit/VERB unus/NUM omnium/PRON intellectus/NOUN possibilis/ADJ neque/CCONJ agens/VERB ,/PUNCT iam/ADV supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT unde/ADV restat/VERB contra/ADP istas/PRON positiones/NOUN procedere/VERB quae/PRON dicunt/VERB plures/ADJ animas/NOUN esse/AUX hominum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ tamen/ADV ponunt/VERB eas/PRON ante/ADP corpora/NOUN extitisse/VERB ,/PUNCT sive/CCONJ ab/ADP aeterno/ADJ sive/CCONJ a/ADP mundi/NOUN constitutione/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV videtur/VERB inconveniens/ADJ his/PRON rationibus/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV supra/ADP animam/NOUN uniri/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ formam/NOUN et/CCONJ actum/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT actus/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT licet/SCONJ sit/AUX naturaliter/ADV prior/ADJ potentia/NOUN ,/PUNCT tamen/ADV ,/PUNCT in/ADP uno/NUM et/CCONJ eodem/PRON ,/PUNCT tempore/NOUN est/AUX posterior/ADJ :/PUNCT movetur/VERB enim/ADV aliquid/PRON de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ./PUNCT prius/ADJ igitur/ADV fuit/AUX semen/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX potentia/NOUN vivum/ADJ ,/PUNCT quam/SCONJ esset/VERB anima/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX actus/NOUN vitae/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT unicuique/PRON formae/NOUN naturale/ADJ est/AUX propriae/ADJ materiae/NOUN uniri/VERB :/PUNCT alioquin/ADV constitutum/VERB ex/ADP forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN esset/AUX aliquid/PRON praeter/ADP naturam/NOUN ./PUNCT prius/ADV autem/CCONJ attribuitur/VERB unicuique/PRON quod/PRON convenit/VERB ei/PRON secundum/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ quod/PRON convenit/VERB ei/PRON praeter/ADP naturam/NOUN :/PUNCT quod/PRON enim/ADV convenit/VERB alicui/PRON praeter/ADP naturam/NOUN inest/VERB ei/PRON per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT quod/PRON autem/CCONJ convenit/VERB secundum/ADP naturam/NOUN inest/VERB ei/PRON per/ADP se/PRON ;/PUNCT quod/PRON autem/CCONJ per/ADP accidens/NOUN est/VERB ,/PUNCT semper/ADV posterius/ADJ est/AUX eo/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP se/PRON ./PUNCT animae/NOUN igitur/ADV prius/ADV convenit/VERB esse/AUX unitam/VERB corpori/NOUN quam/SCONJ esse/AUX a/ADP corpore/NOUN separatam/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV creata/VERB fuit/AUX ante/ADP corpus/NOUN cui/PRON unitur/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omnis/PRON pars/NOUN a/ADP suo/ADJ toto/PRON separata/VERB est/AUX imperfecta/ADJ ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ,/PUNCT est/AUX pars/NOUN speciei/NOUN humanae/ADJ ./PUNCT igitur/ADV ,/PUNCT existens/VERB per/ADP se/PRON absque/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT est/AUX imperfecta/ADJ ./PUNCT perfectum/VERB autem/CCONJ est/AUX prius/ADJ imperfecto/ADJ in/ADP rerum/NOUN naturalium/ADJ ordine/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV competit/VERB naturae/NOUN ordini/NOUN quod/SCONJ anima/NOUN fuerit/AUX prius/ADV creata/VERB a/ADP corpore/NOUN exuta/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ corpori/NOUN unita/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT si/SCONJ animae/NOUN sunt/AUX creatae/VERB absque/ADP corporibus/NOUN ,/PUNCT quaerendum/VERB est/AUX quomodo/ADV sint/AUX corporibus/NOUN unitae/VERB ./PUNCT aut/CCONJ enim/ADV hoc/PRON fuit/VERB violenter/ADV :/PUNCT aut/CCONJ per/ADP naturam/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ violenter/NOUN ;/PUNCT omne/PRON autem/CCONJ violentum/ADJ est/VERB contra/ADP naturam/NOUN :/PUNCT unio/NOUN igitur/ADV animae/NOUN ad/ADP corpus/NOUN est/VERB praeter/ADP naturam/NOUN ./PUNCT homo/NOUN igitur/ADV ,/PUNCT qui/PRON ex/ADP utroque/PRON componitur/VERB ,/PUNCT est/AUX quid/PRON innaturale/ADJ ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT substantiae/NOUN intellectuales/ADJ altioris/ADJ ordinis/NOUN sunt/AUX quam/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ ./PUNCT in/ADP corporibus/NOUN autem/CCONJ caelestibus/ADJ nihil/PRON invenitur/VERB violentum/ADJ neque/CCONJ contrarium/ADJ ./PUNCT multo/ADV igitur/PART minus/NOUN in/ADP substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ naturaliter/ADV animae/NOUN sunt/AUX corporibus/NOUN unitae/VERB ,/PUNCT naturaliter/ADV igitur/ADV animae/NOUN in/ADP sui/PRON creatione/NOUN appetierunt/VERB corporibus/NOUN uniri/VERB ./PUNCT appetitus/NOUN autem/CCONJ naturalis/ADJ statim/ADV prodit/VERB in/ADP actum/NOUN nisi/SCONJ sit/VERB aliquid/PRON impediens/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP motu/NOUN gravium/ADJ et/CCONJ levium/ADJ :/PUNCT natura/NOUN enim/ADV semper/ADV uno/NUM modo/NOUN operatur/VERB ./PUNCT statim/ADV igitur/ADV a/ADP principio/NOUN suae/ADJ creationis/NOUN fuissent/AUX corporibus/NOUN unitae/VERB nisi/SCONJ esset/VERB aliquid/PRON impediens/VERB ./PUNCT sed/CCONJ omne/PRON impediens/VERB executionem/NOUN naturalis/ADJ appetitus/NOUN ,/PUNCT est/AUX violentiam/NOUN inferens/VERB ./PUNCT per/ADP violentiam/NOUN igitur/ADV fuit/VERB quod/SCONJ animae/NOUN essent/AUX aliquo/PRON tempore/NOUN a/ADP corporibus/NOUN separatae/VERB ./PUNCT quod/PRON est/AUX inconveniens/ADJ ./PUNCT tum/CCONJ quia/SCONJ in/ADP illis/PRON substantiis/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB aliquid/PRON violentum/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT tum/CCONJ quia/SCONJ violentum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ quod/PRON est/VERB contra/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX prius/ADJ eo/PRON quod/PRON est/VERB secundum/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ totam/PRON speciem/NOUN consequens/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT cum/SCONJ unumquodque/PRON naturaliter/ADV appetat/VERB suam/ADJ perfectionem/NOUN ,/PUNCT materiae/NOUN est/AUX appetere/VERB formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/PART e/ADP converso/NOUN ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ comparatur/VERB ad/ADP corpus/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV unio/NOUN animae/NOUN ad/ADP corpus/NOUN fit/VERB per/ADP appetitum/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV per/ADP appetitum/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ utrumque/PRON est/AUX animae/NOUN naturale/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART uniri/VERB corpori/NOUN et/CCONJ esse/AUX a/ADP corpore/NOUN separatum/VERB ,/PUNCT pro/ADP diversis/ADJ temporibus/NOUN :/PUNCT -/PUNCT hoc/PRON videtur/VERB esse/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ ea/PRON quae/PRON naturaliter/ADV variantur/VERB circa/ADP subiectum/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX accidentia/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ iuventus/NOUN et/CCONJ senectus/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV uniri/VERB corpori/NOUN et/CCONJ separari/VERB a/ADP corpore/NOUN naturaliter/ADV circa/ADP animam/NOUN varietur/VERB ,/PUNCT erit/AUX accidens/NOUN animae/NOUN corpori/NOUN uniri/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV ex/ADP hac/PRON unione/NOUN homo/NOUN constitutus/VERB non/ADV erit/AUX ens/NOUN per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT omne/PRON illud/PRON cui/PRON accidit/VERB alteritas/NOUN aliqua/PRON secundum/ADP diversitatem/NOUN temporum/NOUN ,/PUNCT est/AUX subiectum/VERB caelesti/ADJ motui/NOUN ,/PUNCT quem/PRON sequitur/VERB totus/PRON temporis/NOUN cursus/NOUN ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ intellectuales/ADJ et/CCONJ incorporeae/ADJ ,/PUNCT inter/ADP quas/PRON sunt/VERB animae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT excedunt/VERB totum/PRON ordinem/NOUN corporum/NOUN ./PUNCT unde/ADV non/ADV possunt/VERB esse/AUX subiectae/VERB caelestibus/ADJ motibus/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT secundum/ADP diversa/ADJ tempora/NOUN ,/PUNCT naturaliter/ADV uniantur/VERB quandoque/ADV et/CCONJ separentur/VERB quandoque/ADV ,/PUNCT vel/CCONJ naturaliter/ADV nunc/PART hoc/NOUN ,/PUNCT nunc/ADV illud/PRON appetant/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ neque/CCONJ per/ADP violentiam/NOUN neque/CCONJ per/ADP naturam/NOUN corporibus/NOUN uniuntur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ spontanea/ADJ voluntate/NOUN :/PUNCT -/PUNCT hoc/PRON esse/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT nullus/PRON enim/ADV vult/VERB in/ADP statum/NOUN peiorem/ADJ venire/VERB nisi/SCONJ deceptus/VERB ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ separata/VERB est/AUX altioris/ADJ status/NOUN quam/SCONJ corpori/NOUN unita/VERB :/PUNCT et/CCONJ praecipue/NOUN secundum/ADP platonicos/NOUN qui/PRON dicunt/VERB quod/SCONJ ex/ADP unione/NOUN corporis/NOUN patitur/VERB oblivionem/NOUN eorum/PRON quae/PRON prius/ADV scivit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ retardatur/VERB a/ADP contemplatione/NOUN pura/ADJ veritatis/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV volens/VERB corpori/NOUN unitur/VERB nisi/SCONJ decepta/VERB ./PUNCT deceptionis/NOUN autem/CCONJ nulla/PRON in/ADP ea/PRON causa/NOUN potest/VERB existere/VERB :/PUNCT cum/SCONJ ponatur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP eos/PRON ,/PUNCT scientiam/NOUN omnem/PRON habere/VERB ./PUNCT nec/CCONJ posset/VERB dici/VERB quod/SCONJ iudicium/NOUN ex/ADP universali/ADJ scientia/NOUN procedens/VERB in/ADP particulari/ADJ eligibili/ADJ subvertatur/VERB propter/ADP passiones/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ accidit/VERB in/ADP incontinentibus/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ passiones/NOUN huiusmodi/ADV non/ADV sunt/VERB absque/ADP corporali/ADJ transmutatione/NOUN ;/PUNCT unde/ADV non/ADV possunt/VERB esse/VERB in/ADP anima/NOUN separata/VERB ./PUNCT relinquitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ anima/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ fuisset/VERB ante/ADP corpus/NOUN ,/PUNCT non/ADV uniretur/VERB corpori/NOUN propria/ADJ voluntate/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT omnis/PRON effectus/NOUN procedens/VERB ex/ADP concursu/NOUN duarum/NUM voluntatum/NOUN ad/ADP invicem/ADV non/ADV ordinatarum/VERB ,/PUNCT est/AUX effectus/NOUN casualis/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB cum/SCONJ aliquis/PRON ,/PUNCT intendens/VERB emere/VERB ,/PUNCT obviat/VERB in/ADP foro/NOUN creditori/NOUN illuc/ADV non/ADV ex/ADP condicto/VERB venienti/VERB ./PUNCT voluntas/NOUN autem/CCONJ propria/ADJ generantis/VERB ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON dependet/VERB generatio/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT non/ADV habet/VERB ordinem/NOUN cum/ADP voluntate/NOUN animae/NOUN separatae/VERB uniri/VERB volentis/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV absque/ADP utraque/PRON voluntate/NOUN unio/NOUN corporis/NOUN et/CCONJ animae/NOUN fieri/VERB non/ADV possit/VERB ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ sit/AUX casualis/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ita/ADV generatio/NOUN hominis/NOUN non/ADV est/VERB a/ADP natura/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ a/ADP casu/NOUN ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ sit/VERB ut/SCONJ in/ADP pluribus/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ rursus/ADV dicatur/VERB quod/SCONJ non/ADV ex/ADP natura/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ ex/ADP propria/ADJ voluntate/NOUN anima/NOUN corpori/NOUN unitur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP divina/NOUN ordinatione/NOUN :/PUNCT -/PUNCT hoc/PRON etiam/ADV non/ADV videtur/AUX conveniens/VERB ,/PUNCT si/SCONJ animae/NOUN ante/ADP corpora/NOUN fuerunt/AUX creatae/VERB ./PUNCT unumquodque/PRON enim/ADV deus/PROPN instituit/VERB secundum/ADP convenientem/VERB modum/NOUN suae/ADJ naturae/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ gen./X 1/NUM ,/PUNCT de/ADP singulis/ADJ creatis/VERB dicitur/VERB ,/PUNCT videns/VERB deus/PROPN quod/SCONJ esset/AUX bonum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ simul/PART de/ADP omnibus/NOUN ,/PUNCT vidit/VERB deus/PROPN cuncta/PRON quae/PRON fecerat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ erant/AUX valde/ADV bona/ADJ ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV animas/NOUN creavit/VERB a/ADP corporibus/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT oportet/VERB dicere/VERB quod/SCONJ hic/PRON modus/NOUN essendi/VERB sit/AUX convenientior/VERB naturae/NOUN earum/PRON ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ ad/ADP ordinationem/NOUN divinae/ADJ bonitatis/NOUN pertinens/VERB res/NOUN ad/ADP inferiorem/ADJ statum/NOUN reducere/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV ad/ADP meliorem/ADJ promovere/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ex/ADP divina/NOUN ordinatione/NOUN factum/VERB fuisset/AUX quod/SCONJ anima/NOUN corpori/NOUN uniretur/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT non/ADV pertinet/VERB ad/ADP ordinem/NOUN divinae/ADJ sapientiae/NOUN cum/ADP superiorum/ADJ detrimento/NOUN ea/PRON quae/PRON sunt/AUX infima/ADJ nobilitare/VERB ./PUNCT infima/ADJ autem/CCONJ in/ADP rerum/NOUN ordine/NOUN sunt/AUX corpora/NOUN generabilia/ADJ et/CCONJ corruptibilia/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV fuisset/AUX conveniens/VERB ordini/NOUN divinae/ADJ sapientiae/NOUN ,/PUNCT ad/ADP nobilitandum/VERB humana/ADJ corpora/NOUN ,/PUNCT animas/NOUN praeexistentes/VERB eis/PRON unire/VERB :/PUNCT cum/SCONJ hoc/PRON sine/ADP detrimento/NOUN earum/PRON esse/VERB non/ADV possit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ origenes/PROPN considerans/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ poneret/VERB animas/NOUN humanas/ADJ a/ADP principio/NOUN fuisse/AUX creatas/VERB ,/PUNCT dixit/VERB quod/SCONJ ordinatione/NOUN divina/NOUN animae/NOUN corporibus/NOUN sunt/AUX unitae/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP earum/PRON poenam/NOUN ./PUNCT nam/ADV ante/ADP corpora/NOUN eas/PRON peccasse/VERB existimavit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ pro/ADP quantitate/NOUN peccati/NOUN corporibus/NOUN nobilioribus/ADJ vel/CCONJ minus/ADV nobilibus/ADJ eas/PRON esse/AUX ,/PUNCT quasi/ADV quibusdam/PRON carceribus/NOUN ,/PUNCT inclusas/VERB ./PUNCT sed/CCONJ haec/PRON positio/NOUN stare/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT poena/NOUN enim/ADV bono/NOUN naturae/NOUN adversatur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP hoc/PRON dicitur/VERB mala/ADJ ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV unio/NOUN animae/NOUN et/CCONJ corporis/NOUN est/AUX quoddam/PRON poenale/ADJ ,/PUNCT non/ADV est/AUX bonum/NOUN naturae/NOUN ./PUNCT quod/PRON est/AUX impossibile/ADJ :/PUNCT est/AUX enim/ADV intentum/VERB per/ADP naturam/NOUN ;/PUNCT nam/ADV ad/ADP hoc/PRON naturalis/ADJ generatio/NOUN terminatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ iterum/ADV sequeretur/VERB quod/X esse/VERB hominem/NOUN non/ADV esset/AUX bonum/NOUN secundum/ADP naturam/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ tamen/ADV gen./X 1-31/NUM dicatur/VERB ,/PUNCT post/ADP hominis/NOUN creationem/NOUN ,/PUNCT vidit/VERB deus/PROPN cuncta/PRON quae/PRON fecerat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ erant/AUX valde/ADV bona/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ex/ADP malo/NOUN non/ADV provenit/VERB bonum/NOUN nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV propter/ADP peccatum/NOUN animae/NOUN separatae/VERB hoc/PRON constitutum/VERB est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN corpori/NOUN uniatur/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ hoc/PRON sit/AUX quoddam/PRON bonum/NOUN ,/PUNCT per/ADP accidens/NOUN erit/VERB ./PUNCT casuale/ADJ igitur/ADV fuit/AUX quod/SCONJ homo/NOUN fieret/VERB ./PUNCT quod/PRON derogat/VERB divinae/ADJ sapientiae/NOUN ,/PUNCT de/ADP qua/PRON dicitur/VERB ,/PUNCT sap./X 11-21/NUM ,/PUNCT quod/SCONJ omnia/PRON in/ADP numero/NOUN ,/PUNCT pondere/NOUN et/CCONJ mensura/NOUN instituit/VERB ./PUNCT adhuc/ADV autem/CCONJ et/CCONJ hoc/PRON repugnat/VERB manifeste/ADV apostolicae/ADJ doctrinae/NOUN ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV rom./X 9/NUM de/ADP iacob/PROPN et/CCONJ esau/PROPN ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ nondum/ADV nati/VERB essent/AUX aut/CCONJ aliquid/PRON boni/ADJ aut/CCONJ mali/NOUN egissent/VERB ,/PUNCT dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ maior/ADJ serviet/VERB minori/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ,/PUNCT antequam/SCONJ hoc/PRON verbum/NOUN diceretur/VERB ,/PUNCT aliquid/PRON eorum/PRON animae/NOUN peccaverant/VERB :/PUNCT cum/SCONJ tamen/ADV hoc/PRON post/ADP eorum/PRON conceptionem/NOUN dictum/VERB fuerit/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB gen./X 25-23/NUM ./PUNCT sunt/VERB autem/CCONJ supra/ADP ,/PUNCT cum/SCONJ de/ADP distinctione/NOUN rerum/NOUN ageretur/VERB ,/PUNCT plura/ADJ contra/ADP origenis/PROPN positionem/NOUN inducta/VERB ,/PUNCT quae/PRON etiam/ADV hic/ADV possent/VERB assumi/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT eis/PRON praetermissis/VERB ,/PUNCT ad/ADP alia/PRON transeundum/VERB est/AUX ./PUNCT item/PART ./PUNCT necesse/ADJ est/AUX dicere/VERB quod/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ aut/CCONJ indigeat/VERB sensibus/NOUN :/PUNCT aut/CCONJ non/PART ./PUNCT videtur/VERB autem/CCONJ manifeste/ADV per/ADP id/PRON quod/PRON experimur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ indigeat/VERB sensibus/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ qui/PRON caret/VERB sensu/NOUN aliquo/PRON ,/PUNCT non/ADV habet/VERB scientiam/NOUN de/ADP sensibilibus/ADJ quae/PRON cognoscuntur/VERB per/ADP sensum/NOUN illum/PRON ;/PUNCT sicut/SCONJ caecus/NOUN natus/VERB nullam/PRON scientiam/NOUN habet/VERB nec/CCONJ aliquid/PRON intelligit/VERB de/ADP coloribus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ praeterea/ADV ,/PUNCT si/SCONJ non/ADV sunt/AUX necessarii/ADJ humanae/ADJ animae/NOUN sensus/NOUN ad/ADP intelligendum/VERB ,/PUNCT non/ADV inveniretur/VERB in/ADP homine/NOUN aliquis/PRON ordo/NOUN sensitivae/ADJ et/CCONJ intellectivae/ADJ cognitionis/NOUN ./PUNCT cuius/PRON contrarium/ADJ experimur/VERB :/PUNCT nam/ADV ex/ADP sensibus/NOUN fiunt/VERB in/ADP nobis/PRON memoriae/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON experimenta/NOUN de/ADP rebus/NOUN accipimus/VERB ,/PUNCT per/ADP quae/PRON ad/ADP comprehendendum/VERB universalia/ADJ scientiarum/NOUN et/CCONJ artium/NOUN principia/NOUN pervenimus/VERB ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV anima/NOUN humana/ADJ ad/ADP intelligendum/VERB sensibus/NOUN indiget/VERB ;/PUNCT natura/NOUN autem/CCONJ nulli/PRON deficit/VERB in/ADP necessariis/NOUN ad/ADP propriam/ADJ operationem/NOUN explendam/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ animalibus/NOUN habentibus/VERB animam/NOUN sensitivam/ADJ et/CCONJ motivam/NOUN ,/PUNCT dat/VERB convenientia/VERB organa/NOUN sensus/NOUN et/CCONJ motus/NOUN :/PUNCT non/ADV fuisset/AUX anima/NOUN humana/ADJ sine/ADP necessariis/ADJ adminiculis/NOUN sensuum/NOUN instituta/VERB ./PUNCT sensus/NOUN autem/CCONJ non/ADV operantur/VERB sine/ADP organis/NOUN corporeis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV fuit/AUX instituta/VERB anima/NOUN sine/ADP organis/NOUN corporeis/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ anima/NOUN humana/ADJ non/ADV indiget/VERB sensibus/NOUN ad/ADP intelligendum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON dicitur/AUX absque/ADP corpore/NOUN fuisse/AUX creata/VERB ;/PUNCT oportet/VERB dicere/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT antequam/SCONJ corpori/NOUN uniretur/VERB ,/PUNCT omnium/PRON scientiarum/NOUN veritates/NOUN intelligebat/VERB per/ADP seipsam/PRON ./PUNCT quod/PRON et/CCONJ platonici/ADJ concesserunt/VERB ,/PUNCT dicentes/VERB ideas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX formae/NOUN rerum/NOUN intelligibiles/ADJ separatae/VERB secundum/ADP platonis/PROPN sententiam/NOUN ,/PUNCT causam/NOUN scientiae/NOUN esse/AUX :/PUNCT unde/ADV anima/NOUN separata/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ nullum/PRON impedimentum/NOUN adesset/VERB ,/PUNCT plenarie/ADV omnium/PRON scientiarum/NOUN cognitionem/NOUN accipiebat/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV dicere/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT dum/SCONJ corpori/NOUN unitur/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ inveniatur/AUX ignorans/VERB ,/PUNCT oblivionem/NOUN praehabitae/VERB scientiae/NOUN patiatur/VERB ./PUNCT quod/PRON etiam/ADV platonici/ADJ confitentur/VERB :/PUNCT huius/PRON rei/NOUN signum/NOUN esse/AUX dicentes/VERB quod/SCONJ quilibet/PRON ,/PUNCT quantumcumque/ADV ignoret/VERB ,/PUNCT ordinate/ADV interrogatus/VERB de/ADP his/PRON quae/PRON in/ADP scientiis/NOUN traduntur/VERB ,/PUNCT veritatem/NOUN respondet/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ aliquis/PRON iam/ADV oblito/VERB aliquorum/PRON quae/PRON prius/ADV scivit/VERB ,/PUNCT seriatim/ADV proponit/VERB ea/PRON quae/PRON prius/ADV fuerat/AUX oblitus/VERB ,/PUNCT in/ADP eorum/PRON memoriam/NOUN ipsum/PRON reducit/VERB ./PUNCT ex/ADP quo/PRON etiam/ADV sequebatur/VERB quod/SCONJ discere/VERB non/ADV esset/AUX aliud/PRON quam/SCONJ reminisci/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV ex/ADP hac/PRON positione/NOUN de/ADP necessitate/NOUN concluditur/VERB quod/SCONJ unio/NOUN corporis/NOUN animae/NOUN praestet/VERB intelligentiae/NOUN impedimentum/NOUN ./PUNCT nulli/PRON autem/CCONJ rei/NOUN natura/NOUN adiungit/VERB aliquid/PRON propter/ADP quod/SCONJ sua/ADJ operatio/NOUN impediatur/VERB :/PUNCT sed/CCONJ magis/PART ea/NOUN per/ADP quae/PRON fiat/AUX convenientior/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV erit/AUX unio/NOUN corporis/NOUN et/CCONJ animae/NOUN naturalis/ADJ ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV homo/NOUN non/ADV erit/AUX res/NOUN naturalis/ADJ ,/PUNCT nec/CCONJ eius/PRON generatio/NOUN naturalis/NOUN ./PUNCT quae/PRON patet/VERB esse/AUX falsa/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ultimus/ADJ finis/NOUN rei/NOUN cuiuslibet/PRON est/AUX illud/PRON ad/ADP quod/PRON res/NOUN pervenire/VERB nititur/VERB per/ADP suas/ADJ operationes/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ per/ADP omnes/PRON proprias/ADJ operationes/NOUN ordinatas/VERB et/CCONJ rectas/VERB homo/NOUN pervenire/VERB nititur/VERB in/ADP veritatis/NOUN contemplationem/NOUN :/PUNCT nam/ADV operationes/NOUN virtutum/NOUN activarum/ADJ sunt/AUX quaedam/PRON praeparationes/NOUN et/CCONJ dispositiones/NOUN ad/ADP virtutes/NOUN contemplativas/ADJ ./PUNCT finis/NOUN igitur/ADV hominis/NOUN est/AUX pervenire/VERB ad/ADP contemplationem/NOUN veritatis/NOUN ./PUNCT propter/ADP hoc/PRON igitur/ADV anima/NOUN est/AUX unita/VERB corpori/NOUN :/PUNCT quod/PRON est/VERB esse/VERB hominem/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ unitur/VERB corpori/NOUN ,/PUNCT scientiam/NOUN habitam/VERB perdit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV ei/PRON unitur/VERB ut/SCONJ scientiam/NOUN acquirat/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ aliquis/PRON scientiarum/NOUN ignarus/ADJ de/ADP his/PRON quae/PRON ad/ADP scientias/NOUN pertinent/VERB interrogetur/VERB ,/PUNCT non/ADV respondebit/VERB veritatem/NOUN nisi/SCONJ de/ADP universalibus/ADJ principiis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON nullus/PRON ignorat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ sunt/AUX ab/ADP omnibus/PRON eodem/PRON modo/NOUN et/CCONJ naturaliter/ADV cognita/VERB ./PUNCT postmodum/ADV autem/CCONJ ordinate/ADV interrogatus/VERB ,/PUNCT respondebit/VERB veritatem/NOUN de/ADP his/PRON quae/PRON sunt/AUX propinqua/ADJ principiis/NOUN ,/PUNCT habito/VERB respectu/NOUN ad/ADP principia/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV deinceps/ADV quousque/ADV virtutem/NOUN primorum/ADJ principiorum/NOUN ad/ADP ea/PRON de/ADP quibus/PRON interrogatur/VERB ,/PUNCT applicare/VERB potest/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON igitur/ADV manifeste/ADV apparet/VERB quod/SCONJ per/ADP principia/NOUN prima/ADJ ,/PUNCT in/ADP eo/PRON qui/PRON interrogatur/VERB ,/PUNCT causatur/VERB cognitio/NOUN de/ADP novo/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV prius/ADV habitae/VERB notitiae/NOUN reminiscitur/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT si/SCONJ ita/ADV esset/AUX animae/NOUN naturalis/ADJ cognitio/NOUN conclusionum/NOUN sicut/SCONJ principiorum/NOUN ,/PUNCT eadem/PRON esset/VERB sententia/NOUN apud/ADP omnes/PRON de/ADP conclusionibus/NOUN sicut/SCONJ de/ADP principiis/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ quae/PRON sunt/AUX naturalia/ADJ ,/PUNCT sunt/AUX eadem/PRON apud/ADP omnes/PRON ./PUNCT non/ADV est/VERB autem/CCONJ apud/ADP omnes/PRON eadem/PRON sententia/NOUN de/ADP conclusionibus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV de/ADP principiis/NOUN ./PUNCT patet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ cognitio/NOUN principiorum/NOUN est/AUX nobis/PRON naturalis/ADJ ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ conclusionum/NOUN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ non/ADV est/AUX naturale/ADJ nobis/PRON ,/PUNCT acquirimus/VERB per/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX naturale/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV in/ADP exterioribus/ADJ per/ADP manus/NOUN instituimus/VERB omnia/PRON artificialia/ADJ ./PUNCT non/ADV ergo/ADV conclusionum/NOUN scientia/NOUN est/VERB in/ADP nobis/PRON nisi/SCONJ ex/ADP principiis/NOUN acquisita/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT cum/SCONJ natura/NOUN semper/ADV ordinetur/VERB ad/ADP unum/NUM ,/PUNCT unius/NUM virtutis/NOUN oportet/VERB esse/AUX naturaliter/ADV unum/NUM obiectum/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ visus/NOUN colorem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ auditus/NOUN sonum/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV cum/SCONJ sit/AUX una/NUM vis/NOUN ,/PUNCT est/AUX eius/PRON unum/NUM naturale/ADJ obiectum/NOUN ,/PUNCT cuius/PRON per/ADP se/PRON et/CCONJ naturaliter/ADV cognitionem/NOUN habet/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ oportet/VERB esse/AUX id/PRON sub/ADP quo/PRON comprehenduntur/VERB omnia/PRON ab/ADP intellectu/NOUN cognita/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ sub/ADP colore/NOUN comprehenduntur/VERB omnes/PRON colores/NOUN ,/PUNCT qui/PRON sunt/AUX per/ADP se/PRON visibiles/ADJ ./PUNCT quod/PRON non/ADV est/AUX aliud/PRON quam/SCONJ ens/NOUN ./PUNCT naturaliter/ADV igitur/ADV intellectus/NOUN noster/ADJ cognoscit/VERB ens/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/AUX per/ADP se/PRON entis/NOUN inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ;/PUNCT in/ADP qua/PRON cognitione/NOUN fundatur/VERB primorum/ADJ principiorum/NOUN notitia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ non/ADV esse/VERB simul/ADV affirmare/VERB et/CCONJ negare/VERB ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV ./PUNCT haec/PRON igitur/ADV sola/ADJ principia/NOUN intellectus/NOUN noster/ADJ naturaliter/ADV cognoscit/VERB ,/PUNCT conclusiones/NOUN autem/CCONJ per/ADP ipsa/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ per/ADP colorem/NOUN cognoscit/VERB visus/NOUN tam/ADV communia/ADJ quam/CCONJ sensibilia/ADJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT id/PRON quod/PRON per/ADP sensum/NOUN in/ADP nobis/PRON acquiritur/VERB ,/PUNCT non/ADV infuit/VERB animae/NOUN ante/ADP corpus/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ipsorum/PRON principiorum/NOUN cognitio/NOUN in/ADP nobis/PRON ex/ADP sensibilibus/ADJ causatur/VERB :/PUNCT nisi/SCONJ enim/ADV aliquod/PRON totum/PRON sensu/NOUN percepissemus/VERB ,/PUNCT non/ADV possemus/VERB intelligere/VERB quod/SCONJ totum/PRON esset/AUX maius/ADJ parte/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ caecus/NOUN natus/VERB aliquid/PRON percipit/VERB de/ADP coloribus/NOUN ./PUNCT ergo/ADV nec/CCONJ ipsorum/PRON principiorum/NOUN cognitio/NOUN affuit/VERB animae/NOUN ante/ADP corpus/NOUN ./PUNCT multo/ADV igitur/PART minus/NOUN aliorum/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV firma/ADJ est/AUX platonis/PROPN ratio/NOUN quod/SCONJ anima/NOUN fuit/VERB antequam/SCONJ corpori/NOUN uniretur/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ omnes/PRON animae/NOUN praeextiterunt/VERB corporibus/NOUN quibus/PRON uniuntur/VERB ,/PUNCT consequens/VERB videtur/AUX quod/SCONJ eadem/PRON anima/NOUN secundum/ADP vicissitudinem/NOUN temporum/NOUN diversis/ADJ corporibus/NOUN uniatur/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV aperte/ADV consequitur/VERB ponentes/VERB aeternitatem/NOUN mundi/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV generatio/NOUN hominum/NOUN est/AUX sempiterna/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB infinita/ADJ corpora/NOUN humana/ADJ generari/VERB et/CCONJ corrumpi/VERB secundum/ADP totum/PRON temporis/NOUN decursum/NOUN ./PUNCT aut/CCONJ ergo/ADV oportebit/VERB dicere/VERB animas/NOUN praeextitisse/VERB actu/NOUN infinitas/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ singulae/ADJ animae/NOUN singulis/ADJ corporibus/NOUN uniuntur/VERB :/PUNCT aut/CCONJ oportebit/VERB dicere/VERB ,/PUNCT si/SCONJ animae/NOUN sunt/AUX finitae/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ eaedem/PRON uniantur/VERB nunc/ADV his/PRON ,/PUNCT nunc/ADV illis/PRON corporibus/NOUN ./PUNCT idem/PRON autem/CCONJ videtur/VERB sequi/VERB si/SCONJ ponantur/VERB animae/NOUN praefuisse/VERB corporibus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ tamen/ADV generatio/NOUN non/ADV sit/AUX aeterna/ADJ ./PUNCT etsi/SCONJ enim/ADV ponatur/VERB humana/ADJ generatio/NOUN non/ADV semper/ADV fuisse/VERB ,/PUNCT tamen/ADV nulli/PRON dubium/ADJ est/AUX quin/SCONJ secundum/ADP naturam/NOUN in/ADP infinitum/ADJ possit/VERB durare/VERB :/PUNCT sic/ADV enim/ADV est/AUX unusquisque/PRON naturaliter/ADV institutus/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN impediatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ est/AUX ab/ADP alio/PRON generatus/VERB ,/PUNCT ita/ADV possit/VERB alium/PRON generare/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ esset/AUX impossibile/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ ,/PUNCT animabus/NOUN existentibus/VERB finitis/VERB ,/PUNCT una/NUM pluribus/ADJ corporibus/NOUN uniri/VERB non/ADV possit/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ plures/ADJ ponentium/VERB animas/NOUN ante/ADP corpora/NOUN ,/PUNCT ponunt/VERB transitum/NOUN animae/NOUN de/ADP corpore/NOUN in/ADP corpus/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV animae/NOUN ante/ADP corpora/NOUN praeextiterunt/VERB ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ sit/AUX impossibile/ADJ unam/NUM animam/NOUN diversis/ADJ corporibus/NOUN uniri/VERB ,/PUNCT sic/ADV patet/VERB ./PUNCT animae/NOUN enim/ADV humanae/ADJ non/ADV differunt/VERB specie/NOUN ab/ADP invicem/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ numero/NOUN solo/ADJ :/PUNCT alioquin/ADV et/CCONJ homines/NOUN specie/NOUN differrent/VERB ./PUNCT differentia/NOUN autem/CCONJ secundum/ADP numerum/NOUN est/VERB secundum/ADP principia/NOUN materialia/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV diversitatem/NOUN animarum/NOUN secundum/ADP aliquid/PRON materiale/ADJ sumi/VERB ./PUNCT non/PART autem/CCONJ ita/ADV quod/SCONJ ipsius/PRON animae/NOUN sit/AUX materia/NOUN pars/NOUN :/PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV supra/ADP quod/SCONJ est/VERB substantia/NOUN intellectualis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ nulla/PRON talis/PRON substantia/NOUN materiam/NOUN habet/VERB ./PUNCT relinquitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ secundum/ADP ordinem/NOUN ad/ADP diversas/ADJ materias/NOUN quibus/PRON animae/NOUN uniuntur/VERB ,/PUNCT diversitas/NOUN et/CCONJ pluralitas/NOUN animarum/NOUN sumatur/VERB ,/PUNCT eo/PRON modo/NOUN quo/PRON supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV sunt/VERB diversa/ADJ corpora/NOUN ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ habeant/VERB diversas/ADJ animas/NOUN sibi/PRON unitas/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV una/NUM pluribus/ADJ unitur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX supra/ADP animam/NOUN uniri/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ formam/NOUN ./PUNCT formas/NOUN autem/CCONJ oportet/VERB esse/AUX propriis/ADJ materiis/NOUN proportionatas/VERB :/PUNCT cum/SCONJ se/PRON habeant/VERB ad/ADP invicem/ADV sicut/SCONJ potentia/NOUN et/CCONJ actus/NOUN ;/PUNCT proprius/ADJ enim/ADV actus/NOUN propriae/ADJ potentiae/NOUN respondet/VERB ./PUNCT non/ADV ergo/ADV una/NUM anima/NOUN pluribus/ADJ corporibus/NOUN unitur/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT virtutem/NOUN motoris/NOUN oportet/VERB esse/AUX suo/ADJ mobili/ADJ proportionatam/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV quaecumque/PRON virtus/NOUN movet/VERB quodcumque/PRON mobile/ADJ ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT etsi/SCONJ non/ADV sit/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ non/ADV sit/AUX motor/NOUN ipsius/PRON :/PUNCT animatum/VERB enim/ADV ab/ADP inanimato/ADJ distinguimus/VERB sensu/NOUN et/CCONJ motu/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV secundum/ADP diversitatem/NOUN corporum/NOUN esse/VERB diversitatem/NOUN animarum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP his/PRON quae/PRON generantur/VERB et/CCONJ corrumpuntur/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX per/ADP generationem/NOUN reiterari/VERB idem/PRON numero/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ enim/ADV generatio/NOUN et/CCONJ corruptio/NOUN sit/AUX motus/NOUN in/ADP substantiam/NOUN ,/PUNCT in/ADP his/PRON quae/PRON generantur/VERB et/CCONJ corrumpuntur/VERB non/ADV manet/VERB substantia/NOUN eadem/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ manet/VERB in/ADP his/PRON quae/PRON secundum/ADP locum/NOUN moventur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ una/NUM anima/NOUN diversis/ADJ corporibus/NOUN generatis/VERB unitur/VERB successive/ADV ,/PUNCT redibit/VERB idem/PRON numero/NOUN homo/NOUN per/ADP generationem/NOUN ./PUNCT quod/PRON platoni/PROPN de/ADP necessitate/NOUN sequitur/VERB ,/PUNCT qui/PRON dixit/VERB hominem/NOUN esse/AUX animam/NOUN corpore/NOUN indutam/VERB ./PUNCT sequitur/VERB etiam/ADV et/CCONJ aliis/PRON quibuscumque/PRON :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ unitas/NOUN rei/NOUN sequatur/VERB formam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ esse/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ illa/PRON sint/AUX unum/NUM numero/ADV quorum/PRON est/AUX forma/NOUN numero/ADV una/NUM ./PUNCT non/ADV igitur/ADV est/AUX possibile/ADJ unam/NUM animam/NOUN diversis/ADJ corporibus/NOUN uniri/VERB ./PUNCT ex/ADP quo/PRON etiam/ADV sequitur/VERB quod/SCONJ nec/CCONJ animae/NOUN fuerunt/VERB ante/ADP corpora/NOUN ./PUNCT huic/PRON autem/CCONJ veritati/NOUN catholicae/ADJ fidei/NOUN sententia/NOUN concordat/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV in/ADP psalmo/NOUN :/PUNCT qui/PRON finxit/VERB singillatim/ADV corda/NOUN eorum/PRON :/PUNCT quia/SCONJ scilicet/ADV unicuique/PRON seorsum/ADV deus/PROPN animam/NOUN fecit/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ simul/ADV omnes/PRON creavit/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ unam/NUM diversis/ADJ corporibus/NOUN adiunxit/VERB ./PUNCT hinc/ADV etiam/ADV in/ADP libro/NOUN de/ADP ecclesiast./X dogmatibus/NOUN dicitur/VERB :/PUNCT animas/NOUN hominum/NOUN dicimus/VERB non/ADV esse/VERB ab/ADP initio/NOUN inter/ADP ceteras/PRON intellectuales/ADJ naturas/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ simul/ADV creatas/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ origenes/PROPN fingit/VERB ./PUNCT solutio/NOUN rationum/NOUN praemissarum/VERB ./PUNCT rationes/NOUN autem/CCONJ quibus/PRON probatur/VERB animas/NOUN ab/ADP aeterno/ADJ fuisse/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ saltem/ADV corporibus/NOUN praeextitisse/VERB ,/PUNCT facile/ADJ est/AUX solvere/VERB ./PUNCT quod/PRON enim/ADV primo/ADV dicitur/VERB ,/PUNCT animam/NOUN habere/VERB virtutem/NOUN ut/SCONJ sit/VERB semper/ADV ,/PUNCT concedi/VERB oportet/VERB :/PUNCT sed/CCONJ sciendum/VERB quod/SCONJ virtus/NOUN et/CCONJ potentia/NOUN rei/NOUN non/ADV se/PRON extendit/VERB ad/ADP id/PRON quod/PRON fuit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB vel/CCONJ erit/VERB ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ in/ADP praeteritis/VERB possibilitas/NOUN locum/NOUN non/ADV habet/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ anima/NOUN habet/VERB virtutem/NOUN ut/SCONJ sit/VERB semper/ADV ,/PUNCT potest/VERB concludi/VERB quod/SCONJ semper/ADV fuerit/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ semper/ADV erit/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ex/ADP virtute/NOUN non/ADV sequitur/VERB id/PRON ad/ADP quod/PRON est/VERB virtus/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ supposita/VERB virtute/NOUN ./PUNCT quamvis/SCONJ igitur/ADV anima/NOUN habeat/VERB virtutem/NOUN ut/SCONJ sit/VERB semper/ADV ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV potest/VERB concludi/VERB quod/SCONJ anima/NOUN sit/VERB semper/ADV ,/PUNCT nisi/SCONJ postquam/SCONJ hanc/PRON virtutem/NOUN accepit/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ sumatur/VERB quod/SCONJ hanc/PRON virtutem/NOUN ab/ADP aeterno/ADJ habuerit/VERB ,/PUNCT erit/AUX petitum/VERB id/PRON quod/PRON oportebit/VERB probari/VERB ,/PUNCT scilicet/PART quod/PRON fuerit/VERB ab/ADP aeterno/ADJ ./PUNCT quod/PRON vero/ADV secundo/ADV obiicitur/VERB ,/PUNCT de/ADP aeternitate/NOUN veritatis/NOUN ,/PUNCT quam/PRON intelligit/VERB anima/NOUN ,/PUNCT considerare/VERB oportet/VERB quod/SCONJ intellectae/VERB veritatis/NOUN aeternitas/NOUN potest/VERB intelligi/VERB dupliciter/ADV :/PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP id/NOUN quod/PRON intelligitur/VERB ;/PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP id/NOUN quo/PRON intelligitur/VERB ./PUNCT et/CCONJ si/SCONJ quidem/ADV veritas/NOUN intellecta/VERB sit/AUX aeterna/ADJ quantum/ADV ad/ADP id/PRON quod/PRON intelligitur/VERB ,/PUNCT sequetur/VERB aeternitas/NOUN rei/NOUN quae/PRON intelligitur/VERB ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ intelligentis/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ veritas/NOUN intellecta/VERB sit/AUX aeterna/ADJ quantum/ADV ad/ADP id/PRON quo/PRON intelligitur/VERB ,/PUNCT sequeretur/VERB intelligentem/VERB animam/NOUN esse/AUX aeternam/ADJ ./PUNCT sic/ADV autem/CCONJ veritas/NOUN intellecta/VERB non/ADV est/AUX aeterna/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ primo/ADJ modo/NOUN :/PUNCT ex/ADP praemissis/VERB enim/ADV patet/VERB species/NOUN intelligibiles/ADJ quibus/PRON anima/NOUN nostra/ADJ intelligit/VERB veritatem/NOUN ,/PUNCT de/ADP novo/ADJ nobis/PRON advenire/VERB ex/ADP phantasmatibus/NOUN per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB ./PUNCT unde/ADV non/ADV potest/VERB concludi/VERB quod/SCONJ anima/NOUN sit/AUX aeterna/ADJ :/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ veritates/NOUN intellectae/VERB fundentur/VERB in/ADP aliquo/PRON aeterno/ADJ ;/PUNCT fundantur/VERB enim/ADV in/ADP prima/ADJ veritate/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP causa/NOUN universali/ADJ contentiva/ADJ omnis/PRON veritatis/NOUN ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON autem/CCONJ aeternum/ADJ comparatur/VERB anima/NOUN ,/PUNCT non/ADV sicut/SCONJ subiectum/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ res/NOUN ad/ADP proprium/ADJ finem/NOUN :/PUNCT nam/ADV verum/ADJ est/AUX bonum/NOUN intellectus/NOUN et/CCONJ finis/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT ex/ADP fine/NOUN autem/CCONJ argumentum/NOUN accipere/VERB possumus/VERB de/ADP rei/NOUN duratione/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ de/ADP initio/NOUN rei/NOUN argumentari/VERB possumus/VERB per/ADP causam/NOUN agentem/VERB :/PUNCT quod/PRON enim/ADV est/AUX ordinatum/VERB ad/ADP finem/NOUN sempiternum/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX capax/ADJ perpetuae/ADJ durationis/NOUN ./PUNCT unde/ADV potest/VERB probari/VERB ex/ADP aeternitate/NOUN veritatis/NOUN intelligibilis/ADJ immortalitas/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ eius/PRON aeternitas/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ vero/ADV etiam/ADV non/ADV possit/VERB probari/VERB ex/ADP aeternitate/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT patet/VERB ex/ADP his/PRON quae/PRON supra/ADP dicta/VERB sunt/AUX cum/SCONJ de/ADP aeternitate/NOUN creaturarum/NOUN quaereretur/VERB ./PUNCT quod/PRON etiam/ADV tertio/ADV obiicitur/VERB ,/PUNCT de/ADP perfectione/NOUN universi/ADJ ,/PUNCT necessitatem/NOUN non/ADV habet/VERB ./PUNCT universi/ADJ enim/ADV perfectio/NOUN attenditur/VERB quantum/ADV ad/ADP species/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ quantum/ADV ad/ADP individua/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ continue/ADV universo/ADJ plurima/ADJ individua/NOUN addantur/VERB praeexistentium/VERB specierum/NOUN ./PUNCT animae/NOUN autem/CCONJ humanae/ADJ non/ADV sunt/AUX diversae/ADJ secundum/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV numero/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT unde/ADV non/ADV repugnat/VERB perfectioni/NOUN universi/ADJ si/SCONJ animae/NOUN de/ADP novo/ADJ creentur/VERB ./PUNCT ex/ADP quo/PRON etiam/ADV patet/VERB solutio/NOUN ad/ADP id/PRON quod/PRON quarto/ADV obiicitur/VERB ./PUNCT simul/ADV enim/ADV dicitur/VERB ,/PUNCT gen./X 1/NUM ,/PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN consummavit/VERB opera/NOUN sua/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ requievit/VERB ab/ADP omni/PRON opere/NOUN quod/PRON patrarat/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ ergo/ADV consummatio/NOUN sive/CCONJ perfectio/NOUN creaturarum/NOUN secundum/ADP species/NOUN consideratur/VERB et/CCONJ non/ADV secundum/ADP individua/NOUN ,/PUNCT ita/ADV quies/NOUN dei/PROPN est/AUX intelligenda/VERB secundum/ADP cessationem/NOUN a/ADP novis/ADJ speciebus/NOUN condendis/VERB :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ a/ADP novis/ADJ individuis/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON similia/ADJ secundum/ADP speciem/NOUN praecesserunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ omnes/PRON animae/NOUN humanae/ADJ sint/AUX unius/NUM speciei/NOUN sicut/SCONJ et/CCONJ omnes/PRON homines/NOUN ,/PUNCT non/ADV repugnat/VERB praedictae/VERB quieti/NOUN si/SCONJ deus/PROPN quotidie/ADV novas/ADJ animas/NOUN creat/VERB ./PUNCT sciendum/VERB autem/CCONJ est/AUX quod/SCONJ ab/ADP aristotele/PROPN non/ADV invenitur/AUX dictum/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN humanus/ADJ sit/AUX aeternus/ADJ :/PUNCT quod/PRON tamen/ADV dicere/VERB consuevit/VERB in/ADP his/PRON quae/PRON secundum/ADP suam/ADJ opinionem/NOUN semper/ADV fuerunt/VERB ./PUNCT dicit/VERB autem/CCONJ ipsum/PRON esse/AUX perpetuum/ADJ :/PUNCT quod/PRON quidem/ADV potest/VERB dici/VERB de/ADP his/PRON quae/PRON semper/ADV erunt/VERB ,/PUNCT etiam/ADV si/SCONJ non/ADV semper/ADV fuerunt/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ in/ADP xi/NUM metaphys./X ,/PUNCT cum/SCONJ animam/NOUN intellectivam/ADJ a/ADP conditione/NOUN aliarum/PRON formarum/NOUN exciperet/VERB ,/PUNCT non/ADV dixit/VERB quod/SCONJ haec/PRON forma/NOUN fuerit/VERB ante/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT quod/PRON tamen/ADV plato/PROPN de/ADP ideis/NOUN dicebat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV videbatur/AUX conveniens/VERB materiae/NOUN in/ADP qua/PRON loquebatur/VERB ut/SCONJ aliquid/PRON tale/PRON de/ADP anima/NOUN diceret/VERB :/PUNCT sed/CCONJ dixit/VERB quod/SCONJ manet/VERB post/ADP corpus/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN non/ADV sit/VERB de/ADP substantia/NOUN dei/PROPN ./PUNCT ex/ADP his/PRON etiam/ADV patet/VERB animam/NOUN non/ADV esse/VERB de/ADP substantia/NOUN dei/PROPN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV supra/ADP divinam/ADJ substantiam/NOUN esse/AUX aeternam/ADJ ,/PUNCT nec/CCONJ aliquid/PRON eius/PRON de/ADP novo/ADJ incipere/VERB ./PUNCT animae/NOUN autem/CCONJ humanae/ADJ non/ADV fuerunt/VERB ante/ADP corpora/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV anima/NOUN potest/VERB esse/VERB de/ADP substantia/NOUN divina/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX supra/ADP quod/SCONJ deus/PROPN nullius/PRON rei/NOUN forma/NOUN esse/AUX potest/VERB ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ humana/ADJ est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV est/VERB de/ADP substantia/NOUN divina/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT omne/PRON illud/PRON ex/ADP quo/PRON fit/VERB aliquid/PRON ,/PUNCT est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP id/PRON quod/PRON fit/VERB ex/ADP eo/PRON ./PUNCT substantia/NOUN autem/CCONJ dei/PROPN non/ADV est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP aliquid/PRON :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX purus/ADJ actus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ ex/ADP substantia/NOUN dei/PROPN fiat/VERB anima/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ quodcumque/PRON aliud/PRON ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT illud/PRON ex/ADP quo/PRON fit/VERB aliquid/PRON ,/PUNCT aliquo/PRON modo/NOUN mutatur/VERB ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX omnino/ADV immobilis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ ex/ADP eo/PRON aliquid/PRON fieri/VERB possit/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT in/ADP anima/NOUN manifeste/ADV apparet/VERB variatio/NOUN secundum/ADP scientiam/NOUN et/CCONJ virtutem/NOUN et/CCONJ eorum/PRON opposita/VERB ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX omnino/ADV invariabilis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP se/PRON et/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV anima/NOUN potest/VERB esse/VERB de/ADP substantia/NOUN divina/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT supra/ADP ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ deus/PROPN est/AUX actus/NOUN purus/ADJ ,/PUNCT in/ADP quo/PRON nulla/PRON potentialitas/NOUN invenitur/VERB ./PUNCT in/ADP anima/NOUN autem/CCONJ humana/ADJ invenitur/VERB et/CCONJ potentia/NOUN et/CCONJ actus/NOUN :/PUNCT est/VERB enim/ADV in/ADP ea/PRON intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/VERB potentia/NOUN ad/ADP omnia/PRON intelligibilia/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ intellectus/NOUN agens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV anima/NOUN humana/ADJ de/ADP natura/NOUN divina/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT cum/SCONJ substantia/NOUN divina/ADJ sit/AUX omnino/ADV impartibilis/ADJ ,/PUNCT non/ADV potest/VERB aliquid/PRON substantiae/NOUN eius/PRON esse/AUX anima/NOUN nisi/SCONJ sit/AUX tota/PRON substantia/NOUN eius/PRON ./PUNCT substantiam/NOUN autem/CCONJ divinam/ADJ impossibile/ADJ est/AUX esse/VERB nisi/SCONJ unam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT sequitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ omnium/PRON hominum/NOUN sit/AUX tantum/ADV anima/NOUN una/NUM quantum/ADV ad/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON supra/ADP improbatum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV anima/NOUN de/ADP substantia/NOUN divina/ADJ ./PUNCT videtur/VERB autem/CCONJ haec/PRON opinio/NOUN ex/ADP triplici/ADJ fonte/NOUN processisse/VERB ./PUNCT quidam/PRON enim/ADV posuerunt/VERB nullam/PRON substantiam/NOUN incorpoream/ADJ esse/AUX ./PUNCT unde/ADV nobilissimum/ADJ corporum/NOUN deum/PROPN esse/AUX dicebant/VERB ,/PUNCT sive/CCONJ hoc/PRON esset/AUX aer/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ ignis/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ quodcumque/PRON aliud/PRON principium/NOUN ponebant/VERB ,/PUNCT et/CCONJ de/ADP natura/NOUN huius/PRON corporis/NOUN animam/NOUN esse/VERB dicebant/VERB :/PUNCT nam/ADV omnes/PRON id/PRON quod/PRON ponebant/VERB principium/NOUN ,/PUNCT animae/NOUN attribuebant/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP aristotelem/PROPN in/ADP i/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV sequebatur/VERB animam/NOUN esse/VERB de/ADP substantia/NOUN divina/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ex/ADP hac/PRON radice/NOUN pullulavit/VERB positio/NOUN manichaei/NOUN ,/PUNCT qui/PRON existimavit/VERB deum/PROPN esse/AUX quandam/PRON lucem/NOUN corpoream/ADJ per/ADP infinita/ADJ spatia/NOUN distensam/VERB ,/PUNCT cuius/PRON quandam/PRON particulam/NOUN humanam/ADJ animam/NOUN esse/AUX dicebat/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ positio/NOUN supra/ADP improbata/VERB est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ostensum/VERB est/AUX deum/PROPN non/ADV esse/AUX corpus/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ostensum/VERB est/AUX animam/NOUN etiam/ADV humanam/ADJ corpus/NOUN non/ADV esse/AUX ,/PUNCT nec/CCONJ aliquam/PRON intellectualem/ADJ substantiam/NOUN ./PUNCT quidam/PRON vero/ADV posuerunt/VERB intellectum/NOUN omnium/PRON hominum/NOUN esse/AUX unum/NUM ,/PUNCT vel/CCONJ agentem/VERB tantum/ADV ,/PUNCT vel/CCONJ agentem/VERB et/CCONJ possibilem/ADJ simul/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ quamlibet/PRON substantiam/NOUN separatam/VERB antiqui/ADJ deum/PROPN esse/AUX dicebant/VERB ,/PUNCT sequebatur/VERB animam/NOUN nostram/ADJ ,/PUNCT idest/PART intellectum/NOUN quo/PRON intelligimus/VERB ,/PUNCT esse/AUX divinae/ADJ naturae/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ a/ADP quibusdam/PRON nostri/ADJ temporis/NOUN christianae/ADJ fidei/NOUN professoribus/NOUN ,/PUNCT ponentibus/VERB intellectum/NOUN agentem/VERB separatum/VERB ,/PUNCT dictum/VERB est/AUX expresse/ADV quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB sit/AUX deus/PROPN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ positio/NOUN de/ADP unitate/NOUN intellectus/NOUN nostri/ADJ supra/ADP improbata/VERB est/AUX ./PUNCT potuit/VERB autem/CCONJ et/CCONJ ex/ADP ipsa/PRON similitudine/NOUN animae/NOUN nostrae/ADJ ad/ADP deum/PROPN haec/PRON opinio/NOUN nasci/VERB ./PUNCT intelligere/VERB enim/ADV ,/PUNCT quod/PRON maxime/ADV aestimatur/VERB proprium/ADJ dei/PROPN ,/PUNCT nulli/PRON substantiae/NOUN in/ADP mundo/NOUN inferiori/ADJ convenire/VERB invenitur/VERB nisi/SCONJ homini/NOUN ,/PUNCT propter/ADP animam/NOUN ./PUNCT unde/ADV videri/VERB potuit/VERB animam/NOUN ad/ADP naturam/NOUN divinam/ADJ pertinere/VERB ./PUNCT et/CCONJ praesertim/PART apud/ADP homines/NOUN in/ADP quorum/PRON opinionibus/NOUN erat/AUX firmatum/VERB quod/SCONJ anima/NOUN hominis/NOUN esset/AUX immortalis/ADJ ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON etiam/ADV coadiuvare/VERB videtur/VERB quod/PRON gen./X 1-26/NUM ,/PUNCT postquam/SCONJ dictum/VERB est/AUX :/PUNCT faciamus/VERB hominem/NOUN ad/ADP imaginem/NOUN et/CCONJ similitudinem/NOUN nostram/ADJ ,/PUNCT subditur/VERB :/PUNCT formavit/VERB deus/PROPN hominem/NOUN de/ADP limo/NOUN terrae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ inspiravit/VERB in/ADP faciem/NOUN eius/PRON spiraculum/NOUN vitae/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON quidam/PRON accipere/VERB voluerunt/VERB quod/SCONJ anima/NOUN sit/VERB de/ADP natura/NOUN divina/ADJ ./PUNCT qui/PRON enim/ADV in/ADP faciem/NOUN alterius/PRON spirat/VERB ,/PUNCT idem/PRON numero/NOUN quod/PRON in/ADP ipso/PRON erat/VERB ,/PUNCT in/ADP alium/PRON emittit/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV videtur/VERB scriptura/NOUN innuere/VERB quod/SCONJ aliquid/PRON divinum/ADJ a/ADP deo/PROPN in/ADP hominem/NOUN ad/ADP ipsum/PRON vivificandum/VERB immissum/VERB sit/AUX ./PUNCT sed/CCONJ similitudo/NOUN praedicta/VERB non/ADV ostendit/VERB hominem/NOUN esse/AUX aliquid/PRON substantiae/NOUN divinae/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ in/ADP intelligendo/VERB defectum/NOUN multipliciter/ADV patiatur/VERB ,/PUNCT quod/PRON de/ADP deo/PROPN dici/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT unde/ADV haec/PRON similitudo/NOUN magis/ADV est/AUX indicativa/ADJ cuiusdam/PRON imperfectae/ADJ imaginis/NOUN quam/SCONJ alicuius/PRON consubstantialitatis/NOUN ./PUNCT quod/PRON etiam/ADV scriptura/NOUN innuit/VERB cum/SCONJ dicit/VERB ad/ADP imaginem/NOUN dei/PROPN hominem/NOUN factum/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ inspiratio/NOUN praedicta/VERB processum/NOUN vitae/NOUN a/ADP deo/PROPN in/ADP hominem/NOUN secundum/ADP quandam/PRON similitudinem/NOUN demonstrat/VERB ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP unitatem/NOUN substantiae/NOUN ./PUNCT propter/ADP quod/PRON et/CCONJ in/ADP faciem/NOUN spiritus/NOUN vitae/NOUN dicitur/AUX inspiratus/VERB :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ in/ADP hac/PRON parte/NOUN corporis/NOUN sint/AUX plurium/ADJ sensuum/NOUN organa/NOUN sita/VERB ,/PUNCT in/ADP ipsa/PRON facie/NOUN evidentius/ADV vita/NOUN monstratur/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV deus/PROPN inspirasse/VERB in/ADP faciem/NOUN hominis/NOUN spiraculum/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ spiritum/NOUN vitae/NOUN homini/NOUN dedit/VERB ,/PUNCT non/ADV eum/PRON ex/ADP sua/ADJ substantia/NOUN decidendo/VERB ./PUNCT nam/ADV et/CCONJ qui/PRON corporaliter/ADV insufflat/VERB in/ADP faciem/NOUN alicuius/PRON ,/PUNCT unde/ADV videtur/AUX sumpta/VERB esse/AUX metaphora/NOUN ,/PUNCT aerem/NOUN in/ADP faciem/NOUN eius/PRON impellit/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ aliquam/PRON suae/ADJ substantiae/NOUN partem/NOUN in/ADP ipsum/PRON immittit/VERB ./PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ non/ADV traducatur/VERB cum/ADP semine/NOUN ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB autem/CCONJ ostendi/VERB potest/VERB quod/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ non/ADV traducitur/VERB cum/ADP semine/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV per/ADP coitum/NOUN seminata/VERB ./PUNCT quorumcumque/PRON enim/ADV principiorum/NOUN operationes/NOUN non/ADV possunt/VERB esse/VERB sine/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ eorum/PRON initium/NOUN sine/ADP corpore/NOUN esse/VERB potest/VERB :/PUNCT sic/ADV enim/ADV res/NOUN habet/VERB esse/NOUN sicut/SCONJ et/CCONJ operatur/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ unumquodque/PRON operetur/VERB inquantum/SCONJ est/AUX ens/NOUN ./PUNCT e/ADP contrario/ADJ vero/ADV ,/PUNCT quorum/PRON principiorum/NOUN operationes/NOUN sunt/VERB sine/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT eorum/PRON generatio/NOUN non/ADV est/VERB per/ADP generationem/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT operatio/NOUN autem/CCONJ animae/NOUN nutritivae/ADJ et/CCONJ sensitivae/ADJ non/ADV potest/VERB esse/VERB sine/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT operatio/NOUN autem/CCONJ animae/NOUN intellectivae/ADJ non/ADV fit/VERB per/ADP organum/NOUN corporeum/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP habitum/VERB est/AUX ./PUNCT igitur/ADV anima/NOUN nutritiva/ADJ et/CCONJ sensitiva/ADJ per/ADP generationem/NOUN corporis/NOUN generatur/VERB :/PUNCT non/PART autem/CCONJ anima/NOUN intellectiva/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ traductio/NOUN seminis/NOUN ad/ADP corporis/NOUN generationem/NOUN ordinatur/VERB ./PUNCT igitur/ADV anima/NOUN nutritiva/ADJ et/CCONJ sensitiva/NOUN esse/VERB incipiunt/VERB per/ADP seminis/NOUN traductionem/NOUN ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ intellectiva/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ per/ADP traductionem/NOUN seminis/NOUN esse/VERB inciperet/VERB ,/PUNCT hoc/PRON non/ADV posset/VERB esse/VERB nisi/SCONJ dupliciter/NOUN ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ intelligeretur/VERB esse/VERB in/ADP semine/NOUN actu/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV per/ADP accidens/NOUN divisa/VERB ab/ADP anima/NOUN generantis/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ semen/NOUN dividitur/VERB a/ADP corpore/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ videmus/VERB in/ADP animalibus/NOUN anulosis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON decisa/VERB vivunt/VERB ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON est/VERB anima/NOUN una/NUM in/ADP actu/NOUN et/CCONJ multae/NOUN in/ADP potentia/NOUN ;/PUNCT diviso/VERB autem/CCONJ corpore/NOUN animalis/NOUN praedicti/VERB ,/PUNCT in/ADP qualibet/PRON parte/NOUN vivente/VERB incipit/VERB anima/NOUN esse/VERB actu/NOUN ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ intelligatur/VERB in/ADP semine/NOUN esse/VERB virtus/NOUN productiva/ADJ animae/NOUN intellectivae/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV anima/NOUN intellectiva/ADJ ponatur/VERB esse/VERB in/ADP semine/NOUN virtute/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ non/PART actu/NOUN ./PUNCT primum/ADJ autem/CCONJ horum/PRON est/AUX impossibile/ADJ ,/PUNCT duplici/ADJ ratione/NOUN ./PUNCT primo/NOUN quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ anima/NOUN intellectiva/ADJ sit/AUX perfectissima/ADJ animarum/NOUN et/CCONJ maximae/ADJ virtutis/NOUN ,/PUNCT eius/PRON proprium/ADJ perfectibile/ADJ est/AUX corpus/NOUN habens/VERB magnam/ADJ diversitatem/NOUN in/ADP organis/NOUN ,/PUNCT per/ADP quae/PRON possunt/VERB multiplices/ADJ eius/PRON operationes/NOUN expleri/VERB ./PUNCT unde/ADV non/ADV potest/VERB esse/VERB quod/SCONJ fiat/VERB actu/NOUN in/ADP semine/NOUN deciso/VERB :/PUNCT quia/SCONJ nec/CCONJ etiam/ADV animae/NOUN brutorum/ADJ perfectorum/ADJ per/ADP decisionem/NOUN multiplicantur/VERB ,/PUNCT prout/SCONJ contingit/VERB in/ADP animalibus/NOUN anulosis/ADJ ./PUNCT secundo/NOUN quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ intellectus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX propria/ADJ et/CCONJ principalis/ADJ virtus/NOUN animae/NOUN intellectivae/ADJ ,/PUNCT non/ADV sit/AUX alicuius/PRON partis/NOUN corporis/NOUN actus/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB dividi/VERB per/ADP accidens/NOUN secundum/ADP corporis/NOUN divisionem/NOUN ./PUNCT unde/PART nec/CCONJ anima/NOUN intellectiva/ADJ ./PUNCT secundum/ADJ etiam/ADV est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT virtus/NOUN enim/ADV activa/ADJ quae/PRON est/VERB in/ADP semine/NOUN ,/PUNCT agit/VERB ad/ADP generationem/NOUN animalis/NOUN transmutando/VERB corpus/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV aliter/ADV agere/VERB potest/VERB virtus/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP materia/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ omnis/PRON forma/NOUN quae/PRON incipit/VERB esse/NOUN per/ADP transmutationem/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT habet/VERB esse/NOUN a/ADP materia/NOUN dependens/VERB :/PUNCT transmutatio/NOUN enim/ADV materiae/NOUN reducit/VERB eam/PRON de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV terminatur/VERB ad/ADP esse/NOUN actu/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB per/ADP unionem/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT unde/ADV ,/PUNCT si/SCONJ per/ADP hoc/PRON etiam/ADV incipiat/VERB esse/NOUN formae/NOUN simpliciter/ADV ,/PUNCT esse/NOUN formae/NOUN non/ADV erit/VERB nisi/SCONJ in/ADP hoc/NOUN quod/PRON est/VERB uniri/VERB materiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV erit/VERB secundum/ADP esse/NOUN a/ADP materia/NOUN dependens/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV anima/NOUN humana/ADJ producatur/VERB in/ADP esse/NOUN per/ADP virtutem/NOUN activam/ADJ quae/PRON est/VERB in/ADP semine/NOUN ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ esse/NOUN suum/ADJ sit/AUX dependens/VERB a/ADP materia/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ esse/NOUN aliarum/PRON formarum/NOUN materialium/ADJ ./PUNCT cuius/PRON contrarium/ADJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT nullo/PRON igitur/ADV modo/NOUN anima/NOUN intellectiva/ADJ producitur/VERB in/ADP esse/NOUN per/ADP seminis/NOUN traductionem/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omnis/PRON forma/NOUN quae/PRON educitur/VERB in/ADP esse/NOUN per/ADP materiae/NOUN transmutationem/NOUN ,/PUNCT est/AUX forma/NOUN educta/VERB de/ADP potentia/NOUN materiae/NOUN :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV est/AUX materiam/NOUN transmutari/VERB ,/PUNCT de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN reduci/VERB ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ intellectiva/ADJ non/ADV potest/VERB educi/VERB de/ADP potentia/NOUN materiae/NOUN :/PUNCT iam/ADV enim/ADV supra/ADP ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ ipsa/PRON anima/NOUN intellectiva/ADJ excedit/VERB totum/PRON posse/VERB materiae/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ habeat/VERB aliquam/PRON operationem/NOUN absque/ADP materia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV anima/NOUN intellectiva/ADJ educitur/VERB in/ADP esse/NOUN per/ADP transmutationem/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/PART ,/PUNCT neque/CCONJ per/ADP actionem/NOUN virtutis/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP semine/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT nulla/PRON virtus/NOUN activa/ADJ agit/VERB ultra/ADP suum/ADJ genus/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN intellectiva/ADJ excedit/VERB totum/PRON genus/NOUN corporum/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ habeat/VERB operationem/NOUN supra/ADP omnia/PRON corpora/NOUN elevatam/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/VERB intelligere/VERB ./PUNCT nulla/PRON igitur/ADV virtus/NOUN corporea/ADJ potest/VERB producere/VERB animam/NOUN intellectivam/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ omnis/PRON actio/NOUN virtutis/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP semine/NOUN ,/PUNCT est/VERB per/ADP aliquam/PRON virtutem/NOUN corpoream/ADJ :/PUNCT agit/VERB enim/ADV virtus/NOUN formativa/ADJ mediante/VERB triplici/ADJ calore/NOUN ,/PUNCT ignis/NOUN ,/PUNCT caeli/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ calore/NOUN animae/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV potest/VERB produci/VERB in/ADP esse/VERB anima/NOUN intellectiva/ADJ per/ADP virtutem/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP semine/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ridiculum/ADJ est/AUX dicere/VERB aliquam/PRON intellectualem/ADJ substantiam/NOUN vel/CCONJ per/ADP divisionem/NOUN corporis/NOUN dividi/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV ab/ADP aliqua/PRON virtute/NOUN corporea/ADJ produci/VERB ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN humana/ADJ est/AUX quaedam/PRON intellectualis/ADJ substantia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ dividatur/VERB per/ADP divisionem/NOUN seminis/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ quod/SCONJ producatur/VERB in/ADP esse/NOUN a/ADP virtute/NOUN activa/ADJ quae/PRON est/VERB in/ADP semine/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV nullo/PRON modo/NOUN per/ADP seminis/NOUN traductionem/NOUN anima/NOUN humana/ADJ incipit/VERB esse/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT si/SCONJ generatio/NOUN alicuius/PRON est/AUX causa/NOUN quod/SCONJ aliquid/PRON sit/VERB ,/PUNCT corruptio/NOUN eius/PRON erit/AUX causa/NOUN quod/SCONJ illud/PRON esse/VERB desinat/VERB ./PUNCT corruptio/NOUN autem/CCONJ corporis/NOUN non/ADV est/AUX causa/NOUN quod/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ esse/VERB desinat/VERB :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX immortalis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT neque/CCONJ igitur/ADV generatio/NOUN corporis/NOUN est/AUX causa/NOUN quod/SCONJ anima/NOUN incipiat/VERB esse/VERB ./PUNCT sed/CCONJ traductio/NOUN seminis/NOUN est/AUX propria/ADJ causa/NOUN generationis/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV traductio/NOUN seminis/NOUN causa/NOUN generationis/NOUN animae/NOUN in/ADP esse/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN apollinaris/ADJ et/CCONJ sequacium/ADJ eius/PRON ,/PUNCT qui/PRON dixerunt/VERB animas/NOUN ab/ADP animabus/NOUN generari/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ a/ADP corporibus/NOUN corpora/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ producatur/VERB in/ADP esse/NOUN a/ADP deo/PROPN per/ADP creationem/NOUN ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON dicta/VERB sunt/AUX ,/PUNCT ostendi/VERB potest/VERB quod/SCONJ solus/ADJ deus/PROPN animam/NOUN humanam/ADJ producit/VERB in/ADP esse/NOUN ./PUNCT omne/PRON enim/ADV quod/PRON in/ADP esse/NOUN producitur/VERB vel/CCONJ generatur/VERB per/ADP se/PRON aut/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ creatur/VERB ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ humana/ADJ non/ADV generatur/VERB per/ADP se/PRON :/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sit/AUX composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT neque/CCONJ generatur/VERB per/ADP accidens/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ enim/ADV sit/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT generaretur/VERB per/ADP corporis/NOUN generationem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB ex/ADP virtute/NOUN activa/ADJ seminis/NOUN ;/PUNCT quod/PRON improbatum/VERB est/AUX ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV anima/NOUN humana/ADJ de/ADP novo/ADJ esse/VERB incipiat/VERB ,/PUNCT non/ADV enim/ADV est/AUX aeterna/ADJ ,/PUNCT nec/CCONJ praeexistit/VERB corpori/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT relinquitur/VERB quod/SCONJ exeat/VERB in/ADP esse/NOUN per/ADP creationem/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ supra/ADP quod/SCONJ solus/ADJ deus/PROPN potest/VERB creare/VERB ./PUNCT solus/ADJ igitur/ADV ipse/PRON animam/NOUN humanam/ADJ in/ADP esse/NOUN producit/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omne/PRON illud/PRON cuius/PRON substantia/NOUN non/ADV est/AUX suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT habet/VERB sui/ADJ esse/NOUN auctorem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ humana/ADJ non/ADV est/AUX suum/ADJ esse/NOUN :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV solius/ADJ dei/PROPN est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT habet/VERB igitur/ADV causam/NOUN activam/ADJ sui/ADJ esse/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quod/PRON per/ADP se/PRON habet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT per/ADP se/PRON etiam/ADV agitur/VERB :/PUNCT quod/PRON vero/ADV non/ADV habet/VERB esse/NOUN per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV cum/ADP alio/PRON ,/PUNCT non/ADV per/ADP se/PRON fit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ alio/PRON facto/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN ignis/NOUN fit/VERB igne/NOUN generato/VERB ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ humana/ADJ hoc/PRON habet/VERB proprium/NOUN inter/ADP alias/PRON formas/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ est/AUX in/ADP suo/ADJ esse/NOUN subsistens/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ esse/NOUN quod/PRON est/AUX sibi/PRON proprium/ADJ ,/PUNCT corpori/NOUN communicat/VERB ./PUNCT anima/NOUN igitur/ADV per/ADP se/PRON habet/VERB suum/ADJ fieri/VERB ,/PUNCT praeter/ADP modum/NOUN aliarum/PRON formarum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON fiunt/VERB per/ADP accidens/NOUN compositis/NOUN factis/VERB ./PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ non/ADV habeat/VERB materiam/NOUN partem/NOUN sui/ADJ ,/PUNCT non/ADV potest/VERB fieri/VERB ex/ADP aliquo/PRON sicut/SCONJ ex/ADP materia/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ ex/ADP nihilo/PRON fiat/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT creatur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV creatio/NOUN sit/AUX opus/NOUN proprium/ADJ dei/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ a/ADP solo/ADJ deo/PROPN immediate/ADV creatur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT eorum/PRON quae/PRON sunt/AUX unius/NUM generis/NOUN ,/PUNCT est/AUX idem/PRON modus/NOUN prodeundi/VERB in/ADP esse/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ est/VERB de/ADP genere/NOUN substantiarum/NOUN intellectualium/ADJ ,/PUNCT quae/PRON non/ADV possunt/VERB aliter/ADV intelligi/VERB prodire/VERB in/ADP esse/NOUN nisi/SCONJ per/ADP viam/NOUN creationis/NOUN ./PUNCT anima/NOUN igitur/ADV humana/ADJ exit/VERB in/ADP esse/NOUN per/ADP creationem/NOUN a/ADP deo/PROPN ./PUNCT item/PART ./PUNCT quicquid/PRON producitur/VERB in/ADP esse/NOUN ab/ADP aliquo/PRON agente/NOUN ,/PUNCT acquirit/VERB ab/ADP ipso/PRON vel/CCONJ aliquid/PRON quod/PRON est/AUX principium/NOUN essendi/VERB in/ADP tali/PRON specie/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ipsum/PRON esse/NOUN absolutum/ADJ ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ non/ADV potest/VERB sic/ADV produci/VERB in/ADP esse/NOUN quasi/SCONJ acquiratur/VERB ei/PRON aliquid/PRON quod/PRON sit/AUX principium/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ contingit/VERB in/ADP rebus/NOUN compositis/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON generantur/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ acquirunt/VERB formam/NOUN in/ADP actu/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV habet/VERB anima/NOUN aliquid/PRON in/ADP seipsa/PRON quod/PRON sit/AUX sibi/PRON principium/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX substantia/NOUN simplex/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ non/ADV producatur/VERB in/ADP esse/NOUN ab/ADP aliquo/PRON agente/NOUN nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ consequitur/VERB ab/ADP ipso/PRON esse/NOUN absolute/ADV ./PUNCT ipsum/PRON autem/CCONJ esse/NOUN est/AUX proprius/ADJ effectus/NOUN primi/ADJ et/CCONJ universalis/ADJ agentis/NOUN :/PUNCT secunda/ADJ enim/ADV agentia/NOUN agunt/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ imprimunt/VERB similitudines/NOUN suarum/ADJ formarum/NOUN in/ADP rebus/NOUN factis/VERB ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX formae/NOUN factorum/VERB ./PUNCT anima/NOUN igitur/ADV non/ADV potest/VERB produci/VERB in/ADP esse/NOUN nisi/SCONJ a/ADP primo/ADJ et/CCONJ universali/ADJ agente/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX deus/PROPN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT finis/NOUN rei/NOUN respondet/VERB principio/NOUN eius/PRON :/PUNCT tunc/ADV enim/ADV res/NOUN perfecta/ADJ est/AUX cum/SCONJ ad/ADP proprium/ADJ principium/NOUN pertingit/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP similitudinem/NOUN vel/CCONJ quocumque/PRON modo/NOUN ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ animae/NOUN humanae/ADJ et/CCONJ ultima/ADJ perfectio/NOUN eius/PRON est/VERB quod/SCONJ per/ADP cognitionem/NOUN et/CCONJ amorem/NOUN transcendat/VERB totum/PRON ordinem/NOUN creaturarum/NOUN et/CCONJ pertingat/VERB ad/ADP primum/ADJ principium/NOUN ,/PUNCT quod/PRON deus/PROPN est/AUX ./PUNCT igitur/ADV ab/ADP eo/PRON habet/VERB propriae/ADJ suae/ADJ originis/NOUN principium/NOUN ./PUNCT hoc/PRON etiam/ADV innuere/VERB videtur/VERB sacra/ADJ scriptura/NOUN ,/PUNCT gen./X 1/NUM ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV ,/PUNCT de/ADP institutione/NOUN aliorum/PRON animalium/NOUN loquens/VERB ,/PUNCT eorum/PRON animas/NOUN aliis/PRON causis/NOUN adscribat/VERB ,/PUNCT utpote/SCONJ cum/SCONJ dicit/VERB :/PUNCT producant/VERB aquae/NOUN reptile/ADJ animae/NOUN viventis/VERB ,/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN de/ADP aliis/NOUN ,/PUNCT ad/ADP hominem/NOUN veniens/VERB ,/PUNCT animam/NOUN eius/PRON a/ADP deo/PROPN creari/VERB ostendit/VERB ,/PUNCT dicens/VERB :/PUNCT formavit/VERB deus/PROPN hominem/NOUN de/ADP limo/NOUN terrae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ inspiravit/VERB in/ADP faciem/NOUN eius/PRON spiraculum/NOUN vitae/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN ponentium/VERB animas/NOUN ab/ADP angelis/NOUN esse/AUX creatas/VERB ./PUNCT rationes/NOUN ad/ADP probandum/VERB quod/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ causetur/VERB ex/ADP semine/NOUN ./PUNCT sunt/VERB autem/CCONJ quaedam/PRON quae/PRON praemissis/VERB videntur/VERB esse/AUX adversa/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV homo/NOUN sit/AUX animal/NOUN inquantum/SCONJ habet/VERB animam/NOUN sensitivam/ADJ :/PUNCT ratio/NOUN autem/CCONJ animalis/NOUN univoce/ADV homini/NOUN et/CCONJ aliis/PRON animalibus/NOUN conveniat/VERB ;/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ anima/NOUN sensitiva/ADJ hominis/NOUN sit/AUX eiusdem/PRON generis/NOUN cum/ADP animabus/NOUN aliorum/PRON animalium/NOUN ./PUNCT quae/PRON autem/CCONJ sunt/AUX unius/NUM generis/NOUN ,/PUNCT eundem/PRON modum/NOUN habent/VERB prodeundi/VERB in/ADP esse/NOUN ./PUNCT anima/NOUN igitur/ADV sensitiva/ADJ hominis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ aliorum/PRON animalium/NOUN ,/PUNCT per/ADP virtutem/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP semine/NOUN in/ADP esse/NOUN procedit/VERB ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ idem/PRON secundum/ADP substantiam/NOUN anima/NOUN intellectiva/ADJ et/CCONJ sensitiva/ADJ in/ADP homine/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT videtur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ etiam/ADV anima/NOUN intellectiva/ADJ per/ADP virtutem/NOUN seminis/NOUN producatur/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT sicut/SCONJ docet/VERB aristoteles/PROPN in/ADP libro/NOUN de/ADP generatione/NOUN animalium/NOUN ,/PUNCT prius/ADV tempore/NOUN est/AUX fetus/NOUN animal/NOUN quam/SCONJ homo/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ est/AUX animal/NOUN et/CCONJ non/ADV homo/NOUN ,/PUNCT habet/VERB animam/NOUN sensitivam/ADJ et/CCONJ non/ADV intellectivam/ADJ ;/PUNCT quam/PRON quidem/ADV sensitivam/ADJ non/ADV est/AUX dubium/ADJ ex/ADP virtute/NOUN activa/ADJ seminis/NOUN produci/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ in/ADP ceteris/PRON animalibus/NOUN contingit/VERB ./PUNCT illa/PRON autem/CCONJ met/X anima/NOUN sensitiva/ADJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ut/SCONJ sit/AUX intellectiva/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ illud/PRON animal/NOUN est/VERB in/ADP potentia/NOUN ut/SCONJ sit/AUX animal/NOUN rationale/ADJ :/PUNCT nisi/SCONJ forte/ADV dicatur/VERB quod/SCONJ anima/NOUN intellectiva/ADJ superveniens/VERB sit/AUX alia/PRON in/ADP substantia/NOUN ,/PUNCT quod/PRON supra/ADP improbatum/VERB est/AUX ./PUNCT videtur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ substantia/NOUN animae/NOUN intellectivae/ADJ sit/VERB ex/ADP virtute/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP semine/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT anima/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT unitur/VERB corpori/NOUN secundum/ADP suum/ADJ esse/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ad/ADP ea/PRON quae/PRON sunt/AUX unum/NUM secundum/ADP esse/NOUN ,/PUNCT terminatur/VERB una/NUM actio/NOUN et/CCONJ unius/NUM agentis/NOUN :/PUNCT si/SCONJ enim/ADV sunt/VERB diversa/ADJ agentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB diversae/ADJ actiones/NOUN ,/PUNCT sequetur/VERB quod/SCONJ sint/VERB facta/VERB diversa/ADJ secundum/ADP esse/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV unius/NUM agentis/NOUN unam/NUM actionem/NOUN terminari/VERB ad/ADP esse/NOUN animae/NOUN et/CCONJ corporis/NOUN ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ corpus/NOUN fit/VERB per/ADP actionem/NOUN virtutis/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP semine/NOUN ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ ab/ADP eadem/PRON est/VERB anima/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX eius/PRON forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV ab/ADP agente/NOUN separato/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT homo/NOUN generat/VERB sibi/PRON simile/ADJ secundum/ADP speciem/NOUN per/ADP virtutem/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP semine/NOUN deciso/VERB ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ agens/NOUN univocum/ADJ generat/VERB sibi/PRON simile/ADJ in/ADP specie/NOUN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ causat/VERB formam/NOUN generati/VERB ,/PUNCT a/ADP qua/PRON est/VERB eius/PRON species/NOUN ./PUNCT anima/NOUN igitur/ADV humana/ADJ ,/PUNCT a/ADP qua/PRON est/VERB species/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT producitur/VERB ex/ADP virtute/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP semine/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT apollinaris/ADJ sic/ADV argumentatur/VERB ./PUNCT quicumque/PRON dat/VERB complementum/NOUN operi/NOUN ,/PUNCT cooperatur/VERB agenti/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT si/SCONJ animae/NOUN creantur/VERB a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT ipse/PRON dat/VERB complementum/NOUN generationi/NOUN puerorum/NOUN qui/PRON quandoque/ADV ex/ADP adulteris/NOUN nascuntur/VERB ./PUNCT ergo/ADV deus/PROPN adulteris/NOUN cooperatur/VERB ./PUNCT quod/PRON sibi/PRON inconveniens/ADJ videtur/VERB ./PUNCT inveniuntur/VERB autem/CCONJ in/ADP libro/NOUN qui/PRON gregorio/PROPN nysseno/PROPN inscribitur/VERB ,/PUNCT quaedam/PRON rationes/NOUN ad/ADP hoc/PRON idem/PRON probandum/VERB ./PUNCT argumentatur/VERB autem/CCONJ sic/ADV ./PUNCT ex/ADP anima/NOUN et/CCONJ corpore/NOUN fit/VERB unum/NUM ,/PUNCT quod/PRON est/VERB homo/NOUN unus/NUM ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV anima/NOUN fiat/VERB prius/ADV quam/SCONJ corpus/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ corpus/NOUN prius/NOUN quam/SCONJ anima/NOUN ,/PUNCT idem/PRON erit/AUX prius/ADJ et/CCONJ posterius/ADJ seipso/PRON ;/PUNCT quod/PRON videtur/VERB impossibile/ADJ ./PUNCT simul/ADV igitur/ADV fit/VERB corpus/NOUN et/CCONJ anima/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ corpus/NOUN incipit/VERB fieri/VERB in/ADP decisione/NOUN seminis/NOUN ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ per/ADP decisionem/NOUN seminis/NOUN anima/NOUN in/ADP esse/NOUN producitur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT imperfecta/ADJ videtur/VERB esse/AUX operatio/NOUN agentis/NOUN qui/PRON non/ADV totam/PRON rem/NOUN in/ADP esse/NOUN producit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV eius/PRON alteram/PRON partem/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV deus/PROPN animam/NOUN in/ADP esse/NOUN produceret/VERB ,/PUNCT corpus/NOUN vero/ADV virtute/NOUN seminis/NOUN formaretur/VERB ,/PUNCT quae/PRON duo/NUM sunt/AUX partes/NOUN unius/NUM ,/PUNCT scilicet/PART hominis/NOUN ,/PUNCT utriusque/PRON operatio/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART dei/PROPN et/CCONJ seminativae/ADJ virtutis/NOUN ,/PUNCT imperfecta/ADJ videretur/VERB ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX inconveniens/ADJ ./PUNCT ab/ADP una/NUM igitur/ADV et/CCONJ eadem/PRON causa/NOUN producitur/VERB anima/NOUN et/CCONJ corpus/NOUN hominis/NOUN ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ corpus/NOUN hominis/NOUN produci/VERB virtute/NOUN seminis/NOUN ./PUNCT ergo/PART et/CCONJ anima/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP omnibus/PRON quae/PRON generantur/VERB ex/ADP semine/NOUN ,/PUNCT omnes/PRON partes/NOUN rei/NOUN generatae/VERB simul/ADV comprehenduntur/VERB virtute/NOUN in/ADP semine/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ actu/NOUN non/ADV appareant/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ videmus/VERB in/ADP tritico/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ in/ADP quolibet/PRON alio/PRON semine/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ herba/NOUN et/CCONJ culmus/NOUN et/CCONJ internodia/NOUN et/CCONJ fructus/NOUN et/CCONJ aristae/NOUN virtute/NOUN comprehenduntur/VERB in/ADP primo/ADJ semine/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ postea/ADV protenditur/VERB semen/NOUN et/CCONJ declaratur/VERB ,/PUNCT quadam/PRON consequentia/NOUN naturali/ADJ ,/PUNCT ad/ADP perfectionem/NOUN ,/PUNCT non/ADV assumens/VERB aliquid/PRON extrinsecum/ADJ ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ animam/NOUN esse/AUX partem/NOUN hominis/NOUN ./PUNCT in/ADP semine/NOUN igitur/ADV hominis/NOUN virtute/NOUN continetur/VERB anima/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ ex/ADP aliqua/PRON exteriori/ADJ causa/NOUN principium/NOUN sumit/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT eorum/PRON quorum/PRON invenitur/VERB idem/PRON processus/NOUN et/CCONJ terminus/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX idem/PRON originis/NOUN principium/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP generatione/NOUN hominis/NOUN idem/NOUN processus/NOUN corporis/NOUN et/CCONJ animae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ idem/PRON terminus/NOUN invenitur/VERB :/PUNCT secundum/ADP enim/ADV quod/SCONJ figuratio/NOUN et/CCONJ quantitas/NOUN membrorum/NOUN procedit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ animae/NOUN operationes/NOUN magis/ADV ac/CCONJ magis/ADV manifestantur/VERB ;/PUNCT nam/ADV prius/ADV apparet/VERB operatio/NOUN animae/NOUN nutritivae/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ postmodum/PART operatio/NOUN animae/NOUN sensitivae/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ tandem/PART ,/PUNCT corpore/NOUN completo/VERB ,/PUNCT operatio/NOUN animae/NOUN intellectivae/ADJ ./PUNCT ergo/ADV idem/PRON est/AUX principium/NOUN corporis/NOUN et/CCONJ animae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ principium/NOUN originis/NOUN corporis/NOUN est/VERB per/ADP decisionem/NOUN seminis/NOUN ./PUNCT ergo/PART et/CCONJ principium/NOUN originis/NOUN animae/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quod/PRON configuratur/VERB alicui/PRON ,/PUNCT constituitur/VERB ex/ADP actione/NOUN eius/PRON cui/PRON configuratur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ cera/NOUN quae/PRON configuratur/VERB sigillo/NOUN ,/PUNCT accipit/VERB hanc/PRON configurationem/NOUN ex/ADP impressione/NOUN sigilli/NOUN ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ corpus/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ cuiuslibet/PRON animalis/NOUN ,/PUNCT esse/AUX propriae/ADJ animae/NOUN configuratum/VERB :/PUNCT talis/PRON est/AUX enim/ADV organorum/NOUN dispositio/NOUN qualis/PRON competit/VERB ad/ADP operationes/NOUN animae/NOUN per/ADP eas/PRON exercendas/VERB ./PUNCT corpus/NOUN igitur/ADV formatur/VERB ex/ADP actione/NOUN animae/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN est/AUX efficiens/ADJ causa/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV esset/VERB nisi/SCONJ anima/NOUN esset/VERB in/ADP semine/NOUN :/PUNCT nam/ADV corpus/NOUN per/ADP virtutem/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP semine/NOUN constituitur/VERB ./PUNCT est/VERB igitur/ADV anima/NOUN humana/ADJ in/ADP semine/NOUN hominis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ita/ADV ex/ADP decisione/NOUN seminis/NOUN originem/NOUN habet/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT nihil/PRON vivit/VERB nisi/SCONJ per/ADP animam/NOUN ./PUNCT semen/NOUN autem/CCONJ est/AUX vivum/ADJ ./PUNCT quod/PRON patet/VERB ex/ADP tribus/NUM ./PUNCT primo/NOUN quidem/PART ,/PUNCT quia/SCONJ a/ADP vivente/VERB deciditur/VERB ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ in/ADP semine/NOUN apparet/VERB calor/NOUN vitalis/ADJ et/CCONJ operatio/NOUN vitae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX rei/NOUN viventis/VERB indicia/NOUN ./PUNCT tertio/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ semina/NOUN plantarum/NOUN terrae/NOUN mandata/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ in/ADP se/PRON vitam/NOUN haberent/VERB ,/PUNCT ex/ADP terra/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX exanimis/ADJ ,/PUNCT non/ADV possent/VERB calescere/VERB ad/ADP vivendum/VERB ./PUNCT est/VERB igitur/ADV anima/NOUN in/ADP semine/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV ex/ADP decisione/NOUN seminis/NOUN originem/NOUN capit/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT si/SCONJ anima/NOUN non/ADV est/VERB ante/ADP corpus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT neque/CCONJ incipit/VERB esse/VERB cum/ADP seminis/NOUN decisione/NOUN :/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ prius/ADV formetur/VERB corpus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ postea/ADV ei/PRON infundatur/VERB anima/NOUN de/ADP novo/ADJ creata/VERB ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ hoc/PRON est/AUX verum/ADJ ,/PUNCT sequitur/VERB ulterius/ADV quod/SCONJ anima/NOUN sit/VERB propter/ADP corpus/NOUN :/PUNCT quod/PRON enim/ADV est/VERB propter/ADP aliud/PRON ,/PUNCT invenitur/VERB eo/PRON posterius/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ vestimenta/NOUN fiunt/VERB propter/ADP hominem/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX falsum/ADJ :/PUNCT nam/ADV magis/ADV corpus/NOUN est/VERB propter/ADP animam/NOUN ;/PUNCT finis/NOUN enim/ADV semper/ADV nobilior/ADJ est/AUX ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV dicere/VERB quod/SCONJ anima/NOUN simul/ADV cum/ADP decisione/NOUN seminis/NOUN oriatur/VERB ./PUNCT solutio/NOUN rationum/NOUN praemissarum/VERB ./PUNCT ad/ADP faciliorem/ADJ vero/ADV praemissarum/VERB rationum/NOUN solutionem/NOUN ,/PUNCT praemittenda/VERB sunt/AUX quaedam/PRON ad/ADP exponendum/VERB ordinem/NOUN et/CCONJ processum/NOUN generationis/NOUN humanae/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ generaliter/ADV animalis/NOUN ./PUNCT primo/ADV itaque/ADV sciendum/VERB est/AUX falsam/ADJ esse/AUX opinionem/NOUN quorundam/PRON dicentium/VERB quod/SCONJ opera/NOUN vitae/NOUN quae/PRON apparent/VERB in/ADP embryone/NOUN ante/ADP ultimum/ADJ complementum/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/VERB ex/ADP aliqua/PRON anima/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ virtute/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT in/ADP eo/PRON existente/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP anima/NOUN matris/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV hoc/PRON esset/AUX verum/ADJ ,/PUNCT iam/ADV embryo/NOUN non/ADV esset/AUX animal/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ omne/PRON animal/NOUN ex/ADP anima/NOUN et/CCONJ corpore/NOUN constet/VERB ./PUNCT operationes/NOUN etiam/ADV vitae/NOUN non/ADV proveniunt/VERB a/ADP principio/NOUN activo/ADJ extrinseco/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ ab/ADP intranea/ADJ virtute/NOUN ,/PUNCT in/ADP quo/PRON praecipue/ADV a/ADP non/ADV viventibus/VERB viventia/VERB videntur/VERB discerni/VERB ,/PUNCT quorum/PRON est/AUX proprie/ADV movere/VERB seipsa/PRON ./PUNCT quod/PRON enim/ADV nutritur/VERB ,/PUNCT assimilat/VERB sibi/PRON nutrimentum/NOUN :/PUNCT unde/ADV oportet/VERB in/ADP nutrito/VERB esse/VERB virtutem/NOUN nutritionis/NOUN activam/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ agens/NOUN sibi/PRON simile/ADJ agat/VERB ./PUNCT et/CCONJ multo/ADV est/AUX hoc/PRON manifestius/ADJ in/ADP operibus/NOUN sensus/NOUN :/PUNCT nam/ADV videre/VERB et/CCONJ audire/VERB convenit/VERB alicui/PRON per/ADP virtutem/NOUN aliquam/PRON in/ADP ipso/PRON existentem/VERB ,/PUNCT non/ADV in/ADP alio/PRON ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ embryo/NOUN inveniatur/VERB nutriri/VERB ante/ADP ultimum/ADJ complementum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV sentire/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB hoc/PRON attribui/VERB animae/NOUN matris/NOUN ./PUNCT neque/CCONJ tamen/ADV potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ in/ADP semine/NOUN ab/ADP ipso/PRON principio/NOUN sit/VERB anima/NOUN secundum/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN completam/VERB ,/PUNCT cuius/PRON tamen/ADV operationes/NOUN non/ADV appareant/VERB propter/ADP organorum/NOUN defectum/NOUN ./PUNCT nam/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ anima/NOUN uniatur/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT non/ADV unitur/VERB nisi/SCONJ corpori/NOUN cuius/PRON est/AUX proprie/ADV actus/NOUN ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ anima/NOUN actus/NOUN corporis/NOUN organici/ADJ ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV ante/ADP organizationem/NOUN corporis/NOUN in/ADP semine/NOUN anima/NOUN actu/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV potentia/NOUN sive/CCONJ virtute/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ semen/NOUN et/CCONJ fructus/NOUN sic/ADV sunt/AUX potentia/NOUN vitam/NOUN habentia/VERB quod/SCONJ abiiciunt/VERB animam/NOUN ,/PUNCT idest/PART anima/NOUN carent/VERB :/PUNCT cum/SCONJ tamen/ADV id/PRON cuius/PRON anima/NOUN est/AUX actus/NOUN ,/PUNCT sit/AUX potentia/NOUN vitam/NOUN habens/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV abiiciens/VERB animam/NOUN ./PUNCT sequeretur/VERB etiam/ADV ,/PUNCT si/SCONJ a/ADP principio/NOUN anima/NOUN esset/VERB in/ADP semine/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ generatio/NOUN animalis/NOUN esset/VERB solum/ADV per/ADP decisionem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB in/ADP animalibus/NOUN anulosis/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ ex/ADP uno/NUM fiunt/VERB duo/NUM ./PUNCT semen/NOUN enim/ADV ,/PUNCT si/SCONJ statim/ADV cum/SCONJ est/AUX decisum/VERB animam/NOUN haberet/VERB ,/PUNCT iam/ADV haberet/VERB formam/NOUN substantialem/ADJ ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ generatio/NOUN substantialis/ADJ praecedit/VERB formam/NOUN substantialem/ADJ ,/PUNCT non/ADV eam/PRON sequitur/VERB :/PUNCT si/SCONJ quae/PRON vero/ADV transmutationes/NOUN formam/NOUN substantialem/ADJ sequuntur/VERB ,/PUNCT non/ADV ordinantur/VERB ad/ADP esse/NOUN generati/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP bene/ADV esse/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV generatio/NOUN animalis/NOUN compleretur/VERB in/ADP ipsa/PRON decisione/NOUN seminis/NOUN :/PUNCT omnes/PRON autem/CCONJ transmutationes/NOUN sequentes/VERB essent/AUX ad/ADP generationem/NOUN impertinentes/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ adhuc/ADV magis/ADV est/AUX ridiculum/ADJ si/SCONJ hoc/PRON de/ADP anima/NOUN rationali/ADJ dicatur/VERB ./PUNCT tum/CCONJ quia/SCONJ impossibile/ADJ est/AUX ut/SCONJ dividatur/VERB secundum/ADP divisionem/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON ut/SCONJ in/ADP deciso/VERB semine/NOUN esse/VERB possit/VERB ./PUNCT tum/CCONJ quia/SCONJ sequeretur/VERB quod/SCONJ in/ADP omnibus/PRON pollutionibus/NOUN ex/ADP quibus/PRON conceptus/NOUN non/ADV sequitur/VERB ,/PUNCT nihilominus/ADV rationales/ADJ animae/NOUN multiplicarentur/VERB ./PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV dici/VERB potest/VERB ,/PUNCT quod/PRON quidam/PRON dicunt/VERB :/PUNCT etsi/SCONJ a/ADP principio/NOUN decisionis/NOUN in/ADP semine/NOUN non/ADV sit/VERB anima/NOUN actu/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ virtute/NOUN ,/PUNCT propter/ADP deficientiam/NOUN organorum/NOUN ;/PUNCT tamen/ADV ipsammet/PRON virtutem/NOUN seminis/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX corpus/NOUN organizabile/ADJ ,/PUNCT etsi/SCONJ non/ADV organizatum/VERB ,/PUNCT esse/AUX proportionaliter/ADV semini/NOUN animam/NOUN in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ non/ADV actu/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ vita/NOUN plantae/NOUN pauciora/ADJ requirit/VERB organa/NOUN quam/SCONJ vita/NOUN animalis/ADJ ,/PUNCT primo/ADJ semine/NOUN sufficienter/ADV ad/ADP vitam/NOUN plantae/NOUN organizato/VERB ,/PUNCT ipsam/PRON praedictam/VERB virtutem/NOUN fieri/VERB animam/NOUN vegetabilem/ADJ ;/PUNCT deinde/ADV ,/PUNCT organis/NOUN magis/ADV perfectis/VERB et/CCONJ multiplicatis/VERB ,/PUNCT eandem/PRON perduci/VERB ut/SCONJ sit/AUX anima/NOUN sensitiva/ADJ ;/PUNCT ulterius/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT forma/NOUN organorum/NOUN perfecta/VERB ,/PUNCT eandem/PRON animam/NOUN fieri/VERB rationalem/ADJ ,/PUNCT non/ADV quidem/ADV per/ADP actionem/NOUN virtutis/NOUN seminis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP influxu/NOUN exterioris/ADJ agentis/NOUN ,/PUNCT propter/ADP quod/PRON suspicantur/VERB aristotelem/PROPN dixisse/VERB intellectum/NOUN ab/ADP extrinseco/ADJ esse/VERB ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP generatione/NOUN animalium/NOUN ./PUNCT secundum/ADP enim/ADV hanc/PRON positionem/NOUN ,/PUNCT sequeretur/VERB quod/SCONJ aliqua/PRON virtus/NOUN eadem/PRON numero/NOUN nunc/ADV esset/AUX anima/NOUN vegetabilis/ADJ tantum/ADV ,/PUNCT et/CCONJ postmodum/PART anima/NOUN sensitiva/ADJ :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV ipsa/PRON forma/NOUN substantialis/ADJ continue/ADV magis/ADV ac/CCONJ magis/ADV perficeretur/VERB ./PUNCT et/CCONJ ulterius/ADV sequeretur/VERB quod/SCONJ non/ADV simul/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ successive/ADV educeretur/VERB forma/NOUN substantialis/ADJ de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ulterius/NOUN quod/SCONJ generatio/NOUN esset/AUX motus/NOUN continuus/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ alteratio/NOUN ./PUNCT quae/PRON omnia/PRON sunt/AUX impossibilia/ADJ in/ADP natura/NOUN ./PUNCT sequeretur/VERB etiam/ADV adhuc/ADV maius/ADJ inconveniens/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART quod/SCONJ anima/NOUN rationalis/ADJ esset/AUX mortalis/ADJ ./PUNCT nihil/PRON enim/ADV formaliter/ADV alicui/PRON rei/NOUN corruptibili/ADJ adveniens/VERB facit/VERB ipsum/PRON esse/AUX incorruptibile/ADJ per/ADP naturam/NOUN :/PUNCT alias/PRON corruptibile/ADJ mutaretur/VERB in/ADP incorruptibile/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX impossibile/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ differant/VERB secundum/ADP genus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP x/NUM metaphysicae/ADJ ./PUNCT substantia/NOUN autem/CCONJ animae/NOUN sensibilis/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ ponatur/AUX esse/AUX per/ADP accidens/NOUN generata/VERB a/ADP corpore/NOUN generato/VERB in/ADP processu/NOUN praedicto/VERB ,/PUNCT de/ADP necessitate/NOUN est/AUX corruptibilis/ADJ ad/ADP corruptionem/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV ipsamet/PRON fit/VERB rationalis/ADJ quodam/PRON lumine/NOUN intrinsecus/ADV inducto/VERB ,/PUNCT quod/PRON formaliter/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP ipsam/PRON ,/PUNCT est/AUX enim/ADV sensitivum/ADJ potentia/NOUN intellectivum/ADJ ;/PUNCT de/ADP necessitate/NOUN sequitur/VERB quod/SCONJ anima/NOUN rationalis/ADJ ,/PUNCT corpore/NOUN corrupto/VERB ,/PUNCT corrumpitur/VERB ./PUNCT quod/PRON est/AUX impossibile/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ fides/NOUN catholica/ADJ docet/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ipsamet/PRON virtus/NOUN quae/PRON cum/ADP semine/NOUN deciditur/VERB et/CCONJ dicitur/VERB formativa/ADJ ,/PUNCT est/AUX anima/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ in/ADP processu/NOUN generationis/NOUN fit/VERB anima/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ ipsa/PRON fundetur/VERB sicut/SCONJ in/ADP proprio/ADJ subiecto/NOUN in/ADP spiritu/NOUN cuius/PRON est/VERB semen/NOUN contentivum/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ quoddam/NOUN spumosum/ADJ ,/PUNCT operatur/VERB formationem/NOUN corporis/NOUN prout/SCONJ agit/VERB ex/ADP vi/NOUN animae/NOUN patris/NOUN ,/PUNCT cui/PRON attribuitur/VERB generatio/NOUN sicut/SCONJ principali/ADJ generanti/VERB ,/PUNCT non/ADV ex/ADP vi/NOUN animae/NOUN concepti/VERB ,/PUNCT etiam/ADV postquam/SCONJ anima/NOUN inest/VERB ;/PUNCT non/ADV enim/ADV conceptum/VERB generat/VERB seipsum/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ generatur/VERB a/ADP patre/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON patet/VERB discurrenti/VERB per/ADP singulas/ADJ virtutes/NOUN animae/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV potest/VERB attribui/VERB animae/NOUN embryonis/NOUN ratione/NOUN virtutis/NOUN generativae/ADJ :/PUNCT tum/ADV quia/SCONJ vis/NOUN generativa/ADJ non/ADV habet/VERB suam/ADJ operationem/NOUN nisi/SCONJ completo/VERB opere/NOUN nutritivae/ADJ et/CCONJ augmentativae/ADJ ,/PUNCT quae/PRON ei/PRON deserviunt/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ generare/VERB sit/AUX iam/ADV perfecti/ADJ ;/PUNCT tum/CCONJ quia/SCONJ opus/NOUN generativae/ADJ non/ADV ordinatur/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN ipsius/PRON individui/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP speciei/NOUN conservationem/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV potest/VERB attribui/VERB virtuti/NOUN nutritivae/ADJ ,/PUNCT cuius/PRON opus/NOUN est/VERB assimilare/VERB nutrimentum/NOUN nutrito/VERB ,/PUNCT quod/PRON hic/ADV non/ADV apparet/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV nutrimentum/NOUN in/ADP processu/NOUN formationis/NOUN trahitur/VERB in/ADP similitudinem/NOUN praeexistentis/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ perducitur/VERB ad/ADP perfectiorem/VERB formam/NOUN et/CCONJ viciniorem/ADJ similitudini/NOUN patris/NOUN ./PUNCT similiter/NOUN nec/CCONJ augmentativae/NOUN :/PUNCT ad/ADP quam/PRON non/ADV pertinet/VERB mutatio/NOUN secundum/ADP formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV secundum/ADP quantitatem/NOUN ./PUNCT de/ADP sensitiva/ADJ autem/CCONJ et/CCONJ intellectiva/ADJ particula/NOUN ,/PUNCT patet/VERB quod/SCONJ non/ADV habet/VERB aliquod/PRON opus/NOUN formationi/NOUN tali/PRON appropriatum/VERB ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ formatio/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT praecipue/ADJ quantum/ADV ad/ADP primas/ADJ et/CCONJ principales/ADJ partes/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/VERB ab/ADP anima/NOUN geniti/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ a/ADP virtute/NOUN formativa/ADJ agente/VERB ex/ADP vi/NOUN eius/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ agente/VERB ex/ADP vi/NOUN animae/NOUN generativae/ADJ patris/NOUN ,/PUNCT cuius/PRON opus/NOUN est/AUX facere/VERB simile/ADJ generanti/VERB secundum/ADP speciem/NOUN ./PUNCT haec/PRON igitur/ADV vis/NOUN formativa/ADJ eadem/PRON manet/VERB in/ADP spiritu/NOUN praedicto/VERB a/ADP principio/NOUN formationis/NOUN usque/ADP in/ADP finem/NOUN ./PUNCT species/NOUN tamen/ADV formati/VERB non/ADV manet/VERB eadem/PRON :/PUNCT nam/ADV primo/ADV habet/VERB formam/NOUN seminis/NOUN ,/PUNCT postea/PART sanguinis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART inde/PART quousque/SCONJ veniat/VERB ad/ADP ultimum/ADJ complementum/NOUN ./PUNCT licet/SCONJ enim/ADV generatio/NOUN simplicium/ADJ corporum/NOUN non/ADV procedat/VERB secundum/ADP ordinem/NOUN ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ quodlibet/PRON eorum/PRON habet/VERB formam/NOUN immediatam/ADJ materiae/NOUN primae/ADJ ;/PUNCT in/ADP generatione/NOUN tamen/ADV corporum/NOUN aliorum/PRON ,/PUNCT oportet/VERB esse/VERB generationum/NOUN ordinem/NOUN ,/PUNCT propter/ADP multas/ADJ formas/NOUN intermedias/ADJ ,/PUNCT inter/ADP primam/ADJ formam/NOUN elementi/NOUN et/CCONJ ultimam/ADJ formam/NOUN ad/ADP quam/PRON generatio/NOUN ordinatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV sunt/VERB multae/ADJ generationes/NOUN et/CCONJ corruptiones/NOUN sese/PRON consequentes/VERB ./PUNCT nec/CCONJ est/AUX inconveniens/ADJ si/SCONJ aliquid/PRON intermediorum/ADJ generatur/VERB et/CCONJ statim/ADV postmodum/ADV interrumpitur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ intermedia/ADJ non/ADV habent/VERB speciem/NOUN completam/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ sunt/VERB ut/SCONJ in/ADP via/NOUN ad/ADP speciem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV generantur/VERB ut/SCONJ permaneant/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ per/ADP ea/PRON ad/ADP ultimum/ADJ generatum/VERB perveniatur/VERB ./PUNCT nec/CCONJ est/AUX mirum/ADJ si/SCONJ tota/PRON generationis/NOUN transmutatio/NOUN non/ADV est/AUX continua/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ sunt/VERB multae/ADJ generationes/NOUN intermediae/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ hoc/PRON etiam/ADV accidit/VERB in/ADP alteratione/NOUN et/CCONJ augmento/NOUN ;/PUNCT non/ADV enim/ADV est/AUX tota/PRON alteratio/NOUN continua/ADJ ,/PUNCT neque/CCONJ totum/PRON augmentum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV motus/NOUN localis/ADJ est/AUX vere/ADV continuus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP viii/NUM physicorum/NOUN ./PUNCT quanto/ADV igitur/ADV aliqua/PRON forma/NOUN est/AUX nobilior/ADJ et/CCONJ magis/ADV distans/VERB a/ADP forma/NOUN elementi/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV oportet/VERB esse/AUX plures/ADJ formas/NOUN intermedias/ADJ ,/PUNCT quibus/PRON gradatim/ADV ad/ADP formam/NOUN ultimam/ADJ veniatur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB plures/NOUN generationes/NOUN medias/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV in/ADP generatione/NOUN animalis/NOUN et/CCONJ hominis/NOUN in/ADP quibus/PRON est/VERB forma/NOUN perfectissima/ADJ ,/PUNCT sunt/VERB plurimae/ADJ formae/NOUN et/CCONJ generationes/NOUN intermediae/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB corruptiones/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ generatio/NOUN unius/NUM est/AUX corruptio/NOUN alterius/PRON ./PUNCT anima/NOUN igitur/ADV vegetabilis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON primo/ADV inest/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ embryo/NOUN vivit/VERB vita/NOUN plantae/NOUN ,/PUNCT corrumpitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ succedit/VERB anima/NOUN perfectior/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX nutritiva/ADJ et/CCONJ sensitiva/ADJ simul/ADV ,/PUNCT et/CCONJ tunc/ADV embryo/NOUN vivit/VERB vita/NOUN animalis/NOUN ;/PUNCT hac/PRON autem/CCONJ corrupta/VERB ,/PUNCT succedit/VERB anima/NOUN rationalis/ADJ ab/ADP extrinseco/ADJ immissa/VERB ,/PUNCT licet/SCONJ praecedentes/VERB fuerint/VERB virtute/NOUN seminis/NOUN ./PUNCT his/PRON igitur/ADV visis/VERB ,/PUNCT facile/ADJ est/AUX respondere/VERB ad/ADP obiecta/NOUN ./PUNCT quod/PRON enim/ADV primo/ADV obiicitur/VERB ,/PUNCT oportere/VERB animam/NOUN sensitivam/ADJ eundem/PRON modum/NOUN originis/NOUN in/ADP homine/NOUN et/CCONJ in/ADP brutis/ADJ habere/VERB ,/PUNCT ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ animal/NOUN de/ADP eis/PRON univoce/ADV praedicatur/VERB :/PUNCT -/PUNCT dicimus/VERB hoc/PRON necessarium/ADJ non/ADV esse/AUX ./PUNCT etsi/SCONJ enim/ADV anima/NOUN sensitiva/ADJ in/ADP homine/NOUN et/CCONJ bruto/ADJ conveniant/VERB secundum/ADP generis/NOUN rationem/NOUN ,/PUNCT differunt/VERB tamen/ADV specie/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ ea/NOUN quorum/PRON sunt/AUX formae/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV animal/NOUN quod/PRON est/AUX homo/NOUN ,/PUNCT ab/ADP aliis/PRON animalibus/NOUN specie/NOUN differt/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX rationale/ADJ ,/PUNCT ita/ADV anima/NOUN sensitiva/ADJ hominis/NOUN ab/ADP anima/NOUN sensitiva/ADJ bruti/ADJ specie/NOUN differt/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX etiam/ADV intellectiva/ADJ ./PUNCT anima/NOUN igitur/ADV in/ADP bruto/ADJ habet/VERB id/PRON quod/PRON est/AUX sensitivum/ADJ tantum/ADV ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB nec/CCONJ esse/NOUN nec/CCONJ eius/PRON operatio/NOUN supra/ADP corpus/NOUN elevatur/VERB ;/PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ simul/ADV cum/ADP generatione/NOUN corporis/NOUN generetur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ cum/ADP corruptione/NOUN corrumpatur/VERB ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ sensitiva/ADJ in/ADP homine/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ habeat/VERB supra/ADP sensitivam/ADJ naturam/NOUN vim/NOUN intellectivam/ADJ ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON oportet/VERB ut/SCONJ ipsa/PRON substantia/NOUN animae/NOUN sit/AUX secundum/ADP esse/NOUN et/CCONJ operationem/NOUN supra/ADP corpus/NOUN elevata/VERB ;/PUNCT neque/CCONJ per/ADP generationem/NOUN corporis/NOUN generatur/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ per/ADP eius/PRON corruptionem/NOUN corrumpitur/VERB ./PUNCT diversus/ADJ ergo/ADV modus/NOUN originis/NOUN in/ADP animabus/NOUN praedictis/VERB non/ADV est/VERB ex/ADP parte/NOUN sensitivi/ADJ ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON sumitur/VERB ratio/NOUN generis/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP parte/NOUN intellectivi/ADJ ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON sumitur/VERB differentia/NOUN speciei/NOUN ./PUNCT unde/ADV non/ADV potest/VERB concludi/VERB diversitas/NOUN generis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sola/ADJ diversitas/NOUN speciei/NOUN ./PUNCT quod/PRON vero/ADV secundo/ADV obiicitur/VERB ,/PUNCT conceptum/VERB prius/ADV esse/AUX animal/NOUN quam/SCONJ hominem/NOUN ,/PUNCT non/ADV ostendit/VERB rationalem/ADJ animam/NOUN cum/ADP semine/NOUN propagari/VERB ./PUNCT nam/ADV anima/NOUN sensitiva/ADJ per/ADP quam/PRON animal/NOUN erat/VERB ,/PUNCT non/ADV manet/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ei/PRON succedit/VERB anima/NOUN quae/PRON est/AUX simul/ADV sensitiva/ADJ et/CCONJ intellectiva/ADJ ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON est/VERB animal/NOUN et/CCONJ homo/NOUN simul/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT quod/PRON vero/ADV tertio/ADV obiicitur/VERB ,/PUNCT diversorum/ADJ agentium/NOUN actiones/NOUN non/ADV terminari/VERB ad/ADP unum/NUM factum/VERB ,/PUNCT intelligendum/VERB est/AUX de/ADP diversis/ADJ agentibus/NOUN non/ADV ordinatis/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV ordinata/VERB sint/AUX ad/ADP invicem/ADV ,/PUNCT oportet/VERB eorum/PRON esse/AUX unum/NUM effectum/NOUN :/PUNCT nam/ADV causa/NOUN agens/VERB prima/ADJ agit/VERB in/ADP effectum/NOUN causae/NOUN secundae/ADJ agentis/VERB vehementius/ADV quam/SCONJ etiam/ADV ipsa/PRON causa/NOUN secunda/ADJ ;/PUNCT unde/ADV videmus/VERB quod/SCONJ effectus/NOUN qui/PRON per/ADP instrumentum/NOUN agitur/VERB a/ADP principali/ADJ agente/NOUN ,/PUNCT magis/ADV proprie/ADV attribuitur/VERB principali/ADJ agenti/NOUN quam/SCONJ instrumento/NOUN ./PUNCT contingit/VERB autem/CCONJ quandoque/ADV quod/SCONJ actio/NOUN principalis/ADJ agentis/NOUN pertingit/VERB ad/ADP aliquid/PRON in/ADP operato/VERB ad/ADP quod/PRON non/ADV pertingit/VERB actio/NOUN instrumenti/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ vis/NOUN vegetativa/ADJ ad/ADP speciem/NOUN carnis/NOUN perducit/VERB ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON non/ADV potest/VERB perducere/VERB calor/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX eius/PRON instrumentum/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ operetur/VERB disponendo/VERB ad/ADP eam/PRON resolvendo/VERB et/CCONJ consumendo/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV omnis/PRON virtus/NOUN naturae/NOUN activa/ADJ comparetur/VERB ad/ADP deum/PROPN sicut/SCONJ instrumentum/NOUN ad/ADP primum/ADJ et/CCONJ principale/ADJ agens/NOUN ,/PUNCT nihil/PRON prohibet/VERB in/ADP uno/NUM et/CCONJ eodem/PRON generato/VERB quod/PRON est/AUX homo/NOUN ,/PUNCT actionem/NOUN naturae/NOUN ad/ADP aliquid/PRON hominis/NOUN terminari/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV ad/ADP totum/PRON quod/PRON fit/VERB actione/NOUN dei/PROPN ./PUNCT corpus/NOUN igitur/ADV hominis/NOUN formatur/VERB simul/ADV et/CCONJ virtute/NOUN dei/PROPN quasi/ADV principalis/ADJ agentis/NOUN et/CCONJ primi/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV virtute/NOUN seminis/NOUN quasi/ADV agentis/NOUN secundi/ADJ :/PUNCT sed/CCONJ actio/NOUN dei/PROPN producit/VERB animam/NOUN humanam/ADJ ,/PUNCT quam/PRON virtus/NOUN seminis/NOUN producere/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ disponit/VERB ad/ADP eam/PRON ./PUNCT unde/ADV patet/VERB solutio/NOUN ad/ADP quartum/ADJ ./PUNCT sic/ADV enim/ADV homo/NOUN sibi/PRON simile/ADJ in/ADP specie/NOUN generat/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ virtus/NOUN seminis/NOUN eius/PRON dispositive/ADV operatur/VERB ad/ADP ultimam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON homo/NOUN speciem/NOUN sortitur/VERB ./PUNCT deum/PROPN vero/ADV adulteris/NOUN cooperari/VERB in/ADP actione/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT nihil/ADV est/AUX inconveniens/ADJ ./PUNCT non/ADV enim/ADV natura/NOUN adulterorum/NOUN mala/ADJ est/AUX ,/PUNCT sed/CCONJ voluntas/NOUN ./PUNCT actio/NOUN autem/CCONJ quae/PRON est/VERB ex/ADP virtute/NOUN seminis/NOUN ipsorum/PRON est/AUX naturalis/ADJ ,/PUNCT non/ADV voluntaria/ADJ ./PUNCT unde/ADV non/ADV est/AUX inconveniens/ADJ si/SCONJ deus/PROPN illi/PRON operationi/NOUN cooperatur/VERB ultimam/ADJ perfectionem/NOUN inducendo/VERB ./PUNCT quod/PRON vero/ADV sexto/ADV obiicitur/VERB ,/PUNCT patet/VERB quod/SCONJ non/ADV de/ADP necessitate/NOUN concludit/VERB ./PUNCT etsi/SCONJ enim/ADV detur/VERB quod/SCONJ corpus/NOUN hominis/NOUN formetur/VERB prius/ADV quam/SCONJ anima/NOUN creetur/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ e/ADP converso/NOUN ,/PUNCT non/ADV sequitur/VERB quod/SCONJ idem/PRON homo/NOUN sit/AUX prior/ADJ seipso/PRON :/PUNCT non/ADV enim/ADV homo/NOUN est/AUX suum/ADJ corpus/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ sua/ADJ anima/NOUN ./PUNCT sequitur/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ aliqua/PRON pars/NOUN eius/PRON sit/AUX altera/PRON prior/ADJ ./PUNCT quod/PRON non/ADV est/AUX inconveniens/ADJ :/PUNCT nam/ADV materia/NOUN tempore/NOUN est/AUX prior/ADJ forma/NOUN ;/PUNCT materiam/NOUN dico/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP quod/SCONJ actu/NOUN est/AUX per/ADP formam/NOUN perfecta/ADJ ,/PUNCT sic/ADV enim/ADV est/VERB simul/ADV cum/ADP forma/NOUN ./PUNCT corpus/NOUN igitur/ADV humanum/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP animam/NOUN ,/PUNCT utpote/ADV cum/SCONJ nondum/ADV habet/VERB animam/NOUN ,/PUNCT est/AUX prius/ADJ tempore/NOUN quam/SCONJ anima/NOUN :/PUNCT tunc/ADV autem/CCONJ non/ADV est/AUX humanum/ADJ actu/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ potentia/NOUN tantum/ADV ./PUNCT cum/SCONJ vero/ADV est/AUX humanum/ADJ actu/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV per/ADP animam/NOUN humanam/ADJ perfectum/ADJ ,/PUNCT non/ADV est/VERB prius/ADV neque/CCONJ posterius/ADV anima/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ simul/ADV cum/ADP ea/PRON ./PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV sequitur/VERB ,/PUNCT si/SCONJ anima/NOUN ex/ADP virtute/NOUN seminis/NOUN non/ADV producitur/VERB sed/CCONJ solum/ADV corpus/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ sit/AUX imperfecta/ADJ operatio/NOUN tam/ADV dei/PROPN quam/CCONJ naturae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ septima/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB ./PUNCT virtute/NOUN enim/ADV dei/PROPN utrumque/PRON fit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ corpus/NOUN et/CCONJ anima/NOUN :/PUNCT licet/SCONJ formatio/NOUN corporis/NOUN sit/VERB ab/ADP eo/PRON mediante/VERB virtute/NOUN seminis/NOUN naturali/ADJ ,/PUNCT animam/NOUN autem/CCONJ immediate/ADV producat/VERB ./PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV sequitur/VERB quod/SCONJ actio/NOUN virtutis/NOUN seminis/NOUN sit/AUX imperfecta/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ perficiat/VERB hoc/PRON ad/ADP quod/PRON est/VERB ./PUNCT sciendum/VERB est/AUX etiam/ADV in/ADP semine/NOUN virtute/NOUN contineri/VERB omnia/PRON illa/PRON quae/PRON virtutem/NOUN corpoream/ADJ non/ADV excedunt/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ faenum/NOUN ,/PUNCT culmus/NOUN ,/PUNCT internodia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ similia/ADJ ./PUNCT ex/ADP quo/PRON concludi/VERB non/ADV potest/VERB quod/SCONJ id/PRON hominis/NOUN quod/PRON totam/PRON virtutem/NOUN corpoream/ADJ excedit/VERB ,/PUNCT in/ADP semine/NOUN virtute/NOUN contineatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ octava/ADJ ratio/NOUN concludebat/VERB ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ operationes/NOUN animae/NOUN videntur/VERB proficere/VERB in/ADP processu/NOUN generationis/NOUN humanae/ADJ sicut/SCONJ proficiunt/VERB corporis/NOUN partes/NOUN ,/PUNCT non/ADV ostendit/VERB animam/NOUN humanam/ADJ et/CCONJ corpus/NOUN idem/PRON principium/NOUN habere/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ nona/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB :/PUNCT sed/CCONJ ostendit/VERB quod/SCONJ dispositio/NOUN partium/NOUN corporis/NOUN est/AUX necessaria/ADJ ad/ADP animae/NOUN operationem/NOUN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ decimo/ADV obiicitur/VERB ,/PUNCT corpus/NOUN animae/NOUN configurari/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ob/ADP hoc/PRON animam/NOUN sibi/PRON corpus/NOUN simile/ADJ praeparare/VERB :/PUNCT partim/ADV quidem/ADV est/AUX verum/ADJ ,/PUNCT partim/NOUN autem/CCONJ falsum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV intelligatur/VERB de/ADP anima/NOUN generantis/VERB ,/PUNCT est/AUX verum/ADJ quod/PRON dicitur/VERB :/PUNCT falsum/NOUN autem/CCONJ si/SCONJ intelligatur/VERB de/ADP anima/NOUN generati/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV virtute/NOUN animae/NOUN generati/VERB formatur/VERB corpus/NOUN quantum/ADV ad/ADP primas/ADJ et/CCONJ praecipuas/ADJ partes/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ virtute/NOUN animae/NOUN generantis/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT similiter/ADV enim/ADV et/CCONJ omnis/PRON materia/NOUN suae/ADJ formae/NOUN configuratur/VERB :/PUNCT non/ADV tamen/ADV haec/PRON configuratio/NOUN fit/VERB ex/ADP actione/NOUN generati/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP actione/NOUN formae/NOUN generantis/VERB ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ undecimo/ADV obiicitur/VERB de/ADP seminis/NOUN vita/NOUN in/ADP principio/NOUN decisionis/NOUN :/PUNCT -/PUNCT patet/VERB quidem/ADV ex/ADP dictis/VERB non/ADV esse/AUX vivum/ADJ nisi/SCONJ in/ADP potentia/NOUN :/PUNCT unde/ADV tunc/CCONJ animam/NOUN actu/NOUN non/ADV habet/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ virtute/NOUN ./PUNCT in/ADP processu/NOUN autem/CCONJ generationis/NOUN habet/VERB animam/NOUN vegetabilem/ADJ et/CCONJ sensibilem/ADJ ex/ADP virtute/NOUN seminis/NOUN :/PUNCT quae/PRON non/ADV manent/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ transeunt/VERB ,/PUNCT anima/NOUN rationali/ADJ succedente/VERB ./PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV ,/PUNCT si/SCONJ formatio/NOUN corporis/NOUN animam/NOUN praecedit/VERB humanam/ADJ ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ anima/NOUN sit/VERB propter/ADP corpus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ duodecima/ADJ ratio/NOUN inferebat/VERB ./PUNCT est/VERB enim/ADV aliquid/PRON propter/ADP alterum/PRON dupliciter/ADV ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN propter/ADP eius/PRON operationem/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ conservationem/NOUN vel/CCONJ quicquid/PRON huiusmodi/ADV est/VERB quod/PRON consequitur/VERB ad/ADP esse/NOUN :/PUNCT et/CCONJ huiusmodi/PART sunt/AUX posteriora/ADJ eo/PRON propter/ADP quod/PRON sunt/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ vestimenta/NOUN sunt/VERB propter/ADP hominem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ instrumenta/NOUN propter/ADP artificem/NOUN ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN est/VERB aliquid/PRON propter/ADP alterum/PRON ,/PUNCT idest/PART ,/PUNCT propter/ADP esse/NOUN eius/PRON :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV quod/PRON est/VERB propter/ADP alterum/PRON ,/PUNCT est/AUX prius/ADJ tempore/NOUN et/CCONJ natura/NOUN posterius/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ modo/NOUN corpus/NOUN est/VERB propter/ADP animam/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ omnis/PRON materia/NOUN propter/ADP formam/NOUN ./PUNCT secus/ADP autem/CCONJ esset/VERB si/SCONJ ex/ADP anima/NOUN et/CCONJ corpore/NOUN non/ADV fieret/VERB unum/NUM secundum/ADP esse/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ dicunt/VERB qui/PRON ponunt/VERB animam/NOUN non/ADV esse/AUX corporis/NOUN formam/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ nulli/PRON alii/PRON corpori/NOUN nisi/SCONJ humano/NOUN unitur/VERB substantia/NOUN intellectualis/ADJ ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV ostensum/VERB est/AUX substantiam/NOUN aliquam/PRON intellectualem/ADJ corpori/NOUN uniri/VERB ut/SCONJ formam/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART animam/NOUN humanam/ADJ ,/PUNCT inquirendum/VERB restat/VERB utrum/ADV alicui/PRON alteri/PRON corpori/NOUN aliqua/PRON substantia/NOUN intellectualis/ADJ ut/SCONJ forma/NOUN uniatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ quidem/ADV de/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ sint/AUX animata/VERB anima/NOUN intellectuali/ADJ ,/PUNCT superius/ADV ,/PUNCT est/AUX ostensum/VERB quid/PRON de/ADP hoc/PRON aristoteles/PROPN senserit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ augustinus/PROPN hoc/PRON sub/ADP dubio/ADJ dereliquit/VERB ./PUNCT unde/ADV praesens/ADJ inquisitio/NOUN circa/ADP corpora/NOUN elementaria/ADJ versari/VERB debet/VERB ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ nulli/PRON corpori/NOUN elementari/ADJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ uniatur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN nisi/SCONJ humano/NOUN ,/PUNCT evidenter/ADV apparet/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV alteri/PRON corpori/NOUN uniatur/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ unitur/VERB corpori/NOUN mixto/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ simplici/ADJ ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ potest/VERB uniri/VERB corpori/NOUN mixto/VERB ./PUNCT quia/SCONJ oporteret/VERB illud/PRON corpus/NOUN maxime/ADV esse/AUX aequalis/ADJ complexionis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP suum/ADJ genus/NOUN ,/PUNCT inter/ADP cetera/PRON corpora/NOUN mixta/VERB :/PUNCT cum/SCONJ videamus/VERB tanto/ADV corpora/NOUN mixta/VERB nobiliores/ADJ formas/NOUN habere/VERB quanto/ADV magis/ADV ad/ADP temperamentum/NOUN mixtionis/NOUN perveniunt/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ habet/VERB formam/NOUN nobilissimam/ADJ ,/PUNCT utpote/PART substantiam/NOUN intellectualem/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ sit/AUX corpus/NOUN mixtum/VERB ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX temperatissimum/VERB ./PUNCT unde/ADV etiam/ADV videmus/VERB quod/SCONJ mollities/NOUN carnis/NOUN et/CCONJ bonitas/NOUN tactus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON aequalitatem/NOUN complexionis/NOUN demonstrant/VERB ,/PUNCT sunt/AUX signa/NOUN boni/ADJ intellectus/NOUN ./PUNCT complexio/NOUN autem/CCONJ maxime/ADV aequalis/ADJ est/AUX complexio/NOUN corporis/NOUN humani/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ,/PUNCT si/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ uniatur/VERB alicui/PRON corpori/NOUN mixto/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ illud/PRON sit/AUX eiusdem/PRON naturae/NOUN cum/ADP corpore/NOUN humano/ADJ ./PUNCT forma/NOUN etiam/ADV eius/PRON esset/AUX eiusdem/PRON naturae/NOUN cum/ADP anima/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ esset/AUX substantia/NOUN intellectualis/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV esset/VERB differentia/NOUN secundum/ADP speciem/NOUN inter/ADP illud/PRON animal/NOUN et/CCONJ hominem/NOUN ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ neque/CCONJ corpori/NOUN simplici/ADJ ,/PUNCT puta/VERB aeri/NOUN aut/CCONJ aquae/NOUN aut/CCONJ igni/NOUN aut/CCONJ terrae/NOUN ,/PUNCT uniri/VERB potest/VERB substantia/NOUN intellectualis/ADJ ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT unumquodque/PRON enim/ADV horum/PRON corporum/NOUN est/AUX simile/ADJ in/ADP toto/PRON et/CCONJ partibus/NOUN :/PUNCT eiusdem/PRON enim/ADV naturae/NOUN et/CCONJ speciei/NOUN est/AUX pars/NOUN aeris/NOUN et/CCONJ totus/PRON aer/NOUN ,/PUNCT etenim/SCONJ eundem/PRON motum/NOUN habet/VERB ;/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN de/ADP aliis/NOUN ./PUNCT similibus/ADJ autem/CCONJ motoribus/NOUN similes/ADJ formae/NOUN debentur/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV aliqua/PRON pars/NOUN alicuius/PRON dictorum/VERB corporum/NOUN sit/AUX animata/VERB anima/NOUN intellectuali/ADJ ,/PUNCT puta/VERB aeris/NOUN ,/PUNCT totus/PRON aer/NOUN et/CCONJ omnes/PRON partes/NOUN eius/PRON ,/PUNCT eadem/PRON ratione/NOUN ,/PUNCT erunt/AUX animata/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ manifeste/ADV apparet/VERB falsum/ADJ :/PUNCT nam/ADV nulla/PRON operatio/NOUN vitae/NOUN apparet/VERB in/ADP partibus/NOUN aeris/NOUN vel/CCONJ aliorum/PRON simplicium/ADJ corporum/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV alicui/PRON parti/NOUN aeris/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ similium/ADJ corporum/NOUN ,/PUNCT substantia/NOUN intellectualis/ADJ unitur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ alicui/PRON simplicium/ADJ corporum/NOUN unitur/VERB aliqua/PRON substantia/NOUN intellectualis/ADJ ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ habebit/VERB intellectum/NOUN tantum/ADV :/PUNCT aut/CCONJ habebit/VERB alias/PRON potentias/NOUN ,/PUNCT utpote/ADV quae/PRON pertinent/VERB ad/ADP partem/NOUN sensitivam/ADJ aut/CCONJ nutritivam/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB in/ADP homine/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ habet/VERB intellectum/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT frustra/ADV unitur/VERB corpori/NOUN ./PUNCT omnis/PRON enim/ADV forma/NOUN corporis/NOUN habet/VERB aliquam/PRON propriam/ADJ operationem/NOUN per/ADP corpus/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ non/ADV habet/VERB aliquam/PRON operationem/NOUN ad/ADP corpus/NOUN pertinentem/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ movet/VERB corpus/NOUN :/PUNCT intelligere/VERB enim/ADV ipsum/PRON non/ADV est/AUX operatio/NOUN quae/PRON per/ADP organum/NOUN corporis/NOUN exerceatur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ eadem/PRON ratione/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ velle/VERB ./PUNCT elementorum/NOUN etiam/ADV motus/NOUN sunt/VERB a/ADP moventibus/VERB naturalibus/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART a/ADP generantibus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV movent/VERB seipsa/PRON ./PUNCT unde/ADV non/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT propter/ADP eorum/PRON motum/NOUN ,/PUNCT sint/AUX animata/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ habet/VERB substantia/NOUN intellectualis/ADJ quae/PRON ponitur/VERB uniri/VERB elemento/NOUN aut/CCONJ parti/NOUN eius/PRON ,/PUNCT alias/PRON animae/NOUN partes/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ partes/NOUN illae/PRON sint/AUX partes/NOUN aliquorum/PRON organorum/NOUN ,/PUNCT oportebit/VERB in/ADP corpore/NOUN elementi/NOUN invenire/VERB diversitatem/NOUN organorum/NOUN ./PUNCT quod/PRON repugnat/VERB simplicitati/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT non/ADV igitur/ADV substantia/NOUN intellectualis/ADJ potest/VERB uniri/VERB ut/SCONJ forma/NOUN alicui/PRON elemento/NOUN aut/CCONJ parti/NOUN eius/PRON ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quanto/ADV aliquod/PRON corpus/NOUN est/AUX propinquius/ADJ materiae/NOUN primae/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV est/AUX ignobilius/ADJ :/PUNCT utpote/ADV magis/ADV in/ADP potentia/NOUN existens/VERB ,/PUNCT et/CCONJ minus/NOUN in/ADP actu/NOUN completo/ADJ ./PUNCT elementa/NOUN autem/CCONJ ipsa/PRON sunt/AUX propinquiora/ADJ materiae/NOUN primae/ADJ quam/SCONJ corpora/NOUN mixta/VERB :/PUNCT cum/SCONJ et/CCONJ ipsa/PRON sint/AUX mixtorum/VERB corporum/NOUN materia/NOUN proxima/ADJ ./PUNCT sunt/AUX igitur/ADV elementorum/NOUN corpora/NOUN ignobiliora/ADJ secundum/ADP suam/ADJ speciem/NOUN corporibus/NOUN mixtis/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV nobilioris/ADJ corporis/NOUN sit/AUX nobilior/ADJ forma/NOUN ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ nobilissima/ADJ forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX anima/NOUN intellectiva/ADJ ,/PUNCT sit/AUX unita/VERB corporibus/NOUN elementorum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ corpora/NOUN elementorum/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ aliquae/PRON partes/NOUN eorum/PRON ,/PUNCT essent/AUX animata/VERB nobilissimis/ADJ animabus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX animae/NOUN intellectivae/ADJ ,/PUNCT oporteret/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT quanto/ADV aliqua/PRON corpora/NOUN essent/AUX viciniora/ADJ elementis/NOUN ,/PUNCT essent/AUX propinquiora/ADJ ad/ADP vitam/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV apparet/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART contrarium/NOUN :/PUNCT nam/ADV plantae/NOUN minus/ADJ habent/VERB de/ADP vita/NOUN quam/SCONJ animalia/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ tamen/ADV sint/AUX propinquiores/ADJ terrae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ mineralia/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX adhuc/ADV propinquiora/ADJ ,/PUNCT nihil/PRON habent/VERB de/ADP vita/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV substantia/NOUN intellectualis/ADJ unitur/VERB alicui/PRON elemento/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ parti/NOUN eius/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omnium/PRON moventium/VERB corruptibilium/ADJ vita/NOUN per/ADP excellentiam/NOUN contrarietatis/NOUN corrumpitur/VERB :/PUNCT nam/ADV animalia/NOUN et/CCONJ plantae/NOUN mortificantur/VERB ab/ADP excellenti/VERB calido/ADJ et/CCONJ frigido/ADJ ,/PUNCT humido/ADJ aut/CCONJ sicco/ADJ ./PUNCT in/ADP corporibus/NOUN autem/CCONJ elementorum/NOUN praecipue/ADV sunt/VERB excellentiae/NOUN harum/PRON contrarietatum/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV est/AUX possibile/ADJ quod/SCONJ in/ADP eis/PRON sit/VERB vita/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ igitur/ADV est/AUX quod/SCONJ substantia/NOUN intellectiva/ADJ uniatur/VERB eis/PRON ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT elementa/NOUN etsi/SCONJ secundum/ADP totum/PRON sint/AUX incorruptibilia/ADJ ,/PUNCT tamen/ADV singulae/ADJ partes/NOUN sunt/AUX corruptibiles/ADJ ,/PUNCT utpote/ADV contrarietatem/NOUN habentes/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV aliquae/PRON partes/NOUN elementorum/NOUN habeant/VERB sibi/PRON unitas/VERB substantias/NOUN cognoscentes/VERB ,/PUNCT maxime/ADV videtur/VERB quod/SCONJ assignetur/VERB eis/PRON vis/NOUN discretiva/ADJ corrumpentium/VERB ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV est/VERB sensus/NOUN tactus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX discretivus/ADJ calidi/ADJ et/CCONJ frigidi/ADJ et/CCONJ similium/ADJ contrarietatum/NOUN :/PUNCT propter/ADP quod/SCONJ et/CCONJ ,/PUNCT quasi/ADV necessarius/NOUN ad/ADP praeservationem/NOUN a/ADP corruptione/NOUN ,/PUNCT omnibus/PRON animalibus/NOUN inest/VERB ./PUNCT hunc/PRON autem/CCONJ sensum/NOUN impossibile/ADJ est/AUX inesse/VERB corpori/NOUN simplici/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ oporteat/VERB organum/NOUN tactus/NOUN non/ADV habere/VERB actu/NOUN contrarietates/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ potentia/NOUN ;/PUNCT quod/PRON contingit/VERB solum/ADV in/ADP mixtis/VERB et/CCONJ temperatis/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV est/AUX possibile/ADJ aliquas/PRON partes/NOUN elementorum/NOUN esse/AUX animatas/VERB anima/NOUN intellectiva/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT omne/PRON corpus/NOUN vivens/VERB aliquo/PRON modo/NOUN secundum/ADP animam/NOUN localiter/ADV movetur/VERB :/PUNCT nam/ADV corpora/NOUN caelestia/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ tamen/ADV sint/AUX animata/VERB ,/PUNCT moventur/VERB circulariter/ADV ;/PUNCT animalia/NOUN perfecta/ADJ motu/NOUN progressivo/ADJ ;/PUNCT ostrea/NOUN autem/CCONJ motu/NOUN dilatationis/NOUN et/CCONJ constrictionis/NOUN ;/PUNCT plantae/NOUN autem/CCONJ motu/NOUN augmenti/NOUN et/CCONJ decrementi/NOUN ,/PUNCT qui/PRON sunt/VERB aliquo/PRON modo/NOUN secundum/ADP locum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP elementis/NOUN non/ADV apparet/VERB aliquis/PRON motus/NOUN qui/PRON sit/VERB ab/ADP anima/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/NOUN motus/NOUN naturales/ADJ ./PUNCT non/ADV sunt/AUX igitur/ADV corpora/NOUN viventia/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ ,/PUNCT etsi/SCONJ non/ADV uniatur/VERB corpori/NOUN elementi/NOUN aut/CCONJ parti/NOUN eius/PRON ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT unitur/VERB tamen/ADV ei/PRON ut/SCONJ motor/NOUN ./PUNCT primum/ADJ quidem/ADV ,/PUNCT in/ADP aere/NOUN hoc/PRON dici/VERB impossibile/ADJ est/AUX ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV pars/NOUN aeris/NOUN non/ADV sit/AUX per/ADP seipsam/PRON terminabilis/ADJ ,/PUNCT non/ADV potest/VERB aliqua/PRON pars/NOUN eius/PRON determinata/VERB motum/NOUN proprium/ADJ habere/VERB ,/PUNCT propter/ADP quem/PRON sibi/PRON substantia/NOUN intellectualis/ADJ uniatur/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT si/SCONJ aliqua/PRON substantia/NOUN intellectualis/ADJ unitur/VERB alicui/PRON corpori/NOUN naturaliter/ADV sicut/SCONJ motor/NOUN proprio/ADJ mobili/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB virtutem/NOUN motivam/ADJ illius/PRON substantiae/NOUN limitari/VERB ad/ADP corpus/NOUN mobile/ADJ cui/PRON naturaliter/ADV unitur/VERB :/PUNCT nam/ADV cuiuslibet/PRON motoris/NOUN proprii/ADJ virtus/NOUN non/ADV excedit/VERB in/ADP movendo/VERB proprium/ADJ mobile/ADJ ./PUNCT ridiculum/ADJ autem/CCONJ videtur/VERB dicere/VERB quod/SCONJ virtus/NOUN alicuius/PRON substantiae/NOUN intellectualis/ADJ non/ADV excedat/VERB in/ADP movendo/VERB aliquam/PRON determinatam/VERB partem/NOUN alicuius/PRON elementi/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ aliquod/PRON corpus/NOUN mixtum/VERB ./PUNCT non/ADV videtur/VERB igitur/ADV dicendum/VERB quod/SCONJ aliqua/PRON substantia/NOUN intellectualis/ADJ uniatur/VERB alicui/PRON corpori/NOUN elementari/ADJ naturaliter/ADV ut/SCONJ motor/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ sibi/PRON etiam/ADV uniatur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT motus/NOUN corporis/NOUN elementaris/ADJ potest/VERB ex/ADP aliis/PRON principiis/NOUN causari/VERB quam/SCONJ ex/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ ./PUNCT superfluum/ADJ igitur/ADV esset/AUX propter/ADP huiusmodi/ADV motus/NOUN naturaliter/ADV substantias/NOUN intellectuales/ADJ corporibus/NOUN elementaribus/ADJ uniri/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB opinio/NOUN apuleii/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ quorundam/PRON platonicorum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON dixerunt/VERB daemonia/NOUN esse/AUX animalia/NOUN corpore/NOUN aerea/ADJ ,/PUNCT mente/NOUN rationabilia/ADJ ,/PUNCT animo/NOUN passiva/ADJ ,/PUNCT tempore/NOUN aeterna/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ quorundam/PRON gentilium/ADJ ponentium/VERB elementa/NOUN esse/AUX animata/VERB ,/PUNCT unde/ADV et/CCONJ eis/PRON cultum/NOUN divinum/ADJ instituebant/VERB ./PUNCT excluditur/VERB etiam/ADV opinio/NOUN dicens/VERB angelos/NOUN et/CCONJ daemones/NOUN habere/VERB corpora/NOUN naturaliter/ADV sibi/PRON unita/VERB ,/PUNCT de/ADP natura/NOUN superiorum/ADJ vel/CCONJ inferiorum/ADJ elementorum/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ sunt/VERB aliquae/PRON substantiae/NOUN intellectuales/ADJ corporibus/NOUN non/ADV unitae/VERB ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB autem/CCONJ ostendi/VERB potest/VERB esse/VERB aliquas/PRON substantias/NOUN intellectuales/ADJ corporibus/NOUN penitus/ADV non/ADV unitas/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV supra/ADP ,/PUNCT corporibus/NOUN corruptis/VERB ,/PUNCT intellectus/NOUN substantiam/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV perpetuam/ADJ ,/PUNCT remanere/VERB ./PUNCT et/CCONJ si/SCONJ quidem/ADV substantia/NOUN intellectus/NOUN quae/PRON remanet/VERB ,/PUNCT sit/AUX una/NUM omnium/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ quidam/PRON dicunt/VERB ,/PUNCT de/ADP necessitate/NOUN consequitur/VERB eam/PRON esse/VERB secundum/ADP suum/ADJ esse/NOUN a/ADP corpore/NOUN separatum/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV habetur/VERB propositum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ aliqua/PRON sine/ADP corpore/NOUN subsistat/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ plures/ADJ animae/NOUN intellectivae/ADJ remaneant/VERB ,/PUNCT corporibus/NOUN destructis/VERB ,/PUNCT conveniet/VERB aliquibus/PRON substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ absque/ADP corpore/NOUN subsistere/VERB :/PUNCT praesertim/ADV cum/SCONJ ostensum/VERB sit/AUX quod/SCONJ animae/NOUN non/ADV transeant/VERB de/ADP corpore/NOUN ad/ADP corpus/NOUN ./PUNCT convenit/VERB autem/CCONJ animabus/NOUN esse/AUX a/ADP corporibus/NOUN separatas/VERB per/ADP accidens/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ naturaliter/ADV sint/AUX formae/NOUN corporum/NOUN ./PUNCT eo/PRON autem/CCONJ quod/PRON est/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB prius/ADJ esse/AUX id/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP se/PRON ./PUNCT sunt/VERB igitur/ADV aliquae/PRON substantiae/NOUN intellectuales/ADJ ,/PUNCT animabus/NOUN secundum/ADP naturam/NOUN priores/ADJ ,/PUNCT quibus/PRON per/ADP se/PRON inest/VERB sine/ADP corporibus/NOUN subsistere/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omne/PRON quod/PRON est/VERB de/ADP ratione/NOUN generis/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB de/ADP ratione/NOUN speciei/NOUN esse/VERB :/PUNCT sunt/VERB autem/CCONJ quaedam/PRON quae/PRON sunt/VERB de/ADP ratione/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ de/ADP ratione/NOUN generis/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ rationale/ADJ est/VERB de/ADP ratione/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ de/ADP ratione/NOUN animalis/NOUN ./PUNCT quicquid/PRON autem/CCONJ est/VERB de/ADP ratione/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ de/ADP ratione/NOUN generis/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX necesse/ADJ omnibus/PRON speciebus/NOUN generis/NOUN inesse/VERB :/PUNCT multae/ADJ enim/ADV species/NOUN sunt/AUX irrationabilium/ADJ animalium/NOUN ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ intellectuali/ADJ secundum/ADP suum/ADJ genus/NOUN convenit/VERB quod/SCONJ sit/AUX per/ADP se/PRON subsistens/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ habeat/VERB per/ADP se/PRON operationem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ superius/ADV est/AUX ostensum/VERB ./PUNCT de/ADP ratione/NOUN autem/CCONJ rei/NOUN per/ADP se/PRON subsistentis/VERB non/ADV est/VERB quod/SCONJ alteri/PRON uniatur/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV de/ADP ratione/NOUN substantiae/NOUN intellectualis/ADJ secundum/ADP suum/ADJ genus/NOUN quod/SCONJ sit/AUX corpori/NOUN unita/VERB :/PUNCT etsi/SCONJ sit/VERB hoc/PRON de/ADP ratione/NOUN alicuius/PRON intellectualis/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX anima/NOUN ./PUNCT sunt/VERB igitur/ADV aliquae/PRON substantiae/NOUN intellectuales/ADJ corporibus/NOUN non/ADV unitae/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT natura/NOUN superior/ADJ in/ADP suo/ADJ infimo/ADJ contingit/VERB naturam/NOUN inferiorem/ADJ in/ADP eius/PRON supremo/ADJ ./PUNCT natura/NOUN autem/CCONJ intellectualis/ADJ est/AUX superior/ADJ corporali/ADJ ./PUNCT attingit/VERB autem/CCONJ eam/PRON secundum/ADP aliquam/PRON partem/NOUN sui/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX anima/NOUN intellectiva/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ corpus/NOUN perfectum/ADJ per/ADP animam/NOUN intellectivam/ADJ est/AUX supremum/ADJ in/ADP genere/NOUN corporum/NOUN ,/PUNCT ita/ADV anima/NOUN intellectiva/ADJ ,/PUNCT quae/PRON unitur/VERB corpori/NOUN ,/PUNCT sit/AUX infima/ADJ in/ADP genere/NOUN substantiarum/NOUN intellectualium/ADJ ./PUNCT sunt/VERB igitur/ADV aliquae/PRON substantiae/NOUN intellectuales/ADJ non/ADV unitae/VERB corporibus/NOUN ,/PUNCT superiores/ADJ secundum/ADP naturae/NOUN ordinem/NOUN anima/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ est/VERB aliquid/PRON imperfectum/ADJ in/ADP aliquo/PRON genere/NOUN ,/PUNCT invenitur/VERB ante/ADP illud/PRON ,/PUNCT secundum/ADP naturae/NOUN ordinem/NOUN ,/PUNCT aliquid/PRON in/ADP genere/NOUN illo/PRON perfectum/ADJ :/PUNCT perfectum/ADJ enim/ADV natura/NOUN prius/ADJ est/AUX imperfecto/ADJ ./PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ quae/PRON sunt/VERB in/ADP materiis/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX actus/NOUN imperfecti/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV habent/VERB esse/NOUN completum/ADJ ./PUNCT sunt/VERB igitur/ADV aliquae/PRON formae/NOUN quae/PRON sunt/AUX actus/NOUN completi/ADJ per/ADP se/PRON subsistentes/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ speciem/NOUN completam/ADJ habentes/VERB ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ forma/NOUN per/ADP se/PRON subsistens/ADJ absque/ADP materia/NOUN ,/PUNCT est/AUX substantia/NOUN intellectualis/ADJ :/PUNCT immunitas/NOUN enim/ADV materiae/NOUN confert/VERB esse/NOUN intelligibile/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT sunt/VERB ergo/ADV aliquae/PRON substantiae/NOUN intellectuales/ADJ corporibus/NOUN non/ADV unitae/VERB :/PUNCT omne/PRON enim/ADV corpus/NOUN materiam/NOUN habet/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT substantia/NOUN potest/VERB esse/VERB sine/ADP quantitate/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ quantitas/NOUN sine/ADP substantia/NOUN esse/VERB non/ADV possit/VERB :/PUNCT substantia/NOUN enim/ADV aliorum/PRON generum/NOUN prima/ADJ est/AUX tempore/NOUN ,/PUNCT ratione/NOUN et/CCONJ cognitione/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ nulla/PRON substantia/NOUN corporea/ADJ est/VERB sine/ADP quantitate/NOUN ./PUNCT possunt/VERB igitur/ADV esse/VERB quaedam/PRON in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN omnino/ADV absque/ADP corpore/NOUN ./PUNCT omnes/PRON autem/CCONJ naturae/NOUN possibiles/ADJ in/ADP rerum/NOUN ordine/NOUN inveniuntur/VERB :/PUNCT aliter/ADV enim/ADV esset/AUX universum/ADJ imperfectum/ADJ ./PUNCT in/ADP sempiternis/ADJ etiam/ADV non/ADV differt/VERB esse/VERB et/CCONJ posse/VERB ./PUNCT sunt/VERB igitur/ADV aliquae/PRON substantiae/NOUN absque/ADP corporibus/NOUN subsistentes/VERB ;/PUNCT post/ADP primam/ADJ substantiam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON deus/PROPN est/AUX ,/PUNCT qui/PRON non/ADV est/VERB in/ADP genere/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT et/CCONJ supra/ADP animam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX corpori/NOUN unita/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ ex/ADP aliquibus/PRON duobus/NUM invenitur/VERB aliquid/PRON compositum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ alterum/PRON eorum/PRON invenitur/VERB per/ADP se/PRON quod/PRON est/AUX minus/ADV perfectum/ADJ :/PUNCT et/CCONJ alterum/PRON ,/PUNCT quod/PRON est/AUX magis/ADV perfectum/ADJ et/CCONJ minus/ADV reliquo/PRON indigens/VERB ,/PUNCT per/ADP se/PRON invenitur/VERB ./PUNCT invenitur/VERB autem/CCONJ aliqua/PRON substantia/NOUN composita/VERB ex/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ et/CCONJ corpore/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT corpus/NOUN autem/CCONJ invenitur/VERB per/ADP se/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP omnibus/PRON corporibus/NOUN inanimatis/ADJ ./PUNCT multo/ADV igitur/ADV fortius/ADV inveniuntur/VERB substantiae/NOUN intellectuales/ADJ corporibus/NOUN non/ADV unitae/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT substantiam/NOUN rei/NOUN oportet/VERB esse/AUX proportionatam/VERB suae/ADJ operationi/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ operatio/NOUN est/AUX actus/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN substantiae/NOUN operantis/VERB ./PUNCT sed/CCONJ intelligere/VERB est/AUX propria/ADJ operatio/NOUN substantiae/NOUN intellectualis/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV substantiam/NOUN intellectualem/ADJ talem/PRON esse/AUX quae/PRON competat/VERB praedictae/VERB operationi/NOUN ./PUNCT intelligere/VERB autem/CCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX operatio/NOUN per/ADP organum/NOUN corporeum/ADJ non/ADV exercita/VERB ,/PUNCT non/ADV indiget/VERB corpore/NOUN nisi/SCONJ inquantum/SCONJ intelligibilia/ADJ sumuntur/VERB a/ADP sensibilibus/ADJ ./PUNCT hic/PRON autem/CCONJ est/AUX imperfectus/ADJ modus/NOUN intelligendi/VERB :/PUNCT perfectus/ADJ enim/ADV modus/NOUN intelligendi/VERB est/VERB ut/SCONJ intelligantur/VERB ea/PRON quae/PRON sunt/AUX secundum/ADP naturam/NOUN suam/ADJ intelligibilia/ADJ ;/PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ non/ADV intelligantur/VERB nisi/SCONJ ea/NOUN quae/PRON non/ADV sunt/AUX secundum/ADP se/PRON intelligibilia/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ fiunt/VERB intelligibilia/ADJ per/ADP intellectum/NOUN ,/PUNCT est/AUX imperfectus/ADJ modus/NOUN intelligendi/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV ante/ADP omne/PRON imperfectum/ADJ oportet/VERB esse/VERB perfectum/ADJ aliquid/PRON in/ADP genere/NOUN illo/PRON ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ante/ADP animas/NOUN humanas/ADJ ,/PUNCT quae/PRON intelligunt/VERB accipiendo/VERB a/ADP phantasmatibus/NOUN ,/PUNCT sint/VERB aliquae/PRON intellectuales/ADJ substantiae/NOUN intelligentes/VERB ea/PRON quae/PRON sunt/AUX secundum/ADP se/PRON intelligibilia/ADJ ,/PUNCT non/ADV accipientes/VERB cognitionem/NOUN a/ADP sensibilibus/ADJ ,/PUNCT ac/CCONJ per/ADP hoc/PRON omnino/ADV a/ADP corporibus/NOUN secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN separatae/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT aristoteles/PROPN argumentatur/VERB sic/ADV in/ADP xi/NUM metaphysicae/ADJ ./PUNCT motum/NOUN continuum/ADJ ,/PUNCT regularem/ADJ et/CCONJ ,/PUNCT quantum/ADV in/ADP se/PRON est/VERB ,/PUNCT indeficientem/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB esse/VERB a/ADP motore/NOUN qui/PRON non/ADV movetur/VERB neque/CCONJ per/ADP se/PRON neque/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT plures/ADJ etiam/ADV motus/NOUN oportet/VERB a/ADP pluribus/ADJ motoribus/NOUN esse/VERB ./PUNCT motus/NOUN autem/CCONJ caeli/NOUN est/AUX continuus/ADJ ,/PUNCT regularis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ,/PUNCT quantum/ADV in/ADP se/PRON est/VERB ,/PUNCT indeficiens/ADJ est/AUX :/PUNCT et/CCONJ praeter/ADP primum/ADJ motum/NOUN ,/PUNCT sunt/VERB multi/ADJ tales/PRON motus/NOUN in/ADP caelo/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ per/ADP considerationes/NOUN astrologorum/NOUN probatur/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV esse/VERB plures/ADJ motores/NOUN qui/PRON non/ADV moveantur/VERB neque/CCONJ per/ADP se/PRON neque/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT nullum/PRON autem/CCONJ corpus/NOUN movet/VERB nisi/SCONJ motum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT motor/NOUN autem/CCONJ incorporeus/ADJ unitus/VERB corpori/NOUN ,/PUNCT movetur/VERB per/ADP accidens/NOUN ad/ADP motum/NOUN corporis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB de/ADP anima/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV esse/VERB plures/ADJ motores/NOUN qui/PRON neque/CCONJ sint/AUX corpora/NOUN neque/CCONJ sint/AUX corporibus/NOUN uniti/VERB ./PUNCT motus/NOUN autem/CCONJ caelestes/ADJ sunt/VERB ab/ADP aliquo/PRON intellectu/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT sunt/VERB igitur/ADV plures/ADJ substantiae/NOUN intellectuales/ADJ corporibus/NOUN non/ADV unitae/VERB ./PUNCT his/PRON autem/CCONJ concordat/VERB sententia/NOUN dionysii/PROPN ,/PUNCT iv/NUM cap./X de/ADP div./X nom./X ,/PUNCT dicentis/VERB de/ADP angelis/NOUN quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ immateriales/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ incorporei/ADJ intelliguntur/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN sadducaeorum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON dicebant/VERB spiritum/NOUN non/ADV esse/VERB ./PUNCT et/CCONJ positio/NOUN antiquorum/ADJ naturalium/ADJ ,/PUNCT qui/PRON dicebant/VERB omnem/PRON substantiam/NOUN corpoream/ADJ esse/AUX ./PUNCT positio/NOUN etiam/ADV origenis/PROPN qui/PRON dixit/VERB quod/SCONJ nulla/PRON substantia/NOUN ,/PUNCT post/ADP trinitatem/NOUN divinam/ADJ ,/PUNCT absque/ADP corpore/NOUN potest/VERB subsistere/VERB ./PUNCT et/CCONJ omnium/NOUN aliorum/PRON ponentium/VERB omnes/PRON angelos/NOUN ,/PUNCT bonos/ADJ et/CCONJ malos/NOUN ,/PUNCT habere/VERB corpora/NOUN naturaliter/ADV sibi/PRON unita/VERB ./PUNCT de/ADP multitudine/NOUN substantiarum/NOUN separatarum/VERB ./PUNCT sciendum/VERB est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ aristoteles/PROPN probare/VERB nititur/VERB non/ADV solum/ADV esse/VERB aliquas/PRON substantias/NOUN intellectuales/ADJ absque/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ sunt/AUX eiusdem/PRON numeri/NOUN cuius/PRON sunt/AUX motus/NOUN deprehensi/VERB in/ADP caelo/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ pauciores/NOUN ./PUNCT probat/VERB enim/ADV quod/SCONJ non/ADV sunt/VERB aliqui/PRON motus/NOUN in/ADP caelo/NOUN qui/PRON a/ADP nobis/PRON deprehendi/VERB non/ADV possint/VERB ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ omnis/PRON motus/NOUN qui/PRON est/VERB in/ADP caelo/NOUN ,/PUNCT est/VERB propter/ADP motum/NOUN alicuius/PRON stellae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sensibilis/ADJ est/AUX :/PUNCT orbes/NOUN enim/ADV deferunt/VERB stellas/NOUN ;/PUNCT motus/NOUN autem/CCONJ deferentis/VERB est/VERB propter/ADP motum/NOUN delati/VERB ./PUNCT item/ADV probat/VERB quod/SCONJ non/ADV sunt/VERB aliquae/PRON substantiae/NOUN separatae/VERB a/ADP quibus/PRON non/ADV proveniant/VERB aliqui/PRON motus/NOUN in/ADP caelo/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ motus/NOUN caelestes/ADJ ordinentur/VERB ad/ADP substantias/NOUN separatas/VERB sicut/SCONJ ad/ADP fines/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ essent/VERB aliae/PRON substantiae/NOUN separatae/VERB quam/SCONJ illae/NOUN quas/PRON numerat/VERB ,/PUNCT essent/VERB aliqui/PRON motus/NOUN in/ADP eas/PRON ordinati/VERB sicut/SCONJ in/ADP fines/NOUN ;/PUNCT aliter/ADV essent/VERB motus/NOUN imperfecti/ADJ ./PUNCT unde/ADV ex/ADP his/PRON concludit/VERB quod/SCONJ non/ADV sunt/VERB plures/ADJ substantiae/NOUN separatae/VERB quam/SCONJ motus/NOUN deprehensi/VERB ,/PUNCT et/CCONJ qui/PRON possunt/VERB deprehendi/VERB ,/PUNCT in/ADP caelo/NOUN :/PUNCT praesertim/ADV cum/SCONJ non/ADV sint/VERB plura/ADJ corpora/NOUN caelestia/ADJ eiusdem/PRON speciei/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV etiam/ADV possint/VERB esse/VERB plures/ADJ motus/NOUN nobis/PRON incogniti/ADJ ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ probatio/NOUN non/ADV habet/VERB necessitatem/NOUN ./PUNCT in/ADP his/PRON enim/ADV quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT sumitur/VERB necessitas/NOUN ex/ADP fine/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ipsemet/PRON docet/VERB in/ADP ii/NUM physicorum/NOUN :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ e/ADP converso/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT si/SCONJ motus/NOUN caelestes/ADJ ordinantur/VERB in/ADP substantias/NOUN separatas/VERB sicut/SCONJ in/ADP fines/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ipsemet/PRON dicit/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB concludi/VERB necessario/ADV numerus/NOUN substantiarum/NOUN praedictarum/VERB ex/ADP numero/NOUN motuum/NOUN ./PUNCT potest/VERB enim/ADV dici/VERB quod/SCONJ sunt/VERB aliquae/PRON substantiae/NOUN separatae/VERB altioris/ADJ naturae/NOUN quam/SCONJ illae/NOUN quae/PRON sunt/AUX proximi/ADJ fines/NOUN motuum/NOUN caelestium/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ instrumenta/NOUN artificialia/ADJ sunt/VERB propter/ADP homines/NOUN qui/PRON per/ADP ea/PRON operantur/VERB ,/PUNCT nihil/PRON prohibet/VERB esse/VERB alios/PRON homines/NOUN qui/PRON per/ADP instrumenta/NOUN huiusmodi/ADV non/ADV operantur/VERB immediate/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ imperant/VERB operantibus/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ipse/PRON aristoteles/PROPN hanc/PRON rationem/NOUN non/ADV inducit/VERB quasi/ADV necessariam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ tanquam/SCONJ probabilem/ADJ :/PUNCT dicit/VERB enim/ADV :/PUNCT quare/ADV substantias/NOUN et/CCONJ principia/NOUN immobilia/ADJ rationabile/ADJ est/AUX tot/PRON aestimare/VERB :/PUNCT necessarium/NOUN enim/ADV dimittatur/VERB fortioribus/ADJ dicere/VERB ./PUNCT restat/VERB igitur/ADV ostendendum/VERB quod/SCONJ sunt/VERB multo/ADV plures/ADJ substantiae/NOUN intellectuales/ADJ a/ADP corporibus/NOUN separatae/VERB quam/SCONJ sint/VERB motus/NOUN caelestes/ADJ ./PUNCT substantiae/NOUN enim/ADV intellectuales/ADJ secundum/ADP suum/ADJ genus/NOUN transcendunt/VERB omnem/PRON naturam/NOUN corpoream/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV accipere/VERB gradum/NOUN in/ADP praedictis/VERB substantiis/NOUN secundum/ADP elevationem/NOUN earum/PRON supra/ADP corpoream/ADJ naturam/NOUN ./PUNCT sunt/VERB autem/CCONJ quaedam/PRON intellectuales/ADJ substantiae/NOUN elevatae/VERB supra/ADP corpoream/ADJ substantiam/NOUN secundum/ADP sui/ADJ generis/NOUN naturam/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT quae/PRON tamen/ADV corporibus/NOUN uniuntur/VERB ut/SCONJ formae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ esse/NOUN substantiarum/NOUN intellectualium/ADJ secundum/ADP suum/ADJ genus/NOUN nullam/PRON a/ADP corpore/NOUN dependentiam/NOUN habet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ,/PUNCT invenitur/VERB altior/ADJ gradus/NOUN dictarum/VERB substantiarum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON etsi/SCONJ non/ADV uniantur/VERB corporibus/NOUN ut/SCONJ formae/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX tamen/ADV proprii/ADJ motores/NOUN aliquorum/PRON corporum/NOUN determinatorum/VERB ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ natura/NOUN substantiae/NOUN intellectualis/ADJ non/ADV dependet/VERB a/ADP movendo/VERB :/PUNCT cum/SCONJ movere/VERB sit/AUX consequens/VERB ad/ADP principalem/ADJ eorum/PRON operationem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB intelligere/VERB ./PUNCT erit/VERB igitur/ADV et/CCONJ aliquis/PRON gradus/NOUN altior/ADJ substantiarum/NOUN intellectualium/ADJ ,/PUNCT quae/PRON non/ADV sunt/AUX proprii/ADJ motores/NOUN aliquorum/PRON corporum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ superiores/ADJ motoribus/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ agens/NOUN per/ADP naturam/NOUN agit/VERB per/ADP suam/ADJ formam/NOUN naturalem/ADJ ,/PUNCT ita/ADV agens/NOUN per/ADP intellectum/NOUN agit/VERB per/ADP formam/NOUN intellectus/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP his/PRON qui/PRON agunt/VERB per/ADP artem/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ igitur/ADV agens/NOUN per/ADP naturam/NOUN est/AUX proportionatum/VERB patienti/ADJ ratione/NOUN suae/ADJ formae/NOUN naturalis/ADJ ,/PUNCT ita/ADV agens/NOUN per/ADP intellectum/NOUN est/AUX proportionatum/VERB patienti/ADJ et/CCONJ facto/VERB per/ADP formam/NOUN intellectus/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV huiusmodi/ADV sit/VERB forma/NOUN intellectiva/ADJ quod/SCONJ possit/VERB induci/VERB per/ADP actionem/NOUN agentis/NOUN in/ADP materiam/NOUN recipientem/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV proprios/ADJ motores/NOUN orbium/NOUN ,/PUNCT qui/PRON per/ADP intellectum/NOUN movent/VERB ,/PUNCT si/SCONJ in/ADP hoc/PRON opinionem/NOUN aristotelis/PROPN sustinere/VERB volumus/VERB ,/PUNCT tales/PRON intelligentias/NOUN habere/VERB quales/PRON sunt/AUX explicabiles/ADJ per/ADP motus/NOUN orbium/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ producibiles/ADJ in/ADP rebus/NOUN naturalibus/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ supra/ADP huiusmodi/ADV conceptiones/NOUN intelligibiles/ADJ est/VERB accipere/VERB aliquas/PRON universaliores/ADJ :/PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV universalius/ADV apprehendit/VERB formas/NOUN rerum/NOUN quam/SCONJ sit/VERB esse/NOUN earum/PRON in/ADP rebus/NOUN ;/PUNCT unde/ADV videmus/VERB quod/SCONJ universalior/ADJ est/AUX forma/NOUN intellectus/NOUN speculativi/ADJ quam/SCONJ practici/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ inter/ADP artes/NOUN practicas/ADJ universalior/ADJ est/AUX conceptio/NOUN artis/NOUN imperantis/VERB quam/SCONJ exequentis/VERB ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ substantiarum/NOUN intelligibilium/ADJ gradus/NOUN accipere/VERB secundum/ADP gradum/NOUN intellectualis/ADJ operationis/NOUN quae/PRON est/AUX eis/PRON propria/ADJ ./PUNCT sunt/VERB igitur/ADV aliquae/PRON substantiae/NOUN intellectuales/ADJ supra/ADP illas/PRON quae/PRON sunt/AUX proprii/ADJ et/CCONJ proximi/ADJ motores/NOUN determinatorum/VERB orbium/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ordo/NOUN universi/ADJ exigere/VERB videtur/VERB ut/SCONJ illud/PRON quod/PRON est/AUX in/ADP rebus/NOUN nobilius/ADJ ,/PUNCT excedat/VERB quantitate/NOUN vel/CCONJ numero/NOUN ignobiliora/ADJ :/PUNCT ignobiliora/ADJ enim/ADV videntur/VERB esse/VERB propter/ADP nobiliora/ADJ ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ nobiliora/ADJ ,/PUNCT quasi/ADV propter/ADP se/PRON existentia/VERB ,/PUNCT multiplicentur/VERB quantum/ADV possibile/ADJ est/AUX ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV videmus/VERB quod/SCONJ corpora/NOUN incorruptibilia/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART caelestia/ADJ ,/PUNCT in/ADP tantum/ADV excedunt/VERB corruptibilia/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART elementaria/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ quasi/ADV haec/PRON non/ADV habeant/VERB notabilem/ADJ quantitatem/NOUN in/ADP comparatione/NOUN ad/ADP illa/PRON ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ caelestia/ADJ corpora/NOUN digniora/ADJ sunt/AUX elementaribus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ incorruptibilia/NOUN corruptibilibus/NOUN ;/PUNCT ita/ADV substantiae/NOUN intellectuales/ADJ omnibus/PRON corporibus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ immobile/NOUN et/CCONJ immateriale/NOUN mobili/NOUN et/CCONJ materiali/NOUN ./PUNCT excedunt/VERB igitur/ADV in/ADP numero/NOUN intellectuales/ADJ substantiae/NOUN separatae/VERB omnium/PRON rerum/NOUN materialium/ADJ multitudinem/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV comprehenduntur/VERB numero/NOUN caelestium/ADJ motuum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT species/NOUN rerum/NOUN materialium/ADJ non/ADV multiplicantur/VERB per/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP formam/NOUN ./PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ quae/PRON sunt/VERB extra/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT habent/VERB esse/NOUN completius/VERB et/CCONJ universalius/ADJ quam/SCONJ formae/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP materia/NOUN :/PUNCT nam/ADV formae/NOUN in/ADP materia/NOUN recipiuntur/VERB secundum/ADP materiae/NOUN capacitatem/NOUN ./PUNCT non/ADV videntur/VERB igitur/ADV esse/AUX minoris/ADJ multitudinis/NOUN formae/NOUN quae/PRON sunt/VERB extra/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT quas/PRON dicimus/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ sint/VERB species/NOUN materialium/ADJ rerum/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ propter/ADP hoc/PRON dicimus/VERB quod/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB sint/AUX species/NOUN istorum/PRON sensibilium/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ platonici/ADJ senserunt/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV non/ADV possent/VERB ad/ADP praedictarum/VERB substantiarum/NOUN notitiam/NOUN pervenire/VERB nisi/SCONJ ex/ADP sensibilibus/NOUN ,/PUNCT apposuerunt/VERB istas/PRON substantias/NOUN esse/AUX eiusdem/PRON speciei/NOUN cum/ADP istis/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ magis/PART species/NOUN istarum/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ aliquis/PRON non/ADV videret/VERB solem/NOUN et/CCONJ lunam/NOUN et/CCONJ alia/PRON astra/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ audiret/VERB esse/AUX quaedam/PRON corpora/NOUN incorruptibilia/ADJ ,/PUNCT nominaret/VERB ea/PRON nominibus/NOUN istorum/PRON corporum/NOUN corruptibilium/ADJ ,/PUNCT existimans/VERB ea/PRON esse/AUX eiusdem/PRON speciei/NOUN cum/ADP istis/PRON ./PUNCT quod/PRON non/ADV esset/AUX possibile/ADJ ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV impossibile/ADJ est/AUX substantias/NOUN immateriales/ADJ esse/AUX eiusdem/PRON speciei/NOUN cum/ADP materialibus/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ species/NOUN ipsarum/PRON :/PUNCT cum/SCONJ materia/NOUN sit/VERB de/ADP ratione/NOUN speciei/NOUN horum/PRON sensibilium/ADJ ,/PUNCT licet/SCONJ non/ADV haec/PRON materia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX proprium/ADJ principium/NOUN individui/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ de/ADP ratione/NOUN speciei/NOUN hominis/NOUN sunt/VERB carnes/NOUN et/CCONJ ossa/NOUN ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ hae/PRON carnes/NOUN et/CCONJ haec/PRON ossa/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX principia/NOUN socratis/PROPN et/CCONJ platonis/PROPN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV non/ADV dicimus/VERB substantias/NOUN separatas/VERB esse/AUX species/NOUN istorum/PRON sensibilium/ADJ :/PUNCT sed/CCONJ esse/AUX alias/PRON species/NOUN nobiliores/ADJ istis/PRON ,/PUNCT quanto/ADV purum/ADJ est/AUX nobilius/ADJ permixto/VERB ./PUNCT et/CCONJ tunc/ADV illas/PRON substantias/NOUN esse/AUX plures/ADJ oportet/VERB istis/PRON speciebus/NOUN rerum/NOUN materialium/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT magis/ADV est/AUX aliquid/PRON multiplicabile/ADJ secundum/ADP suum/ADJ esse/NOUN intelligibile/ADJ quam/SCONJ secundum/ADP suum/ADJ esse/NOUN materiale/ADJ ./PUNCT multa/ADJ enim/ADV intellectu/NOUN capimus/VERB quae/PRON in/ADP materia/NOUN esse/VERB non/ADV possunt/VERB :/PUNCT ex/ADP quo/PRON contingit/VERB quod/SCONJ cuilibet/PRON rectae/VERB lineae/NOUN finitae/VERB potest/VERB mathematice/ADV fieri/VERB additio/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ naturaliter/ADV ;/PUNCT raritas/NOUN etiam/ADV corporum/NOUN ,/PUNCT velocitas/NOUN motuum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ diversitas/NOUN figurarum/NOUN ,/PUNCT in/ADP infinitum/ADJ augeri/VERB comprehenditur/VERB secundum/ADP intellectum/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ sit/AUX impossibile/ADJ in/ADP natura/NOUN sic/ADV esse/VERB ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ separatae/VERB sunt/VERB in/ADP esse/NOUN intelligibili/ADJ secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN ./PUNCT maior/ADJ igitur/ADV multiplicitas/NOUN in/ADP eis/PRON est/AUX possibilis/ADJ quam/SCONJ in/ADP rebus/NOUN materialibus/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP proprietatem/NOUN et/CCONJ rationem/NOUN pensatam/VERB generis/NOUN utriusque/PRON ./PUNCT in/ADP perpetuis/ADJ autem/CCONJ non/ADV differt/VERB esse/VERB et/CCONJ posse/VERB ./PUNCT excedit/VERB igitur/ADV multitudo/NOUN substantiarum/NOUN separatarum/VERB multitudinem/NOUN materialium/ADJ corporum/NOUN ./PUNCT his/PRON autem/CCONJ attestatur/VERB sacra/ADJ scriptura/NOUN ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV dan./X 7-10/NUM :/PUNCT millia/NUM millium/NUM ministrabant/VERB ei/PRON ,/PUNCT et/CCONJ decies/ADV millies/NUM centena/NUM millia/NUM assistebant/VERB ei/PRON ./PUNCT et/CCONJ dionysius/PROPN ,/PUNCT 14/NUM cap./X cael./X hier./X ,/PUNCT dicit/VERB quod/SCONJ numerus/NOUN illarum/PRON substantiarum/NOUN excedit/VERB omnem/PRON materialem/ADJ multitudinem/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN dicentium/VERB substantias/NOUN separatas/VERB secundum/ADP numerum/NOUN motuum/NOUN caelestium/ADJ ,/PUNCT aut/CCONJ secundum/ADP numerum/NOUN sphaerarum/NOUN caelestium/ADJ esse/VERB ./PUNCT et/CCONJ error/NOUN rabbi/PROPN moysi/PROPN ,/PUNCT qui/PRON dixit/VERB numerum/NOUN angelorum/NOUN qui/PRON in/ADP scriptura/NOUN ponitur/VERB ,/PUNCT non/ADV esse/AUX numerum/NOUN substantiarum/NOUN separatarum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ virtutum/NOUN in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ si/SCONJ vis/NOUN concupiscibilis/ADJ dicatur/VERB spiritus/NOUN concupiscentiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART de/ADP aliis/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB non/ADV sunt/VERB multae/ADJ unius/NUM speciei/NOUN ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON de/ADP istis/PRON substantiis/NOUN praemissa/VERB sunt/AUX ,/PUNCT ostendi/VERB potest/VERB quod/SCONJ non/ADV sunt/VERB plures/ADJ substantiae/NOUN separatae/VERB unius/NUM speciei/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV supra/ADP quod/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB sunt/AUX quaedam/PRON quidditates/NOUN subsistentes/ADJ ./PUNCT species/NOUN autem/CCONJ rei/NOUN est/VERB quam/PRON significat/VERB definitio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX signum/NOUN quidditatis/NOUN rei/NOUN ./PUNCT unde/ADV quidditates/NOUN subsistentes/ADJ sunt/AUX species/NOUN subsistentes/ADJ ./PUNCT plures/ADJ ergo/ADV substantiae/NOUN separatae/VERB esse/VERB non/ADV possunt/VERB nisi/SCONJ sint/VERB plures/ADJ species/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quaecumque/PRON sunt/AUX idem/PRON specie/NOUN differentia/VERB autem/CCONJ numero/NOUN ,/PUNCT habent/VERB materiam/NOUN :/PUNCT differentia/NOUN enim/ADV quae/PRON ex/ADP forma/NOUN procedit/VERB ,/PUNCT inducit/VERB diversitatem/NOUN speciei/NOUN ;/PUNCT quae/PRON autem/CCONJ ex/ADP materia/NOUN ,/PUNCT inducit/VERB diversitatem/NOUN secundum/ADP numerum/NOUN ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ separatae/VERB non/ADV habent/VERB omnino/ADV materiam/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ quae/PRON sit/AUX pars/NOUN earum/PRON ,/PUNCT neque/CCONJ cui/PRON uniantur/VERB ut/SCONJ formae/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ sint/VERB plures/ADJ unius/NUM speciei/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON sunt/VERB plura/ADJ individua/NOUN in/ADP una/NUM specie/NOUN in/ADP rebus/NOUN corruptibilibus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ natura/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT quae/PRON non/ADV potest/VERB perpetuo/ADV conservari/VERB in/ADP uno/NUM individuo/NOUN ,/PUNCT conservetur/VERB in/ADP pluribus/ADJ :/PUNCT unde/ADV etiam/ADV in/ADP corporibus/NOUN incorruptibilibus/ADJ non/ADV est/VERB nisi/SCONJ unum/NUM individuum/NOUN in/ADP una/NUM specie/NOUN ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ separatae/VERB natura/NOUN potest/VERB conservari/VERB in/ADP uno/NUM individuo/NOUN :/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ sunt/AUX incorruptibiles/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV oportet/VERB esse/VERB plura/ADJ individua/NOUN in/ADP illis/PRON substantiis/NOUN eiusdem/PRON speciei/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT id/PRON quod/PRON est/AUX speciei/NOUN in/ADP unoquoque/PRON ,/PUNCT dignius/ADJ est/AUX eo/PRON quod/PRON est/AUX individuationis/NOUN principium/NOUN ,/PUNCT praeter/ADP rationem/NOUN speciei/NOUN existens/VERB ./PUNCT multiplicatio/NOUN igitur/ADV specierum/NOUN plus/ADJ addit/VERB nobilitatis/NOUN universo/ADJ quam/SCONJ multiplicatio/NOUN individuorum/NOUN in/ADP una/NUM specie/NOUN ./PUNCT perfectio/NOUN autem/CCONJ universi/ADJ maxime/ADV consistit/VERB in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB ./PUNCT magis/ADV igitur/ADV competit/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN universi/ADJ quod/SCONJ sint/VERB plures/ADJ secundum/ADP speciem/NOUN diversae/ADJ ,/PUNCT quam/SCONJ quod/SCONJ sint/VERB multae/ADJ secundum/ADP numerum/NOUN in/ADP eadem/PRON specie/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT substantiae/NOUN separatae/VERB sunt/AUX perfectiores/ADJ quam/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ,/PUNCT propter/ADP eorum/PRON perfectionem/NOUN ,/PUNCT non/ADV invenitur/VERB nisi/SCONJ unum/NUM individuum/NOUN unius/NUM speciei/NOUN :/PUNCT tum/ADV quia/SCONJ unumquodque/PRON eorum/PRON constat/VERB ex/ADP tota/PRON materia/NOUN suae/ADJ speciei/NOUN ;/PUNCT tum/CCONJ quia/SCONJ in/ADP uno/NUM individuo/NOUN est/VERB perfecte/ADV virtus/NOUN speciei/NOUN ad/ADP complendum/VERB illud/PRON in/ADP universo/ADJ ad/ADP quod/PRON illa/PRON species/NOUN ordinatur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ praecipue/ADV patet/VERB in/ADP sole/NOUN et/CCONJ luna/NOUN ./PUNCT multo/ADV igitur/ADV magis/ADV in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB non/ADV invenitur/VERB nisi/SCONJ unum/NUM individuum/NOUN in/ADP una/NUM specie/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ substantia/NOUN separata/VERB et/CCONJ anima/NOUN non/ADV sunt/AUX unius/NUM speciei/NOUN ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ ulterius/ADV ostenditur/VERB quod/SCONJ anima/NOUN non/ADV est/AUX eiusdem/PRON speciei/NOUN cum/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB ./PUNCT maior/ADJ enim/ADV est/AUX differentia/NOUN animae/NOUN humanae/ADJ a/ADP substantia/NOUN separata/VERB quam/SCONJ unius/NUM substantiae/NOUN separatae/VERB ab/ADP alia/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB omnes/PRON ad/ADP invicem/ADV specie/NOUN differunt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT multo/ADV igitur/PART magis/PART substantia/NOUN separata/VERB ab/ADP anima/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT unaquaeque/PRON res/NOUN habet/VERB proprium/ADJ esse/NOUN secundum/ADP rationem/NOUN suae/ADJ speciei/NOUN :/PUNCT quorum/PRON enim/ADV est/AUX diversa/ADJ ratio/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT horum/PRON est/AUX diversa/ADJ species/NOUN ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ animae/NOUN humanae/ADJ et/CCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV est/AUX unius/NUM rationis/NOUN :/PUNCT nam/ADV in/ADP esse/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV potest/VERB communicare/VERB corpus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ potest/VERB communicare/VERB in/ADP esse/NOUN animae/NOUN humanae/ADJ ,/PUNCT quae/PRON secundum/ADP esse/NOUN unitur/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT anima/NOUN igitur/ADV humana/ADJ differt/VERB specie/NOUN a/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quod/PRON habet/VERB secundum/ADP seipsum/PRON speciem/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX eiusdem/PRON speciei/NOUN cum/ADP eo/PRON quod/PRON non/ADV habet/VERB secundum/ADP se/PRON speciem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX pars/NOUN speciei/NOUN ./PUNCT substantia/NOUN autem/CCONJ separata/VERB habet/VERB per/ADP seipsam/PRON speciem/NOUN :/PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ non/PART ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX pars/NOUN speciei/NOUN humanae/ADJ ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ anima/NOUN sit/AUX eiusdem/PRON speciei/NOUN cum/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB :/PUNCT nisi/SCONJ forte/ADV homo/NOUN esset/AUX eiusdem/PRON speciei/NOUN cum/ADP illis/PRON ,/PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ex/ADP propria/ADJ operatione/NOUN rei/NOUN percipitur/VERB species/NOUN eius/PRON :/PUNCT operatio/NOUN enim/ADV demonstrat/VERB virtutem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON indicat/VERB essentiam/NOUN ./PUNCT propria/ADJ autem/CCONJ operatio/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB et/CCONJ animae/NOUN intellectivae/ADJ est/VERB intelligere/VERB ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ omnino/ADV alius/PRON modus/NOUN intelligendi/VERB substantiae/NOUN separatae/VERB et/CCONJ animae/NOUN :/PUNCT nam/ADV anima/NOUN intelligit/VERB a/ADP phantasmatibus/NOUN accipiendo/VERB ;/PUNCT non/PART autem/CCONJ substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV habeat/VERB organa/NOUN corporea/ADJ ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON oportet/VERB esse/VERB phantasmata/NOUN ./PUNCT non/ADV sunt/AUX igitur/ADV anima/NOUN humana/ADJ et/CCONJ substantia/NOUN separata/VERB unius/NUM speciei/NOUN ./PUNCT quomodo/ADV accipiatur/VERB genus/NOUN et/CCONJ species/NOUN in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ considerare/VERB secundum/ADP quid/PRON diversificatur/VERB species/NOUN in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB ./PUNCT in/ADP rebus/NOUN enim/ADV materialibus/ADJ quae/PRON sunt/AUX diversarum/ADJ specierum/NOUN unius/NUM generis/NOUN existentes/VERB ,/PUNCT ratio/NOUN generis/NOUN ex/ADP principio/NOUN materiali/ADJ sumitur/VERB ,/PUNCT differentia/NOUN speciei/NOUN a/ADP principio/NOUN formali/ADJ :/PUNCT natura/NOUN enim/ADV sensitiva/ADJ ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON sumitur/VERB ratio/NOUN animalis/NOUN ,/PUNCT est/AUX materiale/ADJ in/ADP homine/NOUN respectu/NOUN naturae/NOUN intellectivae/ADJ ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON sumitur/VERB differentia/NOUN specifica/ADJ hominis/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART rationale/ADJ ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV sunt/AUX ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositae/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB ,/PUNCT patet/VERB ,/PUNCT non/ADV apparet/VERB secundum/ADP quid/PRON in/ADP eis/PRON genus/NOUN et/CCONJ differentia/NOUN specifica/ADJ accipi/VERB possit/VERB ./PUNCT scire/VERB igitur/ADV oportet/VERB quod/SCONJ diversae/ADJ rerum/NOUN species/NOUN gradatim/ADV naturam/NOUN entis/NOUN possident/VERB ./PUNCT statim/ADV enim/ADV in/ADP prima/ADJ entis/NOUN divisione/NOUN invenitur/VERB hoc/PRON quidem/ADV perfectum/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART ens/NOUN per/ADP se/PRON et/CCONJ ens/NOUN actu/NOUN :/PUNCT aliud/PRON vero/ADV imperfectum/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART ens/NOUN in/ADP alio/PRON et/CCONJ ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ eodem/PRON modo/NOUN discurrenti/VERB per/ADP singula/ADJ apparet/VERB unam/NUM speciem/NOUN super/ADP aliam/PRON aliquem/PRON gradum/NOUN perfectionis/NOUN adiicere/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ animalia/NOUN super/ADP plantas/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ animalia/NOUN progressiva/ADJ super/ADP animalia/NOUN immobilia/ADJ ;/PUNCT in/ADP coloribus/NOUN etiam/ADV una/NUM species/NOUN alia/PRON perfectior/ADJ invenitur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX albedini/NOUN propinquior/ADJ ./PUNCT propter/ADP quod/PRON aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP viii/NUM metaph./X ,/PUNCT dicit/VERB quod/SCONJ definitiones/NOUN rerum/NOUN sunt/VERB sicut/SCONJ numerus/NOUN ,/PUNCT in/ADP quo/PRON unitas/NOUN subtracta/VERB vel/CCONJ addita/VERB speciem/NOUN numeri/NOUN variat/VERB :/PUNCT per/ADP quem/PRON modum/NOUN in/ADP definitionibus/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ una/NUM differentia/NOUN subtrahatur/VERB vel/CCONJ addatur/VERB ,/PUNCT diversa/ADJ species/NOUN invenitur/VERB ./PUNCT ratio/NOUN igitur/ADV determinatae/VERB speciei/NOUN consistit/VERB in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ natura/NOUN communis/ADJ in/ADP determinato/VERB gradu/NOUN entis/NOUN collocatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ in/ADP rebus/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositis/VERB forma/NOUN est/AUX quasi/ADV terminus/NOUN ,/PUNCT id/PRON autem/CCONJ quod/PRON terminatur/VERB per/ADP eam/PRON est/AUX materia/NOUN vel/CCONJ materiale/ADJ :/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ratio/NOUN generis/NOUN sumatur/VERB ex/ADP materiali/ADJ ,/PUNCT differentia/NOUN vero/NOUN specifica/ADJ ex/ADP formali/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ex/ADP differentia/NOUN et/CCONJ genere/NOUN fit/VERB unum/NUM sicut/SCONJ ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ una/NUM et/CCONJ eadem/PRON est/AUX natura/NOUN quae/PRON ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN constituitur/VERB ,/PUNCT ita/ADV differentia/NOUN non/ADV addit/VERB quandam/PRON extraneam/ADJ naturam/NOUN super/ADP genus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX quaedam/PRON determinatio/NOUN ipsius/PRON naturae/NOUN generis/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ genus/NOUN accipiatur/VERB animal/NOUN pedes/NOUN habens/VERB ,/PUNCT differentia/NOUN eius/PRON est/AUX animal/NOUN duos/NUM pedes/NOUN habens/VERB ;/PUNCT quam/PRON quidem/ADV differentiam/NOUN nihil/PRON extraneum/ADJ super/ADP genus/NOUN addere/VERB ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX ./PUNCT unde/ADV patet/VERB quod/SCONJ accidit/VERB generi/NOUN et/CCONJ differentiae/NOUN quod/SCONJ determinatio/NOUN quam/PRON differentia/NOUN importat/VERB ,/PUNCT ex/ADP alio/PRON principio/NOUN causetur/VERB quam/SCONJ natura/NOUN generis/NOUN ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ natura/NOUN quam/PRON significat/VERB definitio/NOUN ,/PUNCT est/AUX composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN sicut/SCONJ ex/ADP terminante/VERB et/CCONJ terminato/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV est/VERB aliqua/PRON natura/NOUN simplex/ADJ ,/PUNCT ipsa/PRON quidem/ADV per/ADP seipsam/PRON erit/AUX terminata/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ oportebit/VERB quod/SCONJ habeat/VERB duas/NUM partes/NOUN ,/PUNCT quarum/PRON una/NUM sit/AUX terminans/VERB et/CCONJ alia/NOUN terminata/VERB ./PUNCT ex/ADP ipsa/PRON igitur/ADV ratione/NOUN naturae/NOUN sumetur/VERB ratio/NOUN generis/NOUN :/PUNCT ex/ADP terminatione/NOUN autem/CCONJ eius/PRON secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP tali/PRON gradu/NOUN entium/NOUN ,/PUNCT sumetur/VERB eius/PRON differentia/NOUN specifica/ADJ ./PUNCT ex/ADP quo/PRON etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ aliqua/PRON natura/NOUN est/AUX non/ADV terminata/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ infinita/ADJ in/ADP se/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX de/ADP natura/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT non/ADV est/VERB in/ADP ea/PRON accipere/VERB neque/CCONJ genus/NOUN neque/CCONJ speciem/NOUN ;/PUNCT quod/PRON est/AUX consonum/ADJ his/PRON quae/PRON supra/ADP ,/PUNCT de/ADP deo/PROPN ostendimus/VERB ./PUNCT patet/VERB etiam/ADV ex/ADP praemissis/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ diversae/ADJ species/NOUN in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB accipiantur/VERB secundum/ADP quod/SCONJ diversos/ADJ gradus/NOUN sortiuntur/VERB ;/PUNCT in/ADP una/NUM autem/CCONJ specie/NOUN non/ADV sunt/VERB plura/ADJ individua/NOUN :/PUNCT quod/SCONJ non/ADV sunt/VERB in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB duae/NUM aequales/ADJ secundum/ADP ordinem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ una/NUM naturaliter/ADV est/AUX altera/PRON superior/ADJ ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ iob/PROPN 38-33/NUM dicitur/VERB :/PUNCT numquid/ADV nosti/VERB ordinem/NOUN caeli/NOUN ?/PUNCT et/CCONJ dionysius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT x/NUM cap./X caelestis/ADJ hierarchiae/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ in/ADP tota/PRON angelorum/NOUN multitudine/NOUN est/VERB hierarchia/NOUN suprema/ADJ ,/PUNCT media/ADJ et/CCONJ infima/ADJ ;/PUNCT ita/ADV in/ADP qualibet/PRON hierarchia/NOUN est/VERB ordo/NOUN supremus/ADJ ,/PUNCT medius/ADJ et/CCONJ infimus/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP quolibet/PRON ordine/NOUN supremi/NOUN ,/PUNCT medii/NOUN et/CCONJ infimi/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB positio/NOUN origenis/PROPN ,/PUNCT qui/PRON dixit/VERB a/ADP principio/NOUN omnes/PRON substantias/NOUN spirituales/ADJ aequales/ADJ creatas/VERB fuisse/AUX ,/PUNCT inter/ADP quas/PRON etiam/ADV animas/NOUN connumerat/VERB :/PUNCT diversitas/NOUN autem/CCONJ quae/PRON in/ADP huiusmodi/ADV substantiis/NOUN invenitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quaedam/PRON est/AUX unita/VERB corpori/NOUN ,/PUNCT quaedam/NOUN non/ADV unita/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quaedam/NOUN altior/NOUN ,/PUNCT quaedam/NOUN vero/NOUN inferior/NOUN ,/PUNCT provenit/VERB ex/ADP differentia/NOUN meritorum/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV hanc/PRON differentiam/NOUN graduum/NOUN naturalem/ADJ esse/AUX ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ anima/NOUN non/ADV est/AUX eiusdem/PRON speciei/NOUN cum/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB ;/PUNCT nec/CCONJ ipsae/PRON substantiae/NOUN separatae/VERB ad/ADP invicem/ADV ;/PUNCT nec/CCONJ etiam/PART secundum/ADP ordinem/NOUN naturae/NOUN aequales/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV accipiunt/VERB cognitionem/NOUN a/ADP sensibilibus/ADJ ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB ostendi/VERB potest/VERB quod/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV accipiunt/VERB intellectivam/ADJ cognitionem/NOUN de/ADP rebus/NOUN ex/ADP sensibilibus/ADJ ./PUNCT sensibilia/ADJ enim/ADV secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN nata/VERB sunt/AUX apprehendi/VERB per/ADP sensum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ intelligibilia/NOUN per/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT omnis/PRON igitur/ADV substantia/NOUN cognoscitiva/ADJ ex/ADP sensibilibus/ADJ cognitionem/NOUN accipiens/VERB ,/PUNCT habet/VERB cognitionem/NOUN sensitivam/ADJ :/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB habet/VERB corpus/NOUN naturaliter/ADV unitum/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ cognitio/NOUN sensitiva/ADJ sine/ADP organo/NOUN corporeo/ADJ esse/VERB non/ADV possit/VERB ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ separatae/VERB non/ADV habent/VERB corpora/NOUN naturaliter/ADV sibi/PRON unita/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ superius/ADV est/AUX ostensum/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV intellectivam/ADJ cognitionem/NOUN ex/ADP rebus/NOUN sensibilibus/ADJ sumunt/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT altioris/ADJ virtutis/NOUN oportet/VERB esse/AUX altius/ADJ obiectum/NOUN ./PUNCT virtus/NOUN autem/CCONJ intellectiva/ADJ substantiae/NOUN separatae/VERB est/AUX altior/ADJ quam/SCONJ vis/NOUN intellectiva/ADJ animae/NOUN humanae/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ intellectus/NOUN animae/NOUN humanae/ADJ sit/AUX infimus/ADJ in/ADP ordine/NOUN intellectuum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ animae/NOUN humanae/ADJ objectum/NOUN est/AUX phantasma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX :/PUNCT quod/PRON est/AUX superius/ADJ in/ADP ordine/NOUN obiectorum/NOUN quam/SCONJ res/NOUN sensibilis/ADJ extra/ADP animam/NOUN existens/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP ordine/NOUN virtutum/NOUN cognoscitivarum/ADJ apparet/VERB ./PUNCT obiectum/NOUN igitur/ADV substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV potest/VERB esse/AUX res/NOUN existens/VERB extra/ADP animam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ab/ADP ea/PRON immediate/ADV accipiat/VERB cognitionem/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ phantasma/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ obiectum/NOUN intellectus/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB sit/AUX aliquid/PRON altius/ADJ phantasmate/NOUN ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ est/AUX altius/ADJ phantasmate/NOUN in/ADP ordine/NOUN obiectorum/NOUN cognoscibilium/ADJ nisi/SCONJ id/NOUN quod/PRON est/AUX intelligibile/ADJ actu/NOUN ./PUNCT substantiae/NOUN igitur/ADV separatae/VERB non/ADV accipiunt/VERB cognitionem/NOUN intellectivam/ADJ a/ADP sensibilibus/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ intelligunt/VERB ea/PRON quae/PRON sunt/AUX per/ADP seipsa/PRON etiam/ADV intelligibilia/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT secundum/ADP ordinem/NOUN intellectuum/NOUN est/VERB ordo/NOUN intelligibilium/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/AUX secundum/ADP seipsa/PRON intelligibilia/ADJ ,/PUNCT sunt/AUX superiora/ADJ in/ADP ordine/NOUN intelligibilium/ADJ his/PRON quae/PRON non/ADV sunt/AUX intelligibilia/ADJ nisi/SCONJ quia/SCONJ nos/PRON facimus/VERB ea/PRON intelligibilia/NOUN ./PUNCT eiusmodi/ADV autem/CCONJ oportet/VERB esse/AUX omnia/PRON intelligibilia/ADJ a/ADP sensibilibus/ADJ accepta/VERB :/PUNCT nam/ADV sensibilia/ADJ non/ADV sunt/AUX secundum/ADP se/PRON intelligibilia/ADJ ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ intelligibilia/ADJ sunt/AUX quae/PRON intelligit/VERB intellectus/NOUN noster/ADJ ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX superior/ADJ intellectu/NOUN nostro/ADJ ,/PUNCT non/ADV intelligit/VERB intelligibilia/ADJ a/ADP sensibilibus/ADJ accepta/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quae/PRON sunt/AUX secundum/ADP se/PRON intelligibilia/ADJ actu/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT modus/NOUN operationis/NOUN propriae/ADJ alicuius/PRON rei/NOUN proportionaliter/ADV respondet/VERB modo/NOUN substantiae/NOUN et/CCONJ naturae/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT substantia/NOUN autem/CCONJ separata/VERB est/AUX intellectus/NOUN per/ADP se/PRON existens/VERB ,/PUNCT non/ADV in/ADP corpore/NOUN aliquo/PRON ./PUNCT operatio/NOUN igitur/ADV intellectualis/ADJ eius/PRON erit/AUX intelligibilium/ADJ quae/PRON non/ADV sunt/AUX fundata/VERB in/ADP aliquo/PRON corpore/NOUN ./PUNCT omnia/PRON autem/CCONJ intelligibilia/ADJ a/ADP sensibilibus/ADJ accepta/VERB sunt/AUX in/ADP aliquibus/PRON corporibus/NOUN aliqualiter/ADV fundata/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ intelligibilia/NOUN nostra/ADJ in/ADP phantasmatibus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/VERB in/ADP organis/NOUN corporeis/ADJ ./PUNCT substantiae/NOUN igitur/ADV separatae/VERB non/ADV accipiunt/VERB cognitionem/NOUN ex/ADP sensibilibus/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ est/AUX infimum/ADJ in/ADP ordine/NOUN rerum/NOUN sensibilium/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP hoc/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN tantum/ADV ad/ADP omnes/PRON formas/NOUN sensibiles/ADJ ;/PUNCT ita/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT infimus/ADJ in/ADP ordine/NOUN intelligibilium/ADJ existens/VERB ,/PUNCT est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP omnia/PRON intelligibilia/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT sed/CCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/VERB in/ADP ordine/NOUN sensibilium/ADJ supra/ADP materiam/NOUN primam/ADJ ,/PUNCT habent/VERB in/ADP actu/NOUN suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON constituuntur/VERB in/ADP esse/NOUN sensibili/ADJ ./PUNCT substantiae/NOUN igitur/ADV separatae/VERB ,/PUNCT quae/PRON sunt/VERB in/ADP ordine/NOUN intelligibilium/ADJ supra/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ humanum/ADJ ,/PUNCT sunt/VERB actu/NOUN in/ADP esse/NOUN intelligibili/ADJ :/PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV accipiens/VERB cognitionem/NOUN a/ADP sensibilibus/ADJ ,/PUNCT non/ADV est/VERB actu/NOUN in/ADP esse/NOUN intelligibili/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT substantia/NOUN igitur/ADV separata/VERB non/ADV accipit/VERB cognitionem/NOUN a/ADP sensibilibus/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT perfectio/NOUN naturae/NOUN superioris/ADJ non/ADV dependet/VERB a/ADP natura/NOUN inferiori/ADJ ./PUNCT perfectio/NOUN autem/CCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX intellectualis/ADJ ,/PUNCT est/VERB in/ADP intelligendo/VERB ./PUNCT earum/PRON igitur/ADV intelligere/VERB non/ADV dependet/VERB a/ADP rebus/NOUN sensibilibus/ADJ ,/PUNCT sic/ADV quod/SCONJ ab/ADP eis/PRON cognitionem/NOUN accipiat/VERB ./PUNCT patet/VERB autem/CCONJ ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB non/ADV est/VERB intellectus/NOUN agens/VERB et/CCONJ possibilis/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ forte/NOUN aequivoce/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV possibilis/ADJ et/CCONJ agens/VERB in/ADP anima/NOUN intellectiva/ADJ inveniuntur/VERB propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ accipit/VERB cognitionem/NOUN intellectivam/ADJ a/ADP sensibilibus/ADJ :/PUNCT nam/ADV intellectus/NOUN agens/VERB est/VERB qui/PRON facit/VERB species/NOUN a/ADP sensibilibus/ADJ acceptas/VERB esse/AUX intelligibiles/ADJ actu/NOUN ;/PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ possibilis/ADJ est/VERB qui/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP omnes/PRON formas/NOUN sensibilium/ADJ cognoscendas/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV accipiant/VERB cognitionem/NOUN a/ADP sensibilibus/ADJ ,/PUNCT non/ADV est/VERB in/ADP eis/PRON intellectus/NOUN agens/VERB et/CCONJ possibilis/ADJ ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT intellectum/NOUN possibilem/ADJ et/CCONJ agentem/VERB inducens/VERB ,/PUNCT dicit/VERB eos/PRON in/ADP anima/NOUN oportere/VERB poni/VERB ./PUNCT item/ADV manifestum/ADJ est/AUX in/ADP eisdem/PRON quod/SCONJ localis/ADJ distantia/NOUN cognitionem/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB impedire/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT localis/ADJ enim/ADV distantia/NOUN per/ADP se/PRON comparatur/VERB ad/ADP sensum/NOUN :/PUNCT non/PART autem/CCONJ ad/ADP intellectum/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ a/ADP sensu/NOUN accipit/VERB ;/PUNCT nam/ADV sensibilia/ADJ secundum/ADP determinatam/VERB distantiam/NOUN movent/VERB sensum/NOUN ./PUNCT intelligibilia/ADJ autem/CCONJ actu/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ movent/VERB intellectum/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/VERB in/ADP loco/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sint/AUX a/ADP materia/NOUN corporali/ADJ separata/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV accipiant/VERB intellectivam/ADJ cognitionem/NOUN a/ADP sensibilibus/ADJ ,/PUNCT in/ADP eorum/PRON cognitionem/NOUN distantia/NOUN localis/ADJ nihil/PRON operatur/VERB ./PUNCT palam/ADV est/VERB etiam/ADV quod/SCONJ intellectuali/ADJ operationi/NOUN eorum/PRON non/ADV admiscetur/VERB tempus/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV intelligibilia/ADJ actu/NOUN sunt/VERB absque/ADP loco/NOUN ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV sunt/VERB absque/ADP tempore/NOUN :/PUNCT nam/ADV tempus/NOUN consequitur/VERB motum/NOUN localem/ADJ ;/PUNCT unde/ADV non/ADV mensurat/VERB nisi/SCONJ ea/NOUN quae/PRON aliqualiter/ADV sunt/VERB in/ADP loco/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV intelligere/VERB substantiae/NOUN separatae/VERB est/VERB supra/ADP tempus/NOUN :/PUNCT operationi/NOUN autem/CCONJ intellectuali/ADJ nostrae/ADJ adiacet/VERB tempus/NOUN ,/PUNCT ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ a/ADP phantasmatibus/NOUN cognitionem/NOUN accipimus/VERB ,/PUNCT quae/PRON determinatum/VERB respiciunt/VERB tempus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ in/ADP compositione/NOUN et/CCONJ divisione/NOUN semper/ADV noster/ADJ intellectus/NOUN adiungit/VERB tempus/NOUN praeteritum/VERB vel/CCONJ futurum/ADJ :/PUNCT non/PART autem/CCONJ in/ADP intelligendo/VERB quod/PRON quid/PRON est/AUX ./PUNCT intelligit/VERB enim/ADV quod/PRON quid/PRON est/AUX abstrahendo/VERB intelligibilia/ADJ a/ADP sensibilium/ADJ conditionibus/NOUN :/PUNCT unde/ADV secundum/ADP illam/PRON operationem/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ sub/ADP tempore/NOUN neque/CCONJ sub/ADP aliqua/PRON conditione/NOUN sensibilium/ADJ rerum/NOUN intelligibile/ADJ comprehendit/VERB ./PUNCT componit/VERB autem/CCONJ aut/CCONJ dividit/VERB applicando/VERB intelligibilia/ADJ prius/ADV abstracta/VERB ad/ADP res/NOUN :/PUNCT et/CCONJ in/ADP hac/PRON applicatione/NOUN necesse/ADJ est/AUX cointelligi/VERB tempus/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB semper/ADV intelligit/VERB actu/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB est/AUX semper/ADV intelligens/VERB actu/NOUN ./PUNCT quod/PRON enim/ADV est/VERB quandoque/ADV in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT quandoque/PART in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT mensuratur/VERB tempore/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB est/VERB supra/ADP tempus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV quandoque/ADV intelligens/VERB actu/NOUN et/CCONJ quandoque/PART non/PART ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omnis/PRON substantia/NOUN vivens/VERB habet/VERB aliquam/PRON operationem/NOUN vitae/NOUN in/ADP actu/NOUN ex/ADP sua/ADJ natura/NOUN quae/PRON inest/VERB ei/PRON semper/ADV ,/PUNCT licet/SCONJ aliae/PRON quandoque/ADV insint/VERB ei/PRON in/ADP potentia/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ animalia/NOUN semper/ADV nutriuntur/VERB ,/PUNCT licet/SCONJ non/ADV semper/ADV sentiant/VERB ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ separatae/VERB sunt/AUX substantiae/NOUN viventes/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB :/PUNCT nec/CCONJ habent/VERB aliam/PRON operationem/NOUN vitae/NOUN nisi/SCONJ intelligere/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ ex/ADP sua/ADJ natura/NOUN sint/VERB sicut/SCONJ intelligentes/VERB actu/NOUN semper/ADV ./PUNCT item/PART ./PUNCT substantiae/NOUN separatae/VERB movent/VERB per/ADP intellectum/NOUN corpora/NOUN caelestia/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP philosophorum/NOUN doctrinam/NOUN ./PUNCT motus/NOUN autem/CCONJ corporum/NOUN caelestium/ADJ est/AUX semper/ADV continuus/ADJ ./PUNCT intelligere/VERB igitur/ADV substantiarum/NOUN separatarum/VERB est/AUX continuum/ADJ et/CCONJ semper/PART ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ idem/PRON sequitur/VERB etsi/SCONJ non/ADV ponantur/AUX moventes/VERB corpora/NOUN caelestia/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ sint/AUX altiores/ADJ corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ./PUNCT unde/PART ,/PUNCT si/SCONJ propria/ADJ operatio/NOUN corporis/NOUN caelestis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX motus/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT est/AUX continua/ADJ ;/PUNCT multo/ADV magis/PART propria/ADJ operatio/NOUN substantiarum/NOUN separatarum/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/VERB intelligere/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omne/PRON quod/PRON quandoque/ADV operatur/VERB et/CCONJ quandoque/ADV non/ADV operatur/VERB ,/PUNCT movetur/VERB per/ADP se/PRON vel/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ hoc/PRON quod/PRON nos/PRON quandoque/ADV intelligimus/VERB ,/PUNCT quandoque/PART non/PART ,/PUNCT provenit/VERB ex/ADP alteratione/NOUN quae/PRON est/VERB circa/ADP partem/NOUN sensibilem/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP viii/NUM physicorum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV moventur/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV sunt/AUX corpora/NOUN :/PUNCT neque/CCONJ moventur/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV sunt/AUX unitae/VERB corporibus/NOUN ./PUNCT igitur/ADV operatio/NOUN propria/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/VERB intelligere/VERB ,/PUNCT est/AUX in/ADP eis/PRON continua/ADJ ,/PUNCT non/ADV intercisa/VERB ./PUNCT quomodo/ADV una/NUM substantia/NOUN separata/VERB intelligit/VERB aliam/PRON ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB intelligunt/VERB ea/PRON quae/PRON sunt/AUX per/ADP se/PRON intelligibilia/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT per/ADP se/PRON autem/CCONJ intelligibilia/ADJ sunt/AUX substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT immunitas/NOUN enim/ADV a/ADP materia/NOUN facit/VERB aliquid/PRON esse/AUX per/ADP se/PRON intelligibile/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB :/PUNCT consequitur/VERB quod/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB intelligant/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ propria/ADJ obiecta/NOUN ,/PUNCT substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT unaquaeque/PRON igitur/ADV et/CCONJ seipsam/PRON et/CCONJ alias/PRON cognoscet/VERB ./PUNCT seipsam/PRON quidem/ADV unaquaeque/PRON earum/PRON aliter/ADV cognoscit/VERB quam/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ seipsum/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV possibilis/ADJ est/VERB ut/SCONJ potentia/NOUN existens/VERB in/ADP esse/NOUN intelligibili/ADJ ;/PUNCT fit/VERB autem/CCONJ actu/NOUN per/ADP speciem/NOUN intelligibilem/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ fit/VERB actu/NOUN in/ADP esse/NOUN sensibili/ADJ per/ADP formam/NOUN naturalem/ADJ ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ cognoscitur/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB potentia/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB actu/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ forma/NOUN est/AUX principium/NOUN cognitionis/NOUN rei/NOUN quae/PRON per/ADP eam/PRON fit/VERB actu/NOUN ;/PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ potentia/NOUN cognoscitiva/ADJ fit/AUX actu/NOUN cognoscens/VERB per/ADP speciem/NOUN aliquam/PRON ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV possibilis/ADJ noster/ADJ non/ADV cognoscit/VERB seipsum/PRON nisi/SCONJ per/ADP speciem/NOUN intelligibilem/ADJ ,/PUNCT qua/PRON fit/VERB actu/NOUN in/ADP esse/NOUN intelligibili/ADJ :/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON dicit/VERB aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ est/AUX cognoscibilis/ADJ sicut/SCONJ et/CCONJ alia/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART per/ADP species/NOUN a/ADP phantasmatibus/NOUN acceptas/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ per/ADP formas/NOUN proprias/ADJ ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ separatae/VERB sunt/AUX secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN ut/SCONJ actu/NOUN existentes/VERB in/ADP esse/NOUN intelligibili/ADJ ./PUNCT unde/ADV unaquaeque/PRON earum/PRON seipsam/PRON per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ cognoscit/VERB ,/PUNCT non/ADV per/ADP aliquam/PRON speciem/NOUN alterius/PRON rei/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ omnis/PRON cognitio/NOUN sit/VERB secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP cognoscente/VERB est/VERB similitudo/NOUN cogniti/VERB ;/PUNCT una/NUM autem/CCONJ substantiarum/NOUN separatarum/VERB sit/AUX similis/ADJ alteri/PRON secundum/ADP communem/ADJ naturam/NOUN generis/NOUN ,/PUNCT differant/VERB autem/CCONJ ab/ADP invicem/ADV secundum/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB apparet/VERB :/PUNCT videtur/VERB sequi/VERB quod/SCONJ una/NUM earum/PRON aliam/PRON non/ADV cognoscat/VERB quantum/ADV ad/ADP propriam/ADJ rationem/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV quantum/ADV ad/ADP communem/ADJ generis/NOUN rationem/NOUN ./PUNCT dicunt/VERB ergo/ADV quidam/PRON quod/SCONJ una/NUM substantiarum/NOUN separatarum/VERB est/AUX causa/NOUN effectiva/ADJ alterius/PRON ./PUNCT in/ADP qualibet/PRON autem/CCONJ causa/NOUN effectiva/ADJ oportet/VERB esse/VERB similitudinem/NOUN sui/ADJ effectus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV in/ADP quolibet/PRON effectu/NOUN oportet/VERB esse/VERB similitudinem/NOUN suae/ADJ causae/NOUN :/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ unumquodque/PRON agens/NOUN agit/VERB sibi/PRON simile/ADJ ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV in/ADP superiori/ADJ substantiarum/NOUN separatarum/VERB est/VERB similitudo/NOUN inferioris/ADJ sicut/SCONJ in/ADP causa/NOUN est/VERB similitudo/NOUN effectus/NOUN :/PUNCT in/ADP inferiori/ADJ autem/CCONJ similitudo/NOUN superioris/ADJ est/VERB sicut/SCONJ in/ADP effectu/NOUN est/VERB similitudo/NOUN suae/ADJ causae/NOUN ./PUNCT in/ADP causis/NOUN autem/CCONJ non/ADV univocis/ADJ similitudo/NOUN effectus/NOUN est/VERB in/ADP causa/NOUN eminentius/ADV ,/PUNCT causae/NOUN autem/CCONJ in/ADP effectu/NOUN inferiori/ADJ modo/NOUN ./PUNCT tales/PRON autem/CCONJ causas/NOUN oportet/VERB esse/AUX substantias/NOUN separatas/VERB superiores/ADJ inferiorum/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sint/AUX unius/NUM speciei/NOUN in/ADP diversis/ADJ gradibus/NOUN constitutae/VERB ./PUNCT cognoscit/VERB igitur/ADV substantia/NOUN separata/VERB inferior/ADJ superiorem/ADJ secundum/ADP modum/NOUN substantiae/NOUN cognoscentis/VERB ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP modum/NOUN substantiae/NOUN cognitae/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ inferiori/ADJ modo/NOUN :/PUNCT superior/NOUN autem/CCONJ inferiorem/NOUN eminentiori/VERB modo/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/VERB quod/PRON in/ADP libro/NOUN de/ADP causis/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ intelligentia/NOUN scit/VERB quod/PRON est/VERB sub/ADP se/PRON et/CCONJ quod/PRON est/VERB supra/ADP se/PRON ,/PUNCT per/ADP modum/NOUN suae/ADJ substantiae/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ alia/PRON est/AUX causa/NOUN alterius/PRON ./PUNCT sed/CCONJ cum/SCONJ superius/ADV sit/AUX ostensum/VERB quod/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB intellectuales/ADJ non/ADV sunt/AUX compositae/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT non/ADV possunt/VERB causari/VERB nisi/SCONJ per/ADP modum/NOUN creationis/NOUN ./PUNCT creare/VERB autem/CCONJ solius/ADJ dei/PROPN est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV poterit/VERB igitur/ADV una/NUM substantiarum/NOUN separatarum/VERB esse/AUX alterius/PRON causa/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ principales/ADJ partes/NOUN universi/ADJ omnes/PRON sunt/AUX a/ADP deo/PROPN immediate/ADV creatae/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV una/NUM earum/PRON ab/ADP alia/PRON ./PUNCT unaquaeque/PRON autem/CCONJ substantiarum/NOUN separatarum/VERB est/VERB de/ADP principalibus/ADJ partibus/NOUN universi/ADJ ,/PUNCT multo/ADV amplius/ADV quam/SCONJ sol/NOUN vel/CCONJ luna/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ unaquaeque/PRON earum/PRON habeat/VERB propriam/ADJ speciem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ nobiliorem/ADJ quam/SCONJ quaevis/PRON species/NOUN corporalium/ADJ rerum/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV una/NUM earum/PRON causatur/VERB ab/ADP alia/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ omnes/NOUN immediate/NOUN a/ADP deo/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV ,/PUNCT secundum/ADP praedicta/VERB ,/PUNCT quaelibet/PRON substantiarum/NOUN separatarum/VERB cognoscit/VERB deum/PROPN ,/PUNCT naturali/ADJ cognitione/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP modum/NOUN suae/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON similes/ADJ sunt/AUX deo/PROPN sicut/SCONJ causae/NOUN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ cognoscit/VERB eas/PRON sicut/SCONJ propria/ADJ causa/NOUN ,/PUNCT earum/PRON omnium/PRON in/ADP se/PRON similitudinem/NOUN habens/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ hoc/PRON modo/NOUN una/NUM substantiarum/NOUN separatarum/VERB poterit/VERB cognoscere/VERB aliam/PRON :/PUNCT cum/SCONJ una/NUM non/ADV sit/AUX causa/NOUN alterius/PRON ./PUNCT considerandum/VERB est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ nulla/PRON huiusmodi/ADV substantiarum/NOUN secundum/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN sit/AUX sufficiens/ADJ principium/NOUN cognitionis/NOUN omnium/PRON aliarum/PRON rerum/NOUN ,/PUNCT unicuique/PRON earum/PRON ,/PUNCT supra/ADP propriam/ADJ substantiam/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB superaddere/VERB quasdam/PRON intelligibiles/ADJ similitudines/NOUN ,/PUNCT per/ADP quas/PRON quaelibet/PRON earum/PRON aliam/PRON in/ADP propria/ADJ natura/NOUN cognoscere/VERB possit/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ sic/ADV manifestum/ADJ esse/AUX potest/VERB ./PUNCT est/AUX enim/ADV proprium/ADJ obiectum/NOUN intellectus/NOUN ens/NOUN intelligibile/ADJ :/PUNCT quod/PRON quidem/ADV comprehendit/VERB omnes/PRON differentias/NOUN et/CCONJ species/NOUN entis/NOUN possibiles/ADJ ;/PUNCT quicquid/PRON enim/ADV esse/VERB potest/VERB ,/PUNCT intelligi/VERB potest/VERB ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ omnis/PRON cognitio/NOUN fiat/VERB per/ADP modum/NOUN similitudinis/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB totaliter/ADV suum/ADJ obiectum/NOUN intellectus/NOUN cognoscere/VERB nisi/SCONJ habeat/VERB in/ADP se/PRON similitudinem/NOUN totius/PRON entis/NOUN et/CCONJ omnium/PRON differentiarum/NOUN eius/PRON ./PUNCT talis/PRON autem/CCONJ similitudo/NOUN totius/PRON entis/NOUN esse/VERB non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ natura/NOUN infinita/ADJ ,/PUNCT quae/PRON non/ADV determinatur/VERB ad/ADP aliquam/PRON speciem/NOUN vel/CCONJ genus/NOUN entis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX universale/ADJ principium/NOUN et/CCONJ virtus/NOUN activa/ADJ totius/PRON entis/NOUN :/PUNCT qualis/PRON est/AUX sola/ADJ natura/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ alia/PRON natura/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX terminata/VERB ad/ADP aliquod/PRON genus/NOUN et/CCONJ speciem/NOUN entis/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX universalis/ADJ similitudo/NOUN totius/PRON entis/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ solus/ADJ deus/PROPN per/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN omnia/PRON cognoscat/VERB ;/PUNCT quaelibet/PRON autem/CCONJ substantiarum/NOUN separatarum/VERB per/ADP suam/ADJ naturam/NOUN cognoscit/VERB ,/PUNCT perfecta/ADJ cognitione/NOUN ,/PUNCT suam/ADJ speciem/NOUN tantum/ADV ;/PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ possibilis/ADJ nequaquam/PART ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP intelligibilem/ADJ speciem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ substantia/NOUN aliqua/PRON est/AUX intellectualis/ADJ ,/PUNCT comprehensiva/ADJ est/AUX totius/PRON entis/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ substantia/NOUN separata/VERB per/ADP suam/ADJ naturam/NOUN non/ADV fiat/AUX actu/NOUN comprehendens/VERB totum/PRON ens/NOUN ,/PUNCT ipsa/PRON ,/PUNCT in/ADP sua/ADJ substantia/NOUN considerata/VERB ,/PUNCT est/VERB quasi/ADV potentia/NOUN ad/ADP similitudines/NOUN intelligibiles/ADJ quibus/PRON totum/PRON ens/NOUN cognoscitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ illae/PRON similitudines/NOUN erunt/AUX actus/NOUN eius/PRON inquantum/SCONJ est/AUX intellectualis/ADJ ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ est/AUX possibile/ADJ quin/SCONJ istae/PRON similitudines/NOUN sint/AUX plures/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ iam/ADV ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ totius/PRON entis/NOUN universalis/ADJ perfecta/ADJ similitudo/NOUN esse/VERB non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ infinita/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ natura/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV est/AUX infinita/ADJ sed/CCONJ terminata/VERB ,/PUNCT ita/ADV similitudo/NOUN intelligibilis/ADJ in/ADP ea/PRON existens/VERB non/ADV potest/VERB esse/AUX infinita/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ terminata/VERB ad/ADP aliquam/PRON speciem/NOUN vel/CCONJ genus/NOUN entis/NOUN ;/PUNCT unde/ADV ad/ADP comprehensionem/NOUN totius/PRON entis/NOUN requiruntur/VERB plures/ADJ huiusmodi/ADV similitudines/NOUN ./PUNCT quanto/ADV autem/CCONJ aliqua/PRON substantia/NOUN separata/VERB est/AUX superior/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV eius/PRON natura/NOUN est/AUX divinae/ADJ naturae/NOUN similior/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV est/AUX minus/ADV contracta/VERB ,/PUNCT utpote/ADV propinquius/ADV accedens/VERB ad/ADP ens/NOUN universale/ADJ perfectum/ADJ et/CCONJ bonum/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON ,/PUNCT universaliorem/ADJ boni/NOUN et/CCONJ entis/NOUN participationem/NOUN habens/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV similitudines/NOUN intelligibiles/ADJ in/ADP substantia/NOUN superiori/ADJ existentes/VERB sunt/AUX minus/ADV multiplicatae/VERB et/CCONJ magis/ADV universales/ADJ ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/VERB quod/PRON dionysius/PROPN ,/PUNCT xii/NUM cap./X caelestis/ADJ hierarchiae/NOUN ,/PUNCT dicit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ angeli/NOUN superiores/ADJ habent/VERB scientiam/NOUN magis/ADV universalem/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP libro/NOUN de/ADP causis/NOUN dicitur/VERB quod/SCONJ intelligentiae/NOUN superiores/ADJ habent/VERB formas/NOUN magis/ADV universales/ADJ ./PUNCT summum/ADJ autem/CCONJ huius/PRON universalitatis/NOUN est/VERB in/ADP deo/PROPN ,/PUNCT qui/PRON per/ADP unum/NUM ,/PUNCT scilicet/PART per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ ,/PUNCT omnia/PRON cognoscit/VERB :/PUNCT infimum/NOUN autem/CCONJ in/ADP intellectu/NOUN humano/ADJ ,/PUNCT qui/PRON ad/ADP unumquodque/PRON intelligibile/ADJ indiget/VERB specie/NOUN intelligibili/ADJ propria/ADJ et/CCONJ ei/PRON coaequata/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV per/ADP formas/NOUN universaliores/ADJ apud/ADP substantias/NOUN superiores/ADJ imperfectior/ADJ cognitio/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ apud/ADP nos/NOUN ./PUNCT per/ADP similitudinem/NOUN enim/ADV animalis/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON cognoscimus/VERB aliquid/PRON in/ADP genere/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT imperfectiorem/ADJ cognitionem/NOUN habemus/VERB quam/SCONJ per/ADP similitudinem/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON cognoscimus/VERB speciem/NOUN completam/VERB :/PUNCT cognoscere/VERB enim/ADV aliquid/PRON secundum/ADP genus/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT est/VERB cognoscere/VERB imperfecte/ADV et/CCONJ quasi/ADV in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT cognoscere/VERB autem/CCONJ in/ADP specie/NOUN est/VERB cognoscere/VERB perfecte/ADV et/CCONJ in/ADP actu/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ noster/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ infimum/ADJ gradum/NOUN tenet/VERB in/ADP substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ ,/PUNCT adeo/ADV particulatas/VERB similitudines/NOUN requirit/VERB quod/SCONJ unicuique/PRON cognoscibili/ADJ proprio/ADJ oportet/VERB respondere/VERB propriam/ADJ similitudinem/NOUN in/ADP ipso/PRON :/PUNCT unde/ADV per/ADP similitudinem/NOUN animalis/NOUN non/ADV cognoscit/VERB rationale/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB nec/CCONJ hominem/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ secundum/ADP quid/NOUN ./PUNCT similitudo/NOUN autem/CCONJ intelligibilis/ADJ quae/PRON est/VERB in/ADP substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT est/AUX universalioris/ADJ virtutis/NOUN ,/PUNCT ad/ADP plura/ADJ repraesentanda/VERB sufficiens/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV facit/VERB imperfectiorem/ADJ cognitionem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ perfectiorem/ADJ :/PUNCT est/AUX enim/ADV universalis/ADJ virtute/NOUN ,/PUNCT ad/ADP modum/NOUN formae/NOUN agentis/VERB in/ADP causa/NOUN universali/ADJ ,/PUNCT quae/PRON quanto/ADV fuerit/AUX universalior/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV ad/ADP plura/ADJ se/PRON extendit/VERB et/CCONJ efficacius/ADV producit/VERB ./PUNCT per/ADP similitudinem/NOUN igitur/ADV unam/NUM cognoscit/VERB et/CCONJ animal/NOUN et/CCONJ differentias/NOUN animalis/ADJ :/PUNCT aut/CCONJ etiam/PART universaliori/ADJ modo/NOUN et/CCONJ contractiori/VERB ,/PUNCT secundum/ADP ordinem/NOUN substantiarum/NOUN praedictarum/VERB ./PUNCT exempla/NOUN igitur/ADV huius/PRON ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT in/ADP duobus/NUM extremis/ADJ accipere/VERB possumus/VERB ,/PUNCT scilicet/PART in/ADP intellectu/NOUN divino/NOUN et/CCONJ humano/ADJ ./PUNCT deus/PROPN enim/ADV per/ADP unum/NUM ,/PUNCT quod/PRON est/AUX sua/ADJ essentia/NOUN ,/PUNCT cognoscit/VERB omnia/PRON :/PUNCT homo/NOUN autem/CCONJ ad/ADP diversa/ADJ cognoscenda/VERB diversas/ADJ similitudines/NOUN requirit/VERB ./PUNCT qui/PRON etiam/ADV ,/PUNCT quanto/ADV altioris/ADJ fuerit/AUX intellectus/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV ex/ADP paucioribus/ADJ plura/ADJ cognoscere/VERB potest/VERB :/PUNCT unde/ADV his/PRON qui/PRON sunt/AUX tardi/ADJ intellectus/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB exempla/NOUN particularia/ADJ adducere/VERB ad/ADP cognitionem/NOUN de/ADP rebus/NOUN sumendam/VERB ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT in/ADP sua/ADJ natura/NOUN considerata/VERB ,/PUNCT sit/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP similitudines/NOUN quibus/PRON totum/PRON ens/NOUN cognoscatur/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX aestimandum/VERB quod/SCONJ sit/VERB denudata/VERB ab/ADP omnibus/PRON huiusmodi/ADV similitudinibus/NOUN :/PUNCT haec/PRON est/AUX enim/ADV dispositio/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ antequam/SCONJ intelligat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT neque/CCONJ est/AUX etiam/ADV aestimandum/VERB quod/SCONJ aliquas/PRON earum/PRON habeat/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alias/NOUN in/ADP potentia/NOUN tantum/ADV :/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ in/ADP corporibus/NOUN inferioribus/ADJ habet/VERB unam/NUM formam/NOUN in/ADP actu/NOUN et/CCONJ alias/NOUN in/ADP potentia/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ noster/ADJ cum/SCONJ iam/ADV sumus/AUX scientes/VERB ,/PUNCT est/VERB actu/NOUN secundum/ADP aliqua/PRON intelligibilia/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP alia/NOUN vero/NOUN in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV illae/PRON substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV moveantur/VERB neque/CCONJ per/ADP se/PRON neque/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT omne/PRON quod/PRON est/VERB in/ADP eis/PRON in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB esse/VERB in/ADP actu/NOUN :/PUNCT alias/ADV exirent/VERB de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV moverentur/VERB per/ADP se/PRON vel/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT est/VERB igitur/ADV in/ADP eis/PRON potentia/NOUN et/CCONJ actus/NOUN quantum/ADV ad/ADP esse/NOUN intelligibile/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ quantum/ADV ad/ADP esse/NOUN naturale/ADJ ./PUNCT materia/NOUN enim/ADV corporis/NOUN caelestis/ADJ ita/ADV perficitur/VERB per/ADP suam/ADJ formam/NOUN quod/SCONJ non/ADV remanet/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP aliquas/PRON formas/NOUN :/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV intellectus/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB totaliter/ADV perficitur/VERB per/ADP formas/NOUN intelligibiles/ADJ ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP cognitionem/NOUN naturalem/ADJ ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ possibilis/ADJ noster/ADJ proportionaliter/ADV se/PRON habet/VERB corporibus/NOUN corruptibilibus/ADJ ,/PUNCT quibus/PRON unitur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN :/PUNCT sic/ADV enim/ADV fit/VERB actu/NOUN habens/VERB quasdam/PRON formas/NOUN intelligibiles/ADJ quod/SCONJ remanet/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP alias/PRON ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON dicitur/VERB in/ADP libro/NOUN de/ADP causis/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ intelligentia/NOUN est/AUX plena/ADJ formis/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ scilicet/ADV tota/PRON potentialitas/NOUN intellectus/NOUN eius/PRON est/AUX completa/ADJ per/ADP formas/NOUN intelligibiles/ADJ ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV per/ADP huiusmodi/ADV intelligibiles/ADJ species/NOUN una/NUM substantia/NOUN separata/VERB aliam/PRON intelligere/VERB potest/VERB ./PUNCT forte/ADV autem/CCONJ alicui/PRON videri/VERB potest/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ substantia/NOUN separata/VERB per/ADP essentiam/NOUN sit/AUX intelligibilis/ADJ ,/PUNCT non/ADV oportet/VERB ponere/VERB quod/SCONJ per/ADP aliquas/PRON species/NOUN intelligibiles/ADJ una/NUM ab/ADP alia/PRON intelligatur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP essentiam/NOUN ipsius/PRON substantiae/NOUN intellectae/VERB ./PUNCT hoc/PRON enim/ADV quod/SCONJ substantia/NOUN aliqua/PRON per/ADP speciem/NOUN intelligibilem/ADJ cognoscatur/VERB ,/PUNCT videtur/VERB accidere/VERB substantiis/NOUN materialibus/ADJ ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ non/ADV sunt/AUX per/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN intelligibiles/ADJ actu/NOUN :/PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ per/ADP intentiones/NOUN abstractas/VERB intelligantur/VERB ./PUNCT huic/PRON etiam/ADV videtur/VERB consonare/VERB dictum/NOUN philosophi/NOUN dicentis/VERB ,/PUNCT in/ADP xi/NUM metaph./X ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB a/ADP materia/NOUN non/ADV differt/VERB intellectus/NOUN ,/PUNCT intelligere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quod/PRON intelligitur/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ si/SCONJ concedatur/VERB ,/PUNCT habet/VERB dubitationes/NOUN non/ADV paucas/ADJ ./PUNCT primo/NOUN quidem/PART ,/PUNCT quia/SCONJ intellectus/NOUN in/ADP actu/NOUN est/AUX intellectum/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP doctrinam/NOUN aristotelis/PROPN ./PUNCT difficile/ADJ est/AUX autem/CCONJ videre/VERB quomodo/ADV una/NUM substantia/NOUN separata/VERB sit/AUX unum/NUM alteri/PRON dum/SCONJ intelligit/VERB ipsam/PRON ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omne/PRON agens/NOUN vel/CCONJ operans/VERB operatur/VERB per/ADP suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT cui/PRON operatio/NOUN respondet/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ calefactio/NOUN calori/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ illud/PRON videmus/VERB cuius/PRON specie/NOUN visus/NOUN informatur/VERB ./PUNCT non/ADV videtur/VERB autem/CCONJ esse/AUX possibile/ADJ quod/SCONJ una/NUM substantia/NOUN separata/VERB sit/AUX forma/NOUN alterius/PRON :/PUNCT cum/SCONJ habeat/VERB unaquaeque/PRON esse/NOUN separatum/VERB ab/ADP alia/PRON ./PUNCT impossibile/ADJ igitur/ADV videtur/VERB quod/SCONJ una/NUM videatur/VERB ab/ADP altera/PRON per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT intellectum/VERB est/AUX perfectio/NOUN intelligentis/VERB ./PUNCT non/ADV potest/VERB autem/CCONJ inferior/ADJ substantia/NOUN esse/AUX perfectio/NOUN superioris/ADJ ./PUNCT sequeretur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ superior/ADJ inferiorem/ADJ non/ADV intelligeret/VERB ,/PUNCT si/SCONJ per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ unaquaeque/PRON intelligeretur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV per/ADP speciem/NOUN aliam/PRON ./PUNCT item/PART ./PUNCT intelligibile/ADJ est/VERB intra/ADP intellectum/NOUN quantum/ADV ad/ADP id/PRON quod/PRON intelligitur/VERB ./PUNCT nulla/PRON autem/CCONJ substantia/NOUN illabitur/VERB menti/NOUN nisi/SCONJ solus/ADJ deus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/VERB in/ADP omnibus/PRON per/ADP essentiam/NOUN ,/PUNCT praesentiam/NOUN et/CCONJ potentiam/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ igitur/ADV videtur/VERB quod/SCONJ substantia/NOUN separata/VERB per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ intelligatur/VERB ab/ADP alia/PRON ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV per/ADP similitudinem/NOUN eius/PRON in/ADP ipsa/PRON ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON quidem/ADV oportet/VERB verum/ADJ esse/AUX secundum/ADP sententiam/NOUN aristotelis/PROPN ,/PUNCT qui/PRON ponit/VERB quod/SCONJ intelligere/VERB contingit/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ intellectum/VERB in/ADP actu/NOUN sit/AUX unum/NUM cum/ADP intellectu/NOUN in/ADP actu/NOUN ./PUNCT unde/ADV substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ sit/AUX per/ADP se/PRON intelligibilis/ADJ actu/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV secundum/ADP se/PRON intelligitur/VERB nisi/SCONJ ab/ADP intellectu/NOUN cui/PRON est/AUX unum/NUM ./PUNCT sic/ADV autem/CCONJ substantia/NOUN separata/VERB seipsam/PRON intelligit/VERB per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ ./PUNCT et/CCONJ secundum/ADP hoc/PRON est/AUX idem/PRON intellectus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ intellectum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ intelligere/VERB ./PUNCT secundum/ADP autem/CCONJ positionem/NOUN platonis/PROPN ,/PUNCT intelligere/VERB fit/VERB per/ADP contactum/NOUN intellectus/NOUN ad/ADP rem/NOUN intelligibilem/ADJ ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV una/NUM substantia/NOUN separata/VERB potest/VERB aliam/PRON per/ADP eius/PRON essentiam/NOUN intelligere/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ eam/PRON spiritualiter/ADV contingit/VERB :/PUNCT superior/NOUN quidem/PART inferiorem/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV eam/PRON sua/ADJ virtute/NOUN concludens/VERB et/CCONJ continens/VERB ;/PUNCT inferior/NOUN vero/NOUN superiorem/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV eam/PRON capiens/VERB ut/SCONJ sui/ADJ perfectionem/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ dionysius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT iv/NUM cap./X de/ADP div./X nom./X ,/PUNCT quod/SCONJ superiores/ADJ substantiae/NOUN intelligibiles/ADJ sunt/AUX quasi/ADV cibus/NOUN inferiorum/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB cognoscunt/VERB materialia/ADJ ./PUNCT per/ADP dictas/VERB igitur/ADV formas/NOUN intelligibiles/ADJ substantia/NOUN separata/VERB non/ADV solum/ADV cognoscit/VERB alias/PRON substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV species/NOUN rerum/NOUN corporalium/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV intellectus/NOUN earum/PRON sit/AUX perfectus/ADJ naturali/ADJ perfectione/NOUN ,/PUNCT utpote/ADV totus/PRON in/ADP actu/NOUN existens/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ suum/ADJ obiectum/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART ens/NOUN intelligibile/ADJ ,/PUNCT universaliter/ADV comprehendat/VERB ./PUNCT sub/ADP ente/NOUN autem/CCONJ intelligibili/ADJ comprehenduntur/VERB etiam/ADV species/NOUN rerum/NOUN corporalium/ADJ ./PUNCT eas/PRON igitur/ADV substantia/NOUN separata/VERB cognoscit/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT cum/SCONJ species/NOUN rerum/NOUN distinguantur/VERB sicut/SCONJ species/NOUN numerorum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP habitum/VERB est/AUX ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ in/ADP specie/NOUN superiori/ADJ contineatur/VERB aliqualiter/ADV quod/PRON est/VERB in/ADP inferiori/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ maior/ADJ numerus/NOUN continet/VERB minorem/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV substantiae/NOUN separatae/VERB sint/VERB supra/ADP substantias/NOUN corporales/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/VERB in/ADP substantiis/NOUN corporalibus/ADJ per/ADP modum/NOUN materialem/ADJ ,/PUNCT sint/VERB in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB per/ADP modum/NOUN intelligibilem/ADJ :/PUNCT quod/PRON enim/ADV est/VERB in/ADP aliquo/PRON ,/PUNCT est/VERB in/ADP eo/PRON per/ADP modum/NOUN eius/PRON in/ADP quo/PRON est/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB movent/VERB corpora/NOUN caelestia/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ philosophi/NOUN ponunt/VERB ,/PUNCT quicquid/PRON provenit/VERB ex/ADP motu/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ attribuitur/VERB ipsis/PRON corporibus/NOUN sicut/SCONJ instrumentis/NOUN ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ movent/VERB mota/VERB ;/PUNCT substantiis/NOUN autem/CCONJ separatis/VERB moventibus/VERB sicut/SCONJ principalibus/ADJ agentibus/NOUN ./PUNCT agunt/VERB autem/CCONJ et/CCONJ movent/VERB per/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT sunt/AUX igitur/ADV causantes/VERB ea/PRON quae/PRON fiunt/VERB per/ADP motum/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ sicut/SCONJ artifex/NOUN operatur/VERB per/ADP sua/ADJ instrumenta/NOUN ./PUNCT formae/NOUN igitur/ADV eorum/PRON quae/PRON generantur/VERB et/CCONJ corrumpuntur/VERB ,/PUNCT sunt/VERB intelligibiliter/ADV in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ boetius/PROPN ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP trinitate/NOUN ,/PUNCT dicit/VERB quod/SCONJ ex/ADP formis/NOUN quae/PRON sunt/VERB sine/ADP materia/NOUN ,/PUNCT venerunt/VERB formae/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP materia/NOUN ./PUNCT cognoscunt/VERB igitur/ADV substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV solum/ADV substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV species/NOUN rerum/NOUN materialium/ADJ ./PUNCT nam/PART ,/PUNCT si/SCONJ cognoscunt/VERB species/NOUN generabilium/ADJ et/CCONJ corruptibilium/ADJ corporum/NOUN ,/PUNCT tanquam/SCONJ propriorum/ADJ effectuum/NOUN ,/PUNCT multo/ADV magis/PART species/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ ,/PUNCT quasi/ADV propriorum/ADJ instrumentorum/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV intellectus/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB est/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT habens/VERB omnes/PRON similitudines/NOUN ad/ADP quas/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ;/PUNCT habet/VERB autem/CCONJ virtutem/NOUN comprehendendi/VERB omnes/PRON species/NOUN et/CCONJ differentias/NOUN entis/NOUN :/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ substantia/NOUN separata/VERB quaelibet/PRON cognoscat/VERB omnes/PRON res/NOUN naturales/ADJ et/CCONJ totum/PRON ordinem/NOUN earum/PRON ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ intellectus/NOUN in/ADP actu/NOUN perfecto/ADJ sit/AUX intellectum/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT potest/VERB alicui/PRON videri/VERB quod/SCONJ substantia/NOUN separata/VERB non/ADV intelligat/VERB res/NOUN materiales/ADJ :/PUNCT inconveniens/ADJ enim/ADV videtur/VERB quod/SCONJ res/NOUN materialis/ADJ sit/AUX perfectio/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ recte/ADV consideretur/VERB ,/PUNCT res/NOUN intellecta/VERB est/AUX perfectio/NOUN intelligentis/VERB secundum/ADP suam/ADJ similitudinem/NOUN quam/PRON habet/VERB in/ADP intellectu/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV lapis/NOUN qui/PRON est/VERB extra/ADP animam/NOUN ,/PUNCT est/AUX perfectio/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ nostri/ADJ ./PUNCT similitudo/NOUN autem/CCONJ rei/NOUN materialis/ADJ in/ADP intellectu/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB est/VERB immaterialiter/ADV ,/PUNCT secundum/ADP modum/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP modum/NOUN substantiae/NOUN materialis/ADJ ./PUNCT unde/ADV non/ADV est/AUX inconveniens/ADJ si/SCONJ haec/PRON similitudo/NOUN dicatur/VERB esse/AUX perfectio/NOUN intellectus/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ propria/ADJ forma/NOUN eius/PRON ./PUNCT quod/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB cognoscunt/VERB singularia/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV similitudines/NOUN rerum/NOUN in/ADP intellectu/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB sunt/AUX universaliores/ADJ quam/SCONJ in/ADP intellectu/NOUN nostro/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ efficaciores/ADJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ per/ADP eas/PRON aliquid/PRON cognoscatur/VERB ,/PUNCT per/ADP similitudines/NOUN rerum/NOUN materialium/ADJ substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV solum/ADV cognoscunt/VERB res/NOUN materiales/ADJ secundum/ADP rationem/NOUN generis/NOUN vel/CCONJ speciei/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ intellectus/NOUN noster/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP individua/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV species/NOUN rerum/NOUN in/ADP intellectu/NOUN existentes/VERB oporteat/VERB esse/AUX immateriales/ADJ ,/PUNCT non/ADV poterunt/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ sunt/VERB in/ADP intellectu/NOUN nostro/ADJ ,/PUNCT esse/AUX principium/NOUN cognoscendi/VERB singularia/ADJ ,/PUNCT quae/PRON per/ADP materiam/NOUN individuantur/VERB ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ species/NOUN intellectus/NOUN nostri/ADJ in/ADP tantum/ADV sunt/AUX contractae/VERB virtutis/NOUN quod/SCONJ una/NUM ducit/VERB solum/ADV in/ADP cognitionem/NOUN unius/NUM ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ similitudo/NOUN naturae/NOUN generis/NOUN non/ADV potest/VERB ducere/VERB in/ADP cognitionem/NOUN generis/NOUN et/CCONJ differentiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ per/ADP eam/PRON species/NOUN cognoscatur/VERB ;/PUNCT ita/ADV similitudo/NOUN naturae/NOUN speciei/NOUN non/ADV potest/VERB ducere/VERB in/ADP cognitionem/NOUN principiorum/NOUN individuantium/VERB ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX principia/NOUN materialia/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ per/ADP eam/PRON individuum/NOUN in/ADP sua/ADJ singularitate/NOUN cognoscatur/VERB ./PUNCT similitudo/NOUN vero/ADV intellectus/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX universalis/ADJ virtutis/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV quaedam/PRON una/NUM et/CCONJ immaterialis/ADJ existens/VERB ,/PUNCT potest/VERB ducere/VERB in/ADP cognitionem/NOUN principiorum/NOUN speciei/NOUN et/CCONJ individuantium/VERB ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ per/ADP eam/PRON substantia/NOUN separata/VERB non/ADV solum/ADV naturam/NOUN generis/NOUN et/CCONJ speciei/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV individui/NOUN ,/PUNCT cognoscere/VERB possit/VERB per/ADP suum/ADJ intellectum/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ sequitur/VERB quod/SCONJ forma/NOUN per/ADP quam/PRON cognoscit/VERB ,/PUNCT sit/AUX materialis/ADJ ;/PUNCT vel/CCONJ quod/SCONJ sint/AUX infinitae/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP numerum/NOUN individuorum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quod/PRON potest/VERB inferior/ADJ virtus/NOUN ,/PUNCT potest/VERB et/CCONJ superior/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ eminentius/NOUN ./PUNCT unde/ADV virtus/NOUN inferior/ADJ operatur/VERB per/ADP multa/ADJ ,/PUNCT virtus/NOUN superior/ADJ operatur/VERB per/ADP unum/NUM tantum/ADV ./PUNCT virtus/NOUN enim/ADV ,/PUNCT quanto/ADV est/AUX superior/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV magis/ADV colligitur/VERB et/CCONJ unitur/VERB ;/PUNCT e/ADP contrario/ADJ vero/ADV virtus/NOUN inferior/ADJ dividitur/VERB et/CCONJ multiplicatur/VERB ;/PUNCT unde/ADV videmus/VERB quod/SCONJ diversa/ADJ genera/NOUN sensibilium/ADJ ,/PUNCT quae/PRON quinque/NUM sensus/NOUN exteriores/ADJ percipiunt/VERB ,/PUNCT una/NUM vis/NOUN sensus/NOUN communis/ADJ apprehendit/VERB ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ humana/ADJ est/AUX inferior/ADJ ordine/NOUN naturae/NOUN quam/SCONJ substantia/NOUN separata/VERB ./PUNCT ipsa/PRON autem/CCONJ cognoscitiva/ADJ est/AUX universalium/ADJ et/CCONJ singularium/ADJ per/ADP duo/NUM principia/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART per/ADP sensum/NOUN et/CCONJ intellectum/NOUN ./PUNCT substantia/NOUN igitur/ADV separata/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX altior/ADJ ,/PUNCT cognoscit/VERB utrumque/PRON altiori/ADJ modo/NOUN per/ADP unum/NUM principium/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART per/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT species/NOUN rerum/NOUN intelligibiles/ADJ contrario/ADJ ordine/NOUN perveniunt/VERB ad/ADP intellectum/NOUN nostrum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP intellectum/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB ./PUNCT ad/ADP intellectum/NOUN enim/ADV nostrum/ADJ perveniunt/VERB per/ADP viam/NOUN resolutionis/NOUN ,/PUNCT per/ADP abstractionem/NOUN a/ADP conditionibus/NOUN materialibus/ADJ et/CCONJ individuantibus/VERB :/PUNCT unde/ADV per/ADP eas/PRON singularia/ADJ cognosci/VERB non/ADV possunt/VERB a/ADP nobis/PRON ./PUNCT ad/ADP intellectum/NOUN autem/CCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB perveniunt/VERB species/NOUN intelligibiles/ADJ quasi/ADV per/ADP viam/NOUN compositionis/NOUN :/PUNCT habet/VERB enim/ADV species/NOUN intelligibiles/ADJ ex/ADP assimilatione/NOUN sui/ADJ ad/ADP primam/ADJ intelligibilem/ADJ speciem/NOUN intellectus/NOUN divini/ADJ ,/PUNCT quae/PRON quidem/SCONJ non/ADV est/AUX a/ADP rebus/NOUN abstracta/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ rerum/NOUN factiva/ADJ ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ factiva/ADJ non/ADV solum/ADV formae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ materiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX individuationis/NOUN principium/NOUN ./PUNCT species/NOUN igitur/ADV intellectus/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB totam/PRON rem/NOUN respiciunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV solum/ADV principia/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV principia/NOUN individuantia/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV singularium/ADJ cognitio/NOUN subtrahenda/VERB substantiis/NOUN separatis/VERB ,/PUNCT licet/SCONJ intellectus/NOUN noster/ADJ singularia/ADJ cognoscere/VERB non/ADV possit/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT si/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ moventur/VERB a/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB ,/PUNCT secundum/ADP philosophorum/NOUN positionem/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB agant/VERB et/CCONJ moveant/VERB per/ADP intellectum/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ cognoscant/VERB mobile/ADJ quod/PRON movent/VERB :/PUNCT quod/PRON est/AUX quoddam/PRON particulare/ADJ ;/PUNCT nam/ADV universalia/ADJ immobilia/ADJ sunt/AUX ./PUNCT situs/NOUN etiam/ADV ,/PUNCT qui/PRON renovantur/VERB per/ADP motum/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX quaedam/PRON singularia/ADJ ,/PUNCT quae/PRON non/ADV possunt/VERB ignorari/VERB a/ADP substantia/NOUN movente/VERB per/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV dicere/VERB quod/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB singularia/ADJ cognoscant/VERB istarum/PRON materialium/ADJ rerum/NOUN ./PUNCT utrum/ADV substantiae/NOUN separatae/VERB naturali/ADJ cognitione/NOUN cognoscant/VERB omnia/PRON simul/ADV ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV intellectus/NOUN in/ADP actu/NOUN est/AUX intellectum/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ sensus/NOUN in/ADP actu/NOUN est/AUX sensibile/ADJ in/ADP actu/NOUN ;/PUNCT idem/PRON autem/CCONJ non/ADV potest/VERB simul/ADV esse/AUX multa/ADJ in/ADP actu/NOUN ;/PUNCT impossibile/ADJ videtur/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB habeat/VERB species/NOUN intelligibilium/ADJ diversas/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ iam/ADV supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT sed/CCONJ sciendum/VERB est/AUX quod/SCONJ non/ADV omne/PRON illud/PRON est/AUX intellectum/VERB in/ADP actu/NOUN cuius/PRON species/NOUN intelligibilis/ADJ actu/NOUN est/VERB in/ADP intellectu/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV substantia/NOUN intelligens/VERB sit/AUX etiam/ADV volens/VERB ,/PUNCT ac/CCONJ per/ADP hoc/PRON sit/AUX domina/NOUN sui/ADJ actus/NOUN ,/PUNCT in/ADP potestate/NOUN ipsius/PRON est/VERB ,/PUNCT postquam/SCONJ habet/VERB speciem/NOUN intelligibilem/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ea/PRON utatur/VERB ad/ADP intelligendum/VERB actu/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ ,/PUNCT si/SCONJ habet/VERB plures/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ utatur/VERB una/NUM ipsarum/PRON ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ ea/PRON quorum/PRON scientiam/NOUN habemus/VERB ,/PUNCT non/ADV omnia/PRON actu/NOUN consideramus/VERB ./PUNCT substantia/NOUN igitur/ADV intellectualis/ADJ ,/PUNCT per/ADP plures/ADJ species/NOUN cognoscens/VERB ,/PUNCT utitur/VERB una/NUM ,/PUNCT qua/PRON vult/VERB ,/PUNCT ac/CCONJ per/ADP hoc/PRON simul/ADV actu/NOUN cognoscit/VERB omnia/PRON quae/PRON per/ADP unam/NUM speciem/NOUN cognoscit/VERB :/PUNCT omnia/PRON enim/ADV sunt/VERB ut/SCONJ unum/NOUN intelligibile/ADJ inquantum/SCONJ sunt/AUX per/ADP unum/NUM cognita/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ intellectus/NOUN noster/ADJ simul/ADV cognoscit/VERB multa/ADJ ad/ADP invicem/ADV composita/VERB vel/CCONJ relata/VERB ut/SCONJ unum/NOUN quiddam/PRON ./PUNCT ea/PRON vero/ADV quae/PRON per/ADP diversas/ADJ species/NOUN cognoscit/VERB ,/PUNCT non/ADV cognoscit/VERB simul/ADV ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ est/AUX intellectus/NOUN unus/NUM ,/PUNCT ita/ADV est/AUX intellectum/VERB in/ADP actu/NOUN unum/NUM ./PUNCT est/VERB igitur/ADV in/ADP intellectu/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB quaedam/PRON intelligentiarum/NOUN successio/NOUN ./PUNCT non/ADV tamen/PART motus/NOUN ,/PUNCT proprie/ADV loquendo/VERB :/PUNCT cum/SCONJ non/ADV succedat/VERB actus/NOUN potentiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ actus/NOUN actui/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ divinus/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ per/ADP unum/NUM ,/PUNCT quod/PRON est/AUX sua/ADJ essentia/NOUN ,/PUNCT omnia/PRON cognoscit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sua/ADJ actio/NOUN est/AUX sua/ADJ essentia/NOUN ,/PUNCT omnia/PRON simul/ADV intelligit/VERB ./PUNCT unde/ADV in/ADP intelligentia/NOUN eius/PRON non/ADV cadit/VERB aliqua/PRON successio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ suum/ADJ intelligere/VERB est/AUX totum/PRON simul/ADV perfectum/ADJ ,/PUNCT permanens/VERB per/ADP omnia/PRON saecula/NOUN saeculorum/NOUN ./PUNCT amen/PART ./PUNCT deus/NOUN magnus/ADJ dominus/NOUN et/CCONJ rex/NOUN magnus/ADJ super/ADP omnes/PRON deos/NOUN ./PUNCT quoniam/SCONJ non/ADV repellet/VERB dominus/NOUN plebem/NOUN suam/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ in/ADP manu/NOUN eius/PRON sunt/VERB omnes/PRON fines/NOUN terrae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ altitudines/NOUN montium/NOUN ipsius/PRON sunt/AUX ./PUNCT quoniam/SCONJ ipsius/PRON est/AUX mare/NOUN et/CCONJ ipse/PRON fecit/VERB illud/PRON ,/PUNCT et/CCONJ siccam/ADJ manus/NOUN eius/PRON formaverunt/VERB ./PUNCT psalm./X xciv/NUM ./PUNCT unum/NUM esse/AUX primum/ADJ entium/NOUN ,/PUNCT totius/PRON esse/NOUN perfectionem/NOUN plenam/ADJ possidens/VERB ,/PUNCT quod/PRON deum/NOUN dicimus/VERB ,/PUNCT in/ADP superioribus/ADJ est/AUX ostensum/VERB ,/PUNCT qui/PRON ex/ADP sui/ADJ perfectionis/NOUN abundantia/NOUN omnibus/PRON existentibus/VERB esse/NOUN largitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ non/ADV solum/ADV primum/ADJ entium/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ et/CCONJ principium/NOUN omnium/PRON esse/AUX comprobetur/VERB ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ aliis/PRON tribuit/VERB non/ADV necessitate/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP suae/ADJ arbitrium/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ est/AUX manifestum/ADJ ./PUNCT unde/ADV consequens/VERB est/AUX ut/SCONJ factorum/VERB suorum/ADJ sit/VERB dominus/NOUN :/PUNCT nam/ADV super/ADP ea/PRON quae/PRON nostrae/ADJ voluntati/NOUN subduntur/VERB ,/PUNCT dominamur/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ dominium/NOUN super/ADP res/NOUN a/ADP se/PRON productas/VERB perfectum/NOUN habet/VERB ,/PUNCT utpote/SCONJ qui/PRON ad/ADP eas/PRON producendas/VERB nec/CCONJ exterioris/ADJ agentis/NOUN adminiculo/NOUN indiget/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ materiae/NOUN fundamento/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX totius/PRON esse/NOUN universalis/ADJ effector/NOUN ./PUNCT eorum/PRON autem/CCONJ quae/PRON per/ADP voluntatem/NOUN producuntur/VERB agentis/NOUN ,/PUNCT unumquodque/PRON ab/ADP agente/NOUN in/ADP finem/NOUN aliquem/PRON ordinatur/VERB :/PUNCT bonum/NOUN enim/ADV et/CCONJ finis/NOUN est/AUX obiectum/NOUN proprium/ADJ voluntatis/NOUN ,/PUNCT unde/ADV necesse/ADJ est/AUX ut/SCONJ quae/PRON ex/ADP voluntate/NOUN procedunt/VERB ,/PUNCT ad/ADP finem/NOUN aliquem/PRON ordinentur/VERB ./PUNCT finem/NOUN autem/CCONJ ultimum/ADJ unaquaeque/PRON res/NOUN per/ADP suam/ADJ consequitur/VERB actionem/NOUN ,/PUNCT quam/PRON oportet/VERB in/ADP finem/NOUN dirigi/VERB ab/ADP eo/PRON qui/PRON principia/NOUN rebus/NOUN dedit/VERB per/ADP quae/PRON agunt/VERB ./PUNCT necesse/ADJ est/AUX igitur/ADV ut/SCONJ deus/PROPN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX in/ADP se/PRON universaliter/ADV perfectus/ADJ et/CCONJ omnibus/PRON entibus/NOUN ex/ADP sua/ADJ potestate/NOUN esse/NOUN largitur/VERB ,/PUNCT omnium/PRON entium/NOUN rector/NOUN existat/VERB ,/PUNCT a/ADP nullo/PRON utique/ADV directus/VERB :/PUNCT nec/CCONJ est/VERB aliquid/PRON quod/PRON ab/ADP eius/PRON regimine/NOUN excusetur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ est/VERB aliquid/PRON quod/PRON ab/ADP ipso/PRON esse/NOUN non/ADV sortiatur/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ perfectus/NOUN in/ADP essendo/VERB et/CCONJ causando/VERB ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV et/CCONJ in/ADP regendo/VERB perfectus/ADJ ./PUNCT huius/PRON vero/ADV regiminis/NOUN effectus/NOUN in/ADP diversis/ADJ apparet/VERB diversimode/ADV ,/PUNCT secundum/ADP differentiam/NOUN naturarum/NOUN ./PUNCT quaedam/PRON namque/ADV sic/ADV a/ADP deo/PROPN producta/VERB sunt/AUX ut/SCONJ ,/PUNCT intellectum/NOUN habentia/VERB ,/PUNCT eius/PRON similitudinem/NOUN gerant/VERB et/CCONJ imaginem/NOUN repraesentent/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ ipsa/PRON non/ADV solum/ADV sunt/AUX directa/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ et/CCONJ seipsa/PRON dirigentia/VERB secundum/ADP proprias/ADJ actiones/NOUN in/ADP debitum/VERB finem/NOUN ./PUNCT quae/PRON si/SCONJ in/ADP sua/ADJ directione/NOUN divino/ADJ subdantur/VERB regimini/NOUN ,/PUNCT ad/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN consequendum/VERB ex/ADP divino/ADJ regimine/NOUN admittuntur/VERB :/PUNCT repelluntur/VERB autem/CCONJ si/SCONJ secus/ADP in/ADP sua/ADJ directione/NOUN processerint/VERB ./PUNCT alia/PRON vero/ADV ,/PUNCT intellectu/NOUN carentia/NOUN ,/PUNCT seipsa/PRON in/ADP suum/ADJ finem/NOUN non/ADV dirigunt/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ab/ADP alio/PRON diriguntur/VERB ./PUNCT quorum/PRON quaedam/PRON ,/PUNCT incorruptibilia/ADJ existentia/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP esse/NOUN naturali/ADJ pati/VERB non/ADV possunt/VERB defectum/NOUN ,/PUNCT ita/ADV in/ADP propriis/ADJ actionibus/NOUN ab/ADP ordine/NOUN in/ADP finem/NOUN eis/PRON praestitutum/VERB nequaquam/ADV exorbitant/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ indeficienter/ADV regimini/NOUN primi/ADJ regentis/VERB subduntur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ sunt/AUX corpora/NOUN caelestia/ADJ ,/PUNCT quorum/PRON motus/NOUN semper/ADV uniformiter/ADV procedunt/VERB ./PUNCT alia/PRON vero/ADV ,/PUNCT corruptibilia/ADJ existentia/VERB ,/PUNCT naturalis/ADJ esse/NOUN pati/VERB possunt/VERB defectum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON tamen/ADV per/ADP alterius/PRON profectum/NOUN suppletur/VERB :/PUNCT nam/ADV ,/PUNCT uno/NUM corrupto/VERB ,/PUNCT aliud/PRON generatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV in/ADP actionibus/NOUN propriis/ADJ a/ADP naturali/ADJ ordine/NOUN deficiunt/VERB ,/PUNCT qui/PRON tamen/ADV defectus/NOUN per/ADP aliquod/PRON bonum/NOUN inde/ADV proveniens/VERB compensatur/VERB ./PUNCT ex/ADP quo/PRON apparet/VERB quod/SCONJ nec/CCONJ illa/PRON quae/PRON ab/ADP ordine/NOUN primi/ADJ regiminis/NOUN exorbitare/VERB videntur/VERB ,/PUNCT potestatem/NOUN primi/ADJ regentis/VERB evadunt/VERB :/PUNCT nam/ADV et/CCONJ haec/PRON corruptibilia/ADJ corpora/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ab/ADP ipso/PRON deo/PROPN condita/VERB sunt/AUX ,/PUNCT ita/ADV potestati/NOUN eius/PRON perfecte/ADV subduntur/VERB ./PUNCT hoc/PRON igitur/ADV ,/PUNCT divino/ADJ repletus/VERB spiritu/NOUN ,/PUNCT psalmista/NOUN considerans/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ nobis/PRON divinum/ADJ regimen/NOUN demonstraret/VERB ,/PUNCT primo/ADV describit/VERB nobis/PRON primi/ADJ regentis/VERB perfectionem/NOUN :/PUNCT naturae/NOUN quidem/PART ,/PUNCT in/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ dicit/VERB deus/PROPN ,/PUNCT potestatis/NOUN ,/PUNCT in/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ dicit/VERB magnus/ADJ dominus/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV nullo/PRON indigens/VERB ad/ADP suae/ADJ potestatis/NOUN effectum/NOUN producendum/VERB ;/PUNCT auctoritatis/NOUN ,/PUNCT in/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ dicit/VERB rex/NOUN magnus/ADJ super/ADP omnes/PRON deos/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT etsi/SCONJ sint/VERB multi/ADJ regentes/VERB ,/PUNCT omnes/PRON tamen/ADV eius/PRON regimini/NOUN subduntur/VERB ./PUNCT secundo/ADV autem/CCONJ nobis/PRON describit/VERB regiminis/NOUN modum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quidem/ADV quantum/ADV ad/ADP intellectualia/ADJ ,/PUNCT quae/PRON ,/PUNCT eius/PRON regimen/NOUN sequentia/VERB ,/PUNCT ab/ADP ipso/PRON consequuntur/VERB ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX ipse/PRON :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV dicit/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV repellet/VERB dominus/NOUN plebem/NOUN suam/ADJ ./PUNCT quantum/ADV vero/ADV ad/ADP corruptibilia/ADJ ,/PUNCT quae/PRON ,/PUNCT etiam/ADV si/SCONJ exorbitent/VERB interdum/ADV a/ADP propriis/ADJ actionibus/NOUN ,/PUNCT a/ADP potestate/NOUN tamen/ADV primi/ADJ regentis/VERB non/ADV excluduntur/VERB ,/PUNCT dicit/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ in/ADP manu/NOUN eius/PRON sunt/VERB omnes/PRON fines/NOUN terrae/NOUN ./PUNCT quantum/ADV vero/ADV ad/ADP caelestia/ADJ corpora/NOUN ,/PUNCT quae/PRON omnem/PRON altitudinem/NOUN terrae/NOUN excedunt/VERB ,/PUNCT idest/PART corruptibilium/ADJ corporum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ semper/ADV rectum/ADJ ordinem/NOUN divini/ADJ regiminis/NOUN servant/VERB ,/PUNCT dicit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ altitudines/NOUN montium/NOUN ipsius/PRON sunt/AUX ./PUNCT tertio/ADV vero/ADV ipsius/PRON universalis/ADJ regiminis/NOUN rationem/NOUN assignat/VERB :/PUNCT quia/SCONJ necesse/ADJ est/AUX ut/SCONJ ea/PRON quae/PRON a/ADP deo/PROPN sunt/AUX condita/VERB ,/PUNCT ab/ADP ipso/PRON etiam/ADV regantur/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/VERB quod/PRON dicit/VERB ,/PUNCT quoniam/SCONJ ipsius/PRON est/AUX mare/NOUN etc./X ./PUNCT quia/SCONJ ergo/ADV in/ADP primo/ADJ libro/NOUN de/ADP perfectione/NOUN divinae/ADJ naturae/NOUN prosecuti/VERB sumus/AUX ;/PUNCT in/ADP secundo/NOUN autem/CCONJ de/ADP perfectione/NOUN potestatis/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX rerum/NOUN omnium/PRON productor/NOUN et/CCONJ dominus/NOUN :/PUNCT restat/VERB in/ADP hoc/PRON tertio/ADJ libro/NOUN prosequi/VERB de/ADP perfecta/ADJ auctoritate/NOUN sive/CCONJ dignitate/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX rerum/NOUN omnium/PRON finis/NOUN et/CCONJ rector/NOUN ./PUNCT erit/AUX ergo/ADV hoc/PRON ordine/NOUN procedendum/VERB :/PUNCT ut/SCONJ primo/ADV agatur/VERB de/ADP ipso/PRON secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX rerum/NOUN omnium/PRON finis/NOUN ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT de/ADP regimine/NOUN universali/ADJ ipsius/PRON ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ omnem/PRON creaturam/NOUN gubernat/VERB ./PUNCT tertio/NOUN ,/PUNCT de/ADP speciali/ADJ regimine/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ gubernat/VERB creaturas/NOUN intellectum/NOUN habentes/VERB ./PUNCT quod/SCONJ omne/PRON agens/NOUN agit/VERB propter/ADP finem/NOUN ./PUNCT ostendendum/VERB est/AUX igitur/ADV primo/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ omne/PRON agens/NOUN in/ADP agendo/VERB intendit/VERB aliquem/PRON finem/NOUN ./PUNCT in/ADP his/PRON enim/ADV quae/PRON manifeste/ADV propter/ADP finem/NOUN agunt/VERB ,/PUNCT hoc/PRON dicimus/VERB esse/AUX finem/NOUN in/ADP quod/PRON tendit/VERB impetus/NOUN agentis/NOUN :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV adipiscens/VERB dicitur/VERB adipisci/VERB finem/NOUN ,/PUNCT deficiens/VERB autem/CCONJ ab/ADP hoc/PRON dicitur/VERB deficere/VERB a/ADP fine/NOUN intento/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP medico/NOUN agente/VERB ad/ADP sanitatem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ homine/NOUN currente/VERB ad/ADP certum/ADJ terminum/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ differt/VERB ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON ,/PUNCT utrum/ADV quod/PRON tendit/VERB in/ADP finem/NOUN sit/AUX cognoscens/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ non/PART :/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV signum/NOUN est/AUX finis/NOUN sagittantis/VERB ,/PUNCT ita/ADV est/VERB finis/NOUN motus/NOUN sagittae/NOUN ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ agentis/NOUN impetus/NOUN ad/ADP aliquid/PRON certum/ADJ tendit/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV ex/ADP quacumque/PRON virtute/NOUN quaevis/PRON actio/NOUN procedit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ a/ADP calore/NOUN quidem/PART calefactio/NOUN ,/PUNCT a/ADP frigore/NOUN autem/CCONJ infrigidatio/NOUN ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ actiones/NOUN secundum/ADP diversitatem/NOUN activorum/ADJ specie/NOUN differunt/VERB ./PUNCT actio/NOUN vero/ADV quandoque/ADV quidem/ADV terminatur/VERB ad/ADP aliquod/PRON factum/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ aedificatio/NOUN ad/ADP domum/NOUN ,/PUNCT sanatio/NOUN ad/ADP sanitatem/NOUN :/PUNCT quandoque/PART autem/CCONJ non/PART ,/PUNCT sicut/SCONJ intelligere/VERB et/CCONJ sentire/VERB ./PUNCT et/CCONJ si/SCONJ quidem/ADV actio/NOUN terminatur/VERB ad/ADP aliquod/PRON factum/VERB ,/PUNCT impetus/NOUN agentis/NOUN tendit/VERB per/ADP actionem/NOUN in/ADP illud/PRON factum/VERB :/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ non/ADV terminatur/VERB ad/ADP aliquod/PRON factum/VERB ,/PUNCT impetus/NOUN agentis/NOUN tendit/VERB in/ADP ipsam/PRON actionem/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ omne/PRON agens/NOUN in/ADP agendo/VERB intendat/VERB finem/NOUN :/PUNCT quandoque/ADV quidem/PART actionem/NOUN ipsam/PRON ;/PUNCT quandoque/PART aliquid/NOUN per/ADP actionem/NOUN factum/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT in/ADP omnibus/PRON agentibus/NOUN propter/ADP finem/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON esse/AUX ultimum/ADJ finem/NOUN dicimus/VERB ,/PUNCT ultra/ADP quod/PRON agens/NOUN non/ADV quaerit/VERB aliquid/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ actio/NOUN medici/NOUN est/VERB usque/ADP ad/ADP sanitatem/NOUN ,/PUNCT ea/PRON vero/ADV consecuta/VERB ,/PUNCT non/ADV conatur/VERB ad/ADP aliquid/PRON ulterius/ADV ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP actione/NOUN cuiuslibet/PRON agentis/NOUN est/VERB invenire/VERB aliquid/PRON ultra/ADP quod/PRON agens/NOUN non/ADV quaerit/VERB aliquid/PRON :/PUNCT alias/ADV enim/ADV actiones/NOUN in/ADP infinitum/ADJ tenderent/VERB ;/PUNCT quod/PRON quidem/ADV est/AUX impossibile/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ infinita/ADJ non/ADV sit/VERB pertransire/VERB ,/PUNCT agens/NOUN agere/VERB non/ADV inciperet/VERB ;/PUNCT nihil/PRON enim/ADV movetur/VERB ad/ADP id/PRON ad/ADP quod/PRON impossibile/ADJ est/AUX pervenire/VERB ./PUNCT omne/PRON igitur/ADV agens/NOUN agit/VERB propter/ADP finem/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT si/SCONJ actiones/NOUN agentis/NOUN procedant/VERB in/ADP infinitum/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ vel/CCONJ ex/ADP istis/PRON actionibus/NOUN sequatur/VERB aliquod/PRON factum/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ non/PART ./PUNCT si/SCONJ quidem/ADV sequatur/VERB aliquod/PRON factum/VERB ,/PUNCT esse/NOUN illius/PRON facti/VERB sequetur/VERB post/ADP infinitas/ADJ actiones/NOUN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ praeexigit/VERB infinita/ADJ ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX esse/VERB :/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sit/VERB infinita/ADJ pertransire/VERB ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ impossibile/ADJ est/AUX esse/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX fieri/VERB :/PUNCT et/CCONJ quod/PRON impossibile/ADJ est/AUX fieri/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX facere/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ agens/NOUN incipiat/VERB facere/VERB aliquod/PRON factum/VERB ad/ADP quod/PRON praeexiguntur/VERB actiones/NOUN infinitae/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ ex/ADP illis/PRON actionibus/NOUN non/ADV sequitur/VERB aliquod/PRON factum/VERB ,/PUNCT oportet/VERB ordinem/NOUN huiusmodi/ADV actionum/NOUN esse/VERB vel/CCONJ secundum/ADP ordinem/NOUN virtutum/NOUN activarum/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ si/SCONJ homo/NOUN sentit/VERB ut/SCONJ imaginetur/VERB ,/PUNCT imaginatur/VERB autem/CCONJ ut/SCONJ intelligat/VERB ,/PUNCT intelligit/VERB autem/CCONJ ut/SCONJ velit/VERB :/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP ordinem/NOUN obiectorum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ considero/VERB corpus/NOUN ut/SCONJ considerem/VERB animam/NOUN ,/PUNCT quam/PRON considero/VERB ut/SCONJ considerem/VERB substantiam/NOUN separatam/VERB ,/PUNCT quam/PRON considero/VERB ut/SCONJ considerem/VERB deum/PROPN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ est/AUX possibile/ADJ procedere/VERB in/ADP infinitum/ADJ neque/CCONJ in/ADP virtutibus/NOUN activis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ neque/CCONJ in/ADP formis/NOUN rerum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ probatur/VERB in/ADP ii/NUM metaph./X ,/PUNCT forma/NOUN enim/ADV est/AUX agendi/VERB principium/NOUN :/PUNCT neque/CCONJ in/ADP obiectis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ neque/CCONJ in/ADP entibus/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/VERB unum/NUM primum/ADJ ens/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ actiones/NOUN in/ADP infinitum/ADJ procedant/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV esse/VERB aliquid/PRON quo/PRON habito/VERB conatus/NOUN agentis/NOUN quiescat/VERB ./PUNCT omne/PRON igitur/ADV agens/NOUN agit/VERB propter/ADP finem/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP his/PRON quae/PRON agunt/VERB propter/ADP finem/NOUN ,/PUNCT omnia/PRON intermedia/ADJ inter/ADP primum/ADJ agens/NOUN et/CCONJ ultimum/ADJ finem/NOUN sunt/AUX fines/NOUN respectu/NOUN priorum/ADJ et/CCONJ principia/NOUN activa/ADJ respectu/NOUN sequentium/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV conatus/NOUN agentis/NOUN non/ADV est/VERB ad/ADP aliquid/PRON determinatum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ actiones/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT procedunt/VERB in/ADP infinitum/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB principia/NOUN activa/ADJ in/ADP infinitum/ADJ procedere/VERB ./PUNCT quod/PRON est/AUX impossibile/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT necesse/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ conatus/NOUN agentis/NOUN sit/VERB ad/ADP aliquid/PRON determinatum/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omne/PRON agens/NOUN vel/CCONJ agit/VERB per/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT de/ADP agentibus/NOUN autem/CCONJ per/ADP intellectum/NOUN non/ADV est/AUX dubium/ADJ quin/SCONJ agant/VERB propter/ADP finem/NOUN :/PUNCT agunt/VERB enim/ADV praeconcipientes/VERB in/ADP intellectu/NOUN id/PRON quod/PRON per/ADP actionem/NOUN consequuntur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP tali/PRON praeconceptione/NOUN agunt/VERB ;/PUNCT hoc/PRON enim/ADV est/AUX agere/VERB per/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ in/ADP intellectu/NOUN praeconcipiente/VERB existit/VERB tota/PRON similitudo/NOUN effectus/NOUN ad/ADP quem/PRON per/ADP actiones/NOUN intelligentis/VERB pervenitur/VERB ,/PUNCT ita/ADV in/ADP agente/NOUN naturali/ADJ praeexistit/VERB similitudo/NOUN naturalis/ADJ effectus/NOUN ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON actio/NOUN ad/ADP hunc/PRON effectum/NOUN determinatur/VERB :/PUNCT nam/ADV ignis/NOUN generat/VERB ignem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ oliva/NOUN olivam/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ igitur/ADV agens/NOUN per/ADP intellectum/NOUN tendit/VERB in/ADP finem/NOUN determinatum/VERB per/ADP suam/ADJ actionem/NOUN ,/PUNCT ita/PART agens/NOUN per/ADP naturam/NOUN ./PUNCT omne/PRON igitur/ADV agens/NOUN agit/VERB propter/ADP finem/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT peccatum/NOUN non/ADV invenitur/VERB nisi/SCONJ in/ADP his/NOUN quae/PRON sunt/VERB propter/ADP finem/NOUN :/PUNCT nec/CCONJ enim/ADV imputatur/VERB alicui/PRON ad/ADP peccatum/NOUN si/SCONJ deficiat/VERB ab/ADP eo/PRON ad/ADP quod/PRON non/ADV est/VERB ;/PUNCT medico/NOUN enim/ADV imputatur/VERB ad/ADP peccatum/NOUN si/SCONJ deficiat/VERB a/ADP sanando/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ aedificatori/NOUN aut/CCONJ grammatico/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ peccatum/NOUN invenimus/VERB in/ADP his/PRON quae/PRON fiunt/VERB secundum/ADP artem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ grammaticus/NOUN non/ADV recte/ADV loquitur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP his/PRON quae/PRON sunt/VERB secundum/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP partubus/NOUN monstruosis/ADJ ./PUNCT ergo/ADV tam/ADV agens/NOUN secundum/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ agens/NOUN secundum/ADP artem/NOUN et/CCONJ a/ADP proposito/VERB ,/PUNCT agit/VERB propter/ADP finem/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ agens/NOUN non/ADV tenderet/VERB ad/ADP aliquem/PRON effectum/NOUN determinatum/VERB ,/PUNCT omnes/PRON effectus/NOUN essent/AUX ei/PRON indifferentes/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ indifferenter/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP multa/ADJ ,/PUNCT non/ADV magis/ADV unum/NUM eorum/PRON operatur/VERB quam/SCONJ aliud/NOUN :/PUNCT unde/ADV a/ADP contingente/VERB ad/ADP utrumque/PRON non/ADV sequitur/VERB aliquis/PRON effectus/NOUN nisi/SCONJ per/ADP aliquid/PRON determinetur/VERB ad/ADP unum/NUM ./PUNCT impossibile/ADJ igitur/ADV esset/AUX quod/SCONJ ageret/VERB ./PUNCT omne/PRON igitur/ADV agens/NOUN tendit/VERB ad/ADP aliquem/PRON determinatum/VERB effectum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON dicitur/VERB finis/NOUN eius/PRON ./PUNCT sunt/VERB autem/CCONJ aliquae/PRON actiones/NOUN quae/PRON non/ADV videntur/VERB esse/VERB propter/ADP finem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ actiones/NOUN ludicrae/ADJ et/CCONJ contemplatoriae/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ actiones/NOUN quae/PRON absque/ADP attentione/NOUN fiunt/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ confricatio/NOUN barbae/NOUN et/CCONJ huiusmodi/PART :/PUNCT ex/ADP quibus/PRON aliquis/PRON opinari/VERB potest/VERB quod/SCONJ sit/VERB aliquod/PRON agens/NOUN non/ADV propter/ADP finem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ sciendum/VERB quod/SCONJ actiones/NOUN contemplativae/ADJ non/ADV sunt/VERB propter/ADP alium/PRON finem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ipsae/PRON sunt/AUX finis/NOUN ./PUNCT actiones/NOUN autem/CCONJ ludicrae/ADJ interdum/ADV sunt/AUX finis/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ quis/PRON solum/ADV ludit/VERB propter/ADP delectationem/NOUN quae/PRON in/ADP ludo/NOUN est/VERB :/PUNCT quandoque/ADV autem/CCONJ sunt/VERB propter/ADP finem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ cum/SCONJ ludimus/VERB ut/SCONJ postmodum/ADV melius/ADV studeamus/VERB ./PUNCT actiones/NOUN autem/CCONJ quae/PRON fiunt/VERB sine/ADP attentione/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/VERB ab/ADP intellectu/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ab/ADP aliqua/PRON subita/VERB imaginatione/NOUN vel/CCONJ naturali/ADJ principio/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ inordinatio/NOUN humoris/NOUN pruritum/NOUN excitantis/VERB est/AUX causa/NOUN confricationis/NOUN barbae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON fit/VERB sine/ADP attentione/NOUN intellectus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ haec/PRON ad/ADP aliquem/PRON finem/NOUN tendunt/VERB ,/PUNCT licet/SCONJ praeter/ADP ordinem/NOUN intellectus/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB antiquorum/ADJ naturalium/ADJ error/NOUN ;/PUNCT qui/PRON ponebant/VERB omnia/PRON fieri/VERB ex/ADP necessitate/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT causam/NOUN finalem/ADJ a/ADP rebus/NOUN penitus/ADV subtrahentes/VERB ./PUNCT quod/SCONJ omne/PRON agens/NOUN agit/VERB propter/ADP bonum/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ ulterius/ADV ostendendum/VERB est/AUX quod/SCONJ omne/PRON agens/NOUN agit/VERB propter/ADP bonum/NOUN ./PUNCT inde/ADV enim/ADV manifestum/ADJ est/AUX omne/PRON agens/NOUN agere/VERB propter/ADP finem/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ quodlibet/PRON agens/NOUN tendit/VERB ad/ADP aliquod/PRON determinatum/VERB ./PUNCT id/PRON autem/CCONJ ad/ADP quod/PRON agens/NOUN determinate/ADV tendit/VERB ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX conveniens/VERB ei/PRON :/PUNCT non/ADV enim/ADV tenderet/VERB in/ADP ipsum/PRON nisi/SCONJ propter/ADP aliquam/PRON convenientiam/NOUN ad/ADP ipsum/PRON ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ est/AUX conveniens/VERB alicui/PRON ,/PUNCT est/AUX ei/PRON bonum/ADJ ./PUNCT ergo/ADV omne/PRON agens/NOUN agit/VERB propter/ADP bonum/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT finis/NOUN est/VERB in/ADP quo/PRON quiescit/VERB appetitus/NOUN agentis/NOUN vel/CCONJ moventis/VERB ,/PUNCT et/CCONJ eius/PRON quod/PRON movetur/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/VERB de/ADP ratione/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ terminet/VERB appetitum/NOUN :/PUNCT nam/ADV bonum/NOUN est/VERB quod/PRON omnia/PRON appetunt/VERB ./PUNCT omnis/PRON ergo/ADV actio/NOUN et/CCONJ motus/NOUN est/VERB propter/ADP bonum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omnis/PRON actio/NOUN et/CCONJ motus/NOUN ad/ADP esse/NOUN aliquo/PRON modo/NOUN ordinari/VERB videtur/VERB :/PUNCT vel/CCONJ ut/SCONJ conservetur/VERB secundum/ADP speciem/NOUN vel/CCONJ individuum/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ ut/SCONJ de/ADP novo/ADJ acquiratur/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ ipsum/PRON quod/PRON est/AUX esse/NOUN ,/PUNCT bonum/NOUN est/AUX ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV omnia/PRON appetunt/VERB esse/VERB ./PUNCT omnis/PRON igitur/ADV actio/NOUN et/CCONJ motus/NOUN est/VERB propter/ADP bonum/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omnis/PRON actio/NOUN et/CCONJ motus/NOUN est/VERB propter/ADP aliquam/PRON perfectionem/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV ipsa/PRON actio/NOUN sit/AUX finis/NOUN ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ est/AUX perfectio/NOUN secunda/ADJ agentis/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ actio/NOUN sit/AUX transmutatio/NOUN exterioris/ADJ materiae/NOUN ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ movens/VERB intendit/VERB aliquam/PRON perfectionem/NOUN inducere/VERB in/ADP re/NOUN mota/VERB ;/PUNCT in/ADP quam/PRON etiam/ADV tendit/VERB mobile/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ sit/AUX motus/NOUN naturalis/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ dicimus/VERB esse/AUX bonum/NOUN quod/PRON est/AUX esse/NOUN perfectum/ADJ ./PUNCT omnis/PRON igitur/ADV actio/NOUN et/CCONJ motus/NOUN est/VERB propter/ADP bonum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT omne/PRON agens/NOUN agit/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB actu/NOUN ./PUNCT agendo/VERB autem/CCONJ tendit/VERB in/ADP sibi/PRON simile/ADJ ./PUNCT igitur/ADV tendit/VERB in/ADP actum/NOUN aliquem/PRON ./PUNCT actus/NOUN autem/CCONJ omnis/PRON habet/VERB rationem/NOUN boni/NOUN :/PUNCT nam/ADV malum/NOUN non/ADV invenitur/VERB nisi/SCONJ in/ADP potentia/NOUN deficiente/VERB ab/ADP actu/NOUN ./PUNCT omnis/PRON igitur/ADV actio/NOUN est/VERB propter/ADP bonum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT agens/NOUN per/ADP intellectum/NOUN agit/VERB propter/ADP finem/NOUN sicut/SCONJ determinans/VERB sibi/PRON finem/NOUN :/PUNCT agens/NOUN autem/CCONJ per/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ agat/VERB propter/ADP finem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV determinat/VERB sibi/PRON finem/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV cognoscat/VERB rationem/NOUN finis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ movetur/VERB in/ADP finem/NOUN determinatum/VERB sibi/PRON ab/ADP alio/PRON ./PUNCT agens/NOUN autem/CCONJ per/ADP intellectum/NOUN non/ADV determinat/VERB sibi/PRON finem/NOUN nisi/SCONJ sub/ADP ratione/NOUN boni/NOUN :/PUNCT intelligibile/ADJ enim/ADV non/ADV movet/VERB nisi/SCONJ sub/ADP ratione/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX obiectum/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ agens/NOUN per/ADP naturam/NOUN non/ADV movetur/VERB neque/CCONJ agit/VERB propter/ADP aliquem/PRON finem/NOUN nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX bonum/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ agenti/NOUN per/ADP naturam/NOUN determinetur/VERB finis/NOUN ab/ADP aliquo/PRON appetitu/NOUN ./PUNCT omne/PRON igitur/ADV agens/NOUN propter/ADP bonum/NOUN agit/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT eiusdem/PRON rationis/NOUN est/AUX fugere/VERB malum/NOUN et/CCONJ appetere/VERB bonum/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ eiusdem/PRON rationis/NOUN est/AUX moveri/VERB a/ADP deorsum/ADV et/CCONJ moveri/VERB sursum/ADV ./PUNCT omnia/PRON autem/CCONJ inveniuntur/VERB malum/NOUN fugere/VERB :/PUNCT nam/ADV agentia/NOUN per/ADP intellectum/NOUN hac/PRON ratione/NOUN aliquid/PRON fugiunt/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ apprehendunt/VERB illud/PRON ut/SCONJ malum/NOUN ;/PUNCT omnia/PRON autem/CCONJ agentia/NOUN naturalia/ADJ ,/PUNCT quantum/ADV habent/VERB de/ADP virtute/NOUN ,/PUNCT tantum/ADV resistunt/VERB corruptioni/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX malum/NOUN uniuscuiusque/PRON ./PUNCT omnia/PRON igitur/ADV agunt/VERB propter/ADP bonum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quod/PRON provenit/VERB ex/ADP alicuius/PRON agentis/NOUN actione/NOUN praeter/ADP intentionem/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT dicitur/VERB a/ADP casu/NOUN vel/CCONJ fortuna/NOUN accidere/VERB ./PUNCT videmus/VERB autem/CCONJ in/ADP operibus/NOUN naturae/NOUN accidere/VERB vel/CCONJ semper/ADV vel/CCONJ frequentius/ADV quod/PRON melius/ADJ est/AUX :/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP plantis/NOUN folia/NOUN sic/ADV esse/AUX disposita/VERB ut/SCONJ protegant/VERB fructus/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ partes/NOUN animalium/NOUN sic/ADV disponi/VERB ut/SCONJ animal/NOUN salvari/VERB possit/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV hoc/PRON evenit/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN naturalis/ADJ agentis/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON erit/VERB a/ADP casu/NOUN vel/CCONJ fortuna/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON est/AUX impossibile/ADJ :/PUNCT nam/ADV ea/PRON quae/PRON accidunt/VERB semper/ADV vel/CCONJ frequenter/ADV ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX casualia/ADJ neque/CCONJ fortuita/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ quae/PRON accidunt/VERB in/ADP paucioribus/ADJ ./PUNCT naturale/ADJ igitur/ADV agens/NOUN intendit/VERB ad/ADP id/PRON quod/PRON melius/ADJ est/AUX ./PUNCT et/CCONJ multo/ADV manifestius/NOUN quod/PRON agit/VERB per/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT omne/PRON igitur/ADV agens/NOUN intendit/VERB bonum/NOUN in/ADP agendo/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT omne/PRON quod/PRON movetur/VERB ducitur/VERB ad/ADP terminum/NOUN motus/NOUN a/ADP movente/VERB et/CCONJ agente/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV movens/VERB et/CCONJ motum/VERB ad/ADP idem/PRON tendere/VERB ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ movetur/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sit/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT tendit/VERB ad/ADP actum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ita/PART ad/ADP perfectum/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN :/PUNCT per/ADP motum/NOUN enim/ADV exit/VERB de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ movens/VERB et/CCONJ agens/NOUN semper/ADV in/ADP movendo/VERB et/CCONJ agendo/VERB intendit/VERB bonum/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON philosophi/NOUN definientes/VERB bonum/NOUN dixerunt/VERB :/PUNCT bonum/NOUN est/VERB quod/PRON omnia/PRON appetunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ dionysius/PROPN ,/PUNCT iv/NUM cap./X ,/PUNCT de/ADP divinis/ADJ nominibus/NOUN ,/PUNCT dicit/VERB quod/SCONJ omnia/PRON bonum/NOUN et/CCONJ optimum/ADJ concupiscunt/VERB ./PUNCT quod/SCONJ malum/NOUN est/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN in/ADP rebus/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ malum/NOUN in/ADP rebus/NOUN incidit/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN agentium/NOUN ./PUNCT quod/PRON enim/ADV ex/ADP actione/NOUN consequitur/VERB diversum/ADJ ab/ADP eo/PRON quod/PRON erat/AUX intentum/VERB ab/ADP agente/NOUN ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX praeter/ADP intentionem/NOUN accidere/VERB ./PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ diversum/ADJ est/AUX a/ADP bono/NOUN ,/PUNCT quod/PRON intendit/VERB omne/PRON agens/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV malum/NOUN praeter/ADP intentionem/NOUN eveniens/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT defectus/NOUN in/ADP effectu/NOUN et/CCONJ actione/NOUN consequitur/VERB aliquem/PRON defectum/NOUN in/ADP principiis/NOUN actionis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP aliqua/PRON corruptione/NOUN seminis/NOUN sequitur/VERB partus/NOUN monstruosus/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP curvitate/NOUN cruris/NOUN sequitur/VERB claudicatio/NOUN ./PUNCT agens/NOUN autem/CCONJ agit/VERB secundum/ADP quod/SCONJ habet/VERB de/ADP virtute/NOUN activa/ADJ ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP id/PRON quod/PRON defectum/NOUN virtutis/NOUN patitur/VERB ./PUNCT secundum/ADP autem/CCONJ quod/SCONJ agit/VERB ,/PUNCT sic/ADV intendit/VERB finem/NOUN ./PUNCT intendit/VERB igitur/ADV finem/NOUN correspondentem/VERB virtuti/NOUN ./PUNCT quod/PRON igitur/ADV sequitur/VERB respondens/VERB defectui/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT erit/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN agentis/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX malum/NOUN ./PUNCT accidit/VERB igitur/ADV malum/NOUN praeter/ADP intentionem/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ad/ADP idem/PRON tendit/VERB motus/NOUN mobilis/ADJ et/CCONJ motio/NOUN moventis/VERB ./PUNCT mobile/ADJ autem/CCONJ tendit/VERB per/ADP se/PRON ad/ADP bonum/NOUN :/PUNCT ad/ADP malum/NOUN autem/CCONJ per/ADP accidens/NOUN et/CCONJ praeter/ADP intentionem/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV maxime/ADV in/ADP generatione/NOUN et/CCONJ corruptione/NOUN apparet/VERB ./PUNCT materia/NOUN enim/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ est/VERB sub/ADP una/NUM forma/NOUN ,/PUNCT est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN aliam/PRON et/CCONJ privationem/NOUN formae/NOUN iam/ADV habitae/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ est/VERB sub/ADP forma/NOUN aeris/NOUN ,/PUNCT est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN ignis/NOUN et/CCONJ privationem/NOUN formae/NOUN aeris/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ad/ADP utrumque/PRON transmutatio/NOUN materiae/NOUN terminatur/VERB simul/ADV :/PUNCT ad/ADP formam/NOUN quidem/ADV ignis/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ generatur/VERB ignis/NOUN ,/PUNCT ad/ADP privationem/NOUN autem/CCONJ formae/NOUN aeris/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ corrumpitur/VERB aer/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ intentio/NOUN et/CCONJ appetitus/NOUN materiae/NOUN est/VERB ad/ADP privationem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP formam/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV tendit/VERB ad/ADP impossibile/ADJ ;/PUNCT est/AUX autem/CCONJ impossibile/ADJ materiam/NOUN tantum/ADV sub/ADP privatione/NOUN esse/VERB ,/PUNCT esse/VERB vero/ADV eam/PRON sub/ADP forma/NOUN est/AUX possibile/ADJ ./PUNCT igitur/ADV quod/PRON terminetur/VERB ad/ADP privationem/NOUN est/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN ;/PUNCT terminatur/VERB autem/CCONJ ad/ADP eam/PRON inquantum/SCONJ pervenit/VERB ad/ADP formam/NOUN quam/PRON intendit/VERB ,/PUNCT quam/PRON privatio/NOUN alterius/PRON formae/NOUN de/ADP necessitate/NOUN consequitur/VERB ./PUNCT transmutatio/NOUN igitur/ADV materiae/NOUN in/ADP generatione/NOUN et/CCONJ corruptione/NOUN per/ADP se/PRON ordinatur/VERB ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT privatio/NOUN vero/ADV consequitur/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV oportet/VERB esse/VERB in/ADP omnibus/PRON motibus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV in/ADP quolibet/PRON motu/NOUN est/VERB generatio/NOUN et/CCONJ corruptio/NOUN secundum/ADP quid/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ aliquid/PRON alteratur/VERB de/ADP albo/ADJ in/ADP nigrum/ADJ ,/PUNCT corrumpitur/VERB album/ADJ et/CCONJ fit/VERB nigrum/ADJ ./PUNCT bonum/NOUN autem/CCONJ est/VERB secundum/ADP quod/SCONJ materia/NOUN est/AUX perfecta/ADJ per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ potentia/NOUN per/ADP actum/NOUN proprium/ADJ :/PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX privata/VERB actu/NOUN debito/VERB ./PUNCT omne/PRON igitur/ADV quod/PRON movetur/VERB intendit/VERB in/ADP suo/ADJ motu/NOUN pervenire/VERB ad/ADP bonum/NOUN ,/PUNCT pervenit/VERB autem/CCONJ ad/ADP malum/NOUN praeter/ADP intentionem/NOUN ./PUNCT igitur/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ omne/PRON agens/NOUN et/CCONJ movens/VERB intendat/VERB ad/ADP bonum/NOUN ,/PUNCT malum/NOUN provenit/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN agentis/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT in/ADP agentibus/NOUN per/ADP intellectum/NOUN et/CCONJ aestimationem/NOUN quamcumque/PRON ,/PUNCT intentio/NOUN sequitur/VERB apprehensionem/NOUN :/PUNCT in/ADP illud/PRON enim/ADV tendit/VERB intentio/NOUN quod/PRON apprehenditur/VERB ut/SCONJ finis/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV perveniatur/VERB ad/ADP aliquid/PRON quod/PRON non/ADV habet/VERB speciem/NOUN apprehensam/VERB ,/PUNCT erit/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ aliquis/PRON intendat/VERB comedere/VERB mel/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ comedat/VERB fel/NOUN credens/VERB illud/PRON esse/AUX mel/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON erit/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ omne/PRON agens/NOUN per/ADP intellectum/NOUN tendit/VERB ad/ADP aliquid/PRON secundum/ADP quod/PRON accipit/VERB illud/PRON sub/ADP ratione/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV illud/PRON non/ADV sit/AUX bonum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ malum/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON erit/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN ./PUNCT agens/NOUN igitur/ADV per/ADP intellectum/NOUN non/ADV operatur/VERB malum/NOUN nisi/SCONJ praeter/ADP intentionem/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV tendere/VERB ad/ADP bonum/ADJ sit/AUX commune/ADJ agenti/NOUN per/ADP intellectum/NOUN et/CCONJ per/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT malum/NOUN non/ADV consequitur/VERB ex/ADP intentione/NOUN alicuius/PRON agentis/NOUN nisi/SCONJ praeter/ADP intentionem/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ dionysius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT iv/NUM cap./X de/ADP div./X nom./X ,/PUNCT quod/SCONJ malum/NOUN est/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN et/CCONJ voluntatem/NOUN ./PUNCT rationes/NOUN quibus/PRON videtur/VERB probari/VERB quod/SCONJ malum/NOUN non/ADV sit/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN (/PUNCT et/CCONJ solutio/NOUN ipsarum/PRON )/PUNCT ./PUNCT sunt/VERB autem/CCONJ quaedam/PRON quae/PRON huic/PRON sententiae/NOUN adversarii/ADJ videntur/VERB ./PUNCT quod/PRON enim/ADV accidit/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT dicitur/VERB esse/AUX fortuitum/ADJ et/CCONJ casuale/ADJ et/CCONJ in/ADP paucioribus/ADJ accidens/NOUN ./PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ fieri/VERB non/ADV dicitur/VERB fortuitum/ADJ et/CCONJ casuale/ADJ ,/PUNCT neque/CCONJ ut/SCONJ in/ADP paucioribus/ADJ accidens/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ semper/ADV vel/CCONJ in/ADP pluribus/ADJ ./PUNCT in/ADP naturalibus/ADJ enim/ADV semper/ADV generationi/NOUN corruptio/NOUN adiungitur/VERB ./PUNCT in/ADP agentibus/NOUN etiam/ADV per/ADP voluntatem/NOUN in/ADP pluribus/ADJ peccatum/VERB accidit/VERB :/PUNCT cum/SCONJ difficile/ADJ sit/AUX secundum/ADP virtutem/NOUN agere/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ attingere/VERB centrum/NOUN in/ADP circulo/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP ii/NUM ethicorum/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV videtur/VERB malum/NOUN esse/AUX proveniens/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT aristoteles/PROPN in/ADP iii/NUM eth./X ,/PUNCT expresse/ADV dicit/VERB quod/SCONJ malitia/NOUN est/AUX voluntarium/ADJ ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON probat/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliquis/PRON voluntarie/ADV operatur/VERB iniusta/ADJ ,/PUNCT irrationabile/ADJ autem/CCONJ est/AUX operantem/VERB voluntarie/ADV iniusta/ADJ non/ADV velle/VERB iniustum/ADJ esse/AUX ,/PUNCT et/CCONJ voluntarie/ADV stuprantem/VERB non/ADV velle/VERB incontinentem/ADJ esse/AUX ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ legislatores/NOUN puniunt/VERB malos/NOUN quasi/ADV voluntarie/ADV operantes/VERB mala/NOUN ./PUNCT non/ADV videtur/VERB igitur/ADV malum/NOUN praeter/ADP voluntatem/NOUN vel/CCONJ intentionem/NOUN esse/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT omnis/PRON motus/NOUN naturalis/ADJ habet/VERB finem/NOUN intentum/VERB a/ADP natura/NOUN ./PUNCT corruptio/NOUN autem/CCONJ est/AUX mutatio/NOUN naturalis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ generatio/NOUN ./PUNCT finis/NOUN igitur/ADV eius/PRON ,/PUNCT qui/PRON est/AUX privatio/NOUN habens/VERB rationem/NOUN mali/NOUN ,/PUNCT est/AUX intentus/VERB a/ADP natura/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV forma/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX generationis/NOUN finis/NOUN ./PUNCT ut/SCONJ autem/CCONJ positarum/VERB rationum/NOUN solutio/NOUN manifestior/ADJ fiat/VERB ,/PUNCT considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ malum/NOUN considerari/VERB potest/VERB vel/CCONJ in/ADP substantia/NOUN aliqua/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ in/ADP actione/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT malum/NOUN quidem/ADV in/ADP substantia/NOUN aliqua/PRON est/VERB ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ deficit/VERB ei/PRON aliquid/PRON quod/PRON natum/VERB est/AUX et/CCONJ debet/VERB habere/VERB :/PUNCT si/SCONJ enim/ADV homo/NOUN non/ADV habet/VERB alas/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX ei/PRON malum/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV est/AUX natus/VERB eas/PRON habere/VERB ;/PUNCT si/SCONJ etiam/ADV homo/NOUN capillos/NOUN flavos/ADJ non/ADV habet/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX malum/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ etsi/SCONJ natus/VERB sit/AUX habere/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV est/AUX debitum/VERB ut/SCONJ habeat/VERB ;/PUNCT est/AUX tamen/ADV malum/NOUN si/SCONJ non/ADV habeat/VERB manus/NOUN ,/PUNCT quas/PRON natus/VERB est/AUX et/CCONJ debet/VERB habere/VERB ,/PUNCT si/SCONJ sit/AUX perfectus/ADJ ,/PUNCT quod/PRON tamen/ADV non/ADV est/AUX malum/NOUN avi/NOUN ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ privatio/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ proprie/ADV et/CCONJ stricte/ADV accipiatur/VERB ,/PUNCT est/AUX eius/PRON quod/PRON quis/PRON natus/VERB est/AUX habere/VERB et/CCONJ debet/VERB habere/VERB ./PUNCT in/ADP privatione/NOUN igitur/ADV sic/ADV accepta/VERB semper/ADV est/VERB ratio/NOUN mali/NOUN ./PUNCT materia/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ sit/VERB potentia/NOUN ad/ADP omnes/PRON formas/NOUN ,/PUNCT omnes/PRON quidem/ADV nata/VERB est/AUX habere/VERB ,/PUNCT nulla/PRON tamen/ADV est/AUX ei/PRON debita/VERB :/PUNCT cum/SCONJ sine/ADP quavis/PRON una/NUM earum/PRON possit/VERB esse/AUX perfecta/ADJ in/ADP actu/NOUN ./PUNCT quaelibet/PRON tamen/ADV earum/PRON est/AUX debita/VERB alicui/PRON eorum/PRON quae/PRON ex/ADP materia/NOUN constituuntur/VERB :/PUNCT nam/ADV non/ADV potest/VERB esse/AUX aqua/NOUN nisi/SCONJ habeat/VERB formam/NOUN aquae/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ potest/VERB esse/AUX ignis/NOUN nisi/SCONJ habeat/VERB formam/NOUN ignis/NOUN ./PUNCT privatio/NOUN igitur/ADV formae/NOUN huiusmodi/ADV ,/PUNCT comparata/VERB ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX malum/NOUN materiae/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ comparata/VERB ad/ADP id/PRON cuius/PRON est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT est/AUX malum/NOUN eius/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ privatio/NOUN formae/NOUN ignis/NOUN est/AUX malum/NOUN ignis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ tam/ADV privationes/NOUN quam/CCONJ habitus/NOUN et/CCONJ formae/NOUN non/ADV dicuntur/VERB esse/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ sunt/VERB in/ADP subiecto/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ quidem/ADV privatio/NOUN sit/AUX malum/NOUN per/ADP comparationem/NOUN ad/ADP subiectum/NOUN in/ADP quo/PRON est/VERB ,/PUNCT erit/AUX malum/NOUN simpliciter/ADV :/PUNCT sin/ADV autem/CCONJ ,/PUNCT erit/AUX malum/NOUN alicuius/PRON ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV simpliciter/NOUN ./PUNCT hominem/NOUN igitur/ADV privari/VERB manu/NOUN ,/PUNCT est/AUX malum/NOUN simpliciter/ADV :/PUNCT materia/NOUN autem/CCONJ privari/VERB forma/NOUN aeris/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX malum/NOUN simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX malum/NOUN aeris/NOUN ./PUNCT privatio/NOUN autem/CCONJ ordinis/NOUN aut/CCONJ commensurationis/NOUN debitae/VERB in/ADP actione/NOUN ,/PUNCT est/AUX malum/NOUN actionis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ cuilibet/PRON actioni/NOUN est/AUX debitus/VERB aliquis/PRON ordo/NOUN et/CCONJ aliqua/PRON commensuratio/NOUN ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX ut/SCONJ talis/PRON privatio/NOUN in/ADP actione/NOUN simpliciter/ADV malum/NOUN existat/VERB ./PUNCT his/PRON igitur/ADV visis/VERB ,/PUNCT sciendum/VERB est/AUX quod/SCONJ non/ADV omne/PRON quod/PRON est/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX fortuitum/ADJ vel/CCONJ casuale/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ prima/ADJ ratio/NOUN proponebat/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV quod/PRON est/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN ,/PUNCT sit/AUX consequens/VERB ad/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX intentum/VERB vel/CCONJ semper/ADV vel/CCONJ frequenter/ADV ,/PUNCT non/ADV eveniet/VERB fortuito/ADV vel/CCONJ casualiter/ADV :/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP eo/PRON qui/PRON intendit/VERB dulcedine/NOUN vini/NOUN frui/VERB ,/PUNCT si/SCONJ ex/ADP potatione/NOUN vini/NOUN sequatur/VERB ebrietas/NOUN ,/PUNCT non/ADV erit/AUX fortuitum/ADJ nec/CCONJ casuale/ADJ ;/PUNCT esset/AUX autem/CCONJ casuale/ADJ si/SCONJ sequeretur/VERB ut/SCONJ in/ADP paucioribus/NOUN ./PUNCT malum/NOUN ergo/ADV corruptionis/NOUN naturalis/ADJ ,/PUNCT etsi/SCONJ sequatur/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN generantis/VERB ,/PUNCT consequitur/VERB tamen/ADV semper/ADV :/PUNCT nam/ADV semper/ADV formae/NOUN unius/NUM est/AUX adiuncta/VERB privatio/NOUN alterius/PRON ./PUNCT unde/ADV corruptio/NOUN non/ADV evenit/VERB casualiter/ADV neque/CCONJ ut/SCONJ in/ADP paucioribus/NOUN :/PUNCT licet/SCONJ privatio/NOUN quandoque/ADV non/ADV sit/AUX malum/NOUN simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ alicuius/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ sit/VERB talis/PRON privatio/NOUN quae/PRON privet/VERB id/PRON quod/PRON est/AUX debitum/VERB generato/VERB ,/PUNCT erit/AUX casuale/ADJ et/CCONJ simpliciter/ADV malum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ nascuntur/VERB partus/NOUN monstruosi/ADJ :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV non/ADV consequitur/VERB de/ADP necessitate/NOUN ad/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX intentum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX ei/PRON repugnans/VERB ;/PUNCT cum/SCONJ agens/NOUN intendat/VERB perfectionem/NOUN generati/VERB ./PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ actionis/NOUN accidit/VERB in/ADP naturalibus/ADJ agentibus/NOUN ex/ADP defectu/NOUN virtutis/NOUN activae/ADJ ./PUNCT unde/ADV si/SCONJ agens/NOUN habet/VERB virtutem/NOUN defectivam/ADJ ,/PUNCT hoc/PRON malum/NOUN consequitur/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ non/ADV erit/AUX casuale/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ de/ADP necessitate/NOUN est/AUX consequens/VERB ad/ADP talem/PRON agentem/VERB :/PUNCT si/SCONJ tamen/ADV tale/PRON agens/NOUN vel/CCONJ semper/ADV vel/CCONJ frequenter/ADV patitur/VERB hunc/PRON virtutis/NOUN defectum/NOUN ./PUNCT erit/AUX autem/CCONJ casuale/ADJ si/SCONJ hic/PRON defectus/NOUN raro/ADV talem/PRON comitatur/VERB agentem/NOUN ./PUNCT in/ADP agentibus/NOUN autem/CCONJ voluntariis/ADJ intentio/NOUN est/VERB ad/ADP bonum/NOUN aliquod/PRON particulare/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ debet/VERB sequi/VERB actio/NOUN :/PUNCT nam/ADV universalia/ADJ non/ADV movent/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ particularia/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON est/VERB actus/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV illud/PRON bonum/NOUN quod/PRON intenditur/VERB ,/PUNCT habeat/VERB coniunctam/VERB privationem/NOUN boni/NOUN secundum/ADP rationem/NOUN vel/CCONJ semper/ADV vel/CCONJ frequenter/ADV ,/PUNCT sequitur/VERB malum/NOUN morale/ADJ non/ADV casualiter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ vel/CCONJ semper/ADV vel/CCONJ frequenter/ADV :/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP eo/PRON qui/PRON vult/VERB uti/VERB femina/NOUN propter/ADP delectationem/NOUN ,/PUNCT cui/PRON delectationi/NOUN adiuncta/VERB est/AUX inordinatio/NOUN adulterii/NOUN ;/PUNCT unde/ADV malum/NOUN adulterii/NOUN non/ADV sequitur/VERB casualiter/ADV ./PUNCT esset/AUX autem/CCONJ casuale/ADJ malum/NOUN si/SCONJ ad/ADP id/PRON quod/PRON intendit/VERB ,/PUNCT sequeretur/VERB aliquod/PRON peccatum/VERB ut/SCONJ in/ADP paucioribus/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ quis/PRON ,/PUNCT proiiciens/VERB ad/ADP avem/NOUN ,/PUNCT interficit/VERB hominem/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ huiusmodi/ADV bona/ADJ aliquis/PRON intendat/VERB ut/SCONJ in/ADP pluribus/NOUN quibus/PRON privationes/NOUN boni/NOUN secundum/ADP rationem/NOUN consequuntur/VERB ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON provenit/VERB quod/SCONJ plures/ADJ vivunt/VERB secundum/ADP sensum/NOUN ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ sensibilia/ADJ sunt/AUX nobis/PRON manifesta/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ magis/ADV efficaciter/ADV moventia/VERB in/ADP particularibus/ADJ ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON est/VERB operatio/NOUN :/PUNCT ad/ADP plura/ADJ autem/CCONJ talium/PRON bonorum/NOUN sequitur/VERB privatio/NOUN boni/NOUN secundum/ADP rationem/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON patet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT licet/SCONJ malum/NOUN praeter/ADP intentionem/NOUN sit/VERB ,/PUNCT est/AUX tamen/ADV voluntarium/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ secunda/ADJ ratio/NOUN proponit/VERB ,/PUNCT licet/SCONJ non/ADV per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT intentio/NOUN enim/ADV est/AUX ultimi/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT quem/PRON quis/PRON propter/ADP se/PRON vult/VERB :/PUNCT voluntas/NOUN autem/CCONJ est/AUX eius/PRON etiam/ADV quod/PRON quis/PRON vult/VERB propter/ADP aliud/PRON ,/PUNCT etiam/ADV si/SCONJ simpliciter/ADV non/ADV vellet/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ qui/PRON proiicit/VERB merces/NOUN in/ADP mari/NOUN causa/NOUN salutis/NOUN ,/PUNCT non/ADV intendit/VERB proiectionem/NOUN mercium/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ salutem/NOUN ,/PUNCT proiectionem/NOUN autem/CCONJ vult/VERB non/ADV simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ causa/NOUN salutis/NOUN ./PUNCT similiter/ADV propter/ADP aliquod/PRON bonum/NOUN sensibile/ADJ consequendum/VERB aliquis/PRON vult/VERB facere/VERB inordinatam/ADJ actionem/NOUN ,/PUNCT non/ADV intendens/VERB inordinationem/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ volens/VERB eam/PRON simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ propter/ADP hoc/PRON ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV hoc/PRON modo/NOUN malitia/NOUN et/CCONJ peccatum/VERB dicuntur/VERB esse/AUX voluntaria/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ proiectio/NOUN mercium/NOUN in/ADP mari/NOUN ./PUNCT eodem/PRON autem/CCONJ modo/NOUN patet/VERB solutio/NOUN ad/ADP tertiam/ADJ obiectionem/NOUN ./PUNCT nunquam/ADV enim/ADV invenitur/VERB mutatio/NOUN corruptionis/NOUN sine/ADP mutatione/NOUN generationis/NOUN :/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB nec/CCONJ finis/NOUN corruptionis/NOUN sine/ADP fine/NOUN generationis/NOUN ./PUNCT natura/NOUN ergo/ADV non/ADV intendit/VERB finem/NOUN corruptionis/NOUN seorsum/ADV a/ADP fine/NOUN generationis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ simul/PART utrumque/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV est/VERB de/ADP intentione/NOUN naturae/NOUN absoluta/ADJ quod/SCONJ non/ADV sit/VERB aqua/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ sit/VERB aer/NOUN ,/PUNCT quo/PRON existente/VERB non/ADV est/VERB aqua/NOUN ./PUNCT hoc/PRON ergo/ADV quod/SCONJ est/VERB esse/VERB aerem/NOUN ,/PUNCT intendit/VERB natura/NOUN secundum/ADP se/PRON :/PUNCT quod/SCONJ vero/ADV est/VERB non/ADV esse/VERB aquam/NOUN ,/PUNCT non/ADV intendit/VERB nisi/SCONJ inquantum/SCONJ est/AUX coniunctum/VERB ei/PRON quod/SCONJ est/VERB esse/VERB aerem/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV privationes/NOUN a/ADP natura/NOUN non/ADV sunt/AUX secundum/ADP se/PRON intentae/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP accidens/NOUN :/PUNCT formae/NOUN vero/NOUN secundum/ADP se/NOUN ./PUNCT patet/VERB ergo/ADV ex/ADP praemissis/VERB quod/SCONJ illud/PRON quod/PRON est/AUX simpliciter/ADV malum/NOUN ,/PUNCT omnino/ADV est/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN in/ADP operibus/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ partus/NOUN monstruosi/ADJ :/PUNCT quod/PRON vero/ADV non/ADV est/AUX simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ alicui/PRON malum/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX intentum/VERB a/ADP natura/NOUN secundum/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP accidens/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ malum/NOUN non/ADV est/AUX aliqua/PRON essentia/NOUN ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ nulla/PRON essentia/NOUN est/AUX secundum/ADP se/PRON mala/ADJ ./PUNCT malum/NOUN enim/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT nihil/PRON est/AUX aliud/PRON quam/SCONJ privatio/NOUN eius/PRON quod/PRON quis/PRON natus/VERB est/AUX et/CCONJ debet/VERB habere/VERB :/PUNCT sic/ADV enim/ADV apud/ADP omnes/PRON est/VERB usus/NOUN huius/PRON nominis/NOUN malum/NOUN ./PUNCT privatio/NOUN autem/CCONJ non/ADV est/AUX aliqua/PRON essentia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX negatio/NOUN in/ADP substantia/NOUN ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV non/ADV est/AUX aliqua/PRON essentia/NOUN in/ADP rebus/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT unumquodque/PRON secundum/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN habet/VERB esse/NOUN ./PUNCT inquantum/SCONJ autem/CCONJ habet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT habet/VERB aliquid/PRON boni/NOUN :/PUNCT nam/ADV ,/PUNCT si/SCONJ bonum/NOUN est/VERB quod/PRON omnia/PRON appetunt/VERB ,/PUNCT oportet/VERB ipsum/PRON esse/NOUN bonum/NOUN dicere/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ omnia/PRON esse/VERB appetant/VERB ./PUNCT secundum/ADP hoc/PRON igitur/ADV unumquodque/PRON bonum/NOUN est/AUX quod/PRON essentiam/NOUN habet/VERB ./PUNCT bonum/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ malum/NOUN opponuntur/VERB ./PUNCT nihil/PRON igitur/ADV est/AUX malum/ADJ secundum/ADP quod/SCONJ essentiam/NOUN habet/VERB ./PUNCT nulla/PRON igitur/ADV essentia/NOUN mala/ADJ est/AUX ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omnis/PRON res/NOUN vel/CCONJ est/AUX agens/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ est/AUX facta/VERB ./PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ non/ADV potest/VERB esse/AUX agens/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ quicquid/PRON agit/VERB ,/PUNCT agit/VERB inquantum/SCONJ est/AUX actu/NOUN existens/VERB et/CCONJ perfectum/ADJ ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV non/ADV potest/VERB esse/AUX factum/VERB :/PUNCT nam/ADV cuiuslibet/PRON generationis/NOUN terminus/NOUN est/AUX forma/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN ./PUNCT nulla/PRON igitur/ADV res/NOUN secundum/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN est/AUX mala/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT nihil/PRON tendit/VERB ad/ADP suum/ADJ contrarium/ADJ :/PUNCT unumquodque/PRON enim/ADV appetit/VERB quod/PRON est/AUX sibi/PRON simile/ADJ et/CCONJ conveniens/VERB ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ ens/NOUN agendo/VERB intendit/VERB bonum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT nullum/PRON igitur/ADV ens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT est/AUX malum/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omnis/PRON essentia/NOUN est/AUX alicui/PRON rei/NOUN naturalis/ADJ ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV est/VERB in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN ,/PUNCT est/AUX ipsa/PRON natura/NOUN rei/NOUN ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV sit/VERB in/ADP genere/NOUN accidentis/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ex/ADP principiis/NOUN alicuius/PRON substantiae/NOUN causetur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV illi/PRON substantiae/NOUN erit/AUX naturalis/ADJ :/PUNCT licet/SCONJ forte/ADV alteri/PRON substantiae/NOUN non/ADV sit/AUX naturalis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ caliditas/NOUN est/AUX naturalis/ADJ igni/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ sit/AUX innaturalis/ADJ aquae/NOUN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ est/AUX secundum/ADP se/PRON malum/ADJ ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX alicui/PRON naturale/ADJ ./PUNCT de/ADP ratione/NOUN enim/ADV mali/NOUN est/VERB privatio/NOUN eius/PRON quod/PRON est/AUX alicui/PRON natum/VERB inesse/VERB et/CCONJ debitum/VERB ei/PRON ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX eius/PRON quod/PRON est/AUX naturale/ADJ privatio/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX alicui/PRON naturale/ADJ ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ quicquid/PRON naturaliter/ADV inest/VERB alicui/PRON ,/PUNCT est/AUX ei/PRON bonum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ malum/NOUN si/SCONJ ei/PRON desit/VERB ./PUNCT nulla/PRON igitur/ADV essentia/NOUN est/AUX secundum/ADP se/PRON mala/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quicquid/PRON habet/VERB essentiam/NOUN aliquam/PRON ,/PUNCT aut/CCONJ ipsummet/PRON est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ habet/VERB formam/NOUN aliquam/PRON :/PUNCT per/ADP formam/NOUN enim/ADV collocatur/VERB unumquodque/PRON in/ADP genere/NOUN vel/CCONJ specie/NOUN ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT habet/VERB rationem/NOUN bonitatis/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX principium/NOUN actionis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ finis/NOUN quem/PRON intendit/VERB omne/PRON faciens/VERB ;/PUNCT et/CCONJ actus/NOUN quo/PRON unumquodque/PRON habens/VERB formam/NOUN perfectum/ADJ est/AUX ./PUNCT quicquid/PRON igitur/ADV habet/VERB essentiam/NOUN aliquam/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT est/AUX bonum/NOUN ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV non/ADV habet/VERB essentiam/NOUN aliquam/PRON ./PUNCT item/PART ./PUNCT ens/NOUN per/ADP actum/NOUN et/CCONJ potentiam/NOUN dividitur/VERB ./PUNCT actus/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT bonum/NOUN est/AUX :/PUNCT quia/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ aliquid/PRON est/VERB actu/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP hoc/PRON est/AUX perfectum/ADJ ./PUNCT potentia/NOUN etiam/ADV bonum/ADJ aliquid/PRON est/AUX :/PUNCT tendit/VERB enim/ADV potentia/NOUN ad/ADP actum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP quolibet/PRON motu/NOUN apparet/VERB ;/PUNCT et/CCONJ est/AUX etiam/ADV actui/NOUN proportionata/VERB ,/PUNCT non/ADV ei/PRON contraria/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ est/VERB in/ADP eodem/PRON genere/NOUN cum/ADP actu/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ privatio/NOUN non/ADV competit/VERB ei/PRON nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT omne/PRON igitur/ADV quod/PRON est/VERB ,/PUNCT quocumque/PRON modo/NOUN sit/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX ens/NOUN ,/PUNCT bonum/NOUN est/AUX ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV non/ADV habet/VERB aliquam/PRON essentiam/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT probatum/VERB est/AUX in/ADP secundo/ADJ huius/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ omne/PRON esse/NOUN ,/PUNCT quocumque/PRON modo/NOUN sit/VERB ,/PUNCT est/VERB a/ADP deo/PROPN ./PUNCT deum/PROPN autem/CCONJ esse/AUX perfectam/ADJ bonitatem/NOUN ,/PUNCT in/ADP primo/ADJ ostendimus/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV boni/NOUN effectus/NOUN malum/NOUN esse/AUX non/ADV possit/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX aliquod/PRON ens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX ens/NOUN ,/PUNCT esse/AUX malum/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON gen./X 1-31/NUM dicitur/VERB :/PUNCT vidit/VERB deus/PROPN cuncta/PRON quae/PRON fecerat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ erant/AUX valde/ADV bona/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ eccle./X 3-11/NUM :/PUNCT cuncta/PRON fecit/VERB bona/NOUN in/ADP tempore/NOUN suo/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ i/NUM tim./X 4-4/NUM :/PUNCT omnis/PRON creatura/NOUN dei/PROPN bona/NOUN ./PUNCT et/CCONJ dionysius/PROPN ,/PUNCT cap./X iv/NUM de/ADP div./X nom./X ,/PUNCT dicit/VERB quod/SCONJ malum/NOUN non/ADV est/AUX existens/VERB ,/PUNCT scilicet/PART per/ADP se/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ aliquid/PRON in/ADP existentibus/VERB ,/PUNCT quasi/ADV accidens/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ albedo/NOUN vel/CCONJ nigredo/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN manichaeorum/NOUN ,/PUNCT ponentium/VERB aliquas/PRON res/NOUN secundum/ADP suas/ADJ naturas/NOUN esse/AUX malas/ADJ ./PUNCT rationes/NOUN quibus/PRON videtur/VERB probari/VERB quod/SCONJ malum/NOUN sit/AUX natura/NOUN vel/CCONJ res/NOUN aliqua/PRON (/PUNCT et/CCONJ solutio/NOUN ipsarum/PRON )/PUNCT ./PUNCT videtur/VERB autem/CCONJ quibusdam/PRON rationibus/NOUN praedictae/VERB sententiae/NOUN posse/VERB obviari/VERB ./PUNCT ex/ADP propria/ADJ enim/ADV differentia/NOUN specifica/ADJ unumquodque/PRON speciem/NOUN sortitur/VERB ./PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ est/AUX differentia/NOUN specifica/ADJ in/ADP aliquibus/PRON generibus/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART in/ADP habitibus/NOUN et/CCONJ actibus/NOUN moralibus/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV virtus/NOUN secundum/ADP suam/ADJ speciem/NOUN est/AUX bonus/ADJ habitus/NOUN ,/PUNCT ita/ADV contrarium/ADJ vitium/NOUN est/AUX malus/ADJ habitus/NOUN secundum/ADP suam/ADJ speciem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN de/ADP actibus/NOUN virtutum/NOUN et/CCONJ vitiorum/NOUN ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV est/AUX dans/VERB speciem/NOUN aliquibus/PRON rebus/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV aliqua/PRON essentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliquibus/PRON rebus/NOUN naturalis/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT utrumque/PRON contrariorum/ADJ est/AUX natura/NOUN quaedam/PRON :/PUNCT si/SCONJ enim/ADV nihil/PRON poneret/VERB ,/PUNCT alterum/PRON contrariorum/ADJ esset/AUX privatio/NOUN vel/CCONJ negatio/NOUN pura/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ bonum/NOUN et/CCONJ malum/NOUN dicuntur/VERB esse/AUX contraria/ADJ ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV est/AUX natura/NOUN aliqua/PRON ./PUNCT item/PART ./PUNCT bonum/NOUN et/CCONJ malum/NOUN dicuntur/VERB esse/AUX genera/NOUN contrariorum/ADJ ab/ADP aristotele/PROPN ,/PUNCT in/ADP praedicamentis/NOUN ./PUNCT cuiuslibet/PRON autem/CCONJ generis/NOUN est/AUX essentia/NOUN et/CCONJ natura/NOUN aliqua/PRON :/PUNCT nam/ADV non/ADV entis/NOUN non/ADV sunt/AUX species/NOUN neque/CCONJ differentiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ita/ADV quod/PRON non/ADV est/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX genus/NOUN ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV est/AUX aliqua/PRON essentia/NOUN et/CCONJ natura/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omne/PRON quod/PRON agit/VERB ,/PUNCT est/AUX res/NOUN aliqua/PRON ./PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ agit/VERB inquantum/SCONJ malum/NOUN :/PUNCT repugnat/VERB enim/ADV bono/NOUN et/CCONJ corrumpit/VERB ipsum/PRON ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV ,/PUNCT inquantum/SCONJ malum/NOUN ,/PUNCT est/AUX res/NOUN aliqua/PRON ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT in/ADP quibuscumque/PRON invenitur/VERB magis/ADV et/CCONJ minus/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sint/VERB res/NOUN aliquae/PRON habentes/VERB ordinem/NOUN :/PUNCT negationes/NOUN enim/ADV et/CCONJ privationes/NOUN non/ADV suscipiunt/VERB magis/ADV et/CCONJ minus/ADJ ./PUNCT invenitur/VERB autem/CCONJ inter/ADP mala/NOUN unum/NUM altero/PRON peius/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ videtur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ malum/NOUN sit/AUX res/NOUN aliqua/PRON ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT res/NOUN et/CCONJ ens/NOUN convertuntur/VERB ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ malum/NOUN in/ADP mundo/NOUN ./PUNCT ergo/ADV est/AUX res/NOUN aliqua/PRON et/CCONJ natura/NOUN ./PUNCT has/PRON autem/CCONJ rationes/NOUN non/ADV difficile/ADJ est/AUX solvere/VERB ./PUNCT malum/NOUN enim/ADV et/CCONJ bonum/NOUN in/ADP moralibus/ADJ specificae/ADJ differentiae/NOUN ponuntur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ prima/ADJ ratio/NOUN proponebat/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ moralia/ADJ a/ADP voluntate/NOUN dependent/VERB :/PUNCT secundum/ADP hoc/PRON enim/ADV aliquid/PRON ad/ADP genus/NOUN moris/NOUN pertinet/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX voluntarium/ADJ ./PUNCT voluntatis/NOUN autem/CCONJ obiectum/NOUN est/AUX finis/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN ./PUNCT unde/ADV a/ADP fine/NOUN speciem/NOUN moralia/ADJ sortiuntur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ naturales/ADJ actiones/NOUN a/ADP forma/NOUN principii/NOUN activi/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ calefactio/NOUN a/ADP calore/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ igitur/ADV bonum/NOUN et/CCONJ malum/NOUN dicuntur/VERB secundum/ADP universalem/ADJ ordinem/NOUN ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ privationem/NOUN ordinis/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ in/ADP moralibus/ADJ primae/ADJ differentiae/NOUN sint/AUX bonum/NOUN et/CCONJ malum/NOUN ./PUNCT unius/NUM autem/CCONJ generis/NOUN oportet/VERB esse/AUX unam/NUM mensuram/NOUN primam/ADJ ./PUNCT moralium/ADJ autem/CCONJ mensura/NOUN est/AUX ratio/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ a/ADP fine/NOUN rationis/NOUN dicantur/VERB aliqua/PRON in/ADP moralibus/ADJ bona/ADJ vel/CCONJ mala/NOUN ./PUNCT quod/PRON igitur/ADV in/ADP moralibus/ADJ sortitur/VERB speciem/NOUN a/ADP fine/NOUN qui/PRON est/VERB secundum/ADP rationem/NOUN ,/PUNCT dicitur/VERB secundum/ADP speciem/NOUN suam/ADJ bonum/ADJ :/PUNCT quod/PRON vero/ADV sortitur/VERB speciem/NOUN a/ADP fine/NOUN contrario/ADJ fini/NOUN rationis/NOUN ,/PUNCT dicitur/VERB secundum/ADP speciem/NOUN suam/ADJ malum/ADJ ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ ille/PRON ,/PUNCT etsi/SCONJ tollat/VERB finem/NOUN rationis/NOUN ,/PUNCT est/AUX tamen/ADV aliquod/PRON bonum/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ delectabile/NOUN secundum/ADP sensum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ aliquid/NOUN huiusmodi/ADV ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ in/ADP aliquibus/PRON animalibus/NOUN sunt/VERB bona/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ homini/NOUN etiam/ADV cum/SCONJ sunt/AUX secundum/ADP rationem/NOUN moderata/VERB ;/PUNCT et/CCONJ contingit/VERB quod/PRON est/AUX malum/NOUN uni/NUM ,/PUNCT esse/AUX bonum/NOUN alteri/PRON ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV nec/CCONJ malum/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB differentia/NOUN specifica/ADJ in/ADP genere/NOUN moralium/ADJ ,/PUNCT importat/VERB aliquid/PRON quod/PRON sit/AUX secundum/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ malum/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ aliquid/PRON quod/PRON secundum/ADP se/PRON est/AUX bonum/ADJ ,/PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ homini/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ privat/VERB ordinem/NOUN rationis/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ malum/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN sunt/AUX contraria/ADJ secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP genere/NOUN moralium/ADJ accipiuntur/VERB :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ simpliciter/ADV accepta/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ secunda/ADJ ratio/NOUN proponebat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ malum/NOUN privatio/NOUN est/AUX boni/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX malum/NOUN ./PUNCT eodem/PRON etiam/ADV modo/NOUN potest/VERB accipi/VERB dictum/NOUN quod/SCONJ malum/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ sunt/VERB in/ADP moralibus/ADJ ,/PUNCT sunt/AUX genera/NOUN contrariorum/ADJ ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON tertia/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB ./PUNCT omnium/PRON enim/ADV contrariorum/ADJ moralium/ADJ vel/CCONJ utrumque/PRON est/AUX malum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ prodigalitas/NOUN et/CCONJ illiberalitas/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ unum/NOUN bonum/NOUN et/CCONJ alterum/NOUN malum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ liberalitas/NOUN et/CCONJ illiberalitas/NOUN ./PUNCT est/VERB igitur/ADV malum/NOUN morale/ADJ et/CCONJ genus/NOUN et/CCONJ differentia/NOUN ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX privatio/NOUN boni/NOUN rationis/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON dicitur/VERB malum/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP natura/NOUN actionis/NOUN vel/CCONJ habitus/NOUN ordinati/VERB ad/ADP aliquem/PRON finem/NOUN qui/PRON repugnat/VERB debito/VERB fini/NOUN rationis/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ homo/NOUN caecus/ADJ est/AUX hominis/NOUN individuum/ADJ non/ADV inquantum/SCONJ est/AUX caecus/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ inquantum/SCONJ est/AUX hic/PRON homo/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ irrationale/ADJ est/AUX differentia/NOUN animalis/NOUN non/ADV propter/ADP privationem/NOUN rationis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ratione/NOUN talis/PRON naturae/NOUN ad/ADP quam/PRON sequitur/VERB remotio/NOUN rationis/NOUN ./PUNCT potest/VERB etiam/ADV dici/VERB quod/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB malum/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN esse/AUX genera/NOUN ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP propriam/ADJ opinionem/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ inter/ADP prima/ADJ decem/NUM genera/NOUN ,/PUNCT in/ADP quorum/PRON quolibet/PRON invenitur/VERB aliqua/PRON contrarietas/NOUN ,/PUNCT ea/PRON non/ADV connumeret/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP opinionem/NOUN pythagorae/PROPN ,/PUNCT qui/PRON posuit/VERB bonum/NOUN et/CCONJ malum/NOUN esse/AUX prima/ADJ genera/NOUN et/CCONJ prima/ADJ principia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP utroque/PRON eorum/PRON posuit/VERB esse/VERB decem/NUM prima/ADJ contraria/ADJ :/PUNCT sub/ADP bono/NOUN quidem/PART finitum/VERB ,/PUNCT par/NOUN ,/PUNCT unum/NOUN ,/PUNCT dextrum/NOUN ,/PUNCT masculinum/NOUN ,/PUNCT quiescens/VERB ,/PUNCT rectum/VERB ,/PUNCT lucem/NOUN ,/PUNCT quadratum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ultimo/NOUN bonum/NOUN ;/PUNCT sub/ADP malo/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT infinitum/NOUN ,/PUNCT impar/NOUN ,/PUNCT plurale/NOUN ,/PUNCT sinistrum/NOUN ,/PUNCT femininum/NOUN ,/PUNCT motum/VERB ,/PUNCT curvum/NOUN ,/PUNCT tenebras/NOUN ,/PUNCT altera/PRON parte/NOUN longius/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ultimo/NOUN malum/NOUN ./PUNCT sic/ADV autem/CCONJ et/CCONJ in/ADP pluribus/ADJ librorum/NOUN logicorum/ADJ locis/NOUN utitur/VERB exemplis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP sententiam/NOUN aliorum/PRON philosophorum/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV probabilibus/ADJ secundum/ADP illud/PRON tempus/NOUN ./PUNCT habet/VERB tamen/ADV et/CCONJ hoc/PRON dictum/NOUN aliquam/PRON veritatem/NOUN :/PUNCT nam/ADV impossibile/ADJ est/AUX quod/PRON probabiliter/ADV dicitur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP totum/PRON esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT omnium/PRON enim/ADV contrariorum/ADJ unum/NUM est/AUX perfectum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ alterum/NOUN diminutum/VERB ,/PUNCT quasi/ADV privationem/NOUN quandam/PRON habens/VERB admixtam/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ album/ADJ et/CCONJ calidum/ADJ sunt/AUX perfecta/ADJ ,/PUNCT frigidum/ADJ vero/ADV et/CCONJ nigrum/ADJ sunt/AUX imperfecta/ADJ ,/PUNCT quasi/ADV cum/ADP privatione/NOUN significata/VERB ./PUNCT quia/SCONJ igitur/ADV omnis/PRON diminutio/NOUN et/CCONJ privatio/NOUN ad/ADP rationem/NOUN mali/NOUN pertinet/VERB ;/PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ perfectio/NOUN et/CCONJ complementum/NOUN ad/ADP rationem/NOUN boni/NOUN :/PUNCT semper/ADV in/ADP contrariis/ADJ alterum/PRON sub/ADP bono/NOUN videtur/VERB comprehendi/VERB ,/PUNCT alterum/PRON ad/ADP rationem/NOUN mali/NOUN accedere/VERB ./PUNCT et/CCONJ secundum/ADP hoc/PRON bonum/NOUN et/CCONJ malum/NOUN genera/NOUN contrariorum/ADJ omnium/PRON esse/AUX videntur/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON etiam/ADV patet/VERB qualiter/ADV malum/NOUN repugnat/VERB bono/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON quarta/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB ./PUNCT secundum/ADP enim/ADV quod/SCONJ formae/NOUN et/CCONJ fini/NOUN ,/PUNCT quae/PRON habent/VERB rationem/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sunt/AUX agendi/VERB vera/ADJ principia/NOUN ,/PUNCT est/AUX adiuncta/VERB privatio/NOUN contrariae/ADJ formae/NOUN et/CCONJ finis/NOUN contrarii/ADJ ,/PUNCT actio/NOUN quae/PRON sequitur/VERB ex/ADP tali/PRON forma/NOUN et/CCONJ tali/PRON fine/NOUN ,/PUNCT attribuitur/VERB privationi/NOUN et/CCONJ malo/NOUN :/PUNCT per/ADP accidens/NOUN quidem/PART ,/PUNCT nam/ADV privatio/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ huiusmodi/ADV ,/PUNCT non/ADV est/AUX alicuius/PRON actionis/NOUN principium/NOUN ./PUNCT propter/ADP quod/PRON bene/ADV in/ADP iv/NUM cap./X de/ADP div./X nom./X ,/PUNCT dicit/VERB dyonisius/PROPN ,/PUNCT quod/SCONJ malum/NOUN non/ADV pugnat/VERB contra/ADP bonum/NOUN nisi/SCONJ virtute/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP se/PRON vero/ADV est/AUX impotens/ADJ et/CCONJ infirmum/ADJ ,/PUNCT quasi/ADV nullius/PRON actionis/NOUN principium/NOUN ./PUNCT malum/NOUN tamen/ADV corrumpere/VERB dicitur/VERB bonum/NOUN non/ADV solum/ADV agendo/VERB virtute/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ expositum/VERB est/AUX :/PUNCT sed/CCONJ formaliter/NOUN secundum/ADP se/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ dicitur/VERB caecitas/NOUN corrumpere/VERB visum/NOUN quia/SCONJ est/AUX ipsa/PRON visus/NOUN corruptio/NOUN ;/PUNCT per/ADP quem/PRON modum/NOUN dicitur/VERB albedo/NOUN parietem/NOUN colorare/VERB quia/SCONJ est/AUX ipse/PRON parietis/NOUN color/NOUN ./PUNCT dicitur/VERB autem/CCONJ aliquid/PRON altero/PRON magis/ADV et/CCONJ minus/ADV malum/NOUN ,/PUNCT per/ADP recessum/NOUN a/ADP bono/NOUN ./PUNCT sic/ADV enim/ADV quae/PRON privationem/NOUN important/VERB ,/PUNCT intenduntur/VERB et/CCONJ remittuntur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ inaequale/NOUN et/CCONJ dissimile/NOUN :/PUNCT dicitur/VERB enim/ADV inaequalius/ADJ quod/PRON est/AUX ab/ADP aequalitate/NOUN magis/ADV distans/VERB ;/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN dissimilius/NOUN magis/ADV a/ADP similitudine/NOUN recedens/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ magis/ADV malum/NOUN dicitur/VERB quod/PRON est/AUX magis/ADV privatum/VERB bono/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV magis/ADV a/ADP bono/ADJ distans/VERB ./PUNCT privationes/NOUN autem/CCONJ intenduntur/VERB non/ADV quasi/ADV aliquam/PRON essentiam/NOUN habentes/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ qualitates/NOUN et/CCONJ formae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ quinta/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP augmentum/NOUN causae/NOUN privantis/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ aer/NOUN tenebrosior/ADJ est/AUX quanto/ADV plura/ADJ fuerint/AUX interposita/VERB obstacula/NOUN lucis/NOUN ,/PUNCT sic/ADV enim/ADV longius/ADV a/ADP lucis/NOUN participatione/NOUN distat/VERB ./PUNCT dicitur/VERB etiam/ADV malum/NOUN esse/VERB in/ADP mundo/NOUN ,/PUNCT non/ADV quasi/ADV essentiam/NOUN aliquam/PRON habeat/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ res/NOUN quaedam/PRON existat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sexta/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB :/PUNCT sed/CCONJ ea/PRON ratione/NOUN qua/PRON dicitur/VERB quod/SCONJ res/NOUN aliqua/PRON mala/ADJ est/AUX ipso/PRON malo/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ caecitas/NOUN et/CCONJ quaelibet/PRON privatio/NOUN esse/VERB dicitur/VERB quia/SCONJ animal/NOUN caecitate/NOUN est/AUX caecum/ADJ ./PUNCT ens/NOUN enim/ADV dupliciter/ADV dicitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ philosophus/NOUN in/ADP metaphysica/ADJ docet/VERB ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ significat/VERB essentiam/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ dividitur/VERB per/ADP decem/NUM praedicamenta/NOUN :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV nulla/PRON privatio/NOUN potest/VERB dici/VERB ens/NOUN ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ significat/VERB veritatem/NOUN compositionis/NOUN :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV malum/NOUN et/CCONJ privatio/NOUN dicitur/VERB ens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ privatione/NOUN dicitur/VERB aliquid/PRON esse/AUX privatum/VERB ./PUNCT quod/SCONJ causa/NOUN mali/NOUN est/AUX bonum/NOUN ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB autem/CCONJ concludi/VERB potest/VERB quod/SCONJ malum/NOUN non/ADV causatur/VERB nisi/SCONJ a/ADP bono/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV alicuius/PRON mali/NOUN est/AUX causa/NOUN malum/NOUN ;/PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ non/ADV agit/VERB nisi/SCONJ virtute/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX :/PUNCT oportet/VERB ipsum/PRON bonum/NOUN esse/AUX causam/NOUN primariam/ADJ mali/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quod/PRON non/ADV est/VERB ,/PUNCT nullius/PRON est/AUX causa/NOUN ./PUNCT omnem/PRON igitur/ADV causam/NOUN oportet/VERB esse/AUX ens/NOUN aliquod/PRON ./PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ non/ADV est/AUX ens/NOUN aliquod/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV non/ADV potest/VERB esse/AUX alicuius/PRON causa/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV si/SCONJ ab/ADP aliquo/PRON causetur/VERB malum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ illud/PRON sit/AUX bonum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT quicquid/PRON est/AUX proprie/ADV et/CCONJ per/ADP se/PRON alicuius/PRON causa/NOUN ,/PUNCT tendit/VERB in/ADP proprium/ADJ effectum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV malum/NOUN esset/AUX per/ADP se/PRON alicuius/PRON causa/NOUN ,/PUNCT tenderet/VERB in/ADP proprium/ADJ effectum/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART malum/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX falsum/ADJ :/PUNCT nam/ADV ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ omne/PRON agens/NOUN intendit/VERB bonum/NOUN ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV per/ADP se/PRON non/ADV est/AUX causa/NOUN alicuius/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ causa/NOUN per/ADP accidens/NOUN reducitur/VERB ad/ADP causam/NOUN per/ADP se/PRON ./PUNCT solum/ADJ autem/CCONJ bonum/NOUN potest/VERB esse/AUX per/ADP se/PRON causa/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ malum/NOUN non/ADV potest/VERB esse/AUX per/ADP se/PRON causa/NOUN ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV causatum/VERB est/AUX a/ADP bono/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT omnis/PRON causa/NOUN vel/CCONJ est/AUX materia/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ agens/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ finis/NOUN ./PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ non/ADV potest/VERB esse/AUX neque/CCONJ materia/NOUN neque/CCONJ forma/NOUN :/PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV supra/ADP quod/SCONJ tam/ADV ens/NOUN actu/NOUN ,/PUNCT quam/CCONJ ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT est/AUX bonum/NOUN ./PUNCT similiter/ADV non/ADV potest/VERB esse/AUX agens/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ unumquodque/PRON agat/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB actu/NOUN et/CCONJ formam/NOUN habet/VERB ./PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV potest/VERB esse/AUX finis/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ sit/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV non/ADV potest/VERB esse/AUX alicuius/PRON causa/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV aliquid/PRON sit/AUX causa/NOUN mali/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sit/AUX a/ADP bono/NOUN causatum/VERB ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ malum/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN sint/AUX opposita/VERB ;/PUNCT unum/NUM autem/CCONJ oppositorum/VERB non/ADV potest/VERB esse/AUX causa/NOUN alterius/PRON nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ frigidum/ADJ calefacit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP viii/NUM physicorum/NOUN :/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ bonum/NOUN non/ADV possit/VERB esse/AUX causa/NOUN activa/ADJ mali/NOUN nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ accidens/NOUN in/ADP naturalibus/ADJ potest/VERB esse/VERB et/CCONJ ex/ADP parte/NOUN agentis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ex/ADP parte/NOUN effectus/NOUN ./PUNCT ex/ADP parte/NOUN quidem/PART agentis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ agens/NOUN patitur/VERB defectum/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON sequitur/VERB quod/SCONJ actio/NOUN sit/AUX defectiva/ADJ et/CCONJ effectus/NOUN deficiens/VERB :/PUNCT ut/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ virtus/NOUN membri/NOUN digerentis/VERB est/AUX debilis/ADJ ,/PUNCT sequitur/VERB imperfecta/ADJ decoctio/NOUN et/CCONJ humor/NOUN indigestus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX quaedam/PRON mala/NOUN naturae/NOUN ./PUNCT accidit/VERB autem/CCONJ agenti/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX agens/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ virtutis/NOUN defectum/NOUN patiatur/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV agit/VERB secundum/ADP quod/SCONJ deficit/VERB ei/PRON virtus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ habet/VERB aliquid/PRON de/ADP virtute/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ enim/ADV penitus/ADV virtute/NOUN careret/VERB ,/PUNCT omnino/ADV non/ADV ageret/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV malum/NOUN causatur/VERB per/ADP accidens/NOUN ex/ADP parte/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ agens/NOUN est/AUX deficientis/VERB virtutis/NOUN ./PUNCT propter/ADP quod/PRON dicitur/VERB quod/SCONJ malum/NOUN non/ADV habet/VERB causam/NOUN efficientem/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ deficientem/VERB :/PUNCT quia/SCONJ malum/NOUN non/ADV sequitur/VERB ex/ADP causa/NOUN agente/VERB nisi/SCONJ inquantum/SCONJ est/AUX deficientis/VERB virtutis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP hoc/PRON non/ADV est/AUX efficiens/VERB ./PUNCT in/ADP idem/PRON autem/CCONJ redit/VERB si/SCONJ defectus/NOUN actionis/NOUN et/CCONJ effectus/NOUN proveniat/VERB ex/ADP defectu/NOUN instrumenti/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ cuiuscumque/PRON alterius/PRON quod/PRON requiritur/VERB ad/ADP actionem/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ virtus/NOUN motiva/ADJ producit/VERB claudicationem/NOUN propter/ADP tibiae/NOUN curvitatem/NOUN :/PUNCT utroque/PRON enim/ADV agens/NOUN agit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ virtute/NOUN et/CCONJ instrumento/NOUN ./PUNCT ex/ADP parte/NOUN vero/ADV effectus/NOUN ,/PUNCT malum/NOUN ex/ADP bono/NOUN causatur/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT tum/ADV ex/ADP parte/NOUN materiae/NOUN effectus/NOUN ;/PUNCT tum/CCONJ ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV materia/NOUN sit/AUX indisposita/ADJ ad/ADP recipiendam/VERB impressionem/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX defectum/NOUN sequi/VERB in/ADP effectu/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ monstruosi/ADJ partus/NOUN sequuntur/VERB propter/ADP materiae/NOUN indigestionem/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ hoc/PRON imputatur/VERB ad/ADP aliquem/PRON defectum/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ materiam/NOUN indispositam/ADJ non/ADV transmutat/VERB ad/ADP actum/NOUN perfectum/ADJ :/PUNCT unicuique/PRON enim/ADV agenti/NOUN naturali/ADJ est/AUX virtus/NOUN determinata/VERB secundum/ADP modum/NOUN suae/ADJ naturae/NOUN ,/PUNCT quam/PRON si/SCONJ non/ADV excedat/VERB ,/PUNCT non/ADV propter/ADP hoc/PRON erit/AUX deficiens/VERB in/ADP virtute/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ tunc/PART solum/NOUN quando/SCONJ deficit/VERB a/ADP mensura/NOUN virtutis/NOUN sibi/PRON debitae/VERB per/ADP naturam/NOUN ./PUNCT ex/ADP parte/NOUN autem/CCONJ formae/NOUN effectus/NOUN ,/PUNCT per/ADP accidens/NOUN malum/NOUN incidit/VERB inquantum/SCONJ formae/NOUN alicui/PRON de/ADP necessitate/NOUN adiungitur/VERB privatio/NOUN alterius/PRON formae/NOUN ,/PUNCT unde/ADV simul/ADV cum/ADP generatione/NOUN unius/NUM rei/NOUN ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX alterius/PRON rei/NOUN sequi/VERB corruptionem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON malum/NOUN non/ADV est/AUX malum/NOUN effectus/NOUN intenti/VERB ab/ADP agente/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP praecedentibus/VERB patet/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ alterius/PRON rei/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV in/ADP naturalibus/ADJ patet/VERB quod/SCONJ malum/NOUN per/ADP accidens/NOUN tantum/ADV causatur/VERB a/ADP bono/NOUN ./PUNCT eodem/PRON autem/CCONJ modo/NOUN et/CCONJ in/ADP artificialibus/ADJ accidit/VERB ./PUNCT ars/NOUN enim/ADV in/ADP sua/ADJ operatione/NOUN imitatur/VERB naturam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV peccatum/NOUN in/ADP utraque/PRON invenitur/VERB ./PUNCT in/ADP moralibus/ADJ autem/CCONJ videtur/VERB aliter/ADV se/PRON habere/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV ex/ADP defectu/NOUN virtutis/NOUN sequi/VERB videtur/VERB morale/ADJ vitium/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ infirmitas/NOUN virtutis/NOUN morale/ADJ vitium/NOUN vel/CCONJ totaliter/ADV tollat/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ saltem/ADV diminuat/VERB ;/PUNCT infirmitas/NOUN enim/ADV non/ADV meretur/VERB poenam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON culpae/NOUN debetur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART misericordiam/NOUN et/CCONJ ignoscentiam/NOUN ;/PUNCT voluntarium/ADJ enim/ADV oportet/VERB esse/AUX moris/NOUN vitium/NOUN ,/PUNCT non/ADV necessarium/NOUN ./PUNCT si/SCONJ tamen/ADV diligenter/ADV consideretur/VERB ,/PUNCT invenitur/VERB quantum/ADV ad/ADP aliquid/PRON simile/ADJ ,/PUNCT quantum/ADV vero/NOUN ad/ADP aliquid/NOUN dissimile/NOUN ./PUNCT dissimile/NOUN quidem/PART quantum/ADV ad/ADP hoc/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ vitium/NOUN morale/ADJ in/ADP sola/ADJ actione/NOUN consideratur/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ in/ADP aliquo/PRON effectu/NOUN producto/VERB :/PUNCT nam/ADV virtutes/NOUN morales/ADJ non/ADV sunt/AUX factivae/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ activae/ADJ ./PUNCT artes/NOUN autem/CCONJ factivae/ADJ sunt/AUX :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV dictum/VERB est/AUX quod/SCONJ in/ADP eis/PRON similiter/ADV peccatum/NOUN accidit/VERB sicut/SCONJ in/ADP natura/NOUN ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV morale/ADJ non/ADV consideratur/VERB ex/ADP materia/NOUN vel/CCONJ forma/NOUN effectus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV consequitur/VERB ex/ADP agente/NOUN ./PUNCT in/ADP actionibus/NOUN autem/CCONJ moralibus/ADJ inveniuntur/VERB per/ADP ordinem/NOUN quatuor/NUM activa/ADJ principia/NOUN ./PUNCT quorum/PRON unum/NUM est/VERB virtus/NOUN executiva/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART vis/NOUN motiva/ADJ ,/PUNCT qua/PRON moventur/VERB membra/NOUN ad/ADP exequendum/VERB imperium/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT unde/ADV haec/PRON vis/NOUN a/ADP voluntate/NOUN movetur/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX aliud/PRON principium/NOUN ./PUNCT voluntas/NOUN vero/ADV movetur/VERB ex/ADP iudicio/NOUN virtutis/NOUN apprehensivae/ADJ ,/PUNCT quae/PRON iudicat/VERB hoc/PRON esse/AUX bonum/NOUN vel/CCONJ malum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX voluntatis/NOUN obiecta/NOUN ,/PUNCT unum/NUM ad/ADP prosequendum/VERB movens/VERB ,/PUNCT aliud/NOUN ad/ADP fugiendum/VERB ./PUNCT ipsa/PRON autem/CCONJ vis/NOUN apprehensiva/ADJ movetur/VERB a/ADP re/NOUN apprehensa/VERB ./PUNCT primum/ADJ igitur/ADV activum/ADJ principium/NOUN in/ADP actionibus/NOUN moralibus/ADJ est/AUX res/NOUN apprehensa/VERB ;/PUNCT secundum/NOUN vis/NOUN apprehensiva/ADJ ;/PUNCT tertium/NOUN voluntas/NOUN ;/PUNCT quartum/NOUN vis/NOUN motiva/ADJ ,/PUNCT quae/PRON exequitur/VERB imperium/NOUN rationis/NOUN ./PUNCT actus/NOUN autem/CCONJ virtutis/NOUN exequentis/VERB iam/ADV praesupponit/VERB bonum/NOUN vel/CCONJ malum/NOUN morale/ADJ ./PUNCT non/ADV enim/ADV ad/ADP mores/NOUN huiusmodi/ADV actus/NOUN exteriores/ADJ pertinent/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ sunt/AUX voluntarii/ADJ ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT si/SCONJ voluntatis/NOUN sit/AUX actus/NOUN bonus/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ actus/NOUN exterior/ADJ bonus/ADJ dicetur/VERB :/PUNCT malus/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT si/SCONJ ille/PRON sit/AUX malus/ADJ ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ ad/ADP malitiam/NOUN moralem/ADJ pertineret/VERB si/SCONJ actus/NOUN exterior/ADJ deficiens/VERB esset/AUX defectu/NOUN ad/ADP voluntatem/NOUN non/ADV pertinente/VERB :/PUNCT claudicatio/NOUN enim/ADV non/ADV est/AUX vitium/NOUN moris/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ naturae/NOUN ./PUNCT huiusmodi/ADV igitur/ADV virtutis/NOUN exequentis/VERB defectus/NOUN moris/NOUN vitium/NOUN vel/CCONJ totaliter/ADV excusat/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ minuit/VERB ./PUNCT actus/NOUN vero/ADV quo/PRON res/NOUN movet/VERB apprehensivam/ADJ virtutem/NOUN ,/PUNCT immunis/ADJ est/AUX a/ADP vitio/NOUN moris/NOUN :/PUNCT movet/VERB enim/ADV secundum/ADP ordinem/NOUN naturalem/ADJ visibile/ADJ visum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quodlibet/PRON obiectum/NOUN potentiam/NOUN passivam/ADJ ./PUNCT ipse/PRON etiam/ADV actus/NOUN apprehensivae/ADJ virtutis/NOUN ,/PUNCT in/ADP se/PRON consideratus/VERB ,/PUNCT morali/ADJ vitio/NOUN caret/VERB :/PUNCT cum/SCONJ eius/PRON defectus/NOUN vitium/NOUN morale/ADJ vel/CCONJ excuset/VERB vel/CCONJ minuat/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ defectus/NOUN exequentis/VERB virtutis/NOUN ;/PUNCT pariter/ADV enim/ADV infirmitas/NOUN et/CCONJ ignorantia/NOUN excusant/VERB peccatum/VERB vel/CCONJ minuunt/VERB ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ morale/ADJ vitium/NOUN in/ADP solo/ADJ actu/NOUN voluntatis/NOUN primo/ADV et/CCONJ principaliter/ADV inveniatur/VERB :/PUNCT et/CCONJ rationabiliter/ADV etiam/ADV ex/ADP hoc/PRON actus/NOUN moralis/ADJ dicatur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ voluntarius/ADJ est/AUX ./PUNCT in/ADP actu/NOUN igitur/ADV voluntatis/NOUN quaerenda/VERB est/AUX radix/NOUN et/CCONJ origo/NOUN peccati/NOUN moralis/ADJ ./PUNCT videtur/VERB autem/CCONJ hanc/PRON inquisitionem/NOUN consequi/VERB difficultas/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV actus/NOUN deficiens/VERB proveniat/VERB propter/ADP defectum/NOUN activi/ADJ principii/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB praeintelligere/VERB defectum/NOUN in/ADP voluntate/NOUN ante/ADP peccatum/NOUN morale/ADJ ./PUNCT qui/PRON quidem/ADV defectus/NOUN si/SCONJ sit/AUX naturalis/ADJ ,/PUNCT semper/ADV inhaeret/VERB voluntati/NOUN :/PUNCT semper/ADV igitur/ADV voluntas/NOUN in/ADP agendo/VERB moraliter/ADV peccabit/VERB ;/PUNCT quod/PRON actus/NOUN virtutum/NOUN falsum/ADJ esse/AUX ostendunt/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ defectus/NOUN sit/AUX voluntarius/ADJ ,/PUNCT iam/ADV est/AUX peccatum/NOUN morale/ADJ ,/PUNCT cuius/PRON causa/NOUN iterum/ADV inquirenda/VERB restabit/VERB :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV ratio/NOUN in/ADP infinitum/ADJ deducet/VERB ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV dicere/VERB quod/SCONJ defectus/NOUN in/ADP voluntate/NOUN praeexistens/VERB non/ADV sit/AUX naturalis/ADJ ,/PUNCT ne/SCONJ sequatur/VERB voluntatem/NOUN in/ADP quolibet/PRON actu/NOUN peccare/VERB ;/PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV casualis/NOUN et/CCONJ fortuitus/NOUN ,/PUNCT non/ADV enim/ADV esset/VERB in/ADP nobis/PRON morale/ADJ peccatum/VERB ,/PUNCT casualia/ADJ enim/ADV sunt/AUX impraemeditata/ADJ et/CCONJ extra/ADP rationem/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV voluntarius/ADJ ./PUNCT non/PART tamen/PART peccatum/NOUN morale/ADJ :/PUNCT ne/SCONJ cogamur/VERB in/ADP infinitum/ADJ procedere/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV qualiter/ADV esse/VERB possit/VERB ,/PUNCT considerandum/VERB est/AUX ./PUNCT cuiuslibet/PRON siquidem/ADV activi/ADJ principii/NOUN perfectio/NOUN virtutis/NOUN ex/ADP superiori/ADJ activo/ADJ dependet/VERB :/PUNCT agens/NOUN enim/ADV secundum/ADJ agit/VERB per/ADP virtutem/NOUN primi/ADJ agentis/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV secundum/ADJ agens/NOUN manet/VERB sub/ADP ordine/NOUN primi/ADJ agentis/NOUN ,/PUNCT indeficienter/ADV agit/VERB :/PUNCT deficit/VERB autem/CCONJ in/ADP agendo/VERB si/SCONJ contingat/VERB ipsum/PRON ab/ADP ordine/NOUN primi/ADJ agentis/NOUN deflecti/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP instrumento/NOUN cum/SCONJ deficit/VERB a/ADP motu/NOUN agentis/NOUN ./PUNCT dictum/VERB est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ in/ADP ordine/NOUN actionum/NOUN moralium/ADJ duo/NUM principia/NOUN voluntatem/NOUN praecedunt/VERB :/PUNCT scilicet/PART vis/NOUN apprehensiva/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ obiectum/NOUN apprehensum/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX finis/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ unicuique/PRON mobili/ADJ respondeat/VERB proprium/ADJ motivum/NOUN ,/PUNCT non/ADV quaelibet/PRON vis/NOUN apprehensiva/ADJ est/AUX debitum/VERB motivum/ADJ cuiuslibet/PRON appetitus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ huius/NOUN haec/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ illius/NOUN alia/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ igitur/ADV appetitus/NOUN sensitivi/ADJ proprium/ADJ motivum/ADJ est/AUX vis/NOUN apprehensiva/ADJ sensualis/ADJ ,/PUNCT ita/ADV voluntatis/NOUN proprium/ADJ motivum/ADJ est/AUX ratio/NOUN ipsa/PRON ./PUNCT rursus/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ ratio/NOUN multa/ADJ bona/NOUN et/CCONJ multos/ADJ fines/NOUN apprehendere/VERB possit/VERB ;/PUNCT cuiuslibet/PRON autem/CCONJ sit/VERB proprius/ADJ finis/NOUN :/PUNCT et/CCONJ voluntatis/NOUN erit/AUX finis/NOUN et/CCONJ primum/ADJ motivum/NOUN ,/PUNCT non/ADV bonum/NOUN quodlibet/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ bonum/NOUN quoddam/PRON determinatum/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV voluntas/NOUN tendit/VERB in/ADP actum/NOUN mota/VERB ex/ADP apprehensione/NOUN rationis/NOUN repraesentantis/VERB sibi/PRON proprium/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT sequitur/VERB debita/VERB actio/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ voluntas/NOUN in/ADP actionem/NOUN prorumpit/VERB ad/ADP apprehensionem/NOUN apprehensivae/ADJ sensualis/ADJ ;/PUNCT vel/CCONJ ipsius/PRON rationis/NOUN aliquod/PRON aliud/PRON bonum/NOUN repraesentantis/VERB a/ADP proprio/ADJ bono/NOUN diversum/ADJ ;/PUNCT sequitur/VERB in/ADP actione/NOUN voluntatis/NOUN peccatum/NOUN morale/ADJ ./PUNCT praecedit/VERB igitur/ADV in/ADP voluntate/NOUN peccatum/NOUN actionis/NOUN defectus/NOUN ordinis/NOUN ad/ADP rationem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ad/ADP proprium/ADJ finem/NOUN ./PUNCT ad/ADP rationem/NOUN quidem/PART ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ ,/PUNCT ad/ADP subitam/VERB apprehensionem/NOUN sensus/NOUN ,/PUNCT voluntas/NOUN in/ADP bonum/NOUN delectabile/ADJ secundum/ADP sensum/NOUN tendit/VERB ./PUNCT ad/ADP finem/NOUN vero/NOUN debitum/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ ratio/NOUN in/ADP aliquod/PRON bonum/NOUN ratiocinando/VERB devenit/VERB quod/PRON non/ADV est/AUX ,/PUNCT vel/CCONJ nunc/ADV vel/CCONJ hoc/PRON modo/NOUN ,/PUNCT bonum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ tamen/ADV voluntas/NOUN in/ADP illud/PRON tendit/VERB quasi/ADV in/ADP proprium/ADJ bonum/NOUN ./PUNCT hic/PRON autem/CCONJ ordinis/NOUN defectus/NOUN voluntarius/ADJ est/AUX :/PUNCT nam/ADV in/ADP potestate/NOUN ipsius/PRON voluntatis/NOUN est/VERB velle/VERB et/CCONJ non/ADV velle/VERB ./PUNCT itemque/ADV est/VERB in/ADP potestate/NOUN ipsius/PRON quod/SCONJ ratio/NOUN actu/NOUN consideret/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ a/ADP consideratione/NOUN desistat/VERB ;/PUNCT aut/CCONJ quod/SCONJ hoc/PRON vel/CCONJ illud/PRON consideret/VERB ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV iste/PRON defectus/NOUN est/AUX malum/NOUN morale/ADJ :/PUNCT si/SCONJ enim/ADV ratio/NOUN nihil/PRON consideret/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ consideret/VERB bonum/NOUN quodcumque/PRON ,/PUNCT nondum/ADV est/AUX peccatum/NOUN ,/PUNCT quousque/SCONJ voluntas/NOUN in/ADP finem/NOUN indebitum/ADJ tendat/VERB ./PUNCT quod/PRON iam/ADV est/AUX voluntatis/NOUN actus/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV tam/ADV in/ADP naturalibus/ADJ quam/CCONJ in/ADP moralibus/ADJ patet/VERB quod/SCONJ malum/NOUN a/ADP bono/NOUN non/ADV causatur/VERB nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ malum/NOUN fundatur/VERB in/ADP bono/NOUN ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB etiam/ADV ostendi/VERB potest/VERB quod/SCONJ omne/PRON malum/NOUN est/AUX in/ADP aliquo/PRON bono/NOUN fundatum/VERB ./PUNCT malum/NOUN enim/ADV non/ADV potest/VERB esse/AUX per/ADP se/PRON existens/VERB :/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sit/AUX essentiam/NOUN habens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ malum/NOUN sit/VERB in/ADP aliquo/PRON subiecto/NOUN ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ subiectum/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX substantia/NOUN quaedam/PRON ,/PUNCT bonum/NOUN quoddam/PRON est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT omne/PRON igitur/ADV malum/NOUN in/ADP bono/NOUN aliquo/PRON est/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT malum/NOUN privatio/NOUN quaedam/PRON est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT privatio/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ forma/NOUN privata/VERB in/ADP eodem/PRON subiecto/NOUN sunt/VERB ./PUNCT subiectum/NOUN autem/CCONJ formae/NOUN est/AUX ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT quod/PRON bonum/NOUN est/AUX :/PUNCT nam/ADV in/ADP eodem/PRON genere/NOUN sunt/VERB potentia/NOUN et/CCONJ actus/NOUN ./PUNCT privatio/NOUN igitur/ADV ,/PUNCT quae/PRON malum/NOUN est/AUX ,/PUNCT est/VERB in/ADP bono/NOUN aliquo/PRON sicut/SCONJ in/ADP subiecto/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON dicitur/VERB aliquid/PRON malum/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ nocet/VERB ./PUNCT non/PART autem/CCONJ nisi/SCONJ quia/SCONJ nocet/VERB bono/NOUN :/PUNCT nocere/VERB enim/ADV malo/NOUN bonum/ADJ est/AUX ,/PUNCT cum/SCONJ corruptio/NOUN mali/NOUN sit/AUX bona/ADJ ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ noceret/VERB ,/PUNCT formaliter/ADV loquendo/VERB ,/PUNCT bono/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ esset/VERB in/ADP bono/NOUN :/PUNCT sic/ADV enim/ADV caecitas/NOUN homini/NOUN nocet/VERB inquantum/SCONJ in/ADP ipso/PRON est/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ malum/NOUN sit/VERB in/ADP bono/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT malum/NOUN non/ADV causatur/VERB nisi/SCONJ a/ADP bono/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP accidens/NOUN tantum/ADV ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ quod/PRON est/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT reducitur/VERB ad/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP se/PRON ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV semper/ADV cum/ADP malo/NOUN causato/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX effectus/NOUN boni/NOUN per/ADP accidens/VERB ,/PUNCT esse/VERB bonum/NOUN aliquod/PRON quod/PRON est/AUX effectus/NOUN boni/NOUN per/ADP se/PRON ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ sit/AUX fundamentum/NOUN eius/PRON :/PUNCT nam/ADV quod/PRON est/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT fundatur/VERB supra/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP se/PRON ./PUNCT sed/CCONJ cum/SCONJ bonum/NOUN et/CCONJ malum/NOUN sint/AUX opposita/VERB ;/PUNCT unum/NUM autem/CCONJ oppositorum/VERB non/ADV possit/VERB esse/AUX alterius/PRON subiectum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ expellat/VERB ipsum/PRON :/PUNCT videbitur/VERB alicui/PRON primo/ADJ aspectu/NOUN esse/AUX inconveniens/ADJ si/SCONJ bonum/NOUN subiectum/NOUN mali/NOUN esse/AUX dicatur/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ inconveniens/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ veritas/NOUN perquiratur/VERB ./PUNCT nam/ADV bonum/NOUN communiter/ADV dicitur/VERB sicut/SCONJ et/CCONJ ens/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ omne/PRON ens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT sit/AUX bonum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ inconveniens/ADJ ut/SCONJ non/ADV ens/NOUN sit/VERB in/ADP ente/NOUN sicut/SCONJ in/ADP subiecto/NOUN :/PUNCT privatio/NOUN enim/ADV quaelibet/PRON est/AUX non/ADV ens/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ tamen/ADV subiectum/NOUN eius/PRON est/AUX substantia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX ens/NOUN aliquod/PRON ./PUNCT non/ADV tamen/ADV non/ADV ens/NOUN est/VERB in/ADP ente/NOUN sibi/PRON opposito/VERB sicut/SCONJ in/ADP subiecto/NOUN ./PUNCT caecitas/NOUN enim/ADV non/ADV est/AUX non/ADV ens/NOUN universale/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ non/ADV ens/NOUN hoc/PRON ,/PUNCT quo/PRON scilicet/PART tollitur/VERB visus/NOUN :/PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV in/ADP visu/NOUN sicut/SCONJ in/ADP subiecto/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP animali/NOUN ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ malum/NOUN non/ADV est/VERB sicut/SCONJ in/ADP subiecto/NOUN in/ADP bono/NOUN sibi/PRON opposito/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON per/ADP malum/NOUN tollitur/VERB :/PUNCT sed/CCONJ in/ADP aliquo/PRON alio/PRON bono/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ malum/NOUN moris/NOUN est/VERB in/ADP bono/NOUN naturae/NOUN ;/PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ naturae/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX privatio/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT est/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX bonum/NOUN sicut/SCONJ ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ malum/NOUN non/ADV totaliter/ADV consumit/VERB bonum/NOUN ./PUNCT patet/VERB autem/CCONJ ex/ADP praedictis/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT quantumcumque/ADV multiplicetur/VERB malum/NOUN ,/PUNCT nunquam/ADV potest/VERB totum/PRON bonum/NOUN consumere/VERB ./PUNCT semper/ADV enim/ADV oportet/VERB quod/SCONJ remaneat/VERB mali/NOUN subiectum/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ malum/NOUN remanet/VERB ./PUNCT subiectum/NOUN autem/CCONJ mali/NOUN est/AUX bonum/NOUN ./PUNCT manet/VERB igitur/ADV semper/ADV bonum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ cum/SCONJ contingat/VERB malum/NOUN in/ADP infinitum/ADJ intendi/VERB ;/PUNCT semper/ADV autem/CCONJ per/ADP intensionem/NOUN mali/NOUN minuatur/VERB bonum/NOUN :/PUNCT videtur/VERB in/ADP infinitum/ADJ per/ADP malum/NOUN diminui/VERB bonum/NOUN ./PUNCT bonum/NOUN autem/CCONJ quod/PRON per/ADP malum/NOUN diminui/VERB potest/VERB ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX finitum/VERB :/PUNCT nam/ADV infinitum/ADJ bonum/NOUN non/ADV est/AUX capax/ADJ mali/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT videtur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ quandoque/ADV totum/PRON tollatur/VERB bonum/NOUN per/ADP malum/NOUN :/PUNCT nam/ADV si/SCONJ ex/ADP finito/VERB aliquid/PRON infinities/ADV tollatur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB illud/PRON quandoque/ADV per/ADP ablationem/NOUN consumi/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ potest/VERB dici/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicunt/VERB quidam/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ sequens/VERB ablatio/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP eandem/PRON proportionem/NOUN facta/VERB qua/PRON et/CCONJ prior/NOUN ,/PUNCT in/ADP infinitum/ADJ procedens/VERB ,/PUNCT bonum/NOUN non/ADV possit/VERB consumere/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP continui/ADJ divisione/NOUN contingit/VERB :/PUNCT nam/ADV si/SCONJ ex/ADP bicubitali/ADJ linea/NOUN dimidium/ADJ subtraxeris/VERB ,/PUNCT itemque/PART ex/ADP residuo/NOUN dimidium/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV in/ADP infinitum/ADJ procedas/VERB ,/PUNCT semper/ADV aliquid/PRON adhuc/ADV dividendum/VERB remanebit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV in/ADP hoc/PRON divisionis/NOUN processu/NOUN semper/ADV posterius/ADV subtractum/VERB oportet/VERB esse/AUX minus/ADJ secundum/ADP quantitatem/NOUN :/PUNCT dimidium/ADJ enim/ADV totius/PRON ,/PUNCT quod/PRON prius/ADV subtrahebatur/VERB ,/PUNCT maius/ADJ est/AUX secundum/ADP quantitatem/NOUN absolutam/ADJ quam/SCONJ dimidium/NOUN dimidii/ADJ ,/PUNCT licet/SCONJ eadem/PRON proportio/NOUN maneat/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ in/ADP diminutione/NOUN qua/PRON bonum/NOUN per/ADP malum/NOUN diminuitur/VERB ,/PUNCT nequaquam/ADV potest/VERB accidere/VERB ./PUNCT nam/ADV quanto/ADV bonum/NOUN magis/ADV per/ADP malum/NOUN fuerit/AUX diminutum/VERB ,/PUNCT erit/AUX infirmius/ADJ :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV per/ADP secundum/ADJ malum/NOUN magis/ADV diminui/VERB poterit/VERB ./PUNCT rursusque/ADV malum/NOUN sequens/VERB contingit/VERB esse/AUX aequale/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ maius/ADJ priore/ADJ :/PUNCT unde/ADV non/ADV semper/ADV secundo/ADV subtrahetur/VERB a/ADP bono/NOUN per/ADP malum/NOUN minor/ADJ boni/NOUN quantitas/NOUN ,/PUNCT proportione/NOUN servata/VERB eadem/PRON ./PUNCT est/AUX igitur/ADV aliter/ADV dicendum/VERB ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB enim/ADV manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ malum/NOUN totaliter/ADV bonum/NOUN cui/PRON oppositum/VERB est/AUX tollit/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ caecitas/NOUN visum/NOUN :/PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ remaneat/VERB bonum/NOUN quod/PRON est/AUX mali/NOUN subiectum/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV ,/PUNCT inquantum/SCONJ subiectum/NOUN est/AUX ,/PUNCT habet/VERB rationem/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB potentia/NOUN ad/ADP actum/NOUN boni/NOUN quod/PRON privatur/VERB per/ADP malum/NOUN ./PUNCT quanto/ADV igitur/ADV minus/ADV fuerit/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP illud/PRON bonum/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV minus/ADV erit/AUX bonum/NOUN ./PUNCT subiectum/NOUN autem/CCONJ fit/VERB minus/ADV potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT non/ADV quidem/ADV per/ADP solam/ADJ subtractionem/NOUN alicuius/PRON partis/NOUN subiecti/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliqua/PRON pars/NOUN potentiae/NOUN subtrahatur/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ potentia/NOUN impeditur/VERB per/ADP contrarium/ADJ actum/NOUN ne/SCONJ in/ADP actum/NOUN formae/NOUN exire/VERB possit/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ subiectum/NOUN tanto/ADV est/AUX minus/ADV potentia/NOUN frigidum/ADJ ,/PUNCT quanto/ADV in/ADP eo/PRON magis/ADV calor/NOUN augetur/VERB ./PUNCT diminuitur/VERB igitur/ADV bonum/NOUN per/ADP malum/NOUN magis/ADV apponendo/VERB contrarium/ADJ quam/SCONJ de/ADP bono/NOUN aliquid/PRON subtrahendo/VERB :/PUNCT quod/PRON etiam/ADV convenit/VERB his/PRON quae/PRON sunt/AUX dicta/VERB de/ADP malo/NOUN ./PUNCT diximus/VERB enim/ADV quod/SCONJ malum/NOUN incidit/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT quod/PRON semper/ADV intendit/VERB aliquod/PRON bonum/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quod/PRON sequitur/VERB exclusio/NOUN alterius/PRON boni/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX ei/PRON oppositum/VERB ./PUNCT quanto/ADV igitur/ADV illud/PRON bonum/NOUN intentum/VERB ad/ADP quod/PRON praeter/ADP intentionem/NOUN agentis/NOUN sequitur/VERB malum/NOUN ,/PUNCT magis/ADV multiplicatur/VERB ,/PUNCT tanto/ADV potentia/NOUN ad/ADP bonum/NOUN contrarium/ADJ diminuitur/VERB magis/ADV :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV magis/ADV per/ADP malum/NOUN dicitur/VERB diminui/VERB bonum/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ diminutio/NOUN boni/NOUN per/ADP malum/NOUN non/ADV potest/VERB in/ADP naturalibus/ADJ in/ADP infinitum/ADJ procedere/VERB ./PUNCT nam/ADV formae/NOUN naturales/ADJ et/CCONJ virtutes/NOUN omnes/PRON terminatae/VERB sunt/AUX ,/PUNCT et/CCONJ perveniunt/VERB ad/ADP aliquem/PRON terminum/NOUN ultra/ADP quem/PRON porrigi/VERB non/ADV possunt/VERB ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV neque/CCONJ forma/NOUN aliqua/PRON contraria/ADJ ,/PUNCT neque/CCONJ virtus/NOUN contrarii/ADJ agentis/NOUN in/ADP infinitum/ADJ augeri/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP hoc/PRON sequatur/VERB in/ADP infinitum/ADJ diminutio/NOUN boni/NOUN per/ADP malum/NOUN ./PUNCT in/ADP moralibus/ADJ autem/CCONJ potest/VERB ista/PRON diminutio/NOUN in/ADP infinitum/ADJ procedere/VERB ./PUNCT nam/ADV intellectus/NOUN et/CCONJ voluntas/NOUN in/ADP suis/ADJ actibus/NOUN terminos/NOUN non/ADV habent/VERB ./PUNCT potest/VERB enim/ADV intellectus/NOUN intelligendo/VERB in/ADP infinitum/ADJ procedere/VERB :/PUNCT unde/ADV mathematicae/ADJ numerorum/NOUN species/NOUN et/CCONJ figurarum/NOUN infinitae/ADJ dicuntur/VERB ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV voluntas/NOUN in/ADP volendo/VERB in/ADP infinitum/ADJ procedit/VERB :/PUNCT qui/PRON enim/ADV vult/VERB furtum/NOUN committere/VERB ,/PUNCT potest/VERB iterum/ADV velle/VERB illud/PRON committere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART in/ADP infinitum/NOUN ./PUNCT quanto/ADV autem/CCONJ voluntas/NOUN magis/ADV in/ADP fines/NOUN indebitos/ADJ tendit/VERB ,/PUNCT tanto/ADV difficilius/ADV redit/VERB ad/ADP proprium/ADJ et/CCONJ debitum/VERB finem/NOUN :/PUNCT quod/PRON patet/VERB in/ADP his/PRON in/ADP quibus/PRON per/ADP peccandi/VERB consuetudinem/NOUN iam/ADV est/AUX habitus/NOUN vitiorum/NOUN inductus/VERB ./PUNCT in/ADP infinitum/ADJ igitur/ADV per/ADP malum/NOUN moris/NOUN bonum/NOUN naturalis/ADJ aptitudinis/NOUN diminui/VERB potest/VERB ./PUNCT nunquam/ADV tamen/ADV totaliter/ADV tolletur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ semper/ADV naturam/NOUN remanentem/VERB comitatur/VERB ./PUNCT quod/SCONJ malum/NOUN habet/VERB aliquo/PRON modo/NOUN causam/NOUN ./PUNCT ex/ADP praedictis/VERB autem/CCONJ ostendi/VERB potest/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT etsi/SCONJ malum/NOUN non/ADV habeat/VERB causam/NOUN per/ADP se/PRON ,/PUNCT cuiuslibet/PRON tamen/ADV mali/NOUN oportet/VERB esse/VERB causam/NOUN per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT quicquid/PRON enim/ADV est/VERB in/ADP aliquo/PRON ut/SCONJ in/ADP subiecto/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ habeat/VERB aliquam/PRON causam/NOUN :/PUNCT causatur/VERB enim/ADV vel/CCONJ ex/ADP subiecti/NOUN principiis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP aliqua/PRON extrinseca/ADJ causa/NOUN ./PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ est/VERB in/ADP bono/NOUN sicut/SCONJ in/ADP subiecto/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ malum/NOUN habeat/VERB causam/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT quod/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP utrumque/PRON oppositorum/VERB ,/PUNCT non/ADV constituitur/VERB in/ADP actu/NOUN alicuius/PRON eorum/PRON nisi/SCONJ per/ADP aliquam/PRON causam/NOUN :/PUNCT nulla/PRON enim/ADV potentia/NOUN facit/VERB se/PRON esse/VERB in/ADP actu/NOUN ./PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ est/AUX privatio/NOUN eius/PRON quod/PRON quis/PRON natus/VERB est/AUX et/CCONJ debet/VERB habere/VERB :/PUNCT ex/ADP hoc/PRON enim/ADV unumquodque/PRON dicitur/VERB malum/NOUN esse/AUX ./PUNCT est/VERB igitur/ADV malum/NOUN in/ADP subiecto/NOUN quod/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP ipsum/PRON et/CCONJ ad/ADP suum/ADJ oppositum/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ malum/NOUN habeat/VERB aliquam/PRON causam/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quicquid/PRON inest/VERB alicui/PRON praeter/ADP suam/ADJ naturam/NOUN ,/PUNCT advenit/VERB ei/PRON ex/ADP aliqua/PRON alia/PRON causa/NOUN :/PUNCT omnia/PRON enim/ADV in/ADP his/PRON quae/PRON sunt/AUX sibi/PRON naturalia/ADJ permanent/VERB nisi/SCONJ aliquid/PRON aliud/PRON impediat/VERB ;/PUNCT unde/ADV lapis/NOUN non/ADV fertur/VERB sursum/ADV nisi/SCONJ ab/ADP aliquo/NOUN proiiciente/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ aqua/NOUN calefit/VERB nisi/SCONJ ab/ADP aliquo/NOUN calefaciente/VERB ./PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ semper/ADV inest/VERB praeter/ADP naturam/NOUN eius/PRON cui/PRON inest/VERB :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX privatio/NOUN eius/PRON quod/PRON natum/VERB est/AUX aliquid/PRON et/CCONJ debet/VERB habere/VERB ./PUNCT igitur/ADV oportet/VERB quod/SCONJ malum/NOUN semper/ADV habeat/VERB aliquam/PRON causam/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP se/PRON vel/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omne/PRON malum/NOUN consequitur/VERB ad/ADP aliquod/PRON bonum/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ corruptio/NOUN sequitur/VERB ad/ADP aliquam/PRON generationem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ omne/PRON bonum/NOUN habet/VERB aliquam/PRON causam/NOUN ,/PUNCT praeter/ADP primum/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT in/ADP quo/PRON non/ADV est/VERB aliquod/PRON malum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT omne/PRON igitur/ADV malum/NOUN habet/VERB aliquam/PRON causam/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON sequitur/VERB per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ malum/NOUN est/AUX causa/NOUN per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT ex/ADP eisdem/PRON etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ malum/NOUN ,/PUNCT etsi/SCONJ non/ADV sit/AUX causa/NOUN per/ADP se/PRON ,/PUNCT est/AUX tamen/ADV causa/NOUN per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV aliquid/PRON est/AUX causa/NOUN alicuius/PRON per/ADP se/PRON ,/PUNCT id/PRON quod/PRON accidit/VERB ei/PRON ,/PUNCT est/AUX causa/NOUN illius/PRON per/ADP accidens/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ album/ADJ quod/PRON accidit/VERB aedificatori/NOUN ,/PUNCT est/AUX causa/NOUN domus/NOUN per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ malum/NOUN est/VERB in/ADP aliquo/PRON bono/NOUN ./PUNCT bonum/NOUN autem/CCONJ omne/PRON est/AUX alicuius/PRON aliquo/PRON modo/NOUN causa/NOUN :/PUNCT materia/NOUN enim/ADV est/AUX quodammodo/ADV causa/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quodammodo/PART e/ADP converso/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV est/VERB de/ADP agente/NOUN et/CCONJ fine/NOUN ./PUNCT unde/ADV non/ADV sequitur/VERB processus/NOUN in/ADP infinitum/ADJ in/ADP causis/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ quodlibet/PRON est/AUX alicuius/PRON causa/NOUN ,/PUNCT propter/ADP circulum/NOUN inventum/VERB in/ADP causis/NOUN et/CCONJ causatis/VERB secundum/ADP species/NOUN diversas/ADJ causarum/NOUN ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV est/AUX per/ADP accidens/NOUN causa/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT malum/NOUN est/AUX privatio/NOUN quaedam/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praedictis/VERB patet/VERB ./PUNCT privatio/NOUN autem/CCONJ est/AUX principium/NOUN per/ADP accidens/NOUN in/ADP rebus/NOUN mobilibus/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN per/ADP se/NOUN ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV est/AUX alicuius/PRON causa/NOUN per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ex/ADP defectu/NOUN causae/NOUN sequitur/VERB defectus/NOUN in/ADP effectu/NOUN ./PUNCT defectus/NOUN autem/CCONJ in/ADP causa/NOUN est/AUX aliquod/PRON malum/NOUN ./PUNCT non/ADV tamen/ADV potest/VERB esse/AUX causa/NOUN per/ADP se/PRON :/PUNCT quia/SCONJ res/NOUN non/ADV est/AUX causa/NOUN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX deficiens/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX ens/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ enim/ADV tota/PRON deficeret/VERB ,/PUNCT nullius/PRON esset/AUX causa/NOUN ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV est/AUX alicuius/PRON causa/NOUN non/ADV per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT secundum/ADP omnes/PRON species/NOUN causarum/NOUN discurrendo/VERB ,/PUNCT invenitur/VERB malum/NOUN esse/AUX per/ADP accidens/NOUN causa/NOUN ./PUNCT in/ADP specie/NOUN quidem/PART causae/NOUN efficientis/ADJ quia/SCONJ propter/ADP causae/NOUN agentis/VERB deficientem/VERB virtutem/NOUN sequitur/VERB defectus/NOUN in/ADP effectu/NOUN et/CCONJ actione/NOUN ./PUNCT in/ADP specie/NOUN vero/NOUN causae/NOUN materialis/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ ex/ADP materiae/NOUN indispositione/NOUN causatur/VERB in/ADP effectu/NOUN defectus/NOUN ./PUNCT in/ADP specie/NOUN vero/NOUN causae/NOUN formalis/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ uni/NUM formae/NOUN semper/ADV adiungitur/VERB alterius/PRON formae/NOUN privatio/NOUN ./PUNCT in/ADP specie/NOUN vero/NOUN causae/NOUN finalis/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ indebito/ADJ fini/NOUN adiungitur/VERB malum/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ per/ADP ipsum/PRON finis/NOUN debitus/VERB impeditur/VERB ./PUNCT patet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ malum/NOUN est/AUX causa/NOUN per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV potest/VERB esse/AUX causa/NOUN per/ADP se/PRON ./PUNCT quod/SCONJ non/ADV est/VERB summum/ADJ malum/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ patet/VERB quod/SCONJ non/ADV potest/VERB esse/VERB aliquod/PRON summum/ADJ malum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON sit/AUX omnium/PRON malorum/NOUN principium/NOUN ./PUNCT summum/ADJ enim/ADV malum/NOUN oportet/VERB esse/VERB absque/ADP consortio/NOUN omnis/PRON boni/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ summum/ADJ bonum/NOUN est/VERB quod/PRON est/AUX omnino/ADV separatum/VERB a/ADP malo/NOUN ./PUNCT non/ADV potest/VERB autem/CCONJ esse/VERB aliquod/PRON malum/NOUN omnino/ADV separatum/VERB a/ADP bono/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ ostensum/VERB sit/AUX quod/SCONJ malum/NOUN fundatur/VERB in/ADP bono/NOUN ./PUNCT ergo/ADV nihil/PRON est/AUX summe/ADV malum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ aliquid/PRON est/AUX summe/ADV malum/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ sit/AUX malum/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ summe/ADV bonum/ADJ est/VERB quod/PRON per/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN bonum/ADJ est/AUX ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX impossibile/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ malum/NOUN non/ADV habeat/VERB aliquam/PRON essentiam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV ponere/VERB summum/ADJ malum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON sit/AUX malorum/NOUN principium/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT illud/PRON quod/PRON est/AUX primum/ADJ principium/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX ab/ADP aliquo/PRON causatum/VERB ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ malum/NOUN causatur/VERB a/ADP bono/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV malum/NOUN primum/ADJ principium/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT malum/NOUN non/ADV agit/VERB nisi/SCONJ virtute/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT primum/ADJ autem/CCONJ principium/NOUN agit/VERB virtute/NOUN propria/ADJ ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV non/ADV potest/VERB esse/AUX primum/ADJ principium/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT cum/SCONJ id/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT sit/AUX posterius/ADJ eo/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ sit/AUX primum/ADJ id/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ non/ADV evenit/VERB nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN et/CCONJ praeter/ADP intentionem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ malum/NOUN sit/AUX primum/ADJ principium/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omne/PRON malum/NOUN habet/VERB causam/NOUN per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT primum/ADJ autem/CCONJ principium/NOUN non/ADV habet/VERB causam/NOUN neque/CCONJ per/ADP se/PRON neque/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV non/ADV potest/VERB esse/AUX primum/ADJ principium/NOUN in/ADP aliquo/PRON genere/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT causa/NOUN per/ADP se/PRON prior/ADJ est/AUX ea/PRON quae/PRON per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ malum/NOUN non/ADV est/AUX causa/NOUN nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT malum/NOUN igitur/ADV non/ADV potest/VERB esse/AUX primum/ADJ principium/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN manichaeorum/NOUN ,/PUNCT ponentium/VERB aliquod/PRON summum/ADJ malum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX principium/NOUN primum/ADJ omnium/PRON malorum/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ finis/NOUN cuiuslibet/PRON rei/NOUN est/AUX bonum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ omne/PRON agens/NOUN agit/VERB propter/ADP bonum/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ,/PUNCT sequitur/VERB ulterius/ADV quod/SCONJ cuiuslibet/PRON entis/NOUN bonum/NOUN sit/AUX finis/NOUN ./PUNCT omne/PRON enim/ADV ens/NOUN ordinatur/VERB in/ADP finem/NOUN per/ADP suam/ADJ actionem/NOUN :/PUNCT oportet/VERB enim/ADV quod/SCONJ vel/CCONJ ipsa/PRON actio/NOUN sit/AUX finis/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ actionis/NOUN finis/NOUN est/AUX etiam/ADV finis/NOUN agentis/NOUN ./PUNCT quod/PRON est/AUX eius/PRON bonum/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT finis/NOUN rei/NOUN cuiuslibet/PRON est/VERB in/ADP quod/PRON terminatur/VERB appetitus/NOUN eius/PRON ./PUNCT appetitus/NOUN autem/CCONJ cuiuslibet/PRON rei/NOUN terminatur/VERB ad/ADP bonum/NOUN :/PUNCT sic/ADV enim/ADV philosophi/NOUN diffiniunt/VERB bonum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON omnia/PRON appetunt/VERB ./PUNCT cuiuslibet/PRON igitur/ADV rei/NOUN finis/NOUN est/AUX aliquod/PRON bonum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT illud/PRON ad/ADP quod/PRON aliquid/PRON tendit/VERB cum/SCONJ extra/ADP ipsum/PRON fuerit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP quo/PRON quiescit/VERB cum/SCONJ ipsum/PRON habuerit/VERB ,/PUNCT est/AUX finis/NOUN eius/PRON ./PUNCT unumquodque/PRON autem/CCONJ ,/PUNCT si/SCONJ perfectione/NOUN propria/ADJ careat/VERB ,/PUNCT in/ADP ipsam/PRON movetur/VERB ,/PUNCT quantum/ADV in/ADP se/PRON est/VERB :/PUNCT si/SCONJ vero/ADV eam/PRON habeat/VERB ,/PUNCT in/ADP ipsa/PRON quiescit/VERB ./PUNCT finis/NOUN igitur/ADV uniuscuiusque/PRON rei/NOUN est/AUX eius/PRON perfectio/NOUN ./PUNCT perfectio/NOUN autem/CCONJ cuiuslibet/PRON est/AUX bonum/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT unumquodque/PRON igitur/ADV ordinatur/VERB in/ADP bonum/NOUN sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT eodem/PRON modo/NOUN ordinantur/VERB in/ADP finem/NOUN ea/PRON quae/PRON cognoscunt/VERB finem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ea/PRON quae/PRON finem/NOUN non/ADV cognoscunt/VERB :/PUNCT licet/SCONJ quae/PRON cognoscunt/VERB finem/NOUN ,/PUNCT per/ADP se/PRON moveantur/VERB in/ADP finem/NOUN ;/PUNCT quae/PRON autem/CCONJ non/ADV cognoscunt/VERB ,/PUNCT tendunt/VERB in/ADP finem/NOUN quasi/ADV ab/ADP alio/PRON directa/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB de/ADP sagittante/VERB et/CCONJ sagitta/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ea/PRON quae/PRON cognoscunt/VERB finem/NOUN ,/PUNCT semper/ADV ordinantur/VERB in/ADP bonum/NOUN sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN :/PUNCT nam/ADV voluntas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX appetitus/NOUN finis/NOUN praecogniti/VERB ,/PUNCT non/ADV tendit/VERB in/ADP aliquid/PRON nisi/SCONJ sub/ADP ratione/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX eius/PRON obiectum/NOUN ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ ea/PRON quae/PRON finem/NOUN non/ADV cognoscunt/VERB ,/PUNCT ordinantur/VERB in/ADP bonum/NOUN sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ./PUNCT finis/NOUN igitur/ADV omnium/PRON est/AUX bonum/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ omnia/PRON ordinantur/VERB in/ADP unum/NUM finem/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX deus/PROPN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ omnia/PRON ordinantur/VERB in/ADP unum/NUM bonum/NOUN sicut/SCONJ in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV nihil/PRON tendit/VERB in/ADP aliquid/PRON sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN nisi/SCONJ inquantum/SCONJ ipsum/PRON est/AUX bonum/NOUN ,/PUNCT ergo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ bonum/NOUN inquantum/SCONJ bonum/NOUN sit/AUX finis/NOUN ./PUNCT quod/PRON igitur/ADV est/AUX summum/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT est/AUX maxime/ADV omnium/PRON finis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ summum/ADJ bonum/NOUN est/AUX unum/NUM tantum/ADV ,/PUNCT quod/PRON est/AUX deus/PROPN :/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN probatum/VERB est/AUX ./PUNCT omnia/PRON igitur/ADV ordinantur/VERB sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN in/ADP unum/NUM bonum/NOUN quod/PRON est/AUX deus/PROPN ./PUNCT item/PART ./PUNCT quod/PRON est/AUX maximum/ADJ in/ADP unoquoque/PRON genere/NOUN ,/PUNCT est/AUX causa/NOUN omnium/PRON illorum/PRON quae/PRON sunt/AUX illius/PRON generis/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX calidissimus/ADJ ,/PUNCT est/AUX causa/NOUN caliditatis/NOUN in/ADP aliis/PRON corporibus/NOUN ./PUNCT summum/ADJ igitur/ADV bonum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX deus/PROPN ,/PUNCT est/AUX causa/NOUN bonitatis/NOUN in/ADP omnibus/PRON bonis/NOUN ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ est/AUX causa/NOUN cuiuslibet/PRON finis/NOUN quod/PRON sit/AUX finis/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ quicquid/PRON est/AUX finis/NOUN ,/PUNCT sit/AUX huiusmodi/ADV inquantum/SCONJ est/AUX bonum/NOUN ./PUNCT propter/ADP quod/PRON autem/CCONJ est/VERB unumquodque/PRON ,/PUNCT et/CCONJ illud/NOUN magis/PART ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV maxime/ADV est/AUX omnium/PRON rerum/NOUN finis/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT in/ADP quolibet/PRON genere/NOUN causarum/NOUN causa/NOUN prima/ADJ est/AUX magis/ADV causa/NOUN quam/SCONJ causa/NOUN secunda/ADJ :/PUNCT nam/ADV causa/NOUN secunda/ADJ non/ADV est/AUX causa/NOUN nisi/SCONJ per/ADP causam/NOUN primam/ADJ ./PUNCT illud/PRON igitur/ADV quod/PRON est/AUX causa/NOUN prima/ADJ in/ADP ordine/NOUN causarum/NOUN finalium/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sit/AUX magis/ADV causa/NOUN finalis/ADJ cuiuslibet/PRON quam/SCONJ causa/NOUN finalis/ADJ proxima/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ deus/PROPN est/AUX prima/ADJ causa/NOUN in/ADP ordine/NOUN causarum/NOUN finalium/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX summum/ADJ in/ADP ordine/NOUN bonorum/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV magis/ADV finis/NOUN uniuscuiusque/PRON rei/NOUN quam/SCONJ aliquis/PRON finis/NOUN proximus/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT in/ADP omnibus/PRON finibus/NOUN ordinatis/VERB oportet/VERB quod/SCONJ ultimus/ADJ finis/NOUN sit/AUX finis/NOUN omnium/PRON praecedentium/VERB finium/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ potio/NOUN conficitur/VERB ut/SCONJ detur/VERB aegroto/NOUN ,/PUNCT datur/VERB autem/CCONJ ut/SCONJ purgetur/VERB ,/PUNCT purgatur/VERB autem/CCONJ ut/SCONJ extenuetur/VERB ,/PUNCT extenuatur/VERB autem/CCONJ ut/SCONJ sanetur/VERB ;/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sanitas/NOUN sit/AUX finis/NOUN et/CCONJ extenuationis/NOUN et/CCONJ purgationis/NOUN et/CCONJ aliorum/PRON praecedentium/VERB ./PUNCT sed/CCONJ omnia/PRON inveniuntur/AUX in/ADP diversis/ADJ gradibus/NOUN bonitatis/NOUN ordinata/VERB sub/ADP uno/NUM summo/ADJ bono/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX causa/NOUN omnis/PRON bonitatis/NOUN :/PUNCT ac/CCONJ per/ADP hoc/PRON ,/PUNCT cum/SCONJ bonum/NOUN habeat/VERB rationem/NOUN finis/NOUN ,/PUNCT omnia/PRON ordinantur/VERB sub/ADP deo/PROPN sicut/SCONJ fines/NOUN praecedentes/VERB sub/ADP fine/NOUN ultimo/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ omnium/PRON finis/NOUN sit/AUX deus/PROPN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT bonum/NOUN particulare/ADJ ordinatur/VERB in/ADP bonum/NOUN commune/ADJ sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN :/PUNCT esse/NOUN enim/ADV partis/NOUN est/VERB propter/ADP esse/NOUN totius/PRON ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ bonum/NOUN gentis/NOUN est/AUX divinius/ADJ quam/SCONJ bonum/NOUN unius/NUM hominis/NOUN ./PUNCT bonum/NOUN autem/CCONJ summum/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX deus/PROPN ,/PUNCT est/AUX bonum/NOUN commune/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ ex/ADP eo/PRON universorum/ADJ bonum/NOUN dependeat/VERB :/PUNCT bonum/NOUN autem/CCONJ quo/PRON quaelibet/PRON res/NOUN bona/ADJ est/AUX ,/PUNCT est/AUX bonum/NOUN particulare/ADJ ipsius/PRON et/CCONJ aliorum/PRON quae/PRON ab/ADP ipso/PRON dependent/VERB ./PUNCT omnes/PRON igitur/ADV res/NOUN ordinantur/VERB sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN in/ADP unum/NUM bonum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX deus/PROPN ./PUNCT item/PART ./PUNCT ad/ADP ordinem/NOUN agentium/NOUN sequitur/VERB ordo/NOUN in/ADP finibus/NOUN :/PUNCT nam/ADV sicut/SCONJ supremum/ADJ agens/NOUN movet/VERB omnia/PRON secunda/ADJ agentia/NOUN ,/PUNCT ita/ADV ad/ADP finem/NOUN supremi/ADJ agentis/NOUN oportet/VERB quod/SCONJ ordinentur/VERB omnes/PRON fines/NOUN secundorum/ADJ agentium/NOUN :/PUNCT quidquid/PRON enim/ADV agit/VERB supremum/ADJ agens/NOUN ,/PUNCT agit/VERB propter/ADP finem/NOUN suum/ADJ ./PUNCT agit/VERB autem/CCONJ supremum/ADJ actiones/NOUN omnium/PRON inferiorum/ADJ agentium/NOUN ,/PUNCT movendo/VERB omnes/PRON ad/ADP suas/ADJ actiones/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB ad/ADP suos/ADJ fines/NOUN ./PUNCT unde/ADV sequitur/VERB quod/SCONJ omnes/PRON fines/NOUN secundorum/ADJ agentium/NOUN ordinentur/VERB a/ADP primo/ADJ agente/NOUN in/ADP finem/NOUN suum/ADJ proprium/ADJ ./PUNCT agens/NOUN autem/CCONJ primum/ADJ rerum/NOUN omnium/PRON est/AUX deus/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP secundo/ADJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT voluntatis/NOUN autem/CCONJ ipsius/PRON nihil/PRON aliud/PRON finis/NOUN est/AUX quam/SCONJ sua/ADJ bonitas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX ipsemet/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT omnia/PRON igitur/ADV quaecumque/PRON sunt/AUX facta/VERB vel/CCONJ ab/ADP ipso/PRON immediate/ADV ,/PUNCT vel/CCONJ mediantibus/VERB causis/NOUN secundis/ADJ ,/PUNCT in/ADP deum/PROPN ordinantur/VERB sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ./PUNCT omnia/PRON autem/CCONJ entia/NOUN sunt/AUX huiusmodi/ADV :/PUNCT nam/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP secundo/ADJ probatur/VERB ,/PUNCT nihil/PRON esse/VERB potest/VERB quod/PRON ab/ADP ipso/PRON non/ADV habeat/VERB esse/NOUN ./PUNCT omnia/PRON igitur/ADV ordinantur/VERB in/ADP deum/PROPN sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT finis/NOUN ultimus/ADJ cuiuslibet/PRON facientis/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX faciens/VERB ,/PUNCT est/AUX ipsemet/PRON :/PUNCT utimur/VERB enim/ADV factis/VERB a/ADP nobis/PRON propter/ADP nos/PRON ;/PUNCT et/CCONJ si/SCONJ aliquid/PRON aliquando/ADV propter/ADP aliud/PRON homo/NOUN faciat/VERB ,/PUNCT hoc/PRON refertur/VERB in/ADP bonum/NOUN suum/ADJ vel/CCONJ utile/ADJ vel/CCONJ delectabile/ADJ vel/CCONJ honestum/ADJ ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX causa/NOUN factiva/ADJ rerum/NOUN omnium/PRON ,/PUNCT quorundam/NOUN quidem/PART immediate/NOUN ,/PUNCT quorundam/NOUN autem/CCONJ mediantibus/VERB aliis/PRON causis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB est/AUX manifestum/ADJ ./PUNCT est/AUX igitur/ADV ipsemet/PRON finis/NOUN rerum/NOUN omnium/PRON ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT finis/NOUN inter/ADP alias/PRON causas/NOUN primatum/NOUN obtinet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ab/ADP ipso/PRON omnes/PRON aliae/PRON causae/NOUN habent/VERB quod/SCONJ sint/AUX causae/NOUN in/ADP actu/NOUN :/PUNCT agens/NOUN enim/ADV non/ADV agit/VERB nisi/SCONJ propter/ADP finem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ex/ADP agente/NOUN autem/CCONJ materia/NOUN in/ADP actum/NOUN formae/NOUN reducitur/VERB :/PUNCT unde/ADV materia/NOUN fit/VERB actu/NOUN huius/PRON rei/NOUN materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN forma/NOUN huius/PRON rei/NOUN forma/NOUN ,/PUNCT per/ADP actionem/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB per/ADP finem/NOUN ./PUNCT finis/NOUN etiam/ADV posterior/ADJ est/AUX causa/NOUN quod/SCONJ praecedens/VERB finis/NOUN intendatur/VERB ut/SCONJ finis/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV movetur/VERB aliquid/PRON in/ADP finem/NOUN proximum/ADJ nisi/SCONJ propter/ADP finem/NOUN postremum/ADJ ./PUNCT est/AUX igitur/ADV finis/NOUN ultimus/ADJ prima/ADJ omnium/PRON causa/NOUN ./PUNCT esse/AUX autem/CCONJ primam/ADJ omnium/PRON causam/NOUN necesse/ADJ est/AUX primo/ADJ enti/NOUN convenire/VERB ,/PUNCT quod/PRON deus/PROPN est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV est/AUX ultimus/ADJ omnium/PRON finis/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB proverb./X 16-4/NUM :/PUNCT universa/ADJ propter/ADP semetipsum/PRON operatus/VERB est/AUX deus/PROPN ./PUNCT et/CCONJ apoc./X ult./X :/PUNCT ego/PRON sum/AUX alpha/NOUN et/CCONJ omega/X ,/PUNCT primus/ADJ et/CCONJ novissimus/ADJ ./PUNCT quomodo/ADV deus/PROPN sit/AUX finis/NOUN rerum/NOUN ./PUNCT restat/VERB igitur/ADV inquirendum/VERB quomodo/ADV deus/PROPN sit/AUX omnium/PRON finis/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV ex/ADP praemissis/VERB fiet/VERB manifestum/ADJ ./PUNCT sic/ADV enim/ADV est/VERB ultimus/ADJ finis/NOUN omnium/PRON rerum/NOUN quod/SCONJ tamen/ADV est/VERB prius/ADV omnibus/PRON in/ADP essendo/VERB ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ aliquis/PRON invenitur/VERB qui/PRON ,/PUNCT etiam/ADV si/SCONJ primatum/NOUN obtineat/VERB in/ADP causando/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP intentione/NOUN ,/PUNCT est/VERB tamen/ADV in/ADP essendo/VERB posterius/ADV ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV contingit/VERB in/ADP quolibet/PRON fine/NOUN quem/PRON agens/NOUN sua/ADJ actione/NOUN constituit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ medicus/NOUN constituit/VERB sanitatem/NOUN per/ADP suam/ADJ actionem/NOUN in/ADP infirmo/ADJ ,/PUNCT quae/PRON tamen/ADV est/AUX finis/NOUN eius/PRON ./PUNCT aliquis/PRON autem/CCONJ finis/NOUN invenitur/VERB qui/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ est/AUX praecedens/VERB in/ADP causando/VERB ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV in/ADP essendo/VERB praecedit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ dicitur/VERB finis/NOUN id/PRON quod/PRON aliquid/PRON sua/ADJ actione/NOUN vel/CCONJ motu/NOUN acquirere/VERB intendit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ locum/NOUN sursum/PART ignis/NOUN per/ADP suum/ADJ motum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ civitatem/NOUN rex/NOUN per/ADP pugnam/NOUN ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV sic/ADV est/AUX finis/NOUN rerum/NOUN sicut/SCONJ aliquid/NOUN ab/ADP unaquaque/PRON re/NOUN suo/ADJ modo/NOUN obtinendum/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT deus/PROPN est/AUX simul/ADV ultimus/ADJ rerum/NOUN finis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ primum/ADJ agens/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ per/ADP actionem/NOUN agentis/NOUN constitutus/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX primum/ADJ agens/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX magis/ADV effectus/NOUN agentis/NOUN ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV deus/PROPN sic/ADV esse/AUX finis/NOUN rerum/NOUN quasi/ADV aliquid/PRON constitutum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV quasi/ADV aliquid/PRON praeexistens/VERB obtinendum/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT si/SCONJ aliquid/PRON agat/VERB propter/ADP rem/NOUN aliquam/PRON iam/ADV existentem/VERB ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP eius/PRON actionem/NOUN aliquid/PRON constituatur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ rei/NOUN propter/ADP quam/PRON agit/VERB aliquid/PRON acquiratur/VERB ex/ADP actione/NOUN agentis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ si/SCONJ milites/NOUN pugnant/VERB propter/ADP ducem/NOUN ,/PUNCT cui/PRON acquiritur/VERB victoria/NOUN ,/PUNCT quam/PRON milites/NOUN suis/ADJ actionibus/NOUN causant/VERB ./PUNCT deo/PROPN autem/CCONJ non/ADV potest/VERB aliquid/PRON acquiri/VERB ex/ADP actione/NOUN cuiuslibet/PRON rei/NOUN :/PUNCT est/AUX enim/ADV sua/ADJ bonitas/NOUN omnino/ADV perfecta/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ deus/PROPN sit/AUX finis/NOUN rerum/NOUN ,/PUNCT non/ADV sicut/SCONJ aliquid/NOUN constitutum/VERB aut/CCONJ effectum/VERB a/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ ita/ADV quod/SCONJ aliquid/PRON ei/PRON a/ADP rebus/NOUN acquiratur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON solo/ADJ modo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ ipse/PRON rebus/NOUN acquiritur/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ eo/PRON modo/NOUN effectus/NOUN tendat/VERB in/ADP finem/NOUN quo/PRON agens/NOUN propter/ADP finem/NOUN agit/VERB ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ qui/PRON est/AUX primum/ADJ agens/NOUN omnium/PRON rerum/NOUN ,/PUNCT non/ADV sic/ADV agit/VERB quasi/ADV sua/ADJ actione/NOUN aliquid/PRON acquirat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quasi/ADV sua/ADJ actione/NOUN aliquid/PRON largiatur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV est/VERB in/ADP potentia/NOUN ut/SCONJ aliquid/PRON acquirere/VERB possit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV in/ADP actu/NOUN perfecto/ADJ ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON potest/VERB elargiri/VERB ./PUNCT res/NOUN igitur/ADV non/ADV ordinantur/VERB in/ADP deum/PROPN sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN cui/PRON aliquid/PRON acquiratur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ ab/ADP ipso/PRON ipsummet/PRON suo/ADJ modo/NOUN consequantur/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ ipsemet/PRON sit/AUX finis/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ omnia/PRON intendunt/VERB assimilari/VERB deo/PROPN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ acquirunt/VERB divinam/ADJ bonitatem/NOUN ,/PUNCT res/NOUN creatae/VERB similes/ADJ deo/PROPN constituuntur/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV res/NOUN omnes/PRON in/ADP deum/PROPN sicut/SCONJ in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN tendunt/VERB ut/SCONJ ipsius/PRON bonitatem/NOUN consequantur/VERB ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ ultimus/ADJ rerum/NOUN finis/NOUN sit/VERB deo/PROPN assimilari/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT agens/NOUN dicitur/VERB esse/AUX finis/NOUN effectus/NOUN inquantum/SCONJ effectus/NOUN tendit/VERB in/ADP similitudinem/NOUN agentis/NOUN :/PUNCT unde/ADV forma/NOUN generantis/VERB est/AUX finis/NOUN generationis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ deus/PROPN ita/ADV est/AUX finis/NOUN rerum/NOUN quod/SCONJ est/AUX etiam/ADV primum/ADJ agens/NOUN earum/PRON ./PUNCT omnia/PRON igitur/ADV intendunt/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT deo/PROPN assimilari/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP rebus/NOUN evidenter/ADV apparet/VERB quod/SCONJ esse/NOUN appetunt/VERB naturaliter/ADV :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ si/SCONJ qua/PRON corrumpi/VERB possunt/VERB ,/PUNCT naturaliter/ADV corrumpentibus/VERB resistunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ tendunt/VERB illuc/ADV ubi/SCONJ conserventur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN sursum/PART et/CCONJ terra/NOUN deorsum/PART ./PUNCT secundum/ADP hoc/PRON autem/CCONJ esse/NOUN habent/VERB omnia/PRON quod/SCONJ deo/PROPN assimilantur/VERB ,/PUNCT qui/PRON est/AUX ipsum/PRON esse/NOUN subsistens/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ omnia/PRON sint/AUX solum/ADV quasi/ADV esse/NOUN participantia/VERB ./PUNCT omnia/PRON igitur/ADV appetunt/VERB quasi/ADV ultimum/ADJ finem/NOUN deo/PROPN assimilari/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT res/NOUN omnes/PRON creatae/VERB sunt/AUX quaedam/PRON imagines/NOUN primi/ADJ agentis/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART dei/PROPN :/PUNCT agens/NOUN enim/ADV agit/VERB sibi/PRON simile/ADJ ./PUNCT perfectio/NOUN autem/CCONJ imaginis/NOUN est/VERB ut/SCONJ repraesentet/VERB suum/ADJ exemplar/ADJ per/ADP similitudinem/NOUN ad/ADP ipsum/PRON :/PUNCT ad/ADP hoc/PRON enim/ADV imago/NOUN constituitur/VERB ./PUNCT sunt/VERB igitur/ADV res/NOUN omnes/PRON propter/ADP divinam/ADJ similitudinem/NOUN consequendam/VERB sicut/SCONJ propter/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omnis/PRON res/NOUN per/ADP suum/ADJ motum/NOUN vel/CCONJ actionem/NOUN tendit/VERB in/ADP aliquod/PRON bonum/NOUN sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT in/ADP tantum/ADV autem/CCONJ aliquid/PRON de/ADP bono/NOUN participat/VERB ,/PUNCT in/ADP quantum/ADV assimilatur/VERB primae/ADJ bonitati/NOUN ,/PUNCT quae/PRON deus/PROPN est/AUX ./PUNCT omnia/PRON igitur/ADV per/ADP motus/NOUN suos/ADJ et/CCONJ actiones/NOUN tendunt/VERB in/ADP divinam/ADJ similitudinem/NOUN sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ultimum/ADJ ./PUNCT quomodo/ADV res/NOUN imitentur/VERB divinam/ADJ bonitatem/NOUN ./PUNCT patet/VERB ergo/ADV ex/ADP his/PRON quae/PRON dicta/VERB sunt/AUX quod/SCONJ assimilari/VERB ad/ADP deum/PROPN est/AUX ultimus/ADJ omnium/PRON finis/NOUN ./PUNCT id/PRON autem/CCONJ quod/PRON proprie/ADV habet/VERB rationem/NOUN finis/NOUN ,/PUNCT est/AUX bonum/NOUN ./PUNCT tendunt/VERB igitur/ADV res/NOUN in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ assimilentur/VERB deo/PROPN proprie/ADV inquantum/SCONJ est/AUX bonus/ADJ ./PUNCT bonitatem/NOUN autem/CCONJ creaturae/NOUN non/ADV assequuntur/VERB eo/PRON modo/NOUN sicut/SCONJ in/ADP deo/PROPN est/VERB ,/PUNCT licet/SCONJ divinam/ADJ bonitatem/NOUN unaquaeque/PRON res/NOUN imitetur/VERB secundum/ADP suum/ADJ modum/NOUN ./PUNCT divina/ADJ enim/ADV bonitas/NOUN simplex/ADJ est/AUX ,/PUNCT quasi/ADV tota/PRON in/ADP uno/NUM consistens/VERB ./PUNCT ipsum/PRON enim/ADV divinum/NOUN esse/NOUN omnem/PRON plenitudinem/NOUN perfectionis/NOUN obtinet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN probatum/VERB est/AUX ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ unumquodque/PRON in/ADP tantum/ADV sit/AUX bonum/ADJ in/ADP quantum/ADV est/AUX perfectum/ADJ ,/PUNCT ipsum/PRON divinum/NOUN esse/NOUN est/AUX eius/PRON perfecta/ADJ bonitas/NOUN :/PUNCT idem/PRON enim/ADV est/AUX deo/PROPN esse/VERB ,/PUNCT vivere/VERB ,/PUNCT sapientem/ADJ esse/AUX ,/PUNCT beatum/ADJ esse/AUX ,/PUNCT et/CCONJ quicquid/PRON aliud/PRON ad/ADP perfectionem/NOUN et/CCONJ bonitatem/NOUN pertinere/VERB videtur/VERB ,/PUNCT quasi/SCONJ tota/PRON divina/ADJ bonitas/NOUN sit/AUX ipsum/PRON divinum/NOUN esse/NOUN ./PUNCT rursumque/ADV ipsum/PRON divinum/NOUN esse/NOUN est/AUX ipsius/PRON dei/PROPN existentis/VERB substantia/NOUN ./PUNCT in/ADP aliis/PRON autem/CCONJ rebus/NOUN hoc/PRON accidere/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV in/ADP secundo/ADJ quod/SCONJ nulla/PRON substantia/NOUN creata/VERB est/AUX ipsum/PRON suum/ADJ esse/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT si/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ res/NOUN quaelibet/PRON est/VERB ,/PUNCT bona/ADJ est/AUX ;/PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ earum/PRON aliqua/PRON suum/ADJ esse/NOUN :/PUNCT nulla/PRON earum/PRON est/AUX sua/ADJ bonitas/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ earum/PRON quaelibet/PRON bonitatis/NOUN participatione/NOUN bona/ADJ est/AUX ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ ipsius/PRON esse/NOUN participatione/NOUN est/AUX ens/NOUN ./PUNCT rursus/PART ./PUNCT non/ADV omnes/PRON creaturae/NOUN in/ADP uno/NUM gradu/NOUN bonitatis/NOUN constituuntur/VERB ./PUNCT nam/ADV quorundam/PRON substantia/NOUN forma/NOUN et/CCONJ actus/NOUN est/AUX :/PUNCT scilicet/ADV cui/PRON secundum/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB ,/PUNCT competit/VERB esse/VERB actu/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN esse/AUX ./PUNCT quorundam/PRON vero/ADV substantia/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN composita/VERB est/AUX :/PUNCT cui/PRON competit/VERB actu/NOUN esse/VERB et/CCONJ bonum/NOUN esse/AUX ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP aliquid/NOUN sui/PRON ,/PUNCT scilicet/PART secundum/ADP formam/NOUN ./PUNCT divina/ADJ igitur/ADV substantia/NOUN sua/ADJ bonitas/NOUN est/AUX ;/PUNCT substantia/NOUN vero/ADV simplex/ADJ bonitatem/NOUN participat/VERB secundum/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB ;/PUNCT substantia/NOUN autem/CCONJ composita/VERB secundum/ADP aliquid/NOUN sui/PRON ./PUNCT in/ADP hoc/PRON autem/CCONJ tertio/ADJ gradu/NOUN substantiarum/NOUN iterum/ADV diversitas/NOUN invenitur/VERB quantum/ADV ad/ADP ipsum/PRON esse/NOUN ./PUNCT nam/ADV quorundam/PRON ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositorum/VERB totam/PRON materiae/NOUN potentiam/NOUN forma/NOUN adimplet/VERB ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ non/ADV remanet/VERB in/ADP materia/NOUN potentia/NOUN ad/ADP aliam/PRON formam/NOUN :/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB nec/CCONJ in/ADP aliqua/PRON alia/PRON materia/NOUN potentia/NOUN ad/ADP hanc/PRON formam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ huiusmodi/ADV sunt/AUX corpora/NOUN caelestia/ADJ ,/PUNCT quae/PRON ex/ADP tota/PRON materia/NOUN sua/ADJ constant/VERB ./PUNCT quorundam/PRON vero/ADV forma/NOUN non/ADV replet/VERB totam/PRON materiae/NOUN potentiam/NOUN :/PUNCT unde/ADV adhuc/ADV in/ADP materia/NOUN remanet/VERB potentia/NOUN ad/ADP aliam/PRON formam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP alia/PRON materiae/NOUN parte/NOUN remanet/VERB potentia/NOUN ad/ADP hanc/PRON formam/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP elementis/NOUN et/CCONJ elementatis/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV privatio/NOUN est/AUX negatio/NOUN in/ADP substantia/NOUN eius/PRON quod/PRON substantiae/NOUN potest/VERB inesse/VERB ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ cum/ADP hac/PRON forma/NOUN quae/PRON non/ADV implet/VERB totam/PRON materiae/NOUN potentiam/NOUN ,/PUNCT adiungitur/VERB privatio/NOUN formae/NOUN :/PUNCT quae/PRON quidem/ADV adiungi/VERB non/ADV potest/VERB substantiae/NOUN cuius/PRON forma/NOUN implet/VERB totam/PRON materiae/NOUN potentiam/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ illi/PRON quae/PRON est/AUX forma/NOUN per/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ multo/ADV minus/NOUN illi/NOUN cuius/PRON essentia/NOUN est/AUX ipsum/PRON suum/ADJ esse/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ manifestum/ADJ sit/AUX quod/SCONJ motus/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB ubi/SCONJ non/ADV est/VERB potentia/NOUN ad/ADP aliud/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ motus/NOUN est/AUX actus/NOUN existentis/VERB in/ADP potentia/NOUN ;/PUNCT itemque/ADV manifestum/ADJ sit/AUX quod/SCONJ malum/NOUN est/AUX ipsa/PRON privatio/NOUN boni/NOUN :/PUNCT planum/ADJ est/AUX quod/SCONJ in/ADP hoc/PRON ultimo/ADJ substantiarum/NOUN ordine/NOUN est/AUX bonum/NOUN mutabile/ADJ et/CCONJ permixtionem/NOUN mali/NOUN oppositi/VERB habens/VERB ;/PUNCT quod/PRON in/ADP superioribus/ADJ substantiarum/NOUN ordinibus/NOUN accidere/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT possidet/VERB igitur/ADV haec/PRON substantia/NOUN ultimo/ADJ modo/NOUN dicta/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ultimum/ADJ gradum/NOUN in/ADP esse/NOUN ,/PUNCT ita/ADV ultimum/ADJ gradum/NOUN in/ADP bonitate/NOUN ./PUNCT inter/ADP partes/NOUN etiam/ADV huius/PRON substantiae/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositae/VERB ,/PUNCT bonitatis/NOUN ordo/NOUN invenitur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV materia/NOUN sit/AUX ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN secundum/ADP se/PRON considerata/VERB ,/PUNCT forma/NOUN vero/ADV sit/AUX actus/NOUN eius/PRON ;/PUNCT substantia/NOUN vero/ADV composita/VERB sit/AUX actu/NOUN existens/VERB per/ADP formam/NOUN :/PUNCT forma/NOUN quidem/ADV erit/AUX secundum/ADP se/PRON bona/ADJ ,/PUNCT substantia/NOUN vero/NOUN composita/VERB prout/SCONJ actu/NOUN habet/VERB formam/NOUN ;/PUNCT materia/NOUN vero/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ licet/SCONJ unumquodque/PRON sit/AUX bonum/ADJ inquantum/SCONJ est/AUX ens/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV oportet/VERB quod/SCONJ materia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX ens/NOUN solum/ADV in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT sit/AUX bona/ADJ solum/ADV in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT ens/NOUN enim/ADV absolute/ADV dicitur/VERB ,/PUNCT bonum/NOUN autem/CCONJ etiam/ADV in/ADP ordine/NOUN consistit/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV solum/ADV aliquid/PRON bonum/ADJ dicitur/VERB quia/SCONJ est/AUX finis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ quia/SCONJ est/AUX obtinens/VERB finem/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT etiam/ADV si/SCONJ nondum/ADV ad/ADP finem/NOUN pervenerit/VERB ,/PUNCT dummodo/SCONJ sit/AUX ordinatum/VERB in/ADP finem/NOUN ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON ipso/PRON dicitur/VERB bonum/ADJ ./PUNCT materia/NOUN ergo/ADV non/ADV potest/VERB simpliciter/ADV dici/VERB ens/NOUN ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX potentia/NOUN ens/NOUN ,/PUNCT in/ADP quo/PRON importatur/VERB ordo/NOUN ad/ADP esse/VERB :/PUNCT potest/VERB autem/CCONJ ex/ADP hoc/PRON simpliciter/ADV dici/VERB bona/ADJ ,/PUNCT propter/ADP ordinem/NOUN ipsum/PRON ./PUNCT in/ADP quo/PRON apparet/VERB quod/SCONJ bonum/NOUN quodammodo/ADV amplioris/ADJ est/AUX ambitus/NOUN quam/SCONJ ens/NOUN :/PUNCT propter/ADP quod/SCONJ dionysius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT iv/NUM cap./X de/ADP div./X nom./X ,/PUNCT quod/SCONJ bonum/NOUN se/PRON extendit/VERB ad/ADP existentia/VERB et/CCONJ non/ADV existentia/VERB ./PUNCT nam/ADV et/CCONJ ipsa/PRON non/ADV existentia/VERB ,/PUNCT scilicet/PART materia/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ intelligitur/AUX privationi/NOUN subiecta/VERB ,/PUNCT appetit/VERB bonum/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART esse/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON patet/VERB quod/SCONJ etiam/ADV sit/AUX bona/ADJ :/PUNCT nihil/PRON enim/ADV appetit/VERB bonum/NOUN nisi/SCONJ bonum/NOUN ./PUNCT est/AUX et/CCONJ alio/PRON modo/NOUN creaturae/NOUN bonitas/NOUN a/ADP bonitate/NOUN divina/ADJ deficiens/VERB ./PUNCT nam/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT deus/PROPN in/ADP ipso/PRON suo/ADJ esse/NOUN summam/ADJ perfectionem/NOUN obtinet/VERB bonitatis/NOUN ./PUNCT res/NOUN autem/CCONJ creata/VERB suam/ADJ perfectionem/NOUN non/ADV possidet/VERB in/ADP uno/NUM ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP multis/ADJ :/PUNCT quod/PRON enim/ADV est/AUX in/ADP supremo/ADJ unitum/VERB ,/PUNCT multiplex/ADJ in/ADP infimis/ADJ invenitur/VERB ./PUNCT unde/ADV deus/PROPN secundum/ADP idem/PRON dicitur/VERB esse/AUX virtuosus/ADJ ,/PUNCT sapiens/ADJ et/CCONJ operans/VERB ,/PUNCT creatura/NOUN vero/NOUN secundum/ADP diversa/NOUN :/PUNCT tanto/ADV que/CCONJ perfecta/ADJ bonitas/NOUN alicuius/PRON creaturae/NOUN maiorem/ADJ multiplicitatem/NOUN requirit/VERB ,/PUNCT quanto/ADV magis/ADV a/ADP prima/ADJ bonitate/NOUN distans/VERB invenitur/AUX ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV perfectam/ADJ bonitatem/NOUN non/ADV potest/VERB attingere/VERB ,/PUNCT imperfectam/ADJ retinebit/VERB in/ADP paucis/ADJ ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT licet/SCONJ primum/ADJ et/CCONJ summum/ADJ bonum/NOUN sit/AUX omnino/ADV simplex/ADJ ;/PUNCT substantiae/NOUN que/CCONJ ei/PRON in/ADP bonitate/NOUN propinquae/ADJ ,/PUNCT sint/AUX pariter/ADV et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP simplicitatem/NOUN vicinae/ADJ :/PUNCT infimae/ADJ tamen/ADV substantiae/NOUN inveniuntur/VERB simpliciores/ADJ quibusdam/PRON superioribus/ADJ eis/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ elementa/NOUN animalibus/NOUN et/CCONJ hominibus/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV possunt/VERB pertingere/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN cognitionis/NOUN et/CCONJ intellectus/NOUN ,/PUNCT quam/PRON consequuntur/VERB animalia/NOUN et/CCONJ homines/NOUN ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX ergo/ADV ex/ADP dictis/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT licet/SCONJ deus/PROPN secundum/ADP suum/ADJ simplex/ADJ esse/NOUN perfectam/ADJ et/CCONJ totam/PRON suam/ADJ bonitatem/NOUN habeat/VERB ,/PUNCT creaturae/NOUN tamen/ADV ad/ADP perfectionem/NOUN suae/ADJ bonitatis/NOUN non/ADV pertingunt/VERB per/ADP solum/ADJ suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP plura/ADJ ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT licet/SCONJ quaelibet/PRON earum/PRON sit/AUX bona/ADJ inquantum/SCONJ est/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV potest/VERB simpliciter/ADV bona/ADJ dici/VERB si/SCONJ aliis/PRON careat/VERB quae/PRON ad/ADP ipsius/PRON bonitatem/NOUN requiruntur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ homo/NOUN qui/PRON ,/PUNCT virtute/NOUN spoliatus/VERB ,/PUNCT vitiis/NOUN est/AUX subiectus/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB quidem/ADV bonus/ADJ secundum/ADP quid/PRON ,/PUNCT scilicet/PART inquantum/SCONJ est/AUX ens/NOUN et/CCONJ inquantum/SCONJ est/AUX homo/NOUN ,/PUNCT non/PART tamen/PART bonus/NOUN simpliciter/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART malus/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV cuilibet/PRON creaturarum/NOUN idem/PRON est/AUX esse/VERB et/CCONJ bonum/ADJ esse/AUX simpliciter/ADV :/PUNCT licet/SCONJ quaelibet/PRON earum/PRON bona/ADJ sit/AUX inquantum/SCONJ est/VERB ./PUNCT deo/PROPN vero/ADV simpliciter/ADV idem/PRON est/AUX esse/VERB et/CCONJ esse/AUX bonum/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ res/NOUN quaelibet/PRON tendit/VERB in/ADP divinae/ADJ bonitatis/NOUN similitudinem/NOUN sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ;/PUNCT divinae/NOUN autem/CCONJ bonitati/NOUN assimilatur/VERB aliquid/PRON quantum/ADV ad/ADP omnia/PRON quae/PRON ad/ADP propriam/ADJ pertinent/VERB bonitatem/NOUN ;/PUNCT bonitas/NOUN autem/CCONJ rei/NOUN non/ADV solum/ADV in/ADP esse/NOUN suo/ADJ consistit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP omnibus/PRON aliis/PRON quae/PRON ad/ADP suam/ADJ perfectionem/NOUN requiruntur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX :/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ res/NOUN ordinantur/VERB in/ADP deum/PROPN sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN non/ADV solum/ADV secundum/ADP esse/NOUN substantiale/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP ea/PRON quae/PRON ei/PRON accidunt/VERB pertinentia/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP propriam/ADJ operationem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON etiam/ADV pertinet/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN rei/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ res/NOUN intendunt/VERB naturaliter/ADV assimilari/VERB deo/PROPN in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX causa/NOUN ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ res/NOUN intendunt/VERB divinam/ADJ similitudinem/NOUN etiam/ADV in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sunt/AUX causae/NOUN aliorum/PRON ./PUNCT tendit/VERB enim/ADV in/ADP divinam/ADJ similitudinem/NOUN res/NOUN creata/VERB per/ADP suam/ADJ operationem/NOUN ./PUNCT per/ADP suam/ADJ autem/CCONJ operationem/NOUN una/NUM res/NOUN fit/VERB causa/NOUN alterius/PRON ./PUNCT ergo/ADV in/ADP hoc/PRON etiam/ADV res/NOUN intendunt/VERB divinam/ADJ similitudinem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sint/AUX aliis/PRON causae/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT res/NOUN tendunt/VERB in/ADP divinam/ADJ similitudinem/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX bonus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT ex/ADP bonitate/NOUN autem/CCONJ dei/PROPN est/VERB quod/SCONJ aliis/PRON esse/NOUN largitur/VERB :/PUNCT unumquodque/PRON enim/ADV agit/VERB inquantum/SCONJ est/AUX actu/NOUN perfectum/ADJ ./PUNCT desiderant/VERB igitur/ADV generaliter/ADV res/NOUN in/ADP hoc/PRON deo/PROPN assimilari/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sint/AUX aliorum/PRON causae/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ordo/NOUN ad/ADP bonum/NOUN boni/NOUN rationem/NOUN habet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB est/AUX manifestum/ADJ ./PUNCT unumquodque/PRON autem/CCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX causa/NOUN alterius/PRON ,/PUNCT ordinatur/VERB ad/ADP bonum/NOUN :/PUNCT bonum/NOUN enim/ADV solum/ADV causatur/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ per/ADP accidens/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT esse/AUX igitur/ADV aliorum/PRON causa/NOUN est/AUX bonum/NOUN ./PUNCT secundum/ADP autem/CCONJ quodlibet/PRON bonum/NOUN ad/ADP quod/PRON aliquid/PRON tendit/VERB ,/PUNCT intendit/VERB divinam/ADJ similitudinem/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ quodlibet/PRON bonum/NOUN creatum/VERB sit/VERB ex/ADP participatione/NOUN divinae/ADJ bonitatis/NOUN ./PUNCT intendunt/VERB igitur/ADV res/NOUN divinam/ADJ similitudinem/NOUN in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sunt/AUX aliorum/PRON causae/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT eiusdem/PRON rationis/NOUN est/AUX quod/SCONJ effectus/NOUN tendat/VERB in/ADP similitudinem/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ agens/NOUN assimilet/VERB sibi/PRON effectum/NOUN :/PUNCT tendit/VERB enim/ADV effectus/NOUN in/ADP finem/NOUN in/ADP quem/PRON dirigitur/VERB ab/ADP agente/NOUN ./PUNCT agens/NOUN autem/CCONJ intendit/VERB sibi/PRON assimilare/VERB patiens/ADJ non/ADV solum/ADV quantum/ADV ad/ADP esse/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quantum/ADV ad/ADP causalitatem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ enim/PART ab/ADP agente/NOUN conferuntur/VERB effectui/NOUN naturali/ADJ principia/NOUN per/ADP quae/PRON subsistat/VERB ,/PUNCT ita/PART principia/NOUN per/ADP quae/PRON aliorum/PRON sit/AUX causa/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV animal/NOUN ,/PUNCT dum/SCONJ generatur/VERB ,/PUNCT accipit/VERB a/ADP generante/VERB virtutem/NOUN nutritivam/ADJ ,/PUNCT ita/PART etiam/ADV virtutem/NOUN generativam/ADJ ./PUNCT effectus/NOUN igitur/ADV tendit/VERB in/ADP similitudinem/NOUN agentis/NOUN non/ADV solum/ADV quantum/ADV ad/ADP speciem/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sit/AUX aliorum/PRON causa/NOUN ./PUNCT sic/ADV autem/CCONJ tendunt/VERB res/NOUN in/ADP similitudinem/NOUN dei/PROPN sicut/SCONJ effectus/NOUN in/ADP similitudinem/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT intendunt/VERB igitur/ADV res/NOUN naturaliter/ADV assimilari/VERB deo/PROPN in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sunt/AUX causae/NOUN aliorum/PRON ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT tunc/ADV maxime/ADV perfectum/ADJ est/AUX unumquodque/PRON quando/SCONJ potest/VERB alterum/PRON sibi/PRON simile/NOUN facere/VERB :/PUNCT illud/PRON enim/ADV perfecte/ADV lucet/VERB quod/PRON alia/PRON illuminare/VERB potest/VERB ./PUNCT unumquodque/PRON autem/CCONJ tendens/VERB in/ADP suam/ADJ perfectionem/NOUN ,/PUNCT tendit/VERB in/ADP divinam/ADJ similitudinem/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON igitur/ADV unumquodque/PRON tendit/VERB in/ADP divinam/ADJ similitudinem/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ intendit/VERB aliorum/PRON causa/NOUN esse/AUX ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV causa/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT superior/ADJ est/AUX causato/VERB ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ tendere/VERB in/ADP divinam/ADJ similitudinem/NOUN per/ADP hunc/PRON modum/NOUN ut/SCONJ sit/AUX aliorum/PRON causa/NOUN ,/PUNCT est/AUX superiorum/ADJ in/ADP entibus/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT prius/ADV est/AUX unumquodque/PRON in/ADP se/PRON perfectum/ADJ quam/SCONJ possit/VERB alterum/PRON causare/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ iam/ADV dictum/VERB est/AUX ./PUNCT haec/PRON igitur/ADV perfectio/NOUN ultimo/ADV accidit/VERB rei/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ aliorum/PRON causa/NOUN existat/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV per/ADP multa/ADJ tendat/VERB res/NOUN creata/VERB in/ADP divinam/ADJ similitudinem/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON ultimum/ADJ ei/PRON restat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ divinam/ADJ similitudinem/NOUN quaerat/VERB per/ADP hoc/PRON quod/X sit/AUX aliorum/PRON causa/NOUN ./PUNCT unde/ADV dionysius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT iii/NUM cap./X caelestis/ADJ hierarchiae/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ omnium/PRON divinius/ADJ est/AUX dei/PROPN cooperatorem/NOUN fieri/VERB :/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT i/NUM corinth./X 3-9/NUM :/PUNCT dei/PROPN adiutores/NOUN sumus/AUX ./PUNCT quomodo/ADV diversimode/ADV res/NOUN ordinantur/VERB in/ADP suos/ADJ fines/NOUN ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB autem/CCONJ manifestum/ADJ esse/AUX potest/VERB quod/SCONJ ultimum/ADJ per/ADP quod/PRON res/NOUN unaquaeque/PRON ordinatur/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT est/AUX eius/PRON operatio/NOUN :/PUNCT diversimode/NOUN tamen/PART ,/PUNCT secundum/ADP diversitatem/NOUN operationis/NOUN ./PUNCT nam/ADV quaedam/PRON operatio/NOUN est/AUX rei/NOUN ut/SCONJ aliud/PRON moventis/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ calefacere/VERB et/CCONJ secare/VERB ./PUNCT quaedam/PRON vero/ADV est/AUX operatio/NOUN rei/NOUN ut/SCONJ ab/ADP alio/PRON motae/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ calefieri/VERB et/CCONJ secari/VERB ./PUNCT quaedam/PRON vero/ADV operatio/NOUN est/AUX perfectio/NOUN operantis/VERB actu/NOUN existentis/VERB in/ADP aliud/PRON transmutandum/VERB non/ADV tendens/VERB :/PUNCT quorum/PRON primo/ADV differunt/VERB a/ADP passione/NOUN et/CCONJ motu/NOUN ;/PUNCT secundo/NOUN vero/NOUN ,/PUNCT ab/ADP actione/NOUN transmutativa/ADJ exterioris/ADJ materiae/NOUN ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ operatio/NOUN est/VERB sicut/SCONJ intelligere/VERB ,/PUNCT sentire/VERB et/CCONJ velle/VERB ./PUNCT unde/ADV manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON moventur/VERB vel/CCONJ operantur/VERB tantum/ADV ,/PUNCT sine/ADP hoc/PRON quod/SCONJ moveant/VERB vel/SCONJ faciant/VERB ,/PUNCT tendunt/VERB in/ADP divinam/ADJ similitudinem/NOUN quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sint/AUX in/ADP seipsis/PRON perfecta/ADJ ;/PUNCT quae/PRON vero/ADV faciunt/VERB et/CCONJ movent/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT tendunt/VERB in/ADP divinam/ADJ similitudinem/NOUN in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sint/AUX aliorum/PRON causae/NOUN ;/PUNCT quae/PRON vero/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ moventur/VERB movent/VERB ,/PUNCT intendunt/VERB divinam/ADJ similitudinem/NOUN quantum/ADV ad/ADP utrumque/PRON ./PUNCT corpora/NOUN autem/CCONJ inferiora/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ moventur/VERB motibus/NOUN naturalibus/ADJ ,/PUNCT considerantur/AUX ut/SCONJ mota/VERB tantum/ADV ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ ut/SCONJ moventia/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN :/PUNCT accidit/VERB enim/ADV lapidi/NOUN quod/SCONJ ,/PUNCT descendens/VERB ,/PUNCT aliquod/PRON obvians/VERB impellat/VERB ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV est/VERB in/ADP alteratione/NOUN et/CCONJ aliis/PRON motibus/NOUN ./PUNCT unde/ADV finis/NOUN motus/NOUN eorum/PRON est/VERB ut/SCONJ consequantur/VERB divinam/ADJ similitudinem/NOUN quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sint/AUX in/ADP seipsis/PRON perfecta/ADJ ,/PUNCT utpote/ADV habentia/VERB propriam/ADJ formam/NOUN et/CCONJ proprium/ADJ ubi/ADV ./PUNCT corpora/NOUN vero/ADV caelestia/ADJ movent/VERB mota/VERB ./PUNCT unde/ADV finis/NOUN motus/NOUN eorum/PRON est/VERB consequi/VERB divinam/ADJ similitudinem/NOUN quantum/ADV ad/ADP utrumque/PRON ./PUNCT quantum/ADV quidem/ADV ad/ADP propriam/ADJ perfectionem/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ corpus/NOUN caeleste/ADJ sit/VERB in/ADP aliquo/PRON ubi/ADV in/ADP actu/NOUN in/ADP quo/PRON prius/ADV erat/VERB in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ propter/ADP hoc/PRON minus/ADV suam/ADJ perfectionem/NOUN consequitur/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ ad/ADP ubi/ADV in/ADP quo/PRON prius/ADV erat/VERB actu/NOUN ,/PUNCT remaneat/VERB in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT similiter/ADV enim/ADV et/CCONJ materia/NOUN prima/ADJ in/ADP suam/ADJ perfectionem/NOUN tendit/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ acquirit/VERB in/ADP actu/NOUN formam/NOUN quam/PRON prius/ADV habebat/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ et/CCONJ aliam/PRON habere/VERB desinat/VERB quam/PRON prius/ADV actu/NOUN habebat/VERB :/PUNCT sic/ADV enim/ADV successive/ADV materia/NOUN omnes/PRON formas/NOUN suscipit/VERB ad/ADP quas/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ tota/PRON eius/PRON potentia/NOUN reducatur/VERB in/ADP actum/NOUN successive/ADV ,/PUNCT quod/PRON simul/ADV fieri/VERB non/ADV poterat/VERB ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ corpus/NOUN caeleste/ADJ sit/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP ubi/ADV sicut/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT perfectionem/NOUN suam/ADJ consequitur/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ eius/PRON potentia/NOUN tota/PRON ad/ADP ubi/ADV reducitur/VERB in/ADP actum/NOUN successive/ADV ,/PUNCT quod/PRON simul/ADV non/ADV poterat/VERB fieri/VERB ./PUNCT inquantum/SCONJ vero/ADV movendo/VERB movent/VERB ,/PUNCT est/VERB finis/NOUN motus/NOUN eorum/PRON consequi/VERB divinam/ADJ similitudinem/NOUN in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sint/AUX causae/NOUN aliorum/PRON ./PUNCT sunt/AUX autem/CCONJ aliorum/PRON causae/NOUN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ causant/VERB generationem/NOUN et/CCONJ corruptionem/NOUN et/CCONJ alios/PRON motus/NOUN in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ ./PUNCT motus/NOUN igitur/ADV corporum/NOUN caelestium/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ movent/VERB ,/PUNCT ordinantur/VERB ad/ADP generationem/NOUN et/CCONJ corruptionem/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ inconveniens/ADJ quod/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ moveant/VERB ad/ADP generationem/NOUN horum/PRON inferiorum/ADJ ,/PUNCT quamvis/SCONJ haec/PRON inferiora/ADJ corpora/NOUN sint/AUX caelestibus/ADJ corporibus/NOUN indigniora/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ tamen/ADV finem/NOUN oporteat/VERB esse/AUX potiorem/ADJ eo/PRON quod/PRON est/VERB ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT generans/VERB enim/ADV agit/VERB ad/ADP formam/NOUN generati/VERB :/PUNCT cum/SCONJ tamen/ADV generatum/VERB non/ADV sit/AUX dignius/ADJ generante/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP agentibus/NOUN univocis/ADJ sit/AUX eiusdem/PRON speciei/NOUN cum/ADP ipso/PRON ./PUNCT intendit/VERB enim/ADV generans/VERB formam/NOUN generati/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX generationis/NOUN finis/NOUN ,/PUNCT non/ADV quasi/ADV ultimum/ADJ finem/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ similitudinem/NOUN esse/NOUN divini/NOUN in/ADP perpetuatione/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP diffusione/NOUN bonitatis/NOUN suae/ADJ ,/PUNCT per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ aliis/PRON formam/NOUN speciei/NOUN suae/ADJ tradit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ aliorum/PRON sit/AUX causa/NOUN ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ ,/PUNCT licet/SCONJ sint/AUX digniora/ADJ inferioribus/ADJ corporibus/NOUN ,/PUNCT tamen/ADV intendunt/VERB generationem/NOUN eorum/PRON ,/PUNCT et/CCONJ formas/NOUN generatorum/VERB in/ADP actum/NOUN educere/VERB per/ADP suos/ADJ motus/NOUN ,/PUNCT non/ADV quasi/ADV ultimum/ADJ finem/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ per/ADP hoc/PRON ad/ADP divinam/ADJ similitudinem/NOUN intendentes/VERB quasi/ADV ad/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ causae/NOUN aliorum/PRON existant/VERB ./PUNCT considerandum/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ unumquodque/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ participat/VERB similitudinem/NOUN divinae/ADJ bonitatis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX obiectum/NOUN voluntatis/NOUN eius/PRON ,/PUNCT intantum/ADV participat/VERB de/ADP similitudine/NOUN divinae/ADJ voluntatis/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON res/NOUN producuntur/VERB in/ADP esse/NOUN et/CCONJ conservantur/VERB ./PUNCT superiora/ADJ autem/CCONJ divinae/ADJ bonitatis/NOUN similitudinem/NOUN participant/VERB simplicius/ADV et/CCONJ universalius/ADV :/PUNCT inferiora/NOUN vero/NOUN particularius/NOUN et/CCONJ magis/ADV divisim/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ inter/ADP corpora/NOUN caelestia/ADJ et/CCONJ inferiora/ADJ non/ADV attenditur/VERB similitudo/NOUN secundum/ADP aequiparantiam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP his/PRON quae/PRON sunt/AUX unius/NUM speciei/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ universalis/ADJ agentis/NOUN ad/ADP particularem/ADJ effectum/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ igitur/ADV agentis/NOUN particularis/ADJ in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ intentio/NOUN contrahitur/VERB ad/ADP bonum/NOUN huius/PRON speciei/NOUN vel/CCONJ illius/PRON ,/PUNCT ita/ADV intentio/NOUN corporis/NOUN caelestis/ADJ fertur/VERB ad/ADP bonum/ADJ commune/ADJ substantiae/NOUN corporalis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON per/ADP generationem/NOUN conservatur/VERB et/CCONJ multiplicatur/VERB et/CCONJ augetur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ vero/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT quaelibet/PRON res/NOUN mota/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ movetur/VERB ,/PUNCT tendat/VERB in/ADP divinam/ADJ similitudinem/NOUN ut/SCONJ sit/AUX in/ADP se/PRON perfecta/ADJ ;/PUNCT perfectum/ADJ autem/CCONJ sit/AUX unumquodque/PRON inquantum/SCONJ fit/VERB actu/NOUN :/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ intentio/NOUN cuiuslibet/PRON in/ADP potentia/NOUN existentis/VERB sit/VERB ut/SCONJ per/ADP motum/NOUN tendat/VERB in/ADP actum/NOUN ./PUNCT quanto/ADV igitur/ADV aliquis/PRON actus/NOUN est/AUX posterior/ADJ et/CCONJ magis/ADV perfectus/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV principalius/ADV in/ADP ipsum/PRON appetitus/NOUN materiae/NOUN fertur/VERB ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ in/ADP ultimum/ADJ et/CCONJ perfectissimum/ADJ actum/NOUN quem/PRON materia/NOUN consequi/VERB potest/VERB ,/PUNCT tendat/VERB appetitus/NOUN materiae/NOUN quo/PRON appetit/VERB formam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN generationis/NOUN ./PUNCT in/ADP actibus/NOUN autem/CCONJ formarum/NOUN gradus/NOUN quidam/PRON inveniuntur/VERB ./PUNCT nam/ADV materia/NOUN prima/ADJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN primo/ADV ad/ADP formam/NOUN elementi/NOUN ./PUNCT sub/ADP forma/NOUN vero/ADV elementi/NOUN existens/VERB est/AUX in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN mixti/VERB :/PUNCT propter/ADP quod/SCONJ elementa/NOUN sunt/AUX materia/NOUN mixti/VERB ./PUNCT sub/ADP forma/NOUN autem/CCONJ mixti/VERB considerata/VERB ,/PUNCT est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP animam/NOUN vegetabilem/ADJ :/PUNCT nam/ADV talis/PRON corporis/NOUN anima/NOUN actus/NOUN est/AUX ./PUNCT itemque/SCONJ anima/NOUN vegetabilis/ADJ est/VERB potentia/NOUN ad/ADP sensitivam/ADJ ;/PUNCT sensitiva/NOUN vero/NOUN ad/ADP intellectivam/NOUN ./PUNCT quod/PRON processus/NOUN generationis/NOUN ostendit/VERB :/PUNCT primo/ADV enim/ADV in/ADP generatione/NOUN est/VERB fetus/NOUN vivens/VERB vita/NOUN plantae/NOUN ,/PUNCT postmodum/PART vero/NOUN vita/NOUN animalis/ADJ ,/PUNCT demum/PART vero/NOUN vita/NOUN hominis/NOUN ./PUNCT post/ADP hanc/PRON autem/CCONJ formam/NOUN non/ADV invenitur/VERB in/ADP generabilibus/ADJ et/CCONJ corruptibilibus/ADJ posterior/ADJ forma/NOUN et/CCONJ dignior/ADJ ./PUNCT ultimus/ADJ igitur/ADV finis/NOUN generationis/NOUN totius/PRON est/AUX anima/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP hanc/PRON tendit/VERB materia/NOUN sicut/SCONJ in/ADP ultimam/ADJ formam/NOUN ./PUNCT sunt/VERB ergo/ADV elementa/NOUN propter/ADP corpora/NOUN mixta/VERB ;/PUNCT haec/NOUN vero/NOUN propter/ADP viventia/VERB ;/PUNCT in/ADP quibus/PRON plantae/NOUN sunt/VERB propter/ADP animalia/NOUN ;/PUNCT animalia/NOUN vero/NOUN propter/ADP hominem/NOUN ./PUNCT homo/NOUN igitur/ADV est/AUX finis/NOUN totius/PRON generationis/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV per/ADP eadem/PRON res/NOUN generatur/VERB et/CCONJ conservatur/VERB in/ADP esse/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP ordinem/NOUN praemissum/VERB in/ADP generationibus/NOUN rerum/NOUN est/VERB etiam/ADV ordo/NOUN in/ADP conservationibus/NOUN earundem/PRON ./PUNCT unde/ADV videmus/VERB quod/SCONJ corpora/NOUN mixta/VERB sustentantur/VERB per/ADP elementorum/NOUN congruas/ADJ qualitates/NOUN :/PUNCT plantae/NOUN vero/ADV ex/ADP mixtis/VERB corporibus/NOUN nutriuntur/VERB ;/PUNCT animalia/NOUN ex/ADP plantis/NOUN nutrimentum/NOUN habent/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quaedam/NOUN etiam/ADV perfectiora/ADJ et/CCONJ virtuosiora/ADJ ex/ADP quibusdam/NOUN imperfectioribus/ADJ et/CCONJ infirmioribus/ADJ ./PUNCT homo/NOUN vero/ADV utitur/VERB omnium/PRON rerum/NOUN generibus/NOUN ad/ADP sui/PRON utilitatem/NOUN ./PUNCT quibusdam/NOUN quidem/PART ad/ADP esum/NOUN ,/PUNCT quibusdam/NOUN vero/NOUN ad/ADP vestitum/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ a/ADP natura/NOUN nudus/ADJ est/AUX institutus/AUX ,/PUNCT utpote/ADV potens/VERB ex/ADP aliis/PRON sibi/PRON vestitum/NOUN praeparare/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV nullum/PRON sibi/PRON congruum/ADJ nutrimentum/NOUN natura/NOUN praeparavit/VERB nisi/SCONJ lac/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP diversis/ADJ rebus/NOUN sibi/PRON cibum/NOUN conquireret/VERB ./PUNCT quibusdam/NOUN vero/NOUN ad/ADP vehiculum/NOUN :/PUNCT nam/ADV in/ADP motus/NOUN celeritate/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP fortitudine/NOUN ad/ADP sustinendos/VERB labores/NOUN ,/PUNCT multis/ADJ animalibus/NOUN infirmior/ADJ invenitur/VERB ,/PUNCT quasi/ADV aliis/PRON animalibus/NOUN ad/ADP auxilium/NOUN sibi/PRON praeparatis/VERB ./PUNCT et/CCONJ super/ADP hoc/PRON omnibus/PRON sensibilibus/ADJ utitur/VERB ad/ADP intellectualis/ADJ cognitionis/NOUN perfectionem/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ de/ADP homine/NOUN in/ADP psalmo/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT ad/ADP deum/PROPN directo/VERB sermone/NOUN :/PUNCT omnia/PRON subiecisti/VERB sub/ADP pedibus/NOUN eius/PRON ./PUNCT et/CCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP i/NUM politicorum/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ homo/NOUN habet/VERB naturale/ADJ dominium/NOUN super/ADP omnia/PRON animalia/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV motio/NOUN ipsius/PRON caeli/NOUN ordinatur/VERB ad/ADP generationem/NOUN ;/PUNCT generatio/NOUN autem/CCONJ tota/PRON ordinatur/VERB ad/ADP hominem/NOUN sicut/SCONJ in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN huius/PRON generis/NOUN :/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ finis/NOUN motionis/NOUN caeli/NOUN ordinatur/VERB ad/ADP hominem/NOUN sicut/SCONJ in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN in/ADP genere/NOUN generabilium/ADJ et/CCONJ mobilium/ADJ ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ deuteron./X 4-19/NUM ,/PUNCT dicitur/VERB quod/SCONJ deus/PROPN corpora/NOUN caelestia/ADJ fecit/VERB in/ADP ministerium/NOUN cunctis/PRON gentibus/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ motus/NOUN caeli/NOUN est/VERB a/ADP principio/NOUN intellectivo/ADJ ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB etiam/ADV ostendi/VERB potest/VERB primum/ADJ motivum/NOUN motus/NOUN caeli/NOUN esse/AUX aliquid/PRON intellectivum/ADJ ./PUNCT nihil/PRON enim/ADV secundum/ADP propriam/ADJ speciem/NOUN agens/VERB intendit/VERB formam/NOUN altiorem/ADJ sua/ADJ forma/NOUN ;/PUNCT intendit/VERB enim/ADV omne/PRON agens/NOUN sibi/PRON simile/ADJ ./PUNCT corpus/NOUN autem/CCONJ caeleste/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ agit/VERB per/ADP motum/NOUN suum/ADJ ,/PUNCT intendit/VERB ultimam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX intellectus/NOUN humanus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON quidem/ADV est/AUX altior/ADJ omni/PRON corporali/ADJ forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT corpus/NOUN igitur/ADV caeli/NOUN non/ADV agit/VERB ad/ADP generationem/NOUN secundum/ADP propriam/ADJ speciem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ agens/NOUN principale/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP speciem/NOUN alicuius/PRON superioris/ADJ agentis/NOUN intellectualis/ADJ ,/PUNCT ad/ADP quod/PRON se/PRON habet/VERB corpus/NOUN caeleste/ADJ sicut/SCONJ instrumentum/NOUN ad/ADP agens/NOUN principale/ADJ ./PUNCT agit/VERB autem/CCONJ caelum/NOUN ad/ADP generationem/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ movetur/VERB ./PUNCT movetur/VERB igitur/ADV corpus/NOUN caeleste/ADJ ab/ADP aliqua/PRON intellectuali/ADJ substantia/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omne/PRON quod/PRON movetur/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX ab/ADP alio/PRON moveri/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ superius/ADV probatum/VERB est/AUX ./PUNCT corpus/NOUN igitur/ADV caeli/NOUN ab/ADP alio/PRON movetur/VERB ./PUNCT aut/CCONJ ergo/ADV illud/PRON aliud/PRON est/AUX omnino/ADV separatum/VERB ab/ADP eo/PRON :/PUNCT aut/CCONJ est/AUX ei/PRON unitum/VERB ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ compositum/NOUN ex/ADP caelo/NOUN et/CCONJ movente/VERB dicatur/VERB movere/VERB seipsum/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ una/NUM pars/NOUN eius/PRON est/AUX movens/VERB et/CCONJ alia/NOUN mota/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ sic/ADV est/VERB ;/PUNCT omne/PRON autem/CCONJ movens/VERB seipsum/PRON est/AUX vivum/ADJ et/CCONJ animatum/VERB :/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ caelum/NOUN sit/AUX animatum/VERB ./PUNCT non/PART autem/CCONJ alia/PRON anima/NOUN quam/SCONJ intellectuali/NOUN :/PUNCT non/PART enim/PART nutritiva/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ in/ADP eo/PRON non/ADV sit/VERB generatio/NOUN et/CCONJ corruptio/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ sensitiva/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV habeat/VERB organorum/NOUN diversitatem/NOUN ./PUNCT sequitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ moveatur/VERB ab/ADP anima/NOUN intellectiva/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ movetur/VERB a/ADP motore/NOUN extrinseco/ADJ ,/PUNCT aut/CCONJ illud/PRON erit/AUX corporeum/ADJ ,/PUNCT aut/CCONJ incorporeum/ADJ ./PUNCT et/CCONJ si/SCONJ quidem/ADV corporeum/NOUN ,/PUNCT non/ADV movet/VERB nisi/SCONJ motum/VERB :/PUNCT nullum/PRON enim/ADV corpus/NOUN movet/VERB nisi/SCONJ motum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP superioribus/NOUN patet/VERB ./PUNCT oportebit/VERB ergo/ADV et/CCONJ illud/PRON ab/ADP alio/PRON moveri/VERB ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ non/ADV sit/VERB procedere/VERB in/ADP infinitum/ADJ in/ADP corporibus/NOUN ,/PUNCT oportebit/VERB devenire/VERB ad/ADP primum/ADJ movens/VERB incorporeum/ADJ ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ est/AUX penitus/ADV a/ADP corpore/NOUN separatum/VERB ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX intellectuale/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ./PUNCT motus/NOUN igitur/ADV caeli/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX primum/ADJ corporeum/ADJ ,/PUNCT est/VERB ab/ADP intellectuali/ADJ substantia/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT corpora/NOUN gravia/ADJ et/CCONJ levia/ADJ moventur/VERB a/ADP generante/VERB et/CCONJ removente/VERB prohibens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ probatur/VERB in/ADP viii/NUM physicorum/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV potest/VERB esse/VERB quod/SCONJ forma/NOUN in/ADP eis/PRON sit/AUX movens/VERB et/CCONJ materia/NOUN mota/VERB ,/PUNCT nihil/PRON enim/ADV movetur/VERB nisi/SCONJ corpus/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ elementorum/NOUN corpora/NOUN sunt/AUX simplicia/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV est/VERB in/ADP eis/PRON compositio/NOUN nisi/SCONJ materiae/NOUN et/CCONJ formae/NOUN ,/PUNCT ita/ADV et/CCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ sunt/AUX simplicia/ADJ ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV moventur/VERB sicut/SCONJ gravia/NOUN et/CCONJ levia/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ moveantur/VERB a/ADP generante/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT et/CCONJ a/ADP removente/VERB prohibens/VERB per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX impossibile/ADJ :/PUNCT nam/ADV illa/PRON corpora/NOUN ingenerabilia/NOUN sunt/AUX ,/PUNCT utpote/ADV non/ADV habentia/VERB contrarietatem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ motus/NOUN eorum/PRON impediri/VERB non/ADV possunt/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ moveantur/VERB illa/PRON corpora/NOUN a/ADP moventibus/VERB per/ADP apprehensionem/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ sensitivam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ergo/PART intellectivam/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT si/SCONJ principium/NOUN motus/NOUN caeli/NOUN est/AUX sola/ADJ natura/NOUN ,/PUNCT absque/ADP apprehensione/NOUN aliqua/PRON ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ principium/NOUN motus/NOUN caeli/NOUN sit/AUX forma/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ in/ADP elementis/NOUN :/PUNCT licet/SCONJ enim/ADV formae/NOUN simplices/ADJ non/ADV sint/AUX moventes/VERB ,/PUNCT sunt/AUX tamen/ADV principia/NOUN motuum/NOUN ,/PUNCT ad/ADP eas/PRON enim/ADV consequuntur/VERB motus/NOUN naturales/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ omnes/PRON aliae/PRON naturales/ADJ proprietates/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ potest/VERB esse/VERB quod/SCONJ motus/NOUN caelestis/ADJ sequatur/VERB formam/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN sicut/SCONJ principium/NOUN activum/ADJ ./PUNCT sic/ADV enim/ADV forma/NOUN est/AUX principium/NOUN motus/NOUN localis/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ alicui/PRON corpori/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT debetur/VERB aliquis/PRON locus/NOUN ,/PUNCT in/ADP quem/PRON movetur/VERB ex/ADP vi/NOUN suae/ADJ formae/NOUN tendentis/VERB in/ADP locum/NOUN illum/PRON ,/PUNCT quam/PRON quia/SCONJ dat/VERB generans/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB esse/AUX motor/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ igni/NOUN secundum/ADP suam/ADJ formam/NOUN competit/VERB esse/VERB sursum/ADV ./PUNCT corpori/NOUN autem/CCONJ caelesti/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT non/ADV magis/ADV congruit/VERB unum/NUM ubi/ADV quam/SCONJ aliud/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV motus/NOUN caelestis/ADJ principium/NOUN est/AUX sola/ADJ natura/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ principium/NOUN motus/NOUN eius/PRON sit/AUX aliquid/PRON per/ADP apprehensionem/NOUN movens/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT natura/NOUN semper/ADV ad/ADP unum/NUM tendit/VERB :/PUNCT unde/ADV quae/PRON sunt/VERB a/ADP natura/NOUN ,/PUNCT semper/ADV sunt/VERB eodem/PRON modo/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ impediantur/VERB ;/PUNCT quod/PRON est/VERB in/ADP paucioribus/ADJ ./PUNCT quod/PRON igitur/ADV ex/ADP sui/PRON ratione/NOUN habet/VERB difformitatem/NOUN ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ sit/AUX finis/NOUN in/ADP quem/PRON tendit/VERB natura/NOUN ./PUNCT motus/NOUN autem/CCONJ secundum/ADP rationem/NOUN suam/ADJ est/AUX huiusmodi/ADV :/PUNCT quod/PRON enim/ADV movetur/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT dissimiliter/ADV se/PRON habet/VERB et/CCONJ nunc/ADV et/CCONJ prius/ADV ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ natura/NOUN intendat/VERB motum/NOUN propter/ADP seipsum/PRON ./PUNCT intendit/VERB igitur/ADV quietem/NOUN per/ADP motum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON se/PRON habet/VERB ad/ADP motum/NOUN sicut/SCONJ unum/NOUN ad/ADP multa/NOUN :/PUNCT quiescit/VERB enim/ADV quod/PRON similiter/ADV se/PRON habet/VERB nunc/ADV et/CCONJ prius/ADV ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV motus/NOUN caeli/NOUN sit/VERB a/ADP natura/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT esset/AUX ordinatus/VERB in/ADP aliquam/PRON quietem/NOUN ./PUNCT cuius/PRON contrarium/ADJ apparet/VERB :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX continuus/ADJ ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV motus/NOUN caeli/NOUN a/ADP natura/NOUN sicut/SCONJ a/ADP principio/NOUN activo/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART a/ADP substantia/NOUN intelligente/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT omni/PRON motui/NOUN qui/PRON est/VERB a/ADP natura/NOUN sicut/SCONJ a/ADP principio/NOUN activo/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ accessus/NOUN ad/ADP aliquid/PRON est/AUX naturalis/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ recessus/NOUN ab/ADP eodem/PRON sit/AUX innaturalis/ADJ et/CCONJ contra/ADP naturam/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ grave/ADJ accedit/VERB deorsum/ADV naturaliter/ADV ,/PUNCT recedit/VERB autem/CCONJ inde/ADV contra/ADP naturam/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV motus/NOUN caeli/NOUN esset/AUX naturalis/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ tendat/VERB ad/ADP occidentem/VERB naturaliter/ADV ,/PUNCT contra/ADP naturam/NOUN ab/ADP occidente/VERB recedens/VERB in/ADP orientem/VERB rediret/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX impossibile/ADJ :/PUNCT in/ADP motu/NOUN enim/ADV caelesti/ADJ nihil/PRON est/AUX violentum/ADJ et/CCONJ contra/ADP naturam/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ principium/NOUN activum/ADJ motus/NOUN caelestis/ADJ sit/AUX natura/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV principium/NOUN activum/ADJ eius/PRON aliqua/PRON vis/NOUN apprehensiva/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP intellectum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praedictis/VERB patet/VERB ./PUNCT movetur/VERB igitur/ADV corpus/NOUN caeleste/ADJ a/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ ./PUNCT non/ADV tamen/ADV est/AUX negandum/VERB motum/NOUN caelestem/ADJ esse/AUX naturalem/ADJ ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV esse/AUX motus/NOUN aliquis/PRON naturalis/ADJ ,/PUNCT non/ADV solum/ADV propter/ADP activum/ADJ principium/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV propter/ADP passivum/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP generatione/NOUN simplicium/ADJ corporum/NOUN ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV non/ADV potest/VERB dici/VERB naturalis/ADJ ratione/NOUN principii/NOUN activi/ADJ :/PUNCT movetur/VERB enim/ADV id/PRON naturaliter/ADV a/ADP principio/NOUN activo/ADJ cuius/PRON principium/NOUN activum/ADJ est/VERB intra/ADP ,/PUNCT natura/NOUN enim/ADV est/AUX principium/NOUN motus/NOUN in/ADP eo/PRON in/ADP quo/PRON est/VERB ;/PUNCT principium/NOUN autem/CCONJ activum/ADJ in/ADP generatione/NOUN simplicis/ADJ corporis/NOUN est/VERB extra/ADP ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV naturalis/ADJ ratione/NOUN principii/NOUN activi/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV ratione/NOUN principii/NOUN passivi/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX materia/NOUN ,/PUNCT cui/PRON inest/VERB naturalis/ADJ appetitus/NOUN ad/ADP formam/NOUN naturalem/ADJ ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV motus/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP activum/ADJ principium/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX naturalis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV voluntarius/ADJ et/CCONJ intellectualis/ADJ :/PUNCT quantum/ADV vero/ADV ad/ADP principium/NOUN passivum/ADJ est/AUX naturalis/ADJ ,/PUNCT nam/ADV corpus/NOUN caeleste/ADJ habet/VERB naturalem/ADJ aptitudinem/NOUN ad/ADP talem/PRON motum/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ manifeste/ADV apparet/VERB si/SCONJ habitudo/NOUN consideretur/VERB caelestis/ADJ corporis/NOUN ad/ADP suum/ADJ ubi/ADV ./PUNCT patitur/VERB enim/ADV et/CCONJ movetur/VERB unumquodque/PRON secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT agit/VERB vero/ADV et/CCONJ movet/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB actu/NOUN ./PUNCT corpus/NOUN autem/CCONJ caeleste/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP suam/ADJ substantiam/NOUN consideratum/VERB ,/PUNCT invenitur/AUX ut/SCONJ in/ADP potentia/NOUN indifferenter/ADV se/PRON habens/VERB ad/ADP quodlibet/PRON ubi/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ ad/ADP quamlibet/PRON formam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ praedictum/VERB est/AUX ./PUNCT aliter/ADV autem/CCONJ est/VERB de/ADP corpore/NOUN gravi/ADJ et/CCONJ levi/ADJ ,/PUNCT quod/PRON ,/PUNCT in/ADP sua/ADJ natura/NOUN consideratum/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX indifferens/ADJ ad/ADP omnem/PRON locum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP ratione/NOUN suae/ADJ formae/NOUN determinatur/VERB sibi/PRON locus/NOUN ./PUNCT natura/NOUN igitur/ADV corporis/NOUN gravis/ADJ et/CCONJ levis/ADJ est/AUX principium/NOUN activum/ADJ motus/NOUN eius/PRON :/PUNCT natura/NOUN vero/ADV corporis/NOUN caelestis/ADJ est/AUX motus/NOUN ipsius/PRON passivum/ADJ principium/NOUN ./PUNCT unde/ADV non/ADV debet/VERB alicui/PRON videri/VERB quod/SCONJ violenter/ADV moveatur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ corpora/NOUN gravia/ADJ et/CCONJ levia/ADJ ,/PUNCT quae/PRON a/ADP nobis/PRON moventur/VERB per/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT corporibus/NOUN enim/ADV gravibus/ADJ et/CCONJ levibus/ADJ inest/VERB naturalis/ADJ aptitudo/NOUN ad/ADP contrarium/ADJ motum/NOUN ei/PRON quo/PRON moventur/VERB a/ADP nobis/PRON ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV a/ADP nobis/PRON moventur/VERB per/ADP violentiam/NOUN :/PUNCT licet/SCONJ motus/NOUN corporis/NOUN animalis/NOUN ,/PUNCT quo/PRON movetur/VERB ab/ADP anima/NOUN ,/PUNCT non/ADV sit/AUX ei/PRON violentus/ADJ inquantum/SCONJ est/AUX animatum/VERB ,/PUNCT etsi/SCONJ sit/AUX ei/PRON violentus/ADJ inquantum/SCONJ est/AUX grave/ADJ quoddam/PRON ./PUNCT corpora/NOUN autem/CCONJ caelestia/ADJ non/ADV habent/VERB aptitudinem/NOUN ad/ADP motum/NOUN contrarium/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP illum/PRON quo/PRON moventur/VERB a/ADP substantia/NOUN intelligente/VERB ./PUNCT unde/ADV simul/ADV est/AUX voluntarius/ADJ ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP principium/NOUN activum/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ naturalis/ADJ ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP principium/NOUN passivum/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ motus/NOUN caeli/NOUN est/AUX voluntarius/ADJ secundum/ADP activum/ADJ principium/NOUN ,/PUNCT non/ADV repugnat/VERB unitati/NOUN et/CCONJ conformitati/NOUN caelestis/ADJ motus/NOUN ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ voluntas/NOUN ad/ADP multa/ADJ se/PRON habet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV est/AUX determinata/VERB ad/ADP unum/NUM ./PUNCT quia/SCONJ sicut/SCONJ natura/NOUN determinatur/VERB ad/ADP unum/NUM per/ADP suam/ADJ virtutem/NOUN ,/PUNCT ita/ADV voluntas/NOUN determinatur/VERB ad/ADP unum/NUM per/ADP suam/ADJ sapientiam/NOUN ,/PUNCT qua/PRON voluntas/NOUN dirigitur/VERB infallibiliter/ADV ad/ADP unum/NUM finem/NOUN ./PUNCT patet/VERB etiam/ADV ex/ADP praemissis/VERB quod/SCONJ in/ADP motu/NOUN caelesti/ADJ non/ADV est/VERB contra/ADP naturam/NOUN neque/CCONJ accessus/NOUN ad/ADP aliquod/PRON ubi/ADV ,/PUNCT neque/CCONJ recessus/NOUN ab/ADP eo/PRON ./PUNCT hoc/PRON enim/ADV accidit/VERB in/ADP motu/NOUN gravium/ADJ et/CCONJ levium/ADJ propter/ADP duo/NUM :/PUNCT primo/NOUN quidem/PART ,/PUNCT quia/SCONJ intentio/NOUN naturae/NOUN est/VERB determinata/VERB in/ADP gravibus/ADJ et/CCONJ levibus/ADJ ad/ADP unum/NUM locum/NOUN ,/PUNCT unde/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ naturaliter/ADV tendit/VERB in/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT ita/ADV contra/ADP naturam/NOUN recedit/VERB ab/ADP eo/PRON ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ duo/NUM motus/NOUN quorum/PRON unus/NUM accedit/VERB ad/ADP terminum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alter/PRON recedit/VERB ,/PUNCT sunt/AUX contrarii/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ accipiatur/VERB in/ADP motu/NOUN gravium/ADJ et/CCONJ levium/ADJ non/ADV ultimus/ADJ locus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ medius/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ ad/ADP ipsum/PRON acceditur/VERB naturaliter/ADV ,/PUNCT ita/ADV ab/ADP ipso/PRON naturaliter/ADV receditur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ totum/PRON stat/VERB sub/ADP una/NUM intentione/NOUN naturae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ non/ADV sunt/VERB motus/NOUN contrarii/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ unus/NOUN et/CCONJ continuus/NOUN ./PUNCT ita/ADV autem/CCONJ est/VERB in/ADP motu/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ naturae/NOUN intentio/NOUN non/ADV est/VERB ad/ADP aliquod/PRON ubi/ADV determinatum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ iam/ADV dictum/VERB est/AUX ;/PUNCT motus/NOUN etiam/ADV quo/PRON recedit/VERB corpus/NOUN circulariter/ADV motum/VERB ab/ADP aliquo/PRON signo/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX contrarius/ADJ motui/NOUN quo/PRON illuc/ADV accedit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX unus/NUM motus/NOUN et/CCONJ continuus/ADJ ./PUNCT unde/ADV quodlibet/PRON ubi/ADV in/ADP motu/NOUN caeli/NOUN est/VERB sicut/SCONJ medium/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV sicut/SCONJ extremum/NOUN in/ADP motu/NOUN recto/VERB ./PUNCT non/ADV differt/VERB autem/CCONJ ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP praesentem/ADJ intentionem/NOUN ,/PUNCT utrum/ADV corpus/NOUN caeleste/ADJ moveatur/VERB a/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ coniuncta/VERB ,/PUNCT quae/PRON sit/AUX anima/NOUN eius/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ a/ADP substantia/NOUN separata/VERB ;/PUNCT et/CCONJ utrum/ADV unumquodque/PRON corporum/NOUN caelestium/ADJ moveatur/VERB a/ADP deo/PROPN immediate/ADV ,/PUNCT vel/CCONJ nullum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ mediantibus/VERB substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ creatis/VERB ;/PUNCT aut/CCONJ primum/NOUN tantum/ADV immediate/NOUN a/ADP deo/NOUN ,/PUNCT alia/NOUN vero/NOUN mediantibus/VERB substantiis/NOUN creatis/VERB ;/PUNCT dummodo/SCONJ habeatur/VERB quod/SCONJ motus/NOUN caelestis/ADJ est/VERB a/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ ./PUNCT quomodo/ADV appetunt/VERB bonum/NOUN etiam/ADV quae/PRON cognitione/NOUN carent/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ corpus/NOUN caeleste/ADJ a/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ movetur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT motus/NOUN autem/CCONJ corporis/NOUN caelestis/ADJ ordinatur/VERB ad/ADP generationem/NOUN in/ADP inferioribus/ADJ :/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ generationes/NOUN et/CCONJ motus/NOUN istorum/PRON inferiorum/ADJ procedant/VERB ex/ADP intentione/NOUN substantiae/NOUN intelligentis/VERB ./PUNCT in/ADP idem/PRON enim/ADV fertur/VERB intentio/NOUN principalis/ADJ agentis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ instrumenti/NOUN ./PUNCT caelum/NOUN autem/CCONJ est/AUX causa/NOUN inferiorum/ADJ motuum/NOUN secundum/ADP suum/ADJ motum/NOUN ,/PUNCT quo/PRON movetur/VERB a/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ ./PUNCT sequitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ sit/VERB sicut/SCONJ instrumentum/NOUN intellectualis/ADJ substantiae/NOUN ./PUNCT sunt/AUX igitur/ADV formae/NOUN et/CCONJ motus/NOUN inferiorum/ADJ corporum/NOUN a/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ causatae/VERB et/CCONJ intentae/VERB sicut/SCONJ a/ADP principali/ADJ agente/NOUN ,/PUNCT a/ADP corpore/NOUN vero/NOUN caelesti/ADJ sicut/SCONJ ab/ADP instrumento/NOUN ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ species/NOUN eorum/PRON quae/PRON causantur/VERB et/CCONJ intenduntur/VERB ab/ADP intellectuali/ADJ agente/NOUN ,/PUNCT praeexistant/VERB in/ADP intellectu/NOUN ipsius/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ formae/NOUN artificiatorum/NOUN praeexistunt/VERB in/ADP intellectu/NOUN artificis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP eis/PRON deriventur/VERB in/ADP effectus/NOUN ./PUNCT omnes/PRON igitur/ADV formae/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ omnes/PRON motus/NOUN ,/PUNCT derivantur/VERB a/ADP formis/NOUN intellectualibus/ADJ quae/PRON sunt/VERB in/ADP intellectu/NOUN alicuius/PRON substantiae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ aliquarum/PRON ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON dicit/VERB boetius/PROPN ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP trin./X ,/PUNCT quod/SCONJ formae/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT venerunt/VERB a/ADP formis/NOUN quae/PRON sunt/VERB sine/ADP materia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON verificatur/VERB dictum/NOUN platonis/PROPN ,/PUNCT quod/SCONJ formae/NOUN separatae/VERB sunt/AUX principia/NOUN formarum/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP materia/NOUN :/PUNCT licet/SCONJ plato/PROPN posuerit/VERB eas/PRON per/ADP se/PRON subsistentes/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ causantes/VERB immediate/ADV formas/NOUN sensibilium/ADJ ;/PUNCT nos/PRON vero/ADV ponamus/VERB eas/PRON in/ADP intellectu/NOUN existentes/VERB ,/PUNCT et/CCONJ causantes/VERB formas/NOUN inferiores/ADJ per/ADP motum/NOUN caeli/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV omne/PRON quod/PRON movetur/VERB ab/ADP aliquo/PRON per/ADP se/PRON ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT dirigitur/VERB ab/ADP eo/PRON in/ADP finem/NOUN sui/ADJ motus/NOUN ;/PUNCT corpus/NOUN autem/CCONJ caeleste/ADJ movetur/VERB a/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ ;/PUNCT corpus/NOUN autem/CCONJ caeleste/ADJ causat/VERB per/ADP sui/ADJ motum/NOUN omnes/PRON motus/NOUN in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ :/PUNCT necessarium/ADJ est/AUX quod/SCONJ corpus/NOUN caeleste/ADJ dirigatur/VERB in/ADP finem/NOUN sui/ADJ motus/NOUN per/ADP substantiam/NOUN intellectualem/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB omnia/PRON inferiora/ADJ corpora/NOUN in/ADP proprios/ADJ fines/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV non/ADV est/AUX difficile/ADJ videre/VERB qualiter/ADV naturalia/ADJ corpora/NOUN cognitione/NOUN carentia/NOUN moveantur/VERB et/CCONJ agant/VERB propter/ADP finem/NOUN ./PUNCT tendunt/VERB enim/ADV in/ADP finem/NOUN sicut/SCONJ directa/VERB in/ADP finem/NOUN a/ADP substantia/NOUN intelligente/VERB ,/PUNCT per/ADP modum/NOUN quo/PRON sagitta/NOUN tendit/VERB ad/ADP signum/NOUN directa/VERB a/ADP sagittante/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV sagitta/NOUN consequitur/VERB inclinationem/NOUN ad/ADP finem/NOUN determinatum/VERB ex/ADP impulsione/NOUN sagittantis/VERB ,/PUNCT ita/ADV corpora/NOUN naturalia/ADJ consequuntur/VERB inclinationem/NOUN in/ADP fines/NOUN naturales/ADJ ex/ADP moventibus/VERB naturalibus/ADJ ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON sortiuntur/VERB suas/ADJ formas/NOUN et/CCONJ virtutes/NOUN et/CCONJ motus/NOUN ./PUNCT unde/ADV etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ quodlibet/PRON opus/NOUN naturae/NOUN est/AUX opus/NOUN substantiae/NOUN intelligentis/VERB :/PUNCT nam/ADV effectus/NOUN principalius/ADV attribuitur/VERB primo/ADJ moventi/VERB dirigenti/VERB in/ADP finem/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ instrumentis/NOUN ab/ADP eo/PRON directis/VERB ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON operationes/NOUN naturae/NOUN inveniuntur/VERB ordinate/ADV procedere/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ operationes/NOUN sapientis/ADJ ./PUNCT planum/ADJ igitur/ADV fit/VERB quod/SCONJ ea/PRON etiam/ADV quae/PRON cognitione/NOUN carent/VERB ,/PUNCT possunt/VERB operari/VERB propter/ADP finem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ appetere/VERB bonum/NOUN naturali/ADJ appetitu/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ appetere/VERB divinam/ADJ similitudinem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ propriam/ADJ perfectionem/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ differentia/NOUN sive/CCONJ hoc/PRON sive/CCONJ illud/PRON dicatur/VERB ./PUNCT nam/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ tendunt/VERB in/ADP suam/ADJ perfectionem/NOUN ,/PUNCT tendunt/VERB ad/ADP bonum/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ unumquodque/PRON in/ADP tantum/ADV bonum/ADJ sit/AUX in/ADP quantum/ADV est/AUX perfectum/ADJ ./PUNCT secundum/ADP vero/ADV quod/SCONJ tendit/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sit/AUX bonum/ADJ ,/PUNCT tendit/VERB in/ADP divinam/ADJ similitudinem/NOUN :/PUNCT deo/PROPN enim/ADV assimilatur/VERB aliquid/PRON inquantum/SCONJ bonum/ADJ est/AUX ./PUNCT bonum/NOUN autem/CCONJ hoc/PRON vel/CCONJ illud/PRON particulare/ADJ habet/VERB quod/SCONJ sit/AUX appetibile/ADJ inquantum/SCONJ est/AUX similitudo/NOUN primae/ADJ bonitatis/NOUN ./PUNCT propter/ADP hoc/PRON igitur/ADV tendit/VERB in/ADP proprium/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ tendit/VERB in/ADP divinam/ADJ similitudinem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/PART e/ADP converso/NOUN ./PUNCT unde/ADV patet/VERB quod/SCONJ omnia/PRON appetunt/VERB divinam/ADJ similitudinem/NOUN quasi/ADV ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT bonum/NOUN autem/CCONJ suum/ADJ cuiuslibet/PRON rei/NOUN potest/VERB accipi/VERB multipliciter/ADV ./PUNCT uno/NUM quidem/PART modo/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX eius/PRON proprium/ADJ ratione/NOUN individui/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV appetit/VERB animal/NOUN suum/ADJ bonum/ADJ cum/SCONJ appetit/VERB cibum/NOUN ,/PUNCT quo/PRON in/ADP esse/VERB conservatur/VERB ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB eius/PRON ratione/NOUN speciei/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV appetit/VERB proprium/ADJ bonum/NOUN animal/NOUN inquantum/SCONJ appetit/VERB generationem/NOUN prolis/NOUN et/CCONJ eius/PRON nutritionem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ quicquid/PRON aliud/PRON operetur/VERB ad/ADP conservationem/NOUN vel/CCONJ defensionem/NOUN individuorum/NOUN suae/ADJ speciei/NOUN ./PUNCT tertio/ADJ vero/NOUN modo/NOUN ,/PUNCT ratione/NOUN generis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV appetit/VERB proprium/ADJ bonum/NOUN in/ADP causando/VERB agens/NOUN aequivocum/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ caelum/NOUN ./PUNCT quarto/ADJ autem/CCONJ modo/NOUN ,/PUNCT ratione/NOUN similitudinis/NOUN analogiae/NOUN principiatorum/VERB ad/ADP suum/ADJ principium/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV deus/PROPN ,/PUNCT qui/PRON est/VERB extra/ADP genus/NOUN ,/PUNCT propter/ADP suum/ADJ bonum/NOUN omnibus/PRON rebus/NOUN dat/VERB esse/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON patet/VERB quod/SCONJ quanto/ADV aliquid/PRON est/AUX perfectioris/ADJ virtutis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ eminentius/VERB in/ADP gradu/NOUN bonitatis/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV appetitum/NOUN boni/NOUN communiorem/ADJ habet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ magis/ADV in/ADP distantibus/VERB a/ADP se/PRON bonum/NOUN quaerit/VERB et/CCONJ operatur/VERB ./PUNCT nam/ADV imperfecta/ADJ ad/ADP solum/ADV bonum/NOUN proprii/ADJ individui/NOUN tendunt/VERB ;/PUNCT perfecta/NOUN vero/NOUN ad/ADP bonum/NOUN speciei/NOUN ;/PUNCT perfectiora/NOUN vero/NOUN ad/ADP bonum/NOUN generis/NOUN ;/PUNCT deus/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX perfectissimus/ADJ in/ADP bonitate/NOUN ,/PUNCT ad/ADP bonum/NOUN totius/PRON entis/NOUN ./PUNCT unde/ADV non/ADV immerito/ADV dicitur/VERB a/ADP quibusdam/PRON quod/SCONJ bonum/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT est/AUX diffusivum/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ quanto/ADV aliquid/PRON invenitur/VERB melius/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV ad/ADP remotiora/VERB bonitatem/NOUN suam/ADJ diffundit/VERB ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ in/ADP quolibet/PRON genere/NOUN quod/PRON est/AUX perfectissimum/ADJ est/AUX exemplar/ADJ et/CCONJ mensura/NOUN omnium/PRON quae/PRON sunt/AUX illius/PRON generis/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX in/ADP bonitate/NOUN perfectissimus/ADJ et/CCONJ suam/ADJ bonitatem/NOUN communissime/ADV diffundens/VERB ,/PUNCT in/ADP sua/ADJ diffusione/NOUN sit/AUX exemplar/ADJ omnium/PRON bonitatem/NOUN diffundentium/VERB ./PUNCT inquantum/SCONJ autem/CCONJ unumquodque/PRON bonitatem/NOUN diffundit/VERB in/ADP alia/PRON ,/PUNCT fit/VERB aliorum/PRON causa/NOUN ./PUNCT hinc/ADV etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ unumquodque/PRON tendens/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sit/AUX aliorum/PRON causa/NOUN ,/PUNCT tendit/VERB in/ADP divinam/ADJ similitudinem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ nihilominus/ADV tendit/VERB in/ADP suum/ADJ bonum/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX ergo/ADV inconveniens/ADJ si/SCONJ motus/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ actiones/NOUN motorum/NOUN eorum/PRON ,/PUNCT dicantur/VERB esse/VERB aliqualiter/ADV propter/ADP haec/PRON corpora/NOUN quae/PRON generantur/VERB et/CCONJ corrumpuntur/VERB ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX eis/PRON indigniora/ADJ ./PUNCT non/ADV enim/ADV sunt/VERB propter/ADP haec/PRON sicut/SCONJ propter/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT intendentes/VERB horum/PRON generationem/NOUN ,/PUNCT intendunt/VERB suum/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ divinam/ADJ similitudinem/NOUN tanquam/SCONJ ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ intelligere/VERB deum/PROPN est/AUX finis/NOUN omnis/PRON intellectualis/ADJ substantiae/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ omnes/PRON creaturae/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV intellectu/NOUN carentes/VERB ,/PUNCT ordinentur/VERB in/ADP deum/PROPN sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ultimum/ADJ ;/PUNCT ad/ADP hunc/PRON autem/CCONJ finem/NOUN pertingunt/VERB omnia/PRON inquantum/SCONJ de/ADP similitudine/NOUN eius/PRON aliquid/PRON participant/VERB :/PUNCT intellectuales/ADJ creaturae/NOUN aliquo/PRON specialiori/ADJ modo/NOUN ad/ADP ipsum/PRON pertingunt/VERB ,/PUNCT scilicet/PART per/ADP propriam/ADJ operationem/NOUN intelligendo/VERB ipsum/PRON ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ hoc/PRON sit/AUX finis/NOUN intellectualis/ADJ creaturae/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART intelligere/VERB deum/PROPN ./PUNCT ultimus/ADJ enim/ADV finis/NOUN cuiuslibet/PRON rei/NOUN est/AUX deus/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT intendit/VERB igitur/ADV unumquodque/PRON sicut/SCONJ ultimo/ADJ fini/NOUN deo/PROPN coniungi/VERB quanto/ADV magis/ADV sibi/PRON possibile/ADJ est/AUX ./PUNCT vicinius/ADV autem/CCONJ coniungitur/VERB aliquid/PRON deo/PROPN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ad/ADP ipsam/PRON substantiam/NOUN eius/PRON aliquo/PRON modo/NOUN pertingit/VERB ,/PUNCT quod/PRON fit/VERB dum/SCONJ aliquid/PRON quis/PRON cognoscit/VERB de/ADP divina/ADJ substantia/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ dum/SCONJ consequitur/VERB eius/PRON aliquam/PRON similitudinem/NOUN ./PUNCT substantia/NOUN igitur/ADV intellectualis/ADJ tendit/VERB in/ADP divinam/ADJ cognitionem/NOUN sicut/SCONJ in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT propria/ADJ operatio/NOUN cuiuslibet/PRON rei/NOUN est/AUX finis/NOUN eius/PRON :/PUNCT est/VERB enim/ADV secunda/ADJ perfectio/NOUN ipsius/PRON ;/PUNCT unde/ADV quod/PRON ad/ADP propriam/ADJ operationem/NOUN bene/ADV se/PRON habet/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB virtuosum/ADJ et/CCONJ bonum/ADJ ./PUNCT intelligere/VERB autem/CCONJ est/AUX propria/ADJ operatio/NOUN substantiae/NOUN intellectualis/ADJ ./PUNCT ipsa/PRON igitur/ADV est/AUX finis/NOUN eius/PRON ./PUNCT quod/PRON igitur/ADV est/AUX perfectissimum/ADJ in/ADP hac/PRON operatione/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN :/PUNCT et/CCONJ praecipue/NOUN in/ADP operationibus/NOUN quae/PRON non/ADV ordinantur/VERB ad/ADP aliqua/PRON operata/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB intelligere/VERB et/CCONJ sentire/VERB ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ huiusmodi/ADV operationes/NOUN ex/ADP obiectis/NOUN speciem/NOUN recipiant/VERB ,/PUNCT per/ADP quae/PRON etiam/ADV cognoscuntur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ tanto/ADV sit/AUX perfectior/ADJ aliqua/PRON istarum/PRON operationum/NOUN ,/PUNCT quanto/ADV eius/PRON obiectum/NOUN est/AUX perfectius/ADJ ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV intelligere/VERB perfectissimum/ADJ intelligibile/ADJ ,/PUNCT quod/PRON deus/PROPN est/AUX ,/PUNCT est/AUX perfectissimum/ADJ in/ADP genere/NOUN huius/PRON operationis/NOUN quae/PRON est/AUX intelligere/VERB ./PUNCT cognoscere/VERB igitur/ADV deum/PROPN intelligendo/VERB est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN cuiuslibet/PRON intellectualis/ADJ substantiae/NOUN ./PUNCT potest/VERB autem/CCONJ aliquis/PRON dicere/VERB intellectualis/ADJ quidem/ADV substantiae/NOUN ultimum/ADJ finem/NOUN consistere/VERB in/ADP intelligendo/VERB optimum/ADJ intelligibile/ADJ :/PUNCT non/ADV tamen/ADV illud/PRON quod/PRON est/AUX optimum/ADJ intelligibile/ADJ huius/PRON vel/CCONJ illius/PRON intellectualis/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT est/AUX optimum/ADJ intelligibile/ADJ simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ quanto/ADV aliqua/PRON intellectualis/ADJ substantia/NOUN est/AUX altior/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV suum/ADJ intelligibile/ADJ optimum/ADJ est/AUX altius/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV forte/ADV suprema/ADJ intellectualis/ADJ substantia/NOUN creata/VERB habet/VERB pro/ADP intelligibili/ADJ optimo/ADJ illud/PRON quod/PRON est/AUX optimum/ADJ simpliciter/ADV ,/PUNCT unde/ADV eius/PRON felicitas/NOUN erit/VERB in/ADP intelligendo/VERB deum/PROPN :/PUNCT cuiuslibet/PRON vero/ADV inferioris/ADJ substantiae/NOUN intellectualis/ADJ felicitas/NOUN erit/VERB intelligere/VERB aliquod/PRON inferius/ADJ intelligibile/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX tamen/ADV altissimum/ADJ eorum/PRON quae/PRON ab/ADP ipsa/PRON intelliguntur/VERB ./PUNCT et/CCONJ praecipue/ADV intellectus/NOUN humani/ADJ videtur/VERB quod/SCONJ non/ADV sit/AUX intelligere/VERB optimum/ADJ intelligibile/ADJ simpliciter/ADV ,/PUNCT propter/ADP eius/PRON debilitatem/NOUN :/PUNCT habet/VERB enim/ADV se/PRON ad/ADP cognoscendum/VERB illud/PRON quod/PRON est/AUX maximum/ADJ intelligibile/ADJ sicut/SCONJ oculus/NOUN noctuae/NOUN ad/ADP solem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ manifeste/ADV apparet/VERB quod/SCONJ finis/NOUN cuiuslibet/PRON substantiae/NOUN intellectualis/ADJ ,/PUNCT etiam/ADV infimae/ADJ ,/PUNCT est/AUX intelligere/VERB deum/PROPN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV supra/ADP quod/SCONJ omnium/PRON entium/NOUN ultimus/ADJ finis/NOUN in/ADP quem/PRON tendunt/VERB ,/PUNCT est/AUX deus/PROPN ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ humanus/ADJ ,/PUNCT etsi/SCONJ sit/AUX infimus/ADJ in/ADP ordine/NOUN intellectualium/ADJ substantiarum/NOUN ,/PUNCT est/AUX tamen/ADV superior/ADJ omnibus/PRON intellectu/NOUN carentibus/VERB ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV nobilioris/ADJ substantiae/NOUN non/ADV sit/AUX ignobilior/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT erit/AUX etiam/ADV intellectus/NOUN humani/ADJ finis/NOUN ipse/PRON deus/PROPN ./PUNCT unumquodque/PRON autem/CCONJ intelligens/VERB consequitur/VERB suum/ADJ finem/NOUN ultimum/ADJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ipsum/PRON intelligit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT intelligendo/VERB igitur/ADV pertingit/VERB intellectus/NOUN humanus/ADJ ad/ADP deum/PROPN sicut/SCONJ ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT sicut/SCONJ res/NOUN intellectu/NOUN carentes/VERB tendunt/VERB in/ADP deum/PROPN sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN per/ADP viam/NOUN assimilationis/NOUN ,/PUNCT ita/PART substantiae/NOUN intellectuales/ADJ per/ADP viam/NOUN cognitionis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praedictis/VERB patet/VERB ./PUNCT res/NOUN autem/CCONJ intellectu/NOUN carentes/VERB ,/PUNCT etsi/SCONJ tendant/VERB in/ADP similitudinem/NOUN proximorum/ADJ agentium/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV ibi/ADV quiescit/VERB naturae/NOUN intentio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ habet/VERB pro/ADP fine/NOUN assimilationem/NOUN ad/ADP summum/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ,/PUNCT etsi/SCONJ imperfectissime/ADV ad/ADP hanc/PRON similitudinem/NOUN possint/VERB pertingere/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV quantumcumque/PRON modicum/ADJ possit/VERB de/ADP divina/NOUN cognitione/NOUN percipere/VERB ,/PUNCT illud/PRON erit/VERB sibi/PRON pro/ADP ultimo/ADJ fine/NOUN ,/PUNCT magis/ADV quam/SCONJ perfecta/ADJ cognitio/NOUN inferiorum/ADJ intelligibilium/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT unumquodque/PRON maxime/ADV desiderat/VERB suum/ADJ finem/NOUN ultimum/ADJ ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ humanus/ADJ magis/ADV desiderat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ amat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ delectatur/VERB in/ADP cognitione/NOUN divinorum/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ modicum/ADJ quidem/ADV de/ADP illis/PRON percipere/VERB possit/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ in/ADP perfecta/ADJ cognitione/NOUN quam/PRON habet/VERB de/ADP rebus/NOUN infimis/ADJ ./PUNCT est/AUX igitur/ADV ultimus/ADJ finis/NOUN hominis/NOUN intelligere/VERB quoquo/PRON modo/NOUN deum/PROPN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT unumquodque/PRON tendit/VERB in/ADP divinam/ADJ similitudinem/NOUN sicut/SCONJ in/ADP proprium/ADJ finem/NOUN ./PUNCT illud/PRON igitur/ADV per/ADP quod/PRON unumquodque/PRON maxime/ADV deo/PROPN assimilatur/VERB ,/PUNCT est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN eius/PRON ./PUNCT deo/PROPN autem/CCONJ assimilatur/VERB maxime/ADV creatura/NOUN intellectualis/ADJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ intellectualis/ADJ est/AUX :/PUNCT hanc/PRON enim/ADV similitudinem/NOUN habet/VERB prae/ADP ceteris/PRON creaturis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ haec/PRON includit/VERB omnes/PRON alias/PRON ./PUNCT in/ADP genere/NOUN autem/CCONJ huius/PRON similitudinis/NOUN magis/ADV assimilatur/VERB deo/PROPN secundum/ADP quod/SCONJ intelligit/VERB actu/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ intelligit/VERB in/ADP habitu/NOUN vel/CCONJ potentia/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ deus/PROPN semper/ADV actu/NOUN intelligens/VERB est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT et/CCONJ in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ intelligit/VERB actu/NOUN ,/PUNCT maxime/ADV assimilatur/VERB deo/PROPN secundum/ADP quod/SCONJ intelligit/VERB ipsum/PRON deum/PROPN :/PUNCT nam/ADV ipse/PRON deus/PROPN intelligendo/VERB se/PRON intelligit/VERB omnia/PRON alia/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT intelligere/VERB igitur/ADV deum/PROPN est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN omnis/PRON intellectualis/ADJ substantiae/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT quod/PRON est/AUX tantum/ADV propter/ADP aliud/PRON diligibile/ADJ ,/PUNCT est/VERB propter/ADP illud/PRON quod/PRON est/AUX tantum/ADV propter/ADP se/PRON diligibile/ADJ :/PUNCT non/ADV enim/ADV est/VERB abire/VERB in/ADP infinitum/ADJ in/ADP appetitu/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ desiderium/NOUN naturae/NOUN frustraretur/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sit/AUX possibile/ADJ pertransire/VERB infinita/ADJ ./PUNCT omnes/PRON autem/CCONJ scientiae/NOUN et/CCONJ artes/NOUN et/CCONJ potentiae/NOUN practicae/ADJ sunt/AUX tantum/ADV propter/ADP aliud/PRON diligibiles/ADJ :/PUNCT nam/ADV in/ADP eis/PRON finis/NOUN non/ADV est/VERB scire/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ operari/VERB ./PUNCT scientiae/NOUN autem/CCONJ speculativae/ADJ sunt/AUX propter/ADP seipsas/PRON diligibiles/ADJ :/PUNCT nam/ADV finis/NOUN earum/PRON est/VERB ipsum/PRON scire/VERB ./PUNCT nec/CCONJ invenitur/VERB aliqua/PRON actio/NOUN in/ADP rebus/NOUN humanis/ADJ quae/PRON non/ADV ordinetur/VERB ad/ADP alium/PRON finem/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ consideratio/NOUN speculativa/ADJ ./PUNCT nam/ADV etiam/ADV ipsae/PRON actiones/NOUN ludicrae/ADJ ,/PUNCT quae/PRON videntur/VERB absque/ADP fine/NOUN fieri/VERB ,/PUNCT habent/VERB aliquem/PRON finem/NOUN debitum/VERB ,/PUNCT scilicet/PART ut/SCONJ per/ADP eas/PRON quodammodo/ADV mente/NOUN relevati/VERB ,/PUNCT magis/ADV simus/AUX postmodum/ADV potentes/VERB ad/ADP studiosas/ADJ operationes/NOUN :/PUNCT alias/ADV esset/AUX semper/ADV ludendum/VERB ,/PUNCT si/SCONJ ludus/NOUN propter/ADP se/PRON quaereretur/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX inconveniens/ADJ ./PUNCT ordinantur/VERB igitur/ADV artes/NOUN practicae/ADJ ad/ADP speculativas/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN omnis/PRON humana/ADJ operatio/NOUN ad/ADP speculationem/NOUN intellectus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT in/ADP omnibus/PRON autem/CCONJ scientiis/NOUN et/CCONJ artibus/NOUN ordinatis/VERB ad/ADP illam/PRON videtur/VERB pertinere/VERB ultimus/ADJ finis/NOUN quae/PRON est/AUX praeceptiva/ADJ et/CCONJ architectonica/ADJ aliarum/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ ars/NOUN gubernatoria/ADJ ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON pertinet/VERB finis/NOUN navis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX usus/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT est/AUX architectonica/ADJ et/CCONJ praeceptiva/ADJ respectu/NOUN navisfactivae/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ modo/NOUN se/PRON habet/VERB philosophia/NOUN prima/ADJ ad/ADP alias/PRON scientias/NOUN speculativas/ADJ ,/PUNCT nam/ADV ab/ADP ipsa/PRON omnes/PRON aliae/PRON dependent/VERB ,/PUNCT utpote/ADV ab/ADP ipsa/PRON accipientes/VERB sua/ADJ principia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ directionem/NOUN contra/ADP negantes/VERB principia/NOUN :/PUNCT ipsa/PRON que/CCONJ prima/ADJ philosophia/NOUN tota/PRON ordinatur/VERB ad/ADP dei/PROPN cognitionem/NOUN sicut/SCONJ ad/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT unde/ADV et/CCONJ scientia/NOUN divina/ADJ nominatur/VERB ./PUNCT est/AUX ergo/ADV cognitio/NOUN divina/ADJ finis/NOUN ultimus/ADJ omnis/PRON humanae/ADJ cognitionis/NOUN et/CCONJ operationis/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT in/ADP omnibus/PRON agentibus/NOUN et/CCONJ moventibus/VERB ordinatis/VERB oportet/VERB quod/SCONJ finis/NOUN primi/ADJ agentis/NOUN et/CCONJ motoris/NOUN sit/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN omnium/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ finis/NOUN ducis/NOUN exercitus/NOUN est/AUX finis/NOUN omnium/PRON sub/ADP eo/PRON militantium/VERB ./PUNCT inter/ADP omnes/PRON autem/CCONJ hominis/NOUN partes/NOUN ,/PUNCT intellectus/NOUN invenitur/VERB superior/ADJ motor/NOUN :/PUNCT nam/ADV intellectus/NOUN movet/VERB appetitum/NOUN ,/PUNCT proponendo/VERB ei/PRON suum/ADJ obiectum/NOUN ;/PUNCT appetitus/NOUN autem/CCONJ intellectivus/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX voluntas/NOUN ,/PUNCT movet/VERB appetitus/NOUN sensitivos/ADJ ,/PUNCT qui/PRON sunt/AUX irascibilis/ADJ et/CCONJ concupiscibilis/ADJ ,/PUNCT unde/ADV et/CCONJ concupiscentiae/NOUN non/ADV obedimus/VERB nisi/SCONJ voluntatis/NOUN imperium/NOUN adsit/VERB ;/PUNCT appetitus/NOUN autem/CCONJ sensitivus/ADJ ,/PUNCT adveniente/VERB consensu/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT movet/VERB iam/ADV corpus/NOUN ./PUNCT finis/NOUN igitur/ADV intellectus/NOUN est/AUX finis/NOUN omnium/PRON actionum/NOUN humanarum/ADJ ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ bonum/NOUN intellectus/NOUN est/AUX verum/ADJ :/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB ultimus/ADJ finis/NOUN primum/ADJ verum/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV ultimus/ADJ finis/NOUN totius/PRON hominis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnium/PRON operationum/NOUN et/CCONJ desideriorum/NOUN eius/PRON ,/PUNCT cognoscere/VERB primum/ADJ verum/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX deus/PROPN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT naturaliter/ADV inest/VERB omnibus/PRON hominibus/NOUN desiderium/NOUN cognoscendi/VERB causas/NOUN eorum/PRON quae/PRON videntur/VERB :/PUNCT unde/ADV propter/ADP admirationem/NOUN eorum/PRON quae/PRON videbantur/VERB ,/PUNCT quorum/PRON causae/NOUN latebant/VERB ,/PUNCT homines/NOUN primo/ADV philosophari/VERB coeperunt/VERB ,/PUNCT invenientes/VERB autem/CCONJ causam/NOUN quiescebant/VERB ./PUNCT nec/CCONJ sistit/VERB inquisitio/NOUN quousque/SCONJ perveniatur/VERB ad/ADP primam/ADJ causam/NOUN :/PUNCT et/CCONJ tunc/ADV perfecte/ADV nos/PRON scire/VERB arbitramur/VERB quando/SCONJ primam/ADJ causam/NOUN cognoscimus/VERB ./PUNCT desiderat/VERB igitur/ADV homo/NOUN naturaliter/ADV cognoscere/VERB primam/ADJ causam/NOUN quasi/ADV ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT prima/ADJ autem/CCONJ omnium/PRON causa/NOUN deus/PROPN est/AUX ./PUNCT est/VERB igitur/ADV ultimus/ADJ finis/NOUN hominis/NOUN cognoscere/VERB deum/PROPN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT cuiuslibet/PRON effectus/NOUN cogniti/VERB naturaliter/ADV homo/NOUN scire/VERB causam/NOUN desiderat/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ humanus/ADJ cognoscit/VERB ens/NOUN universale/ADJ ./PUNCT desiderat/VERB igitur/ADV naturaliter/ADV cognoscere/VERB causam/NOUN eius/PRON ,/PUNCT quae/PRON solum/ADV deus/PROPN est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP secundo/ADJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ aliquis/PRON assecutus/VERB finem/NOUN ultimum/ADJ quousque/SCONJ naturale/ADJ desiderium/NOUN quiescat/VERB ./PUNCT non/ADV sufficit/VERB igitur/ADV ad/ADP felicitatem/NOUN humanam/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT qualiscumque/PRON intelligibilis/ADJ cognitio/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ divina/ADJ cognitio/NOUN adsit/VERB ,/PUNCT quae/PRON terminat/VERB naturale/ADJ desiderium/NOUN sicut/SCONJ ultimus/ADJ finis/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV ultimus/ADJ finis/NOUN hominis/NOUN ipsa/PRON dei/PROPN cognitio/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT corpus/NOUN ,/PUNCT quod/PRON naturali/ADJ appetitu/NOUN tendit/VERB in/ADP suum/ADJ ubi/ADV ,/PUNCT tanto/ADV vehementius/ADV et/CCONJ velocius/ADV movetur/VERB ,/PUNCT quanto/ADV magis/ADV appropinquat/VERB fini/NOUN :/PUNCT unde/ADV probat/VERB aristoteles/PROPN in/ADP i/NUM de/ADP caelo/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ motus/NOUN naturalis/ADJ rectus/VERB non/ADV potest/VERB esse/VERB ad/ADP infinitum/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV magis/ADV moveretur/VERB postea/ADV quam/SCONJ prius/NOUN ./PUNCT quod/PRON igitur/ADV vehementius/ADV in/ADP aliquid/PRON tendit/VERB post/ADP quam/SCONJ prius/NOUN ,/PUNCT non/ADV movetur/VERB ad/ADP infinitum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP aliquid/PRON determinatum/VERB tendit/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ invenimus/VERB in/ADP desiderio/NOUN sciendi/VERB :/PUNCT quanto/ADV enim/ADV aliquis/PRON plura/ADJ scit/VERB ,/PUNCT tanto/ADV maiori/ADJ desiderio/NOUN affectat/VERB scire/VERB ./PUNCT tendit/VERB igitur/ADV desiderium/NOUN naturale/ADJ hominis/NOUN in/ADP sciendo/VERB ad/ADP aliquem/PRON determinatum/VERB finem/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV potest/VERB esse/AUX aliud/PRON quam/SCONJ nobilissimum/ADJ scibile/NOUN ,/PUNCT quod/PRON deus/PROPN est/AUX ./PUNCT est/AUX igitur/ADV cognitio/NOUN divina/ADJ finis/NOUN ultimus/ADJ hominis/NOUN ./PUNCT ultimus/ADJ autem/CCONJ finis/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ cuiuslibet/PRON intellectualis/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT felicitas/NOUN sive/CCONJ beatitudo/NOUN nominatur/VERB :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV est/VERB quod/PRON omnis/PRON substantia/NOUN intellectualis/ADJ desiderat/VERB tanquam/SCONJ ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ propter/ADP se/NOUN tantum/ADV ./PUNCT est/AUX igitur/ADV beatitudo/NOUN et/CCONJ felicitas/NOUN ultima/ADJ cuiuslibet/PRON substantiae/NOUN intellectualis/ADJ cognoscere/VERB deum/PROPN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB matth./X 5-8/NUM :/PUNCT beati/NOUN mundo/ADJ corde/NOUN ,/PUNCT quoniam/SCONJ ipsi/PRON deum/PROPN videbunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ ioan./X 17-3/NUM :/PUNCT haec/PRON est/AUX vita/NOUN aeterna/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ cognoscant/VERB te/PRON ,/PUNCT deum/NOUN verum/ADJ ./PUNCT huic/PRON etiam/ADV sententiae/NOUN aristoteles/PROPN in/ADP ultimo/ADJ ethicorum/NOUN ,/PUNCT concordat/VERB ,/PUNCT ubi/SCONJ ultimam/ADJ hominis/NOUN felicitatem/NOUN dicit/VERB esse/AUX speculativam/ADJ ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP speculationem/NOUN optimi/ADJ speculabilis/ADJ ./PUNCT utrum/ADV felicitas/NOUN consistat/VERB in/ADP actu/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV intellectualis/ADJ substantia/NOUN sua/ADJ operatione/NOUN pertingit/VERB ad/ADP deum/PROPN non/ADV solum/ADV intelligendo/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV per/ADP actum/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT desiderando/VERB et/CCONJ amando/VERB ipsum/PRON et/CCONJ in/ADP ipso/PRON delectationem/NOUN habendo/VERB ,/PUNCT potest/VERB alicui/PRON videri/VERB quod/SCONJ ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN ,/PUNCT non/ADV sit/VERB in/ADP cognoscendo/VERB deum/PROPN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART in/ADP amando/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ aliquo/PRON alio/PRON actu/NOUN voluntatis/NOUN se/PRON habendo/VERB ad/ADP ipsum/PRON :/PUNCT praecipue/ADV cum/SCONJ obiectum/NOUN voluntatis/NOUN sit/AUX bonum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON habet/VERB rationem/NOUN finis/NOUN ;/PUNCT verum/ADJ autem/CCONJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX obiectum/NOUN intellectus/NOUN ,/PUNCT non/ADV habet/VERB rationem/NOUN finis/NOUN nisi/SCONJ inquantum/SCONJ et/CCONJ ipsum/PRON est/AUX bonum/NOUN ./PUNCT unde/ADV non/ADV videtur/VERB homo/NOUN consequi/VERB ultimum/ADJ finem/NOUN per/ADP actum/NOUN intellectus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART per/ADP actum/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ultima/ADJ perfectio/NOUN operationis/NOUN est/AUX delectatio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON perficit/VERB operationem/NOUN sicut/SCONJ pulchritudo/NOUN iuventutem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP x/NUM eth./X philosophus/NOUN dicit/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV perfecta/ADJ operatio/NOUN est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ ultimus/ADJ finis/NOUN magis/ADV sit/VERB secundum/ADP operationem/NOUN voluntatis/NOUN quam/SCONJ intellectus/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT delectatio/NOUN videtur/VERB ita/ADV propter/ADP se/PRON desiderari/VERB quod/SCONJ nunquam/PART propter/ADP aliud/NOUN :/PUNCT stultum/ADJ enim/ADV est/AUX quaerere/VERB ab/ADP aliquo/PRON quare/ADV velit/VERB delectari/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ est/AUX conditio/NOUN ultimi/ADJ finis/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART propter/ADP se/PRON quaeratur/VERB ./PUNCT est/VERB igitur/ADV ultimus/ADJ finis/NOUN magis/ADV in/ADP operatione/NOUN voluntatis/NOUN quam/SCONJ intellectus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ videtur/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP appetitu/NOUN ultimi/ADJ finis/NOUN maxime/ADV omnes/PRON concordant/VERB :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX naturalis/ADJ ./PUNCT plures/ADJ autem/CCONJ quaerunt/VERB delectationem/NOUN quam/SCONJ cognitionem/NOUN ./PUNCT magis/ADV igitur/ADV videtur/VERB esse/AUX finis/NOUN delectatio/NOUN quam/SCONJ cognitio/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT voluntas/NOUN videtur/VERB esse/AUX altior/ADJ potentia/NOUN quam/SCONJ intellectus/NOUN :/PUNCT nam/ADV voluntas/NOUN movet/VERB intellectum/NOUN ad/ADP suum/ADJ actum/NOUN ;/PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV actu/NOUN considerat/VERB quae/PRON habitu/NOUN tenet/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ aliquis/PRON voluerit/VERB ./PUNCT actio/NOUN igitur/ADV voluntatis/NOUN videtur/VERB nobilior/ADJ quam/SCONJ actio/NOUN intellectus/NOUN ./PUNCT magis/ADV igitur/ADV videtur/VERB ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX beatitudo/NOUN ,/PUNCT consistere/VERB in/ADP actu/NOUN voluntatis/NOUN quam/SCONJ in/ADP actu/NOUN intellectus/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ esse/AUX impossibile/ADJ manifeste/ADV ostenditur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV beatitudo/NOUN sit/AUX proprium/ADJ bonum/NOUN intellectualis/ADJ naturae/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ secundum/ADP id/PRON intellectuali/ADJ naturae/NOUN conveniat/VERB quod/PRON est/AUX sibi/PRON proprium/ADJ ./PUNCT appetitus/NOUN autem/CCONJ non/ADV est/AUX proprium/ADJ intellectualis/ADJ naturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ omnibus/PRON rebus/NOUN inest/VERB :/PUNCT licet/SCONJ sit/VERB diversimode/ADV in/ADP diversis/ADJ ./PUNCT quae/PRON tamen/ADV diversitas/NOUN procedit/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ res/NOUN diversimode/ADV se/PRON habent/VERB ad/ADP cognitionem/NOUN ./PUNCT quae/PRON enim/ADV omnino/ADV cognitione/NOUN carent/VERB ,/PUNCT habent/VERB appetitum/NOUN naturalem/ADJ tantum/ADV ./PUNCT quae/PRON vero/ADV habent/VERB cognitionem/NOUN sensitivam/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ appetitum/NOUN sensibilem/ADJ habent/VERB ,/PUNCT sub/ADP quo/PRON irascibilis/ADJ et/CCONJ concupiscibilis/ADJ continetur/VERB ./PUNCT quae/PRON vero/ADV habent/VERB cognitionem/NOUN intellectivam/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ appetitum/NOUN cognitioni/NOUN proportionalem/ADJ habent/VERB ,/PUNCT scilicet/PART voluntatem/NOUN ./PUNCT voluntas/NOUN igitur/ADV ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX appetitus/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX proprium/ADJ intellectualis/ADJ naturae/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV secundum/ADP quod/SCONJ ab/ADP intellectu/NOUN dependet/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ secundum/ADP se/PRON proprius/ADJ est/AUX intellectuali/ADJ naturae/NOUN ./PUNCT beatitudo/NOUN igitur/ADV vel/CCONJ felicitas/NOUN in/ADP actu/NOUN intellectus/NOUN consistit/VERB substantialiter/ADV et/CCONJ principaliter/ADV ,/PUNCT magis/ADV quam/SCONJ in/ADP actu/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT in/ADP omnibus/PRON potentiis/NOUN quae/PRON moventur/VERB a/ADP suis/ADJ obiectis/NOUN ,/PUNCT obiecta/NOUN sunt/AUX naturaliter/ADV priora/ADJ actibus/NOUN illarum/PRON potentiarum/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ motor/NOUN naturaliter/ADV prior/ADJ est/AUX quam/SCONJ moveri/VERB ipsius/PRON mobilis/ADJ ./PUNCT talis/PRON autem/CCONJ potentia/NOUN est/AUX voluntas/NOUN :/PUNCT appetibile/ADJ enim/ADV movet/VERB appetitum/NOUN ./PUNCT obiectum/NOUN igitur/ADV voluntatis/NOUN est/AUX prius/ADJ naturaliter/ADV quam/SCONJ actus/NOUN eius/PRON ./PUNCT primum/ADJ igitur/ADV eius/PRON obiectum/NOUN praecedit/VERB omnem/PRON actum/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT non/ADV potest/VERB ergo/ADV actus/NOUN voluntatis/NOUN primum/ADJ volitum/VERB esse/AUX ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX beatitudo/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ beatitudo/NOUN sive/CCONJ felicitas/NOUN sit/AUX ipse/PRON actus/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT in/ADP omnibus/PRON potentiis/NOUN quae/PRON possunt/VERB converti/VERB in/ADP suos/ADJ actus/NOUN ,/PUNCT prius/ADV oportet/VERB quod/SCONJ actus/NOUN illius/PRON potentiae/NOUN feratur/VERB in/ADP obiectum/NOUN aliud/PRON ,/PUNCT et/CCONJ postmodum/ADV feratur/VERB in/ADP suum/ADJ actum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV intellectus/NOUN intelligit/VERB se/PRON intelligere/VERB ,/PUNCT prius/ADV oportet/VERB poni/VERB quod/SCONJ intelligat/VERB rem/NOUN aliquam/PRON ,/PUNCT et/CCONJ consequenter/ADV quod/SCONJ intelligat/VERB se/PRON intelligere/VERB :/PUNCT nam/ADV ipsum/PRON intelligere/VERB quod/PRON intellectus/NOUN intelligit/VERB ,/PUNCT alicuius/PRON obiecti/NOUN est/AUX ;/PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ vel/CCONJ procedatur/VERB in/ADP infinitum/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ ,/PUNCT si/SCONJ est/VERB devenire/VERB ad/ADP primum/ADJ intellectum/VERB ,/PUNCT hoc/PRON non/ADV erit/VERB ipsum/PRON intelligere/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ aliqua/PRON res/NOUN intelligibilis/ADJ ./PUNCT similiter/ADV oportet/VERB quod/SCONJ primum/ADJ volitum/VERB non/ADV sit/VERB ipsum/PRON velle/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ aliquid/PRON aliud/PRON bonum/ADJ ./PUNCT primum/ADJ autem/CCONJ volitum/VERB intellectualis/ADJ naturae/NOUN est/AUX ipsa/PRON beatitudo/NOUN sive/CCONJ felicitas/NOUN :/PUNCT nam/ADV propter/ADP hanc/PRON volumus/VERB quaecumque/PRON volumus/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV felicitatem/NOUN essentialiter/ADV in/ADP actu/NOUN voluntatis/NOUN consistere/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT unumquodque/PRON secundum/ADP ea/PRON quae/PRON constituunt/VERB substantiam/NOUN eius/PRON ,/PUNCT habet/VERB naturae/NOUN suae/ADJ veritatem/NOUN :/PUNCT differt/VERB enim/ADV verus/ADJ homo/NOUN a/ADP picto/VERB per/ADP ea/PRON quae/PRON substantiam/NOUN hominis/NOUN constituunt/VERB ./PUNCT vera/ADJ autem/CCONJ beatitudo/NOUN non/ADV differt/VERB a/ADP falsa/ADJ secundum/ADP actum/NOUN voluntatis/NOUN :/PUNCT nam/ADV eodem/PRON modo/NOUN se/PRON habet/VERB voluntas/NOUN in/ADP desiderando/VERB vel/CCONJ amando/VERB vel/CCONJ delectando/VERB ,/PUNCT quicquid/PRON sit/AUX illud/PRON quod/PRON sibi/PRON proponitur/VERB ut/SCONJ summum/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ vere/ADV sive/CCONJ falso/ADV ;/PUNCT utrum/ADV autem/CCONJ vere/ADV sit/VERB summum/ADJ bonum/NOUN quod/PRON ut/SCONJ tale/PRON proponitur/VERB vel/CCONJ falso/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON differt/VERB ex/ADP parte/NOUN intellectus/NOUN ./PUNCT beatitudo/NOUN igitur/ADV ,/PUNCT sive/CCONJ felicitas/NOUN ,/PUNCT in/ADP intellectu/NOUN essentialiter/ADV magis/ADV quam/SCONJ in/ADP actu/NOUN voluntatis/NOUN consistit/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ aliquis/PRON actus/NOUN voluntatis/NOUN esset/AUX ipsa/PRON felicitas/NOUN ,/PUNCT hic/PRON actus/NOUN esset/VERB aut/CCONJ desiderare/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ amare/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ delectari/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ desiderare/VERB sit/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ./PUNCT est/VERB enim/ADV desiderium/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ voluntas/NOUN tendit/VERB in/ADP id/PRON quod/PRON nondum/ADV habet/VERB :/PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ contrariatur/VERB rationi/NOUN ultimi/ADJ finis/NOUN ./PUNCT amare/VERB etiam/ADV non/ADV potest/VERB esse/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ./PUNCT amatur/VERB enim/ADV bonum/NOUN non/ADV solum/ADV quando/SCONJ habetur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quando/SCONJ non/ADV habetur/VERB ,/PUNCT ex/ADP amore/NOUN enim/ADV est/VERB quod/SCONJ non/ADV habitum/VERB desiderio/NOUN quaeratur/VERB :/PUNCT et/CCONJ si/SCONJ amor/NOUN iam/ADV habiti/VERB perfectior/ADJ sit/AUX ,/PUNCT hoc/PRON causatur/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ bonum/NOUN amatum/VERB habetur/VERB ./PUNCT aliud/PRON igitur/ADV est/AUX habere/VERB bonum/NOUN quod/PRON est/AUX finis/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ amare/VERB ,/PUNCT quod/PRON ante/ADP habere/VERB est/AUX imperfectum/ADJ ,/PUNCT post/ADP habere/VERB vero/ADV perfectum/ADJ ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ nec/CCONJ delectatio/NOUN est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ./PUNCT ipsum/PRON enim/ADV habere/VERB bonum/NOUN causa/NOUN est/AUX delectationis/NOUN :/PUNCT vel/CCONJ dum/SCONJ bonum/NOUN nunc/ADV habitum/VERB sentimus/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ dum/SCONJ prius/ADV habitum/VERB memoramur/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ dum/SCONJ in/ADP futuro/VERB habendum/VERB speramus/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV delectatio/NOUN ultimus/ADJ finis/NOUN ./PUNCT nullus/PRON ergo/ADV actus/NOUN voluntatis/NOUN potest/VERB esse/AUX substantialiter/ADV ipsa/PRON felicitas/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ delectatio/NOUN esset/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT ipsa/PRON secundum/ADP seipsam/PRON esset/AUX appetenda/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX falsum/ADJ ./PUNCT refert/VERB enim/ADV quae/PRON delectatio/NOUN appetatur/VERB ex/ADP eo/PRON ad/ADP quod/PRON consequitur/VERB delectatio/NOUN :/PUNCT nam/ADV delectatio/NOUN quae/PRON consequitur/VERB bonas/ADJ et/CCONJ appetendas/VERB operationes/NOUN ,/PUNCT bona/ADJ est/AUX et/CCONJ appetenda/VERB ;/PUNCT quae/PRON autem/CCONJ malas/NOUN ,/PUNCT mala/NOUN et/CCONJ fugienda/VERB ./PUNCT habet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ sit/AUX bona/ADJ et/CCONJ appetenda/VERB ex/ADP alio/PRON ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV ipsa/PRON ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX felicitas/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT rectus/VERB ordo/NOUN rerum/NOUN convenit/VERB cum/ADP ordine/NOUN naturae/NOUN :/PUNCT nam/ADV res/NOUN naturales/ADJ ordinantur/VERB in/ADP suum/ADJ finem/NOUN absque/ADP errore/NOUN ./PUNCT in/ADP naturalibus/ADJ autem/CCONJ est/VERB delectatio/NOUN propter/ADP operationem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/PART e/ADP converso/NOUN ./PUNCT videmus/VERB enim/ADV quod/SCONJ natura/NOUN illis/PRON operationibus/NOUN animalium/NOUN delectationem/NOUN apposuit/VERB quae/PRON sunt/AUX manifeste/ADV ad/ADP fines/NOUN necessarios/ADJ ordinatae/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP usu/NOUN ciborum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON ordinatur/VERB ad/ADP conservationem/NOUN individui/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP usu/NOUN venereorum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON ordinatur/VERB ad/ADP conservationem/NOUN speciei/NOUN :/PUNCT nisi/SCONJ enim/ADV adesset/VERB delectatio/NOUN ,/PUNCT animalia/NOUN a/ADP praedictis/VERB usibus/NOUN necessariis/ADJ abstinerent/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ ergo/ADV est/AUX quod/SCONJ delectatio/NOUN sit/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT delectatio/NOUN nihil/PRON aliud/PRON esse/AUX videtur/VERB quam/SCONJ quietatio/NOUN voluntatis/NOUN in/ADP aliquo/PRON bono/NOUN convenienti/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ desiderium/NOUN est/AUX inclinatio/NOUN voluntatis/NOUN in/ADP aliquod/PRON bonum/NOUN consequendum/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ homo/NOUN per/ADP voluntatem/NOUN inclinatur/VERB in/ADP finem/NOUN et/CCONJ quietatur/VERB in/ADP illo/PRON ,/PUNCT ita/ADV corpora/NOUN naturalia/ADJ habent/VERB inclinationes/NOUN naturales/ADJ in/ADP fines/NOUN proprios/ADJ ,/PUNCT quae/PRON quidem/ADV quietantur/VERB fine/NOUN iam/ADV adepto/VERB ./PUNCT ridiculum/ADJ autem/CCONJ est/AUX dicere/VERB quod/SCONJ finis/NOUN motus/NOUN corporis/NOUN gravis/ADJ non/ADV sit/VERB esse/VERB in/ADP loco/NOUN proprio/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ quietatio/NOUN inclinationis/NOUN qua/PRON in/ADP hoc/PRON tendebat/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV hoc/PRON principaliter/ADV natura/NOUN intenderet/VERB ut/SCONJ inclinatio/NOUN quietaretur/VERB ,/PUNCT non/ADV daret/VERB eam/PRON ;/PUNCT dat/VERB autem/CCONJ eam/PRON ut/SCONJ per/ADP hoc/PRON tendat/VERB in/ADP locum/NOUN proprium/ADJ ;/PUNCT quo/PRON consecuto/VERB ,/PUNCT quasi/ADV fine/NOUN ,/PUNCT sequitur/VERB inclinationis/NOUN quietatio/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV quietatio/NOUN talis/PRON non/ADV est/AUX finis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ concomitans/VERB finem/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ igitur/ADV delectatio/NOUN est/AUX finis/NOUN ultimus/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ concomitans/VERB ipsum/PRON ./PUNCT multo/ADJ igitur/ADV magis/ADV nec/CCONJ aliquis/PRON voluntatis/NOUN actus/NOUN est/AUX felicitas/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ alicuius/PRON rei/NOUN sit/AUX aliqua/PRON res/NOUN exterior/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT illa/PRON eius/PRON operatio/NOUN dicetur/VERB etiam/ADV finis/NOUN ultimus/ADJ per/ADP quam/PRON primo/ADV consequitur/VERB rem/NOUN illam/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ his/PRON quibus/PRON pecunia/NOUN est/AUX finis/NOUN ,/PUNCT dicitur/VERB etiam/ADV possidere/VERB pecuniam/NOUN finis/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ amare/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ concupiscere/VERB ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ ultimus/ADJ substantiae/NOUN intellectualis/ADJ est/AUX deus/PROPN ./PUNCT illa/PRON igitur/ADV operatio/NOUN hominis/NOUN est/AUX substantialiter/ADV eius/PRON beatitudo/NOUN vel/CCONJ felicitas/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON primo/ADV attingit/VERB ad/ADP deum/PROPN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX intelligere/VERB :/PUNCT nam/ADV velle/VERB non/ADV possumus/VERB quod/PRON non/ADV intelligimus/VERB ./PUNCT est/VERB igitur/ADV ultima/ADJ felicitas/NOUN hominis/NOUN in/ADP cognoscendo/VERB deum/PROPN per/ADP intellectum/NOUN substantialiter/ADV ,/PUNCT non/ADV in/ADP actu/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT iam/ADV igitur/ADV per/ADP ea/PRON quae/PRON dicta/VERB sunt/AUX ,/PUNCT patet/VERB solutio/NOUN in/ADP contrarium/ADJ obiectorum/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV ,/PUNCT si/SCONJ felicitas/NOUN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ habet/VERB rationem/NOUN summi/ADJ boni/NOUN ,/PUNCT est/AUX obiectum/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT propter/ADP hoc/PRON necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ sit/VERB substantialiter/ADV ipse/PRON actus/NOUN voluntatis/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ prima/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB ./PUNCT immo/ADV ex/ADP hoc/PRON ipso/PRON quod/SCONJ est/AUX primum/ADJ obiectum/NOUN ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ non/ADV sit/AUX actus/NOUN eius/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB apparet/VERB ./PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV oportet/VERB quod/SCONJ omne/PRON id/PRON quo/PRON res/NOUN quocumque/PRON modo/NOUN perficitur/VERB ,/PUNCT sit/AUX finis/NOUN illius/PRON rei/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ secunda/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB ./PUNCT est/AUX enim/ADV aliquid/PRON perfectio/NOUN alicuius/PRON dupliciter/ADV :/PUNCT uno/ADJ modo/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ habentis/VERB iam/ADV speciem/NOUN ;/PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ad/ADP speciem/NOUN habendam/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ perfectio/NOUN domus/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ iam/ADV habet/VERB speciem/NOUN ,/PUNCT est/AUX id/PRON ad/ADP quod/PRON species/NOUN domus/NOUN ordinatur/VERB ,/PUNCT scilicet/PART habitatio/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV domus/NOUN fieret/VERB nisi/SCONJ propter/ADP hoc/NOUN ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ in/ADP definitione/NOUN domus/NOUN oportet/VERB hoc/PRON poni/VERB ,/PUNCT si/SCONJ debeat/VERB definitio/NOUN esse/AUX perfecta/ADJ ./PUNCT perfectio/NOUN vero/ADV ad/ADP speciem/NOUN domus/NOUN ,/PUNCT est/AUX tam/ADV id/PRON quod/PRON ordinatur/VERB ad/ADP speciem/NOUN constituendam/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ principia/NOUN substantialia/ADJ ipsius/PRON ;/PUNCT quam/SCONJ id/PRON quod/PRON ordinatur/VERB ad/ADP speciei/NOUN conservationem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ apodiacula/NOUN ,/PUNCT quae/PRON fiunt/VERB ad/ADP sustentationem/NOUN domus/NOUN ;/PUNCT quam/CCONJ etiam/ADV illa/PRON quae/PRON faciunt/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ usus/NOUN domus/NOUN sit/AUX convenientior/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ pulchritudo/NOUN domus/NOUN ./PUNCT illud/PRON igitur/ADV quod/PRON est/AUX perfectio/NOUN rei/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ iam/ADV habet/VERB speciem/NOUN ,/PUNCT est/AUX finis/NOUN ipsius/PRON :/PUNCT ut/SCONJ habitatio/NOUN est/AUX finis/NOUN domus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV propria/ADJ operatio/NOUN cuiuslibet/PRON rei/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX quasi/ADV usus/NOUN eius/PRON ,/PUNCT est/AUX finis/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT quae/PRON autem/CCONJ sunt/AUX perfectiones/NOUN rei/NOUN ad/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX finis/NOUN rei/NOUN :/PUNCT immo/ADV res/NOUN est/AUX finis/NOUN ipsarum/PRON ;/PUNCT materia/NOUN enim/ADV et/CCONJ forma/NOUN sunt/VERB propter/ADP speciem/NOUN ./PUNCT licet/SCONJ enim/ADV forma/NOUN sit/AUX finis/NOUN generationis/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV est/AUX finis/NOUN iam/ADV generati/VERB et/CCONJ speciem/NOUN habentis/VERB :/PUNCT immo/ADV ad/ADP hoc/PRON quaeritur/VERB forma/NOUN ut/SCONJ species/NOUN sit/AUX completa/ADJ ./PUNCT similiter/ADV conservantia/VERB rem/NOUN in/ADP sua/ADJ specie/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sanitas/NOUN et/CCONJ vis/NOUN nutritiva/ADJ ,/PUNCT licet/SCONJ perficiant/VERB animal/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV sunt/AUX finis/NOUN animalis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART e/ADP converso/NOUN ./PUNCT ea/PRON etiam/ADV quibus/PRON aptatur/VERB res/NOUN ad/ADP proprias/ADJ operationes/NOUN speciei/NOUN perficiendas/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP debitum/VERB finem/NOUN congruentius/ADV consequendum/VERB ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX finis/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART e/ADP converso/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ pulchritudo/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ robur/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/NOUN huiusmodi/ADV ,/PUNCT de/ADP quibus/PRON dicit/VERB philosophus/NOUN ,/PUNCT in/ADP i/NUM ethicorum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ organice/ADV deserviunt/VERB felicitati/NOUN ./PUNCT delectatio/NOUN autem/CCONJ est/AUX perfectio/NOUN operationis/NOUN ,/PUNCT non/ADV ita/ADV quod/SCONJ ad/ADP ipsam/PRON ordinetur/VERB operatio/NOUN secundum/ADP suam/ADJ speciem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ordinatur/VERB ad/ADP alios/PRON fines/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ comestio/NOUN ordinatur/VERB secundum/ADP suam/ADJ speciem/NOUN ad/ADP conservationem/NOUN individui/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ est/AUX similis/ADJ perfectioni/NOUN quae/PRON ordinatur/VERB ad/ADP speciem/NOUN rei/NOUN ;/PUNCT nam/ADV propter/ADP delectationem/NOUN attentius/ADV et/CCONJ decentius/ADV operationi/NOUN insistimus/VERB in/ADP qua/PRON delectamur/VERB ./PUNCT unde/ADV in/ADP x/NUM ethicorum/NOUN philosophus/NOUN dicit/VERB quod/SCONJ delectatio/NOUN perficit/VERB operationem/NOUN sicut/SCONJ decor/NOUN iuventutem/NOUN ,/PUNCT qui/PRON quidem/ADV est/VERB propter/ADP eum/PRON cui/PRON inest/VERB iuventus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/PART e/ADP converso/NOUN ./PUNCT neque/CCONJ autem/CCONJ quod/SCONJ delectationem/NOUN non/ADV propter/ADP aliud/PRON volunt/VERB homines/NOUN sed/CCONJ propter/ADP seipsam/PRON ,/PUNCT est/AUX sufficiens/ADJ signum/NOUN quod/SCONJ delectatio/NOUN sit/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ tertia/ADJ ratio/NOUN concludebat/VERB ./PUNCT nam/ADV delectatio/NOUN ,/PUNCT etsi/SCONJ non/ADV sit/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT est/AUX tamen/ADV ultimum/ADJ finem/NOUN concomitans/VERB :/PUNCT cum/SCONJ ex/ADP adeptione/NOUN finis/NOUN delectatio/NOUN consurgat/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ plures/ADJ quaerunt/VERB delectationem/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP cognoscendo/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ cognitionem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ plures/ADJ sunt/AUX qui/PRON quaerunt/VERB delectationes/NOUN sensibiles/ADJ quam/SCONJ cognitionem/NOUN intellectus/NOUN et/CCONJ delectationem/NOUN ipsam/PRON consequentem/VERB :/PUNCT quia/SCONJ ea/PRON quae/PRON exterius/ADV sunt/VERB ,/PUNCT magis/ADV nota/VERB pluribus/ADJ existunt/AUX ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ a/ADP sensibilibus/ADJ incipit/VERB humana/ADJ cognitio/NOUN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ quinta/ADJ ratio/NOUN proponit/VERB ,/PUNCT voluntatem/NOUN esse/AUX altiorem/ADJ intellectu/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV eius/PRON motivam/NOUN ,/PUNCT falsum/ADJ esse/AUX manifestum/ADJ est/AUX ./PUNCT nam/ADV primo/ADV et/CCONJ per/ADP se/PRON intellectus/NOUN movet/VERB voluntatem/NOUN :/PUNCT voluntas/NOUN enim/ADV ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT movetur/VERB a/ADP suo/ADJ obiecto/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX bonum/NOUN apprehensum/VERB ./PUNCT voluntas/NOUN autem/CCONJ movet/VERB intellectum/NOUN quasi/ADV per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ scilicet/ADV intelligere/VERB ipsum/PRON apprehenditur/VERB ut/SCONJ bonum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV desideratur/VERB a/ADP voluntate/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON sequitur/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN actu/NOUN intelligit/VERB ./PUNCT et/CCONJ in/ADP hoc/PRON ipso/PRON intellectus/NOUN voluntatem/NOUN praecedit/VERB :/PUNCT nunquam/ADV enim/ADV voluntas/NOUN desideraret/VERB intelligere/VERB nisi/SCONJ prius/ADV intellectus/NOUN ipsum/PRON intelligere/VERB apprehenderet/VERB ut/SCONJ bonum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ iterum/ADV ,/PUNCT voluntas/NOUN movet/VERB intellectum/NOUN ad/ADP operandum/VERB in/ADP actu/NOUN per/ADP modum/NOUN quo/PRON agens/NOUN movere/VERB dicitur/VERB ;/PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ voluntatem/NOUN per/ADP modum/NOUN quo/PRON finis/NOUN movet/VERB ,/PUNCT nam/ADV bonum/NOUN intellectum/VERB est/AUX finis/NOUN voluntatis/NOUN ;/PUNCT agens/NOUN autem/CCONJ est/AUX posterior/ADJ in/ADP movendo/VERB quam/SCONJ finis/NOUN ,/PUNCT nam/ADV agens/NOUN non/ADV movet/VERB nisi/SCONJ propter/ADP finem/NOUN ./PUNCT unde/ADV apparet/VERB intellectum/NOUN simpliciter/ADV esse/AUX altiorem/ADJ voluntate/NOUN :/PUNCT voluntatem/NOUN vero/NOUN intellectu/NOUN per/ADP accidens/NOUN et/CCONJ secundum/ADP quid/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ felicitas/NOUN humana/ADJ non/ADV consistit/VERB in/ADP delectationibus/NOUN carnalibus/ADJ ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ impossibile/ADJ est/AUX felicitatem/NOUN humanam/ADJ consistere/VERB in/ADP delectationibus/NOUN corporalibus/ADJ ,/PUNCT quarum/PRON praecipuae/ADJ sunt/VERB in/ADP cibis/NOUN et/CCONJ venereis/ADJ ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV quod/SCONJ secundum/ADP naturae/NOUN ordinem/NOUN delectatio/NOUN est/VERB propter/ADP operationem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/PART e/ADP converso/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV operationes/NOUN non/ADV fuerint/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT delectationes/NOUN consequentes/VERB eas/PRON neque/CCONJ sunt/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ concomitantes/VERB ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ operationes/NOUN quas/PRON consequuntur/VERB praedictae/VERB delectationes/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN :/PUNCT ordinantur/VERB enim/ADV ad/ADP aliquos/PRON fines/NOUN manifestos/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ comestio/NOUN ad/ADP conservationem/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT coitus/NOUN autem/CCONJ ad/ADP generationem/NOUN prolis/NOUN ./PUNCT delectationes/NOUN igitur/ADV praemissae/VERB non/ADV sunt/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ ultimum/ADJ finem/NOUN concomitantes/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV in/ADP his/PRON ponenda/VERB felicitas/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT voluntas/NOUN est/AUX superior/ADJ quam/SCONJ appetitus/NOUN sensitivus/ADJ :/PUNCT movet/VERB enim/ADV ipsum/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ superius/ADV dictum/VERB est/AUX ./PUNCT in/ADP actu/NOUN autem/CCONJ voluntatis/NOUN non/ADV consistit/VERB felicitas/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ iam/ADV supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT multo/ADV igitur/PART minus/NOUN in/ADP delectationibus/NOUN praedictis/VERB ,/PUNCT quae/PRON sunt/VERB in/ADP appetitu/NOUN sensitivo/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT felicitas/NOUN est/AUX quoddam/PRON bonum/NOUN hominis/NOUN proprium/ADJ :/PUNCT non/ADV enim/ADV bruta/ADJ possunt/VERB dici/VERB felicia/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ abusive/NOUN ./PUNCT delectationes/NOUN autem/CCONJ praemissae/VERB sunt/AUX communes/ADJ hominibus/NOUN et/CCONJ brutis/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV in/ADP eis/PRON ponenda/VERB felicitas/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT ultimus/ADJ finis/NOUN est/AUX nobilissimum/ADJ eorum/PRON quae/PRON ad/ADP rem/NOUN pertinent/VERB :/PUNCT habet/VERB enim/ADV rationem/NOUN optimi/ADJ ./PUNCT hae/PRON autem/CCONJ delectationes/NOUN non/ADV conveniunt/VERB homini/NOUN secundum/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX nobilissimum/ADJ in/ADP ipso/PRON ,/PUNCT quod/PRON est/AUX intellectus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP sensum/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV in/ADP talibus/PRON delectationibus/NOUN ponenda/VERB felicitas/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT summa/ADJ perfectio/NOUN hominis/NOUN esse/VERB non/ADV potest/VERB in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ coniungitur/VERB rebus/NOUN se/PRON inferioribus/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ coniungitur/VERB alicui/PRON rei/NOUN altiori/ADJ :/PUNCT finis/NOUN enim/ADV est/AUX melior/ADJ eo/PRON quod/PRON est/VERB ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT delectationes/NOUN autem/CCONJ praemissae/VERB consistunt/VERB in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ homo/NOUN secundum/ADP sensum/NOUN coniungitur/VERB aliquibus/PRON se/PRON inferioribus/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART sensibilibus/ADJ quibusdam/PRON ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV in/ADP talibus/PRON delectationibus/NOUN felicitas/NOUN ponenda/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quod/PRON non/ADV est/AUX bonum/ADJ nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX moderatum/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX secundum/ADP se/PRON bonum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ accipit/VERB bonitatem/NOUN a/ADP moderante/VERB ./PUNCT usus/NOUN autem/CCONJ praedictarum/VERB delectationum/NOUN non/ADV est/AUX bonus/ADJ homini/NOUN nisi/SCONJ sit/AUX moderatus/VERB :/PUNCT aliter/ADV enim/ADV hae/PRON delectationes/NOUN se/PRON invicem/ADV impedirent/VERB ./PUNCT non/ADV sunt/AUX igitur/ADV hae/PRON delectationes/NOUN secundum/ADP se/PRON bonum/NOUN hominis/NOUN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ est/AUX summum/ADJ bonum/ADJ ,/PUNCT est/AUX per/ADP se/PRON bonum/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ quod/PRON per/ADP se/PRON bonum/NOUN est/AUX ,/PUNCT melius/ADJ est/AUX eo/PRON quod/PRON per/ADP aliud/NOUN ./PUNCT non/ADV sunt/AUX igitur/ADV tales/PRON delectationes/NOUN summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX felicitas/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP omnibus/PRON quae/PRON per/ADP se/PRON dicuntur/VERB ,/PUNCT sequitur/VERB magis/ADV ad/ADP magis/ADV ,/PUNCT si/SCONJ simpliciter/ADV sequatur/VERB ad/ADP simpliciter/ADV :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ calidum/ADJ calefacit/VERB ,/PUNCT magis/ADV calidum/ADJ magis/ADV calefacit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ maxime/ADV calidum/ADJ maxime/ADV calefaciet/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV delectationes/NOUN praemissae/VERB essent/AUX secundum/ADP se/PRON bonae/ADJ ,/PUNCT oporteret/VERB quod/SCONJ maxime/ADV uti/VERB eis/PRON esset/AUX optimum/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ :/PUNCT nam/ADV nimius/ADJ usus/NOUN earum/PRON reputatur/VERB in/ADP vitium/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ est/AUX etiam/ADV corporis/NOUN noxius/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ similium/ADJ delectationum/NOUN impeditivus/ADJ ./PUNCT non/ADV sunt/AUX igitur/ADV per/ADP se/PRON bonum/NOUN hominis/NOUN ./PUNCT in/ADP eis/PRON igitur/ADV non/ADV consistit/VERB humana/ADJ felicitas/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT actus/NOUN virtutum/NOUN sunt/AUX laudabiles/ADJ ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ad/ADP felicitatem/NOUN ordinantur/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV in/ADP delectationibus/NOUN praemissis/VERB consisteret/VERB humana/ADJ felicitas/NOUN ,/PUNCT actus/NOUN virtutis/NOUN magis/ADV esset/AUX laudabilis/ADJ in/ADP accedendo/VERB ad/ADP has/PRON delectationes/NOUN quam/SCONJ in/ADP abstinendo/VERB ab/ADP eis/PRON ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ :/PUNCT nam/ADV actus/NOUN temperantiae/NOUN maxime/ADV laudatur/VERB in/ADP abstinendo/VERB a/ADP delectationibus/NOUN ;/PUNCT unde/ADV ab/ADP hoc/PRON denominatur/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV in/ADP delectationibus/NOUN praemissis/VERB hominis/NOUN felicitas/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT finis/NOUN ultimus/ADJ cuiuslibet/PRON rei/NOUN deus/PROPN est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT illud/PRON igitur/ADV oportet/VERB ultimum/ADJ finem/NOUN hominis/NOUN poni/VERB ,/PUNCT per/ADP quod/PRON maxime/ADV appropinquat/VERB ad/ADP deum/PROPN ./PUNCT per/ADP praedictas/VERB autem/CCONJ delectationes/NOUN homo/NOUN impeditur/VERB a/ADP maxima/ADJ appropinquatione/NOUN ad/ADP deum/PROPN ,/PUNCT quae/PRON fit/VERB per/ADP contemplationem/NOUN ,/PUNCT quam/PRON maxime/ADV praedictae/VERB delectationes/NOUN impediunt/VERB ,/PUNCT utpote/ADV ad/ADP sensibilia/ADJ maxime/ADV hominem/NOUN immergentes/VERB ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB ab/ADP intelligibilibus/ADJ retrahentes/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV in/ADP delectationibus/NOUN corporalibus/ADJ felicitas/NOUN humana/ADJ ponenda/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN epicureorum/ADJ in/ADP his/PRON voluptatibus/NOUN felicitatem/NOUN hominis/NOUN ponentium/VERB :/PUNCT ex/ADP quorum/PRON persona/NOUN dicit/VERB salomon/PROPN ,/PUNCT eccle./X 5-17/NUM :/PUNCT hoc/PRON itaque/ADV visum/VERB est/AUX mihi/PRON bonum/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ comedat/VERB quis/PRON et/CCONJ bibat/VERB et/CCONJ fruatur/VERB laetitia/NOUN ex/ADP labore/NOUN suo/ADJ et/CCONJ haec/PRON est/AUX pars/NOUN illius/PRON ./PUNCT et/CCONJ sap./X 2-9/NUM :/PUNCT ubique/ADV relinquamus/VERB signa/NOUN laetitiae/NOUN :/PUNCT quoniam/SCONJ haec/PRON est/AUX pars/NOUN nostra/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ haec/PRON est/AUX sors/NOUN nostra/ADJ ./PUNCT excluditur/VERB etiam/ADV error/NOUN cerinthianorum/NOUN qui/PRON in/ADP ultima/ADJ felicitate/NOUN ,/PUNCT post/ADP resurrectionem/NOUN ,/PUNCT mille/NUM annos/NOUN in/ADP regno/NOUN christi/ADJ secundum/ADP carnales/ADJ ventris/NOUN voluptates/NOUN fabulantur/AUX futuros/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ chiliastae/NOUN (/PUNCT quasi/ADV millenarii/ADJ )/PUNCT ,/PUNCT sunt/AUX appellati/VERB ./PUNCT excluduntur/VERB etiam/ADV iudaeorum/ADJ et/CCONJ saracenorum/NOUN fabulae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON retributiones/NOUN iustorum/ADJ in/ADP praedictis/VERB voluptatibus/NOUN ponunt/VERB :/PUNCT felicitas/NOUN enim/ADV est/AUX virtutis/NOUN praemium/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ felicitas/NOUN non/ADV consistit/VERB in/ADP honoribus/NOUN ./PUNCT ex/ADP praedictis/VERB etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ nec/CCONJ in/ADP honoribus/NOUN est/VERB summum/ADJ bonum/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX felicitas/NOUN ./PUNCT finis/NOUN enim/ADV ultimus/ADJ hominis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sua/ADJ felicitas/NOUN ,/PUNCT est/AUX eius/PRON perfectissima/ADJ operatio/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ./PUNCT honor/NOUN autem/CCONJ hominis/NOUN non/ADV consistit/VERB in/ADP sua/ADJ operatione/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ alterius/PRON ad/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT qui/PRON ei/PRON reverentiam/NOUN exhibet/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV felicitas/NOUN hominis/NOUN in/ADP honoribus/NOUN ponenda/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quod/PRON est/AUX propter/ADP alterum/PRON bonum/ADJ et/CCONJ desiderabile/ADJ ,/PUNCT non/ADV est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ./PUNCT tale/PRON autem/CCONJ est/AUX honor/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV aliquis/PRON recte/ADV honoratur/VERB nisi/SCONJ propter/ADP aliquod/PRON aliud/PRON bonum/NOUN in/ADP eo/PRON existens/VERB ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON homines/NOUN honorari/VERB quaerunt/VERB ,/PUNCT quasi/ADV boni/NOUN alicuius/PRON quod/PRON in/ADP eis/PRON est/VERB testimonium/NOUN habere/VERB volentes/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ magis/ADV gaudent/VERB homines/NOUN a/ADP magnis/ADJ et/CCONJ sapientibus/ADJ honorari/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV in/ADP honoribus/NOUN felicitas/NOUN hominis/NOUN ponenda/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ad/ADP felicitatem/NOUN per/ADP virtutem/NOUN pervenitur/VERB ./PUNCT operationes/NOUN autem/CCONJ virtutum/NOUN sunt/AUX voluntariae/ADJ :/PUNCT aliter/ADV enim/ADV non/ADV essent/AUX laudabiles/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV felicitatem/NOUN esse/AUX aliquod/PRON bonum/NOUN ad/ADP quod/PRON homo/NOUN sua/ADJ voluntate/NOUN perveniat/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ honorem/NOUN assequatur/VERB ,/PUNCT non/ADV est/VERB in/ADP potestate/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART in/ADP potestate/NOUN honorantis/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV in/ADP honoribus/NOUN felicitas/NOUN humana/ADJ ponenda/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT esse/AUX dignum/ADJ honore/NOUN non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ bonis/NOUN inesse/VERB ./PUNCT honorari/VERB autem/CCONJ possunt/VERB etiam/ADV mali/NOUN ./PUNCT melius/ADJ est/AUX igitur/ADV fieri/VERB honore/NOUN dignum/ADJ quam/SCONJ honorari/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV honor/NOUN summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT summum/ADJ bonum/NOUN est/AUX perfectum/ADJ bonum/NOUN ./PUNCT perfectum/ADJ autem/CCONJ bonum/NOUN non/ADV compatitur/VERB aliquod/PRON malum/NOUN ./PUNCT cui/PRON autem/CCONJ non/ADV inest/VERB aliquod/PRON malum/NOUN ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX esse/AUX malum/ADJ ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV esse/AUX malum/ADJ cui/PRON adest/VERB summum/ADJ bonum/NOUN ./PUNCT potest/VERB autem/CCONJ aliquis/PRON malus/NOUN honorem/NOUN consequi/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV honor/NOUN summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ felicitas/NOUN hominis/NOUN non/ADV consistit/VERB in/ADP gloria/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON etiam/ADV apparet/VERB quod/SCONJ nec/CCONJ in/ADP gloria/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB in/ADP celebritate/NOUN famae/NOUN ,/PUNCT consistit/VERB summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT est/AUX enim/ADV gloria/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP tullium/PROPN frequens/ADJ de/ADP aliquo/PRON fama/NOUN cum/ADP laude/NOUN :/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP ambrosium/NOUN ,/PUNCT clara/ADJ cum/ADP laude/NOUN notitia/NOUN ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON autem/CCONJ homines/NOUN volunt/VERB innotescere/VERB cum/ADP laude/NOUN et/CCONJ claritate/NOUN quadam/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ ab/ADP eis/PRON quibus/PRON innotescunt/VERB honorentur/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV gloria/NOUN propter/ADP honorem/NOUN quaesita/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV honor/NOUN non/ADV est/AUX summum/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT multo/ADV minus/NOUN gloria/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT laudabilia/ADJ bona/NOUN sunt/AUX secundum/ADP quae/PRON aliquis/PRON ostenditur/AUX ordinatus/VERB ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT qui/PRON autem/CCONJ ordinatur/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT nondum/ADV est/AUX ultimum/ADJ finem/NOUN assecutus/VERB ./PUNCT laus/NOUN igitur/ADV non/ADV attribuitur/VERB ei/PRON qui/PRON iam/ADV est/AUX ultimum/ADJ finem/NOUN assecutus/VERB :/PUNCT sed/CCONJ magis/PART honor/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ philosophus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP i/NUM ethicorum/NOUN ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV gloria/NOUN esse/AUX summum/ADJ bonum/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ principaliter/ADV in/ADP laude/NOUN consistat/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cognoscere/VERB nobilius/ADJ est/AUX quam/SCONJ cognosci/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV cognoscunt/VERB nisi/SCONJ quae/PRON sunt/AUX nobiliora/ADJ in/ADP rebus/NOUN ;/PUNCT cognoscuntur/VERB autem/CCONJ infima/ADJ ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN esse/AUX gloria/NOUN ,/PUNCT quae/PRON consistit/VERB in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliquis/PRON cognoscatur/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT cognosci/VERB aliquis/PRON non/ADV desiderat/VERB nisi/SCONJ in/ADP bonis/NOUN :/PUNCT in/ADP malis/NOUN autem/CCONJ quaerit/VERB latere/VERB ./PUNCT cognosci/VERB igitur/ADV bonum/NOUN est/AUX et/CCONJ desiderabile/ADJ propter/ADP bona/ADJ quae/PRON in/ADP aliquo/PRON cognoscuntur/VERB ./PUNCT illa/PRON igitur/ADV sunt/AUX meliora/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV gloria/NOUN ,/PUNCT quae/PRON in/ADP hoc/PRON consistit/VERB quod/SCONJ aliquis/PRON cognoscatur/VERB ,/PUNCT summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT summum/ADJ bonum/NOUN oportet/VERB esse/AUX perfectum/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ quietet/VERB appetitum/NOUN :/PUNCT cognitio/NOUN autem/CCONJ famae/NOUN ,/PUNCT in/ADP qua/PRON gloria/NOUN humana/ADJ consistit/VERB ,/PUNCT est/AUX imperfecta/ADJ :/PUNCT est/AUX enim/ADV plurimum/ADJ incertitudinis/NOUN et/CCONJ erroris/NOUN habens/VERB ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV talis/PRON gloria/NOUN esse/AUX summum/ADJ bonum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT id/PRON quod/PRON est/AUX summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX stabilissimum/ADJ in/ADP rebus/NOUN humanis/ADJ :/PUNCT naturaliter/ADV enim/ADV desideratur/VERB diuturna/ADJ boni/NOUN constantia/NOUN ./PUNCT gloria/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT quae/PRON in/ADP fama/NOUN consistit/VERB ,/PUNCT est/AUX instabilissima/ADJ :/PUNCT nihil/PRON enim/ADV est/AUX mutabilius/ADJ opinione/NOUN et/CCONJ laude/NOUN humana/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV talis/PRON gloria/NOUN summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ felicitas/NOUN hominis/NOUN non/ADV consistit/VERB in/ADP divitiis/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ nec/CCONJ divitiae/NOUN sunt/AUX summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV appetuntur/VERB divitiae/NOUN nisi/SCONJ propter/ADP aliud/NOUN :/PUNCT per/ADP se/PRON enim/ADV nihil/PRON boni/NOUN inferunt/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/NOUN cum/SCONJ utimur/VERB eis/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ ad/ADP corporis/NOUN sustentationem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ad/ADP aliquid/PRON huiusmodi/ADV ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ est/AUX summum/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT est/AUX propter/ADP se/PRON desideratum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV propter/ADP aliud/PRON ./PUNCT non/ADV sunt/AUX igitur/ADV divitiae/NOUN summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT eorum/PRON possessio/NOUN vel/CCONJ conservatio/NOUN non/ADV potest/VERB esse/AUX summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN quae/PRON maxime/ADV conferunt/VERB homini/NOUN in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ emittuntur/VERB ./PUNCT divitiae/NOUN autem/CCONJ in/ADP hoc/PRON maxime/ADV conferunt/VERB quod/SCONJ expenduntur/VERB :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV earum/PRON usus/NOUN est/AUX ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV divitiarum/NOUN possessio/NOUN esse/AUX summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT actus/NOUN virtutis/NOUN laudabilis/ADJ est/AUX secundum/ADP quod/SCONJ ad/ADP felicitatem/NOUN accedit/VERB ./PUNCT magis/ADV autem/CCONJ est/AUX laudabilis/ADJ actus/NOUN liberalitatis/NOUN et/CCONJ magnificentiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/VERB circa/ADP pecunias/NOUN ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ pecuniae/NOUN emittuntur/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ ex/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ conservantur/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ ab/ADP hoc/PRON nomina/NOUN harum/PRON virtutum/NOUN sumuntur/VERB ./PUNCT non/ADV consistit/VERB igitur/ADV hominis/NOUN felicitas/NOUN in/ADP possessione/NOUN divitiarum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT illud/PRON in/ADP cuius/PRON consecutione/NOUN summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN est/VERB ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX homine/NOUN melius/ADJ ./PUNCT divitiis/NOUN autem/CCONJ homo/NOUN est/AUX melior/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ sint/AUX res/NOUN quaedam/PRON ad/ADP usum/NOUN hominis/NOUN ordinatae/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV in/ADP divitiis/NOUN summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN fortunae/NOUN non/ADV subiacet/VERB :/PUNCT nam/ADV fortuita/ADJ absque/ADP studio/NOUN rationis/NOUN eveniunt/VERB ;/PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ per/ADP rationem/NOUN homo/NOUN proprium/ADJ finem/NOUN consequatur/VERB ./PUNCT in/ADP consecutione/NOUN autem/CCONJ divitiarum/NOUN maximum/ADJ locum/NOUN habet/VERB fortuna/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV in/ADP divitiis/NOUN humana/ADJ felicitas/NOUN constituta/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT hoc/PRON evidens/ADJ fit/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ divitiae/NOUN involuntarie/ADV amittuntur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ malis/NOUN advenire/VERB possunt/VERB ,/PUNCT quos/PRON necesse/ADJ est/AUX summo/ADJ bono/NOUN carere/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ instabiles/ADJ sunt/AUX ;/PUNCT et/CCONJ alia/NOUN huiusmodi/ADV ,/PUNCT quae/PRON ex/ADP superioribus/ADJ rationibus/NOUN colligi/VERB possunt/VERB ./PUNCT quod/SCONJ felicitas/NOUN non/ADV consistit/VERB in/ADP potentia/NOUN mundana/ADJ ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ nec/CCONJ mundana/ADJ potentia/NOUN summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN esse/AUX potest/VERB :/PUNCT cum/SCONJ etiam/ADV in/ADP ea/PRON obtinenda/VERB plurimum/ADJ fortuna/NOUN possit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ instabilis/ADJ sit/AUX ;/PUNCT et/CCONJ non/ADV subiaceat/VERB hominis/NOUN voluntati/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ plerumque/DET malis/NOUN adveniat/VERB ;/PUNCT quae/PRON summo/ADJ bono/NOUN repugnant/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT homo/NOUN maxime/ADV dicitur/VERB bonus/ADJ secundum/ADP quod/SCONJ ad/ADP summum/ADJ bonum/NOUN attingit/VERB ./PUNCT secundum/ADP autem/CCONJ quod/SCONJ habet/VERB potentiam/NOUN ,/PUNCT non/ADV dicitur/VERB neque/CCONJ bonus/ADJ neque/CCONJ malus/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV est/AUX bonus/ADJ omnis/PRON qui/PRON potest/VERB bona/NOUN facere/VERB ;/PUNCT neque/CCONJ malus/ADJ est/AUX aliquis/PRON ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ potest/VERB mala/NOUN facere/VERB ./PUNCT summum/ADJ igitur/ADV bonum/ADJ non/ADV consistit/VERB in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/VERB esse/VERB potentem/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omnis/PRON potentia/NOUN ad/ADP alterum/PRON est/VERB ./PUNCT summum/ADJ autem/CCONJ bonum/NOUN non/ADV est/VERB ad/ADP alterum/PRON ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV potentia/NOUN summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT illud/PRON quo/PRON quis/PRON potest/VERB et/CCONJ bene/ADV et/CCONJ male/ADV uti/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN :/PUNCT melius/ADJ enim/ADV est/AUX quo/PRON nullus/PRON male/ADV uti/VERB potest/VERB ./PUNCT potentia/NOUN autem/CCONJ aliquis/PRON bene/ADV et/CCONJ male/ADV uti/VERB potest/VERB :/PUNCT nam/ADV potestates/NOUN rationales/ADJ ad/ADP opposita/VERB sunt/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV potestas/NOUN humana/ADJ summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT si/SCONJ aliqua/PRON potestas/NOUN est/AUX summum/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB illam/PRON esse/AUX perfectissimam/ADJ ./PUNCT potestas/NOUN autem/CCONJ humana/ADJ est/AUX imperfectissima/ADJ :/PUNCT radicatur/VERB enim/ADV in/ADP hominum/NOUN voluntatibus/NOUN et/CCONJ opinionibus/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON est/VERB maxima/ADJ inconstantia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quanto/ADV maior/ADJ reputatur/VERB potestas/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV a/ADP pluribus/ADJ dependet/VERB :/PUNCT quod/PRON etiam/ADV ad/ADP eius/PRON debilitatem/NOUN pertinet/VERB ;/PUNCT cum/SCONJ quod/PRON a/ADP multis/ADJ dependet/VERB ,/PUNCT destrui/VERB multipliciter/ADV possit/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV in/ADP potestate/NOUN mundana/ADJ summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT felicitas/NOUN igitur/ADV hominis/NOUN in/ADP nullo/PRON exteriori/ADJ bono/NOUN consistit/VERB :/PUNCT cum/SCONJ omnia/PRON exteriora/ADJ bona/NOUN ,/PUNCT quae/PRON dicuntur/VERB bona/NOUN fortunae/NOUN ,/PUNCT sub/ADP praedictis/VERB contineantur/VERB ./PUNCT quod/SCONJ felicitas/NOUN non/ADV consistit/VERB in/ADP bonis/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ nec/CCONJ in/ADP corporis/NOUN bonis/NOUN ,/PUNCT cuiusmodi/ADV sunt/AUX sanitas/NOUN ,/PUNCT pulchritudo/NOUN et/CCONJ robur/NOUN ,/PUNCT sit/VERB hominis/NOUN summum/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT per/ADP similia/ADJ manifeste/ADV apparet/VERB ./PUNCT haec/PRON enim/ADV etiam/ADV bonis/ADJ et/CCONJ malis/NOUN communia/ADJ sunt/AUX ;/PUNCT et/CCONJ instabilia/ADJ sunt/AUX ;/PUNCT et/CCONJ voluntati/NOUN non/ADV subiacent/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT anima/NOUN est/AUX melior/ADJ corpore/NOUN ,/PUNCT quod/PRON non/ADV vivit/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ praedicta/VERB bona/NOUN habet/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP animam/NOUN ./PUNCT bonum/NOUN igitur/ADV animae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ intelligere/VERB et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV ,/PUNCT est/AUX melius/ADJ quam/SCONJ bonum/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV corporis/NOUN bonum/NOUN summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT haec/PRON bona/NOUN sunt/AUX homini/NOUN et/CCONJ aliis/PRON animalibus/NOUN communia/ADJ ./PUNCT felicitas/NOUN autem/CCONJ est/AUX proprium/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV in/ADP praemissis/VERB bonis/NOUN hominis/NOUN felicitas/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT multa/ADJ animalia/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP bona/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX homine/NOUN potiora/ADJ :/PUNCT quaedam/PRON enim/ADV sunt/AUX velociora/ADJ homine/NOUN ,/PUNCT quaedam/NOUN robustiora/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART de/ADP aliis/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV in/ADP his/PRON esset/VERB summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ,/PUNCT non/ADV esset/AUX homo/NOUN optimum/ADJ animalium/NOUN :/PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV felicitas/NOUN humana/ADJ in/ADP bonis/NOUN corporis/NOUN consistens/VERB ./PUNCT quod/SCONJ felicitas/NOUN humana/ADJ non/ADV consistit/VERB in/ADP sensu/NOUN ./PUNCT per/ADP eadem/PRON etiam/ADV apparet/VERB quod/SCONJ neque/CCONJ summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN est/VERB in/ADP bonis/NOUN sensitivae/ADJ partis/NOUN ./PUNCT nam/ADV haec/PRON etiam/ADV bona/NOUN sunt/AUX homini/NOUN et/CCONJ aliis/PRON animalibus/NOUN communia/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT intellectus/NOUN est/AUX melior/ADJ sensu/NOUN ./PUNCT bonum/NOUN igitur/ADV intellectus/NOUN est/AUX melius/ADJ quam/SCONJ bonum/NOUN sensus/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN in/ADP sensu/NOUN consistit/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT maximae/ADJ delectationes/NOUN secundum/ADP sensum/NOUN sunt/VERB in/ADP cibis/NOUN et/CCONJ venereis/ADJ ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON oporteret/VERB esse/VERB summum/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ in/ADP sensu/NOUN esset/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB autem/CCONJ in/ADP his/PRON ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV in/ADP sensu/NOUN summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT sensus/NOUN diliguntur/VERB propter/ADP utilitatem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ propter/ADP cognitionem/NOUN ./PUNCT tota/PRON autem/CCONJ utilitas/NOUN sensuum/NOUN ad/ADP corporis/NOUN bona/NOUN refertur/VERB ./PUNCT cognitio/NOUN autem/CCONJ sensus/NOUN ad/ADP intellectivam/ADJ ordinatur/VERB :/PUNCT unde/ADV animalia/NOUN intellectu/NOUN carentia/VERB non/ADV delectantur/VERB in/ADP sentiendo/VERB nisi/SCONJ per/ADP comparationem/NOUN ad/ADP utilitatem/NOUN ad/ADP corpus/NOUN pertinentem/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ per/ADP sensus/NOUN cognitionem/NOUN consequuntur/VERB cibos/NOUN vel/CCONJ venerea/ADJ ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV in/ADP parte/NOUN sensitiva/ADJ summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX felicitas/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN non/ADV consistit/VERB in/ADP actibus/NOUN virtutum/NOUN moralium/ADJ ./PUNCT apparet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ nec/CCONJ in/ADP operationibus/NOUN moralibus/ADJ consistit/VERB ultima/ADJ felicitas/NOUN hominis/NOUN ./PUNCT felicitas/NOUN enim/ADV humana/ADJ non/ADV est/AUX ad/ADP ulteriorem/ADJ finem/NOUN ordinabilis/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ sit/AUX ultima/ADJ ./PUNCT omnes/PRON autem/CCONJ operationes/NOUN morales/ADJ sunt/AUX ordinabiles/ADJ ad/ADP aliquid/PRON aliud/PRON ./PUNCT quod/PRON patet/VERB ex/ADP his/PRON quae/PRON inter/ADP eas/PRON sunt/AUX praecipuae/ADJ ./PUNCT operationes/NOUN enim/ADV fortitudinis/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP rebus/NOUN bellicis/ADJ ,/PUNCT ordinantur/VERB ad/ADP victoriam/NOUN et/CCONJ ad/ADP pacem/NOUN :/PUNCT stultum/ADJ enim/ADV esset/AUX propter/ADP se/PRON tantum/ADV bellare/VERB ./PUNCT similiter/ADV operationes/NOUN iustitiae/NOUN ordinantur/VERB ad/ADP pacem/NOUN inter/ADP homines/NOUN servandam/VERB ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ unusquisque/PRON quiete/NOUN quod/PRON suum/ADJ est/AUX possidet/VERB ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV patet/VERB in/ADP omnibus/PRON aliis/PRON ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV in/ADP operationibus/NOUN moralibus/ADJ ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT virtutes/NOUN morales/ADJ ad/ADP hoc/PRON sunt/VERB ut/SCONJ per/ADP eas/PRON conservetur/VERB medium/ADJ in/ADP passionibus/NOUN intrinsecis/ADJ et/CCONJ exterioribus/ADJ rebus/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ possibile/ADJ quod/SCONJ modificatio/NOUN passionum/NOUN vel/CCONJ rerum/NOUN exteriorum/ADJ sit/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN humanae/ADJ vitae/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ ipsae/PRON passiones/NOUN et/CCONJ exteriores/ADJ res/NOUN sint/AUX ad/ADP aliud/PRON ordinabiles/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ in/ADP actibus/NOUN virtutum/NOUN moralium/ADJ sit/VERB ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ homo/NOUN sit/AUX homo/NOUN ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ est/AUX rationem/NOUN habens/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ proprium/ADJ eius/PRON bonum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX felicitas/NOUN ,/PUNCT sit/VERB secundum/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX proprium/ADJ rationi/NOUN ./PUNCT magis/ADV autem/CCONJ est/AUX proprium/ADJ rationis/NOUN quod/PRON ipsa/PRON in/ADP se/PRON habet/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ quod/PRON in/ADP alio/PRON facit/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV bonum/NOUN moralis/ADJ virtutis/NOUN sit/AUX quoddam/PRON a/ADP ratione/NOUN in/ADP rebus/NOUN aliis/PRON a/ADP se/PRON institutum/VERB ,/PUNCT non/ADV poterit/VERB esse/AUX optimum/ADJ hominis/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX felicitas/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ magis/PART bonum/NOUN quod/PRON est/AUX in/ADP ipsa/PRON ratione/NOUN situm/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX supra/ADP quod/SCONJ finis/NOUN omnium/PRON rerum/NOUN ultimus/ADJ est/VERB assimilari/VERB ad/ADP deum/PROPN ./PUNCT illud/PRON igitur/ADV secundum/ADP quod/PRON homo/NOUN maxime/ADV assimilatur/VERB deo/PROPN ,/PUNCT erit/AUX eius/PRON felicitas/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV est/VERB secundum/ADP actus/NOUN morales/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ tales/PRON actus/NOUN deo/PROPN attribui/VERB non/ADV possint/VERB nisi/SCONJ metaphorice/NOUN ;/PUNCT non/ADV enim/ADV deo/PROPN convenit/VERB habere/VERB passiones/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ aliqua/PRON huiusmodi/ADV ,/PUNCT circa/ADP quae/PRON sunt/VERB actus/NOUN morales/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV ultima/ADJ felicitas/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX ultimus/ADJ eius/PRON finis/NOUN ,/PUNCT consistens/VERB in/ADP actibus/NOUN moralibus/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT felicitas/NOUN est/AUX proprium/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT illud/PRON igitur/ADV quod/PRON est/AUX maxime/ADV proprium/ADJ hominis/NOUN inter/ADP omnia/PRON bona/NOUN humana/ADJ respectu/NOUN aliorum/PRON animalium/NOUN ,/PUNCT est/VERB in/ADP quo/PRON quaerenda/VERB est/AUX eius/PRON ultima/ADJ felicitas/NOUN ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ non/ADV est/AUX virtutum/NOUN moralium/ADJ actus/NOUN :/PUNCT nam/ADV aliqua/PRON animalia/NOUN aliquid/PRON participant/VERB vel/CCONJ liberalitatis/NOUN vel/CCONJ fortitudinis/NOUN ;/PUNCT intellectualis/ADJ autem/CCONJ actionis/NOUN nullum/PRON animal/NOUN aliquid/PRON participat/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN in/ADP actibus/NOUN moralibus/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ ultima/ADJ felicitas/NOUN non/ADV sit/VERB in/ADP actu/NOUN prudentiae/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON etiam/ADV apparet/VERB quod/SCONJ neque/CCONJ in/ADP actu/NOUN prudentiae/NOUN est/VERB ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN ./PUNCT actus/NOUN enim/ADV prudentiae/NOUN est/VERB solum/ADV circa/ADP ea/PRON quae/PRON sunt/AUX moralium/ADJ virtutum/NOUN ./PUNCT non/ADV est/VERB autem/CCONJ in/ADP actibus/NOUN moralium/ADJ virtutum/NOUN ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN ./PUNCT neque/PART igitur/PART in/ADP actu/NOUN prudentiae/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ultima/ADJ felicitas/NOUN hominis/NOUN est/VERB in/ADP optima/ADJ hominis/NOUN operatione/NOUN ./PUNCT optima/ADJ autem/CCONJ hominis/NOUN operatio/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB proprium/ADJ hominis/NOUN ,/PUNCT est/AUX in/ADP comparatione/NOUN ad/ADP perfectissima/ADJ obiecta/NOUN ./PUNCT operatio/NOUN autem/CCONJ prudentiae/NOUN non/ADV est/VERB circa/ADP obiecta/NOUN perfectissima/ADJ intellectus/NOUN vel/CCONJ rationis/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV est/VERB circa/ADP necessaria/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ circa/ADP contingentia/VERB operabilia/ADJ ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV in/ADP eius/PRON operatione/NOUN ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quod/PRON ordinatur/VERB ad/ADP alterum/PRON sicut/SCONJ ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN ./PUNCT operatio/NOUN autem/CCONJ prudentiae/NOUN ordinatur/VERB ad/ADP alterum/PRON sicut/SCONJ ad/ADP finem/NOUN :/PUNCT tum/ADV quia/SCONJ omnis/PRON practica/ADJ cognitio/NOUN ,/PUNCT sub/ADP qua/PRON continetur/VERB prudentia/NOUN ,/PUNCT ordinatur/VERB ad/ADP operationem/NOUN ;/PUNCT tum/CCONJ etiam/ADV quia/SCONJ prudentia/NOUN facit/VERB hominem/NOUN bene/ADV se/PRON habere/VERB in/ADP his/PRON quae/PRON sunt/AUX ad/ADP finem/NOUN eligenda/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB per/ADP aristotelem/PROPN ,/PUNCT in/ADP vi/NUM ethicorum/NOUN ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV in/ADP operatione/NOUN prudentiae/NOUN ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT animalia/NOUN irrationabilia/ADJ non/ADV participant/VERB aliquid/PRON felicitatis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ probat/VERB aristoteles/PROPN in/ADP i/NUM ethicor./X ./PUNCT participant/VERB autem/CCONJ quaedam/PRON eorum/PRON aliquid/PRON prudentiae/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP eundem/PRON in/ADP i/NUM metaphysicae/ADJ ./PUNCT igitur/ADV felicitas/NOUN non/ADV consistit/VERB in/ADP operatione/NOUN prudentiae/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ felicitas/NOUN non/ADV consistit/VERB in/ADP operatione/NOUN artis/NOUN ./PUNCT patet/VERB etiam/ADV quod/SCONJ neque/PART in/ADP operatione/NOUN artis/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ etiam/ADV artis/NOUN cognitio/NOUN practica/ADJ est/AUX ./PUNCT et/CCONJ ita/ADV ad/ADP finem/NOUN ordinatur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ipsa/PRON non/ADV est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT operationum/NOUN artis/NOUN fines/NOUN sunt/AUX artificiata/NOUN ./PUNCT quae/PRON non/ADV possunt/VERB esse/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN humanae/ADJ vitae/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ magis/ADV nos/PRON sumus/AUX fines/NOUN omnium/PRON artificialium/ADJ ;/PUNCT omnia/PRON enim/ADV propter/ADP hominis/NOUN usum/NOUN fiunt/VERB ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV in/ADP operatione/NOUN artis/NOUN esse/VERB ultima/ADJ felicitas/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ ultima/ADJ felicitas/NOUN hominis/NOUN consistit/VERB in/ADP contemplatione/NOUN dei/PROPN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV ultima/ADJ felicitas/NOUN hominis/NOUN non/ADV consistit/VERB in/ADP exterioribus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON dicuntur/VERB bona/NOUN fortunae/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ in/ADP bonis/NOUN corporis/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ in/ADP bonis/NOUN animae/NOUN quantum/ADV ad/ADP sensitivam/ADJ partem/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ quantum/ADV ad/ADP intellectivam/NOUN secundum/ADP actum/NOUN moralium/ADJ virtutum/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ secundum/ADP intellectuales/NOUN quae/PRON ad/ADP actionem/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT scilicet/PART artem/NOUN et/CCONJ prudentiam/NOUN :/PUNCT relinquitur/VERB quod/SCONJ ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN sit/VERB in/ADP contemplatione/NOUN veritatis/NOUN ./PUNCT haec/PRON enim/ADV sola/ADJ operatio/NOUN hominis/NOUN est/AUX sibi/PRON propria/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP ea/PRON nullo/PRON modo/NOUN aliquod/PRON aliorum/PRON animalium/NOUN communicat/VERB ./PUNCT haec/PRON etiam/ADV ad/ADP nihil/PRON aliud/PRON ordinatur/VERB sicut/SCONJ ad/ADP finem/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ contemplatio/NOUN veritatis/NOUN propter/ADP seipsam/PRON quaeratur/VERB ./PUNCT per/ADP hanc/PRON etiam/ADV operationem/NOUN homo/NOUN suis/ADJ superioribus/ADJ coniungitur/VERB per/ADP similitudinem/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ haec/PRON tantum/ADV de/ADP operationibus/NOUN humanis/ADJ in/ADP deo/PROPN et/CCONJ in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB est/VERB ./PUNCT hac/PRON etiam/ADV operatione/NOUN ad/ADP illa/PRON superiora/ADJ contingit/VERB ,/PUNCT cognoscendo/VERB ipsa/PRON quocumque/PRON modo/NOUN ./PUNCT ad/ADP hanc/PRON etiam/ADV operationem/NOUN sibi/PRON homo/NOUN magis/ADV est/AUX sufficiens/ADJ :/PUNCT utpote/ADV ad/ADP eam/PRON in/ADP parum/NOUN auxilio/NOUN exteriorum/ADJ rerum/NOUN egens/VERB ./PUNCT ad/ADP hanc/PRON etiam/ADV omnes/PRON aliae/PRON humanae/ADJ operationes/NOUN ordinari/VERB videntur/VERB sicut/SCONJ ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT ad/ADP perfectionem/NOUN enim/ADV contemplationis/NOUN requiritur/VERB incolumitas/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON ordinantur/VERB artificialia/ADJ omnia/PRON quae/PRON sunt/AUX necessaria/ADJ ad/ADP vitam/NOUN ./PUNCT requiritur/VERB etiam/ADV quies/NOUN a/ADP perturbationibus/NOUN passionum/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON pervenitur/VERB per/ADP virtutes/NOUN morales/ADJ et/CCONJ per/ADP prudentiam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quies/NOUN ab/ADP exterioribus/ADJ perturbationibus/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON ordinatur/VERB totum/PRON regimen/NOUN vitae/NOUN civilis/ADJ ./PUNCT ut/SCONJ sic/ADV ,/PUNCT si/SCONJ recte/ADV considerentur/VERB ,/PUNCT omnia/PRON humana/ADJ officia/NOUN servire/VERB videantur/VERB contemplantibus/VERB veritatem/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ possibile/ADJ quod/SCONJ ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN consistat/VERB in/ADP contemplatione/NOUN quae/PRON est/VERB secundum/ADP intellectum/NOUN principiorum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX imperfectissima/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ maxime/ADV universalis/NOUN ,/PUNCT rerum/NOUN cognitionem/NOUN in/ADP potentia/NOUN continens/VERB ;/PUNCT et/CCONJ est/AUX principium/NOUN ,/PUNCT non/ADV finis/NOUN humani/ADJ studii/NOUN ,/PUNCT a/ADP natura/NOUN nobis/PRON proveniens/VERB ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP studium/NOUN veritatis/NOUN ./PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP scientias/NOUN quae/PRON sunt/VERB de/ADP rebus/NOUN infimis/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ oporteat/VERB felicitatem/NOUN esse/VERB in/ADP operatione/NOUN intellectus/NOUN per/ADP comparationem/NOUN ad/ADP nobilissima/ADJ intelligibilia/ADJ ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ in/ADP contemplatione/NOUN sapientiae/NOUN ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN consistat/VERB ,/PUNCT secundum/ADP divinorum/NOUN considerationem/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON etiam/ADV patet/VERB inductionis/NOUN via/NOUN quod/PRON supra/ADP rationibus/NOUN est/AUX probatum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ultima/ADJ felicitas/NOUN hominis/NOUN non/ADV consistit/VERB nisi/SCONJ in/ADP contemplatione/NOUN dei/PROPN ./PUNCT quod/SCONJ felicitas/NOUN humana/ADJ non/ADV consistit/VERB in/ADP cognitione/NOUN dei/PROPN quae/PRON communiter/ADV habetur/VERB a/ADP pluribus/ADJ ./PUNCT inquirendum/VERB autem/CCONJ relinquitur/VERB in/ADP quali/PRON dei/PROPN cognitione/NOUN ultima/ADJ felicitas/NOUN substantiae/NOUN intellectualis/ADJ consistit/VERB ./PUNCT est/VERB enim/ADV quaedam/PRON communis/ADJ et/CCONJ confusa/VERB dei/PROPN cognitio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON quasi/ADV omnibus/PRON hominibus/NOUN adest/VERB :/PUNCT sive/CCONJ hoc/PRON sit/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ deum/PROPN esse/VERB sit/AUX per/ADP se/PRON notum/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ alia/PRON demonstrationis/NOUN principia/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ quibusdam/PRON videtur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN dictum/VERB est/AUX ;/PUNCT sive/CCONJ ,/PUNCT quod/PRON magis/ADV verum/ADJ videtur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ naturali/ADJ ratione/NOUN statim/ADV homo/NOUN in/ADP aliqualem/ADJ dei/PROPN cognitionem/NOUN pervenire/VERB potest/VERB ./PUNCT videntes/VERB enim/ADV homines/NOUN res/NOUN naturales/ADJ secundum/ADP ordinem/NOUN certum/ADJ currere/VERB ;/PUNCT cum/SCONJ ordinatio/NOUN absque/ADP ordinatore/NOUN non/ADV sit/VERB ,/PUNCT percipiunt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP pluribus/NOUN ,/PUNCT aliquem/PRON esse/VERB ordinatorem/NOUN rerum/NOUN quas/PRON videmus/VERB ./PUNCT quis/PRON autem/CCONJ ,/PUNCT vel/CCONJ qualis/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ si/SCONJ unus/NUM tantum/ADV est/AUX ordinator/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT nondum/ADV statim/ADV ex/ADP hac/PRON communi/ADJ consideratione/NOUN habetur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ videmus/VERB hominem/NOUN moveri/VERB et/CCONJ alia/PRON opera/NOUN agere/VERB ,/PUNCT percipimus/VERB ei/PRON inesse/VERB quandam/PRON causam/NOUN harum/PRON operationum/NOUN quae/PRON aliis/PRON rebus/NOUN non/ADV inest/VERB ,/PUNCT et/CCONJ hanc/PRON causam/NOUN animam/NOUN nominamus/VERB ;/PUNCT nondum/ADV tamen/ADV scientes/VERB quid/PRON sit/AUX anima/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ est/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ qualiter/ADV operationes/NOUN praedictas/VERB efficiat/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ possibile/ADJ hanc/PRON cognitionem/NOUN dei/PROPN ad/ADP felicitatem/NOUN sufficere/VERB ./PUNCT felicis/NOUN enim/ADV operationem/NOUN oportet/VERB esse/VERB absque/ADP defectu/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ cognitio/NOUN est/AUX multorum/ADJ errorum/NOUN admixtionem/NOUN suscipiens/VERB ./PUNCT quidam/PRON enim/ADV rerum/NOUN mundanarum/ADJ non/ADV alium/PRON ordinatorem/NOUN esse/VERB crediderunt/VERB quam/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ :/PUNCT unde/ADV corpora/NOUN caelestia/ADJ deos/NOUN esse/AUX dixerunt/VERB ./PUNCT quidam/NOUN vero/NOUN ulterius/NOUN ipsa/PRON elementa/NOUN et/CCONJ quae/PRON ex/ADP eis/PRON generantur/VERB :/PUNCT quasi/ADV aestimantes/VERB motus/NOUN et/CCONJ operationes/NOUN naturales/ADJ quas/PRON habent/VERB ,/PUNCT non/ADV ab/ADP alio/PRON ordinatore/NOUN eis/PRON inesse/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ab/ADP eis/PRON alia/PRON ordinari/VERB ./PUNCT quidam/PRON vero/ADV ,/PUNCT humanos/ADJ actus/NOUN non/ADV alicuius/PRON ordinationi/NOUN subesse/VERB credentes/VERB nisi/SCONJ humanae/NOUN ,/PUNCT homines/NOUN qui/PRON alios/PRON ordinant/VERB ,/PUNCT deos/NOUN esse/AUX dixerunt/VERB ./PUNCT ista/PRON igitur/ADV dei/PROPN cognitio/NOUN non/ADV sufficit/VERB ad/ADP felicitatem/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT felicitas/NOUN est/AUX finis/NOUN humanorum/ADJ actuum/NOUN ./PUNCT ad/ADP praedictam/VERB autem/CCONJ cognitionem/NOUN non/ADV ordinantur/VERB humani/ADJ actus/NOUN sicut/SCONJ ad/ADP finem/NOUN :/PUNCT immo/ADV quasi/ADV statim/ADV a/ADP principio/NOUN omnibus/PRON adest/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV in/ADP hac/PRON dei/PROPN cognitione/NOUN felicitas/NOUN consistit/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT nullus/PRON propter/ADP hoc/PRON vituperabilis/ADJ apparet/VERB quia/SCONJ felicitate/NOUN careat/VERB :/PUNCT quinimmo/ADV carentes/VERB ea/PRON et/CCONJ in/ADP ipsam/PRON tendentes/VERB laudantur/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ praedicta/VERB dei/PROPN cognitione/NOUN aliquis/PRON caret/VERB ,/PUNCT maxime/ADV vituperabilis/ADJ apparet/VERB :/PUNCT designatur/VERB enim/ADV per/ADP hoc/PRON maxime/ADV hominis/NOUN stoliditas/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ tam/ADV manifesta/ADJ dei/PROPN signa/NOUN non/ADV percipit/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ stolidus/ADJ reputaretur/VERB qui/PRON ,/PUNCT hominem/NOUN videns/VERB ,/PUNCT eum/PRON habere/VERB animam/NOUN non/ADV comprehenderet/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ in/ADP psalmo/NOUN dicitur/VERB :/PUNCT dixit/VERB insipiens/ADJ in/ADP corde/NOUN suo/ADJ :/PUNCT non/ADV est/VERB deus/PROPN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV haec/PRON dei/PROPN cognitio/NOUN quae/PRON ad/ADP felicitatem/NOUN sufficiat/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cognitio/NOUN quae/PRON habetur/VERB de/ADP re/NOUN tantum/ADV in/ADP communi/ADJ ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP aliquid/PRON sibi/PRON proprium/ADJ ,/PUNCT est/AUX imperfectissima/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ cognitio/NOUN quae/PRON haberetur/VERB de/ADP homine/NOUN ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ movetur/VERB :/PUNCT est/AUX enim/ADV huiusmodi/ADV cognitio/NOUN per/ADP quam/PRON res/NOUN cognoscitur/VERB in/ADP potentia/NOUN tantum/ADV ;/PUNCT propria/ADJ enim/ADV in/ADP communibus/ADJ potentia/NOUN continentur/VERB ./PUNCT felicitas/NOUN autem/CCONJ est/AUX operatio/NOUN perfecta/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ summum/ADJ hominis/NOUN bonum/NOUN oportet/VERB esse/VERB secundum/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB actu/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB potentia/NOUN tantum/ADV ;/PUNCT nam/ADV potentia/NOUN per/ADP actum/NOUN perfecta/ADJ habet/VERB boni/NOUN rationem/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV praemissa/VERB dei/PROPN cognitio/NOUN ad/ADP felicitatem/NOUN nostram/ADJ sufficiens/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ felicitas/NOUN humana/ADJ non/ADV consistit/VERB in/ADP cognitione/NOUN dei/PROPN quae/PRON habetur/VERB per/ADP demonstrationem/NOUN ./PUNCT rursus/ADV ,/PUNCT est/VERB quaedam/PRON alia/PRON dei/PROPN cognitio/NOUN ,/PUNCT altior/ADJ quam/SCONJ praemissa/VERB ,/PUNCT quae/PRON de/ADP deo/PROPN per/ADP demonstrationem/NOUN habetur/VERB ,/PUNCT per/ADP quam/PRON magis/ADV ad/ADP propriam/ADJ ipsius/PRON cognitionem/NOUN acceditur/VERB :/PUNCT cum/SCONJ per/ADP demonstrationem/NOUN removeantur/VERB ab/ADP eo/PRON multa/ADJ ,/PUNCT per/ADP quorum/PRON remotionem/NOUN ab/ADP aliis/PRON discretus/VERB intelligitur/AUX ./PUNCT ostendit/VERB enim/ADV demonstratio/NOUN deum/PROPN esse/AUX immobilem/ADJ ,/PUNCT aeternum/ADJ ,/PUNCT incorporeum/ADJ ,/PUNCT omnino/ADV simplicem/ADJ ,/PUNCT unum/NUM ,/PUNCT et/CCONJ alia/NOUN huiusmodi/ADV ,/PUNCT quae/PRON in/ADP libro/NOUN primo/ADJ de/ADP deo/PROPN ostendimus/VERB ./PUNCT ad/ADP propriam/ADJ autem/CCONJ alicuius/PRON rei/NOUN cognitionem/NOUN pervenitur/VERB non/ADV solum/ADV per/ADP affirmationes/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV per/ADP negationes/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV proprium/ADJ hominis/NOUN est/AUX esse/AUX animal/NOUN rationale/ADJ ,/PUNCT ita/ADV proprium/ADJ eius/PRON est/AUX non/ADV esse/AUX inanimatum/ADJ neque/CCONJ irrationale/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON interest/VERB inter/ADP utrumque/PRON cognitionis/NOUN propriae/ADJ modum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT per/ADP affirmationes/NOUN propria/ADJ cognitione/NOUN de/ADP re/NOUN habita/VERB ,/PUNCT scitur/VERB quid/PRON est/AUX res/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quomodo/ADV ab/ADP aliis/PRON separatur/VERB :/PUNCT per/ADP negationes/NOUN autem/CCONJ habita/VERB propria/ADJ cognitione/NOUN de/ADP re/NOUN ,/PUNCT scitur/VERB quod/SCONJ est/AUX ab/ADP aliis/PRON discreta/VERB ,/PUNCT tamen/ADV quid/PRON sit/AUX remanet/VERB ignotum/ADJ ./PUNCT talis/PRON autem/CCONJ est/AUX propria/ADJ cognitio/NOUN quae/PRON de/ADP deo/PROPN habetur/VERB per/ADP demonstrationes/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ nec/CCONJ ista/PRON ad/ADP ultimam/ADJ hominis/NOUN felicitatem/NOUN sufficiens/ADJ ./PUNCT ea/PRON enim/ADV quae/PRON sunt/AUX alicuius/PRON speciei/NOUN ,/PUNCT perveniunt/VERB ad/ADP finem/NOUN illius/PRON speciei/NOUN ut/SCONJ in/ADP pluribus/NOUN :/PUNCT ea/PRON enim/ADV quae/PRON sunt/VERB a/ADP natura/NOUN ,/PUNCT sunt/VERB semper/ADV vel/CCONJ in/ADP pluribus/ADJ ,/PUNCT deficiunt/VERB autem/CCONJ in/ADP paucioribus/ADJ propter/ADP aliquam/PRON corruptionem/NOUN ./PUNCT felicitas/NOUN autem/CCONJ est/AUX finis/NOUN humanae/ADJ speciei/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ omnes/PRON homines/NOUN ipsam/PRON naturaliter/ADV desiderent/VERB ./PUNCT felicitas/NOUN igitur/ADV est/AUX quoddam/PRON commune/ADJ bonum/NOUN possibile/ADJ provenire/VERB omnibus/PRON hominibus/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ accidat/VERB aliquibus/PRON impedimentum/NOUN quo/PRON sint/AUX orbati/VERB ./PUNCT ad/ADP praedictam/VERB autem/CCONJ cognitionem/NOUN de/ADP deo/PROPN habendam/VERB per/ADP viam/NOUN demonstrationis/NOUN pauci/ADJ perveniunt/VERB ,/PUNCT propter/ADP impedimenta/NOUN huius/PRON cognitionis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON in/ADP principio/NOUN libri/NOUN tetigimus/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV talis/PRON dei/PROPN cognitio/NOUN essentialiter/ADV ipsa/PRON humana/ADJ felicitas/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT esse/VERB in/ADP actu/NOUN est/AUX finis/NOUN existentis/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT felicitas/NOUN igitur/ADV ,/PUNCT quae/PRON est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT est/AUX actus/NOUN cui/PRON non/ADV adiungitur/VERB potentia/NOUN ad/ADP ulteriorem/ADJ actum/NOUN ./PUNCT talis/PRON autem/CCONJ cognitio/NOUN per/ADP viam/NOUN demonstrationis/NOUN de/ADP deo/PROPN habita/VERB remanet/VERB adhuc/ADV in/ADP potentia/NOUN ad/ADP aliquod/PRON ulterius/ADJ de/ADP deo/PROPN cognoscendum/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ eadem/NOUN nobiliori/ADJ modo/NOUN :/PUNCT posteriores/ADJ enim/ADV conati/VERB sunt/AUX aliquid/PRON ad/ADP divinam/ADJ cognitionem/NOUN pertinens/VERB adiungere/VERB his/PRON quae/PRON a/ADP prioribus/ADJ invenerunt/VERB tradita/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV talis/PRON cognitio/NOUN ultima/ADJ humana/ADJ felicitas/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT felicitas/NOUN omnem/PRON miseriam/NOUN excludit/VERB :/PUNCT nemo/PRON enim/ADV simul/ADV miser/ADJ et/CCONJ felix/NOUN esse/AUX potest/VERB ./PUNCT deceptio/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ error/NOUN magna/ADJ pars/NOUN miseriae/NOUN est/AUX :/PUNCT hoc/PRON est/VERB enim/ADV quod/PRON omnes/PRON naturaliter/ADV fugiunt/VERB ./PUNCT praedictae/VERB autem/CCONJ cognitioni/NOUN quae/PRON de/ADP deo/PROPN habetur/VERB ,/PUNCT multiplex/ADJ error/NOUN adiungi/VERB potest/VERB :/PUNCT quod/PRON patet/VERB in/ADP multis/ADJ qui/PRON aliqua/PRON vera/ADJ de/ADP deo/PROPN per/ADP viam/NOUN demonstrationis/NOUN cognoverunt/VERB ,/PUNCT qui/PRON ,/PUNCT suas/ADJ aestimationes/NOUN sequentes/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ demonstratio/NOUN eis/PRON deesset/VERB ,/PUNCT in/ADP errores/NOUN multiplices/ADJ inciderunt/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ aliqui/PRON fuerunt/VERB qui/PRON sic/ADV de/ADP divinis/NOUN veritatem/NOUN invenerunt/VERB demonstrationis/NOUN via/NOUN quod/SCONJ eorum/PRON aestimationi/NOUN nulla/PRON falsitas/NOUN adiungeretur/VERB ,/PUNCT patet/VERB eos/PRON fuisse/AUX paucissimos/ADJ :/PUNCT quod/PRON non/ADV congruit/VERB felicitati/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX communis/ADJ finis/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV est/VERB in/ADP hac/PRON cognitione/NOUN de/ADP deo/PROPN ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT felicitas/NOUN in/ADP operatione/NOUN perfecta/ADJ consistit/VERB ./PUNCT ad/ADP perfectionem/NOUN autem/CCONJ cognitionis/NOUN requiritur/VERB certitudo/NOUN :/PUNCT unde/ADV scire/VERB aliter/ADV non/ADV dicimur/VERB nisi/SCONJ cognoscamus/VERB quod/SCONJ impossibile/ADJ est/AUX aliter/ADV se/PRON habere/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP i/NUM posteriorum/ADJ ./PUNCT cognitio/NOUN autem/CCONJ praedicta/VERB multum/ADJ incertitudinis/NOUN habet/VERB ,/PUNCT quod/PRON demonstrat/VERB diversitas/NOUN sententiarum/NOUN de/ADP divinis/NOUN eorum/PRON qui/PRON haec/PRON per/ADP viam/NOUN demonstrationis/NOUN invenire/VERB conati/VERB sunt/AUX ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV in/ADP tali/PRON cognitione/NOUN ultima/ADJ felicitas/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT voluntas/NOUN cum/SCONJ consecuta/VERB fuerit/AUX ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT quietatur/VERB eius/PRON desiderium/NOUN ./PUNCT ultimus/ADJ autem/CCONJ finis/NOUN omnis/PRON cognitionis/NOUN humanae/ADJ est/AUX felicitas/NOUN ./PUNCT illa/PRON igitur/ADV cognitio/NOUN dei/PROPN essentialiter/ADV est/AUX ipsa/PRON felicitas/NOUN ,/PUNCT qua/PRON habita/VERB non/ADV restabit/VERB alicuius/PRON scibilis/ADJ desideranda/VERB cognitio/NOUN ./PUNCT talis/PRON autem/CCONJ non/ADV est/AUX cognitio/NOUN quam/PRON philosophi/NOUN per/ADP demonstrationes/NOUN de/ADP deo/PROPN habere/VERB potuerunt/VERB :/PUNCT quia/SCONJ adhuc/ADV ,/PUNCT illa/PRON cognitione/NOUN habita/VERB ,/PUNCT alia/PRON desideramus/VERB scire/VERB ,/PUNCT quae/PRON per/ADP hanc/PRON cognitionem/NOUN nondum/ADV sciuntur/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV in/ADP tali/PRON cognitione/NOUN dei/PROPN felicitas/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT finis/NOUN cuiuslibet/PRON existentis/VERB in/ADP potentia/NOUN est/VERB ut/SCONJ ducatur/VERB in/ADP actum/NOUN :/PUNCT ad/ADP hoc/PRON enim/ADV tendit/VERB per/ADP motum/NOUN ,/PUNCT quo/PRON movetur/VERB in/ADP finem/NOUN ./PUNCT tendit/VERB autem/CCONJ unumquodque/PRON ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sit/VERB actu/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX possibile/ADJ ./PUNCT aliquid/PRON enim/ADV est/VERB existens/VERB in/ADP potentia/NOUN cuius/PRON tota/PRON potentia/NOUN potest/VERB reduci/VERB in/ADP actum/NOUN :/PUNCT unde/ADV huius/PRON finis/NOUN est/VERB ut/SCONJ totaliter/ADV in/ADP actum/NOUN reducatur/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ grave/ADJ ,/PUNCT extra/ADP medium/ADJ existens/VERB ,/PUNCT est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP proprium/ADJ ubi/ADV ./PUNCT aliquid/NOUN vero/NOUN cuius/PRON potentia/NOUN tota/PRON non/ADV potest/VERB simul/ADV in/ADP actum/NOUN reduci/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB de/ADP materia/NOUN prima/ADJ :/PUNCT unde/ADV per/ADP suum/ADJ motum/NOUN appetit/VERB successive/ADV in/ADP actum/NOUN diversarum/ADJ formarum/NOUN exire/VERB ,/PUNCT quae/PRON sibi/PRON ,/PUNCT propter/ADP earum/PRON diversitatem/NOUN ,/PUNCT simul/ADV inesse/VERB non/ADV possunt/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ noster/ADJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP omnia/PRON intelligibilia/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP secundo/ADJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT duo/NUM autem/CCONJ intelligibilia/ADJ possunt/VERB simul/ADV in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ existere/VERB secundum/ADP actum/NOUN primum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX scientia/NOUN :/PUNCT licet/SCONJ forte/NOUN non/ADV secundum/ADP actum/NOUN secundum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX consideratio/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON patet/VERB quod/SCONJ tota/PRON potentia/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ potest/VERB reduci/VERB simul/ADV in/ADP actum/NOUN ./PUNCT hoc/PRON igitur/ADV requiritur/VERB ad/ADP eius/PRON ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX felicitas/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV facit/VERB praedicta/VERB cognitio/NOUN quae/PRON de/ADP deo/PROPN per/ADP demonstrationem/NOUN haberi/VERB potest/VERB :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT ea/PRON habita/VERB ,/PUNCT adhuc/ADV multa/ADJ ignoramus/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV talis/PRON cognitio/NOUN dei/PROPN sufficiens/ADJ ad/ADP ultimam/ADJ felicitatem/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ felicitas/NOUN humana/ADJ non/ADV consistit/VERB in/ADP cognitione/NOUN dei/PROPN quae/PRON est/VERB per/ADP fidem/NOUN ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ et/CCONJ alia/PRON dei/PROPN cognitio/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP aliquid/PRON superior/ADJ cognitione/NOUN praedicta/VERB ,/PUNCT qua/PRON scilicet/PART deus/PROPN ab/ADP hominibus/NOUN per/ADP fidem/NOUN cognoscitur/VERB ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON cognitionem/NOUN quae/PRON de/ADP deo/PROPN per/ADP demonstrationem/NOUN habetur/VERB ,/PUNCT excedit/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ quaedam/PRON de/ADP deo/PROPN per/ADP fidem/NOUN cognoscimus/VERB ad/ADP quae/PRON ,/PUNCT propter/ADP sui/PRON eminentiam/NOUN ,/PUNCT ratio/NOUN demonstrans/VERB pervenire/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP principio/NOUN huius/PRON operis/NOUN dictum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ possibile/ADJ neque/CCONJ in/ADP hac/PRON dei/PROPN cognitione/NOUN ultimam/ADJ hominis/NOUN felicitatem/NOUN consistere/VERB ./PUNCT felicitas/NOUN enim/ADV est/AUX perfecta/ADJ intellectus/NOUN operatio/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT in/ADP cognitione/NOUN autem/CCONJ fidei/NOUN invenitur/VERB operatio/NOUN intellectus/NOUN imperfectissima/ADJ quantum/ADV ad/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB ex/ADP parte/NOUN intellectus/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ maxima/ADJ perfectio/NOUN inveniatur/VERB ex/ADP parte/NOUN obiecti/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV intellectus/NOUN capit/VERB illud/PRON cui/PRON assentit/VERB credendo/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV neque/CCONJ in/ADP hac/PRON dei/PROPN cognitione/NOUN ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX supra/ADP quod/SCONJ ultima/ADJ felicitas/NOUN non/ADV consistit/VERB principaliter/ADV in/ADP actu/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT in/ADP cognitione/NOUN autem/CCONJ fidei/NOUN principalitatem/NOUN habet/VERB voluntas/NOUN :/PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV assentit/VERB per/ADP fidem/NOUN his/PRON quae/PRON sibi/PRON proponuntur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ vult/VERB ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ ex/ADP ipsa/PRON veritatis/NOUN evidentia/NOUN necessario/ADV tractus/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV in/ADP hac/PRON cognitione/NOUN ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT qui/PRON credit/VERB ,/PUNCT assensum/NOUN praebet/VERB his/PRON quae/PRON sibi/PRON ab/ADP alio/PRON proponuntur/VERB ,/PUNCT quae/PRON ipse/PRON non/ADV videt/VERB :/PUNCT unde/ADV fides/NOUN magis/ADV habet/VERB cognitionem/NOUN auditui/NOUN similem/ADJ quam/SCONJ visioni/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ crederet/VERB aliquis/PRON non/ADV visis/VERB ab/ADP alio/PRON propositis/VERB nisi/SCONJ aestimaret/VERB eum/PRON perfectiorem/ADJ cognitionem/NOUN habere/VERB de/ADP propositis/VERB quam/SCONJ ipse/PRON habeat/VERB qui/PRON non/ADV videt/VERB ./PUNCT aut/CCONJ igitur/ADV aestimatio/NOUN credentis/VERB est/AUX falsa/ADJ :/PUNCT aut/CCONJ oportet/VERB quod/SCONJ proponens/VERB habeat/VERB perfectiorem/ADJ cognitionem/NOUN propositorum/VERB ./PUNCT quod/SCONJ et/CCONJ si/SCONJ ipse/PRON solum/ADV cognoscit/VERB ea/PRON quasi/ADV ab/ADP alio/PRON audiens/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB hoc/PRON in/ADP infinitum/ADJ procedere/VERB :/PUNCT esset/AUX enim/ADV vanus/ADJ et/CCONJ absque/ADP certitudine/NOUN fidei/NOUN assensus/NOUN ;/PUNCT non/ADV enim/ADV inveniretur/VERB aliquod/PRON primum/ADJ ex/ADP se/PRON certum/ADJ ,/PUNCT quod/PRON certitudinem/NOUN fidei/NOUN credentium/VERB afferret/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ possibile/ADJ fidei/NOUN cognitionem/NOUN esse/AUX falsam/ADJ neque/CCONJ vanam/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB in/ADP principio/NOUN libri/NOUN :/PUNCT et/CCONJ tamen/ADV ,/PUNCT si/SCONJ esset/AUX falsa/ADJ et/CCONJ vana/ADJ ,/PUNCT in/ADP tali/PRON cognitione/NOUN felicitas/NOUN non/ADV posset/VERB consistere/VERB ./PUNCT est/VERB igitur/ADV aliqua/PRON hominis/NOUN cognitio/NOUN de/ADP deo/PROPN altior/ADJ cognitione/NOUN fidei/NOUN :/PUNCT sive/CCONJ ipse/PRON homo/NOUN proponens/VERB fidem/NOUN immediate/ADV videat/VERB veritatem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ christo/ADJ credimus/VERB ;/PUNCT sive/CCONJ a/ADP vidente/VERB immediate/ADV accipiat/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ credimus/VERB apostolis/NOUN et/CCONJ prophetis/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV in/ADP summa/ADJ dei/PROPN cognitione/NOUN felicitas/NOUN hominis/NOUN consistat/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ consistat/VERB in/ADP fidei/NOUN cognitione/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT per/ADP felicitatem/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT naturale/ADJ desiderium/NOUN quietatur/VERB ./PUNCT cognitio/NOUN autem/CCONJ fidei/NOUN non/ADV quietat/VERB desiderium/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV ipsum/PRON accendit/VERB :/PUNCT quia/SCONJ unusquisque/PRON desiderat/VERB videre/VERB quod/PRON credit/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV in/ADP cognitione/NOUN fidei/NOUN ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT cognitio/NOUN de/ADP deo/PROPN dicta/VERB est/AUX finis/NOUN inquantum/SCONJ ultimo/ADJ fini/NOUN rerum/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART deo/PROPN ,/PUNCT coniungit/VERB ./PUNCT per/ADP cognitionem/NOUN autem/CCONJ fidei/NOUN non/ADV fit/AUX res/NOUN credita/VERB intellectui/NOUN praesens/VERB perfecte/ADV :/PUNCT quia/SCONJ fides/NOUN de/ADP absentibus/VERB est/VERB ,/PUNCT non/ADV de/ADP praesentibus/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ apostolus/NOUN dicit/VERB 2/NUM cor./X 5/NUM ,/PUNCT quod/SCONJ quandiu/SCONJ per/ADP fidem/NOUN ambulamus/VERB ,/PUNCT peregrinamur/VERB a/ADP domino/NOUN ./PUNCT fit/AUX tamen/ADV per/ADP fidem/NOUN deus/PROPN praesens/VERB affectui/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ voluntarie/ADV credens/VERB deo/PROPN assentiat/VERB :/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ dicitur/VERB ephes./X 3-17/NUM ,/PUNCT habitare/VERB christum/ADJ per/ADP fidem/NOUN in/ADP cordibus/NOUN nostris/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX ergo/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ in/ADP cognitione/NOUN fidei/NOUN ultima/ADJ felicitas/NOUN humana/ADJ consistat/VERB ./PUNCT utrum/ADV in/ADP hac/PRON vita/NOUN homo/NOUN possit/VERB intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB per/ADP studium/NOUN et/CCONJ inquisitionem/NOUN scientiarum/NOUN speculativarum/ADJ ./PUNCT habet/VERB autem/CCONJ et/CCONJ adhuc/ADV aliam/PRON cognitionem/NOUN de/ADP deo/PROPN intellectualis/ADJ substantia/NOUN ./PUNCT dictum/VERB est/AUX enim/ADV in/ADP secundo/ADJ libro/NOUN quod/SCONJ intellectualis/ADJ substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT cognoscendo/VERB essentiam/NOUN suam/ADJ ,/PUNCT cognoscit/VERB et/CCONJ quod/PRON est/VERB supra/ADP se/PRON ,/PUNCT et/CCONJ quod/PRON est/VERB sub/ADP se/PRON secundum/ADP modum/NOUN suae/ADJ substantiae/NOUN ./PUNCT quod/PRON praecipue/ADV necesse/ADJ est/AUX si/SCONJ illud/PRON quod/PRON est/VERB supra/ADP ipsam/PRON ,/PUNCT sit/AUX causa/NOUN eius/PRON :/PUNCT cum/SCONJ oporteat/VERB in/ADP effectibus/NOUN similitudinem/NOUN inveniri/VERB causae/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ deus/PROPN sit/AUX causa/NOUN omnium/PRON substantiarum/NOUN intellectualium/ADJ creatarum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ intellectuales/ADJ substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT cognoscendo/VERB suam/ADJ essentiam/NOUN ,/PUNCT cognoscant/VERB per/ADP modum/NOUN visionis/NOUN cuiusdam/PRON ipsum/PRON deum/PROPN :/PUNCT res/NOUN enim/ADV illa/PRON per/ADP intellectum/NOUN visionis/NOUN modo/NOUN cognoscitur/VERB ,/PUNCT cuius/PRON similitudo/NOUN in/ADP intellectu/NOUN existit/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ similitudo/NOUN rei/NOUN corporaliter/ADV visae/VERB est/VERB in/ADP sensu/NOUN videntis/VERB ./PUNCT quicumque/PRON ergo/ADV intellectus/NOUN apprehendit/VERB substantiam/NOUN separatam/VERB cognoscendo/VERB de/ADP ea/PRON quid/PRON est/AUX ,/PUNCT videt/VERB deum/PROPN altiori/ADJ modo/NOUN quam/SCONJ aliqua/PRON praedictarum/VERB cognitionum/NOUN cognoscatur/VERB ./PUNCT quia/SCONJ ergo/ADV quidam/PRON posuerunt/VERB ultimam/ADJ felicitatem/NOUN hominis/NOUN esse/VERB in/ADP hac/PRON vita/NOUN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ cognoscunt/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT considerandum/VERB est/AUX utrum/ADV homo/NOUN in/ADP hac/PRON vita/NOUN possit/VERB substantias/NOUN separatas/VERB cognoscere/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ quaestionem/NOUN habet/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV noster/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP statum/NOUN praesentem/ADJ ,/PUNCT nihil/PRON intelligit/VERB sine/ADP phantasmate/NOUN ,/PUNCT quod/PRON ita/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ ,/PUNCT quo/PRON intelligimus/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ se/PRON habent/VERB colores/NOUN ad/ADP visum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB ex/ADP his/PRON quae/PRON in/ADP secundo/ADJ tractata/VERB sunt/AUX ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV per/ADP cognitionem/NOUN intellectivam/ADJ quae/PRON est/VERB ex/ADP phantasmatibus/NOUN ,/PUNCT possit/VERB pervenire/VERB aliquis/PRON nostrum/ADJ ad/ADP intelligendas/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT possibile/ADJ erit/AUX quod/SCONJ aliquis/PRON in/ADP hac/PRON vita/NOUN intelligat/VERB ipsas/PRON substantias/NOUN separatas/VERB ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB ,/PUNCT videndo/VERB ipsas/PRON substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT participabit/VERB modum/NOUN illius/PRON cognitionis/NOUN quo/PRON substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT intelligens/VERB se/PRON ,/PUNCT intelligit/VERB deum/PROPN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ per/ADP cognitionem/NOUN quae/PRON est/VERB ex/ADP phantasmatibus/NOUN ,/PUNCT nullo/PRON modo/NOUN possit/VERB pervenire/VERB ad/ADP intelligendas/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT non/ADV erit/AUX possibile/ADJ quod/SCONJ homo/NOUN in/ADP statu/NOUN huius/PRON vitae/NOUN praedictum/VERB modum/NOUN divinae/ADJ cognitionis/NOUN assequatur/VERB ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ ex/ADP cognitione/NOUN quae/PRON est/VERB per/ADP phantasmata/NOUN ,/PUNCT ad/ADP intelligendum/VERB substantias/NOUN pervenire/VERB possimus/VERB ,/PUNCT aliqui/PRON diversimode/ADV posuerunt/VERB ./PUNCT avempace/PROPN namque/ADV posuit/VERB quod/SCONJ per/ADP studium/NOUN speculativarum/ADJ scientiarum/NOUN possumus/VERB ,/PUNCT ex/ADP his/PRON intellectis/VERB quae/PRON per/ADP phantasmata/NOUN cognoscimus/VERB ,/PUNCT pervenire/VERB ad/ADP intelligendas/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT possumus/VERB enim/ADV actione/NOUN intellectus/NOUN extrahere/VERB quidditatem/NOUN rei/NOUN cuiuslibet/PRON habentis/VERB quidditatem/NOUN quae/PRON non/ADV est/AUX sua/ADJ quidditas/NOUN ./PUNCT est/AUX enim/ADV intellectus/NOUN natus/VERB cognoscere/VERB quamlibet/PRON quidditatem/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX quidditas/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ intellectus/NOUN proprium/ADJ obiectum/NOUN sit/VERB quod/PRON quid/PRON est/AUX ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ illud/PRON quod/PRON primo/ADV per/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ intelligitur/VERB ,/PUNCT est/AUX aliquid/PRON habens/VERB quidditatem/NOUN ,/PUNCT possumus/VERB per/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ abstrahere/VERB quidditatem/NOUN illius/PRON primo/ADV intellecti/VERB ;/PUNCT et/CCONJ si/SCONJ illa/PRON quidditas/NOUN habeat/VERB quidditatem/NOUN ,/PUNCT possibile/ADJ erit/AUX iterum/ADV abstrahere/VERB quidditatem/NOUN illius/PRON quidditatis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ cum/SCONJ non/ADV sit/VERB procedere/VERB in/ADP infinitum/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ stetur/VERB alicubi/ADV ./PUNCT potest/VERB igitur/ADV intellectus/NOUN noster/ADJ pervenire/VERB via/NOUN resolutionis/NOUN ad/ADP cognoscendam/VERB quidditatem/NOUN non/ADV habentem/VERB aliquam/PRON quidditatem/NOUN ./PUNCT talis/PRON autem/CCONJ est/AUX quidditas/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB ./PUNCT potest/VERB igitur/ADV intellectus/NOUN noster/ADJ ,/PUNCT per/ADP cognitionem/NOUN horum/PRON sensibilium/ADJ quae/PRON ex/ADP phantasmatibus/NOUN accipitur/VERB ,/PUNCT pervenire/VERB ad/ADP intelligendas/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT procedit/VERB autem/CCONJ ad/ADP idem/PRON ostendendum/VERB per/ADP aliam/PRON similem/ADJ viam/NOUN ./PUNCT ponit/VERB enim/ADV quod/SCONJ intellectum/VERB unius/NUM rei/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ puta/VERB equi/NOUN ,/PUNCT apud/ADP me/PRON et/CCONJ apud/ADP te/PRON multiplicatur/VERB solum/ADV per/ADP multiplicationem/NOUN specierum/NOUN spiritualium/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX diversae/ADJ in/ADP me/PRON et/CCONJ in/ADP te/PRON ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ intellectum/VERB quod/PRON non/ADV sustentatur/VERB in/ADP aliqua/PRON huiusmodi/ADV specie/NOUN ,/PUNCT sit/AUX idem/PRON apud/ADP te/PRON et/CCONJ apud/ADP me/PRON ./PUNCT sed/CCONJ quidditas/NOUN intellecti/VERB quam/PRON intellectus/NOUN noster/ADJ natus/VERB est/AUX abstrahere/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ,/PUNCT non/ADV habet/VERB aliquam/PRON speciem/NOUN spiritualem/ADJ et/CCONJ individualem/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ quidditas/NOUN intellecti/VERB non/ADV sit/AUX quidditas/NOUN individui/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ spiritualis/ADJ neque/CCONJ corporalis/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ intellectum/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX huiusmodi/ADV ,/PUNCT sit/AUX universale/ADJ ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV noster/ADJ natus/VERB est/AUX intelligere/VERB quidditatem/NOUN cuius/PRON intellectus/NOUN est/AUX unus/NUM apud/ADP omnes/PRON ./PUNCT talis/PRON autem/CCONJ est/AUX quidditas/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV intellectus/NOUN noster/ADJ natus/VERB cognoscere/VERB substantiam/NOUN separatam/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ diligenter/ADV consideretur/VERB ,/PUNCT viae/NOUN istae/PRON frivolae/ADJ invenientur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV intellectum/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT sit/AUX universale/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ quidditas/NOUN intellecti/VERB sit/AUX quidditas/NOUN alicuius/PRON universalis/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART generis/NOUN vel/CCONJ speciei/NOUN ./PUNCT quidditas/NOUN autem/CCONJ generis/NOUN vel/CCONJ speciei/NOUN horum/PRON sensibilium/ADJ ,/PUNCT cuius/PRON cognitionem/NOUN intellectivam/ADJ per/ADP phantasmata/NOUN accipimus/VERB ,/PUNCT comprehendit/VERB in/ADP se/PRON materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV omnino/ADV dissimilis/ADJ quidditati/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX simplex/ADJ et/CCONJ immaterialis/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ intelligitur/VERB quidditas/NOUN rei/NOUN sensibilis/ADJ per/ADP phantasmata/NOUN ,/PUNCT intelligatur/VERB quidditas/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT non/ADV est/AUX eiusdem/PRON rationis/NOUN forma/NOUN quae/PRON secundum/ADP esse/NOUN non/ADV potest/VERB separari/VERB ab/ADP aliquo/PRON subiecto/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ illa/PRON quae/PRON separatur/VERB secundum/ADP esse/NOUN a/ADP tali/PRON subiecto/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ utraque/PRON secundum/ADP considerationem/NOUN accipiatur/VERB absque/ADP tali/PRON subiecto/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV est/AUX eadem/PRON ratio/NOUN magnitudinis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ ponamus/VERB magnitudines/NOUN separatas/VERB medias/NOUN inter/ADP species/NOUN et/CCONJ sensibilia/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ aliqui/PRON platonici/ADJ posuerunt/VERB ./PUNCT quidditas/NOUN autem/CCONJ generis/NOUN vel/CCONJ speciei/NOUN rerum/NOUN sensibilium/ADJ non/ADV potest/VERB separari/VERB secundum/ADP esse/NOUN ab/ADP hac/PRON individuali/ADJ materia/NOUN :/PUNCT nisi/SCONJ forte/ADV ,/PUNCT secundum/ADP platonicos/ADJ ,/PUNCT ponamus/VERB rerum/NOUN species/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX ab/ADP aristotele/PROPN improbatum/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV omnino/ADV dissimilis/ADJ quidditas/NOUN praedicta/VERB substantiis/NOUN separatis/VERB ,/PUNCT quae/PRON nullo/PRON modo/NOUN sunt/VERB in/ADP materia/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ hae/PRON quidditates/NOUN intelliguntur/VERB ,/PUNCT substantiae/NOUN separatae/VERB intelligi/VERB possunt/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ quidditas/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB detur/VERB esse/AUX eiusdem/PRON rationis/NOUN cum/ADP quidditate/NOUN generis/NOUN vel/CCONJ speciei/NOUN istorum/PRON sensibilium/ADJ ,/PUNCT non/ADV poterit/VERB dici/VERB quod/SCONJ sit/AUX eiusdem/PRON rationis/NOUN secundum/ADP speciem/NOUN nisi/SCONJ dicamus/VERB quod/SCONJ species/NOUN horum/PRON sensibilium/ADJ sint/AUX ipsae/PRON substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ platonici/ADJ posuerunt/VERB ./PUNCT remanet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ non/ADV erunt/AUX eiusdem/PRON rationis/NOUN nisi/SCONJ quantum/ADV ad/ADP rationem/NOUN quidditatis/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX quidditas/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ est/AUX ratio/NOUN communis/ADJ ,/PUNCT generis/NOUN scilicet/PART et/CCONJ substantiae/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV per/ADP has/PRON quidditates/NOUN de/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB aliquid/PRON intelligi/VERB poterit/VERB nisi/SCONJ remotum/VERB genus/NOUN ipsarum/PRON ./PUNCT cognito/VERB autem/CCONJ genere/NOUN ,/PUNCT non/ADV propter/ADP hoc/PRON cognoscitur/VERB species/NOUN nisi/SCONJ in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT non/ADV poterit/VERB igitur/ADV intelligi/VERB substantia/NOUN separata/VERB per/ADP intellectum/NOUN quidditatum/NOUN horum/PRON sensibilium/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT maior/ADJ est/AUX distantia/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB a/ADP sensibilibus/ADJ quam/SCONJ unius/NUM sensibilis/NOUN ab/ADP alio/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ intelligere/VERB quidditatem/NOUN unius/NUM sensibilis/ADJ non/ADV sufficit/VERB ad/ADP intelligendam/VERB quidditatem/NOUN alterius/PRON sensibilis/ADJ :/PUNCT caecus/NOUN enim/ADV natus/VERB ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ intelligit/VERB quidditatem/NOUN soni/NOUN ,/PUNCT nullo/PRON modo/NOUN potest/VERB pervenire/VERB ad/ADP intelligendam/VERB quidditatem/NOUN coloris/NOUN ./PUNCT multo/ADV igitur/ADV minus/X per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ intelligat/VERB aliquis/PRON quidditatem/NOUN sensibilis/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT poterit/VERB intelligere/VERB quidditatem/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ etiam/ADV ponamus/VERB quod/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB orbes/NOUN moveant/VERB ,/PUNCT ex/ADP quorum/PRON motibus/NOUN causantur/VERB formae/NOUN sensibilium/ADJ ,/PUNCT hic/PRON modus/NOUN cognitionis/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB ex/ADP sensibilibus/ADJ non/ADV sufficit/VERB ad/ADP sciendam/VERB quidditatem/NOUN ipsarum/PRON ./PUNCT nam/ADV per/ADP effectum/NOUN scitur/VERB causa/NOUN vel/CCONJ ratione/NOUN similitudinis/NOUN quae/PRON est/VERB inter/ADP effectum/NOUN et/CCONJ causam/NOUN :/PUNCT vel/CCONJ inquantum/SCONJ effectus/NOUN demonstrat/VERB virtutem/NOUN causae/NOUN ./PUNCT ratione/NOUN autem/CCONJ similitudinis/NOUN ,/PUNCT ex/ADP effectu/NOUN non/ADV poterit/VERB sciri/VERB de/ADP causa/NOUN quid/PRON est/AUX ,/PUNCT nisi/SCONJ sit/AUX agens/NOUN unius/NUM speciei/NOUN :/PUNCT sic/ADV autem/CCONJ non/ADV se/PRON habent/VERB substantiae/NOUN separatae/VERB ad/ADP sensibilia/ADJ ./PUNCT ratione/NOUN autem/CCONJ virtutis/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON etiam/ADV non/ADV potest/VERB esse/VERB nisi/SCONJ quando/SCONJ effectus/NOUN adaequat/VERB virtutem/NOUN causae/NOUN :/PUNCT tunc/ADV enim/ADV per/ADP effectum/NOUN tota/PRON virtus/NOUN causae/NOUN cognoscitur/VERB ;/PUNCT virtus/NOUN autem/CCONJ rei/NOUN demonstrat/VERB substantiam/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ in/ADP proposito/VERB dici/VERB non/ADV potest/VERB :/PUNCT nam/ADV virtutes/NOUN substantiarum/NOUN separatarum/VERB excedunt/VERB effectus/NOUN sensibiles/ADJ omnes/PRON quos/PRON intellectu/NOUN comprehendimus/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ virtus/NOUN universalis/ADJ effectum/NOUN particularem/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ per/ADP sensibilium/ADJ intellectum/NOUN devenire/VERB possumus/VERB ad/ADP intelligendum/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omnia/PRON intelligibilia/ADJ in/ADP quorum/PRON cognitionem/NOUN devenimus/VERB per/ADP inquisitionem/NOUN et/CCONJ studium/NOUN ,/PUNCT ad/ADP aliquam/PRON scientiarum/NOUN speculativarum/ADJ pertinent/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ intelligimus/VERB naturas/NOUN et/CCONJ quidditates/NOUN istorum/PRON sensibilium/ADJ ,/PUNCT pervenimus/VERB ad/ADP intelligendas/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB contingat/VERB per/ADP aliquam/PRON scientiarum/NOUN speculativarum/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV videmus/VERB :/PUNCT non/ADV est/VERB enim/ADV aliqua/PRON speculativa/ADJ scientia/NOUN quae/PRON doceat/VERB de/ADP aliqua/PRON substantiarum/NOUN separatarum/VERB quid/PRON est/AUX ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV quia/SCONJ sunt/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ intelligimus/VERB naturas/NOUN sensibilium/ADJ ,/PUNCT perveniamus/VERB ad/ADP intelligendas/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ est/AUX possibile/ADJ esse/VERB aliquam/PRON talem/PRON speculativam/ADJ scientiam/NOUN quamvis/SCONJ adhuc/ADV non/ADV sit/AUX inventa/VERB ,/PUNCT hoc/PRON nihil/PRON est/AUX :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV est/AUX possibile/ADJ per/ADP aliqua/PRON principia/NOUN nobis/PRON nota/VERB ad/ADP intelligendas/VERB substantias/NOUN praedictas/VERB devenire/VERB ./PUNCT omnia/PRON enim/ADV propria/ADJ principia/NOUN cuiuscumque/PRON scientiae/NOUN dependent/VERB ex/ADP principiis/NOUN primis/ADJ indemonstrabilibus/ADJ per/ADP se/PRON notis/VERB ,/PUNCT quorum/PRON cognitionem/NOUN a/ADP sensibilibus/ADJ accipimus/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP fine/NOUN posteriorum/ADJ ./PUNCT sensibilia/ADJ autem/CCONJ non/ADV sufficienter/ADV ducunt/VERB in/ADP cognitionem/NOUN rerum/NOUN immaterialium/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ per/ADP superiores/ADJ rationes/NOUN est/AUX probatum/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX ergo/ADV possibile/ADJ aliquam/PRON scientiam/NOUN esse/VERB per/ADP quam/PRON ad/ADP intelligendas/VERB substantias/NOUN separatas/VERB perveniri/VERB possit/VERB ./PUNCT quod/SCONJ non/ADV possumus/VERB in/ADP hac/PRON vita/NOUN intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB sicut/SCONJ ponit/VERB alexander/PROPN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV alexander/PROPN posuit/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/AUX generabilis/ADJ et/CCONJ corruptibilis/ADJ ,/PUNCT utpote/ADV quaedam/PRON praeparatio/NOUN naturae/NOUN humanae/ADJ consequens/VERB commixtionem/NOUN elementorum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP secundo/ADJ habitum/VERB est/AUX ;/PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ possibile/ADJ ut/SCONJ talis/PRON virtus/NOUN supra/ADP materialia/ADJ elevetur/VERB :/PUNCT posuit/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ noster/ADJ nunquam/ADV potest/VERB pervenire/VERB ad/ADP intelligendas/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ;/PUNCT posuit/VERB tamen/ADV quod/SCONJ nos/PRON ,/PUNCT secundum/ADP statum/NOUN praesentis/ADJ vitae/NOUN ,/PUNCT possumus/VERB substantias/NOUN separatas/VERB intelligere/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV ostendere/VERB nitebatur/VERB hoc/PRON modo/NOUN ./PUNCT unumquodque/PRON quando/SCONJ pervenerit/VERB ad/ADP complementum/NOUN in/ADP sua/ADJ generatione/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP ultimam/ADJ perfectionem/NOUN suae/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT complebitur/VERB operatio/NOUN sua/ADJ propria/ADJ ,/PUNCT sive/PART actio/NOUN sive/CCONJ passio/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV operatio/NOUN substantiam/NOUN sequitur/VERB ,/PUNCT ita/PART operationis/NOUN perfectio/NOUN perfectionem/NOUN substantiae/NOUN ;/PUNCT unde/ADV animal/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ fuerit/AUX ex/ADP toto/PRON perfectum/ADJ ,/PUNCT poterit/VERB per/ADP se/PRON ambulare/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ habitualis/ADJ ,/PUNCT qui/PRON nihil/PRON est/AUX aliud/PRON quam/SCONJ species/NOUN intelligibiles/ADJ factae/VERB per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB existentes/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT operatio/NOUN est/AUX duplex/ADJ :/PUNCT una/NOUN ut/SCONJ faciat/VERB intellecta/VERB in/ADP potentia/NOUN esse/AUX intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT quam/PRON habet/VERB ex/ADP parte/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ;/PUNCT secunda/ADJ est/VERB intelligere/VERB intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN ;/PUNCT haec/PRON enim/ADV duo/NUM homo/NOUN potest/VERB facere/VERB per/ADP habitum/NOUN intellectualem/ADJ ./PUNCT quando/SCONJ igitur/ADV complebitur/VERB generatio/NOUN intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN ,/PUNCT complebitur/VERB in/ADP ipso/PRON utraque/PRON praemissarum/VERB operationum/NOUN ./PUNCT semper/ADV autem/CCONJ accedit/VERB ad/ADP complementum/NOUN suae/ADJ generationis/NOUN ,/PUNCT dum/SCONJ novas/ADJ species/NOUN intellectas/VERB acquirit/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ quandoque/ADV sua/ADJ generatio/NOUN compleatur/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ sit/AUX impedimentum/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ nulla/PRON generatio/NOUN est/AUX ad/ADP infinitum/ADJ tendens/VERB ./PUNCT complebitur/VERB igitur/ADV quandoque/ADV utraque/PRON operationum/NOUN intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ omnia/PRON intellecta/VERB in/ADP potentia/NOUN faciet/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX complementum/NOUN primae/ADJ operationis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ intelliget/VERB omnia/PRON intelligibilia/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ separata/VERB et/CCONJ non/ADV separata/VERB ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ non/ADV possit/VERB intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT secundum/ADP eius/PRON opinionem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ iam/ADV dictum/VERB est/AUX ;/PUNCT intendit/VERB quod/SCONJ intelligemus/VERB per/ADP intellectum/NOUN in/ADP habitu/NOUN substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB ,/PUNCT qui/PRON ab/ADP ipso/PRON ponitur/VERB substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT fiet/VERB forma/NOUN intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN et/CCONJ nobis/PRON ipsis/PRON ;/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ per/ADP eum/PRON intelligemus/VERB sicut/SCONJ nunc/ADV intelligimus/VERB per/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ de/ADP virtute/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB sit/VERB facere/VERB omnia/PRON intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN quae/PRON sunt/VERB intelligibilia/ADJ potentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT in/ADP statu/NOUN illo/PRON intelligemus/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT et/CCONJ omnia/PRON intelligibilia/ADJ non/ADV separata/VERB ./PUNCT et/CCONJ secundum/ADP hoc/PRON ,/PUNCT per/ADP hanc/PRON cognitionem/NOUN quae/PRON est/VERB ex/ADP phantasmatibus/NOUN ,/PUNCT pervenimus/VERB in/ADP cognitionem/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB ;/PUNCT non/ADV quasi/SCONJ et/CCONJ ipsa/PRON phantasmata/NOUN et/CCONJ intellecta/VERB per/ADP ea/PRON sint/AUX medium/ADJ aliquod/PRON ad/ADP cognoscendas/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT prout/SCONJ accidit/VERB in/ADP scientiis/NOUN speculativis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ posuit/VERB opinio/NOUN superior/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ inquantum/SCONJ species/NOUN intelligibiles/ADJ sunt/AUX quaedam/PRON dispositiones/NOUN in/ADP nobis/PRON ad/ADP talem/PRON formam/NOUN quae/PRON est/AUX intellectus/NOUN agens/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/AUX primum/ADJ in/ADP quo/PRON differunt/VERB hae/PRON duae/NUM opiniones/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT quando/SCONJ intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN fuerit/AUX perfectus/ADJ per/ADP huiusmodi/ADV species/NOUN intelligibiles/ADJ in/ADP nobis/PRON factas/VERB ab/ADP intellectu/NOUN agente/VERB ,/PUNCT fiet/VERB ipse/PRON intellectus/NOUN agens/VERB nobis/PRON forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT et/CCONJ nominat/VERB ipsum/PRON intellectum/NOUN adeptum/VERB ,/PUNCT de/ADP quo/PRON dicunt/VERB aristotelem/PROPN dicere/VERB quod/SCONJ sit/VERB ab/ADP extrinseco/ADJ ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT licet/SCONJ in/ADP scientiis/NOUN speculativis/ADJ non/ADV sit/VERB perfectio/NOUN ultima/ADJ humana/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ superior/ADJ ponebat/VERB opinio/NOUN ;/PUNCT per/ADP eas/PRON tamen/ADV homo/NOUN disponitur/VERB ad/ADP ultimam/ADJ perfectionem/NOUN consequendam/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/AUX secundum/ADJ in/ADP quo/PRON differt/VERB secunda/ADJ opinio/NOUN a/ADP prima/ADJ ./PUNCT tertio/ADV autem/CCONJ differt/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ,/PUNCT secundum/ADP primam/ADJ opinionem/NOUN ,/PUNCT intelligere/VERB intellectum/NOUN agentem/VERB est/AUX causa/NOUN quod/SCONJ continuetur/VERB nobiscum/PRON ./PUNCT secundum/ADP vero/ADV hanc/PRON secundam/ADJ opinionem/NOUN ,/PUNCT est/VERB e/ADP converso/VERB :/PUNCT nam/ADV propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ nobiscum/PRON continuatur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT intelligimus/VERB ipsum/PRON et/CCONJ alias/PRON substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ irrationabiliter/ADV dicuntur/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV in/ADP habitu/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT ponitur/VERB ab/ADP alexandro/PROPN esse/AUX generabilis/ADJ et/CCONJ corruptibilis/ADJ ./PUNCT aeternum/ADJ autem/CCONJ non/ADV potest/VERB fieri/VERB forma/NOUN generabilis/ADJ et/CCONJ corruptibilis/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP eum/PRON :/PUNCT propter/ADP hoc/PRON enim/ADV ponit/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ ,/PUNCT qui/PRON unitur/VERB nobis/PRON ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT esse/VERB generabilem/ADJ et/CCONJ corruptibilem/ADJ ,/PUNCT intellectum/NOUN vero/ADV agentem/VERB ,/PUNCT qui/PRON est/AUX incorruptibilis/ADJ ,/PUNCT esse/AUX substantiam/NOUN separatam/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN agens/VERB ,/PUNCT secundum/ADP alexandrum/PROPN ,/PUNCT ponatur/VERB esse/VERB quaedam/PRON substantia/NOUN separata/VERB aeterna/ADJ ,/PUNCT impossibile/ADJ erit/AUX quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB fiat/VERB forma/NOUN intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT forma/NOUN intellectus/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX intellectus/NOUN ,/PUNCT est/AUX intelligibile/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN sensus/NOUN est/AUX sensibile/ADJ :/PUNCT non/ADV enim/ADV recipit/VERB aliquid/PRON intellectus/NOUN ,/PUNCT per/ADP se/PRON loquendo/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ intelligibiliter/NOUN sicut/SCONJ nec/CCONJ sensus/NOUN nisi/SCONJ sensibiliter/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV non/ADV potest/VERB intellectus/NOUN agens/VERB esse/AUX intelligibile/ADJ per/ADP intellectum/NOUN in/ADP habitu/NOUN ,/PUNCT impossibile/ADJ erit/AUX quod/SCONJ sit/AUX forma/NOUN eius/PRON ./PUNCT item/PART ./PUNCT intelligere/VERB aliquo/PRON tripliciter/ADV dicimur/VERB ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ intelligimus/VERB intellectu/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX virtus/NOUN a/ADP qua/PRON egreditur/VERB talis/PRON operatio/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ ipse/PRON intellectus/NOUN intelligere/VERB dicitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ipsum/PRON intelligere/VERB intellectus/NOUN fit/VERB intelligere/VERB nostrum/ADJ ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ specie/NOUN intelligibili/ADJ :/PUNCT qua/PRON quidem/ADV dicimur/VERB intelligere/VERB ,/PUNCT non/ADV quasi/SCONJ ipsa/PRON intelligat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ vis/NOUN intellectiva/ADJ per/ADP eam/PRON perficitur/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ vis/NOUN visiva/ADJ per/ADP speciem/NOUN coloris/NOUN ./PUNCT tertio/ADJ modo/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ medio/NOUN per/ADP cuius/PRON cognitionem/NOUN devenimus/VERB in/ADP cognitionem/NOUN alterius/PRON ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV homo/NOUN quandoque/ADV per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB intelligat/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT oportet/VERB aliquo/PRON modorum/NOUN dictorum/VERB hoc/PRON dici/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ dicitur/VERB hoc/PRON modo/NOUN tertio/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV concedit/VERB alexander/PROPN quod/SCONJ intelligat/VERB intellectum/NOUN agentem/VERB vel/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV secundo/ADJ modo/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ intelligere/VERB per/ADP speciem/NOUN intelligibilem/ADJ attribuitur/VERB virtuti/NOUN intellectivae/ADJ cuius/PRON illa/PRON species/NOUN intelligibilis/ADJ est/AUX forma/NOUN ;/PUNCT non/ADV autem/CCONJ concedit/VERB alexander/PROPN quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN ,/PUNCT intelligat/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ;/PUNCT unde/ADV non/ADV potest/VERB esse/VERB quod/SCONJ sic/ADV intelligamus/VERB substantias/NOUN separatas/VERB per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB sicut/SCONJ intelligimus/VERB aliqua/PRON per/ADP speciem/NOUN intelligibilem/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ sicut/SCONJ per/ADP virtutem/NOUN intellectivam/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ipsum/PRON intelligere/VERB intellectus/NOUN agentis/VERB sit/VERB intelligere/VERB hominis/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ esse/VERB non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ ex/ADP substantia/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB et/CCONJ substantia/NOUN hominis/NOUN fiat/VERB unum/NUM secundum/ADP esse/NOUN :/PUNCT impossibile/ADJ enim/ADV est/AUX ,/PUNCT si/SCONJ sint/AUX duae/NUM substantiae/NOUN secundum/ADP esse/NOUN diversae/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ operatio/NOUN unius/NUM sit/AUX operatio/NOUN alterius/PRON ./PUNCT erit/AUX igitur/ADV intellectus/NOUN agens/VERB unum/NUM secundum/ADP esse/NOUN cum/ADP homine/NOUN ./PUNCT non/PART autem/CCONJ secundum/ADP esse/NOUN accidentale/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ iam/ADV non/ADV esset/AUX intellectus/NOUN agens/VERB substantia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ accidens/NOUN ;/PUNCT sic/ADV enim/ADV ex/ADP colore/NOUN et/CCONJ corpore/NOUN fit/VERB unum/NUM secundum/ADP esse/NOUN accidentale/ADJ ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB sit/AUX cum/SCONJ homine/NOUN unum/NUM secundum/ADP esse/NOUN substantiale/ADJ ./PUNCT erit/AUX igitur/ADV vel/CCONJ anima/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ pars/NOUN eius/PRON ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV aliqua/PRON substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ alexander/PROPN ponit/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV secundum/ADP opinionem/NOUN alexandri/PROPN potest/VERB poni/VERB quod/SCONJ homo/NOUN intelligat/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT si/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB quandoque/ADV fiet/VERB forma/NOUN istius/PRON hominis/NOUN ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ per/ADP ipsum/PRON intelligere/VERB possit/VERB ,/PUNCT eadem/PRON ratione/NOUN poterit/VERB fieri/VERB forma/NOUN alterius/PRON hominis/NOUN per/ADP ipsum/PRON similiter/ADV intelligentis/VERB ./PUNCT sequetur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ duo/NUM homines/NOUN simul/ADV per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB intelligent/VERB sicut/SCONJ per/ADP formam/NOUN suam/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/VERB ita/ADV quod/SCONJ ipsum/PRON intelligere/VERB intellectus/NOUN agentis/VERB sit/VERB intelligere/VERB intelligentis/VERB per/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ iam/ADV dictum/VERB est/AUX ./PUNCT erit/AUX ergo/ADV idem/PRON intelligere/VERB duorum/NUM intelligentium/VERB ./PUNCT quod/PRON est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT ratio/NOUN etiam/ADV sua/ADJ frivola/ADJ omnino/ADV est/AUX ./PUNCT primo/NOUN quidem/PART quia/SCONJ ,/PUNCT quando/SCONJ perficitur/VERB generatio/NOUN alicuius/PRON generis/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ perficiatur/VERB sua/ADJ operatio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ tamen/PART secundum/ADP modum/NOUN sui/ADJ generis/NOUN ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ secundum/ADP modum/NOUN generis/NOUN altioris/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ enim/ADV perficitur/VERB generatio/NOUN aeris/NOUN ,/PUNCT habet/VERB generationem/NOUN et/CCONJ motum/NOUN completum/VERB sursum/ADV ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV ut/SCONJ moveatur/VERB ad/ADP locum/NOUN ignis/NOUN ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ completur/VERB generatio/NOUN intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN ,/PUNCT complebitur/VERB eius/PRON operatio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB intelligere/VERB ,/PUNCT secundum/ADP suum/ADJ modum/NOUN :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ secundum/ADP modum/NOUN quo/PRON intelligunt/VERB substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART intelligat/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT unde/ADV ex/ADP generatione/NOUN intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN non/ADV potest/VERB concludi/VERB quod/SCONJ homo/NOUN quandoque/ADV intelligat/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ eiusdem/PRON virtutis/NOUN est/AUX complementum/NOUN operationis/NOUN cuius/PRON est/AUX operatio/NOUN ipsa/PRON ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB sit/AUX complementum/NOUN operationis/NOUN intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN intelligat/VERB quandoque/ADV substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT quod/PRON alexander/PROPN non/ADV ponit/VERB :/PUNCT sequeretur/VERB enim/ADV quod/SCONJ intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB contingeret/VERB per/ADP scientias/NOUN speculativas/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sub/ADP intellectu/NOUN in/ADP habitu/NOUN comprehenduntur/VERB ./PUNCT tertio/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ eorum/PRON quae/PRON generari/VERB incipiunt/VERB ,/PUNCT completur/VERB generatio/NOUN ut/SCONJ in/ADP pluribus/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ omnes/PRON generationes/NOUN rerum/NOUN sint/VERB a/ADP causis/NOUN determinatis/VERB ,/PUNCT quae/PRON consequuntur/VERB effectus/NOUN suos/ADJ vel/CCONJ semper/ADV vel/CCONJ in/ADP maiori/ADJ parte/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV ad/ADP completionem/NOUN generationis/NOUN sequitur/VERB etiam/ADV complementum/NOUN actionis/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB etiam/ADV quod/SCONJ operatio/NOUN completa/VERB consequatur/VERB ea/PRON quae/PRON generantur/VERB vel/CCONJ semper/ADV ,/PUNCT vel/CCONJ in/ADP maiori/ADJ parte/NOUN ./PUNCT intelligere/VERB autem/CCONJ substantias/NOUN separatas/VERB non/ADV consequuntur/VERB qui/PRON ad/ADP generationem/NOUN intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN student/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ in/ADP pluribus/ADJ neque/CCONJ semper/ADV :/PUNCT quinimmo/ADV nullus/PRON professus/VERB est/AUX se/PRON ad/ADP hanc/PRON perfectionem/NOUN pervenisse/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV complementum/NOUN operationis/NOUN intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT quod/SCONJ non/ADV possumus/VERB in/ADP hac/PRON vita/NOUN intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB sicut/SCONJ ponit/VERB averroes/PROPN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV maxima/ADJ difficultas/NOUN est/VERB in/ADP opinione/NOUN alexandri/PROPN ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ponit/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ in/ADP habitu/NOUN totaliter/ADV corruptibilem/NOUN ,/PUNCT averroes/PROPN faciliorem/ADJ viam/NOUN se/PRON existimavit/VERB adinvenisse/VERB ad/ADP ostendendum/VERB quod/SCONJ quandoque/ADV intelligamus/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ponit/VERB intellectum/NOUN possibilem/ADJ incorruptibilem/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ a/ADP nobis/PRON secundum/ADP esse/NOUN separatum/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ intellectum/NOUN agentem/VERB ./PUNCT ostendit/VERB enim/ADV primo/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ necesse/ADJ est/AUX ponere/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB se/PRON habeat/VERB ad/ADP principia/NOUN naturaliter/ADV cognita/VERB a/ADP nobis/PRON vel/CCONJ sicut/SCONJ agens/VERB ad/ADP instrumentum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ sicut/SCONJ forma/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV in/ADP habitu/NOUN ,/PUNCT quo/PRON intelligimus/VERB ,/PUNCT non/ADV solum/ADV habet/VERB hanc/PRON actionem/NOUN quae/PRON est/VERB intelligere/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV hanc/PRON quae/PRON est/VERB facere/VERB intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN :/PUNCT utrumque/PRON enim/ADV experimur/VERB in/ADP nostra/ADJ potestate/NOUN existere/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ quod/PRON est/AUX facere/VERB intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN magis/ADV proprie/ADV notificat/VERB intellectum/NOUN in/ADP habitu/NOUN quam/SCONJ intelligere/VERB :/PUNCT quia/SCONJ prius/ADJ est/AUX facere/VERB intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN quam/SCONJ intelligere/VERB ./PUNCT sunt/AUX autem/CCONJ quaedam/PRON in/ADP nobis/PRON facta/AUX intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN naturaliter/ADV ,/PUNCT non/ADV ex/ADP studio/NOUN aut/CCONJ ex/ADP nostra/ADJ voluntate/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ prima/ADJ intelligibilia/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ facere/VERB intellecta/VERB actu/NOUN non/ADV contingit/VERB per/ADP intellectum/NOUN in/ADP habitu/NOUN ,/PUNCT per/ADP quem/PRON fiunt/AUX intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN ea/PRON quae/PRON scimus/VERB ex/ADP studio/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV sunt/AUX initium/NOUN intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ habitus/NOUN horum/PRON intelligibilium/ADJ ab/ADP aristotele/PROPN ,/PUNCT in/ADP vi/NUM ethicorum/NOUN ,/PUNCT intellectus/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT fiunt/AUX autem/CCONJ intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN per/ADP solum/ADV intellectum/NOUN agentem/VERB ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ fiunt/AUX intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN alia/PRON ,/PUNCT quae/PRON ex/ADP studio/NOUN scimus/VERB ./PUNCT facere/VERB igitur/ADV haec/PRON consequentia/VERB intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN est/AUX actio/NOUN et/CCONJ intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP prima/ADJ principia/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ipsius/PRON intellectus/NOUN agentis/VERB ./PUNCT una/NUM autem/CCONJ actio/NOUN non/ADV est/AUX duorum/NUM nisi/SCONJ unum/NUM eorum/PRON comparetur/VERB ad/ADP alterum/PRON sicut/SCONJ agens/NOUN ad/ADP instrumentum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ sicut/SCONJ forma/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB comparetur/VERB ad/ADP prima/ADJ principia/NOUN intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN vel/CCONJ sicut/SCONJ agens/NOUN ad/ADP instrumentum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ sicut/SCONJ forma/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV qualiter/ADV possit/VERB esse/VERB sic/ADV ostendit/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX ,/PUNCT secundum/ADP eius/PRON positionem/NOUN ,/PUNCT quaedam/PRON substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT intelligit/VERB intellectum/NOUN agentem/VERB et/CCONJ alias/PRON substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV prima/ADJ intellecta/VERB speculativa/ADJ ./PUNCT est/AUX igitur/ADV subiectum/NOUN utrorumque/PRON ./PUNCT quaecumque/PRON autem/CCONJ conveniunt/VERB in/ADP uno/NUM subiecto/NOUN ,/PUNCT alterum/PRON eorum/PRON est/VERB sicut/SCONJ forma/NOUN alterius/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ color/NOUN et/CCONJ lux/NOUN sint/VERB in/ADP diaphano/ADJ sicut/SCONJ in/ADP subiecto/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ alterum/PRON ,/PUNCT scilicet/PART lux/NOUN ,/PUNCT sit/AUX quasi/ADV forma/NOUN alterius/PRON ,/PUNCT scilicet/PART coloris/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ necesse/ADJ est/AUX quando/SCONJ habent/VERB ordinem/NOUN ad/ADP invicem/ADV :/PUNCT non/PART in/ADP his/NOUN quae/PRON per/ADP accidens/NOUN coniunguntur/VERB in/ADP eodem/PRON subiecto/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ albedo/NOUN et/CCONJ musica/NOUN ./PUNCT sunt/AUX autem/CCONJ intellecta/VERB speculativa/ADJ et/CCONJ intellectus/NOUN agens/VERB ordinem/NOUN ad/ADP invicem/ADV habentia/VERB :/PUNCT cum/SCONJ intellecta/VERB speculativa/ADJ sint/AUX facta/AUX intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB ./PUNCT habet/VERB se/PRON igitur/ADV intellectus/NOUN agens/VERB ad/ADP intellecta/VERB speculativa/ADJ quasi/SCONJ forma/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ intellecta/VERB speculativa/ADJ sint/AUX nobis/PRON copulata/VERB per/ADP phantasmata/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX quoddam/PRON subiectum/NOUN ipsorum/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ etiam/ADV intellectus/NOUN agens/VERB continuetur/VERB nobiscum/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN intellectorum/VERB speculativorum/ADJ ./PUNCT quando/SCONJ igitur/ADV intellecta/VERB speculativa/ADJ sunt/VERB in/ADP nobis/PRON solum/ADV in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT intellectus/NOUN agens/VERB continuatur/VERB nobiscum/PRON solum/ADV in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT quando/SCONJ autem/CCONJ aliqua/PRON intellecta/VERB speculativa/ADJ sunt/VERB in/ADP nobis/PRON in/ADP actu/NOUN et/CCONJ aliqua/NOUN in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT continuatur/VERB nobis/PRON partim/ADV actu/NOUN et/CCONJ partim/NOUN in/ADP potentia/NOUN :/PUNCT et/CCONJ tunc/ADV dicimur/VERB moveri/VERB ad/ADP continuationem/NOUN praedictam/VERB :/PUNCT quia/SCONJ quanto/ADV plura/ADJ intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN fuerint/AUX in/ADP nobis/PRON facta/AUX ,/PUNCT perfectius/ADV intellectus/NOUN agens/VERB continuatur/VERB nobis/PRON ./PUNCT hic/PRON autem/CCONJ profectus/NOUN et/CCONJ motus/NOUN ad/ADP continuationem/NOUN fit/VERB per/ADP studium/NOUN in/ADP scientiis/NOUN speculativis/ADJ ,/PUNCT per/ADP quas/PRON vera/ADJ intellecta/VERB acquirimus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ falsae/ADJ opiniones/NOUN excluduntur/VERB ,/PUNCT quae/PRON sunt/VERB extra/ADP ordinem/NOUN huius/PRON motus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ monstruosa/NOUN extra/ADP ordinem/NOUN naturalis/ADJ operationis/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ ad/ADP hunc/PRON profectum/NOUN iuvant/VERB se/PRON homines/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ iuvant/VERB se/PRON invicem/ADV in/ADP scientiis/NOUN speculativis/ADJ ./PUNCT quando/SCONJ ergo/ADV omnia/PRON intellecta/VERB in/ADP potentia/NOUN fuerint/AUX in/ADP nobis/PRON facta/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT tunc/ADV intellectus/NOUN agens/VERB perfecte/ADV copulabitur/VERB nobis/PRON ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ intelligemus/VERB per/ADP ipsum/PRON perfecte/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ nunc/ADV perfecte/ADV intelligimus/VERB per/ADP intellectum/NOUN in/ADP habitu/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ ad/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB pertineat/VERB intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT intelligemus/VERB tunc/ADV substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ nunc/ADV intelligimus/VERB intellecta/VERB speculativa/ADJ ./PUNCT et/CCONJ haec/PRON erit/AUX ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN ,/PUNCT in/ADP qua/PRON homo/NOUN erit/VERB sicut/SCONJ quidam/PRON deus/NOUN ./PUNCT huius/PRON autem/CCONJ positionis/NOUN destructio/NOUN ex/ADP praemissis/VERB sufficienter/ADV apparet/VERB :/PUNCT procedit/VERB enim/ADV ex/ADP suppositione/NOUN multorum/ADJ quae/PRON in/ADP superioribus/ADJ sunt/AUX improbata/VERB ./PUNCT primo/ADV quidem/ADV ,/PUNCT supra/ADP ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ non/ADV est/AUX aliqua/PRON substantia/NOUN separata/VERB a/ADP nobis/PRON secundum/ADP esse/NOUN ./PUNCT unde/ADV non/ADV oportebit/VERB quod/SCONJ sit/AUX subiectum/NOUN substantiarum/NOUN separatarum/VERB :/PUNCT praecipue/ADV cum/SCONJ aristoteles/PROPN dicat/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/VERB in/ADP quo/PRON est/VERB omnia/PRON fieri/VERB ;/PUNCT unde/ADV videtur/VERB quod/SCONJ sit/AUX subiectum/NOUN solum/ADV illorum/PRON quae/PRON sunt/AUX facta/AUX intellecta/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT de/ADP intellectu/NOUN agente/VERB etiam/ADV supra/ADP ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ non/ADV est/AUX aliqua/PRON substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ pars/NOUN animae/NOUN :/PUNCT cui/PRON aristoteles/PROPN attribuit/VERB hanc/PRON operationem/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART facere/VERB intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB in/ADP nostra/ADJ potestate/NOUN ./PUNCT unde/ADV non/ADV oportebit/VERB quod/SCONJ intelligere/VERB per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB sit/AUX nobis/PRON causa/NOUN quod/SCONJ possimus/VERB intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB :/PUNCT alias/ADV semper/ADV intelligeremus/VERB eas/PRON ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB est/AUX substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT non/ADV copulatur/VERB nobiscum/PRON nisi/SCONJ per/ADP species/NOUN factas/AUX intellectas/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP eius/PRON positionem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ :/PUNCT licet/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ se/PRON habeat/VERB ad/ADP illas/PRON species/NOUN sicut/SCONJ materia/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ agens/VERB e/ADP converso/VERB sicut/SCONJ forma/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ./PUNCT species/NOUN autem/CCONJ factae/AUX intellectae/VERB in/ADP actu/NOUN copulantur/VERB nobiscum/PRON ,/PUNCT secundum/ADP eius/PRON positionem/NOUN ,/PUNCT propter/ADP phantasmata/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ita/ADV se/PRON habent/VERB ad/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ sicut/SCONJ colores/NOUN ad/ADP visum/NOUN ,/PUNCT ad/ADP intellectum/NOUN vero/NOUN agentem/VERB sicut/SCONJ colores/NOUN ad/ADP lucem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP verbis/NOUN aristotelis/PROPN in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN patet/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ lapidi/NOUN ,/PUNCT in/ADP quo/PRON est/VERB color/NOUN ,/PUNCT potest/VERB attribui/VERB neque/CCONJ actio/NOUN visus/NOUN ut/SCONJ videat/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ actio/NOUN solis/NOUN ut/SCONJ illuminet/VERB ./PUNCT ergo/ADV ,/PUNCT secundum/ADP positionem/NOUN praedictam/VERB ,/PUNCT homini/NOUN non/ADV poterit/VERB attribui/VERB neque/CCONJ actio/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ut/ADV intelligat/VERB ;/PUNCT neque/CCONJ actio/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ut/SCONJ intelligat/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ ut/SCONJ faciat/AUX intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT secundum/ADP positionem/NOUN praemissam/VERB ,/PUNCT intellectus/NOUN agens/VERB non/ADV ponitur/VERB continuari/VERB nobiscum/PRON ut/SCONJ forma/NOUN nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ est/AUX forma/NOUN speculativorum/ADJ intellectorum/VERB ,/PUNCT quorum/PRON etiam/ADV ponitur/VERB forma/NOUN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ eadem/PRON actio/NOUN est/AUX intellectus/NOUN agentis/VERB et/CCONJ illorum/PRON intellectorum/VERB ,/PUNCT scilicet/PART facere/VERB intellecta/VERB actu/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV poterit/VERB esse/AUX forma/NOUN nobis/PRON nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ communicant/VERB in/ADP actione/NOUN eius/PRON intellecta/VERB speculativa/ADJ ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ non/ADV communicant/VERB in/ADP operatione/NOUN eius/PRON quae/PRON est/AUX intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sint/AUX species/NOUN rerum/NOUN sensibilium/ADJ :/PUNCT nisi/SCONJ redeamus/VERB ad/ADP opinionem/NOUN avempace/PROPN ,/PUNCT quod/SCONJ quidditates/NOUN substantiarum/NOUN separatarum/VERB possint/VERB cognosci/VERB per/ADP ea/PRON quae/PRON intelligimus/VERB de/ADP istis/PRON sensibilibus/ADJ ./PUNCT nullo/PRON igitur/ADV modo/NOUN per/ADP viam/NOUN praedictam/VERB poterimus/VERB intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT intellectus/NOUN agens/VERB secundum/ADP alium/PRON ordinem/NOUN comparatur/VERB ad/ADP intellecta/VERB speculativa/ADJ ,/PUNCT quorum/PRON est/AUX factivus/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ ad/ADP substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT quarum/PRON non/ADV est/AUX factivus/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ cognoscitivus/ADJ tantum/ADV ,/PUNCT secundum/ADP eius/PRON positionem/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV oportet/VERB ,/PUNCT si/SCONJ copuletur/VERB nobis/PRON per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX factivus/ADJ intellectorum/VERB speculativorum/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ copuletur/VERB nobis/PRON secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX cognoscitivus/ADJ substantiarum/NOUN separatarum/VERB :/PUNCT sed/CCONJ in/ADP tali/PRON processu/NOUN est/VERB deceptio/NOUN manifeste/ADV secundum/ADP accidens/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB cognoscimus/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT hoc/PRON non/ADV est/VERB inquantum/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB est/AUX forma/NOUN huius/PRON vel/CCONJ illius/PRON intellecti/NOUN speculativi/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ inquantum/SCONJ fit/VERB forma/NOUN nobis/PRON :/PUNCT sic/ADV enim/ADV per/ADP ipsum/PRON possumus/VERB intelligere/VERB ./PUNCT fit/VERB autem/CCONJ forma/NOUN nobis/PRON etiam/ADV per/ADP prima/ADJ intellecta/VERB speculativa/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/PRON ipse/PRON dicit/VERB ./PUNCT ergo/ADV statim/ADV a/ADP principio/NOUN homo/NOUN potest/VERB per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ non/ADV fit/VERB nobis/PRON perfecte/ADV forma/NOUN per/ADP quaedam/PRON intellecta/VERB speculativa/ADJ intellectus/NOUN agens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ per/ADP ipsum/PRON possimus/VERB intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB :/PUNCT hoc/PRON non/ADV est/VERB nisi/SCONJ quia/SCONJ illa/PRON intellecta/VERB speculativa/ADJ non/ADV adaequant/VERB perfectionem/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB in/ADP intelligendo/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT sed/CCONJ nec/CCONJ omnia/PRON intellecta/VERB speculativa/ADJ simul/ADV accepta/VERB adaequant/VERB illam/PRON perfectionem/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB secundum/ADP quod/SCONJ intelligit/VERB substantias/NOUN separatas/VERB :/PUNCT cum/SCONJ omnia/PRON haec/PRON non/ADV sint/AUX intelligibilia/ADJ nisi/SCONJ inquantum/SCONJ sunt/AUX facta/AUX intellecta/VERB ;/PUNCT illa/PRON vero/ADV sunt/AUX intelligibilia/ADJ secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ omnia/PRON speculativa/ADJ intelligibilia/ADJ sciemus/VERB ,/PUNCT oportebit/VERB quod/SCONJ ita/ADV perfecte/ADV intellectus/NOUN agens/VERB fiat/VERB nobis/PRON forma/NOUN quod/SCONJ per/ADP ipsum/PRON intelligamus/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT vel/CCONJ ,/PUNCT si/SCONJ hoc/PRON non/ADV requiritur/VERB ,/PUNCT oportebit/VERB dicere/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT intelligendo/VERB quodlibet/PRON intelligibile/ADJ ,/PUNCT intelligamus/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT quod/SCONJ ultima/ADJ felicitas/NOUN hominis/NOUN non/ADV consistit/VERB in/ADP cognitione/NOUN substantiarum/NOUN separatarum/VERB qualem/PRON praedictae/VERB opiniones/NOUN fingunt/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ possibile/ADJ neque/CCONJ felicitatem/NOUN humanam/ADJ in/ADP tali/PRON cognitione/NOUN substantiarum/NOUN separatarum/VERB ponere/VERB sicut/SCONJ praedicti/VERB philosophi/NOUN posuerunt/VERB ./PUNCT vanum/ADJ enim/ADV est/AUX quod/PRON est/VERB ad/ADP finem/NOUN quem/PRON non/ADV potest/VERB consequi/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV finis/NOUN hominis/NOUN sit/AUX felicitas/NOUN ,/PUNCT in/ADP quam/PRON tendit/VERB naturale/ADJ ipsius/PRON desiderium/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB poni/VERB felicitas/NOUN hominis/NOUN in/ADP eo/PRON ad/ADP quod/PRON homo/NOUN pervenire/VERB non/ADV potest/VERB :/PUNCT alioquin/ADV sequeretur/VERB quod/SCONJ homo/NOUN esset/VERB in/ADP vanum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ naturale/ADJ eius/PRON desiderium/NOUN esset/AUX inane/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB homini/NOUN sit/AUX impossibile/ADJ secundum/ADP praedictas/VERB positiones/NOUN ,/PUNCT ex/ADP dictis/VERB est/AUX manifestum/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV in/ADP tali/PRON cognitione/NOUN substantiarum/NOUN separatarum/VERB felicitas/NOUN hominis/NOUN constituta/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB uniatur/VERB nobis/PRON ut/SCONJ forma/NOUN ita/ADV quod/SCONJ per/ADP ipsum/PRON intelligamus/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT requiritur/VERB quod/SCONJ generatio/NOUN intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN sit/AUX completa/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP alexandrum/PROPN ;/PUNCT vel/CCONJ quod/SCONJ omnia/PRON intellecta/VERB speculativa/ADJ sint/AUX facta/VERB in/ADP nobis/PRON in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP averroem/PROPN ;/PUNCT quae/PRON duo/NUM in/ADP idem/PRON redeunt/VERB ,/PUNCT nam/ADV secundum/ADP hoc/PRON intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN generatur/VERB in/ADP nobis/PRON ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ intellecta/VERB speculativa/ADJ fiunt/VERB in/ADP nobis/PRON in/ADP actu/NOUN ./PUNCT omnes/PRON autem/CCONJ species/NOUN rerum/NOUN sensibilium/ADJ sunt/AUX intellectae/VERB in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON igitur/ADV quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB copuletur/VERB alicui/PRON ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ intelligat/VERB in/ADP actu/NOUN per/ADP intellectum/NOUN speculativum/ADJ omnes/PRON naturas/NOUN rerum/NOUN sensibilium/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ omnes/PRON virtutes/NOUN ,/PUNCT operationes/NOUN et/CCONJ motus/NOUN eorum/PRON ./PUNCT quod/SCONJ non/ADV est/AUX possibile/ADJ aliquem/PRON hominem/NOUN scire/VERB per/ADP principia/NOUN scientiarum/NOUN speculativarum/ADJ ,/PUNCT per/ADP quas/PRON movemur/VERB ad/ADP continuationem/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ipsi/PRON dicunt/VERB :/PUNCT cum/SCONJ ex/ADP his/PRON quae/PRON nostris/ADJ sensibus/NOUN subsunt/VERB ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON sumuntur/VERB principia/NOUN scientiarum/NOUN speculativarum/ADJ ,/PUNCT non/ADV possit/VERB perveniri/VERB ad/ADP omnia/PRON praedicta/VERB cognoscenda/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV impossibile/ADJ quod/SCONJ aliquis/PRON homo/NOUN ad/ADP illam/PRON continuationem/NOUN perveniat/VERB per/ADP modum/NOUN ab/ADP eis/PRON assignatum/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ in/ADP tali/PRON continuatione/NOUN sit/VERB hominis/NOUN felicitas/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT dato/VERB quod/SCONJ talis/PRON continuatio/NOUN hominis/NOUN ad/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB sit/AUX possibilis/ADJ qualem/PRON ipsi/PRON describunt/VERB ,/PUNCT planum/ADJ est/AUX quod/SCONJ talis/PRON perfectio/NOUN paucissimis/ADJ hominum/NOUN advenit/VERB ;/PUNCT in/ADP tantum/ADV quod/SCONJ nec/CCONJ ipsi/PRON ,/PUNCT nec/CCONJ aliqui/PRON ,/PUNCT quantumcumque/PRON in/ADP scientiis/NOUN speculativis/ADJ studiosi/ADJ et/CCONJ periti/VERB ,/PUNCT ausi/VERB sunt/AUX talem/PRON perfectionem/NOUN de/ADP se/PRON profiteri/VERB ./PUNCT quinimmo/ADV omnes/PRON plurima/ADJ a/ADP se/PRON asserunt/VERB ignorata/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ aristoteles/PROPN quadraturam/NOUN circuli/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ rationes/NOUN ordinis/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ ipsemet/PRON dicit/VERB in/ADP ii/NUM de/ADP caelo/NOUN ,/PUNCT non/ADV nisi/SCONJ topicas/ADJ rationes/NOUN reddere/VERB potest/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quid/PRON sit/AUX in/ADP eis/PRON necessarium/ADJ et/CCONJ eorum/PRON motoribus/NOUN ,/PUNCT aliis/PRON reservat/VERB in/ADP xi/NUM metaphysicae/ADJ ./PUNCT felicitas/NOUN autem/CCONJ est/AUX quoddam/PRON commune/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quod/PRON plures/ADJ pervenire/VERB possunt/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ sint/AUX orbati/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB in/ADP i/NUM ethicorum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON etiam/ADV verum/ADJ est/AUX de/ADP omni/PRON fine/NOUN naturali/ADJ alicuius/PRON speciei/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ ipsum/PRON consequuntur/VERB ea/PRON quae/PRON sunt/AUX illius/PRON speciei/NOUN ut/SCONJ in/ADP pluribus/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX ergo/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN in/ADP continuatione/NOUN praedicta/VERB consistat/VERB ./PUNCT patet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ nec/CCONJ aristoteles/PROPN ,/PUNCT cuius/PRON sententiam/NOUN sequi/VERB conantur/VERB praedicti/VERB philosophi/NOUN ,/PUNCT in/ADP tali/PRON continuatione/NOUN ultimam/ADJ felicitatem/NOUN hominis/NOUN opinatus/VERB est/AUX esse/VERB ./PUNCT probat/VERB enim/ADV in/ADP i/NUM ethicorum/NOUN quod/SCONJ felicitas/NOUN hominis/NOUN est/AUX operatio/NOUN ipsius/PRON secundum/ADP virtutem/NOUN perfectam/ADJ :/PUNCT unde/ADV necesse/ADJ fuit/AUX quod/SCONJ de/ADP virtutibus/NOUN determinaret/VERB ,/PUNCT quas/PRON divisit/VERB in/ADP virtutes/NOUN morales/ADJ et/CCONJ intellectuales/ADJ ./PUNCT ostendit/VERB autem/CCONJ in/ADP x/NUM quod/SCONJ ultima/ADJ felicitas/NOUN hominis/NOUN est/VERB in/ADP speculatione/NOUN ./PUNCT unde/ADV patet/VERB quod/SCONJ non/ADV est/VERB in/ADP actu/NOUN alicuius/PRON virtutis/NOUN moralis/ADJ ;/PUNCT nec/CCONJ prudentiae/NOUN nec/CCONJ artis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON tamen/ADV sunt/AUX intellectuales/ADJ ./PUNCT relinquitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ sit/AUX operatio/NOUN secundum/ADP sapientiam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX praecipua/ADJ inter/ADP tres/NUM residuas/ADJ intellectuales/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX sapientia/NOUN ,/PUNCT scientia/NOUN et/CCONJ intellectus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostendit/VERB in/ADP vi/NUM ethicorum/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ in/ADP x/NUM ethicorum/NOUN sapientem/ADJ iudicat/VERB esse/AUX felicem/ADJ ./PUNCT sapientia/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT secundum/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT est/AUX una/NUM de/ADP scientiis/NOUN speculativis/ADJ ,/PUNCT caput/NOUN aliarum/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB in/ADP vi/NUM ethicorum/NOUN :/PUNCT et/CCONJ in/ADP principio/NOUN metaphysicae/ADJ scientiam/NOUN quam/PRON in/ADP illo/PRON libro/NOUN tradere/VERB intendit/VERB ,/PUNCT sapientiam/NOUN nominat/VERB ./PUNCT patet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ opinio/NOUN aristotelis/PROPN fuit/VERB quod/SCONJ ultima/ADJ felicitas/NOUN quam/PRON homo/NOUN in/ADP vita/NOUN ista/PRON acquirere/VERB potest/VERB ,/PUNCT sit/VERB cognitio/NOUN de/ADP rebus/NOUN divinis/ADJ qualis/PRON per/ADP scientias/NOUN speculativas/ADJ haberi/VERB potest/VERB ./PUNCT ille/PRON autem/CCONJ posterior/ADJ modus/NOUN cognoscendi/VERB res/NOUN divinas/ADJ ,/PUNCT non/ADV per/ADP viam/NOUN scientiarum/NOUN speculativarum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ quodam/PRON generationis/NOUN ordine/NOUN naturali/ADJ ,/PUNCT est/AUX confictus/VERB ab/ADP expositoribus/NOUN quibusdam/PRON ./PUNCT quod/SCONJ non/ADV possumus/VERB in/ADP hac/PRON vita/NOUN intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT quia/SCONJ ergo/ADV secundum/ADP modos/NOUN praedictos/VERB substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV possunt/VERB cognosci/VERB a/ADP nobis/PRON in/ADP vita/NOUN ista/PRON ,/PUNCT inquirendum/VERB restat/VERB utrum/ADV aliquo/PRON modo/NOUN in/ADP vita/NOUN ista/PRON substantias/NOUN ipsas/PRON separatas/VERB intelligere/VERB possimus/VERB ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ hoc/PRON sit/AUX possibile/ADJ nititur/VERB ostendere/VERB themistius/PROPN per/ADP locum/NOUN a/ADP minori/ADJ ./PUNCT substantiae/NOUN enim/ADV separatae/VERB sunt/AUX magis/ADV intelligibiles/ADJ quam/SCONJ materialia/NOUN :/PUNCT haec/PRON enim/ADV sunt/AUX intelligibilia/ADJ inquantum/SCONJ sunt/AUX facta/AUX intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB ;/PUNCT illa/PRON vero/ADV sunt/AUX secundum/ADP seipsa/PRON intelligibilia/ADJ ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV intellectus/NOUN noster/ADJ comprehendit/VERB haec/PRON materialia/ADJ ,/PUNCT multo/ADJ magis/ADV natus/VERB est/AUX intelligere/VERB illas/PRON substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ ratio/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP diversas/ADJ opiniones/NOUN de/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT diversimode/ADV iudicanda/VERB est/AUX ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ non/ADV sit/AUX virtus/NOUN a/ADP materia/NOUN dependens/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sit/AUX iterum/ADV secundum/ADP esse/NOUN a/ADP corpore/NOUN separatus/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ averroes/PROPN ponit/VERB ,/PUNCT sequetur/VERB quod/SCONJ nullum/PRON necessarium/ADJ ordinem/NOUN ad/ADP res/NOUN materiales/ADJ habeat/VERB ;/PUNCT unde/ADV quae/PRON sunt/AUX magis/ADV intelligibilia/ADJ in/ADP seipsis/PRON ,/PUNCT erunt/AUX sibi/PRON magis/ADV intelligibilia/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ tunc/ADV sequi/VERB videtur/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ nos/PRON a/ADP principio/NOUN per/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ intelligamus/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ a/ADP principio/NOUN intelligamus/VERB ,/PUNCT substantias/NOUN separatas/VERB :/PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON inconveniens/NOUN evitare/VERB averroes/PROPN nititur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP ea/PRON quae/PRON de/ADP eius/PRON opinione/NOUN praedicta/VERB sunt/AUX :/PUNCT quae/PRON patet/VERB esse/AUX falsa/ADJ ex/ADP praemissis/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ non/ADV est/AUX a/ADP corpore/NOUN separatus/VERB secundum/ADP esse/VERB ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON ipso/PRON quod/SCONJ est/AUX tali/PRON corpori/NOUN unitus/VERB secundum/ADP esse/NOUN ,/PUNCT habet/VERB quendam/PRON necessarium/ADJ ordinem/NOUN ad/ADP materialia/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ nisi/SCONJ per/ADP illa/NOUN ad/ADP aliorum/PRON cognitionem/NOUN pervenire/VERB non/ADV possit/VERB ./PUNCT unde/ADV non/ADV sequitur/VERB ,/PUNCT si/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB sint/AUX in/ADP seipsis/PRON magis/ADV intelligibiles/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ propter/ADP hoc/PRON sint/AUX magis/ADV intelligibiles/ADJ intellectui/NOUN nostro/ADJ ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON demonstrant/VERB verba/NOUN aristotelis/PROPN in/ADP ii/NUM metaphysicae/ADJ ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV ibidem/ADV quod/SCONJ difficultas/NOUN intelligendi/VERB res/NOUN illas/PRON accidit/VERB ex/ADP nobis/PRON ,/PUNCT non/ADV ex/ADP illis/PRON :/PUNCT nam/ADV intellectus/NOUN noster/ADJ se/PRON habet/VERB ad/ADP manifestissima/ADJ rerum/NOUN sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB oculus/NOUN vespertilionis/NOUN ad/ADP lucem/NOUN solis/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ per/ADP materialia/ADJ intellecta/VERB non/ADV possint/VERB intelligi/VERB substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT sequetur/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ noster/ADJ nullo/PRON modo/NOUN possit/VERB intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT hoc/PRON etiam/ADV apparet/VERB ex/ADP ordine/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ad/ADP agentem/VERB ./PUNCT potentia/NOUN enim/ADV passiva/ADJ ad/ADP illa/PRON solum/ADV est/VERB in/ADP potentia/NOUN in/ADP quae/PRON potest/VERB proprium/ADJ eius/PRON activum/ADJ :/PUNCT omni/PRON enim/ADV potentiae/NOUN passivae/ADJ respondet/VERB potentia/NOUN activa/ADJ in/ADP natura/NOUN ;/PUNCT alias/PRON potentia/NOUN passiva/ADJ esset/VERB frustra/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV possit/VERB reduci/VERB in/ADP actum/NOUN nisi/SCONJ per/ADP activam/NOUN ;/PUNCT unde/ADV videmus/VERB quod/SCONJ visus/NOUN non/ADV est/AUX susceptivus/ADJ nisi/SCONJ colorum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON illuminantur/VERB per/ADP lucem/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ possibilis/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX virtus/NOUN quodammodo/ADV passiva/ADJ ,/PUNCT habet/VERB proprium/ADJ agens/NOUN sibi/PRON respondens/VERB ,/PUNCT scilicet/PART intellectum/NOUN agentem/VERB ,/PUNCT qui/PRON ita/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB lux/NOUN ad/ADP visum/NOUN ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ in/ADP potentia/NOUN nisi/SCONJ ad/ADP illa/PRON intelligibilia/NOUN quae/PRON sunt/AUX facta/VERB per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT describens/VERB utrumque/PRON intellectum/NOUN ,/PUNCT dicit/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/VERB quo/PRON est/VERB omnia/PRON fieri/VERB ,/PUNCT agens/VERB vero/ADV quo/PRON est/VERB omnia/PRON facere/VERB ;/PUNCT ut/SCONJ ad/ADP eadem/PRON utriusque/PRON potentia/NOUN referri/VERB intelligatur/VERB ,/PUNCT huius/PRON activa/ADJ ,/PUNCT illius/PRON passiva/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV sint/AUX factae/AUX intellectae/VERB in/ADP actu/NOUN per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV materialia/NOUN ,/PUNCT ad/ADP haec/PRON sola/ADJ se/PRON extendit/VERB possibilis/ADJ intellectus/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV per/ADP ipsum/PRON possumus/VERB intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT propter/ADP quod/PRON et/CCONJ aristoteles/PROPN congruo/ADJ exemplo/NOUN usus/NOUN est/AUX :/PUNCT nam/ADV oculus/NOUN vespertilionis/NOUN nunquam/ADV potest/VERB videre/VERB lucem/NOUN solis/NOUN ./PUNCT quamvis/SCONJ averroes/PROPN hoc/PRON exemplum/NOUN depravare/VERB nitatur/VERB ,/PUNCT dicens/VERB quod/SCONJ simile/ADJ non/ADV est/AUX de/ADP intellectu/NOUN nostro/ADJ ad/ADP substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT et/CCONJ oculo/NOUN vespertilionis/NOUN ad/ADP lucem/NOUN solis/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP impossibilitatem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV quantum/ADV ad/ADP difficultatem/NOUN ./PUNCT quod/PRON tali/PRON ratione/NOUN probat/VERB ibidem/ADV ./PUNCT quia/SCONJ si/SCONJ illa/PRON quae/PRON sunt/AUX intellecta/VERB secundum/ADP se/PRON ,/PUNCT scilicet/PART substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT essent/AUX nobis/PRON impossibiles/ADJ ad/ADP intelligendum/VERB ,/PUNCT frustra/ADV essent/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ si/SCONJ esset/VERB aliquod/PRON visibile/ADJ quod/PRON nullo/PRON visu/NOUN videri/VERB posset/VERB ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV ratio/NOUN quam/SCONJ frivola/ADJ sit/AUX ,/PUNCT apparet/VERB ./PUNCT etsi/SCONJ enim/ADV a/ADP nobis/PRON nunquam/ADV illae/PRON substantiae/NOUN intelligerentur/VERB ,/PUNCT tamen/ADV intelliguntur/VERB a/ADP seipsis/PRON ./PUNCT unde/ADV nec/CCONJ frustra/ADV intelligibiles/ADJ essent/AUX :/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ sol/NOUN frustra/ADV visibilis/ADJ est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ aristotelis/PROPN exemplum/NOUN prosequamur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV potest/VERB ipsum/PRON videre/VERB vespertilio/NOUN ;/PUNCT cum/SCONJ possit/VERB ipsum/PRON videre/VERB homo/NOUN et/CCONJ alia/PRON animalia/NOUN ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ ponitur/AUX corpori/NOUN unitus/VERB secundum/ADP esse/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB intelligere/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT interest/VERB tamen/ADV qualiter/ADV de/ADP substantia/NOUN ipsius/PRON sentiatur/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV ponatur/VERB esse/VERB quaedam/PRON virtus/NOUN materialis/ADJ generabilis/ADJ et/CCONJ corruptibilis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ quidam/PRON posuerunt/VERB ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ ex/ADP sua/ADJ substantia/NOUN determinatur/VERB ad/ADP intelligendum/VERB materialia/ADJ ./PUNCT unde/ADV necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ nullo/PRON modo/NOUN intelligere/VERB possit/VERB substantias/NOUN separatas/VERB :/PUNCT quia/SCONJ impossibile/ADJ erit/AUX ipsum/PRON esse/AUX separatum/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT quamvis/SCONJ sit/AUX corpori/NOUN unitus/VERB ,/PUNCT est/AUX tamen/ADV incorruptibilis/ADJ et/CCONJ a/ADP materia/NOUN non/ADV dependens/VERB secundum/ADP suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP ostendimus/VERB ;/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ obligatio/NOUN ad/ADP intelligendas/VERB res/NOUN materiales/ADJ accidat/VERB ei/PRON ex/ADP unione/NOUN ad/ADP corpus/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ anima/NOUN a/ADP corpore/NOUN tali/PRON fuerit/AUX separata/VERB ,/PUNCT intellectus/NOUN possibilis/ADJ intelligere/VERB poterit/VERB ea/PRON quae/PRON sunt/AUX secundum/ADP se/PRON intelligibilia/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT per/ADP lumen/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX similitudo/NOUN in/ADP anima/NOUN intellectualis/ADJ luminis/NOUN quod/PRON est/VERB in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB ./PUNCT et/CCONJ haec/PRON est/AUX sententia/NOUN nostrae/ADJ fidei/NOUN de/ADP intelligendo/VERB substantias/NOUN separatas/VERB a/ADP nobis/PRON post/ADP mortem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV in/ADP hac/PRON vita/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN in/ADP hac/PRON vita/NOUN non/ADV intelligit/VERB seipsam/PRON per/ADP seipsam/PRON ./PUNCT videtur/VERB autem/CCONJ difficultas/NOUN quaedam/PRON contra/ADP praedicta/VERB afferri/VERB ex/ADP quibusdam/PRON augustini/PROPN verbis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON diligenter/ADV pertractanda/VERB sunt/AUX ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV in/ADP ix/NUM de/ADP trinitate/NOUN libro/NOUN :/PUNCT mens/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ corporearum/ADJ rerum/NOUN notitias/NOUN per/ADP sensus/NOUN corporis/NOUN colligit/VERB ,/PUNCT sic/PART incorporearum/ADJ rerum/NOUN per/ADP semetipsam/NOUN ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ seipsam/PRON per/ADP seipsam/PRON novit/VERB :/PUNCT quoniam/SCONJ est/AUX incorporea/ADJ ./PUNCT ex/ADP his/PRON enim/ADV verbis/NOUN videtur/VERB quod/SCONJ mens/NOUN nostra/ADJ se/PRON per/ADP seipsam/PRON intelligat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ intelligendo/VERB se/PRON ,/PUNCT intelligat/VERB substantias/NOUN separatas/VERB :/PUNCT quod/PRON est/VERB contra/ADP praeostensa/VERB ./PUNCT inquirere/VERB ergo/ADV oportet/VERB quomodo/ADV anima/NOUN nostra/ADJ per/ADP seipsam/PRON intelligat/VERB se/PRON ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX autem/CCONJ dici/VERB quod/SCONJ per/ADP seipsam/PRON intelligat/VERB de/ADP se/PRON quid/PRON est/AUX ./PUNCT per/ADP hoc/PRON enim/ADV fit/AUX potentia/NOUN cognoscitiva/ADJ actu/NOUN cognoscens/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ est/VERB in/ADP ea/PRON id/PRON quo/PRON cognoscitur/VERB ./PUNCT et/CCONJ si/SCONJ quidem/ADV sit/VERB in/ADP ea/PRON in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT cognoscit/VERB in/ADP potentia/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT cognoscit/VERB actu/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ medio/ADJ modo/NOUN ,/PUNCT cognoscit/VERB habitu/NOUN ./PUNCT ipsa/PRON autem/CCONJ anima/NOUN semper/ADV sibi/PRON adest/VERB actu/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ nunquam/PART in/ADP potentia/NOUN vel/CCONJ in/ADP habitu/NOUN tantum/ADV ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV per/ADP seipsam/PRON anima/NOUN seipsam/PRON cognoscit/VERB quid/PRON est/AUX ,/PUNCT semper/ADV actu/NOUN intelliget/VERB de/ADP se/PRON quid/PRON est/AUX ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ anima/NOUN per/ADP seipsam/PRON cognoscit/VERB de/ADP se/PRON quid/PRON est/AUX ;/PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ homo/NOUN animam/NOUN habet/VERB :/PUNCT omnis/PRON igitur/ADV homo/NOUN cognoscit/VERB de/ADP anima/NOUN quid/PRON est/VERB ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cognitio/NOUN quae/PRON fit/VERB per/ADP aliquid/PRON naturaliter/ADV nobis/PRON inditum/VERB ,/PUNCT est/AUX naturalis/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ principia/NOUN indemonstrabilia/ADJ ,/PUNCT quae/PRON cognoscuntur/VERB per/ADP lumen/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV nos/PRON de/ADP anima/NOUN scimus/VERB quid/PRON est/AUX per/ADP ipsam/PRON animam/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON erit/AUX naturaliter/ADV notum/VERB ./PUNCT in/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON sunt/AUX naturaliter/ADV nota/VERB ,/PUNCT nullus/PRON potest/VERB errare/VERB :/PUNCT in/ADP cognitione/NOUN enim/ADV principiorum/NOUN indemonstrabilium/ADJ nullus/PRON errat/VERB ./PUNCT nullus/PRON igitur/ADV erraret/VERB circa/ADP animam/NOUN quid/PRON est/AUX ,/PUNCT si/SCONJ hoc/PRON anima/NOUN per/ADP seipsam/PRON cognosceret/VERB ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ multi/ADJ opinati/VERB sint/AUX animam/NOUN esse/AUX hoc/PRON vel/CCONJ illud/PRON corpus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliqui/NOUN numerum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ harmoniam/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV anima/NOUN per/ADP seipsam/PRON cognoscit/VERB de/ADP se/PRON quid/PRON est/AUX ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT in/ADP quolibet/PRON ordine/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB per/ADP se/PRON est/AUX prius/ADJ eo/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP aliud/PRON ,/PUNCT et/CCONJ principium/NOUN eius/PRON ./PUNCT quod/PRON ergo/ADV est/AUX per/ADP se/PRON notum/VERB ,/PUNCT est/AUX prius/ADV notum/VERB omnibus/PRON quae/PRON per/ADP aliud/PRON cognoscuntur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ principium/NOUN cognoscendi/VERB ea/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ primae/ADJ propositiones/NOUN conclusionibus/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV anima/NOUN per/ADP seipsam/PRON de/ADP se/PRON cognoscit/VERB quid/PRON est/AUX ,/PUNCT hoc/PRON erit/AUX per/ADP se/PRON notum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB primo/ADV notum/VERB et/CCONJ principium/NOUN cognoscendi/VERB alia/PRON ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ :/PUNCT nam/ADV quid/PRON est/AUX anima/NOUN non/ADV supponitur/AUX in/ADP scientia/NOUN quasi/ADV notum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ proponitur/VERB ex/ADP aliis/PRON quaerendum/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV anima/NOUN de/ADP seipsa/PRON cognoscit/VERB quid/PRON est/AUX per/ADP seipsam/PRON ./PUNCT patet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ nec/CCONJ ipse/PRON augustinus/PROPN hoc/PRON voluit/VERB ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV in/ADP x/NUM libro/NOUN de/ADP trin./X quod/SCONJ anima/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sui/PRON notitiam/NOUN quaerit/VERB ,/PUNCT non/ADV velut/ADV absentem/VERB se/PRON quaerit/VERB cernere/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ praesentem/NOUN se/PRON curat/VERB discernere/VERB :/PUNCT non/ADV ut/SCONJ cognoscat/VERB se/PRON ,/PUNCT quasi/SCONJ non/ADV norit/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ dignoscat/VERB ab/ADP eo/PRON quod/PRON alterum/NOUN novit/VERB ./PUNCT ex/ADP quo/PRON dat/VERB intelligere/VERB quod/SCONJ anima/NOUN per/ADP se/PRON cognoscit/VERB seipsam/PRON quasi/ADV praesentem/ADJ ,/PUNCT non/ADV quasi/ADV ab/ADP aliis/PRON distinctam/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ in/ADP hoc/PRON dicit/VERB aliquos/PRON errasse/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ animam/NOUN non/ADV distinxerunt/VERB ab/ADP illis/PRON quae/PRON sunt/AUX ab/ADP ipsa/PRON diversa/ADJ ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ scitur/VERB de/ADP re/NOUN quid/PRON est/AUX ,/PUNCT scitur/VERB res/NOUN prout/SCONJ est/AUX ab/ADP aliis/PRON distincta/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ definitio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON significat/VERB quid/PRON est/AUX res/NOUN ,/PUNCT distinguit/VERB definitum/VERB ab/ADP omnibus/PRON aliis/PRON ./PUNCT non/ADV igitur/ADV voluit/VERB augustinus/PROPN quod/SCONJ anima/NOUN de/ADP se/PRON cognoscat/VERB quid/PRON est/AUX per/ADP seipsam/PRON ./PUNCT sed/CCONJ nec/CCONJ aristoteles/PROPN hoc/PRON voluit/VERB ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ intelligit/VERB se/PRON sicut/SCONJ alia/NOUN ./PUNCT intelligit/VERB enim/ADV se/PRON per/ADP speciem/NOUN intelligibilem/ADJ ,/PUNCT qua/PRON fit/VERB actu/NOUN in/ADP genere/NOUN intelligibilium/ADJ ./PUNCT in/ADP se/PRON enim/ADV consideratus/VERB ,/PUNCT est/VERB solum/ADV in/ADP potentia/NOUN ad/ADP esse/NOUN intelligibile/ADJ :/PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ cognoscitur/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB actu/NOUN ./PUNCT unde/ADV substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT quarum/PRON substantiae/NOUN sunt/AUX ut/SCONJ aliquid/PRON actu/NOUN ens/NOUN in/ADP genere/NOUN intelligibilium/ADJ ,/PUNCT de/ADP se/PRON intelligunt/VERB quid/PRON sunt/AUX per/ADP suas/ADJ substantias/NOUN :/PUNCT intellectus/NOUN vero/NOUN possibilis/ADJ noster/ADJ per/ADP speciem/NOUN intelligibilem/ADJ ,/PUNCT per/ADP quam/PRON fit/AUX actu/NOUN intelligens/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT ex/ADP ipso/PRON intelligere/VERB demonstrat/VERB naturam/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART quod/SCONJ sit/AUX immixtus/ADJ et/CCONJ incorruptibilis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV ,/PUNCT secundum/ADP intentionem/NOUN augustini/PROPN ,/PUNCT mens/NOUN nostra/ADJ per/ADP seipsam/PRON novit/VERB seipsam/PRON inquantum/SCONJ de/ADP se/PRON cognoscit/VERB quod/PRON est/AUX ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON enim/ADV ipso/PRON quod/SCONJ percipit/VERB se/PRON agere/VERB ,/PUNCT percipit/VERB se/PRON esse/VERB ;/PUNCT agit/VERB autem/CCONJ per/ADP seipsam/PRON ,/PUNCT unde/ADV per/ADP seipsam/PRON de/ADP se/PRON cognoscit/VERB quod/PRON est/AUX ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV et/CCONJ de/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB anima/NOUN ,/PUNCT cognoscendo/VERB seipsam/PRON ,/PUNCT cognoscit/VERB quia/SCONJ sunt/VERB :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ quid/PRON sunt/AUX ,/PUNCT quod/PRON est/VERB earum/PRON substantias/NOUN intelligere/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV de/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB hoc/PRON quod/SCONJ sint/AUX intellectuales/ADJ quaedam/PRON substantiae/NOUN cognoscamus/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP demonstrationem/NOUN vel/CCONJ per/ADP fidem/NOUN ,/PUNCT neutro/PRON modo/NOUN hanc/PRON cognitionem/NOUN accipere/VERB possemus/VERB nisi/SCONJ hoc/PRON ipsum/PRON quod/SCONJ est/VERB esse/NOUN intellectuale/ADJ ,/PUNCT anima/NOUN nostra/ADJ ex/ADP seipsa/PRON cognosceret/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ scientia/NOUN de/ADP intellectu/NOUN animae/NOUN oportet/VERB uti/VERB ut/SCONJ principio/NOUN ad/ADP omnia/PRON quae/PRON de/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB cognoscimus/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ oportet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ per/ADP scientias/NOUN speculativas/ADJ possumus/VERB pervenire/VERB ad/ADP sciendum/VERB de/ADP anima/NOUN quid/PRON est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ possimus/VERB ad/ADP sciendum/VERB quod/PRON quid/PRON est/AUX de/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB per/ADP huiusmodi/ADV scientias/NOUN pervenire/VERB :/PUNCT nam/ADV intelligere/VERB nostrum/ADJ ,/PUNCT per/ADP quod/PRON pervenimus/VERB ad/ADP sciendum/VERB de/ADP anima/NOUN nostra/ADJ quid/PRON est/AUX ,/PUNCT multum/ADV est/AUX remotum/VERB ab/ADP intelligentia/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB ./PUNCT potest/VERB tamen/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ scitur/VERB de/ADP anima/NOUN nostra/ADJ quid/PRON est/AUX ,/PUNCT perveniri/VERB ad/ADP sciendum/VERB aliquod/PRON genus/NOUN remotum/VERB substantiarum/NOUN separatarum/VERB :/PUNCT quod/PRON non/ADV est/VERB earum/PRON substantias/NOUN intelligere/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ de/ADP anima/NOUN scimus/VERB quia/SCONJ est/VERB per/ADP seipsam/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ eius/PRON actus/NOUN percipimus/VERB ;/PUNCT quid/PRON autem/CCONJ sit/AUX ,/PUNCT inquirimus/VERB ex/ADP actibus/NOUN et/CCONJ obiectis/NOUN per/ADP principia/NOUN scientiarum/NOUN speculativarum/ADJ :/PUNCT ita/ADV etiam/ADV de/ADP his/PRON quae/PRON sunt/VERB in/ADP anima/NOUN nostra/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART potentiis/NOUN et/CCONJ habitibus/NOUN ,/PUNCT scimus/VERB quidem/ADV quia/SCONJ sunt/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ actus/NOUN percipimus/VERB ;/PUNCT quid/PRON vero/ADV sint/AUX ,/PUNCT ex/ADP ipsorum/PRON actuum/NOUN qualitate/NOUN invenimus/VERB ./PUNCT quod/SCONJ non/ADV possumus/VERB in/ADP hac/PRON vita/NOUN videre/VERB deum/PROPN per/ADP essentiam/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ alias/PRON substantias/NOUN separatas/VERB in/ADP hac/PRON vita/NOUN intelligere/VERB non/ADV possumus/VERB ,/PUNCT propter/ADP connaturalitatem/NOUN intellectus/NOUN nostri/ADJ ad/ADP phantasmata/NOUN ,/PUNCT multo/ADV minus/ADV in/ADP hac/PRON vita/NOUN divinam/ADJ essentiam/NOUN videre/VERB possumus/VERB ,/PUNCT quae/PRON transcendit/VERB omnes/PRON substantias/NOUN separatas/VERB ./PUNCT huius/PRON autem/CCONJ signum/NOUN hinc/ADV etiam/ADV accipi/VERB potest/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ quanto/ADV magis/ADV mens/NOUN nostra/ADJ ad/ADP contemplanda/VERB spiritualia/ADJ elevatur/VERB ,/PUNCT tanto/ADV magis/ADV abstrahitur/VERB a/ADP sensibilibus/ADJ ./PUNCT ultimus/ADJ autem/CCONJ terminus/NOUN quo/PRON contemplatio/NOUN pertingere/VERB potest/VERB ,/PUNCT est/AUX divina/ADJ substantia/NOUN ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB mentem/NOUN quae/PRON divinam/ADJ substantiam/NOUN videt/VERB ,/PUNCT totaliter/ADV a/ADP corporalibus/ADJ sensibus/NOUN esse/AUX absolutam/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP mortem/NOUN vel/CCONJ per/ADP aliquem/PRON raptum/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB ex/ADP persona/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT exodi/PROPN 33-20/NUM :/PUNCT non/ADV videbit/VERB me/PRON homo/NOUN et/CCONJ vivet/VERB ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ in/ADP sacra/ADJ scriptura/NOUN aliqui/PRON deum/PROPN vidisse/VERB dicuntur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB intelligi/VERB hoc/PRON fuisse/VERB vel/CCONJ per/ADP aliquam/PRON imaginariam/NOUN visionem/NOUN ;/PUNCT seu/CCONJ etiam/ADV corporalem/ADJ ,/PUNCT prout/SCONJ scilicet/ADV per/ADP aliquas/PRON corporeas/ADJ species/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ exterius/ADV apparentes/VERB vel/CCONJ interius/ADV formatas/VERB in/ADP imaginatione/NOUN ,/PUNCT divinae/ADJ virtutis/NOUN praesentia/NOUN demonstrabatur/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ etiam/PART secundum/ADP quod/SCONJ aliqui/PRON per/ADP spirituales/ADJ effectus/NOUN aliquam/PRON cognitionem/NOUN de/ADP deo/PROPN intelligibilem/ADJ perceperunt/VERB ./PUNCT difficultatem/NOUN autem/CCONJ afferunt/VERB quaedam/PRON verba/NOUN augustini/PROPN ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON videtur/VERB quod/SCONJ in/ADP hac/PRON vita/NOUN possimus/VERB intelligere/VERB ipsum/PRON deum/PROPN ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV in/ADP ix/NUM libro/NOUN de/ADP trin./X ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP aeterna/ADJ veritate/NOUN ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON omnia/PRON temporalia/ADJ facta/VERB sunt/AUX ,/PUNCT formam/NOUN secundum/ADP quam/PRON sumus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP quam/PRON vel/CCONJ in/ADP nobis/PRON vel/CCONJ in/ADP corporibus/NOUN vera/ADJ et/CCONJ recta/ADJ ratione/NOUN aliquid/PRON operamur/VERB ,/PUNCT visu/NOUN mentis/NOUN aspicimus/VERB ,/PUNCT atque/CCONJ inde/ADV conceptam/VERB rerum/NOUN veracem/ADJ notitiam/NOUN apud/ADP nos/PRON habemus/VERB ./PUNCT in/ADP xii/NUM etiam/ADV confessionum/NOUN dicit/VERB :/PUNCT si/SCONJ ambo/NOUN videmus/VERB verum/ADJ esse/AUX quod/PRON dicis/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ambo/NOUN videmus/VERB verum/ADJ esse/AUX quod/PRON dico/VERB ,/PUNCT ubi/ADV quaeso/VERB ,/PUNCT id/PRON videmus/VERB ?/PUNCT nec/CCONJ ego/NOUN utique/PART in/ADP te/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ tu/NOUN in/ADP me/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ambo/NOUN in/ADP ipsa/PRON quae/PRON supra/ADP mentes/NOUN nostras/ADJ est/VERB ,/PUNCT incommutabili/ADJ veritate/NOUN ./PUNCT in/ADP libro/NOUN etiam/ADV de/ADP vera/ADJ religione/NOUN dicit/VERB quod/SCONJ secundum/ADP veritatem/NOUN divinam/ADJ de/ADP omnibus/PRON iudicamus/VERB ./PUNCT in/ADP libro/NOUN autem/CCONJ soliloquiorum/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ prius/ADV est/AUX veritas/NOUN cognoscenda/VERB ,/PUNCT per/ADP quam/PRON possunt/VERB alia/PRON cognosci/VERB ./PUNCT quod/PRON de/ADP veritate/NOUN divina/ADJ intelligere/VERB videtur/VERB ./PUNCT videtur/VERB ergo/ADV ex/ADP verbis/NOUN eius/PRON quod/SCONJ ipsum/PRON deum/PROPN ,/PUNCT qui/PRON sua/ADJ veritas/NOUN est/AUX ,/PUNCT videamus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP ipsum/PRON alia/PRON cognoscamus/VERB ./PUNCT ad/ADP idem/PRON etiam/ADV pertinere/VERB videntur/VERB verba/NOUN eiusdem/PRON quae/PRON ponit/VERB in/ADP xii/NUM de/ADP trin./X ,/PUNCT sic/ADV dicens/VERB :/PUNCT rationis/NOUN est/AUX iudicare/VERB de/ADP istis/PRON corporalibus/ADJ secundum/ADP rationes/NOUN incorporales/ADJ et/CCONJ sempiternas/ADJ ,/PUNCT quae/PRON ,/PUNCT nisi/SCONJ supra/ADP mentem/NOUN humanam/ADJ essent/VERB ,/PUNCT incommutabiles/ADJ profecto/ADV non/ADV essent/AUX ./PUNCT rationes/NOUN autem/CCONJ incommutabiles/ADJ et/CCONJ sempiternae/ADJ alibi/ADV quam/SCONJ in/ADP deo/NOUN esse/VERB non/ADV possunt/VERB :/PUNCT cum/SCONJ solus/ADJ deus/PROPN ,/PUNCT secundum/ADP fidei/NOUN doctrinam/NOUN ,/PUNCT sit/AUX sempiternus/ADJ ./PUNCT videtur/VERB igitur/ADV sequi/VERB quod/SCONJ deum/PROPN in/ADP ista/PRON vita/NOUN videre/VERB possimus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ eum/PRON et/CCONJ in/ADP eo/PRON rationes/NOUN rerum/NOUN videmus/VERB ,/PUNCT de/ADP aliis/PRON iudicemus/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ credendum/VERB quod/SCONJ augustinus/PROPN hoc/PRON in/ADP verbis/NOUN praemissis/VERB senserit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP hac/PRON vita/NOUN deum/PROPN per/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN intelligere/VERB possimus/VERB ./PUNCT qualiter/ADV igitur/ADV illam/PRON incommutabilem/ADJ veritatem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ istas/PRON rationes/NOUN aeternas/ADJ ,/PUNCT in/ADP hac/PRON vita/NOUN videamus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP eam/PRON de/ADP aliis/PRON iudicemus/VERB ,/PUNCT inquirendum/VERB est/AUX ./PUNCT veritatem/NOUN quidem/ADV in/ADP anima/NOUN esse/VERB ,/PUNCT ipse/PRON augustinus/PROPN in/ADP libro/NOUN soliloquiorum/PROPN confitetur/VERB :/PUNCT unde/ADV ex/ADP aeternitate/NOUN veritatis/NOUN immortalitatem/NOUN animae/NOUN probat/VERB ./PUNCT non/ADV solum/ADV autem/CCONJ sic/ADV veritas/NOUN est/VERB in/ADP anima/NOUN sicut/SCONJ deus/PROPN per/ADP essentiam/NOUN in/ADP rebus/NOUN omnibus/PRON dicitur/VERB ;/PUNCT neque/CCONJ sicut/SCONJ in/ADP rebus/NOUN omnibus/PRON est/VERB per/ADP suam/ADJ similitudinem/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ unaquaeque/PRON res/NOUN in/ADP tantum/ADV dicitur/VERB vera/ADJ inquantum/SCONJ ad/ADP dei/PROPN similitudinem/NOUN accedit/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV in/ADP hoc/PRON anima/NOUN rebus/NOUN aliis/PRON praeferretur/VERB ./PUNCT est/VERB ergo/ADV speciali/ADJ modo/NOUN in/ADP anima/NOUN inquantum/SCONJ veritatem/NOUN cognoscit/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ igitur/ADV animae/NOUN et/CCONJ res/NOUN aliae/PRON verae/ADJ quidem/ADV dicuntur/VERB in/ADP suis/ADJ naturis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ similitudinem/NOUN illius/PRON summae/ADJ naturae/NOUN habent/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX ipsa/PRON veritas/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX suum/ADJ intellectum/VERB esse/NOUN :/PUNCT ita/ADV id/PRON quod/PRON per/ADP animam/NOUN cognitum/VERB est/AUX ,/PUNCT verum/ADJ est/AUX inquantum/SCONJ illius/PRON divinae/ADJ veritatis/NOUN quam/PRON deus/PROPN cognoscit/VERB ,/PUNCT similitudo/NOUN quaedam/PRON existit/VERB in/ADP ipso/PRON ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ glossa/NOUN super/ADP illud/PRON psalmi/NOUN ,/PUNCT diminutae/VERB sunt/AUX veritates/NOUN a/ADP filiis/NOUN hominum/NOUN ,/PUNCT dicit/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ ab/ADP una/NUM facie/NOUN resultant/VERB multae/ADJ in/ADP speculo/NOUN ,/PUNCT ita/ADV ab/ADP una/NUM prima/ADJ veritate/NOUN resultant/VERB multae/ADJ veritates/NOUN in/ADP mentibus/NOUN hominum/NOUN ./PUNCT quamvis/SCONJ autem/CCONJ diversa/ADJ a/ADP diversis/ADJ cognoscuntur/VERB et/CCONJ creduntur/VERB vera/ADJ ,/PUNCT tamen/ADV quaedam/PRON sunt/AUX vera/ADJ in/ADP quibus/PRON omnes/PRON homines/NOUN concordant/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ sunt/VERB prima/ADJ principia/NOUN intellectus/NOUN tam/ADV speculativi/ADJ quam/CCONJ practici/ADJ :/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ universaliter/ADV in/ADP mentibus/NOUN omnium/PRON divinae/ADJ veritatis/NOUN quasi/ADV quaedam/PRON imago/NOUN resultat/VERB ./PUNCT inquantum/SCONJ ergo/ADV quaelibet/PRON mens/NOUN quicquid/PRON per/ADP certitudinem/NOUN cognoscit/VERB ,/PUNCT in/ADP his/PRON principiis/NOUN intuetur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quae/PRON de/ADP omnibus/PRON iudicatur/VERB ,/PUNCT facta/VERB resolutione/NOUN in/ADP ipsa/PRON ,/PUNCT dicitur/VERB omnia/PRON in/ADP divina/ADJ veritate/NOUN vel/CCONJ in/ADP rationibus/NOUN aeternis/ADJ videre/VERB ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP eas/PRON de/ADP omnibus/PRON iudicare/VERB ./PUNCT et/CCONJ hunc/PRON sensum/NOUN confirmant/VERB augustini/PROPN verba/NOUN in/ADP libro/NOUN soliloquiorum/PROPN ,/PUNCT qui/PRON dicit/VERB quod/SCONJ scientiarum/NOUN spectamina/NOUN videntur/VERB in/ADP divina/ADJ veritate/NOUN sicut/SCONJ haec/PRON visibilia/NOUN in/ADP lumine/NOUN solis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON constat/VERB non/ADV videri/VERB in/ADP ipso/PRON corpore/NOUN solis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP lumen/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX similitudo/NOUN solaris/ADJ claritatis/NOUN in/ADP aere/NOUN et/CCONJ similibus/ADJ corporibus/NOUN relicta/VERB ./PUNCT ex/ADP his/PRON ergo/ADV verbis/NOUN augustini/PROPN non/ADV habetur/VERB quod/SCONJ deus/PROPN videatur/VERB secundum/ADP suam/ADJ substantiam/NOUN in/ADP hac/PRON vita/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV sicut/SCONJ in/ADP speculo/NOUN ./PUNCT quod/PRON et/CCONJ apostolus/NOUN de/ADP cognitione/NOUN huius/PRON vitae/NOUN confitetur/VERB ,/PUNCT dicens/VERB ,/PUNCT i/NUM cor./X 13-12/NUM :/PUNCT videmus/VERB nunc/ADV per/ADP speculum/NOUN in/ADP aenigmate/NOUN ./PUNCT quamvis/SCONJ autem/CCONJ hoc/PRON speculum/NOUN quod/PRON est/AUX mens/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT de/ADP propinquiori/ADJ dei/PROPN similitudinem/NOUN repraesentet/VERB quam/SCONJ inferiores/ADJ creaturae/NOUN ,/PUNCT tamen/ADV cognitio/NOUN dei/PROPN quae/PRON ex/ADP mente/NOUN humana/ADJ accipi/VERB potest/VERB ,/PUNCT non/ADV excedit/VERB illud/PRON genus/NOUN cognitionis/NOUN quod/PRON ex/ADP sensibilibus/ADJ sumitur/VERB :/PUNCT cum/SCONJ et/CCONJ ipsa/PRON anima/NOUN de/ADP seipsa/PRON cognoscat/VERB quid/PRON est/AUX per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ naturas/NOUN intelligit/VERB sensibilium/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT unde/ADV nec/CCONJ per/ADP hanc/PRON viam/NOUN cognosci/VERB deus/PROPN altiori/ADJ modo/NOUN potest/VERB quam/SCONJ sicut/SCONJ causa/NOUN cognoscitur/VERB per/ADP effectum/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN non/ADV sit/VERB in/ADP hac/PRON vita/NOUN ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV humana/ADJ felicitas/NOUN ultima/ADJ non/ADV consistit/VERB in/ADP cognitione/NOUN dei/PROPN qua/PRON communiter/ADV ab/ADP omnibus/PRON vel/CCONJ pluribus/ADJ cognoscitur/VERB secundum/ADP quandam/PRON aestimationem/NOUN confusam/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ iterum/ADV in/ADP cognitione/NOUN dei/PROPN qua/PRON cognoscitur/VERB per/ADP viam/NOUN demonstrationis/NOUN in/ADP scientiis/NOUN speculativis/ADJ ,/PUNCT neque/CCONJ in/ADP cognitione/NOUN dei/PROPN qua/PRON cognoscitur/VERB per/ADP fidem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP superioribus/ADJ est/AUX ostensum/VERB ;/PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ possibile/ADJ in/ADP hac/PRON vita/NOUN ad/ADP altiorem/ADJ dei/PROPN cognitionem/NOUN pervenire/VERB ut/SCONJ per/ADP essentiam/NOUN cognoscatur/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ saltem/ADV ita/ADV quod/SCONJ aliae/PRON substantiae/NOUN separatae/VERB intelligantur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP his/PRON posset/VERB deus/PROPN quasi/ADV de/ADP propinquiori/ADJ cognosci/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ in/ADP aliqua/PRON dei/PROPN cognitione/NOUN felicitatem/NOUN ultimam/ADJ poni/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX :/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ in/ADP hac/PRON vita/NOUN sit/VERB ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT ultimus/ADJ finis/NOUN hominis/NOUN terminat/VERB eius/PRON appetitum/NOUN naturalem/ADJ ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT eo/PRON habito/VERB ,/PUNCT nihil/PRON aliud/PRON quaeritur/VERB :/PUNCT si/SCONJ enim/ADV adhuc/ADV movetur/VERB ad/ADP aliud/PRON ,/PUNCT nondum/ADV habet/VERB finem/NOUN in/ADP quo/PRON quiescat/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ in/ADP hac/PRON vita/NOUN non/ADV est/AUX possibile/ADJ accidere/VERB ./PUNCT quanto/ADV enim/ADV plus/ADV aliquis/PRON intelligit/VERB ,/PUNCT tanto/ADV magis/ADV in/ADP eo/PRON desiderium/NOUN intelligendi/VERB augetur/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX hominibus/NOUN naturale/ADJ :/PUNCT nisi/SCONJ forte/ADV aliquis/PRON sit/VERB qui/PRON omnia/PRON intelligat/VERB ./PUNCT quod/PRON in/ADP hac/PRON vita/NOUN nulli/PRON unquam/ADV accidit/VERB qui/PRON esset/AUX solum/ADV homo/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ est/AUX possibile/ADJ accidere/VERB :/PUNCT cum/SCONJ in/ADP hac/PRON vita/NOUN substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX maxime/ADV intelligibilia/ADJ ,/PUNCT cognoscere/VERB non/ADV possimus/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ ultimam/ADJ hominis/NOUN felicitatem/NOUN in/ADP hac/PRON vita/NOUN esse/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omne/PRON quod/PRON movetur/VERB in/ADP finem/NOUN ,/PUNCT desiderat/VERB naturaliter/ADV stabiliri/VERB et/CCONJ quiescere/VERB in/ADP illo/PRON :/PUNCT unde/ADV a/ADP loco/NOUN quo/PRON corpus/NOUN naturaliter/ADV movetur/VERB ,/PUNCT non/ADV recedit/VERB nisi/SCONJ per/ADP motum/NOUN violentum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON contrariatur/VERB appetitui/NOUN ./PUNCT felicitas/NOUN autem/CCONJ est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT quem/PRON homo/NOUN naturaliter/ADV desiderat/VERB ./PUNCT est/VERB igitur/ADV hominis/NOUN desiderium/NOUN naturale/ADJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ in/ADP felicitate/NOUN stabiliatur/VERB ./PUNCT nisi/SCONJ igitur/ADV cum/ADP felicitate/NOUN pariter/ADV immobilem/ADJ stabilitatem/NOUN consequatur/VERB ,/PUNCT nondum/ADV est/AUX felix/ADJ ,/PUNCT eius/PRON desiderio/NOUN naturali/ADJ nondum/ADV quiescente/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV aliquis/PRON felicitatem/NOUN consequitur/VERB ,/PUNCT pariter/ADV stabilitatem/NOUN et/CCONJ quietem/NOUN consequetur/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ omnium/PRON haec/PRON est/AUX de/ADP felicitate/NOUN conceptio/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ de/ADP sui/ADJ ratione/NOUN stabilitatem/NOUN requirat/VERB ;/PUNCT propter/ADP quod/PRON philosophus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP i/NUM eth./X ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV aestimamus/VERB felicem/ADJ esse/AUX chamaleontem/NOUN quendam/PRON ./PUNCT in/ADP vita/NOUN autem/CCONJ ista/PRON non/ADV est/VERB aliqua/PRON certa/ADJ stabilitas/NOUN :/PUNCT cuilibet/PRON enim/ADV ,/PUNCT quantumcumque/PRON felix/ADJ dicatur/VERB ,/PUNCT possibile/ADJ est/AUX infirmitates/NOUN et/CCONJ infortunia/NOUN accidere/VERB ,/PUNCT quibus/PRON impeditur/VERB ab/ADP operatione/NOUN ,/PUNCT quaecumque/PRON sit/AUX illa/PRON ,/PUNCT in/ADP qua/PRON ponitur/VERB felicitas/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ in/ADP hac/PRON vita/NOUN esse/VERB ultimam/ADJ hominis/NOUN felicitatem/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT inconveniens/NOUN videtur/VERB et/CCONJ irrationabile/ADJ quod/SCONJ tempus/NOUN generationis/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN sit/AUX magnum/ADJ ,/PUNCT tempus/NOUN autem/CCONJ durationis/NOUN ipsius/PRON sit/AUX parvum/ADJ :/PUNCT sequeretur/VERB enim/ADV quod/SCONJ natura/NOUN in/ADP maiori/ADJ tempore/NOUN suo/ADJ fine/NOUN privaretur/VERB ;/PUNCT unde/ADV videmus/VERB quod/SCONJ animalia/NOUN quae/PRON parvo/ADJ tempore/NOUN vivunt/VERB ,/PUNCT parvum/ADJ etiam/ADV tempus/NOUN ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ perficiantur/VERB habent/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ felicitas/NOUN consistat/VERB in/ADP perfecta/ADJ operatione/NOUN secundum/ADP virtutem/NOUN perfectam/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ intellectualem/ADJ vel/CCONJ moralem/ADJ ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX eam/PRON advenire/VERB homini/NOUN nisi/SCONJ post/ADP tempus/NOUN diuturnum/ADJ ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON maxime/ADV in/ADP speculativis/ADJ apparet/VERB ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON ultima/ADJ felicitas/NOUN hominis/NOUN ponitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB :/PUNCT nam/ADV vix/ADV in/ADP ultima/ADJ aetate/NOUN homo/NOUN ad/ADP perfectum/ADJ in/ADP speculatione/NOUN scientiarum/NOUN pervenire/VERB potest/VERB ./PUNCT tunc/ADV autem/CCONJ ,/PUNCT ut/SCONJ plurimum/NOUN ,/PUNCT modicum/ADJ restat/VERB humanae/ADJ vitae/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ in/ADP hac/PRON vita/NOUN ultimam/ADJ hominis/NOUN felicitatem/NOUN esse/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT felicitatem/NOUN perfectum/ADJ quoddam/PRON bonum/NOUN omnes/PRON confitentur/VERB :/PUNCT alias/ADV appetitum/NOUN non/ADV quietaret/VERB ./PUNCT perfectum/ADJ autem/CCONJ bonum/NOUN est/AUX quod/PRON omnino/ADV caret/VERB admixtione/NOUN mali/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ perfecte/ADV album/ADJ est/VERB quod/PRON est/AUX omnino/ADV impermixtum/NOUN nigro/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ possibile/ADJ quod/SCONJ homo/NOUN in/ADP statu/NOUN istius/PRON vitae/NOUN omnino/ADV sit/AUX immunis/ADJ a/ADP malis/NOUN :/PUNCT non/ADV solum/ADV corporalibus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX fames/NOUN ,/PUNCT sitis/NOUN ,/PUNCT aestus/NOUN et/CCONJ frigus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV ;/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV a/ADP malis/NOUN animae/NOUN ./PUNCT nullus/PRON enim/ADV invenitur/VERB qui/PRON non/ADV aliquando/ADV inordinatis/ADJ passionibus/NOUN inquietetur/VERB ;/PUNCT qui/PRON non/ADV aliquando/ADV praetereat/VERB medium/ADJ ,/PUNCT in/ADP quo/PRON virtus/NOUN consistit/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ in/ADP plus/ADJ vel/CCONJ in/ADP minus/ADJ ;/PUNCT qui/PRON non/ADV etiam/ADV in/ADP aliquibus/PRON decipiatur/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ saltem/ADV ignoret/VERB quae/PRON scire/VERB desiderat/VERB ;/PUNCT aut/CCONJ etiam/ADV debili/ADJ opinione/NOUN concipiat/VERB ea/PRON de/ADP quibus/PRON certitudinem/NOUN habere/VERB vellet/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV aliquis/PRON in/ADP hac/PRON vita/NOUN felix/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT homo/NOUN naturaliter/ADV refugit/VERB mortem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ tristatur/VERB de/ADP ipsa/PRON :/PUNCT non/ADV solum/ADV ut/SCONJ nunc/PART ,/PUNCT cum/SCONJ eam/PRON sentit/VERB ,/PUNCT eam/PRON refugiens/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV cum/SCONJ eam/PRON recogitat/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ non/ADV moriatur/VERB ,/PUNCT homo/NOUN non/ADV potest/VERB assequi/VERB in/ADP hac/PRON vita/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ homo/NOUN in/ADP hac/PRON vita/NOUN sit/AUX felix/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT felicitas/NOUN ultima/ADJ non/ADV consistit/VERB in/ADP habitu/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP operatione/NOUN :/PUNCT habitus/NOUN enim/ADV propter/ADP actus/NOUN sunt/VERB ./PUNCT sed/CCONJ impossibile/ADJ est/AUX in/ADP hac/PRON vita/NOUN continue/ADV agere/VERB quamcumque/PRON actionem/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV in/ADP hac/PRON vita/NOUN hominem/NOUN totaliter/ADV esse/AUX felicem/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT quanto/ADV aliquid/PRON est/AUX magis/ADV desideratum/VERB et/CCONJ dilectum/VERB ,/PUNCT tanto/ADV eius/PRON amissio/NOUN maiorem/ADJ dolorem/NOUN vel/CCONJ tristitiam/NOUN affert/VERB ./PUNCT felicitas/NOUN autem/CCONJ maxime/ADV desideratur/VERB et/CCONJ amatur/VERB ./PUNCT maxime/ADV igitur/ADV eius/PRON amissio/NOUN tristitiam/NOUN habet/VERB ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ sit/VERB in/ADP hac/PRON vita/NOUN ultima/ADJ felicitas/NOUN ,/PUNCT certum/ADJ est/AUX quod/SCONJ amitteretur/VERB ,/PUNCT saltem/ADV per/ADP mortem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ non/ADV est/AUX certum/ADJ utrum/ADV duratura/VERB sit/AUX usque/ADP ad/ADP mortem/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ cuilibet/PRON homini/NOUN possibile/ADJ sit/AUX in/ADP hac/PRON vita/NOUN accidere/VERB morbos/NOUN quibus/PRON totaliter/ADV ab/ADP operatione/NOUN virtutis/NOUN impeditur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ phrenesim/NOUN et/CCONJ alios/PRON huiusmodi/ADV ,/PUNCT quibus/PRON impeditur/VERB rationis/NOUN usus/NOUN ./PUNCT semper/ADV igitur/ADV talis/PRON felicitas/NOUN habebit/VERB tristitiam/NOUN naturaliter/ADV annexam/VERB ./PUNCT non/ADV erit/VERB igitur/ADV perfecta/ADJ felicitas/NOUN ./PUNCT potest/VERB autem/CCONJ aliquis/PRON dicere/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ felicitas/NOUN sit/AUX bonum/NOUN intellectualis/ADJ naturae/NOUN ,/PUNCT perfecta/ADJ et/CCONJ vera/ADJ felicitas/NOUN est/AUX illorum/PRON in/ADP quibus/PRON natura/NOUN intellectualis/ADJ perfecta/ADJ invenitur/VERB ,/PUNCT idest/PART in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB :/PUNCT in/ADP hominibus/NOUN autem/CCONJ invenitur/VERB imperfecta/ADJ ,/PUNCT per/ADP modum/NOUN participationis/NOUN cuiusdam/PRON ./PUNCT ad/ADP veritatem/NOUN enim/ADV intelligendam/VERB plene/ADV ,/PUNCT non/ADV nisi/SCONJ per/ADP quendam/PRON inquisitionis/NOUN motum/NOUN pertingere/VERB possunt/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ad/ADP ea/PRON quae/PRON sunt/AUX secundum/ADP naturam/NOUN maxime/ADV intelligibilia/ADJ ,/PUNCT omnino/ADV deficiunt/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT unde/ADV nec/CCONJ felicitas/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP suam/ADJ perfectam/ADJ rationem/NOUN ,/PUNCT potest/VERB hominibus/NOUN adesse/VERB :/PUNCT sed/CCONJ aliquid/PRON ipsius/PRON participant/VERB ,/PUNCT etiam/ADV in/ADP hac/PRON vita/NOUN ./PUNCT et/CCONJ haec/PRON videtur/VERB fuisse/AUX sententia/NOUN aristotelis/PROPN de/ADP felicitate/NOUN ./PUNCT unde/ADV in/ADP i/NUM ethicorum/NOUN ,/PUNCT ubi/SCONJ inquirit/VERB utrum/ADV infortunia/NOUN tollant/VERB felicitatem/NOUN ,/PUNCT ostenso/VERB quod/SCONJ felicitas/NOUN sit/VERB in/ADP operibus/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON maxime/ADV permanentes/VERB in/ADP hac/PRON vita/NOUN esse/AUX videntur/VERB ,/PUNCT concludit/VERB illos/PRON quibus/PRON talis/PRON perfectio/NOUN in/ADP hac/PRON vita/NOUN adest/VERB ,/PUNCT esse/AUX beatos/ADJ ut/SCONJ homines/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV non/ADV simpliciter/ADV ad/ADP felicitatem/NOUN pertingentes/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ modo/NOUN humano/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ praedicta/VERB responsio/NOUN rationes/NOUN praemissas/VERB non/ADV evacuet/VERB ostendendum/VERB est/AUX ./PUNCT homo/NOUN enim/ADV etsi/SCONJ naturae/NOUN ordine/NOUN substantiis/NOUN separatis/VERB sit/AUX inferior/ADJ ,/PUNCT creaturis/NOUN tamen/ADV irrationabilibus/ADJ superior/ADJ est/AUX ./PUNCT perfectiori/ADJ igitur/ADV modo/NOUN suum/ADJ finem/NOUN ultimum/ADJ consequitur/VERB quam/SCONJ illa/NOUN ./PUNCT illa/PRON vero/ADV sic/ADV perfecte/ADV suum/ADJ finem/NOUN ultimum/ADJ consequuntur/VERB quod/SCONJ nihil/PRON aliud/PRON quaerunt/VERB :/PUNCT grave/ADJ enim/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ fuerit/VERB in/ADP suo/ADJ ubi/ADV ,/PUNCT quiescit/VERB ;/PUNCT animalia/NOUN etiam/ADV cum/SCONJ fruuntur/VERB delectabilibus/ADJ secundum/ADP sensum/NOUN ,/PUNCT eorum/PRON naturale/ADJ desiderium/NOUN quietatur/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV multo/ADV fortius/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ homo/NOUN pervenerit/VERB ad/ADP suum/ADJ finem/NOUN ultimum/ADJ ,/PUNCT naturale/ADJ eius/PRON desiderium/NOUN quietetur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON non/ADV potest/VERB fieri/VERB in/ADP vita/NOUN ista/PRON ./PUNCT ergo/ADV homo/NOUN non/ADV consequitur/VERB felicitatem/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ est/AUX finis/NOUN proprius/ADJ eius/PRON ,/PUNCT in/ADP hac/PRON vita/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ consequatur/VERB post/ADP hanc/PRON vitam/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX naturale/ADJ desiderium/NOUN esse/AUX inane/ADJ :/PUNCT natura/NOUN enim/ADV nihil/PRON facit/VERB frustra/ADV ./PUNCT esset/AUX autem/CCONJ inane/ADJ desiderium/NOUN naturae/NOUN si/SCONJ nunquam/ADV posset/VERB impleri/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV implebile/ADJ desiderium/NOUN naturale/ADJ hominis/NOUN ./PUNCT non/PART autem/CCONJ in/ADP hac/PRON vita/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ impleatur/VERB post/ADP hanc/PRON vitam/NOUN ./PUNCT est/VERB igitur/ADV felicitas/NOUN ultima/ADJ hominis/NOUN post/ADP hanc/PRON vitam/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quandiu/SCONJ aliquid/PRON movetur/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN ,/PUNCT nondum/ADV est/VERB in/ADP ultimo/ADJ fine/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ omnes/PRON homines/NOUN in/ADP cognoscendo/VERB veritatem/NOUN semper/ADV se/PRON habent/VERB ut/SCONJ moti/VERB et/CCONJ tendentes/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ illi/PRON qui/PRON sequuntur/VERB ,/PUNCT superinveniunt/VERB aliqua/PRON illis/PRON quae/PRON a/ADP prioribus/ADJ sunt/AUX inventa/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV dicitur/VERB in/ADP ii/NUM metaphysicae/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV homines/NOUN in/ADP cognitione/NOUN veritatis/NOUN sic/ADV se/PRON habent/VERB quasi/SCONJ in/ADP ultimo/ADJ fine/NOUN existentes/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV in/ADP speculatione/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON quaeritur/VERB cognitio/NOUN veritatis/NOUN ,/PUNCT maxime/ADV videatur/VERB ultima/ADJ felicitas/NOUN hominis/NOUN in/ADP hac/PRON vita/NOUN consistere/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV ipse/PRON aristoteles/PROPN probat/VERB in/ADP x/NUM eth./X ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX dicere/VERB quod/SCONJ homo/NOUN in/ADP hac/PRON vita/NOUN ultimum/ADJ suum/ADJ finem/NOUN consequatur/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT omne/PRON quod/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT intendit/VERB exire/VERB in/ADP actum/NOUN ./PUNCT quandiu/SCONJ igitur/ADV non/ADV est/AUX ex/ADP toto/PRON factum/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/VERB in/ADP suo/ADJ fine/NOUN ultimo/ADJ ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ noster/ADJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP omnes/PRON formas/NOUN rerum/NOUN cognoscendas/VERB :/PUNCT reducitur/VERB autem/CCONJ in/ADP actum/NOUN cum/SCONJ aliquam/PRON earum/PRON cognoscit/VERB ./PUNCT ergo/ADV non/ADV erit/VERB ex/ADP toto/PRON in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ in/ADP ultimo/ADJ suo/ADJ fine/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ quando/SCONJ omnia/PRON ,/PUNCT saltem/ADV ista/PRON materialia/ADJ ,/PUNCT cognoscit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON non/ADV potest/VERB homo/NOUN assequi/VERB per/ADP scientias/NOUN speculativas/ADJ ,/PUNCT quibus/PRON in/ADP hac/PRON vita/NOUN veritatem/NOUN cognoscimus/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ ultima/ADJ felicitas/NOUN hominis/NOUN sit/VERB in/ADP hac/PRON vita/NOUN ./PUNCT propter/ADP has/PRON autem/CCONJ et/CCONJ huiusmodi/ADV rationes/NOUN ,/PUNCT alexander/PROPN et/CCONJ averroes/PROPN posuerunt/VERB ultimam/ADJ hominis/NOUN felicitatem/NOUN non/ADV esse/VERB in/ADP cognitione/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/VERB per/ADP scientias/NOUN speculativas/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP continuationem/NOUN cum/ADP substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT quam/PRON esse/AUX credebant/VERB possibilem/ADJ homini/NOUN in/ADP hac/PRON vita/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV aristoteles/PROPN vidit/VERB quod/SCONJ non/ADV est/VERB alia/PRON cognitio/NOUN hominis/NOUN in/ADP hac/PRON vita/NOUN quam/SCONJ per/ADP scientias/NOUN speculativas/ADJ ,/PUNCT posuit/VERB hominem/NOUN non/ADV consequi/VERB felicitatem/NOUN perfectam/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ suo/ADJ modo/NOUN ./PUNCT in/ADP quo/PRON satis/ADV apparet/VERB quantam/PRON angustiam/NOUN patiebantur/VERB hinc/ADV inde/ADV eorum/PRON praeclara/ADJ ingenia/NOUN ./PUNCT a/ADP quibus/PRON angustiis/NOUN liberabimur/VERB si/SCONJ ponamus/VERB ,/PUNCT secundum/ADP probationes/NOUN praemissas/VERB ,/PUNCT hominem/NOUN ad/ADP veram/ADJ felicitatem/NOUN post/ADP hanc/PRON vitam/NOUN pervenire/VERB posse/VERB ,/PUNCT anima/NOUN hominis/NOUN immortali/ADJ existente/VERB in/ADP quo/PRON statu/NOUN anima/NOUN intelliget/VERB per/ADP modum/NOUN quo/PRON intelligunt/VERB substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP secundo/ADJ huius/PRON operis/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT erit/VERB igitur/ADV ultima/ADJ felicitas/NOUN hominis/NOUN in/ADP cognitione/NOUN dei/PROPN quam/PRON habet/VERB humana/ADJ mens/NOUN post/ADP hanc/PRON vitam/NOUN ,/PUNCT per/ADP modum/NOUN quo/PRON ipsum/PRON cognoscunt/VERB substantiae/NOUN separatae/VERB ./PUNCT propter/ADP quod/PRON ,/PUNCT matth./X 5-12/NUM ,/PUNCT dominus/NOUN mercedem/NOUN nobis/PRON in/ADP caelis/NOUN promittit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ matth./X 22-30/NUM ,/PUNCT dicit/VERB quod/SCONJ sancti/ADJ erunt/VERB sicut/SCONJ angeli/NOUN ,/PUNCT qui/PRON vident/VERB semper/ADV deum/PROPN in/ADP caelis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB matth./X 18-10/NUM ./PUNCT quod/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV vident/VERB deum/PROPN per/ADP essentiam/NOUN ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ cognoscunt/VERB eum/PRON per/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ inquirere/VERB utrum/ADV haec/PRON ipsa/PRON cognitio/NOUN qua/PRON substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT et/CCONJ animae/NOUN post/ADP mortem/NOUN ,/PUNCT cognoscunt/VERB deum/PROPN per/ADP suas/ADJ essentias/NOUN ,/PUNCT sufficiat/VERB ad/ADP ipsarum/PRON ultimam/ADJ felicitatem/NOUN ./PUNCT ad/ADP cuius/PRON veritatis/NOUN indaginem/NOUN ,/PUNCT primo/ADV ostendendum/VERB est/AUX quod/SCONJ per/ADP talem/PRON modum/NOUN cognitionis/NOUN non/ADV cognoscitur/VERB divina/ADJ essentia/NOUN ./PUNCT contingit/VERB enim/ADV ex/ADP effectu/NOUN cognoscere/VERB causam/NOUN multipliciter/ADV ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ effectus/NOUN sumitur/VERB ut/SCONJ medium/NOUN ad/ADP cognoscendum/VERB de/ADP causa/NOUN quod/SCONJ sit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ talis/PRON sit/AUX :/PUNCT sicut/SCONJ accidit/VERB in/ADP scientiis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON causam/NOUN demonstrant/VERB per/ADP effectum/NOUN ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ in/ADP ipso/PRON effectu/NOUN videatur/VERB causa/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ similitudo/NOUN causae/NOUN resultat/VERB in/ADP effectu/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ homo/NOUN videtur/VERB in/ADP speculo/NOUN propter/ADP suam/ADJ similitudinem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ differt/VERB hic/PRON modus/NOUN a/ADP primo/ADJ ./PUNCT nam/ADV in/ADP primo/ADJ sunt/VERB duae/NUM cognitiones/NOUN ,/PUNCT effectus/NOUN et/CCONJ causae/NOUN ,/PUNCT quarum/PRON una/NUM est/AUX alterius/PRON causa/NOUN :/PUNCT nam/ADV cognitio/NOUN effectus/NOUN est/AUX causa/NOUN quod/SCONJ cognoscatur/VERB eius/PRON causa/NOUN ./PUNCT in/ADP modo/NOUN autem/CCONJ secundo/ADJ una/NUM est/AUX visio/NOUN utriusque/PRON :/PUNCT simul/ADV enim/ADV dum/SCONJ videtur/VERB effectus/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB et/CCONJ causa/NOUN in/ADP ipso/PRON ./PUNCT tertio/ADJ modo/NOUN ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ ipsa/PRON similitudo/NOUN causae/NOUN in/ADP effectu/NOUN sit/AUX forma/NOUN qua/PRON cognoscit/VERB causam/NOUN suus/ADJ effectus/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ si/SCONJ arca/NOUN haberet/VERB intellectum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP formam/NOUN suam/ADJ cognosceret/VERB artem/NOUN a/ADP qua/PRON talis/PRON forma/NOUN ,/PUNCT velut/CCONJ eius/PRON similitudo/NOUN ,/PUNCT processit/VERB ./PUNCT nullo/PRON autem/CCONJ istorum/PRON modorum/NOUN per/ADP effectum/NOUN potest/VERB cognosci/VERB de/ADP causa/NOUN quid/PRON est/AUX ,/PUNCT nisi/SCONJ sit/AUX effectus/NOUN causae/NOUN adaequatus/VERB ,/PUNCT in/ADP quo/PRON tota/PRON virtus/NOUN causae/NOUN exprimatur/VERB ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ separatae/VERB cognoscunt/VERB deum/PROPN per/ADP suas/ADJ substantias/NOUN sicut/SCONJ causa/NOUN cognoscitur/VERB per/ADP effectum/NOUN :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ primo/ADJ modo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ sic/ADV eorum/PRON cognitio/NOUN esset/AUX discursiva/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ secundo/ADJ modo/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ una/NUM videt/VERB deum/PROPN in/ADP alia/PRON ;/PUNCT et/CCONJ modo/NOUN tertio/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ quaelibet/PRON earum/PRON videt/VERB deum/PROPN in/ADP seipsa/PRON ./PUNCT nulla/PRON autem/CCONJ earum/PRON est/AUX effectus/NOUN adaequans/VERB virtutem/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP secundo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ per/ADP hunc/PRON modum/NOUN cognitionis/NOUN ipsam/PRON divinam/ADJ essentiam/NOUN videant/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT similitudo/NOUN intelligibilis/ADJ per/ADP quam/PRON intelligitur/VERB aliquid/PRON secundum/ADP suam/ADJ substantiam/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sit/AUX eiusdem/PRON speciei/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ magis/PART species/NOUN eius/PRON ;/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN domus/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP mente/NOUN artificis/NOUN ,/PUNCT est/AUX eiusdem/PRON speciei/NOUN cum/ADP forma/NOUN domus/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ potius/NOUN species/NOUN eius/PRON ;/PUNCT non/ADV enim/ADV per/ADP speciem/NOUN hominis/NOUN intelligitur/VERB de/ADP asino/NOUN vel/CCONJ equo/NOUN quid/PRON est/AUX ./PUNCT sed/CCONJ ipsa/PRON natura/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV est/AUX idem/PRON specie/NOUN cum/ADP natura/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT quinimmo/PART nec/CCONJ genere/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ substantia/NOUN separata/VERB intelligat/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN per/ADP propriam/ADJ naturam/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT omne/PRON creatum/VERB ad/ADP aliquod/PRON genus/NOUN vel/CCONJ speciem/NOUN terminatur/VERB ./PUNCT divina/ADJ autem/CCONJ essentia/NOUN est/AUX infinita/ADJ ,/PUNCT comprehendens/VERB in/ADP se/PRON omnem/PRON perfectionem/NOUN totius/PRON esse/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ per/ADP aliquid/PRON creatum/VERB divina/ADJ substantia/NOUN videatur/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT omnis/PRON intelligibilis/ADJ species/NOUN per/ADP quam/PRON intelligitur/VERB quidditas/NOUN vel/CCONJ essentia/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN ,/PUNCT comprehendit/VERB in/ADP repraesentando/VERB rem/NOUN illam/PRON :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ orationes/NOUN significantes/VERB quod/PRON quid/PRON est/AUX terminos/NOUN et/CCONJ definitiones/NOUN vocamus/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ aliqua/PRON similitudo/NOUN creata/VERB taliter/ADV deum/PROPN repraesentet/VERB :/PUNCT cum/SCONJ quaelibet/PRON similitudo/NOUN creata/VERB sit/AUX alicuius/PRON generis/NOUN determinati/VERB ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ deus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ per/ADP aliquam/PRON similitudinem/NOUN creatam/VERB divina/ADJ substantia/NOUN intelligatur/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT divina/ADJ substantia/NOUN est/AUX suum/ADJ esse/NOUN ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ipsum/PRON autem/CCONJ esse/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB est/AUX aliud/PRON quam/SCONJ sua/ADJ substantia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP secundo/ADJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT essentia/NOUN igitur/ADV substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV est/AUX sufficiens/ADJ medium/ADJ quo/PRON deus/PROPN per/ADP essentiam/NOUN videri/VERB possit/VERB ./PUNCT cognoscit/VERB tamen/ADV substantia/NOUN separata/VERB per/ADP suam/ADJ substantiam/NOUN de/ADP deo/PROPN quia/SCONJ est/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ est/AUX omnium/PRON causa/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ eminentem/VERB omnibus/PRON ;/PUNCT et/CCONJ remotum/VERB ab/ADP omnibus/PRON ,/PUNCT non/ADV solum/ADV quae/PRON sunt/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quae/PRON mente/NOUN creata/VERB concipi/VERB possunt/VERB ./PUNCT ad/ADP quam/PRON etiam/ADV cognitionem/NOUN de/ADP deo/PROPN nos/PRON utcumque/ADV pertingere/VERB possumus/VERB :/PUNCT per/ADP effectus/NOUN enim/ADV de/ADP deo/PROPN cognoscimus/VERB quia/SCONJ est/VERB et/CCONJ quod/SCONJ causa/NOUN aliorum/PRON est/AUX ,/PUNCT aliis/PRON supereminens/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ab/ADP omnibus/PRON remotus/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/AUX ultimum/ADJ et/CCONJ perfectissimum/ADJ nostrae/ADJ cognitionis/NOUN in/ADP hac/PRON vita/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dionysius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP mystica/ADJ theologia/NOUN ,/PUNCT cum/ADP deo/PROPN quasi/SCONJ ignoto/NOUN coniungimur/VERB :/PUNCT quod/PRON quidem/ADV contingit/VERB dum/SCONJ de/ADP eo/PRON quid/PRON non/ADV sit/AUX cognoscimus/VERB ,/PUNCT quid/PRON vero/ADV sit/AUX penitus/ADV manet/VERB ignotum/ADJ ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ ad/ADP huius/PRON sublimissimae/ADJ cognitionis/NOUN ignorantiam/NOUN demonstrandam/VERB ,/PUNCT de/ADP moyse/PROPN dicitur/VERB ,/PUNCT exodi/PROPN 20-21/NUM ,/PUNCT quod/SCONJ accessit/VERB ad/ADP caliginem/NOUN in/ADP qua/PRON est/VERB deus/PROPN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV natura/NOUN inferior/ADJ in/ADP sui/ADJ summo/ADJ non/ADV nisi/SCONJ ad/ADP infimum/NOUN superioris/ADJ naturae/NOUN attingit/VERB oportet/VERB quod/SCONJ haec/PRON ipsa/PRON cognitio/NOUN sit/AUX eminentior/VERB in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB quam/SCONJ in/ADP nobis/NOUN ./PUNCT quod/PRON per/ADP singula/ADJ patet/VERB ./PUNCT nam/ADV quanto/ADV propinquior/ADJ et/CCONJ expressior/VERB alicuius/PRON causae/NOUN effectus/NOUN cognoscitur/VERB ,/PUNCT tanto/ADV evidentius/ADV apparet/VERB de/ADP causa/NOUN eius/PRON quod/SCONJ sit/VERB ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ separatae/VERB ,/PUNCT quae/PRON per/ADP seipsas/PRON deum/PROPN cognoscunt/VERB ,/PUNCT sunt/AUX propinquiores/ADJ effectus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ expressius/ADV dei/PROPN similitudinem/NOUN gerentes/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ effectus/NOUN per/ADP quos/PRON nos/PRON deum/PROPN cognoscimus/VERB ./PUNCT certius/ADV ergo/ADV sciunt/VERB substantiae/NOUN separatae/VERB et/CCONJ clarius/ADV quam/SCONJ nos/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN est/VERB ./PUNCT rursus/PART :/PUNCT cum/SCONJ per/ADP negationes/NOUN ad/ADP propriam/ADJ cognitionem/NOUN rei/NOUN quoquo/PRON modo/NOUN deveniatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT quanto/ADV plura/ADJ et/CCONJ magis/ADV propinqua/ADJ quis/PRON ab/ADP aliquo/PRON remota/VERB esse/VERB cognoverit/VERB ,/PUNCT tanto/ADV magis/ADV ad/ADP propriam/ADJ ipsius/PRON cognitionem/NOUN accedit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ magis/ADV accedit/VERB ad/ADP propriam/ADJ hominis/NOUN cognitionem/NOUN qui/PRON scit/VERB eum/PRON non/ADV esse/AUX neque/CCONJ inanimatum/ADJ neque/CCONJ insensibilem/ADJ ,/PUNCT quam/SCONJ qui/PRON scit/VERB solum/ADV eum/PRON non/ADV esse/AUX inanimatum/ADJ ,/PUNCT licet/SCONJ neuter/PRON sciat/VERB de/ADP homine/NOUN quid/PRON sit/AUX ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ separatae/VERB plura/ADJ cognoscunt/VERB quam/SCONJ nos/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quae/PRON sunt/AUX deo/PROPN magis/ADV propinqua/ADJ :/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB suo/ADJ intellectu/NOUN plura/ADJ et/CCONJ magis/ADV propinqua/ADJ a/ADP deo/PROPN removent/VERB quam/SCONJ nos/NOUN ./PUNCT magis/ADV igitur/ADV accedunt/VERB ad/ADP propriam/ADJ ipsius/PRON cognitionem/NOUN quam/SCONJ nos/NOUN :/PUNCT licet/SCONJ nec/CCONJ ipsae/PRON ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ seipsas/PRON intelligunt/VERB ,/PUNCT divinam/ADJ substantiam/NOUN videant/VERB ./PUNCT item/PART :/PUNCT tanto/ADV aliquis/PRON alicuius/PRON altitudinem/NOUN magis/ADV novit/VERB ,/PUNCT quanto/ADV altioribus/ADJ scit/VERB eum/PRON esse/AUX praelatum/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT etsi/SCONJ rusticus/ADJ sciat/VERB regem/NOUN esse/AUX summum/ADJ in/ADP regno/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ tamen/ADV non/ADV cognoscit/VERB nisi/SCONJ quaedam/PRON infima/ADJ regni/NOUN officia/NOUN ,/PUNCT cum/ADP quibus/PRON aliquid/PRON habet/VERB negotii/NOUN ,/PUNCT non/ADV ita/ADV cognoscit/VERB regis/NOUN eminentiam/NOUN sicut/SCONJ aliquis/NOUN qui/PRON omnium/PRON principum/ADJ regni/NOUN dignitates/NOUN novit/VERB ,/PUNCT quibus/PRON scit/VERB regem/NOUN esse/VERB praelatum/VERB ;/PUNCT quamvis/SCONJ neuter/PRON altitudinem/NOUN regiae/ADJ dignitatis/NOUN comprehendat/VERB ./PUNCT nos/PRON autem/CCONJ nescimus/VERB nisi/SCONJ quaedam/NOUN infima/ADJ entium/NOUN ./PUNCT licet/SCONJ ergo/ADV sciamus/VERB deum/PROPN omnibus/PRON entibus/NOUN eminere/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV ita/ADV cognoscimus/VERB eminentiam/NOUN divinam/ADJ sicut/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT quibus/PRON altissimi/ADJ rerum/NOUN ordines/NOUN noti/VERB sunt/AUX ,/PUNCT et/CCONJ eis/PRON omnibus/PRON superiorem/ADJ deum/PROPN esse/AUX cognoscunt/VERB ./PUNCT ulterius/NOUN :/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ causalitas/NOUN alicuius/PRON causae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ virtus/NOUN eius/PRON ,/PUNCT tanto/ADV magis/ADV cognoscitur/VERB ,/PUNCT quanto/ADV plures/ADJ et/CCONJ maiores/ADJ eius/PRON effectus/NOUN innotescunt/VERB ./PUNCT ex/ADP quo/PRON manifestum/ADJ fit/VERB quod/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB causalitatem/NOUN dei/PROPN et/CCONJ eius/PRON virtutem/NOUN magis/ADV cognoscunt/VERB quam/SCONJ nos/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ nos/PRON omnium/PRON entium/NOUN eum/PRON esse/AUX causam/NOUN sciamus/VERB ./PUNCT quod/SCONJ in/ADP naturali/ADJ cognitione/NOUN quam/PRON habent/VERB substantiae/NOUN separatae/VERB de/ADP deo/PROPN non/ADV quiescit/VERB earum/PRON naturale/ADJ desiderium/NOUN ./PUNCT non/ADV potest/VERB autem/CCONJ esse/VERB quod/SCONJ in/ADP tali/PRON dei/PROPN cognitione/NOUN quiescat/VERB naturale/ADJ desiderium/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB ./PUNCT omne/PRON enim/ADV quod/PRON est/AUX imperfectum/ADJ in/ADP aliqua/PRON specie/NOUN ,/PUNCT desiderat/VERB consequi/VERB perfectionem/NOUN speciei/NOUN illius/PRON :/PUNCT qui/PRON enim/ADV habet/VERB opinionem/NOUN de/ADP re/NOUN aliqua/PRON ,/PUNCT quae/PRON est/AUX imperfecta/ADJ illius/PRON rei/NOUN notitia/NOUN ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON ipso/PRON incitatur/VERB ad/ADP desiderandum/VERB illius/PRON rei/NOUN scientiam/NOUN ./PUNCT praedicta/VERB autem/CCONJ cognitio/NOUN quam/PRON substantiae/NOUN separatae/VERB habent/VERB de/ADP deo/PROPN ,/PUNCT non/ADV cognoscentes/VERB ipsius/PRON substantiam/NOUN ,/PUNCT est/AUX imperfecta/ADJ cognitionis/NOUN species/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV arbitramur/VERB nos/PRON aliquid/PRON cognoscere/VERB si/SCONJ substantiam/NOUN eius/PRON non/ADV cognoscamus/VERB ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ praecipuum/ADJ in/ADP cognitione/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN est/AUX scire/VERB de/ADP ea/PRON quid/PRON est/AUX ./PUNCT ex/ADP hac/PRON igitur/ADV cognitione/NOUN quam/PRON habent/VERB substantiae/NOUN separatae/VERB de/ADP deo/PROPN ,/PUNCT non/ADV quiescit/VERB naturale/ADJ desiderium/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ incitatur/VERB magis/ADV ad/ADP divinam/ADJ substantiam/NOUN videndam/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT ex/ADP cognitione/NOUN effectuum/NOUN incitatur/VERB desiderium/NOUN ad/ADP cognoscendum/VERB causam/NOUN :/PUNCT unde/ADV homines/NOUN philosophari/VERB incoeperunt/VERB causas/NOUN rerum/NOUN inquirentes/VERB ./PUNCT non/ADV quiescit/VERB igitur/ADV sciendi/VERB desiderium/NOUN ,/PUNCT naturaliter/ADV omnibus/PRON substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ inditum/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ ,/PUNCT cognitis/VERB substantiis/NOUN effectuum/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV substantiam/NOUN causae/NOUN cognoscant/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON igitur/ADV quod/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB cognoscunt/VERB omnium/PRON rerum/NOUN quarum/PRON substantias/NOUN vident/VERB ,/PUNCT esse/AUX deum/PROPN causam/NOUN ,/PUNCT non/ADV quiescit/VERB desiderium/NOUN naturale/ADJ in/ADP ipsis/PRON ,/PUNCT nisi/SCONJ etiam/ADV ipsius/PRON dei/PROPN substantiam/NOUN videant/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB quaestio/NOUN propter/ADP quid/PRON ad/ADP quaestionem/NOUN quia/SCONJ ,/PUNCT ita/ADV se/PRON habet/VERB quaestio/NOUN quid/PRON est/AUX ad/ADP quaestionem/NOUN an/SCONJ est/VERB :/PUNCT nam/ADV quaestio/NOUN propter/ADP quid/PRON quaerit/VERB medium/ADJ ad/ADP demonstrandum/VERB quia/SCONJ est/VERB aliquid/PRON ,/PUNCT puta/VERB quod/SCONJ luna/NOUN eclipsatur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV quaestio/NOUN quid/PRON est/AUX quaerit/VERB medium/ADJ ad/ADP demonstrandum/VERB an/SCONJ est/VERB ,/PUNCT secundum/ADP doctrinam/NOUN traditam/VERB in/ADP ii/NUM posteriorum/ADJ ./PUNCT videmus/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ videntes/VERB quia/SCONJ est/VERB aliquid/PRON ,/PUNCT naturaliter/ADV scire/VERB desiderant/VERB propter/ADP quid/PRON ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ cognoscentes/VERB an/SCONJ est/VERB aliquid/PRON ,/PUNCT naturaliter/ADV scire/VERB desiderant/VERB quid/PRON est/AUX ipsum/PRON ,/PUNCT quod/PRON est/VERB intelligere/VERB eius/PRON substantiam/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV quietatur/VERB naturale/ADJ sciendi/VERB desiderium/NOUN in/ADP cognitione/NOUN dei/PROPN qua/PRON scitur/VERB de/ADP ipso/PRON solum/ADV quia/SCONJ est/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT nihil/PRON finitum/VERB desiderium/NOUN intellectus/NOUN quietare/VERB potest/VERB ./PUNCT quod/SCONJ exinde/ADV ostenditur/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN ,/PUNCT quolibet/PRON finito/VERB dato/VERB ,/PUNCT aliquid/PRON ultra/ADP molitur/VERB :/PUNCT unde/ADV qualibet/PRON linea/NOUN finita/VERB data/VERB ,/PUNCT aliquam/PRON maiorem/ADJ molitur/VERB apprehendere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN in/ADP numeris/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ haec/PRON est/AUX ratio/NOUN infinitae/ADJ additionis/NOUN in/ADP numeris/NOUN et/CCONJ lineis/NOUN mathematicis/ADJ ./PUNCT altitudo/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ virtus/NOUN cuiuslibet/PRON substantiae/NOUN creatae/VERB finita/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV intellectus/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB quiescit/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ cognoscit/VERB substantias/NOUN creatas/VERB quantumcumque/PRON eminentes/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ adhuc/ADV naturali/ADJ desiderio/NOUN tendit/VERB ad/ADP intelligendum/VERB substantiam/NOUN quae/PRON est/AUX altitudinis/NOUN infinitae/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX de/ADP substantia/NOUN divina/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT sicut/SCONJ naturale/ADJ desiderium/NOUN inest/VERB omnibus/PRON intellectualibus/ADJ naturis/NOUN ad/ADP sciendum/VERB ,/PUNCT ita/ADV inest/VERB eis/PRON naturale/ADJ desiderium/NOUN ignorantiam/NOUN seu/CCONJ nescientiam/NOUN pellendi/VERB ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ separatae/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ iam/ADV dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT cognoscunt/VERB ,/PUNCT praedicto/VERB cognitionis/NOUN modo/NOUN ,/PUNCT substantiam/NOUN dei/PROPN esse/VERB supra/ADP se/PRON et/CCONJ supra/ADP omne/PRON id/PRON quod/PRON ab/ADP eis/PRON intelligitur/VERB :/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB sciunt/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN sibi/PRON esse/AUX ignotam/ADJ ./PUNCT tendit/VERB igitur/ADV naturale/ADJ ipsorum/PRON desiderium/NOUN ad/ADP intelligendum/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT quanto/ADV aliquid/PRON est/AUX fini/NOUN propinquius/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV maiori/ADJ desiderio/NOUN tendit/VERB ad/ADP finem/NOUN :/PUNCT unde/ADV videmus/VERB quod/SCONJ motus/NOUN naturalis/ADJ corporum/NOUN in/ADP fine/NOUN intenditur/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ substantiarum/NOUN separatarum/VERB propinquiores/ADJ sunt/AUX divinae/ADJ cognitioni/NOUN quam/SCONJ noster/ADJ intellectus/NOUN ./PUNCT intensius/ADV igitur/ADV desiderant/VERB dei/PROPN cognitionem/NOUN quam/SCONJ nos/NOUN ./PUNCT nos/PRON autem/CCONJ ,/PUNCT quantumcumque/PRON sciamus/VERB deum/PROPN esse/VERB ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON quae/PRON supra/ADP dicta/VERB sunt/AUX ,/PUNCT non/ADV quiescimus/VERB desiderio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ adhuc/ADV desideramus/VERB eum/PRON per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ cognoscere/VERB ./PUNCT multo/ADJ igitur/ADV magis/ADV substantiae/NOUN separatae/VERB hoc/PRON naturaliter/ADV desiderant/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV in/ADP cognitione/NOUN dei/PROPN praedicta/VERB earum/PRON desiderium/NOUN quietatur/VERB ./PUNCT ex/ADP quibus/PRON concluditur/VERB quod/SCONJ ultima/ADJ felicitas/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB non/ADV est/VERB in/ADP illa/PRON cognitione/NOUN dei/PROPN qua/PRON eum/PRON cognoscunt/VERB per/ADP suas/ADJ substantias/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ adhuc/ADV earum/PRON desiderium/NOUN ducat/VERB eas/PRON usque/ADP ad/ADP dei/PROPN substantiam/NOUN ./PUNCT in/ADP quo/PRON etiam/ADV satis/ADV apparet/VERB quod/SCONJ in/ADP nullo/PRON alio/PRON quaerenda/VERB est/AUX ultima/ADJ felicitas/NOUN quam/SCONJ in/ADP operatione/NOUN intellectus/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ nullum/PRON desiderium/NOUN tam/ADV in/ADP sublime/ADJ ferat/VERB sicut/SCONJ desiderium/NOUN intelligendae/VERB veritatis/NOUN ./PUNCT omnia/PRON namque/ADV nostra/ADJ desideria/NOUN vel/CCONJ delectationis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ cuiuscumque/PRON alterius/PRON quod/PRON ab/ADP homine/NOUN desideratur/VERB ,/PUNCT in/ADP aliis/PRON rebus/NOUN quiescere/VERB possunt/VERB :/PUNCT desiderium/NOUN autem/CCONJ praedictum/VERB non/ADV quiescit/VERB nisi/SCONJ ad/ADP summum/ADJ rerum/NOUN cardinem/NOUN et/CCONJ factorem/NOUN deum/PROPN pervenerit/VERB ./PUNCT propter/ADP quod/PRON convenienter/ADV sapientia/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT eccli./X 24-7/NUM :/PUNCT ego/PRON in/ADP altissimis/ADJ habitavi/VERB ,/PUNCT et/CCONJ thronus/NOUN meus/ADJ in/ADP columna/NOUN nubis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ proverb./X 9-3/NUM dicitur/VERB quod/SCONJ sapientia/NOUN per/ADP ancillas/NOUN suas/ADJ vocat/VERB ad/ADP arcem/NOUN ./PUNCT erubescant/VERB igitur/ADV qui/PRON felicitatem/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT tam/ADV altissime/ADV sitam/VERB ,/PUNCT in/ADP infimis/ADJ rebus/NOUN quaerunt/VERB ./PUNCT quomodo/ADV deus/PROPN per/ADP essentiam/NOUN videatur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ impossibile/ADJ sit/AUX naturale/ADJ desiderium/NOUN esse/AUX inane/ADJ ,/PUNCT quod/PRON quidem/ADV esset/VERB si/ADV non/ADV esset/AUX possibile/ADJ pervenire/VERB ad/ADP divinam/ADJ substantiam/NOUN intelligendam/VERB ,/PUNCT quod/PRON naturaliter/ADV omnes/PRON mentes/NOUN desiderant/VERB ;/PUNCT necesse/ADJ est/AUX dicere/VERB quod/SCONJ possibile/ADJ sit/AUX substantiam/NOUN dei/PROPN videri/VERB per/ADP intellectum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ a/ADP substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ separatis/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ab/ADP animabus/NOUN nostris/ADJ ./PUNCT modus/NOUN autem/CCONJ huius/PRON visionis/NOUN satis/ADV iam/ADV ex/ADP dictis/VERB qualis/PRON esse/AUX debeat/VERB ,/PUNCT apparet/VERB ./PUNCT ostensum/VERB enim/ADV est/AUX supra/ADP quod/SCONJ divina/ADJ substantia/NOUN non/ADV potest/VERB videri/VERB per/ADP intellectum/NOUN aliqua/PRON specie/NOUN creata/VERB ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB ,/PUNCT si/SCONJ dei/PROPN essentia/NOUN videatur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ per/ADP ipsammet/PRON essentiam/NOUN divinam/ADJ intellectus/NOUN ipsam/PRON videat/VERB :/PUNCT ut/SCONJ sit/VERB in/ADP tali/PRON visione/NOUN divina/NOUN essentia/NOUN et/CCONJ quod/PRON videtur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quo/PRON videtur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ intellectus/NOUN substantiam/NOUN aliquam/PRON intelligere/VERB non/ADV possit/VERB nisi/SCONJ fiat/VERB actu/NOUN secundum/ADP aliquam/PRON speciem/NOUN informantem/VERB ipsum/PRON quae/PRON sit/AUX similitudo/NOUN rei/NOUN intellectae/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ videri/VERB potest/VERB alicui/PRON quod/SCONJ per/ADP essentiam/NOUN divinam/ADJ intellectus/NOUN creatus/VERB possit/VERB videre/VERB ipsam/PRON dei/PROPN substantiam/NOUN quasi/ADV per/ADP quandam/PRON speciem/NOUN intelligibilem/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ divina/ADJ essentia/NOUN sit/AUX quiddam/PRON per/ADP seipsum/PRON subsistens/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB sit/AUX quod/SCONJ deus/PROPN nullius/PRON potest/VERB esse/AUX forma/NOUN ./PUNCT ad/ADP huius/PRON igitur/ADV intelligentiam/NOUN veritatis/NOUN ,/PUNCT considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ substantia/NOUN quae/PRON est/AUX per/ADP seipsam/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT est/AUX vel/CCONJ forma/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT vel/CCONJ compositum/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT illud/PRON igitur/ADV quod/PRON ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositum/VERB est/AUX ,/PUNCT non/ADV potest/VERB alterius/PRON esse/AUX forma/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN in/ADP eo/PRON est/AUX iam/ADV contracta/VERB ad/ADP illam/PRON materiam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ alterius/PRON rei/NOUN forma/NOUN esse/AUX non/ADV possit/VERB ./PUNCT illud/PRON autem/CCONJ quod/PRON sic/ADV est/AUX subsistens/ADJ ut/SCONJ tamen/ADV solum/ADV sit/AUX forma/NOUN ,/PUNCT potest/VERB alterius/PRON esse/AUX forma/NOUN ,/PUNCT dummodo/SCONJ esse/NOUN suum/ADJ sit/AUX tale/PRON quod/SCONJ ab/ADP aliquo/PRON alio/PRON participari/VERB possit/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP secundo/ADJ ostendimus/VERB de/ADP anima/NOUN humana/ADJ ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV esse/NOUN suum/ADJ ab/ADP altero/PRON participari/VERB non/ADV posset/VERB ,/PUNCT nullius/PRON rei/NOUN forma/NOUN esse/AUX posset/VERB :/PUNCT sic/ADV enim/ADV per/ADP suum/ADJ esse/NOUN determinatur/VERB in/ADP seipso/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ quae/PRON sunt/AUX materialia/ADJ per/ADP materiam/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP esse/NOUN substantiali/ADJ vel/CCONJ naturali/ADJ invenitur/VERB ,/PUNCT sic/ADV et/CCONJ in/ADP esse/NOUN intelligibili/ADJ considerandum/VERB est/AUX ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV intellectus/NOUN perfectio/NOUN sit/AUX verum/ADJ ,/PUNCT illud/PRON intelligibile/ADJ erit/AUX ut/SCONJ forma/NOUN tantum/ADV in/ADP genere/NOUN intelligibilium/ADJ quod/PRON est/AUX veritas/NOUN ipsa/PRON ./PUNCT quod/PRON convenit/VERB soli/ADJ deo/PROPN nam/ADV cum/SCONJ verum/ADJ sequatur/VERB ad/ADP esse/NOUN ,/PUNCT illud/PRON tantum/ADV sua/ADJ veritas/NOUN est/AUX quod/PRON est/AUX suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX proprium/ADJ soli/ADJ deo/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP secundo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT alia/PRON igitur/ADV intelligibilia/ADJ subsistentia/ADJ sunt/AUX non/ADV ut/SCONJ pura/ADJ forma/NOUN in/ADP genere/NOUN intelligibilium/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ formam/NOUN in/ADP subiecto/NOUN aliquo/PRON habentes/VERB :/PUNCT est/AUX enim/ADV unumquodque/PRON eorum/PRON verum/ADJ ,/PUNCT non/PART veritas/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ est/AUX ens/NOUN ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ ipsum/PRON esse/NOUN ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ essentia/NOUN divina/ADJ potest/VERB comparari/VERB ad/ADP intellectum/NOUN creatum/VERB ut/SCONJ species/NOUN intelligibilis/ADJ qua/PRON intelligit/VERB :/PUNCT quod/PRON non/ADV contingit/VERB de/ADP essentia/NOUN alicuius/PRON alterius/PRON substantiae/NOUN separatae/VERB ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV potest/VERB esse/AUX forma/NOUN alterius/PRON rei/NOUN secundum/ADP esse/NOUN naturale/ADJ :/PUNCT sequeretur/VERB enim/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT simul/ADV cum/SCONJ alio/PRON iuncta/VERB ,/PUNCT constitueret/VERB unam/NUM naturam/NOUN ;/PUNCT quod/PRON esse/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ essentia/NOUN divina/ADJ in/ADP se/PRON perfecta/ADJ sit/AUX in/ADP sui/ADJ natura/NOUN ./PUNCT species/NOUN autem/CCONJ intelligibilis/ADJ ,/PUNCT unita/VERB intellectui/NOUN ,/PUNCT non/ADV constituit/VERB aliquam/PRON naturam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ perficit/VERB ipsum/PRON ad/ADP intelligendum/VERB :/PUNCT quod/PRON perfectioni/NOUN divinae/ADJ essentiae/NOUN non/ADV repugnat/VERB ./PUNCT haec/PRON igitur/ADV visio/NOUN immediata/ADJ dei/PROPN repromittitur/VERB nobis/PRON in/ADP scriptura/NOUN ,/PUNCT i/NUM cor./X 13-12/NUM :/PUNCT videmus/VERB nunc/ADV per/ADP speculum/NOUN in/ADP aenigmate/NOUN :/PUNCT tunc/PART autem/CCONJ facie/NOUN ad/ADP faciem/NOUN ./PUNCT quod/PRON corporali/ADJ modo/NOUN nefas/NOUN est/AUX intelligere/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP ipsa/PRON divinitate/NOUN corporalem/ADJ faciem/NOUN imaginemur/VERB :/PUNCT cum/SCONJ ostensum/VERB sit/AUX deum/PROPN incorporeum/ADJ esse/AUX ;/PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV sit/AUX possibile/ADJ ut/SCONJ nostra/ADJ corporali/ADJ facie/NOUN deum/PROPN videamus/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ visus/NOUN corporalis/ADJ ,/PUNCT qui/PRON in/ADP facie/NOUN nostra/ADJ residet/VERB ,/PUNCT non/ADV nisi/SCONJ rerum/NOUN corporalium/ADJ esse/VERB possit/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV facie/NOUN ad/ADP faciem/NOUN deum/PROPN videbimus/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ immediate/ADV eum/PRON videbimus/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ hominem/NOUN quem/PRON facie/NOUN ad/ADP faciem/NOUN videmus/VERB ./PUNCT secundum/ADP autem/CCONJ hanc/PRON visionem/NOUN maxime/ADV deo/PROPN assimilamur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ eius/PRON beatitudinis/NOUN participes/ADJ sumus/AUX :/PUNCT nam/ADV ipse/PRON deus/PROPN per/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN suam/ADJ substantiam/NOUN intelligit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ haec/PRON est/AUX eius/PRON felicitas/NOUN ./PUNCT unde/ADV dicitur/VERB i/NUM ioan./X 3-2/NUM :/PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ apparuerit/VERB ,/PUNCT similes/ADJ ei/PRON erimus/AUX et/CCONJ videbimus/VERB eum/PRON sicuti/SCONJ est/VERB ./PUNCT et/CCONJ luc./X 22/NUM ,/PUNCT dominus/NOUN dicit/VERB :/PUNCT ego/PRON dispono/VERB vobis/PRON sicut/SCONJ disposuit/VERB mihi/PRON pater/NOUN meus/ADJ mensam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ edatis/VERB et/CCONJ bibatis/VERB super/ADP mensam/NOUN meam/ADJ in/ADP regno/NOUN meo/ADJ ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV non/ADV de/ADP corporali/ADJ cibo/NOUN vel/CCONJ potu/NOUN intelligi/VERB potest/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ de/ADP eo/PRON qui/PRON in/ADP mensa/NOUN sapientiae/NOUN sumitur/VERB ,/PUNCT de/ADP quo/PRON a/ADP sapientia/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT proverb./X 9-5/NUM :/PUNCT comedite/VERB panes/NOUN meos/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ bibite/VERB vinum/NOUN quod/PRON miscui/VERB vobis/PRON ./PUNCT super/ADP mensam/NOUN ergo/ADV dei/PROPN manducant/VERB et/CCONJ bibunt/VERB qui/PRON eadem/PRON felicitate/NOUN fruuntur/VERB qua/PRON deus/PROPN felix/ADJ est/AUX ,/PUNCT videntes/VERB eum/PRON illo/PRON modo/NOUN quo/PRON ipse/PRON videt/VERB seipsum/PRON ./PUNCT quod/SCONJ nulla/PRON creata/VERB substantia/NOUN potest/VERB sua/ADJ naturali/ADJ virtute/NOUN pervenire/VERB ad/ADP videndum/VERB deum/PROPN per/ADP essentiam/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ possibile/ADJ quod/SCONJ ad/ADP illum/PRON visionis/NOUN divinae/ADJ modum/NOUN aliqua/PRON creata/VERB substantia/NOUN ex/ADP virtute/NOUN propria/ADJ possit/VERB attingere/VERB ./PUNCT quod/PRON enim/ADV est/AUX superioris/ADJ naturae/NOUN proprium/ADJ ,/PUNCT non/ADV potest/VERB consequi/VERB natura/NOUN inferior/ADJ nisi/SCONJ per/ADP actionem/NOUN superioris/ADJ naturae/NOUN cuius/PRON est/AUX proprium/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ aqua/NOUN non/ADV potest/VERB esse/AUX calida/ADJ nisi/SCONJ per/ADP actionem/NOUN ignis/NOUN ./PUNCT videre/VERB autem/CCONJ deum/PROPN per/ADP ipsam/PRON essentiam/NOUN divinam/ADJ est/AUX proprium/ADJ naturae/NOUN divinae/ADJ :/PUNCT operari/VERB enim/ADV per/ADP propriam/ADJ formam/NOUN est/AUX proprium/ADJ cuiuslibet/PRON operantis/VERB ./PUNCT nulla/PRON igitur/ADV intellectualis/ADJ substantia/NOUN potest/VERB videre/VERB deum/PROPN per/ADP ipsam/PRON divinam/ADJ essentiam/NOUN nisi/SCONJ deo/PROPN hoc/PRON faciente/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT forma/NOUN alicuius/PRON propria/ADJ non/ADV fit/VERB alterius/PRON nisi/SCONJ eo/PRON agente/VERB :/PUNCT agens/NOUN enim/ADV facit/VERB sibi/PRON simile/ADJ inquantum/SCONJ formam/NOUN suam/ADJ alteri/PRON communicat/VERB ./PUNCT videre/VERB autem/CCONJ substantiam/NOUN dei/PROPN impossibile/ADJ est/AUX nisi/SCONJ ipsa/PRON divina/ADJ essentia/NOUN sit/AUX forma/NOUN intellectus/NOUN qua/PRON intelligit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ aliqua/PRON substantia/NOUN creata/VERB ad/ADP illam/PRON visionem/NOUN perveniat/VERB nisi/SCONJ per/ADP actionem/NOUN divinam/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ aliqua/PRON duo/NUM debeant/VERB ad/ADP invicem/ADV copulari/VERB quorum/PRON unum/NUM sit/AUX formale/ADJ et/CCONJ aliud/NOUN materiale/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ copulatio/NOUN eorum/PRON compleatur/VERB per/ADP actionem/NOUN quae/PRON est/VERB ex/ADP parte/NOUN eius/PRON quod/PRON est/AUX formale/ADJ ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ per/ADP actionem/NOUN eius/PRON quod/PRON est/AUX materiale/ADJ :/PUNCT forma/NOUN enim/ADV est/AUX principium/NOUN agendi/VERB ,/PUNCT materia/NOUN vero/NOUN principium/NOUN patiendi/VERB ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ intellectus/NOUN creatus/VERB videat/VERB dei/PROPN substantiam/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ipsa/PRON divina/ADJ essentia/NOUN copuletur/VERB intellectui/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN intelligibilis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ ad/ADP hanc/PRON visionem/NOUN perveniri/VERB ab/ADP aliquo/PRON intellectu/NOUN creato/VERB nisi/SCONJ per/ADP actionem/NOUN divinam/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT quod/PRON est/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT causa/NOUN est/AUX eius/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP aliud/PRON ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ divinus/ADJ per/ADP seipsum/PRON divinam/ADJ substantiam/NOUN videt/VERB :/PUNCT nam/ADV intellectus/NOUN divinus/ADJ est/AUX ipsa/PRON divina/ADJ essentia/NOUN ,/PUNCT qua/PRON dei/PROPN substantia/NOUN videtur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ creatus/VERB videt/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN per/ADP essentiam/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT quasi/ADV per/ADP aliud/PRON a/ADP se/PRON ./PUNCT haec/PRON igitur/ADV visio/NOUN non/ADV potest/VERB advenire/VERB intellectui/NOUN creato/VERB nisi/SCONJ per/ADP actionem/NOUN dei/PROPN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT quidquid/PRON excedit/VERB limites/NOUN alicuius/PRON naturae/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB sibi/PRON advenire/VERB nisi/SCONJ per/ADP actionem/NOUN alterius/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ aqua/NOUN non/ADV tendit/VERB sursum/ADV nisi/SCONJ ab/ADP aliquo/PRON alio/PRON mota/VERB ./PUNCT videre/VERB autem/CCONJ dei/PROPN substantiam/NOUN transcendit/VERB limites/NOUN omnis/PRON naturae/NOUN creatae/VERB :/PUNCT nam/ADV cuilibet/PRON naturae/NOUN intellectuali/ADJ creatae/VERB proprium/ADJ est/AUX ut/SCONJ intelligat/VERB secundum/ADP modum/NOUN suae/ADJ substantiae/NOUN ;/PUNCT substantia/NOUN autem/CCONJ divina/ADJ non/ADV potest/VERB sic/ADV intelligi/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX ergo/ADV perveniri/VERB ab/ADP aliquo/PRON intellectu/NOUN creato/VERB ad/ADP visionem/NOUN divinae/ADJ substantiae/NOUN nisi/SCONJ per/ADP actionem/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT qui/PRON omnem/PRON creaturam/NOUN transcendit/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON rom./X 6-23/NUM dicitur/VERB :/PUNCT gratia/NOUN dei/PROPN vita/NOUN aeterna/ADJ ./PUNCT in/ADP ipsa/PRON enim/ADV divina/NOUN visione/NOUN ostendimus/VERB esse/VERB hominis/NOUN beatitudinem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON vita/NOUN aeterna/ADJ dicitur/VERB :/PUNCT ad/ADP quam/PRON sola/ADJ dei/PROPN gratia/NOUN dicimur/VERB pervenire/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ talis/PRON visio/NOUN omnem/PRON creaturae/NOUN facultatem/NOUN excedit/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ est/AUX possibile/ADJ ad/ADP eam/PRON pervenire/VERB nisi/SCONJ divino/ADJ munere/NOUN ;/PUNCT quae/PRON autem/CCONJ sic/ADV adveniunt/VERB creaturae/NOUN ,/PUNCT dei/PROPN gratiae/NOUN deputantur/VERB ./PUNCT et/CCONJ ioan./X 14-21/NUM dominus/NOUN dicit/VERB :/PUNCT ego/PRON manifestabo/VERB ei/PRON meipsum/PRON ./PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN creatus/VERB indiget/VERB aliqua/PRON influentia/NOUN divini/NOUN luminis/NOUN ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ deum/PROPN per/ADP essentiam/NOUN videat/VERB ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ ad/ADP tam/ADV nobilem/ADJ visionem/NOUN intellectus/NOUN creatus/VERB per/ADP aliquam/PRON divinae/ADJ bonitatis/NOUN influentiam/NOUN elevetur/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX enim/ADV quod/SCONJ id/PRON quod/PRON est/AUX forma/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN propria/ADJ ,/PUNCT fiat/VERB alterius/PRON rei/NOUN forma/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ res/NOUN illa/PRON participet/VERB aliquam/PRON similitudinem/NOUN illius/PRON cuius/PRON est/AUX propria/ADJ forma/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ lux/NOUN non/ADV fit/VERB actus/NOUN alicuius/PRON corporis/NOUN nisi/SCONJ aliquid/PRON participet/VERB de/ADP diaphano/ADJ ./PUNCT essentia/NOUN autem/CCONJ divina/ADJ est/AUX propria/ADJ forma/NOUN intelligibilis/ADJ intellectus/NOUN divini/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ei/PRON proportionata/VERB :/PUNCT nam/ADV haec/PRON tria/NUM in/ADP deo/PROPN unum/NUM sunt/AUX ,/PUNCT intellectus/NOUN ,/PUNCT quo/PRON intelligitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quod/PRON intelligitur/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ ipsa/PRON essentia/NOUN fiat/VERB intelligibilis/ADJ forma/NOUN alicuius/PRON intellectus/NOUN creati/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ aliquam/PRON divinam/ADJ similitudinem/NOUN intellectus/NOUN creatus/VERB participat/VERB ./PUNCT haec/PRON igitur/ADV divinae/ADJ similitudinis/NOUN participatio/NOUN necessaria/ADJ est/AUX ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ dei/PROPN substantia/NOUN videatur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT nihil/PRON est/AUX susceptivum/ADJ formae/NOUN sublimioris/ADJ nisi/SCONJ per/ADP aliquam/PRON dispositionem/NOUN ad/ADP illius/PRON capacitatem/NOUN elevetur/VERB :/PUNCT proprius/ADJ enim/ADV actus/NOUN in/ADP propria/ADJ potentia/NOUN fit/VERB ./PUNCT essentia/NOUN autem/CCONJ divina/ADJ est/AUX forma/NOUN altior/ADJ omni/PRON intellectu/NOUN creato/VERB ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON igitur/ADV quod/SCONJ essentia/NOUN divina/ADJ fiat/VERB intelligibilis/ADJ species/NOUN alicuius/PRON intellectus/NOUN creati/VERB ,/PUNCT quod/PRON requiritur/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ divina/ADJ substantia/NOUN videatur/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ intellectus/NOUN creatus/VERB aliqua/PRON dispositione/NOUN sublimiori/ADJ ad/ADP hoc/PRON elevetur/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT si/SCONJ aliqua/PRON duo/NUM prius/ADV fuerint/AUX non/ADV unita/VERB et/CCONJ postmodum/ADV uniantur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ hoc/PRON fiat/VERB per/ADP mutationem/NOUN utriusque/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ alterius/PRON tantum/ADV ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ ponatur/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN aliquis/PRON creatus/VERB de/ADP novo/ADJ incipiat/VERB dei/PROPN substantiam/NOUN videre/VERB ,/PUNCT oportet/VERB ,/PUNCT secundum/ADP praemissa/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ divina/ADJ essentia/NOUN copuletur/VERB ei/PRON de/ADP novo/ADJ ut/SCONJ intelligibilis/ADJ species/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ divina/ADJ essentia/NOUN moveatur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ talis/PRON unio/NOUN incipiat/VERB esse/VERB per/ADP mutationem/NOUN intellectus/NOUN creati/VERB ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV mutatio/NOUN aliter/ADV esse/VERB non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ intellectus/NOUN creatus/VERB aliquam/PRON dispositionem/NOUN de/ADP novo/ADJ acquirat/VERB ./PUNCT idem/PRON autem/CCONJ sequitur/VERB si/SCONJ detur/VERB quod/SCONJ a/ADP principio/NOUN suae/ADJ creationis/NOUN tali/PRON visione/NOUN aliquis/PRON creatus/VERB intellectus/NOUN potiatur/VERB ./PUNCT nam/ADV si/SCONJ talis/PRON visio/NOUN facultatem/NOUN naturae/NOUN creatae/VERB excedit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ,/PUNCT potest/VERB intelligi/VERB quivis/PRON intellectus/NOUN creatus/VERB in/ADP specie/NOUN suae/ADJ naturae/NOUN consistere/VERB absque/ADP hoc/PRON quod/SCONJ dei/PROPN substantiam/NOUN videat/VERB ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT sive/CCONJ a/ADP principio/NOUN sive/CCONJ postmodum/ADV deum/PROPN videre/VERB incipiat/VERB ,/PUNCT oportet/VERB eius/PRON naturae/NOUN aliquid/PRON superaddi/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT nihil/PRON potest/VERB ad/ADP altiorem/ADJ operationem/NOUN elevari/VERB nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ eius/PRON virtus/NOUN fortificatur/VERB ./PUNCT contingit/VERB autem/CCONJ dupliciter/ADV alicuius/PRON virtutem/NOUN fortificari/VERB ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT per/ADP simplicem/ADJ intensionem/NOUN ipsius/PRON virtutis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ virtus/NOUN activa/ADJ calidi/ADJ augetur/VERB per/ADP intensionem/NOUN caloris/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ possit/VERB efficere/VERB vehementiorem/ADJ actionem/NOUN in/ADP eadem/PRON specie/NOUN ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT per/ADP novae/ADJ formae/NOUN appositionem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ diaphani/ADJ virtus/NOUN augetur/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ possit/VERB illuminare/VERB ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ fit/VERB lucidum/ADJ actu/NOUN per/ADP formam/NOUN lucis/NOUN receptam/VERB in/ADP ipso/PRON de/ADP novo/ADJ ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON quidem/ADV virtutis/NOUN augmentum/NOUN requiritur/VERB ad/ADP alterius/PRON speciei/NOUN operationem/NOUN consequendam/VERB ./PUNCT virtus/NOUN autem/CCONJ intellectus/NOUN creati/VERB naturalis/ADJ non/ADV sufficit/VERB ad/ADP divinam/ADJ substantiam/NOUN videndam/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ augeatur/VERB ei/PRON virtus/NOUN ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ad/ADP talem/PRON visionem/NOUN perveniat/VERB ./PUNCT non/ADV sufficit/VERB autem/CCONJ augmentum/NOUN per/ADP intensionem/NOUN naturalis/ADJ virtutis/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ talis/PRON visio/NOUN non/ADV est/AUX eiusdem/PRON rationis/NOUN cum/ADP visione/NOUN naturali/ADJ intellectus/NOUN creati/VERB ;/PUNCT quod/PRON ex/ADP distantia/NOUN visorum/VERB patet/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ fiat/VERB augmentum/NOUN virtutis/NOUN intellectivae/ADJ per/ADP alicuius/PRON novae/ADJ dispositionis/NOUN adeptionem/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV in/ADP cognitionem/NOUN intelligibilium/ADJ ex/ADP sensibilibus/ADJ pervenimus/VERB ,/PUNCT etiam/ADV sensibilis/ADJ cognitionis/NOUN nomina/NOUN ad/ADP intelligibilem/ADJ cognitionem/NOUN transumimus/VERB :/PUNCT et/CCONJ praecipue/NOUN quae/PRON pertinent/VERB ad/ADP visum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON inter/ADP ceteros/PRON sensus/NOUN nobilior/ADJ est/AUX et/CCONJ spiritualior/ADJ ,/PUNCT ac/CCONJ per/ADP hoc/PRON intellectui/NOUN affinior/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ ipsa/PRON intellectualis/ADJ cognitio/NOUN visio/NOUN nominatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ corporalis/ADJ visio/NOUN non/ADV completur/VERB nisi/SCONJ per/ADP lucem/NOUN ,/PUNCT ea/PRON quibus/PRON intellectualis/ADJ visio/NOUN perficitur/VERB ,/PUNCT lucis/NOUN nomen/NOUN assumunt/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT intellectum/NOUN agentem/VERB luci/NOUN assimilat/VERB ,/PUNCT ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB facit/VERB intelligibilia/ADJ in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ lux/NOUN facit/VERB quodammodo/ADV visibilia/ADJ actu/NOUN ./PUNCT illa/PRON igitur/ADV dispositio/NOUN qua/PRON intellectus/NOUN creatus/VERB ad/ADP intellectualem/ADJ divinae/ADJ substantiae/NOUN visionem/NOUN extollitur/VERB ,/PUNCT congrue/ADV lux/NOUN gloriae/NOUN dicitur/VERB :/PUNCT non/ADV propter/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ faciat/VERB intelligibile/ADJ in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ lux/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ facit/VERB intellectum/NOUN potentem/VERB actu/NOUN intelligere/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX lumen/NOUN de/ADP quo/PRON in/ADP psalmo/NOUN dicitur/VERB :/PUNCT in/ADP lumine/NOUN tuo/ADJ videbimus/VERB lumen/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART divinae/ADJ substantiae/NOUN ./PUNCT et/CCONJ apoc./X 22/NUM dicitur/VERB :/PUNCT civitas/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART beatorum/NOUN ,/PUNCT non/ADV eget/VERB sole/NOUN neque/CCONJ luna/NOUN :/PUNCT nam/ADV claritas/NOUN dei/PROPN illuminavit/VERB illam/PRON ./PUNCT et/CCONJ isaiae/PROPN 60/NUM dicitur/VERB :/PUNCT non/ADV erit/VERB tibi/PRON amplius/ADV sol/NOUN ad/ADP lucendum/VERB per/ADP diem/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ splendor/NOUN lunae/NOUN illuminabit/VERB te/PRON :/PUNCT sed/CCONJ erit/VERB tibi/PRON dominus/NOUN in/ADP lucem/NOUN sempiternam/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ deus/NOUN tuus/ADJ in/ADP gloriam/NOUN tuam/ADJ ./PUNCT inde/ADV est/VERB etiam/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ deo/PROPN idem/PRON esse/NOUN est/AUX quod/SCONJ intelligere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ est/AUX omnibus/PRON causa/NOUN intelligendi/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ dicitur/VERB esse/AUX lux/NOUN ,/PUNCT ioan./X 1-9/NUM :/PUNCT erat/VERB lux/NOUN vera/ADJ ,/PUNCT quae/PRON illuminat/VERB omnem/PRON hominem/NOUN venientem/VERB in/ADP hunc/PRON mundum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ i/NUM ioan./X 1-5/NUM :/PUNCT deus/PROPN lux/NOUN est/AUX ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP psalmo/NOUN :/PUNCT amictus/VERB lumine/NOUN sicut/SCONJ vestimento/NOUN ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON etiam/ADV tam/ADV deus/PROPN quam/CCONJ angeli/NOUN in/ADP sacra/ADJ scriptura/NOUN in/ADP figuris/NOUN igneis/ADJ describuntur/VERB ,/PUNCT propter/ADP ignis/NOUN claritatem/NOUN ./PUNCT rationes/NOUN quibus/PRON videtur/VERB probari/VERB quod/SCONJ deus/PROPN non/ADV possit/VERB videri/VERB per/ADP essentiam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ solutiones/NOUN earum/PRON ./PUNCT obiiciet/VERB autem/CCONJ aliquis/PRON contra/ADP praedicta/VERB ./PUNCT nullum/PRON enim/ADV lumen/NOUN adveniens/VERB visui/NOUN potest/VERB visum/NOUN elevare/VERB ad/ADP videndum/VERB ea/PRON quae/PRON naturalem/ADJ facultatem/NOUN visus/NOUN corporalis/ADJ excedunt/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV potest/VERB visus/NOUN videre/VERB nisi/SCONJ colorata/VERB ./PUNCT divina/NOUN autem/CCONJ substantia/NOUN excedit/VERB omnem/PRON intellectus/NOUN creati/VERB capacitatem/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV magis/ADV quam/SCONJ intellectus/NOUN excedat/VERB capacitatem/NOUN sensus/NOUN ./PUNCT nullo/PRON igitur/ADV lumine/NOUN superveniente/VERB intellectus/NOUN creatus/VERB elevari/VERB poterit/VERB ad/ADP divinam/ADJ substantiam/NOUN videndam/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT lumen/NOUN illud/PRON quod/PRON in/ADP intellectu/NOUN creato/VERB recipitur/VERB ,/PUNCT creatum/VERB aliquid/PRON est/AUX ./PUNCT et/CCONJ ipsum/PRON ergo/ADV in/ADP infinitum/ADJ a/ADP deo/PROPN distat/VERB ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV per/ADP huiusmodi/ADV lumen/NOUN intellectus/NOUN creatus/VERB ad/ADP divinae/ADJ substantiae/NOUN visionem/NOUN elevari/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ hoc/PRON quidem/ADV potest/VERB facere/VERB lumen/NOUN praedictum/VERB propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX divinae/ADJ substantiae/NOUN similitudo/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ omnis/PRON intellectualis/ADJ substantia/NOUN ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON ipso/PRON quod/SCONJ intellectualis/ADJ est/AUX ,/PUNCT divinam/ADJ similitudinem/NOUN gerat/VERB ipsa/PRON natura/NOUN cuiuslibet/PRON intellectualis/ADJ substantiae/NOUN ad/ADP visionem/NOUN divinam/ADJ sufficiet/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ lumen/NOUN illud/PRON creatum/VERB est/AUX ;/PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ prohibet/VERB quod/PRON est/AUX creatum/VERB alicui/PRON rei/NOUN creatae/VERB connaturale/ADJ esse/AUX ;/PUNCT poterit/VERB aliquis/PRON intellectus/NOUN creatus/VERB esse/VERB qui/PRON suo/ADJ connaturali/ADJ lumine/NOUN divinam/ADJ substantiam/NOUN videbit/VERB ./PUNCT cuius/PRON contrarium/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT infinitum/ADJ inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT ignotum/ADJ est/AUX ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ in/ADP primo/ADJ deum/PROPN esse/AUX infinitum/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV potest/VERB divina/ADJ substantia/NOUN per/ADP lumen/NOUN praedictum/VERB videri/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT oportet/VERB esse/VERB proportionem/NOUN intelligentis/VERB ad/ADP rem/NOUN intellectam/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB autem/CCONJ aliqua/PRON proportio/NOUN intellectus/NOUN creati/VERB ,/PUNCT etiam/ADV lumine/NOUN praedicto/VERB perfecti/VERB ,/PUNCT ad/ADP substantiam/NOUN divinam/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ adhuc/ADV remaneat/VERB distantia/NOUN infinita/ADJ ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV intellectus/NOUN creatus/VERB ad/ADP divinam/ADJ substantiam/NOUN videndam/VERB per/ADP lumen/NOUN aliquod/PRON elevari/VERB ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ et/CCONJ similibus/ADJ rationibus/NOUN aliqui/PRON moti/VERB sunt/AUX ad/ADP ponendum/VERB quod/SCONJ divina/ADJ substantia/NOUN nunquam/ADV ab/ADP aliquo/PRON intellectu/NOUN creato/VERB videtur/VERB ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV positio/NOUN et/CCONJ veram/ADJ creaturae/NOUN rationalis/ADJ beatitudinem/NOUN tollit/VERB ,/PUNCT quae/PRON non/ADV potest/VERB esse/VERB nisi/SCONJ in/ADP visione/NOUN divinae/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT et/CCONJ auctoritati/NOUN sacrae/ADJ scripturae/NOUN contradicit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ./PUNCT unde/ADV tanquam/SCONJ falsa/ADJ et/CCONJ haeretica/NOUN abiicienda/VERB est/AUX ./PUNCT rationes/NOUN autem/CCONJ praedictas/VERB non/ADV difficile/ADJ est/AUX solvere/VERB ./PUNCT divina/ADJ enim/ADV substantia/NOUN non/ADV sic/ADV est/VERB extra/ADP facultatem/NOUN creati/VERB intellectus/NOUN quasi/SCONJ aliquid/NOUN omnino/ADV extraneum/ADJ ab/ADP ipso/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB sonus/NOUN a/ADP visu/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ substantia/NOUN immaterialis/ADJ a/ADP sensu/NOUN ,/PUNCT nam/ADV divina/ADJ substantia/NOUN est/AUX primum/ADJ intelligibile/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ totius/PRON intellectualis/ADJ cognitionis/NOUN principium/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ est/VERB extra/ADP facultatem/NOUN intellectus/NOUN creati/VERB sicut/SCONJ excedens/VERB virtutem/NOUN eius/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ excellentia/VERB sensibilium/ADJ sunt/VERB extra/ADP facultatem/NOUN sensus/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ philosophus/NOUN in/ADP ii/NUM metaphys./X ,/PUNCT dicit/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN noster/ADJ se/PRON habet/VERB ad/ADP rerum/NOUN manifestissima/ADJ sicut/SCONJ oculus/NOUN noctuae/NOUN ad/ADP lucem/NOUN solis/NOUN ./PUNCT indiget/VERB igitur/ADV confortari/VERB intellectus/NOUN creatus/VERB aliquo/PRON divino/ADJ lumine/NOUN ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ divinam/ADJ essentiam/NOUN videre/VERB possit/VERB ./PUNCT per/ADP quod/PRON prima/ADJ ratio/NOUN solvitur/VERB ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ lumen/NOUN intellectum/NOUN creatum/VERB ad/ADP dei/PROPN visionem/NOUN exaltat/VERB ,/PUNCT non/ADV propter/ADP eius/PRON indistantiam/NOUN a/ADP divina/ADJ substantia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ propter/ADP virtutem/NOUN quam/PRON a/ADP deo/PROPN sortitur/VERB ad/ADP talem/PRON effectum/NOUN :/PUNCT licet/SCONJ secundum/ADP suum/ADJ esse/NOUN a/ADP deo/PROPN in/ADP infinitum/ADJ distet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ secunda/ADJ ratio/NOUN proponebat/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV hoc/PRON lumen/NOUN intellectum/NOUN creatum/VERB deo/PROPN coniungit/VERB secundum/ADP esse/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP intelligere/VERB solum/ADV ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV ipsius/PRON dei/PROPN proprium/ADJ est/AUX ut/SCONJ suam/ADJ substantiam/NOUN perfecte/ADV cognoscat/VERB ,/PUNCT lumen/NOUN praedictum/VERB dei/PROPN similitudo/NOUN est/AUX quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ad/ADP dei/PROPN substantiam/NOUN videndam/VERB perducit/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ modo/NOUN nulla/PRON intellectualis/ADJ substantia/NOUN similitudo/NOUN dei/PROPN esse/AUX potest/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV nullius/PRON substantiae/NOUN creatae/VERB simplicitas/NOUN sit/AUX aequalis/ADJ divinae/NOUN ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ totam/PRON suam/ADJ perfectionem/NOUN creata/VERB substantia/NOUN habeat/VERB in/ADP eodem/PRON :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV est/AUX proprium/ADJ dei/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT qui/PRON secundum/ADP idem/PRON est/AUX ens/NOUN ,/PUNCT intelligens/VERB et/CCONJ beatus/ADJ ./PUNCT aliud/PRON igitur/ADV oportet/VERB esse/AUX in/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ creata/VERB lumen/NOUN quo/PRON divina/NOUN visione/NOUN beatificatur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ aliud/NOUN quodcumque/PRON lumen/NOUN quo/PRON in/ADP specie/NOUN suae/ADJ naturae/NOUN completur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ proportionaliter/ADV suae/ADJ substantiae/NOUN intelligit/VERB ./PUNCT ex/ADP quo/PRON patet/VERB solutio/NOUN tertiae/ADJ rationis/NOUN ./PUNCT quarta/ADJ vero/ADV solvitur/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ visio/NOUN divinae/ADJ substantiae/NOUN omnem/PRON naturalem/ADJ virtutem/NOUN excedit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ lumen/NOUN quo/PRON intellectus/NOUN creatus/VERB perficitur/VERB ad/ADP divinae/ADJ substantiae/NOUN visionem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX supernaturale/ADJ ./PUNCT neque/CCONJ autem/CCONJ divinae/ADJ substantiae/NOUN visionem/NOUN impedire/VERB potest/VERB quod/SCONJ deus/PROPN dicitur/VERB esse/AUX infinitus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ quinta/ADJ ratio/NOUN proponebat/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV dicitur/VERB infinitus/ADJ privative/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ quantitas/NOUN ./PUNCT huiusmodi/ADV enim/ADV infinitum/ADJ rationabiliter/ADV est/AUX ignotum/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ est/AUX quasi/ADV materia/NOUN carens/VERB forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX cognitionis/NOUN principium/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ dicitur/VERB infinitus/ADJ negative/ADV ,/PUNCT quasi/SCONJ forma/NOUN per/ADP se/PRON subsistens/ADJ non/ADV limitata/VERB per/ADP materiam/NOUN recipientem/VERB ./PUNCT unde/ADV quod/PRON sic/ADV infinitum/ADJ est/AUX ,/PUNCT maxime/ADV cognoscibile/ADJ est/AUX secundum/ADP se/PRON ./PUNCT proportio/NOUN autem/CCONJ intellectus/NOUN creati/VERB est/VERB quidem/ADV ad/ADP deum/PROPN intelligendum/VERB ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP commensurationem/NOUN aliquam/PRON proportione/NOUN existente/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ proportio/NOUN significat/VERB quamcumque/PRON habitudinem/NOUN unius/NUM ad/ADP alterum/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ materiae/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ causae/NOUN ad/ADP effectum/NOUN ./PUNCT sic/ADV autem/CCONJ nihil/PRON prohibet/VERB esse/VERB proportionem/NOUN creaturae/NOUN ad/ADP deum/PROPN secundum/ADP habitudinem/NOUN intelligentis/VERB ad/ADP intellectum/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ secundum/ADP habitudinem/NOUN effectus/NOUN ad/ADP causam/NOUN ./PUNCT unde/ADV patet/VERB solutio/NOUN sextae/ADJ obiectionis/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN creatus/VERB non/ADV comprehendit/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV cuiuslibet/PRON actionis/NOUN modus/NOUN sequitur/VERB efficaciam/NOUN activi/ADJ principii/NOUN ,/PUNCT magis/ADV enim/ADV calefacit/VERB cuius/PRON calor/NOUN virtuosior/ADJ est/AUX ;/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ etiam/ADV modus/NOUN cognitionis/NOUN sequatur/VERB efficaciam/NOUN principii/NOUN cognoscendi/VERB ./PUNCT lumen/NOUN autem/CCONJ praedictum/VERB est/AUX quoddam/PRON divinae/ADJ cognitionis/NOUN principium/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ per/ADP ipsum/PRON elevetur/VERB intellectus/NOUN creatus/VERB ad/ADP divinam/ADJ substantiam/NOUN videndam/VERB ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ modus/NOUN divinae/ADJ visionis/NOUN commensuretur/VERB virtuti/NOUN praedicti/VERB luminis/NOUN ./PUNCT lumen/NOUN autem/CCONJ praedictum/VERB multo/ADV deficit/VERB in/ADP virtute/NOUN a/ADP claritate/NOUN divini/ADJ intellectus/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX ergo/ADV quod/SCONJ per/ADP huiusmodi/ADV lumen/NOUN ita/ADV perfecte/ADV divina/ADJ substantia/NOUN videatur/VERB sicut/SCONJ eam/PRON videt/VERB intellectus/NOUN divinus/ADJ ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ divinus/ADJ substantiam/NOUN illam/PRON videt/VERB ita/ADV perfecte/ADV sicut/SCONJ perfecte/ADV visibilis/ADJ est/AUX :/PUNCT veritas/NOUN enim/ADV divinae/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ claritas/NOUN intellectus/NOUN divini/ADJ ,/PUNCT sunt/AUX aequalia/ADJ ;/PUNCT immo/ADV magis/ADV sunt/AUX unum/NUM ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ intellectus/NOUN creatus/VERB per/ADP lumen/NOUN praedictum/VERB videat/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN ita/ADV perfecte/ADV sicut/SCONJ perfecte/ADV est/VERB visibilis/ADJ ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ quod/PRON comprehenditur/VERB ab/ADP aliquo/PRON cognoscente/VERB ,/PUNCT cognoscitur/VERB ab/ADP eo/PRON ita/ADV perfecte/ADV sicut/SCONJ cognoscibile/ADJ est/AUX :/PUNCT qui/PRON enim/ADV novit/VERB quod/SCONJ triangulus/ADJ habet/VERB tres/NUM angulos/NOUN aequales/ADJ duobus/NUM rectis/VERB ,/PUNCT quasi/SCONJ opinabile/ADJ quoddam/NOUN probabili/ADJ ratione/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ sic/ADV a/ADP sapientibus/ADJ dicitur/VERB ,/PUNCT nondum/ADV hoc/PRON comprehendit/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV ille/NOUN qui/PRON hoc/PRON novit/VERB quasi/SCONJ quoddam/NOUN scibile/ADJ ,/PUNCT per/ADP medium/ADJ quod/PRON est/AUX causa/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ intellectus/NOUN creatus/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN comprehendat/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT virtus/NOUN finita/VERB non/ADV potest/VERB adaequare/VERB in/ADP sua/ADJ operatione/NOUN obiectum/NOUN infinitum/ADJ ./PUNCT substantia/NOUN autem/CCONJ divina/ADJ est/AUX quoddam/PRON infinitum/ADJ per/ADP comparationem/NOUN ad/ADP omnem/PRON intellectum/NOUN creatum/VERB :/PUNCT cum/SCONJ omnis/PRON intellectus/NOUN creatus/VERB sub/ADP certa/ADJ specie/NOUN terminetur/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX ergo/ADV quod/SCONJ visio/NOUN alicuius/PRON intellectus/NOUN creati/VERB adaequet/VERB in/ADP videndo/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART ita/ADV perfecte/ADV ipsam/PRON videndo/VERB sicut/SCONJ visibilis/ADJ est/AUX ./PUNCT nullus/PRON igitur/ADV intellectus/NOUN creatus/VERB ipsam/PRON comprehendit/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omne/PRON agens/NOUN in/ADP tantum/ADV perfecte/ADV agit/VERB in/ADP quantum/ADV perfecte/ADV participat/VERB formam/NOUN quae/PRON est/AUX operationis/NOUN principium/NOUN ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ intelligibilis/ADJ qua/PRON divina/ADJ substantia/NOUN videtur/VERB ,/PUNCT est/AUX ipsa/PRON divina/ADJ essentia/NOUN :/PUNCT quae/PRON etsi/SCONJ fiat/VERB forma/NOUN intelligibilis/ADJ intellectus/NOUN creati/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV intellectus/NOUN creatus/VERB capit/VERB ipsam/PRON secundum/ADP totum/PRON posse/VERB eius/PRON ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ita/ADV perfecte/ADV ipsam/PRON videt/VERB sicut/SCONJ ipsa/PRON visibilis/ADJ est/AUX ./PUNCT non/ADV ergo/ADV comprehenditur/VERB ab/ADP intellectu/NOUN creato/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT nullum/PRON comprehensum/VERB excedit/VERB terminos/NOUN comprehendentis/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN creatus/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN comprehenderet/VERB ,/PUNCT divina/ADJ substantia/NOUN non/ADV excederet/VERB limites/NOUN intellectus/NOUN creati/VERB :/PUNCT quod/PRON est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ intellectus/NOUN creatus/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN comprehendat/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ sic/ADV dicitur/VERB quod/SCONJ divina/ADJ substantia/NOUN ab/ADP intellectu/NOUN creato/VERB videtur/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV comprehenditur/VERB ,/PUNCT quasi/SCONJ aliquid/PRON eius/PRON videatur/VERB et/CCONJ aliquid/PRON non/ADV videatur/VERB :/PUNCT cum/SCONJ divina/ADJ substantia/NOUN sit/AUX simplex/ADJ omnino/ADV ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ non/ADV ita/ADV perfecte/ADV ab/ADP intellectu/NOUN creato/VERB videtur/VERB sicut/SCONJ visibilis/ADJ est/AUX :/PUNCT per/ADP quem/PRON modum/NOUN dicitur/VERB opinans/VERB conclusionem/NOUN demonstrativam/ADJ cognoscere/VERB sed/CCONJ non/ADV comprehendere/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV perfecte/ADV ipsam/PRON cognoscit/VERB ,/PUNCT scilicet/PART per/ADP modum/NOUN scientiae/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ nulla/PRON pars/NOUN eius/PRON sit/VERB quam/PRON non/ADV cognoscat/VERB ./PUNCT quod/SCONJ nullus/PRON intellectus/NOUN creatus/VERB ,/PUNCT videndo/VERB deum/PROPN ,/PUNCT videt/VERB omnia/PRON quae/PRON in/ADP eo/PRON videri/VERB possunt/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN creatus/VERB ,/PUNCT etsi/SCONJ divinam/ADJ substantiam/NOUN videat/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV omnia/PRON cognoscit/VERB quae/PRON per/ADP divinam/ADJ substantiam/NOUN cognosci/VERB possunt/VERB ./PUNCT tunc/ADV enim/ADV solum/ADV necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ ,/PUNCT cognito/VERB aliquo/PRON principio/NOUN ,/PUNCT omnes/PRON eius/PRON effectus/NOUN cognoscantur/VERB per/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT quando/SCONJ principium/NOUN comprehenditur/VERB intellectu/NOUN :/PUNCT sic/ADV enim/ADV principium/NOUN aliquod/PRON secundum/ADP suam/ADJ totam/PRON virtutem/NOUN cognoscitur/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ omnes/PRON effectus/NOUN eius/PRON cognoscuntur/VERB ex/ADP ipso/PRON ./PUNCT per/ADP divinam/ADJ autem/CCONJ essentiam/NOUN alia/PRON cognoscuntur/VERB sicut/SCONJ cognoscitur/VERB effectus/NOUN ex/ADP causa/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN creatus/VERB non/ADV possit/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN cognoscere/VERB sic/ADV quod/SCONJ ipsam/PRON comprehendat/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX necesse/ADJ quod/SCONJ videndo/VERB ipsam/PRON ,/PUNCT omnia/PRON videat/VERB quae/PRON per/ADP ipsam/PRON cognosci/VERB possunt/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT quanto/ADV aliquis/PRON intellectus/NOUN est/AUX altior/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV plura/ADJ cognoscit/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP rerum/NOUN multitudinem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ saltem/ADV secundum/ADP earundem/PRON rerum/NOUN plures/ADJ rationes/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ divinus/ADJ excedit/VERB omnem/PRON intellectum/NOUN creatum/VERB ./PUNCT plura/ADJ igitur/ADV cognoscit/VERB quam/SCONJ aliquis/PRON intellectus/NOUN creatus/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ cognoscit/VERB aliquid/PRON nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ suam/ADJ essentiam/NOUN videt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT plura/ADJ igitur/ADV sunt/AUX cognoscibilia/ADJ per/ADP essentiam/NOUN divinam/ADJ quam/SCONJ aliquis/PRON intellectus/NOUN creatus/VERB per/ADP ipsam/PRON videre/VERB possit/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quantitas/NOUN virtutis/NOUN attenditur/VERB secundum/ADP ea/PRON in/ADP quae/PRON potest/VERB ./PUNCT idem/PRON igitur/ADV est/AUX cognoscere/VERB omnia/PRON in/ADP quae/PRON potest/VERB aliqua/PRON virtus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ipsam/PRON virtutem/NOUN comprehendere/VERB ./PUNCT divinam/ADJ autem/CCONJ virtutem/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX infinita/ADJ ,/PUNCT non/ADV potest/VERB aliquis/PRON creatus/VERB intellectus/NOUN comprehendere/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ essentiam/NOUN eius/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT neque/CCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN creatus/VERB potest/VERB cognoscere/VERB omnia/PRON in/ADP quae/PRON divina/ADJ virtus/NOUN potest/VERB ./PUNCT omnia/PRON autem/CCONJ in/ADP quae/PRON divina/ADJ virtus/NOUN potest/VERB ,/PUNCT sunt/AUX per/ADP essentiam/NOUN divinam/ADJ cognoscibilia/ADJ :/PUNCT omnia/PRON enim/ADV cognoscit/VERB deus/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ non/PART nisi/SCONJ per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV intellectus/NOUN creatus/VERB ,/PUNCT videns/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN ,/PUNCT videt/VERB omnia/PRON quae/PRON in/ADP dei/PROPN substantia/NOUN videri/VERB possunt/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT nulla/PRON virtus/NOUN cognoscitiva/ADJ cognoscit/VERB rem/NOUN aliquam/PRON nisi/SCONJ secundum/ADP rationem/NOUN proprii/ADJ obiecti/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV visu/NOUN cognoscimus/VERB aliquid/PRON nisi/SCONJ inquantum/SCONJ est/AUX coloratum/VERB ./PUNCT proprium/ADJ autem/CCONJ obiectum/NOUN intellectus/NOUN est/VERB quod/PRON quid/PRON est/AUX ,/PUNCT idest/PART substantia/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT igitur/ADV quicquid/PRON intellectus/NOUN de/ADP aliqua/PRON re/NOUN cognoscit/VERB ,/PUNCT cognoscit/VERB per/ADP cognitionem/NOUN substantiae/NOUN illius/PRON rei/NOUN :/PUNCT unde/ADV in/ADP qualibet/PRON demonstratione/NOUN per/ADP quam/PRON innotescunt/VERB nobis/PRON propria/ADJ accidentia/NOUN ,/PUNCT principium/NOUN accipimus/VERB quod/PRON quid/PRON est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP i/NUM posteriorum/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ substantiam/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN intellectus/NOUN cognoscat/VERB per/ADP accidentia/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP i/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ accidentia/NOUN magnam/ADJ partem/NOUN conferunt/VERB ad/ADP cognoscendum/VERB quod/PRON quid/PRON est/AUX ;/PUNCT hoc/PRON est/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ cognitio/NOUN intellectus/NOUN oritur/VERB a/ADP sensu/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV per/ADP sensibilium/ADJ accidentium/NOUN cognitionem/NOUN oportet/VERB ad/ADP substantiae/NOUN intellectum/NOUN pervenire/VERB ;/PUNCT propter/ADP quod/SCONJ hoc/PRON non/ADV habet/VERB locum/NOUN in/ADP mathematicis/NOUN ,/PUNCT sed/SCONJ in/ADP naturalibus/ADJ tantum/ADV ./PUNCT quicquid/PRON igitur/ADV est/VERB in/ADP re/NOUN quod/PRON non/ADV potest/VERB cognosci/VERB per/ADP cognitionem/NOUN substantiae/NOUN eius/PRON ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX intellectui/NOUN ignotum/ADJ ./PUNCT quid/PRON autem/CCONJ velit/VERB aliquis/PRON volens/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB cognosci/VERB per/ADP cognitionem/NOUN substantiae/NOUN ipsius/PRON :/PUNCT nam/ADV voluntas/NOUN non/ADV tendit/VERB in/ADP sua/ADJ volita/VERB omnino/ADV naturaliter/ADV ;/PUNCT propter/ADP quod/SCONJ voluntas/NOUN et/CCONJ natura/NOUN duo/NUM principia/NOUN activa/ADJ ponuntur/VERB ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV aliquis/PRON intellectus/NOUN cognoscere/VERB quid/PRON volens/VERB velit/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ forte/NOUN per/ADP aliquos/PRON effectus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ videmus/VERB aliquem/PRON voluntarie/ADV operantem/VERB ,/PUNCT scimus/VERB quid/PRON voluerit/VERB ;/PUNCT aut/CCONJ per/ADP causam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ deus/PROPN voluntates/NOUN nostras/ADJ sicut/SCONJ et/CCONJ alios/PRON suos/ADJ effectus/NOUN ,/PUNCT cognoscit/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX nobis/PRON causa/NOUN volendi/VERB ;/PUNCT aut/CCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ aliquis/PRON alteri/PRON suam/ADJ voluntatem/NOUN insinuat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ cum/SCONJ aliquis/PRON loquendo/VERB suum/ADJ affectum/NOUN exprimit/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV multa/ADJ ex/ADP simplici/ADJ dei/PROPN voluntate/NOUN dependeant/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ partim/ADV ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ adhuc/ADV erit/AUX amplius/ADV manifestum/ADJ ;/PUNCT intellectus/NOUN creatus/VERB ,/PUNCT etsi/SCONJ dei/PROPN substantiam/NOUN videat/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV omnia/PRON cognoscit/VERB quae/PRON deus/PROPN per/ADP suam/ADJ substantiam/NOUN videt/VERB ./PUNCT potest/VERB autem/CCONJ aliquis/PRON contra/ADP praedicta/VERB obiicere/VERB quod/SCONJ dei/PROPN substantia/NOUN maius/ADJ est/AUX aliquid/PRON quam/SCONJ omnia/NOUN quae/PRON ipse/PRON facere/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ intelligere/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ velle/VERB potest/VERB ,/PUNCT praeter/ADP seipsum/PRON :/PUNCT unde/ADV ,/PUNCT si/SCONJ intellectus/NOUN creatus/VERB dei/PROPN substantiam/NOUN videre/VERB potest/VERB ,/PUNCT multo/ADV magis/ADV possibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ omnia/PRON cognoscat/VERB quae/PRON deus/PROPN ,/PUNCT praeter/ADP seipsum/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ intelligit/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ vult/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ facere/VERB potest/VERB ./PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT si/SCONJ diligenter/ADV consideretur/VERB non/ADV est/AUX eiusdem/PRON rationis/NOUN aliquid/PRON cognosci/VERB in/ADP seipso/PRON ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP sua/ADJ causa/NOUN :/PUNCT quaedam/PRON enim/ADV in/ADP seipsis/PRON de/ADP facili/ADJ cognoscibilia/ADJ sunt/AUX quae/PRON tamen/ADV in/ADP suis/ADJ causis/NOUN non/ADV de/ADP facili/ADJ cognoscuntur/VERB ./PUNCT verum/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ maius/ADJ est/AUX intelligere/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN quam/SCONJ quicquid/PRON est/AUX aliud/PRON praeter/ADP ipsam/PRON ,/PUNCT quod/PRON in/ADP seipso/PRON cognosci/VERB potest/VERB ./PUNCT perfectioris/ADJ tamen/ADV cognitionis/NOUN est/AUX cognoscere/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN et/CCONJ in/ADP ea/PRON eius/PRON effectus/NOUN videre/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ cognoscere/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN sine/ADP hoc/PRON quod/SCONJ effectus/NOUN videantur/VERB in/ADP ipsa/PRON ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON quidem/ADV quod/SCONJ divina/ADJ substantia/NOUN videatur/VERB ,/PUNCT absque/ADP comprehensione/NOUN ipsius/PRON fieri/VERB potest/VERB ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ omnia/PRON quae/PRON per/ADP ipsam/PRON intelligi/VERB possunt/VERB ,/PUNCT cognoscantur/VERB ,/PUNCT hoc/PRON absque/ADP ipsius/PRON comprehensione/NOUN non/ADV potest/VERB accidere/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praedictis/VERB patet/VERB ./PUNCT quod/SCONJ omnis/PRON intellectus/NOUN ,/PUNCT cuiuscumque/PRON gradus/NOUN ,/PUNCT particeps/ADJ esse/AUX potest/VERB divinae/ADJ visionis/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ ad/ADP visionem/NOUN divinae/ADJ substantiae/NOUN intellectus/NOUN creatus/VERB quodam/PRON supernaturali/ADJ lumine/NOUN sublimetur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB ex/ADP dictis/VERB ,/PUNCT non/ADV est/VERB aliquis/PRON intellectus/NOUN creatus/VERB ita/ADV secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN infimus/ADJ ,/PUNCT qui/PRON non/ADV ad/ADP hanc/PRON visionem/NOUN possit/VERB elevari/VERB ./PUNCT ostensum/VERB enim/ADV est/AUX quod/SCONJ lumen/NOUN illud/PRON non/ADV potest/VERB esse/AUX alicui/PRON creaturae/NOUN connaturale/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ omnem/PRON creatam/VERB naturam/NOUN excedit/VERB secundum/ADP virtutem/NOUN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ fit/VERB virtute/NOUN supernaturali/ADJ ,/PUNCT non/ADV impeditur/VERB propter/ADP naturae/NOUN diversitatem/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ divina/ADJ virtus/NOUN sit/AUX infinita/ADJ :/PUNCT unde/ADV in/ADP sanatione/NOUN infirmi/ADJ quae/PRON fit/VERB miraculose/ADV ,/PUNCT non/ADV differt/VERB utrum/ADV aliquis/PRON multum/ADV vel/CCONJ parum/NOUN infirmetur/VERB ./PUNCT diversus/ADJ ergo/ADV gradus/NOUN naturae/NOUN intellectualis/ADJ non/ADV impedit/VERB quin/SCONJ infimum/ADJ in/ADP tali/PRON natura/NOUN ad/ADP illam/PRON visionem/NOUN perduci/VERB possit/VERB praedicto/VERB lumine/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT distantia/NOUN intellectus/NOUN secundum/ADP ordinem/NOUN naturae/NOUN supremi/ADJ ad/ADP deum/PROPN est/AUX infinita/ADJ in/ADP perfectione/NOUN et/CCONJ bonitate/NOUN ./PUNCT eius/PRON autem/CCONJ distantia/NOUN ad/ADP intellectum/NOUN infimum/ADJ est/AUX finita/VERB :/PUNCT finiti/VERB enim/ADV ad/ADP finitum/VERB non/ADV potest/VERB esse/AUX infinita/ADJ distantia/NOUN ./PUNCT distantia/NOUN igitur/ADV quae/PRON est/VERB inter/ADP infimum/ADJ intellectum/NOUN creatum/VERB et/CCONJ supremum/NOUN ,/PUNCT est/AUX quasi/ADV nihil/PRON in/ADP comparatione/NOUN ad/ADP illam/PRON distantiam/NOUN quae/PRON est/VERB inter/ADP supremum/ADJ intellectum/NOUN creatum/VERB et/CCONJ deum/PROPN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ est/AUX quasi/ADV nihil/PRON ,/PUNCT non/ADV potest/VERB variationem/NOUN sensibilem/ADJ facere/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ distantia/NOUN quae/PRON est/VERB inter/ADP centrum/NOUN terrae/NOUN et/CCONJ visum/NOUN ,/PUNCT est/AUX quasi/ADV nihil/PRON in/ADP comparatione/NOUN ad/ADP distantiam/NOUN quae/PRON est/VERB inter/ADP visum/NOUN nostrum/ADJ et/CCONJ octavam/ADJ sphaeram/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON tota/PRON terra/NOUN comparata/VERB obtinet/VERB locum/NOUN puncti/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON nulla/PRON sensibilis/ADJ variatio/NOUN fit/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ astrologi/NOUN in/ADP suis/ADJ demonstrationibus/NOUN utuntur/VERB visu/NOUN nostro/ADJ quasi/ADV centro/NOUN terrae/NOUN ./PUNCT nihil/ADV ergo/ADV differt/VERB quicumque/PRON intellectus/NOUN sit/AUX qui/PRON ad/ADP dei/PROPN visionem/NOUN per/ADP lumen/NOUN praedictum/VERB elevetur/VERB ,/PUNCT utrum/ADV summus/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ infimus/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ medius/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT supra/ADP probatum/VERB est/AUX quod/SCONJ omnis/PRON intellectus/NOUN naturaliter/ADV desiderat/VERB divinae/ADJ substantiae/NOUN visionem/NOUN ./PUNCT naturale/ADJ autem/CCONJ desiderium/NOUN non/ADV potest/VERB esse/AUX inane/ADJ ./PUNCT quilibet/PRON igitur/ADV intellectus/NOUN creatus/VERB potest/VERB pervenire/VERB ad/ADP divinae/ADJ substantiae/NOUN visionem/NOUN ,/PUNCT non/ADV impediente/VERB inferioritate/NOUN naturae/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ matth./X 22-30/NUM ,/PUNCT dominus/NOUN hominibus/NOUN repromittit/VERB gloriam/NOUN angelorum/NOUN :/PUNCT erunt/VERB ,/PUNCT inquit/VERB ,/PUNCT de/ADP hominibus/NOUN loquens/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ angeli/NOUN dei/PROPN in/ADP caelo/NOUN ./PUNCT et/CCONJ apoc./X 20/NUM ,/PUNCT eadem/PRON mensura/NOUN hominis/NOUN et/CCONJ angeli/NOUN esse/AUX perhibetur/VERB ./PUNCT propter/ADP quod/PRON et/CCONJ fere/ADV ubique/ADV in/ADP sacra/ADJ scriptura/NOUN angeli/NOUN in/ADP forma/NOUN hominum/NOUN describuntur/VERB :/PUNCT vel/CCONJ in/ADP toto/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB de/ADP angelis/NOUN qui/PRON apparuerunt/VERB abrahae/PROPN in/ADP similitudine/NOUN virorum/NOUN ,/PUNCT gen./X 18-2/NUM ;/PUNCT vel/CCONJ in/ADP parte/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB de/ADP animalibus/NOUN ,/PUNCT ezech./X 1-8/NUM ,/PUNCT de/ADP quibus/PRON dicitur/VERB quod/SCONJ manus/NOUN hominis/NOUN erant/VERB sub/ADP pennis/NOUN eorum/PRON ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN quorundam/PRON qui/PRON dicebant/VERB quod/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT quantumcumque/PRON elevetur/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB ad/ADP aequalitatem/NOUN superiorum/ADJ intellectuum/NOUN pervenire/VERB ./PUNCT quod/SCONJ unus/NUM alio/PRON perfectius/ADV deum/PROPN videre/VERB potest/VERB ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV modus/NOUN operationis/NOUN consequitur/VERB formam/NOUN quae/PRON est/AUX operationis/NOUN principium/NOUN ;/PUNCT visionis/NOUN autem/CCONJ qua/PRON intellectus/NOUN creatus/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN videt/VERB ,/PUNCT principium/NOUN quoddam/PRON est/AUX lumen/NOUN praedictum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB :/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ secundum/ADP modum/NOUN huius/PRON luminis/NOUN sit/VERB modus/NOUN divinae/ADJ visionis/NOUN ./PUNCT possibile/ADJ est/AUX autem/CCONJ huius/PRON luminis/NOUN diversos/ADJ esse/VERB participationis/NOUN gradus/NOUN ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ unus/NUM eo/PRON perfectius/ADV illustretur/VERB quam/SCONJ alius/NOUN ./PUNCT possibile/ADJ igitur/ADV est/AUX quod/SCONJ unus/NUM deum/PROPN videntium/VERB eum/PRON perfectius/ADV alio/PRON videat/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ uterque/PRON videat/VERB eius/PRON substantiam/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT in/ADP quocumque/PRON genere/NOUN est/VERB aliquod/PRON summum/ADJ ,/PUNCT quod/PRON excedit/VERB alia/PRON ,/PUNCT est/VERB etiam/ADV invenire/VERB magis/ADV et/CCONJ minus/ADV ,/PUNCT secundum/ADP maiorem/ADJ propinquitatem/NOUN vel/CCONJ distantiam/NOUN ab/ADP ipso/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ aliqua/PRON sunt/AUX magis/ADV et/CCONJ minus/ADV calida/ADJ secundum/ADP quod/SCONJ magis/ADV vel/CCONJ minus/ADV appropinquant/VERB ad/ADP ignem/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX summe/ADV calidus/ADJ ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ suam/ADJ substantiam/NOUN perfectissime/ADV videt/VERB ,/PUNCT utpote/SCONJ qui/PRON solus/ADJ eam/PRON comprehendit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT igitur/ADV et/CCONJ eum/PRON videntium/VERB unus/NUM alio/PRON magis/ADV vel/CCONJ minus/ADV substantiam/NOUN eius/PRON videt/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ magis/ADV vel/CCONJ minus/ADV ei/PRON appropinquat/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT lumen/NOUN gloriae/NOUN ex/ADP hoc/PRON ad/ADP divinam/ADJ visionem/NOUN elevat/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ est/AUX quaedam/PRON similitudo/NOUN intellectus/NOUN divini/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ iam/ADV dictum/VERB est/AUX ./PUNCT contingit/VERB autem/CCONJ aliquid/PRON magis/ADV vel/CCONJ minus/ADV assimilari/VERB deo/PROPN ./PUNCT possibile/ADJ est/AUX igitur/ADV aliquem/PRON perfectius/ADV vel/CCONJ minus/ADV perfecte/ADV divinam/ADJ substantiam/NOUN videre/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT cum/SCONJ finis/NOUN proportionaliter/ADV respondeat/VERB his/PRON quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sicut/SCONJ aliqua/PRON diversimode/ADV praeparantur/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT ita/ADV diversimode/ADV participent/VERB finem/NOUN ./PUNCT visio/NOUN autem/CCONJ divinae/ADJ substantiae/NOUN est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN cuiuslibet/PRON intellectualis/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT intellectuales/ADJ autem/CCONJ substantiae/NOUN non/ADV omnes/PRON aequaliter/ADV praeparantur/VERB ad/ADP finem/NOUN :/PUNCT quaedam/PRON enim/ADV sunt/AUX maioris/ADJ virtutis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quaedam/NOUN minoris/NOUN ;/PUNCT virtus/NOUN autem/CCONJ est/AUX via/NOUN ad/ADP felicitatem/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ in/ADP visione/NOUN divina/NOUN sit/VERB diversitas/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ quidam/NOUN perfectius/NOUN ,/PUNCT quidam/PRON minus/ADV perfecte/ADV divinam/ADJ substantiam/NOUN videant/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON ,/PUNCT ad/ADP hanc/PRON felicitatis/NOUN differentiam/NOUN designandam/VERB ,/PUNCT dominus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT io./X 14-2/NUM :/PUNCT in/ADP domo/NOUN patris/NOUN mei/ADJ mansiones/NOUN multae/ADJ sunt/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN quorundam/PRON qui/PRON dicunt/VERB omnia/PRON praemia/NOUN esse/AUX aequalia/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ ex/ADP modo/NOUN visionis/NOUN apparet/VERB diversus/ADJ gradus/NOUN gloriae/NOUN in/ADP beatis/ADJ ,/PUNCT ita/ADV ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ videtur/VERB apparet/VERB gloria/NOUN eadem/PRON :/PUNCT nam/ADV cuiuslibet/PRON felicitas/NOUN ex/ADP hoc/PRON est/VERB quod/SCONJ dei/PROPN substantiam/NOUN videt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT idem/PRON ergo/ADV est/AUX quod/PRON omnes/PRON beatos/NOUN facit/VERB :/PUNCT non/ADV tamen/ADV ab/ADP eo/PRON omnes/PRON aequaliter/ADV beatitudinem/NOUN capiunt/VERB ./PUNCT unde/ADV praedictis/VERB non/ADV obviat/VERB quod/SCONJ dominus/NOUN ,/PUNCT matth./X 20-10/NUM omnibus/PRON laborantibus/VERB in/ADP vinea/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ non/ADV aequaliter/ADV laboraverint/VERB ,/PUNCT idem/PRON tamen/ADV praemium/NOUN redditum/VERB docet/VERB ,/PUNCT scilicet/PART denarium/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ idem/PRON est/AUX quod/SCONJ omnibus/PRON datur/VERB in/ADP praemium/NOUN ad/ADP videndum/VERB et/CCONJ fruendum/VERB ,/PUNCT scilicet/PART deus/PROPN ./PUNCT in/ADP quo/PRON etiam/ADV considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ quodammodo/ADV contrarius/ADJ est/AUX ordo/NOUN corporalium/ADJ et/CCONJ spiritualium/ADJ motuum/NOUN ./PUNCT omnium/PRON enim/ADV corporalium/ADJ motuum/NOUN est/AUX idem/PRON numero/NOUN primum/ADJ subiectum/NOUN ,/PUNCT fines/NOUN vero/NOUN diversi/NOUN ./PUNCT spiritualium/ADJ vero/ADV motuum/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART intellectualium/ADJ apprehensionum/NOUN et/CCONJ voluntatum/NOUN ,/PUNCT sunt/VERB quidem/ADV diversa/ADJ subiecta/NOUN prima/ADJ ,/PUNCT finis/NOUN vero/NOUN numero/NOUN idem/NOUN ./PUNCT quomodo/ADV videntes/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN omnia/PRON videant/VERB ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV visio/NOUN divinae/ADJ substantiae/NOUN est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN cuiuslibet/PRON intellectualis/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB ex/ADP dictis/VERB ;/PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ res/NOUN cum/SCONJ pervenerit/VERB ad/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT quiescit/VERB appetitus/NOUN eius/PRON naturalis/ADJ :/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ appetitus/NOUN naturalis/ADJ substantiae/NOUN intellectualis/ADJ divinam/ADJ substantiam/NOUN videntis/VERB omnino/ADV quiescat/VERB ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ appetitus/NOUN naturalis/ADJ intellectus/NOUN ut/SCONJ cognoscat/VERB omnium/PRON rerum/NOUN genera/NOUN et/CCONJ species/NOUN et/CCONJ virtutes/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ totum/PRON ordinem/NOUN universi/ADJ :/PUNCT quod/PRON demonstrat/VERB humanum/ADJ studium/NOUN circa/ADP singula/ADJ praedictorum/VERB ./PUNCT quilibet/PRON igitur/ADV divinam/ADJ substantiam/NOUN videntium/VERB cognoscet/VERB omnia/PRON supradicta/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT in/ADP hoc/PRON intellectus/NOUN et/CCONJ sensus/NOUN differt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ sensus/NOUN ab/ADP excellentibus/VERB sensibilibus/ADJ corrumpitur/VERB vel/CCONJ debilitatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ postmodum/ADV minora/ADJ sensibilia/ADJ percipere/VERB non/ADV possit/VERB :/PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV corrumpitur/VERB nec/CCONJ impeditur/VERB a/ADP suo/ADJ obiecto/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV perficitur/VERB ,/PUNCT postquam/SCONJ intellexit/VERB maius/ADJ intelligibile/ADJ ,/PUNCT non/ADV minus/ADV poterit/VERB alia/PRON intelligibilia/ADJ intelligere/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV ./PUNCT summum/ADJ autem/CCONJ in/ADP genere/NOUN intelligibilium/ADJ est/AUX divina/ADJ substantia/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV qui/PRON per/ADP lumen/NOUN divinum/ADJ elevatur/VERB ad/ADP videndam/VERB dei/PROPN substantiam/NOUN ,/PUNCT multo/ADJ magis/ADV eodem/PRON lumine/NOUN perficitur/VERB ad/ADP omnia/PRON alia/PRON intelligenda/VERB quae/PRON sunt/VERB in/ADP rerum/NOUN natura/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT esse/NOUN intelligibile/ADJ non/ADV est/AUX minoris/ADJ ambitus/NOUN quam/SCONJ esse/NOUN naturale/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ forte/NOUN maioris/NOUN :/PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV natus/VERB est/AUX omnia/PRON quae/PRON sunt/VERB in/ADP rerum/NOUN natura/NOUN intelligere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quaedam/PRON intelligit/VERB quae/PRON non/ADV habent/VERB esse/NOUN naturale/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ negationes/NOUN et/CCONJ privationes/NOUN ./PUNCT quaecumque/PRON igitur/ADV requiruntur/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN esse/NOUN naturalis/ADJ ,/PUNCT requiruntur/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN esse/NOUN intelligibilis/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV plura/NOUN ./PUNCT perfectio/NOUN autem/CCONJ esse/NOUN intelligibilis/ADJ est/VERB cum/SCONJ intellectus/NOUN ad/ADP suum/ADJ ultimum/ADJ finem/NOUN pervenerit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ perfectio/NOUN esse/NOUN naturalis/ADJ in/ADP ipsa/PRON rerum/NOUN institutione/NOUN consistit/VERB ./PUNCT omnia/PRON igitur/ADV quae/PRON deus/PROPN ad/ADP perfectionem/NOUN universi/ADJ produxit/VERB ,/PUNCT intellectui/NOUN se/PRON videnti/VERB manifestat/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT quamvis/SCONJ videntium/VERB deum/PROPN unus/NUM alio/PRON perfectius/ADV eum/PRON videat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/VERB ,/PUNCT quilibet/PRON tamen/ADV ita/ADV perfecte/ADV eum/PRON videt/VERB quod/SCONJ impletur/VERB tota/PRON capacitas/NOUN naturalis/ADJ :/PUNCT quinimmo/ADV ipsa/PRON visio/NOUN omnem/PRON capacitatem/NOUN naturalem/ADJ excedit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ quilibet/PRON videns/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN in/ADP ipsa/PRON substantia/NOUN divina/ADJ cognoscat/VERB omnia/PRON ad/ADP quae/PRON se/PRON extendit/VERB sua/ADJ capacitas/NOUN naturalis/ADJ ./PUNCT capacitas/NOUN autem/CCONJ naturalis/ADJ cuiuslibet/PRON intellectus/NOUN se/PRON extendit/VERB ad/ADP cognoscenda/VERB omnia/PRON genera/NOUN et/CCONJ species/NOUN et/CCONJ ordinem/NOUN rerum/NOUN ./PUNCT haec/PRON igitur/ADV quilibet/PRON deum/PROPN videntium/VERB in/ADP divina/ADJ substantia/NOUN cognoscet/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dominus/NOUN moysi/PROPN petenti/VERB divinae/ADJ substantiae/NOUN visionem/NOUN respondet/VERB ,/PUNCT exod./X 33-19/NUM :/PUNCT ego/PRON ostendam/VERB tibi/PRON omne/PRON bonum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ gregorius/PROPN dicit/VERB :/PUNCT quid/PRON est/AUX quod/PRON nesciant/VERB qui/PRON scientem/VERB omnia/PRON sciunt/VERB ?/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ praemissa/VERB diligenter/ADV considerentur/VERB ,/PUNCT patet/VERB quod/SCONJ quodam/PRON modo/NOUN videntes/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN omnia/PRON vident/VERB ,/PUNCT quodam/PRON vero/NOUN modo/NOUN non/PART ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV per/ADP omnia/PRON illa/PRON intelligantur/VERB quae/PRON ad/ADP universi/ADJ perfectionem/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX ex/ADP dictis/VERB quod/SCONJ videntes/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN omnia/PRON vident/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ rationes/NOUN modo/NOUN inductae/VERB ostendunt/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV intellectus/NOUN sit/AUX quodammodo/ADV omnia/PRON ,/PUNCT quaecumque/PRON ad/ADP perfectionem/NOUN naturae/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT omnia/PRON etiam/ADV pertinent/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN esse/NOUN intelligibilis/ADJ :/PUNCT propter/ADP quod/PRON ,/PUNCT secundum/ADP augustinum/PROPN ,/PUNCT super/ADP gen./X ad/ADP litt./X ,/PUNCT quaecumque/PRON facta/VERB sunt/AUX per/ADP dei/PROPN verbum/NOUN ut/SCONJ in/ADP propria/ADJ natura/NOUN subsisterent/VERB ,/PUNCT fiebant/VERB etiam/ADV in/ADP intelligentia/NOUN angelica/ADJ ut/SCONJ ab/ADP angelis/NOUN intelligerentur/VERB ./PUNCT de/ADP perfectione/NOUN autem/CCONJ naturalis/ADJ esse/NOUN sunt/VERB naturae/NOUN specierum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ earum/PRON proprietates/NOUN et/CCONJ virtutes/NOUN :/PUNCT ad/ADP naturas/NOUN enim/ADV specierum/NOUN intentio/NOUN naturae/NOUN fertur/VERB ;/PUNCT individua/NOUN enim/ADV sunt/VERB propter/ADP speciem/NOUN ./PUNCT pertinet/VERB igitur/ADV ad/ADP perfectionem/NOUN intellectualis/ADJ substantiae/NOUN ut/SCONJ omnium/PRON specierum/NOUN naturas/NOUN et/CCONJ virtutes/NOUN et/CCONJ propria/ADJ accidentia/NOUN cognoscat/VERB ./PUNCT hoc/PRON igitur/ADV in/ADP finali/ADJ beatitudine/NOUN consequetur/VERB per/ADP divinae/ADJ essentiae/NOUN visionem/NOUN ./PUNCT per/ADP cognitionem/NOUN autem/CCONJ naturalium/ADJ specierum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ individua/NOUN sub/ADP speciebus/NOUN huiusmodi/ADV existentia/VERB cognoscuntur/VERB ab/ADP intellectu/NOUN deum/PROPN vidente/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP his/PRON quae/PRON dicta/VERB sunt/AUX supra/ADP de/ADP cognitione/NOUN dei/PROPN et/CCONJ angelorum/NOUN ,/PUNCT potest/VERB esse/AUX manifestum/ADJ ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV per/ADP omnia/PRON intelligantur/VERB omnia/PRON quae/PRON deus/PROPN ,/PUNCT suam/ADJ essentiam/NOUN videndo/VERB ,/PUNCT cognoscit/VERB ,/PUNCT nullus/PRON intellectus/NOUN creatus/VERB omnia/PRON in/ADP dei/PROPN substantia/NOUN videt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ superius/ADV est/AUX ostensum/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ considerari/VERB potest/VERB quantum/ADV ad/ADP plura/ADJ ./PUNCT primo/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP ea/NOUN quae/PRON deus/PROPN facere/VERB potest/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ nec/CCONJ fecit/VERB nec/CCONJ facturus/VERB est/AUX unquam/ADV ./PUNCT omnia/PRON enim/ADV huiusmodi/ADV cognosci/VERB non/ADV possunt/VERB nisi/SCONJ eius/PRON virtus/NOUN comprehenderetur/VERB :/PUNCT quod/PRON non/ADV est/AUX possibile/ADJ alicui/PRON intellectui/NOUN creato/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON iob/PROPN 11/NUM dicitur/VERB :/PUNCT forsitan/ADV vestigia/NOUN dei/PROPN comprehendes/VERB ,/PUNCT et/CCONJ omnipotentem/ADJ usque/ADP ad/ADP perfectum/ADJ reperies/VERB ?/PUNCT excelsior/VERB caelo/NOUN est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ quid/PRON facies/VERB ?/PUNCT profundior/NOUN inferno/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ unde/ADV cognosces/VERB ?/PUNCT longior/NOUN terra/NOUN mensura/NOUN eius/PRON ,/PUNCT et/CCONJ latior/NOUN mari/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV haec/PRON dicuntur/VERB quasi/SCONJ dimensionibus/NOUN quantitatis/NOUN deus/PROPN sit/AUX magnus/ADJ :/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ eius/PRON virtus/NOUN non/ADV limitatur/VERB ad/ADP omnia/PRON quae/PRON magna/ADJ esse/AUX videntur/VERB ,/PUNCT quin/SCONJ possit/VERB etiam/ADV maiora/ADJ facere/VERB ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP rationes/NOUN rerum/NOUN factarum/VERB :/PUNCT quas/PRON omnes/PRON cognoscere/VERB non/ADV potest/VERB intellectus/NOUN nisi/SCONJ divinam/ADJ bonitatem/NOUN comprehendat/VERB ./PUNCT ratio/NOUN enim/ADV cuiuslibet/PRON rei/NOUN factae/VERB sumitur/VERB ex/ADP fine/NOUN quem/PRON faciens/VERB intendit/VERB ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ omnium/PRON a/ADP deo/PROPN factorum/VERB divina/ADJ bonitas/NOUN est/AUX ./PUNCT ratio/NOUN igitur/ADV rerum/NOUN factarum/VERB est/VERB ut/SCONJ divina/ADJ bonitas/NOUN diffundatur/VERB in/ADP rebus/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV aliquis/PRON omnes/PRON rationes/NOUN rerum/NOUN creatarum/VERB cognosceret/VERB ,/PUNCT si/SCONJ cognosceret/VERB omnia/PRON bona/NOUN quae/PRON in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB ,/PUNCT secundum/ADP ordinem/NOUN divinae/ADJ sapientiae/NOUN ,/PUNCT provenire/VERB possunt/VERB ./PUNCT quod/PRON esset/AUX divinam/NOUN bonitatem/NOUN et/CCONJ sapientiam/NOUN comprehendere/VERB :/PUNCT quod/PRON nullus/PRON intellectus/NOUN creatus/VERB potest/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB eccle./X 8-17/NUM :/PUNCT intellexi/VERB quod/SCONJ omnium/PRON operum/NOUN dei/PROPN non/ADV possit/VERB homo/NOUN invenire/VERB rationem/NOUN ./PUNCT tertio/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP ea/NOUN quae/PRON ex/ADP sola/ADJ dei/PROPN voluntate/NOUN dependent/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ praedestinatio/NOUN ,/PUNCT electio/NOUN et/CCONJ iustificatio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV quae/PRON ad/ADP sanctificationem/NOUN pertinent/VERB creaturae/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB i/NUM cor./X 2-11/NUM :/PUNCT quae/PRON sunt/AUX hominis/NOUN nemo/PRON novit/VERB nisi/SCONJ spiritus/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON in/ADP ipso/PRON est/VERB ./PUNCT ita/ADV et/CCONJ quae/PRON sunt/AUX dei/PROPN nemo/PRON novit/VERB nisi/SCONJ spiritus/NOUN dei/PROPN ./PUNCT quod/SCONJ videntes/VERB deum/PROPN omnia/PRON simul/ADV vident/VERB in/ADP ipso/PRON ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ ostensum/VERB sit/AUX quod/SCONJ intellectus/NOUN creatus/VERB ,/PUNCT divinam/ADJ substantiam/NOUN videns/VERB ,/PUNCT in/ADP ipsa/PRON dei/PROPN substantia/NOUN omnes/PRON species/NOUN rerum/NOUN intelligat/VERB ;/PUNCT quaecumque/PRON autem/CCONJ una/NUM specie/NOUN videntur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB simul/ADV et/CCONJ una/NUM visione/NOUN videri/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ visio/NOUN principio/NOUN visionis/NOUN respondeat/VERB :/PUNCT necesse/ADJ est/AUX ut/SCONJ intellectus/NOUN qui/PRON divinam/ADJ substantiam/NOUN videt/VERB ,/PUNCT non/ADV successive/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ simul/ADV omnia/PRON contempletur/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT summa/ADJ et/CCONJ perfecta/ADJ felicitas/NOUN intellectualis/ADJ naturae/NOUN in/ADP dei/PROPN visione/NOUN consistit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT felicitas/NOUN autem/CCONJ non/ADV est/VERB secundum/ADP habitum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP actum/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX ultima/ADJ perfectio/NOUN et/CCONJ ultimus/ADJ finis/NOUN ./PUNCT ea/PRON igitur/ADV quae/PRON videntur/VERB per/ADP visionem/NOUN divinae/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT qua/PRON beati/ADJ sumus/AUX ,/PUNCT omnia/PRON secundum/ADP actum/NOUN videntur/VERB ./PUNCT non/PART ergo/ADV unum/NOUN prius/NOUN et/CCONJ aliud/NOUN posterius/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT unaquaeque/PRON res/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ pervenerit/VERB ad/ADP suum/ADJ ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT quiescit/VERB :/PUNCT cum/SCONJ omnis/PRON motus/NOUN sit/VERB ad/ADP acquirendum/VERB finem/NOUN ./PUNCT ultimus/ADJ autem/CCONJ finis/NOUN intellectus/NOUN est/AUX visio/NOUN divinae/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV divinam/ADJ substantiam/NOUN videns/VERB non/ADV movetur/VERB de/ADP uno/NUM intelligibili/ADJ in/ADP aliud/PRON ./PUNCT omnia/PRON igitur/ADV quae/PRON per/ADP hanc/PRON visionem/NOUN cognoscit/VERB ,/PUNCT simul/ADV actu/NOUN considerat/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT in/ADP divina/ADJ substantia/NOUN intellectus/NOUN omnes/PRON rerum/NOUN species/NOUN cognoscit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT quorundam/PRON autem/CCONJ generum/NOUN sunt/AUX species/NOUN infinitae/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ numerorum/NOUN ,/PUNCT figurarum/NOUN et/CCONJ proportionum/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV in/ADP divina/ADJ substantia/NOUN videt/VERB infinita/ADJ ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ omnia/PRON ea/PRON videre/VERB posset/VERB nisi/SCONJ simul/ADV videret/VERB :/PUNCT quia/SCONJ infinita/ADJ non/ADV est/VERB transire/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ omnia/PRON quae/PRON intellectus/NOUN in/ADP divina/ADJ substantia/NOUN videt/VERB ,/PUNCT simul/ADV videat/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicit/VERB augustinus/PROPN ,/PUNCT in/ADP xv/NUM de/ADP trin./X :/PUNCT non/ADV erunt/AUX tunc/ADV volubiles/ADJ nostrae/ADJ cogitationes/NOUN ,/PUNCT ab/ADP aliis/PRON in/ADP alia/PRON euntes/VERB et/CCONJ redeuntes/VERB :/PUNCT sed/CCONJ omnem/PRON scientiam/NOUN nostram/ADJ uno/NUM simul/ADV conspectu/NOUN videbimus/VERB ./PUNCT quod/SCONJ per/ADP visionem/NOUN dei/PROPN aliquis/PRON fit/VERB particeps/ADJ vitae/NOUN aeternae/ADJ ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ per/ADP visionem/NOUN praedictam/VERB intellectus/NOUN creatus/VERB vitae/NOUN aeternae/ADJ fit/VERB particeps/ADJ ./PUNCT in/ADP hoc/PRON enim/ADV aeternitas/NOUN a/ADP tempore/NOUN differt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ tempus/NOUN in/ADP quadam/PRON successione/NOUN habet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT aeternitatis/NOUN vero/ADV esse/NOUN est/AUX totum/PRON simul/ADV ./PUNCT iam/ADV autem/CCONJ ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ in/ADP praedicta/VERB visione/NOUN non/ADV est/VERB aliqua/PRON successio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ omnia/PRON quae/PRON per/ADP illam/PRON videntur/VERB ,/PUNCT simul/ADV et/CCONJ uno/NUM intuitu/NOUN videntur/VERB ./PUNCT illa/PRON ergo/ADV visio/NOUN in/ADP quadam/PRON aeternitatis/NOUN participatione/NOUN perficitur/VERB ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ illa/PRON visio/NOUN quaedam/PRON vita/NOUN :/PUNCT actio/NOUN enim/ADV intellectus/NOUN est/AUX vita/NOUN quaedam/PRON ./PUNCT fit/VERB ergo/ADV per/ADP illam/PRON visionem/NOUN intellectus/NOUN creatus/VERB vitae/NOUN aeternae/ADJ particeps/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT per/ADP obiecta/NOUN actus/NOUN specificantur/VERB ./PUNCT obiectum/NOUN autem/CCONJ visionis/NOUN praedictae/VERB est/AUX divina/ADJ substantia/NOUN secundum/ADP seipsam/PRON ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP aliquam/PRON eius/PRON similitudinem/NOUN creatam/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ divinae/ADJ substantiae/NOUN in/ADP aeternitate/NOUN est/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ magis/ADV est/AUX ipsa/PRON aeternitas/NOUN ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ visio/NOUN praedicta/VERB in/ADP participatione/NOUN aeternitatis/NOUN est/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ aliqua/PRON actio/NOUN sit/VERB in/ADP tempore/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON erit/VERB vel/CCONJ propter/ADP principium/NOUN actionis/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB in/ADP tempore/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ actiones/NOUN rerum/NOUN naturalium/ADJ sunt/AUX temporales/ADJ :/PUNCT vel/CCONJ propter/ADP operationis/NOUN terminum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ substantiarum/NOUN spiritualium/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/VERB supra/ADP tempus/NOUN ,/PUNCT quas/PRON exercent/VERB in/ADP res/NOUN tempori/NOUN subditas/VERB ./PUNCT visio/NOUN autem/CCONJ praedicta/VERB non/ADV est/VERB in/ADP tempore/NOUN ex/ADP parte/NOUN eius/PRON quod/PRON videtur/VERB :/PUNCT cum/SCONJ hoc/PRON sit/AUX substantia/NOUN aeterna/ADJ ./PUNCT neque/CCONJ ex/ADP parte/NOUN eius/PRON quo/PRON videtur/VERB :/PUNCT quod/PRON etiam/ADV est/AUX substantia/NOUN aeterna/ADJ ./PUNCT neque/CCONJ etiam/PART ex/ADP parte/NOUN videntis/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX intellectus/NOUN ,/PUNCT cuius/PRON esse/NOUN non/ADV subiacet/VERB tempori/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX incorruptibile/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT est/VERB igitur/ADV visio/NOUN illa/PRON secundum/ADP aeternitatis/NOUN participationem/NOUN ,/PUNCT utpote/ADV omnino/ADV transcendens/VERB tempus/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT anima/NOUN intellectiva/ADJ est/AUX creata/VERB in/ADP confinio/ADJ aeternitatis/NOUN et/CCONJ temporis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP libro/NOUN de/ADP causis/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP praemissis/VERB potest/VERB esse/AUX manifestum/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ est/AUX ultima/ADJ in/ADP ordine/NOUN intellectuum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ tamen/ADV eius/PRON substantia/NOUN est/AUX elevata/VERB supra/ADP materiam/NOUN corporalem/ADJ ,/PUNCT non/ADV dependens/VERB ab/ADP ipsa/PRON ./PUNCT sed/CCONJ actio/NOUN eius/PRON secundum/ADP quam/PRON coniungitur/VERB inferioribus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/VERB in/ADP tempore/NOUN ,/PUNCT est/AUX temporalis/ADJ ./PUNCT ergo/ADV actio/NOUN eius/PRON secundum/ADP quam/PRON coniungitur/VERB superioribus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/VERB supra/ADP tempus/NOUN ,/PUNCT aeternitatem/NOUN participat/VERB ./PUNCT talis/PRON autem/CCONJ est/AUX maxime/ADV visio/NOUN qua/PRON divinam/ADJ substantiam/NOUN videt/VERB ./PUNCT ergo/ADV per/ADP huiusmodi/ADV visionem/NOUN fit/VERB in/ADP participatione/NOUN aeternitatis/NOUN :/PUNCT et/CCONJ ,/PUNCT eadem/PRON ratione/NOUN ,/PUNCT quicumque/PRON alius/PRON intellectus/NOUN creatus/VERB deum/PROPN videt/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dominus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT io./X 17-3/NUM :/PUNCT haec/PRON est/AUX vita/NOUN aeterna/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ cognoscant/VERB te/PRON ,/PUNCT verum/ADJ deum/NOUN unum/NUM ./PUNCT quod/SCONJ videntes/VERB deum/PROPN in/ADP perpetuum/ADJ eum/PRON videbunt/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ illi/PRON qui/PRON ultimam/ADJ felicitatem/NOUN consequuntur/VERB ex/ADP visione/NOUN divina/NOUN ,/PUNCT nunquam/ADV ab/ADP illa/PRON decident/VERB ./PUNCT omne/PRON enim/ADV quod/PRON quandoque/ADV est/VERB et/CCONJ quandoque/ADV non/ADV est/VERB ,/PUNCT tempore/NOUN mensuratur/VERB :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP iv/NUM physicorum/NOUN ./PUNCT visio/NOUN autem/CCONJ praedicta/VERB ,/PUNCT quae/PRON intellectuales/ADJ creaturas/NOUN beatas/NOUN facit/VERB ,/PUNCT non/ADV est/VERB in/ADP tempore/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP aeternitate/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX ergo/ADV quod/SCONJ ex/ADP quo/PRON illius/PRON particeps/ADJ aliquis/PRON fit/VERB ,/PUNCT ipsam/PRON amittat/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT creatura/NOUN intellectualis/ADJ non/ADV pervenit/VERB ad/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN nisi/SCONJ quando/SCONJ eius/PRON naturale/ADJ desiderium/NOUN quietatur/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ naturaliter/ADV desiderat/VERB felicitatem/NOUN ,/PUNCT ita/ADV naturaliter/ADV desiderat/VERB felicitatis/NOUN perpetuitatem/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ enim/ADV in/ADP sua/ADJ substantia/NOUN sit/AUX perpetua/ADJ ,/PUNCT illud/PRON quod/PRON propter/ADP se/PRON desiderat/VERB et/CCONJ non/ADV propter/ADP aliud/PRON ,/PUNCT desiderat/VERB ut/SCONJ semper/ADV habendum/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV esset/AUX felicitas/NOUN ultimus/ADJ finis/NOUN nisi/SCONJ perpetuo/ADV permaneret/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omne/PRON illud/PRON quod/PRON cum/ADP amore/NOUN possidetur/VERB ,/PUNCT si/SCONJ sciatur/VERB quod/SCONJ quandoque/ADV amittatur/VERB ,/PUNCT tristitiam/NOUN infert/VERB ./PUNCT visio/NOUN autem/CCONJ praedicta/VERB ,/PUNCT quae/PRON beatos/NOUN facit/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX maxime/ADV delectabilis/ADJ et/CCONJ maxime/ADV desiderata/VERB ,/PUNCT maxime/ADV a/ADP possidentibus/VERB eam/PRON amatur/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ ergo/ADV esset/AUX eos/PRON non/ADV tristari/VERB si/SCONJ scirent/VERB se/PRON quandoque/ADV eam/PRON amissuros/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ non/ADV esset/AUX perpetua/ADJ ,/PUNCT hoc/PRON scirent/VERB :/PUNCT iam/ADV enim/ADV ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ ,/PUNCT videndo/VERB divinam/ADJ substantiam/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV alia/PRON cognoscunt/VERB quae/PRON naturaliter/ADV sunt/VERB ;/PUNCT unde/ADV multo/ADJ magis/ADV cognoscunt/VERB qualis/PRON illa/PRON visio/NOUN sit/AUX ,/PUNCT utrum/PART perpetua/NOUN vel/CCONJ quandoque/ADV desitura/VERB ./PUNCT non/ADV ergo/ADV talis/PRON visio/NOUN adesset/VERB eis/PRON sine/ADP tristitia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ita/ADV non/ADV esset/VERB vera/ADJ felicitas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ab/ADP omni/PRON malo/NOUN immunem/NOUN reddere/VERB debet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT item/PART ./PUNCT quod/PRON movetur/VERB naturaliter/ADV ad/ADP aliquid/PRON sicut/SCONJ ad/ADP finem/NOUN sui/ADJ motus/NOUN ,/PUNCT non/ADV removetur/VERB ab/ADP eo/PRON nisi/SCONJ per/ADP violentiam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ grave/ADJ cum/SCONJ proiicitur/VERB sursum/ADV ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ ex/ADP praedictis/VERB quod/SCONJ omnis/PRON substantia/NOUN intellectualis/ADJ naturali/ADJ desiderio/NOUN tendit/VERB ad/ADP illam/PRON visionem/NOUN ./PUNCT non/ADV ergo/ADV ab/ADP illa/PRON deficiet/VERB nisi/SCONJ per/ADP violentiam/NOUN ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ tollitur/VERB per/ADP violentiam/NOUN alicuius/PRON nisi/SCONJ virtus/NOUN auferentis/VERB sit/AUX maior/ADJ virtute/NOUN causantis/VERB ./PUNCT visionis/NOUN autem/CCONJ divinae/ADJ causa/NOUN est/AUX deus/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT ergo/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ nulla/PRON virtus/NOUN divinam/ADJ virtutem/NOUN excedat/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ illa/PRON visio/NOUN per/ADP violentiam/NOUN tollatur/VERB ./PUNCT in/ADP perpetuum/ADJ ergo/ADV durabit/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ aliquis/PRON videre/VERB desinat/VERB quod/PRON prius/ADV videbat/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ hoc/PRON erit/VERB quia/SCONJ deficit/VERB ei/PRON facultas/NOUN videndi/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ aliquis/PRON moritur/VERB vel/CCONJ caecatur/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ aliqualiter/ADV aliter/ADV impeditur/VERB ;/PUNCT aut/CCONJ erit/VERB quia/SCONJ non/ADV vult/VERB amplius/ADV videre/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ quis/PRON avertit/VERB visum/NOUN a/ADP re/NOUN quam/PRON prius/ADV videbat/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ quia/SCONJ obiectum/NOUN subtrahitur/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON communiter/ADV verum/ADJ est/AUX ,/PUNCT sive/CCONJ de/ADP visione/NOUN sensus/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ de/ADP intellectuali/ADJ visione/NOUN loquamur/VERB ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ intellectuali/ADJ videnti/VERB deum/PROPN non/ADV potest/VERB deesse/VERB facultas/NOUN deum/PROPN videndi/VERB :/PUNCT neque/CCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ esse/VERB desinat/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX perpetua/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT neque/CCONJ per/ADP defectum/NOUN luminis/NOUN quo/PRON deum/PROPN videt/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ lumen/NOUN illud/PRON incorruptibiliter/ADV recipiatur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP conditionem/NOUN et/CCONJ recipientis/VERB et/CCONJ dantis/VERB ./PUNCT neque/CCONJ potest/VERB deesse/VERB ei/PRON voluntas/NOUN tali/PRON visione/NOUN fruendi/VERB ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON percipit/VERB in/ADP illa/PRON visione/NOUN esse/VERB suam/ADJ ultimam/ADJ felicitatem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ non/ADV potest/VERB velle/VERB non/ADV esse/AUX felix/ADJ ./PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV videre/VERB desinet/VERB per/ADP subtractionem/NOUN obiecti/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ obiectum/CCONJ illud/PRON ,/PUNCT quod/PRON est/AUX deus/PROPN ,/PUNCT semper/ADV eodem/PRON modo/NOUN se/PRON habet/VERB ;/PUNCT nec/CCONJ elongatur/VERB a/ADP nobis/PRON nisi/SCONJ inquantum/SCONJ nos/PRON elongamur/VERB ab/ADP ipso/PRON ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ visio/NOUN illa/PRON dei/PROPN ,/PUNCT quae/PRON beatos/NOUN facit/VERB ,/PUNCT unquam/ADV deficiat/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ aliquis/PRON a/ADP bono/NOUN quo/PRON fruitur/VERB velit/VERB discedere/VERB nisi/SCONJ propter/ADP aliquod/PRON malum/NOUN quod/PRON in/ADP fruitione/NOUN illius/PRON boni/NOUN aestimat/VERB ,/PUNCT saltem/ADV propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aestimatur/VERB impeditivum/ADJ maioris/ADJ boni/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV nihil/PRON desiderat/VERB appetitus/NOUN nisi/SCONJ sub/ADP ratione/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT ita/ADV nihil/PRON fugit/VERB nisi/SCONJ sub/ADP ratione/NOUN mali/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP fruitione/NOUN illius/PRON visionis/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB aliquod/PRON malum/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX optimum/ADJ ad/ADP quod/PRON creatura/NOUN intellectualis/ADJ pervenire/VERB potest/VERB ./PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV potest/VERB esse/VERB quod/SCONJ ab/ADP eo/PRON qui/PRON illa/PRON fruitur/VERB visione/NOUN ,/PUNCT aestimetur/VERB in/ADP ea/PRON esse/VERB aliquod/PRON malum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ aliquid/PRON eo/PRON melius/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ visio/NOUN illius/PRON summae/ADJ veritatis/NOUN omnem/PRON falsam/ADJ aestimationem/NOUN excludat/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ quae/PRON deum/PROPN videt/VERB ,/PUNCT unquam/ADV illa/PRON visione/NOUN carere/VERB velit/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT fastidium/NOUN alicuius/PRON quo/PRON prius/ADV aliquis/PRON delectabiliter/ADV fruebatur/VERB ,/PUNCT accidit/VERB propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ res/NOUN illa/PRON aliquam/PRON immutationem/NOUN facit/VERB in/ADP re/NOUN ,/PUNCT corrumpendo/VERB vel/SCONJ debilitando/VERB virtutem/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON vires/NOUN sensibiles/ADJ ,/PUNCT quibus/PRON accidit/VERB fatigatio/NOUN in/ADP suis/ADJ actionibus/NOUN propter/ADP immutationem/NOUN corporalium/ADJ organorum/NOUN a/ADP sensibilibus/ADJ ;/PUNCT a/ADP quibus/PRON etiam/ADV ,/PUNCT si/SCONJ fuerint/AUX excellentia/VERB ,/PUNCT corrumpuntur/VERB ;/PUNCT fastidiunt/VERB post/ADP aliquod/PRON tempus/NOUN frui/VERB eo/PRON quod/PRON prius/ADV delectabiliter/ADV sentiebant/VERB ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON etiam/ADV in/ADP intelligendo/VERB fastidium/NOUN patimur/VERB post/ADP longam/ADJ vel/CCONJ vehementem/ADJ meditationem/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ fatigantur/VERB potentiae/NOUN utentes/VERB corporalibus/ADJ organis/NOUN ,/PUNCT sine/ADP quibus/PRON consideratio/NOUN intellectus/NOUN nunc/ADV compleri/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT divina/ADJ autem/CCONJ substantia/NOUN non/ADV corrumpit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ maxime/ADV perficit/VERB intellectum/NOUN ./PUNCT neque/CCONJ ad/ADP eius/PRON visionem/NOUN concurrit/VERB aliquis/PRON actus/NOUN qui/PRON per/ADP organa/NOUN corporalia/ADJ exerceatur/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ illius/PRON visionis/NOUN aliquem/PRON fastidiat/VERB qui/PRON prius/ADV ea/PRON delectabiliter/ADV fruebatur/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT nihil/PRON quod/PRON cum/ADP admiratione/NOUN consideratur/VERB ,/PUNCT potest/VERB esse/AUX fastidiosum/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ quandiu/SCONJ admiratione/NOUN est/VERB ,/PUNCT adhuc/ADV desiderium/NOUN movet/VERB ./PUNCT divina/ADJ autem/CCONJ substantia/NOUN a/ADP quolibet/PRON intellectu/NOUN creato/VERB semper/ADV cum/ADP admiratione/NOUN videtur/VERB :/PUNCT cum/SCONJ nullus/PRON intellectus/NOUN creatus/VERB eam/PRON comprehendat/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ illam/PRON visionem/NOUN fastidiat/VERB ./PUNCT et/CCONJ ita/ADV non/ADV potest/VERB esse/VERB quod/SCONJ per/ADP propriam/ADJ voluntatem/NOUN ab/ADP illa/PRON visione/NOUN desistat/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ aliqua/PRON duo/NUM fuerunt/AUX prius/ADJ unita/VERB et/CCONJ postmodum/ADV separantur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ hoc/PRON accidat/VERB per/ADP mutationem/NOUN alicuius/PRON eorum/PRON :/PUNCT relatio/NOUN enim/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ non/ADV incipit/VERB esse/VERB de/ADP novo/ADJ absque/ADP mutatione/NOUN alterius/PRON relatorum/VERB ,/PUNCT ita/ADV nec/CCONJ absque/ADP alterius/PRON mutatione/NOUN de/ADP novo/ADJ esse/VERB desistit/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ creatus/VERB videt/VERB deum/PROPN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ei/PRON quodammodo/ADV unitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT si/SCONJ ergo/SCONJ visio/NOUN illa/PRON desinat/VERB ,/PUNCT unione/NOUN huiusmodi/ADV desinente/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ hoc/PRON fiat/VERB per/ADP mutationem/NOUN divinae/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ intellectus/NOUN ipsam/PRON videntis/VERB ./PUNCT quorum/PRON utrumque/PRON est/AUX impossibile/ADJ :/PUNCT nam/ADV divina/ADJ substantia/NOUN immutabilis/ADJ est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT substantia/NOUN etiam/ADV intellectualis/ADJ elevatur/VERB supra/ADP omnem/PRON mutationem/NOUN cum/SCONJ dei/PROPN substantiam/NOUN videt/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ aliquis/PRON decidat/VERB ab/ADP illa/PRON felicitate/NOUN qua/PRON dei/PROPN substantiam/NOUN videt/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT quanto/ADV aliquid/PRON est/AUX deo/PROPN propinquius/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX omnino/ADV immobilis/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV est/AUX minus/ADV mutabile/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ magis/ADV perseverans/VERB :/PUNCT unde/ADV quaedam/PRON corpora/NOUN ,/PUNCT propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ longe/ADV distant/VERB a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT non/ADV possunt/VERB in/ADP perpetuum/ADJ durare/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP ii/NUM de/ADP generatione/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ nulla/PRON creatura/NOUN potest/VERB deo/PROPN vicinius/ADV appropinquare/VERB quam/SCONJ quae/PRON eius/PRON substantiam/NOUN videt/VERB ./PUNCT creatura/NOUN igitur/ADV intellectualis/ADJ quae/PRON dei/PROPN substantiam/NOUN videt/VERB ,/PUNCT summam/ADJ immutabilitatem/NOUN consequetur/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV possibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ unquam/ADV ab/ADP illa/PRON visione/NOUN deficiat/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON in/ADP psalm./X dicitur/VERB :/PUNCT beati/NOUN qui/PRON habitant/VERB in/ADP domo/NOUN tua/ADJ ,/PUNCT domine/NOUN :/PUNCT in/ADP saecula/NOUN saeculorum/NOUN laudabunt/VERB te/PRON ./PUNCT et/CCONJ alibi/PART :/PUNCT non/ADV commovebitur/VERB in/ADP aeternum/ADJ qui/PRON habitat/VERB in/ADP ierusalem/PROPN ./PUNCT et/CCONJ isaiae/PROPN 33-20/NUM oculi/NOUN tui/ADJ videbunt/VERB ierusalem/PROPN civitatem/NOUN opulentam/ADJ ,/PUNCT tabernaculum/NOUN quod/PRON nequaquam/ADV transferri/VERB poterit/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ auferentur/VERB clavi/NOUN eius/PRON in/ADP sempiternum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ omnes/PRON funiculi/NOUN eius/PRON non/ADV rumpentur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ solummodo/PART ibi/PART magnificus/ADJ dominus/NOUN deus/NOUN noster/ADJ ./PUNCT et/CCONJ apoc./X 3-12/NUM :/PUNCT qui/PRON vicerit/VERB ,/PUNCT faciam/VERB illum/PRON columnam/NOUN in/ADP templo/NOUN dei/PROPN mei/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ foras/ADV non/ADV egredietur/VERB amplius/ADV ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN platonicorum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON dicebant/VERB separatas/VERB animas/NOUN ,/PUNCT postquam/SCONJ felicitatem/NOUN ultimam/ADJ adeptae/VERB fuissent/AUX ,/PUNCT iterum/ADV ad/ADP corpora/NOUN incipere/VERB velle/VERB redire/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ,/PUNCT finita/VERB felicitate/NOUN illius/PRON vitae/NOUN ,/PUNCT iterum/ADV miseriis/NOUN huius/PRON vitae/NOUN involvi/VERB ./PUNCT et/CCONJ etiam/ADV error/NOUN origenis/PROPN ,/PUNCT qui/PRON dixit/VERB animas/NOUN et/CCONJ angelos/NOUN ,/PUNCT post/ADP beatitudinem/NOUN ,/PUNCT iterum/ADV posse/VERB ad/ADP miseriam/NOUN devenire/VERB ./PUNCT qualiter/ADV in/ADP illa/PRON ultima/ADJ felicitate/NOUN omne/PRON desiderium/NOUN hominis/NOUN completur/VERB ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB autem/CCONJ evidenter/ADV apparet/VERB quod/SCONJ in/ADP illa/PRON felicitate/NOUN quae/PRON provenit/VERB ex/ADP visione/NOUN divina/NOUN ,/PUNCT omne/PRON desiderium/NOUN humanum/ADJ impletur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP illud/PRON psalmi/NOUN ,/PUNCT qui/PRON replet/VERB in/ADP bonis/NOUN desiderium/NOUN tuum/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ omne/PRON humanum/ADJ studium/NOUN ibi/ADV suam/ADJ consummationem/NOUN accipit/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV patet/VERB discurrenti/VERB per/ADP singula/ADJ ./PUNCT est/AUX enim/ADV quoddam/PRON desiderium/NOUN hominis/NOUN inquantum/SCONJ intellectualis/ADJ est/AUX ,/PUNCT de/ADP cognitione/NOUN veritatis/NOUN :/PUNCT quod/PRON quidem/ADV desiderium/NOUN homines/NOUN prosequuntur/VERB per/ADP studium/NOUN contemplativae/ADJ vitae/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON quidem/ADV manifeste/ADV in/ADP illa/PRON visione/NOUN consummabitur/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ ,/PUNCT per/ADP visionem/NOUN primae/ADJ veritatis/NOUN ,/PUNCT omnia/PRON quae/PRON intellectus/NOUN naturaliter/ADV scire/VERB desiderat/VERB ,/PUNCT ei/PRON innotescent/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB apparet/VERB ./PUNCT est/AUX etiam/ADV quoddam/PRON hominis/NOUN desiderium/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ habet/VERB rationem/NOUN ,/PUNCT qua/PRON inferiora/ADJ disponere/VERB potest/VERB :/PUNCT quod/PRON prosequuntur/VERB homines/NOUN per/ADP studium/NOUN activae/ADJ et/CCONJ civilis/ADJ vitae/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV desiderium/NOUN principaliter/ADV ad/ADP hoc/PRON est/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ tota/PRON hominis/NOUN vita/NOUN secundum/ADP rationem/NOUN disponatur/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/VERB vivere/VERB secundum/ADP virtutem/NOUN :/PUNCT cuiuslibet/PRON enim/ADV virtuosi/ADJ finis/NOUN in/ADP operando/VERB est/AUX propriae/ADJ virtutis/NOUN bonum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ fortis/NOUN ut/SCONJ fortiter/ADV agat/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ desiderium/NOUN tunc/ADV omnino/ADV complebitur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ ratio/NOUN in/ADP summo/ADJ vigore/NOUN erit/VERB ,/PUNCT divino/ADJ lumine/NOUN illustrata/VERB ,/PUNCT ne/SCONJ a/ADP recto/VERB deficere/VERB possit/VERB ./PUNCT consequuntur/VERB etiam/ADV civilem/ADJ vitam/NOUN quaedam/PRON bona/NOUN quibus/PRON homo/NOUN indiget/VERB ad/ADP civiles/ADJ operationes/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ honoris/NOUN sublimitas/NOUN :/PUNCT quam/PRON homines/NOUN inordinate/ADV appetentes/VERB ,/PUNCT superbi/ADJ et/CCONJ ambitiosi/ADJ fiunt/VERB ./PUNCT ad/ADP summam/ADJ autem/CCONJ honoris/NOUN altitudinem/NOUN per/ADP illam/PRON visionem/NOUN homines/NOUN sublimantur/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ deo/PROPN quodam/PRON modo/X uniuntur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ ipse/PRON deus/PROPN rex/NOUN saeculorum/NOUN est/AUX ,/PUNCT ita/ADV et/CCONJ beati/ADJ ei/PRON coniuncti/VERB reges/NOUN dicuntur/VERB ,/PUNCT apoc./X 20-6/NUM :/PUNCT regnabunt/VERB cum/ADP christo/ADJ ./PUNCT consequitur/VERB etiam/ADV civilem/ADJ vitam/NOUN aliud/PRON appetibile/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX famae/NOUN celebritas/NOUN :/PUNCT per/ADP cuius/PRON inordinatum/ADJ appetitum/NOUN homines/NOUN inanis/ADJ gloriae/NOUN cupidi/ADJ dicuntur/VERB ./PUNCT beati/ADJ autem/CCONJ per/ADP illam/PRON visionem/NOUN redduntur/VERB celebres/ADJ ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP hominum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON et/CCONJ decipi/VERB et/CCONJ decipere/VERB possunt/VERB ,/PUNCT opinionem/NOUN sed/CCONJ secundum/ADP verissimam/ADJ cognitionem/NOUN et/CCONJ dei/PROPN et/CCONJ omnium/PRON beatorum/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV illa/PRON beatitudo/NOUN in/ADP sacra/ADJ scriptura/NOUN frequentissime/ADV gloria/NOUN nominatur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP psalmo/NOUN dicitur/VERB :/PUNCT exultabunt/VERB sancti/ADJ in/ADP gloria/NOUN ./PUNCT est/VERB etiam/ADV et/CCONJ aliud/PRON in/ADP civili/ADJ vita/NOUN appetibile/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART divitiae/NOUN :/PUNCT per/ADP cuius/PRON inordinatum/ADJ appetitum/NOUN et/CCONJ amorem/NOUN homines/NOUN illiberales/ADJ et/CCONJ iniusti/ADJ fiunt/VERB ./PUNCT in/ADP illa/PRON autem/CCONJ beatitudine/NOUN est/VERB bonorum/NOUN omnium/PRON sufficientia/NOUN :/PUNCT inquantum/SCONJ beati/ADJ perfruuntur/VERB illo/PRON qui/PRON comprehendit/VERB omnium/PRON bonorum/NOUN perfectionem/NOUN ./PUNCT propter/ADP quod/SCONJ dicitur/VERB sap./X 7-11/NUM :/PUNCT venerunt/VERB mihi/PRON omnia/PRON bona/NOUN pariter/ADV cum/ADP illa/PRON ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ in/ADP psalmo/NOUN dicitur/VERB :/PUNCT gloria/NOUN et/CCONJ divitiae/NOUN in/ADP domo/NOUN eius/PRON ./PUNCT est/VERB etiam/ADV tertium/ADJ hominis/NOUN desiderium/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX sibi/PRON et/CCONJ aliis/PRON animalibus/NOUN commune/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ delectationibus/NOUN perfruatur/VERB :/PUNCT quod/PRON homines/NOUN maxime/ADV prosequuntur/VERB secundum/ADP vitam/NOUN voluptuosam/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP eius/PRON immoderantiam/NOUN homines/NOUN intemperati/ADJ et/CCONJ incontinentes/ADJ fiunt/VERB ./PUNCT in/ADP illa/PRON vero/ADV felicitate/NOUN est/VERB delectatio/NOUN perfectissima/ADJ :/PUNCT tanto/ADV quidem/ADV perfectior/NOUN ea/PRON quae/PRON secundum/ADP sensus/NOUN est/VERB ,/PUNCT qua/PRON etiam/ADV bruta/ADJ animalia/NOUN perfrui/VERB possunt/VERB ,/PUNCT quanto/ADV intellectus/NOUN est/AUX altior/ADJ sensu/NOUN ;/PUNCT quanto/ADV etiam/ADV illud/PRON bonum/NOUN in/ADP quo/PRON delectabimur/VERB ,/PUNCT maius/ADJ est/AUX omni/PRON sensibili/ADJ bono/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ magis/ADV intimum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ magis/ADV continue/ADV delectans/VERB ;/PUNCT quanto/ADV etiam/ADV illa/PRON delectatio/NOUN est/AUX magis/ADV pura/ADJ ab/ADP omni/PRON permixtione/NOUN contristantis/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ sollicitudinis/NOUN alicuius/PRON molestantis/VERB ;/PUNCT de/ADP qua/PRON dicitur/VERB in/ADP psalmo/NOUN :/PUNCT inebriabuntur/VERB ab/ADP ubertate/NOUN domus/NOUN tuae/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ torrente/VERB voluptatis/NOUN tuae/ADJ potabis/VERB eos/PRON ./PUNCT est/VERB etiam/ADV et/CCONJ naturale/ADJ desiderium/NOUN ,/PUNCT omnibus/PRON rebus/NOUN commune/ADJ ,/PUNCT per/ADP quod/PRON conservationem/NOUN sui/ADJ desiderant/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ possibile/ADJ est/AUX :/PUNCT per/ADP cuius/PRON immoderantiam/NOUN homines/NOUN timidi/ADJ redduntur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ nimis/ADV a/ADP laboribus/NOUN sibi/PRON parcentes/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV desiderium/NOUN tunc/ADV omnino/ADV complebitur/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ beati/ADJ perfectam/ADJ sempiternitatem/NOUN consequentur/VERB ,/PUNCT ab/ADP omni/PRON nocumento/NOUN securi/ADJ :/PUNCT secundum/ADP illud/NOUN isaiae/PROPN 49-10/NUM et/CCONJ apoc./X 21/NUM :/PUNCT non/ADV esurient/VERB neque/CCONJ sitient/VERB amplius/ADV ,/PUNCT neque/CCONJ cadet/VERB super/ADP illos/PRON sol/NOUN neque/CCONJ ullus/PRON aestus/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV patet/VERB quod/SCONJ per/ADP visionem/NOUN divinam/ADJ consequuntur/VERB intellectuales/ADJ substantiae/NOUN veram/ADJ felicitatem/NOUN ,/PUNCT in/ADP qua/PRON omnino/ADV desideria/NOUN quietantur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP qua/PRON est/VERB plena/ADJ sufficientia/NOUN omnium/PRON bonorum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ,/PUNCT secundum/ADP aristotelem/PROPN ,/PUNCT ad/ADP felicitatem/NOUN requiritur/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ boetius/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ beatitudo/NOUN est/AUX status/NOUN omnium/PRON bonorum/NOUN congregatione/NOUN perfectus/ADJ ./PUNCT huius/PRON autem/CCONJ ultimae/ADJ et/CCONJ perfectae/ADJ felicitatis/NOUN in/ADP hac/PRON vita/NOUN nihil/PRON est/AUX adeo/ADV simile/ADJ sicut/SCONJ vita/NOUN contemplantium/VERB veritatem/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX possibile/ADJ in/ADP hac/PRON vita/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV philosophi/NOUN ,/PUNCT qui/PRON de/ADP illa/PRON felicitate/NOUN ultima/ADJ plenam/ADJ notitiam/NOUN habere/VERB non/ADV potuerunt/VERB ,/PUNCT in/ADP contemplatione/NOUN quae/PRON est/AUX possibilis/ADJ in/ADP hac/PRON vita/NOUN ,/PUNCT ultimam/ADJ felicitatem/NOUN hominis/NOUN posuerunt/VERB ./PUNCT propter/ADP hoc/PRON etiam/ADV ,/PUNCT inter/ADP alias/PRON vitas/NOUN ,/PUNCT in/ADP scriptura/NOUN divina/ADJ magis/ADV contemplativa/ADJ commendatur/VERB ,/PUNCT dicente/VERB domino/NOUN ,/PUNCT lucae/PROPN 10-42/NUM :/PUNCT maria/PROPN optimam/ADJ partem/NOUN elegit/VERB ,/PUNCT scilicet/PART contemplationem/NOUN veritatis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON non/ADV auferetur/VERB ab/ADP ea/PRON ./PUNCT incipit/VERB enim/ADV contemplatio/NOUN veritatis/NOUN in/ADP hac/PRON vita/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP futura/ADJ consummatur/VERB :/PUNCT activa/ADJ vero/ADV et/CCONJ civilis/ADJ vita/NOUN huius/PRON vitae/NOUN terminos/NOUN non/ADV transcendit/VERB ./PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN sua/ADJ providentia/NOUN gubernat/VERB res/NOUN ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON praemissa/VERB sunt/AUX ,/PUNCT sufficienter/ADV habetur/VERB quod/SCONJ deus/PROPN est/AUX rerum/NOUN omnium/PRON finis/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON haberi/VERB potest/VERB ulterius/ADV quod/SCONJ ipse/PRON sua/ADJ providentia/NOUN gubernet/VERB vel/CCONJ regat/VERB universa/ADJ ./PUNCT quandocumque/SCONJ enim/ADV aliqua/PRON ordinantur/VERB ad/ADP aliquem/PRON finem/NOUN ,/PUNCT omnia/PRON dispositioni/NOUN illius/PRON subiacent/VERB ad/ADP quem/PRON principaliter/ADV pertinet/VERB ille/PRON finis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP exercitu/NOUN apparet/VERB :/PUNCT omnes/PRON enim/ADV partes/NOUN exercitus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ eorum/PRON opera/NOUN ,/PUNCT ordinantur/VERB ad/ADP bonum/NOUN ducis/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX victoria/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON ad/ADP ducem/NOUN pertinet/VERB totum/PRON exercitum/NOUN gubernare/VERB ./PUNCT similiter/ADV ars/NOUN quae/PRON est/VERB de/ADP fine/NOUN ,/PUNCT imperat/VERB et/CCONJ dat/VERB leges/NOUN arti/NOUN quae/PRON est/VERB de/ADP his/PRON quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ civilis/NOUN militari/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ militaris/NOUN equestri/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ars/NOUN gubernatoria/ADJ navifactivae/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV omnia/PRON ordinentur/VERB ad/ADP bonitatem/NOUN divinam/ADJ sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN ,/PUNCT ad/ADP quem/PRON principaliter/ADV illa/PRON bonitas/NOUN pertinet/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ substantialiter/ADV habita/VERB et/CCONJ intellecta/VERB et/CCONJ amata/VERB ,/PUNCT sit/AUX gubernator/NOUN omnium/PRON rerum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quicumque/PRON facit/VERB aliquid/PRON propter/ADP finem/NOUN ,/PUNCT utitur/VERB illo/PRON ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB autem/CCONJ est/AUX supra/ADP quod/SCONJ omnia/PRON quae/PRON habent/VERB esse/NOUN quocumque/PRON modo/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX effectus/NOUN dei/PROPN ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ deus/PROPN omnia/PRON facit/VERB propter/ADP finem/NOUN qui/PRON est/AUX ipse/PRON ./PUNCT ipse/PRON igitur/ADV utitur/VERB omnibus/PRON dirigendo/VERB ea/PRON in/ADP finem/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX gubernare/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV deus/PROPN per/ADP suam/ADJ providentiam/NOUN omnium/PRON gubernator/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ deus/PROPN est/AUX primum/ADJ movens/VERB non/ADV motum/VERB ./PUNCT primum/ADJ autem/CCONJ movens/VERB non/ADV minus/ADV movet/VERB quam/SCONJ secunda/ADJ moventia/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART :/PUNCT quia/SCONJ sine/ADP eo/PRON non/ADV movent/VERB alia/PRON ./PUNCT omnia/PRON autem/CCONJ quae/PRON moventur/VERB ,/PUNCT moventur/VERB propter/ADP finem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT movet/VERB igitur/ADV deus/PROPN omnia/PRON ad/ADP fines/NOUN suos/ADJ ./PUNCT et/CCONJ per/ADP intellectum/NOUN :/PUNCT ostensum/VERB enim/ADV est/AUX supra/ADP quod/SCONJ non/ADV agit/VERB per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP intellectum/NOUN et/CCONJ voluntatem/NOUN ./PUNCT nihil/PRON est/AUX autem/CCONJ aliud/PRON regere/VERB et/CCONJ gubernare/VERB per/ADP providentiam/NOUN quam/SCONJ movere/VERB per/ADP intellectum/NOUN aliqua/PRON ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV per/ADP suam/ADJ providentiam/NOUN gubernat/VERB et/CCONJ regit/VERB omnia/PRON quae/PRON moventur/VERB in/ADP finem/NOUN :/PUNCT sive/CCONJ moveantur/VERB corporaliter/ADV ;/PUNCT sive/CCONJ spiritualiter/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ desiderans/VERB dicitur/VERB moveri/VERB a/ADP desiderato/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT probatum/VERB est/AUX quod/SCONJ corpora/NOUN naturalia/ADJ moventur/VERB et/CCONJ operantur/VERB propter/ADP finem/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ finem/NOUN non/ADV cognoscant/VERB ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ semper/ADV vel/CCONJ frequentius/ADV accidit/VERB in/ADP eis/PRON quod/PRON melius/ADJ est/AUX ;/PUNCT et/CCONJ non/ADV aliter/ADV fierent/VERB si/SCONJ fierent/VERB per/ADP artem/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ aliqua/PRON non/ADV cognoscentia/VERB finem/NOUN operentur/VERB propter/ADP finem/NOUN et/CCONJ ordinate/VERB perveniant/VERB in/ADP ipsum/PRON nisi/SCONJ sint/AUX mota/VERB ab/ADP aliquo/PRON habente/VERB cognitionem/NOUN finis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ sagitta/NOUN dirigitur/VERB ad/ADP signum/NOUN a/ADP sagittante/VERB ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ tota/PRON operatio/NOUN naturae/NOUN ab/ADP aliqua/PRON cognitione/NOUN ordinetur/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON quidem/ADV vel/CCONJ mediate/VERB vel/CCONJ immediate/ADV oportet/VERB reducere/VERB in/ADP deum/PROPN :/PUNCT oportet/VERB enim/ADV quod/SCONJ omnis/PRON inferior/ADJ ars/NOUN et/CCONJ cognitio/NOUN a/ADP superiori/ADJ principia/NOUN accipiat/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV in/ADP scientiis/NOUN speculativis/ADJ et/SCONJ operativis/ADJ apparet/VERB ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV sua/ADJ providentia/NOUN mundum/NOUN gubernat/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ea/PRON quae/PRON sunt/AUX secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN distincta/VERB ,/PUNCT in/ADP unum/ADJ ordinem/NOUN non/ADV conveniunt/VERB nisi/SCONJ ab/ADP uno/NUM ordinante/VERB colligantur/VERB in/ADP unum/NUM ./PUNCT in/ADP universitate/NOUN autem/CCONJ rerum/NOUN sunt/VERB res/NOUN distinctas/VERB et/CCONJ contrarias/ADJ naturas/NOUN habentes/VERB ,/PUNCT quae/PRON tamen/ADV omnes/PRON in/ADP unum/NUM ordinem/NOUN conveniunt/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ quaedam/PRON operationes/NOUN quorundam/PRON excipiunt/VERB ,/PUNCT quaedam/PRON etiam/ADV a/ADP quibusdam/PRON iuvantur/VERB vel/CCONJ imperantur/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ sit/VERB universorum/ADJ unus/NUM ordinator/NOUN et/CCONJ gubernator/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT eorum/PRON quae/PRON circa/ADP caelestium/ADJ corporum/NOUN motus/NOUN apparent/VERB ,/PUNCT ratio/NOUN assignari/VERB non/ADV potest/VERB ex/ADP necessitate/NOUN naturae/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ quaedam/PRON eorum/PRON habeant/VERB plures/ADJ motus/NOUN quibusdam/PRON ,/PUNCT et/CCONJ omnino/ADV difformes/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ illorum/PRON motuum/NOUN ordinatio/NOUN sit/VERB ab/ADP aliqua/PRON providentia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB omnium/PRON inferiorum/ADJ motuum/NOUN et/CCONJ operationum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON per/ADP illos/PRON motus/NOUN disponuntur/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT quanto/ADV aliquid/PRON propinquius/ADJ est/AUX causae/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV plus/ADJ participat/VERB de/ADP effectu/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT si/SCONJ aliquid/PRON tanto/ADV participatur/VERB perfectius/ADV ab/ADP aliquibus/PRON quanto/ADV alicui/PRON rei/NOUN magis/ADV appropinquant/VERB ,/PUNCT signum/NOUN est/AUX quod/SCONJ illa/PRON res/NOUN sit/AUX causa/NOUN illius/PRON quod/PRON diversimode/ADV participatur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ aliqua/PRON magis/ADV sunt/AUX calida/ADJ secundum/ADP quod/SCONJ magis/ADV appropinquant/VERB igni/NOUN ,/PUNCT signum/NOUN est/AUX quod/SCONJ ignis/NOUN sit/AUX causa/NOUN caloris/NOUN ./PUNCT inveniuntur/VERB autem/CCONJ tanto/ADV aliqua/PRON perfectius/ADV ordinata/VERB esse/AUX ,/PUNCT quanto/ADV magis/ADV sunt/AUX deo/PROPN propinqua/ADJ :/PUNCT nam/ADV in/ADP corporibus/NOUN inferioribus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX maxime/ADV a/ADP deo/PROPN distantia/VERB naturae/NOUN dissimilitudine/NOUN ,/PUNCT invenitur/VERB esse/VERB defectus/NOUN aliquando/ADV ab/ADP eo/PRON quod/PRON est/VERB secundum/ADP cursum/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP monstruosis/ADJ et/CCONJ aliis/PRON casualibus/ADJ ;/PUNCT quod/PRON nunquam/ADV accidit/VERB in/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON tamen/ADV sunt/AUX aliquo/PRON modo/X mutabilia/ADJ ;/PUNCT quod/PRON non/ADV accidit/VERB in/ADP substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ separatis/VERB ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX ergo/ADV quod/SCONJ deus/PROPN est/AUX causa/NOUN totius/PRON ordinis/NOUN rerum/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV ipse/PRON per/ADP suam/ADJ providentiam/NOUN gubernator/NOUN totius/PRON universitatis/NOUN rerum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ,/PUNCT deus/PROPN res/NOUN omnes/PRON in/ADP esse/NOUN produxit/VERB ,/PUNCT non/ADV ex/ADP necessitate/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP intellectum/NOUN et/CCONJ voluntatem/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ voluntatis/NOUN ipsius/PRON non/ADV potest/VERB esse/VERB alius/PRON finis/NOUN ultimus/ADJ nisi/SCONJ bonitas/NOUN eius/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART eam/PRON rebus/NOUN communicaret/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB apparet/VERB ./PUNCT res/NOUN autem/CCONJ participant/VERB divinam/ADJ bonitatem/NOUN per/ADP modum/NOUN similitudinis/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ ipsae/PRON sunt/AUX bonae/ADJ ./PUNCT id/PRON autem/CCONJ quod/PRON est/AUX maxime/ADV bonum/ADJ in/ADP rebus/NOUN causatis/VERB ,/PUNCT est/AUX bonum/NOUN ordinis/NOUN universi/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX maxime/ADV perfectum/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ philosophus/NOUN dicit/VERB :/PUNCT cui/PRON etiam/ADV consonat/VERB scriptura/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT gen./X 1/NUM ,/PUNCT cum/SCONJ dicitur/VERB ,/PUNCT vidit/VERB deus/PROPN cuncta/PRON quae/PRON fecerat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ erant/AUX valde/ADV bona/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ de/ADP singulis/ADJ operibus/NOUN dixisset/VERB simpliciter/ADV quod/SCONJ erant/AUX bona/ADJ ./PUNCT bonum/NOUN igitur/ADV ordinis/NOUN rerum/NOUN causatarum/VERB a/ADP deo/PROPN est/AUX id/PRON quod/PRON est/AUX praecipue/ADV volitum/VERB et/CCONJ causatum/VERB a/ADP deo/PROPN ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ aliud/PRON est/AUX gubernare/VERB aliqua/PRON quam/SCONJ eis/PRON ordinem/NOUN imponere/VERB ./PUNCT ipse/PRON igitur/ADV deus/PROPN omnia/PRON suo/ADJ intellectu/NOUN et/CCONJ voluntate/NOUN gubernat/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT unumquodque/PRON intendens/VERB aliquem/PRON finem/NOUN ,/PUNCT magis/ADV curat/VERB de/ADP eo/PRON quod/PRON est/AUX propinquius/ADJ fini/NOUN ultimo/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ hoc/PRON etiam/ADV est/AUX finis/NOUN aliorum/PRON ./PUNCT ultimus/ADJ autem/CCONJ finis/NOUN divinae/ADJ voluntatis/NOUN est/AUX bonitas/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT cui/PRON propinquissimum/ADJ in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB est/AUX bonum/NOUN ordinis/NOUN totius/PRON universi/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ ad/ADP ipsum/PRON ordinetur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT omne/PRON particulare/ADJ bonum/NOUN huius/PRON vel/CCONJ illius/PRON rei/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ minus/ADV perfectum/ADJ ordinatur/VERB ad/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX perfectius/ADJ ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ quaelibet/PRON pars/NOUN invenitur/VERB esse/VERB propter/ADP suum/ADJ totum/PRON ./PUNCT id/PRON igitur/ADV quod/PRON maxime/ADV curat/VERB deus/PROPN in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB ,/PUNCT est/AUX ordo/NOUN universi/ADJ ./PUNCT est/AUX igitur/ADV gubernator/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT item/PART ./PUNCT quaelibet/PRON res/NOUN creata/VERB consequitur/VERB suam/ADJ ultimam/ADJ perfectionem/NOUN per/ADP operationem/NOUN propriam/ADJ :/PUNCT nam/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ultimus/ADJ finis/NOUN et/CCONJ perfectio/NOUN rei/NOUN sit/AUX vel/CCONJ ipsa/PRON operatio/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ operationis/NOUN terminus/NOUN aut/CCONJ effectus/NOUN ,/PUNCT forma/NOUN vero/ADV secundum/ADP quam/PRON res/NOUN est/VERB ,/PUNCT est/AUX perfectio/NOUN prima/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT ordo/NOUN autem/CCONJ rerum/NOUN causatarum/VERB secundum/ADP distinctionem/NOUN naturarum/NOUN et/CCONJ gradum/NOUN ipsarum/PRON ,/PUNCT procedit/VERB ex/ADP divina/ADJ sapientia/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP secundo/ADJ est/AUX ostensum/VERB ./PUNCT ergo/PART et/CCONJ ordo/NOUN operationum/NOUN ,/PUNCT per/ADP quas/PRON res/NOUN causatae/VERB magis/ADV appropinquant/VERB ad/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT ordinare/VERB autem/CCONJ actiones/NOUN aliquarum/PRON rerum/NOUN ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT est/VERB gubernare/VERB ipsa/PRON ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV per/ADP suae/ADJ sapientiae/NOUN providentiam/NOUN rebus/NOUN gubernationem/NOUN et/CCONJ regimen/NOUN praestat/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ sacra/ADJ scriptura/NOUN deum/PROPN dominum/NOUN et/CCONJ regem/NOUN profitetur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP illud/PRON psalmi/NOUN ,/PUNCT dominus/NOUN ipse/PRON est/AUX deus/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ item/PART ,/PUNCT rex/NOUN omnis/PRON terrae/NOUN deus/NOUN :/PUNCT regis/NOUN enim/ADV et/CCONJ domini/NOUN est/AUX suo/ADJ imperio/NOUN regere/VERB et/CCONJ gubernare/VERB subiectos/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ rerum/NOUN cursum/NOUN sacra/ADJ scriptura/NOUN divino/NOUN praecepto/VERB adscribit/VERB ,/PUNCT iob/PROPN 9-7/NUM ,/PUNCT qui/PRON praecipit/VERB soli/NOUN et/CCONJ non/ADV oritur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ stellas/NOUN claudit/VERB quasi/SCONJ sub/ADP signaculo/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP psalmo/NOUN ,/PUNCT praeceptum/NOUN posuit/VERB et/CCONJ non/ADV praeteribit/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN antiquorum/ADJ naturalium/ADJ ,/PUNCT qui/PRON dicebant/VERB omnia/PRON ex/ADP necessitate/NOUN materiae/NOUN provenire/VERB :/PUNCT ex/ADP quo/PRON sequebatur/VERB omnia/PRON casu/NOUN accidere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV ex/ADP aliquo/PRON providentiae/NOUN ordine/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN conservat/VERB res/NOUN in/ADP esse/NOUN ./PUNCT ex/ADP eo/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ deus/PROPN res/NOUN sua/ADJ providentia/NOUN regit/VERB ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ in/ADP esse/NOUN conservet/VERB ./PUNCT ad/ADP gubernationem/NOUN enim/ADV aliquorum/PRON pertinet/VERB omne/PRON illud/PRON per/ADP quod/PRON suum/ADJ finem/NOUN consequuntur/VERB :/PUNCT secundum/ADP hoc/PRON enim/ADV aliqua/PRON regi/VERB vel/CCONJ gubernari/VERB dicuntur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ordinantur/VERB in/ADP finem/NOUN ./PUNCT in/ADP finem/NOUN autem/CCONJ ultimum/ADJ quem/PRON deus/PROPN intendit/VERB ,/PUNCT scilicet/PART bonitatem/NOUN divinam/ADJ ,/PUNCT ordinantur/VERB res/NOUN non/ADV solum/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ operantur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sunt/VERB :/PUNCT quia/SCONJ inquantum/SCONJ sunt/VERB ,/PUNCT divinae/ADJ bonitatis/NOUN similitudinem/NOUN gerunt/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX finis/NOUN rerum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ad/ADP divinam/ADJ igitur/ADV providentiam/NOUN pertinet/VERB quod/SCONJ res/NOUN conserventur/VERB in/ADP esse/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ idem/PRON sit/AUX causa/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ conservationis/NOUN ipsius/PRON :/PUNCT nam/ADV conservatio/NOUN rei/NOUN non/ADV est/VERB nisi/SCONJ continuatio/NOUN esse/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ supra/ADP quod/SCONJ deus/PROPN per/ADP suum/ADJ intellectum/NOUN et/CCONJ voluntatem/NOUN est/AUX causa/NOUN essendi/VERB omnibus/PRON rebus/NOUN ./PUNCT igitur/ADV per/ADP suum/ADJ intellectum/NOUN et/CCONJ voluntatem/NOUN conservat/VERB res/NOUN omnes/PRON in/ADP esse/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT nullum/PRON particulare/ADJ agens/NOUN univocum/ADJ potest/VERB esse/AUX simpliciter/ADV causa/NOUN speciei/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ hic/PRON homo/NOUN non/ADV potest/VERB esse/AUX causa/NOUN speciei/NOUN humanae/ADJ ;/PUNCT esset/AUX enim/ADV causa/NOUN omnis/PRON hominis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB sui/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT quod/PRON est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ causa/NOUN hic/PRON homo/NOUN huius/PRON hominis/NOUN ,/PUNCT per/ADP se/PRON loquendo/VERB ./PUNCT hic/PRON autem/CCONJ homo/NOUN est/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ natura/NOUN humana/ADJ est/VERB in/ADP hac/PRON materia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX individuationis/NOUN principium/NOUN ./PUNCT hic/PRON igitur/ADV homo/NOUN non/ADV est/AUX causa/NOUN hominis/NOUN nisi/SCONJ inquantum/SCONJ est/AUX causa/NOUN quod/SCONJ forma/NOUN humana/ADJ fiat/VERB in/ADP hac/PRON materia/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/VERB esse/AUX principium/NOUN generationis/NOUN huius/PRON hominis/NOUN ./PUNCT patet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ nec/CCONJ hic/PRON homo/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ aliquod/PRON aliud/PRON agens/NOUN univocum/ADJ in/ADP natura/NOUN ,/PUNCT est/AUX causa/NOUN nisi/SCONJ generationis/NOUN huius/PRON vel/CCONJ illius/PRON rei/NOUN ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ ipsius/PRON speciei/NOUN humanae/ADJ esse/VERB aliquam/PRON per/ADP se/PRON causam/NOUN agentem/VERB :/PUNCT quod/PRON ipsius/PRON compositio/NOUN ostendit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ordinatio/NOUN partium/NOUN ,/PUNCT quae/PRON eodem/PRON modo/NOUN se/PRON habet/VERB in/ADP omnibus/PRON ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN impediatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ eadem/PRON ratio/NOUN est/VERB de/ADP omnibus/PRON aliis/PRON speciebus/NOUN rerum/NOUN naturalium/ADJ ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ causa/NOUN est/AUX deus/PROPN ,/PUNCT vel/CCONJ mediate/VERB vel/CCONJ immediate/ADV :/PUNCT ostensum/VERB enim/ADV est/AUX quod/SCONJ ipse/PRON est/AUX prima/ADJ omnium/PRON rerum/NOUN causa/NOUN ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ ipse/PRON hoc/PRON modo/NOUN se/PRON habeat/VERB ad/ADP species/NOUN rerum/NOUN sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB hic/PRON generans/VERB in/ADP natura/NOUN ad/ADP generationem/NOUN ,/PUNCT cuius/PRON est/AUX per/ADP se/PRON causa/NOUN ./PUNCT generatio/NOUN autem/CCONJ cessat/VERB ,/PUNCT cessante/VERB operatione/NOUN generantis/VERB ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ omnes/PRON species/NOUN rerum/NOUN cessarent/VERB ,/PUNCT cessante/VERB operatione/NOUN divina/NOUN ./PUNCT igitur/ADV ipse/PRON per/ADP suam/ADJ operationem/NOUN conservat/VERB res/NOUN in/ADP esse/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT licet/SCONJ alicui/PRON existenti/VERB accidat/VERB motus/NOUN ,/PUNCT tamen/ADV motus/NOUN est/VERB praeter/ADP esse/NOUN rei/NOUN ./PUNCT nullum/PRON autem/CCONJ corporeum/ADJ est/AUX causa/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN nisi/SCONJ inquantum/SCONJ movetur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ nullum/PRON corpus/NOUN agit/VERB nisi/SCONJ per/ADP motum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN probat/VERB ./PUNCT nullum/PRON igitur/ADV corpus/NOUN est/AUX causa/NOUN esse/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX esse/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX causa/NOUN eius/PRON quod/PRON est/AUX moveri/VERB ad/ADP esse/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX fieri/VERB rei/NOUN ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ cuiuslibet/PRON rei/NOUN est/AUX esse/NOUN participatum/VERB :/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sit/AUX res/NOUN aliqua/PRON praeter/ADP deum/PROPN suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ipse/PRON deus/PROPN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT sit/AUX primo/ADV et/CCONJ per/ADP se/PRON causa/NOUN omnis/PRON esse/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP esse/NOUN rerum/NOUN operatio/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ motio/NOUN corporis/NOUN moventis/VERB ad/ADP fieri/VERB et/CCONJ moveri/VERB rerum/NOUN factarum/VERB vel/CCONJ motarum/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ autem/CCONJ est/AUX quod/SCONJ fieri/VERB et/CCONJ moveri/VERB alicuius/PRON rei/NOUN maneat/VERB ,/PUNCT cessante/VERB motione/NOUN moventis/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ ergo/ADV est/AUX quod/SCONJ esse/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN remaneat/VERB nisi/SCONJ per/ADP operationem/NOUN divinam/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ opus/NOUN artis/NOUN praesupponit/VERB opus/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT ita/ADV opus/NOUN naturae/NOUN praesupponit/VERB opus/NOUN dei/PROPN creantis/VERB :/PUNCT nam/ADV materia/NOUN artificialium/ADJ est/VERB a/ADP natura/NOUN ,/PUNCT naturalium/NOUN vero/NOUN per/ADP creationem/NOUN a/ADP deo/NOUN ./PUNCT artificialia/ADJ autem/CCONJ conservantur/VERB in/ADP esse/NOUN virtute/NOUN naturalium/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ domus/NOUN per/ADP soliditatem/NOUN lapidum/NOUN ./PUNCT omnia/PRON igitur/ADV naturalia/ADJ non/ADV conservantur/VERB in/ADP esse/NOUN nisi/SCONJ virtute/NOUN dei/PROPN ./PUNCT item/PART ./PUNCT impressio/NOUN agentis/NOUN non/ADV remanet/VERB in/ADP effectu/NOUN ,/PUNCT cessante/VERB actione/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ vertatur/VERB in/ADP naturam/NOUN effectus/NOUN ./PUNCT formae/NOUN enim/ADV generatorum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ proprietates/NOUN ipsorum/PRON ,/PUNCT usque/ADP in/ADP finem/NOUN manent/VERB in/ADP eis/PRON post/ADP generationem/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ efficiuntur/VERB eis/PRON naturales/ADJ ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV habitus/NOUN sunt/AUX difficile/ADV mobiles/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ vertuntur/VERB in/ADP naturam/NOUN :/PUNCT dispositiones/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ passiones/NOUN ,/PUNCT sive/ADV corporales/ADJ sive/CCONJ animales/ADJ ,/PUNCT manent/VERB aliquantum/PRON post/ADP actionem/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ non/ADV semper/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ insunt/VERB ut/SCONJ in/ADP via/NOUN ad/ADP naturam/NOUN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ pertinet/VERB ad/ADP naturam/NOUN superioris/ADJ generis/NOUN ,/PUNCT nullo/PRON modo/NOUN manet/VERB post/ADP actionem/NOUN agentis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ lumen/NOUN non/ADV manet/VERB in/ADP diaphano/ADJ ,/PUNCT recedente/VERB illuminante/VERB ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ non/ADV est/AUX natura/NOUN vel/CCONJ essentia/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN creatae/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solius/ADJ dei/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT nulla/PRON igitur/ADV res/NOUN remanere/VERB potest/VERB in/ADP esse/NOUN ,/PUNCT cessante/VERB operatione/NOUN divina/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT circa/ADP rerum/NOUN originem/NOUN duplex/ADJ est/AUX positio/NOUN :/PUNCT una/NOUN fidei/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ res/NOUN de/ADP novo/ADJ fuerint/AUX a/ADP deo/PROPN productae/VERB in/ADP esse/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ positio/NOUN quorundam/PRON philosophorum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ res/NOUN a/ADP deo/PROPN ab/ADP aeterno/ADJ effluxerint/VERB ./PUNCT secundum/ADP autem/CCONJ utramque/PRON positionem/NOUN oportet/VERB dicere/VERB quod/SCONJ res/NOUN conserventur/VERB in/ADP esse/NOUN a/ADP deo/PROPN ./PUNCT nam/ADV si/SCONJ res/NOUN a/ADP deo/PROPN productae/VERB sunt/AUX in/ADP esse/NOUN postquam/SCONJ non/ADV fuerant/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ esse/NOUN rerum/NOUN divinam/ADJ voluntatem/NOUN consequatur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN non/ADV esse/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ permisit/VERB res/NOUN non/ADV esse/VERB quando/SCONJ voluit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ fecit/VERB res/NOUN esse/VERB cum/SCONJ voluit/VERB ./PUNCT tandiu/ADV igitur/ADV sunt/VERB quandiu/SCONJ eas/PRON esse/VERB vult/VERB ./PUNCT sua/ADJ igitur/ADV voluntas/NOUN conservatrix/ADJ est/AUX rerum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ res/NOUN ab/ADP aeterno/ADJ a/ADP deo/PROPN effluxerunt/VERB ,/PUNCT non/ADV est/VERB dare/VERB tempus/NOUN aut/CCONJ instans/NOUN in/ADP quo/PRON primo/ADV a/ADP deo/PROPN effluxerint/VERB ./PUNCT aut/CCONJ igitur/ADV nunquam/ADV a/ADP deo/PROPN productae/VERB sunt/AUX :/PUNCT aut/CCONJ semper/ADV a/ADP deo/PROPN esse/NOUN earum/PRON procedit/VERB quandiu/SCONJ sunt/VERB ./PUNCT sua/ADJ igitur/ADV operatione/NOUN res/NOUN in/ADP esse/NOUN conservat/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB hebr./X 1-3/NUM :/PUNCT portans/VERB omnia/PRON verbo/NOUN virtutis/NOUN suae/ADJ ./PUNCT et/CCONJ augustinus/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT iv/NUM super/ADP gen./X ad/ADP litt./X :/PUNCT creatoris/NOUN potentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnipotentis/ADJ atque/CCONJ omnitenentis/ADJ virtus/NOUN ,/PUNCT causa/NOUN est/AUX subsistendi/VERB omnis/PRON creaturae/NOUN ./PUNCT quae/PRON virtus/NOUN ab/ADP eis/PRON quae/PRON creata/VERB sunt/AUX regendis/VERB si/SCONJ aliquando/ADV cessaret/VERB ,/PUNCT simul/ADV et/CCONJ eorum/PRON cessaret/VERB species/NOUN ,/PUNCT omnis/PRON que/CCONJ natura/NOUN concideret/VERB ./PUNCT neque/CCONJ enim/ADV sicut/SCONJ structuram/NOUN aedium/NOUN cum/SCONJ fabricaverit/VERB quis/PRON ,/PUNCT abscedit/VERB atque/CCONJ ,/PUNCT illo/PRON cessante/VERB atque/CCONJ abscedente/VERB ,/PUNCT stat/VERB opus/NOUN eius/PRON ,/PUNCT ita/ADV mundus/NOUN vel/CCONJ in/ADP ictu/NOUN oculi/NOUN stare/VERB poterit/VERB ,/PUNCT si/SCONJ ei/PRON regimen/NOUN deus/PROPN subtraxerit/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB quorundam/PRON loquentium/VERB in/ADP lege/NOUN maurorum/NOUN positio/NOUN ,/PUNCT qui/PRON ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sustinere/VERB possent/VERB mundum/NOUN dei/PROPN conservatione/NOUN indigere/VERB ,/PUNCT posuerunt/VERB omnes/PRON formas/NOUN esse/AUX accidentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ nullum/PRON accidens/NOUN durat/VERB per/ADP duo/NUM instantia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV semper/ADV rerum/NOUN formatio/NOUN esset/VERB in/ADP fieri/VERB :/PUNCT quasi/SCONJ res/NOUN non/ADV indigeret/VERB causa/NOUN agente/VERB nisi/SCONJ dum/SCONJ est/VERB in/ADP fieri/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ aliquis/PRON eorum/PRON ponere/VERB dicuntur/VERB quod/SCONJ corpora/NOUN indivisibilia/ADJ ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON omnes/PRON substantias/NOUN dicunt/VERB esse/AUX compositas/VERB ,/PUNCT quae/PRON sola/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP eos/PRON ,/PUNCT firmitatem/NOUN habent/VERB ,/PUNCT possunt/VERB ad/ADP horam/NOUN aliquam/PRON remanere/VERB ,/PUNCT si/SCONJ deus/PROPN suam/ADJ gubernationem/NOUN rebus/NOUN subtraheret/VERB ./PUNCT quorum/PRON etiam/ADV quidam/PRON dicunt/VERB quod/SCONJ res/NOUN esse/VERB non/ADV desineret/VERB nisi/SCONJ deus/PROPN in/ADP ipsa/PRON accidens/NOUN desitionis/NOUN causaret/VERB ./PUNCT quae/PRON omnia/PRON patet/VERB esse/AUX absurda/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ nihil/PRON dat/VERB esse/NOUN nisi/SCONJ inquantum/SCONJ agit/VERB in/ADP virtute/NOUN divina/ADJ ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ omnia/PRON inferiora/ADJ agentia/NOUN non/ADV dant/VERB esse/NOUN nisi/SCONJ inquantum/SCONJ agunt/VERB in/ADP virtute/NOUN divina/ADJ ./PUNCT nihil/PRON enim/ADV dat/VERB esse/NOUN nisi/SCONJ inquantum/SCONJ est/AUX ens/NOUN actu/NOUN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ conservat/VERB res/NOUN in/ADP esse/NOUN per/ADP suam/ADJ providentiam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ex/ADP virtute/NOUN igitur/ADV divina/ADJ est/VERB quod/SCONJ aliquid/PRON det/VERB esse/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quando/SCONJ aliqua/PRON agentia/NOUN diversa/ADJ sub/ADP uno/NUM agente/NOUN ordinantur/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ effectus/NOUN qui/PRON ab/ADP eis/PRON communiter/ADV fit/VERB ,/PUNCT sit/AUX eorum/PRON secundum/ADP quod/SCONJ uniuntur/VERB in/ADP participando/VERB motum/NOUN et/CCONJ virtutem/NOUN illius/PRON agentis/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV plura/ADJ faciunt/VERB unum/NUM nisi/SCONJ inquantum/SCONJ unum/NUM sunt/AUX ;/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB quod/SCONJ omnes/PRON qui/PRON sunt/VERB in/ADP exercitu/NOUN operantur/VERB ad/ADP victoriam/NOUN causandam/VERB ,/PUNCT quam/PRON causant/VERB secundum/ADP quod/SCONJ sunt/VERB sub/ADP ordinatione/NOUN ducis/NOUN ,/PUNCT cuius/PRON proprius/ADJ effectus/NOUN victoria/NOUN est/AUX ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ in/ADP primo/ADJ quod/SCONJ primum/ADJ agens/NOUN est/AUX deus/PROPN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV esse/NOUN sit/AUX communis/ADJ effectus/NOUN omnium/PRON agentium/NOUN ,/PUNCT nam/ADV omne/PRON agens/NOUN facit/VERB esse/NOUN actu/NOUN ;/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ hunc/PRON effectum/NOUN producunt/VERB inquantum/SCONJ ordinantur/VERB sub/ADP primo/ADJ agente/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ agunt/VERB in/ADP virtute/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT in/ADP omnibus/PRON causis/NOUN agentibus/VERB ordinatis/VERB illud/PRON quod/PRON est/AUX ultimum/ADJ in/ADP generatione/NOUN et/CCONJ primum/ADJ in/ADP intentione/NOUN ,/PUNCT est/AUX proprius/ADJ effectus/NOUN primi/ADJ agentis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN domus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX proprius/ADJ effectus/NOUN aedificatoris/NOUN ,/PUNCT posterius/ADV provenit/VERB quam/SCONJ praeparatio/NOUN caementi/NOUN et/CCONJ lapidis/NOUN et/CCONJ lignorum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON fiunt/VERB per/ADP artifices/NOUN inferiores/ADJ ,/PUNCT qui/PRON subsunt/VERB aedificatori/NOUN ./PUNCT in/ADP omni/PRON autem/CCONJ actione/NOUN esse/NOUN in/ADP actu/NOUN est/AUX principaliter/ADV intentum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ultimum/ADJ in/ADP generatione/NOUN :/PUNCT nam/ADV ,/PUNCT eo/PRON habito/VERB ,/PUNCT quiescit/VERB agentis/NOUN actio/NOUN et/CCONJ motus/NOUN patientis/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV esse/NOUN proprius/ADJ effectus/NOUN primi/ADJ agentis/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART dei/PROPN :/PUNCT et/CCONJ omnia/PRON quae/PRON dant/VERB esse/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON habent/VERB inquantum/SCONJ agunt/VERB in/ADP virtute/NOUN dei/PROPN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ultimum/ADJ in/ADP bonitate/NOUN et/CCONJ perfectione/NOUN inter/ADP ea/PRON in/ADP quae/PRON potest/VERB agens/NOUN secundum/ADJ ,/PUNCT est/AUX illud/PRON in/ADP quod/PRON potest/VERB ex/ADP virtute/NOUN agentis/NOUN primi/ADJ :/PUNCT nam/ADV complementum/NOUN virtutis/NOUN agentis/NOUN secundi/ADJ est/VERB ex/ADP agente/NOUN primo/ADJ ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ est/AUX in/ADP omnibus/PRON effectibus/NOUN perfectissimum/ADJ ,/PUNCT est/VERB esse/NOUN :/PUNCT quaelibet/PRON enim/ADV natura/NOUN vel/CCONJ forma/NOUN perficitur/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/VERB actu/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ comparatur/VERB ad/ADP esse/NOUN in/ADP actu/NOUN sicut/SCONJ potentia/NOUN ad/ADP actum/NOUN ./PUNCT ipsum/PRON igitur/ADV esse/NOUN est/VERB quod/PRON agentia/NOUN secunda/ADJ agunt/VERB in/ADP virtute/NOUN agentis/NOUN primi/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT secundum/ADP ordinem/NOUN causarum/NOUN est/VERB ordo/NOUN effectuum/NOUN ./PUNCT primum/ADJ autem/CCONJ in/ADP omnibus/PRON effectibus/NOUN est/AUX esse/NOUN :/PUNCT nam/ADV omnia/PRON alia/PRON sunt/AUX quaedam/PRON determinationes/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT igitur/ADV esse/NOUN est/AUX proprius/ADJ effectus/NOUN primi/ADJ agentis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnia/PRON alia/PRON agunt/VERB ipsum/PRON inquantum/SCONJ agunt/VERB in/ADP virtute/NOUN primi/ADJ agentis/NOUN ./PUNCT secunda/ADJ autem/CCONJ agentia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX quasi/ADV particulantes/VERB et/CCONJ determinantes/VERB actionem/NOUN primi/ADJ agentis/NOUN ,/PUNCT agunt/VERB sicut/SCONJ proprios/ADJ effectus/NOUN alias/PRON perfectiones/NOUN ,/PUNCT quae/PRON determinant/VERB esse/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT quod/PRON est/AUX per/ADP essentiam/NOUN tale/PRON ,/PUNCT est/AUX propria/ADJ causa/NOUN eius/PRON quod/PRON est/AUX per/ADP participationem/NOUN tale/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN est/AUX causa/NOUN omnium/PRON ignitorum/VERB ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ solus/ADJ est/AUX ens/NOUN per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ ,/PUNCT omnia/PRON autem/CCONJ alia/PRON sunt/AUX entia/NOUN per/ADP participationem/NOUN :/PUNCT nam/ADV in/ADP solo/ADJ deo/PROPN esse/NOUN est/AUX sua/ADJ essentia/NOUN ./PUNCT esse/NOUN igitur/ADV cuiuslibet/PRON existentis/VERB est/VERB proprius/ADJ effectus/NOUN eius/PRON ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ omne/PRON quod/PRON producit/VERB aliquid/PRON in/ADP esse/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON facit/VERB inquantum/SCONJ agit/VERB in/ADP virtute/NOUN dei/PROPN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB sap./X 1-14/NUM :/PUNCT creavit/VERB deus/PROPN ut/SCONJ essent/VERB omnia/PRON ./PUNCT et/CCONJ in/ADP pluribus/ADJ scripturae/NOUN locis/NOUN dicitur/VERB quod/SCONJ deus/PROPN omnia/PRON facit/VERB ./PUNCT in/ADP libro/NOUN etiam/ADV de/ADP causis/NOUN dicitur/VERB quod/SCONJ nec/CCONJ intelligentia/NOUN dat/VERB esse/NOUN nisi/SCONJ inquantum/SCONJ est/AUX divina/ADJ ,/PUNCT idest/PART ,/PUNCT inquantum/SCONJ agit/VERB in/ADP virtute/NOUN divina/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN est/AUX causa/NOUN operandi/VERB omnibus/PRON operantibus/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN causa/NOUN est/AUX omnibus/PRON operantibus/VERB ut/SCONJ operentur/VERB ./PUNCT omne/PRON enim/ADV operans/VERB est/AUX aliquo/PRON modo/NOUN causa/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP esse/NOUN substantiale/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ accidentale/ADJ ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ est/AUX causa/NOUN essendi/VERB nisi/SCONJ inquantum/SCONJ agit/VERB in/ADP virtute/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/VERB ./PUNCT omne/PRON igitur/ADV operans/VERB operatur/VERB per/ADP virtutem/NOUN dei/PROPN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT omnis/PRON operatio/NOUN quae/PRON consequitur/VERB aliquam/PRON virtutem/NOUN ,/PUNCT attribuitur/VERB sicut/SCONJ causae/NOUN illi/PRON rei/NOUN quae/PRON dedit/VERB illam/PRON virtutem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ motus/NOUN gravium/ADJ et/CCONJ levium/ADJ naturalis/ADJ consequitur/VERB formam/NOUN ipsorum/PRON ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON sunt/AUX gravia/ADJ et/CCONJ levia/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV causa/NOUN motus/NOUN ipsorum/PRON dicitur/VERB esse/AUX generans/VERB ,/PUNCT qui/PRON dedit/VERB formam/NOUN ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ virtus/NOUN cuiuscumque/PRON agentis/NOUN est/VERB a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT sicut/SCONJ a/ADP primo/ADJ principio/NOUN omnis/PRON perfectionis/NOUN ./PUNCT ergo/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ omnis/PRON operatio/NOUN consequatur/VERB aliquam/PRON virtutem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ cuiuslibet/PRON operationis/NOUN causa/NOUN sit/AUX deus/PROPN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ omnis/PRON actio/NOUN quae/PRON non/ADV potest/VERB permanere/VERB cessante/VERB impressione/NOUN alicuius/PRON agentis/NOUN ,/PUNCT est/VERB ab/ADP illo/PRON agente/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ manifestatio/NOUN colorum/NOUN non/ADV posset/VERB esse/VERB cessante/VERB actione/NOUN solis/NOUN qua/PRON aerem/NOUN illuminat/VERB ,/PUNCT unde/ADV non/ADV est/AUX dubium/ADJ quin/SCONJ sol/NOUN sit/AUX causa/NOUN manifestationis/NOUN colorum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV patet/VERB de/ADP motu/NOUN violento/ADJ ,/PUNCT qui/PRON cessat/VERB cessante/VERB violentia/NOUN impellentis/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ deus/PROPN non/ADV solum/ADV dedit/VERB esse/NOUN rebus/NOUN cum/SCONJ primo/ADV esse/VERB incoeperunt/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quandiu/ADV sunt/VERB ,/PUNCT esse/NOUN in/ADP eis/PRON causat/VERB ,/PUNCT res/NOUN in/ADP esse/NOUN conservans/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT ita/ADV non/ADV solum/ADV cum/SCONJ primo/ADV res/NOUN conditae/VERB sunt/AUX ,/PUNCT eis/PRON virtutes/NOUN operativas/ADJ dedit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ semper/ADV eas/PRON in/ADP rebus/NOUN causat/VERB ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cessante/VERB influentia/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT omnis/PRON operatio/NOUN cessaret/VERB ./PUNCT omnis/PRON igitur/ADV rei/NOUN operatio/NOUN in/ADP ipsum/PRON reducitur/VERB sicut/SCONJ in/ADP causam/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT quicquid/PRON applicat/VERB virtutem/NOUN activam/ADJ ad/ADP agendum/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB esse/AUX causa/NOUN illius/PRON actionis/NOUN :/PUNCT artifex/NOUN enim/ADV applicans/VERB virtutem/NOUN rei/NOUN naturalis/ADJ ad/ADP aliquam/PRON actionem/NOUN ,/PUNCT dicitur/VERB esse/AUX causa/NOUN illius/PRON actionis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ coquus/NOUN decoctionis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB per/ADP ignem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ omnis/PRON applicatio/NOUN virtutis/NOUN ad/ADP operationem/NOUN est/VERB principaliter/ADV et/CCONJ primo/ADV a/ADP deo/PROPN ./PUNCT applicantur/VERB enim/ADV virtutes/NOUN operativae/ADJ ad/ADP proprias/ADJ operationes/NOUN per/ADP aliquem/PRON motum/NOUN vel/CCONJ corporis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ animae/NOUN ./PUNCT primum/ADJ autem/CCONJ principium/NOUN utriusque/PRON motus/NOUN est/AUX deus/PROPN ./PUNCT est/AUX enim/ADV primum/ADJ movens/VERB omnino/ADV immobile/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV omnis/PRON motus/NOUN voluntatis/NOUN quo/PRON applicantur/VERB aliquae/PRON virtutes/NOUN ad/ADP operandum/VERB ,/PUNCT reducitur/VERB in/ADP deum/PROPN sicut/SCONJ in/ADP primum/ADJ appetibile/NOUN et/CCONJ in/ADP primum/ADJ volentem/VERB ./PUNCT omnis/PRON igitur/ADV operatio/NOUN debet/VERB attribui/VERB deo/PROPN sicut/SCONJ primo/ADJ et/CCONJ principali/ADJ agenti/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT in/ADP omnibus/PRON causis/NOUN agentibus/VERB ordinatis/VERB semper/ADV oportet/VERB quod/SCONJ causae/NOUN sequentes/VERB agant/VERB in/ADP virtute/NOUN causae/NOUN primae/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP rebus/NOUN naturalibus/ADJ corpora/NOUN inferiora/ADJ agunt/VERB in/ADP virtute/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP rebus/NOUN voluntariis/ADJ omnes/PRON artifices/NOUN inferiores/ADJ operantur/VERB secundum/ADP imperium/NOUN supremi/ADJ architectoris/NOUN ./PUNCT in/ADP ordine/NOUN autem/CCONJ causarum/NOUN agentium/VERB deus/PROPN est/AUX prima/ADJ causa/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ergo/ADV omnes/PRON causae/NOUN inferiores/ADJ agentes/VERB agunt/VERB in/ADP virtute/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT causa/NOUN autem/CCONJ actionis/NOUN magis/ADV est/AUX illud/PRON cuius/PRON virtute/NOUN agitur/VERB quam/SCONJ etiam/ADV illud/NOUN quod/PRON agit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ principale/ADJ agens/NOUN magis/ADV quam/SCONJ instrumentum/NOUN ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV principalius/ADV est/AUX causa/NOUN cuiuslibet/PRON actionis/NOUN quam/SCONJ etiam/ADV secundae/ADJ causae/NOUN agentes/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT omne/PRON operans/VERB per/ADP suam/ADJ operationem/NOUN ordinatur/VERB ad/ADP finem/NOUN ultimum/ADJ :/PUNCT oportet/VERB enim/ADV quod/SCONJ vel/CCONJ operatio/NOUN ipsa/PRON sit/AUX finis/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ operatum/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX operationis/NOUN effectus/NOUN ./PUNCT ordinare/VERB autem/CCONJ res/NOUN in/ADP finem/NOUN est/AUX ipsius/PRON dei/PROPN ,/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV dicere/VERB quod/SCONJ omne/PRON agens/NOUN virtute/NOUN divina/ADJ agat/VERB ./PUNCT ipse/PRON est/VERB igitur/ADV qui/PRON est/AUX causa/NOUN actionis/NOUN omnium/PRON rerum/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ dicitur/VERB isaiae/PROPN 26-12/NUM ,/PUNCT omnia/PRON opera/NOUN nostra/ADJ operatus/VERB es/AUX in/ADP nobis/PRON ,/PUNCT domine/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ioan./X 15-5/NUM ,/PUNCT sine/ADP me/PRON nihil/PRON potestis/VERB facere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ philip./X 2-13/NUM ,/PUNCT deus/PROPN est/VERB qui/PRON operatur/VERB in/ADP nobis/PRON velle/VERB et/CCONJ perficere/VERB pro/ADP bona/ADJ voluntate/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hac/PRON ratione/NOUN frequenter/ADV in/ADP scripturis/NOUN naturae/NOUN effectus/NOUN operationi/NOUN divinae/ADJ attribuuntur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ ipse/PRON est/VERB qui/PRON operatur/VERB in/ADP omni/PRON operante/VERB per/ADP naturam/NOUN vel/CCONJ per/ADP voluntatem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ illud/NOUN iob/PROPN 10-10/NUM nonne/ADV sicut/SCONJ lac/NOUN mulsisti/VERB me/PRON ,/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ caseum/NOUN me/PRON coagulasti/VERB ?/PUNCT pelle/NOUN et/CCONJ carnibus/NOUN vestisti/VERB me/PRON ,/PUNCT ossibus/NOUN et/CCONJ nervis/NOUN compegisti/VERB me/PRON ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP psalmo/NOUN ,/PUNCT intonuit/VERB de/ADP caelo/NOUN dominus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ altissimus/ADJ dedit/VERB vocem/NOUN suam/ADJ ,/PUNCT grando/NOUN et/CCONJ carbones/NOUN ignis/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN est/VERB ubique/ADV ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ necesse/ADJ est/AUX deum/PROPN esse/VERB ubique/ADV et/CCONJ in/ADP omnibus/PRON rebus/NOUN ./PUNCT movens/VERB enim/ADV et/CCONJ motum/VERB oportet/VERB esse/VERB simul/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ probat/VERB philosophus/NOUN in/ADP vii/NUM physicorum/NOUN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ omnia/PRON movet/VERB ad/ADP suas/ADJ operationes/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT est/VERB igitur/ADV in/ADP omnibus/PRON rebus/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT omne/PRON quod/PRON est/VERB in/ADP loco/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ in/ADP re/NOUN quacumque/PRON ,/PUNCT aliquo/PRON modo/NOUN contingit/VERB ipsam/PRON :/PUNCT res/NOUN enim/ADV corporea/ADJ est/VERB in/ADP aliquo/PRON sicut/SCONJ in/ADP loco/NOUN secundum/ADP contactum/NOUN quantitatis/NOUN dimensivae/ADJ ;/PUNCT res/NOUN autem/CCONJ incorporea/ADJ in/ADP aliquo/PRON esse/VERB dicitur/VERB secundum/ADP contactum/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ careat/VERB dimensiva/ADJ quantitate/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV se/PRON habet/VERB res/NOUN incorporea/ADJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sit/VERB in/ADP aliquo/PRON per/ADP virtutem/NOUN suam/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB res/NOUN corporea/ADJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sit/VERB in/ADP aliquo/PRON per/ADP quantitatem/NOUN dimensivam/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ esset/VERB aliquod/PRON corpus/NOUN habens/VERB quantitatem/NOUN dimensivam/ADJ infinitam/ADJ ,/PUNCT oporteret/VERB illud/PRON esse/VERB ubique/ADV ./PUNCT ergo/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ sit/VERB aliqua/PRON res/NOUN incorporea/ADJ habens/VERB virtutem/NOUN infinitam/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sit/VERB ubique/ADV ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ in/ADP primo/ADJ deum/PROPN esse/AUX infinitae/ADJ virtutis/NOUN ./PUNCT est/VERB igitur/ADV ubique/ADV ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB causa/NOUN particularis/ADJ ad/ADP particularem/ADJ effectum/NOUN ,/PUNCT ita/ADV se/PRON habet/VERB causa/NOUN universalis/ADJ ad/ADP universalem/ADJ effectum/NOUN ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ causam/NOUN particularem/ADJ proprio/ADJ effectui/NOUN particulari/ADJ adesse/VERB simul/ADV :/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN per/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN calefacit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ anima/NOUN per/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN vitam/NOUN corpori/NOUN confert/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV deus/PROPN sit/AUX causa/NOUN universalis/ADJ totius/PRON esse/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP secundo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ in/ADP quocumque/PRON est/VERB invenire/VERB esse/NOUN ,/PUNCT ei/PRON adsit/VERB divina/ADJ praesentia/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quodcumque/PRON agens/NOUN est/AUX praesens/ADJ tantum/ADV uni/NUM suorum/ADJ effectuum/NOUN ,/PUNCT eius/PRON actio/NOUN non/ADV potest/VERB derivari/VERB ad/ADP alia/PRON nisi/SCONJ illo/PRON mediante/VERB ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ agens/NOUN et/CCONJ patiens/VERB oportet/VERB esse/VERB simul/ADV :/PUNCT sicut/SCONJ vis/NOUN motiva/ADJ non/ADV movet/VERB alia/PRON membra/NOUN nisi/SCONJ mediante/VERB corde/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV deus/PROPN esset/AUX praesens/ADJ uni/NUM tantum/ADV suorum/ADJ effectuum/NOUN ,/PUNCT utpote/ADV primo/ADJ mobili/ADJ ,/PUNCT quod/PRON ab/ADP eo/PRON immediate/ADV movetur/VERB ,/PUNCT sequeretur/VERB quod/SCONJ eius/PRON actio/NOUN non/ADV posset/VERB ad/ADP alia/PRON derivari/VERB nisi/SCONJ illo/PRON mediante/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX inconveniens/ADJ ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV alicuius/PRON agentis/NOUN actio/NOUN non/ADV potest/VERB derivari/VERB ad/ADP alia/PRON nisi/SCONJ mediante/VERB aliquo/PRON primo/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ illud/PRON proportionaliter/ADV respondeat/VERB agenti/NOUN secundum/ADP totam/PRON eius/PRON virtutem/NOUN ,/PUNCT aliter/ADV enim/ADV non/ADV posset/VERB agens/NOUN tota/PRON sua/ADJ virtute/NOUN uti/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ videmus/VERB quod/SCONJ omnes/PRON motus/NOUN quos/PRON potest/VERB causare/VERB virtus/NOUN motiva/ADJ ,/PUNCT expleri/VERB possunt/VERB per/ADP cor/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV virtus/NOUN divina/ADJ sufficiens/ADJ sit/AUX ad/ADP producendos/VERB effectus/NOUN naturales/ADJ ,/PUNCT superfluum/ADJ est/AUX adhibere/VERB ad/ADP eosdem/PRON effectus/NOUN producendos/VERB etiam/ADV naturales/ADJ virtutes/NOUN :/PUNCT vel/CCONJ ,/PUNCT si/SCONJ virtus/NOUN naturalis/ADJ sufficienter/ADV proprium/ADJ effectum/NOUN producit/VERB ,/PUNCT superfluum/ADJ est/AUX quod/SCONJ divina/NOUN ad/ADP eundem/PRON effectum/NOUN agat/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT si/SCONJ deus/PROPN totum/PRON effectum/NOUN naturalem/ADJ producit/VERB ,/PUNCT nihil/PRON relinquitur/VERB de/ADP effectu/NOUN naturali/ADJ agenti/NOUN ad/ADP producendum/VERB ./PUNCT non/ADV videtur/VERB igitur/ADV esse/AUX possibile/ADJ quod/SCONJ eosdem/PRON effectus/NOUN deus/PROPN producere/VERB dicatur/VERB quos/PRON res/NOUN naturales/ADJ producunt/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ difficultatem/NOUN non/ADV afferunt/VERB si/SCONJ praemissa/VERB considerentur/VERB ./PUNCT in/ADP quolibet/PRON enim/ADV agente/NOUN est/VERB duo/NUM considerare/VERB ,/PUNCT scilicet/PART rem/NOUN ipsam/PRON quae/PRON agit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ virtutem/NOUN qua/PRON agit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN calefacit/VERB per/ADP calorem/NOUN ./PUNCT virtus/NOUN autem/CCONJ inferioris/ADJ agentis/NOUN dependet/VERB a/ADP virtute/NOUN superioris/ADJ agentis/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ superius/ADJ agens/NOUN dat/VERB virtutem/NOUN ipsam/PRON inferiori/ADJ agenti/NOUN per/ADP quam/PRON agit/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ conservat/VERB eam/PRON ;/PUNCT aut/CCONJ etiam/ADV applicat/VERB eam/PRON ad/ADP agendum/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ artifex/NOUN applicat/VERB instrumentum/NOUN ad/ADP proprium/ADJ effectum/NOUN ;/PUNCT cui/PRON tamen/ADV non/ADV dat/VERB formam/NOUN per/ADP quam/PRON agit/VERB instrumentum/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ conservat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ dat/VERB ei/PRON solum/ADJ motum/NOUN ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ actio/NOUN inferioris/ADJ agentis/NOUN non/ADV solum/ADV sit/VERB ab/ADP eo/PRON per/ADP virtutem/NOUN propriam/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP virtutem/NOUN omnium/PRON superiorum/ADJ agentium/NOUN :/PUNCT agit/VERB enim/ADV in/ADP virtute/NOUN omnium/PRON ./PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ agens/NOUN infimum/ADJ invenitur/VERB immediatum/ADJ activum/ADJ ,/PUNCT ita/ADV virtus/NOUN primi/ADJ agentis/NOUN invenitur/VERB immediata/ADJ ad/ADP producendum/VERB effectum/NOUN :/PUNCT nam/ADV virtus/NOUN infimi/ADJ agentis/NOUN non/ADV habet/VERB quod/SCONJ producat/VERB hunc/PRON effectum/NOUN ex/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP virtute/NOUN proximi/ADJ superioris/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ virtus/NOUN illius/PRON hoc/PRON habet/VERB ex/ADP virtute/NOUN superioris/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV virtus/NOUN supremi/ADJ agentis/NOUN invenitur/VERB ex/ADP se/PRON productiva/ADJ effectus/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV causa/NOUN immediata/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP principiis/NOUN demonstrationum/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON primum/ADJ est/AUX immediatum/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ igitur/ADV non/ADV est/AUX inconveniens/ADJ quod/SCONJ una/NUM actio/NOUN producatur/VERB ex/ADP aliquo/PRON agente/NOUN et/CCONJ eius/PRON virtute/NOUN ,/PUNCT ita/ADV non/ADV est/AUX inconveniens/ADJ quod/SCONJ producatur/VERB idem/PRON effectus/NOUN ab/ADP inferiori/ADJ agente/NOUN et/CCONJ deo/PROPN :/PUNCT ab/ADP utroque/NOUN immediate/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ alio/PRON et/CCONJ alio/PRON modo/NOUN ./PUNCT patet/VERB etiam/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT etsi/SCONJ res/NOUN naturalis/ADJ producat/VERB proprium/ADJ effectum/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX superfluum/ADJ quod/SCONJ deus/PROPN illum/PRON producat/VERB :/PUNCT quia/SCONJ res/NOUN naturalis/ADJ non/ADV producit/VERB ipsum/PRON nisi/SCONJ virtute/NOUN divina/ADJ ./PUNCT neque/CCONJ est/AUX superfluum/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ deus/PROPN per/ADP seipsum/PRON potest/VERB omnes/PRON effectus/NOUN naturales/ADJ producere/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ per/ADP quasdam/PRON alias/PRON causas/NOUN producantur/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV hoc/PRON est/VERB ex/ADP insufficientia/NOUN divinae/ADJ virtutis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP immensitate/NOUN bonitatis/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT per/ADP quam/PRON suam/ADJ similitudinem/NOUN rebus/NOUN communicare/VERB voluit/VERB non/ADV solum/ADV quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ essent/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliorum/PRON causae/NOUN essent/AUX :/PUNCT his/PRON enim/ADV duobus/NUM modis/NOUN creaturae/NOUN communiter/ADV omnes/PRON divinam/ADJ similitudinem/NOUN consequuntur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT per/ADP hoc/PRON etiam/ADV decor/NOUN ordinis/NOUN in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB apparet/VERB ./PUNCT patet/VERB etiam/ADV quod/SCONJ non/ADV sic/ADV idem/PRON effectus/NOUN causae/NOUN naturali/ADJ et/CCONJ divinae/ADJ virtuti/NOUN attribuitur/VERB quasi/SCONJ partim/NOUN a/ADP deo/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ partim/ADV a/ADP naturali/ADJ agente/NOUN fiat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ totus/NOUN ab/ADP utroque/NOUN secundum/ADP alium/PRON modum/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ idem/PRON effectus/NOUN totus/PRON attribuitur/VERB instrumento/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ principali/ADJ agenti/NOUN etiam/ADV totus/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN non/ADV excludit/VERB totaliter/ADV malum/NOUN a/ADP rebus/NOUN ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN ,/PUNCT qua/PRON res/NOUN gubernat/VERB ,/PUNCT non/ADV impedit/VERB quin/SCONJ corruptio/NOUN et/CCONJ defectus/NOUN et/CCONJ malum/NOUN in/ADP rebus/NOUN inveniatur/VERB ./PUNCT divina/ADJ enim/ADV gubernatio/NOUN ,/PUNCT qua/PRON deus/PROPN operatur/VERB in/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT non/ADV excludit/VERB operationem/NOUN causarum/NOUN secundarum/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ iam/ADV ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT contingit/VERB autem/CCONJ provenire/VERB defectum/NOUN in/ADP effectu/NOUN propter/ADP defectum/NOUN causae/NOUN secundae/ADJ agentis/VERB ,/PUNCT absque/ADP eo/PRON quod/SCONJ sit/VERB defectus/NOUN in/ADP primo/ADJ agente/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ in/ADP effectu/NOUN artificis/NOUN habentis/VERB perfecte/ADV artem/NOUN ,/PUNCT contingit/VERB aliquis/PRON defectus/NOUN propter/ADP instrumenti/NOUN defectum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ hominem/NOUN cuius/PRON vis/NOUN motiva/ADJ est/AUX fortis/ADJ ,/PUNCT contingit/VERB claudicare/VERB ,/PUNCT non/ADV propter/ADP defectum/NOUN virtutis/NOUN motivae/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ propter/ADP tibiae/NOUN curvitatem/NOUN ./PUNCT contingit/VERB igitur/ADV in/ADP his/PRON quae/PRON aguntur/VERB et/CCONJ gubernantur/VERB a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT aliquem/PRON defectum/NOUN et/CCONJ aliquod/PRON malum/NOUN inveniri/VERB ,/PUNCT propter/ADP defectum/NOUN agentium/NOUN secundorum/ADJ ,/PUNCT licet/SCONJ in/ADP ipso/PRON deo/PROPN nullus/PRON sit/VERB defectus/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT perfecta/ADJ bonitas/NOUN in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB non/ADV inveniretur/VERB nisi/SCONJ esset/VERB ordo/NOUN bonitatis/NOUN in/ADP eis/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART quaedam/PRON sint/AUX aliis/PRON meliora/ADJ :/PUNCT non/ADV enim/ADV implerentur/VERB omnes/PRON gradus/NOUN possibiles/ADJ bonitatis/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV aliqua/PRON creatura/NOUN deo/PROPN similaretur/VERB quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ alteri/PRON emineret/VERB ./PUNCT tolleretur/VERB etiam/ADV summus/ADJ decor/NOUN a/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ ab/ADP eis/PRON ordo/NOUN distinctorum/VERB et/CCONJ disparium/ADJ tolleretur/VERB ./PUNCT et/CCONJ quod/PRON est/AUX amplius/ADJ ,/PUNCT tolleretur/VERB multitudo/NOUN a/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT inaequalitate/NOUN bonitatis/NOUN sublata/VERB :/PUNCT cum/SCONJ per/ADP differentias/NOUN quibus/PRON res/NOUN ad/ADP invicem/ADV differunt/VERB ,/PUNCT unum/NUM altero/PRON melius/ADJ existat/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ animatum/VERB inanimato/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ rationale/NOUN irrationali/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT si/SCONJ aequalitas/NOUN omnimoda/ADJ esset/VERB in/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT non/ADV esset/VERB nisi/SCONJ unum/NUM bonum/NOUN creatum/VERB :/PUNCT quod/PRON manifeste/ADV perfectioni/NOUN derogat/VERB creaturae/NOUN ./PUNCT gradus/NOUN autem/CCONJ bonitatis/NOUN superior/ADJ est/AUX ut/SCONJ aliquid/PRON sit/AUX bonum/ADJ quod/PRON non/ADV possit/VERB a/ADP bonitate/NOUN deficere/VERB :/PUNCT inferior/ADJ autem/CCONJ eo/PRON est/AUX quod/PRON potest/VERB a/ADP bonitate/NOUN deficere/VERB ./PUNCT utrumque/PRON igitur/ADV gradum/NOUN bonitatis/NOUN perfectio/NOUN universi/ADJ requirit/VERB ./PUNCT ad/ADP providentiam/NOUN autem/CCONJ gubernantis/VERB pertinet/VERB perfectionem/NOUN in/ADP rebus/NOUN gubernatis/VERB servare/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ eam/PRON minuere/VERB ./PUNCT igitur/ADV non/ADV pertinet/VERB ad/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN ut/SCONJ omnino/ADV excludat/VERB a/ADP rebus/NOUN potentiam/NOUN deficiendi/VERB a/ADP bono/NOUN ./PUNCT hanc/PRON autem/CCONJ potentiam/NOUN sequitur/VERB malum/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ quod/PRON potest/VERB deficere/VERB ,/PUNCT quandoque/ADV deficit/VERB ./PUNCT et/CCONJ ipse/PRON defectus/NOUN boni/NOUN malum/NOUN est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV ad/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN pertinens/VERB ut/SCONJ omnino/ADV malum/NOUN a/ADP rebus/NOUN prohibeat/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT optimum/ADJ in/ADP gubernatione/NOUN qualibet/PRON est/AUX ut/SCONJ rebus/NOUN gubernatis/VERB secundum/ADP modum/NOUN suum/ADJ provideatur/VERB :/PUNCT in/ADP hoc/PRON enim/ADV regiminis/NOUN iustitia/NOUN consistit/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ igitur/ADV esset/VERB contra/ADP rationem/NOUN humani/ADJ regiminis/NOUN si/SCONJ impedirentur/VERB a/ADP gubernatore/NOUN civitatis/NOUN homines/NOUN agere/VERB secundum/ADP sua/ADJ officia/NOUN -/PUNCT nisi/SCONJ forte/NOUN quandoque/PART ad/ADP horam/NOUN ,/PUNCT propter/ADP aliquam/PRON necessitatem/NOUN ,/PUNCT -/PUNCT ita/ADV esset/VERB contra/ADP rationem/NOUN divini/ADJ regiminis/NOUN si/SCONJ non/ADV sineret/VERB res/NOUN creatas/VERB agere/VERB secundum/ADP modum/NOUN propriae/ADJ naturae/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ creaturae/NOUN sic/ADV agunt/VERB ,/PUNCT sequitur/VERB corruptio/NOUN et/CCONJ malum/NOUN in/ADP rebus/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ ,/PUNCT propter/ADP contrarietatem/NOUN et/CCONJ repugnantiam/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT una/NUM res/NOUN sit/AUX alterius/PRON corruptiva/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV ad/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN pertinens/VERB malum/NOUN omnino/ADV a/ADP rebus/NOUN gubernatis/VERB excludere/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ agens/NOUN operetur/VERB aliquod/PRON malum/NOUN nisi/SCONJ propter/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ intendit/VERB aliquod/PRON bonum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ apparet/VERB ./PUNCT prohibere/VERB autem/CCONJ cuiuscumque/PRON boni/NOUN intentionem/NOUN universaliter/ADV a/ADP rebus/NOUN creatis/VERB ,/PUNCT non/ADV pertinet/VERB ad/ADP providentiam/NOUN eius/PRON qui/PRON est/AUX omnis/PRON boni/NOUN causa/NOUN :/PUNCT sic/ADV enim/ADV multa/ADJ bona/NOUN subtraherentur/VERB ab/ADP universitate/NOUN rerum/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ subtraheretur/VERB igni/NOUN intentio/NOUN generandi/VERB sibi/PRON simile/ADJ ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON sequitur/VERB hoc/PRON malum/NOUN quod/PRON est/AUX corruptio/NOUN rerum/NOUN combustibilium/ADJ ,/PUNCT tolleretur/VERB hoc/PRON bonum/NOUN quod/PRON est/AUX generatio/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ conservatio/NOUN ipsius/PRON secundum/ADP suam/ADJ speciem/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV divinae/ADJ providentiae/NOUN malum/NOUN totaliter/ADV a/ADP rebus/NOUN excludere/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT multa/ADJ bona/NOUN sunt/VERB in/ADP rebus/NOUN quae/PRON ,/PUNCT nisi/SCONJ mala/NOUN essent/AUX ,/PUNCT locum/NOUN non/ADV haberent/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ non/ADV esset/VERB patientia/NOUN iustorum/ADJ si/SCONJ non/ADV esset/VERB malignitas/NOUN persequentium/VERB ;/PUNCT nec/CCONJ esset/VERB locus/NOUN iustitiae/NOUN vindicanti/VERB si/SCONJ delicta/VERB non/ADV essent/VERB ;/PUNCT in/ADP rebus/NOUN etiam/ADV naturalibus/ADJ non/ADV esset/VERB unius/NUM generatio/NOUN nisi/SCONJ esset/VERB alterius/PRON corruptio/NOUN ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV malum/NOUN totaliter/ADV ab/ADP universitate/NOUN rerum/NOUN per/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN excluderetur/VERB ,/PUNCT oporteret/VERB etiam/ADV bonorum/NOUN multitudinem/NOUN diminui/VERB ./PUNCT quod/PRON esse/VERB non/ADV debet/VERB :/PUNCT quia/SCONJ virtuosius/ADJ est/AUX bonum/NOUN in/ADP bonitate/NOUN quam/SCONJ in/ADP malitia/NOUN malum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ./PUNCT igitur/ADV non/ADV debet/VERB per/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN totaliter/ADV malum/NOUN excludi/VERB a/ADP rebus/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT bonum/NOUN totius/PRON praeminet/VERB bono/NOUN partis/NOUN ./PUNCT ad/ADP providum/ADJ igitur/ADV gubernatorem/NOUN pertinet/VERB negligere/VERB aliquem/PRON defectum/NOUN bonitatis/NOUN in/ADP parte/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ fiat/VERB augmentum/NOUN bonitatis/NOUN in/ADP toto/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ artifex/NOUN abscondit/VERB fundamenta/NOUN sub/ADP terra/NOUN ut/SCONJ tota/PRON domus/NOUN habeat/VERB firmitatem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ malum/NOUN a/ADP quibusdam/PRON partibus/NOUN universi/ADJ subtraheretur/VERB ,/PUNCT multum/ADJ deperiret/VERB perfectionis/NOUN universi/ADJ ,/PUNCT cuius/PRON pulchritudo/NOUN ex/ADP ordinata/VERB malorum/NOUN et/CCONJ bonorum/NOUN adunatione/NOUN consurgit/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ mala/NOUN ex/ADP bonis/NOUN deficientibus/VERB proveniunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ tamen/ADV ex/ADP eis/PRON quaedam/PRON bona/NOUN consequuntur/VERB ,/PUNCT ex/ADP providentia/NOUN gubernantis/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ silentii/NOUN interpositio/NOUN facit/VERB cantilenam/NOUN esse/AUX suavem/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV per/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN debuit/VERB malum/NOUN a/ADP rebus/NOUN excludi/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT res/NOUN aliae/PRON ,/PUNCT et/CCONJ praecipue/ADV inferiores/ADJ ,/PUNCT ad/ADP bonum/NOUN hominis/NOUN ordinantur/VERB sicut/SCONJ ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ nulla/PRON mala/NOUN essent/VERB in/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT multum/ADJ de/ADP bono/NOUN hominis/NOUN diminueretur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP cognitionem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP boni/NOUN desiderium/NOUN vel/CCONJ amorem/NOUN ./PUNCT nam/ADV bonum/NOUN ex/ADP comparatione/NOUN mali/NOUN magis/ADV cognoscitur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ dum/SCONJ aliqua/PRON mala/NOUN perpetimur/VERB ,/PUNCT ardentius/ADV bona/NOUN optamus/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ quantum/ADV bonum/NOUN sit/AUX sanitas/NOUN ,/PUNCT infirmi/ADJ maxime/ADJ cognoscunt/VERB ;/PUNCT qui/PRON etiam/ADV ad/ADP eam/PRON magis/ADV exardent/VERB quam/SCONJ sani/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV pertinet/VERB ad/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN mala/NOUN a/ADP rebus/NOUN totaliter/ADV excludere/VERB ./PUNCT propter/ADP quod/PRON dicitur/VERB ,/PUNCT isaiae/PROPN 45-7/NUM :/PUNCT faciens/VERB pacem/NOUN et/CCONJ creans/VERB malum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ amos/NOUN 3-6/NUM :/PUNCT non/ADV est/VERB malum/NOUN in/ADP civitate/NOUN quod/PRON deus/PROPN non/ADV faciat/VERB ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB quorundam/PRON error/NOUN qui/PRON ,/PUNCT propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ mala/NOUN in/ADP mundo/NOUN evenire/VERB videbant/VERB ,/PUNCT dicebant/VERB deum/PROPN non/ADV esse/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ boetius/PROPN ,/PUNCT in/ADP i/NUM de/ADP cons./X ,/PUNCT introducit/VERB quendam/PRON philosophum/NOUN quaerentem/VERB :/PUNCT si/SCONJ deus/PROPN est/VERB ,/PUNCT unde/PART malum/NOUN ?/PUNCT esset/AUX autem/CCONJ e/ADP contrario/ADJ arguendum/VERB :/PUNCT si/SCONJ malum/NOUN est/VERB ,/PUNCT deus/PROPN est/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV esset/VERB malum/NOUN sublato/VERB ordine/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT cuius/PRON privatio/NOUN est/AUX malum/NOUN ./PUNCT hic/PRON autem/CCONJ ordo/NOUN non/ADV esset/VERB ,/PUNCT si/SCONJ deus/PROPN non/ADV esset/VERB ./PUNCT tollitur/VERB etiam/ADV et/CCONJ erroris/NOUN occasio/NOUN per/ADP praemissa/VERB illis/PRON qui/PRON divinam/ADJ providentiam/NOUN usque/ADP ad/ADP haec/PRON corruptibilia/ADJ extendi/VERB negabant/VERB ,/PUNCT propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ in/ADP eis/PRON multa/ADJ mala/NOUN evenire/VERB conspiciebant/VERB ;/PUNCT sola/ADJ autem/CCONJ incorruptibilia/ADJ divinae/ADJ providentiae/NOUN subdi/VERB dicebant/VERB ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON nullus/PRON defectus/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ malum/NOUN aliquod/PRON invenitur/VERB ./PUNCT per/ADP haec/PRON etiam/ADV tollitur/VERB errandi/VERB occasio/NOUN manichaeis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON duo/NUM prima/ADJ principia/NOUN agentia/VERB posuerunt/VERB ,/PUNCT bonum/NOUN et/CCONJ malum/NOUN ,/PUNCT quasi/SCONJ malum/NOUN sub/ADP providentia/NOUN boni/ADJ dei/PROPN locum/NOUN habere/VERB non/ADV posset/VERB ./PUNCT solvitur/VERB etiam/ADV et/CCONJ quorundam/PRON dubitatio/NOUN :/PUNCT utrum/ADV scilicet/PART actiones/NOUN malae/ADJ sint/VERB a/ADP deo/PROPN ?/PUNCT nam/ADV cum/SCONJ ostensum/VERB sit/AUX omne/PRON agens/NOUN actionem/NOUN suam/ADJ producere/VERB inquantum/SCONJ agit/VERB virtute/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP hoc/PRON ,/PUNCT deum/PROPN esse/AUX omnium/PRON et/CCONJ effectuum/NOUN et/CCONJ actionum/NOUN causam/NOUN ;/PUNCT itemque/ADV ostensum/VERB sit/AUX quod/SCONJ malum/NOUN et/CCONJ defectus/NOUN in/ADP his/PRON quae/PRON providentia/NOUN divina/ADJ reguntur/VERB ,/PUNCT accidat/VERB ex/ADP conditione/NOUN secundarum/ADJ causarum/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON potest/VERB esse/VERB defectus/NOUN :/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ actiones/NOUN malae/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ deficientes/VERB sunt/AUX ,/PUNCT non/ADV sunt/VERB a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT sed/CCONJ a/ADP causis/NOUN proximis/ADJ deficientibus/VERB ;/PUNCT quantum/ADV autem/CCONJ ad/ADP id/PRON quod/PRON de/ADP actione/NOUN et/CCONJ entitate/NOUN habent/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sint/VERB a/ADP deo/PROPN ;/PUNCT sicut/SCONJ claudicatio/NOUN est/VERB a/ADP virtute/NOUN motiva/ADJ quantum/ADV ad/ADP id/PRON quod/PRON habet/VERB de/ADP motu/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV vero/ADV ad/ADP id/PRON quod/PRON habet/VERB de/ADP defectu/NOUN ,/PUNCT est/VERB ex/ADP curvitate/NOUN cruris/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN non/ADV excludit/VERB contingentiam/NOUN a/ADP rebus/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ divina/ADJ providentia/NOUN non/ADV excludit/VERB universaliter/ADV malum/NOUN a/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV non/ADV excludit/VERB contingentiam/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ necessitatem/NOUN rebus/NOUN imponit/VERB ./PUNCT iam/ADV enim/ADV ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ operatio/NOUN providentiae/NOUN qua/PRON deus/PROPN operatur/VERB in/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT non/ADV excludit/VERB causas/NOUN secundas/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP eas/PRON impletur/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ agunt/VERB virtute/NOUN dei/PROPN ./PUNCT ex/ADP causis/NOUN autem/CCONJ proximis/ADJ aliqui/PRON effectus/NOUN dicuntur/VERB necessarii/NOUN vel/CCONJ contingentes/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ ex/ADP causis/NOUN remotis/VERB :/PUNCT nam/ADV fructificatio/NOUN plantae/NOUN est/AUX effectus/NOUN contingens/VERB propter/ADP causam/NOUN proximam/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX vis/NOUN germinativa/ADJ ,/PUNCT quae/PRON potest/VERB impediri/VERB et/CCONJ deficere/VERB ;/PUNCT quamvis/SCONJ causa/NOUN remota/VERB ,/PUNCT scilicet/PART sol/NOUN ,/PUNCT sit/AUX causa/NOUN ex/ADP necessitate/NOUN agens/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV inter/ADP causas/NOUN proximas/ADJ multae/ADJ sint/VERB quae/PRON deficere/VERB possunt/VERB ,/PUNCT non/ADV omnes/PRON effectus/NOUN qui/PRON providentiae/NOUN subduntur/VERB ,/PUNCT erunt/AUX necessarii/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ plurimi/ADJ sunt/AUX contingentes/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ad/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN pertinet/VERB ut/SCONJ gradus/NOUN entium/NOUN qui/PRON possibiles/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT adimpleantur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT ens/NOUN autem/CCONJ dividitur/VERB per/ADP contingens/VERB et/CCONJ necessarium/NOUN :/PUNCT et/CCONJ est/AUX per/ADP se/PRON divisio/NOUN entis/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV divina/ADJ providentia/NOUN excluderet/VERB omnem/PRON contingentiam/NOUN ,/PUNCT non/ADV omnes/PRON gradus/NOUN entium/NOUN conservarentur/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quanto/ADV aliqua/PRON sunt/AUX propinquiora/ADJ deo/PROPN ,/PUNCT tanto/ADV magis/ADV de/ADP similitudine/NOUN ipsius/PRON participant/VERB :/PUNCT et/CCONJ quanto/ADV magis/ADV distant/VERB ,/PUNCT tanto/ADV magis/ADV a/ADP similitudine/NOUN ipsius/PRON deficiunt/VERB ./PUNCT illa/PRON autem/CCONJ quae/PRON sunt/AUX deo/PROPN propinquissima/ADJ ,/PUNCT sunt/AUX omnino/ADV immobilia/ADJ :/PUNCT scilicet/PART substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT quae/PRON maxime/ADV ad/ADP dei/PROPN similitudinem/NOUN accedunt/VERB ,/PUNCT qui/PRON est/AUX omnino/ADV immobilis/ADJ ./PUNCT quae/PRON autem/CCONJ sunt/AUX his/PRON proxima/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ moventur/VERB immediate/ADV ab/ADP his/PRON quae/PRON semper/ADV eodem/PRON modo/NOUN se/PRON habent/VERB ,/PUNCT quandam/PRON immobilitatis/NOUN speciem/NOUN retinent/VERB ,/PUNCT in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ semper/ADV eodem/PRON modo/NOUN moventur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ ./PUNCT consequitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON consequuntur/VERB ad/ADP ista/PRON ,/PUNCT et/CCONJ ab/ADP eis/PRON sunt/AUX mota/VERB ,/PUNCT longius/ADV ab/ADP immobilitate/NOUN dei/PROPN distant/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV non/ADV semper/ADV eodem/PRON modo/NOUN moveantur/VERB ./PUNCT et/CCONJ in/ADP hoc/PRON ordinis/NOUN pulchritudo/NOUN apparet/VERB ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ necessarium/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT semper/ADV eodem/PRON modo/NOUN se/PRON habet/VERB ./PUNCT repugnaret/VERB igitur/ADV divinae/ADJ providentiae/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON pertinet/VERB ordinem/NOUN in/ADP rebus/NOUN statuere/VERB et/CCONJ conservare/VERB ,/PUNCT si/SCONJ omnia/PRON ex/ADP necessitate/NOUN evenirent/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT quod/PRON necessarium/ADJ est/AUX esse/VERB ,/PUNCT semper/ADV est/VERB ./PUNCT nullum/PRON autem/CCONJ corruptibile/ADJ semper/ADV est/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV divina/ADJ providentia/NOUN hoc/PRON requirit/VERB quod/SCONJ omnia/PRON sint/AUX necessaria/ADJ ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ nihil/PRON sit/AUX in/ADP rebus/NOUN corruptibile/ADJ :/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB nec/CCONJ generabile/NOUN ./PUNCT subtraheretur/VERB ergo/ADV a/ADP rebus/NOUN tota/PRON pars/NOUN generabilium/ADJ et/CCONJ corruptibilium/ADJ ./PUNCT quod/PRON perfectioni/NOUN derogat/VERB universi/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT in/ADP omni/PRON motu/NOUN est/VERB quaedam/PRON generatio/NOUN et/CCONJ corruptio/NOUN :/PUNCT nam/ADV in/ADP eo/PRON quod/PRON movetur/VERB ,/PUNCT aliquid/PRON incipit/VERB et/CCONJ aliquid/PRON desinit/VERB esse/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV omnis/PRON generatio/NOUN et/CCONJ corruptio/NOUN subtraheretur/VERB ,/PUNCT subtracta/VERB contingentia/NOUN rerum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT consequens/VERB est/AUX quod/SCONJ etiam/ADV motus/NOUN subtraheretur/VERB a/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnia/PRON mobilia/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT debilitatio/NOUN virtutis/NOUN alicuius/PRON substantiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ eius/PRON impedimentum/NOUN ex/ADP aliquo/PRON contrario/ADJ agente/NOUN ,/PUNCT est/VERB ex/ADP aliqua/PRON eius/PRON immutatione/NOUN ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV divina/ADJ providentia/NOUN non/ADV impedit/VERB motum/NOUN a/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV impedietur/VERB debilitatio/NOUN virtutis/NOUN ipsarum/PRON ,/PUNCT aut/CCONJ impedimentum/NOUN ex/ADP resistentia/NOUN alterius/PRON ./PUNCT ex/ADP virtutis/NOUN autem/CCONJ debilitate/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ eius/PRON impedimento/NOUN ,/PUNCT contingit/VERB quod/SCONJ res/NOUN naturalis/ADJ non/ADV semper/ADV eodem/PRON modo/NOUN operatur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quandoque/ADV deficit/VERB ab/ADP eo/PRON quod/PRON competit/VERB sibi/PRON secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV naturales/ADJ effectus/NOUN non/ADV ex/ADP necessitate/NOUN proveniant/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV pertinet/VERB ad/ADP providentiam/NOUN divinam/ADJ quod/SCONJ rebus/NOUN provisis/VERB necessitatem/NOUN imponat/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT in/ADP his/PRON quae/PRON providentia/NOUN debite/ADV reguntur/VERB ,/PUNCT non/ADV debet/VERB esse/VERB aliquid/PRON frustra/ADV ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV manifestum/ADJ sit/AUX causas/NOUN aliquas/PRON esse/AUX contingentes/VERB ,/PUNCT ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ impediri/VERB possunt/VERB ut/SCONJ non/ADV producant/VERB suos/ADJ effectus/NOUN ,/PUNCT patet/VERB quod/SCONJ contra/ADP rationem/NOUN providentiae/NOUN esset/VERB quod/SCONJ omnia/PRON ex/ADP necessitate/NOUN contingerent/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV divina/ADJ providentia/NOUN necessitatem/NOUN rebus/NOUN imponit/VERB ,/PUNCT contingentiam/NOUN a/ADP rebus/NOUN universaliter/ADV excludens/VERB ./PUNCT quod/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN non/ADV excludit/VERB arbitrii/NOUN libertatem/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ providentia/NOUN voluntatis/NOUN libertati/NOUN non/ADV repugnat/VERB ./PUNCT cuiuslibet/PRON enim/ADV providentis/VERB gubernatio/NOUN ad/ADP perfectionem/NOUN rerum/NOUN gubernatarum/VERB ordinatur/VERB vel/CCONJ adipiscendam/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ augendam/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ conservandam/VERB ./PUNCT quod/PRON igitur/ADV perfectionis/NOUN est/AUX ,/PUNCT magis/ADV conservandum/VERB est/AUX per/ADP providentiam/NOUN quam/SCONJ quod/PRON est/AUX imperfectionis/NOUN et/CCONJ defectus/NOUN ./PUNCT in/ADP rebus/NOUN autem/CCONJ inanimatis/ADJ causarum/NOUN contingentia/NOUN ex/ADP imperfectione/NOUN et/CCONJ defectu/NOUN est/VERB :/PUNCT secundum/ADP enim/ADV suam/ADJ naturam/NOUN sunt/AUX determinata/VERB ad/ADP unum/NUM effectum/NOUN ,/PUNCT quem/PRON semper/ADV consequuntur/VERB nisi/SCONJ sit/VERB impedimentum/NOUN vel/CCONJ ex/ADP debilitate/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP aliquo/PRON exteriori/ADJ agente/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP materiae/NOUN indispositione/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON causae/NOUN naturales/ADJ agentes/VERB non/ADV sunt/VERB ad/ADP utrumque/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ frequentius/ADV eodem/PRON modo/NOUN suum/ADJ effectum/NOUN producunt/VERB ,/PUNCT deficiunt/VERB autem/CCONJ raro/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ voluntas/NOUN sit/AUX causa/NOUN contingens/VERB ,/PUNCT ex/ADP ipsius/PRON perfectione/NOUN provenit/VERB :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV habet/VERB virtutem/NOUN limitatam/VERB ad/ADP unum/NUM ,/PUNCT sed/CCONJ habet/VERB in/ADP potestate/NOUN producere/VERB hunc/PRON effectum/NOUN vel/CCONJ illum/PRON ;/PUNCT propter/ADP quod/SCONJ est/AUX contingens/VERB ad/ADP utrumlibet/PRON ./PUNCT magis/ADV igitur/ADV pertinet/VERB ad/ADP providentiam/NOUN divinam/ADJ conservare/VERB libertatem/NOUN voluntatis/NOUN quam/SCONJ contingentiam/NOUN in/ADP naturalibus/ADJ causis/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ad/ADP providentiam/NOUN divinam/ADJ pertinet/VERB ut/SCONJ rebus/NOUN utatur/VERB secundum/ADP modum/NOUN earum/PRON ./PUNCT modus/NOUN autem/CCONJ agendi/VERB cuiuslibet/PRON rei/NOUN consequitur/VERB formam/NOUN eius/PRON ,/PUNCT quae/PRON est/AUX principium/NOUN actionis/NOUN ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ per/ADP quam/PRON agit/VERB voluntarie/ADV agens/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX determinata/VERB :/PUNCT agit/VERB enim/ADV voluntas/NOUN per/ADP formam/NOUN apprehensam/VERB ab/ADP intellectu/NOUN ,/PUNCT nam/ADV bonum/NOUN apprehensum/VERB movet/VERB voluntatem/NOUN ut/SCONJ eius/PRON obiectum/NOUN ;/PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ non/ADV habet/VERB unam/NUM formam/NOUN effectus/NOUN determinatam/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ de/ADP ratione/NOUN sua/ADJ est/VERB ut/SCONJ multitudinem/NOUN formarum/NOUN comprehendat/VERB ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON voluntas/NOUN multiformes/ADJ effectus/NOUN producere/VERB potest/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ad/ADP rationem/NOUN providentiae/NOUN pertinet/VERB quod/SCONJ excludat/VERB voluntatis/NOUN libertatem/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT per/ADP gubernationem/NOUN cuiuscumque/PRON providentis/VERB res/NOUN gubernatae/VERB deducuntur/VERB ad/ADP finem/NOUN convenientem/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ de/ADP providentia/NOUN divina/ADJ gregorius/PROPN nyssenus/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ est/AUX voluntas/NOUN dei/PROPN per/ADP quam/PRON omnia/PRON quae/PRON sunt/VERB ,/PUNCT convenientem/VERB deductionem/NOUN accipiunt/VERB ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ ultimus/ADJ cuiuslibet/PRON creaturae/NOUN est/VERB ut/SCONJ consequatur/VERB divinam/ADJ similitudinem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT esset/AUX igitur/ADV providentiae/NOUN repugnans/VERB si/SCONJ alicui/PRON rei/NOUN subtraheretur/VERB illud/PRON per/ADP quod/PRON assequitur/VERB similitudinem/NOUN divinam/ADJ ./PUNCT agens/NOUN autem/CCONJ voluntarium/ADJ assequitur/VERB divinam/ADJ similitudinem/NOUN in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ libere/ADV agit/VERB :/PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV in/ADP primo/ADJ liberum/ADJ arbitrium/NOUN in/ADP deo/PROPN esse/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV per/ADP providentiam/NOUN subtrahitur/VERB voluntatis/NOUN libertas/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT providentia/NOUN est/AUX multiplicativa/ADJ bonorum/NOUN in/ADP rebus/NOUN gubernatis/VERB ./PUNCT illud/PRON ergo/ADV per/ADP quod/PRON multa/ADJ bona/NOUN subtraherentur/VERB a/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT non/ADV pertinet/VERB ad/ADP providentiam/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ libertas/NOUN voluntatis/NOUN tolleretur/VERB ,/PUNCT multa/ADJ bona/NOUN subtraherentur/VERB ./PUNCT tolleretur/VERB enim/ADV laus/NOUN virtutis/NOUN humanae/ADJ ,/PUNCT quae/PRON nulla/PRON est/AUX si/SCONJ homo/NOUN libere/ADV non/ADV agit/VERB ./PUNCT tolleretur/VERB etiam/ADV iustitia/NOUN praemiantis/VERB et/CCONJ punientis/VERB ,/PUNCT si/SCONJ non/ADV libere/ADV homo/NOUN ageret/VERB bonum/NOUN vel/CCONJ malum/NOUN ./PUNCT cessaret/VERB etiam/ADV circumspectio/NOUN in/ADP consiliis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON de/ADP his/PRON quae/PRON ex/ADP necessitate/NOUN aguntur/VERB ,/PUNCT frustra/ADV tractantur/VERB ./PUNCT esset/VERB igitur/ADV contra/ADP providentiae/NOUN rationem/NOUN si/SCONJ subtraheretur/VERB voluntatis/NOUN libertas/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ dicitur/VERB eccli./X 15-14/NUM deus/PROPN ab/ADP initio/NOUN constituit/VERB hominem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ reliquit/VERB eum/PRON in/ADP manu/NOUN consilii/NOUN sui/ADJ ./PUNCT et/CCONJ iterum/PART :/PUNCT 18/NUM ante/ADP hominem/NOUN vita/NOUN et/CCONJ mors/NOUN ,/PUNCT bonum/NOUN et/CCONJ malum/NOUN :/PUNCT quod/PRON placuerit/VERB ei/PRON ,/PUNCT dabitur/VERB illi/PRON ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB opinio/NOUN stoicorum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON secundum/ADP ordinem/NOUN quendam/PRON causarum/NOUN intransgressibilem/ADJ ,/PUNCT quem/PRON graeci/NOUN ymarmenen/NOUN vocabant/VERB ,/PUNCT omnia/PRON ex/ADP necessitate/NOUN dicebant/VERB provenire/VERB ./PUNCT quod/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN non/ADV excludit/VERB fortunam/NOUN et/CCONJ casum/NOUN ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB etiam/ADV apparet/VERB quod/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN non/ADV subtrahit/VERB a/ADP rebus/NOUN fortunam/NOUN et/CCONJ casum/NOUN ./PUNCT in/ADP his/PRON enim/ADV quae/PRON in/ADP minori/ADJ parte/NOUN accidunt/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB esse/VERB fortuna/NOUN et/CCONJ casus/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ non/ADV provenirent/VERB aliqua/PRON ut/SCONJ in/ADP minori/ADJ parte/NOUN ,/PUNCT omnia/PRON ex/ADP necessitate/NOUN acciderent/VERB :/PUNCT nam/ADV ea/PRON quae/PRON sunt/AUX contingentia/VERB ut/SCONJ in/ADP pluribus/NOUN ,/PUNCT in/ADP hoc/PRON solo/ADJ a/ADP necessariis/NOUN differunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ possunt/VERB in/ADP minori/ADJ parte/NOUN deficere/VERB ./PUNCT esset/VERB autem/CCONJ contra/ADP rationem/NOUN providentiae/NOUN divinae/ADJ si/SCONJ omnia/PRON ex/ADP necessitate/NOUN contingerent/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT igitur/ADV et/CCONJ contra/ADP rationem/NOUN providentiae/NOUN divinae/ADJ esset/VERB si/SCONJ nihil/PRON foret/AUX fortuitum/ADJ et/CCONJ casuale/ADJ in/ADP rebus/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT contra/ADP rationem/NOUN providentiae/NOUN esset/VERB si/SCONJ res/NOUN providentiae/NOUN subiectae/VERB non/ADV agerent/VERB propter/ADP finem/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ providentiae/NOUN sit/AUX omnia/PRON ordinare/VERB in/ADP finem/NOUN ./PUNCT esset/VERB etiam/ADV contra/ADP perfectionem/NOUN universi/ADJ si/SCONJ nulla/PRON res/NOUN corruptibilis/ADJ esset/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ aliqua/PRON virtus/NOUN deficere/VERB potens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ aliquod/PRON agens/NOUN propter/ADP finem/NOUN deficit/VERB ab/ADP eo/PRON quod/PRON intendit/VERB ,/PUNCT sequitur/VERB aliqua/PRON casu/NOUN contingere/VERB ./PUNCT esset/VERB igitur/ADV contra/ADP rationem/NOUN providentiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ perfectionis/NOUN rerum/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ non/ADV essent/VERB aliqua/PRON casualia/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT multitudo/NOUN et/CCONJ diversitas/NOUN causarum/NOUN ex/ADP ordine/NOUN divinae/NOUN providentiae/NOUN et/CCONJ dispositionis/NOUN procedit/VERB ./PUNCT supposita/VERB autem/CCONJ causarum/NOUN diversitate/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB unam/NUM alteri/PRON quandoque/ADV concurrere/VERB per/ADP quam/PRON impediatur/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ iuvetur/VERB ,/PUNCT ad/ADP suum/ADJ effectum/NOUN producendum/VERB ./PUNCT ex/ADP concursu/NOUN autem/CCONJ duarum/NUM vel/CCONJ plurium/ADJ causarum/NOUN contingit/VERB aliquid/PRON casualiter/ADV evenire/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ finis/NOUN non/ADV intentus/VERB ex/ADP concursu/NOUN alicuius/PRON causae/NOUN provenit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ inventio/NOUN debitoris/NOUN ab/ADP eo/PRON qui/PRON ibat/VERB ad/ADP forum/NOUN causa/NOUN emendi/VERB aliquid/PRON ,/PUNCT provenit/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ debitor/NOUN etiam/ADV ad/ADP forum/NOUN ivit/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV divinae/ADJ providentiae/NOUN contrarium/ADJ quod/SCONJ sint/VERB aliqua/PRON fortuita/ADJ et/CCONJ casualia/ADJ in/ADP rebus/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT quod/PRON non/ADV est/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX alicuius/PRON causa/NOUN ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ unumquodque/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB ad/ADP esse/NOUN ,/PUNCT ita/ADV se/PRON habeat/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sit/AUX causa/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ secundum/ADP diversitatem/NOUN ordinis/NOUN in/ADP entibus/NOUN sit/VERB etiam/ADV diversitas/NOUN ordinis/NOUN in/ADP causis/NOUN ./PUNCT ad/ADP perfectionem/NOUN autem/CCONJ rerum/NOUN requiritur/VERB quod/SCONJ non/ADV solum/ADV sint/VERB in/ADP rebus/NOUN entia/NOUN per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV entia/NOUN per/ADP accidens/NOUN :/PUNCT res/NOUN enim/ADV quae/PRON non/ADV habent/VERB in/ADP sua/ADJ substantia/NOUN ultimam/ADJ perfectionem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ perfectionem/NOUN aliquam/PRON consequantur/VERB per/ADP accidentia/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ tanto/ADV per/ADP plura/NOUN ,/PUNCT quanto/ADV magis/ADV distant/VERB a/ADP simplicitate/NOUN dei/PROPN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ aliquod/PRON subiectum/NOUN habet/VERB multa/ADJ accidentia/NOUN ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ sit/VERB aliquod/PRON ens/NOUN per/ADP accidens/NOUN :/PUNCT nam/ADV subiectum/NOUN et/CCONJ accidens/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV duo/NUM accidentia/NOUN unius/NUM subiecti/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX unum/NUM et/CCONJ ens/NOUN per/ADP accidens/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ homo/NOUN albus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ musicum/NOUN album/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ad/ADP perfectionem/NOUN rerum/NOUN quod/SCONJ sint/VERB etiam/ADV causae/NOUN quaedam/PRON per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT ea/PRON autem/CCONJ quae/PRON ex/ADP causis/NOUN aliquibus/PRON procedunt/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT dicuntur/VERB accidere/VERB a/ADP casu/NOUN vel/CCONJ fortuna/NOUN ./PUNCT non/ADV est/VERB igitur/ADV contra/ADP rationem/NOUN providentiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON perfectionem/NOUN rerum/NOUN conservat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ aliqua/PRON fiant/VERB a/ADP casu/NOUN vel/CCONJ fortuna/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ad/ADP ordinem/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN pertinet/VERB ut/SCONJ sit/VERB ordo/NOUN et/CCONJ gradus/NOUN in/ADP causis/NOUN ./PUNCT quanto/ADV autem/CCONJ aliqua/PRON causa/NOUN est/AUX superior/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV est/AUX maioris/ADJ virtutis/NOUN :/PUNCT unde/ADV eius/PRON causalitas/NOUN ad/ADP plura/ADJ se/PRON extendit/VERB ./PUNCT nullius/PRON autem/CCONJ causae/NOUN naturalis/ADJ intentio/NOUN se/PRON extendit/VERB ultra/ADP virtutem/NOUN eius/PRON :/PUNCT esset/VERB enim/ADV frustra/ADV ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ intentio/NOUN causae/NOUN particularis/ADJ non/ADV se/PRON extendat/VERB ad/ADP omnia/PRON quae/PRON contingere/VERB possunt/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ contingit/VERB aliquid/PRON casualiter/ADV vel/CCONJ fortuito/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ eveniunt/VERB aliqua/PRON praeter/ADP intentionem/NOUN agentium/NOUN ./PUNCT ordo/NOUN igitur/ADV divinae/ADJ providentiae/NOUN exigit/VERB quod/SCONJ sit/VERB casus/NOUN et/CCONJ fortuna/NOUN in/ADP rebus/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB eccle./X 9-11/NUM :/PUNCT vidi/VERB nec/CCONJ velocium/ADJ esse/AUX cursum/NOUN etc./X ,/PUNCT sed/CCONJ tempus/NOUN casum/NOUN que/CCONJ in/ADP omnibus/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART inferioribus/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ providentia/NOUN dei/PROPN sit/AUX singularium/ADJ contingentium/VERB ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON ostensa/VERB sunt/AUX ,/PUNCT manifestum/ADJ fit/VERB quod/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN pervenit/VERB usque/ADP ad/ADP singularia/ADJ generabilium/ADJ et/CCONJ corruptibilium/ADJ ./PUNCT non/ADV enim/ADV videtur/VERB horum/PRON non/ADV esse/AUX providentia/NOUN nisi/SCONJ propter/ADP eorum/PRON contingentiam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ multa/ADJ in/ADP eis/PRON casualiter/ADV et/CCONJ fortuito/ADJ eveniunt/VERB :/PUNCT in/ADP hoc/PRON enim/ADV solum/ADV differunt/VERB ab/ADP incorruptibilibus/ADJ et/CCONJ universalibus/ADJ corruptibilium/ADJ ,/PUNCT quorum/PRON dicunt/VERB providentiam/NOUN esse/AUX ./PUNCT providentiae/NOUN autem/CCONJ non/ADV repugnat/VERB contingentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ casus/NOUN et/CCONJ fortuna/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ voluntarium/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT nihil/PRON igitur/ADV prohibet/VERB et/CCONJ horum/PRON providentiam/NOUN esse/AUX ,/PUNCT sicut/CCONJ incorruptibilium/ADJ et/CCONJ universalium/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ deus/PROPN horum/PRON singularium/ADJ providentiam/NOUN non/ADV habet/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ hoc/PRON est/VERB quia/SCONJ non/ADV cognoscit/VERB ea/PRON ;/PUNCT aut/CCONJ quia/SCONJ non/ADV potest/VERB ;/PUNCT aut/CCONJ quia/SCONJ non/ADV vult/VERB eorum/PRON curam/NOUN habere/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ deus/PROPN singularia/ADJ non/ADV cognoscat/VERB :/PUNCT ostensum/VERB enim/ADV est/AUX supra/ADP quod/SCONJ deus/PROPN eorum/PRON notitiam/NOUN habet/VERB ./PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ deus/PROPN eorum/PRON curam/NOUN habere/VERB non/ADV possit/VERB :/PUNCT cum/SCONJ eius/PRON potentia/NOUN sit/AUX infinita/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV haec/PRON singularia/ADJ gubernationis/NOUN non/ADV capacia/ADJ sunt/AUX :/PUNCT cum/SCONJ videamus/VERB ea/PRON gubernari/VERB rationis/NOUN industria/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP hominibus/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP naturalem/ADJ instinctum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP apibus/NOUN et/CCONJ multis/ADJ animalibus/NOUN brutis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON quodam/PRON naturali/ADJ instinctu/NOUN gubernantur/VERB ./PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ deus/PROPN non/ADV velit/VERB ea/PRON gubernare/VERB :/PUNCT cum/SCONJ voluntas/NOUN ipsius/PRON sit/AUX universaliter/ADV omnis/PRON boni/NOUN ;/PUNCT bonum/NOUN autem/CCONJ eorum/PRON quae/PRON gubernantur/VERB ,/PUNCT in/ADP ordine/NOUN gubernationis/NOUN maxime/ADV consistit/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ deus/PROPN horum/PRON singularium/ADJ curam/NOUN non/ADV habeat/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omnes/PRON causae/NOUN secundae/ADJ ,/PUNCT in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ causae/NOUN existunt/VERB ,/PUNCT divinam/ADJ similitudinem/NOUN consequuntur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT invenitur/VERB autem/CCONJ hoc/PRON communiter/ADV in/ADP causis/NOUN producentibus/VERB aliquid/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ curam/NOUN habent/VERB eorum/PRON quae/PRON producunt/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ animalia/NOUN naturaliter/ADV nutriunt/VERB foetus/NOUN suos/ADJ ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV curam/NOUN habet/VERB eorum/PRON quorum/PRON causa/NOUN existit/VERB ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ causa/NOUN etiam/ADV istorum/PRON particularium/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT habet/VERB igitur/ADV eorum/PRON curam/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX supra/ADP quod/SCONJ deus/PROPN in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB non/ADV ex/ADP necessitate/NOUN naturae/NOUN agit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP voluntatem/NOUN et/CCONJ intellectum/NOUN ./PUNCT ea/PRON autem/CCONJ quae/PRON aguntur/VERB per/ADP intellectum/NOUN et/CCONJ voluntatem/NOUN ,/PUNCT curae/NOUN providentis/VERB subduntur/VERB ,/PUNCT quae/PRON in/ADP hoc/PRON consistere/VERB videtur/VERB quod/SCONJ per/ADP intellectum/NOUN aliqua/PRON dispensentur/VERB ./PUNCT divinae/ADJ ergo/ADV providentiae/NOUN subduntur/VERB ea/PRON quae/PRON ab/ADP ipso/PRON aguntur/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ supra/ADP quod/SCONJ deus/PROPN operatur/VERB in/ADP omnibus/PRON causis/NOUN secundis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ omnes/PRON earum/PRON effectus/NOUN reducuntur/VERB in/ADP deum/PROPN sicut/SCONJ in/ADP causam/NOUN :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON in/ADP istis/PRON singularibus/ADJ aguntur/VERB ,/PUNCT sint/AUX ipsius/PRON opera/NOUN ./PUNCT igitur/ADV haec/PRON singularia/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ motus/NOUN et/CCONJ operationes/NOUN ipsorum/PRON ,/PUNCT divinae/ADJ providentiae/NOUN subiacent/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT stulta/ADJ est/AUX providentia/NOUN alicuius/PRON qui/PRON non/ADV curat/VERB ea/PRON sine/ADP quibus/PRON ea/PRON quae/PRON curat/VERB esse/VERB non/ADV possunt/VERB ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ omnia/PRON deficerent/VERB particularia/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ universalia/ADJ eorum/PRON remanere/VERB non/ADV possent/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV deus/PROPN universalia/ADJ tantum/ADV curat/VERB ,/PUNCT singularia/ADJ vero/ADV ista/PRON omnino/ADV derelinquit/VERB ,/PUNCT stulta/ADJ et/CCONJ imperfecta/ADJ erit/AUX eius/PRON providentia/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicat/VERB aliquis/PRON quod/SCONJ horum/PRON singularium/ADJ deus/PROPN curam/NOUN habet/VERB usque/ADP ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ conserventur/VERB in/ADP esse/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ quantum/ADV ad/ADP alia/PRON :/PUNCT hoc/PRON omnino/ADV esse/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT nam/ADV omnia/PRON alia/PRON quae/PRON circa/ADP singularia/ADJ accidunt/VERB ,/PUNCT ad/ADP eorum/PRON conservationem/NOUN vel/CCONJ corruptionem/NOUN ordinantur/VERB ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV deus/PROPN habet/VERB curam/NOUN singularium/ADJ quantum/ADV ad/ADP eorum/PRON conservationem/NOUN ,/PUNCT habet/VERB curam/NOUN omnium/PRON circa/ADP ea/PRON contingentium/VERB ./PUNCT potest/VERB autem/CCONJ aliquis/PRON dicere/VERB quod/SCONJ sola/ADJ cura/NOUN universalium/ADJ sufficit/VERB ad/ADP particularium/ADJ conservationem/NOUN in/ADP esse/NOUN ./PUNCT provisa/VERB sunt/AUX enim/ADV cuilibet/PRON speciei/NOUN ea/PRON per/ADP quae/PRON quodlibet/PRON individuum/NOUN speciei/NOUN illius/PRON potest/VERB conservari/VERB in/ADP esse/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ data/VERB sunt/AUX animalibus/NOUN organa/NOUN ad/ADP cibum/NOUN sumendum/VERB et/CCONJ digerendum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ cornua/NOUN ad/ADP protegendum/VERB se/PRON ./PUNCT utilitates/NOUN autem/CCONJ horum/PRON non/ADV deficiunt/VERB nisi/SCONJ in/ADP minori/ADJ parte/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/VERB a/ADP natura/NOUN ,/PUNCT producant/VERB effectus/NOUN suos/ADJ vel/CCONJ semper/ADV ,/PUNCT vel/CCONJ frequenter/ADV ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV non/ADV possunt/VERB omnia/PRON individua/NOUN deficere/VERB ,/PUNCT etsi/SCONJ aliquod/PRON deficiat/VERB ./PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP hanc/PRON rationem/NOUN ,/PUNCT omnia/PRON quae/PRON circa/ADP individua/NOUN contingunt/VERB ,/PUNCT providentiae/NOUN subiacebunt/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ conservatio/NOUN eorum/PRON in/ADP esse/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ circa/ADP singularia/ADJ alicuius/PRON speciei/NOUN nihil/PRON potest/VERB accidere/VERB quod/PRON non/ADV reducatur/VERB aliquo/PRON modo/NOUN ad/ADP principia/NOUN illius/PRON speciei/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV singularia/ADJ non/ADV magis/ADV subiacent/VERB divinae/ADJ providentiae/NOUN quantum/ADV ad/ADP conservationem/NOUN in/ADP esse/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ quantum/ADV ad/ADP alia/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT in/ADP comparatione/NOUN rerum/NOUN ad/ADP finem/NOUN talis/PRON ordo/NOUN apparet/VERB quod/SCONJ accidentia/NOUN sunt/VERB propter/ADP substantias/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ per/ADP ea/PRON perficiantur/VERB ;/PUNCT in/ADP substantiis/NOUN vero/ADV materia/NOUN est/VERB propter/ADP formam/NOUN ;/PUNCT per/ADP hanc/PRON enim/ADV participat/VERB divinam/ADJ bonitatem/NOUN ,/PUNCT propter/ADP quam/PRON omnia/PRON facta/VERB sunt/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ex/ADP quo/PRON patet/VERB quod/SCONJ singularia/ADJ sunt/VERB propter/ADP naturam/NOUN universalem/ADJ ./PUNCT cuius/PRON signum/NOUN est/AUX quod/SCONJ in/ADP his/PRON in/ADP quibus/PRON potest/VERB natura/NOUN universalis/ADJ conservari/VERB per/ADP unum/NUM individuum/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/VERB multa/ADJ individua/NOUN unius/NUM speciei/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP sole/NOUN et/CCONJ luna/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ providentia/NOUN sit/AUX ordinativa/ADJ aliquorum/PRON in/ADP finem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ad/ADP providentiam/NOUN pertineant/VERB et/CCONJ fines/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT subiacent/VERB igitur/ADV providentiae/NOUN non/ADV solum/ADV universalia/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV singularia/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT haec/PRON est/AUX differentia/NOUN inter/ADP cognitionem/NOUN speculativam/ADJ et/CCONJ practicam/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ cognitio/NOUN speculativa/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ea/PRON quae/PRON ad/ADP ipsam/PRON pertinent/VERB ,/PUNCT perficiuntur/VERB in/ADP universali/ADJ ;/PUNCT ea/PRON vero/ADV quae/PRON pertinent/VERB ad/ADP cognitionem/NOUN practicam/ADJ ,/PUNCT perficiuntur/VERB in/ADP particulari/ADJ :/PUNCT nam/ADV finis/NOUN speculativae/ADJ est/AUX veritas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON primo/ADV et/CCONJ per/ADP se/PRON in/ADP immaterialibus/ADJ consistit/VERB et/CCONJ in/ADP universalibus/ADJ ;/PUNCT finis/NOUN vero/ADV practicae/ADJ est/AUX operatio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB circa/ADP singularia/ADJ ./PUNCT unde/ADV medicus/NOUN non/ADV curat/VERB hominem/NOUN in/ADP universali/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ hunc/PRON hominem/NOUN :/PUNCT et/CCONJ ad/ADP hoc/PRON est/AUX tota/PRON scientia/NOUN medicinae/ADJ ordinata/VERB ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ providentia/NOUN ad/ADP practicam/ADJ cognitionem/NOUN pertinet/VERB :/PUNCT cum/SCONJ sit/VERB ordinativa/ADJ rerum/NOUN in/ADP finem/NOUN ./PUNCT esset/AUX igitur/ADV imperfectissima/ADJ dei/PROPN providentia/NOUN si/SCONJ in/ADP universalibus/ADJ consisteret/VERB ,/PUNCT et/CCONJ usque/ADP ad/ADP singularia/ADJ non/ADV perveniret/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT cognitio/NOUN speculativa/ADJ magis/ADV perficitur/VERB in/ADP universali/ADJ quam/SCONJ in/ADP particulari/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ magis/ADV sciuntur/VERB universalia/ADJ quam/SCONJ particularia/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON universalissimorum/ADJ principiorum/NOUN cognitio/NOUN omnibus/PRON est/AUX communis/ADJ ./PUNCT ille/PRON vero/ADV perfectior/ADJ est/AUX in/ADP scientia/NOUN speculativa/ADJ qui/PRON non/ADV solum/ADV universalem/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ propriam/ADJ cognitionem/NOUN de/ADP rebus/NOUN habet/VERB :/PUNCT nam/ADV qui/PRON cognoscit/VERB in/ADP universali/ADJ tantum/ADV ,/PUNCT cognoscit/VERB rem/NOUN solum/ADV in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT propter/ADP quod/PRON discipulus/NOUN de/ADP universali/ADJ cognitione/NOUN principiorum/NOUN reducitur/VERB in/ADP propriam/ADJ cognitionem/NOUN conclusionum/NOUN per/ADP magistrum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON utramque/PRON cognitionem/NOUN habet/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ aliquid/PRON reducitur/VERB de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN per/ADP ens/NOUN actu/NOUN ./PUNCT multo/ADV igitur/ADV magis/ADV in/ADP scientia/NOUN practica/ADJ perfectior/ADJ est/AUX qui/PRON non/ADV solum/ADV in/SCONJ universali/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV in/ADP particulari/ADJ res/NOUN disponit/VERB ad/ADP actum/NOUN ./PUNCT divina/ADJ igitur/ADV providentia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX perfectissima/ADJ ,/PUNCT usque/ADP ad/ADP singularia/ADJ se/PRON extendit/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ deus/PROPN sit/AUX causa/NOUN entis/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX ens/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ipse/PRON sit/AUX provisor/NOUN entis/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX ens/NOUN :/PUNCT providet/VERB enim/ADV rebus/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX causa/NOUN earum/PRON ./PUNCT quicquid/PRON ergo/ADV quocumque/PRON modo/NOUN est/VERB ,/PUNCT sub/ADP eius/PRON providentia/NOUN cadit/VERB ./PUNCT singularia/ADJ autem/CCONJ sunt/AUX entia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ magis/PART quam/SCONJ universalia/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ universalia/ADJ non/ADV subsistunt/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ sunt/VERB solum/ADV in/ADP singularibus/ADJ ./PUNCT est/AUX igitur/ADV divina/ADJ providentia/NOUN etiam/ADV singularium/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT res/NOUN creatae/VERB providentiae/NOUN divinae/ADJ subduntur/VERB prout/SCONJ ab/ADP ipso/PRON in/ADP finem/NOUN ultimum/ADJ ordinantur/VERB ,/PUNCT qui/PRON est/AUX bonitas/NOUN sua/ADJ ./PUNCT participatio/NOUN ergo/ADV divinae/ADJ bonitatis/NOUN a/ADP rebus/NOUN creatis/VERB est/VERB per/ADP providentiam/NOUN divinam/ADJ ./PUNCT bonitatem/NOUN autem/CCONJ divinam/ADJ participant/VERB etiam/ADV singularia/ADJ contingentia/VERB ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ etiam/ADV ad/ADP ea/PRON divina/ADJ providentia/NOUN se/PRON extendat/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB matth./X 6/NUM :/PUNCT duo/NUM passeres/NOUN asse/NOUN veneunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ unus/NUM ex/ADP eis/PRON non/ADV cadit/VERB in/ADP terra/NOUN sine/ADP patre/NOUN meo/ADJ ./PUNCT et/CCONJ sap./X 8-1/NUM :/PUNCT attingit/VERB a/ADP fine/NOUN usque/ADP ad/ADP finem/NOUN fortiter/ADV :/PUNCT idest/PART ,/PUNCT a/ADP primis/ADJ creaturis/NOUN usque/ADP ad/ADP infimas/NOUN earum/PRON ./PUNCT ezechiel/PROPN etiam/ADV 9-9/NUM arguitur/VERB opinio/NOUN quorundam/PRON qui/PRON dicebant/VERB ,/PUNCT dereliquit/VERB dominus/NOUN terram/NOUN ,/PUNCT dominus/NOUN non/ADV videt/VERB ;/PUNCT et/CCONJ iob/NOUN 22-14/NUM ,/PUNCT circa/ADP cardines/NOUN caeli/NOUN perambulat/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ nostra/ADJ considerat/VERB ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB opinio/NOUN quorundam/PRON qui/PRON dixerunt/VERB quod/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN non/ADV se/PRON extendit/VERB usque/ADP ad/ADP haec/PRON singularia/ADJ ./PUNCT quam/PRON quidem/ADV opinionem/NOUN quidam/PRON aristoteli/PROPN imponunt/VERB ,/PUNCT licet/SCONJ ex/ADP verbis/NOUN eius/PRON haberi/VERB non/ADV possit/VERB ./PUNCT quod/SCONJ providentia/NOUN dei/PROPN sit/AUX omnium/PRON singularium/ADJ immediate/ADV ./PUNCT quidam/PRON autem/CCONJ concesserunt/VERB providentiam/NOUN divinam/NOUN usque/ADP ad/ADP haec/PRON singularia/ADJ procedere/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quibusdam/PRON mediantibus/VERB causis/NOUN ./PUNCT posuit/VERB enim/ADV plato/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ gregorius/PROPN nyssenus/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT triplicem/ADJ providentiam/NOUN ./PUNCT quarum/PRON prima/ADJ est/AUX summi/ADJ dei/NOUN ,/PUNCT qui/PRON primo/ADV et/CCONJ principaliter/ADV providet/VERB propriis/ADJ ,/PUNCT idest/PART omnibus/PRON spiritualibus/ADJ et/CCONJ intellectualibus/ADJ ;/PUNCT consequenter/VERB vero/NOUN toti/PRON mundo/NOUN quantum/ADV ad/ADP genera/NOUN et/CCONJ species/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ universales/ADJ causas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX corpora/NOUN caelestia/ADJ ./PUNCT secunda/ADJ vero/ADV est/VERB qua/PRON providetur/VERB singularibus/ADJ animalium/NOUN et/CCONJ plantarum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliorum/PRON generabilium/ADJ et/CCONJ corruptibilium/ADJ ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP eorum/PRON generationem/NOUN et/CCONJ corruptionem/NOUN et/CCONJ alias/PRON mutationes/NOUN ./PUNCT quam/PRON quidem/ADV providentiam/NOUN plato/PROPN attribuit/VERB diis/NOUN qui/PRON caelum/NOUN circumeunt/VERB ./PUNCT aristoteles/PROPN vero/ADV horum/PRON causalitatem/NOUN attribuit/VERB obliquo/ADJ circulo/NOUN ./PUNCT tertiam/ADJ vero/ADV providentiam/NOUN ponit/VERB rerum/NOUN quae/PRON ad/ADP humanam/ADJ vitam/NOUN pertinent/VERB ./PUNCT quam/PRON quidem/ADV attribuit/VERB quibusdam/PRON daemonibus/NOUN circa/ADP terram/NOUN existentibus/VERB ,/PUNCT qui/PRON sunt/AUX ,/PUNCT secundum/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT humanarum/ADJ actionum/NOUN custodes/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV ,/PUNCT secundum/ADP platonem/PROPN ,/PUNCT secunda/ADJ et/CCONJ tertia/ADJ providentia/NOUN a/ADP prima/ADJ dependet/VERB :/PUNCT nam/ADV deus/PROPN summus/ADJ secundos/ADJ et/CCONJ tertios/ADJ statuit/VERB provisores/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ positio/NOUN catholicae/ADJ fidei/NOUN consonat/VERB quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ omnium/PRON providentiam/NOUN reducit/VERB in/ADP deum/PROPN sicut/SCONJ in/ADP primum/ADJ auctorem/NOUN ./PUNCT videtur/VERB autem/CCONJ sententiae/NOUN fidei/NOUN repugnare/VERB quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV omnia/PRON particularia/ADJ divinae/ADJ providentiae/NOUN immediate/ADV dicit/VERB esse/AUX subiecta/VERB ./PUNCT quod/PRON ex/ADP praemissis/VERB ostendi/VERB potest/VERB ./PUNCT habet/VERB enim/ADV deus/PROPN immediatam/ADJ singularium/ADJ cognitionem/NOUN ,/PUNCT non/ADV quasi/ADV ea/PRON in/ADP suis/ADJ causis/NOUN cognoscens/VERB tantum/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV in/ADP seipsis/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP primo/ADJ huius/PRON operis/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT inconveniens/ADJ autem/CCONJ videtur/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT singularia/ADJ cognoscens/VERB ,/PUNCT eorum/PRON ordinem/NOUN non/ADV velit/VERB ,/PUNCT in/ADP quo/PRON bonum/NOUN praecipuum/ADJ eorum/PRON constat/VERB :/PUNCT cum/SCONJ voluntas/NOUN sua/ADJ sit/AUX totius/PRON bonitatis/NOUN principium/NOUN ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ immediate/ADV singularia/ADJ cognoscit/VERB ,/PUNCT ita/ADV immediate/ADV eorum/PRON ordinem/NOUN statuat/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ordo/NOUN qui/PRON per/ADP providentiam/NOUN in/ADP rebus/NOUN gubernatis/VERB statuitur/VERB ,/PUNCT ex/ADP ordine/NOUN illo/PRON provenit/VERB quem/PRON provisor/NOUN in/ADP sua/ADJ mente/NOUN disponit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ forma/NOUN artis/NOUN quae/PRON fit/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT ab/ADP ea/PRON procedit/VERB quae/PRON est/VERB in/ADP mente/NOUN artificis/NOUN ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ ,/PUNCT ubi/SCONJ sunt/AUX multi/ADJ provisores/NOUN unus/NUM sub/ADP alio/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ ordinem/NOUN conceptum/VERB superior/ADJ inferiori/ADJ tradat/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ars/NOUN inferior/ADJ accipit/VERB principia/NOUN a/ADP superiori/ADJ ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV secundi/ADJ et/CCONJ tertii/ADJ provisores/NOUN ponuntur/VERB esse/VERB sub/ADP primo/ADJ provisore/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX deus/PROPN summus/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ordinem/NOUN statuendum/VERB in/ADP rebus/NOUN a/ADP summo/ADJ deo/PROPN accipiant/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ possibile/ADJ quod/SCONJ iste/PRON ordo/NOUN sit/AUX in/ADP eis/PRON perfectior/ADJ quam/SCONJ in/ADP summo/ADJ deo/NOUN :/PUNCT quinimmo/ADV omnes/PRON perfectiones/NOUN per/ADP modum/NOUN descensus/NOUN ab/ADP eo/PRON in/ADP alia/PRON proveniunt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ ordo/NOUN rerum/NOUN sit/VERB in/ADP secundis/ADJ provisoribus/NOUN non/ADV solum/ADV in/ADP universali/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quantum/ADV ad/ADP singularia/ADJ :/PUNCT alias/PRON non/ADV possent/VERB sua/ADJ providentia/NOUN in/ADP singularibus/ADJ ordinem/NOUN statuere/VERB ./PUNCT multo/ADJ igitur/ADV magis/ADV ordo/NOUN singularium/ADJ est/VERB in/ADP divinae/ADJ providentiae/NOUN dispositione/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT in/ADP his/PRON quae/PRON humana/ADJ providentia/NOUN reguntur/VERB ,/PUNCT invenitur/VERB quod/SCONJ aliquis/PRON superior/ADJ provisor/NOUN circa/ADP quaedam/PRON magna/ADJ et/CCONJ universalia/ADJ per/ADP seipsum/PRON excogitat/VERB qualiter/ADV sint/AUX ordinanda/VERB ,/PUNCT minimorum/ADJ vero/ADV ordinem/NOUN ipse/PRON non/ADV excogitat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ aliis/PRON inferioribus/ADJ excogitandum/VERB relinquit/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON quidem/ADV contingit/VERB propter/ADP eius/PRON defectum/NOUN :/PUNCT inquantum/SCONJ vel/CCONJ singularium/ADJ minimorum/ADJ conditiones/NOUN ignorat/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ non/ADV sufficit/VERB ad/ADP omnium/PRON ordinem/NOUN excogitandum/VERB ,/PUNCT propter/ADP laborem/NOUN et/CCONJ temporis/NOUN prolixitatem/NOUN quae/PRON requireretur/VERB ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ defectus/NOUN longe/ADV sunt/VERB a/ADP deo/PROPN :/PUNCT nam/ADV ipse/PRON omnia/PRON singularia/ADJ cognoscit/VERB ;/PUNCT nec/CCONJ in/ADP intelligendo/VERB laborat/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ tempus/NOUN requirit/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ intelligendo/VERB seipsum/PRON ,/PUNCT omnia/PRON alia/PRON cognoscat/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ipse/PRON igitur/ADV omnium/PRON et/CCONJ singularium/ADJ ordinem/NOUN excogitat/VERB ./PUNCT eius/PRON igitur/ADV providentia/NOUN est/VERB omnium/PRON singularium/ADJ immediate/ADV ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP rebus/NOUN humanis/ADJ inferiores/ADJ provisores/NOUN per/ADP suam/ADJ industriam/NOUN ordinem/NOUN excogitant/VERB in/ADP his/PRON quorum/PRON gubernatio/NOUN eis/PRON a/ADP praesidente/VERB committitur/VERB ./PUNCT quam/PRON quidem/ADV industriam/NOUN a/ADP praesidente/VERB homine/NOUN non/ADV habent/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ usum/NOUN ipsius/PRON :/PUNCT si/SCONJ vero/ADV a/ADP superiore/ADJ eam/PRON haberent/VERB ,/PUNCT iam/ADV ordinatio/NOUN per/ADP superiorem/ADJ fieret/VERB ,/PUNCT ipsi/PRON autem/CCONJ essent/AUX illius/PRON ordinationis/NOUN non/ADV provisores/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ executores/NOUN ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ per/ADP supra/ADP dicta/VERB quod/SCONJ omnis/PRON sapientia/NOUN et/CCONJ intellectus/NOUN a/ADP summo/ADJ deo/PROPN in/ADP omnibus/PRON intelligentibus/VERB causatur/VERB ;/PUNCT nec/CCONJ intellectus/NOUN aliquis/PRON potest/VERB aliquid/PRON intelligere/VERB nisi/SCONJ virtute/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ aliquod/PRON agens/NOUN operatur/VERB nisi/SCONJ inquantum/SCONJ agit/VERB in/ADP virtute/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT est/AUX igitur/ADV ipse/PRON deus/PROPN immediate/ADV sua/ADJ providentia/NOUN omnia/PRON dispensans/VERB :/PUNCT quicumque/PRON vero/ADV sub/ADP ipso/PRON provisores/NOUN dicuntur/VERB ,/PUNCT sunt/AUX providentiae/NOUN ipsius/PRON executores/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT superior/ADJ providentia/NOUN dat/VERB regulas/NOUN providentiae/NOUN inferiori/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ politicus/ADJ dat/VERB regulas/NOUN et/CCONJ leges/NOUN duci/NOUN exercitus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON dat/VERB leges/NOUN et/CCONJ regulas/NOUN centurionibus/NOUN et/CCONJ tribunis/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV sub/ADP prima/ADJ providentia/NOUN dei/PROPN summi/ADJ sunt/VERB aliae/PRON providentiae/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN illis/PRON secundis/ADJ vel/CCONJ tertiis/ADJ provisoribus/NOUN det/VERB regulas/NOUN sui/ADJ regiminis/NOUN ./PUNCT aut/CCONJ ergo/ADV dat/VERB eis/PRON regulas/NOUN et/CCONJ leges/NOUN universales/ADJ ,/PUNCT aut/CCONJ particulares/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dat/VERB eis/PRON universales/ADJ regulas/NOUN regiminis/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ universales/ADJ regulae/NOUN non/ADV possint/VERB semper/ADV ad/ADP particularia/ADJ applicari/VERB ,/PUNCT maxime/NOUN in/ADP rebus/NOUN mobilibus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON non/ADV semper/ADV eodem/PRON modo/NOUN se/PRON habent/VERB ;/PUNCT oporteret/VERB quod/SCONJ illi/PRON provisores/NOUN secundi/ADJ vel/CCONJ tertii/ADJ quandoque/ADV praeter/ADP regulas/NOUN sibi/PRON datas/VERB ordinarent/VERB de/ADP rebus/NOUN suae/ADJ provisioni/NOUN subiectis/VERB ./PUNCT haberent/VERB ergo/ADV iudicium/NOUN super/ADP regulas/NOUN acceptas/VERB :/PUNCT quando/SCONJ secundum/ADP eas/PRON oporteret/VERB agere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quando/SCONJ eas/PRON praetermittere/VERB oporteret/VERB ./PUNCT quod/PRON esse/VERB non/ADV potest/VERB :/PUNCT quia/SCONJ hoc/PRON iudicium/NOUN ad/ADP superiorem/ADJ pertinet/VERB ;/PUNCT nam/ADV eius/PRON est/AUX interpretari/VERB leges/NOUN et/CCONJ dispensare/VERB in/ADP eis/PRON ,/PUNCT cuius/PRON est/AUX eas/PRON condere/VERB ./PUNCT hoc/PRON igitur/ADV iudicium/NOUN de/ADP regulis/NOUN universalibus/ADJ datis/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ fiat/VERB per/ADP supremum/ADJ provisorem/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV esse/VERB non/ADV posset/VERB si/SCONJ se/PRON ordinationi/NOUN horum/PRON singularium/ADJ immediate/ADV non/ADV immisceret/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ,/PUNCT secundum/ADP hoc/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ sit/AUX horum/PRON immediatus/ADJ provisor/NOUN ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV secundi/ADJ et/CCONJ tertii/ADJ provisores/NOUN a/ADP summo/ADJ provisore/NOUN particulares/ADJ regulas/NOUN et/CCONJ leges/NOUN accipiunt/VERB ,/PUNCT manifeste/ADV apparet/VERB quod/SCONJ horum/PRON singularium/ADJ ordinatio/NOUN fit/VERB immediate/ADV per/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT semper/ADV provisor/NOUN superior/ADJ habet/VERB iudicium/NOUN de/ADP his/PRON quae/PRON ab/ADP inferioribus/ADJ provisoribus/NOUN ordinantur/VERB :/PUNCT utrum/ADV sint/AUX bene/ADV ordinata/VERB nec/CCONJ ne/PART ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV secundi/ADJ provisores/NOUN vel/CCONJ tertii/ADJ sunt/VERB sub/ADP deo/PROPN primo/ADJ provisore/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN iudicium/NOUN habeat/VERB de/ADP his/PRON quae/PRON ab/ADP his/PRON ordinantur/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV esse/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT si/SCONJ horum/PRON singularium/ADJ ordinem/NOUN non/ADV consideret/VERB ./PUNCT habet/VERB igitur/ADV ipse/PRON per/ADP seipsum/PRON curam/NOUN de/ADP his/PRON singularibus/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ deus/PROPN per/ADP seipsum/PRON immediate/ADV haec/PRON inferiora/ADJ singularia/ADJ non/ADV curat/VERB ,/PUNCT hoc/PRON non/ADV est/VERB nisi/SCONJ vel/CCONJ quia/SCONJ ea/PRON despicit/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ ne/SCONJ eis/PRON eius/PRON dignitas/NOUN inquinetur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ quidam/PRON dicunt/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ irrationabile/ADJ est/AUX ./PUNCT nam/ADV dignius/ADJ est/AUX provide/ADV aliquorum/PRON ordinationem/NOUN excogitare/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ in/ADP eis/PRON operari/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV deus/PROPN in/ADP omnibus/PRON operatur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT nec/CCONJ in/ADP hoc/PRON aliquid/PRON eius/PRON dignitati/NOUN derogatur/VERB ,/PUNCT quinimmo/ADV pertinet/VERB ad/ADP eius/PRON universalem/ADJ et/CCONJ summam/ADJ virtutem/NOUN ;/PUNCT nullo/PRON modo/NOUN despiciendum/VERB est/AUX ei/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ eius/PRON dignitatem/NOUN commaculat/VERB ,/PUNCT si/SCONJ circa/ADP haec/PRON singularia/ADJ immediate/ADV providentiam/NOUN habeat/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT omnis/PRON sapiens/ADJ qui/PRON provide/ADV sua/ADJ virtute/NOUN utitur/VERB ,/PUNCT in/ADP agendo/VERB moderatur/VERB suae/ADJ virtutis/NOUN usum/NOUN ,/PUNCT ordinans/VERB ad/ADP quid/PRON et/CCONJ quantum/ADV perveniat/VERB :/PUNCT alias/PRON virtus/NOUN in/ADP agendo/VERB sapientiam/NOUN non/ADV sequeretur/VERB ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ ex/ADP praemissis/VERB quod/SCONJ divina/ADJ virtus/NOUN in/ADP operando/VERB usque/ADP ad/ADP infima/ADJ rerum/NOUN pervenit/VERB ./PUNCT igitur/ADV divina/ADJ sapientia/NOUN est/AUX ordinativa/ADJ qui/PRON ,/PUNCT et/CCONJ quot/PRON ,/PUNCT et/CCONJ qualiter/ADV ex/ADP eius/PRON virtute/NOUN progrediantur/VERB effectus/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV in/ADP infimis/ADJ rebus/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV ipse/PRON immediate/ADV sua/ADJ providentia/NOUN omnium/PRON rerum/NOUN ordinem/NOUN excogitans/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB rom./X 13-1/NUM :/PUNCT quae/PRON a/ADP deo/PROPN sunt/VERB ,/PUNCT ordinata/VERB sunt/AUX ./PUNCT et/CCONJ iudith./X 9-4/NUM :/PUNCT tu/PRON fecisti/VERB priora/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ illa/PRON post/ADP illa/PRON cogitasti/VERB ,/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON factum/VERB est/AUX quod/PRON ipse/PRON voluisti/VERB ./PUNCT quod/SCONJ executio/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN fit/VERB mediantibus/VERB causis/NOUN secundis/ADJ ./PUNCT attendendum/VERB est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ ad/ADP providentiam/NOUN duo/NUM requiruntur/VERB :/PUNCT ordinatio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ordinis/NOUN executio/NOUN ./PUNCT quorum/PRON primum/ADJ fit/VERB per/ADP virtutem/NOUN cognoscitivam/ADJ :/PUNCT unde/ADV qui/PRON perfectioris/ADJ cognitionis/NOUN sunt/AUX ,/PUNCT ordinatores/NOUN aliorum/PRON dicuntur/VERB ,/PUNCT sapientis/ADJ enim/ADV est/AUX ordinare/VERB ./PUNCT secundum/ADJ vero/ADV fit/VERB per/ADP virtutem/NOUN operativam/ADJ ./PUNCT e/ADP contrario/ADJ autem/CCONJ se/PRON habet/VERB in/ADP his/PRON duobus/NUM :/PUNCT nam/ADV tanto/ADV perfectior/ADJ est/AUX ordinatio/NOUN ,/PUNCT quanto/ADV magis/ADV descendit/VERB ad/ADP minima/ADJ ;/PUNCT minimorum/ADJ autem/CCONJ executio/NOUN condecet/VERB inferiorem/ADJ virtutem/NOUN ,/PUNCT effectui/NOUN proportionatam/VERB ./PUNCT in/ADP deo/PROPN autem/CCONJ quantum/ADV ad/ADP utrumque/PRON summa/ADJ perfectio/NOUN invenitur/VERB :/PUNCT est/VERB enim/ADV in/ADP eo/PRON perfectissima/ADJ sapientia/NOUN ad/ADP ordinandum/VERB ,/PUNCT virtus/NOUN perfectissima/ADJ ad/ADP operandum/VERB ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ ipse/PRON omnium/PRON ordines/NOUN per/ADP sapientiam/NOUN suam/ADJ disponat/VERB ,/PUNCT etiam/ADV minimorum/ADJ :/PUNCT exequatur/VERB vero/ADV minima/ADJ per/ADP alias/PRON inferiores/ADJ virtutes/NOUN ,/PUNCT per/ADP quas/PRON ipse/PRON operetur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ virtus/NOUN universalis/ADJ et/CCONJ altior/ADJ per/ADP inferiorem/ADJ et/CCONJ particularem/ADJ virtutem/NOUN ./PUNCT conveniens/VERB est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ sint/AUX inferiores/ADJ agentes/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN executores/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX supra/ADP quod/SCONJ divina/ADJ operatio/NOUN non/ADV excludit/VERB operationes/NOUN causarum/NOUN secundarum/ADJ ./PUNCT ea/PRON vero/ADV quae/PRON ex/ADP operationibus/NOUN causarum/NOUN secundarum/ADJ proveniunt/VERB ,/PUNCT divinae/ADJ providentiae/NOUN subiacent/VERB :/PUNCT cum/SCONJ deus/PROPN omnia/PRON singularia/ADJ ordinet/VERB per/ADP seipsum/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT sunt/AUX igitur/ADV secundae/ADJ causae/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN executrices/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quanto/ADV virtus/NOUN alicuius/PRON agentis/NOUN est/AUX fortior/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV in/ADP magis/ADV remota/VERB suam/ADJ operationem/NOUN extendit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN ,/PUNCT quanto/ADV est/AUX maior/ADJ ,/PUNCT magis/ADV remota/VERB calefacit/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV contingit/VERB in/ADP agente/NOUN quod/SCONJ non/ADV agit/VERB per/ADP medium/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ quidlibet/PRON in/ADP quod/PRON agit/VERB ,/PUNCT est/AUX sibi/PRON proximum/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV virtus/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN sit/AUX maxima/ADJ ,/PUNCT per/ADP aliqua/PRON media/ADJ ad/ADP ultima/ADJ suam/ADJ operationem/NOUN perducere/VERB debet/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ad/ADP dignitatem/NOUN regentis/VERB pertinet/VERB ut/SCONJ habeat/VERB multos/ADJ ministros/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ diversos/ADJ sui/ADJ regiminis/NOUN executores/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ tanto/ADV altius/ADJ et/CCONJ maius/ADJ ostendetur/VERB suum/ADJ dominium/NOUN ,/PUNCT quanto/ADV plures/ADJ in/ADP diversis/ADJ gradibus/NOUN ei/PRON subduntur/VERB ./PUNCT nulla/PRON autem/CCONJ dignitas/NOUN alicuius/PRON regentis/VERB est/AUX comparabilis/ADJ dignitati/NOUN divini/ADJ regiminis/NOUN ./PUNCT conveniens/VERB igitur/ADV est/AUX quod/SCONJ per/ADP diversos/ADJ gradus/NOUN agentium/NOUN fiat/VERB divinae/ADJ providentiae/NOUN executio/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT convenientia/NOUN ordinis/NOUN perfectionem/NOUN providentiae/NOUN demonstrat/VERB :/PUNCT cum/SCONJ ordo/NOUN sit/AUX proprius/ADJ providentiae/NOUN effectus/NOUN ./PUNCT ad/ADP convenientiam/NOUN autem/CCONJ ordinis/NOUN pertinet/VERB ut/SCONJ nihil/PRON inordinatum/ADJ relinquatur/VERB ./PUNCT perfectio/NOUN igitur/ADV divinae/ADJ providentiae/NOUN requirit/VERB ut/SCONJ excessum/NOUN aliquarum/PRON rerum/NOUN supra/ADP alias/PRON ad/ADP ordinem/NOUN convenientem/VERB reducat/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ fit/VERB cum/SCONJ ex/ADP abundantia/NOUN aliquorum/PRON magis/ADV habentium/VERB ,/PUNCT provenit/VERB aliquod/PRON bonum/NOUN minus/ADV habentibus/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV perfectio/NOUN universi/ADJ requirat/VERB quod/SCONJ quaedam/PRON aliis/PRON abundantius/ADV divinam/ADJ bonitatem/NOUN participent/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT exigit/VERB divinae/ADJ providentiae/NOUN perfectio/NOUN ut/SCONJ per/ADP ea/PRON quae/PRON plenius/ADV divinam/ADJ bonitatem/NOUN participant/VERB ,/PUNCT executio/NOUN divini/ADJ regiminis/NOUN compleatur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT nobilior/ADJ est/AUX ordo/NOUN causarum/NOUN quam/SCONJ effectuum/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ causa/NOUN potior/ADJ est/AUX effectu/NOUN ./PUNCT magis/ADV igitur/ADV in/ADP eo/PRON perfectio/NOUN providentiae/NOUN demonstratur/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ non/ADV essent/VERB aliquae/PRON causae/NOUN mediae/ADJ exequentes/VERB divinam/ADJ providentiam/NOUN non/ADV esset/VERB in/ADP rebus/NOUN ordo/NOUN causarum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ effectuum/NOUN tantum/ADV ./PUNCT exigit/VERB igitur/ADV divinae/ADJ providentiae/NOUN perfectio/NOUN quod/SCONJ sint/VERB causae/NOUN mediae/ADJ executrices/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON in/ADP psalmo/NOUN dicitur/VERB :/PUNCT benedicite/VERB domino/NOUN omnes/PRON virtutes/NOUN eius/PRON ,/PUNCT ministri/NOUN eius/PRON ,/PUNCT qui/PRON facitis/VERB voluntatem/NOUN eius/PRON ;/PUNCT et/CCONJ alibi/PART :/PUNCT ignis/NOUN ,/PUNCT grando/NOUN ,/PUNCT nix/NOUN ,/PUNCT spiritus/NOUN procellarum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON faciunt/VERB verbum/NOUN eius/PRON ./PUNCT quod/SCONJ mediantibus/VERB creaturis/NOUN intellectualibus/ADJ aliae/PRON creaturae/NOUN reguntur/VERB a/ADP deo/PROPN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV ad/ADP providentiam/NOUN divinam/ADJ pertinet/VERB ut/SCONJ ordo/NOUN servetur/VERB in/ADP rebus/NOUN ;/PUNCT congruus/ADJ autem/CCONJ ordo/NOUN est/VERB ut/SCONJ a/ADP supremis/ADJ ad/ADP infima/ADJ proportionaliter/ADV descendatur/VERB :/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN secundum/ADP quandam/PRON proportionem/NOUN usque/ADP ad/ADP res/NOUN ultimas/ADJ perveniat/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ proportio/NOUN est/AUX ut/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ supremae/ADJ creaturae/NOUN sunt/VERB sub/ADP deo/PROPN et/CCONJ gubernantur/VERB ab/ADP ipso/PRON ,/PUNCT ita/ADV inferiores/ADJ creaturae/NOUN sint/VERB sub/ADP superioribus/ADJ et/CCONJ regantur/VERB ab/ADP ipsis/PRON ./PUNCT inter/ADP omnes/PRON autem/CCONJ creaturas/NOUN sunt/AUX supremae/ADJ intellectuales/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ./PUNCT exigit/VERB igitur/ADV divinae/ADJ providentiae/NOUN ratio/NOUN ut/SCONJ ceterae/PRON creaturae/NOUN per/ADP creaturas/NOUN rationales/ADJ regantur/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quaecumque/PRON creatura/NOUN exequitur/VERB divinae/ADJ providentiae/NOUN ordinem/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON habet/VERB inquantum/SCONJ participat/VERB aliquid/PRON de/ADP virtute/NOUN primi/ADJ providentis/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ instrumentum/NOUN non/ADV movet/VERB nisi/SCONJ inquantum/SCONJ per/ADP motum/NOUN participat/VERB aliquid/PRON de/ADP virtute/NOUN principalis/ADJ agentis/NOUN ./PUNCT quae/PRON igitur/ADV amplius/ADV de/ADP virtute/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN participant/VERB ,/PUNCT sunt/AUX executiva/ADJ divinae/ADJ providentiae/NOUN in/ADP illa/PRON quae/PRON minus/ADV participant/VERB ./PUNCT creaturae/NOUN autem/CCONJ intellectuales/ADJ plus/ADV aliis/PRON de/ADP ipsa/PRON participant/VERB :/PUNCT nam/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ ad/ADP providentiam/NOUN requiratur/VERB et/CCONJ dispositio/NOUN ordinis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON fit/VERB per/ADP cognoscitivam/ADJ virtutem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ executio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON fit/VERB per/ADP operativam/ADJ ,/PUNCT creaturae/NOUN rationales/ADJ utramque/PRON virtutem/NOUN participant/VERB ,/PUNCT reliquae/PRON vero/NOUN creaturae/NOUN virtutem/NOUN operativam/ADJ tantum/ADV ./PUNCT per/ADP creaturas/NOUN igitur/ADV rationales/ADJ omnes/PRON aliae/PRON creaturae/NOUN sub/ADP divina/ADJ providentia/NOUN reguntur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT cuicumque/PRON datur/VERB a/ADP deo/PROPN aliqua/PRON virtus/NOUN ,/PUNCT datur/VERB ei/PRON in/ADP ordine/NOUN ad/ADP effectum/NOUN ipsius/PRON virtutis/NOUN :/PUNCT sic/ADV enim/ADV optime/ADV omnia/PRON disponuntur/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ unumquodque/PRON ordinatur/VERB ad/ADP omnia/PRON bona/ADJ quae/PRON ex/ADP ipso/PRON nata/VERB sunt/AUX provenire/VERB ./PUNCT virtus/NOUN autem/CCONJ intellectiva/ADJ de/ADP se/PRON est/AUX ordinativa/ADJ et/CCONJ regitiva/ADJ :/PUNCT unde/ADV videmus/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT quando/SCONJ coniunguntur/VERB in/ADP eodem/PRON ,/PUNCT virtus/NOUN operativa/ADJ sequitur/VERB regimen/NOUN intellectivae/ADJ virtutis/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP homine/NOUN videmus/VERB quod/SCONJ ad/ADP imperium/NOUN voluntatis/NOUN moventur/VERB membra/NOUN ./PUNCT idem/PRON etiam/ADV apparet/VERB si/SCONJ in/ADP diversis/ADJ existant/VERB :/PUNCT nam/ADV illi/PRON homines/NOUN qui/PRON excedunt/VERB in/ADP virtute/NOUN operativa/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ dirigantur/VERB ab/ADP illis/PRON qui/PRON in/ADP virtute/NOUN intellectiva/ADJ excedunt/VERB ./PUNCT exigit/VERB igitur/ADV divinae/ADJ providentiae/NOUN ratio/NOUN quod/SCONJ creaturae/NOUN aliae/PRON per/ADP intellectuales/ADJ creaturas/NOUN regantur/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT virtutes/NOUN particulares/ADJ natae/VERB sunt/AUX moveri/VERB a/ADP virtutibus/NOUN universalibus/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB tam/ADV in/ADP arte/NOUN quam/CCONJ in/ADP natura/NOUN ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ virtus/NOUN intellectiva/ADJ est/AUX universalior/ADJ omni/PRON alia/PRON virtute/NOUN operativa/ADJ :/PUNCT nam/ADV virtus/NOUN intellectiva/ADJ continet/VERB formas/NOUN universales/ADJ ,/PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ virtus/NOUN operativa/ADJ tantum/ADV est/VERB ex/ADP aliqua/PRON forma/NOUN propria/ADJ operantis/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ per/ADP virtutes/NOUN intellectuales/ADJ moveantur/VERB et/CCONJ regantur/VERB omnes/PRON aliae/PRON creaturae/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT in/ADP omnibus/PRON potentiis/NOUN ordinatis/VERB una/NUM est/AUX directiva/ADJ alterius/PRON ,/PUNCT quae/PRON magis/ADV rationem/NOUN cognoscit/VERB :/PUNCT unde/ADV videmus/VERB in/ADP artibus/NOUN quod/SCONJ ars/NOUN illa/PRON ad/ADP quam/PRON pertinet/VERB finis/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON sumitur/VERB ratio/NOUN totius/PRON artificii/NOUN ,/PUNCT dirigit/VERB illam/PRON ,/PUNCT et/CCONJ imperat/VERB ei/PRON ,/PUNCT quae/PRON artificium/NOUN operatur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ars/NOUN gubernatoria/ADJ navifactivae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ illa/PRON quae/PRON formam/NOUN inducit/VERB ,/PUNCT imperat/VERB ei/PRON quae/PRON materiam/NOUN disponit/VERB ./PUNCT instrumenta/NOUN vero/ADV ,/PUNCT quae/PRON non/ADV cognoscunt/VERB aliquam/PRON rationem/NOUN ,/PUNCT reguntur/VERB tantum/ADV ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV solae/ADJ intellectuales/ADJ creaturae/NOUN rationes/NOUN ordinis/NOUN creaturarum/NOUN cognoscere/VERB possint/VERB ,/PUNCT earum/PRON erit/AUX regere/VERB et/CCONJ gubernare/VERB omnes/PRON alias/PRON creaturas/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quod/PRON est/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT est/AUX causa/NOUN eius/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP aliud/PRON ./PUNCT solae/ADJ autem/CCONJ creaturae/NOUN intellectuales/ADJ operantur/VERB per/ADP seipsas/PRON ,/PUNCT utpote/ADV suarum/ADJ operationum/NOUN per/ADP liberum/ADJ voluntatis/NOUN arbitrium/NOUN dominae/NOUN existentes/VERB :/PUNCT aliae/PRON vero/ADV creaturae/NOUN ex/ADP necessitate/NOUN naturae/NOUN operantur/VERB ,/PUNCT tanquam/SCONJ ab/ADP alio/PRON motae/VERB ./PUNCT creaturae/NOUN igitur/ADV intellectuales/ADJ per/ADP suam/ADJ operationem/NOUN sunt/AUX motivae/NOUN et/CCONJ regitivae/ADJ aliarum/PRON creaturarum/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ substantiae/NOUN intellectivae/ADJ inferiores/ADJ reguntur/VERB per/ADP superiores/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ inter/ADP creaturas/NOUN intellectuales/ADJ quaedam/PRON sint/AUX aliis/PRON altiores/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ etiam/ADV inferiores/ADJ intellectualium/ADJ naturarum/NOUN per/ADP superiores/ADJ gubernentur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT virtutes/NOUN magis/ADV universales/ADJ sunt/AUX motivae/ADJ virtutum/NOUN particularium/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT superiores/ADJ autem/CCONJ inter/ADP intellectuales/ADJ naturas/NOUN habent/VERB formas/NOUN magis/ADV universales/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT sunt/AUX igitur/ADV ipsae/PRON regitivae/ADJ inferiorum/ADJ intellectualium/ADJ naturarum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT potentia/NOUN intellectiva/ADJ quae/PRON est/AUX propinquior/ADJ principio/NOUN ,/PUNCT semper/ADV invenitur/VERB regitiva/ADJ intellectualis/ADJ virtutis/NOUN quae/PRON magis/ADV a/ADP principio/NOUN distat/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV apparet/VERB tam/ADV in/ADP scientiis/NOUN speculativis/ADJ quam/CCONJ in/ADP activis/NOUN :/PUNCT scientia/NOUN enim/ADV speculativa/ADJ quae/PRON accipit/VERB ab/ADP alia/PRON principia/NOUN ex/ADP quibus/PRON demonstrat/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB esse/AUX illi/PRON subalternata/VERB ;/PUNCT et/CCONJ scientia/NOUN activa/ADJ quae/PRON est/AUX propinquior/ADJ fini/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX principium/NOUN in/ADP operativis/ADJ ,/PUNCT est/AUX architectonica/ADJ respectu/NOUN magis/ADV distantis/VERB ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV inter/ADP intellectuales/ADJ substantias/NOUN quaedam/PRON sint/AUX primo/ADJ principio/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART deo/PROPN ,/PUNCT propinquiores/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP secundo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT ipsae/PRON erunt/AUX aliarum/PRON regitivae/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT superiores/ADJ intellectuales/ADJ substantiae/NOUN perfectius/ADV divinae/ADJ sapientiae/NOUN influentiam/NOUN in/ADP seipsis/PRON recipiunt/VERB :/PUNCT cum/SCONJ unumquodque/PRON recipiat/VERB aliquid/PRON secundum/ADP modum/NOUN suum/ADJ ./PUNCT per/ADP sapientiam/NOUN autem/CCONJ divinam/ADJ omnia/PRON gubernantur/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON magis/ADV divinam/ADJ sapientiam/NOUN participant/VERB ,/PUNCT sint/AUX gubernativa/ADJ eorum/PRON quae/PRON minus/ADV participant/VERB ./PUNCT substantiae/NOUN igitur/ADV intellectuales/ADJ inferiores/ADJ gubernantur/VERB per/ADP superiores/ADJ ./PUNCT dicuntur/VERB ergo/ADV superiores/ADJ spiritus/NOUN et/CCONJ angeli/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ inferiores/ADJ spiritus/NOUN dirigunt/VERB quasi/ADV eis/PRON annuntiando/VERB ,/PUNCT nam/ADV angeli/NOUN quasi/ADV nuntii/ADJ dicuntur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ministri/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ per/ADP suam/ADJ operationem/NOUN exequuntur/VERB ,/PUNCT etiam/ADV in/ADP corporalibus/ADJ ,/PUNCT divinae/ADJ providentiae/NOUN ordinem/NOUN ,/PUNCT nam/ADV minister/NOUN est/AUX quasi/ADV instrumentum/NOUN animatum/VERB ,/PUNCT secundum/ADP philosophum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/VERB quod/PRON dicitur/VERB in/ADP psalmo/NOUN ./PUNCT qui/PRON facit/VERB angelos/NOUN suos/ADJ spiritus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ministros/NOUN suos/ADJ flammam/NOUN ignis/NOUN ./PUNCT de/ADP ordinatione/NOUN angelorum/NOUN ad/ADP invicem/ADV ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ corporalia/ADJ per/ADP spiritualia/ADJ regantur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT corporalium/ADJ autem/CCONJ est/AUX quidam/PRON ordo/NOUN :/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ superiora/ADJ corpora/NOUN per/ADP superiores/ADJ intellectuales/ADJ substantias/NOUN regantur/VERB ,/PUNCT inferiora/NOUN vero/NOUN per/ADP inferiores/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ etiam/ADV quanto/ADV aliqua/PRON substantia/NOUN est/AUX superior/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV virtus/NOUN eius/PRON est/AUX universalior/ADJ ;/PUNCT virtus/NOUN vero/ADV intellectualis/ADJ substantiae/NOUN est/AUX universalior/ADJ virtute/NOUN corporis/NOUN :/PUNCT superiores/ADJ quidem/ADV inter/ADP intellectuales/ADJ substantias/NOUN habent/VERB virtutes/NOUN non/ADV explicabiles/ADJ per/ADP aliquam/PRON virtutem/NOUN corpoream/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV sunt/AUX corporibus/NOUN unitae/VERB ;/PUNCT inferiores/ADJ vero/ADV habent/VERB virtutes/NOUN particulatas/VERB explicabiles/ADJ per/ADP aliqua/PRON corporea/ADJ instrumenta/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ corporibus/NOUN uniantur/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ superiores/ADJ inter/ADP substantias/NOUN intellectuales/ADJ sunt/AUX universalioris/ADJ virtutis/NOUN ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV perfectius/ADV divinam/ADJ dispositionem/NOUN ab/ADP ipso/PRON recipiunt/VERB ,/PUNCT in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ usque/ADP ad/ADP singula/ADJ ordinis/NOUN rationem/NOUN cognoscunt/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ a/ADP deo/PROPN accipiunt/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ divinae/ADJ ordinationis/NOUN manifestatio/NOUN divinitus/ADV facta/VERB usque/ADP ad/ADP ultimas/ADJ intellectualium/ADJ substantiarum/NOUN pertingit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ dicitur/VERB iob/PROPN 25-3/NUM :/PUNCT nunquid/PRON est/AUX numerus/NOUN militum/NOUN eius/PRON ,/PUNCT et/CCONJ super/ADP quem/PRON non/ADV splendet/VERB lumen/NOUN eius/PRON ?/PUNCT sed/CCONJ inferiores/ADJ intellectus/NOUN non/ADV in/ADP ea/PRON perfectione/NOUN ipsam/PRON recipiunt/VERB quod/SCONJ per/ADP eam/PRON singula/ADJ quae/PRON ad/ADP ordinem/NOUN providentiae/NOUN spectant/VERB ,/PUNCT ab/ADP ipsis/PRON exequenda/VERB ,/PUNCT cognoscere/VERB possint/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/NOUN in/ADP quadam/PRON communitate/NOUN :/PUNCT quantoque/ADV sunt/AUX inferiores/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV per/ADP primam/ADJ illuminationem/NOUN divinitus/ADV acceptam/VERB minus/ADV in/ADP speciali/ADJ divini/ADJ ordinis/NOUN cognitionem/NOUN accipiunt/VERB ;/PUNCT in/ADP tantum/ADV quod/SCONJ intellectus/NOUN humanus/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX infimus/ADJ secundum/ADP naturalem/ADJ cognitionem/NOUN ,/PUNCT solum/ADV quorundam/PRON universalissimorum/ADJ notitiam/NOUN habet/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV substantiae/NOUN intellectuales/ADJ superiores/ADJ perfectionem/NOUN cognitionis/NOUN praedicti/VERB ordinis/NOUN immediate/ADJ consequuntur/VERB a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT quam/PRON quidem/ADV perfectionem/NOUN oportet/VERB quod/SCONJ aliae/PRON inferiores/ADJ per/ADP eas/PRON consequantur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP diximus/VERB quod/SCONJ universalis/ADJ discipuli/NOUN cognitio/NOUN per/ADP cognitionem/NOUN magistri/NOUN ,/PUNCT qui/PRON in/ADP speciali/ADJ cognoscit/VERB ,/PUNCT perducitur/VERB ad/ADP perfectum/ADJ ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ dionysius/PROPN de/ADP supremis/ADJ intellectualibus/ADJ substantiis/NOUN ,/PUNCT quas/PRON primae/ADJ hierarchiae/NOUN ,/PUNCT idest/PART sacri/ADJ principatus/NOUN nominat/VERB ,/PUNCT 7/NUM cap./X cael./X hier./X ,/PUNCT dicit/VERB quod/SCONJ non/ADV per/ADP alias/PRON substantias/NOUN sanctificatae/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ab/ADP ipsa/PRON divinitate/NOUN ,/PUNCT in/ADP ipsam/PRON immediate/ADV extenduntur/VERB et/CCONJ ad/ADP immaterialem/ADJ et/CCONJ invisibilem/ADJ pulchritudinem/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV fas/NOUN est/AUX ,/PUNCT in/ADP contemplationem/NOUN adducuntur/VERB et/CCONJ ad/ADP divinorum/ADJ operum/NOUN scibiles/ADJ rationes/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP has/PRON dicit/VERB suppositas/VERB caelestium/ADJ essentiarum/NOUN dispositiones/NOUN erudiri/VERB ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV altiores/ADJ intellectus/NOUN in/ADP altiori/ADJ principio/NOUN cognitionis/NOUN perfectionem/NOUN suscipiunt/VERB ./PUNCT in/ADP qualibet/PRON autem/CCONJ dispositione/NOUN providentiae/NOUN ipsa/PRON ordinatio/NOUN effectuum/NOUN ex/ADP forma/NOUN agentis/NOUN derivatur/VERB :/PUNCT oportet/VERB enim/ADV effectus/NOUN a/ADP causa/NOUN secundum/ADP aliquam/PRON similitudinem/NOUN procedere/VERB ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ agens/NOUN suae/ADJ formae/NOUN similitudinem/NOUN effectibus/NOUN communicet/VERB ,/PUNCT est/VERB propter/ADP aliquem/PRON finem/NOUN ./PUNCT primum/ADJ ergo/ADV principium/NOUN in/ADP dispositione/NOUN providentiae/NOUN est/AUX finis/NOUN ;/PUNCT secundum/NOUN ,/PUNCT forma/NOUN agentis/NOUN ;/PUNCT tertium/NOUN ,/PUNCT ipsa/PRON dispositio/NOUN ordinis/NOUN effectuum/NOUN ./PUNCT supremum/ADJ igitur/ADV in/ADP ordine/NOUN intellectus/NOUN est/AUX quod/SCONJ in/ADP fine/NOUN ordinis/NOUN ratio/NOUN attendatur/VERB ;/PUNCT secundum/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP forma/NOUN ;/PUNCT tertium/NOUN vero/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ ipsa/PRON ordinis/NOUN dispositio/NOUN in/ADP seipsa/PRON ,/PUNCT non/ADV in/ADP aliquo/PRON altiori/ADJ principio/NOUN cognoscatur/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ ars/NOUN quae/PRON considerat/VERB finem/NOUN ,/PUNCT est/AUX architectonica/ADJ respectu/NOUN eius/PRON quae/PRON considerat/VERB formam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ gubernatoria/NOUN respectu/NOUN navis/NOUN factivae/ADJ ;/PUNCT ea/NOUN vero/NOUN quae/PRON considerat/VERB formam/NOUN ,/PUNCT respectu/NOUN eius/PRON quae/PRON considerat/VERB solum/ADV ordines/NOUN motuum/NOUN qui/PRON ordinantur/VERB ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ navis/NOUN factiva/ADJ respectu/NOUN manu/NOUN artificum/NOUN ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV inter/ADP illos/PRON intellectus/NOUN qui/PRON immediate/ADV in/ADP ipso/PRON deo/PROPN perfectam/ADJ cognitionem/NOUN ordinis/NOUN providentiae/NOUN divinae/ADJ percipiunt/VERB ,/PUNCT est/VERB quidam/PRON ordo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ supremi/ADJ et/CCONJ primi/ADJ ordinis/NOUN providentiae/NOUN rationem/NOUN percipiunt/VERB in/ADP ipso/PRON ultimo/ADJ fine/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX divina/ADJ bonitas/NOUN ;/PUNCT quidam/NOUN tamen/PART eorum/PRON aliis/PRON clarius/NOUN ./PUNCT et/CCONJ isti/PRON dicuntur/VERB seraphim/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV ardentes/VERB vel/CCONJ incendentes/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ per/ADP incendium/NOUN designari/VERB solet/VERB intensio/NOUN amoris/NOUN vel/CCONJ desiderii/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/VERB de/ADP fine/NOUN ./PUNCT unde/ADV dionysius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT 7/NUM cap./X cael./X hier./X ,/PUNCT quod/SCONJ ex/ADP hoc/PRON eorum/PRON nomine/NOUN designatur/VERB mobilitas/NOUN eorum/PRON circa/ADP divina/NOUN ,/PUNCT fervens/VERB et/CCONJ flexibilis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ reductio/NOUN inferiorum/ADJ in/ADP deum/PROPN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ./PUNCT secundi/ADJ autem/CCONJ rationem/NOUN ordinis/NOUN providentiae/NOUN in/ADP ipsa/PRON forma/NOUN divina/ADJ perfecte/ADV cognoscunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ hi/PRON dicuntur/VERB cherubim/NOUN ,/PUNCT quod/PRON interpretatur/VERB scientiae/NOUN plenitudo/NOUN :/PUNCT scientia/NOUN enim/ADV per/ADP formam/NOUN scibilis/ADJ perficitur/VERB ./PUNCT unde/ADV dicit/VERB dionysius/PROPN quod/SCONJ talis/PRON nominatio/NOUN significat/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sunt/AUX contemplativi/ADJ in/ADP prima/ADJ operatrice/NOUN virtute/NOUN divinae/ADJ pulchritudinis/NOUN ./PUNCT tertii/ADJ vero/ADV ipsam/PRON dispositionem/NOUN divinorum/ADJ iudiciorum/NOUN in/ADP seipsa/PRON considerant/VERB ./PUNCT et/CCONJ hi/PRON dicuntur/VERB throni/NOUN :/PUNCT nam/ADV per/ADP thronum/NOUN potestas/NOUN iudiciaria/ADJ designatur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP illud/PRON :/PUNCT sedes/VERB super/ADP thronum/NOUN et/CCONJ iudicas/VERB iustitiam/NOUN ./PUNCT unde/ADV dicit/VERB dionysius/PROPN quod/SCONJ per/ADP hanc/PRON nominationem/NOUN designatur/VERB quod/SCONJ sunt/AUX deiferi/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP omnes/PRON divinas/ADJ susceptiones/NOUN familiariter/ADV aperti/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ sic/ADV praemissa/VERB intelligenda/VERB sunt/AUX quasi/SCONJ aliud/PRON sit/AUX divina/ADJ bonitas/NOUN ,/PUNCT aliud/NOUN divina/ADJ essentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliud/NOUN eius/PRON scientia/NOUN rerum/NOUN dispositionem/NOUN continens/VERB :/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ secundum/ADP haec/PRON alia/PRON et/CCONJ alia/PRON est/AUX eius/PRON consideratio/NOUN ./PUNCT inter/ADP ipsos/PRON etiam/ADV inferiores/ADJ spiritus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON divini/ADJ ordinis/NOUN per/ADP eos/PRON exequendi/VERB perfectam/ADJ cognitionem/NOUN per/ADP superiores/ADJ spiritus/NOUN consequuntur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB ordinem/NOUN esse/VERB ./PUNCT nam/ADV quae/PRON inter/ADP ea/PRON sunt/AUX altiora/ADJ ,/PUNCT virtutis/NOUN etiam/ADV sunt/AUX universalioris/ADJ in/ADP cognoscendo/VERB :/PUNCT unde/ADV cognitionem/NOUN ordinis/NOUN providentiae/NOUN in/ADP principiis/NOUN et/CCONJ causis/NOUN magis/ADV universalibus/ADJ adipiscuntur/VERB ;/PUNCT inferiores/NOUN vero/NOUN in/ADP causis/NOUN magis/ADV particularibus/ADJ ;/PUNCT altioris/ADJ enim/ADV intellectus/NOUN esset/AUX homo/NOUN qui/PRON ordinem/NOUN omnium/PRON naturalium/ADJ considerare/VERB posset/VERB in/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ,/PUNCT quam/SCONJ qui/PRON indiget/VERB ad/ADP perfectam/ADJ cognitionem/NOUN ad/ADP inferiora/ADJ corpora/NOUN prospicere/VERB ./PUNCT illi/PRON igitur/ADV qui/PRON in/ADP causis/NOUN universalibus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX mediae/ADJ inter/ADP deum/PROPN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX universalissima/ADJ causa/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ causas/NOUN particulares/ADJ ,/PUNCT possunt/VERB ordinem/NOUN providentiae/NOUN perfecte/ADV cognoscere/VERB ,/PUNCT medii/ADJ sunt/AUX inter/ADP illos/PRON qui/PRON in/ADP ipso/PRON deo/PROPN rationem/NOUN praedicti/VERB ordinis/NOUN considerare/VERB sufficiunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ eos/PRON qui/PRON in/ADP causis/NOUN particularibus/ADJ necesse/NOUN habent/VERB considerare/VERB ./PUNCT et/CCONJ hi/PRON a/ADP dionysio/PROPN ponuntur/VERB in/ADP media/ADJ hierarchia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ a/ADP suprema/ADJ dirigitur/VERB ,/PUNCT ita/ADV dirigit/VERB infimam/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB in/ADP 8/NUM cap./X cael./X hier./X ./PUNCT inter/ADP has/PRON etiam/ADV intellectuales/ADJ substantias/NOUN oportet/VERB quod/SCONJ ordo/NOUN quidam/PRON existat/VERB ./PUNCT nam/ADV ipsa/PRON universalis/ADJ providentiae/NOUN dispositio/NOUN distribuitur/VERB quidem/ADV ,/PUNCT primo/ADV ,/PUNCT in/ADP multos/ADJ executores/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV fit/VERB per/ADP ordinem/NOUN dominationum/NOUN :/PUNCT dominorum/NOUN enim/ADV est/AUX praecipere/VERB quid/PRON alii/PRON exequantur/VERB ./PUNCT unde/ADV dionysius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT 8/NUM cap./X cael./X hier./X ,/PUNCT quod/SCONJ nomen/NOUN dominationis/NOUN designat/VERB aliquam/PRON anagogen/NOUN superpositam/VERB omni/PRON servituti/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omni/PRON subiectione/NOUN superiorem/ADJ ./PUNCT secundo/ADV autem/CCONJ ,/PUNCT ab/ADP operante/VERB et/CCONJ exequente/VERB distribuitur/VERB et/CCONJ multiplicatur/VERB ad/ADP varios/ADJ effectus/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV fit/VERB per/ADP ordinem/NOUN virtutum/NOUN ,/PUNCT quarum/PRON nomen/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dionysius/PROPN ibidem/ADV dicit/VERB ,/PUNCT significat/VERB quandam/PRON fortem/ADJ virilitatem/NOUN in/ADP omnes/PRON deiformes/ADJ operationes/NOUN ,/PUNCT non/ADV relinquentem/VERB suimet/PRON imbecillitate/NOUN aliquem/PRON deiformem/ADJ motum/NOUN ./PUNCT in/ADP quo/PRON patet/VERB quod/SCONJ principium/NOUN universalis/ADJ operationis/NOUN ad/ADP hunc/PRON ordinem/NOUN pertinet/VERB ./PUNCT unde/ADV videtur/VERB quod/SCONJ ad/ADP hunc/PRON ordinem/NOUN pertineat/VERB motus/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP quibusdam/PRON universalibus/ADJ causis/NOUN ,/PUNCT consequuntur/VERB particulares/ADJ effectus/NOUN in/ADP natura/NOUN :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV virtutes/NOUN caelorum/NOUN nominantur/VERB luc./X 21-26/NUM ,/PUNCT ubi/SCONJ dicitur/VERB :/PUNCT virtutes/NOUN caelorum/NOUN movebuntur/VERB ./PUNCT ad/ADP eos/PRON etiam/ADV spiritus/NOUN pertinere/VERB videtur/VERB executio/NOUN divinorum/ADJ operum/NOUN quae/PRON praeter/ADP naturae/NOUN ordinem/NOUN fiunt/VERB ,/PUNCT nam/ADV ista/PRON sunt/AUX sublimissima/ADJ in/ADP divinis/ADJ ministeriis/NOUN :/PUNCT propter/ADP quod/SCONJ gregorius/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ virtutes/NOUN dicuntur/VERB illi/PRON spiritus/NOUN per/ADP quos/PRON signa/NOUN frequentius/ADV fiunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ si/SCONJ quid/PRON aliud/PRON universale/ADJ et/CCONJ primum/ADJ est/VERB in/ADP ministeriis/NOUN divinis/ADJ exequendis/VERB ,/PUNCT conveniens/VERB est/AUX ad/ADP hunc/PRON ordinem/NOUN pertinere/VERB ./PUNCT tertio/ADV vero/ADV ,/PUNCT universalis/ADJ providentiae/NOUN ordo/NOUN ,/PUNCT iam/ADV in/ADP effectibus/NOUN institutus/VERB ,/PUNCT inconfusus/ADJ custoditur/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ cohibentur/VERB ea/PRON quae/PRON possent/VERB hunc/PRON ordinem/NOUN perturbare/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV pertinet/VERB ad/ADP ordinem/NOUN potestatum/NOUN ./PUNCT unde/ADV dionysius/PROPN ibidem/ADV dicit/VERB quod/SCONJ nomen/NOUN potestatum/NOUN importat/VERB quandam/PRON bene/ADV ordinatam/VERB et/CCONJ inconfusam/ADJ circa/ADP divinas/ADJ susceptiones/NOUN ordinationem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV gregorius/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ ad/ADP hunc/PRON ordinem/NOUN pertinet/VERB contrarias/ADJ potestates/NOUN arcere/VERB ./PUNCT infimi/ADJ autem/CCONJ inter/ADP superiores/ADJ intellectuales/ADJ substantias/NOUN sunt/VERB qui/PRON ordinem/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN ut/SCONJ in/ADP particularibus/ADJ causis/NOUN cognoscibilem/NOUN divinitus/ADV accipiunt/VERB :/PUNCT et/CCONJ hi/PRON immediate/ADV rebus/NOUN humanis/ADJ praeponuntur/VERB ./PUNCT unde/ADV de/ADP eis/PRON dionysius/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ ista/PRON tertia/ADJ dispositio/NOUN spirituum/NOUN humanis/ADJ hierarchiis/NOUN per/ADP consequentiam/NOUN praecipit/VERB ./PUNCT per/ADP res/NOUN autem/CCONJ humanas/ADJ intelligendae/VERB sunt/AUX omnes/PRON inferiores/ADJ naturae/NOUN et/CCONJ causae/NOUN particulares/ADJ ,/PUNCT quae/PRON ad/ADP hominem/NOUN ordinantur/VERB et/CCONJ in/ADP usum/NOUN hominis/NOUN cedunt/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB ex/ADP praemissis/VERB ./PUNCT inter/ADP hos/PRON etiam/ADV quidam/PRON ordo/NOUN existit/VERB ./PUNCT nam/ADV in/ADP rebus/NOUN humanis/ADJ est/VERB aliquod/PRON bonum/NOUN commune/ADJ ,/PUNCT quod/PRON quidem/ADV est/AUX bonum/NOUN civitatis/NOUN vel/CCONJ gentis/NOUN ,/PUNCT quod/PRON videtur/VERB ad/ADP principatuum/NOUN ordinem/NOUN pertinere/VERB ./PUNCT unde/ADV dionysius/PROPN eodem/PRON capitulo/NOUN dicit/VERB quod/SCONJ nomen/NOUN principatuum/NOUN designat/VERB quiddam/PRON ductivum/ADJ cum/ADP ordine/NOUN sacro/ADJ ./PUNCT propter/ADP quod/PRON et/CCONJ dan./X 10/NUM ,/PUNCT fit/VERB mentio/NOUN de/ADP michaele/PROPN principe/ADJ iudaeorum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ principe/ADJ persarum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ graecorum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV dispositio/NOUN regnorum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ mutatio/NOUN dominationis/NOUN a/ADP gente/NOUN in/ADP gentem/NOUN ,/PUNCT ad/ADP ministerium/NOUN huius/PRON ordinis/NOUN pertinere/VERB oportet/VERB ./PUNCT instructio/NOUN etiam/ADV eorum/PRON qui/PRON inter/ADP homines/NOUN existunt/VERB principes/ADJ ,/PUNCT de/ADP his/PRON quae/PRON ad/ADP administrationem/NOUN sui/ADJ regiminis/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT ad/ADP hunc/PRON ordinem/NOUN spectare/VERB videtur/VERB ./PUNCT est/VERB etiam/ADV aliquod/PRON humanum/ADJ bonum/NOUN quod/PRON non/ADV in/ADP communitate/NOUN consistit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP unum/NUM aliquem/PRON pertinet/VERB secundum/ADP seipsum/PRON ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV uni/NUM soli/ADJ utile/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ multis/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ quae/PRON sunt/VERB ab/ADP omnibus/PRON et/CCONJ singulis/ADJ credenda/VERB et/CCONJ observanda/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ea/NOUN quae/PRON sunt/VERB fidei/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ cultus/NOUN divinus/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ alia/NOUN huiusmodi/ADV ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON ad/ADP archangelos/NOUN pertinet/VERB ,/PUNCT de/ADP quibus/PRON gregorius/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ summa/ADJ nuntiant/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ gabrielem/PROPN archangelum/NOUN nominamus/VERB ,/PUNCT qui/PRON virgini/NOUN verbi/NOUN incarnationem/NOUN nuntiavit/VERB ab/ADP omnibus/PRON credendam/VERB ./PUNCT quoddam/PRON vero/ADV humanum/ADJ bonum/NOUN est/AUX ad/ADP unumquemque/PRON singulariter/ADV pertinens/VERB ./PUNCT et/CCONJ huiusmodi/ADV ad/ADP ordinem/NOUN pertinent/VERB angelorum/NOUN ,/PUNCT de/ADP quibus/PRON gregorius/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ infima/ADJ nuntiant/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ hominum/NOUN custodes/NOUN esse/AUX dicuntur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP illud/PRON psalmi/NOUN :/PUNCT angelis/NOUN suis/ADJ deus/PROPN mandavit/VERB de/ADP te/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ custodiant/VERB te/PRON in/ADP omnibus/PRON viis/NOUN tuis/ADJ ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ dionysius/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ archangeli/NOUN medii/ADJ sunt/AUX inter/ADP principatus/NOUN et/CCONJ angelos/NOUN ,/PUNCT habentes/VERB aliquid/PRON commune/ADJ cum/ADP utrisque/PRON :/PUNCT cum/ADP principatibus/NOUN quidem/PART ,/PUNCT inquantum/SCONJ inferioribus/ADJ angelis/NOUN ducatum/NOUN praestant/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ immerito/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ quae/PRON sunt/AUX propria/ADJ in/ADP humanis/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP ea/PRON quae/PRON sunt/AUX communia/ADJ dispensari/VERB oportet/VERB ;/PUNCT cum/ADP angelis/NOUN vero/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ annuntiant/VERB angelis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP angelos/NOUN nobis/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON est/AUX manifestare/VERB hominibus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ad/ADP eos/PRON pertinent/VERB secundum/ADP uniuscuiusque/PRON analogiam/NOUN ./PUNCT propter/ADP quod/PRON et/CCONJ commune/ADJ nomen/NOUN ultimus/ADJ ordo/NOUN quasi/ADV speciale/NOUN sibi/PRON assumit/VERB :/PUNCT quia/SCONJ scilicet/ADV officium/NOUN habet/VERB nobis/PRON immediate/ADV nuntiandi/VERB ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON archangeli/NOUN nomen/NOUN compositum/VERB habent/VERB ex/ADP utroque/PRON :/PUNCT dicuntur/VERB enim/ADV archangeli/NOUN quasi/ADV principes/ADJ angeli/NOUN ./PUNCT assignat/VERB autem/CCONJ et/CCONJ gregorius/PROPN aliter/ADV caelestium/ADJ spirituum/NOUN ordinationem/NOUN :/PUNCT nam/ADV principatus/NOUN inter/ADP medios/ADJ spiritus/NOUN connumerat/VERB ,/PUNCT post/ADP dominationes/NOUN immediate/ADV ;/PUNCT virtutes/NOUN vero/NOUN inter/ADP infimos/NOUN ,/PUNCT ante/ADP archangelos/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT diligenter/ADV inspicientibus/VERB ,/PUNCT utraque/PRON ordinatio/NOUN in/ADP modico/ADJ differt/VERB ./PUNCT nam/ADV secundum/ADP gregorium/PROPN ,/PUNCT principatus/NOUN dicuntur/VERB ,/PUNCT non/ADV qui/PRON gentibus/NOUN praeponuntur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ qui/PRON etiam/ADV ipsis/PRON bonis/ADJ spiritibus/NOUN principantur/VERB ,/PUNCT quasi/ADV primi/ADJ existentes/VERB in/ADP ministeriorum/NOUN divinorum/ADJ executione/NOUN :/PUNCT dicit/VERB enim/ADV quod/SCONJ principari/VERB est/VERB inter/ADP alios/PRON priorem/ADJ existere/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ ,/PUNCT secundum/ADP assignationem/NOUN ante/ADP dictam/VERB ,/PUNCT diximus/VERB ad/ADP virtutum/NOUN ordinem/NOUN pertinere/VERB ./PUNCT virtutes/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT secundum/ADP gregorium/PROPN ,/PUNCT sunt/VERB quae/PRON ad/ADP quasdam/PRON particulares/ADJ operationes/NOUN ordinantur/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ in/ADP aliquo/PRON speciali/ADJ casu/NOUN ,/PUNCT praeter/ADP communem/ADJ ordinem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB aliqua/PRON miraculose/ADV fieri/VERB ./PUNCT secundum/ADP quam/PRON rationem/NOUN satis/ADV convenienter/ADV cum/ADP infimis/ADJ ordinantur/VERB ./PUNCT utraque/PRON autem/CCONJ ordinatio/NOUN ex/ADP verbis/NOUN apostoli/NOUN auctoritatem/NOUN habere/VERB potest/VERB ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV ephes./X 1-20/NUM constituens/VERB illum/PRON ,/PUNCT scilicet/PART christum/ADJ ,/PUNCT ad/ADP dexteram/ADJ suam/ADJ in/ADP caelestibus/ADJ ,/PUNCT supra/ADP omnem/PRON principatum/NOUN et/CCONJ potestatem/NOUN et/CCONJ virtutem/NOUN et/CCONJ dominationem/NOUN ./PUNCT in/ADP quo/PRON patet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT ascendendo/VERB ,/PUNCT supra/ADP principatus/NOUN potestates/NOUN posuit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ supra/ADP has/NOUN virtutes/NOUN ,/PUNCT supra/ADP quas/PRON dominationes/NOUN collocavit/VERB ./PUNCT quem/PRON ordinem/NOUN dionysius/PROPN observavit/VERB ./PUNCT ad/ADP colossenses/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT loquens/VERB de/ADP christo/ADJ ,/PUNCT dicit/VERB :/PUNCT sive/CCONJ throni/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ dominationes/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ principatus/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ potestates/NOUN ,/PUNCT omnia/PRON per/ADP ipsum/PRON et/CCONJ in/ADP ipso/PRON creata/VERB sunt/AUX ./PUNCT in/ADP quo/PRON patet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT a/ADP thronis/NOUN incipiens/VERB ,/PUNCT descendendo/VERB ,/PUNCT sub/ADP eis/NOUN dominationes/NOUN ,/PUNCT sub/ADP quibus/PRON principatus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sub/ADP his/PRON potestates/NOUN posuit/VERB ./PUNCT quem/PRON ordinem/NOUN gregorius/PROPN observavit/VERB ./PUNCT de/ADP seraphim/NOUN autem/CCONJ fit/VERB mentio/NOUN isaiae/PROPN 6/NUM ;/PUNCT de/ADP cherubim/NOUN ,/PUNCT ezech./X 1/NUM ;/PUNCT de/ADP archangelis/NOUN ,/PUNCT in/ADP canonica/NOUN iudae/PROPN ,/PUNCT cum/SCONJ michael/NOUN archangelus/NOUN cum/ADP diabolo/PROPN disputans/VERB etc./X ;/PUNCT de/ADP angelis/NOUN autem/CCONJ in/ADP psalmis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ in/ADP omnibus/PRON ordinatis/VERB virtutibus/NOUN hoc/PRON commune/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP vi/NOUN superioris/ADJ virtutis/NOUN omnes/PRON inferiores/ADJ agunt/VERB ./PUNCT unde/ADV id/PRON quod/PRON diximus/VERB ad/ADP seraphim/NOUN ordinem/NOUN pertinere/VERB ,/PUNCT omnes/PRON inferiores/ADJ ex/ADP virtute/NOUN ipsius/PRON exequuntur/VERB ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV etiam/ADV est/AUX in/ADP aliis/PRON ordinibus/NOUN considerandum/VERB ./PUNCT de/ADP ordinatione/NOUN hominum/NOUN ad/ADP invicem/ADV et/CCONJ ad/ADP alia/PRON ./PUNCT inter/ADP alias/PRON vero/ADV intellectuales/ADJ substantias/NOUN humanae/ADJ animae/NOUN infimum/ADJ gradum/NOUN habent/VERB :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT in/ADP prima/ADJ sui/ADJ institutione/NOUN cognitionem/NOUN ordinis/NOUN providentiae/NOUN divinae/ADJ in/ADP sola/ADJ quadam/PRON universali/ADJ cognitione/NOUN suscipiunt/VERB ;/PUNCT ad/ADP perfectam/ADJ vero/ADV ordinis/NOUN secundum/ADP singula/ADJ cognitionem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ex/ADP ipsis/PRON rebus/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON ordo/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN iam/ADV particulariter/ADV institutus/VERB est/AUX ,/PUNCT perducatur/VERB ./PUNCT unde/ADV oportuit/VERB quod/SCONJ haberet/VERB organa/NOUN corporea/ADJ ,/PUNCT per/ADP quae/PRON a/ADP rebus/NOUN corporalibus/ADJ cognitionem/NOUN hauriret/VERB ./PUNCT ex/ADP quibus/PRON tamen/ADV ,/PUNCT propter/ADP debilitatem/NOUN intellectualis/ADJ luminis/NOUN ,/PUNCT perfectam/ADJ notitiam/NOUN eorum/PRON quae/PRON ad/ADP hominem/NOUN spectant/VERB ,/PUNCT adipisci/VERB non/ADV valent/VERB nisi/SCONJ per/ADP superiores/ADJ spiritus/NOUN adiuventur/VERB ,/PUNCT hoc/PRON exigente/VERB divina/NOUN dispositione/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ inferiores/ADJ per/ADP superiores/ADJ spiritus/NOUN perfectionem/NOUN acquirant/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT quia/SCONJ tamen/ADV aliquid/PRON homo/NOUN de/ADP lumine/NOUN intellectuali/ADJ participat/VERB ,/PUNCT ei/PRON secundum/ADP providentiae/NOUN divinae/ADJ ordinem/NOUN subduntur/VERB animalia/NOUN bruta/ADJ ,/PUNCT quae/PRON intellectu/NOUN nullo/PRON modo/NOUN participant/VERB ./PUNCT unde/ADV dicitur/VERB gen./X 1-26/NUM :/PUNCT faciamus/VERB hominem/NOUN ad/ADP imaginem/NOUN et/CCONJ similitudinem/NOUN nostram/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART secundum/ADP quod/SCONJ intellectum/NOUN habet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ praesit/VERB piscibus/NOUN maris/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ volatilibus/ADJ caeli/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ bestiis/ADJ terrae/NOUN ./PUNCT animalia/NOUN vero/ADV bruta/ADJ ,/PUNCT etsi/ADP intellectu/NOUN careant/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ tamen/ADV cognitionem/NOUN aliquam/PRON habent/VERB ,/PUNCT plantis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliis/PRON quae/PRON cognitione/NOUN carent/VERB ,/PUNCT secundum/ADP divinae/ADJ providentiae/NOUN ordinem/NOUN praeferuntur/VERB ./PUNCT unde/ADV dicitur/VERB gen./X 1-29/NUM ecce/PART ,/PUNCT dedi/VERB vobis/PRON omnem/PRON herbam/NOUN afferentem/VERB semen/NOUN super/ADP terram/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ universa/ADJ ligna/NOUN quae/PRON habent/VERB in/ADP semetipsis/PRON sementem/NOUN generis/NOUN sui/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ sint/VERB vobis/PRON in/ADP escam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ cunctis/PRON animantibus/VERB terrae/NOUN ./PUNCT inter/ADP ea/PRON vero/ADV quae/PRON penitus/ADV cognitione/NOUN carent/VERB ,/PUNCT unum/NUM subiacet/VERB alteri/PRON secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX unum/NUM altero/PRON potentius/VERB in/ADP agendo/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV participant/VERB aliquid/PRON de/ADP dispositione/NOUN providentiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV de/ADP executione/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV homo/NOUN habet/VERB et/CCONJ intellectum/NOUN et/CCONJ sensum/NOUN et/CCONJ corporalem/ADJ virtutem/NOUN ,/PUNCT haec/PRON in/ADP ipso/PRON ad/ADP invicem/ADV ordinantur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP divinae/ADJ providentiae/NOUN dispositionem/NOUN ,/PUNCT ad/ADP similitudinem/NOUN ordinis/NOUN qui/PRON in/ADP universo/ADJ invenitur/VERB ,/PUNCT nam/ADV virtus/NOUN corporea/ADJ subditur/VERB sensitivae/ADJ et/CCONJ intellectivae/ADJ virtuti/NOUN ,/PUNCT velut/ADV exequens/VERB earum/PRON imperium/NOUN ;/PUNCT ipsa/PRON sensitiva/ADJ potentia/NOUN intellectivae/ADJ subditur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ eius/PRON imperio/NOUN continetur/VERB ./PUNCT ex/ADP eadem/PRON autem/CCONJ ratione/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ inter/ADP ipsos/PRON homines/NOUN ordo/NOUN invenitur/VERB ./PUNCT nam/ADV illi/PRON qui/PRON intellectu/NOUN praeminent/VERB ,/PUNCT naturaliter/ADV dominantur/VERB ;/PUNCT illi/PRON vero/ADV qui/PRON sunt/AUX intellectu/NOUN deficientes/VERB ,/PUNCT corpore/NOUN vero/ADV robusti/ADJ ,/PUNCT a/ADP natura/NOUN videntur/AUX instituti/VERB ad/ADP serviendum/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB in/ADP sua/ADJ politica/ADJ ./PUNCT cui/PRON etiam/ADV concordat/VERB sententia/NOUN salomonis/PROPN ,/PUNCT qui/PRON dicit/VERB ,/PUNCT proverb./X 11-29/NUM :/PUNCT qui/PRON stultus/ADJ est/AUX ,/PUNCT serviet/VERB sapienti/ADJ ./PUNCT et/CCONJ exod./X 18/NUM dicitur/VERB :/PUNCT provide/VERB de/ADP omni/PRON plebe/NOUN viros/NOUN sapientes/ADJ et/CCONJ timentes/VERB deum/PROPN ,/PUNCT qui/PRON iudicent/VERB populum/NOUN omni/PRON tempore/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ in/ADP operibus/NOUN unius/NUM hominis/NOUN ex/ADP hoc/PRON inordinatio/NOUN provenit/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN sensualem/ADJ virtutem/NOUN sequitur/VERB ;/PUNCT sensualis/ADJ vero/ADV virtus/NOUN propter/ADP corporis/NOUN indispositionem/NOUN trahitur/VERB ad/ADP corporis/NOUN motum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP claudicantibus/VERB apparet/VERB :/PUNCT ita/ADV et/CCONJ in/ADP regimine/NOUN humano/ADJ inordinatio/NOUN provenit/VERB ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ non/ADV propter/ADP intellectus/NOUN praeminentiam/NOUN aliquis/PRON praeest/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ vel/CCONJ robore/NOUN corporali/ADJ dominium/NOUN sibi/PRON usurpat/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ propter/ADP sensualem/ADJ affectionem/NOUN aliquis/PRON ad/ADP regendum/VERB praeficitur/VERB ./PUNCT quam/PRON quidem/ADV inordinationem/NOUN nec/CCONJ salomon/PROPN tacet/VERB ,/PUNCT qui/PRON dicit/VERB ,/PUNCT eccle./X 10-5/NUM est/VERB et/CCONJ malum/NOUN quod/PRON vidi/VERB sub/ADP sole/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV per/ADP errorem/NOUN egrediens/VERB a/ADP facie/NOUN principis/ADJ ,/PUNCT positum/VERB stultum/ADJ in/ADP dignitate/NOUN sublimi/ADJ ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ inordinatio/NOUN divinam/ADJ providentiam/NOUN non/ADV excludit/VERB :/PUNCT provenit/VERB enim/ADV ,/PUNCT permissione/NOUN divina/NOUN ,/PUNCT ex/ADP defectu/NOUN inferiorum/ADJ agentium/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ de/ADP aliis/PRON malis/NOUN dictum/VERB est/AUX ./PUNCT neque/CCONJ per/ADP huiusmodi/ADV inordinationem/NOUN totaliter/ADV naturalis/ADJ ordo/NOUN pervertitur/VERB :/PUNCT nam/ADV stultorum/ADJ dominium/NOUN infirmum/ADJ est/AUX ,/PUNCT nisi/SCONJ sapientum/ADJ consilio/NOUN roboretur/VERB ./PUNCT unde/ADV dicitur/VERB proverb./X 20-18/NUM :/PUNCT cogitationes/NOUN consiliis/NOUN roborabuntur/VERB et/CCONJ gubernaculis/NOUN tractanda/VERB sunt/AUX bella/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ 24-5/NUM vir/NOUN sapiens/ADJ fortis/ADJ est/AUX et/CCONJ vir/NOUN doctus/VERB validus/NOUN et/CCONJ robustus/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ cum/ADP dispositione/NOUN initur/VERB bellum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ erit/VERB salus/NOUN ubi/SCONJ multa/ADJ consilia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ consilians/VERB regit/VERB eum/PRON qui/PRON consilium/NOUN accipit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quodammodo/ADV ei/PRON dominatur/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB proverb./X 17-2/NUM ,/PUNCT quod/SCONJ servus/NOUN sapiens/ADJ dominabitur/VERB filiis/NOUN stultis/ADJ ./PUNCT patet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN ordinem/NOUN omnibus/PRON rebus/NOUN imponit/VERB :/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV verum/ADJ sit/AUX quod/PRON dicit/VERB apostolus/NOUN ,/PUNCT rom./X 13-1/NUM :/PUNCT quae/PRON a/ADP deo/PROPN sunt/VERB ,/PUNCT ordinata/VERB sunt/AUX ./PUNCT quod/SCONJ inferiora/ADJ corpora/NOUN reguntur/VERB a/ADP deo/PROPN per/ADP corpora/NOUN caelestia/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ in/ADP substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ est/VERB superius/ADJ et/CCONJ inferius/ADJ ,/PUNCT ita/PART etiam/ADV in/ADP substantiis/NOUN corporalibus/ADJ ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ intellectuales/ADJ reguntur/VERB a/ADP superioribus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dispositio/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN proportionaliter/ADV descendat/VERB usque/ADP ad/ADP infima/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ iam/ADV dictum/VERB est/AUX ./PUNCT ergo/ADV ,/PUNCT pari/ADJ ratione/NOUN ,/PUNCT inferiora/ADJ corpora/NOUN per/ADP superiora/ADJ disponuntur/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quanto/ADV aliquod/PRON corpus/NOUN est/AUX superius/ADJ loco/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV invenitur/VERB esse/AUX formalius/ADJ et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON etiam/ADV rationabiliter/ADV est/VERB locus/NOUN inferioris/ADJ ,/PUNCT nam/ADV formae/NOUN est/AUX continere/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ loci/NOUN ;/PUNCT aqua/NOUN enim/ADV est/AUX formalior/ADJ terra/NOUN ,/PUNCT aer/NOUN aqua/NOUN ,/PUNCT ignis/NOUN aere/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ sunt/AUX omnibus/PRON loco/NOUN superiora/ADJ ./PUNCT ipsa/PRON igitur/ADV sunt/AUX magis/ADV formalia/ADJ omnibus/PRON aliis/PRON ./PUNCT ergo/PART magis/ADV activa/NOUN ./PUNCT agunt/VERB ergo/ADV in/ADP inferiora/ADJ corpora/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV per/ADP ea/PRON inferiora/ADJ disponuntur/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT quod/PRON est/AUX in/ADP sua/ADJ natura/NOUN perfectum/ADJ absque/ADP contrarietate/NOUN ,/PUNCT est/AUX universalioris/ADJ virtutis/NOUN quam/SCONJ illud/NOUN quod/PRON in/ADP sua/ADJ natura/NOUN non/ADV perficitur/VERB nisi/SCONJ cum/ADP contrarietate/NOUN :/PUNCT contrarietas/NOUN enim/ADV est/VERB ex/ADP differentiis/NOUN determinantibus/VERB et/CCONJ contrahentibus/VERB genus/NOUN ;/PUNCT unde/ADV in/ADP acceptione/NOUN intellectus/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ est/AUX universalis/ADJ ,/PUNCT species/NOUN contrariorum/ADJ non/ADV sunt/AUX contrariae/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ sint/VERB simul/ADV ./PUNCT corpora/NOUN autem/CCONJ caelestia/ADJ sunt/AUX in/ADP suis/ADJ naturis/NOUN absque/ADP omni/PRON contrarietate/NOUN perfecta/ADJ :/PUNCT non/ADV enim/ADV sunt/AUX levia/ADJ neque/CCONJ gravia/ADJ ,/PUNCT neque/CCONJ calida/ADJ neque/CCONJ frigida/ADJ ./PUNCT corpora/NOUN vero/ADV inferiora/ADJ non/ADV perficiuntur/VERB in/ADP suis/ADJ naturis/NOUN nisi/SCONJ cum/ADP aliqua/PRON contrarietate/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON etiam/ADV motus/NOUN eorum/PRON demonstrant/VERB :/PUNCT nam/ADV motui/NOUN circulari/ADJ corporum/NOUN caelestium/ADJ non/ADV est/VERB aliquid/PRON contrarium/ADJ ,/PUNCT unde/ADV nec/CCONJ in/ADP eis/PRON violentia/NOUN esse/VERB potest/VERB ;/PUNCT motui/NOUN autem/CCONJ inferiorum/ADJ corporum/NOUN contrarii/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT scilicet/CCONJ motus/NOUN deorsum/ADV motui/NOUN sursum/ADV ./PUNCT corpora/NOUN ergo/ADV caelestia/ADJ sunt/AUX universalioris/ADJ virtutis/NOUN quam/SCONJ corpora/NOUN inferiora/ADJ ./PUNCT universales/ADJ autem/CCONJ virtutes/NOUN sunt/AUX motivae/ADJ particularium/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT corpora/NOUN igitur/ADV caelestia/ADJ movent/VERB et/CCONJ disponunt/VERB corpora/NOUN inferiora/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX supra/ADP quod/SCONJ per/ADP substantias/NOUN intellectuales/ADJ alia/PRON omnia/PRON reguntur/VERB ./PUNCT corpora/NOUN autem/CCONJ caelestia/ADJ sunt/AUX similiora/ADJ substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ quam/SCONJ alia/PRON corpora/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ sunt/AUX incorruptibilia/ADJ ./PUNCT sunt/AUX etiam/ADV eis/PRON propinquiora/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ ab/ADP eis/PRON immediate/ADV moventur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT per/ADP ipsa/PRON igitur/ADV reguntur/VERB inferiora/ADJ corpora/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT oportet/VERB primum/ADJ principium/NOUN motus/NOUN esse/AUX aliquid/PRON immobile/ADJ ./PUNCT quae/PRON ergo/ADV magis/ADV accedunt/VERB ad/ADP immobilitatem/NOUN ,/PUNCT debent/VERB esse/AUX aliorum/PRON motiva/ADJ ./PUNCT corpora/NOUN autem/CCONJ caelestia/ADJ magis/ADV accedunt/VERB ad/ADP immobilitatem/NOUN primi/ADJ principii/NOUN quam/SCONJ inferiora/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV moventur/VERB nisi/SCONJ una/NUM specie/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART motu/NOUN locali/ADJ ;/PUNCT alia/PRON vero/ADV corpora/NOUN moventur/VERB omnibus/PRON speciebus/NOUN motus/NOUN ./PUNCT corpora/NOUN igitur/ADV caelestia/ADJ sunt/AUX motiva/NOUN et/CCONJ regitiva/ADJ inferiorum/ADJ corporum/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT primum/ADJ in/ADP quolibet/PRON genere/NOUN est/AUX causa/NOUN eorum/PRON quae/PRON sunt/VERB post/ADP ./PUNCT inter/ADP omnes/PRON autem/CCONJ alios/PRON motus/NOUN ,/PUNCT primus/ADJ est/AUX motus/NOUN caeli/NOUN ./PUNCT primo/NOUN quidem/PART ,/PUNCT quia/SCONJ motus/NOUN localis/ADJ est/AUX primus/ADJ inter/ADP omnes/PRON motus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ tempore/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ solus/ADJ potest/VERB esse/AUX perpetuus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ probatur/VERB in/ADP viii/NUM phys./X ./PUNCT et/CCONJ naturaliter/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ sine/ADP eo/PRON non/ADV potest/VERB esse/VERB aliquis/PRON aliorum/PRON ;/PUNCT non/ADV enim/ADV augmentatur/VERB aliquid/PRON nisi/SCONJ praeexistente/VERB alteratione/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON quod/PRON prius/ADV erat/AUX dissimile/ADJ ,/PUNCT convertatur/VERB et/CCONJ fiat/VERB simile/ADJ ;/PUNCT neque/CCONJ alteratio/NOUN potest/VERB esse/VERB nisi/SCONJ praeexistente/VERB loci/NOUN mutatione/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ fiat/VERB alteratio/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ alterans/VERB magis/ADV sit/AUX propinquum/ADJ alterato/VERB nunc/ADV quam/SCONJ prius/NOUN ./PUNCT est/AUX etiam/ADV perfectione/NOUN prior/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ motus/NOUN localis/ADJ non/ADV variat/VERB rem/NOUN secundum/ADP aliquid/PRON ei/PRON inhaerens/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV secundum/ADP aliquid/PRON extrinsecum/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON est/AUX rei/NOUN iam/ADV perfectae/ADJ ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ etiam/ADV inter/ADP motus/NOUN locales/ADJ est/AUX motus/NOUN circularis/ADJ prior/ADJ ./PUNCT et/CCONJ tempore/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ solus/ADJ ipse/PRON potest/VERB esse/AUX perpetuus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ probatur/VERB in/ADP viii/NUM phys./X ./PUNCT et/CCONJ naturaliter/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ est/AUX magis/ADV simplex/ADJ et/CCONJ unus/NUM ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV distinguatur/VERB in/ADP principium/NOUN ,/PUNCT medium/ADJ et/CCONJ finem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ totus/PRON sit/AUX quasi/ADV medium/ADJ ./PUNCT et/CCONJ etiam/ADV perfectione/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ reflectitur/VERB ad/ADP principium/NOUN ./PUNCT tertio/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ solus/ADJ motus/NOUN caeli/NOUN invenitur/VERB semper/ADV regularis/ADJ et/CCONJ uniformis/ADJ :/PUNCT in/ADP motibus/NOUN enim/ADV naturalibus/ADJ gravium/ADJ et/CCONJ levium/ADJ fit/VERB additio/NOUN velocitatis/NOUN in/ADP fine/NOUN ,/PUNCT in/ADP violentis/NOUN autem/CCONJ additio/NOUN tarditatis/NOUN ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ motus/NOUN caeli/NOUN sit/AUX causa/NOUN omnium/PRON aliorum/PRON motuum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB immobile/ADJ simpliciter/ADV ad/ADP motum/NOUN simpliciter/ADV ,/PUNCT ita/ADV se/PRON habet/VERB immobile/ADJ secundum/ADP hunc/PRON motum/NOUN ad/ADP motum/NOUN talem/PRON ./PUNCT id/PRON autem/CCONJ quod/PRON est/AUX immobile/ADJ simpliciter/ADV ,/PUNCT est/AUX principium/NOUN omnis/PRON motus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT quod/PRON ergo/ADV est/AUX immobile/ADJ secundum/ADP alterationem/NOUN ,/PUNCT est/AUX principium/NOUN omnis/PRON alterationis/NOUN ./PUNCT corpora/NOUN autem/CCONJ caelestia/ADJ sola/ADJ inter/ADP corporalia/ADJ sunt/AUX inalterabilia/ADJ :/PUNCT quod/PRON demonstrat/VERB dispositio/NOUN eorum/PRON ,/PUNCT quae/PRON semper/ADV eadem/PRON invenitur/VERB ./PUNCT est/AUX ergo/ADV corpus/NOUN caeleste/ADJ causa/NOUN omnis/PRON alterationis/NOUN in/ADP his/PRON quae/PRON alterantur/VERB ./PUNCT alteratio/NOUN autem/CCONJ in/ADP his/PRON inferioribus/ADJ est/AUX principium/NOUN omnis/PRON motus/NOUN :/PUNCT nam/ADV per/ADP alterationem/NOUN pervenitur/VERB ad/ADP augmentum/NOUN et/CCONJ generationem/NOUN ;/PUNCT generans/VERB autem/CCONJ est/AUX motor/NOUN per/ADP se/PRON in/ADP motu/NOUN locali/ADJ gravium/ADJ et/CCONJ levium/ADJ ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ caelum/NOUN sit/AUX causa/NOUN omnis/PRON motus/NOUN in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ corporibus/NOUN ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV patet/VERB quod/SCONJ corpora/NOUN inferiora/ADJ a/ADP deo/PROPN per/ADP corpora/NOUN caelestia/ADJ reguntur/VERB ./PUNCT epilogus/NOUN praedictorum/VERB ./PUNCT ex/ADP omnibus/PRON autem/CCONJ quae/PRON ostensa/VERB sunt/AUX colligere/VERB possumus/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP ordinis/NOUN excogitationem/NOUN rebus/NOUN imponendum/VERB ,/PUNCT deus/PROPN omnia/PRON per/ADP seipsum/PRON disponit/VERB ./PUNCT unde/PART super/ADP illud/NOUN iob/PROPN 33/NUM ,/PUNCT quem/PRON posuit/VERB alium/PRON super/ADP orbem/NOUN quem/PRON fabricatus/VERB est/AUX ?/PUNCT dicit/VERB gregorius/PROPN :/PUNCT mundum/NOUN quippe/ADV per/ADP seipsum/PRON regit/VERB qui/PRON per/ADP seipsum/PRON condidit/VERB ./PUNCT et/CCONJ boetius/NOUN ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP consol./X :/PUNCT deus/PROPN per/ADP se/PRON solum/ADJ cuncta/PRON disponit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quantum/ADV ad/ADP executionem/NOUN ,/PUNCT inferiora/ADJ per/ADP superiora/ADJ dispensat/VERB ./PUNCT corporalia/NOUN quidem/PART per/ADP spiritualia/NOUN ./PUNCT unde/ADV gregorius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP iv/NUM dialog./X :/PUNCT in/ADP hoc/PRON mundo/NOUN visibili/ADJ nihil/PRON nisi/SCONJ per/ADP invisibilem/ADJ creaturam/NOUN disponi/VERB potest/VERB ./PUNCT inferiores/ADJ vero/NOUN spiritus/NOUN per/ADP superiores/NOUN ./PUNCT unde/ADV dicit/VERB dionysius/PROPN ,/PUNCT iv/NUM cap./X cael./X hier./X ,/PUNCT quod/SCONJ caelestes/ADJ essentiae/NOUN intellectuales/ADJ primo/ADV in/ADP seipsas/PRON divinam/ADJ edunt/VERB illuminationem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP nos/PRON deferunt/VERB quae/PRON supra/ADP nos/PRON sunt/VERB manifestationes/NOUN ./PUNCT inferiora/ADJ etiam/ADV corpora/NOUN per/ADP superiora/NOUN ./PUNCT unde/ADV dicit/VERB dionysius/PROPN ,/PUNCT iv/NUM cap./X ,/PUNCT de/ADP div./X nom./X ,/PUNCT quod/SCONJ sol/NOUN generationem/NOUN visibilium/ADJ corporum/NOUN confert/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP vitam/NOUN ipsam/PRON movet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ nutrit/VERB et/CCONJ auget/VERB et/CCONJ perficit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ mundat/VERB et/CCONJ renovat/VERB ./PUNCT de/ADP his/PRON autem/CCONJ omnibus/PRON simul/ADV dicit/VERB augustinus/PROPN ,/PUNCT in/ADP iii/NUM de/ADP trin./X :/PUNCT quemadmodum/ADV corpora/NOUN crassiora/ADJ et/CCONJ inferiora/ADJ per/ADP subtiliora/ADJ et/CCONJ potentiora/VERB quodam/PRON ordine/NOUN reguntur/VERB ,/PUNCT ita/PART omnia/PRON corpora/NOUN per/ADP spiritum/NOUN vitae/NOUN rationalem/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ spiritus/NOUN rationalis/ADJ peccator/NOUN per/ADP spiritum/NOUN rationalem/ADJ iustum/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ non/ADV imprimant/VERB in/ADP intellectus/NOUN nostros/ADJ ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON praemissa/VERB sunt/AUX ,/PUNCT in/ADP promptu/NOUN apparet/VERB quod/SCONJ eorum/PRON quae/PRON sunt/VERB circa/ADP intellectum/NOUN ,/PUNCT corpora/NOUN caelestia/ADJ causae/NOUN esse/AUX non/ADV possunt/VERB ./PUNCT iam/ADV enim/ADV ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ divinae/ADJ providentiae/NOUN ordo/NOUN est/VERB ut/SCONJ per/ADP superiora/ADJ regantur/VERB inferiora/ADJ et/CCONJ moveantur/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ naturae/NOUN ordine/NOUN omnia/PRON corpora/NOUN excedit/VERB :/PUNCT ut/SCONJ etiam/ADV ex/ADP praedictis/VERB patet/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ agant/VERB in/ADP intellectum/NOUN directe/ADV ./PUNCT non/ADV igitur/SCONJ possunt/VERB esse/AUX causa/NOUN per/ADP se/PRON eorum/PRON quae/PRON sunt/VERB circa/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT nullum/PRON corpus/NOUN agit/VERB nisi/SCONJ per/ADP motum/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ probatur/VERB in/ADP viii/NUM physicor./X ./PUNCT quae/PRON autem/CCONJ sunt/AUX immobilia/ADJ ,/PUNCT non/ADV causantur/VERB ex/ADP motu/NOUN :/PUNCT nihil/PRON enim/ADV causatur/VERB ex/ADP motu/NOUN alicuius/PRON agentis/NOUN nisi/SCONJ inquantum/SCONJ movet/VERB passum/VERB dum/SCONJ movetur/VERB ./PUNCT quae/PRON igitur/ADV sunt/VERB omnino/ADV extra/ADP motum/NOUN ,/PUNCT non/ADV possunt/AUX esse/AUX causata/VERB a/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/VERB circa/ADP intellectum/NOUN ,/PUNCT sunt/VERB omnino/ADV extra/ADP motum/NOUN ,/PUNCT per/ADP se/PRON loquendo/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB per/ADP philosophum/NOUN in/ADP vii/NUM phys./X :/PUNCT quinimmo/ADV per/ADP quietem/NOUN a/ADP motibus/NOUN fit/VERB anima/NOUN prudens/ADJ et/CCONJ sciens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ibidem/ADV dicitur/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX ergo/ADV quod/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ sint/AUX per/ADP se/PRON causa/NOUN eorum/PRON quae/PRON circa/ADP intellectum/NOUN sunt/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT si/SCONJ nihil/PRON causatur/VERB ab/ADP aliquo/PRON corpore/NOUN nisi/SCONJ inquantum/SCONJ movet/VERB dum/SCONJ movetur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB omne/PRON illud/PRON quod/PRON recipit/VERB impressionem/NOUN alicuius/PRON corporis/NOUN ,/PUNCT moveri/VERB ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ movetur/VERB nisi/SCONJ corpus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ probatur/VERB in/ADP vi/NUM phys./X ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV omne/PRON quod/PRON recipit/VERB impressionem/NOUN alicuius/PRON corporis/NOUN ,/PUNCT esse/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ aliquam/PRON virtutem/NOUN corpoream/ADJ ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ in/ADP secundo/ADJ quod/SCONJ intellectus/NOUN neque/CCONJ est/AUX corpus/NOUN neque/CCONJ virtus/NOUN corporea/ADJ ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ directe/ADV imprimant/VERB in/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT omne/PRON quod/PRON movetur/VERB ab/ADP aliquo/PRON ,/PUNCT reducitur/VERB ab/ADP eo/PRON de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ reducitur/VERB ab/ADP aliquo/PRON de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN nisi/SCONJ per/ADP id/NOUN quod/PRON est/VERB actu/NOUN ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV omne/PRON agens/NOUN et/CCONJ movens/VERB esse/VERB aliquo/PRON modo/NOUN in/ADP actu/NOUN respectu/NOUN eorum/PRON ad/ADP quae/PRON passum/VERB et/CCONJ motum/VERB est/VERB in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT corpora/NOUN autem/CCONJ caelestia/ADJ non/ADV sunt/AUX actu/NOUN intelligibilia/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ sint/AUX quaedam/PRON singularia/ADJ sensibilia/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN noster/ADJ non/ADV sit/VERB in/ADP potentia/NOUN nisi/SCONJ ad/ADP intelligibilia/NOUN in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ directe/ADV agant/VERB in/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT propria/ADJ operatio/NOUN rei/NOUN consequitur/VERB naturam/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT quae/PRON rebus/NOUN generatis/VERB per/ADP generationem/NOUN acquiritur/VERB ,/PUNCT simul/ADV cum/ADP propria/ADJ operatione/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB de/ADP gravi/ADJ et/CCONJ levi/ADJ ,/PUNCT quae/PRON habent/VERB statim/ADV proprium/ADJ motum/NOUN in/ADP termino/NOUN suae/ADJ generationis/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ sit/VERB aliquid/PRON impediens/VERB ,/PUNCT ratione/NOUN cuius/PRON generans/VERB dicitur/AUX movens/VERB ./PUNCT illud/PRON ergo/ADV quod/PRON secundum/ADP principium/NOUN suae/ADJ naturae/NOUN non/ADV est/AUX subiectum/VERB actionibus/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ ,/PUNCT neque/CCONJ secundum/ADP suam/ADJ operationem/NOUN potest/VERB esse/AUX eis/PRON subiectum/VERB ./PUNCT pars/NOUN autem/CCONJ intellectiva/ADJ non/ADV causatur/VERB ab/ADP aliquibus/PRON principiis/NOUN corporalibus/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ est/VERB omnino/ADV ab/ADP extrinseco/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP est/AUX probatum/VERB ./PUNCT operatio/NOUN igitur/ADV intellectus/NOUN non/ADV subiacet/VERB directe/ADV corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ea/PRON quae/PRON causantur/VERB ex/ADP motibus/NOUN caelestibus/ADJ ,/PUNCT tempori/NOUN subduntur/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX numerus/NOUN primi/ADJ motus/NOUN caelestis/ADJ ./PUNCT quae/PRON igitur/ADV omnino/ADV abstrahunt/VERB a/ADP tempore/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX caelestibus/ADJ subiecta/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ in/ADP sua/ADJ operatione/NOUN abstrahit/VERB a/ADP tempore/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ a/ADP loco/NOUN :/PUNCT considerat/VERB enim/ADV universale/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX abstractum/VERB ab/ADP hic/PRON et/CCONJ nunc/ADV ./PUNCT non/ADV igitur/ADV operatio/NOUN intellectualis/ADJ subditur/VERB caelestibus/ADJ motibus/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT nihil/PRON agit/VERB ultra/ADP suam/ADJ speciem/NOUN ./PUNCT ipsum/PRON autem/CCONJ intelligere/VERB transcendit/VERB speciem/NOUN et/CCONJ formam/NOUN cuiuscumque/PRON corporis/NOUN agentis/VERB :/PUNCT quia/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN corporea/ADJ est/AUX materialis/ADJ et/CCONJ individuata/VERB ;/PUNCT ipsum/PRON autem/CCONJ intelligere/VERB habet/VERB speciem/NOUN a/ADP suo/ADJ obiecto/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX universale/ADJ et/CCONJ immateriale/ADJ ./PUNCT unde/ADV nullum/PRON corpus/NOUN per/ADP formam/NOUN suam/ADJ corpoream/ADJ intelligere/VERB potest/VERB ./PUNCT multo/ADV igitur/ADV minus/ADV potest/VERB quodcumque/PRON corpus/NOUN causare/VERB ipsum/PRON intelligere/VERB in/ADP alio/PRON ./PUNCT item/PART ./PUNCT secundum/ADP illud/PRON quo/PRON aliquid/PRON unitur/VERB superioribus/ADJ ,/PUNCT non/ADV est/AUX inferioribus/ADJ subiectum/VERB ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ nostra/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ intelligit/VERB ,/PUNCT unitur/VERB substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX superiores/ADJ ordine/NOUN naturae/NOUN corporibus/NOUN caelestibus/ADJ :/PUNCT non/ADV enim/ADV potest/VERB anima/NOUN nostra/ADJ intelligere/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ lumen/NOUN intellectuale/ADJ inde/ADV sortitur/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX ergo/ADV quod/SCONJ intellectualis/ADJ operatio/NOUN directe/ADV motibus/NOUN caelestibus/ADJ subdatur/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT huic/PRON rei/NOUN fidem/NOUN faciet/VERB si/SCONJ consideremus/VERB ea/PRON quae/PRON a/ADP philosophis/NOUN circa/ADP hoc/PRON sunt/AUX dicta/VERB ./PUNCT antiqui/ADJ enim/ADV philosophi/NOUN naturales/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ democritus/PROPN ,/PUNCT empedocles/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ huiusmodi/ADV ,/PUNCT posuerunt/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN non/ADV differt/VERB a/ADP sensu/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP iv/NUM metaph./X ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV sequebatur/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ sensus/NOUN sit/AUX quaedam/PRON virtus/NOUN corporea/ADJ sequens/VERB corporum/NOUN transmutationem/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ ita/ADV esset/VERB etiam/ADV de/ADP intellectu/NOUN ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON dixerunt/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ transmutatio/NOUN inferiorum/ADJ corporum/NOUN sequatur/VERB transmutationem/NOUN corporum/NOUN superiorum/ADJ ,/PUNCT intellectualis/ADJ operatio/NOUN sequatur/VERB corporum/NOUN caelestium/ADJ motus/NOUN :/PUNCT secundum/ADP illud/NOUN homeri/PROPN :/PUNCT talis/PRON est/AUX intellectus/NOUN in/ADP diis/NOUN et/CCONJ hominibus/NOUN terrenis/ADJ qualem/NOUN in/ADP die/NOUN ducit/VERB pater/NOUN virorum/NOUN deorum/NOUN que/CCONJ :/PUNCT idest/PART sol/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ magis/PART iupiter/NOUN ,/PUNCT quem/PRON dicebant/VERB summum/ADJ deum/NOUN ,/PUNCT intelligentes/VERB per/ADP ipsum/PRON totum/PRON caelum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP augustinum/PROPN ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP civitate/NOUN dei/PROPN ./PUNCT hinc/ADV etiam/ADV processit/VERB stoicorum/NOUN opinio/NOUN ,/PUNCT qui/PRON dicebant/VERB cognitionem/NOUN intellectus/NOUN causari/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ imagines/NOUN corporum/NOUN nostris/ADJ mentibus/NOUN imprimuntur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ speculum/NOUN quoddam/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ sicut/SCONJ pagina/NOUN recipit/VERB litteras/NOUN impressas/VERB ,/PUNCT absque/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliquid/PRON agat/VERB :/PUNCT ut/SCONJ boetius/PROPN narrat/VERB in/ADP v/NUM de/ADP consolatione/NOUN ./PUNCT secundum/ADP quorum/PRON sententiam/NOUN sequebatur/VERB quod/SCONJ maxime/ADV ex/ADP impressione/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ intellectuales/ADJ notiones/NOUN nobis/PRON imprimerentur/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ stoici/NOUN fuerunt/VERB qui/PRON praecipue/ADV necessitate/NOUN quadam/PRON fatali/ADJ hominum/NOUN vitam/NOUN duci/VERB posuerunt/VERB ./PUNCT sed/CCONJ haec/PRON positio/NOUN inde/ADV falsa/ADJ apparet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ boetius/PROPN ibidem/ADV dicit/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ intellectus/NOUN componit/VERB et/CCONJ dividit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ comparat/VERB suprema/ADJ ad/ADP infima/ADJ et/CCONJ cognoscit/VERB universalia/ADJ et/CCONJ simplices/ADJ formas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON in/ADP corporibus/NOUN non/ADV inveniuntur/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ intellectus/NOUN non/ADV est/AUX sicut/SCONJ recipiens/VERB tantum/ADV imagines/NOUN corporum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ habet/VERB aliquam/PRON virtutem/NOUN corporibus/NOUN altiorem/ADJ :/PUNCT nam/ADV sensus/NOUN exterior/ADJ ,/PUNCT qui/PRON solum/ADV imagines/NOUN corporum/NOUN recipit/VERB ,/PUNCT ad/ADP praedicta/VERB non/ADV se/PRON extendit/VERB ./PUNCT omnes/PRON autem/CCONJ sequentes/VERB philosophi/NOUN ,/PUNCT intellectum/NOUN a/ADP sensu/NOUN discernentes/VERB ,/PUNCT causam/NOUN nostrae/ADJ scientiae/NOUN non/ADV aliquibus/PRON corporibus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ rebus/NOUN immaterialibus/ADJ attribuerunt/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ plato/PROPN posuit/VERB causam/NOUN nostrae/ADJ scientiae/NOUN esse/AUX ideas/NOUN ;/PUNCT aristoteles/NOUN autem/CCONJ intellectum/NOUN agentem/VERB ./PUNCT ex/ADP his/PRON omnibus/PRON est/VERB accipere/VERB quod/SCONJ ponere/VERB corpora/NOUN caelestia/ADJ esse/AUX causam/NOUN nobis/PRON intelligendi/VERB ,/PUNCT est/AUX consequens/VERB opinioni/NOUN eorum/PRON qui/PRON ponebant/VERB intellectum/NOUN a/ADP sensu/NOUN non/ADV differre/VERB :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB etiam/ADV per/ADP aristotelem/PROPN ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP anima/NOUN ./PUNCT hanc/PRON autem/CCONJ opinionem/NOUN manifestum/ADJ est/AUX esse/AUX falsam/ADJ ./PUNCT igitur/ADV manifestum/ADJ est/AUX et/CCONJ eam/PRON esse/AUX falsam/ADJ quae/PRON ponit/VERB corpora/NOUN caelestia/ADJ esse/AUX nobis/PRON causa/NOUN intelligendi/VERB directe/ADV ./PUNCT hinc/ADV est/VERB etiam/ADV quod/SCONJ sacra/ADJ scriptura/NOUN causam/NOUN nostrae/ADJ intelligentiae/NOUN attribuit/VERB ,/PUNCT non/ADV alicui/PRON corpori/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ deo/PROPN :/PUNCT iob/NOUN 35-10/NUM ubi/ADV est/VERB deus/PROPN qui/PRON fecit/VERB me/PRON ,/PUNCT qui/PRON dedit/VERB carmina/NOUN in/ADP nocte/NOUN ,/PUNCT qui/PRON docet/VERB nos/PRON super/ADP iumenta/NOUN terrae/NOUN ,/PUNCT super/ADP volucres/ADJ caeli/NOUN erudit/VERB nos/PRON ?/PUNCT et/CCONJ in/ADP psalmo/NOUN ,/PUNCT qui/PRON docet/VERB hominem/NOUN scientiam/NOUN ./PUNCT sciendum/VERB est/AUX tamen/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT licet/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ directe/ADV intelligentiae/NOUN nostrae/ADJ causae/NOUN esse/AUX non/ADV possint/VERB ,/PUNCT aliquid/PRON tamen/ADV ad/ADP hoc/PRON operantur/VERB indirecte/ADV ./PUNCT licet/SCONJ enim/ADV intellectus/NOUN non/ADV sit/AUX virtus/NOUN corporea/ADJ ,/PUNCT tamen/ADV in/ADP nobis/PRON operatio/NOUN intellectus/NOUN compleri/VERB non/ADV potest/VERB sine/ADP operatione/NOUN virtutum/NOUN corporearum/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX imaginatio/NOUN et/CCONJ vis/NOUN memorativa/ADJ et/CCONJ cogitativa/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT impeditis/VERB harum/PRON virtutum/NOUN operationibus/NOUN propter/ADP aliquam/PRON corporis/NOUN indispositionem/NOUN ,/PUNCT impeditur/VERB operatio/NOUN intellectus/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP phreneticis/NOUN et/CCONJ lethargicis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliis/PRON huiusmodi/ADV ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON etiam/ADV bonitas/NOUN dispositionis/NOUN corporis/NOUN humani/ADJ facit/VERB aptum/NOUN ad/ADP bene/ADV intelligendum/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ ex/ADP hoc/PRON praedictae/VERB vires/NOUN fortiores/ADJ existunt/VERB :/PUNCT unde/ADV dicitur/VERB in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN quod/SCONJ molles/ADJ carne/NOUN bene/ADV aptos/NOUN mente/NOUN videmus/VERB ./PUNCT dispositio/NOUN autem/CCONJ corporis/NOUN humani/ADJ subiacet/VERB caelestibus/ADJ motibus/NOUN ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV augustinus/PROPN ,/PUNCT in/ADP v/NUM de/ADP civitate/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV usquequaque/ADV absurde/ADV dici/VERB potest/VERB ad/ADP solas/ADJ corporum/NOUN differentias/NOUN afflatus/NOUN quosdam/PRON valere/VERB sidereos/ADJ ./PUNCT et/CCONJ damascenus/PROPN dicit/VERB in/ADP secundo/ADJ libro/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ alii/PRON et/CCONJ alii/PRON planetae/NOUN diversas/ADJ complexiones/NOUN et/CCONJ habitus/NOUN et/CCONJ dispositiones/NOUN in/ADP nobis/PRON constituunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV indirecte/ADV corpora/NOUN caelestia/ADJ ad/ADP bonitatem/NOUN intelligentiae/NOUN operantur/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/PART ,/PUNCT sicut/SCONJ medici/NOUN possunt/VERB iudicare/VERB de/ADP bonitate/NOUN intellectus/NOUN ex/ADP corporis/NOUN complexione/NOUN sicut/SCONJ ex/ADP dispositione/NOUN proxima/ADJ ,/PUNCT ita/PART astrologus/NOUN ex/ADP motibus/NOUN caelestibus/ADJ sicut/SCONJ ex/ADP causa/NOUN remota/VERB talis/PRON dispositionis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ per/ADP hunc/PRON modum/NOUN potest/VERB verificari/VERB quod/PRON ptolomaeus/PROPN in/ADP centilogio/PROPN dicit/VERB :/PUNCT cum/SCONJ fuerit/VERB mercurius/PROPN in/ADP nativitate/NOUN alicuius/PRON in/ADP aliqua/PRON domorum/NOUN saturni/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ ipse/NOUN fortis/NOUN in/ADP esse/NOUN suo/ADJ ,/PUNCT dat/VERB bonitatem/NOUN intelligentiae/NOUN medullitus/ADV in/ADP rebus/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ non/ADV sunt/AUX causae/NOUN voluntatum/NOUN et/CCONJ electionum/NOUN nostrarum/ADJ ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ ulterius/ADV apparet/VERB quod/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ non/ADV sunt/AUX causa/NOUN voluntatum/NOUN nostrarum/ADJ neque/CCONJ nostrarum/ADJ electionum/NOUN ./PUNCT voluntas/NOUN enim/ADV in/ADP parte/NOUN intellectiva/ADJ animae/NOUN est/VERB :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP philosophum/NOUN in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV corpora/NOUN caelestia/ADJ non/ADV possunt/VERB imprimere/VERB directe/ADV in/ADP intellectum/NOUN nostrum/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV in/ADP voluntatem/NOUN nostram/ADJ directe/ADV imprimere/VERB poterunt/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omnis/PRON electio/NOUN et/CCONJ actualis/ADJ voluntas/NOUN in/ADP nobis/PRON immediate/ADV ex/ADP apprehensione/NOUN intelligibili/ADJ causatur/VERB :/PUNCT bonum/NOUN enim/ADV intellectum/VERB est/AUX obiectum/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON non/ADV potest/VERB sequi/VERB perversitas/NOUN in/ADP eligendo/VERB nisi/SCONJ intellectus/NOUN iudicium/NOUN deficiat/VERB in/ADP particulari/ADJ eligibili/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP philosophum/NOUN in/ADP vii/NUM ethicorum/NOUN ./PUNCT corpora/NOUN autem/CCONJ caelestia/ADJ non/ADV sunt/AUX causa/NOUN intelligentiae/NOUN nostrae/ADJ ./PUNCT ergo/ADV neque/CCONJ electionis/NOUN nostrae/ADJ possunt/VERB esse/AUX causa/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT quaecumque/PRON ex/ADP impressione/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ eveniunt/VERB ,/PUNCT naturaliter/ADV contingunt/VERB :/PUNCT cum/SCONJ haec/PRON inferiora/ADJ sint/AUX naturaliter/ADV sub/ADP illis/PRON ordinata/VERB ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV electiones/NOUN nostrae/ADJ eveniunt/VERB ex/ADP impressione/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ naturaliter/ADV eveniant/VERB :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART sic/ADV naturaliter/ADV homo/NOUN eligat/VERB operari/VERB suas/ADJ operationes/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ naturali/ADJ instinctu/NOUN bruta/ADJ operantur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ naturaliter/ADV corpora/NOUN inanimata/ADJ moventur/VERB ./PUNCT non/ADV ergo/ADV erunt/AUX propositum/VERB et/CCONJ natura/NOUN duo/NUM principia/NOUN agentia/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ unum/NUM tantum/ADV ,/PUNCT quod/PRON est/AUX natura/NOUN ./PUNCT cuius/PRON contrarium/ADJ patet/VERB per/ADP aristotelem/PROPN in/ADP ii/NUM physicorum/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV verum/ADJ quod/SCONJ ex/ADP impressione/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ nostrae/ADJ electiones/NOUN proveniant/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ea/PRON quae/PRON naturaliter/ADV fiunt/VERB ,/PUNCT determinatis/VERB mediis/ADJ perducuntur/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT unde/ADV semper/ADV eodem/PRON modo/NOUN contingunt/VERB :/PUNCT natura/NOUN enim/ADV determinata/VERB est/AUX ad/ADP unum/NUM ./PUNCT electiones/NOUN autem/CCONJ humanae/ADJ diversis/ADJ viis/NOUN tendunt/VERB in/ADP finem/NOUN ,/PUNCT tam/ADV in/ADP moralibus/ADJ quam/CCONJ in/ADP artificialibus/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV electiones/NOUN humanae/ADJ sunt/VERB naturaliter/ADV ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ea/PRON quae/PRON naturaliter/ADV fiunt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ plurimum/NOUN recte/ADV fiunt/VERB :/PUNCT natura/NOUN enim/ADV non/ADV deficit/VERB nisi/SCONJ in/ADP paucioribus/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV homo/NOUN naturaliter/ADV eligeret/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP pluribus/NOUN electiones/NOUN essent/AUX rectae/ADJ ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV homo/NOUN naturaliter/ADV eligit/VERB ./PUNCT quod/PRON oporteret/VERB si/SCONJ ex/ADP impulsu/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ eligeret/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT ea/PRON quae/PRON sunt/AUX eiusdem/PRON speciei/NOUN ,/PUNCT non/ADV diversificantur/VERB in/ADP operationibus/NOUN naturalibus/ADJ quae/PRON naturam/NOUN speciei/NOUN consequuntur/VERB :/PUNCT unde/ADV omnis/PRON hirundo/NOUN similiter/ADV facit/VERB nidum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnis/PRON homo/NOUN similiter/ADV intelligit/VERB prima/ADJ principia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX naturaliter/ADV nota/VERB ./PUNCT electio/NOUN autem/CCONJ est/AUX operatio/NOUN consequens/VERB speciem/NOUN humanam/ADJ ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV homo/NOUN naturaliter/ADV eligeret/VERB ,/PUNCT oporteret/VERB quod/SCONJ omnes/PRON homines/NOUN eodem/PRON modo/NOUN eligerent/VERB ./PUNCT quod/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ,/PUNCT tam/ADV in/ADP moralibus/ADJ quam/CCONJ in/ADP artificialibus/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT virtutes/NOUN et/CCONJ vitia/NOUN sunt/AUX electionum/NOUN principia/NOUN propria/ADJ :/PUNCT nam/ADV virtuosus/ADJ et/CCONJ vitiosus/ADJ differunt/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ contraria/ADJ eligunt/VERB ./PUNCT virtutes/NOUN autem/CCONJ politicae/ADJ et/CCONJ vitia/NOUN non/ADV sunt/VERB nobis/PRON a/ADP natura/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP assuetudine/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ probat/VERB philosophus/NOUN ,/PUNCT in/ADP ii/NUM ethic./X ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ quales/PRON operationes/NOUN assuescimus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ maxime/NOUN a/ADP puero/NOUN ,/PUNCT ad/ADP tales/PRON habitum/NOUN habemus/VERB ./PUNCT ergo/ADV electiones/NOUN nostrae/ADJ non/ADV sunt/VERB nobis/PRON a/ADP natura/NOUN ./PUNCT non/ADV ergo/ADV causantur/VERB ex/ADP impressione/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON res/NOUN naturaliter/ADV procedunt/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT corpora/NOUN caelestia/ADJ non/ADV imprimunt/VERB directe/ADV nisi/SCONJ in/ADP corpora/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV sint/AUX causa/NOUN electionum/NOUN nostrarum/ADJ ,/PUNCT aut/CCONJ hoc/PRON erit/VERB inquantum/SCONJ imprimunt/VERB in/ADP corpora/NOUN nostra/ADJ ,/PUNCT aut/CCONJ inquantum/SCONJ imprimunt/VERB in/ADP exteriora/ADJ ./PUNCT neutro/PRON autem/CCONJ modo/NOUN sufficienter/ADV possunt/VERB esse/AUX causa/NOUN electionis/NOUN nostrae/ADJ ./PUNCT non/ADV enim/ADV est/AUX sufficiens/ADJ causa/NOUN nostrae/ADJ electionis/NOUN quod/SCONJ aliqua/PRON corporalia/ADJ nobis/PRON exterius/ADV praesententur/VERB :/PUNCT patet/VERB enim/ADV quod/SCONJ ad/ADP occursum/NOUN alicuius/PRON delectabilis/ADJ ,/PUNCT puta/VERB cibi/NOUN vel/CCONJ mulieris/NOUN ,/PUNCT temperatus/VERB non/ADV movetur/VERB ad/ADP eligendum/VERB ipsum/PRON ,/PUNCT intemperatus/ADJ autem/CCONJ movetur/VERB ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV non/ADV sufficit/VERB ad/ADP nostram/ADJ electionem/NOUN quaecumque/PRON immutatio/NOUN possit/VERB esse/VERB in/ADP nostro/ADJ corpore/NOUN ab/ADP impressione/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ per/ADP hoc/PRON non/ADV sequantur/VERB in/ADP nobis/PRON nisi/SCONJ quaedam/PRON passiones/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ magis/ADV vel/CCONJ minus/ADV vehementes/ADJ ;/PUNCT passiones/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT quantumcumque/PRON vehementes/ADJ ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX causa/NOUN sufficiens/ADJ electionis/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ per/ADP easdem/PRON passiones/NOUN incontinens/ADJ inducitur/VERB ad/ADP eas/PRON sequendum/VERB per/ADP electionem/NOUN ,/PUNCT continens/VERB autem/CCONJ non/ADV inducitur/VERB ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV dici/VERB quod/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ sunt/AUX causae/NOUN nostrarum/ADJ electionum/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT nulla/PRON virtus/NOUN datur/VERB alicui/PRON rei/NOUN frustra/ADV ./PUNCT homo/NOUN autem/CCONJ habet/VERB virtutem/NOUN iudicandi/VERB et/CCONJ consiliandi/VERB de/ADP omnibus/PRON quae/PRON per/ADP ipsum/PRON operabilia/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT sive/CCONJ in/ADP usu/NOUN exteriorum/ADJ rerum/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ in/ADP admittendo/VERB vel/CCONJ repellendo/VERB intrinsecas/ADJ passiones/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV frustra/ADV esset/VERB ,/PUNCT si/SCONJ electio/NOUN nostra/ADJ causaretur/VERB a/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ,/PUNCT non/ADV existens/VERB in/ADP nostra/ADJ potestate/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV corpora/NOUN caelestia/ADJ sunt/AUX causa/NOUN nostrae/ADJ electionis/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT homo/NOUN naturaliter/ADV est/AUX animal/NOUN politicum/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ sociale/ADJ ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV ex/ADP hoc/PRON apparet/VERB quod/SCONJ unus/NUM homo/NOUN non/ADV sufficit/VERB sibi/PRON si/SCONJ solus/ADJ vivat/VERB ,/PUNCT propterea/SCONJ quod/SCONJ natura/NOUN in/ADP paucis/ADJ homini/NOUN providit/VERB sufficienter/ADV ,/PUNCT dans/VERB ei/PRON rationem/NOUN ,/PUNCT per/SCONJ quam/PRON posset/VERB sibi/PRON omnia/PRON necessaria/NOUN ad/ADP vitam/NOUN praeparare/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ cibum/NOUN ,/PUNCT indumenta/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV ad/ADP quae/PRON omnia/PRON operanda/VERB non/ADV sufficit/VERB unus/NUM homo/NOUN ./PUNCT unde/ADV naturaliter/ADV est/AUX inditum/VERB homini/NOUN ut/SCONJ in/ADP societate/NOUN vivat/VERB ./PUNCT sed/CCONJ ordo/NOUN providentiae/NOUN non/ADV aufert/VERB alicui/PRON rei/NOUN quod/PRON est/AUX sibi/PRON naturale/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV unicuique/PRON providetur/VERB secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV per/ADP ordinem/NOUN providentiae/NOUN sic/ADV est/AUX homo/NOUN ordinatus/VERB ut/SCONJ vita/NOUN socialis/ADJ tollatur/VERB ./PUNCT tolleretur/VERB autem/CCONJ si/SCONJ electiones/NOUN nostrae/ADJ ex/ADP impressionibus/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ provenirent/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ naturales/ADJ instinctus/NOUN aliorum/PRON animalium/NOUN ./PUNCT frustra/ADV etiam/ADV darentur/VERB leges/NOUN et/CCONJ praecepta/VERB vivendi/VERB ,/PUNCT si/SCONJ homo/NOUN suarum/ADJ electionum/NOUN dominus/NOUN non/ADV esset/AUX ./PUNCT frustra/ADV etiam/ADV adhiberentur/VERB poenae/NOUN et/CCONJ praemia/NOUN bonis/NOUN aut/CCONJ malis/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON non/ADV est/VERB in/ADP nobis/PRON haec/PRON vel/CCONJ illa/PRON eligere/VERB ./PUNCT his/PRON autem/CCONJ desinentibus/VERB ,/PUNCT statim/ADV socialis/ADJ vita/NOUN corrumpitur/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV homo/NOUN est/AUX sic/ADV secundum/ADP ordinem/NOUN providentiae/NOUN institutus/VERB ut/SCONJ electiones/NOUN eius/PRON ex/ADP motibus/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN proveniant/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT electiones/NOUN hominum/NOUN ad/ADP bona/NOUN et/CCONJ mala/NOUN se/PRON habent/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV electiones/NOUN nostrae/ADJ ex/ADP motibus/NOUN stellarum/NOUN provenirent/VERB ,/PUNCT sequeretur/VERB quod/SCONJ stellae/NOUN per/ADP se/PRON essent/AUX causa/NOUN malarum/ADJ electionum/NOUN ./PUNCT quod/ADV autem/CCONJ est/AUX malum/ADJ ,/PUNCT non/ADV habet/VERB causam/NOUN in/ADP natura/NOUN :/PUNCT nam/ADV malum/NOUN incidit/VERB ex/ADP defectu/NOUN alicuius/PRON causae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV habet/VERB causam/NOUN per/ADP se/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV est/AUX possibile/ADJ quod/SCONJ electiones/NOUN nostrae/ADJ directe/ADV et/CCONJ per/ADP se/PRON a/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ proveniant/VERB sicut/SCONJ ex/ADP causis/NOUN ./PUNCT potest/VERB autem/CCONJ aliquis/PRON huic/PRON rationi/NOUN obviare/VERB dicendo/VERB quod/SCONJ omnis/PRON mala/ADJ electio/NOUN ex/ADP alicuius/PRON boni/NOUN appetitu/NOUN provenit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX :/PUNCT sicut/SCONJ electio/NOUN adulteri/NOUN provenit/VERB appetitu/NOUN boni/NOUN delectabilis/ADJ quod/PRON est/VERB in/ADP venereis/ADJ ./PUNCT ad/ADP quod/PRON quidem/ADV bonum/NOUN universale/ADJ aliqua/PRON stella/NOUN movet/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON necessarium/ADJ est/AUX ad/ADP generationes/NOUN animalium/NOUN perficiendas/VERB :/PUNCT nec/CCONJ debuit/VERB hoc/PRON commune/ADJ bonum/NOUN praetermitti/VERB propter/ADP malum/NOUN particulare/ADJ huius/PRON ,/PUNCT qui/PRON ex/ADP hoc/PRON instinctu/NOUN eligit/VERB malum/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ responsio/NOUN sufficiens/ADJ non/ADV est/AUX ,/PUNCT si/SCONJ ponantur/VERB corpora/NOUN caelestia/ADJ per/ADP se/PRON causa/NOUN electionum/NOUN nostrarum/ADJ ,/PUNCT utpote/ADV per/ADP se/PRON imprimentia/VERB in/ADP intellectum/NOUN et/CCONJ voluntatem/NOUN ./PUNCT nam/ADV impressio/NOUN universalis/ADJ causae/NOUN recipitur/VERB in/ADP unoquoque/PRON secundum/ADP modum/NOUN suum/ADJ ./PUNCT effectus/NOUN ergo/ADV stellae/NOUN moventis/VERB ad/ADP delectationem/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP coniunctione/NOUN ordinata/VERB ad/ADP generationem/NOUN ,/PUNCT recipietur/VERB in/ADP quolibet/PRON secundum/ADP modum/NOUN proprium/ADJ sibi/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ videmus/VERB quod/SCONJ diversa/ADJ animalia/NOUN habent/VERB diversa/ADJ tempora/NOUN et/CCONJ diversos/ADJ modos/NOUN commixtionis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP congruentiam/NOUN suae/ADJ naturae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB in/ADP libro/NOUN de/ADP historiis/NOUN animalium/NOUN ./PUNCT recipient/VERB ergo/ADV intellectus/NOUN et/CCONJ voluntas/NOUN impressionem/NOUN illius/PRON stellae/NOUN secundum/ADP modum/NOUN suum/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ aliquid/PRON appetitur/VERB secundum/ADP modum/NOUN ,/PUNCT intellectus/NOUN et/CCONJ rationis/NOUN ,/PUNCT non/ADV accidit/VERB peccatum/NOUN in/ADP electione/NOUN ,/PUNCT quae/PRON quidem/ADV semper/ADV ex/ADP hoc/PRON mala/ADJ est/AUX quod/SCONJ non/ADV est/VERB secundum/ADP rationem/NOUN rectam/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ,/PUNCT si/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ essent/AUX causa/NOUN electionum/NOUN nostrarum/ADJ ,/PUNCT esset/VERB unquam/ADV in/ADP nobis/PRON electio/NOUN mala/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT nulla/PRON virtus/NOUN activa/ADJ se/PRON extendit/VERB ad/ADP ea/PRON quae/PRON sunt/VERB supra/ADP speciem/NOUN et/CCONJ naturam/NOUN agentis/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ omne/PRON agens/NOUN agit/VERB per/ADP suam/ADJ formam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ipsum/PRON velle/VERB transcendit/VERB omnem/PRON speciem/NOUN corporalem/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ ipsum/PRON intelligere/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV intelligimus/VERB universalia/ADJ ,/PUNCT ita/ADV et/CCONJ voluntas/NOUN nostra/ADJ in/ADP aliquod/PRON universale/ADJ fertur/VERB ,/PUNCT puta/VERB quod/SCONJ odimus/VERB omne/PRON latronum/NOUN genus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ philosophus/NOUN dicit/VERB in/ADP sua/ADJ rhetorica/ADJ ./PUNCT nostrum/ADJ igitur/ADV velle/VERB non/ADV causatur/VERB a/ADP corpore/NOUN caelesti/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ea/PRON quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT proportionantur/VERB fini/NOUN ./PUNCT electiones/NOUN autem/CCONJ humanae/ADJ ordinantur/VERB ad/ADP felicitatem/NOUN sicut/SCONJ ad/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV non/ADV consistit/VERB in/ADP aliquibus/PRON corporalibus/ADJ bonis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ anima/NOUN coniungatur/VERB per/ADP intellectum/NOUN rebus/NOUN divinis/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT tam/ADV secundum/ADP sententiam/NOUN fidei/NOUN ,/PUNCT quam/CCONJ secundum/ADP philosophorum/NOUN opiniones/NOUN ./PUNCT corpora/NOUN igitur/ADV caelestia/ADJ non/ADV possunt/VERB esse/AUX causa/NOUN electionum/NOUN nostrarum/ADJ ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ dicitur/VERB ier./X 10-2/NUM a/ADP signis/NOUN caeli/NOUN nolite/VERB metuere/VERB ,/PUNCT quae/PRON gentes/NOUN timent/VERB :/PUNCT quia/SCONJ leges/NOUN populorum/NOUN vanae/ADJ sunt/AUX ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB positio/NOUN stoicorum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON ponebant/VERB omnes/PRON actus/NOUN nostros/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV electiones/NOUN nostras/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP corpora/NOUN caelestia/ADJ disponi/VERB ./PUNCT quae/PRON etiam/ADV fuisse/AUX dicitur/VERB positio/NOUN antiqua/ADJ pharisaeorum/NOUN apud/ADP iudaeos/ADJ ./PUNCT priscillianistae/NOUN etiam/ADV huius/PRON erroris/NOUN rei/NOUN fuerunt/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP libro/NOUN de/ADP haeresibus/NOUN ./PUNCT haec/PRON etiam/ADV fuit/AUX opinio/NOUN antiquorum/ADJ naturalium/ADJ ,/PUNCT qui/PRON ponebant/VERB sensum/NOUN et/CCONJ intellectum/NOUN non/ADV differre/VERB ./PUNCT unde/ADV empedocles/PROPN dixit/VERB quod/SCONJ voluntas/NOUN augetur/VERB in/ADP hominibus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP aliis/PRON animalibus/NOUN ,/PUNCT ad/ADP praesens/ADJ ,/PUNCT idest/PART ,/PUNCT secundum/ADP praesens/ADJ momentum/NOUN ,/PUNCT ex/ADP motu/NOUN caeli/NOUN causante/VERB tempus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN introducit/VERB in/ADP libro/NOUN de/ADP anima/NOUN ./PUNCT sciendum/VERB tamen/ADV est/AUX quod/SCONJ ,/PUNCT licet/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ non/ADV sint/AUX directe/ADV causa/NOUN electionum/NOUN nostrarum/ADJ quasi/ADV directe/ADV in/ADP voluntates/NOUN nostras/ADJ imprimentia/VERB ,/PUNCT indirecte/ADV tamen/ADV ex/ADP eis/PRON aliqua/PRON occasio/NOUN nostris/ADJ electionibus/NOUN praestatur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ habent/VERB impressionem/NOUN super/ADP corpora/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/NOUN dupliciter/NOUN ./PUNCT uno/NUM quidem/PART modo/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ impressiones/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ in/ADP exteriora/ADJ corpora/NOUN est/AUX nobis/PRON occasio/NOUN alicuius/PRON electionis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ per/ADP corpora/NOUN caelestia/ADJ disponitur/VERB aer/NOUN ad/ADP frigus/NOUN intensum/VERB ,/PUNCT eligimus/VERB calefieri/VERB ad/ADP ignem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ aliqua/PRON huiusmodi/ADV facere/VERB quae/PRON congruunt/VERB tempori/NOUN ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ imprimunt/VERB in/ADP corpora/NOUN nostra/ADJ :/PUNCT ad/ADP quorum/PRON immutationem/NOUN insurgunt/VERB in/ADP nobis/PRON aliqui/PRON motus/NOUN passionum/NOUN :/PUNCT vel/CCONJ per/ADP eorum/PRON impressionem/NOUN efficimur/VERB habiles/ADJ ad/ADP aliquas/PRON passiones/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ cholerici/ADJ sunt/AUX proni/ADJ ad/ADP iram/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ etiam/PART secundum/ADP quod/SCONJ ex/ADP eorum/PRON impressione/NOUN causatur/VERB in/ADP nobis/PRON aliqua/PRON dispositio/NOUN corporalis/ADJ quae/PRON est/AUX occasio/NOUN alicuius/PRON electionis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ ,/PUNCT nobis/PRON infirmantibus/VERB ,/PUNCT eligimus/VERB accipere/VERB medicinam/ADJ ./PUNCT interdum/ADV etiam/ADV ex/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ actus/NOUN humanus/ADJ causatur/VERB inquantum/SCONJ ex/ADP indispositione/NOUN corporis/NOUN aliqui/PRON amentes/ADJ efficiuntur/VERB ,/PUNCT usu/NOUN rationis/NOUN privati/VERB ./PUNCT in/ADP quibus/PRON proprie/ADV electio/NOUN non/ADV est/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ moventur/VERB aliquo/PRON naturali/ADJ instinctu/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ bruta/NOUN ./PUNCT manifestum/ADJ autem/CCONJ est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ experimento/NOUN cognitum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ tales/PRON occasiones/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ sint/AUX exteriores/ADJ sive/CCONJ sint/AUX interiores/ADJ ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX causa/NOUN necessaria/ADJ electionis/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ homo/NOUN per/ADP rationem/NOUN possit/VERB eis/PRON resistere/VERB vel/CCONJ obedire/VERB ./PUNCT sed/CCONJ plures/ADJ sunt/AUX qui/PRON impetus/NOUN naturales/ADJ sequuntur/VERB ,/PUNCT pauciores/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT scilicet/PART soli/ADJ sapientes/NOUN ,/PUNCT qui/PRON occasiones/NOUN male/ADV agendi/VERB et/CCONJ naturales/ADJ impetus/NOUN non/ADV sequuntur/VERB ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON dicit/VERB ptolomaeus/PROPN in/ADP centilogio/PROPN quod/SCONJ anima/NOUN sapiens/ADJ adiuvat/VERB opus/NOUN stellarum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ non/ADV poterit/VERB astrologus/NOUN dare/VERB iudicia/NOUN secundum/ADP stellas/NOUN nisi/SCONJ vim/NOUN animae/NOUN et/CCONJ complexionem/NOUN naturalem/ADJ bene/ADV cognoverit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ astrologus/NOUN non/ADV debet/VERB dicere/VERB rem/NOUN specialiter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ universaliter/ADV :/PUNCT quia/SCONJ scilicet/ADV impressio/NOUN stellarum/NOUN in/ADP pluribus/ADJ sortitur/VERB effectum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON non/ADV resistunt/VERB inclinationi/NOUN quae/PRON est/VERB ex/ADP corpore/NOUN ;/PUNCT non/ADV autem/CCONJ semper/PART in/ADP hoc/NOUN vel/CCONJ in/ADP illo/NOUN ,/PUNCT qui/PRON forte/ADV per/ADP rationem/NOUN naturali/ADJ inclinationi/NOUN resistit/VERB ./PUNCT quod/SCONJ corporales/ADJ effectus/NOUN in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ non/ADV sequuntur/VERB ex/ADP necessitate/NOUN a/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ./PUNCT non/ADV solum/ADV autem/CCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ humanae/ADJ electioni/NOUN necessitatem/NOUN inferre/VERB non/ADV possunt/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ nec/CCONJ etiam/ADV corporales/ADJ effectus/NOUN in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ ex/ADP necessitate/NOUN ab/ADP eis/PRON procedunt/VERB ./PUNCT impressiones/NOUN enim/ADV causarum/NOUN universalium/ADJ recipiuntur/VERB in/ADP effectibus/NOUN secundum/ADP recipientium/VERB modum/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ inferiora/ADJ sunt/AUX fluxibilia/ADJ et/CCONJ non/ADV semper/ADV eodem/PRON modo/NOUN se/PRON habentia/VERB :/PUNCT propter/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP plures/ADJ formas/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ propter/ADP contrarietatem/NOUN formarum/NOUN et/CCONJ virtutum/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV impressiones/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ recipiuntur/VERB in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ per/ADP modum/NOUN necessitatis/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT a/ADP causa/NOUN remota/VERB non/ADV sequitur/VERB effectus/NOUN de/ADP necessitate/NOUN nisi/SCONJ etiam/ADV sit/VERB causa/NOUN media/ADJ necessaria/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ in/ADP syllogismis/NOUN ex/ADP maiori/ADJ de/ADP necesse/ADJ et/CCONJ minori/ADJ de/ADP contingenti/VERB non/ADV sequitur/VERB conclusio/NOUN de/ADP necesse/ADJ ./PUNCT corpora/NOUN autem/CCONJ caelestia/ADJ sunt/AUX causae/NOUN remotae/VERB :/PUNCT proximae/ADJ autem/CCONJ causae/NOUN inferiorum/ADJ effectuum/NOUN sunt/AUX virtutes/NOUN activae/ADJ et/CCONJ passivae/ADJ in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON non/ADV sunt/AUX causae/NOUN necessariae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ contingentes/VERB ;/PUNCT possunt/VERB enim/ADV deficere/VERB ut/SCONJ in/ADP paucioribus/NOUN ./PUNCT non/ADV ergo/ADV ex/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ sequuntur/VERB in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ corporibus/NOUN effectus/NOUN de/ADP necessitate/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT motus/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN semper/ADV est/VERB eodem/PRON modo/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV effectus/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ ex/ADP necessitate/NOUN proveniret/VERB ,/PUNCT semper/ADV eodem/PRON modo/NOUN se/PRON haberent/VERB quae/PRON in/ADP inferioribus/ADJ sunt/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ semper/ADV eodem/PRON modo/NOUN se/PRON habent/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ in/ADP pluribus/NOUN ./PUNCT non/ADV ergo/ADV ex/ADP necessitate/NOUN proveniunt/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ex/ADP multis/ADJ contingentibus/VERB non/ADV potest/VERB fieri/VERB unum/NUM necessarium/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ quodlibet/PRON contingentium/VERB per/ADP se/PRON deficere/VERB potest/VERB ab/ADP effectu/NOUN ,/PUNCT ita/PART et/CCONJ omnia/NOUN simul/PART ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ singula/ADJ quae/PRON in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ fiunt/VERB ex/ADP impressione/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX contingentia/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV connexio/NOUN eorum/PRON quae/PRON in/ADP inferioribus/ADJ contingunt/VERB ex/ADP impressione/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ,/PUNCT est/AUX necessaria/ADJ :/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX enim/ADV quod/SCONJ quodlibet/PRON eorum/PRON potest/VERB impediri/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT corpora/NOUN caelestia/ADJ sunt/AUX agentia/NOUN naturaliter/ADV ,/PUNCT quae/PRON requirunt/VERB materiam/NOUN in/ADP quam/PRON agant/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ex/ADP actione/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ tollitur/VERB id/PRON quod/PRON materia/NOUN requirit/VERB ./PUNCT materia/NOUN autem/CCONJ in/ADP quam/PRON agunt/VERB corpora/NOUN caelestia/ADJ ,/PUNCT sunt/AUX corpora/NOUN inferiora/ADJ :/PUNCT quae/PRON ,/PUNCT cum/SCONJ sint/AUX corruptibilia/ADJ secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ deficere/VERB possunt/VERB ab/ADP esse/NOUN ,/PUNCT ita/PART ab/ADP operari/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV eorum/PRON natura/NOUN hoc/PRON habet/VERB ut/SCONJ non/ADV ex/ADP necessitate/NOUN producant/VERB effectus/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ex/ADP necessitate/NOUN proveniunt/VERB effectus/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN etiam/ADV in/ADP corporibus/NOUN inferioribus/ADJ ./PUNCT aliquis/PRON autem/CCONJ forte/ADV dicat/VERB quod/SCONJ necessarium/ADJ est/AUX ut/SCONJ effectus/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN compleantur/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV per/ADP hoc/PRON tollitur/VERB possibilitas/NOUN a/ADP rebus/NOUN inferioribus/ADJ ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ quilibet/PRON effectus/NOUN est/VERB in/ADP potentia/NOUN antequam/SCONJ fiat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ tunc/ADV dicitur/VERB possibilis/ADJ ,/PUNCT quando/SCONJ autem/CCONJ iam/ADV est/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT transit/VERB a/ADP possibilitate/NOUN in/ADP necessitatem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ totum/PRON hoc/PRON subiacet/VERB caelestibus/ADJ motibus/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV non/ADV tollitur/VERB quin/SCONJ aliquando/ADV effectus/NOUN sit/AUX possibilis/ADJ ,/PUNCT licet/SCONJ necessarium/ADJ sit/AUX effectum/NOUN illum/PRON quandoque/ADV produci/VERB :/PUNCT -/PUNCT sic/ADV enim/ADV albumasar/PROPN ,/PUNCT in/ADP primo/ADJ libro/NOUN sui/ADJ introductorii/ADJ ,/PUNCT defendere/VERB nititur/VERB possibile/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ possibile/ADJ quod/SCONJ per/ADP hunc/PRON modum/NOUN possibile/ADJ defendatur/VERB ./PUNCT possibile/ADJ enim/ADV quoddam/PRON est/VERB quod/PRON ad/ADP necessarium/NOUN sequitur/VERB ./PUNCT nam/ADV quod/PRON necesse/ADJ est/AUX esse/VERB ,/PUNCT possibile/ADJ est/AUX esse/VERB :/PUNCT quod/PRON enim/ADV non/ADV possibile/ADJ est/AUX esse/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX esse/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quod/PRON impossibile/ADJ est/AUX esse/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX non/ADV esse/VERB ;/PUNCT igitur/ADV quod/PRON necesse/ADJ est/AUX esse/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX non/ADV esse/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT ergo/ADV impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ aliquid/PRON necesse/ADJ sit/AUX esse/VERB ,/PUNCT et/CCONJ tamen/ADV non/ADV sit/AUX possibile/ADJ illud/PRON esse/VERB ./PUNCT ergo/ADV possibile/ADJ esse/NOUN sequitur/VERB ad/ADP necesse/ADJ esse/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ possibile/ADJ non/ADV est/AUX necessarium/ADJ defendere/VERB contra/ADP hoc/PRON quod/SCONJ effectus/NOUN ex/ADP necessitate/NOUN causari/VERB dicuntur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ possibile/ADJ quod/PRON opponitur/VERB necessario/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ dicitur/VERB possibile/ADJ quod/PRON potest/VERB esse/VERB et/CCONJ non/ADV esse/VERB ./PUNCT non/ADV dicitur/VERB autem/CCONJ aliquid/PRON per/ADP hunc/PRON modum/NOUN possibile/ADJ vel/CCONJ contingens/VERB ex/ADP hoc/PRON solum/ADV quod/SCONJ quandoque/ADV sit/VERB in/ADP potentia/NOUN et/CCONJ quandoque/PART in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ praedicta/VERB responsio/NOUN supponit/VERB :/PUNCT nam/ADV sic/ADV etiam/ADV in/ADP motibus/NOUN caelestibus/ADJ est/VERB possibile/ADJ et/CCONJ contingens/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV semper/ADV est/VERB coniunctio/NOUN vel/CCONJ oppositio/NOUN solis/NOUN aut/CCONJ lunae/NOUN in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quandoque/PART quidem/PART in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT quandoque/PART autem/CCONJ in/ADP potentia/NOUN ;/PUNCT quae/PRON tamen/ADV necessaria/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT cum/SCONJ de/ADP his/PRON dentur/VERB demonstrationes/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ possibile/ADJ vel/CCONJ contingens/VERB quod/PRON opponitur/VERB necessario/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON in/ADP sua/ADJ ratione/NOUN habet/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV sit/AUX necesse/ADJ illud/PRON fieri/VERB quando/SCONJ non/ADV est/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV est/VERB quia/SCONJ non/ADV de/ADP necessitate/NOUN sequitur/VERB ex/ADP causa/NOUN sua/ADJ ./PUNCT sic/ADV enim/ADV dicimus/VERB quod/SCONJ socratem/PROPN sessurum/VERB esse/AUX est/AUX contingens/VERB ,/PUNCT ipsum/PRON autem/CCONJ esse/AUX moriturum/VERB est/AUX necessarium/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ secundum/ADJ horum/PRON ex/ADP causa/NOUN sua/ADJ de/ADP necessitate/NOUN sequitur/VERB ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ primum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV ex/ADP motibus/NOUN caelestibus/ADJ de/ADP necessitate/NOUN sequitur/VERB quod/SCONJ eorum/PRON effectus/NOUN sint/AUX quandoque/ADV futuri/ADJ ,/PUNCT tollitur/VERB possibile/ADJ et/CCONJ contingens/VERB quod/PRON necessario/NOUN opponitur/VERB ./PUNCT sciendum/VERB est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ ad/ADP probandum/VERB effectus/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ex/ADP necessitate/NOUN provenire/VERB ,/PUNCT avicenna/PROPN ,/PUNCT in/ADP sua/ADJ metaphysica/ADJ ,/PUNCT utitur/VERB tali/PRON ratione/NOUN ./PUNCT si/SCONJ aliquis/PRON effectus/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN impeditur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ hoc/PRON sit/VERB per/ADP aliquam/PRON causam/NOUN voluntariam/ADJ vel/CCONJ naturalem/ADJ ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ causa/NOUN voluntaria/ADJ vel/CCONJ naturalis/ADJ reducitur/VERB ad/ADP aliquod/PRON caeleste/ADJ principium/NOUN ./PUNCT ergo/ADV impedimentum/NOUN etiam/ADV effectuum/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN procedit/VERB ex/ADP aliquibus/PRON caelestibus/ADJ principiis/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX ergo/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ totus/PRON ordo/NOUN caelestium/ADJ simul/ADV accipiatur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ effectus/NOUN eius/PRON unquam/ADV cassetur/VERB ./PUNCT unde/ADV concludit/VERB quod/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ faciunt/VERB necessario/ADV esse/VERB debere/VERB effectus/NOUN in/ADP his/PRON inferioribus/ADJ ,/PUNCT tam/ADV voluntarios/ADJ quam/CCONJ naturales/ADJ ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ ratio/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN in/ADP ii/NUM phys./X dicit/VERB ,/PUNCT fuit/AUX quorundam/PRON antiquorum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON negabant/VERB casum/NOUN et/CCONJ fortunam/NOUN ,/PUNCT per/SCONJ hoc/PRON quod/SCONJ cuiuslibet/PRON effectus/NOUN est/AUX aliqua/PRON causa/NOUN determinata/VERB ;/PUNCT posita/VERB autem/CCONJ causa/NOUN ,/PUNCT ponitur/VERB effectus/NOUN de/ADP necessitate/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ omnia/PRON ex/ADP necessitate/NOUN proveniant/VERB ,/PUNCT non/ADV est/VERB aliquid/PRON fortuitum/ADJ neque/CCONJ casuale/ADJ ./PUNCT hanc/PRON autem/CCONJ rationem/NOUN ipse/PRON solvit/VERB in/ADP vi/NUM metaphys./X ,/PUNCT negando/VERB duas/NUM propositiones/NOUN quibus/PRON haec/PRON ratio/NOUN utitur/VERB ./PUNCT quarum/PRON una/NUM est/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT posita/VERB causa/NOUN quacumque/PRON ,/PUNCT necesse/ADJ sit/AUX eius/PRON effectum/NOUN poni/VERB ./PUNCT hoc/PRON enim/ADV non/ADV oportet/VERB in/ADP omnibus/PRON causis/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ aliqua/PRON causa/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ sit/AUX per/ADP se/PRON et/CCONJ propria/ADJ causa/NOUN et/CCONJ sufficiens/ADJ alicuius/PRON effectus/NOUN ,/PUNCT potest/VERB tamen/ADV impediri/VERB ex/ADP concursu/NOUN alterius/PRON causae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ non/ADV sequatur/VERB effectus/NOUN ./PUNCT alia/PRON propositio/NOUN est/VERB ,/PUNCT quam/PRON negat/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV omne/PRON quod/PRON est/VERB quocumque/PRON modo/NOUN ,/PUNCT habet/VERB causam/NOUN per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ solum/NOUN ea/NOUN quae/PRON sunt/VERB per/ADP se/PRON ;/PUNCT quae/PRON autem/CCONJ sunt/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT non/ADV habent/VERB aliquam/PRON causam/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ quod/SCONJ sit/AUX musicum/ADJ ,/PUNCT habet/VERB aliquam/PRON causam/NOUN in/ADP homine/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ homo/NOUN sit/AUX simul/ADV albus/ADJ et/CCONJ musicus/NOUN ,/PUNCT non/ADV habet/VERB aliquam/PRON causam/NOUN ./PUNCT quaecumque/PRON enim/ADV sunt/VERB simul/ADV propter/ADP aliquam/PRON causam/NOUN ,/PUNCT ordinem/NOUN habent/VERB ad/ADP invicem/ADV ex/ADP illa/PRON causa/NOUN :/PUNCT quae/PRON autem/CCONJ sunt/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT non/ADV habent/VERB ordinem/NOUN ad/ADP invicem/ADV ./PUNCT non/ADV igitur/ADV sunt/VERB ex/ADP aliqua/PRON causa/NOUN per/ADP se/PRON agente/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV per/ADP accidens/NOUN hoc/PRON evenit/VERB :/PUNCT accidit/VERB enim/ADV docenti/VERB musicam/NOUN quod/SCONJ doceat/VERB hominem/NOUN album/ADJ ,/PUNCT est/VERB enim/ADV praeter/ADP eius/PRON intentionem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ intendit/VERB docere/VERB disciplinae/NOUN susceptibilem/ADJ ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV ,/PUNCT proposito/VERB aliquo/PRON effectu/NOUN ,/PUNCT dicemus/VERB quod/SCONJ habuit/VERB aliquam/PRON causam/NOUN ex/ADP qua/PRON non/ADV de/ADP necessitate/NOUN sequebatur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ poterat/VERB impediri/VERB ex/ADP aliqua/PRON alia/PRON causa/NOUN concurrente/VERB per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT et/CCONJ licet/SCONJ illam/PRON causam/NOUN concurrentem/VERB sit/VERB reducere/VERB in/ADP aliquam/PRON causam/NOUN altiorem/ADJ ,/PUNCT tamen/ADV ipsum/PRON concursum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON impedit/VERB ,/PUNCT non/ADV est/VERB reducere/VERB in/ADP aliquam/PRON causam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV non/ADV potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ impedimentum/NOUN huius/PRON effectus/NOUN vel/CCONJ illius/PRON procedat/VERB ex/ADP aliquo/PRON caelesti/ADJ principio/NOUN ./PUNCT unde/ADV non/ADV oportet/VERB dicere/VERB quod/SCONJ effectus/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ ex/ADP necessitate/NOUN proveniant/VERB in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ damascenus/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP secundo/ADJ libro/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ non/ADV sunt/AUX causa/NOUN generationis/NOUN alicuius/PRON eorum/PRON quae/PRON fiunt/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ corruptionis/NOUN eorum/PRON quae/PRON corrumpuntur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ scilicet/ADV non/ADV ex/ADP necessitate/NOUN ex/ADP eis/PRON effectus/NOUN proveniunt/VERB ./PUNCT aristoteles/PROPN etiam/ADV dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP ii/NUM de/ADP somno/NOUN et/CCONJ vigilia/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ eorum/PRON quae/PRON in/ADP corporibus/NOUN sunt/AUX signorum/NOUN etiam/ADV caelestium/ADJ ,/PUNCT velut/SCONJ aquarum/NOUN et/CCONJ ventorum/NOUN ,/PUNCT multa/ADJ non/ADV eveniunt/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV alius/PRON vehementior/ADJ isto/PRON accidat/VERB motus/NOUN a/ADP quo/PRON futurum/ADJ est/AUX signum/NOUN ,/PUNCT non/ADV fit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ multa/ADJ consulta/VERB bene/ADV ,/PUNCT quae/PRON fieri/VERB expediebat/VERB ,/PUNCT dissoluta/VERB sunt/AUX propter/ADP alias/PRON digniores/ADJ inchoationes/NOUN ./PUNCT ptolomaeus/PROPN etiam/ADV ,/PUNCT in/ADP quadripartito/VERB ,/PUNCT dicit/VERB :/PUNCT rursus/ADV ,/PUNCT nec/CCONJ aestimare/VERB debemus/VERB quod/SCONJ superiora/ADJ procedant/VERB inevitabiliter/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ ea/NOUN quae/PRON divina/NOUN dispositione/NOUN contingunt/VERB et/CCONJ quae/PRON nullatenus/PRON sunt/AUX vitanda/VERB ,/PUNCT necnon/CCONJ quae/PRON veraciter/ADV et/CCONJ ex/ADP necessitate/NOUN proveniunt/VERB ./PUNCT in/ADP centilogio/PROPN etiam/ADV dicit/VERB :/PUNCT haec/PRON iudicia/NOUN quae/PRON tibi/PRON trado/VERB ,/PUNCT sunt/AUX media/ADJ inter/ADP necessarium/NOUN et/CCONJ possibile/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ motus/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN non/ADV sit/AUX causa/NOUN electionum/NOUN nostrarum/ADJ ex/ADP virtute/NOUN animae/NOUN moventis/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ quidam/PRON dicunt/VERB ./PUNCT est/AUX tamen/ADV attendendum/VERB quod/SCONJ avicenna/PROPN vult/VERB quod/SCONJ motus/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN sint/AUX etiam/ADV nostrarum/ADJ electionum/NOUN causae/NOUN ,/PUNCT non/ADV quidem/ADV per/ADP occasionem/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP se/PRON ./PUNCT ponit/VERB enim/ADV corpora/NOUN caelestia/ADJ esse/AUX animata/VERB ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ motus/NOUN caelestis/ADJ sit/VERB ab/ADP anima/NOUN et/CCONJ sit/AUX motus/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX motus/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT habet/VERB virtutem/NOUN transmutandi/VERB corpora/NOUN ,/PUNCT ita/ADV ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/VERB ab/ADP anima/NOUN ,/PUNCT habeat/VERB virtutem/NOUN imprimendi/VERB in/ADP animas/NOUN nostras/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV motus/NOUN caelestis/ADJ sit/AUX causa/NOUN nostrarum/ADJ voluntatum/NOUN et/CCONJ electionum/NOUN ./PUNCT ad/ADP quod/PRON etiam/ADV redire/VERB videtur/VERB positio/NOUN albumasar/PROPN ,/PUNCT in/ADP primo/ADJ sui/ADJ introductorii/ADJ ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ positio/NOUN irrationabilis/ADJ est/AUX ./PUNCT omnem/PRON enim/ADV effectum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX per/ADP instrumentum/NOUN aliquod/PRON ab/ADP efficiente/VERB procedens/VERB ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX proportionatum/VERB instrumento/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ agenti/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV quolibet/PRON instrumento/NOUN utimur/VERB ad/ADP quemlibet/PRON effectum/NOUN ./PUNCT unde/ADV illud/PRON non/ADV potest/VERB fieri/VERB per/ADP aliquod/PRON instrumentum/NOUN ad/ADP quod/PRON nullo/PRON modo/NOUN se/PRON extendit/VERB actio/NOUN instrumenti/NOUN ./PUNCT actio/NOUN autem/CCONJ corporis/NOUN nullo/PRON modo/NOUN se/PRON extendit/VERB ad/ADP immutationem/NOUN intellectus/NOUN et/CCONJ voluntatis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX :/PUNCT nisi/SCONJ forte/NOUN per/ADP accidens/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ ex/ADP his/PRON immutatur/VERB corpus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ praedictum/VERB est/AUX ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX ergo/ADV quod/SCONJ anima/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ sit/AUX animatum/VERB ,/PUNCT in/ADP intellectum/NOUN et/CCONJ voluntatem/NOUN imprimat/VERB mediante/VERB motu/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT causa/NOUN agens/VERB particularis/ADJ similitudinem/NOUN in/ADP agendo/VERB gerit/VERB causae/NOUN agentis/VERB universalis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ est/AUX exemplum/NOUN eius/PRON ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ anima/NOUN humana/ADJ in/ADP aliam/PRON animam/NOUN humanam/ADJ aliquid/PRON per/ADP operationem/NOUN corporalem/ADJ imprimeret/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ per/ADP significationem/NOUN vocis/NOUN suam/ADJ intelligentiam/NOUN pandit/VERB ,/PUNCT actio/NOUN corporalis/ADJ quae/PRON est/VERB ab/ADP una/NUM anima/NOUN non/ADV pervenit/VERB ad/ADP aliam/PRON nisi/SCONJ mediante/VERB corpore/NOUN :/PUNCT vox/NOUN enim/ADV prolata/VERB immutat/VERB organum/NOUN auditus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ,/PUNCT sic/ADV a/ADP sensu/NOUN percepta/VERB ,/PUNCT pervenit/VERB eius/PRON significatum/VERB usque/ADP ad/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV anima/NOUN caelestis/ADJ aliquid/PRON imprimat/VERB in/ADP animas/NOUN nostras/ADJ per/ADP motum/NOUN corporeum/ADJ ,/PUNCT actio/NOUN illa/PRON non/ADV perveniet/VERB ad/ADP animam/NOUN nostram/ADJ nisi/SCONJ per/ADP immutationem/NOUN corporis/NOUN nostri/ADJ ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV non/ADV est/AUX causa/NOUN electionum/NOUN nostrarum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ occasio/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV erit/AUX motus/NOUN caelestis/ADJ causa/NOUN nostrae/ADJ electionis/NOUN nisi/SCONJ per/ADP occasionem/NOUN tantum/ADV ./PUNCT item/PART ./PUNCT cum/SCONJ movens/VERB et/CCONJ motum/VERB oporteat/VERB esse/VERB simul/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ probatur/VERB in/ADP vii/NUM phys./X ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ a/ADP primo/ADJ movente/VERB perveniat/VERB motus/NOUN usque/ADP ad/ADP ultimum/ADJ quod/PRON movetur/VERB ,/PUNCT quodam/PRON ordine/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV movens/VERB per/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX sibi/PRON proximum/ADJ ,/PUNCT moveat/VERB illud/PRON quod/PRON est/AUX ab/ADP eo/PRON distans/VERB ./PUNCT corpori/NOUN autem/CCONJ caelesti/ADJ ,/PUNCT quod/PRON moveri/VERB ponitur/VERB ab/ADP anima/NOUN sibi/PRON coniuncta/VERB ,/PUNCT propinquius/ADJ est/AUX corpus/NOUN nostrum/ADJ quam/SCONJ anima/NOUN ,/PUNCT quae/PRON non/ADV habet/VERB ordinem/NOUN ad/ADP corpus/NOUN caeleste/ADJ nisi/SCONJ mediante/VERB corpore/NOUN :/PUNCT -/PUNCT quod/PRON ex/ADP hoc/PRON patet/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ intellectus/NOUN separati/VERB nullum/PRON ordinem/NOUN habent/VERB ad/ADP corpus/NOUN caeleste/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ forte/NOUN moventis/VERB ad/ADP motum/VERB ./PUNCT immutatio/NOUN igitur/ADV corporis/NOUN caelestis/ADJ ab/ADP anima/NOUN eius/PRON procedens/VERB non/ADV pertingit/VERB ad/ADP animam/NOUN nostram/ADJ nisi/SCONJ mediante/VERB corpore/NOUN ./PUNCT ad/ADP motum/NOUN autem/CCONJ corporis/NOUN non/ADV movetur/VERB anima/NOUN nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ immutationem/NOUN corporis/NOUN sequitur/VERB electio/NOUN nisi/SCONJ per/ADP occasionem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT motus/NOUN igitur/ADV caelestis/ADJ non/ADV potest/VERB esse/AUX causa/NOUN electionis/NOUN nostrae/ADJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/VERB ab/ADP anima/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT secundum/ADP positionem/NOUN avicennae/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ quorundam/PRON aliorum/PRON philosophorum/NOUN ,/PUNCT intellectus/NOUN agens/VERB est/AUX quaedam/PRON substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT quae/PRON quidem/ADV agit/VERB in/ADP animas/NOUN nostras/ADJ inquantum/SCONJ facit/VERB intellecta/VERB in/ADP potentia/NOUN esse/AUX intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ fit/VERB per/ADP abstractionem/NOUN ab/ADP omnibus/PRON materialibus/ADJ dispositionibus/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB ex/ADP his/PRON quae/PRON dicta/VERB sunt/AUX in/ADP secundo/ADJ ./PUNCT quod/PRON igitur/ADV agit/VERB directe/ADV in/ADP animam/NOUN ,/PUNCT non/ADV agit/VERB in/ADP eam/PRON per/ADP motum/NOUN corporeum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV per/ADP abstractionem/NOUN ab/ADP omni/PRON corporeo/ADJ ./PUNCT anima/NOUN igitur/ADV caeli/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ sit/AUX animatum/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX causa/NOUN electionum/NOUN vel/CCONJ intelligentiarum/NOUN nostrarum/ADJ per/ADP motum/NOUN caeli/NOUN ./PUNCT per/ADP easdem/PRON etiam/ADV rationes/NOUN potest/VERB probari/VERB quod/SCONJ motus/NOUN caeli/NOUN non/ADV sit/AUX causa/NOUN electionum/NOUN nostrarum/ADJ per/ADP virtutem/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT si/SCONJ quis/PRON ponat/VERB caelum/NOUN non/ADV esse/AUX animatum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ a/ADP substantia/NOUN separata/VERB moveri/VERB ./PUNCT quod/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB creatae/VERB non/ADV possunt/VERB esse/AUX causa/NOUN directe/ADV electionum/NOUN et/SCONJ voluntatum/NOUN nostrarum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ solus/ADJ deus/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ aestimandum/VERB quod/SCONJ animae/NOUN caelorum/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ quae/PRON sint/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ quaecumque/PRON aliae/PRON intellectuales/ADJ substantiae/NOUN separatae/VERB creatae/VERB ,/PUNCT possint/VERB directe/ADV voluntatem/NOUN nobis/PRON immittere/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ electionis/NOUN nostrae/ADJ causa/NOUN esse/AUX ./PUNCT omnium/PRON enim/ADV creatorum/VERB actiones/NOUN sub/ADP ordine/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN continentur/VERB :/PUNCT unde/ADV praeter/ADP leges/NOUN ipsius/PRON agere/VERB non/ADV possunt/VERB ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ providentiae/NOUN lex/NOUN ut/SCONJ unumquodque/PRON immediate/ADV a/ADP proxima/ADJ sibi/PRON causa/NOUN moveatur/VERB ./PUNCT causa/NOUN igitur/ADV superior/ADJ creata/VERB ,/PUNCT tali/PRON ordine/NOUN praetermisso/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ movere/VERB nec/CCONJ aliquid/PRON agere/VERB potest/VERB ./PUNCT proximum/ADJ autem/CCONJ motivum/ADJ voluntatis/NOUN est/AUX bonum/NOUN intellectum/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX suum/ADJ obiectum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ movetur/VERB ab/ADP ipso/PRON sicut/SCONJ visus/NOUN a/ADP colore/NOUN ./PUNCT nulla/PRON igitur/ADV substantia/NOUN creata/VERB potest/VERB movere/VERB voluntatem/NOUN nisi/SCONJ mediante/VERB bono/NOUN intellecto/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/VERB inquantum/SCONJ manifestat/VERB ei/PRON aliquid/PRON esse/AUX bonum/NOUN ad/ADP agendum/VERB :/PUNCT quod/PRON est/VERB persuadere/VERB ./PUNCT nulla/PRON igitur/ADV substantia/NOUN creata/VERB potest/VERB agere/VERB in/ADP voluntatem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ esse/AUX causa/NOUN electionis/NOUN nostrae/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP modum/NOUN persuadentis/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT ab/ADP illo/PRON agente/NOUN aliquid/PRON natum/VERB est/AUX moveri/VERB et/CCONJ pati/VERB per/ADP cuius/PRON formam/NOUN reduci/VERB potest/VERB in/ADP actum/NOUN :/PUNCT nam/ADV omne/PRON agens/NOUN agit/VERB per/ADP formam/NOUN suam/ADJ ./PUNCT voluntas/NOUN autem/CCONJ reducitur/VERB in/ADP actum/NOUN per/ADP appetibile/ADJ ,/PUNCT quod/PRON motum/NOUN desiderii/NOUN eius/PRON quietat/VERB ./PUNCT in/ADP solo/ADJ autem/CCONJ bono/NOUN divino/ADJ quietatur/VERB desiderium/NOUN voluntatis/NOUN sicut/SCONJ in/ADP ultimo/ADJ fine/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT solus/ADJ igitur/ADV deus/PROPN potest/VERB movere/VERB voluntatem/NOUN per/ADP modum/NOUN agentis/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT sicut/SCONJ in/ADP re/NOUN inanimata/ADJ se/PRON habet/VERB inclinatio/NOUN naturalis/ADJ ad/ADP proprium/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON et/CCONJ appetitus/NOUN naturalis/ADJ dicitur/VERB ;/PUNCT ita/ADV se/PRON habet/VERB in/ADP substantia/NOUN intellectuali/ADJ voluntas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON dicitur/VERB appetitus/NOUN intellectualis/ADJ ./PUNCT inclinationes/NOUN autem/CCONJ naturales/ADJ dare/VERB non/ADV est/VERB nisi/SCONJ illius/NOUN qui/PRON naturam/NOUN instituit/VERB ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ voluntatem/NOUN inclinare/VERB in/ADP aliquid/PRON non/ADV est/VERB nisi/SCONJ eius/NOUN qui/PRON est/AUX naturae/NOUN intellectualis/ADJ causa/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ solius/ADJ dei/PROPN est/AUX ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ./PUNCT ipse/PRON igitur/ADV solus/ADJ voluntatem/NOUN nostram/ADJ ad/ADP aliquid/PRON inclinare/VERB potest/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT violentum/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP iii/NUM ethic./X ,/PUNCT est/VERB cuius/PRON principium/NOUN est/VERB extra/ADP ,/PUNCT nil/ADV conferente/VERB vim/NOUN passo/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV voluntas/NOUN moveatur/VERB ab/ADP aliquo/PRON exteriori/ADJ principio/NOUN ,/PUNCT erit/AUX violentus/ADJ motus/NOUN :/PUNCT -/PUNCT dico/VERB autem/CCONJ moveri/VERB a/ADP principio/NOUN extrinseco/ADJ quod/PRON moveat/VERB per/ADP modum/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV per/ADP modum/NOUN finis/NOUN ./PUNCT violentum/ADJ autem/CCONJ voluntario/ADJ repugnat/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX ergo/ADV quod/SCONJ voluntas/NOUN moveatur/VERB a/ADP principio/NOUN extrinseco/ADJ quasi/SCONJ ab/ADP agente/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ oportet/VERB quod/SCONJ omnis/PRON motus/NOUN voluntatis/NOUN ab/ADP interiori/ADJ procedat/VERB ./PUNCT nulla/PRON autem/CCONJ substantia/NOUN creata/VERB coniungitur/VERB animae/NOUN intellectuali/ADJ quantum/ADV ad/ADP sua/ADJ interiora/ADJ nisi/SCONJ solus/ADJ deus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON solus/ADJ est/AUX causa/NOUN esse/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT et/CCONJ sustinens/VERB eam/PRON in/ADP esse/NOUN ./PUNCT a/ADP solo/ADJ igitur/ADV deo/PROPN potest/VERB motus/NOUN voluntarius/ADJ causari/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT violentum/ADJ opponitur/VERB naturali/ADJ et/CCONJ voluntario/ADJ motui/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ utrumque/PRON oportet/VERB quod/SCONJ sit/VERB a/ADP principio/NOUN intrinseco/ADJ ./PUNCT agens/NOUN autem/CCONJ exterius/ADJ sic/ADV solum/ADV naturaliter/ADV movet/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ causat/VERB in/ADP mobili/ADJ intrinsecum/ADJ principium/NOUN motus/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ generans/VERB ,/PUNCT quod/PRON dat/VERB formam/NOUN gravitatis/NOUN corpori/NOUN gravi/ADJ generato/VERB ,/PUNCT movet/VERB ipsum/PRON naturaliter/ADV deorsum/ADV ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ aliud/PRON extrinsecum/ADJ movere/VERB potest/VERB absque/ADP violentia/NOUN corpus/NOUN naturale/ADJ :/PUNCT nisi/SCONJ forte/NOUN per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ removens/VERB prohibens/VERB ;/PUNCT quod/PRON magis/ADV utitur/VERB motu/NOUN naturali/ADJ vel/CCONJ actione/NOUN quam/SCONJ causaret/VERB ipsum/PRON ./PUNCT illud/PRON igitur/ADV solum/ADJ agens/NOUN potest/VERB causare/VERB motum/NOUN voluntatis/NOUN absque/ADP violentia/NOUN ,/PUNCT quod/PRON causat/VERB principium/NOUN intrinsecum/ADJ huius/PRON motus/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX potentia/NOUN ipsa/PRON voluntatis/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX deus/PROPN ,/PUNCT qui/PRON animam/NOUN solus/ADJ creat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP secundo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT solus/ADJ igitur/ADV deus/PROPN potest/VERB movere/VERB voluntatem/NOUN ,/PUNCT per/ADP modum/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT absque/ADP violentia/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ dicitur/VERB prov./X 21-1/NUM :/PUNCT cor/NOUN regis/NOUN in/ADP manu/NOUN domini/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quocumque/PRON voluerit/VERB inclinabit/VERB illud/PRON ./PUNCT et/CCONJ philip./X 2-13/NUM :/PUNCT deus/PROPN est/VERB qui/PRON operatur/VERB in/ADP nobis/PRON velle/VERB et/CCONJ perficere/VERB ,/PUNCT pro/ADP bona/ADJ voluntate/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ motus/NOUN voluntatis/NOUN causatur/VERB a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV solum/NOUN potentia/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT quidam/PRON vero/ADV ,/PUNCT non/ADV intelligentes/VERB qualiter/ADV motum/NOUN voluntatis/NOUN deus/PROPN in/ADP nobis/PRON causare/VERB possit/VERB absque/ADP praeiudicio/NOUN libertatis/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT coacti/VERB sunt/AUX has/PRON auctoritates/NOUN male/ADV exponere/VERB :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV dicerent/VERB quod/SCONJ deus/PROPN causat/VERB in/ADP nobis/PRON velle/VERB et/CCONJ perficere/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ causat/VERB nobis/PRON virtutem/NOUN volendi/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ sic/ADV quod/SCONJ faciat/VERB nos/PRON velle/VERB hoc/PRON vel/CCONJ illud/PRON ;/PUNCT sicut/SCONJ origenes/PROPN exponit/VERB in/ADP iii/NUM periarchon/X ,/PUNCT liberum/ADJ arbitrium/NOUN defendens/VERB contra/ADP auctoritates/NOUN praedictas/VERB ./PUNCT et/CCONJ ex/ADP hoc/PRON processisse/VERB videtur/VERB opinio/NOUN quorundam/PRON qui/PRON dicebant/VERB quod/SCONJ providentia/NOUN non/ADV est/VERB de/ADP his/PRON quae/PRON subsunt/VERB libero/ADJ arbitrio/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART de/ADP electionibus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ providentia/NOUN refertur/VERB ad/ADP exteriores/ADJ eventus/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV qui/PRON eligit/VERB aliquid/PRON consequi/VERB vel/CCONJ perficere/VERB ,/PUNCT puta/VERB aedificare/VERB vel/CCONJ ditari/VERB ,/PUNCT semper/ADV poterit/VERB ad/ADP hoc/PRON pervenire/VERB :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV eventus/NOUN actionum/NOUN nostrarum/ADJ non/ADV subiacent/VERB libero/ADJ arbitrio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ providentia/NOUN disponuntur/VERB ./PUNCT quibus/PRON quidem/ADV auctoritatibus/NOUN sacrae/ADJ scripturae/NOUN resistitur/VERB evidenter/ADV ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV isaiae/PROPN 26-12/NUM :/PUNCT omnia/PRON opera/NOUN nostra/ADJ operatus/VERB es/AUX in/ADP nobis/PRON ,/PUNCT domine/NOUN ./PUNCT unde/ADV non/ADV solum/ADV virtutem/NOUN volendi/VERB a/ADP deo/PROPN habemus/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV operationem/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT hoc/PRON ipsum/PRON quod/PRON salomon/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT quocumque/PRON voluerit/VERB ,/PUNCT vertet/VERB illud/PRON ostendit/VERB non/ADV solum/ADV divinam/ADJ causalitatem/NOUN ad/ADP potentiam/NOUN voluntatis/NOUN extendi/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV ad/ADP actum/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT item/PART ./PUNCT deus/PROPN non/ADV solum/ADV dat/VERB rebus/NOUN virtutes/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV nulla/PRON res/NOUN potest/VERB propria/ADJ virtute/NOUN agere/VERB nisi/SCONJ agat/VERB in/ADP virtute/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ergo/ADV homo/NOUN non/ADV potest/VERB virtute/NOUN voluntatis/NOUN sibi/PRON data/VERB uti/VERB nisi/SCONJ inquantum/SCONJ agit/VERB in/ADP virtute/NOUN dei/PROPN ./PUNCT illud/PRON autem/CCONJ in/ADP cuius/PRON virtute/NOUN agens/NOUN agit/VERB ,/PUNCT est/AUX causa/NOUN non/ADV solum/ADV virtutis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV actus/NOUN ./PUNCT quod/PRON in/ADP artifice/NOUN apparet/VERB ,/PUNCT in/ADP cuius/PRON virtute/NOUN agit/VERB instrumentum/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV quod/PRON ab/ADP hoc/PRON artifice/NOUN propriam/ADJ formam/NOUN non/ADV accepit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV ab/ADP ipso/PRON applicatur/VERB ad/ADP actum/NOUN ./PUNCT deus/PROPN igitur/ADV est/AUX causa/NOUN nobis/PRON non/ADV solum/ADV voluntatis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV volendi/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT perfectius/ADJ invenitur/VERB ordo/NOUN in/ADP spiritualibus/ADJ quam/SCONJ in/ADP corporalibus/NOUN ./PUNCT in/ADP corporalibus/ADJ autem/CCONJ omnis/PRON motus/NOUN causatur/VERB a/ADP primo/ADJ motu/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ et/CCONJ in/ADP spiritualibus/ADJ omnis/PRON motus/NOUN voluntatis/NOUN a/ADP prima/ADJ voluntate/NOUN causetur/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX voluntas/NOUN dei/PROPN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT superius/ADV est/AUX ostensum/VERB quod/SCONJ deus/PROPN est/AUX causa/NOUN omnis/PRON actionis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ operatur/VERB in/ADP omni/PRON agente/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV causa/NOUN motuum/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT argumentatur/VERB ad/ADP hoc/PRON aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP viii/NUM eudemicae/NOUN ethicae/NOUN ,/PUNCT per/ADP hunc/PRON modum/NOUN ./PUNCT huius/PRON quod/SCONJ aliquis/PRON intelligat/VERB et/CCONJ consilietur/VERB et/CCONJ eligat/VERB et/CCONJ velit/VERB ,/PUNCT oportet/VERB aliquid/PRON esse/AUX causam/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ omne/PRON novum/ADJ oportet/VERB quod/SCONJ habeat/VERB aliquam/PRON causam/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ est/AUX causa/NOUN eius/PRON aliud/PRON consilium/NOUN et/CCONJ alia/PRON voluntas/NOUN praecedens/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sit/VERB procedere/VERB in/ADP his/PRON in/ADP infinitum/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB devenire/VERB ad/ADP aliquid/PRON primum/ADJ ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ primum/ADJ oportet/VERB esse/AUX aliquid/PRON quod/PRON est/AUX melius/ADJ ratione/NOUN ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ est/AUX melius/ADJ intellectu/NOUN et/CCONJ ratione/NOUN nisi/SCONJ deus/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV deus/PROPN primum/ADJ principium/NOUN nostrorum/ADJ consiliorum/NOUN et/CCONJ voluntatum/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ electiones/NOUN et/CCONJ voluntates/NOUN humanae/ADJ subduntur/VERB divinae/ADJ providentiae/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON patet/VERB quod/SCONJ oportet/VERB etiam/ADV voluntates/NOUN humanas/ADJ et/CCONJ electiones/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN subditas/VERB esse/AUX ./PUNCT omnia/PRON enim/ADV quae/PRON deus/PROPN agit/VERB ,/PUNCT ex/ADP ordine/NOUN providentiae/NOUN suae/ADJ agit/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV ipse/PRON sit/AUX causa/NOUN electionis/NOUN et/CCONJ voluntatis/NOUN nostrae/ADJ ,/PUNCT electiones/NOUN et/CCONJ voluntates/NOUN nostrae/ADJ divinae/ADJ providentiae/NOUN subduntur/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omnia/PRON corporalia/ADJ per/ADP spiritualia/ADJ administrantur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ superius/ADV est/AUX ostensum/VERB ./PUNCT spiritualia/ADJ autem/CCONJ agunt/VERB in/ADP corporalia/ADJ per/ADP voluntatem/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV electiones/NOUN et/CCONJ motus/NOUN voluntatum/NOUN intellectualium/ADJ substantiarum/NOUN ad/ADP dei/PROPN providentiam/NOUN non/ADV pertinent/VERB ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ etiam/ADV corporalia/ADJ ipsius/PRON providentiae/NOUN subtrahantur/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV totaliter/ADV nulla/PRON erit/AUX providentia/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT quanto/ADV aliqua/PRON sunt/AUX nobiliora/ADJ in/ADP universo/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV oportet/VERB quod/SCONJ magis/ADV participent/VERB ordine/NOUN ,/PUNCT in/ADP quo/PRON bonum/NOUN universi/ADJ consistit/VERB ./PUNCT unde/ADV aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP ii/NUM phys./X ,/PUNCT arguit/VERB antiquos/ADJ philosophos/NOUN ,/PUNCT qui/PRON ponebant/VERB casum/NOUN et/CCONJ fortunam/NOUN in/ADP constitutione/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ in/ADP inferioribus/ADJ rebus/NOUN ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ intellectuales/ADJ sunt/AUX nobiliores/ADJ substantiis/NOUN corporalibus/ADJ ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV substantiae/NOUN corporales/ADJ ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP suas/ADJ substantias/NOUN et/CCONJ actiones/NOUN ,/PUNCT cadunt/VERB sub/ADP ordine/NOUN providentiae/NOUN ,/PUNCT multo/ADJ magis/PART substantiae/NOUN intellectuales/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ea/PRON quae/PRON sunt/AUX propinquiora/ADJ fini/NOUN ,/PUNCT magis/ADV cadunt/VERB sub/ADP ordine/NOUN qui/PRON est/VERB ad/ADP finem/NOUN :/PUNCT nam/ADV eis/PRON mediantibus/VERB etiam/ADV alia/PRON ordinantur/VERB in/ADP finem/NOUN ./PUNCT actiones/NOUN autem/CCONJ substantiarum/NOUN intellectualium/ADJ propinquius/ADV ordinantur/VERB in/ADP deum/PROPN sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ actiones/NOUN aliarum/PRON rerum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT magis/ADV igitur/ADV cadunt/VERB actiones/NOUN intellectualium/ADJ substantiarum/NOUN sub/ADP ordine/NOUN providentiae/NOUN ,/PUNCT qua/PRON deus/PROPN omnia/PRON in/ADP seipsum/PRON ordinat/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ actiones/NOUN aliarum/PRON rerum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT gubernatio/NOUN providentiae/NOUN ex/ADP amore/NOUN divino/ADJ procedit/VERB ,/PUNCT quo/PRON deus/PROPN res/NOUN a/ADP se/PRON creatas/VERB amat/VERB :/PUNCT in/ADP hoc/PRON enim/ADV praecipue/ADV consistit/VERB amor/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ amans/VERB amato/VERB bonum/NOUN velit/VERB ./PUNCT quanto/ADV ergo/ADV deus/PROPN aliqua/PRON magis/ADV amat/VERB ,/PUNCT magis/ADV sub/ADP eius/PRON providentia/NOUN cadunt/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ et/CCONJ sacra/ADJ scriptura/NOUN docet/VERB in/ADP psalmo/NOUN ,/PUNCT dicens/VERB ,/PUNCT custodit/VERB dominus/NOUN omnes/PRON diligentes/VERB se/PRON ;/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV philosophus/NOUN tradit/VERB ,/PUNCT in/ADP x/NUM ethicorum/NOUN ,/PUNCT dicens/VERB quod/SCONJ deus/PROPN maxime/ADV curat/VERB de/ADP his/PRON qui/PRON diligunt/VERB intellectum/NOUN ,/PUNCT tanquam/SCONJ de/ADP suis/ADJ amicis/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON etiam/ADV habetur/VERB quod/SCONJ maxime/ADV substantias/NOUN intellectuales/ADJ amet/VERB ./PUNCT sub/ADP eius/PRON igitur/ADV providentia/NOUN cadunt/VERB earum/PRON voluntates/NOUN et/CCONJ electiones/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT bona/NOUN interiora/ADJ hominis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ex/ADP voluntate/NOUN et/CCONJ actione/NOUN dependent/VERB ,/PUNCT sunt/AUX magis/ADV propria/ADJ homini/NOUN quam/SCONJ illa/NOUN quae/PRON extra/ADP ipsum/PRON sunt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ adeptio/NOUN divitiarum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ si/SCONJ quid/PRON aliud/PRON est/VERB huiusmodi/ADV :/PUNCT unde/ADV per/ADP haec/PRON homo/NOUN dicitur/VERB esse/AUX bonus/ADJ ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ per/ADP illa/PRON ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV electiones/NOUN humanae/ADJ et/CCONJ voluntatis/NOUN motus/NOUN non/ADV cadunt/VERB sub/ADP divina/ADJ providentia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV exteriores/ADJ proventus/NOUN ,/PUNCT verius/ADJ erit/AUX quod/SCONJ res/NOUN humanae/ADJ sint/VERB extra/ADP providentiam/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ quod/SCONJ providentiae/NOUN subsint/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV ex/ADP persona/NOUN blasphemantium/VERB inducitur/VERB ,/PUNCT iob/PROPN 22-14/NUM ,/PUNCT circa/ADP cardines/NOUN caeli/NOUN considerat/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ nostra/ADJ considerat/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ezech./X 9-9/NUM ,/PUNCT dereliquit/VERB dominus/NOUN terram/NOUN ,/PUNCT dominus/NOUN non/ADV videt/VERB ;/PUNCT et/CCONJ thren./X 3-37/NUM ,/PUNCT quis/PRON est/AUX iste/PRON qui/PRON dixit/VERB ut/SCONJ fieret/VERB ,/PUNCT domino/NOUN non/ADV iubente/VERB ?/PUNCT videntur/VERB autem/CCONJ quaedam/PRON in/ADP sacra/ADJ doctrina/NOUN secundum/ADP praedictam/VERB sententiam/NOUN sonare/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV eccli./X 15-14/NUM :/PUNCT deus/PROPN ab/ADP initio/NOUN constituit/VERB hominem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ reliquit/VERB illum/PRON in/ADP manu/NOUN consilii/NOUN sui/ADJ ./PUNCT et/CCONJ infra/ADP :/PUNCT 17/NUM proposuit/VERB tibi/PRON aquam/NOUN et/CCONJ ignem/NOUN :/PUNCT ad/ADP quod/PRON volueris/VERB ,/PUNCT porrige/VERB manum/NOUN tuam/ADJ ./PUNCT ante/ADP hominem/NOUN vita/NOUN et/CCONJ mors/NOUN ,/PUNCT bonum/NOUN et/CCONJ malum/NOUN :/PUNCT quod/PRON placuerit/VERB ei/PRON ,/PUNCT dabitur/VERB illi/PRON ./PUNCT et/CCONJ deut./X 30-15/NUM :/PUNCT considera/VERB quod/SCONJ hodie/ADV proposuerit/VERB in/ADP conspectu/NOUN tuo/ADJ vitam/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ e/ADP contrario/NOUN mortem/NOUN et/CCONJ malum/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ verba/NOUN ad/ADP hoc/PRON inducuntur/VERB ut/SCONJ hominem/NOUN esse/AUX liberi/ADJ arbitrii/NOUN ostendatur/VERB :/PUNCT non/ADV ut/SCONJ eius/PRON electiones/NOUN a/ADP divina/ADJ providentia/NOUN subtrahantur/VERB ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV quod/SCONJ gregorius/PROPN nyssenus/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN quem/PRON de/ADP homine/NOUN fecit/VERB ,/PUNCT providentia/NOUN est/AUX eorum/PRON quae/PRON non/ADV sunt/VERB in/ADP nobis/PRON ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ eorum/PRON quae/PRON sunt/VERB in/ADP nobis/PRON ;/PUNCT et/CCONJ damascenus/PROPN eum/PRON sequens/VERB ,/PUNCT dicit/VERB in/ADP secundo/ADJ libro/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/VERB in/ADP nobis/PRON deus/PROPN praenoscit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ non/ADV praedeterminat/VERB ,/PUNCT exponenda/VERB sunt/AUX ut/SCONJ intelligantur/VERB ea/PRON quae/PRON sunt/VERB in/ADP nobis/PRON divinae/ADJ providentiae/NOUN determinationi/NOUN non/ADV esse/AUX subiecta/VERB quasi/ADV ab/ADP ea/PRON necessitatem/NOUN accipientia/VERB ./PUNCT quomodo/ADV res/NOUN humanae/ADJ ad/ADP superiores/ADJ causas/NOUN reducantur/VERB ./PUNCT ex/ADP his/PRON ergo/ADV quae/PRON supra/ADP ostensa/VERB sunt/AUX ,/PUNCT colligere/VERB possumus/VERB quomodo/ADV humana/ADJ ad/ADP superiores/ADJ causas/NOUN reducuntur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV aguntur/VERB fortuito/ADV ./PUNCT nam/ADV electiones/NOUN et/CCONJ voluntatum/NOUN motus/NOUN immediate/ADV a/ADP deo/PROPN disponuntur/VERB ./PUNCT cognitio/NOUN vero/ADV humana/ADJ ad/ADP intellectum/NOUN pertinens/VERB a/ADP deo/PROPN mediantibus/VERB angelis/NOUN ordinatur/VERB ./PUNCT ea/PRON vero/ADV quae/PRON ad/ADP corporalia/ADJ pertinent/VERB ,/PUNCT sive/CCONJ sint/AUX interiora/ADJ sive/CCONJ exteriora/ADJ ,/PUNCT in/ADP usum/NOUN hominis/NOUN venientia/VERB ,/PUNCT a/ADP deo/PROPN mediantibus/VERB angelis/NOUN et/CCONJ caelestibus/ADJ corporibus/NOUN dispensantur/VERB ./PUNCT huius/PRON autem/CCONJ ratio/NOUN generaliter/ADV una/NUM est/AUX ./PUNCT nam/ADV oportet/VERB omne/PRON multiforme/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ mutabile/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ deficere/VERB potens/VERB ,/PUNCT reduci/VERB sicut/SCONJ in/ADP principium/NOUN in/ADP aliquod/PRON uniforme/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ immobile/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ deficere/VERB non/ADV valens/VERB ./PUNCT omnia/PRON autem/CCONJ quae/PRON in/ADP nobis/PRON sunt/VERB ,/PUNCT inveniuntur/VERB esse/AUX multiplicia/ADJ ,/PUNCT variabilia/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ defectibilia/ADJ ./PUNCT patet/VERB enim/ADV quod/SCONJ electiones/NOUN nostrae/ADJ multiplicitatem/NOUN habent/VERB :/PUNCT cum/SCONJ in/ADP diversis/NOUN et/CCONJ a/ADP diversis/ADJ diversa/ADJ eligantur/VERB ./PUNCT mutabiles/ADJ etiam/ADV sunt/AUX :/PUNCT tum/ADV propter/ADP animi/NOUN levitatem/NOUN ,/PUNCT qui/PRON non/ADV est/AUX firmatus/VERB in/ADP ultimo/ADJ fine/NOUN ;/PUNCT tum/CCONJ etiam/ADV propter/ADP mutationem/NOUN rerum/NOUN quae/PRON nos/PRON extra/ADP circumstant/VERB ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ defectibiles/ADJ sint/AUX ,/PUNCT hominum/NOUN peccata/NOUN testantur/VERB ./PUNCT divina/ADJ autem/CCONJ voluntas/NOUN uniformis/ADJ est/AUX ,/PUNCT quia/SCONJ unum/NUM volendo/VERB ,/PUNCT omnia/PRON alia/PRON vult/VERB ;/PUNCT et/CCONJ immutabilis/NOUN et/CCONJ indeficiens/NOUN ;/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV omnium/PRON voluntatum/NOUN et/CCONJ electionum/NOUN motus/NOUN in/ADP divinam/ADJ voluntatem/NOUN reduci/VERB ./PUNCT non/PART autem/CCONJ in/ADP aliquam/PRON aliam/PRON causam/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ solus/ADJ deus/PROPN nostrarum/ADJ voluntatum/NOUN et/CCONJ electionum/NOUN causa/NOUN est/AUX ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ intelligentia/NOUN nostra/ADJ multiplicationem/NOUN habet/VERB :/PUNCT quia/SCONJ ex/ADP multis/ADJ sensibilibus/ADJ veritatem/NOUN intelligibilem/ADJ quasi/ADV congregamus/VERB ./PUNCT est/AUX etiam/ADV mutabilis/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ ex/ADP uno/NUM in/ADP aliud/PRON discurrendo/VERB procedit/VERB ,/PUNCT ex/ADP notis/VERB ad/ADP ignota/ADJ proveniens/VERB ./PUNCT est/AUX etiam/ADV defectibilis/ADJ ,/PUNCT propter/ADP permixtionem/NOUN phantasiae/NOUN et/CCONJ sensus/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ errores/NOUN hominum/NOUN ostendunt/VERB ./PUNCT angelorum/NOUN autem/CCONJ cognitiones/NOUN sunt/AUX uniformes/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ ab/ADP ipso/PRON uno/NUM veritatis/NOUN fonte/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART deo/PROPN ,/PUNCT accipiunt/VERB veritatis/NOUN cognitionem/NOUN ./PUNCT est/AUX etiam/ADV immobilis/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV discurrendo/VERB ab/ADP effectibus/NOUN in/ADP causas/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ e/ADP converso/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ simplici/ADJ intuitu/NOUN puram/ADJ veritatem/NOUN de/ADP rebus/NOUN intuentur/VERB ./PUNCT est/AUX etiam/ADV indefectibilis/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ ipsas/PRON rerum/NOUN naturas/NOUN seu/CCONJ quidditates/NOUN intueantur/VERB per/ADP seipsas/PRON ,/PUNCT circa/SCONJ quas/PRON non/ADV potest/VERB intellectus/NOUN errare/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ sensus/NOUN circa/ADP propria/ADJ sensibilia/NOUN ./PUNCT nos/PRON autem/CCONJ quidditates/NOUN rerum/NOUN ex/ADP accidentibus/NOUN et/CCONJ effectibus/NOUN coniectamus/VERB ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ nostra/ADJ intellectualis/ADJ cognitio/NOUN reguletur/VERB per/ADP angelorum/NOUN cognitionem/NOUN ./PUNCT rursus/ADV ,/PUNCT de/ADP corporibus/NOUN humanis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ exterioribus/ADJ quibus/PRON homines/NOUN utuntur/VERB ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ est/VERB in/ADP eis/PRON multiplicitas/NOUN commixtionis/NOUN et/CCONJ contrarietatis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ non/ADV semper/ADV eodem/PRON modo/NOUN moventur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ motus/NOUN eorum/PRON non/ADV possunt/VERB esse/AUX continui/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ defectibilia/ADJ sunt/AUX per/ADP alterationem/NOUN et/CCONJ corruptionem/NOUN ./PUNCT corpora/NOUN autem/CCONJ caelestia/ADJ sunt/AUX uniformia/ADJ ,/PUNCT utpote/SCONJ simplicia/NOUN et/CCONJ absque/ADP omni/PRON contrarietate/NOUN existentia/VERB ./PUNCT motus/NOUN etiam/ADV eorum/PRON sunt/AUX uniformes/ADJ ,/PUNCT continui/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ semper/ADV eodem/PRON modo/NOUN se/PRON habentes/VERB ./PUNCT nec/CCONJ in/ADP eis/PRON potest/VERB esse/VERB corruptio/NOUN aut/CCONJ alteratio/NOUN ./PUNCT unde/ADV necessarium/ADJ est/AUX quod/SCONJ corpora/NOUN nostra/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON quae/PRON in/ADP usum/NOUN nostrum/ADJ veniunt/VERB ,/PUNCT per/ADP motus/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN regulentur/VERB ./PUNCT quomodo/ADV dicitur/AUX aliquis/PRON bene/ADV fortunatus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quomodo/ADV adiuvetur/VERB homo/NOUN ex/ADP superioribus/ADJ causis/NOUN ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ apparere/VERB potest/VERB quomodo/ADV aliquis/PRON possit/VERB dici/AUX bene/ADV fortunatus/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV alicui/PRON homini/NOUN bene/ADV secundum/ADP fortunam/NOUN contingere/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ aliquod/PRON bonum/NOUN accidit/VERB sibi/PRON praeter/ADP intentionem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ aliquis/PRON ,/PUNCT fodiens/VERB in/ADP agro/NOUN ,/PUNCT invenit/VERB thesaurum/NOUN ,/PUNCT quem/PRON non/ADV quaerebat/VERB ./PUNCT contingit/VERB autem/CCONJ aliquem/PRON operantem/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN operari/VERB propriam/ADJ ,/PUNCT non/ADV tamen/PART praeter/ADP intentionem/NOUN alicuius/PRON superioris/ADJ ,/PUNCT cui/PRON ipse/PRON subest/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ dominus/NOUN aliquis/PRON praecipiat/VERB alicui/PRON servo/ADJ quod/SCONJ vadat/VERB ad/ADP aliquem/PRON locum/NOUN quo/PRON ipse/PRON alium/PRON servum/NOUN iam/ADV miserat/VERB ,/PUNCT illo/PRON ignorante/VERB ,/PUNCT inventio/NOUN conservi/NOUN est/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN servi/NOUN missi/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ praeter/ADP intentionem/NOUN domini/NOUN mittentis/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT licet/SCONJ per/ADP comparationem/NOUN ad/ADP hunc/PRON servum/NOUN sit/AUX fortuitum/ADJ et/CCONJ casuale/ADJ ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ per/ADP comparationem/NOUN ad/ADP dominum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX aliquid/PRON ordinatum/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV homo/NOUN sit/AUX ordinatus/VERB secundum/ADP corpus/NOUN sub/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ;/PUNCT secundum/ADP intellectum/NOUN vero/NOUN sub/ADP angelis/NOUN ;/PUNCT secundum/ADP voluntatem/NOUN autem/CCONJ sub/ADP deo/NOUN :/PUNCT potest/VERB contingere/VERB aliquid/PRON praeter/ADP intentionem/NOUN hominis/NOUN quod/PRON tamen/ADV est/VERB secundum/ADP ordinem/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ dispositionem/NOUN angelorum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV dei/PROPN ./PUNCT quamvis/SCONJ autem/CCONJ deus/PROPN solus/ADJ directe/ADV ad/ADP electionem/NOUN hominis/NOUN operetur/VERB ,/PUNCT tamen/ADV actio/NOUN angeli/NOUN operatur/VERB aliquid/PRON ad/ADP electionem/NOUN hominis/NOUN per/ADP modum/NOUN persuasionis/NOUN :/PUNCT actio/NOUN vero/NOUN corporis/NOUN caelestis/ADJ per/ADP modum/NOUN disponentis/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ corporales/ADJ impressiones/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN in/ADP corpora/NOUN nostra/ADJ disponunt/VERB ad/ADP aliquas/PRON electiones/NOUN ./PUNCT quando/SCONJ igitur/ADV aliquis/PRON ex/ADP impressione/NOUN superiorum/ADJ causarum/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP praedictum/VERB modum/NOUN ,/PUNCT inclinatur/VERB ad/ADP aliquas/PRON electiones/NOUN sibi/PRON utiles/ADJ ,/PUNCT quarum/PRON tamen/ADV utilitatem/NOUN propria/ADJ ratione/NOUN non/ADV cognoscit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ cum/ADP hoc/PRON ,/PUNCT ex/ADP lumine/NOUN intellectualium/ADJ substantiarum/NOUN ,/PUNCT illuminatur/VERB intellectus/NOUN eius/PRON ad/ADP eadem/PRON agenda/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ex/ADP divina/NOUN operatione/NOUN inclinatur/VERB voluntas/NOUN eius/PRON ad/ADP aliquid/PRON eligendum/VERB sibi/PRON utile/ADJ cuius/PRON rationem/NOUN ignorat/VERB :/PUNCT dicitur/VERB esse/AUX bene/ADV fortunatus/VERB ;/PUNCT et/CCONJ e/ADP contrario/NOUN male/NOUN fortunatus/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ causis/NOUN ad/ADP contraria/ADJ eius/PRON electio/NOUN inclinatur/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ de/ADP quodam/PRON dicitur/VERB ierem./X 22-30/NUM :/PUNCT scribe/VERB virum/NOUN istum/PRON sterilem/NOUN ,/PUNCT qui/PRON in/ADP diebus/NOUN suis/ADJ non/ADV prosperabitur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP hoc/PRON est/AUX attendenda/VERB differentia/NOUN ./PUNCT nam/ADV impressiones/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ in/ADP corpora/NOUN nostra/ADJ causant/VERB in/ADP nobis/PRON naturales/ADJ corporum/NOUN dispositiones/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ex/ADP dispositione/NOUN relicta/VERB ex/ADP corpore/NOUN caelesti/ADJ in/ADP corpore/NOUN nostro/ADJ dicitur/AUX aliquis/PRON non/ADV solum/ADV bene/ADV fortunatus/VERB aut/CCONJ male/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV bene/ADV naturatus/ADJ vel/CCONJ male/ADV :/PUNCT secundum/ADP quem/PRON modum/NOUN philosophus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP magnis/ADJ moralibus/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ bene/ADV fortunatum/VERB est/AUX esse/NOUN bene/ADV naturatum/ADJ ./PUNCT non/ADV enim/ADV potest/VERB intelligi/VERB quod/SCONJ hoc/PRON ex/ADP natura/NOUN intellectus/NOUN diversa/ADJ procedat/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ unus/NUM utilia/ADJ sibi/PRON eligit/VERB et/CCONJ alius/NOUN nociva/NOUN praeter/ADP rationem/NOUN propriam/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ natura/NOUN intellectus/NOUN et/CCONJ voluntatis/NOUN in/ADP omnibus/PRON hominibus/NOUN sit/AUX una/NUM :/PUNCT diversitas/NOUN enim/ADV formalis/ADJ induceret/VERB diversitatem/NOUN secundum/ADP speciem/NOUN ;/PUNCT diversitas/NOUN autem/CCONJ materialis/ADJ inducit/VERB diversitatem/NOUN secundum/ADP numerum/NOUN ./PUNCT unde/ADV secundum/ADP quod/SCONJ intellectus/NOUN hominis/NOUN illustratur/VERB ad/ADP aliquid/PRON agendum/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ voluntas/NOUN a/ADP deo/PROPN instigatur/VERB ,/PUNCT non/ADV dicitur/AUX homo/NOUN bene/ADV natus/VERB sed/CCONJ magis/ADV custoditus/VERB vel/CCONJ gubernatus/VERB ./PUNCT rursus/ADV ,/PUNCT attendenda/VERB est/AUX circa/ADP hoc/PRON alia/PRON differentia/NOUN ./PUNCT nam/ADV operatio/NOUN angeli/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ corporis/NOUN caelestis/ADJ ,/PUNCT est/AUX solum/ADV sicut/SCONJ disponens/VERB ad/ADP electionem/NOUN :/PUNCT operatio/NOUN autem/CCONJ dei/PROPN est/AUX sicut/SCONJ perficiens/VERB ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ dispositio/NOUN quae/PRON est/VERB ex/ADP corporis/NOUN qualitate/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ intellectus/NOUN persuasione/NOUN ,/PUNCT necessitatem/NOUN ad/ADP eligendum/VERB non/ADV inducat/VERB ,/PUNCT non/ADV semper/ADV homo/NOUN eligit/VERB illud/PRON quod/PRON angelus/NOUN custodiens/VERB intendit/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ illud/PRON ad/ADP quod/PRON corpus/NOUN caeleste/ADJ inclinat/VERB ./PUNCT semper/ADV tamen/ADV hoc/PRON homo/NOUN eligit/VERB secundum/ADP quod/SCONJ deus/PROPN operatur/VERB in/ADP eius/PRON voluntate/NOUN ./PUNCT unde/ADV custodia/NOUN angelorum/NOUN interdum/ADV cassatur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP illud/PRON ierem./X 51-9/NUM :/PUNCT curavimus/VERB babylonem/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV est/AUX curata/VERB ;/PUNCT et/CCONJ multo/ADJ magis/PART inclinatio/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ;/PUNCT divina/ADJ vero/ADV providentia/NOUN semper/ADV est/AUX firma/ADJ ./PUNCT est/AUX etiam/ADV et/CCONJ alia/PRON differentia/NOUN consideranda/VERB ./PUNCT nam/ADV cum/SCONJ corpus/NOUN caeleste/ADJ non/ADV disponat/VERB ad/ADP electionem/NOUN nisi/SCONJ inquantum/SCONJ imprimit/VERB in/ADP corpora/NOUN nostra/ADJ ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON homo/NOUN incitatur/VERB ad/ADP eligendum/VERB per/ADP modum/NOUN quo/PRON passiones/NOUN inducunt/VERB ad/ADP electionem/NOUN ;/PUNCT omnis/PRON dispositio/NOUN ad/ADP electionem/NOUN quae/PRON est/VERB ex/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ,/PUNCT est/VERB per/ADP modum/NOUN alicuius/PRON passionis/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ quis/PRON inducitur/VERB ad/ADP aliquid/PRON eligendum/VERB per/ADP odium/NOUN vel/CCONJ amorem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ iram/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ aliquid/PRON huiusmodi/ADV ./PUNCT ab/ADP angelo/NOUN vero/ADV disponitur/VERB aliquis/PRON ad/ADP eligendum/VERB per/ADP modum/NOUN intelligibilis/ADJ considerationis/NOUN ,/PUNCT absque/ADP passione/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV contingit/VERB dupliciter/ADV ./PUNCT quandoque/ADV enim/ADV illuminatur/VERB intellectus/NOUN hominis/NOUN ab/ADP angelo/NOUN ad/ADP cognoscendum/VERB solum/ADV quod/SCONJ aliquid/PRON est/AUX bonum/ADJ fieri/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ instruitur/VERB de/ADP ratione/NOUN propter/ADP quam/PRON est/AUX bonum/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sumitur/VERB ex/ADP fine/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV quandoque/ADV homo/NOUN aestimat/VERB quod/SCONJ aliquid/PRON sit/AUX bonum/ADJ fieri/VERB ,/PUNCT si/SCONJ tamen/ADV quaereretur/VERB quare/ADV ,/PUNCT responderet/VERB se/PRON nescire/VERB ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT quando/SCONJ perveniet/VERB in/ADP finem/NOUN utilem/ADJ quem/PRON non/ADV praeconsideravit/VERB ,/PUNCT erit/AUX sibi/PRON fortuitum/ADJ ./PUNCT quandoque/ADV vero/ADV per/ADP illuminationem/NOUN angeli/NOUN instruitur/VERB et/CCONJ quod/SCONJ hoc/PRON sit/AUX bonum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ de/ADP ratione/NOUN quare/ADV est/AUX bonum/ADJ ,/PUNCT quae/PRON pendet/VERB ex/ADP fine/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT quando/SCONJ perveniet/VERB ad/ADP finem/NOUN quem/PRON praeconsideravit/VERB ,/PUNCT non/ADV erit/AUX fortuitum/ADJ ./PUNCT sciendum/VERB est/AUX etiam/ADV quod/SCONJ vis/NOUN activa/ADJ spiritualis/ADJ naturae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/AUX altior/ADJ quam/SCONJ corporalis/NOUN ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV est/AUX universalior/ADJ ./PUNCT unde/ADV non/ADV ad/ADP omnia/PRON ad/ADP quae/PRON se/PRON extendit/VERB humana/ADJ electio/NOUN ,/PUNCT se/PRON extendit/VERB dispositio/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN ./PUNCT rursumque/ADV ,/PUNCT virtus/NOUN humanae/ADJ animae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV angeli/NOUN ,/PUNCT est/AUX particularis/ADJ in/ADP comparatione/NOUN ad/ADP virtutem/NOUN divinam/ADJ ,/PUNCT quae/PRON quidem/ADV est/AUX universalis/ADJ respectu/NOUN omnium/PRON entium/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV aliquod/PRON bonum/NOUN accidere/VERB potest/VERB homini/NOUN et/CCONJ praeter/ADP propriam/ADJ intentionem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ praeter/ADP inclinationem/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ praeter/ADP angelorum/NOUN illuminationem/NOUN ;/PUNCT non/PART autem/CCONJ praeter/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX gubernativa/ADJ sicut/SCONJ et/CCONJ factiva/NOUN entis/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX ens/NOUN ,/PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ omnia/PRON sub/ADP se/PRON contineat/VERB ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV aliquid/PRON fortuitum/ADJ bonum/ADJ vel/CCONJ malum/NOUN potest/VERB contingere/VERB homini/NOUN et/CCONJ per/ADP comparationem/NOUN ad/ADP ipsum/PRON ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP comparationem/NOUN ad/ADP caelestia/ADJ corpora/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP comparationem/NOUN ad/ADP angelos/NOUN ;/PUNCT non/PART autem/CCONJ per/ADP comparationem/NOUN ad/ADP deum/PROPN ./PUNCT nam/ADV per/ADP comparationem/NOUN ad/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT non/ADV solum/ADV in/ADP rebus/NOUN humanis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ nec/CCONJ in/ADP aliqua/PRON re/NOUN potest/VERB esse/VERB aliquid/PRON casuale/ADJ et/CCONJ improvisum/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV fortuita/ADJ sunt/AUX quae/PRON sunt/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN ;/PUNCT bona/X autem/CCONJ moralia/ADJ praeter/ADP intentionem/NOUN esse/VERB non/ADV possunt/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ in/ADP electione/NOUN consistant/VERB :/PUNCT respectu/NOUN eorum/PRON non/ADV potest/VERB dici/AUX aliquis/PRON bene/ADV vel/CCONJ male/ADV fortunatus/VERB ;/PUNCT licet/SCONJ respectu/NOUN eorum/PRON possit/VERB aliquis/PRON dici/AUX bene/ADV vel/CCONJ male/ADV natus/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ ex/ADP naturali/ADJ dispositione/NOUN corporis/NOUN est/AUX aptus/ADJ ad/ADP electiones/NOUN virtutum/NOUN vel/CCONJ vitiorum/NOUN ./PUNCT respectu/NOUN autem/CCONJ exteriorum/ADJ bonorum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON praeter/ADP intentionem/NOUN homini/NOUN evenire/VERB possunt/VERB ,/PUNCT potest/VERB dici/AUX homo/NOUN et/CCONJ bene/ADV natus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ bene/ADV fortunatus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ a/ADP deo/PROPN gubernatus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ab/ADP angelis/NOUN custoditus/VERB ./PUNCT consequitur/VERB autem/CCONJ homo/NOUN ex/ADP superioribus/ADJ causis/NOUN et/CCONJ aliud/PRON auxilium/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP exitus/NOUN suarum/ADJ actionum/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV homo/NOUN et/CCONJ eligere/VERB habeat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ prosequi/VERB quae/PRON eligit/VERB ,/PUNCT in/ADP utroque/PRON a/ADP causis/NOUN superioribus/ADJ adiuvatur/VERB interdum/ADV ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV impeditur/VERB ./PUNCT secundum/ADP electionem/NOUN quidem/PART ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT inquantum/SCONJ homo/NOUN vel/CCONJ disponitur/VERB ad/ADP aliquid/PRON eligendum/VERB per/ADP caelestia/ADJ corpora/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ quasi/ADV illustratur/VERB per/ADP angelorum/NOUN custodiam/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV inclinatur/VERB per/ADP operationem/NOUN divinam/ADJ ./PUNCT secundum/ADP executionem/NOUN vero/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ homo/NOUN consequitur/VERB ex/ADP aliqua/PRON superiori/ADJ causa/NOUN robur/NOUN et/CCONJ efficaciam/NOUN ad/ADP implendum/VERB quod/PRON elegit/VERB ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV non/ADV solum/ADV a/ADP deo/PROPN et/CCONJ ab/ADP angelis/NOUN esse/VERB potest/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV a/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ talis/PRON efficacia/NOUN in/ADP corpore/NOUN sita/VERB est/AUX ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX enim/ADV quod/SCONJ etiam/ADV inanimata/ADJ corpora/NOUN quasdam/PRON vires/NOUN et/CCONJ efficacias/NOUN a/ADP caelestibus/ADJ corporibus/NOUN consequuntur/VERB ,/PUNCT etiam/ADV praeter/ADP eas/PRON quae/PRON ad/ADP qualitates/NOUN activas/ADJ et/CCONJ passivas/ADJ elementorum/NOUN consequuntur/VERB ,/PUNCT quas/PRON etiam/ADV non/ADV est/AUX dubium/ADJ caelestibus/ADJ corporibus/NOUN esse/AUX subiectas/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ quod/SCONJ magnes/NOUN attrahat/VERB ferrum/NOUN ,/PUNCT habet/VERB ex/ADP virtute/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ lapides/NOUN quidam/PRON et/CCONJ herbae/NOUN alias/PRON occultas/VERB virtutes/NOUN ./PUNCT unde/ADV nihil/PRON prohibet/VERB quod/SCONJ etiam/ADV aliquis/PRON homo/NOUN habeat/VERB ex/ADP impressione/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN aliquam/PRON efficaciam/NOUN in/ADP aliquibus/PRON corporalibus/ADJ faciendis/VERB ,/PUNCT quas/PRON alius/PRON non/ADV habet/VERB :/PUNCT puta/VERB medicus/NOUN in/ADP sanando/VERB ,/PUNCT et/CCONJ agricola/NOUN in/ADP plantando/VERB ,/PUNCT et/CCONJ miles/NOUN in/ADP pugnando/VERB ./PUNCT hanc/PRON autem/CCONJ efficaciam/NOUN multo/ADJ perfectius/ADV deus/PROPN hominibus/NOUN largitur/VERB ad/ADP sua/ADJ opera/NOUN efficaciter/ADV exequenda/VERB ./PUNCT quantum/ADV ergo/ADV ad/ADP primum/ADJ auxilium/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB in/ADP eligendo/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB deus/PROPN hominem/NOUN dirigere/VERB ./PUNCT quantum/ADV vero/ADV ad/ADP secundum/ADJ auxilium/NOUN ,/PUNCT dicitur/VERB hominem/NOUN confortare/VERB ./PUNCT et/CCONJ haec/PRON duo/NUM auxilia/NOUN tanguntur/VERB simul/ADV in/ADP psalmo/NOUN ,/PUNCT ubi/SCONJ dicitur/VERB ,/PUNCT dominus/NOUN illuminatio/NOUN mea/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ salus/NOUN mea/ADJ ,/PUNCT quem/PRON timebo/VERB ?/PUNCT quantum/ADV ad/ADP primum/NOUN ;/PUNCT dominus/NOUN protector/NOUN vitae/NOUN meae/ADJ ,/PUNCT a/ADP quo/PRON trepidabo/VERB ?/PUNCT quantum/ADV ad/ADP secundum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ inter/ADP haec/PRON duo/NUM auxilia/NOUN est/VERB differentia/NOUN duplex/ADJ ./PUNCT prima/NOUN quidem/PART ,/PUNCT quia/SCONJ ex/ADP auxilio/NOUN primo/ADJ adiuvatur/VERB homo/NOUN tam/ADV in/ADP his/PRON quae/PRON virtuti/NOUN hominis/NOUN subduntur/VERB ,/PUNCT quam/CCONJ etiam/ADV in/ADP aliis/PRON ./PUNCT sed/CCONJ secundum/ADJ auxilium/NOUN ad/ADP illa/PRON tantum/ADV se/PRON extendit/VERB ad/ADP quae/PRON virtus/NOUN hominis/NOUN valet/VERB ./PUNCT quod/SCONJ enim/ADV homo/NOUN fodiens/VERB sepulcrum/NOUN inveniat/VERB thesaurum/NOUN ,/PUNCT ex/ADP nulla/PRON hominis/NOUN virtute/NOUN procedit/VERB :/PUNCT unde/ADV respectu/NOUN talis/PRON proventus/NOUN ,/PUNCT adiuvari/VERB potest/VERB homo/NOUN in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ instigetur/VERB ad/ADP quaerendum/VERB ubi/ADV est/VERB thesaurus/NOUN ;/PUNCT non/ADV autem/CCONJ in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ei/PRON aliqua/PRON virtus/NOUN detur/VERB ad/ADP thesaurum/NOUN inveniendum/VERB ./PUNCT in/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ medicus/NOUN sanet/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ miles/NOUN in/ADP pugna/NOUN vincat/VERB ,/PUNCT potest/VERB adiuvari/VERB et/CCONJ in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ eligat/VERB convenientia/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ efficaciter/ADV exequatur/VERB per/ADP virtutem/NOUN a/ADP superiori/ADJ causa/NOUN adeptam/VERB ./PUNCT unde/ADV primum/ADJ auxilium/NOUN est/AUX universalius/ADJ ./PUNCT secunda/ADJ differentia/NOUN est/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ secundum/ADJ auxilium/NOUN datur/VERB ad/ADP prosequendum/VERB efficaciter/ADV ea/PRON quae/PRON intendit/VERB ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ fortuita/ADJ sint/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN ,/PUNCT ex/ADP tali/PRON auxilio/NOUN non/ADV potest/VERB dici/AUX homo/NOUN ,/PUNCT proprie/ADV loquendo/VERB ,/PUNCT bene/ADV fortunatus/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ potest/VERB dici/VERB ex/ADP primo/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT contingit/VERB autem/CCONJ homini/NOUN bene/ADV vel/CCONJ male/ADV secundum/ADP fortunam/NOUN ,/PUNCT quandoque/ADV quidem/ADV ipso/PRON solo/ADJ agente/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ fodiens/VERB in/ADP terram/NOUN invenit/VERB thesaurum/NOUN quiescentem/VERB :/PUNCT quandoque/PART autem/CCONJ actione/NOUN alterius/PRON causae/NOUN concurrente/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ aliquis/PRON vadens/VERB ad/ADP forum/NOUN causa/NOUN emendi/VERB ,/PUNCT invenit/VERB debitorem/NOUN ,/PUNCT quem/PRON non/ADV credebat/VERB invenire/VERB ./PUNCT in/ADP primo/ADJ autem/CCONJ eventu/NOUN ,/PUNCT homo/NOUN adiuvatur/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliquid/PRON sibi/PRON bene/ADV contingat/VERB ,/PUNCT secundum/ADP hoc/PRON solum/ADV quod/SCONJ dirigitur/VERB in/ADP eligendo/VERB illud/PRON cui/PRON coniunctum/VERB est/AUX per/ADP accidens/NOUN aliquod/PRON commodum/ADJ quod/PRON provenit/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN ./PUNCT in/ADP secundo/ADJ autem/CCONJ eventu/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ uterque/PRON agens/NOUN dirigatur/VERB ad/ADP eligendum/VERB actionem/NOUN vel/CCONJ motum/NOUN unde/ADV sibi/PRON occurrant/VERB ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ et/CCONJ aliud/PRON considerare/VERB circa/ADP ea/PRON quae/PRON praedicta/VERB sunt/AUX ./PUNCT dictum/VERB est/AUX enim/ADV quod/SCONJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ homini/NOUN aliquid/PRON bene/ADV contingat/VERB vel/CCONJ male/ADV secundum/ADP fortunam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP deo/PROPN est/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP corpore/NOUN caelesti/ADJ esse/VERB potest/VERB :/PUNCT inquantum/SCONJ homo/NOUN a/ADP deo/PROPN inclinatur/VERB ad/ADP eligendum/VERB aliquid/PRON cui/PRON coniunctum/VERB est/AUX aliquod/PRON commodum/ADJ vel/CCONJ incommodum/ADJ quod/PRON eligens/VERB non/ADV praeconsiderat/VERB ;/PUNCT et/CCONJ inquantum/SCONJ a/ADP corpore/NOUN caelesti/ADJ ad/ADP tale/PRON aliquid/PRON eligendum/VERB disponitur/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ commodum/ADJ vel/CCONJ incommodum/ADJ quidem/ADV ,/PUNCT relatum/VERB ad/ADP electionem/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT est/AUX fortuitum/ADJ ;/PUNCT relatum/VERB ad/ADP deum/PROPN ,/PUNCT rationem/NOUN amittit/VERB fortuiti/ADJ ;/PUNCT non/PART autem/CCONJ relatum/VERB ad/ADP corpus/NOUN caeleste/ADJ ./PUNCT quod/PRON sic/ADV patet/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV aliquis/PRON eventus/NOUN amittit/VERB rationem/NOUN fortuiti/ADJ nisi/SCONJ reducatur/VERB in/ADP causam/NOUN per/ADP se/PRON ./PUNCT virtus/NOUN autem/CCONJ caelestis/ADJ corporis/NOUN est/AUX causa/NOUN agens/VERB ,/PUNCT non/ADV per/ADP modum/NOUN intellectus/NOUN et/CCONJ electionis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP modum/NOUN naturae/NOUN ./PUNCT naturae/NOUN autem/CCONJ est/AUX proprium/ADJ tendere/VERB ad/ADP unum/NUM ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV aliquis/PRON effectus/NOUN non/ADV est/AUX unus/NUM ,/PUNCT non/ADV potest/VERB per/ADP se/PRON esse/AUX causa/NOUN eius/PRON aliqua/PRON virtus/NOUN naturalis/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ aliqua/PRON duo/NUM sibi/PRON per/ADP accidens/NOUN coniunguntur/VERB ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX vere/ADV unum/NUM ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT unde/ADV huius/PRON coniunctionis/NOUN nulla/PRON causa/NOUN naturalis/ADJ per/ADP se/PRON causa/NOUN esse/AUX potest/VERB ./PUNCT sit/VERB ergo/ADV quod/SCONJ iste/PRON homo/NOUN ex/ADP impressione/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN instigetur/VERB ,/PUNCT per/ADP modum/NOUN passionis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT ad/ADP fodiendum/VERB sepulcrum/NOUN ./PUNCT sepulcrum/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT et/CCONJ locus/NOUN thesauri/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX unum/NUM nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV habent/VERB aliquem/PRON ordinem/NOUN ad/ADP invicem/ADV ./PUNCT unde/ADV virtus/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN non/ADV potest/VERB per/ADP se/PRON inclinare/VERB ad/ADP hoc/PRON totum/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ iste/PRON fodiat/VERB sepulcrum/NOUN et/CCONJ locum/NOUN ubi/SCONJ est/VERB thesaurus/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ aliquis/PRON per/ADP intellectum/NOUN agens/VERB potest/VERB esse/AUX causa/NOUN inclinationis/NOUN in/ADP hoc/PRON totum/PRON :/PUNCT quia/SCONJ intelligentis/VERB est/AUX multa/ADJ ordinare/VERB in/ADP unum/NUM ./PUNCT patet/VERB etiam/ADV quod/SCONJ etiam/ADV homo/NOUN qui/PRON sciret/VERB thesaurum/NOUN esse/VERB ibi/ADV ,/PUNCT posset/VERB alium/PRON ignorantem/VERB mittere/VERB ad/ADP fodiendum/VERB sepulcrum/NOUN in/ADP loco/NOUN eodem/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ ,/PUNCT praeter/ADP intentionem/NOUN suam/ADJ ,/PUNCT inveniret/VERB thesaurum/NOUN ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV huiusmodi/ADV fortuiti/ADJ eventus/NOUN ,/PUNCT reducti/VERB in/ADP causam/NOUN divinam/ADJ ,/PUNCT amittunt/VERB rationem/NOUN fortuiti/ADJ :/PUNCT reducti/VERB vero/NOUN in/ADP causam/NOUN caelestem/ADJ ,/PUNCT nequaquam/PART ./PUNCT per/ADP eandem/PRON etiam/ADV rationem/NOUN apparet/VERB quod/SCONJ homo/NOUN non/ADV potest/VERB esse/AUX bene/ADV fortunatus/VERB universaliter/ADV ex/ADP virtute/NOUN corporis/NOUN caelestis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON vel/CCONJ illud/PRON ./PUNCT dico/VERB autem/CCONJ universaliter/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ aliquis/PRON homo/NOUN habeat/VERB in/ADP natura/NOUN sua/ADJ ,/PUNCT ex/ADP impressione/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ eligat/VERB semper/ADV ,/PUNCT vel/CCONJ in/ADP pluribus/ADJ ,/PUNCT aliqua/PRON quibus/PRON sint/AUX coniuncta/VERB per/ADP accidens/VERB aliqua/PRON commoda/ADJ vel/CCONJ incommoda/ADJ ./PUNCT natura/NOUN enim/ADV non/ADV ordinatur/VERB nisi/SCONJ ad/ADP unum/NOUN ./PUNCT ea/PRON autem/CCONJ secundum/ADP quae/PRON homini/NOUN accidit/VERB bene/ADV vel/CCONJ male/ADV secundum/ADP fortunam/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX reducibilia/ADJ in/ADP aliquid/PRON unum/NUM ,/PUNCT sed/CCONJ sunt/AUX indeterminata/ADJ et/CCONJ infinita/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ philosophus/NOUN docet/VERB in/ADP ii/NUM phys./X ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP sensum/NOUN patet/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX ergo/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ aliquis/PRON habeat/VERB in/ADP natura/NOUN sua/ADJ eligere/VERB semper/ADV ea/PRON ad/ADP quae/PRON etiam/ADV per/ADP accidens/NOUN sequuntur/VERB aliqua/PRON commoda/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ potest/VERB esse/VERB quod/SCONJ ex/ADP inclinatione/NOUN caelesti/ADJ inclinetur/VERB ad/ADP eligendum/VERB aliquid/PRON cui/PRON coniungitur/VERB per/ADP accidens/NOUN aliquod/PRON commodum/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ ex/ADP alia/PRON inclinatione/NOUN aliud/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ex/ADP tertia/NOUN tertium/NOUN ;/PUNCT non/PART autem/CCONJ ita/ADV quod/SCONJ ex/ADP una/NUM inclinatione/NOUN ad/ADP omnia/NOUN ./PUNCT ex/ADP una/NUM autem/CCONJ divina/NOUN dispositione/NOUN potest/VERB homo/NOUN ad/ADP omnia/PRON dirigi/VERB ./PUNCT de/ADP fato/NOUN :/PUNCT an/SCONJ sit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quid/PRON sit/AUX ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON praemissa/VERB sunt/AUX ,/PUNCT apparet/VERB quid/PRON sit/AUX de/ADP fato/NOUN sentiendum/VERB ./PUNCT videntes/VERB enim/ADV homines/NOUN multa/ADJ in/ADP hoc/PRON mundo/NOUN per/ADP accidens/NOUN contingere/VERB ,/PUNCT si/SCONJ causae/NOUN particulares/ADJ considerentur/VERB ,/PUNCT posuerunt/VERB quidam/PRON quod/SCONJ nec/CCONJ etiam/ADV ab/ADP aliquibus/PRON superioribus/ADJ causis/NOUN ordinentur/VERB ./PUNCT et/CCONJ his/PRON videbatur/VERB fatum/NOUN nihil/PRON esse/AUX omnino/ADV ./PUNCT quidam/PRON vero/ADV ea/PRON in/ADP aliquas/PRON altiores/ADJ causas/NOUN reducere/VERB sunt/AUX conati/VERB ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON cum/ADP quadam/PRON dispositione/NOUN ordinate/VERB procedant/VERB ./PUNCT et/CCONJ hi/PRON fatum/NOUN posuerunt/VERB :/PUNCT quasi/SCONJ ea/PRON quae/PRON videntur/VERB a/ADP casu/NOUN contingere/VERB ,/PUNCT sint/AUX ab/ADP aliquo/PRON effata/VERB ,/PUNCT sive/CCONJ praelocuta/VERB ,/PUNCT et/CCONJ praeordinata/VERB ut/SCONJ essent/VERB ./PUNCT horum/PRON ergo/ADV quidam/PRON omnia/PRON quae/PRON hic/PRON accidunt/VERB a/ADP casu/NOUN contingentia/VERB ,/PUNCT reducere/VERB sunt/VERB conati/VERB sicut/SCONJ in/ADP causas/NOUN in/ADP caelestia/ADJ corpora/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV electiones/NOUN humanas/ADJ ,/PUNCT vim/NOUN dispositionis/NOUN siderum/NOUN ,/PUNCT cui/PRON omnia/PRON cum/ADP quadam/PRON necessitate/NOUN subdi/VERB ponebant/VERB ,/PUNCT fatum/NOUN appellantes/VERB ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV positio/NOUN impossibilis/ADJ est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ a/ADP fide/NOUN aliena/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ./PUNCT quidam/PRON vero/ADV in/ADP dispositionem/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN omnia/PRON reducere/VERB voluerunt/VERB ,/PUNCT quaecumque/PRON in/ADP his/PRON inferioribus/ADJ a/ADP casu/NOUN contingere/VERB videntur/VERB ./PUNCT unde/ADV omnia/PRON fato/NOUN agi/VERB dixerunt/VERB ,/PUNCT ordinationem/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP rebus/NOUN ex/ADP divina/ADJ providentia/NOUN fatum/NOUN nominantes/VERB ./PUNCT unde/ADV boetius/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ fatum/NOUN est/AUX inhaerens/VERB rebus/NOUN mobilibus/ADJ dispositio/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON providentia/NOUN suis/ADJ quaeque/PRON nectit/VERB ordinibus/NOUN ./PUNCT in/ADP qua/PRON fati/NOUN descriptione/NOUN ,/PUNCT dispositio/NOUN pro/ADP ordinatione/NOUN ponitur/VERB ./PUNCT in/ADP rebus/NOUN autem/CCONJ inhaerens/VERB ponitur/VERB ut/SCONJ distinguatur/VERB fatum/NOUN a/ADP providentia/NOUN :/PUNCT nam/ADV ipsa/PRON ordinatio/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP mente/NOUN divina/ADJ est/VERB ,/PUNCT nondum/PART rebus/NOUN impressa/VERB ,/PUNCT providentia/NOUN est/AUX ;/PUNCT secundum/ADP vero/ADV quod/SCONJ iam/ADV est/AUX explicata/VERB in/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT fatum/NOUN nominatur/VERB ./PUNCT mobilibus/ADJ autem/CCONJ dicit/VERB ut/SCONJ ostendat/VERB quod/SCONJ ordo/NOUN providentiae/NOUN rebus/NOUN contingentiam/NOUN et/CCONJ mobilitatem/NOUN non/ADV aufert/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ quidam/PRON posuerunt/VERB ./PUNCT secundum/ADP hanc/PRON ergo/ADV acceptionem/NOUN ,/PUNCT negare/VERB fatum/NOUN est/VERB providentiam/NOUN divinam/ADJ negare/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ cum/ADP infidelibus/ADJ nec/CCONJ nomina/NOUN debemus/VERB habere/VERB communia/NOUN ,/PUNCT ne/SCONJ ex/ADP consortio/NOUN nominum/NOUN possit/VERB sumi/VERB erroris/NOUN occasio/NOUN ;/PUNCT nomine/NOUN fati/NOUN non/ADV est/AUX a/ADP fidelibus/ADJ utendum/VERB ,/PUNCT ne/SCONJ videamur/VERB illis/PRON assentire/VERB qui/PRON male/ADV de/ADP fato/NOUN senserunt/VERB ,/PUNCT omnia/PRON necessitati/NOUN siderum/NOUN subiicientes/VERB ./PUNCT unde/ADV augustinus/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP v/NUM de/ADP civitate/NOUN dei/PROPN :/PUNCT si/SCONJ quis/PRON voluntatem/NOUN vel/CCONJ potestatem/NOUN dei/PROPN fati/NOUN nomine/NOUN appellat/VERB ,/PUNCT sententiam/NOUN teneat/VERB ,/PUNCT linguam/NOUN corrigat/VERB ./PUNCT et/CCONJ gregorius/PROPN ,/PUNCT secundum/ADP eundem/PRON intellectum/NOUN ,/PUNCT dicit/VERB :/PUNCT absit/VERB a/ADP fidelium/ADJ mentibus/NOUN ut/SCONJ fatum/NOUN aliquid/PRON esse/AUX dicant/VERB ./PUNCT de/ADP certitudine/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN ./PUNCT difficultas/NOUN autem/CCONJ quaedam/PRON ex/ADP praemissis/VERB suboritur/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV omnia/PRON quae/PRON hic/ADV inferius/ADV aguntur/VERB ,/PUNCT etiam/ADV contingentia/VERB ,/PUNCT providentiae/NOUN divinae/ADJ subduntur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ videtur/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ providentiam/NOUN non/ADV esse/AUX certam/ADJ ;/PUNCT vel/CCONJ omnia/PRON ex/ADP necessitate/NOUN contingere/VERB ./PUNCT ostendit/VERB enim/ADV philosophus/NOUN ,/PUNCT in/ADP vi/NUM metaph./X ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ omnem/PRON effectum/NOUN ponimus/VERB habere/VERB aliquam/PRON causam/NOUN per/ADP se/PRON ;/PUNCT et/CCONJ iterum/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT qualibet/PRON causa/NOUN per/ADP se/PRON posita/VERB ,/PUNCT necessarium/ADJ sit/AUX effectum/NOUN poni/VERB :/PUNCT sequetur/VERB quod/SCONJ omnia/PRON futura/VERB ex/ADP necessitate/NOUN eveniant/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV quilibet/PRON effectus/NOUN habeat/VERB causam/NOUN per/ADP se/PRON ,/PUNCT quodlibet/PRON futurum/ADJ erit/VERB reducere/VERB in/ADP aliquam/PRON causam/NOUN praesentem/VERB vel/CCONJ praeteritam/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ quaeratur/VERB de/ADP aliquo/PRON utrum/ADV sit/AUX occidendus/VERB a/ADP latronibus/NOUN ,/PUNCT huius/PRON effectus/NOUN praecedit/VERB causa/NOUN occursus/NOUN latronum/NOUN ;/PUNCT hunc/PRON autem/CCONJ effectum/NOUN iterum/ADV praecedit/VERB alia/PRON causa/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART quod/SCONJ ipse/PRON exivit/VERB domum/NOUN ;/PUNCT hunc/NOUN autem/CCONJ adhuc/PART alia/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ vult/VERB quaerere/VERB aquam/NOUN ;/PUNCT quam/PRON quidem/ADV praecedit/VERB causa/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART sitis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ haec/PRON causatur/VERB ex/ADP comestione/NOUN salsorum/VERB ;/PUNCT quod/PRON iam/ADV est/VERB vel/CCONJ fuit/VERB ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV ,/PUNCT causa/NOUN posita/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX effectum/NOUN poni/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX ,/PUNCT si/SCONJ comedit/VERB salsa/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sitiat/VERB ;/PUNCT et/CCONJ si/SCONJ sitit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ velit/VERB quaerere/VERB aquam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ si/SCONJ vult/VERB quaerere/VERB aquam/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ exeat/VERB domum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ si/SCONJ exit/VERB domum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ occurrant/VERB ei/PRON latrones/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ si/SCONJ occurrunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ occidatur/VERB ./PUNCT ergo/ADV ,/PUNCT de/ADP primo/NOUN ad/ADP ultimum/NOUN ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX hunc/PRON comedentem/VERB salsa/VERB a/ADP latronibus/NOUN occidi/VERB ./PUNCT concludit/VERB ergo/ADV philosophus/NOUN non/ADV esse/AUX verum/ADJ quod/SCONJ ,/PUNCT posita/VERB causa/NOUN ,/PUNCT necesse/ADJ sit/AUX effectum/NOUN poni/VERB :/PUNCT quia/SCONJ aliquae/PRON causae/NOUN sunt/VERB quae/PRON possunt/VERB deficere/VERB ./PUNCT neque/CCONJ iterum/ADV verum/ADJ est/AUX quod/SCONJ omnis/PRON effectus/NOUN habeat/VERB per/ADP se/PRON causam/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ quod/PRON est/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART istum/PRON volentem/VERB aquam/NOUN quaerere/VERB occurrere/VERB latronibus/NOUN ,/PUNCT non/ADV habet/VERB aliquam/PRON causam/NOUN ./PUNCT ex/ADP hac/PRON autem/CCONJ ratione/NOUN apparet/VERB quod/SCONJ omnes/PRON effectus/NOUN qui/PRON reducuntur/VERB in/ADP aliquam/PRON causam/NOUN per/ADP se/PRON ,/PUNCT praesentem/VERB vel/CCONJ praeteritam/VERB ,/PUNCT qua/PRON posita/VERB necesse/ADJ sit/AUX effectum/NOUN poni/VERB ,/PUNCT ex/ADP necessitate/NOUN contingunt/VERB ./PUNCT vel/CCONJ ergo/ADV oportet/VERB dicere/VERB quod/SCONJ non/ADV omnes/PRON effectus/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN subdantur/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV providentia/NOUN non/ADV est/VERB de/ADP omnibus/PRON ./PUNCT quod/PRON prius/ADV fuit/AUX ostensum/VERB ./PUNCT vel/CCONJ non/ADV est/AUX necessarium/ADJ ut/SCONJ ,/PUNCT providentia/NOUN posita/VERB ,/PUNCT effectus/NOUN eius/PRON ponatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV providentia/NOUN non/ADV est/AUX certa/ADJ ./PUNCT aut/CCONJ est/AUX necessarium/ADJ quod/SCONJ omnia/PRON ex/ADP necessitate/NOUN contingant/VERB ./PUNCT providentia/NOUN enim/ADV non/ADV solum/ADV est/VERB in/ADP praesenti/VERB tempore/NOUN vel/CCONJ praeterito/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ aeterno/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ nihil/PRON potest/VERB esse/VERB in/ADP deo/PROPN non/ADV aeternum/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN est/AUX certa/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB hanc/PRON conditionalem/ADJ esse/AUX veram/ADJ :/PUNCT si/SCONJ deus/PROPN providit/VERB hoc/PRON ,/PUNCT hoc/PRON erit/VERB ./PUNCT huius/PRON autem/CCONJ conditionalis/ADJ antecedens/VERB est/AUX necessarium/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ est/AUX aeternum/ADJ ./PUNCT ergo/ADV consequens/VERB est/AUX necessarium/ADJ :/PUNCT oportet/VERB enim/ADV omnis/PRON conditionalis/ADJ consequens/VERB esse/AUX necessarium/ADJ cuius/PRON antecedens/VERB est/AUX necessarium/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV consequens/VERB est/VERB sicut/SCONJ conclusio/NOUN antecedentis/VERB ;/PUNCT quicquid/PRON autem/CCONJ ex/ADP necessario/NOUN sequitur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX necessarium/ADJ ./PUNCT sequitur/VERB igitur/ADV ,/PUNCT si/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN est/AUX certa/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ omnia/PRON ex/ADP necessitate/NOUN proveniant/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT sit/VERB aliquid/PRON esse/AUX provisum/VERB a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT puta/VERB quod/SCONJ talis/PRON sit/AUX regnaturus/VERB ./PUNCT aut/CCONJ ergo/ADV possibile/ADJ est/AUX accidere/VERB quod/SCONJ non/ADV regnet/VERB :/PUNCT aut/CCONJ non/PART ./PUNCT si/SCONJ quidem/ADV non/ADV est/AUX possibile/ADJ ipsum/PRON non/ADV regnare/VERB ,/PUNCT ergo/ADV impossibile/ADJ est/AUX ipsum/PRON non/ADV regnare/VERB :/PUNCT ergo/ADV necessarium/ADJ est/AUX eum/PRON regnare/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ possibile/ADJ est/AUX eum/PRON non/ADV regnare/VERB ;/PUNCT possibili/ADJ autem/CCONJ posito/VERB ,/PUNCT non/ADV sequitur/VERB aliquid/PRON impossibile/ADJ ;/PUNCT sequitur/VERB autem/CCONJ divinam/ADJ providentiam/NOUN deficere/VERB ;/PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV impossibile/ADJ divinam/ADJ providentiam/NOUN deficere/VERB ./PUNCT aut/CCONJ igitur/ADV oportet/VERB ,/PUNCT si/SCONJ omnia/PRON sunt/AUX provisa/VERB a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT quod/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN non/ADV sit/AUX certa/ADJ ;/PUNCT aut/CCONJ quod/SCONJ omnia/PRON ex/ADP necessitate/NOUN eveniant/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT argumentatur/VERB sic/ADV tullius/PROPN ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP divinatione/NOUN ./PUNCT si/SCONJ omnia/PRON a/ADP deo/PROPN provisa/VERB sunt/AUX ,/PUNCT certus/ADJ est/AUX ordo/NOUN causarum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ hoc/PRON verum/ADJ est/AUX ,/PUNCT omnia/PRON fato/NOUN aguntur/VERB ./PUNCT quod/SCONJ si/SCONJ omnia/PRON fato/NOUN aguntur/VERB ,/PUNCT nihil/PRON est/VERB in/ADP nostra/ADJ potestate/NOUN ,/PUNCT nullum/PRON est/AUX voluntatis/NOUN arbitrium/NOUN ./PUNCT sequitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ tollatur/VERB liberum/ADJ arbitrium/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN sit/AUX certa/ADJ ./PUNCT et/CCONJ eodem/PRON modo/NOUN sequetur/VERB quod/SCONJ omnes/PRON causae/NOUN contingentes/VERB tollantur/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT divina/ADJ providentia/NOUN causas/NOUN medias/ADJ non/ADV excludit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT inter/ADP causas/NOUN autem/CCONJ sunt/AUX aliquae/PRON contingentes/VERB et/CCONJ deficere/VERB valentes/VERB ./PUNCT deficere/VERB igitur/ADV potest/VERB providentiae/NOUN effectus/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV dei/PROPN providentia/NOUN certa/ADJ ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ ,/PUNCT ad/ADP horum/PRON solutionem/NOUN ,/PUNCT aliqua/PRON repetere/VERB ex/ADP his/PRON quae/PRON supra/ADP posita/VERB sunt/AUX :/PUNCT ut/SCONJ manifestum/ADJ fiat/VERB quod/SCONJ nihil/PRON divinam/ADJ providentiam/NOUN effugit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ ordo/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN omnino/ADV immutari/VERB non/ADV potest/VERB ;/PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON ex/ADP providentia/NOUN divina/ADJ proveniunt/VERB ,/PUNCT ex/ADP necessitate/NOUN cuncta/PRON eveniant/VERB ./PUNCT primo/ADV namque/ADV considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ deus/PROPN sit/AUX omnium/PRON existentium/VERB causa/NOUN ,/PUNCT rebus/NOUN omnibus/PRON conferens/VERB esse/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ suae/ADJ providentiae/NOUN ordo/NOUN omnes/PRON res/NOUN complectatur/VERB ./PUNCT quibus/PRON enim/ADV esse/NOUN largitus/VERB est/AUX ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ et/CCONJ conservationem/NOUN largiatur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ perfectionem/NOUN conferat/VERB in/ADP ultimo/ADJ fine/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ in/ADP quolibet/PRON providente/VERB duo/NUM considerari/VERB oporteat/VERB ,/PUNCT scilicet/PART ordinis/NOUN praemeditationem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ praemeditati/VERB ordinis/NOUN institutionem/NOUN in/ADP rebus/NOUN quae/PRON providentiae/NOUN subduntur/VERB ,/PUNCT quorum/PRON primum/ADJ ad/ADP cognoscitivam/ADJ virtutem/NOUN pertinet/VERB ,/PUNCT aliud/NOUN vero/NOUN ad/ADP operativam/NOUN :/PUNCT hoc/PRON inter/ADP utrumque/PRON differt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP praemeditando/VERB ordinem/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV est/AUX providentia/NOUN perfectior/ADJ ,/PUNCT quanto/ADV magis/ADV usque/ADP ad/ADP minima/ADJ ordo/NOUN providentiae/NOUN potest/VERB produci/VERB ./PUNCT quod/SCONJ enim/ADV nos/PRON omnium/PRON particularium/ADJ ordinem/NOUN praemeditari/VERB non/ADV possumus/VERB circa/ADP ea/PRON quae/PRON sunt/AUX disponenda/VERB a/ADP nobis/PRON ,/PUNCT ex/ADP defectu/NOUN nostrae/ADJ cognitionis/NOUN provenit/VERB ,/PUNCT quae/PRON cuncta/PRON singularia/ADJ complecti/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT tanto/ADV autem/CCONJ in/ADP providendo/VERB unusquisque/PRON solertior/ADJ habetur/VERB ,/PUNCT quanto/ADV plura/ADJ singularia/ADJ praemeditari/VERB potest/VERB ;/PUNCT cuius/PRON autem/CCONJ provisio/NOUN in/ADP solis/ADJ universalibus/ADJ consisteret/VERB ,/PUNCT parum/NOUN de/ADP prudentia/NOUN participaret/VERB ./PUNCT simile/ADJ autem/CCONJ in/ADP omnibus/PRON operativis/ADJ artibus/NOUN considerari/VERB potest/VERB ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ordo/NOUN praemeditatus/VERB rebus/NOUN imponitur/VERB ,/PUNCT tanto/ADV est/AUX dignior/ADJ et/CCONJ perfectior/ADJ providentia/NOUN gubernantis/VERB ,/PUNCT quanto/ADV est/AUX universalior/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP plura/ADJ ministeria/NOUN suam/ADJ explicat/VERB praemeditationem/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ et/CCONJ ipsa/PRON ministeriorum/NOUN dispositio/NOUN magnam/ADJ partem/NOUN provisi/VERB ordinis/NOUN habet/VERB ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN in/ADP summo/ADJ perfectionis/NOUN consistat/VERB :/PUNCT quia/SCONJ ipse/PRON est/AUX simpliciter/ADV et/CCONJ universaliter/ADV perfectus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP primo/ADJ libro/NOUN ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT in/ADP providendo/VERB igitur/ADV suae/ADJ sapientiae/NOUN meditatione/NOUN sempiterna/ADJ omnia/PRON ordinat/VERB quantumcumque/PRON minima/ADJ videantur/VERB :/PUNCT quaecumque/PRON vero/ADV rerum/NOUN aliquid/PRON operantur/VERB ,/PUNCT instrumentaliter/ADV agunt/VERB ab/ADP eo/PRON mota/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ei/PRON obtemperando/VERB ministrant/VERB ,/PUNCT ad/ADP ordinem/NOUN providentiae/NOUN ,/PUNCT ab/ADP aeterno/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ita/ADV dicam/VERB ,/PUNCT excogitatum/VERB ,/PUNCT explicandum/VERB in/ADP rebus/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ omnia/PRON quae/PRON agere/VERB possunt/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX ut/SCONJ in/ADP agendo/VERB ei/PRON ministrent/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ aliquod/PRON agens/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN executionem/NOUN impediat/VERB sibi/PRON contrarium/ADJ agendo/VERB ./PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV possibile/ADJ est/AUX divinam/ADJ providentiam/NOUN impediri/VERB per/ADP defectum/NOUN alicuius/PRON agentis/NOUN vel/CCONJ patientis/VERB :/PUNCT cum/SCONJ omnis/PRON virtus/NOUN activa/ADJ vel/CCONJ passiva/ADJ sit/AUX in/ADP rebus/NOUN secundum/ADP divinam/ADJ dispositionem/NOUN causata/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX etiam/ADV quod/SCONJ impediatur/VERB divinae/ADJ providentiae/NOUN executio/NOUN per/ADP providentis/VERB mutationem/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ deus/PROPN sit/AUX omnino/ADV immutabilis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT relinquitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ divina/ADJ provisio/NOUN omnino/ADV cassari/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT deinceps/ADV autem/CCONJ considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ omne/PRON agens/NOUN intendit/VERB ad/ADP bonum/NOUN et/CCONJ melius/ADJ secundum/ADP quod/SCONJ potest/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT bonum/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ melius/ADJ non/ADV eodem/PRON modo/NOUN consideratur/VERB in/ADP toto/PRON et/CCONJ partibus/NOUN ./PUNCT in/ADP toto/PRON enim/ADV bonum/NOUN est/AUX integritas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ex/ADP partium/NOUN ordine/NOUN et/CCONJ compositione/NOUN relinquitur/VERB ./PUNCT unde/ADV melius/ADJ est/AUX toti/PRON quod/SCONJ sit/VERB inter/ADP partes/NOUN eius/PRON disparitas/NOUN ,/PUNCT sine/ADP qua/PRON ordo/NOUN et/CCONJ perfectio/NOUN totius/PRON esse/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ quod/SCONJ omnes/PRON partes/NOUN essent/AUX aequales/ADJ ,/PUNCT unaquaque/PRON earum/PRON perveniente/VERB ad/ADP gradum/NOUN nobilissimae/ADJ partis/NOUN :/PUNCT quaelibet/PRON autem/CCONJ pars/NOUN inferioris/ADJ gradus/NOUN ,/PUNCT in/ADP se/PRON considerata/VERB ,/PUNCT melior/ADJ esset/AUX si/SCONJ esset/VERB in/ADP gradu/NOUN superioris/ADJ partis/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP corpore/NOUN humano/ADJ :/PUNCT dignior/ADJ enim/ADV pars/NOUN esset/AUX pes/NOUN si/SCONJ oculi/NOUN pulchritudinem/NOUN et/CCONJ virtutem/NOUN haberet/VERB ;/PUNCT corpus/NOUN autem/CCONJ totum/PRON esset/AUX imperfectius/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ ei/PRON officium/NOUN pedis/NOUN deesset/VERB ./PUNCT ad/ADP aliud/PRON igitur/ADV tendit/VERB intentio/NOUN particularis/ADJ agentis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ universalis/ADJ :/PUNCT nam/ADV particulare/ADJ agens/NOUN tendit/VERB ad/ADP bonum/NOUN partis/NOUN absolute/ADV ,/PUNCT et/CCONJ facit/VERB eam/PRON quanto/ADV meliorem/NOUN potest/VERB ;/PUNCT universale/ADJ autem/CCONJ agens/NOUN tendit/VERB ad/ADP bonum/NOUN totius/PRON ./PUNCT unde/ADV aliquis/PRON defectus/NOUN est/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN particularis/ADJ agentis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/VERB secundum/ADP intentionem/NOUN agentis/NOUN universalis/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB quod/SCONJ generatio/NOUN feminae/NOUN est/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN naturae/NOUN particularis/ADJ ,/PUNCT idest/PART ,/PUNCT huius/PRON virtutis/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP hoc/PRON semine/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ad/ADP hoc/PRON tendit/VERB quod/SCONJ perficiat/VERB conceptum/VERB quanto/ADV magis/ADV potest/VERB :/PUNCT est/VERB autem/CCONJ de/ADP intentione/NOUN naturae/NOUN universalis/ADJ ,/PUNCT idest/PART ,/PUNCT virtutis/NOUN universalis/ADJ agentis/NOUN ad/ADP generationem/NOUN inferiorum/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ femina/NOUN generetur/VERB ,/PUNCT sine/ADP qua/PRON generatio/NOUN multorum/ADJ animalium/NOUN compleri/VERB non/ADV posset/VERB ./PUNCT et/CCONJ eodem/PRON modo/NOUN corruptio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ diminutio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnis/PRON defectus/NOUN ,/PUNCT est/VERB de/ADP intentione/NOUN naturae/NOUN universalis/ADJ ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ naturae/NOUN particularis/ADJ :/PUNCT nam/ADV quaelibet/PRON res/NOUN fugit/VERB defectum/NOUN ,/PUNCT tendit/VERB vero/ADV ad/ADP perfectionem/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV in/ADP se/PRON est/VERB ./PUNCT patet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ de/ADP intentione/NOUN agentis/NOUN particularis/ADJ est/VERB quod/SCONJ effectus/NOUN suus/ADJ fiat/VERB perfectus/ADJ quantumcumque/PRON potest/VERB in/ADP genere/NOUN suo/ADJ :/PUNCT de/ADP intentione/NOUN autem/CCONJ naturae/NOUN universalis/ADJ est/VERB quod/SCONJ hic/PRON effectus/NOUN fiat/VERB perfectus/ADJ tali/PRON perfectione/NOUN ,/PUNCT puta/VERB perfectione/NOUN masculi/NOUN ,/PUNCT ille/NOUN autem/CCONJ perfectione/NOUN feminae/NOUN ./PUNCT inter/ADP partes/NOUN autem/CCONJ totius/PRON universi/ADJ prima/ADJ distinctio/NOUN apparet/VERB secundum/ADP contingens/VERB et/CCONJ necessarium/NOUN :/PUNCT superiora/ADJ enim/ADV in/ADP entibus/NOUN sunt/AUX necessaria/NOUN et/CCONJ incorruptibilia/ADJ et/CCONJ immobilia/ADJ ;/PUNCT a/ADP qua/PRON quidem/ADV conditione/NOUN tanto/ADV magis/ADV deficiunt/VERB ,/PUNCT quanto/ADV in/ADP inferiori/ADJ gradu/NOUN constituuntur/VERB ;/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ infima/ADJ corrumpuntur/VERB quidem/ADV quantum/ADV ad/ADP esse/NOUN suum/ADJ ,/PUNCT moventur/VERB vero/ADV quantum/ADV ad/ADP suas/ADJ dispositiones/NOUN ,/PUNCT suos/ADJ etiam/ADV effectus/NOUN non/ADV de/ADP necessitate/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ contingenter/ADV producunt/VERB ./PUNCT quodlibet/PRON igitur/ADV agens/NOUN quod/PRON est/AUX pars/NOUN universi/ADJ ,/PUNCT intendit/VERB quantum/ADV potest/VERB in/ADP suo/ADJ esse/NOUN et/CCONJ naturali/ADJ dispositione/NOUN persistere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ suum/ADJ stabilire/VERB effectum/NOUN :/PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX universi/ADJ gubernator/NOUN ,/PUNCT intendit/VERB quod/SCONJ effectum/NOUN eius/PRON hic/NOUN quidem/ADV stabiliatur/VERB per/ADP modum/NOUN necessitatis/NOUN ,/PUNCT hic/NOUN autem/CCONJ contingenter/VERB ./PUNCT et/CCONJ secundum/ADP hoc/PRON diversas/ADJ eis/PRON causas/NOUN adaptat/VERB ,/PUNCT his/PRON quidem/ADV necessarias/NOUN ,/PUNCT his/PRON autem/CCONJ contingentes/VERB ./PUNCT cadit/VERB igitur/ADV sub/ADP ordine/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN non/ADV solum/ADV hunc/PRON effectum/NOUN esse/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ hunc/PRON effectum/NOUN esse/VERB contingenter/ADV ,/PUNCT alium/NOUN autem/CCONJ necessario/NOUN ./PUNCT et/CCONJ secundum/ADP hoc/PRON ,/PUNCT quaedam/PRON eorum/PRON quae/PRON divinae/ADJ providentiae/NOUN subduntur/VERB sunt/AUX necessaria/ADJ ,/PUNCT quaedam/NOUN vero/NOUN contingentia/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ omnia/NOUN necessaria/NOUN ./PUNCT patet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT etsi/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN est/AUX per/ADP se/PRON causa/NOUN huius/PRON effectus/NOUN futuri/VERB ;/PUNCT et/CCONJ est/VERB in/ADP praesenti/VERB vel/CCONJ praeterito/VERB ,/PUNCT magis/PART autem/CCONJ ab/ADP aeterno/NOUN :/PUNCT non/ADV sequitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ prima/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ effectus/NOUN iste/PRON sit/AUX de/ADP necessitate/NOUN futurus/VERB ;/PUNCT est/AUX enim/ADV divina/ADJ providentia/NOUN per/ADP se/PRON causa/NOUN quod/SCONJ hic/PRON effectus/NOUN contingenter/ADV proveniat/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON cassari/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT ex/ADP quo/PRON etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ haec/PRON conditionalis/ADJ est/AUX vera/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ deus/PROPN providit/VERB hoc/NOUN futurum/VERB ,/PUNCT hoc/PRON erit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ secunda/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB ./PUNCT sed/CCONJ sic/ADV erit/VERB sicut/SCONJ deus/PROPN providit/VERB illud/PRON esse/AUX futurum/VERB ./PUNCT providit/VERB autem/CCONJ illud/PRON esse/AUX futurum/VERB contingenter/ADV ./PUNCT sequitur/VERB ergo/ADV infallibiliter/ADV quod/SCONJ erit/VERB contingenter/ADV ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV necessario/NOUN ./PUNCT patet/VERB etiam/ADV quod/SCONJ hoc/PRON quod/PRON ponitur/AUX esse/AUX provisum/VERB a/ADP deo/PROPN ut/SCONJ sit/AUX futurum/VERB ,/PUNCT si/SCONJ sit/VERB de/ADP genere/NOUN contingentium/VERB ,/PUNCT poterit/VERB non/ADV esse/AUX secundum/ADP se/PRON consideratum/VERB :/PUNCT sic/ADV enim/ADV provisum/VERB est/AUX ut/SCONJ sit/AUX contingens/VERB ,/PUNCT potens/VERB non/ADV esse/VERB ./PUNCT non/ADV tamen/ADV est/AUX possibile/ADJ quod/SCONJ ordo/NOUN providentiae/NOUN deficiat/VERB quin/SCONJ contingenter/ADV eveniat/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV tertia/ADJ ratio/NOUN solvitur/VERB ./PUNCT unde/ADV potest/VERB poni/VERB quod/SCONJ iste/PRON non/ADV sit/AUX regnaturus/VERB si/SCONJ secundum/ADP se/PRON consideretur/VERB :/PUNCT non/PART autem/CCONJ si/SCONJ consideretur/AUX ut/SCONJ provisum/VERB ./PUNCT illud/PRON etiam/ADV quod/PRON tullius/PROPN obiicit/VERB ,/PUNCT secundum/ADP praemissa/VERB frivolum/ADJ apparet/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV divinae/ADJ providentiae/NOUN non/ADV solum/ADV subdantur/VERB effectus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV causae/NOUN et/CCONJ modi/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ,/PUNCT non/ADV sequitur/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ omnia/PRON divina/ADJ providentia/NOUN aguntur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ nihil/PRON sit/VERB in/ADP nobis/PRON ./PUNCT sic/ADV enim/ADV sunt/AUX a/ADP deo/PROPN provisa/VERB ut/SCONJ per/ADP nos/PRON libere/ADV fiant/VERB ./PUNCT neque/CCONJ autem/CCONJ defectibilitas/NOUN causarum/NOUN secundarum/ADJ ,/PUNCT quibus/PRON mediantibus/VERB effectus/NOUN providentiae/NOUN producuntur/VERB ,/PUNCT certitudinem/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN potest/VERB auferre/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ quinta/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB :/PUNCT cum/SCONJ ipse/PRON deus/PROPN in/ADP omnibus/PRON operetur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ pro/ADP suae/ADJ arbitrio/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT unde/ADV ad/ADP eius/PRON providentiam/NOUN pertinet/VERB ut/SCONJ causas/NOUN defectibiles/ADJ quandoque/ADV sinat/VERB deficere/VERB ,/PUNCT quandoque/ADV eas/PRON a/ADP defectu/NOUN conservet/VERB ./PUNCT ea/PRON vero/ADV quae/PRON ad/ADP necessitatem/NOUN provisorum/VERB a/ADP deo/PROPN possent/VERB assumi/VERB ex/ADP certitudine/NOUN scientiae/NOUN ,/PUNCT supra/ADP soluta/VERB sunt/AUX ,/PUNCT cum/SCONJ de/ADP dei/PROPN scientia/NOUN ageretur/VERB ./PUNCT quod/SCONJ immobilitas/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN utilitatem/NOUN orationis/NOUN non/ADV excludit/VERB ./PUNCT considerare/VERB etiam/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ providentiae/NOUN immobilitas/NOUN necessitatem/NOUN rebus/NOUN provisis/VERB non/ADV imponit/VERB ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV nec/CCONJ orationis/NOUN utilitatem/NOUN excludit/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV ad/ADP hoc/PRON oratio/NOUN ad/ADP deum/PROPN funditur/VERB ut/SCONJ aeterna/ADJ providentiae/NOUN dispositio/NOUN immutetur/VERB ,/PUNCT hoc/PRON enim/ADV impossibile/ADJ est/AUX :/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ aliquis/PRON illud/PRON quod/PRON desiderat/VERB ,/PUNCT assequatur/VERB a/ADP deo/PROPN ./PUNCT piis/ADJ enim/ADV desideriis/NOUN rationalis/ADJ creaturae/NOUN conveniens/VERB est/AUX quod/SCONJ deus/PROPN assentiat/VERB ,/PUNCT non/ADV tanquam/SCONJ desideria/NOUN nostra/ADJ moveant/VERB immobilem/ADJ deum/PROPN :/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP sua/ADJ bonitate/NOUN procedit/VERB ut/SCONJ convenienter/ADV desiderata/VERB perficiat/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV omnia/PRON naturaliter/ADV bonum/NOUN desiderent/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ;/PUNCT ad/ADP supereminentiam/NOUN autem/CCONJ divinae/ADJ bonitatis/NOUN pertinet/VERB quod/SCONJ esse/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ bene/ADV esse/NOUN ,/PUNCT omnibus/PRON ordine/NOUN quodam/PRON distribuat/VERB :/PUNCT consequens/VERB est/AUX ut/SCONJ ,/PUNCT secundum/ADP suam/ADJ bonitatem/NOUN ,/PUNCT desideria/NOUN pia/ADJ ,/PUNCT quae/PRON per/ADP orationem/NOUN explicantur/VERB ,/PUNCT adimpleat/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ad/ADP moventem/VERB pertinet/VERB ut/SCONJ id/PRON quod/PRON movetur/VERB ,/PUNCT perducat/VERB ad/ADP finem/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ per/ADP eandem/PRON naturam/NOUN aliquid/PRON movetur/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ consequitur/VERB finem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP eo/PRON quiescit/VERB ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ desiderium/NOUN est/AUX quidam/PRON motus/NOUN ad/ADP bonum/NOUN ./PUNCT qui/PRON quidem/ADV non/ADV potest/VERB rebus/NOUN inesse/VERB nisi/SCONJ a/ADP deo/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ bonus/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ fons/NOUN bonitatis/NOUN :/PUNCT movens/VERB enim/ADV omne/PRON movet/VERB ad/ADP aliquid/PRON simile/ADJ sibi/PRON ./PUNCT ad/ADP deum/PROPN igitur/ADV pertinet/VERB ,/PUNCT secundum/ADP suam/ADJ bonitatem/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ desideria/NOUN convenientia/VERB ,/PUNCT quae/PRON per/ADP orationes/NOUN explicantur/VERB ,/PUNCT ad/ADP effectum/NOUN convenientem/VERB perducat/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT quanto/ADV aliqua/PRON sunt/AUX propinquiora/ADJ moventi/VERB ,/PUNCT tanto/ADV efficacius/ADV impressionem/NOUN moventis/VERB assequuntur/VERB :/PUNCT nam/ADV et/CCONJ quae/PRON propinquiora/ADJ sunt/AUX igni/NOUN ,/PUNCT magis/ADV ab/ADP ipso/PRON calefiunt/VERB ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ intellectuales/ADJ propinquiores/ADJ sunt/AUX deo/PROPN quam/SCONJ substantiae/NOUN naturales/ADJ inanimatae/ADJ ./PUNCT efficacior/ADJ est/AUX igitur/ADV impressio/NOUN divinae/ADJ motionis/NOUN in/ADP substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ quam/SCONJ in/ADP substantiis/NOUN aliis/PRON naturalibus/ADJ ./PUNCT corpora/NOUN autem/CCONJ naturalia/ADJ in/ADP tantum/ADV participant/VERB de/ADP motione/NOUN divina/NOUN quod/SCONJ naturalem/ADJ boni/NOUN appetitum/NOUN consequuntur/VERB ex/ADP eo/PRON ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV appetitus/NOUN impletionem/NOUN ,/PUNCT quod/PRON quidem/ADV fit/VERB dum/SCONJ proprios/ADJ fines/NOUN consequuntur/VERB ./PUNCT multo/ADV igitur/ADV magis/ADV intellectuales/ADJ substantiae/NOUN desideriorum/NOUN suorum/ADJ ,/PUNCT quae/PRON per/ADP orationem/NOUN deo/PROPN offeruntur/VERB ,/PUNCT impletionem/NOUN consequuntur/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT de/ADP ratione/NOUN amicitiae/NOUN est/VERB quod/SCONJ amans/VERB velit/VERB impleri/VERB desiderium/NOUN amati/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ vult/VERB eius/PRON bonum/NOUN et/CCONJ perfectionem/NOUN :/PUNCT propter/ADP quod/SCONJ dicitur/VERB quod/SCONJ amicorum/ADJ est/AUX idem/PRON velle/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ supra/ADP quod/SCONJ deus/PROPN suam/ADJ creaturam/NOUN amat/VERB ;/PUNCT et/CCONJ tanto/ADV magis/PART unamquamque/NOUN quanto/ADV plus/ADJ de/ADP eius/PRON bonitate/NOUN participat/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX primum/ADJ et/CCONJ principale/ADJ amatum/VERB ab/ADP ipso/PRON ./PUNCT vult/VERB igitur/ADV impleri/VERB desideria/NOUN rationalis/ADJ creaturae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON perfectissime/ADV divinam/ADJ bonitatem/NOUN participat/VERB inter/ADP ceteras/PRON creaturas/NOUN ./PUNCT sua/ADJ autem/CCONJ voluntas/NOUN est/AUX perfectiva/ADJ rerum/NOUN :/PUNCT est/AUX enim/ADV causa/NOUN rerum/NOUN per/ADP suam/ADJ voluntatem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ad/ADP bonitatem/NOUN igitur/ADV divinam/ADJ pertinet/VERB ut/SCONJ impleat/VERB desideria/NOUN rationalis/ADJ creaturae/NOUN sibi/PRON per/ADP orationem/NOUN proposita/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT bonum/NOUN creaturae/NOUN derivatum/VERB est/AUX secundum/ADP quandam/PRON similitudinem/NOUN a/ADP bonitate/NOUN divina/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ maxime/ADV commendabile/ADJ in/ADP hominibus/NOUN apparet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ iuste/ADV petentibus/VERB assensum/NOUN non/ADV denegent/VERB :/PUNCT ex/ADP hoc/PRON enim/ADV vocantur/VERB liberales/ADJ ,/PUNCT clementes/ADJ ,/PUNCT misericordes/ADJ et/CCONJ pii/ADJ ./PUNCT maxime/ADV igitur/ADV hoc/PRON ad/ADP divinam/ADJ bonitatem/NOUN pertinet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ pias/ADJ orationes/NOUN exaudiat/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB in/ADP psalmo/NOUN :/PUNCT voluntatem/NOUN timentium/VERB se/PRON faciet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ orationes/NOUN eorum/PRON exaudiet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ salvos/NOUN faciet/VERB eos/PRON ./PUNCT et/CCONJ matth./X 7-8/NUM ,/PUNCT dominus/NOUN dicit/VERB :/PUNCT omnis/PRON qui/PRON petit/VERB accipit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ qui/PRON quaerit/VERB invenit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ pulsanti/VERB aperietur/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ inconveniens/ADJ si/SCONJ quandoque/ADV etiam/ADV petitiones/NOUN orantium/VERB non/ADV admittantur/VERB a/ADP deo/PROPN ./PUNCT ea/PRON enim/ADV ratione/NOUN ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ deus/PROPN desideria/NOUN rationalis/ADJ creaturae/NOUN adimplet/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ desiderat/VERB bonum/NOUN ./PUNCT quandoque/ADV autem/CCONJ contingit/VERB quod/SCONJ id/PRON quod/PRON petitur/VERB non/ADV est/AUX verum/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ apparens/VERB ,/PUNCT simpliciter/NOUN autem/CCONJ malum/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV talis/PRON oratio/NOUN deo/PROPN exaudibilis/ADJ ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB iac./X 4-3/NUM :/PUNCT petitis/VERB et/CCONJ non/ADV accipitis/VERB ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ male/ADV petatis/VERB ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ deus/PROPN ad/ADP desiderandum/VERB movet/VERB ,/PUNCT ostensum/VERB est/AUX conveniens/VERB esse/AUX quod/SCONJ desideria/NOUN impleat/VERB ./PUNCT mobile/ADJ autem/CCONJ ad/ADP finem/NOUN motus/NOUN non/ADV perducitur/VERB a/ADP movente/VERB nisi/SCONJ motus/NOUN continuetur/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV motus/NOUN desiderii/NOUN per/ADP orationis/NOUN instantiam/NOUN non/ADV continuetur/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX inconveniens/ADJ si/SCONJ oratio/NOUN effectum/NOUN debitum/VERB non/ADV sortiatur/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ dominus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT lucae/PROPN 18-1/NUM :/PUNCT quoniam/SCONJ oportet/VERB semper/ADV orare/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV deficere/VERB ./PUNCT et/CCONJ i/NUM thess./X 5-17/NUM ,/PUNCT dicit/VERB apostolus/NOUN :/PUNCT sine/ADP intermissione/NOUN orate/VERB ./PUNCT rursus/PART ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ deus/PROPN rationalis/ADJ creaturae/NOUN decenter/ADV desiderium/NOUN implet/VERB inquantum/SCONJ ei/PRON appropinquat/VERB ./PUNCT appropinquat/VERB autem/CCONJ ei/PRON aliquis/PRON per/ADP contemplationem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ devotam/VERB affectionem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ humilem/ADJ et/CCONJ firmam/ADJ intentionem/NOUN ./PUNCT illa/PRON igitur/ADV oratio/NOUN quae/PRON sic/ADV deo/PROPN non/ADV appropinquat/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX a/ADP deo/PROPN exaudibilis/ADJ ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ in/ADP psalmo/NOUN dicitur/VERB :/PUNCT respexit/VERB in/ADP orationem/NOUN humilium/ADJ ;/PUNCT iac./X 1-6/NUM :/PUNCT postulet/VERB autem/CCONJ in/ADP fide/NOUN ,/PUNCT nihil/ADV haesitans/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ ratione/NOUN amicitiae/NOUN ,/PUNCT deus/PROPN vota/VERB piorum/ADJ exaudit/VERB ./PUNCT qui/PRON igitur/ADV a/ADP dei/PROPN amicitia/NOUN declinat/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX dignum/ADJ ut/SCONJ eius/PRON oratio/NOUN exaudiatur/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ prov./X 28-9/NUM dicitur/VERB :/PUNCT qui/PRON declinat/VERB aurem/NOUN suam/ADJ ne/SCONJ audiat/VERB legem/NOUN ,/PUNCT oratio/NOUN eius/PRON erit/AUX execrabilis/ADJ ./PUNCT et/CCONJ isaiae/NOUN 1-15/NUM :/PUNCT cum/SCONJ multiplicaveritis/VERB orationes/NOUN ,/PUNCT non/ADV exaudiam/VERB :/PUNCT manus/NOUN enim/ADV vestrae/ADJ sanguine/NOUN plenae/ADJ sunt/AUX ./PUNCT ex/ADP hac/PRON etiam/ADV radice/NOUN procedit/VERB quod/SCONJ quandoque/ADV aliquis/PRON dei/PROPN amicus/NOUN non/ADV auditur/VERB quando/SCONJ pro/ADP his/PRON rogat/VERB qui/PRON non/ADV sunt/AUX dei/PROPN amici/ADJ :/PUNCT secundum/ADP illud/NOUN ierem./X 7-16/NUM :/PUNCT tu/PRON ergo/ADV noli/VERB orare/VERB pro/ADP populo/NOUN hoc/PRON ,/PUNCT nec/CCONJ assumas/VERB pro/ADP eis/PRON laudem/NOUN et/CCONJ orationem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV obsistas/VERB mihi/PRON :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV exaudiam/VERB te/PRON ./PUNCT contingit/VERB autem/CCONJ quandoque/ADV quod/SCONJ aliquis/PRON ex/ADP amicitia/NOUN denegat/VERB quod/PRON petitur/VERB ab/ADP amico/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ cognoscit/VERB hoc/PRON ei/PRON esse/AUX nocivum/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ contrarium/ADJ ei/PRON magis/ADV expedire/VERB :/PUNCT ut/SCONJ medicus/NOUN infirmanti/VERB quandoque/ADV negat/VERB quod/PRON petit/VERB ,/PUNCT considerans/VERB quod/SCONJ non/ADV expedit/VERB ei/PRON ad/ADP salutem/NOUN corporis/NOUN consequendam/VERB ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ ostensum/VERB sit/AUX quod/SCONJ deus/PROPN ex/ADP amore/NOUN quem/PRON ad/ADP creaturam/NOUN rationalem/ADJ habet/VERB ,/PUNCT eius/PRON desideria/NOUN impleat/VERB sibi/PRON per/ADP orationem/NOUN proposita/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX mirandum/VERB si/SCONJ quandoque/ADV eorum/PRON etiam/ADV quos/PRON praecipue/ADV diligit/VERB ,/PUNCT petitionem/NOUN non/ADV implet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ impleat/VERB quod/PRON petenti/VERB magis/ADV expedit/VERB ad/ADP salutem/NOUN ./PUNCT propter/ADP quod/PRON a/ADP paulo/ADJ stimulum/NOUN carnis/NOUN non/ADV amovit/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ hoc/PRON ter/ADV peteret/VERB ,/PUNCT providens/VERB hoc/PRON ei/PRON esse/AUX utile/ADJ ad/ADP humilitatis/NOUN conservationem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ habetur/VERB ii/NUM cor./X 12-8-9/NUM ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ matth./X 20-22/NUM ,/PUNCT quibusdam/PRON dominus/NOUN dicit/VERB :/PUNCT nescitis/VERB quid/PRON petatis/VERB ./PUNCT et/CCONJ rom./X 8-26/NUM dicitur/VERB :/PUNCT nam/ADV quid/PRON oremus/VERB sicut/SCONJ oportet/VERB ,/PUNCT nescimus/VERB ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON augustinus/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP epist./X ad/ADP paul./X et/CCONJ ther./X :/PUNCT bonus/NOUN dominus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON non/ADV tribuit/VERB saepe/ADV quod/PRON volumus/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ quod/PRON mallemus/VERB attribuat/VERB ./PUNCT patet/VERB igitur/ADV ex/ADP praemissis/VERB quod/SCONJ aliquorum/PRON quae/PRON fiunt/VERB a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT causa/NOUN sunt/AUX orationes/NOUN et/CCONJ pia/ADJ desideria/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ supra/ADP quod/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN causas/NOUN alias/PRON non/ADV excludit/VERB :/PUNCT quin/SCONJ potius/ADV ordinat/VERB eas/PRON ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ordo/NOUN quem/PRON apud/ADP se/PRON statuit/VERB ,/PUNCT rebus/NOUN imponatur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV causae/NOUN secundae/ADJ non/ADV repugnant/VERB providentiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV providentiae/NOUN exequuntur/VERB effectum/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV orationes/NOUN apud/ADP deum/PROPN efficaces/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV ordinem/NOUN immutabilem/ADJ divinae/ADJ providentiae/NOUN solvunt/VERB :/PUNCT quia/SCONJ et/CCONJ hoc/PRON ipsum/PRON quod/SCONJ tali/PRON petenti/VERB hoc/PRON concedatur/VERB ,/PUNCT sub/ADP ordine/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN cadit/VERB ./PUNCT simile/ADJ est/AUX ergo/ADV dicere/VERB non/ADV esse/AUX orandum/VERB ut/SCONJ aliquid/PRON consequamur/VERB a/ADP deo/PROPN quia/SCONJ ordo/NOUN suae/ADJ providentiae/NOUN est/AUX immutabilis/ADJ ,/PUNCT ac/CCONJ si/SCONJ diceretur/VERB quod/SCONJ non/ADV est/AUX ambulandum/VERB ut/SCONJ perveniamus/VERB ad/ADP locum/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ comedendum/VERB ut/SCONJ nutriamur/VERB :/PUNCT quae/PRON omnia/PRON patent/VERB esse/AUX absurda/ADJ ./PUNCT excluditur/VERB ergo/ADV ex/ADP praemissis/VERB duplex/ADJ error/NOUN circa/ADP orationem/NOUN ./PUNCT quidam/PRON enim/ADV dixerunt/VERB nullum/PRON esse/AUX orationis/NOUN fructum/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV dicebant/VERB tam/ADV illi/PRON qui/PRON negabant/VERB divinam/ADJ providentiam/NOUN omnino/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ epicurei/ADJ ;/PUNCT quam/CCONJ illi/PRON qui/PRON res/NOUN humanas/ADJ divinae/ADJ providentiae/NOUN subtrahebant/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ aliqui/PRON peripateticorum/NOUN ;/PUNCT necnon/PART et/CCONJ illi/NOUN qui/PRON omnia/PRON quae/PRON providentiae/NOUN subsunt/VERB ,/PUNCT ex/ADP necessitate/NOUN contingere/VERB arbitrabantur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ stoici/NOUN ./PUNCT ex/ADP his/PRON enim/ADV omnibus/PRON sequitur/VERB quod/SCONJ nullus/PRON sit/AUX orationis/NOUN fructus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB quod/SCONJ omnis/PRON deitatis/NOUN cultus/NOUN fiat/VERB in/ADP vanum/ADJ :/PUNCT qui/PRON quidem/ADV error/NOUN tangitur/VERB malach./X 3-14/NUM :/PUNCT dixistis/VERB ,/PUNCT inquit/VERB ,/PUNCT vanus/ADJ est/AUX qui/PRON servit/VERB deo/PROPN ./PUNCT et/CCONJ quod/PRON emolumentum/NOUN quia/SCONJ custodivimus/VERB praecepta/VERB eius/PRON ,/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ ambulavimus/VERB tristes/ADJ coram/ADP domino/NOUN exercituum/NOUN ?/PUNCT quidam/PRON vero/ADV e/ADP contrario/ADJ divinam/ADJ dispositionem/NOUN orationibus/NOUN vertibilem/ADJ esse/AUX dicebant/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ aegyptii/NOUN dicebant/VERB quod/SCONJ fatum/NOUN orationibus/NOUN et/CCONJ quibusdam/PRON imaginibus/NOUN ,/PUNCT subfumigationibus/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ incantationibus/NOUN ,/PUNCT vertebatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ ad/ADP hunc/PRON sensum/NOUN pertinere/VERB videntur/VERB quaedam/PRON quae/PRON in/ADP scripturis/NOUN divinis/ADJ dicuntur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP id/PRON quod/PRON prima/ADJ facie/NOUN apparet/VERB ex/ADP eis/PRON ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV isaiae/PROPN 38/NUM quod/SCONJ isaias/PROPN ,/PUNCT ex/ADP mandato/VERB domini/NOUN ,/PUNCT dixit/VERB ezechiae/PROPN regi/NOUN ,/PUNCT haec/PRON dicit/VERB dominus/NOUN :/PUNCT dispone/VERB domui/NOUN tuae/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ morieris/VERB tu/PRON ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV vives/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ post/ADP orationem/NOUN ezechiae/PROPN ,/PUNCT factum/VERB est/AUX verbum/NOUN domini/NOUN ad/ADP isaiam/PROPN dicens/VERB ,/PUNCT vade/VERB ,/PUNCT et/CCONJ dic/VERB ezechiae/PROPN :/PUNCT audivi/VERB orationem/NOUN tuam/ADJ ./PUNCT ecce/PART ,/PUNCT ego/PRON adiiciam/VERB super/ADP dies/NOUN tuos/ADJ quindecim/NUM annos/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ierem./X 18/NUM dicitur/VERB ex/ADP persona/NOUN domini/NOUN :/PUNCT repente/NOUN loquar/VERB adversus/ADP gentem/NOUN et/CCONJ adversus/ADP regnum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ eradicem/VERB et/CCONJ destruam/VERB et/CCONJ disperdam/VERB illud/PRON ./PUNCT si/SCONJ poenitentiam/NOUN egerit/VERB gens/NOUN illa/PRON a/ADP malo/NOUN suo/ADJ ,/PUNCT quod/PRON locutus/VERB sum/AUX adversus/ADP eam/PRON ,/PUNCT agam/VERB et/CCONJ ego/PRON poenitentiam/NOUN super/ADP malo/NOUN quod/PRON cogitavi/VERB ut/SCONJ facerem/VERB ei/PRON ./PUNCT et/CCONJ ioelis/PROPN 2-13/NUM convertimini/VERB ad/ADP dominum/NOUN deum/PROPN vestrum/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ benignus/ADJ et/CCONJ misericors/ADJ est/AUX ./PUNCT quis/PRON scit/VERB si/SCONJ convertatur/VERB et/CCONJ ignoscat/VERB deus/PROPN ?/PUNCT haec/PRON autem/CCONJ si/SCONJ secundum/ADP suam/ADJ superficiem/NOUN intelligantur/VERB ,/PUNCT ad/ADP inconveniens/NOUN ducunt/VERB ./PUNCT sequitur/VERB enim/ADV primo/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ voluntas/NOUN dei/PROPN sit/AUX mutabilis/ADJ ./PUNCT item/PART ,/PUNCT quod/SCONJ aliquid/PRON ex/ADP tempore/NOUN deo/PROPN adveniat/VERB ./PUNCT et/CCONJ ulterius/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ aliqua/PRON quae/PRON temporaliter/ADV in/ADP creaturis/NOUN sunt/VERB ,/PUNCT sint/AUX causa/NOUN alicuius/PRON existentis/VERB in/ADP deo/PROPN ./PUNCT quae/PRON sunt/AUX manifeste/ADV impossibilia/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ./PUNCT adversantur/VERB etiam/ADV auctoritatibus/NOUN sacrae/ADJ scripturae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON infallibilem/ADJ continent/VERB veritatem/NOUN et/CCONJ expressam/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV num./X 23-19/NUM :/PUNCT non/ADV est/AUX deus/PROPN quasi/ADV homo/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ mentiatur/VERB ;/PUNCT nec/CCONJ ut/SCONJ filius/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ mutetur/VERB ./PUNCT dixit/VERB ergo/ADV ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV faciet/VERB ?/PUNCT locutus/VERB est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV implebit/VERB ?/PUNCT et/CCONJ i/NUM reg./X 15-29/NUM :/PUNCT triumphator/NOUN in/ADP israel/PROPN non/ADV parcet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ poenitudine/NOUN non/ADV flectetur/VERB :/PUNCT neque/CCONJ enim/ADV homo/NOUN est/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ agat/VERB poenitentiam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ malach./X 3-6/NUM :/PUNCT ego/PRON dominus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV mutor/VERB ./PUNCT si/SCONJ quis/PRON autem/CCONJ diligenter/ADV consideret/VERB circa/ADP praedicta/VERB ,/PUNCT inveniet/VERB quod/SCONJ omnis/PRON error/NOUN qui/PRON in/ADP his/PRON accidit/VERB ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON provenit/VERB quod/SCONJ non/ADV consideratur/VERB differentia/NOUN inter/ADP universalem/ADJ ordinem/NOUN et/CCONJ particularem/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV omnes/PRON effectus/NOUN ordinem/NOUN ad/ADP invicem/ADV habeant/VERB secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP una/NUM causa/NOUN conveniunt/VERB ,/PUNCT oportet/VERB tanto/ADV esse/AUX communiorem/ADJ ordinem/NOUN ,/PUNCT quanto/ADV est/AUX universalior/ADJ causa/NOUN ./PUNCT unde/ADV ab/ADP universali/ADJ causa/NOUN ,/PUNCT quae/PRON deus/PROPN est/AUX ,/PUNCT ordo/NOUN proveniens/VERB necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ omnia/PRON complectatur/VERB ./PUNCT nihil/PRON igitur/ADV prohibet/VERB aliquem/PRON particularem/ADJ ordinem/NOUN vel/CCONJ per/ADP orationem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP aliquem/PRON alium/PRON modum/NOUN immutari/VERB :/PUNCT est/VERB enim/ADV extra/ADP illum/PRON ordinem/NOUN aliquid/PRON quod/PRON possit/VERB ipsum/PRON immutare/VERB ./PUNCT propter/ADP quod/PRON non/ADV est/AUX mirum/ADJ si/SCONJ aegyptii/NOUN ,/PUNCT reducentes/VERB rerum/NOUN humanarum/ADJ ordinem/NOUN in/ADP corpora/NOUN caelestia/ADJ ,/PUNCT posuerunt/VERB fatum/NOUN ex/ADP stellis/NOUN proveniens/VERB aliquibus/PRON orationibus/NOUN et/CCONJ ritibus/NOUN posse/VERB immutari/VERB :/PUNCT nam/ADV extra/ADP caelestia/ADJ corpora/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ supra/ADP ea/PRON ,/PUNCT est/VERB deus/PROPN ,/PUNCT qui/PRON potest/VERB impedire/VERB caelestium/ADJ corporum/NOUN effectum/NOUN qui/PRON in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ ex/ADP illorum/PRON impressione/NOUN secuturus/VERB erat/AUX ./PUNCT sed/CCONJ extra/ADP ordinem/NOUN complectentem/VERB omnia/PRON ,/PUNCT non/ADV potest/VERB poni/VERB aliquid/PRON per/ADP quod/PRON possit/VERB ordo/NOUN ab/ADP universali/ADJ causa/NOUN dependens/VERB everti/VERB ./PUNCT propter/ADP quod/PRON stoici/NOUN ,/PUNCT qui/PRON in/ADP deum/PROPN sicut/SCONJ in/ADP causam/NOUN universalem/ADJ omnium/PRON ordinis/NOUN rerum/NOUN reductionem/NOUN considerabant/VERB ,/PUNCT ponebant/VERB quod/SCONJ ordo/NOUN institutus/VERB a/ADP deo/PROPN nulla/PRON ratione/NOUN potest/VERB immutari/VERB ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP hoc/PRON iterum/ADV a/ADP consideratione/NOUN universalis/ADJ ordinis/NOUN recedebant/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ponebant/VERB orationes/NOUN ad/ADP nihil/PRON utiles/ADJ esse/AUX ,/PUNCT tanquam/SCONJ arbitrarentur/VERB voluntates/NOUN hominum/NOUN et/CCONJ eorum/PRON desideria/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON orationes/NOUN procedunt/VERB ,/PUNCT sub/ADP illo/PRON universali/ADJ ordine/NOUN non/ADV comprehendi/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV dicunt/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT sive/CCONJ orationes/NOUN fiant/VERB sive/CCONJ non/PART ,/PUNCT nihilominus/ADV idem/PRON effectus/NOUN sequitur/VERB in/ADP rebus/NOUN ex/ADP universali/ADJ ordine/NOUN rerum/NOUN ,/PUNCT manifeste/ADV ab/ADP illo/PRON universali/ADJ ordine/NOUN vota/VERB orantium/VERB sequestrant/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV haec/PRON sub/ADP illo/PRON ordine/NOUN comprehendantur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ per/ADP alias/PRON causas/NOUN ,/PUNCT ita/ADV et/CCONJ per/ADP haec/PRON ,/PUNCT ex/ADP divina/NOUN ordinatione/NOUN ,/PUNCT aliqui/PRON effectus/NOUN sequentur/VERB ./PUNCT idem/PRON ergo/ADV erit/AUX excludere/VERB orationis/NOUN effectum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnium/PRON aliarum/PRON causarum/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ si/SCONJ aliis/PRON causis/NOUN immobilitas/NOUN divini/ADJ ordinis/NOUN effectus/NOUN non/ADV subtrahit/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ orationum/NOUN efficaciam/NOUN tollit/VERB ./PUNCT valent/VERB igitur/ADV orationes/NOUN ,/PUNCT non/ADV quasi/ADV ordinem/NOUN aeternae/ADJ dispositionis/NOUN immutantes/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quasi/ADV sub/ADP tali/PRON ordine/NOUN etiam/ADV ipsae/PRON existentes/VERB ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ prohibet/VERB per/ADP orationum/NOUN efficaciam/NOUN aliquem/PRON particularem/ADJ ordinem/NOUN alicuius/PRON inferioris/ADJ causae/NOUN mutari/VERB ,/PUNCT deo/PROPN faciente/VERB ,/PUNCT qui/PRON omnes/PRON supergreditur/VERB causas/NOUN ,/PUNCT unde/ADV sub/ADP nulla/PRON necessitate/NOUN ordinis/NOUN alicuius/PRON causae/NOUN continetur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT e/ADP converso/VERB ,/PUNCT omnis/PRON necessitas/NOUN ordinis/NOUN inferioris/ADJ causae/NOUN continetur/VERB sub/ADP ipso/PRON quasi/ADV ab/SCONJ eo/PRON institutus/VERB ./PUNCT inquantum/SCONJ ergo/ADV per/ADP orationem/NOUN immutatur/VERB aliquid/PRON de/ADP ordine/NOUN inferiorum/ADJ causarum/NOUN instituto/VERB a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT propter/ADP orationes/NOUN piorum/ADJ ,/PUNCT dicitur/VERB deus/PROPN converti/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ poenitere/VERB :/PUNCT non/ADV quod/SCONJ aeterna/ADJ eius/PRON dispositio/NOUN mutetur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ mutatur/VERB aliquis/PRON eius/PRON effectus/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ gregorius/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ non/ADV mutat/VERB deus/PROPN consilium/NOUN etsi/SCONJ quandoque/ADV mutet/VERB sententiam/NOUN :/PUNCT non/PART ,/PUNCT inquam/VERB ,/PUNCT illam/NOUN quae/PRON exprimit/VERB dispositionem/NOUN aeternam/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ illam/PRON sententiam/NOUN quae/PRON exprimit/VERB ordinem/NOUN inferiorum/ADJ causarum/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quem/PRON ezechias/PROPN erat/AUX moriturus/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ gens/NOUN aliqua/PRON pro/ADP suis/ADJ peccatis/NOUN evertenda/VERB ./PUNCT talis/PRON autem/CCONJ sententiae/NOUN mutatio/NOUN dicitur/VERB transumptiva/ADJ locutione/NOUN dei/PROPN poenitentia/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ deus/PROPN ad/ADP similitudinem/NOUN poenitentis/VERB se/PRON habet/VERB ,/PUNCT cuius/PRON est/AUX mutare/VERB quod/PRON fecerat/VERB ./PUNCT per/ADP quem/PRON modum/NOUN dicitur/VERB etiam/ADV metaphorice/ADV irasci/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ puniendo/VERB facit/VERB irascentis/VERB effectum/NOUN ./PUNCT quomodo/ADV dispositio/NOUN providentiae/NOUN habeat/VERB rationem/NOUN ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON praemissa/VERB sunt/AUX ,/PUNCT manifeste/ADV videri/VERB potest/VERB quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/AUX per/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN dispensata/VERB ,/PUNCT sequuntur/VERB aliquam/PRON rationem/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB enim/ADV est/AUX quod/SCONJ deus/PROPN per/ADP suam/ADJ providentiam/NOUN omnia/PRON ordinat/VERB in/ADP divinam/ADJ bonitatem/NOUN sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ hoc/PRON modo/NOUN quod/SCONJ suae/ADJ bonitati/NOUN aliquid/PRON per/ADP ea/PRON quae/PRON fiunt/VERB accrescat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ similitudo/NOUN suae/ADJ bonitatis/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV possibile/ADJ est/AUX ,/PUNCT imprimatur/VERB in/ADP rebus/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV omnem/PRON creatam/VERB substantiam/NOUN a/ADP perfectione/NOUN divinae/ADJ bonitatis/NOUN deficere/VERB necesse/ADJ est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ perfectius/ADV divinae/ADJ bonitatis/NOUN similitudo/NOUN rebus/NOUN communicaretur/VERB ,/PUNCT oportuit/VERB esse/VERB diversitatem/NOUN in/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ quod/PRON perfecte/ADV ab/ADP uno/NUM aliquo/PRON repraesentari/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT per/ADP diversa/ADJ diversimode/ADV perfectiori/ADJ modo/NOUN repraesentaretur/VERB :/PUNCT nam/ADV et/CCONJ homo/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ mentis/NOUN conceptum/VERB uno/NUM vocali/ADJ verbo/NOUN videt/VERB sufficienter/ADV exprimi/VERB non/ADV posse/VERB ,/PUNCT verba/NOUN diversimode/ADV multiplicat/VERB ad/ADP exprimendam/VERB per/ADP diversa/ADJ suae/ADJ mentis/NOUN conceptionem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ in/ADP hoc/PRON etiam/ADV divinae/ADJ perfectionis/NOUN eminentia/NOUN considerari/VERB potest/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ perfecta/ADJ bonitas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON in/ADP deo/PROPN est/VERB unite/ADV et/CCONJ simpliciter/ADV ,/PUNCT in/ADP creaturis/NOUN esse/VERB non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP modum/NOUN diversum/ADJ et/CCONJ per/ADP plura/NOUN ./PUNCT res/NOUN autem/CCONJ per/ADP hoc/PRON diversae/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ formas/NOUN habent/VERB diversas/ADJ ,/PUNCT a/ADP quibus/PRON speciem/NOUN sortiuntur/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV ex/ADP fine/NOUN sumitur/VERB ratio/NOUN diversitatis/NOUN formarum/NOUN in/ADP rebus/NOUN ./PUNCT ex/ADP diversitate/NOUN autem/CCONJ formarum/NOUN sumitur/VERB ratio/NOUN ordinis/NOUN rerum/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV forma/NOUN sit/VERB secundum/ADP quam/PRON res/NOUN habet/VERB esse/NOUN ;/PUNCT res/NOUN autem/CCONJ quaelibet/PRON secundum/ADP quod/SCONJ habet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT accedat/VERB ad/ADP similitudinem/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX ipsum/PRON suum/ADJ esse/NOUN simplex/ADJ :/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ forma/NOUN nihil/PRON sit/AUX aliud/PRON quam/SCONJ divina/ADJ similitudo/NOUN participata/VERB in/ADP rebus/NOUN ;/PUNCT unde/ADV convenienter/ADV aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP i/NUM physic./X ,/PUNCT de/ADP forma/NOUN loquens/VERB ,/PUNCT dicit/VERB quod/SCONJ est/AUX divinum/NOUN quoddam/PRON et/CCONJ appetibile/ADJ ./PUNCT similitudo/NOUN autem/CCONJ ad/ADP unum/NUM simplex/ADJ considerata/VERB diversificari/VERB non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ magis/ADV vel/CCONJ minus/ADV similitudo/NOUN est/AUX propinqua/ADJ vel/CCONJ remota/VERB ./PUNCT quanto/ADV autem/CCONJ aliquid/PRON propinquius/ADV ad/ADP divinam/ADJ similitudinem/NOUN accedit/VERB ,/PUNCT perfectius/ADJ est/AUX ./PUNCT unde/ADV in/ADP formis/NOUN differentia/NOUN esse/VERB non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ una/NUM perfectior/VERB existit/VERB quam/SCONJ alia/NOUN :/PUNCT propter/ADP quod/PRON aristoteles/PROPN ,/PUNCT in/ADP viii/NUM metaphys./X ,/PUNCT definitiones/NOUN ,/PUNCT per/ADP quas/PRON naturae/NOUN rerum/NOUN et/CCONJ formae/NOUN significantur/VERB ,/PUNCT assimilat/VERB numeris/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON species/NOUN variantur/VERB per/ADP additionem/NOUN vel/CCONJ subtractionem/NOUN unitatis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP hoc/PRON detur/VERB intelligi/VERB quod/SCONJ formarum/NOUN diversitas/NOUN diversum/ADJ gradum/NOUN perfectionis/NOUN requirit/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON evidenter/ADV apparet/VERB naturas/NOUN rerum/NOUN speculanti/VERB ./PUNCT inveniet/VERB enim/ADV ,/PUNCT si/SCONJ quis/PRON diligenter/ADV consideret/VERB ,/PUNCT gradatim/ADV rerum/NOUN diversitatem/NOUN compleri/VERB :/PUNCT nam/ADV supra/ADP inanimata/ADJ corpora/NOUN inveniet/VERB plantas/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ super/ADP has/NOUN irrationalia/ADJ animalia/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ super/ADP has/NOUN intellectuales/ADJ substantias/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP singulis/ADJ horum/PRON inveniet/VERB diversitatem/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ quaedam/PRON sunt/AUX aliis/PRON perfectiora/ADJ ,/PUNCT in/ADP tantum/ADV quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/AUX suprema/ADJ inferioris/ADJ generis/NOUN ,/PUNCT videntur/VERB propinqua/ADJ superiori/ADJ generi/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ e/ADP converso/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ animalia/NOUN immobilia/ADJ sunt/AUX similia/ADJ plantis/NOUN ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ dionysius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT vii/NUM cap./X de/ADP div./X nom./X ,/PUNCT quod/SCONJ divina/ADJ sapientia/NOUN coniungit/VERB fines/NOUN primorum/ADJ principiis/NOUN secundorum/ADJ ./PUNCT unde/ADV patet/VERB quod/SCONJ rerum/NOUN diversitas/NOUN exigit/VERB quod/SCONJ non/ADV sint/AUX omnia/PRON aequalia/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ sit/VERB ordo/NOUN in/ADP rebus/NOUN et/CCONJ gradus/NOUN ./PUNCT ex/ADP diversitate/NOUN autem/CCONJ formarum/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quas/PRON rerum/NOUN species/NOUN diversificantur/VERB ,/PUNCT sequitur/VERB et/CCONJ operationum/NOUN differentia/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV unumquodque/PRON agat/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB actu/NOUN ,/PUNCT quae/PRON enim/ADV sunt/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT inveniuntur/VERB actionis/NOUN expertia/ADJ ;/PUNCT est/VERB autem/CCONJ unumquodque/PRON ens/NOUN actu/NOUN per/ADP formam/NOUN :/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ operatio/NOUN rei/NOUN sequatur/VERB formam/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV ,/PUNCT si/SCONJ sunt/AUX diversae/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ habeant/VERB diversas/ADJ operationes/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV per/ADP propriam/ADJ actionem/NOUN res/NOUN quaelibet/PRON ad/ADP proprium/ADJ finem/NOUN pertingit/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX et/CCONJ proprios/ADJ fines/NOUN diversificari/VERB in/ADP rebus/NOUN :/PUNCT quamvis/SCONJ sit/AUX finis/NOUN ultimus/ADJ omnibus/PRON communis/ADJ ./PUNCT sequitur/VERB etiam/ADV ex/ADP diversitate/NOUN formarum/NOUN diversa/ADJ habitudo/NOUN materiae/NOUN ad/ADP res/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV formae/NOUN diversae/ADJ sint/AUX secundum/ADP quod/SCONJ quaedam/PRON sunt/AUX aliis/PRON perfectiores/VERB ,/PUNCT sunt/VERB inter/ADP eas/PRON aliquae/PRON in/ADP tantum/ADV perfectae/ADJ quod/SCONJ sunt/AUX per/ADP se/PRON subsistentes/ADJ et/CCONJ perfectae/ADJ ,/PUNCT ad/ADP nihil/PRON indigentes/VERB materiae/NOUN fulcimento/NOUN ./PUNCT quaedam/PRON vero/ADV per/ADP se/PRON perfecte/ADV subsistere/VERB non/ADV possunt/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ materiam/NOUN pro/ADP fundamento/NOUN requirunt/VERB :/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV illud/PRON quod/PRON subsistit/VERB non/ADV sit/AUX forma/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT neque/CCONJ materia/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT quae/PRON per/ADP se/PRON non/ADV est/AUX ens/NOUN actu/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ compositum/NOUN ex/ADP utroque/PRON ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ possent/VERB materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ad/ADP aliquid/PRON unum/NUM constituendum/VERB convenire/VERB nisi/SCONJ esset/VERB aliqua/PRON proportio/NOUN inter/ADP ea/PRON ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ proportionata/VERB oportet/VERB ea/PRON esse/AUX ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ diversis/ADJ formis/NOUN diversae/ADJ materiae/NOUN respondeant/VERB ./PUNCT unde/ADV fit/VERB ut/SCONJ quaedam/PRON formae/NOUN requirant/VERB materiam/NOUN simplicem/ADJ ,/PUNCT quaedam/NOUN vero/NOUN materiam/NOUN compositam/VERB ;/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP diversas/ADJ formas/NOUN ,/PUNCT diversam/ADJ partium/NOUN compositionem/NOUN oportet/VERB esse/AUX ,/PUNCT congruentem/VERB ad/ADP speciem/NOUN formae/NOUN et/CCONJ ad/ADP operationem/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT ex/ADP diversa/ADJ autem/CCONJ habitudine/NOUN ad/ADP materiam/NOUN sequitur/VERB diversitas/NOUN agentium/NOUN et/CCONJ patientium/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV agat/VERB unumquodque/PRON ratione/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT patiatur/VERB vero/ADV et/CCONJ moveatur/VERB ratione/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ illa/PRON quorum/PRON formae/NOUN sunt/AUX perfectiores/VERB et/CCONJ minus/ADV materiales/ADJ ,/PUNCT agant/VERB in/ADP illa/PRON quae/PRON sunt/AUX magis/ADV materialia/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ quorum/PRON formae/NOUN sunt/AUX imperfectiores/ADJ ./PUNCT ex/ADP diversitate/NOUN autem/CCONJ formarum/NOUN et/CCONJ materiarum/NOUN et/CCONJ agentium/NOUN sequitur/VERB diversitas/NOUN proprietatum/NOUN et/CCONJ accidentium/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV substantia/NOUN sit/AUX causa/NOUN accidentis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ perfectum/NOUN imperfecti/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ex/ADP diversis/ADJ principiis/NOUN substantialibus/ADJ diversa/ADJ accidentia/NOUN propria/ADJ consequantur/VERB ./PUNCT rursus/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ ex/ADP diversis/ADJ agentibus/NOUN sint/VERB diversae/ADJ impressiones/NOUN in/ADP patientibus/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ secundum/ADP diversa/ADJ agentia/VERB ,/PUNCT diversa/ADJ sint/VERB accidentia/NOUN quae/PRON ab/ADP agentibus/NOUN imprimuntur/VERB ./PUNCT patet/VERB ergo/ADV ex/ADP dictis/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ per/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN rebus/NOUN creatis/VERB diversa/ADJ accidentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ actiones/NOUN et/CCONJ passiones/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ collocationes/NOUN distribuantur/VERB ,/PUNCT non/ADV hoc/PRON absque/ADP ratione/NOUN accidit/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ sacra/ADJ scriptura/NOUN rerum/NOUN productionem/NOUN et/CCONJ gubernationem/NOUN sapientiae/NOUN et/CCONJ prudentiae/NOUN divinae/ADJ attribuit/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV prov./X 3-19/NUM dominus/NOUN sapientia/NOUN fundavit/VERB terram/NOUN ,/PUNCT stabilivit/VERB caelos/NOUN prudentia/NOUN ./PUNCT sapientia/NOUN illius/PRON eruperunt/VERB abyssi/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ nubes/NOUN rore/NOUN concrescunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ sap./X 8-1/NUM dicitur/VERB de/ADP dei/PROPN sapientia/NOUN quod/SCONJ attingit/VERB a/SCONJ fine/NOUN usque/ADP ad/ADP finem/NOUN fortiter/ADV ,/PUNCT et/CCONJ disponit/VERB omnia/PRON suaviter/ADV ./PUNCT et/CCONJ 11-21/NUM eiusdem/PRON dicitur/VERB :/PUNCT omnia/PRON in/ADP mensura/NOUN ,/PUNCT numero/NOUN et/CCONJ pondere/NOUN disposuisti/VERB :/PUNCT ut/SCONJ per/ADP mensuram/NOUN quantitatem/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ modum/NOUN aut/CCONJ gradum/NOUN perfectionis/NOUN uniuscuiusque/PRON rei/NOUN intelligamus/VERB ;/PUNCT per/ADP numerum/NOUN vero/NOUN pluralitatem/NOUN et/CCONJ diversitatem/NOUN specierum/NOUN ,/PUNCT consequentem/VERB ex/ADP diversis/ADJ perfectionis/NOUN gradibus/NOUN ;/PUNCT per/ADP pondus/NOUN vero/NOUN inclinationes/NOUN diversas/ADJ ad/ADP proprios/ADJ fines/NOUN et/CCONJ operationes/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ agentia/NOUN et/CCONJ patientia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ accidentia/NOUN quae/PRON sequuntur/VERB distinctionem/NOUN specierum/NOUN ./PUNCT in/ADP praedicto/VERB autem/CCONJ ordine/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quem/PRON ratio/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN attenditur/VERB ,/PUNCT primum/ADJ esse/AUX diximus/VERB divinam/ADJ bonitatem/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX primum/ADJ principium/NOUN in/ADP agendis/VERB ;/PUNCT dehinc/PART vero/NOUN rerum/NOUN numerositatem/NOUN ;/PUNCT ad/ADP quam/PRON constituendam/VERB necesse/ADJ est/AUX gradus/NOUN diversos/ADJ in/ADP formis/NOUN et/CCONJ materiis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ agentibus/NOUN et/CCONJ patientibus/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ actionibus/NOUN et/CCONJ accidentibus/NOUN esse/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ ergo/ADV prima/ADJ ratio/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN simpliciter/ADV est/AUX divina/ADJ bonitas/NOUN ,/PUNCT ita/ADV prima/ADJ ratio/NOUN in/ADP creaturis/NOUN est/AUX earum/PRON numerositas/NOUN ,/PUNCT ad/ADP cuius/PRON institutionem/NOUN et/CCONJ conservationem/NOUN omnia/PRON alia/PRON ordinari/VERB videntur/VERB ./PUNCT et/CCONJ secundum/ADP hoc/PRON rationabiliter/ADV videtur/AUX esse/AUX a/ADP boetio/PROPN dictum/VERB ,/PUNCT in/ADP principio/NOUN suae/ADJ arithmeticae/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ omnia/PRON quaecumque/PRON a/ADP primaeva/ADJ rerum/NOUN natura/NOUN constituta/VERB sunt/AUX ,/PUNCT ex/ADP numerorum/NOUN videntur/AUX ratione/NOUN esse/AUX formata/VERB ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ considerandum/VERB quod/SCONJ operativa/ADJ ratio/NOUN et/CCONJ speculativa/ADJ partim/ADV quidem/ADV conveniunt/VERB ,/PUNCT partim/ADV vero/ADV differunt/VERB ./PUNCT conveniunt/VERB quidem/ADV in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ ratio/NOUN speculativa/ADJ incipit/VERB ab/ADP aliquo/PRON principio/NOUN et/CCONJ per/ADP media/ADJ devenit/VERB ad/ADP conclusionem/NOUN intentam/VERB ,/PUNCT ita/ADV ratio/NOUN operativa/ADJ incipit/VERB ab/ADP aliquo/PRON primo/ADJ et/CCONJ per/ADP aliqua/PRON media/ADJ pervenit/VERB ad/ADP operationem/NOUN vel/CCONJ operatum/VERB quod/PRON intenditur/VERB ./PUNCT principium/NOUN autem/CCONJ in/ADP speculativis/ADJ est/AUX forma/NOUN et/CCONJ quod/PRON quid/PRON est/AUX :/PUNCT in/ADP operativis/NOUN vero/NOUN finis/NOUN ,/PUNCT quod/PRON quandoque/ADV quidem/ADV est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT quandoque/PART aliquid/NOUN aliud/PRON ./PUNCT principium/NOUN etiam/ADV in/ADP speculativis/ADJ semper/ADV oportet/VERB esse/AUX necessarium/ADJ :/PUNCT in/ADP operativis/ADJ autem/CCONJ quandoque/ADV quidem/ADV est/AUX necessarium/ADJ ,/PUNCT quandoque/PART autem/CCONJ non/PART ;/PUNCT necessarium/ADJ enim/ADV est/AUX hominem/NOUN velle/VERB felicitatem/NOUN ut/SCONJ finem/NOUN ,/PUNCT non/PART necessarium/NOUN autem/CCONJ velle/VERB domus/NOUN aedificationem/NOUN ./PUNCT similiter/ADV in/ADP demonstrativis/ADJ semper/ADV posteriora/ADJ ad/ADP priora/ADJ de/ADP necessitate/NOUN sequuntur/VERB :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ in/ADP operativis/NOUN semper/PART ,/PUNCT sed/CCONJ tunc/PART solum/NOUN quando/SCONJ ad/ADP finem/NOUN non/ADV nisi/SCONJ per/ADP hanc/PRON viam/NOUN perveniri/VERB potest/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ necessarium/ADJ est/AUX volenti/VERB aedificare/VERB domum/NOUN quod/SCONJ quaerat/VERB ligna/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ quaerat/VERB ligna/NOUN abiegna/ADJ ,/PUNCT hoc/PRON ex/ADP simplici/ADJ voluntate/NOUN ipsius/PRON dependet/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ ex/ADP ratione/NOUN domus/NOUN aedificandae/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV quod/SCONJ deus/PROPN suam/ADJ bonitatem/NOUN amet/VERB ,/PUNCT hoc/PRON necessarium/ADJ est/AUX :/PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON non/ADV necessario/ADV sequitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ per/ADP creaturas/NOUN repraesentetur/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sine/ADP hoc/PRON divina/ADJ bonitas/NOUN sit/AUX perfecta/ADJ ./PUNCT unde/ADV quod/SCONJ creaturae/NOUN in/ADP esse/NOUN producantur/VERB ,/PUNCT etsi/SCONJ ex/ADP ratione/NOUN divinae/ADJ bonitatis/NOUN originem/NOUN habeat/VERB ,/PUNCT tamen/ADV ex/ADP simplici/ADJ dei/PROPN voluntate/NOUN dependet/VERB ./PUNCT supposito/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ deus/PROPN creaturis/NOUN suam/ADJ bonitatem/NOUN communicare/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX possibile/ADJ ,/PUNCT velit/VERB per/ADP similitudinis/NOUN modum/NOUN :/PUNCT ex/ADP hoc/PRON rationem/NOUN accipit/VERB quod/SCONJ sint/VERB creaturae/NOUN diversae/ADJ ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ ex/ADP necessitate/NOUN sequitur/VERB quod/SCONJ secundum/ADP hanc/PRON vel/CCONJ illam/PRON perfectionis/NOUN mensuram/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ secundum/ADP hunc/PRON vel/CCONJ illum/PRON numerum/NOUN rerum/NOUN ./PUNCT supposito/VERB autem/CCONJ ex/ADP divina/ADJ voluntate/NOUN quod/SCONJ hunc/PRON numerum/NOUN in/ADP rebus/NOUN statuere/VERB velit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ hanc/PRON unicuique/PRON rei/NOUN perfectionis/NOUN mensuram/NOUN :/PUNCT ex/ADP hoc/PRON rationem/NOUN accipit/VERB quod/SCONJ habeat/VERB formam/NOUN talem/PRON et/CCONJ materiam/NOUN talem/PRON ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV in/ADP consequentibus/VERB patet/VERB ./PUNCT manifestum/ADJ igitur/ADV fit/VERB quod/SCONJ providentia/NOUN secundum/ADP rationem/NOUN quandam/PRON res/NOUN dispensat/VERB :/PUNCT et/CCONJ tamen/ADV haec/PRON ratio/NOUN sumitur/VERB ex/ADP suppositione/NOUN voluntatis/NOUN divinae/ADJ ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV per/ADP praemissa/VERB duplex/ADJ error/NOUN excluditur/VERB ./PUNCT eorum/NOUN scilicet/PART qui/PRON credunt/VERB quod/SCONJ omnia/PRON simplicem/ADJ voluntatem/NOUN sequuntur/VERB absque/ADP ratione/NOUN ./PUNCT qui/PRON est/AUX error/NOUN loquentium/VERB in/ADP lege/NOUN saracenorum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ rabbi/PROPN moyses/PROPN dicit/VERB :/PUNCT secundum/ADP quos/PRON nulla/PRON differentia/NOUN est/AUX quod/SCONJ ignis/NOUN calefaciat/VERB et/CCONJ infrigidet/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ quia/SCONJ deus/PROPN ita/ADV vult/VERB ./PUNCT excluditur/VERB etiam/ADV error/NOUN eorum/PRON qui/PRON dicunt/VERB causarum/NOUN ordinem/NOUN ex/ADP divina/ADJ providentia/NOUN secundum/ADP modum/NOUN necessitatis/NOUN provenire/VERB ./PUNCT quorum/PRON utrumque/PRON patet/VERB esse/AUX falsum/ADJ ex/ADP dictis/VERB ./PUNCT sunt/VERB autem/CCONJ quaedam/PRON verba/NOUN scripturae/NOUN quae/PRON videntur/VERB simplici/ADJ voluntati/NOUN divinae/ADJ omnia/PRON attribuere/VERB ./PUNCT quae/PRON non/ADV dicuntur/VERB ad/ADP hoc/PRON ut/SCONJ ratio/NOUN tollatur/VERB a/SCONJ providentiae/NOUN dispensatione/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ omnium/PRON primum/ADJ principium/NOUN dei/PROPN voluntas/NOUN ostendatur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ iam/ADV supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT sicut/SCONJ est/VERB illud/PRON psalmi/NOUN ,/PUNCT omnia/PRON quaecumque/PRON voluit/VERB dominus/NOUN ,/PUNCT fecit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ iob/PROPN 11/NUM ,/PUNCT quis/PRON ei/PRON dicere/VERB potest/VERB :/PUNCT cur/SCONJ ita/ADV facis/VERB ?/PUNCT et/CCONJ rom./X 9-19/NUM ,/PUNCT voluntati/NOUN enim/ADV eius/PRON quis/PRON resistit/VERB ?/PUNCT et/CCONJ augustinus/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT iii/NUM de/ADP trin./X :/PUNCT non/ADV nisi/SCONJ dei/PROPN voluntas/NOUN causa/NOUN est/VERB prima/ADJ sanitatis/NOUN et/CCONJ aegritudinis/NOUN ;/PUNCT praemiorum/NOUN atque/CCONJ poenarum/NOUN ,/PUNCT gratiarum/NOUN atque/CCONJ retributionum/NOUN ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ quaeritur/VERB propter/ADP quid/PRON de/ADP aliquo/PRON naturali/ADJ effectu/NOUN ,/PUNCT possumus/VERB reddere/VERB rationem/NOUN ex/ADP aliqua/PRON proxima/ADJ causa/NOUN :/PUNCT dum/SCONJ tamen/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP primam/ADJ causam/NOUN ,/PUNCT reducamus/VERB omnia/PRON in/ADP voluntatem/NOUN divinam/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ quaeratur/VERB ,/PUNCT quare/ADV lignum/NOUN est/AUX calefactum/VERB ad/ADP praesentiam/NOUN ignis/NOUN ?/PUNCT dicitur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ calefactio/NOUN est/AUX naturalis/ADJ actio/NOUN ignis/NOUN ./PUNCT hoc/NOUN autem/CCONJ :/PUNCT quia/SCONJ calor/NOUN est/AUX proprium/ADJ accidens/NOUN eius/PRON ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ consequitur/VERB propriam/ADJ formam/NOUN eius/PRON ./PUNCT et/CCONJ sic/PART inde/PART ,/PUNCT quousque/SCONJ perveniatur/VERB ad/ADP divinam/ADJ voluntatem/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT si/SCONJ quis/PRON respondet/VERB quaerenti/VERB quare/ADV lignum/NOUN calefactum/VERB est/AUX ,/PUNCT quia/SCONJ deus/PROPN voluit/VERB :/PUNCT convenienter/ADV quidem/ADV respondet/VERB si/SCONJ intendit/VERB reducere/VERB quaestionem/NOUN in/ADP primam/ADJ causam/NOUN ;/PUNCT inconvenienter/NOUN vero/NOUN si/SCONJ intendit/VERB omnes/PRON alias/PRON excludere/VERB causas/NOUN ./PUNCT quomodo/ADV deus/PROPN possit/VERB facere/VERB praeter/ADP ordinem/NOUN suae/ADJ providentiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quomodo/PART non/PART ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB autem/CCONJ accipi/VERB potest/VERB duplicis/ADJ ordinis/NOUN consideratio/NOUN :/PUNCT quorum/PRON unus/NUM quidem/ADV dependet/VERB ex/ADP prima/ADJ omnium/PRON causa/NOUN ,/PUNCT unde/ADV et/CCONJ omnia/PRON complectitur/VERB ;/PUNCT alius/NOUN autem/CCONJ particularis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON ex/ADP aliqua/PRON causa/NOUN creata/VERB dependet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ continet/VERB illa/PRON quae/PRON causae/NOUN illi/PRON subduntur/VERB ./PUNCT et/CCONJ hic/PRON quidem/ADV multiplex/ADJ est/AUX ,/PUNCT secundum/ADP diversitatem/NOUN causarum/NOUN quae/PRON inter/ADP creaturas/NOUN inveniuntur/VERB ./PUNCT unus/NUM tamen/ADV eorum/PRON sub/ADP altero/PRON continetur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ causarum/NOUN una/NUM sub/ADP altera/PRON existit/VERB ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ omnes/PRON particulares/ADJ ordines/NOUN sub/ADP illo/PRON universali/ADJ ordine/NOUN contineantur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ab/ADP illo/PRON descendant/VERB qui/PRON invenitur/VERB in/ADP rebus/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ a/ADP prima/ADJ causa/NOUN dependent/VERB ./PUNCT huius/PRON exemplum/NOUN in/ADP politicis/ADJ considerari/VERB potest/VERB ./PUNCT nam/ADV omnes/PRON domestici/ADJ unius/NUM patrisfamilias/NOUN ordinem/NOUN quendam/PRON ad/ADP invicem/ADV habent/VERB secundum/ADP quod/SCONJ ei/PRON subduntur/VERB ;/PUNCT rursus/ADV ,/PUNCT tam/ADV ipse/PRON paterfamilias/NOUN ,/PUNCT quam/CCONJ omnes/PRON alii/PRON qui/PRON sunt/AUX suae/ADJ civitatis/NOUN ,/PUNCT ordinem/NOUN quendam/PRON ad/ADP invicem/ADV habent/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP principem/ADJ civitatis/NOUN ;/PUNCT qui/PRON iterum/ADV ,/PUNCT cum/ADP omnibus/PRON qui/PRON sunt/VERB in/ADP regno/NOUN aliquo/PRON ,/PUNCT ordinem/NOUN habent/VERB ad/ADP regem/NOUN ./PUNCT ordinem/NOUN autem/CCONJ universalem/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quem/PRON omnia/PRON ex/ADP divina/ADJ providentia/NOUN ordinantur/VERB ,/PUNCT possumus/VERB considerare/VERB dupliciter/ADV :/PUNCT scilicet/PART quantum/ADV ad/ADP res/NOUN quae/PRON subduntur/VERB ordini/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP ordinis/NOUN rationem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ex/ADP principio/NOUN ordinis/NOUN dependet/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ in/ADP secundo/ADJ quod/SCONJ res/NOUN ipsae/PRON quae/PRON a/ADP deo/PROPN sub/ADP ordine/NOUN ponuntur/VERB ,/PUNCT proveniunt/VERB ab/ADP ipso/PRON non/ADV sicut/SCONJ ab/ADP agente/NOUN per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ cuiuscumque/PRON alterius/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP simplici/ADJ voluntate/NOUN ,/PUNCT maxime/NOUN quantum/ADV ad/ADP primam/ADJ rerum/NOUN institutionem/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ praeter/ADP ea/PRON quae/PRON sub/ADP ordine/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN cadunt/VERB ,/PUNCT deus/PROPN aliqua/PRON facere/VERB potest/VERB ;/PUNCT non/ADV enim/ADV est/AUX eius/PRON virtus/NOUN ad/ADP has/PRON res/NOUN obligata/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ consideremus/VERB praedictum/VERB ordinem/NOUN quantum/ADV ad/ADP rationem/NOUN a/ADP principio/NOUN dependentem/VERB ,/PUNCT sic/ADV praeter/ADP ordinem/NOUN illum/PRON deus/PROPN facere/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT ordo/NOUN enim/ADV ille/PRON procedit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT ex/ADP scientia/NOUN et/CCONJ voluntate/NOUN dei/PROPN omnia/PRON ordinante/VERB in/ADP suam/ADJ bonitatem/NOUN sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ possibile/ADJ quod/SCONJ deus/PROPN aliquid/PRON faciat/VERB quod/PRON non/ADV sit/VERB ab/ADP eo/PRON volitum/VERB :/PUNCT cum/SCONJ creaturae/NOUN ab/ADP ipso/PRON non/ADV prodeant/VERB naturaliter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP voluntatem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV est/AUX possibile/ADJ ab/ADP eo/PRON aliquid/PRON fieri/VERB quod/PRON eius/PRON scientia/NOUN non/ADV comprehendatur/VERB :/PUNCT cum/SCONJ voluntas/NOUN esse/VERB non/ADV possit/VERB nisi/SCONJ de/ADP aliquo/NOUN noto/VERB ./PUNCT neque/CCONJ iterum/ADV est/AUX possibile/ADJ quod/SCONJ in/ADP creaturis/NOUN aliquid/PRON faciat/VERB quod/PRON in/ADP suam/ADJ bonitatem/NOUN non/ADV sit/AUX ordinatum/VERB sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ sua/ADJ bonitas/NOUN sit/AUX proprium/ADJ obiectum/NOUN voluntatis/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ deus/PROPN sit/AUX omnino/ADV immutabilis/ADJ ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ aliquid/PRON velit/VERB cum/SCONJ prius/ADV noluerit/VERB ;/PUNCT aut/CCONJ aliquid/PRON de/ADP novo/ADJ incipiat/VERB scire/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ in/ADP suam/ADJ ordinet/VERB bonitatem/NOUN ./PUNCT nihil/PRON igitur/ADV deus/PROPN facere/VERB potest/VERB quin/SCONJ sub/ADP ordine/NOUN suae/ADJ providentiae/NOUN cadat/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ non/ADV potest/VERB aliquid/PRON facere/VERB quod/PRON eius/PRON operationi/NOUN non/ADV subdatur/VERB ./PUNCT potest/VERB tamen/ADV alia/PRON facere/VERB quam/SCONJ ea/NOUN quae/PRON subduntur/VERB eius/PRON providentiae/NOUN vel/CCONJ operationi/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ absolute/ADV consideretur/VERB eius/PRON potestas/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ nec/CCONJ potest/VERB facere/VERB aliqua/PRON quae/PRON sub/ADP ordine/NOUN providentiae/NOUN ipsius/PRON ab/ADP aeterno/ADJ non/ADV fuerint/VERB ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ mutabilis/ADJ esse/AUX non/ADV potest/VERB ./PUNCT hanc/PRON autem/CCONJ distinctionem/NOUN quidam/PRON non/ADV considerantes/VERB ,/PUNCT in/ADP diversos/ADJ errores/NOUN inciderunt/VERB ./PUNCT quidam/PRON enim/ADV immobilitatem/NOUN divini/ADJ ordinis/NOUN ad/ADP res/NOUN ipsas/PRON quae/PRON ordini/NOUN subduntur/VERB ,/PUNCT extendere/VERB conati/VERB sunt/AUX ,/PUNCT dicentes/VERB quod/SCONJ omnia/PRON necesse/ADJ est/AUX esse/VERB sicut/SCONJ sunt/VERB :/PUNCT in/ADP tantum/ADV quod/SCONJ quidam/PRON dixerunt/VERB quod/SCONJ deus/PROPN non/ADV potest/VERB alia/PRON facere/VERB quam/SCONJ quae/PRON facit/VERB ./PUNCT contra/ADP quod/PRON est/VERB quod/PRON habetur/VERB matth./X 26-53/NUM :/PUNCT an/SCONJ non/ADV possum/VERB rogare/VERB patrem/NOUN meum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ exhibebit/VERB mihi/PRON plus/ADJ quam/SCONJ duodecim/NUM legiones/NOUN angelorum/NOUN ?/PUNCT quidam/PRON autem/CCONJ ,/PUNCT e/ADP converso/VERB ,/PUNCT mutabilitatem/NOUN rerum/NOUN quae/PRON divinae/ADJ providentiae/NOUN subiiciuntur/VERB ,/PUNCT in/ADP mutabilitatem/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN transtulerunt/VERB ,/PUNCT de/ADP eo/PRON carnaliter/ADV sapientes/ADJ quod/SCONJ deus/PROPN ,/PUNCT ad/ADP modum/NOUN carnalis/ADJ hominis/NOUN ,/PUNCT sit/AUX in/ADP sua/ADJ voluntate/NOUN mutabilis/ADJ ./PUNCT contra/ADP quod/PRON dicitur/VERB num./X 23-19/NUM :/PUNCT non/ADV est/AUX deus/PROPN ut/SCONJ homo/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ mentiatur/VERB :/PUNCT nec/CCONJ quasi/ADV filius/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ mutetur/VERB ./PUNCT alii/PRON vero/ADV contingentia/VERB divinae/ADJ providentiae/NOUN subtraxerunt/VERB ./PUNCT contra/ADP quos/PRON dicitur/VERB thren./X 3-37/NUM :/PUNCT quis/PRON est/AUX iste/PRON qui/PRON dixit/VERB ut/SCONJ fieret/VERB aliquid/PRON ,/PUNCT domino/NOUN non/ADV iubente/VERB ?/PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN potest/VERB operari/VERB praeter/ADP ordinem/NOUN rebus/NOUN inditum/VERB ,/PUNCT producendo/VERB effectus/NOUN absque/ADP causis/NOUN proximis/ADJ ./PUNCT restat/VERB autem/CCONJ ostendere/VERB quod/SCONJ praeter/ADP ordinem/NOUN ab/ADP ipso/PRON rebus/NOUN inditum/VERB agere/VERB possit/VERB ./PUNCT est/VERB enim/ADV ordo/NOUN divinitus/ADV institutus/VERB in/ADP rebus/NOUN ut/SCONJ inferiora/ADJ per/ADP superiora/ADJ moveantur/VERB a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT potest/VERB autem/CCONJ deus/PROPN praeter/ADP hunc/PRON ordinem/NOUN facere/VERB :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV ipse/PRON effectum/NOUN aliquem/PRON in/ADP inferioribus/ADJ operetur/VERB ,/PUNCT nihil/PRON ad/ADP hoc/PRON agente/VERB superiori/ADJ agente/NOUN ./PUNCT in/ADP hoc/PRON enim/ADV differt/VERB agens/NOUN secundum/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT ab/ADP agente/NOUN secundum/ADP voluntatem/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ ab/ADP agente/NOUN secundum/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN effectus/NOUN non/ADV potest/VERB sequi/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP modum/NOUN virtutis/NOUN activae/ADJ :/PUNCT unde/ADV agens/NOUN quod/PRON est/AUX maximae/ADJ virtutis/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB immediate/ADV producere/VERB effectum/NOUN aliquem/PRON parvum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ producit/VERB effectum/NOUN suae/ADJ virtuti/NOUN proportionatum/VERB ;/PUNCT in/ADP quo/PRON tamen/ADV invenitur/VERB quandoque/ADV minor/ADJ virtus/NOUN quam/SCONJ in/ADP causa/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV per/ADP multa/ADJ media/ADJ tandem/ADV a/ADP causa/NOUN suprema/ADJ provenit/VERB aliquis/PRON parvus/ADJ effectus/NOUN ./PUNCT in/ADP agente/NOUN autem/CCONJ per/ADP voluntatem/NOUN non/ADV est/VERB sic/ADV ./PUNCT nam/ADV agens/NOUN per/ADP voluntatem/NOUN statim/ADV sine/ADP medio/ADJ potest/VERB producere/VERB quemcumque/PRON effectum/NOUN qui/PRON suam/ADJ non/ADV excedat/VERB virtutem/NOUN :/PUNCT artifex/NOUN enim/ADV perfectissimus/ADJ potest/VERB facere/VERB opus/NOUN quale/PRON faciat/VERB artifex/NOUN imperfectus/ADJ ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ operatur/VERB per/ADP voluntatem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT igitur/ADV minores/ADJ effectus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON fiunt/VERB per/ADP causas/NOUN inferiores/ADJ ,/PUNCT potest/VERB facere/VERB immediate/ADV absque/ADP propriis/ADJ causis/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT virtus/NOUN divina/ADJ comparatur/VERB ad/ADP omnes/PRON virtutes/NOUN activas/ADJ sicut/SCONJ virtus/NOUN universalis/ADJ ad/ADP virtutes/NOUN particulares/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ per/ADP supra/ADP dicta/VERB patet/VERB ./PUNCT virtus/NOUN autem/CCONJ activa/ADJ universalis/ADJ ad/ADP particularem/ADJ effectum/NOUN producendum/VERB determinari/VERB potest/VERB dupliciter/ADV ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT per/ADP causam/NOUN mediam/ADJ particularem/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ virtus/NOUN activa/ADJ caelestis/ADJ corporis/NOUN determinatur/VERB ad/ADP effectum/NOUN generationis/NOUN humanae/ADJ per/ADP virtutem/NOUN particularem/ADJ quae/PRON est/VERB in/ADP semine/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ in/ADP syllogismis/NOUN virtus/NOUN propositionis/NOUN universalis/ADJ determinatur/VERB ad/ADP conclusionem/NOUN particularem/ADJ per/ADP assumptionem/NOUN particularem/ADJ ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT per/ADP intellectum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON determinatam/VERB formam/NOUN apprehendit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ eam/PRON in/ADP effectum/NOUN producit/VERB ./PUNCT divinus/ADJ autem/CCONJ intellectus/NOUN non/ADV solum/ADV est/AUX cognoscitivus/ADJ suae/ADJ essentiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX quasi/ADV universalis/ADJ virtus/NOUN activa/ADJ ;/PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV tantum/ADV universalium/ADJ et/CCONJ primarum/ADJ causarum/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ omnium/PRON particularium/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ per/ADP supra/ADP dicta/VERB patet/VERB ./PUNCT potest/VERB igitur/ADV producere/VERB immediate/ADV omnem/PRON effectum/NOUN quem/PRON producit/VERB quodcumque/PRON particulare/ADJ agens/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ accidentia/NOUN consequantur/VERB principia/NOUN substantialia/ADJ rei/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ille/PRON qui/PRON immediate/ADV substantiam/NOUN rei/NOUN producit/VERB ,/PUNCT possit/VERB immediate/ADV circa/ADP ipsam/PRON rem/NOUN operari/VERB quaecumque/PRON ad/ADP substantiam/NOUN ipsius/PRON consequuntur/VERB :/PUNCT generans/VERB enim/ADV ,/PUNCT quod/PRON dat/VERB formam/NOUN ,/PUNCT dat/VERB omnes/PRON proprietates/NOUN et/CCONJ motus/NOUN consequentes/VERB ./PUNCT ostensum/VERB autem/CCONJ est/AUX supra/ADP quod/SCONJ deus/PROPN ,/PUNCT in/ADP prima/ADJ rerum/NOUN institutione/NOUN ,/PUNCT omnes/PRON res/NOUN per/ADP creationem/NOUN immediate/ADV in/ADP esse/NOUN produxit/VERB ./PUNCT potest/VERB igitur/ADV immediate/ADV unamquamque/PRON rem/NOUN movere/VERB ad/ADP aliquem/PRON effectum/NOUN absque/ADP mediis/ADJ causis/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT ordo/NOUN rerum/NOUN profluit/VERB a/ADP deo/PROPN in/ADP res/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX praeexcogitatus/VERB in/ADP intellectu/NOUN ipsius/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ videmus/VERB in/ADP rebus/NOUN humanis/ADJ quod/SCONJ princeps/ADJ civitatis/NOUN ordinem/NOUN apud/ADP se/PRON praemeditatum/VERB civibus/NOUN imponit/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ divinus/ADJ non/ADV est/AUX determinatus/VERB ad/ADP hunc/PRON ordinem/NOUN ex/ADP necessitate/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ nullum/PRON alium/PRON ordinem/NOUN intelligere/VERB possit/VERB :/PUNCT cum/SCONJ et/CCONJ nos/PRON alium/PRON ordinem/NOUN per/ADP intellectum/NOUN apprehendere/VERB possumus/VERB ;/PUNCT potest/VERB enim/ADV intelligi/VERB a/ADP nobis/PRON quod/SCONJ deus/PROPN hominem/NOUN absque/ADP semine/NOUN ex/ADP terra/NOUN formet/VERB ./PUNCT potest/VERB igitur/ADV deus/PROPN ,/PUNCT praeter/ADP inferiores/ADJ causas/NOUN ,/PUNCT effectum/NOUN illis/PRON causis/NOUN proprium/ADJ operari/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT licet/SCONJ ordo/NOUN rebus/NOUN inditus/VERB a/ADP providentia/NOUN divina/ADJ divinam/ADJ bonitatem/NOUN suo/ADJ modo/NOUN repraesentet/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV ipsam/PRON repraesentat/VERB perfecte/ADV :/PUNCT cum/SCONJ non/ADV pertingat/VERB bonitas/NOUN creaturae/NOUN ad/ADP aequalitatem/NOUN bonitatis/NOUN divinae/ADJ ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ non/ADV repraesentatur/VERB perfecte/ADV per/ADP aliquod/PRON exemplatum/VERB ,/PUNCT potest/VERB iterum/ADV praeter/ADP hoc/PRON alio/PRON modo/NOUN repraesentari/VERB ./PUNCT repraesentatio/NOUN autem/CCONJ divinae/ADJ bonitatis/NOUN in/ADP rebus/NOUN est/AUX finis/NOUN productionis/NOUN rerum/NOUN a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV voluntas/NOUN divina/ADJ determinata/VERB ad/ADP hunc/PRON ordinem/NOUN causarum/NOUN et/CCONJ effectuum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ non/ADV possit/VERB velle/VERB effectum/NOUN aliquem/PRON in/ADP inferioribus/ADJ producere/VERB immediate/ADV absque/ADP aliis/PRON causis/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT universa/ADJ creatura/NOUN magis/ADV est/AUX deo/PROPN subdita/VERB quam/SCONJ corpus/NOUN humanum/ADJ sit/AUX subditum/VERB animae/NOUN eius/PRON :/PUNCT nam/ADV anima/NOUN est/AUX corpori/NOUN proportionata/VERB ut/SCONJ forma/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ omnem/PRON proportionem/NOUN creaturae/NOUN excedit/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ anima/NOUN imaginatur/VERB aliquid/PRON et/CCONJ vehementer/ADV afficitur/VERB ad/ADP illud/PRON ,/PUNCT sequitur/VERB aliquando/ADV immutatio/NOUN in/ADP corpore/NOUN ad/ADP sanitatem/NOUN vel/CCONJ aegritudinem/NOUN absque/ADP actione/NOUN principiorum/NOUN corporalium/ADJ quae/PRON sunt/AUX nata/VERB in/ADP corpore/NOUN aegritudinem/NOUN vel/CCONJ sanitatem/NOUN causare/VERB ./PUNCT multo/ADJ igitur/ADV magis/ADV ex/ADP voluntate/NOUN divina/ADJ potest/VERB effectus/NOUN aliquis/PRON sequi/VERB in/ADP creaturis/NOUN absque/ADP causis/NOUN quae/PRON natae/VERB sunt/AUX ,/PUNCT secundum/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT illum/PRON effectum/NOUN producere/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT secundum/ADP naturae/NOUN ordinem/NOUN ,/PUNCT virtutes/NOUN activae/ADJ elementorum/NOUN sub/ADP virtutibus/NOUN activis/ADJ corporum/NOUN caelestium/ADJ ordinantur/VERB ./PUNCT proprium/ADJ autem/CCONJ effectum/NOUN virtutum/NOUN elementarium/ADJ interdum/ADV virtus/NOUN caelestis/ADJ efficit/VERB absque/ADP actione/NOUN elementi/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB cum/SCONJ sol/NOUN calefacit/VERB absque/ADP ignis/NOUN actione/NOUN ./PUNCT multo/ADJ igitur/ADV magis/ADV et/CCONJ divina/ADJ virtus/NOUN ,/PUNCT absque/ADP actione/NOUN causarum/NOUN creatarum/VERB ,/PUNCT potest/VERB producere/VERB proprios/ADJ effectus/NOUN earum/PRON ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ quis/PRON dicat/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ ordinem/NOUN istum/PRON rebus/NOUN deus/PROPN indiderit/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/VERB absque/ADP mutatione/NOUN ipsius/PRON ut/SCONJ ,/PUNCT praeter/ADP ordinem/NOUN ab/ADP ipso/PRON statutum/VERB ,/PUNCT operetur/VERB in/ADP rebus/NOUN effectus/NOUN absque/ADP propriis/ADJ causis/NOUN producendo/VERB :/PUNCT ex/ADP ipsa/PRON rerum/NOUN natura/NOUN repelli/VERB potest/VERB ./PUNCT ordo/NOUN enim/ADV inditus/VERB rebus/NOUN a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT secundum/ADP id/PRON est/VERB quod/PRON in/ADP rebus/NOUN frequenter/ADV accidere/VERB solet/VERB ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ ubique/PART secundum/ADP id/NOUN quod/PRON est/VERB semper/ADV :/PUNCT multae/ADJ enim/ADV naturalium/ADJ causarum/NOUN effectus/NOUN suos/ADJ producunt/VERB eodem/PRON modo/NOUN ut/SCONJ frequenter/ADV ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ ut/SCONJ semper/ADV ;/PUNCT nam/ADV quandoque/ADV ,/PUNCT licet/SCONJ ut/SCONJ in/ADP paucioribus/NOUN ,/PUNCT aliter/ADV accidit/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ propter/ADP defectum/NOUN virtutis/NOUN agentis/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ propter/ADP materiae/NOUN indispositionem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ propter/ADP aliquod/PRON fortius/ADJ agens/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ natura/NOUN in/ADP homine/NOUN generat/VERB digitum/NOUN sextum/ADJ ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ propter/ADP hoc/PRON deficit/VERB aut/CCONJ mutatur/VERB providentiae/NOUN ordo/NOUN :/PUNCT nam/ADV et/CCONJ hoc/PRON ipsum/PRON quod/SCONJ naturalis/ADJ ordo/NOUN ,/PUNCT institutus/VERB secundum/ADP ea/PRON quae/PRON sunt/VERB frequenter/ADV ,/PUNCT quandoque/ADV deficiat/VERB ,/PUNCT providentiae/NOUN subest/VERB divinae/ADJ ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV per/ADP aliquam/PRON virtutem/NOUN creatam/VERB fieri/VERB potest/VERB ut/SCONJ ordo/NOUN naturalis/ADJ mutetur/VERB ab/ADP eo/PRON quod/PRON est/VERB frequenter/ADV ad/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB raro/ADV ,/PUNCT absque/ADP mutatione/NOUN providentiae/NOUN divinae/ADJ ;/PUNCT multo/ADJ magis/ADV divina/ADJ virtus/NOUN quandoque/ADV aliquid/PRON facere/VERB potest/VERB ,/PUNCT sine/ADP suae/ADJ providentiae/NOUN praeiudicio/NOUN ,/PUNCT praeter/ADP ordinem/NOUN naturalibus/ADJ inditum/VERB rebus/NOUN a/ADP deo/PROPN ./PUNCT hoc/PRON enim/ADV ipsum/PRON ad/ADP suae/ADJ virtutis/NOUN manifestationem/NOUN facit/VERB interdum/ADV ./PUNCT nullo/PRON enim/ADV modo/NOUN melius/ADV manifestari/VERB potest/VERB quod/SCONJ tota/PRON natura/NOUN divinae/ADJ subiecta/VERB est/AUX voluntati/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ ex/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ quandoque/ADV ipse/PRON praeter/ADP naturae/NOUN ordinem/NOUN aliquid/PRON operatur/VERB :/PUNCT ex/ADP hoc/PRON enim/ADV apparet/VERB quod/SCONJ ordo/NOUN rerum/NOUN processit/VERB ab/ADP eo/PRON non/ADV per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP liberam/ADJ voluntatem/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ debet/VERB haec/PRON ratio/NOUN frivola/ADJ reputari/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN aliquid/PRON facit/VERB in/ADP natura/NOUN ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ se/PRON mentibus/NOUN hominum/NOUN manifestet/VERB :/PUNCT cum/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB sit/AUX quod/SCONJ omnes/PRON creaturae/NOUN corporales/ADJ ad/ADP naturam/NOUN intellectualem/ADJ ordinentur/VERB quodammodo/ADV sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ;/PUNCT ipsius/PRON autem/CCONJ intellectualis/ADJ naturae/NOUN finis/NOUN est/AUX divina/ADJ cognitio/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP superioribus/ADJ est/AUX ostensum/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX ergo/ADV mirum/ADJ si/SCONJ ,/PUNCT ad/ADP cognitionem/NOUN de/ADP deo/PROPN intellectuali/ADJ naturae/NOUN praebendam/VERB ,/PUNCT fit/VERB aliqua/PRON immutatio/NOUN in/ADP substantia/NOUN corporali/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON deus/PROPN facit/VERB praeter/ADP naturae/NOUN ordinem/NOUN non/ADV sunt/VERB contra/ADP naturam/NOUN ./PUNCT considerandum/VERB tamen/ADV videtur/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT licet/SCONJ deus/PROPN interdum/ADV praeter/ADP ordinem/NOUN rebus/NOUN inditum/VERB aliquid/PRON operetur/VERB ,/PUNCT nihil/PRON tamen/ADV facit/VERB contra/ADP naturam/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV deus/PROPN sit/AUX actus/NOUN purus/ADJ ,/PUNCT omnia/PRON vero/ADV alia/PRON habeant/VERB aliquid/PRON de/ADP potentia/NOUN admixtum/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN comparetur/VERB ad/ADP omnia/PRON sicut/SCONJ movens/VERB ad/ADP motum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ activum/NOUN ad/ADP id/NOUN quod/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN secundum/ADP ordinem/NOUN naturalem/ADJ in/ADP respectu/NOUN alicuius/PRON agentis/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ aliquid/PRON imprimatur/VERB in/ADP ipsum/PRON ab/ADP illo/PRON agente/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/VERB contra/ADP naturam/NOUN simpliciter/ADV ,/PUNCT etsi/SCONJ sit/AUX aliquando/ADV contrarium/ADJ particulari/ADJ formae/NOUN quae/PRON corrumpitur/VERB per/ADP huiusmodi/ADV actionem/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ enim/ADV generatur/VERB ignis/NOUN et/CCONJ corrumpitur/VERB aer/NOUN igne/NOUN agente/VERB ,/PUNCT est/VERB generatio/NOUN et/CCONJ corruptio/NOUN naturalis/ADJ ./PUNCT quicquid/PRON igitur/ADV a/ADP deo/PROPN fit/VERB in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB ,/PUNCT non/ADV est/VERB contra/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT etsi/SCONJ videatur/VERB esse/VERB contra/ADP ordinem/NOUN proprium/ADJ alicuius/PRON naturae/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT cum/SCONJ deus/PROPN sit/AUX primum/ADJ agens/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT omnia/PRON quae/PRON sunt/VERB post/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT sunt/AUX quasi/ADV quaedam/PRON instrumenta/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON autem/CCONJ sunt/AUX instrumenta/NOUN instituta/VERB ut/SCONJ deserviant/VERB actioni/NOUN principalis/ADJ agentis/NOUN ,/PUNCT dum/SCONJ moventur/VERB ab/ADP ipso/PRON :/PUNCT unde/ADV talis/PRON instrumenti/NOUN materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN esse/VERB debet/VERB ut/SCONJ sit/AUX competens/VERB actioni/NOUN quam/PRON intendit/VERB principale/ADJ agens/NOUN ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON non/ADV est/VERB contra/ADP naturam/NOUN instrumenti/NOUN ut/SCONJ moveatur/VERB a/ADP principali/ADJ agente/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX ei/PRON maxime/ADV conveniens/VERB ./PUNCT neque/CCONJ igitur/ADV est/VERB contra/ADP naturam/NOUN cum/SCONJ res/NOUN creatae/VERB moventur/VERB qualitercumque/ADV a/ADP deo/PROPN :/PUNCT sic/ADV enim/ADV institutae/VERB sunt/AUX ut/SCONJ ei/PRON deserviant/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT in/ADP agentibus/NOUN etiam/ADV corporalibus/ADJ hoc/PRON videtur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ motus/NOUN qui/PRON sunt/VERB in/ADP inferioribus/ADJ corporibus/NOUN ex/ADP impressione/NOUN superiorum/ADJ ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX violenti/ADJ neque/CCONJ contra/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ non/ADV videantur/AUX convenientes/VERB motui/NOUN naturali/ADJ quem/PRON corpus/NOUN inferius/ADJ habet/VERB secundum/ADP proprietatem/NOUN suae/ADJ formae/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV dicimus/VERB quod/SCONJ fluxus/NOUN et/CCONJ refluxus/NOUN maris/NOUN sit/AUX motus/NOUN violentus/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ sit/VERB ex/ADP impressione/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ naturalis/ADJ motus/NOUN aquae/NOUN sit/VERB solum/ADV ad/ADP unam/NUM partem/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART ad/ADP medium/ADJ ./PUNCT multo/ADJ igitur/ADV magis/ADV quicquid/PRON a/ADP deo/PROPN fit/VERB in/ADP qualibet/PRON creatura/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB dici/VERB violentum/ADJ neque/CCONJ contra/ADP naturam/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT prima/ADJ mensura/NOUN essentiae/NOUN et/CCONJ naturae/NOUN cuiuslibet/PRON rei/NOUN est/AUX deus/PROPN ,/PUNCT sicut/SCONJ primum/ADJ ens/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX omnibus/PRON causa/NOUN essendi/VERB ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ per/ADP mensuram/NOUN de/ADP unaquaque/PRON re/NOUN sumatur/VERB iudicium/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB hoc/PRON dici/VERB naturale/ADJ unicuique/PRON rei/NOUN per/ADP quod/PRON conformatur/VERB suae/ADJ mensurae/NOUN ./PUNCT hoc/PRON igitur/ADV erit/AUX naturale/ADJ unicuique/PRON rei/NOUN quod/PRON ei/PRON a/ADP deo/PROPN inditum/VERB est/AUX ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ si/SCONJ eidem/PRON rei/NOUN a/ADP deo/PROPN aliquid/PRON aliter/ADV imprimatur/VERB ,/PUNCT non/ADV est/VERB contra/ADP naturam/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omnes/PRON creaturae/NOUN comparantur/VERB ad/ADP deum/PROPN sicut/SCONJ artificiata/VERB ad/ADP artificem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT unde/ADV tota/PRON natura/NOUN est/VERB sicut/SCONJ quoddam/PRON artificiatum/VERB divinae/ADJ artis/NOUN ./PUNCT non/ADV est/VERB autem/CCONJ contra/ADP rationem/NOUN artificii/NOUN si/SCONJ artifex/NOUN aliter/ADV aliquid/PRON operetur/VERB in/ADP suo/ADJ artificio/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV postquam/SCONJ ei/PRON primam/ADJ formam/NOUN dedit/VERB ./PUNCT neque/CCONJ ergo/ADV est/VERB contra/ADP naturam/NOUN si/SCONJ deus/PROPN in/ADP rebus/NOUN naturalibus/ADJ aliquid/PRON operetur/VERB aliter/ADV quam/SCONJ consuetus/VERB cursus/NOUN naturae/NOUN habet/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON augustinus/PROPN dicit/VERB :/PUNCT deus/PROPN ,/PUNCT creator/NOUN et/CCONJ conditor/NOUN omnium/PRON naturarum/NOUN ,/PUNCT nihil/PRON contra/ADP naturam/NOUN facit/VERB :/PUNCT quia/SCONJ id/PRON est/AUX naturale/ADJ cuique/PRON rei/NOUN quod/PRON facit/VERB a/ADP quo/PRON est/VERB omnis/PRON modus/NOUN ,/PUNCT numerus/NOUN et/CCONJ ordo/NOUN naturae/NOUN ./PUNCT de/ADP miraculis/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ quae/PRON praeter/ADP ordinem/NOUN communiter/ADV in/ADP rebus/NOUN statutum/VERB quandoque/ADV divinitus/ADV fiunt/VERB ,/PUNCT miracula/NOUN dici/VERB solent/VERB :/PUNCT admiramur/VERB enim/ADV aliquid/PRON cum/SCONJ ,/PUNCT effectum/NOUN videntes/VERB ,/PUNCT causam/NOUN ignoramus/VERB ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ causa/NOUN una/NUM et/CCONJ eadem/PRON a/ADP quibusdam/PRON interdum/ADV est/AUX cognita/VERB et/CCONJ a/ADP quibusdam/PRON ignota/ADJ ,/PUNCT inde/ADV contingit/VERB quod/SCONJ videntium/VERB simul/ADV aliquem/PRON effectum/NOUN ,/PUNCT aliqui/PRON mirantur/VERB et/CCONJ aliqui/PRON non/ADV mirantur/VERB :/PUNCT astrologus/NOUN enim/ADV non/ADV miratur/VERB videns/VERB eclipsim/NOUN solis/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ cognoscit/VERB causam/NOUN ;/PUNCT ignarus/ADJ autem/CCONJ huius/PRON scientiae/NOUN necesse/NOUN habet/VERB admirari/VERB ,/PUNCT causam/NOUN ignorans/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV est/AUX aliquid/PRON mirum/ADJ quoad/ADP hunc/PRON ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ quoad/ADP illum/PRON ./PUNCT illud/PRON ergo/ADV simpliciter/ADV mirum/ADJ est/AUX quod/PRON habet/VERB causam/NOUN simpliciter/ADV occultam/VERB :/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON sonat/VERB nomen/NOUN miraculi/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ scilicet/PART sit/AUX de/ADP se/PRON admiratione/NOUN plenum/ADJ ,/PUNCT non/ADV quoad/ADP hunc/PRON vel/CCONJ illum/PRON tantum/ADV ./PUNCT causa/NOUN autem/CCONJ simpliciter/ADV occulta/VERB omni/PRON homini/NOUN est/AUX deus/PROPN :/PUNCT probatum/VERB enim/ADV est/AUX supra/ADP quod/SCONJ eius/PRON essentiam/NOUN nullus/PRON homo/NOUN in/ADP statu/NOUN huius/PRON vitae/NOUN intellectu/NOUN capere/VERB potest/VERB ./PUNCT illa/PRON igitur/ADV proprie/ADV miracula/NOUN dicenda/VERB sunt/AUX quae/PRON divinitus/ADV fiunt/VERB praeter/ADP ordinem/NOUN communiter/ADV observatum/VERB in/ADP rebus/NOUN ./PUNCT horum/PRON autem/CCONJ miraculorum/NOUN diversi/ADJ sunt/AUX gradus/NOUN et/CCONJ ordines/NOUN ./PUNCT nam/ADV summum/ADJ gradum/NOUN inter/ADP miracula/NOUN tenent/VERB in/ADP quibus/PRON aliquid/PRON fit/VERB a/ADP deo/PROPN quod/PRON natura/NOUN nunquam/ADV facere/VERB potest/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ quod/SCONJ duo/NUM corpora/NOUN sint/VERB simul/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ sol/NOUN retrocedat/VERB aut/CCONJ stet/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ mare/NOUN divisum/VERB transeuntibus/VERB iter/NOUN praebeat/VERB ./PUNCT et/CCONJ inter/ADP haec/PRON etiam/ADV ordo/NOUN attenditur/VERB ./PUNCT nam/ADV quanto/ADV maiora/ADJ sunt/AUX illa/PRON quae/PRON deus/PROPN operatur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quanto/ADV magis/ADV sunt/AUX remota/VERB a/ADP facultate/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV miraculum/NOUN maius/ADJ est/AUX :/PUNCT sicut/SCONJ maius/ADJ est/AUX miraculum/NOUN quod/SCONJ sol/NOUN retrocedat/VERB quam/SCONJ quod/SCONJ mare/NOUN dividatur/VERB ./PUNCT secundum/ADJ autem/CCONJ gradum/NOUN in/ADP miraculis/NOUN tenent/VERB illa/PRON in/ADP quibus/PRON deus/PROPN aliquid/PRON facit/VERB quod/PRON natura/NOUN facere/VERB potest/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ non/PART per/ADP illum/PRON ordinem/NOUN ./PUNCT opus/NOUN enim/ADV naturae/NOUN est/VERB quod/SCONJ aliquod/PRON animal/NOUN vivat/VERB ,/PUNCT videat/VERB et/CCONJ ambulet/VERB :/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ post/ADP mortem/NOUN vivat/VERB ,/PUNCT post/ADP caecitatem/NOUN videat/VERB ,/PUNCT post/ADP debilitatem/NOUN claudus/ADJ ambulet/VERB ,/PUNCT hoc/PRON natura/NOUN facere/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ deus/PROPN interdum/ADV miraculose/ADV operatur/VERB ./PUNCT inter/ADP haec/PRON etiam/ADV miracula/NOUN gradus/NOUN attenditur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ illud/PRON quod/PRON fit/VERB ,/PUNCT magis/ADV est/AUX a/ADP facultate/NOUN naturae/NOUN remotum/VERB ./PUNCT tertius/ADJ autem/CCONJ gradus/NOUN miraculorum/NOUN est/VERB cum/SCONJ deus/PROPN facit/VERB quod/PRON consuetum/VERB est/AUX fieri/VERB operatione/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT tamen/ADV absque/ADP principiis/NOUN naturae/NOUN operantibus/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ aliquis/PRON a/ADP febre/NOUN curabili/ADJ per/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT divina/ADJ virtute/NOUN curatur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ cum/SCONJ pluit/VERB sine/ADP operatione/NOUN principiorum/NOUN naturae/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ solus/ADJ deus/PROPN facit/VERB miracula/NOUN ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB autem/CCONJ ostendi/VERB potest/VERB quod/SCONJ miracula/NOUN facere/VERB solus/ADJ deus/PROPN potest/VERB ./PUNCT quod/PRON enim/ADV est/AUX sub/ADP ordine/NOUN totaliter/ADV constitutum/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB supra/ADP ordinem/NOUN illum/PRON operari/VERB ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ creatura/NOUN constituta/VERB est/AUX sub/ADP ordine/NOUN quem/PRON deus/PROPN in/ADP rebus/NOUN statuit/VERB ./PUNCT nulla/PRON ergo/ADV creatura/NOUN potest/VERB supra/ADP hunc/PRON ordinem/NOUN operari/VERB ./PUNCT quod/PRON est/AUX miracula/NOUN facere/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT quando/SCONJ aliqua/PRON virtus/NOUN finita/VERB proprium/ADJ effectum/NOUN operatur/VERB ad/ADP quem/PRON determinatur/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX miraculum/NOUN :/PUNCT licet/SCONJ possit/VERB esse/AUX mirum/ADJ alicui/PRON qui/PRON illam/PRON virtutem/NOUN non/ADV comprehendit/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ mirum/ADJ videtur/VERB ignaris/ADJ quod/SCONJ magnes/NOUN trahit/VERB ferrum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ quod/SCONJ aliquis/PRON parvus/ADJ piscis/NOUN sit/AUX retinens/VERB navem/NOUN ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ creaturae/NOUN potentia/NOUN est/AUX limitata/VERB ad/ADP aliquem/PRON determinatum/VERB effectum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ad/ADP aliquos/PRON ./PUNCT quicquid/PRON igitur/ADV virtute/NOUN cuiuscumque/PRON creaturae/NOUN fiat/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB dici/VERB miraculum/NOUN proprium/ADJ ,/PUNCT etsi/SCONJ sit/AUX mirum/ADJ virtutem/NOUN illius/PRON creaturae/NOUN non/ADV comprehendenti/VERB ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ fit/VERB virtute/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT quae/PRON ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX infinita/ADJ ,/PUNCT de/ADP se/PRON incomprehensibilis/ADJ est/AUX ,/PUNCT vere/ADV miraculum/NOUN est/AUX ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT omnis/PRON creatura/NOUN in/ADP sua/ADJ actione/NOUN requirit/VERB subiectum/NOUN aliquod/PRON in/ADP quod/PRON agat/VERB :/PUNCT solius/ADJ enim/ADV dei/PROPN est/AUX ex/ADP nihilo/PRON aliquid/PRON facere/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ quod/PRON requirit/VERB in/ADP sua/ADJ actione/NOUN subiectum/NOUN ,/PUNCT potest/VERB agere/VERB nisi/SCONJ illa/NOUN ad/ADP quae/PRON subiectum/NOUN illud/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV agens/NOUN in/ADP subiectum/NOUN aliquod/PRON operatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ educat/VERB illud/PRON de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ./PUNCT nulla/PRON igitur/ADV creatura/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ creare/VERB potest/VERB ,/PUNCT ita/PART nec/PART agere/VERB in/ADP aliqua/PRON re/NOUN nisi/SCONJ quod/SCONJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN illius/PRON rei/NOUN ./PUNCT fiunt/VERB autem/CCONJ multa/ADJ miracula/NOUN divinitus/ADV dum/SCONJ in/ADP re/NOUN aliqua/PRON fit/VERB divina/ADJ virtute/NOUN quod/PRON non/ADV est/VERB in/ADP potentia/NOUN illius/PRON rei/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ quod/SCONJ mortuus/VERB reviviscat/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sol/NOUN retrocedat/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ duo/NUM corpora/NOUN sint/VERB simul/ADV ./PUNCT haec/PRON igitur/ADV miracula/NOUN nulla/PRON virtute/NOUN creata/VERB fieri/VERB possunt/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT subiectum/NOUN in/ADP quod/PRON agitur/VERB ,/PUNCT ordinem/NOUN habet/VERB et/CCONJ ad/ADP agens/NOUN quod/PRON reducit/VERB ipsum/PRON de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP actum/NOUN in/ADP quem/PRON reducitur/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ ergo/ADV subiectum/NOUN aliquod/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP aliquem/PRON determinatum/VERB actum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV ad/ADP quemlibet/PRON ,/PUNCT ita/ADV non/ADV potest/VERB reduci/VERB de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN determinatum/VERB nisi/SCONJ per/ADP agens/NOUN aliquod/PRON determinatum/VERB :/PUNCT requiritur/VERB enim/ADV agens/NOUN diversimode/ADV ad/ADP reducendum/VERB in/ADP diversum/ADJ actum/NOUN ;/PUNCT nam/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ aer/NOUN sit/AUX potentia/NOUN ignis/NOUN et/CCONJ aqua/NOUN ,/PUNCT alio/PRON agente/NOUN fit/VERB actu/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ actu/NOUN aqua/NOUN ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ materia/NOUN corporalis/ADJ in/ADP actum/NOUN aliquem/PRON perfectum/ADJ non/ADV reducitur/VERB a/ADP sola/ADJ virtute/NOUN universali/ADJ agente/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ oportet/VERB esse/VERB aliquod/PRON agens/NOUN proprium/ADJ ,/PUNCT per/ADP quod/PRON determinetur/VERB impressio/NOUN universalis/ADJ virtutis/NOUN ad/ADP determinatum/VERB effectum/NOUN ;/PUNCT in/ADP actum/NOUN autem/CCONJ minus/ADV perfectum/ADJ potest/VERB reduci/VERB materia/NOUN corporalis/ADJ sola/ADJ virtute/NOUN universali/ADJ ,/PUNCT absque/ADP particulari/ADJ agente/NOUN :/PUNCT animalia/NOUN enim/ADV perfecta/ADJ non/ADV generantur/VERB ex/ADP sola/ADJ virtute/NOUN caelesti/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ requiritur/VERB determinatum/VERB semen/NOUN ;/PUNCT ad/ADP generationem/NOUN vero/ADV quorundam/PRON imperfectorum/ADJ animalium/NOUN sola/ADJ virtus/NOUN caelestis/ADJ sufficit/VERB ,/PUNCT sine/ADP semine/NOUN ./PUNCT effectus/NOUN igitur/ADV qui/PRON in/ADP his/PRON inferioribus/ADJ fiunt/VERB ,/PUNCT si/SCONJ sint/AUX nati/VERB fieri/VERB a/ADP causis/NOUN superioribus/ADJ universalibus/ADJ sine/ADP operatione/NOUN causarum/NOUN particularium/ADJ inferiorum/ADJ ,/PUNCT non/ADV est/AUX miraculum/NOUN si/SCONJ sic/ADV fiant/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ non/ADV est/AUX miraculum/NOUN quod/SCONJ animalia/NOUN ex/ADP putrefactione/NOUN sine/ADP semine/NOUN nascantur/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ non/ADV sunt/AUX nati/VERB fieri/VERB per/ADP solas/ADJ causas/NOUN superiores/ADJ ,/PUNCT requiruntur/VERB ad/ADP eorum/PRON complementum/NOUN causae/NOUN inferiores/ADJ particulares/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ aliquis/PRON effectus/NOUN producitur/VERB ab/ADP aliqua/PRON causa/NOUN superiori/ADJ mediantibus/VERB propriis/ADJ principiis/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX miraculum/NOUN ./PUNCT nullo/PRON igitur/ADV modo/NOUN virtute/NOUN superiorum/ADJ creaturarum/NOUN aliqua/PRON miracula/NOUN fieri/VERB possunt/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT eiusdem/PRON rationis/NOUN esse/AUX videtur/VERB quod/SCONJ aliquid/PRON operetur/VERB ex/ADP subiecto/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ operetur/VERB id/PRON ad/ADP quod/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN subiectum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ ordinate/VERB operetur/VERB per/ADP determinata/VERB media/ADJ ./PUNCT nam/ADV subiectum/NOUN non/ADV fit/VERB in/ADP potentia/NOUN propinqua/ADJ ad/ADP ultimum/ADJ nisi/SCONJ cum/SCONJ fuerit/VERB actu/NOUN in/ADP media/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ cibus/NOUN non/ADV est/AUX statim/ADV potentia/NOUN caro/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ cum/SCONJ fuerit/AUX conversus/VERB in/ADP sanguinem/NOUN ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ creatura/NOUN necesse/ADJ habet/VERB subiecto/NOUN ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliquid/PRON faciat/VERB :/PUNCT nec/CCONJ potest/VERB facere/VERB nisi/SCONJ ad/ADP quod/PRON subiectum/NOUN est/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ergo/ADV non/ADV potest/VERB facere/VERB aliquid/PRON nisi/SCONJ subiectum/NOUN reducat/VERB in/ADP actum/NOUN per/ADP determinata/VERB media/ADJ ./PUNCT miracula/NOUN igitur/ADV ,/PUNCT quae/PRON fiunt/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliquis/PRON effectus/NOUN producitur/VERB non/ADV illo/PRON ordine/NOUN quo/PRON naturaliter/ADV fieri/VERB potest/VERB ,/PUNCT virtute/NOUN creaturae/NOUN fieri/VERB non/ADV possunt/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT inter/ADP species/NOUN motus/NOUN ordo/NOUN quidam/PRON naturalis/ADJ attenditur/VERB :/PUNCT nam/ADV primus/ADJ motuum/NOUN est/AUX motus/NOUN localis/ADJ ,/PUNCT unde/ADV et/CCONJ causa/NOUN aliorum/PRON existit/VERB ;/PUNCT primum/ADJ enim/ADV in/ADP quolibet/PRON genere/NOUN causa/NOUN invenitur/VERB eorum/PRON quae/PRON in/ADP illo/PRON genere/NOUN consequuntur/VERB ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ effectus/NOUN qui/PRON in/ADP his/PRON inferioribus/ADJ producitur/VERB ,/PUNCT per/ADP aliquam/PRON generationem/NOUN vel/CCONJ alterationem/NOUN necesse/ADJ est/AUX ut/SCONJ producatur/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ per/ADP aliquid/PRON localiter/ADV motum/VERB hoc/PRON proveniat/VERB ,/PUNCT si/SCONJ fiat/VERB ab/ADP aliquo/PRON agente/NOUN incorporali/ADJ ,/PUNCT quod/PRON proprie/ADV localiter/ADV moveri/VERB non/ADV possit/VERB ./PUNCT effectus/NOUN autem/CCONJ qui/PRON fiunt/VERB a/ADP substantiis/NOUN incorporeis/ADJ per/ADP corporea/ADJ instrumenta/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX miraculosi/ADJ :/PUNCT corpora/NOUN enim/ADV non/ADV operantur/VERB nisi/SCONJ naturaliter/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV substantiae/NOUN creatae/VERB incorporeae/ADJ possunt/VERB aliqua/PRON miracula/NOUN facere/VERB propria/ADJ virtute/NOUN ./PUNCT et/CCONJ multo/ADV minus/NOUN substantiae/NOUN corporeae/ADJ ,/PUNCT quarum/PRON omnis/PRON actio/NOUN naturalis/ADJ est/AUX ./PUNCT solius/ADJ igitur/ADV dei/PROPN est/AUX miracula/NOUN facere/VERB ./PUNCT ipse/PRON enim/ADV est/AUX superior/ADJ ordine/NOUN quo/PRON universa/ADJ continentur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ a/ADP cuius/PRON providentia/NOUN totus/PRON hic/PRON ordo/NOUN fluit/VERB ./PUNCT eius/PRON etiam/ADV virtus/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX omnino/ADV infinita/ADJ ,/PUNCT non/ADV determinatur/VERB ad/ADP aliquem/PRON specialem/ADJ effectum/NOUN ;/PUNCT neque/SCONJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ effectus/NOUN ipsius/PRON producatur/VERB aliquo/PRON determinato/VERB modo/NOUN vel/CCONJ ordine/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON in/ADP psalmo/NOUN dicitur/VERB de/ADP deo/PROPN :/PUNCT qui/PRON facit/VERB mirabilia/ADJ magna/ADJ solus/ADJ ./PUNCT quo/PRON modo/NOUN substantiae/NOUN spirituales/ADJ aliqua/PRON mirabilia/ADJ operantur/VERB ,/PUNCT quae/PRON tamen/ADV non/ADV sunt/AUX vere/ADV miracula/NOUN ./PUNCT fuit/VERB autem/CCONJ positio/NOUN avicennae/PROPN quod/SCONJ substantiis/NOUN separatis/VERB multo/ADV magis/ADV obedit/VERB materia/NOUN ad/ADP productionem/NOUN alicuius/PRON effectus/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ contrariis/ADJ agentibus/NOUN in/ADP materia/NOUN ./PUNCT unde/ADV ponit/VERB quod/SCONJ ad/ADP apprehensionem/NOUN praedictarum/VERB substantiarum/NOUN sequitur/VERB interdum/ADV effectus/NOUN aliquis/PRON in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ pluviarum/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ sanitatis/NOUN alicuius/PRON infirmi/ADJ ,/PUNCT absque/ADP aliquo/PRON corporeo/ADJ agente/NOUN medio/ADJ ./PUNCT cuius/PRON quidem/ADV signum/NOUN ab/ADP anima/NOUN nostra/ADJ accepit/VERB ,/PUNCT quae/PRON cum/SCONJ fuerit/AUX fortis/ADJ in/ADP sua/ADJ imaginatione/NOUN ,/PUNCT ad/ADP solam/ADJ apprehensionem/NOUN immutatur/VERB corpus/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ quis/PRON ambulans/VERB super/ADP trabem/NOUN in/ADP alto/ADJ positam/VERB ,/PUNCT cadit/VERB de/ADP facili/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ imaginatur/VERB casum/NOUN ex/ADP timore/NOUN ;/PUNCT non/ADV autem/CCONJ caderet/VERB si/SCONJ esset/AUX trabs/NOUN illa/PRON posita/VERB super/ADP terram/NOUN ,/PUNCT unde/ADV casum/NOUN timere/VERB non/ADV posset/VERB ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX etiam/ADV quod/SCONJ ad/ADP solam/ADJ apprehensionem/NOUN animae/NOUN calescit/VERB corpus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ accidit/VERB in/ADP concupiscentibus/VERB vel/CCONJ iratis/VERB ;/PUNCT aut/CCONJ etiam/ADV infrigidatur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ accidit/VERB in/ADP timentibus/VERB ./PUNCT quandoque/ADV etiam/ADV immutatur/VERB ex/ADP forti/ADJ apprehensione/NOUN ad/ADP aliquam/PRON aegritudinem/NOUN ,/PUNCT puta/VERB febrem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV lepram/NOUN ./PUNCT et/CCONJ per/ADP hunc/PRON modum/NOUN dicit/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ anima/NOUN sit/AUX pura/ADJ ,/PUNCT non/ADV subiecta/VERB corporalibus/ADJ passionibus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ fortis/ADJ in/ADP sua/ADJ apprehensione/NOUN ,/PUNCT obedit/VERB apprehensioni/NOUN eius/PRON non/ADV solum/ADV corpus/NOUN proprium/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV corpora/NOUN exteriora/ADJ :/PUNCT adeo/ADV quod/SCONJ ad/ADP eius/PRON apprehensionem/NOUN sanetur/VERB aliquis/PRON infirmus/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ aliquid/PRON huiusmodi/ADV aliud/PRON accidat/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON ponit/VERB esse/AUX causam/NOUN fascinationis/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ anima/NOUN scilicet/PART alicuius/PRON vehementer/ADV affecta/VERB in/ADP malivolentia/NOUN ,/PUNCT habet/VERB impressionem/NOUN nocumenti/NOUN in/ADP aliquem/PRON ,/PUNCT maxime/ADV puerum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON propter/ADP corporis/NOUN teneritudinem/NOUN est/AUX facile/ADV susceptivus/ADJ impressionis/NOUN ./PUNCT unde/ADV vult/VERB quod/SCONJ multo/ADV amplius/ADV ad/ADP apprehensionem/NOUN substantiarum/NOUN separatarum/VERB ,/PUNCT quas/PRON ponit/VERB animas/NOUN vel/CCONJ motores/NOUN orbium/NOUN ,/PUNCT sequantur/VERB aliqui/PRON effectus/NOUN in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ absque/ADP actione/NOUN alicuius/PRON corporalis/ADJ agentis/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ positio/NOUN satis/ADV consona/ADJ est/AUX aliis/PRON suis/ADJ positionibus/NOUN ./PUNCT ponit/VERB enim/ADV quod/SCONJ omnes/PRON formae/NOUN substantiales/ADJ effluunt/VERB in/ADP haec/PRON inferiora/ADJ a/ADP substantia/NOUN separata/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ corporalia/ADJ agentia/NOUN non/ADV sunt/VERB nisi/SCONJ disponentia/VERB materiam/NOUN ad/ADP suscipiendam/VERB impressionem/NOUN agentis/NOUN separati/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV non/ADV est/AUX verum/ADJ secundum/ADP aristotelis/PROPN doctrinam/NOUN ,/PUNCT qui/PRON probat/VERB in/ADP vii/NUM metaphys./X ,/PUNCT quod/SCONJ formae/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/VERB a/ADP formis/NOUN separatis/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ a/ADP formis/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP materia/NOUN :/PUNCT sic/ADV enim/ADV invenietur/VERB similitudo/NOUN inter/ADP faciens/VERB et/CCONJ factum/VERB ./PUNCT exemplum/NOUN etiam/ADV quod/PRON sumitur/VERB de/ADP impressione/NOUN animae/NOUN in/ADP corpus/NOUN ,/PUNCT non/ADV multum/ADV adiuvat/VERB eius/PRON intentionem/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV ex/ADP apprehensione/NOUN sequitur/VERB aliqua/PRON immutatio/NOUN corporis/NOUN nisi/SCONJ apprehensioni/NOUN adiuncta/VERB fuerit/AUX affectio/NOUN aliqua/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ gaudii/NOUN vel/CCONJ timoris/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ concupiscentiae/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ alterius/PRON passionis/NOUN ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ passiones/NOUN accidunt/VERB cum/ADP aliquo/PRON determinato/VERB motu/NOUN cordis/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON consequitur/VERB ulterius/ADV immutatio/NOUN totius/PRON corporis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP motum/NOUN localem/ADJ vel/CCONJ secundum/ADP alterationem/NOUN aliquam/PRON ./PUNCT unde/ADV adhuc/ADV remanet/VERB quod/SCONJ apprehensio/NOUN substantiae/NOUN spiritualis/ADJ non/ADV alterat/VERB corpus/NOUN nisi/SCONJ mediante/VERB motu/NOUN locali/ADJ ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ de/ADP fascinatione/NOUN inducit/VERB ,/PUNCT non/ADV ob/ADP hoc/PRON accidit/VERB quod/SCONJ apprehensio/NOUN unius/NUM immediate/ADV immutet/VERB corpus/NOUN alterius/PRON :/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ ,/PUNCT mediante/VERB motu/NOUN cordis/NOUN ,/PUNCT immutat/VERB corpus/NOUN coniunctum/VERB ;/PUNCT cuius/PRON immutatio/NOUN pervenit/VERB ad/ADP oculum/NOUN ,/PUNCT a/ADP quo/PRON infici/VERB potest/VERB aliquid/PRON extrinsecum/ADJ ,/PUNCT praecipue/ADV si/SCONJ sit/AUX facile/ADV immutabile/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV oculus/NOUN menstruatae/ADJ inficit/VERB speculum/NOUN ./PUNCT substantia/NOUN igitur/ADV spiritualis/ADJ creata/VERB propria/ADJ virtute/NOUN nullam/PRON formam/NOUN inducere/VERB potest/VERB in/ADP materiam/NOUN corporalem/ADJ ,/PUNCT quasi/ADV materia/NOUN ad/ADP hoc/PRON sibi/PRON obediente/VERB ut/SCONJ exeat/VERB in/ADP actum/NOUN alicuius/PRON formae/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP motum/NOUN localem/ADJ alicuius/PRON corporis/NOUN ./PUNCT est/VERB enim/ADV hoc/PRON in/ADP virtute/NOUN substantiae/NOUN spiritualis/ADJ creatae/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ corpus/NOUN obediat/VERB sibi/PRON ad/ADP motum/NOUN localem/ADJ ./PUNCT movendo/VERB autem/CCONJ localiter/ADV aliquod/PRON corpus/NOUN ,/PUNCT adhibet/VERB aliqua/PRON naturaliter/ADV activa/ADJ ad/ADP effectus/NOUN aliquos/PRON producendos/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV ars/NOUN fabrilis/ADJ adhibet/VERB ignem/NOUN ad/ADP mollificationem/NOUN ferri/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV est/AUX miraculosum/ADJ ,/PUNCT proprie/ADV loquendo/VERB ./PUNCT unde/ADV relinquitur/VERB quod/SCONJ substantiae/NOUN spirituales/ADJ creatae/VERB non/ADV faciant/VERB miracula/NOUN propria/ADJ virtute/NOUN ./PUNCT dico/VERB autem/CCONJ propria/ADJ virtute/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ nihil/PRON prohibet/VERB huiusmodi/ADV substantias/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ agunt/VERB in/ADP virtute/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT miracula/NOUN facere/VERB ./PUNCT quod/PRON etiam/ADV ex/ADP hoc/PRON videtur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ unus/NUM ordo/NOUN angelorum/NOUN specialiter/ADV deputatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ gregorius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT ad/ADP miracula/NOUN facienda/VERB ./PUNCT qui/PRON etiam/ADV dicit/VERB quod/SCONJ quidam/PRON sancti/ADJ miracula/NOUN interdum/ADV faciunt/VERB ex/ADP potestate/NOUN ,/PUNCT non/ADV solum/ADV ex/ADP intercessione/NOUN ./PUNCT considerandum/VERB tamen/ADV est/AUX quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ res/NOUN aliquas/PRON naturales/ADJ vel/CCONJ angeli/NOUN vel/CCONJ daemones/NOUN adhibent/VERB ad/ADP aliquos/PRON determinatos/VERB effectus/NOUN ,/PUNCT utuntur/VERB eis/PRON quasi/ADV instrumentis/NOUN quibusdam/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ medicus/NOUN utitur/VERB ut/SCONJ instrumentis/NOUN aliquibus/PRON herbis/NOUN ad/ADP sanandum/VERB ./PUNCT ex/ADP instrumento/NOUN autem/CCONJ procedit/VERB non/ADV solum/ADV suae/ADJ virtuti/NOUN correspondens/VERB effectus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV ultra/ADP propriam/ADJ virtutem/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ agit/VERB in/ADP virtute/NOUN principalis/ADJ agentis/NOUN :/PUNCT serra/NOUN enim/ADV ,/PUNCT aut/CCONJ securis/NOUN ,/PUNCT non/ADV posset/VERB facere/VERB lectum/NOUN nisi/SCONJ inquantum/SCONJ agunt/VERB ut/SCONJ motae/VERB ab/ADP arte/NOUN ad/ADP talem/PRON effectum/NOUN ;/PUNCT nec/CCONJ calor/NOUN naturalis/ADJ posset/VERB carnem/NOUN generare/VERB nisi/SCONJ virtute/NOUN animae/NOUN vegetabilis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON utitur/VERB ipso/PRON quasi/ADV quodam/PRON instrumento/NOUN ./PUNCT conveniens/VERB est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ ex/ADP ipsis/PRON rebus/NOUN naturalibus/ADJ proveniant/VERB aliqui/PRON altiores/ADJ effectus/NOUN ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ spirituales/ADJ substantiae/NOUN eis/PRON utuntur/VERB quasi/ADV instrumentis/NOUN quibusdam/PRON ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV ,/PUNCT licet/SCONJ tales/PRON effectus/NOUN simpliciter/ADV miracula/NOUN dici/VERB non/ADV possint/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ ex/ADP naturalibus/ADJ causis/NOUN proveniunt/VERB ,/PUNCT mirabiles/ADJ tamen/ADV nobis/PRON redduntur/VERB dupliciter/ADV ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT ex/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ per/ADP spirituales/ADJ substantias/NOUN tales/PRON causae/NOUN modo/NOUN nobis/PRON inconsueto/ADJ ad/ADP effectus/NOUN proprios/ADJ apponuntur/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ ingeniosorum/ADJ artificum/NOUN opera/NOUN mira/ADJ redduntur/VERB cum/SCONJ ab/ADP aliis/PRON non/ADV percipitur/VERB qualiter/ADV operantur/VERB ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT ex/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ causae/NOUN naturales/ADJ appositae/VERB ad/ADP effectus/NOUN aliquos/PRON producendos/VERB ,/PUNCT aliquid/PRON virtutis/NOUN sortiuntur/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sunt/AUX instrumenta/NOUN spiritualium/ADJ substantiarum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON magis/ADV accedit/VERB ad/ADP rationem/NOUN miraculi/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ opera/NOUN magorum/NOUN non/ADV sunt/VERB solum/ADV ex/ADP impressione/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ./PUNCT fuerunt/VERB autem/CCONJ quidam/PRON dicentes/VERB quod/SCONJ huiusmodi/ADV opera/NOUN nobis/PRON mirabilia/ADJ quae/PRON per/ADP artes/NOUN magicas/ADJ fiunt/VERB ,/PUNCT non/ADV ab/ADP aliquibus/PRON spiritualibus/ADJ substantiis/NOUN fiunt/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP virtute/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ./PUNCT cuius/PRON signum/NOUN videtur/VERB quod/SCONJ ab/ADP exercentibus/VERB huiusmodi/ADV opera/NOUN stellarum/NOUN certus/ADJ situs/NOUN consideratur/VERB ./PUNCT adhibentur/VERB etiam/ADV quaedam/PRON herbarum/NOUN et/CCONJ aliarum/PRON corporalium/ADJ rerum/NOUN auxilia/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV ad/ADP praeparandam/VERB inferiorem/ADJ materiam/NOUN ad/ADP suscipiendam/VERB influentiam/NOUN virtutis/NOUN caelestis/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ expresse/ADV apparentibus/VERB adversatur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV non/ADV sit/AUX possibile/ADJ ex/ADP aliquibus/PRON corporeis/ADJ principiis/NOUN intellectum/NOUN causari/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ effectus/NOUN qui/PRON sunt/AUX proprii/ADJ intellectualis/ADJ naturae/NOUN ,/PUNCT ex/ADP virtute/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN causentur/VERB ./PUNCT in/ADP huiusmodi/ADV autem/CCONJ operationibus/NOUN magorum/NOUN apparent/VERB quaedam/PRON quae/PRON sunt/AUX propria/ADJ rationalis/ADJ naturae/NOUN opera/NOUN :/PUNCT redduntur/VERB enim/ADV responsa/VERB de/ADP furtis/NOUN sublatis/VERB ,/PUNCT et/CCONJ de/ADP aliis/PRON huiusmodi/ADV ,/PUNCT quod/PRON non/ADV posset/VERB fieri/VERB nisi/SCONJ per/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV verum/ADJ omnes/PRON huiusmodi/ADV effectus/NOUN ex/ADP sola/ADJ virtute/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN causari/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ipsa/PRON loquela/NOUN proprius/ADJ actus/NOUN est/AUX rationalis/ADJ naturae/NOUN ./PUNCT apparent/VERB autem/CCONJ aliqui/PRON colloquentes/VERB hominibus/NOUN in/ADP praedictis/VERB operationibus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ratiocinantes/VERB de/ADP diversis/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ huiusmodi/PART fiant/VERB sola/ADJ virtute/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ quis/PRON autem/CCONJ dicat/VERB quod/SCONJ huiusmodi/ADV apparentiae/NOUN non/ADV sunt/VERB secundum/ADP sensum/NOUN exteriorem/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP imaginationem/NOUN tantum/ADV :/PUNCT hoc/PRON quidem/ADV ,/PUNCT primo/ADV ,/PUNCT non/ADV videtur/VERB verum/ADJ ./PUNCT non/ADV enim/ADV alicui/PRON apparent/VERB formae/NOUN imaginatae/VERB quasi/ADV res/NOUN verae/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ fiat/VERB alienatio/NOUN ab/ADP exterioribus/ADJ sensibus/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV potest/VERB esse/VERB quod/SCONJ similitudinibus/NOUN intendatur/VERB tanquam/SCONJ rebus/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ ligato/VERB naturali/ADJ iudicatorio/ADJ sensus/NOUN ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ collocutiones/NOUN et/CCONJ apparitiones/NOUN fiunt/VERB ad/ADP homines/NOUN qui/PRON utuntur/VERB libere/ADV sensibus/NOUN exterioribus/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ huiusmodi/ADV visa/VERB vel/CCONJ audita/VERB sint/VERB secundum/ADP imaginationem/NOUN tantum/ADV ./PUNCT deinde/ADV ,/PUNCT ex/ADP quibuscumque/PRON formis/NOUN imaginatis/VERB non/ADV potest/VERB alicui/PRON provenire/VERB intellectualis/ADJ cognitio/NOUN ultra/ADP facultatem/NOUN naturalem/ADJ vel/CCONJ acquisitam/VERB sui/ADJ intellectus/NOUN :/PUNCT quod/PRON etiam/ADV in/ADP somniis/NOUN patet/VERB ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON ,/PUNCT etsi/SCONJ sit/VERB aliqua/PRON praesignatio/NOUN futurorum/ADJ ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV quicumque/PRON videns/VERB somnia/NOUN ,/PUNCT eorum/PRON significata/VERB intelligit/VERB ./PUNCT per/ADP huiusmodi/ADV autem/CCONJ visa/VERB vel/CCONJ audita/VERB quae/PRON apparent/VERB in/ADP operibus/NOUN magorum/NOUN ,/PUNCT plerumque/DET advenit/VERB alicui/PRON intellectualis/ADJ cognitio/NOUN aliquorum/PRON quae/PRON sui/ADJ intellectus/NOUN facultatem/NOUN excedunt/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ revelatio/NOUN occultorum/VERB thesaurorum/NOUN ,/PUNCT manifestatio/NOUN futurorum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ quandoque/ADV etiam/ADV de/ADP aliquibus/PRON documentis/NOUN scientiae/NOUN alicuius/PRON vera/ADJ respondentur/VERB ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ vel/CCONJ illi/PRON apparentes/VERB et/CCONJ colloquentes/VERB non/ADV videantur/VERB secundum/ADP imaginationem/NOUN tantum/ADV :/PUNCT vel/CCONJ saltem/ADV quod/SCONJ hoc/PRON fiat/VERB virtute/NOUN alicuius/PRON intellectus/NOUN superioris/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ homo/NOUN per/ADP huiusmodi/ADV imaginationes/NOUN in/ADP cognitionem/NOUN talium/PRON adducatur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ non/ADV fiat/VERB hoc/PRON virtute/NOUN solum/ADV caelestium/ADJ corporum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quod/PRON virtute/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN fit/VERB ,/PUNCT est/AUX effectus/NOUN naturalis/ADJ :/PUNCT nam/ADV formae/NOUN naturales/ADJ sunt/VERB quae/PRON in/ADP inferioribus/ADJ causantur/VERB ex/ADP virtute/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ./PUNCT quod/PRON igitur/ADV nulli/PRON rei/NOUN potest/VERB esse/AUX naturale/ADJ ,/PUNCT non/ADV potest/VERB fieri/VERB virtute/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ./PUNCT quaedam/PRON autem/CCONJ talia/PRON fieri/VERB dicuntur/VERB per/ADP operationes/NOUN praedictas/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ quod/SCONJ ad/ADP praesentiam/NOUN alicuius/PRON quaecumque/PRON sera/NOUN ei/PRON pandatur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ aliquis/PRON invisibilis/ADJ reddatur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ multa/ADJ huiusmodi/ADV narrantur/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ hoc/PRON fieri/VERB virtute/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cuicumque/PRON virtute/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN confertur/VERB quod/PRON posterius/ADJ est/AUX ,/PUNCT confertur/VERB et/CCONJ ei/PRON quod/PRON prius/ADJ est/AUX ./PUNCT moveri/VERB autem/CCONJ ex/ADP se/PRON consequitur/VERB ad/ADP habere/VERB animam/NOUN :/PUNCT animatorum/VERB enim/ADV proprium/ADJ est/AUX quod/SCONJ moveant/VERB seipsa/PRON ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV fieri/VERB virtute/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN quod/SCONJ aliquod/PRON inanimatum/ADJ per/ADP se/PRON moveatur/VERB ./PUNCT fieri/VERB autem/CCONJ hoc/PRON per/ADP magicas/ADJ artes/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ aliqua/PRON statua/NOUN per/ADP se/PRON moveatur/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ vocem/NOUN emittat/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX ergo/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ effectus/NOUN magicarum/ADJ artium/NOUN fiat/VERB virtute/NOUN caelesti/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ statua/NOUN illa/PRON sortitur/VERB aliquod/PRON principium/NOUN vitae/NOUN virtute/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT principium/NOUN enim/ADV vitae/NOUN in/ADP omnibus/PRON viventibus/VERB est/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ :/PUNCT vivere/VERB enim/ADV est/VERB esse/VERB viventibus/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ philosophus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP ii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ aliquid/PRON recipiat/VERB aliquam/PRON formam/NOUN substantialem/ADJ de/ADP novo/ADJ nisi/SCONJ amittat/VERB formam/NOUN quam/PRON prius/ADV habuit/VERB :/PUNCT generatio/NOUN enim/ADV unius/NUM est/AUX corruptio/NOUN alterius/PRON ./PUNCT in/ADP fabricatione/NOUN autem/CCONJ alicuius/PRON statuae/NOUN non/ADV abiicitur/VERB aliqua/PRON forma/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ fit/VERB transmutatio/NOUN solum/ADV secundum/ADP figuram/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX accidens/NOUN :/PUNCT manet/VERB enim/ADV forma/NOUN cupri/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ alicuius/PRON huiusmodi/ADV ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ huiusmodi/ADV statuae/NOUN sortiantur/VERB aliquod/PRON principium/NOUN vitae/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ aliquid/PRON per/ADP principium/NOUN vitae/NOUN moveatur/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ habeat/VERB sensum/NOUN :/PUNCT movens/VERB enim/ADV est/AUX sensus/NOUN vel/CCONJ intellectus/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ in/ADP generabilibus/ADJ et/CCONJ corruptibilibus/ADJ non/ADV est/VERB sine/ADP sensu/NOUN ./PUNCT sensus/NOUN autem/CCONJ non/ADV potest/VERB esse/VERB ubi/SCONJ non/ADV est/VERB tactus/NOUN :/PUNCT nec/CCONJ tactus/NOUN sine/ADP organo/NOUN medie/ADV temperato/VERB ./PUNCT talis/PRON autem/CCONJ temperies/NOUN non/ADV invenitur/VERB in/ADP lapide/NOUN vel/CCONJ cera/NOUN vel/CCONJ metallo/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON fit/VERB statua/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ huiusmodi/ADV statuae/NOUN moveantur/VERB per/ADP principium/NOUN vitae/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT viventia/VERB perfecta/ADJ non/ADV solum/ADV generantur/VERB virtute/NOUN caelesti/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV ex/ADP semine/NOUN :/PUNCT homo/NOUN enim/ADV generat/VERB hominem/NOUN et/CCONJ sol/NOUN ./PUNCT quae/PRON vero/ADV ex/ADP sola/ADJ virtute/NOUN caelesti/ADJ sine/ADP semine/NOUN generantur/VERB ,/PUNCT sunt/AUX animalia/NOUN generata/VERB ex/ADP putrefactione/NOUN ,/PUNCT quae/PRON inter/ADP alia/PRON ignobiliora/ADJ sunt/AUX ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV per/ADP virtutem/NOUN caelestem/ADJ solam/ADJ huiusmodi/ADV statuae/NOUN sortiuntur/VERB principium/NOUN vitae/NOUN ,/PUNCT per/ADP quod/PRON moveant/VERB seipsa/PRON ,/PUNCT oportet/VERB ea/PRON esse/AUX ignobilissima/ADJ inter/ADP animalia/NOUN ./PUNCT quod/PRON tamen/ADV esset/AUX falsum/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ per/ADP principium/NOUN vitae/NOUN intrinsecum/ADJ operarentur/VERB :/PUNCT nam/ADV in/ADP earum/PRON actibus/NOUN apparent/VERB nobiles/ADJ operationes/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ respondeant/VERB de/ADP occultis/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ operentur/VERB vel/CCONJ moveantur/VERB per/ADP principium/NOUN vitae/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT effectum/NOUN naturalem/ADJ virtute/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN productum/VERB contingit/VERB inveniri/VERB absque/ADP artis/NOUN operatione/NOUN :/PUNCT etsi/SCONJ enim/ADV aliquo/PRON artificio/NOUN aliquis/PRON operetur/VERB ad/ADP generationem/NOUN ranarum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ aliquorum/PRON huiusmodi/ADV ,/PUNCT contingit/VERB tamen/ADV generari/VERB ranas/NOUN absque/ADP omni/PRON artificio/NOUN ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV virtute/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN huiusmodi/ADV statuae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON per/ADP artem/NOUN nigromanticam/ADJ fiunt/VERB ,/PUNCT sortiantur/VERB principium/NOUN vitae/NOUN ,/PUNCT erit/VERB invenire/VERB generationem/NOUN talium/PRON absque/ADP huiusmodi/ADV arte/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV invenitur/VERB ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ huiusmodi/ADV statuae/NOUN non/ADV habent/VERB principium/NOUN vitae/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ moventur/VERB virtute/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB positio/NOUN hermetis/PROPN ,/PUNCT qui/PRON sic/ADV dixit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ augustinus/PROPN refert/VERB ,/PUNCT viii/NUM de/ADP civitate/NOUN dei/PROPN :/PUNCT deus/PROPN sicut/SCONJ effector/NOUN est/AUX deorum/NOUN caelestium/ADJ ,/PUNCT ita/ADV homo/NOUN fictor/NOUN est/AUX deorum/NOUN qui/PRON in/ADP templis/NOUN sunt/VERB ,/PUNCT humana/ADJ proximitate/NOUN contenti/VERB :/PUNCT statuas/NOUN dico/VERB animatas/VERB ,/PUNCT sensu/NOUN et/CCONJ spiritu/NOUN plenas/ADJ ,/PUNCT tanta/PRON que/CCONJ facientes/VERB et/CCONJ talia/PRON ;/PUNCT statuas/NOUN futurorum/ADJ praescias/ADJ ;/PUNCT easdem/NOUN de/ADP somniis/NOUN et/CCONJ multis/ADJ aliis/PRON rebus/NOUN praedicentes/VERB ;/PUNCT imbecillitates/NOUN hominibus/NOUN facientes/VERB ,/PUNCT eos/PRON que/CCONJ curantes/VERB ;/PUNCT tristitiam/NOUN laetitiam/NOUN que/CCONJ dantes/VERB pro/ADP meritis/VERB ./PUNCT haec/PRON etiam/ADV positio/NOUN auctoritate/NOUN divina/ADJ destruitur/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV in/ADP psalmo/NOUN :/PUNCT simulacra/NOUN gentium/NOUN argentum/NOUN et/CCONJ aurum/NOUN ,/PUNCT opera/NOUN manuum/NOUN hominum/NOUN ./PUNCT os/NOUN habent/VERB et/CCONJ non/ADV loquentur/VERB :/PUNCT neque/CCONJ enim/ADV est/VERB spiritus/NOUN in/ADP ore/NOUN ipsorum/PRON ./PUNCT non/ADV videtur/VERB autem/CCONJ omnino/ADV negandum/VERB quin/SCONJ in/ADP praedictis/VERB ex/ADP virtute/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN aliquid/PRON virtutis/NOUN esse/VERB possit/VERB :/PUNCT ad/ADP illos/PRON tamen/ADV solos/ADJ effectus/NOUN quos/PRON virtute/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN aliqua/PRON inferiora/ADJ corpora/NOUN producere/VERB possunt/VERB ./PUNCT unde/ADV magorum/NOUN operationes/NOUN efficaciam/NOUN habeant/VERB ./PUNCT investigandum/VERB autem/CCONJ relinquitur/VERB unde/ADV artes/NOUN magicae/ADJ efficaciam/NOUN habeant/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV facile/ADV perpendi/VERB potest/VERB si/SCONJ modus/NOUN operationis/NOUN earum/PRON attendatur/VERB ./PUNCT in/ADP suis/ADJ enim/ADV operationibus/NOUN utuntur/VERB vocibus/NOUN quibusdam/PRON significativis/ADJ ad/ADP determinatos/VERB effectus/NOUN producendos/VERB ./PUNCT vox/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX significativa/ADJ ,/PUNCT non/ADV habet/VERB virtutem/NOUN nisi/SCONJ ex/ADP aliquo/PRON intellectu/NOUN :/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP intellectu/NOUN proferentis/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP intellectu/NOUN eius/PRON ad/ADP quem/PRON profertur/VERB ./PUNCT ex/ADP proferentis/VERB quidem/PART intellectu/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ si/SCONJ aliquis/PRON intellectus/NOUN sit/AUX tantae/PRON virtutis/NOUN quod/SCONJ sua/ADJ conceptione/NOUN res/NOUN possit/VERB causare/VERB ,/PUNCT quam/PRON quidem/ADV conceptionem/NOUN vocis/NOUN officio/NOUN producendis/VERB effectibus/NOUN quodammodo/ADV praesentat/VERB ./PUNCT ex/ADP intellectu/NOUN autem/CCONJ eius/PRON ad/ADP quem/PRON sermo/NOUN dirigitur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ per/ADP significationem/NOUN vocis/NOUN in/ADP intellectu/NOUN receptam/VERB ,/PUNCT audiens/VERB inducitur/VERB ad/ADP aliquid/PRON faciendum/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ voces/NOUN illae/PRON significativae/ADJ a/ADP magis/NOUN prolatae/VERB efficaciam/NOUN habeant/VERB ex/ADP intellectu/NOUN proferentis/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV virtus/NOUN essentiam/NOUN consequatur/VERB ,/PUNCT virtutis/NOUN diversitas/NOUN essentialium/ADJ principiorum/NOUN diversitatem/NOUN ostendit/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ communiter/ADV hominum/NOUN huius/PRON dispositionis/NOUN invenitur/VERB quod/SCONJ eius/PRON cognitio/NOUN ex/ADP rebus/NOUN causatur/VERB ,/PUNCT magis/ADV quam/SCONJ sua/ADJ conceptione/NOUN res/NOUN causare/VERB possit/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV sint/VERB aliqui/PRON homines/NOUN qui/PRON verbis/NOUN conceptionem/NOUN sui/ADJ intellectus/NOUN exprimentibus/VERB res/NOUN possint/VERB transmutare/VERB propria/ADJ virtute/NOUN ,/PUNCT erunt/AUX alterius/PRON speciei/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ dicentur/VERB aequivoce/ADV homines/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT virtus/NOUN faciendi/VERB non/ADV acquiritur/VERB per/ADP disciplinam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/NOUN cognitio/NOUN aliquid/PRON faciendi/VERB ./PUNCT per/ADP disciplinam/NOUN autem/CCONJ aliqui/PRON acquirunt/VERB quod/SCONJ huiusmodi/ADV operationes/NOUN magicas/ADJ efficiant/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV est/VERB in/ADP eis/PRON ad/ADP huiusmodi/ADV effectus/NOUN producendos/VERB virtus/NOUN aliqua/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ cognitio/NOUN sola/ADJ ./PUNCT si/SCONJ quis/PRON autem/CCONJ dicat/VERB quod/SCONJ huiusmodi/ADV homines/NOUN sua/ADJ nativitate/NOUN ,/PUNCT ex/ADP virtute/NOUN stellarum/NOUN ,/PUNCT sortiuntur/VERB prae/ADP ceteris/PRON virtutem/NOUN praedictam/VERB ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT quantumcumque/PRON alii/PRON instruantur/VERB ,/PUNCT qui/PRON hoc/PRON ex/ADP nativitate/NOUN non/ADV habent/VERB ,/PUNCT efficaces/ADJ in/ADP huiusmodi/ADV operibus/NOUN esse/AUX non/ADV possunt/VERB :/PUNCT primo/ADV quidem/ADV dicendum/VERB est/AUX quod/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ super/ADP intellectum/NOUN imprimere/VERB non/ADV possunt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ex/ADP virtute/NOUN stellarum/NOUN sortiri/VERB potest/VERB intellectus/NOUN alicuius/PRON hanc/PRON virtutem/NOUN quod/SCONJ repraesentatio/NOUN suae/ADJ conceptionis/NOUN per/ADP vocem/NOUN sit/AUX alicuius/PRON effectiva/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB quod/SCONJ etiam/ADV imaginatio/NOUN aliquid/PRON in/ADP prolatione/NOUN vocum/NOUN significativarum/ADJ operatur/VERB ,/PUNCT super/ADP quam/PRON possunt/VERB corpora/NOUN caelestia/ADJ imprimere/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ eius/PRON operatio/NOUN sit/VERB per/ADP organum/NOUN corporale/ADJ :/PUNCT hoc/PRON non/ADV potest/VERB esse/VERB quantum/ADV ad/ADP omnes/PRON effectus/NOUN qui/PRON per/ADP huiusmodi/ADV artes/NOUN fiunt/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV quod/SCONJ non/ADV possunt/VERB omnes/PRON huiusmodi/ADV effectus/NOUN virtute/NOUN stellarum/NOUN produci/VERB ./PUNCT ergo/ADV neque/CCONJ ex/ADP virtute/NOUN stellarum/NOUN aliquis/PRON sortiri/VERB potest/VERB hanc/PRON virtutem/NOUN ut/SCONJ eosdem/PRON effectus/NOUN producat/VERB ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ effectus/NOUN huiusmodi/ADV compleantur/VERB per/ADP aliquem/PRON intellectum/NOUN ad/ADP quem/PRON sermo/NOUN proferentis/VERB huiusmodi/ADV voces/NOUN dirigitur/VERB ./PUNCT huius/PRON autem/CCONJ signum/NOUN est/VERB :/PUNCT nam/ADV huiusmodi/ADV significativae/ADJ voces/NOUN quibus/PRON magi/NOUN utuntur/VERB ,/PUNCT invocationes/NOUN sunt/AUX ,/PUNCT supplicationes/NOUN ,/PUNCT adiurationes/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ etiam/ADV imperia/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV ad/ADP alterum/PRON colloquentis/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP observationibus/NOUN huius/PRON artis/NOUN utuntur/VERB quibusdam/PRON characteribus/NOUN et/CCONJ figuris/NOUN determinatis/VERB ./PUNCT figura/NOUN autem/CCONJ nullius/PRON actionis/NOUN principium/NOUN est/AUX neque/CCONJ passionis/NOUN :/PUNCT alias/PRON ,/PUNCT mathematica/ADJ corpora/NOUN essent/AUX activa/ADJ et/CCONJ passiva/ADJ ./PUNCT non/ADV ergo/ADV potest/VERB per/ADP figuras/NOUN determinatas/VERB disponi/VERB materia/NOUN ad/ADP aliquem/PRON effectum/NOUN naturalem/ADJ suscipiendum/VERB ./PUNCT non/ADV ergo/ADV utuntur/VERB magi/NOUN figuris/NOUN aliquibus/PRON quasi/ADV dispositionibus/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ utantur/VERB eis/PRON solum/ADV quasi/ADV signis/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV est/VERB aliquid/PRON tertium/ADJ dare/VERB ./PUNCT signis/NOUN autem/CCONJ non/ADV utimur/VERB nisi/SCONJ ad/ADP alios/NOUN intelligentes/VERB ./PUNCT habent/VERB igitur/ADV magicae/ADJ artes/NOUN efficaciam/NOUN ab/ADP alio/PRON intelligente/VERB ,/PUNCT ad/ADP quem/PRON sermo/NOUN magi/NOUN dirigitur/VERB ./PUNCT si/SCONJ quis/PRON autem/CCONJ dicat/VERB quod/SCONJ figurae/NOUN aliquae/PRON appropriantur/VERB aliquibus/PRON caelestium/ADJ corporum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ita/ADV corpora/NOUN inferiora/ADJ determinantur/VERB per/ADP aliquas/PRON figuras/NOUN ad/ADP aliquorum/PRON caelestium/ADJ corporum/NOUN impressiones/NOUN suscipiendas/VERB :/PUNCT videtur/VERB non/ADV rationabiliter/ADV dici/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV ordinatur/VERB aliquod/PRON patiens/ADJ ad/ADP suscipiendam/VERB impressionem/NOUN agentis/NOUN nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT illa/PRON ergo/ADV tantum/ADV determinant/VERB ipsum/PRON ad/ADP specialem/ADJ impressionem/NOUN suscipiendum/VERB ,/PUNCT per/ADP quae/PRON in/ADP potentia/NOUN fit/VERB quodammodo/ADV ./PUNCT per/ADP figuras/NOUN autem/CCONJ non/ADV disponitur/VERB materia/NOUN ut/SCONJ sit/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP aliquam/PRON formam/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ figura/NOUN abstrahit/VERB ,/PUNCT secundum/ADP suam/ADJ rationem/NOUN ,/PUNCT ab/ADP omni/PRON materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN sensibili/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX quoddam/PRON mathematicum/NOUN ./PUNCT non/ADV ergo/ADV per/ADP figuras/NOUN vel/CCONJ characteres/NOUN determinatur/VERB aliquod/PRON corpus/NOUN ad/ADP suscipiendam/VERB aliquam/PRON influentiam/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT figurae/NOUN aliquae/PRON appropriantur/VERB corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ut/SCONJ effectus/NOUN ipsorum/PRON :/PUNCT nam/ADV figurae/NOUN inferiorum/ADJ corporum/NOUN causantur/VERB a/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ./PUNCT praedictae/VERB autem/CCONJ artes/NOUN non/ADV utuntur/VERB characteribus/NOUN aut/CCONJ figuris/NOUN quasi/ADV effectibus/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sunt/AUX effectus/NOUN hominis/NOUN operantis/VERB per/ADP artem/NOUN ./PUNCT appropriatio/NOUN igitur/ADV figurarum/NOUN ad/ADP aliqua/PRON caelestia/ADJ corpora/NOUN nihil/PRON ad/ADP propositum/VERB facere/VERB videtur/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT per/ADP figuras/NOUN non/ADV disponitur/VERB aliqualiter/ADV materia/NOUN naturalis/ADJ ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT corpora/NOUN igitur/ADV in/ADP quibus/PRON sunt/AUX impressae/VERB huiusmodi/ADV figurae/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX eiusdem/PRON habilitatis/NOUN ad/ADP recipiendam/VERB influentiam/NOUN caelestem/ADJ cum/ADP aliis/PRON corporibus/NOUN eiusdem/PRON speciei/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ aliquid/PRON agat/VERB in/ADP unum/NUM eorum/PRON quae/PRON sunt/AUX aequaliter/ADV disposita/VERB ,/PUNCT propter/ADP aliquid/PRON sibi/PRON appropriatum/VERB ibi/ADV inventum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV in/ADP aliud/PRON ,/PUNCT non/ADV est/AUX operantis/VERB per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP electionem/NOUN ./PUNCT patet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ huiusmodi/ADV artes/NOUN figuris/NOUN utentes/VERB ad/ADP effectus/NOUN aliquos/PRON producendos/VERB ,/PUNCT non/ADV habent/VERB efficaciam/NOUN ab/ADP aliquo/PRON agente/VERB per/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ab/ADP aliqua/PRON intellectuali/ADJ substantia/NOUN per/ADP intellectum/NOUN agente/VERB ./PUNCT hoc/PRON etiam/ADV demonstrat/VERB et/CCONJ ipsum/PRON nomen/NOUN quod/PRON talibus/PRON figuris/NOUN imponunt/VERB ,/PUNCT characteres/NOUN eos/PRON dicentes/VERB ./PUNCT character/NOUN enim/ADV signum/NOUN est/AUX ./PUNCT in/ADP quo/PRON datur/VERB intelligi/VERB quod/SCONJ figuris/NOUN huiusmodi/ADV non/ADV utuntur/VERB nisi/SCONJ ut/SCONJ signis/NOUN exhibitis/VERB alicui/PRON intellectuali/ADJ naturae/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV figurae/NOUN in/ADP artificialibus/ADJ sunt/AUX quasi/ADV formae/NOUN specificae/ADJ ,/PUNCT potest/VERB aliquis/PRON dicere/VERB quod/SCONJ nihil/PRON prohibet/VERB quin/SCONJ constitutionem/NOUN figurae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON dat/VERB speciem/NOUN imagini/NOUN ,/PUNCT consequatur/VERB aliqua/PRON virtus/NOUN ex/ADP influentia/NOUN caelesti/ADJ ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP quod/SCONJ figura/NOUN est/AUX ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ causat/VERB speciem/NOUN artificiati/NOUN ,/PUNCT quod/PRON adipiscitur/VERB virtutem/NOUN ex/ADP stellis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ de/ADP litteris/NOUN quibus/PRON inscribitur/VERB aliquid/PRON in/ADP imagine/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliis/PRON characteribus/NOUN ,/PUNCT nihil/PRON aliud/PRON potest/VERB dici/VERB quam/SCONJ quod/SCONJ signa/NOUN sunt/AUX ./PUNCT unde/ADV non/ADV habent/VERB ordinem/NOUN nisi/SCONJ ad/ADP aliquem/PRON intellectum/NOUN ./PUNCT quod/PRON etiam/ADV ostenditur/VERB per/ADP sacrificia/NOUN ,/PUNCT prostrationes/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV quibus/PRON utuntur/VERB ,/PUNCT quae/PRON non/ADV possunt/VERB esse/VERB nisi/SCONJ signa/NOUN reverentiae/NOUN exhibitae/VERB alicui/PRON intellectuali/ADJ naturae/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ quae/PRON praestat/VERB efficaciam/NOUN magicis/ADJ operibus/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX bona/ADJ secundum/ADP virtutem/NOUN ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ ulterius/ADV inquirendum/VERB quae/PRON sit/AUX haec/PRON intellectualis/ADJ natura/NOUN ,/PUNCT cuius/PRON virtute/NOUN tales/PRON operationes/NOUN fiunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ primo/ADV quidem/ADV apparet/VERB quod/SCONJ non/ADV sit/AUX bona/ADJ et/CCONJ laudabilis/ADJ ./PUNCT praestare/VERB enim/ADV patrocinium/NOUN aliquibus/PRON quae/PRON sunt/AUX contraria/ADJ virtuti/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX alicuius/PRON intellectus/NOUN bene/ADV dispositi/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ fit/VERB in/ADP huiusmodi/ADV artibus/NOUN :/PUNCT fiunt/VERB enim/ADV plerumque/DET ad/ADP adulteria/NOUN ,/PUNCT furta/NOUN ,/PUNCT homicidia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV maleficia/NOUN procuranda/VERB ;/PUNCT unde/ADV utentes/VERB his/PRON artibus/NOUN malefici/ADJ vocantur/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX ergo/ADV bene/ADV disposita/VERB secundum/ADP virtutem/NOUN intellectualis/ADJ natura/NOUN cuius/PRON auxilio/NOUN huiusmodi/ADV artes/NOUN innituntur/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT non/ADV est/AUX intellectus/NOUN bene/ADV dispositi/VERB secundum/ADP virtutem/NOUN familiarem/ADJ esse/AUX et/CCONJ patrocinium/NOUN exhibere/VERB sceleratis/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV quibuslibet/PRON optimis/ADJ viris/NOUN ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ artibus/NOUN utuntur/VERB plerumque/DET homines/NOUN scelerati/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV intellectualis/ADJ natura/NOUN cuius/PRON auxilio/NOUN hae/PRON artes/NOUN efficaciam/NOUN habent/VERB ,/PUNCT est/AUX bene/ADV disposita/VERB secundum/ADP virtutem/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT intellectus/NOUN bene/ADV dispositi/VERB est/AUX reducere/VERB homines/NOUN in/ADP ea/PRON quae/PRON sunt/AUX hominum/NOUN propria/ADJ bona/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX bona/NOUN rationis/NOUN ./PUNCT abducere/VERB igitur/ADV ab/ADP istis/PRON ,/PUNCT pertrahendo/VERB ad/ADP aliqua/PRON minima/ADJ bona/ADJ ,/PUNCT est/AUX intellectus/NOUN indecenter/ADV dispositi/VERB ./PUNCT per/ADP huiusmodi/ADV autem/CCONJ artes/NOUN non/ADV adipiscuntur/VERB homines/NOUN aliquem/PRON profectum/NOUN in/ADP bonis/NOUN rationis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX scientiae/NOUN et/CCONJ virtutes/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ in/ADP quibusdam/PRON minimis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP inventione/NOUN furtorum/NOUN et/CCONJ deprehensione/NOUN latronum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ his/PRON similibus/ADJ ./PUNCT non/ADV igitur/ADV substantiae/NOUN intellectivae/ADJ quarum/PRON auxilio/NOUN hae/PRON artes/NOUN utuntur/VERB ,/PUNCT sunt/AUX bene/ADV dispositae/VERB secundum/ADP virtutem/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT in/ADP operationibus/NOUN praedictarum/VERB artium/NOUN illusio/NOUN quaedam/PRON videtur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ irrationabilitas/NOUN :/PUNCT requirunt/VERB enim/ADV huiusmodi/ADV artes/NOUN hominem/NOUN re/NOUN venerea/ADJ non/ADV attrectatum/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ tamen/ADV plerumque/DET adhibeantur/VERB ad/ADP illicitos/ADJ concubitus/NOUN conciliandos/VERB ./PUNCT in/ADP operatione/NOUN autem/CCONJ intellectus/NOUN bene/ADV dispositi/VERB nihil/PRON irrationabile/ADJ et/CCONJ sibi/PRON diversum/ADJ apparet/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV huiusmodi/ADV artes/NOUN utuntur/VERB patrocinio/NOUN intellectus/NOUN bene/ADV dispositi/VERB secundum/ADP virtutem/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT non/ADV est/AUX bene/ADV dispositus/VERB secundum/ADP intellectum/NOUN qui/PRON per/ADP aliqua/PRON scelera/NOUN commissa/VERB provocatur/VERB ad/ADP auxilium/NOUN alicui/PRON ferendum/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ fit/VERB in/ADP istis/PRON artibus/NOUN :/PUNCT nam/ADV aliqui/PRON in/ADP executione/NOUN earum/PRON leguntur/VERB innocentes/ADJ pueros/NOUN occidisse/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV sunt/VERB boni/ADJ intellectus/NOUN quorum/PRON auxilio/NOUN ista/PRON fiunt/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT bonum/NOUN proprium/ADJ intellectus/NOUN est/AUX veritas/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV boni/NOUN sit/AUX bonum/NOUN adducere/VERB ,/PUNCT cuiuslibet/PRON intellectus/NOUN bene/ADV dispositi/VERB esse/AUX videtur/VERB alios/PRON perducere/VERB ad/ADP veritatem/NOUN ./PUNCT in/ADP operationibus/NOUN autem/CCONJ magorum/NOUN pleraque/DET fiunt/VERB quibus/PRON ludificentur/VERB homines/NOUN et/CCONJ decipiantur/VERB ./PUNCT intellectus/NOUN igitur/ADV cuius/PRON auxilio/NOUN utuntur/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX bene/ADV dispositus/VERB secundum/ADP morem/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT intellectus/NOUN bene/ADV dispositus/VERB veritate/NOUN allicitur/VERB ,/PUNCT in/ADP qua/PRON delectatur/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ mendaciis/NOUN ./PUNCT magi/NOUN autem/CCONJ in/ADP suis/ADJ invocationibus/NOUN utuntur/VERB quibusdam/PRON mendaciis/NOUN ,/PUNCT quibus/PRON alliciant/VERB eos/PRON quorum/PRON auxilio/NOUN utuntur/VERB :/PUNCT comminantur/VERB enim/ADV quaedam/PRON impossibilia/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ quod/SCONJ ,/PUNCT nisi/SCONJ ille/PRON qui/PRON invocatur/VERB opem/NOUN ferat/VERB ,/PUNCT invocans/VERB caelum/NOUN comminuet/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ sidera/NOUN deponet/VERB ;/PUNCT ut/SCONJ narrat/VERB porphyrius/PROPN in/ADP epistola/NOUN ad/ADP anebontem/PROPN ./PUNCT illae/PRON igitur/ADV intellectuales/ADJ substantiae/NOUN quibus/PRON adiuvantibus/VERB operationes/NOUN magorum/NOUN perficiuntur/VERB ,/PUNCT non/ADV videntur/AUX bene/ADV dispositae/VERB secundum/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT non/ADV videtur/VERB esse/AUX habentis/VERB intellectum/NOUN bene/ADV dispositum/VERB ut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ sit/AUX superior/ADJ ,/PUNCT imperanti/VERB sibi/PRON subdatur/VERB sicut/SCONJ inferior/NOUN :/PUNCT aut/CCONJ si/SCONJ sit/AUX inferior/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ sibi/PRON ab/ADP eo/PRON quasi/ADV superiori/ADJ supplicari/VERB patiatur/VERB ./PUNCT magi/NOUN autem/CCONJ invocant/VERB eos/PRON quorum/PRON auxilio/NOUN utuntur/VERB suppliciter/ADV ,/PUNCT quasi/ADV superiores/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ advenerint/VERB ,/PUNCT imperant/VERB eis/PRON quasi/ADV inferioribus/ADJ ./PUNCT nullo/PRON igitur/ADV modo/NOUN videntur/AUX bene/ADV dispositi/VERB secundum/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB gentilium/ADJ error/NOUN ,/PUNCT qui/PRON huiusmodi/ADV operationes/NOUN diis/NOUN attribuebant/VERB ./PUNCT quod/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ cuius/PRON auxilio/NOUN magicae/ADJ artes/NOUN utuntur/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX mala/ADJ secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ possibile/ADJ quod/SCONJ sit/VERB naturalis/ADJ malitia/NOUN in/ADP substantiis/NOUN intelligentibus/VERB quarum/PRON auxilio/NOUN magicae/ADJ artes/NOUN operantur/VERB ./PUNCT in/ADP illud/PRON enim/ADV in/ADP quod/PRON aliquid/PRON tendit/VERB secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN ,/PUNCT non/ADV tendit/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP se/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ grave/NOUN deorsum/PART ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ huiusmodi/ADV intellectuales/ADJ substantiae/NOUN sint/AUX secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN malae/ADJ ,/PUNCT naturaliter/ADV in/ADP malum/NOUN tendent/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP se/PRON tendent/VERB ad/ADP malum/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX impossibile/ADJ :/PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV supra/ADP quod/SCONJ omnia/PRON per/ADP se/PRON tendunt/VERB ad/ADP bonum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ nihil/PRON tendit/VERB ad/ADP malum/NOUN nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV huiusmodi/ADV intellectuales/ADJ substantiae/NOUN sunt/AUX secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN malae/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quicquid/PRON est/VERB in/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ vel/CCONJ causa/NOUN vel/CCONJ causatum/VERB sit/AUX :/PUNCT alioquin/ADV ad/ADP alia/PRON ordinem/NOUN non/ADV haberet/VERB ./PUNCT aut/CCONJ igitur/ADV huiusmodi/ADV substantiae/NOUN sunt/AUX causae/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT aut/CCONJ etiam/ADV causata/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ causae/NOUN ;/PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ non/ADV potest/VERB esse/AUX causa/NOUN alicuius/PRON nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT omne/PRON autem/CCONJ quod/PRON est/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB reduci/VERB ad/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP se/PRON :/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ in/ADP eis/PRON sit/VERB aliquid/PRON prius/ADJ quam/SCONJ eorum/PRON malitia/NOUN ,/PUNCT per/ADP quod/PRON sint/AUX causae/NOUN ./PUNCT primum/ADJ autem/CCONJ in/ADP unoquoque/PRON est/AUX eius/PRON natura/NOUN et/CCONJ essentia/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN sunt/AUX malae/ADJ huiusmodi/ADV substantiae/NOUN ./PUNCT idem/PRON etiam/ADV sequitur/VERB si/SCONJ sunt/AUX causata/VERB ./PUNCT nam/ADV nullum/PRON agens/NOUN agit/VERB nisi/SCONJ intendens/VERB ad/ADP bonum/NOUN ./PUNCT malum/NOUN ergo/ADV non/ADV potest/VERB esse/AUX effectus/NOUN alicuius/PRON causae/NOUN nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ causatur/VERB per/ADP accidens/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/VERB secundum/ADP naturam/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ omnis/PRON natura/NOUN determinatum/VERB modum/NOUN habeat/VERB quo/PRON procedit/VERB in/ADP esse/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ huiusmodi/ADV substantiae/NOUN sint/AUX malae/ADJ secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT unumquodque/PRON entium/NOUN habet/VERB proprium/ADJ esse/NOUN secundum/ADP modum/NOUN suae/ADJ naturae/NOUN ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT est/AUX bonum/ADJ :/PUNCT cuius/PRON signum/NOUN est/AUX quod/SCONJ omnia/PRON esse/NOUN appetunt/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV huiusmodi/ADV substantiae/NOUN secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN essent/AUX malae/ADJ ,/PUNCT nullum/PRON esse/NOUN haberent/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX supra/ADP quod/SCONJ nihil/PRON potest/VERB esse/VERB quin/SCONJ a/ADP primo/ADJ ente/NOUN esse/NOUN habeat/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ primum/ADJ ens/NOUN est/AUX summum/ADJ bonum/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ omne/PRON agens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT agat/VERB sibi/PRON simile/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON a/ADP primo/ADJ ente/NOUN sunt/VERB ,/PUNCT bona/ADJ sint/AUX ./PUNCT praedictae/VERB igitur/ADV substantiae/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ sunt/VERB et/CCONJ naturam/NOUN aliquam/PRON habent/VERB ,/PUNCT non/ADV possunt/VERB esse/AUX malae/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX aliquid/PRON esse/VERB quod/PRON sit/AUX universaliter/ADV privatum/VERB participatione/NOUN boni/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ enim/ADV idem/PRON sit/AUX appetibile/ADJ et/CCONJ bonum/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ aliquid/PRON esset/AUX omnino/ADV expers/ADJ boni/NOUN ,/PUNCT nihil/PRON haberet/VERB in/ADP se/PRON appetibile/ADJ ;/PUNCT unicuique/PRON autem/CCONJ est/AUX appetibile/ADJ suum/ADJ esse/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ aliquid/PRON secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN dicatur/VERB malum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ hoc/PRON non/ADV sit/AUX quasi/ADV simpliciter/ADV malum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ est/AUX malum/NOUN huic/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ venenum/NOUN non/ADV est/AUX simpliciter/ADV malum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ huic/PRON ,/PUNCT cui/PRON est/AUX nocivum/ADJ ;/PUNCT unde/ADV quod/PRON est/AUX uni/NUM venenum/NOUN ,/PUNCT est/AUX alteri/PRON cibus/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ contingit/VERB ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ bonum/NOUN particulare/ADJ quod/PRON est/AUX proprium/ADJ huius/PRON ,/PUNCT est/AUX contrarium/ADJ bono/NOUN particulari/ADJ quod/PRON est/VERB proprium/ADJ alterius/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ calor/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX bonum/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT est/AUX contrarium/ADJ frigori/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX bonum/NOUN aquae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ destruit/VERB ipsum/PRON ./PUNCT illud/PRON igitur/ADV quod/PRON secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN ordinatur/VERB in/ADP bonum/NOUN non/ADV particulare/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ simpliciter/NOUN ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ neque/CCONJ secundum/ADP hunc/PRON modum/NOUN possit/VERB naturaliter/ADV dici/VERB malum/NOUN ./PUNCT tale/PRON autem/CCONJ est/AUX omnis/PRON intellectus/NOUN :/PUNCT nam/ADV eius/PRON bonum/NOUN est/VERB in/ADP propria/ADJ operatione/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX universalium/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ eorum/PRON quae/PRON sunt/VERB simpliciter/ADV ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ aliquis/PRON intellectus/NOUN sit/AUX secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN malus/ADJ ,/PUNCT non/ADV solum/ADV simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ nec/CCONJ secundum/ADP quid/PRON ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP unoquoque/PRON habente/VERB intellectum/NOUN ,/PUNCT naturali/ADJ ordine/NOUN intellectus/NOUN movet/VERB appetitum/NOUN :/PUNCT proprium/ADJ enim/ADV obiectum/NOUN voluntatis/NOUN est/AUX bonum/NOUN intellectum/VERB ./PUNCT bonum/NOUN autem/CCONJ voluntatis/NOUN est/VERB in/ADP eo/PRON quod/PRON sequitur/VERB intellectum/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP nobis/PRON bonum/NOUN est/AUX quod/PRON est/VERB secundum/ADP rationem/NOUN ,/PUNCT quod/PRON autem/CCONJ est/VERB praeter/ADP hoc/PRON ,/PUNCT malum/NOUN est/AUX ./PUNCT naturali/ADJ igitur/ADV ordine/NOUN substantia/NOUN intellectualis/ADJ vult/VERB bonum/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ illae/PRON substantiae/NOUN intellectuales/ADJ quarum/PRON auxilio/NOUN magicae/ADJ artes/NOUN utuntur/VERB ,/PUNCT sint/AUX naturaliter/ADV malae/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT cum/SCONJ voluntas/NOUN tendat/VERB in/ADP bonum/NOUN intellectum/VERB naturaliter/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP proprium/ADJ obiectum/NOUN et/CCONJ finem/NOUN ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ aliqua/PRON intellectualis/ADJ substantia/NOUN malam/ADJ secundum/ADP naturam/NOUN habeat/VERB voluntatem/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ intellectus/NOUN eius/PRON naturaliter/ADV erret/VERB circa/ADP iudicium/NOUN boni/NOUN ./PUNCT nullus/PRON autem/CCONJ intellectus/NOUN talis/PRON potest/VERB esse/AUX :/PUNCT falsa/ADJ enim/ADV iudicia/NOUN in/ADP operationibus/NOUN intellectus/NOUN sunt/VERB sicut/SCONJ monstra/NOUN in/ADP rebus/NOUN naturalibus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON non/ADV sunt/VERB secundum/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ praeter/ADP naturam/NOUN ;/PUNCT nam/ADV bonum/NOUN intellectus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ eius/PRON finis/NOUN naturalis/ADJ est/AUX cognitio/NOUN veritatis/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ aliquis/PRON intellectus/NOUN sit/VERB qui/PRON naturaliter/ADV in/ADP iudicio/NOUN veri/NOUN decipiatur/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV possibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ sit/VERB aliqua/PRON substantia/NOUN intellectualis/ADJ habens/VERB naturaliter/ADV malam/ADJ voluntatem/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT nulla/PRON potentia/NOUN cognoscitiva/ADJ deficit/VERB a/ADP cognitione/NOUN sui/ADJ obiecti/NOUN nisi/SCONJ propter/ADP aliquem/PRON defectum/NOUN aut/CCONJ corruptionem/NOUN suam/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ secundum/ADP propriam/ADJ rationem/NOUN ad/ADP cognitionem/NOUN talis/PRON obiecti/NOUN ordinetur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ visus/NOUN non/ADV deficit/VERB a/ADP cognitione/NOUN coloris/NOUN nisi/SCONJ aliqua/PRON corruptione/NOUN circa/ADP ipsum/PRON existente/VERB ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ defectus/NOUN et/CCONJ corruptio/NOUN est/VERB praeter/ADP naturam/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ natura/NOUN intendit/VERB esse/NOUN et/CCONJ perfectionem/NOUN rei/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ sit/VERB aliqua/PRON virtus/NOUN cognoscitiva/ADJ quae/PRON naturaliter/ADV deficiat/VERB a/ADP recto/ADJ iudicio/NOUN sui/ADJ obiecti/NOUN ./PUNCT proprium/ADJ autem/CCONJ obiectum/NOUN intellectus/NOUN est/AUX verum/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ sit/AUX aliquis/PRON intellectus/NOUN naturaliter/ADV circa/ADP cognitionem/NOUN veri/NOUN oberrans/VERB ./PUNCT neque/CCONJ igitur/ADV voluntas/NOUN aliqua/PRON naturaliter/ADV potest/VERB a/ADP bono/NOUN deficere/VERB ./PUNCT hoc/PRON etiam/ADV auctoritate/NOUN scripturae/NOUN firmatur/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV i/NUM tim./X 4-4/NUM :/PUNCT omnis/PRON creatura/NOUN dei/PROPN bona/NOUN ./PUNCT et/CCONJ gen./X 1-31/NUM :/PUNCT vidit/VERB deus/PROPN cuncta/PRON quae/PRON fecerat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ erant/AUX valde/ADV bona/ADJ ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN manichaeorum/NOUN ponentium/VERB huiusmodi/ADV substantias/NOUN intellectuales/ADJ ,/PUNCT quas/PRON daemones/NOUN consueto/VERB nomine/NOUN dicimus/VERB vel/CCONJ diabolos/PROPN ,/PUNCT esse/AUX naturaliter/ADV malas/ADJ ./PUNCT excluditur/VERB etiam/ADV opinio/NOUN quam/PRON porphyrius/PROPN narrat/VERB ,/PUNCT in/ADP epistola/NOUN ad/ADP anebontem/PROPN ,/PUNCT dicens/VERB quosdam/PRON opinari/VERB esse/VERB quoddam/PRON spirituum/NOUN genus/NOUN ,/PUNCT cui/PRON exaudire/VERB magos/NOUN sit/AUX proprium/ADJ ,/PUNCT natura/NOUN fallax/ADJ ,/PUNCT omniforme/ADJ ,/PUNCT simulans/VERB deos/NOUN et/CCONJ daemones/NOUN et/CCONJ animas/NOUN defunctorum/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/VERB quod/PRON efficiat/VERB haec/PRON omnia/PRON quae/PRON videntur/VERB esse/AUX vel/CCONJ bona/ADJ vel/CCONJ prava/ADJ ./PUNCT ceterum/ADV circa/ADP ea/PRON quae/PRON vere/ADV sunt/AUX bona/ADJ ,/PUNCT nihil/PRON opitulari/VERB :/PUNCT immo/ADV vero/ADV ista/PRON nec/CCONJ nosse/VERB ./PUNCT sed/CCONJ et/CCONJ mala/NOUN conciliare/VERB et/CCONJ insimulare/VERB ,/PUNCT atque/CCONJ impedire/VERB nonnunquam/ADV virtutis/NOUN sedulos/ADJ sectatores/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ plenum/ADJ esse/AUX temeritatis/NOUN et/CCONJ fastus/NOUN ,/PUNCT gaudere/VERB nidoribus/NOUN ,/PUNCT adulationibus/NOUN capi/VERB ./PUNCT haec/PRON quidem/ADV porphyrii/PROPN verba/NOUN malitiam/NOUN daemonum/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON auxilio/NOUN artes/NOUN magicae/ADJ utuntur/VERB ,/PUNCT satis/ADV aperte/ADV declarant/VERB ./PUNCT in/ADP hoc/PRON autem/CCONJ solo/ADJ reprehensibilia/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ hanc/PRON malitiam/NOUN naturaliter/ADV eis/PRON dicit/VERB inesse/VERB ./PUNCT rationes/NOUN quibus/PRON probari/VERB videtur/VERB quod/SCONJ in/ADP daemonibus/NOUN non/ADV possit/VERB esse/VERB peccatum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ in/ADP daemonibus/NOUN non/ADV est/VERB naturalis/ADJ malitia/NOUN ;/PUNCT ostensum/VERB autem/CCONJ est/AUX eos/PRON esse/AUX malos/ADJ :/PUNCT necessario/ADV relinquitur/VERB quod/SCONJ sint/AUX voluntate/NOUN mali/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV inquirere/VERB quomodo/ADV hoc/PRON possibile/ADJ sit/AUX ./PUNCT videtur/VERB enim/ADV omnino/ADV hoc/PRON impossibile/ADJ esse/AUX ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV in/ADP secundo/ADJ nullam/PRON substantiam/NOUN intellectualem/ADJ esse/AUX corpori/NOUN naturaliter/ADV unitam/VERB nisi/SCONJ animam/NOUN humanam/ADJ :/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP quosdam/NOUN ,/PUNCT animas/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ ,/PUNCT de/ADP quibus/PRON inconveniens/ADJ est/AUX aestimare/VERB quod/SCONJ sint/AUX malae/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ motus/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN sit/AUX ordinatissimus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ totius/PRON ordinis/NOUN naturalis/ADJ quodammodo/ADV principium/NOUN ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ alia/PRON cognoscitiva/ADJ potentia/NOUN praeter/ADP intellectum/NOUN utitur/VERB organis/NOUN corporalibus/ADJ animatis/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX ergo/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ in/ADP huiusmodi/ADV substantiis/NOUN sit/VERB aliqua/PRON virtus/NOUN cognoscitiva/ADJ nisi/SCONJ intellectus/NOUN ./PUNCT quicquid/PRON igitur/ADV cognoscunt/VERB ,/PUNCT intelligunt/VERB ./PUNCT in/ADP eo/PRON autem/CCONJ quod/PRON quis/PRON intelligit/VERB ,/PUNCT non/ADV errat/VERB :/PUNCT ex/ADP defectu/NOUN enim/ADV intelligendi/VERB provenit/VERB omnis/PRON error/NOUN ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV esse/VERB aliquis/PRON error/NOUN in/ADP cognitione/NOUN substantiarum/NOUN talium/PRON ./PUNCT nullum/PRON autem/CCONJ voluntatis/NOUN peccatum/NOUN potest/VERB esse/VERB absque/ADP errore/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ voluntas/NOUN semper/ADV tendit/VERB in/ADP bonum/NOUN apprehensum/VERB ;/PUNCT unde/ADV ,/PUNCT nisi/SCONJ in/ADP apprehensione/NOUN boni/NOUN erretur/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/VERB in/ADP voluntate/NOUN peccatum/NOUN ./PUNCT videtur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ in/ADP huiusmodi/ADV substantiis/NOUN non/ADV possit/VERB esse/VERB voluntatis/NOUN peccatum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT in/ADP nobis/PRON peccatum/NOUN voluntatis/NOUN accidit/VERB circa/ADP ea/PRON de/ADP quibus/PRON in/ADP universali/ADJ scientiam/NOUN veram/ADJ habemus/VERB ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ in/ADP particulari/ADJ impeditur/VERB iudicium/NOUN rationis/NOUN ex/ADP aliqua/PRON passione/NOUN rationem/NOUN ligante/VERB ./PUNCT hae/PRON autem/CCONJ passiones/NOUN in/ADP daemonibus/NOUN esse/VERB non/ADV possunt/VERB :/PUNCT quia/SCONJ hae/PRON passiones/NOUN sunt/AUX partis/NOUN sensitivae/ADJ ,/PUNCT quae/PRON nullam/PRON habet/VERB operationem/NOUN sine/ADP organo/NOUN corporali/ADJ ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV huiusmodi/ADV substantiae/NOUN separatae/VERB habent/VERB rectam/ADJ scientiam/NOUN in/ADP universali/ADJ ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ per/ADP defectum/NOUN cognitionis/NOUN in/ADP particulari/ADJ voluntas/NOUN in/ADP malum/NOUN tendat/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT nulla/PRON virtus/NOUN cognoscitiva/ADJ circa/ADP proprium/ADJ obiectum/NOUN decipitur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/NOUN circa/ADP extraneum/NOUN :/PUNCT visus/NOUN enim/ADV non/ADV decipitur/VERB in/ADP iudicio/NOUN colorum/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT dum/SCONJ homo/NOUN per/ADP visum/NOUN iudicat/VERB de/ADP sapore/NOUN vel/CCONJ de/ADP specie/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT in/ADP hoc/PRON deceptio/NOUN accidit/VERB ./PUNCT proprium/ADJ autem/CCONJ obiectum/NOUN intellectus/NOUN est/AUX quidditas/NOUN rei/NOUN ./PUNCT in/ADP cognitione/NOUN igitur/ADV intellectus/NOUN deceptio/NOUN accidere/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT si/SCONJ puras/ADJ rerum/NOUN quidditates/NOUN apprehendat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ omnis/PRON deceptio/NOUN intellectus/NOUN accidere/VERB videtur/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ apprehendit/VERB formas/NOUN rerum/NOUN permixtas/VERB phantasmatibus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP nobis/PRON accidit/VERB ./PUNCT talis/PRON autem/CCONJ modus/NOUN cognoscendi/VERB non/ADV est/VERB in/ADP substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ corpori/NOUN non/ADV unitis/VERB :/PUNCT quia/SCONJ phantasmata/NOUN non/ADV possunt/VERB esse/VERB absque/ADP corpore/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ quod/SCONJ in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB accidat/VERB error/NOUN in/ADP cognitione/NOUN ./PUNCT ergo/PART neque/CCONJ peccatum/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP nobis/PRON falsitas/NOUN accidit/VERB in/ADP operatione/NOUN intellectus/NOUN componentis/VERB et/CCONJ dividentis/VERB ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ non/ADV absolute/ADV rei/NOUN quidditatem/NOUN apprehendit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ rei/NOUN apprehensae/VERB aliquid/PRON componit/VERB ./PUNCT in/ADP operatione/NOUN autem/CCONJ intellectus/NOUN qua/PRON apprehendit/VERB quod/PRON quid/PRON est/AUX ,/PUNCT non/ADV accidit/VERB falsum/ADJ nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP hac/PRON etiam/ADV operatione/NOUN permiscetur/VERB aliquid/PRON de/ADP operatione/NOUN intellectus/NOUN componentis/VERB et/CCONJ dividentis/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV contingit/VERB inquantum/SCONJ intellectus/NOUN noster/ADJ non/ADV statim/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ cum/ADP quodam/PRON inquisitionis/NOUN ordine/NOUN ad/ADP cognoscendam/VERB quidditatem/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN pertingit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ primo/ADV apprehendimus/VERB animal/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ dividentes/VERB per/ADP oppositas/VERB differentias/NOUN ,/PUNCT altera/PRON relicta/VERB ,/PUNCT unam/NUM generi/NOUN apponimus/VERB ,/PUNCT quousque/SCONJ perveniamus/VERB ad/ADP definitionem/NOUN speciei/NOUN ./PUNCT in/ADP quo/PRON quidem/ADV processu/NOUN potest/VERB falsitas/NOUN accidere/VERB ,/PUNCT si/SCONJ accipiatur/VERB ut/SCONJ differentia/NOUN generis/NOUN quod/PRON non/ADV est/AUX generis/NOUN differentia/NOUN ./PUNCT sic/ADV autem/CCONJ procedere/VERB ad/ADP cognoscendum/VERB de/ADP aliquo/PRON quid/PRON est/VERB ,/PUNCT est/AUX intellectus/NOUN ratiocinando/VERB discurrentis/VERB de/ADP uno/NUM ad/ADP aliud/PRON ./PUNCT quod/PRON non/ADV competit/VERB substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ separatis/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV videtur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ possit/VERB aliquis/PRON error/NOUN accidere/VERB in/ADP cognitione/NOUN huiusmodi/ADV substantiarum/NOUN ./PUNCT unde/ADV nec/CCONJ in/ADP voluntate/NOUN earum/PRON peccatum/NOUN accidere/VERB potest/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT cum/SCONJ nullius/PRON rei/NOUN appetitus/NOUN tendat/VERB nisi/SCONJ in/ADP proprium/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT impossibile/ADJ videtur/VERB id/PRON cuius/PRON est/AUX singulariter/ADV unum/NUM solum/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP suo/ADJ appetitu/NOUN erret/VERB ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON ,/PUNCT etsi/SCONJ peccatum/NOUN accidat/VERB in/ADP rebus/NOUN naturalibus/ADJ propter/ADP defectum/NOUN contingentem/VERB in/ADP executione/NOUN appetitus/NOUN ,/PUNCT nunquam/ADV peccatum/NOUN accidit/VERB in/ADP appetitu/NOUN naturali/ADJ :/PUNCT semper/ADV enim/ADV lapis/NOUN tendit/VERB deorsum/ADV ,/PUNCT sive/CCONJ perveniat/VERB sive/CCONJ impediatur/VERB ./PUNCT in/ADP nobis/PRON autem/CCONJ peccatum/NOUN accidit/VERB in/ADP appetendo/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX natura/NOUN nostra/ADJ composita/VERB ex/ADP spirituali/ADJ et/CCONJ corporali/ADJ ,/PUNCT sunt/VERB in/ADP nobis/PRON plura/ADJ bona/NOUN :/PUNCT aliud/PRON enim/ADV est/AUX bonum/NOUN nostrum/ADJ secundum/ADP intellectum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliud/NOUN secundum/ADP sensum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP corpus/NOUN ./PUNCT horum/PRON autem/CCONJ diversorum/ADJ quae/PRON sunt/AUX hominis/NOUN bona/NOUN ,/PUNCT ordo/NOUN quidam/PRON est/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ id/PRON quod/PRON est/AUX minus/ADV principale/ADJ ,/PUNCT ad/ADP principalius/ADJ referendum/VERB est/VERB ./PUNCT unde/ADV peccatum/NOUN voluntatis/NOUN in/ADP nobis/PRON accidit/VERB cum/SCONJ ,/PUNCT tali/PRON ordine/NOUN non/ADV servato/VERB ,/PUNCT appetimus/VERB id/PRON quod/PRON est/AUX nobis/PRON bonum/ADJ secundum/ADP quid/PRON ,/PUNCT contra/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX bonum/ADJ simpliciter/ADV ./PUNCT talis/PRON autem/CCONJ compositio/NOUN et/CCONJ diversitas/NOUN bonorum/NOUN non/ADV est/VERB in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB :/PUNCT quinimmo/ADV omne/PRON eorum/PRON bonum/NOUN est/VERB secundum/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV in/ADP eis/PRON possibile/ADJ quod/SCONJ sit/VERB peccatum/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ videtur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT in/ADP nobis/PRON peccatum/NOUN voluntatis/NOUN accidit/VERB ex/ADP superabundantia/NOUN vel/CCONJ defectu/NOUN ,/PUNCT in/ADP quorum/PRON medio/ADJ virtus/NOUN consistit/VERB ./PUNCT unde/ADV in/ADP his/PRON in/ADP quibus/PRON non/ADV est/VERB accipere/VERB superabundantiam/NOUN et/CCONJ defectum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADJ medium/ADJ ,/PUNCT non/ADV contingit/VERB voluntatem/NOUN peccare/VERB :/PUNCT nullus/PRON enim/ADV peccare/VERB potest/VERB in/ADP appetendo/VERB iustitiam/NOUN ,/PUNCT nam/ADV ipsa/PRON iustitia/NOUN medium/ADJ quoddam/PRON est/AUX ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ intellectuales/ADJ separatae/VERB non/ADV possunt/VERB appetere/VERB nisi/SCONJ bona/NOUN intellectualia/ADJ :/PUNCT ridiculum/ADJ enim/ADV est/AUX dicere/VERB quod/SCONJ bona/NOUN corporalia/ADJ appetant/VERB qui/PRON secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN incorporei/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT aut/CCONJ bona/NOUN sensibilia/ADJ quibus/PRON non/ADV est/VERB sensus/NOUN ./PUNCT in/ADP bonis/NOUN autem/CCONJ intellectualibus/ADJ non/ADV est/VERB accipere/VERB superabundantiam/NOUN :/PUNCT nam/ADV secundum/ADP se/PRON media/ADJ sunt/AUX superabundantiae/NOUN et/CCONJ defectus/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ verum/ADJ medium/ADJ est/AUX inter/ADP duos/NUM errores/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON unus/NUM est/VERB secundum/ADP plus/ADJ ,/PUNCT alter/NOUN secundum/ADP minus/NOUN ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ sensibilia/ADJ et/CCONJ corporalia/ADJ bona/NOUN in/ADP medio/ADJ sunt/VERB prout/SCONJ secundum/ADP rationem/NOUN sunt/VERB ./PUNCT non/ADV videtur/VERB igitur/ADV quod/SCONJ substantiae/NOUN intellectuales/ADJ separatae/VERB secundum/ADP voluntatem/NOUN peccare/VERB possint/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT magis/ADV a/ADP defectibus/NOUN remota/VERB videtur/AUX substantia/NOUN incorporea/ADJ quam/SCONJ corporalis/NOUN ./PUNCT in/ADP substantiis/NOUN autem/CCONJ corporeis/ADJ quae/PRON sunt/AUX a/ADP contrarietate/NOUN remotae/VERB ,/PUNCT nullus/PRON defectus/NOUN accidere/VERB potest/VERB :/PUNCT scilicet/PART in/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ./PUNCT multo/ADV igitur/ADV minus/ADV in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB ,/PUNCT et/CCONJ a/ADP contrarietate/NOUN remotis/VERB ,/PUNCT et/CCONJ a/ADP materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ a/ADP motu/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON videtur/VERB defectus/NOUN aliquis/PRON posse/VERB contingere/VERB ,/PUNCT aliquod/PRON peccatum/NOUN contingere/VERB potest/VERB ./PUNCT quod/SCONJ in/ADP daemonibus/NOUN possit/VERB esse/VERB peccatum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ qualiter/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ in/ADP daemonibus/NOUN sit/VERB peccatum/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX ex/ADP auctoritate/NOUN sacrae/ADJ scripturae/NOUN ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV i/NUM ioan./X 3-3/NUM ,/PUNCT quod/SCONJ diabolus/PROPN ab/ADP initio/NOUN peccat/VERB ./PUNCT et/CCONJ ioan./X 8-44/NUM ,/PUNCT de/ADP diabolo/PROPN dicitur/VERB quod/SCONJ est/AUX mendax/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ pater/NOUN mendacii/NOUN et/CCONJ quod/SCONJ homicida/NOUN erat/AUX ab/ADP initio/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sap./X 2-24/NUM dicitur/VERB quod/SCONJ invidia/NOUN diaboli/PROPN mors/NOUN introivit/VERB in/ADP orbem/NOUN terrarum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ quis/PRON autem/CCONJ sequi/VERB vellet/VERB platonicorum/ADJ positiones/NOUN ,/PUNCT facilis/ADJ esset/AUX via/NOUN ad/ADP solvendum/VERB praedicta/VERB ./PUNCT dicunt/VERB enim/ADV daemones/NOUN esse/AUX animalia/NOUN corpore/NOUN aerea/ADJ :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ habeant/VERB sibi/PRON corpora/NOUN unita/VERB ,/PUNCT potest/VERB in/ADP eis/PRON etiam/ADV esse/VERB pars/NOUN sensitiva/ADJ ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ passiones/NOUN ,/PUNCT quae/PRON nobis/PRON sunt/AUX causa/NOUN peccati/NOUN ,/PUNCT eis/PRON attribuunt/VERB ,/PUNCT scilicet/PART iram/NOUN ,/PUNCT odium/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV :/PUNCT propter/ADP quod/SCONJ dicit/VERB apuleius/PROPN quod/SCONJ sunt/AUX animo/NOUN passiva/ADJ ./PUNCT praeter/ADP hoc/PRON etiam/ADV quod/SCONJ uniti/VERB corporibus/NOUN esse/AUX perhibentur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP positiones/NOUN platonis/PROPN forte/ADV posset/VERB in/ADP eis/PRON aliud/PRON genus/NOUN cognitionis/NOUN poni/VERB quam/SCONJ intellectus/NOUN ./PUNCT nam/ADV secundum/ADP platonem/PROPN ,/PUNCT etiam/ADV anima/NOUN sensitiva/ADJ incorruptibilis/ADJ est/AUX ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ habeat/VERB operationem/NOUN cui/PRON non/ADV communicet/VERB corpus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV nihil/PRON prohibet/VERB operationem/NOUN sensitivae/ADJ animae/NOUN inveniri/VERB in/ADP substantia/NOUN aliqua/PRON intellectuali/ADJ ,/PUNCT quamvis/SCONJ corpori/NOUN non/ADV unita/VERB :/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB passiones/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV manet/VERB in/ADP eis/PRON eadem/PRON radix/NOUN peccandi/VERB quae/PRON est/VERB in/ADP nobis/PRON ./PUNCT sed/CCONJ utrumque/PRON praemissorum/VERB est/AUX impossibile/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ enim/ADV non/ADV sint/VERB aliquae/PRON aliae/PRON substantiae/NOUN intellectuales/ADJ unitae/VERB corporibus/NOUN praeter/ADP animas/NOUN humanas/ADJ ,/PUNCT ostensum/VERB est/AUX supra/ADP ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ operationes/NOUN sensitivae/ADJ animae/NOUN non/ADV possint/VERB esse/VERB sine/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT hinc/ADV apparet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT corrupto/VERB aliquo/PRON organo/NOUN sentiendi/VERB ,/PUNCT corrumpitur/VERB operatio/NOUN una/NUM sensus/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT corrupto/VERB oculo/NOUN ,/PUNCT visio/NOUN deficit/VERB ./PUNCT propter/ADP quod/PRON et/CCONJ ,/PUNCT corrupto/VERB organo/NOUN tactus/NOUN ,/PUNCT sine/ADP quo/PRON non/ADV potest/VERB esse/VERB animal/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ animal/NOUN moriatur/VERB ./PUNCT ad/ADP evidentiam/NOUN igitur/ADV praemissae/VERB dubitationis/NOUN ,/PUNCT considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB ordo/NOUN in/ADP causis/NOUN agentibus/VERB ,/PUNCT ita/PART etiam/ADV in/ADP causis/NOUN finalibus/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV secundarius/ADJ finis/NOUN a/ADP principali/ADJ dependeat/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ secundarium/ADJ agens/NOUN a/ADP principali/ADJ dependet/VERB ./PUNCT accidit/VERB autem/CCONJ peccatum/NOUN in/ADP causis/NOUN agentibus/VERB quando/SCONJ secundarium/ADJ agens/NOUN exit/VERB ab/ADP ordine/NOUN principalis/ADJ agentis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ tibia/NOUN deficit/VERB propter/ADP suam/ADJ curvitatem/NOUN ab/ADP executione/NOUN motus/NOUN quem/PRON virtus/NOUN appetitiva/ADJ imperabat/VERB ,/PUNCT sequitur/VERB claudicatio/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV et/CCONJ in/ADP causis/NOUN finalibus/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ finis/NOUN secundarius/ADJ non/ADV continetur/VERB sub/ADP ordine/NOUN principalis/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT est/VERB peccatum/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT cuius/PRON obiectum/NOUN est/AUX bonum/NOUN et/CCONJ finis/NOUN ./PUNCT quaelibet/PRON autem/CCONJ voluntas/NOUN naturaliter/ADV vult/VERB illud/PRON quod/PRON est/VERB proprium/ADJ volentis/VERB bonum/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART ipsum/PRON esse/NOUN perfectum/ADJ ,/PUNCT nec/CCONJ potest/VERB contrarium/ADJ huius/PRON velle/VERB ./PUNCT in/ADP illo/PRON igitur/ADV volente/VERB nullum/PRON potest/VERB voluntatis/NOUN peccatum/NOUN accidere/VERB cuius/PRON proprium/ADJ bonum/NOUN est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV continetur/VERB sub/ADP alterius/PRON finis/NOUN ordine/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sub/ADP eius/PRON ordine/NOUN omnes/PRON alii/PRON fines/NOUN continentur/VERB ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ volens/VERB est/AUX deus/PROPN ,/PUNCT cuius/PRON esse/NOUN est/AUX summa/ADJ bonitas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ./PUNCT in/ADP deo/PROPN igitur/ADV peccatum/NOUN voluntatis/NOUN esse/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT in/ADP quocumque/PRON autem/CCONJ alio/PRON volente/VERB ,/PUNCT cuius/PRON proprium/ADJ bonum/NOUN necesse/ADJ est/AUX sub/ADP ordine/NOUN alterius/PRON boni/NOUN contineri/VERB ,/PUNCT potest/VERB peccatum/NOUN accidere/VERB voluntatis/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ in/ADP sua/ADJ natura/NOUN consideratur/VERB ./PUNCT licet/SCONJ enim/ADV naturalis/ADJ inclinatio/NOUN voluntatis/NOUN insit/VERB unicuique/PRON volenti/VERB ad/ADP volendum/VERB et/CCONJ amandum/VERB sui/ADJ ipsius/PRON perfectionem/NOUN ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ contrarium/ADJ huius/PRON velle/VERB non/ADV possit/VERB ;/PUNCT non/ADV tamen/ADV sic/ADV est/AUX ei/PRON inditum/VERB naturaliter/ADV ut/SCONJ ita/ADV ordinet/VERB suam/ADJ perfectionem/NOUN in/ADP alium/PRON finem/NOUN quod/SCONJ ab/ADP eo/PRON deficere/VERB non/ADV possit/VERB :/PUNCT cum/SCONJ finis/NOUN superior/ADJ non/ADV sit/AUX suae/ADJ naturae/NOUN proprius/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ superioris/ADJ naturae/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB igitur/ADV suo/ADJ arbitrio/NOUN quod/SCONJ propriam/ADJ perfectionem/NOUN in/ADP superiorem/ADJ ordinet/VERB finem/NOUN ./PUNCT in/ADP hoc/PRON enim/ADV differunt/VERB voluntatem/NOUN habentia/VERB ab/ADP his/PRON quae/PRON voluntate/NOUN carent/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ habentia/VERB voluntatem/NOUN ordinant/VERB se/PRON et/CCONJ sua/ADJ in/ADP finem/NOUN ,/PUNCT unde/ADV et/CCONJ liberi/ADJ arbitrii/NOUN esse/AUX dicuntur/VERB :/PUNCT quae/PRON autem/CCONJ voluntate/NOUN carent/VERB ,/PUNCT non/ADV ordinant/VERB se/PRON in/ADP finem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ordinantur/VERB a/ADP superiori/ADJ agente/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV ab/ADP alio/PRON acta/VERB in/ADP finem/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ a/ADP seipsis/PRON ./PUNCT potuit/VERB igitur/ADV in/ADP voluntate/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB esse/VERB peccatum/NOUN ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ proprium/ADJ bonum/NOUN et/CCONJ perfectionem/NOUN in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN non/ADV ordinavit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ inhaesit/VERB proprio/ADJ bono/NOUN ut/SCONJ fini/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ ex/ADP fine/NOUN necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ regulae/NOUN actionis/NOUN sumantur/VERB ,/PUNCT consequens/VERB est/AUX ut/SCONJ ex/ADP seipsa/PRON ,/PUNCT in/ADP qua/PRON finem/NOUN constituit/VERB ,/PUNCT alia/PRON regulari/VERB disponeret/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ut/SCONJ eius/PRON voluntas/NOUN ab/ADP alio/PRON superiori/ADJ non/ADV regularetur/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ soli/ADJ deo/PROPN debetur/VERB ./PUNCT et/CCONJ secundum/ADP hoc/PRON intelligendum/VERB est/AUX quod/SCONJ appetiit/VERB dei/PROPN aequalitatem/NOUN :/PUNCT non/ADV quidem/ADV ut/SCONJ bonum/NOUN suum/ADJ esset/AUX divino/ADJ bono/NOUN aequale/ADJ ;/PUNCT hoc/PRON enim/ADV in/ADP intellectu/NOUN cadere/VERB non/ADV poterat/VERB ;/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON appetendo/VERB appeteret/VERB se/PRON non/ADV esse/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ distinctio/NOUN specierum/NOUN secundum/ADP diversos/ADJ gradus/NOUN rerum/NOUN proveniat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB apparet/VERB ./PUNCT velle/VERB autem/CCONJ alios/PRON regulare/VERB ,/PUNCT et/CCONJ voluntatem/NOUN suam/ADJ a/ADP superiori/ADJ non/ADV regulari/VERB ,/PUNCT est/VERB velle/VERB praeesse/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quodammodo/ADV non/ADV subiici/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX peccatum/NOUN superbiae/NOUN ./PUNCT unde/ADV convenienter/ADV dicitur/VERB quod/SCONJ primum/ADJ peccatum/NOUN daemonis/NOUN fuit/AUX superbia/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ ex/ADP uno/NUM errore/NOUN circa/ADP principium/NOUN varius/ADJ et/CCONJ multiplex/ADJ error/NOUN consequitur/VERB ,/PUNCT ex/ADP prima/ADJ inordinatione/NOUN voluntatis/NOUN quae/PRON fuit/VERB in/ADP daemone/NOUN ,/PUNCT consecutum/VERB est/AUX multiplex/ADJ peccatum/NOUN in/ADP voluntate/NOUN ipsius/PRON :/PUNCT et/CCONJ odii/NOUN ad/ADP deum/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ resistentem/VERB suae/ADJ superbiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ punientem/VERB iustissime/ADV suam/ADJ culpam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ invidiae/NOUN ad/ADP hominem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ multa/NOUN alia/PRON huiusmodi/ADV ./PUNCT considerandum/VERB est/AUX etiam/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ proprium/ADJ alicuius/PRON bonum/NOUN habet/VERB ordinem/NOUN ad/ADP plura/ADJ superiora/ADJ ,/PUNCT liberum/ADJ est/AUX volenti/VERB ut/SCONJ ab/ADP ordine/NOUN alicuius/PRON superiorum/ADJ recedat/VERB et/CCONJ alterius/PRON ordinem/NOUN non/ADV derelinquat/VERB ,/PUNCT sive/CCONJ sit/AUX superior/ADJ sive/CCONJ inferior/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ miles/NOUN ,/PUNCT qui/PRON ordinatur/VERB sub/ADP rege/NOUN et/CCONJ sub/ADP duce/NOUN exercitus/NOUN ,/PUNCT potest/VERB voluntatem/NOUN suam/ADJ ordinare/VERB in/ADP bonum/NOUN ducis/NOUN et/CCONJ non/ADV regis/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ e/ADP converso/VERB ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ dux/NOUN ab/ADP ordine/NOUN regis/NOUN recedat/VERB ,/PUNCT bona/ADJ erit/AUX voluntas/NOUN militis/NOUN recedentis/VERB a/ADP voluntate/NOUN ducis/NOUN et/CCONJ dirigentis/VERB voluntatem/NOUN suam/ADJ in/ADP regem/NOUN ,/PUNCT mala/NOUN autem/CCONJ voluntas/NOUN militis/NOUN sequentis/VERB voluntatem/NOUN ducis/NOUN contra/ADP voluntatem/NOUN regis/NOUN :/PUNCT ordo/NOUN enim/ADV inferioris/ADJ principii/NOUN dependet/VERB ab/ADP ordine/NOUN superioris/ADJ ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ separatae/VERB non/ADV solum/ADV ordinantur/VERB sub/ADP deo/PROPN ,/PUNCT sed/CCONJ una/NUM etiam/ADV earum/PRON ordinatur/VERB sub/ADP alia/PRON ,/PUNCT a/ADP prima/ADJ usque/ADP ad/ADP ultimam/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP secundo/ADJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ in/ADP quolibet/PRON volente/VERB sub/ADP deo/PROPN potest/VERB esse/VERB peccatum/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ in/ADP sua/ADJ natura/NOUN consideretur/VERB ,/PUNCT possibile/ADJ fuit/AUX quod/SCONJ aliqua/PRON de/ADP superioribus/ADJ ,/PUNCT aut/CCONJ etiam/ADV suprema/ADJ inter/ADP omnes/PRON ,/PUNCT peccaret/VERB secundum/ADP voluntatem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON quidem/ADV satis/ADV probabile/ADJ est/AUX :/PUNCT non/ADV enim/ADV in/ADP suo/ADJ bono/NOUN quievisset/VERB sicut/SCONJ in/ADP fine/NOUN nisi/SCONJ suum/ADJ bonum/NOUN valde/ADV perfectum/ADJ esset/AUX ./PUNCT potuit/VERB igitur/ADV fieri/VERB quod/SCONJ de/ADP inferioribus/ADJ aliquae/PRON ,/PUNCT per/ADP propriam/ADJ voluntatem/NOUN ,/PUNCT bonum/NOUN suum/ADJ ordinarent/VERB in/ADP ipsam/PRON ,/PUNCT recedentes/VERB a/ADP divino/ADJ ordine/NOUN ,/PUNCT quae/PRON similiter/ADV peccaverunt/VERB :/PUNCT aliae/PRON vero/ADV ,/PUNCT servantes/VERB in/ADP motu/NOUN suae/ADJ voluntatis/NOUN divinum/ADJ ordinem/NOUN ,/PUNCT ab/ADP ordine/NOUN peccantis/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ superioris/NOUN secundum/ADP naturae/NOUN ordinem/NOUN ,/PUNCT recte/ADV recederent/VERB ./PUNCT quomodo/ADV vero/ADV in/ADP bonitate/NOUN vel/CCONJ malitia/NOUN immobiliter/ADV utrorumque/PRON voluntas/NOUN perseverat/VERB ,/PUNCT ostendetur/VERB in/ADP quarto/ADJ :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV pertinet/VERB ad/ADP poenas/NOUN vel/CCONJ praemia/NOUN bonorum/NOUN vel/CCONJ malorum/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ differt/VERB inter/ADP hominem/NOUN et/CCONJ substantiam/NOUN separatam/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP uno/NUM homine/NOUN sunt/VERB plures/ADJ appetitivae/ADJ virtutes/NOUN ,/PUNCT quarum/PRON una/NUM sub/ADP altera/PRON ordinatur/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB non/ADV contingit/VERB :/PUNCT una/NUM tamen/ADV earum/PRON est/VERB sub/ADP altera/PRON ./PUNCT peccatum/NOUN autem/CCONJ in/ADP voluntate/NOUN contingit/VERB qualitercumque/ADV appetitus/NOUN inferior/ADJ deflectatur/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ igitur/ADV peccatum/NOUN in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB esset/VERB vel/CCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ deflecteretur/VERB ab/ADP ordine/NOUN divino/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliqua/PRON earum/PRON inferior/ADJ deflecteretur/VERB ab/ADP ordine/NOUN alicuius/PRON superioris/ADJ sub/ADP ordine/NOUN divino/ADJ manentis/VERB ;/PUNCT ita/ADV in/ADP homine/NOUN uno/NUM contingit/VERB peccatum/NOUN dupliciter/ADV :/PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ voluntas/NOUN humana/ADJ bonum/NOUN proprium/ADJ non/ADV ordinat/VERB in/ADP deum/PROPN :/PUNCT quod/PRON quidem/ADV peccatum/NOUN est/AUX commune/ADJ et/CCONJ sibi/PRON et/CCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ bonum/NOUN inferioris/ADJ appetitus/NOUN non/ADV regulatur/VERB secundum/ADP superiorem/ADJ :/PUNCT puta/VERB quando/SCONJ delectabilia/ADJ carnis/NOUN ,/PUNCT in/ADP quae/PRON concupiscibilis/ADJ tendit/VERB ,/PUNCT volumus/VERB non/ADV secundum/ADP ordinem/NOUN rationis/NOUN ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ peccatum/NOUN non/ADV contingit/VERB in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB esse/VERB ./PUNCT solutio/NOUN praemissarum/VERB rationum/NOUN ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV quae/PRON obiecta/NOUN sunt/AUX non/ADV difficile/ADJ est/AUX solvere/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV cogimur/VERB dicere/VERB quod/SCONJ error/NOUN fuerit/VERB in/ADP intellectu/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB iudicando/VERB bonum/NOUN quod/PRON bonum/NOUN non/ADV sit/AUX :/PUNCT sed/CCONJ non/ADV considerando/VERB bonum/NOUN superius/ADJ ,/PUNCT ad/ADP quod/PRON proprium/ADJ bonum/NOUN referendum/VERB erat/AUX ./PUNCT cuius/PRON quidem/ADV inconsiderationis/NOUN ratio/NOUN esse/AUX potuit/VERB voluntas/NOUN in/ADP proprium/ADJ bonum/NOUN intense/ADV conversa/VERB :/PUNCT est/AUX enim/ADV liberum/ADJ voluntati/NOUN in/ADP hoc/PRON vel/CCONJ illud/PRON converti/VERB ./PUNCT patet/VERB etiam/ADV quod/SCONJ non/ADV appetiit/VERB aliquod/PRON bonum/NOUN nisi/SCONJ unum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX sibi/PRON proprium/ADJ :/PUNCT sed/CCONJ in/ADP hoc/PRON fuit/VERB peccatum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ praetermisit/VERB superius/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT in/ADP quod/PRON debuit/VERB ordinari/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV in/ADP nobis/PRON peccatum/NOUN est/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ bona/NOUN inferiora/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART corporis/NOUN ,/PUNCT appetimus/VERB absque/ADP ordine/NOUN rationis/NOUN ,/PUNCT ita/ADV in/ADP diabolo/PROPN peccatum/NOUN fuit/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ proprium/ADJ bonum/NOUN non/ADV retulit/VERB ad/ADP divinum/ADJ bonum/NOUN ./PUNCT patet/VERB etiam/ADV quod/SCONJ medium/ADJ virtutis/NOUN praetermisit/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ se/PRON superioris/ADJ ordini/NOUN non/ADV subdidit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV sibi/PRON plus/ADJ dedit/VERB quam/SCONJ debuit/VERB ,/PUNCT deo/NOUN autem/CCONJ minus/NOUN quam/SCONJ ei/PRON deberetur/VERB ,/PUNCT cui/PRON omnia/PRON debent/VERB esse/AUX subiecta/VERB ut/SCONJ primae/ADJ regulae/NOUN ordinanti/VERB ./PUNCT manifestum/ADJ igitur/ADV est/AUX quod/SCONJ in/ADP peccato/NOUN illo/PRON non/ADV est/AUX praetermissum/VERB medium/ADJ per/ADP superabundantiam/NOUN passionis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV per/ADP inaequalitatem/NOUN iustitiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB circa/ADP operationes/NOUN ./PUNCT in/ADP substantiis/NOUN enim/ADV separatis/VERB operationes/NOUN esse/VERB possunt/VERB ,/PUNCT passiones/NOUN vero/NOUN nequaquam/PART ./PUNCT non/ADV etiam/ADV oportet/VERB ,/PUNCT si/SCONJ in/ADP superioribus/ADJ corporibus/NOUN nullus/PRON potest/VERB esse/VERB defectus/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ propter/ADP hoc/PRON in/ADP substantiis/NOUN separatis/VERB peccatum/NOUN esse/VERB non/ADV possit/VERB ./PUNCT corpora/NOUN enim/ADV ,/PUNCT et/CCONJ omnia/PRON quae/PRON ratione/NOUN carent/VERB ,/PUNCT aguntur/VERB tantum/ADV ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ agunt/VERB seipsa/PRON :/PUNCT non/ADV enim/ADV sui/ADJ actus/NOUN dominium/NOUN habent/VERB ./PUNCT unde/ADV non/ADV possunt/VERB exire/VERB a/ADP regula/NOUN prima/ADJ ipsa/PRON agentis/NOUN et/CCONJ moventis/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ rectitudinem/NOUN primae/ADJ regulae/NOUN sufficienter/ADV suscipere/VERB non/ADV possunt/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV contingit/VERB ex/ADP indispositione/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON superiora/ADJ corpora/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON indispositio/NOUN materiae/NOUN locum/NOUN non/ADV habet/VERB ,/PUNCT nunquam/ADV a/ADP rectitudine/NOUN primae/ADJ regulae/NOUN deficere/VERB possunt/VERB ./PUNCT substantiae/NOUN vero/ADV rationales/ADJ ,/PUNCT sive/CCONJ intellectuales/ADJ ,/PUNCT non/ADV tantum/ADV aguntur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV agunt/VERB se/PRON ad/ADP proprios/ADJ actus/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV tanto/ADV magis/ADV invenitur/VERB in/ADP eis/PRON quanto/ADV perfectior/ADJ est/AUX ipsarum/PRON natura/NOUN :/PUNCT quorum/PRON enim/ADV natura/NOUN perfectior/ADJ est/AUX ,/PUNCT est/AUX et/CCONJ perfectior/ADJ virtus/NOUN in/ADP agendo/VERB ./PUNCT unde/ADV naturae/NOUN perfectio/NOUN non/ADV impedit/VERB quin/SCONJ peccatum/NOUN in/ADP eis/PRON accidere/VERB possit/VERB modo/NOUN praedicto/VERB :/PUNCT ex/ADP hoc/PRON scilicet/PART quod/SCONJ seipsis/PRON inhaerent/VERB ,/PUNCT ordinem/NOUN superioris/ADJ agentis/NOUN non/ADV attendentes/VERB ./PUNCT quod/SCONJ speciali/ADJ quadam/PRON ratione/NOUN creaturae/NOUN rationales/ADJ divinae/ADJ providentiae/NOUN subduntur/VERB ./PUNCT ex/ADP his/PRON quidem/ADV quae/PRON supra/ADP determinata/VERB sunt/AUX ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN ad/ADP omnia/PRON se/PRON extendit/VERB ./PUNCT oportet/VERB tamen/ADV aliquam/PRON rationem/NOUN providentiae/NOUN specialem/ADJ observari/VERB circa/ADP intellectuales/ADJ et/CCONJ rationales/ADJ naturas/NOUN ,/PUNCT prae/ADP aliis/PRON creaturis/NOUN ./PUNCT praecellunt/VERB enim/ADV alias/PRON creaturas/NOUN et/CCONJ in/ADP perfectione/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP dignitate/NOUN finis/NOUN ./PUNCT in/ADP perfectione/NOUN quidem/PART naturae/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ sola/ADJ creatura/NOUN rationalis/ADJ habet/VERB dominium/NOUN sui/ADJ actus/NOUN ,/PUNCT libere/ADV se/PRON agens/VERB ad/ADP operandum/VERB ;/PUNCT ceterae/PRON vero/ADV creaturae/NOUN ad/ADP opera/NOUN propria/ADJ magis/ADV aguntur/VERB quam/SCONJ agant/VERB ;/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT in/ADP dignitate/NOUN autem/CCONJ finis/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ sola/ADJ creatura/NOUN intellectualis/ADJ ad/ADP ipsum/PRON finem/NOUN ultimum/ADJ universi/ADJ sua/ADJ operatione/NOUN pertingit/VERB ,/PUNCT scilicet/PART cognoscendo/VERB et/CCONJ amando/VERB deum/PROPN :/PUNCT aliae/PRON vero/ADV creaturae/NOUN ad/ADP finem/NOUN ultimum/ADJ pertingere/VERB non/ADV possunt/VERB nisi/SCONJ per/ADP aliqualem/ADJ similitudinis/NOUN ipsius/PRON participationem/NOUN ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ ratio/NOUN operis/NOUN variatur/VERB secundum/ADP diversitatem/NOUN finis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ eorum/PRON quae/PRON operationi/NOUN subiiciuntur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ratio/NOUN operandi/VERB per/ADP artem/NOUN diversa/ADJ est/AUX secundum/ADP diversitatem/NOUN finis/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN ;/PUNCT aliter/ADV enim/ADV operatur/VERB medicus/NOUN ad/ADP aegritudinem/NOUN pellendam/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP sanitatem/NOUN confirmandam/VERB ;/PUNCT atque/CCONJ aliter/NOUN in/ADP corporibus/NOUN diversimode/ADV complexionatis/VERB ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV oportet/VERB in/ADP regimine/NOUN civitatis/NOUN diversam/ADJ rationem/NOUN ordinis/NOUN observari/VERB secundum/ADP diversas/ADJ conditiones/NOUN eorum/PRON qui/PRON subiiciuntur/VERB regimini/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP diversa/ADJ ad/ADP quae/PRON ordinantur/VERB :/PUNCT oportet/VERB enim/ADV aliter/ADV disponi/VERB milites/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sint/AUX praeparati/VERB ad/ADP pugnam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ artifices/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ bene/ADV se/PRON habeant/VERB circa/ADP sua/ADJ opera/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV et/CCONJ alia/PRON est/AUX ordinis/NOUN ratio/NOUN secundum/ADP quam/PRON creaturae/NOUN rationales/ADJ providentiae/NOUN divinae/ADJ subduntur/VERB :/PUNCT et/CCONJ alia/NOUN secundum/ADP quam/PRON ordinantur/VERB ceterae/PRON creaturae/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ creaturae/NOUN rationales/ADJ gubernantur/VERB propter/ADP seipsas/PRON ,/PUNCT aliae/NOUN vero/NOUN in/ADP ordine/NOUN ad/ADP eas/PRON ./PUNCT primum/ADJ igitur/ADV ,/PUNCT ipsa/PRON conditio/NOUN intellectualis/ADJ naturae/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON est/AUX domina/NOUN sui/ADJ actus/NOUN ,/PUNCT providentiae/NOUN curam/NOUN requirit/VERB qua/PRON sibi/PRON propter/ADP se/PRON provideatur/VERB :/PUNCT aliorum/PRON vero/ADV conditio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON non/ADV habent/VERB dominium/NOUN sui/ADJ actus/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON indicat/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ eis/PRON non/ADV propter/ADP ipsa/PRON cura/NOUN impendatur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ velut/ADV ad/ADP alia/PRON ordinatis/VERB ./PUNCT quod/PRON enim/ADV ab/ADP altero/PRON tantum/ADV agitur/VERB ,/PUNCT rationem/NOUN instrumenti/NOUN habet/VERB :/PUNCT quod/PRON vero/ADV per/ADP se/PRON agit/VERB ,/PUNCT habet/VERB rationem/NOUN principalis/ADJ agentis/NOUN ./PUNCT instrumentum/NOUN autem/CCONJ non/ADV quaeritur/VERB propter/ADP seipsum/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ eo/PRON principale/ADJ agens/NOUN utatur/VERB ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ omnis/PRON operationis/NOUN diligentia/NOUN quae/PRON circa/ADP instrumenta/NOUN adhibetur/VERB ,/PUNCT ad/ADP principale/ADJ agens/NOUN referatur/VERB sicut/SCONJ ad/ADP finem/NOUN :/PUNCT quod/PRON autem/CCONJ circa/ADP principale/ADJ agens/NOUN vel/CCONJ ab/ADP ipso/PRON vel/CCONJ ab/ADP alio/PRON adhibetur/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX principale/ADJ agens/NOUN ,/PUNCT propter/ADP ipsum/PRON est/VERB ./PUNCT disponuntur/VERB igitur/ADV a/ADP deo/PROPN intellectuales/ADJ creaturae/NOUN quasi/ADV propter/ADP se/PRON procuratae/VERB ,/PUNCT creaturae/NOUN vero/NOUN aliae/PRON quasi/ADV ad/ADP rationales/ADJ creaturas/NOUN ordinatae/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quod/PRON dominium/NOUN sui/ADJ actus/NOUN habet/VERB ,/PUNCT liberum/ADJ est/AUX in/ADP agendo/VERB ,/PUNCT liber/ADJ enim/ADV est/AUX qui/PRON sui/ADJ causa/NOUN est/AUX :/PUNCT quod/PRON autem/CCONJ quadam/PRON necessitate/NOUN ab/ADP alio/PRON agitur/VERB ad/ADP operandum/VERB ,/PUNCT servituti/NOUN subiectum/VERB est/AUX ./PUNCT omnis/PRON igitur/ADV alia/PRON creatura/NOUN naturaliter/ADV servituti/NOUN subiecta/VERB est/AUX :/PUNCT sola/ADJ intellectualis/ADJ natura/NOUN libera/ADJ est/AUX ./PUNCT in/ADP quolibet/PRON autem/CCONJ regimine/NOUN ,/PUNCT liberis/NOUN providetur/VERB propter/ADP seipsos/PRON :/PUNCT servis/NOUN autem/CCONJ ut/SCONJ sint/VERB in/ADP usum/NOUN liberorum/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV per/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN intellectualibus/ADJ creaturis/NOUN providetur/VERB propter/ADP se/PRON ,/PUNCT ceteris/PRON autem/CCONJ creaturis/NOUN propter/ADP ipsas/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quandocumque/SCONJ sunt/AUX aliqua/PRON ordinata/VERB ad/ADP finem/NOUN aliquem/PRON ,/PUNCT si/SCONJ qua/PRON inter/ADP illa/PRON ad/ADP finem/NOUN pertingere/VERB non/ADV possunt/VERB per/ADP seipsa/PRON ,/PUNCT oportet/VERB ea/PRON ordinari/VERB ad/ADP illa/PRON quae/PRON finem/NOUN consequuntur/VERB ,/PUNCT quae/PRON propter/ADP se/PRON ordinantur/VERB in/ADP finem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ finis/NOUN exercitus/NOUN est/AUX victoria/NOUN ,/PUNCT quam/PRON milites/NOUN consequuntur/VERB per/ADP proprium/ADJ actum/NOUN pugnando/VERB ,/PUNCT qui/PRON soli/ADJ propter/ADP se/PRON in/ADP exercitu/NOUN quaeruntur/VERB ;/PUNCT omnes/PRON autem/CCONJ alii/PRON ,/PUNCT ad/ADP alia/PRON officia/NOUN deputati/VERB ,/PUNCT puta/VERB ad/ADP custodiendum/VERB equos/NOUN ,/PUNCT ad/ADP parandum/VERB arma/NOUN ,/PUNCT propter/ADP milites/NOUN in/ADP exercitu/NOUN quaeruntur/VERB ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ ex/ADP praemissis/VERB finem/NOUN ultimum/ADJ universi/ADJ deum/PROPN esse/AUX ,/PUNCT quem/PRON sola/ADJ intellectualis/ADJ natura/NOUN consequitur/VERB in/ADP seipso/PRON ,/PUNCT eum/PRON scilicet/PART cognoscendo/VERB et/CCONJ amando/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT sola/ADJ igitur/ADV intellectualis/ADJ natura/NOUN est/AUX propter/ADP se/PRON quaesita/VERB in/ADP universo/ADJ ,/PUNCT alia/NOUN autem/CCONJ omnia/PRON propter/ADP ipsam/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP quolibet/PRON toto/PRON partes/NOUN principales/ADJ propter/ADP se/PRON exiguntur/VERB ad/ADP constitutionem/NOUN totius/PRON :/PUNCT aliae/NOUN vero/NOUN ad/ADP conservationem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ad/ADP aliquam/PRON meliorationem/NOUN earum/PRON ./PUNCT inter/ADP omnes/PRON autem/CCONJ partes/NOUN universi/ADJ ,/PUNCT nobiliores/ADJ sunt/AUX intellectuales/ADJ creaturae/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ magis/ADV ad/ADP similitudinem/NOUN divinam/ADJ accedunt/VERB ./PUNCT naturae/NOUN ergo/ADV intellectuales/ADJ sunt/AUX propter/ADP se/PRON a/ADP divina/ADJ providentia/NOUN procuratae/VERB ,/PUNCT alia/NOUN vero/NOUN omnia/PRON propter/ADP ipsas/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX partes/NOUN omnes/PRON ordinari/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN totius/PRON :/PUNCT non/ADV enim/ADV est/VERB totum/PRON propter/ADP partes/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ partes/NOUN propter/ADP totum/PRON sunt/VERB ./PUNCT naturae/NOUN autem/CCONJ intellectuales/ADJ maiorem/ADJ habent/VERB affinitatem/NOUN ad/ADP totum/PRON quam/SCONJ aliae/PRON naturae/NOUN :/PUNCT nam/ADV unaquaeque/PRON intellectualis/ADJ substantia/NOUN est/AUX quodammodo/ADV omnia/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ totius/PRON entis/NOUN comprehensiva/ADJ est/AUX suo/ADJ intellectu/NOUN :/PUNCT quaelibet/PRON autem/CCONJ alia/PRON substantia/NOUN particularem/ADJ solam/ADJ entis/NOUN participationem/NOUN habet/VERB ./PUNCT convenienter/ADV igitur/ADV alia/PRON propter/ADP substantias/NOUN intellectuales/ADJ providentur/VERB a/ADP deo/PROPN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT sicut/SCONJ agitur/VERB unumquodque/PRON cursu/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT ita/ADV natum/VERB est/AUX agi/VERB ./PUNCT sic/ADV autem/CCONJ videmus/VERB res/NOUN cursu/NOUN naturae/NOUN currere/VERB quod/SCONJ substantia/NOUN intellectualis/ADJ omnibus/PRON aliis/PRON utitur/VERB propter/ADP se/PRON :/PUNCT vel/CCONJ ad/ADP intellectus/NOUN perfectionem/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ in/ADP eis/PRON veritatem/NOUN speculatur/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ ad/ADP suae/ADJ virtutis/NOUN executionem/NOUN et/CCONJ scientiae/NOUN explicationem/NOUN ,/PUNCT ad/ADP modum/NOUN quo/PRON artifex/NOUN explicat/VERB artis/NOUN suae/ADJ conceptionem/NOUN in/ADP materia/NOUN corporali/ADJ ;/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV ad/ADP corporis/NOUN sustentationem/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX unitum/VERB animae/NOUN intellectuali/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP hominibus/NOUN patet/VERB ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX ergo/ADV quod/SCONJ propter/ADP substantias/NOUN intellectuales/ADJ omnia/PRON divinitus/ADV providentur/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quod/PRON aliquis/PRON propter/ADP se/PRON quaerit/VERB ,/PUNCT semper/ADV illud/PRON quaerit/VERB :/PUNCT quod/PRON enim/ADV per/ADP se/PRON est/VERB ,/PUNCT semper/ADV est/VERB ;/PUNCT quod/PRON vero/ADV aliquis/PRON propter/ADP aliud/PRON quaerit/VERB ,/PUNCT non/ADV oportet/VERB quod/SCONJ semper/ADV illud/PRON quaerat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ competit/VERB ei/PRON propter/ADP quod/SCONJ quaeritur/VERB ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ rerum/NOUN ex/ADP divina/ADJ voluntate/NOUN profluxit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ est/AUX manifestum/ADJ ./PUNCT quae/PRON igitur/ADV semper/ADV sunt/VERB in/ADP entibus/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX propter/ADP se/PRON a/ADP deo/PROPN volita/VERB :/PUNCT quae/PRON autem/CCONJ non/ADV semper/PART ,/PUNCT non/ADV propter/ADP se/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ propter/ADP aliud/NOUN ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ intellectuales/ADJ maxime/ADV accedunt/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sint/VERB semper/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ sunt/AUX incorruptibiles/ADJ ./PUNCT sunt/AUX etiam/ADV immutabiles/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ solum/ADV secundum/ADP electionem/NOUN ./PUNCT ergo/ADV substantiae/NOUN intellectuales/ADJ gubernantur/VERB quasi/SCONJ propter/ADP se/NOUN ,/PUNCT aliae/NOUN vero/NOUN propter/ADP ipsas/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ ei/PRON quod/PRON praemissis/VERB rationibus/NOUN est/AUX ostensum/VERB contrarium/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ omnes/PRON partes/NOUN universi/ADJ ad/ADP perfectionem/NOUN totius/PRON ordinantur/VERB :/PUNCT sic/ADV enim/ADV ad/ADP perfectionem/NOUN totius/PRON omnes/PRON partes/NOUN ordinantur/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ una/NUM deservit/VERB alteri/PRON ./PUNCT sicut/SCONJ in/ADP corpore/NOUN humano/ADJ apparet/VERB quod/SCONJ pulmo/NOUN in/ADP hoc/PRON est/VERB de/ADP perfectione/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ deservit/VERB cordi/NOUN :/PUNCT unde/ADV non/ADV est/AUX contrarium/ADJ pulmonem/NOUN esse/VERB propter/ADP cor/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ propter/ADP totum/PRON animal/NOUN ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV non/ADV est/AUX contrarium/ADJ alias/PRON naturas/NOUN esse/VERB propter/ADP intellectuales/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ propter/ADP perfectionem/NOUN universi/ADJ :/PUNCT si/SCONJ enim/ADV deessent/VERB ea/PRON quae/PRON requirit/VERB substantiae/NOUN intellectualis/ADJ perfectio/NOUN ,/PUNCT non/ADV esset/AUX universum/ADJ completum/ADJ ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV praedictis/VERB non/ADV obviat/VERB quod/SCONJ individua/NOUN sunt/VERB propter/ADP proprias/ADJ species/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON enim/ADV quod/SCONJ ad/ADP suas/ADJ species/NOUN ordinantur/VERB ,/PUNCT ordinem/NOUN habent/VERB ulterius/ADV ad/ADP intellectualem/ADJ naturam/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV aliquod/PRON corruptibilium/ADJ ordinatur/VERB ad/ADP hominem/NOUN propter/ADP unum/NUM individuum/NOUN hominis/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ propter/ADP totam/PRON humanam/ADJ speciem/NOUN ./PUNCT toti/PRON autem/CCONJ humanae/ADJ speciei/NOUN non/ADV posset/VERB aliquod/PRON corruptibilium/ADJ deservire/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP suam/ADJ speciem/NOUN totam/PRON ./PUNCT ordo/NOUN igitur/ADV quo/PRON corruptibilia/ADJ ordinantur/VERB ad/ADP hominem/NOUN ,/PUNCT requirit/VERB quod/SCONJ individua/NOUN ordinentur/VERB ad/ADP speciem/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ dicimus/VERB substantias/NOUN intellectuales/ADJ propter/ADP se/PRON a/ADP divina/ADJ providentia/NOUN ordinari/VERB ,/PUNCT non/ADV intelligimus/VERB quod/SCONJ ipsa/PRON ulterius/ADV non/ADV referantur/VERB in/ADP deum/PROPN et/CCONJ ad/ADP perfectionem/NOUN universi/ADJ ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV propter/ADP se/PRON procurari/VERB dicuntur/VERB et/CCONJ alia/NOUN propter/SCONJ ipsa/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ bona/NOUN quae/PRON per/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN sortiuntur/VERB ,/PUNCT non/ADV eis/PRON sunt/AUX data/VERB propter/ADP alterius/PRON utilitatem/NOUN ;/PUNCT quae/PRON vero/ADV aliis/PRON dantur/VERB ,/PUNCT in/ADP eorum/PRON usum/NOUN ex/ADP divina/NOUN ordinatione/NOUN cedunt/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB deut./X 4-19/NUM :/PUNCT ne/SCONJ videas/VERB solem/NOUN et/CCONJ lunam/NOUN et/CCONJ cetera/PRON astra/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ errore/NOUN deceptus/VERB ,/PUNCT adores/VERB ea/PRON quae/PRON creavit/VERB dominus/NOUN deus/PROPN tuus/ADJ in/ADP ministerium/NOUN cunctis/PRON gentibus/NOUN quae/PRON sub/ADP caelo/NOUN sunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ in/ADP psalmo/NOUN dicitur/VERB :/PUNCT omnia/PRON subiecisti/VERB sub/ADP pedibus/NOUN eius/PRON ;/PUNCT oves/NOUN et/CCONJ boves/NOUN universas/ADJ ,/PUNCT insuper/PART et/CCONJ pecora/NOUN campi/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sap./X 12-18/NUM dicitur/VERB :/PUNCT tu/PRON autem/CCONJ ,/PUNCT dominator/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT cum/ADP tranquillitate/NOUN iudicas/VERB ,/PUNCT et/CCONJ cum/ADP magna/ADJ reverentia/NOUN disponis/VERB nos/PRON ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN ponentium/VERB homini/NOUN esse/VERB peccatum/NOUN si/SCONJ animalia/NOUN bruta/ADJ occidat/VERB ./PUNCT ex/ADP divina/ADJ enim/ADV providentia/NOUN naturali/ADJ ordine/NOUN in/ADP usum/NOUN hominis/NOUN ordinantur/VERB ./PUNCT unde/ADV absque/ADP iniuria/ADJ eis/PRON utitur/VERB homo/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ occidendo/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ quolibet/PRON alio/PRON modo/NOUN ./PUNCT propter/ADP quod/SCONJ et/CCONJ dominus/NOUN dixit/VERB ad/ADP noe/PROPN ,/PUNCT gen./X 9-3/NUM :/PUNCT sicut/SCONJ olera/NOUN virentia/VERB dedi/VERB vobis/PRON omnem/PRON carnem/NOUN ./PUNCT si/SCONJ qua/PRON vero/ADV in/ADP sacra/ADJ scriptura/NOUN inveniantur/VERB prohibentia/VERB aliquid/PRON crudelitatis/NOUN in/ADP animalia/NOUN bruta/ADJ committi/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ de/ADP ave/NOUN cum/ADP pullis/NOUN non/ADV occidenda/VERB :/PUNCT hoc/PRON fit/VERB vel/CCONJ ad/ADP removendum/VERB hominis/NOUN animum/NOUN a/ADP crudelitate/NOUN in/ADP homines/NOUN exercenda/VERB ,/PUNCT ne/SCONJ aliquis/PRON ,/PUNCT exercendo/VERB crudelia/ADJ circa/ADP bruta/ADJ ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON procedat/VERB ad/ADP homines/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ quia/SCONJ in/ADP temporale/ADJ damnum/NOUN hominis/NOUN provenit/VERB animalibus/NOUN illata/VERB laesio/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ inferentis/VERB sive/CCONJ alterius/PRON ;/PUNCT vel/CCONJ propter/ADP aliquam/PRON significationem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ apostolus/NOUN exponit/VERB illud/PRON de/ADP non/ADV alligando/VERB ore/NOUN bovis/NOUN triturantis/VERB ./PUNCT quod/SCONJ rationalis/ADJ creatura/NOUN dirigitur/VERB a/ADP deo/PROPN ad/ADP suos/ADJ actus/NOUN non/ADV solum/ADV secundum/ADP ordinem/NOUN ad/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP quod/SCONJ congruit/VERB individuo/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ sola/ADJ rationalis/ADJ creatura/NOUN dirigitur/VERB a/ADP deo/PROPN ad/ADP suos/ADJ actus/NOUN non/ADV solum/ADV secundum/ADP congruentiam/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP congruentiam/NOUN individui/NOUN ./PUNCT omnis/PRON enim/ADV res/NOUN propter/ADP suam/ADJ operationem/NOUN esse/VERB videtur/VERB :/PUNCT operatio/NOUN enim/ADV est/AUX ultima/ADJ perfectio/NOUN rei/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV unumquodque/PRON a/ADP deo/PROPN ad/ADP suum/ADJ actum/NOUN ordinatur/VERB secundum/ADP quod/SCONJ divinae/ADJ providentiae/NOUN substat/VERB ./PUNCT creatura/NOUN autem/CCONJ rationalis/ADJ divinae/ADJ providentiae/NOUN substat/VERB sicut/SCONJ secundum/ADP se/PRON gubernata/VERB et/CCONJ provisa/VERB ,/PUNCT non/ADV solum/ADV propter/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ aliae/PRON corruptibiles/ADJ creaturae/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ individuum/NOUN quod/PRON gubernatur/VERB solum/ADV propter/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT non/ADV gubernatur/VERB propter/ADP seipsum/PRON ;/PUNCT creatura/NOUN autem/CCONJ rationalis/ADJ propter/ADP seipsam/PRON gubernatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB manifestum/ADJ est/AUX ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV solae/ADJ rationales/ADJ creaturae/NOUN directionem/NOUN a/ADP deo/PROPN ad/ADP suos/ADJ actus/NOUN accipiunt/VERB non/ADV solum/ADV propter/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP individuum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quaecumque/PRON directionem/NOUN habent/VERB in/ADP suis/ADJ actibus/NOUN solum/ADV secundum/ADP quod/SCONJ pertinent/VERB ad/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/VERB in/ADP ipsis/PRON agere/VERB vel/CCONJ non/ADV agere/VERB :/PUNCT quae/PRON enim/ADV consequuntur/VERB speciem/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX communia/ADJ et/CCONJ naturalia/ADJ omnibus/PRON individuis/NOUN sub/ADP specie/NOUN contentis/VERB ;/PUNCT naturalia/ADJ autem/CCONJ non/ADV sunt/VERB in/ADP nobis/PRON ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV homo/NOUN haberet/VERB directionem/NOUN in/ADP suis/ADJ actionibus/NOUN solum/ADV secundum/ADP congruentiam/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT non/ADV esset/VERB in/ADP ipso/PRON agere/VERB vel/CCONJ non/ADV agere/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ oporteret/VERB quod/SCONJ sequeretur/VERB inclinationem/NOUN naturalem/ADJ toti/PRON speciei/NOUN communem/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ contingit/VERB in/ADP omnibus/PRON irrationalibus/ADJ creaturis/NOUN ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ rationalis/ADJ creaturae/NOUN actus/NOUN directionem/NOUN habet/VERB non/ADV solum/ADV secundum/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP individuum/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT divina/ADJ providentia/NOUN ad/ADP omnia/PRON singularia/ADJ se/PRON extendit/VERB ,/PUNCT etiam/ADV minima/ADJ ./PUNCT quibuscumque/PRON igitur/ADV sunt/VERB aliquae/PRON actiones/NOUN praeter/ADP inclinationem/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ per/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN regulentur/VERB in/ADP suis/ADJ actibus/NOUN praeter/ADP directionem/NOUN quae/PRON pertinet/VERB ad/ADP speciem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP rationali/ADJ creatura/NOUN apparent/VERB multae/ADJ actiones/NOUN ad/ADP quas/PRON non/ADV sufficit/VERB inclinatio/NOUN speciei/NOUN :/PUNCT cuius/PRON signum/NOUN est/AUX quod/SCONJ non/ADV similes/ADJ sunt/AUX in/ADP omnibus/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ variae/NOUN in/ADP diversis/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ rationalis/ADJ creatura/NOUN dirigatur/VERB a/ADP deo/PROPN ad/ADP suos/ADJ actus/NOUN non/ADV solum/ADV secundum/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP individuum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT deus/PROPN unicuique/PRON naturae/NOUN providet/VERB secundum/ADP ipsius/PRON capacitatem/NOUN :/PUNCT tales/NOUN enim/ADV singulas/ADJ creaturas/NOUN condidit/VERB quales/PRON aptas/ADJ esse/AUX cognovit/VERB ut/SCONJ per/ADP suam/ADJ gubernationem/NOUN pervenirent/VERB ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT sola/ADJ autem/CCONJ creatura/NOUN rationalis/ADJ est/AUX capax/ADJ directionis/NOUN qua/PRON dirigitur/VERB ad/ADP suos/ADJ actus/NOUN non/ADV solum/ADV secundum/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP individuum/NOUN :/PUNCT habet/VERB enim/ADV intellectum/NOUN et/CCONJ rationem/NOUN ,/PUNCT unde/ADV percipere/VERB possit/VERB quomodo/ADV diversimode/ADV sit/AUX aliquid/PRON bonum/ADJ vel/CCONJ malum/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ congruit/VERB diversis/ADJ individuis/NOUN ,/PUNCT temporibus/NOUN et/CCONJ locis/NOUN ./PUNCT sola/ADJ igitur/ADV creatura/NOUN rationalis/ADJ dirigitur/VERB a/ADP deo/PROPN ad/ADP suos/ADJ actus/NOUN non/ADV solum/ADV secundum/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP individuum/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT creatura/NOUN rationalis/ADJ sic/ADV providentiae/NOUN divinae/ADJ subiacet/VERB quod/SCONJ non/ADV solum/ADV ea/PRON gubernatur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV rationem/NOUN providentiae/NOUN utcumque/ADV cognoscere/VERB potest/VERB :/PUNCT unde/ADV sibi/PRON competit/VERB etiam/ADV aliis/PRON providentiam/NOUN et/CCONJ gubernationem/NOUN exhibere/VERB ./PUNCT quod/PRON non/ADV contingit/VERB in/ADP ceteris/PRON creaturis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON solum/ADV providentiam/NOUN participant/VERB inquantum/SCONJ providentiae/NOUN subduntur/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ aliquis/PRON facultatem/NOUN providendi/VERB habet/VERB ,/PUNCT potest/VERB etiam/ADV suos/ADJ actus/NOUN dirigere/VERB et/CCONJ gubernare/VERB ./PUNCT participat/VERB igitur/ADV rationalis/ADJ creatura/NOUN divinam/ADJ providentiam/NOUN non/ADV solum/ADV secundum/ADP gubernari/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP gubernare/VERB :/PUNCT gubernat/VERB enim/ADV se/PRON in/ADP suis/ADJ actibus/NOUN propriis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV alia/PRON ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ inferior/ADJ providentia/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN subditur/VERB quasi/ADV supremae/ADJ ./PUNCT gubernatio/NOUN igitur/ADV actuum/NOUN rationalis/ADJ creaturae/NOUN inquantum/SCONJ sunt/AUX actus/NOUN personales/ADJ ,/PUNCT ad/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN pertinet/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT actus/NOUN personales/ADJ rationalis/ADJ creaturae/NOUN sunt/AUX proprie/ADV actus/NOUN qui/PRON sunt/VERB ab/ADP anima/NOUN rationali/ADJ ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ rationalis/ADJ non/ADV solum/ADV secundum/ADP speciem/NOUN est/AUX perpetuitatis/NOUN capax/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ aliae/PRON creaturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP individuum/NOUN ./PUNCT actus/NOUN ergo/ADV rationalis/ADJ creaturae/NOUN a/ADP divina/ADJ providentia/NOUN diriguntur/VERB non/ADV solum/ADV ea/PRON ratione/NOUN qua/PRON ad/ADP speciem/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV inquantum/SCONJ sunt/AUX personales/ADJ actus/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON ,/PUNCT licet/SCONJ divinae/ADJ providentiae/NOUN omnia/PRON subdantur/VERB ,/PUNCT tamen/ADV in/ADP scripturis/NOUN sacris/ADJ specialiter/ADV ei/PRON hominum/NOUN cura/NOUN attribuitur/VERB :/PUNCT secundum/ADP illud/NOUN psalmi/NOUN 8-5/NUM :/PUNCT quid/PRON est/AUX homo/NOUN quod/ADV memor/NOUN es/AUX eius/PRON ?/PUNCT et/CCONJ i/NUM cor./X 9-9/NUM :/PUNCT nunquid/PRON deo/PROPN cura/NOUN est/VERB de/ADP bobus/NOUN ?/PUNCT quae/PRON quidem/ADV ideo/ADV dicuntur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ de/ADP humanis/ADJ actibus/NOUN deus/PROPN curam/NOUN habet/VERB non/ADV solum/ADV prout/SCONJ ad/ADP speciem/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP quod/SCONJ sunt/AUX actus/NOUN personales/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ divinitus/ADV hominibus/NOUN leges/NOUN dantur/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ necessarium/ADJ fuit/AUX homini/NOUN divinitus/ADV legem/NOUN dari/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV actus/NOUN irrationalium/ADJ creaturarum/NOUN diriguntur/VERB a/ADP deo/PROPN ea/PRON ratione/NOUN qua/PRON ad/ADP speciem/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT ita/ADV actus/NOUN hominum/NOUN diriguntur/VERB a/ADP deo/PROPN secundum/ADP quod/SCONJ ad/ADP individuum/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT sed/CCONJ actus/NOUN creaturarum/NOUN irrationalium/ADJ ,/PUNCT prout/SCONJ ad/ADP speciem/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT diriguntur/VERB a/ADP deo/PROPN quadam/PRON naturali/ADJ inclinatione/NOUN ,/PUNCT quae/PRON naturam/NOUN speciei/NOUN consequitur/VERB ./PUNCT ergo/ADV ,/PUNCT supra/ADP hoc/PRON ,/PUNCT dandum/VERB est/AUX aliquid/PRON hominibus/NOUN quo/PRON in/ADP suis/ADJ personalibus/ADJ actibus/NOUN dirigantur/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON dicimus/VERB legem/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT rationalis/ADJ creatura/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT sic/ADV divinae/ADJ providentiae/NOUN subditur/VERB quod/SCONJ etiam/ADV similitudinem/NOUN quandam/PRON divinae/ADJ providentiae/NOUN participat/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ se/PRON in/ADP suis/ADJ actibus/NOUN et/CCONJ alia/PRON gubernare/VERB potest/VERB ./PUNCT id/PRON autem/CCONJ quo/PRON aliquorum/PRON actus/NOUN gubernantur/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB lex/NOUN ./PUNCT conveniens/VERB igitur/ADV fuit/AUX hominibus/NOUN a/ADP deo/PROPN legem/NOUN dari/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT cum/SCONJ lex/NOUN nihil/PRON aliud/PRON sit/AUX quam/SCONJ quaedam/PRON ratio/NOUN et/CCONJ regula/NOUN operandi/VERB ,/PUNCT illis/PRON solum/ADV convenit/VERB dari/VERB legem/NOUN qui/PRON sui/ADJ operis/NOUN rationem/NOUN cognoscunt/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ convenit/VERB solum/ADV rationali/ADJ creaturae/NOUN ./PUNCT soli/ADJ igitur/ADV rationali/ADJ creaturae/NOUN fuit/AUX conveniens/VERB dari/VERB legem/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT illis/PRON danda/VERB est/AUX lex/NOUN in/ADP quibus/PRON est/VERB agere/VERB et/CCONJ non/ADV agere/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ convenit/VERB soli/ADJ rationali/ADJ creaturae/NOUN ./PUNCT sola/ADJ igitur/ADV rationalis/ADJ creatura/NOUN est/AUX susceptiva/ADJ legis/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ lex/NOUN nihil/PRON aliud/PRON sit/AUX quam/SCONJ ratio/NOUN operis/NOUN ;/PUNCT cuiuslibet/PRON autem/CCONJ operis/NOUN ratio/NOUN a/ADP fine/NOUN sumitur/VERB :/PUNCT ab/ADP eo/PRON unusquisque/PRON legis/NOUN capax/ADJ suscipit/VERB legem/NOUN a/ADP quo/PRON ad/ADP finem/NOUN perducitur/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ inferior/ADJ artifex/NOUN ab/ADP architectore/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ miles/NOUN a/ADP duce/NOUN exercitus/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ creatura/NOUN rationalis/ADJ finem/NOUN suum/ADJ ultimum/ADJ in/ADP deo/NOUN et/CCONJ a/ADP deo/PROPN consequitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ./PUNCT fuit/AUX igitur/ADV conveniens/VERB a/ADP deo/PROPN legem/NOUN hominibus/NOUN dari/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB ierem./X 31-33/NUM :/PUNCT dabo/VERB legem/NOUN meam/ADJ in/ADP visceribus/NOUN eorum/PRON et/CCONJ oseae/NOUN 8-12/NUM :/PUNCT scribam/VERB eis/PRON multiplices/ADJ leges/NOUN meas/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ lex/NOUN divina/ADJ principaliter/ADV hominem/NOUN ordinat/VERB in/ADP deum/PROPN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ sumi/VERB potest/VERB ad/ADP quid/PRON lex/NOUN divinitus/ADV data/VERB principaliter/ADV tendat/VERB ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX enim/ADV quod/SCONJ unusquisque/PRON legislator/NOUN ad/ADP suum/ADJ finem/NOUN principaliter/ADV per/ADP leges/NOUN homines/NOUN dirigere/VERB intendit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ dux/NOUN exercitus/NOUN ad/ADP victoriam/NOUN et/CCONJ rector/NOUN civitatis/NOUN ad/ADP pacem/NOUN ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ quem/PRON deus/PROPN intendit/VERB ,/PUNCT est/AUX ipsemet/PRON deus/PROPN ./PUNCT lex/NOUN igitur/ADV divina/ADJ hominem/NOUN principaliter/ADV in/ADP deum/PROPN ordinare/VERB intendit/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT lex/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT est/AUX quaedam/PRON ratio/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN gubernantis/VERB rationali/ADJ creaturae/NOUN proposita/VERB ./PUNCT sed/CCONJ gubernatio/NOUN providentis/VERB dei/PROPN singula/ADJ ad/ADP proprios/ADJ fines/NOUN ducit/VERB ./PUNCT per/ADP legem/NOUN igitur/ADV divinitus/ADV datam/VERB homo/NOUN ad/ADP suum/ADJ finem/NOUN praecipue/ADV ordinatur/VERB ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ humanae/ADJ creaturae/NOUN est/AUX adhaerere/VERB deo/PROPN :/PUNCT in/ADP hoc/PRON enim/ADV felicitas/NOUN eius/PRON consistit/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON igitur/ADV principaliter/ADV lex/NOUN divina/ADJ hominem/NOUN dirigit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ deo/PROPN adhaereat/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT intentio/NOUN cuiuslibet/PRON legislatoris/NOUN est/VERB eos/PRON quibus/PRON legem/NOUN dat/VERB ,/PUNCT facere/VERB bonos/NOUN :/PUNCT unde/ADV praecepta/NOUN legis/NOUN debent/VERB esse/VERB de/ADP actibus/NOUN virtutum/NOUN ./PUNCT illi/PRON igitur/ADV actus/NOUN a/ADP lege/NOUN divina/ADJ praecipue/ADV intenduntur/VERB qui/PRON sunt/AUX optimi/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ inter/ADP omnes/PRON humanos/ADJ actus/NOUN illi/PRON sunt/AUX optimi/ADJ quibus/PRON homo/NOUN adhaeret/VERB deo/PROPN ,/PUNCT utpote/ADV fini/NOUN propinquiores/ADJ ./PUNCT ergo/ADV ad/ADP hos/PRON actus/NOUN praecipue/ADV lex/NOUN divina/ADJ homines/NOUN ordinat/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT illud/PRON praecipuum/ADJ debet/VERB esse/AUX in/ADP lege/NOUN ex/ADP quo/PRON lex/NOUN efficaciam/NOUN habet/VERB ./PUNCT sed/CCONJ lex/NOUN divinitus/ADV data/VERB ex/ADP hoc/PRON apud/ADP homines/NOUN efficaciam/NOUN habet/VERB quod/SCONJ homo/NOUN subditur/VERB deo/PROPN :/PUNCT non/ADV enim/ADV aliquis/PRON alicuius/PRON regis/NOUN lege/NOUN artatur/VERB qui/PRON ei/PRON subditus/VERB non/ADV est/AUX ./PUNCT hoc/PRON igitur/ADV praecipuum/ADJ in/ADP divina/ADJ lege/NOUN esse/VERB debet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ mens/NOUN humana/ADJ deo/PROPN adhaereat/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB deut./X 10-12/NUM :/PUNCT et/CCONJ nunc/PART ,/PUNCT israel/NOUN ,/PUNCT quid/PRON dominus/NOUN deus/PROPN tuus/ADJ petit/VERB a/ADP te/PRON ,/PUNCT nisi/SCONJ ut/SCONJ timeas/VERB dominum/NOUN deum/PROPN tuum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ambules/VERB in/ADP viis/NOUN eius/PRON ,/PUNCT et/CCONJ diligas/VERB eum/PRON ,/PUNCT ac/CCONJ servias/VERB domino/NOUN deo/PROPN tuo/ADJ in/ADP toto/PRON corde/NOUN tuo/ADJ et/CCONJ in/ADP tota/PRON anima/NOUN tua/ADJ ?/PUNCT quod/SCONJ finis/NOUN legis/NOUN divinae/ADJ est/AUX dilectio/NOUN dei/PROPN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV intentio/NOUN divinae/ADJ legis/NOUN ad/ADP hoc/PRON principaliter/ADV est/VERB ut/SCONJ homo/NOUN deo/PROPN adhaereat/VERB ;/PUNCT homo/NOUN autem/CCONJ potissime/ADV adhaeret/VERB deo/PROPN per/ADP amorem/NOUN :/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ intentio/NOUN divinae/ADJ legis/NOUN principaliter/ADV ordinetur/VERB ad/ADP amandum/VERB ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ per/ADP amorem/NOUN homo/NOUN maxime/ADV deo/PROPN adhaereat/VERB ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX ./PUNCT duo/NUM enim/ADV sunt/VERB in/ADP homine/NOUN quibus/PRON deo/PROPN potest/VERB adhaerere/VERB ,/PUNCT intellectus/NOUN scilicet/PART et/CCONJ voluntas/NOUN :/PUNCT nam/ADV secundum/ADP inferiores/ADJ animae/NOUN partes/NOUN deo/PROPN adhaerere/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ inferioribus/ADJ rebus/NOUN ./PUNCT adhaesio/NOUN autem/CCONJ quae/PRON est/VERB per/ADP intellectum/NOUN ,/PUNCT completionem/NOUN recipit/VERB per/ADP eam/PRON quae/PRON est/AUX voluntatis/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ per/ADP voluntatem/NOUN homo/NOUN quodammodo/ADV quiescit/VERB in/ADP eo/PRON quod/SCONJ intellectus/NOUN apprehendit/VERB ./PUNCT voluntas/NOUN autem/CCONJ adhaeret/VERB alicui/PRON rei/NOUN vel/CCONJ propter/ADP amorem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ propter/ADP timorem/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ differenter/VERB ./PUNCT nam/ADV ei/PRON quidem/ADV cui/PRON inhaeret/VERB propter/ADP timorem/NOUN ,/PUNCT inhaeret/VERB propter/ADP aliud/PRON :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART evitet/VERB malum/NOUN quod/PRON ,/PUNCT si/SCONJ non/ADV adhaereat/VERB ei/PRON ,/PUNCT imminet/VERB ./PUNCT ei/PRON vero/ADV cui/PRON adhaeret/VERB propter/ADP amorem/NOUN ,/PUNCT adhaeret/VERB propter/ADP seipsum/PRON ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ est/VERB propter/ADP se/PRON ,/PUNCT principalius/ADJ est/AUX eo/PRON quod/PRON est/VERB propter/ADP aliud/PRON ./PUNCT adhaesio/NOUN igitur/ADV amoris/NOUN ad/ADP deum/PROPN est/AUX potissimus/ADJ modus/NOUN ei/PRON adhaerendi/VERB ./PUNCT hoc/PRON igitur/ADV est/AUX potissime/ADV intentum/VERB in/ADP divina/ADJ lege/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT finis/NOUN cuiuslibet/PRON legis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ praecipue/ADV divinae/NOUN ,/PUNCT est/VERB homines/NOUN facere/VERB bonos/NOUN ./PUNCT homo/NOUN autem/CCONJ dicitur/VERB bonus/ADJ ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ habet/VERB voluntatem/NOUN bonam/ADJ ,/PUNCT per/ADP quam/PRON in/ADP actum/NOUN reducit/VERB quicquid/PRON boni/NOUN in/ADP ipso/PRON est/VERB ./PUNCT voluntas/NOUN autem/CCONJ est/AUX bona/ADJ ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ vult/VERB bonum/NOUN :/PUNCT et/CCONJ praecipue/ADV maximum/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX finis/NOUN ./PUNCT quanto/ADV igitur/ADV huiusmodi/ADV bonum/NOUN magis/ADV voluntas/NOUN vult/VERB ,/PUNCT tanto/ADV magis/ADV homo/NOUN est/AUX bonus/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ magis/ADV vult/VERB homo/NOUN id/PRON quod/PRON vult/VERB propter/ADP amorem/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ id/NOUN quod/PRON vult/VERB propter/ADP timorem/NOUN tantum/ADV :/PUNCT nam/ADV quod/PRON vult/VERB propter/ADP timorem/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT dicitur/AUX mixtum/VERB involuntario/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ aliquis/PRON vult/VERB in/ADP mari/NOUN proiectionem/NOUN mercium/NOUN propter/ADP timorem/NOUN ./PUNCT ergo/ADV amor/NOUN summi/ADJ boni/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART dei/PROPN ,/PUNCT maxime/ADV facit/VERB bonos/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ est/AUX maxime/ADV intentum/VERB in/ADP divina/ADJ lege/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT bonitas/NOUN hominis/NOUN est/VERB per/ADP virtutem/NOUN :/PUNCT virtus/NOUN enim/ADV est/VERB quae/PRON bonum/NOUN facit/VERB habentem/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ lex/NOUN intendit/VERB homines/NOUN facere/VERB virtuosos/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ praecepta/VERB legis/NOUN sunt/VERB de/ADP actibus/NOUN virtutum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ de/ADP conditione/NOUN virtutis/NOUN est/VERB ut/SCONJ virtuosus/ADJ et/CCONJ firmiter/ADV et/CCONJ delectabiliter/ADV operetur/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ maxime/ADV facit/VERB amor/NOUN :/PUNCT nam/ADV ex/ADP amore/NOUN aliquid/PRON firmiter/ADV et/CCONJ delectabiliter/ADV facimus/VERB ./PUNCT amor/NOUN igitur/ADV boni/NOUN est/AUX ultimum/ADJ intentum/VERB in/ADP lege/NOUN divina/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT legislatores/NOUN imperio/NOUN legis/NOUN editae/VERB movent/VERB eos/PRON quibus/PRON lex/NOUN datur/VERB ./PUNCT in/ADP omnibus/PRON autem/CCONJ quae/PRON moventur/VERB ab/ADP aliquo/PRON primo/ADJ movente/VERB ,/PUNCT tanto/ADV aliquid/PRON perfectius/ADV movetur/VERB quanto/ADV magis/ADV participat/VERB de/ADP motione/NOUN primi/ADJ moventis/VERB ,/PUNCT et/CCONJ de/ADP similitudine/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX legis/NOUN divinae/ADJ dator/NOUN ,/PUNCT omnia/PRON facit/VERB propter/ADP suum/ADJ amorem/NOUN ./PUNCT qui/PRON igitur/ADV hoc/PRON modo/NOUN tendit/VERB in/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT scilicet/PART amando/VERB ,/PUNCT perfectissime/ADV movetur/VERB in/ADP ipsum/PRON ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ agens/NOUN intendit/VERB perfectionem/NOUN in/ADP eo/PRON quod/SCONJ agit/VERB ./PUNCT hic/PRON igitur/ADV est/AUX finis/NOUN totius/PRON legislationis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ homo/NOUN deum/PROPN amet/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB i/NUM tim./X 1-5/NUM :/PUNCT finis/NOUN praecepti/VERB caritas/NOUN est/AUX ./PUNCT et/CCONJ matth./X 22/NUM ,/PUNCT dicitur/VERB quod/SCONJ primum/NOUN et/CCONJ maximum/ADJ mandatum/VERB in/ADP lege/NOUN est/AUX ,/PUNCT diliges/VERB dominum/NOUN deum/PROPN tuum/ADJ ./PUNCT inde/ADV est/VERB etiam/ADV quod/SCONJ lex/NOUN nova/ADJ ,/PUNCT tanquam/SCONJ perfectior/ADJ ,/PUNCT dicitur/VERB lex/NOUN amoris/NOUN :/PUNCT lex/NOUN autem/CCONJ vetus/ADJ ,/PUNCT tanquam/SCONJ imperfectior/ADJ ,/PUNCT lex/NOUN timoris/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ divina/ADJ lege/NOUN ordinamur/VERB ad/ADP dilectionem/NOUN proximi/ADJ ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ sequitur/VERB quod/SCONJ divina/ADJ lex/NOUN dilectionem/NOUN proximi/ADJ intendat/VERB ./PUNCT oportet/VERB enim/ADV esse/VERB unionem/NOUN affectus/NOUN inter/ADP eos/PRON quibus/PRON est/AUX unus/NUM finis/NOUN communis/ADJ ./PUNCT communicant/VERB autem/CCONJ homines/NOUN in/ADP uno/NUM ultimo/ADJ fine/NOUN beatitudinis/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quem/PRON divinitus/ADV ordinantur/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ uniantur/VERB homines/NOUN ad/ADP invicem/ADV mutua/ADJ dilectione/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quicumque/PRON diligit/VERB aliquem/PRON ,/PUNCT consequens/VERB est/AUX ut/SCONJ etiam/ADV diligat/VERB dilectos/VERB ab/ADP eo/PRON ,/PUNCT et/CCONJ eos/PRON qui/PRON coniuncti/VERB sunt/AUX ei/PRON ./PUNCT homines/NOUN autem/CCONJ dilecti/VERB sunt/AUX a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT quibus/PRON sui/ADJ ipsius/PRON fruitionem/NOUN quasi/ADV ultimum/ADJ finem/NOUN praedisposuit/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ut/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ aliquis/PRON fit/VERB dilector/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV fiat/VERB dilector/NOUN proximi/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ homo/NOUN sit/AUX naturaliter/ADV animal/NOUN sociale/ADJ ,/PUNCT indiget/VERB ab/ADP aliis/PRON hominibus/NOUN adiuvari/VERB ad/ADP consequendum/VERB proprium/ADJ finem/NOUN ./PUNCT quod/PRON convenientissime/ADV fit/VERB dilectione/NOUN mutua/ADJ inter/ADP homines/NOUN existente/VERB ./PUNCT ex/ADP lege/NOUN igitur/ADV dei/PROPN ,/PUNCT quae/PRON homines/NOUN in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN dirigit/VERB ,/PUNCT praecipitur/VERB in/ADP nobis/PRON mutua/ADJ dilectio/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ homo/NOUN divinis/NOUN vacet/VERB ,/PUNCT indiget/VERB tranquillitate/NOUN et/CCONJ pace/NOUN ./PUNCT ea/PRON vero/ADV quae/PRON pacem/NOUN perturbare/VERB possunt/VERB ,/PUNCT praecipue/ADV per/ADP dilectionem/NOUN mutuam/ADJ tolluntur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV lex/NOUN divina/ADJ ad/ADP hoc/PRON ordinet/VERB homines/NOUN ut/SCONJ divinis/NOUN vacent/VERB ,/PUNCT necessarium/ADJ est/AUX quod/SCONJ ex/ADP lege/NOUN divina/ADJ in/ADP hominibus/NOUN mutua/ADJ dilectio/NOUN procedat/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT lex/NOUN divina/ADJ profertur/VERB homini/NOUN in/ADP auxilium/NOUN legis/NOUN naturalis/ADJ ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ omnibus/PRON hominibus/NOUN naturale/ADJ ut/SCONJ se/PRON invicem/ADV diligant/VERB ./PUNCT cuius/PRON signum/NOUN est/AUX quod/SCONJ quodam/PRON naturali/ADJ instinctu/NOUN homo/NOUN cuilibet/PRON homini/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV ignoto/ADJ ,/PUNCT subvenit/VERB in/ADP necessitate/NOUN ,/PUNCT puta/VERB revocando/VERB ab/ADP errore/NOUN viae/NOUN ,/PUNCT erigendo/VERB a/ADP casu/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliis/NOUN huiusmodi/ADV :/PUNCT ac/CCONJ si/SCONJ omnis/PRON homo/NOUN omni/PRON homini/NOUN esset/AUX naturaliter/ADV familiaris/ADJ et/CCONJ amicus/NOUN ./PUNCT igitur/ADV ex/ADP divina/ADJ lege/NOUN mutua/ADJ dilectio/NOUN hominibus/NOUN praecipitur/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB ioan./X 15-12/NUM :/PUNCT hoc/PRON est/AUX praeceptum/NOUN meum/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ diligatis/VERB invicem/ADV ;/PUNCT et/CCONJ i/NUM ioan./X 4-21/NUM :/PUNCT hoc/PRON mandatum/VERB habemus/VERB a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ qui/PRON diligit/VERB deum/PROPN ,/PUNCT diligat/VERB et/CCONJ fratrem/NOUN suum/ADJ ./PUNCT et/CCONJ matth./X 22-39/NUM dicitur/VERB secundum/ADJ mandatum/VERB est/AUX ,/PUNCT diliges/VERB proximum/ADJ tuum/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ per/ADP divinam/ADJ legem/NOUN homines/NOUN ad/ADP rectam/ADJ fidem/NOUN obligantur/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ per/ADP divinam/ADJ legem/NOUN homines/NOUN ad/ADP rectam/ADJ fidem/NOUN obligantur/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV amationis/NOUN corporalis/ADJ principium/NOUN est/AUX visio/NOUN quae/PRON est/VERB per/ADP oculum/NOUN corporalem/ADJ ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV dilectionis/NOUN spiritualis/ADJ initium/NOUN esse/AUX oportet/VERB visionem/NOUN intelligibilem/ADJ diligibilis/ADJ spiritualis/ADJ ./PUNCT visio/NOUN autem/CCONJ illius/PRON spiritualis/ADJ diligibilis/ADJ quod/PRON est/AUX deus/PROPN ,/PUNCT in/ADP praesenti/ADJ haberi/VERB non/ADV potest/VERB a/ADP nobis/PRON nisi/SCONJ per/ADP fidem/NOUN :/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ naturalem/ADJ rationem/NOUN excedit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ praecipue/ADV secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP eius/PRON fruitione/NOUN nostra/ADJ beatitudo/NOUN consistit/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ ex/ADP lege/NOUN divina/ADJ in/ADP fidem/NOUN rectam/ADJ inducamur/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT lex/NOUN divina/ADJ ad/ADP hoc/PRON ordinat/VERB hominem/NOUN ut/SCONJ sit/AUX totaliter/ADV subditus/VERB deo/PROPN ./PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ homo/NOUN subditur/VERB deo/PROPN amando/VERB quantum/ADV ad/ADP voluntatem/NOUN ,/PUNCT ita/ADV subditur/VERB deo/PROPN credendo/VERB quantum/ADV ad/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ credendo/VERB aliquid/PRON falsum/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX veritas/NOUN ,/PUNCT nullum/PRON falsum/ADJ homini/NOUN proponi/VERB potest/VERB ;/PUNCT unde/ADV qui/PRON credit/VERB aliquod/PRON falsum/ADJ ,/PUNCT non/ADV credit/VERB deo/PROPN ./PUNCT ex/ADP lege/NOUN igitur/ADV divina/ADJ ordinantur/VERB homines/NOUN ad/ADP fidem/NOUN rectam/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT quicumque/PRON errat/VERB circa/ADP aliquid/PRON quod/PRON est/VERB de/ADP essentia/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT non/ADV cognoscit/VERB illam/PRON rem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ si/SCONJ aliquis/PRON apprehenderet/VERB animal/NOUN irrationale/ADJ aestimans/VERB hoc/PRON esse/AUX hominem/NOUN ,/PUNCT non/ADV cognosceret/VERB hominem/NOUN ./PUNCT secus/ADP autem/CCONJ esset/VERB si/SCONJ erraret/VERB circa/ADP aliquod/PRON accidentium/NOUN eius/PRON ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP compositis/VERB ,/PUNCT qui/PRON errat/VERB circa/ADP aliquod/PRON principiorum/NOUN essentialium/ADJ ,/PUNCT etsi/SCONJ non/ADV cognoscat/VERB rem/NOUN simpliciter/ADV ,/PUNCT tamen/ADV cognoscit/VERB eam/PRON secundum/ADP quid/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ qui/PRON existimat/VERB hominem/NOUN esse/AUX animal/ADJ irrationale/ADJ ,/PUNCT cognoscit/VERB eum/PRON secundum/ADP genus/NOUN suum/ADJ ./PUNCT in/ADP simplicibus/ADJ autem/CCONJ hoc/PRON non/ADV potest/VERB accidere/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quilibet/PRON error/NOUN totaliter/ADV excludit/VERB cognitionem/NOUN rei/NOUN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ est/AUX maxime/ADV simplex/ADJ ./PUNCT ergo/ADV quicumque/PRON errat/VERB circa/ADP deum/PROPN ,/PUNCT non/ADV cognoscit/VERB deum/PROPN :/PUNCT sicut/SCONJ qui/PRON credit/VERB deum/PROPN esse/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT nullo/PRON modo/NOUN cognoscit/VERB deum/PROPN ,/PUNCT sed/CCONJ apprehendit/VERB aliquid/PRON aliud/PRON loco/NOUN dei/PROPN ./PUNCT secundum/ADP autem/CCONJ quod/SCONJ aliquid/PRON cognoscitur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP hoc/PRON amatur/VERB et/CCONJ desideratur/VERB ./PUNCT qui/PRON ergo/ADV errat/VERB circa/ADP deum/PROPN ,/PUNCT nec/CCONJ amare/VERB potest/VERB deum/PROPN ,/PUNCT nec/CCONJ desiderare/VERB ipsum/PRON ut/SCONJ finem/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV lex/NOUN divina/ADJ ad/ADP hoc/PRON tendat/VERB ut/SCONJ homines/NOUN ament/VERB et/CCONJ desiderent/VERB deum/PROPN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ex/ADP lege/NOUN divina/ADJ homines/NOUN obligentur/VERB ad/ADP rectam/ADJ fidem/NOUN habendam/VERB de/ADP deo/PROPN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT falsa/ADJ opinio/NOUN ita/ADV se/PRON habet/VERB in/ADP intelligibilibus/ADJ sicut/SCONJ vitium/NOUN virtuti/NOUN oppositum/VERB in/ADP moralibus/NOUN :/PUNCT nam/ADV bonum/NOUN intellectus/NOUN est/AUX verum/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ ad/ADP legem/NOUN divinam/ADJ pertinet/VERB vitia/NOUN prohibere/VERB ./PUNCT ergo/ADV ad/ADP eam/PRON etiam/ADV pertinet/VERB falsas/ADJ opiniones/NOUN de/ADP deo/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ de/ADP his/PRON quae/PRON sunt/AUX dei/PROPN ,/PUNCT excludere/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB hebr./X 11-6/NUM :/PUNCT sine/ADP fide/NOUN impossibile/ADJ est/AUX placere/VERB deo/PROPN ./PUNCT et/CCONJ exodi/PROPN 20-2/NUM ,/PUNCT antequam/SCONJ alia/PRON praecepta/NOUN legis/NOUN ponantur/VERB ,/PUNCT praestituitur/VERB recta/ADJ fides/NOUN de/ADP deo/PROPN ,/PUNCT cum/SCONJ dicitur/VERB :/PUNCT audi/VERB israel/NOUN :/PUNCT dominus/NOUN deus/PROPN tuus/ADJ unus/NUM est/AUX ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN quorundam/PRON dicentium/VERB quod/SCONJ nihil/PRON refert/VERB ad/ADP salutem/NOUN hominis/NOUN cum/SCONJ quacumque/PRON fide/NOUN serviat/VERB deo/PROPN ./PUNCT quod/SCONJ per/ADP quaedam/PRON sensibilia/ADJ mens/NOUN nostra/ADJ dirigitur/VERB in/ADP deum/PROPN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV connaturale/ADJ est/AUX homini/NOUN ut/SCONJ per/ADP sensus/NOUN cognitionem/NOUN accipiat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ difficillimum/ADJ est/AUX sensibilia/ADJ transcendere/VERB ,/PUNCT provisum/VERB est/AUX divinitus/ADV homini/NOUN ut/SCONJ etiam/ADV in/ADP sensibilibus/ADJ rebus/NOUN divinorum/NOUN ei/PRON commemoratio/NOUN fieret/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ per/ADP hoc/PRON hominis/NOUN intentio/NOUN magis/ADV revocaretur/VERB ad/ADP divina/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV illius/PRON cuius/PRON mens/NOUN non/ADV est/AUX valida/ADJ ad/ADP divina/NOUN in/ADP seipsis/PRON contemplanda/VERB ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON instituta/VERB sunt/AUX sensibilia/ADJ sacrificia/NOUN :/PUNCT quae/PRON homo/NOUN deo/PROPN offert/VERB ,/PUNCT non/ADV propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ deus/PROPN eis/PRON indigeat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ repraesentetur/VERB homini/NOUN quod/SCONJ et/CCONJ seipsum/PRON et/CCONJ omnia/PRON sua/ADJ debet/VERB referre/VERB in/ADP ipsum/PRON sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ in/ADP creatorem/NOUN et/CCONJ gubernatorem/NOUN et/CCONJ dominum/NOUN universorum/ADJ ./PUNCT adhibentur/VERB etiam/ADV homini/NOUN quaedam/PRON sanctificationes/NOUN per/ADP quasdam/PRON res/NOUN sensibiles/ADJ ,/PUNCT quibus/PRON homo/NOUN lavatur/VERB aut/CCONJ ungitur/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ pascitur/VERB vel/CCONJ potatur/VERB ,/PUNCT cum/ADP sensibilium/ADJ verborum/NOUN prolatione/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ homini/NOUN repraesentetur/VERB per/ADP sensibilia/ADJ intelligibilium/ADJ donorum/NOUN processum/NOUN in/ADP ipso/PRON ab/ADP extrinseco/ADJ fieri/VERB et/CCONJ a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT cuius/PRON nomen/NOUN sensibilibus/ADJ vocibus/NOUN exprimitur/VERB ./PUNCT exercentur/VERB etiam/ADV ab/ADP hominibus/NOUN quaedam/PRON sensibilia/ADJ opera/NOUN ,/PUNCT non/ADV quibus/PRON deum/PROPN excitet/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quibus/PRON seipsum/PRON provocet/VERB in/ADP divina/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ prostrationes/NOUN ,/PUNCT genuflexiones/NOUN ,/PUNCT vocales/ADJ clamores/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ cantus/NOUN ./PUNCT quae/PRON non/ADV fiunt/VERB quasi/SCONJ deus/PROPN his/PRON indigeat/VERB ,/PUNCT qui/PRON omnia/PRON novit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ cuius/PRON voluntas/NOUN est/AUX immutabilis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ affectum/NOUN mentis/NOUN ,/PUNCT non/ADV motum/NOUN corporis/NOUN propter/ADP se/PRON acceptat/VERB :/PUNCT sed/CCONJ ea/PRON propter/ADP nos/PRON facimus/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ per/ADP haec/PRON sensibilia/ADJ opera/NOUN intentio/NOUN nostra/ADJ dirigatur/VERB in/ADP deum/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ affectio/NOUN accendatur/VERB ./PUNCT simul/ADV etiam/ADV per/ADP haec/PRON deum/PROPN profitemur/VERB animae/NOUN et/CCONJ corporis/NOUN nostri/ADJ auctorem/NOUN ,/PUNCT cui/PRON et/CCONJ spiritualia/ADJ et/CCONJ corporalia/ADJ obsequia/NOUN exhibemus/VERB ./PUNCT propter/ADP hoc/PRON non/ADV est/AUX mirum/ADJ si/SCONJ haeretici/NOUN qui/PRON corporis/NOUN nostri/ADJ deum/PROPN esse/AUX auctorem/NOUN negant/VERB ,/PUNCT huiusmodi/ADV corporalia/ADJ obsequia/NOUN deo/PROPN exhibita/VERB reprehendunt/VERB ./PUNCT in/ADP quo/PRON etiam/ADV apparet/VERB quod/SCONJ se/PRON homines/NOUN esse/AUX non/ADV meminerunt/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ sensibilium/ADJ sibi/PRON repraesentationem/NOUN necessariam/NOUN non/ADV iudicant/VERB ad/ADP interiorem/ADJ cognitionem/NOUN et/CCONJ affectionem/NOUN ./PUNCT nam/ADV experimento/NOUN apparet/VERB quod/SCONJ per/ADP corporales/ADJ actus/NOUN anima/NOUN excitatur/VERB ad/ADP aliquam/PRON cogitationem/NOUN vel/CCONJ affectionem/NOUN ./PUNCT unde/ADV manifestum/ADJ est/AUX convenienter/ADV etiam/ADV corporalibus/ADJ quibusdam/PRON nos/PRON uti/VERB ad/ADP mentis/NOUN nostrae/ADJ elevationem/NOUN in/ADP deum/PROPN ./PUNCT in/ADP his/PRON autem/CCONJ corporalibus/ADJ deo/PROPN exhibendis/VERB cultus/NOUN dei/PROPN consistere/VERB dicitur/VERB ./PUNCT illa/PRON enim/ADV colere/VERB dicimur/VERB quibus/PRON per/ADP nostra/ADJ opera/NOUN studium/NOUN adhibemus/VERB ./PUNCT circa/ADP deum/PROPN autem/CCONJ adhibemus/VERB studium/NOUN nostro/ADJ actu/NOUN ,/PUNCT non/ADV quidem/ADV ut/SCONJ proficiamus/VERB ei/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ alias/PRON res/NOUN nostris/ADJ operibus/NOUN colere/VERB dicimur/VERB :/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ per/ADP huiusmodi/ADV actus/NOUN proficimur/VERB in/ADP deum/PROPN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ per/ADP interiores/ADJ actus/NOUN directe/ADV in/ADP deum/PROPN tendimus/VERB ,/PUNCT ideo/ADV interioribus/ADJ actibus/NOUN proprie/ADV deum/PROPN colimus/VERB ./PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV et/CCONJ exteriores/ADJ actus/NOUN ad/ADP cultum/NOUN dei/PROPN pertinent/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ per/ADP huiusmodi/ADV actus/NOUN mens/NOUN nostra/ADJ elevatur/VERB in/ADP deum/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT hinc/ADV etiam/ADV dei/PROPN cultus/NOUN religio/NOUN nominatur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ huiusmodi/ADV actibus/NOUN quodammodo/ADV se/PRON homo/NOUN ligat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ab/ADP eo/PRON non/ADV evagetur/VERB ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ etiam/ADV quodam/PRON naturali/ADJ instinctu/NOUN se/PRON obligatum/VERB sentit/AUX ut/SCONJ deo/PROPN suo/ADJ modo/NOUN reverentiam/NOUN impendat/VERB ,/PUNCT a/ADP quo/PRON est/VERB sui/ADJ esse/NOUN et/CCONJ omnis/PRON boni/NOUN principium/NOUN ./PUNCT hinc/ADV etiam/ADV est/VERB quod/SCONJ religio/NOUN etiam/ADV nomen/NOUN accipit/VERB pietatis/NOUN ./PUNCT nam/ADV pietas/NOUN est/VERB per/ADP quam/PRON honorem/NOUN debitum/VERB parentibus/NOUN impendimus/VERB ./PUNCT unde/ADV convenienter/ADV quod/SCONJ deo/PROPN ,/PUNCT parenti/NOUN omnium/PRON ,/PUNCT honor/NOUN exhibeatur/VERB ,/PUNCT pietatis/NOUN esse/AUX videtur/VERB ./PUNCT propter/ADP quod/SCONJ ,/PUNCT qui/PRON his/PRON quae/PRON ad/ADP dei/PROPN cultum/NOUN pertinent/VERB adversantur/VERB ,/PUNCT impii/ADJ dicuntur/VERB ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV deus/PROPN non/ADV solum/ADV est/AUX nostri/ADJ esse/NOUN causa/NOUN et/CCONJ principium/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ totum/PRON nostrum/ADJ esse/NOUN in/ADP potestate/NOUN ipsius/PRON est/VERB ;/PUNCT et/CCONJ totum/PRON quod/PRON in/ADP nobis/PRON est/VERB ,/PUNCT ipsi/PRON debemus/VERB ;/PUNCT ac/SCONJ per/ADP hoc/PRON vere/ADV dominus/NOUN noster/ADJ est/AUX :/PUNCT id/PRON quod/PRON in/ADP honorem/NOUN dei/PROPN exhibemus/VERB ,/PUNCT servitium/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ deus/PROPN dominus/NOUN non/ADV per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ hominis/NOUN homo/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP naturam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV aliter/ADV debetur/VERB servitium/NOUN deo/PROPN :/PUNCT et/CCONJ aliter/NOUN homini/NOUN ,/PUNCT cui/PRON per/ADP accidens/NOUN subdimur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ qui/PRON habet/VERB aliquod/PRON particulare/ADJ in/ADP rebus/NOUN dominium/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ a/ADP deo/PROPN derivatum/VERB ./PUNCT unde/ADV servitium/NOUN quod/PRON deo/PROPN debetur/VERB ,/PUNCT specialiter/ADV apud/ADP graecos/NOUN latria/NOUN vocatur/VERB ./PUNCT quod/SCONJ latriae/NOUN cultus/NOUN soli/ADJ deo/PROPN est/AUX exhibendus/VERB ./PUNCT fuerunt/VERB autem/CCONJ aliqui/PRON qui/PRON latriae/NOUN cultum/NOUN non/ADV solum/ADV primo/ADJ rerum/NOUN principio/NOUN exhibendum/VERB aestimaverunt/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ omnibus/PRON etiam/ADV creaturis/NOUN quae/PRON supra/ADP hominem/NOUN sunt/VERB ./PUNCT unde/ADV quidam/PRON ,/PUNCT licet/SCONJ opinarentur/VERB deum/PROPN esse/AUX unum/NUM primum/ADJ et/CCONJ universale/ADJ rerum/NOUN principium/NOUN ,/PUNCT latriam/NOUN tamen/ADV exhibendam/VERB aestimaverunt/VERB ,/PUNCT primo/ADV quidem/ADV post/SCONJ summum/ADJ deum/PROPN ,/PUNCT substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ caelestibus/ADJ ,/PUNCT quas/PRON deos/NOUN vocabant/VERB :/PUNCT sive/CCONJ essent/AUX substantiae/NOUN omnino/ADV a/ADP corporibus/NOUN separatae/VERB ;/PUNCT sive/CCONJ essent/AUX animae/NOUN orbium/NOUN aut/CCONJ stellarum/NOUN ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV quibusdam/PRON substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ quas/PRON unitas/VERB credebant/VERB corporibus/NOUN aereis/ADJ ,/PUNCT quas/PRON daemones/NOUN esse/AUX dicebant/VERB :/PUNCT et/CCONJ tamen/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ supra/ADP homines/NOUN eas/PRON esse/VERB credebant/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ corpus/NOUN aereum/ADJ est/VERB supra/ADP terrestre/ADJ ,/PUNCT huiusmodi/ADV etiam/ADV substantias/NOUN colendas/VERB divino/ADJ cultu/NOUN ab/ADP hominibus/NOUN ponebant/VERB ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP comparatione/NOUN ad/ADP homines/NOUN deos/NOUN illas/PRON esse/AUX dicebant/VERB ,/PUNCT quasi/ADV medias/ADJ inter/ADP homines/NOUN et/CCONJ deos/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ animas/NOUN bonorum/ADJ ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ a/ADP corpore/NOUN separantur/VERB ,/PUNCT in/ADP statum/NOUN altiorem/ADJ quam/SCONJ sit/VERB status/NOUN praesentis/VERB vitae/NOUN transire/VERB credebant/VERB ,/PUNCT etiam/ADV animabus/NOUN mortuorum/VERB ,/PUNCT quas/PRON heroas/NOUN aut/CCONJ manes/PROPN vocabant/VERB ,/PUNCT divinum/ADJ cultum/NOUN exhibendum/VERB esse/AUX opinabantur/VERB ./PUNCT quidam/PRON vero/ADV ,/PUNCT deum/PROPN esse/AUX animam/NOUN mundi/NOUN aestimantes/VERB ,/PUNCT crediderunt/VERB quod/SCONJ toti/PRON mundo/NOUN et/CCONJ singulis/ADJ eius/PRON partibus/NOUN esset/AUX cultus/NOUN divinitatis/NOUN exhibendus/VERB :/PUNCT non/ADV tamen/ADV propter/ADP corpus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ propter/ADP animam/NOUN ,/PUNCT quam/PRON deum/PROPN esse/AUX dicebant/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ homini/NOUN sapienti/ADJ honor/NOUN exhibetur/VERB non/ADV propter/ADP corpus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ propter/ADP animam/NOUN ./PUNCT quidam/PRON vero/ADV etiam/ADV ea/PRON quae/PRON infra/ADP hominem/NOUN sunt/VERB secundum/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT homini/NOUN tamen/ADV colenda/VERB esse/AUX dicebant/VERB divino/ADJ cultu/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ in/ADP eis/PRON participatur/VERB aliquid/PRON virtutis/NOUN superioris/ADJ naturae/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ quasdam/PRON imagines/NOUN per/ADP homines/NOUN factas/VERB sortiri/VERB crederent/VERB aliquam/PRON virtutem/NOUN supernaturalem/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP influentia/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP praesentia/NOUN aliquorum/PRON spirituum/NOUN ,/PUNCT dicebant/VERB huiusmodi/ADV imaginibus/NOUN divinum/ADJ cultum/NOUN esse/VERB exhibendum/VERB ./PUNCT quas/PRON etiam/ADV imagines/NOUN deos/NOUN vocabant/VERB ./PUNCT propter/ADP quod/SCONJ et/CCONJ idololatrae/NOUN sunt/AUX dicti/VERB :/PUNCT quia/SCONJ latriae/NOUN cultum/NOUN idolis/NOUN ,/PUNCT idest/PART imaginibus/NOUN ,/PUNCT impendebant/VERB ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ irrationabile/ADJ ponentibus/VERB unum/NUM tantum/ADV primum/ADJ principium/NOUN separatum/VERB ,/PUNCT cultum/NOUN divinum/ADJ alteri/PRON exhibere/VERB ./PUNCT cultum/NOUN enim/ADV deo/PROPN exhibemus/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT non/ADV quia/SCONJ ipse/PRON hoc/PRON indigeat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ in/ADP nobis/PRON firmetur/VERB etiam/ADV per/ADP sensibilia/ADJ opinio/NOUN vera/ADJ de/ADP deo/PROPN ./PUNCT opinio/NOUN autem/CCONJ de/ADP hoc/PRON quod/SCONJ deus/PROPN sit/AUX unus/NUM ,/PUNCT supra/ADP omnia/PRON exaltatus/VERB ,/PUNCT per/ADP sensibilia/ADJ firmari/VERB non/ADV potest/VERB in/ADP nobis/PRON nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ ei/PRON aliquid/PRON separatim/ADV exhibemus/VERB ,/PUNCT quod/PRON dicimus/VERB cultum/NOUN divinum/ADJ ./PUNCT patet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ vera/ADJ opinio/NOUN de/ADP uno/NUM principio/NOUN debilitatur/VERB si/SCONJ cultus/NOUN divinus/ADJ pluribus/ADJ exhibeatur/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT sicut/SCONJ dictum/VERB est/AUX supra/ADP ,/PUNCT huiusmodi/ADV cultus/NOUN exterior/ADJ homini/NOUN necessarius/ADJ est/AUX ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ anima/NOUN hominis/NOUN excitetur/VERB in/ADP spiritualem/ADJ reverentiam/NOUN dei/PROPN ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ animus/NOUN hominis/NOUN ad/ADP aliquid/PRON moveatur/VERB ,/PUNCT multum/ADV operatur/VERB consuetudo/NOUN :/PUNCT nam/ADV ad/ADP consueta/VERB facilius/ADJ movemur/VERB ./PUNCT habet/VERB autem/CCONJ hoc/PRON humana/ADJ consuetudo/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ honor/NOUN qui/PRON exhibetur/VERB ei/PRON qui/PRON summum/ADJ locum/NOUN in/ADP republica/NOUN tenet/VERB ,/PUNCT puta/VERB regi/NOUN vel/CCONJ imperatori/NOUN ,/PUNCT nulli/PRON alii/PRON exhibetur/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV animus/NOUN hominis/NOUN excitandus/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aestimet/VERB esse/AUX unum/NUM summum/ADJ rerum/NOUN principium/NOUN ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ei/PRON aliquid/PRON exhibeat/VERB quod/PRON nulli/PRON alteri/PRON exhibetur/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON dicimus/VERB latriae/NOUN cultum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ cultus/NOUN latriae/NOUN alicui/PRON deberetur/VERB quia/SCONJ est/AUX superior/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV quia/SCONJ est/AUX summus/ADJ ;/PUNCT cum/SCONJ hominum/NOUN unus/NUM alio/PRON sit/AUX superior/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV angelorum/NOUN ,/PUNCT sequeretur/VERB quod/SCONJ unus/NUM homo/NOUN exhibere/VERB latriam/NOUN alteri/PRON deberet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ angelo/NOUN angelus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ cum/SCONJ ille/PRON inter/ADP homines/NOUN qui/PRON superior/ADJ est/AUX quantum/ADV ad/ADP unum/NUM ,/PUNCT sit/AUX inferior/ADJ quantum/ADV ad/ADP aliud/PRON ,/PUNCT sequeretur/VERB quod/SCONJ mutuo/ADV sibi/PRON homines/NOUN latriam/NOUN exhiberent/VERB ./PUNCT quod/PRON est/AUX inconveniens/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT secundum/ADP hominum/NOUN consuetudinem/NOUN ,/PUNCT pro/ADP speciali/ADJ beneficio/NOUN specialis/ADJ retributio/NOUN debetur/VERB ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ quoddam/PRON speciale/ADJ beneficium/NOUN quod/PRON homo/NOUN a/ADP deo/PROPN summo/ADJ percipit/VERB ,/PUNCT scilicet/PART creationis/NOUN suae/ADJ :/PUNCT ostensum/VERB enim/ADV est/AUX in/ADP secundo/ADJ libro/NOUN quod/SCONJ solus/ADJ deus/PROPN creator/NOUN est/AUX ./PUNCT debet/VERB ergo/ADV homo/NOUN aliquid/PRON deo/PROPN speciale/ADJ reddere/VERB in/ADP recognitionem/NOUN beneficii/NOUN specialis/ADJ ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/AUX latriae/NOUN cultus/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT latria/NOUN servitium/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT servitium/NOUN autem/CCONJ domino/NOUN debetur/VERB ./PUNCT dominus/NOUN autem/CCONJ est/VERB proprie/ADV et/CCONJ vere/ADV qui/PRON aliis/PRON praecepta/VERB operandi/VERB dispensat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ a/ADP nullo/PRON regulam/NOUN operandi/VERB sumit/VERB :/PUNCT qui/PRON enim/ADV exequitur/VERB quod/PRON a/ADP superiori/ADJ fuerit/AUX dispositum/VERB ,/PUNCT magis/ADV est/AUX minister/ADJ quam/SCONJ dominus/NOUN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX summum/ADJ rerum/NOUN principium/NOUN ,/PUNCT per/ADP suam/ADJ providentiam/NOUN omnia/PRON ad/ADP debitas/VERB actiones/NOUN disponit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ in/ADP sacra/ADJ scriptura/NOUN et/CCONJ angeli/NOUN et/CCONJ superiora/ADJ corpora/NOUN ministrare/VERB dicuntur/VERB et/CCONJ deo/PROPN ,/PUNCT cuius/PRON ordinationem/NOUN exequuntur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ nobis/PRON ,/PUNCT in/ADP quorum/PRON utilitatem/NOUN eorum/PRON actiones/NOUN proveniunt/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV cultus/NOUN latriae/NOUN ,/PUNCT qui/PRON summo/ADJ debetur/VERB domino/NOUN ,/PUNCT exhibendus/VERB nisi/SCONJ summo/ADJ rerum/NOUN principio/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT inter/ADP alia/PRON quae/PRON ad/ADP latriam/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT singulare/ADJ videtur/VERB esse/AUX sacrificium/NOUN :/PUNCT nam/ADV genuflexiones/NOUN ,/PUNCT prostrationes/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV honoris/NOUN indicia/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV hominibus/NOUN exhiberi/VERB possunt/VERB ,/PUNCT licet/SCONJ alia/PRON intentione/NOUN quam/SCONJ deo/NOUN ;/PUNCT sacrificium/NOUN autem/CCONJ nullus/PRON offerendum/VERB censuit/VERB alicui/PRON nisi/SCONJ quia/SCONJ eum/PRON deum/NOUN aestimavit/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ aestimare/VERB se/PRON finxit/VERB ./PUNCT exterius/ADJ autem/CCONJ sacrificium/NOUN repraesentativum/ADJ est/AUX interioris/ADJ veri/ADJ sacrificii/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ mens/NOUN humana/ADJ seipsam/PRON deo/PROPN offert/VERB ./PUNCT offert/VERB autem/CCONJ se/PRON mens/NOUN nostra/ADJ deo/PROPN quasi/ADV suae/ADJ creationis/NOUN principio/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV suae/ADJ operationis/NOUN actori/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV suae/ADJ beatitudinis/NOUN fini/NOUN ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV conveniunt/VERB soli/ADJ summo/ADJ rerum/NOUN principio/NOUN :/PUNCT ostensum/VERB enim/ADV est/AUX supra/ADP quod/SCONJ animae/NOUN rationalis/ADJ causa/NOUN creatrix/NOUN solus/ADJ deus/PROPN summus/ADJ est/AUX ;/PUNCT ipse/PRON etiam/ADV solus/ADJ voluntatem/NOUN hominis/NOUN potest/VERB inclinare/VERB ad/ADP quodcumque/PRON voluerit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT patet/VERB etiam/ADV ex/ADP superioribus/ADJ quod/SCONJ in/ADP eius/PRON solius/ADJ fruitione/NOUN ultima/ADJ hominis/NOUN consistit/VERB felicitas/NOUN ./PUNCT soli/ADJ igitur/ADV summo/ADJ deo/PROPN homo/NOUN sacrificium/NOUN et/CCONJ latriae/NOUN cultum/NOUN offerre/VERB debet/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ substantiis/NOUN quibuscumque/PRON spiritualibus/ADJ ./PUNCT licet/SCONJ autem/CCONJ positio/NOUN quae/PRON ponit/VERB deum/PROPN summum/ADJ non/ADV esse/AUX aliud/PRON quam/SCONJ animum/NOUN mundi/NOUN ,/PUNCT a/ADP veritate/NOUN recedat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT illa/PRON vero/ADV quae/PRON ponit/VERB deum/PROPN esse/AUX separatum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ab/ADP ipso/PRON existere/VERB omnes/PRON alias/PRON intellectuales/ADJ substantias/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ separatas/VERB sive/CCONJ corpori/NOUN coniunctas/VERB ,/PUNCT sit/AUX vera/ADJ :/PUNCT haec/PRON tamen/ADV positio/NOUN rationabilius/ADV movetur/VERB ad/ADP exhibendum/VERB latriae/NOUN cultum/NOUN rebus/NOUN diversis/ADJ ./PUNCT exhibendo/VERB enim/ADV diversis/ADJ rebus/NOUN latriae/NOUN cultum/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB uni/NUM summo/ADJ deo/PROPN latriam/NOUN exhibere/VERB ,/PUNCT ad/ADP quem/PRON ,/PUNCT secundum/ADP eorum/PRON positionem/NOUN ,/PUNCT diversae/ADJ partes/NOUN mundi/NOUN comparantur/VERB sicut/SCONJ ad/ADP animam/NOUN hominis/NOUN diversa/ADJ corporis/NOUN membra/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV ei/PRON ratio/NOUN obviat/VERB ./PUNCT dicunt/VERB enim/ADV mundo/NOUN non/ADV esse/VERB exhibendum/VERB latriae/NOUN cultum/NOUN ratione/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ratione/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT quam/PRON deum/PROPN esse/AUX dicunt/VERB ./PUNCT licet/SCONJ autem/CCONJ corpus/NOUN mundi/NOUN divisibile/ADJ sit/AUX in/ADP partes/NOUN diversas/ADJ ,/PUNCT anima/NOUN tamen/ADV indivisibilis/ADJ est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV divinitatis/NOUN cultus/NOUN exhibendus/VERB diversis/ADJ rebus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ uni/NUM tantum/ADV ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ mundus/NOUN ponitur/VERB animam/NOUN habere/VERB quae/PRON totum/PRON animet/VERB et/CCONJ omnes/PRON partes/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT non/ADV potest/VERB hoc/PRON intelligi/VERB de/ADP anima/NOUN nutritiva/ADJ vel/CCONJ sensitiva/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ harum/PRON partium/NOUN animae/NOUN operationes/NOUN non/ADV competunt/VERB omnibus/PRON partibus/NOUN universi/ADJ ./PUNCT et/CCONJ dato/VERB etiam/ADV quod/SCONJ haberet/VERB mundus/NOUN animam/NOUN sensitivam/ADJ vel/CCONJ nutritivam/ADJ ,/PUNCT non/ADV propter/ADP huiusmodi/ADV animam/NOUN deberet/VERB ei/PRON latriae/NOUN cultus/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ brutis/ADJ animalibus/NOUN nec/CCONJ plantis/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ hoc/PRON quod/PRON dicunt/VERB deum/PROPN ,/PUNCT cui/PRON debetur/VERB latria/NOUN ,/PUNCT esse/AUX animam/NOUN mundi/NOUN ,/PUNCT intelligatur/VERB de/ADP anima/NOUN intellectuali/ADJ ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV anima/NOUN non/ADV est/AUX perfectio/NOUN determinatarum/VERB partium/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ aliquo/PRON modo/NOUN respicit/VERB totum/PRON ./PUNCT quod/PRON etiam/ADV in/ADP nostra/ADJ anima/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX ignobilior/ADJ ,/PUNCT patet/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV intellectus/NOUN habet/VERB aliquod/PRON organum/NOUN corporale/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ probatur/VERB in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV exhibendus/VERB esset/AUX cultus/NOUN divinitatis/NOUN diversis/ADJ partibus/NOUN mundi/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ toti/PRON mundo/NOUN ,/PUNCT propter/ADP animam/NOUN eius/PRON ,/PUNCT secundum/ADP eorum/PRON radicem/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT si/SCONJ ,/PUNCT secundum/ADP eorum/PRON positionem/NOUN ,/PUNCT una/NUM tantum/ADV sit/AUX anima/NOUN ,/PUNCT quae/PRON totum/PRON mundum/NOUN animat/VERB et/CCONJ partes/NOUN omnes/PRON ipsius/PRON ;/PUNCT mundus/NOUN autem/CCONJ non/ADV dicitur/VERB deus/PROPN nisi/SCONJ propter/ADP animam/NOUN :/PUNCT erit/AUX ergo/ADV unus/NUM tantum/ADV deus/PROPN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV cultus/NOUN divinitatis/NOUN non/ADV debetur/VERB nisi/SCONJ uni/NOUN ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV sit/AUX una/NUM anima/NOUN totius/PRON ,/PUNCT et/CCONJ diversae/ADJ partes/NOUN iterum/ADV habeant/VERB diversas/ADJ animas/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB eos/PRON dicere/VERB quod/SCONJ animae/NOUN partium/NOUN sub/ADP anima/NOUN totius/PRON ordinentur/VERB :/PUNCT eadem/PRON enim/ADV est/AUX proportio/NOUN perfectionum/NOUN et/CCONJ perfectibilium/ADJ ./PUNCT existentibus/VERB autem/CCONJ pluribus/ADJ substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ ordinatis/VERB ,/PUNCT illi/PRON tantum/ADV debetur/VERB latriae/NOUN cultus/NOUN quae/PRON summum/ADJ locum/NOUN in/ADP eis/PRON tenet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX contra/ADP aliam/PRON positionem/NOUN ./PUNCT non/ADV erit/AUX igitur/ADV exhibendus/VERB latriae/NOUN cultus/NOUN partibus/NOUN mundi/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/NOUN toti/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quasdam/PRON partes/NOUN mundi/NOUN non/ADV habere/VERB animam/NOUN propriam/ADJ ./PUNCT eis/PRON igitur/ADV non/ADV erit/AUX exhibendus/VERB cultus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ tamen/ADV ipsi/PRON colebant/VERB omnia/PRON mundi/NOUN elementa/NOUN :/PUNCT scilicet/PART terram/NOUN ,/PUNCT aquam/NOUN ,/PUNCT ignem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV inanimata/ADJ corpora/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ superius/ADJ non/ADV debet/VERB inferiori/ADJ latriae/NOUN cultum/NOUN ./PUNCT homo/NOUN autem/CCONJ superior/ADJ est/AUX ordine/NOUN naturae/NOUN ad/ADP minus/ADJ omnibus/PRON inferioribus/ADJ corporibus/NOUN ,/PUNCT quanto/ADV perfectiorem/VERB habet/VERB formam/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ab/ADP homine/NOUN esset/AUX latriae/NOUN cultus/NOUN exhibendus/VERB inferioribus/ADJ corporibus/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ propter/ADP proprias/ADJ eorum/PRON animas/NOUN eis/PRON cultus/NOUN deberetur/VERB ./PUNCT eadem/PRON autem/CCONJ inconvenientia/NOUN sequi/VERB necesse/ADJ est/AUX si/SCONJ quis/PRON dicat/VERB quod/SCONJ singulae/ADJ partes/NOUN mundi/NOUN habent/VERB proprias/ADJ animas/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ totum/PRON habet/VERB aliquam/PRON unam/NUM communem/ADJ ./PUNCT oportebit/VERB enim/ADV quod/SCONJ suprema/ADJ pars/NOUN mundi/NOUN habeat/VERB animam/NOUN nobiliorem/ADJ ,/PUNCT cui/PRON soli/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP praemissa/VERB ,/PUNCT debebitur/VERB latriae/NOUN cultus/NOUN ./PUNCT his/PRON autem/CCONJ positionibus/NOUN irrationabilior/ADJ ,/PUNCT est/AUX illa/PRON quae/PRON dicit/VERB imaginibus/NOUN esse/AUX latriae/NOUN cultum/NOUN exhibendum/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV huiusmodi/ADV imagines/NOUN habent/VERB virtutem/NOUN aut/CCONJ aliquam/PRON dignitatem/NOUN ex/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ,/PUNCT non/ADV propter/ADP hoc/PRON eis/PRON debetur/VERB latriae/NOUN cultus/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ nec/CCONJ ipsis/PRON corporibus/NOUN debeatur/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ forte/NOUN propter/ADP eorum/PRON animas/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ quidam/PRON posuerunt/VERB ./PUNCT hae/PRON autem/CCONJ imagines/NOUN ponuntur/VERB virtutem/NOUN aliquam/PRON consequi/VERB ex/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ secundum/ADP eorum/PRON corporalem/ADJ virtutem/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ non/ADV consequuntur/VERB ex/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ tam/ADV nobilem/ADJ perfectionem/NOUN sicut/SCONJ est/VERB anima/NOUN rationalis/ADJ ./PUNCT sunt/VERB ergo/ADV infra/ADP gradum/NOUN dignitatis/NOUN cuiuslibet/PRON hominis/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ab/ADP homine/NOUN debetur/VERB eis/PRON aliquis/PRON cultus/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT causa/NOUN potior/ADJ est/AUX effectu/NOUN ./PUNCT harum/PRON autem/CCONJ imaginum/NOUN factores/NOUN sunt/AUX homines/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV homo/NOUN debet/VERB eis/PRON aliquem/PRON cultum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicatur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ huiusmodi/ADV imagines/NOUN habent/VERB aliquam/PRON virtutem/NOUN aut/CCONJ dignitatem/NOUN ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ eis/PRON adhaerent/VERB aliquae/PRON spirituales/ADJ substantiae/NOUN hoc/PRON etiam/ADV non/ADV sufficit/VERB :/PUNCT cum/SCONJ nulli/PRON spirituali/ADJ substantiae/NOUN debeatur/VERB latriae/NOUN cultus/NOUN nisi/SCONJ soli/ADJ summae/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT nobiliori/ADJ modo/NOUN anima/NOUN rationalis/ADJ adhaeret/VERB hominis/NOUN corpori/NOUN quam/SCONJ aliqua/PRON spiritualis/ADJ substantia/NOUN adhaereat/VERB praedictis/VERB imaginibus/NOUN ./PUNCT adhuc/ADV igitur/ADV homo/NOUN remanet/VERB in/ADP maiori/ADJ dignitate/NOUN quam/SCONJ praedictae/VERB imagines/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT cum/SCONJ huiusmodi/ADV imagines/NOUN interdum/ADV ad/ADP aliquos/PRON noxios/ADJ effectus/NOUN fiant/VERB ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ per/ADP aliquas/PRON spirituales/ADJ substantias/NOUN effectum/NOUN sortiantur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ illae/PRON spirituales/ADJ substantiae/NOUN sunt/AUX vitiosae/ADJ ./PUNCT quod/PRON etiam/ADV manifestius/ADV probatur/VERB per/ADP hoc/PRON :/PUNCT in/ADP responsionibus/NOUN decipiunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ aliqua/PRON contraria/ADJ virtuti/NOUN exigunt/VERB a/ADP suis/ADJ cultoribus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV sunt/AUX bonis/ADJ hominibus/NOUN inferiores/ADJ ./PUNCT non/ADV ergo/ADV eis/PRON debetur/VERB latriae/NOUN cultus/NOUN ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX ergo/ADV ex/ADP dictis/VERB quod/SCONJ latriae/NOUN cultus/NOUN soli/ADJ uni/NUM summo/ADJ deo/PROPN debetur/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB exod./X 22-20/NUM :/PUNCT qui/PRON immolat/VERB diis/NOUN occidetur/VERB ,/PUNCT praeter/ADP domino/NOUN soli/ADJ ./PUNCT et/CCONJ deut./X 6-13/NUM :/PUNCT dominum/NOUN deum/PROPN tuum/ADJ adorabis/VERB ,/PUNCT et/CCONJ illi/PRON soli/ADJ servies/VERB ./PUNCT et/CCONJ rom./X 1/NUM ,/PUNCT dicitur/VERB de/ADP gentilibus/ADJ :/PUNCT docentes/VERB enim/ADV se/PRON esse/AUX sapientes/ADJ ,/PUNCT stulti/ADJ facti/VERB sunt/AUX ,/PUNCT et/CCONJ mutaverunt/VERB gloriam/NOUN incorruptibilis/ADJ dei/PROPN in/ADP similitudinem/NOUN imaginis/NOUN corruptibilis/ADJ hominis/NOUN et/CCONJ volucrum/ADJ et/CCONJ quadrupedum/ADJ et/CCONJ serpentum/VERB ./PUNCT et/CCONJ infra/ADP :/PUNCT qui/PRON commutaverunt/VERB veritatem/NOUN dei/PROPN in/ADP mendacium/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ coluerunt/VERB et/CCONJ servierunt/VERB creaturae/NOUN potius/ADV quam/SCONJ creatori/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX super/ADP omnia/PRON deus/PROPN benedictus/VERB in/ADP saecula/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ ergo/ADV indebitum/ADJ est/AUX quod/SCONJ latriae/NOUN cultus/NOUN alteri/PRON exhibeatur/VERB quam/SCONJ primo/ADJ rerum/NOUN principio/NOUN ,/PUNCT ad/ADP indebita/ADJ autem/CCONJ incitare/VERB non/ADV est/VERB nisi/SCONJ rationalis/ADJ creaturae/NOUN male/ADV dispositae/VERB :/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ ad/ADP praedictas/VERB indebitas/ADJ culturas/NOUN instinctu/NOUN daemonum/NOUN homines/NOUN provocati/VERB fuerunt/AUX ,/PUNCT qui/PRON se/PRON etiam/ADV loco/NOUN dei/PROPN hominibus/NOUN colendos/VERB exhibuerunt/VERB ,/PUNCT divinum/ADJ appetentes/VERB honorem/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB in/ADP psalmo/NOUN :/PUNCT omnes/PRON dii/NOUN gentium/NOUN daemonia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ i/NUM cor./X 10-20/NUM :/PUNCT quae/PRON immolant/VERB gentes/NOUN daemoniis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/PART deo/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ igitur/ADV haec/PRON est/AUX principalis/ADJ legis/NOUN divinae/ADJ intentio/NOUN ut/SCONJ homo/NOUN deo/PROPN subdatur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ei/PRON singularem/ADJ reverentiam/NOUN exhibeat/VERB non/ADV solum/ADV corde/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV ore/NOUN et/CCONJ opere/NOUN corporali/ADJ ;/PUNCT ideo/ADV primitus/ADV ,/PUNCT exod./X 20/NUM ,/PUNCT ubi/SCONJ lex/NOUN divina/ADJ proponitur/VERB ,/PUNCT interdicitur/VERB cultus/NOUN plurium/ADJ deorum/NOUN ,/PUNCT ubi/SCONJ dicitur/VERB :/PUNCT 3/NUM non/ADV habebis/VERB deos/NOUN alienos/ADJ coram/ADP me/PRON ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV facies/VERB tibi/PRON sculptile/ADJ ,/PUNCT neque/CCONJ omnem/PRON similitudinem/NOUN ./PUNCT secundo/ADV ,/PUNCT indicitur/VERB homini/NOUN ne/SCONJ irreverenter/ADV divinum/ADJ nomen/NOUN ore/NOUN pronuntiet/VERB ,/PUNCT ad/ADP confirmationem/NOUN scilicet/PART alicuius/PRON falsi/ADJ :/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/VERB quod/PRON dicitur/VERB :/PUNCT 7/NUM non/ADV assumes/VERB nomen/NOUN dei/PROPN in/ADP vanum/ADJ ./PUNCT tertio/ADV ,/PUNCT indicitur/VERB requies/NOUN secundum/ADP aliquod/PRON tempus/NOUN ab/ADP exterioribus/ADJ exercitiis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ mens/NOUN divinae/ADJ contemplationi/NOUN vacet/VERB :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV dicitur/VERB :/PUNCT 8/NUM memento/VERB ut/SCONJ diem/NOUN sabbati/NOUN sanctifices/VERB ./PUNCT quod/SCONJ divina/ADJ lex/NOUN ordinat/VERB hominem/NOUN secundum/ADP rationem/NOUN circa/ADP corporalia/ADJ et/CCONJ sensibilia/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ per/ADP corporalia/ADJ et/CCONJ sensibilia/ADJ mens/NOUN hominis/NOUN elevari/VERB potest/VERB in/ADP deum/PROPN ,/PUNCT si/SCONJ quis/PRON eis/PRON in/ADP reverentiam/NOUN dei/PROPN debito/VERB modo/NOUN utatur/VERB ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV eorum/PRON indebitus/ADJ usus/NOUN mentem/NOUN a/ADP deo/PROPN vel/CCONJ totaliter/ADV abstrahit/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ in/ADP inferioribus/ADJ rebus/NOUN constituitur/VERB voluntatis/NOUN finis/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ mentis/NOUN intentionem/NOUN a/ADP deo/PROPN retardat/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ ultra/ADP quam/SCONJ necesse/ADJ sit/AUX ,/PUNCT ad/ADP huiusmodi/ADV res/NOUN afficimur/VERB ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ divina/ADJ lex/NOUN ad/ADP hoc/PRON principaliter/ADV data/VERB ut/SCONJ homo/NOUN adhaereat/VERB deo/PROPN ./PUNCT pertinet/VERB igitur/ADV ad/ADP legem/NOUN divinam/ADJ ordinare/VERB hominem/NOUN circa/ADP corporalium/ADJ et/CCONJ sensibilium/ADJ affectionem/NOUN et/CCONJ usum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT sicut/SCONJ mens/NOUN hominis/NOUN ordinatur/VERB sub/ADP deo/PROPN ,/PUNCT ita/ADV corpus/NOUN sub/ADP anima/NOUN ordinatur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ inferiores/ADJ vires/NOUN sub/ADP ratione/NOUN ./PUNCT pertinet/VERB autem/CCONJ ad/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN ,/PUNCT cuius/PRON quaedam/PRON ratio/NOUN homini/NOUN a/ADP deo/PROPN proposita/VERB divina/ADJ lex/NOUN est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ singula/ADJ suum/ADJ ordinem/NOUN teneant/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV sic/ADV homo/NOUN ordinandus/VERB lege/NOUN divina/ADJ ut/SCONJ inferiores/ADJ vires/NOUN rationi/NOUN subdantur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ corpus/NOUN animae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ exteriores/ADJ res/NOUN ad/ADP necessitatem/NOUN homini/NOUN deserviant/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT quaelibet/PRON lex/NOUN recte/ADV proposita/VERB inducit/VERB ad/ADP virtutem/NOUN ./PUNCT virtus/NOUN autem/CCONJ in/ADP hoc/PRON consistit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ tam/ADV interiores/ADJ affectiones/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ corporalium/ADJ rerum/NOUN usus/NOUN ,/PUNCT ratione/NOUN regulentur/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV hoc/PRON lege/NOUN divina/ADJ statuendum/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ad/ADP unumquemque/PRON legislatorem/NOUN pertinet/VERB ea/PRON lege/NOUN statuere/VERB sine/ADP quibus/PRON lex/NOUN observari/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ lex/NOUN rationi/NOUN proponatur/VERB ,/PUNCT homo/NOUN legem/NOUN non/ADV sequeretur/VERB nisi/SCONJ alia/PRON omnia/PRON quae/PRON pertinent/VERB ad/ADP hominem/NOUN ,/PUNCT rationi/NOUN subderentur/VERB ./PUNCT pertinet/VERB igitur/ADV ad/ADP legem/NOUN divinam/ADJ praecipere/VERB ut/SCONJ omnia/PRON quae/PRON sunt/AUX hominis/NOUN ,/PUNCT rationi/NOUN subdantur/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB rom./X 12-1/NUM :/PUNCT rationabile/NOUN obsequium/NOUN vestrum/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ i/NUM thess./X 4-3/NUM :/PUNCT haec/PRON est/AUX voluntas/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT sanctificatio/NOUN vestra/ADJ ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB quorundam/PRON error/NOUN dicentium/VERB illa/PRON solum/ADV esse/AUX peccata/NOUN ,/PUNCT quibus/PRON proximus/ADJ aut/CCONJ offenditur/VERB aut/CCONJ scandalizatur/VERB ./PUNCT qua/PRON ratione/NOUN fornicatio/NOUN simplex/ADJ secundum/ADP legem/NOUN divinam/ADJ sit/AUX peccatum/NOUN :/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ matrimonium/NOUN sit/AUX naturale/ADJ ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ apparet/VERB vanam/ADJ esse/AUX rationem/NOUN quorundam/PRON dicentium/VERB fornicationem/NOUN simplicem/ADJ non/ADV esse/AUX peccatum/NOUN ./PUNCT dicunt/VERB enim/ADV :/PUNCT sit/VERB aliqua/PRON mulier/NOUN a/ADP viro/NOUN soluta/VERB ,/PUNCT quae/PRON sub/ADP nullius/PRON potestate/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ patris/NOUN vel/CCONJ alicuius/PRON alterius/PRON ,/PUNCT existat/VERB ./PUNCT si/SCONJ quis/PRON ad/ADP eam/PRON accedat/VERB ea/PRON volente/VERB ,/PUNCT non/ADV facit/VERB illi/PRON iniuriam/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ sibi/PRON placet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sui/ADJ corporis/NOUN habet/VERB potestatem/NOUN ./PUNCT alteri/PRON non/ADV facit/VERB iniuriam/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ sub/ADP nullius/PRON potestate/NOUN ponitur/VERB esse/VERB ./PUNCT non/ADV videtur/VERB igitur/ADV esse/VERB peccatum/NOUN ./PUNCT non/ADV videtur/VERB autem/CCONJ esse/VERB responsio/NOUN sufficiens/ADJ si/SCONJ quis/PRON dicat/VERB quod/SCONJ facit/VERB iniuriam/ADJ deo/PROPN ./PUNCT non/ADV enim/ADV deus/PROPN a/ADP nobis/PRON offenditur/VERB nisi/SCONJ ex/ADP eo/NOUN quod/SCONJ contra/ADP nostrum/ADJ bonum/NOUN agimus/VERB ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV apparet/VERB esse/VERB contra/ADP hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT unde/ADV ex/ADP hoc/PRON non/ADV videtur/VERB deo/PROPN aliqua/PRON iniuria/ADJ fieri/VERB ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV non/ADV videtur/VERB sufficiens/ADJ responsio/NOUN quod/SCONJ per/ADP hoc/PRON fiat/VERB iniuria/ADJ proximo/ADJ ,/PUNCT qui/PRON scandalizatur/VERB ./PUNCT contingit/VERB enim/ADV de/ADP aliquo/PRON quod/PRON secundum/ADP se/PRON non/ADV est/AUX peccatum/NOUN ,/PUNCT aliquem/PRON scandalizari/VERB :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV fit/VERB peccatum/NOUN per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT nunc/ADV autem/CCONJ non/ADV agimus/VERB an/SCONJ fornicatio/NOUN simplex/ADJ sit/AUX peccatum/NOUN per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP se/PRON ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ex/ADP superioribus/ADJ solutionem/NOUN quaerere/VERB ./PUNCT dictum/VERB est/AUX enim/ADV quod/SCONJ deus/PROPN uniuscuiusque/PRON curam/NOUN habet/VERB secundum/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX ei/PRON bonum/ADJ ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ bonum/NOUN uniuscuiusque/PRON quod/SCONJ finem/NOUN suum/ADJ consequatur/VERB :/PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ eius/PRON est/AUX quod/SCONJ a/ADP debito/VERB fine/NOUN divertat/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ in/ADP toto/NOUN ,/PUNCT ita/ADV et/CCONJ in/ADP partibus/NOUN hoc/PRON considerari/VERB oportet/VERB :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART unaquaeque/PRON pars/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quilibet/PRON actus/NOUN eius/PRON ,/PUNCT finem/NOUN debitum/VERB sortiatur/VERB ./PUNCT semen/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT etsi/SCONJ sit/AUX superfluum/ADJ quantum/ADV ad/ADP individui/NOUN conservationem/NOUN ,/PUNCT est/AUX tamen/ADV necessarium/ADJ quantum/ADV ad/ADP propagationem/NOUN speciei/NOUN ./PUNCT alia/PRON vero/ADV superflua/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ egestio/NOUN ,/PUNCT urina/NOUN ,/PUNCT sudor/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ similia/ADJ ,/PUNCT ad/ADP nihil/PRON necessaria/ADJ sunt/AUX :/PUNCT unde/ADV ad/ADP bonum/NOUN hominis/NOUN pertinet/VERB solum/ADV quod/SCONJ emittantur/VERB ./PUNCT non/ADV hoc/PRON autem/CCONJ solum/ADV quaeritur/VERB in/ADP semine/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ emittatur/VERB ad/ADP generationis/NOUN utilitatem/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON coitus/NOUN ordinatur/VERB ./PUNCT frustra/ADV autem/CCONJ esset/VERB hominis/NOUN generatio/NOUN nisi/SCONJ et/CCONJ debita/VERB nutritio/NOUN sequeretur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ generatum/VERB non/ADV permaneret/VERB ,/PUNCT debita/VERB nutritione/NOUN subtracta/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV ordinata/VERB esse/AUX seminis/NOUN debet/VERB emissio/NOUN ut/SCONJ sequi/VERB possit/VERB et/CCONJ generatio/NOUN conveniens/VERB ,/PUNCT et/CCONJ geniti/VERB educatio/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON patet/VERB quod/SCONJ contra/ADP bonum/NOUN hominis/NOUN est/VERB omnis/PRON emissio/NOUN seminis/NOUN tali/PRON modo/NOUN quod/SCONJ generatio/NOUN sequi/VERB non/ADV possit/VERB ./PUNCT et/CCONJ si/SCONJ ex/ADP proposito/VERB hoc/PRON agatur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB esse/VERB peccatum/NOUN ./PUNCT dico/VERB autem/CCONJ modum/NOUN ex/ADP quo/PRON generatio/NOUN sequi/VERB non/ADV potest/VERB secundum/ADP se/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ omnis/PRON emissio/NOUN seminis/NOUN sine/ADP naturali/ADJ coniunctione/NOUN maris/NOUN et/CCONJ feminae/NOUN ;/PUNCT propter/ADP quod/PRON huiusmodi/ADV peccata/NOUN contra/ADP naturam/NOUN dicuntur/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ per/ADP accidens/NOUN generatio/NOUN ex/ADP emissione/NOUN seminis/NOUN sequi/VERB non/ADV possit/VERB ,/PUNCT non/ADV propter/ADP hoc/PRON est/VERB contra/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ peccatum/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ si/SCONJ contingat/VERB mulierem/NOUN sterilem/ADJ esse/AUX ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV oportet/VERB contra/ADP bonum/NOUN hominis/NOUN esse/VERB si/SCONJ semen/NOUN taliter/ADV emittatur/VERB quod/SCONJ generatio/NOUN sequi/VERB possit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ conveniens/VERB educatio/NOUN impediatur/VERB ./PUNCT est/AUX enim/ADV considerandum/VERB quod/SCONJ in/ADP animalibus/NOUN in/ADP quibus/PRON sola/ADJ femina/NOUN sufficit/VERB ad/ADP prolis/NOUN educationem/NOUN ,/PUNCT mas/NOUN et/CCONJ femina/NOUN post/ADP coitum/NOUN nullo/PRON tempore/NOUN commanent/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP canibus/NOUN ./PUNCT quaecumque/PRON vero/ADV animalia/NOUN sunt/VERB in/ADP quibus/PRON femina/NOUN non/ADV sufficit/VERB ad/ADP educationem/NOUN prolis/NOUN ,/PUNCT mas/NOUN et/CCONJ femina/NOUN simul/ADV post/ADP coitum/NOUN commanent/VERB quousque/SCONJ necessarium/ADJ est/AUX ad/ADP prolis/NOUN educationem/NOUN et/CCONJ instructionem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP quibusdam/PRON avibus/NOUN ,/PUNCT quarum/PRON pulli/NOUN non/ADV statim/ADV postquam/SCONJ nati/VERB sunt/AUX possunt/VERB sibi/PRON cibum/NOUN quaerere/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV avis/NOUN non/ADV nutriat/VERB lacte/NOUN pullos/NOUN ,/PUNCT quod/PRON in/ADP promptu/NOUN est/VERB ,/PUNCT velut/SCONJ a/ADP natura/NOUN praeparatum/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP quadrupedibus/ADJ accidit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ oportet/VERB quod/SCONJ cibum/NOUN aliunde/ADV pullis/NOUN quaerat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ praeter/ADP hoc/PRON ,/PUNCT incubando/VERB eos/PRON foveat/VERB :/PUNCT non/ADV sufficeret/VERB ad/ADP hoc/PRON sola/ADJ femella/NOUN ./PUNCT unde/ADV ex/ADP divina/ADJ providentia/NOUN est/AUX naturaliter/ADV inditum/VERB mari/NOUN in/ADP talibus/PRON animalibus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ commaneat/VERB femellae/NOUN ad/ADP educationem/NOUN fetus/NOUN ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ in/ADP specie/NOUN humana/ADJ femina/NOUN minime/ADV sufficeret/VERB sola/ADJ ad/ADP prolis/NOUN educationem/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ necessitas/NOUN humanae/ADJ vitae/NOUN multa/ADJ requirat/VERB quae/PRON per/ADP unum/NUM solum/ADV parari/VERB non/ADV possunt/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV conveniens/VERB secundum/ADP naturam/NOUN humanam/ADJ ut/SCONJ homo/NOUN post/ADP coitum/NOUN mulieri/NOUN commaneat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV statim/ADV abscedat/VERB ,/PUNCT indifferenter/ADV ad/ADP quamcumque/PRON accedens/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ apud/ADP fornicantes/VERB accidit/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ huic/PRON rationi/NOUN obstat/VERB quod/SCONJ aliqua/PRON mulier/NOUN suis/ADJ divitiis/NOUN potens/VERB est/AUX ut/SCONJ sola/ADJ nutriat/VERB fetum/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ rectitudo/NOUN naturalis/ADJ in/ADP humanis/ADJ actibus/NOUN non/ADV est/VERB secundum/ADP ea/PRON quae/PRON per/ADP accidens/NOUN contingunt/VERB in/ADP uno/NUM individuo/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP ea/PRON quae/PRON totam/PRON speciem/NOUN consequuntur/VERB ./PUNCT rursus/ADV considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ in/ADP specie/NOUN humana/ADJ proles/NOUN non/ADV indiget/VERB solum/ADV nutritione/NOUN quantum/ADV ad/ADP corpus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP aliis/PRON animalibus/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV instructione/NOUN quantum/ADV ad/ADP animam/NOUN ./PUNCT nam/ADV alia/PRON animalia/NOUN naturaliter/ADV habent/VERB suas/ADJ prudentias/NOUN ,/PUNCT quibus/PRON sibi/PRON providere/VERB possunt/VERB :/PUNCT homo/NOUN autem/CCONJ ratione/NOUN vivit/VERB ,/PUNCT quam/PRON per/ADP longi/ADJ temporis/NOUN experimentum/NOUN ad/ADP prudentiam/NOUN pervenire/VERB oportet/VERB ;/PUNCT unde/ADV necesse/ADJ est/AUX ut/SCONJ filii/NOUN a/ADP parentibus/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV iam/ADV expertis/VERB ,/PUNCT instruantur/VERB ./PUNCT nec/CCONJ huius/PRON instructionis/NOUN sunt/AUX capaces/ADJ mox/ADV geniti/VERB ,/PUNCT sed/SCONJ post/ADP longum/ADJ tempus/NOUN ,/PUNCT et/SCONJ praecipue/NOUN cum/SCONJ ad/ADP annos/NOUN discretionis/NOUN perveniunt/VERB ./PUNCT ad/ADP hanc/PRON etiam/ADV instructionem/NOUN longum/ADJ tempus/NOUN requiritur/VERB ./PUNCT et/CCONJ tunc/ADV etiam/ADV ,/PUNCT propter/ADP impetus/NOUN passionum/NOUN ,/PUNCT quibus/PRON corrumpitur/VERB aestimatio/NOUN prudentiae/NOUN ,/PUNCT indigent/VERB non/ADV solum/ADV instructione/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV repressione/NOUN ./PUNCT ad/ADP haec/PRON autem/CCONJ mulier/NOUN sola/ADJ non/ADV sufficit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV in/ADP hoc/PRON requiritur/VERB opus/NOUN maris/NOUN ,/PUNCT in/ADP quo/PRON est/VERB et/CCONJ ratio/NOUN perfectior/ADJ ad/ADP instruendum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ virtus/NOUN potentior/VERB ad/ADP castigandum/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV in/ADP specie/NOUN humana/ADJ non/ADV per/ADP parvum/ADJ tempus/NOUN insistere/VERB promotioni/NOUN prolis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP avibus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP magnum/ADJ spatium/NOUN vitae/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ necessarium/ADJ sit/AUX marem/NOUN feminae/NOUN commanere/VERB in/ADP omnibus/PRON animalibus/NOUN quousque/SCONJ opus/NOUN patris/NOUN necessarium/ADJ est/AUX proli/NOUN ,/PUNCT naturale/ADJ est/AUX homini/NOUN quod/SCONJ non/ADV ad/ADP modicum/ADJ tempus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ diuturnam/ADJ societatem/NOUN habeat/VERB vir/NOUN ad/ADP determinatam/VERB mulierem/NOUN ./PUNCT hanc/PRON autem/CCONJ societatem/NOUN matrimonium/NOUN vocamus/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV matrimonium/NOUN homini/NOUN naturale/ADJ et/CCONJ fornicarius/ADJ coitus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/VERB praeter/ADP matrimonium/NOUN ,/PUNCT est/VERB contra/ADP hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON oportet/VERB ipsum/PRON esse/AUX peccatum/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV oportet/VERB reputari/VERB leve/ADJ peccatum/NOUN esse/AUX si/SCONJ quis/PRON seminis/NOUN emissionem/NOUN procuret/VERB praeter/ADP debitum/VERB generationis/NOUN et/CCONJ educationis/NOUN finem/NOUN ,/PUNCT propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aut/CCONJ leve/ADJ aut/CCONJ nullum/PRON peccatum/NOUN est/AUX si/SCONJ quis/PRON aliqua/PRON sui/ADJ corporis/NOUN parte/NOUN utatur/VERB ad/ADP alium/PRON usum/NOUN quam/SCONJ ad/ADP eum/NOUN ad/ADP quem/PRON est/AUX ordinata/VERB secundum/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ si/SCONJ quis/PRON ,/PUNCT verbi/NOUN gratia/NOUN ,/PUNCT manibus/NOUN ambulet/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ pedibus/NOUN aliquid/PRON operetur/VERB manibus/NOUN operandum/VERB :/PUNCT quia/SCONJ per/ADP huiusmodi/ADV inordinatos/ADJ usus/NOUN bonum/NOUN hominis/NOUN non/ADV multum/ADJ impeditur/VERB ;/PUNCT inordinata/ADJ vero/ADV seminis/NOUN emissio/NOUN repugnat/VERB bono/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX conservatio/NOUN speciei/NOUN ./PUNCT unde/ADV post/ADP peccatum/NOUN homicidii/NOUN ,/PUNCT quo/PRON natura/NOUN humana/ADJ iam/ADV in/ADP actu/NOUN existens/VERB destruitur/VERB ,/PUNCT huiusmodi/ADV genus/NOUN peccati/NOUN videtur/VERB secundum/ADJ locum/NOUN tenere/VERB ,/PUNCT quo/PRON impeditur/VERB generatio/NOUN humanae/ADJ naturae/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ quae/PRON praemissa/VERB sunt/AUX ,/PUNCT divina/ADJ auctoritate/NOUN firmantur/VERB ./PUNCT quod/SCONJ enim/ADV emissio/NOUN seminis/NOUN ex/ADP qua/PRON proles/NOUN sequi/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT sit/AUX illicita/ADJ ,/PUNCT patet/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV levit./X 18-22/NUM cum/ADP masculo/NOUN non/ADV commisceberis/VERB coitu/NOUN femineo/ADJ ;/PUNCT et/PART :/PUNCT 23/NUM cum/ADP omni/PRON pecore/NOUN non/ADV coibis/VERB ./PUNCT et/CCONJ i/NUM cor./X 6-10/NUM :/PUNCT neque/CCONJ molles/ADJ ,/PUNCT neque/CCONJ masculorum/NOUN concubitores/NOUN ,/PUNCT regnum/NOUN dei/PROPN non/ADV possidebunt/VERB ./PUNCT quod/SCONJ etiam/ADV fornicatio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnis/PRON coitus/NOUN praeter/ADP propriam/ADJ uxorem/NOUN ,/PUNCT sit/AUX illicitus/ADJ patet/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV deut./X 23-17/NUM :/PUNCT non/ADV erit/VERB meretrix/NOUN de/ADP filiabus/NOUN israel/PROPN ,/PUNCT nec/CCONJ scortator/NOUN de/ADP filiis/NOUN israel/PROPN ./PUNCT et/CCONJ tobiae/NOUN 4-13/NUM :/PUNCT attende/VERB tibi/PRON ab/ADP omni/PRON fornicatione/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ praeter/ADP uxorem/NOUN tuam/ADJ ,/PUNCT non/ADV patiaris/VERB crimen/NOUN scire/VERB ./PUNCT et/CCONJ i/NUM cor./X 6-18/NUM :/PUNCT fugite/VERB fornicationem/NOUN ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN dicentium/VERB in/ADP emissione/NOUN seminis/NOUN non/ADV esse/VERB maius/ADJ peccatum/NOUN quam/SCONJ in/ADP aliarum/PRON superfluitatum/NOUN emissione/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ dicentium/VERB fornicationem/NOUN non/ADV esse/AUX peccatum/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ matrimonium/NOUN debet/VERB esse/AUX indivisibile/ADJ ./PUNCT si/SCONJ quis/PRON autem/CCONJ recte/ADV consideret/VERB ,/PUNCT praedicta/VERB ratio/NOUN non/ADV solum/ADV ad/ADP hoc/PRON perducere/VERB videtur/VERB ut/SCONJ societas/NOUN maris/NOUN et/CCONJ feminae/NOUN in/ADP humana/ADJ natura/NOUN ,/PUNCT quam/PRON matrimonium/NOUN appellamus/VERB ,/PUNCT sit/AUX diuturna/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quod/SCONJ sit/VERB per/ADP totam/PRON vitam/NOUN ./PUNCT possessiones/NOUN enim/ADV ad/ADP conservationem/NOUN naturalis/ADJ vitae/NOUN ordinantur/VERB :/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ naturalis/ADJ vita/NOUN ,/PUNCT quae/PRON conservari/VERB non/ADV potest/VERB in/ADP patre/NOUN perpetuo/ADJ ,/PUNCT quasi/ADV quadam/PRON successione/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP speciei/NOUN similitudinem/NOUN ,/PUNCT conservatur/VERB in/ADP filio/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP naturam/NOUN est/AUX conveniens/VERB ut/SCONJ in/ADP his/PRON quae/PRON sunt/AUX patris/NOUN ,/PUNCT succedat/VERB et/CCONJ filius/NOUN ./PUNCT naturale/ADJ est/AUX igitur/ADV ut/SCONJ sollicitudo/NOUN patris/NOUN ad/ADP filium/NOUN maneat/VERB usque/ADP ad/ADP finem/NOUN vitae/NOUN suae/ADJ ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV sollicitudo/NOUN patris/NOUN de/ADP filio/NOUN causat/VERB etiam/ADV in/ADP avibus/NOUN commanentiam/NOUN maris/NOUN et/CCONJ feminae/NOUN ,/PUNCT ordo/NOUN naturalis/ADJ requirit/VERB quod/SCONJ usque/ADP ad/ADP finem/NOUN vitae/NOUN in/ADP humana/ADJ specie/NOUN pater/NOUN et/CCONJ mater/NOUN simul/ADV commaneant/VERB ./PUNCT videtur/VERB etiam/ADV aequitati/NOUN repugnare/VERB si/SCONJ praedicta/VERB societas/NOUN dissolvatur/VERB ./PUNCT femina/NOUN enim/ADV indiget/VERB mare/NOUN non/ADV solum/ADV propter/ADP generationem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP aliis/PRON animalibus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/PART propter/ADP gubernationem/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ mas/NOUN est/AUX et/CCONJ ratione/NOUN perfectior/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ virtute/NOUN fortior/ADJ ./PUNCT mulier/NOUN vero/ADV ad/ADP viri/NOUN societatem/NOUN assumitur/VERB propter/ADP necessitatem/NOUN generationis/NOUN ./PUNCT cessante/VERB igitur/ADV fecunditate/NOUN mulieris/NOUN et/CCONJ decore/NOUN ,/PUNCT impeditur/VERB ne/SCONJ ab/ADP alio/PRON assumatur/VERB ./PUNCT si/SCONJ quis/PRON igitur/ADV ,/PUNCT mulierem/NOUN assumens/VERB tempore/NOUN iuventutis/NOUN ,/PUNCT quo/PRON et/CCONJ decor/NOUN et/CCONJ fecunditas/NOUN ei/PRON adsunt/VERB ,/PUNCT eam/PRON dimittere/VERB possit/VERB postquam/SCONJ aetate/NOUN provecta/VERB fuerit/AUX ,/PUNCT damnum/NOUN inferet/VERB mulieri/NOUN ,/PUNCT contra/ADP naturalem/ADJ aequitatem/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT manifeste/ADV apparet/VERB inconveniens/ADJ esse/AUX si/SCONJ mulier/NOUN virum/NOUN dimittere/VERB possit/VERB :/PUNCT cum/SCONJ mulier/NOUN naturaliter/ADV viro/NOUN subiecta/VERB sit/AUX tanquam/SCONJ gubernatori/NOUN ;/PUNCT non/ADV est/VERB autem/CCONJ in/ADP potestate/NOUN eius/PRON qui/PRON alteri/PRON subiicitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ab/ADP eius/PRON regimine/NOUN discedat/VERB ./PUNCT contra/ADP naturalem/ADJ igitur/ADV ordinem/NOUN esset/VERB si/SCONJ mulier/NOUN virum/NOUN deserere/VERB posset/VERB ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV vir/NOUN deserere/VERB posset/VERB mulierem/NOUN ,/PUNCT non/ADV esset/VERB aequa/ADJ societas/NOUN viri/NOUN ad/ADP mulierem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ servitus/NOUN quaedam/PRON ex/ADP parte/NOUN mulieris/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT hominibus/NOUN naturalis/ADJ quaedam/PRON sollicitudo/NOUN inest/VERB de/ADP certitudine/NOUN prolis/NOUN :/PUNCT quod/PRON propter/ADP hoc/PRON necessarium/ADJ est/AUX ,/PUNCT quia/SCONJ filius/NOUN diuturna/ADJ patris/NOUN gubernatione/NOUN indiget/VERB ./PUNCT quaecumque/PRON igitur/ADV certitudinem/NOUN prolis/NOUN impediunt/VERB ,/PUNCT sunt/VERB contra/ADP naturalem/ADJ instinctum/NOUN humanae/ADJ speciei/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ vir/NOUN posset/VERB mulierem/NOUN dimittere/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ mulier/NOUN virum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alteri/PRON copulari/VERB ,/PUNCT impediretur/VERB certitudo/NOUN prolis/NOUN ,/PUNCT dum/SCONJ mulier/NOUN a/ADP primo/ADJ cognita/VERB ,/PUNCT postmodum/ADV a/ADP secundo/ADJ cognosceretur/VERB ./PUNCT est/VERB igitur/ADV contra/ADP naturalem/ADJ instinctum/NOUN speciei/NOUN humanae/ADJ quod/SCONJ mulier/NOUN a/ADP viro/NOUN separetur/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV non/ADV solum/ADV diuturnam/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV individuam/NOUN oportet/VERB esse/AUX in/ADP humana/ADJ specie/NOUN maris/NOUN et/CCONJ feminae/NOUN coniunctionem/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT amicitia/NOUN ,/PUNCT quanto/ADV maior/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV est/AUX firmior/ADJ et/CCONJ diuturnior/ADJ ./PUNCT inter/ADP virum/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ uxorem/NOUN maxima/ADJ amicitia/NOUN esse/VERB videtur/VERB :/PUNCT adunantur/VERB enim/ADV non/ADV solum/ADV in/ADP actu/NOUN carnalis/ADJ copulae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON etiam/ADV inter/ADP bestias/ADJ quandam/PRON suavem/ADJ societatem/NOUN facit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV ad/ADP totius/PRON domesticae/ADJ conversationis/NOUN consortium/NOUN ;/PUNCT unde/ADV ,/PUNCT in/ADP signum/NOUN huius/PRON ,/PUNCT homo/NOUN propter/ADP uxorem/NOUN etiam/ADV patrem/NOUN et/CCONJ matrem/NOUN dimittit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB gen./X 2-24/NUM ./PUNCT conveniens/VERB igitur/ADV est/AUX quod/SCONJ matrimonium/NOUN sit/AUX omnino/ADV indissolubile/ADJ ./PUNCT ulterius/ADV autem/CCONJ considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ inter/ADP naturales/ADJ actus/NOUN sola/ADJ generatio/NOUN ad/ADP bonum/NOUN commune/ADJ ordinatur/VERB :/PUNCT nam/ADV comestio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliarum/PRON superfluitatum/NOUN emissio/NOUN ,/PUNCT ad/ADP individuum/NOUN pertinent/VERB ;/PUNCT generatio/NOUN vero/NOUN ad/ADP conservationem/NOUN speciei/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ lex/NOUN instituatur/VERB ad/ADP bonum/NOUN commune/ADJ ,/PUNCT ea/PRON quae/PRON pertinent/VERB ad/ADP generationem/NOUN ,/PUNCT prae/ADP aliis/PRON oportet/VERB legibus/NOUN ordinari/VERB et/CCONJ divinis/NOUN et/CCONJ humanis/ADJ ./PUNCT leges/NOUN autem/CCONJ positae/VERB oportet/VERB quod/SCONJ ex/ADP naturali/ADJ instinctu/NOUN procedant/VERB ,/PUNCT si/SCONJ humanae/ADJ sunt/AUX :/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV in/ADP scientiis/NOUN demonstrativis/ADJ omnis/PRON humana/ADJ inventio/NOUN ex/ADP principiis/NOUN naturaliter/ADV cognitis/VERB initium/NOUN sumit/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ divinae/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT non/ADV solum/ADV instinctum/NOUN naturae/NOUN explicant/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV defectum/NOUN naturalis/ADJ instinctus/NOUN supplent/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ea/PRON quae/PRON divinitus/ADV revelantur/VERB ,/PUNCT superant/VERB naturalis/ADJ rationis/NOUN capacitatem/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV instinctus/NOUN naturalis/ADJ sit/VERB in/ADP specie/NOUN humana/ADJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ coniunctio/NOUN maris/NOUN et/CCONJ feminae/NOUN sit/AUX individua/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ sit/AUX una/NUM unius/NUM ,/PUNCT oportuit/VERB hoc/PRON lege/NOUN humana/ADJ ordinatum/VERB esse/AUX ./PUNCT lex/NOUN autem/CCONJ divina/ADJ supernaturalem/ADJ quandam/PRON rationem/NOUN apponit/VERB ex/ADP significatione/NOUN inseparabilis/ADJ coniunctionis/NOUN christi/ADJ et/CCONJ ecclesiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX una/NUM unius/NUM ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV inordinationes/NOUN circa/ADP actum/NOUN generationis/NOUN non/ADV solum/ADV instinctui/NOUN naturali/ADJ repugnant/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV leges/NOUN divinas/NOUN et/CCONJ humanas/ADJ transgrediuntur/VERB ./PUNCT unde/ADV circa/ADP hoc/PRON magis/ADV ex/ADP inordinatione/NOUN peccatur/VERB quam/SCONJ circa/ADP sumptionem/NOUN cibi/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ alterius/PRON huiusmodi/ADV ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV necesse/ADJ est/AUX ad/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX optimum/ADJ in/ADP homine/NOUN ,/PUNCT alia/PRON omnia/PRON ordinari/VERB ,/PUNCT coniunctio/NOUN maris/NOUN et/CCONJ feminae/NOUN non/ADV solum/ADV sic/ADV ordinata/VERB est/AUX legibus/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ ad/ADP prolem/NOUN generandam/VERB pertinet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ est/VERB in/ADP aliis/PRON animalibus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP quod/SCONJ convenit/VERB ad/ADP bonos/ADJ mores/NOUN ,/PUNCT quos/PRON ratio/NOUN recta/ADJ disponit/VERB vel/CCONJ quantum/ADV ad/ADP hominem/NOUN secundum/ADP se/PRON ,/PUNCT vel/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ homo/NOUN est/AUX pars/NOUN domesticae/ADJ familiae/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ civilis/ADJ societatis/NOUN ./PUNCT ad/ADP quos/PRON quidem/ADV bonos/ADJ mores/NOUN pertinet/VERB individua/ADJ coniunctio/NOUN maris/NOUN et/CCONJ feminae/NOUN ./PUNCT sic/ADV enim/ADV erit/AUX fidelior/ADJ amor/NOUN unius/NUM ad/ADP alterum/PRON ,/PUNCT dum/SCONJ cognoscunt/VERB se/PRON indivisibiliter/ADV coniunctos/VERB ./PUNCT erit/AUX etiam/ADV utrique/PRON sollicitior/ADJ cura/NOUN in/ADP rebus/NOUN domesticis/ADJ ,/PUNCT dum/ADP se/PRON perpetuo/ADV commansuros/VERB in/ADP earundem/PRON rerum/NOUN possessione/NOUN existimant/VERB ./PUNCT subtrahuntur/VERB etiam/ADV ex/ADP hoc/PRON discordiarum/NOUN origines/NOUN ,/PUNCT quas/PRON oporteret/VERB accidere/VERB ,/PUNCT si/SCONJ vir/NOUN uxorem/NOUN dimitteret/VERB ,/PUNCT inter/SCONJ eum/PRON et/CCONJ propinquos/ADJ uxoris/NOUN :/PUNCT et/CCONJ fit/VERB firmior/ADJ inter/ADP affines/ADJ dilectio/NOUN ./PUNCT tolluntur/VERB etiam/ADV adulteriorum/NOUN occasiones/NOUN ,/PUNCT quae/PRON darentur/VERB si/SCONJ vir/NOUN uxorem/NOUN dimittere/VERB posset/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ e/ADP converso/NOUN :/PUNCT per/ADP hoc/PRON enim/ADV daretur/VERB via/NOUN facilior/ADJ sollicitandi/VERB matrimonia/NOUN aliena/ADJ ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB matth./X 5-32/NUM ,/PUNCT et/CCONJ 19-6/NUM ,/PUNCT et/CCONJ i/NUM cor./X 7-10/NUM :/PUNCT ego/PRON autem/CCONJ dico/VERB vobis/PRON ,/PUNCT uxorem/NOUN a/ADP viro/NOUN non/ADV discedere/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB consuetudo/NOUN dimittentium/VERB uxores/NOUN ./PUNCT quod/PRON tamen/ADV in/ADP veteri/ADJ lege/NOUN permissum/VERB fuit/AUX iudaeis/ADJ propter/ADP eorum/PRON duritiam/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ scilicet/PART proni/ADJ erant/AUX ad/ADP occisionem/NOUN uxorum/NOUN ./PUNCT permissum/VERB ergo/ADV fuit/AUX minus/ADJ malum/NOUN ,/PUNCT ad/ADP excludendum/VERB maius/ADJ malum/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ matrimonium/NOUN debeat/VERB esse/AUX unius/NUM ad/ADP unam/NUM ./PUNCT considerandum/VERB etiam/ADV videtur/VERB quod/SCONJ innatum/VERB est/AUX mentibus/NOUN omnium/PRON animalium/NOUN quae/PRON coitu/NOUN utuntur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ consortium/NOUN in/ADP compari/ADJ non/ADV compatiuntur/VERB :/PUNCT unde/ADV propter/ADP coitum/NOUN pugnae/NOUN in/ADP animalibus/NOUN existunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ quidem/ADV quantum/ADV ad/ADP omnia/PRON animalia/NOUN est/VERB una/NUM communis/ADJ ratio/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ quodlibet/PRON animal/NOUN desiderat/VERB libere/ADV frui/VERB voluptate/NOUN coitus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ voluptate/NOUN cibi/NOUN :/PUNCT quae/PRON quidem/ADV libertas/NOUN impeditur/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ad/ADP unam/NUM plures/ADJ accedunt/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ e/ADP converso/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ in/ADP libertate/NOUN fruendi/VERB cibo/NOUN impeditur/VERB aliquod/PRON animal/NOUN si/SCONJ cibum/NOUN quem/PRON ipsum/PRON sumere/VERB cupit/VERB ,/PUNCT aliud/PRON animal/NOUN usurpet/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV similiter/ADV propter/ADP cibum/NOUN et/CCONJ propter/ADP coitum/NOUN animalia/NOUN pugnant/VERB ./PUNCT in/ADP hominibus/NOUN autem/CCONJ est/VERB ratio/NOUN specialis/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT homo/NOUN naturaliter/ADV desiderat/VERB certus/ADJ esse/AUX de/ADP prole/NOUN ;/PUNCT quae/PRON quidem/ADV certitudo/NOUN omnino/ADV tolleretur/VERB si/SCONJ plures/ADJ essent/AUX unius/NUM ./PUNCT ex/ADP naturali/ADJ igitur/ADV instinctu/NOUN procedit/VERB quod/SCONJ sit/AUX una/NUM unius/NUM ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP hoc/PRON differentia/NOUN consideranda/VERB est/AUX ./PUNCT quantum/ADV enim/ADV ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ una/NUM femina/NOUN a/ADP pluribus/ADJ maribus/NOUN non/ADV cognoscatur/VERB ,/PUNCT utraque/PRON praedictarum/VERB rationum/NOUN concurrit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ unus/NUM mas/NOUN plures/ADJ feminas/NOUN non/ADV cognoscat/VERB ,/PUNCT non/ADV facit/VERB ratio/NOUN secunda/ADJ :/PUNCT non/ADV enim/ADV certitudo/NOUN prolis/NOUN impeditur/VERB si/SCONJ unus/NUM mas/NOUN plures/ADJ feminas/NOUN cognoscat/VERB ./PUNCT facit/VERB autem/CCONJ contra/ADP hoc/PRON ratio/NOUN prima/ADJ :/PUNCT nam/ADV sicut/SCONJ libertas/NOUN utendi/VERB femina/NOUN ad/ADP libitum/NOUN a/ADP mare/NOUN tollitur/VERB si/SCONJ femina/NOUN habeat/VERB alium/PRON ,/PUNCT ita/ADV et/CCONJ eadem/PRON libertas/NOUN a/ADP femina/NOUN tollitur/VERB si/SCONJ mas/NOUN habeat/VERB plures/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ certitudo/NOUN prolis/NOUN est/AUX principale/ADJ bonum/NOUN quod/PRON ex/ADP matrimonio/NOUN quaeritur/VERB ,/PUNCT nulla/PRON lex/NOUN aut/CCONJ consuetudo/NOUN humana/ADJ permisit/VERB quod/SCONJ una/NUM esset/AUX plurium/ADJ uxor/NOUN ./PUNCT fuit/AUX etiam/ADV hoc/PRON inconveniens/ADJ reputatum/VERB apud/ADP antiquos/ADJ romanos/NOUN ,/PUNCT de/ADP quibus/PRON refert/VERB maximus/ADJ valerius/PROPN quod/SCONJ credebant/VERB nec/CCONJ propter/ADP sterilitatem/NOUN coniugalem/ADJ fidem/NOUN debere/VERB dissolvi/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP omni/PRON animalis/NOUN specie/NOUN in/ADP qua/PRON patri/NOUN inest/VERB aliqua/PRON sollicitudo/NOUN de/ADP prole/NOUN ,/PUNCT unus/NUM mas/NOUN non/ADV habet/VERB nisi/SCONJ unam/NUM feminam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP omnibus/PRON avibus/NOUN quae/PRON simul/ADV nutriunt/VERB pullos/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV sufficeret/VERB unus/NUM mas/NOUN auxilium/NOUN praestare/VERB in/ADP educatione/NOUN prolis/NOUN pluribus/ADJ feminis/NOUN ./PUNCT in/ADP animalibus/NOUN autem/CCONJ in/ADP quibus/PRON maribus/NOUN nulla/PRON est/AUX sollicitudo/NOUN de/ADP prole/NOUN ,/PUNCT indifferenter/ADV mas/NOUN habet/VERB plures/ADJ feminas/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ femina/NOUN plures/ADJ mares/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP canibus/NOUN ,/PUNCT gallinis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ huiusmodi/PART ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ masculo/ADJ inter/ADP omnia/PRON animalia/ADJ maior/ADJ sit/AUX cura/NOUN de/ADP prole/NOUN in/ADP specie/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ naturale/ADJ est/AUX homini/NOUN quod/SCONJ unus/NUM mas/NOUN unam/NUM feminam/NOUN habeat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ e/ADP converso/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT amicitia/NOUN in/ADP quadam/PRON aequalitate/NOUN consistit/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV mulieri/NOUN non/ADV licet/VERB habere/VERB plures/ADJ viros/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ hoc/PRON est/VERB contra/ADP certitudinem/NOUN prolis/NOUN ;/PUNCT liceret/VERB autem/CCONJ viro/NOUN habere/VERB plures/ADJ uxores/NOUN :/PUNCT non/ADV esset/AUX liberalis/ADJ amicitia/NOUN uxoris/NOUN ad/ADP virum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quasi/ADV servilis/ADJ ./PUNCT et/CCONJ haec/PRON etiam/ADV ratio/NOUN experimento/NOUN comprobatur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ apud/ADP viros/NOUN habentes/VERB plures/ADJ uxores/NOUN ,/PUNCT uxores/NOUN quasi/ADV ancillariter/ADV habentur/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT amicitia/NOUN intensa/VERB non/ADV habetur/VERB ad/ADP multos/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP philosophum/NOUN in/ADP viii/NUM ethicorum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV uxor/NOUN habet/VERB unum/NUM virum/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT vir/NOUN autem/CCONJ habet/VERB plures/ADJ uxores/NOUN ,/PUNCT non/ADV erit/AUX aequalis/ADJ amicitia/NOUN ex/ADP utraque/PRON parte/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV erit/AUX amicitia/NOUN liberalis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ quodammodo/ADV servilis/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT matrimonium/NOUN in/ADP hominibus/NOUN oportet/VERB ordinari/VERB secundum/ADP quod/SCONJ competit/VERB ad/ADP bonos/ADJ mores/NOUN ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ contra/ADP bonos/ADJ mores/NOUN quod/SCONJ unus/NUM habeat/VERB plures/ADJ uxores/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ ex/ADP hoc/PRON sequitur/VERB discordia/NOUN in/ADP domestica/ADJ familia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ experimento/NOUN patet/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV conveniens/VERB quod/SCONJ unus/NUM homo/NOUN habeat/VERB plures/ADJ uxores/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB gen./X 2-24/NUM :/PUNCT erunt/VERB duo/NUM in/ADP carne/NOUN una/NUM ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB consuetudo/NOUN habentium/VERB plures/ADJ uxores/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ opinio/NOUN platonis/PROPN qui/PRON posuit/VERB uxores/NOUN debere/VERB esse/AUX communes/ADJ ./PUNCT quem/PRON in/ADP nova/ADJ lege/NOUN secutus/VERB est/AUX nicolaus/PROPN ,/PUNCT unus/NUM ex/ADP septem/NUM diaconibus/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ matrimonium/NOUN non/ADV debet/VERB fieri/VERB inter/ADP propinquos/ADJ ./PUNCT propter/ADP huiusmodi/ADV etiam/ADV causas/NOUN rationabiles/ADJ ordinatum/VERB est/AUX legibus/NOUN quod/SCONJ certae/ADJ personae/NOUN a/ADP matrimonio/NOUN excludantur/VERB ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX secundum/ADP originem/NOUN coniunctae/VERB ./PUNCT nam/ADV cum/SCONJ in/ADP matrimonio/NOUN sit/VERB diversarum/ADJ personarum/NOUN coniunctio/NOUN ,/PUNCT illae/PRON personae/NOUN quae/PRON se/PRON debent/VERB reputare/VERB quasi/ADV unum/NOUN propter/ADP eandem/PRON originem/NOUN ,/PUNCT convenienter/ADV a/ADP matrimonio/NOUN excluduntur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ,/PUNCT dum/SCONJ se/PRON per/ADP hoc/PRON unum/NUM esse/AUX recognoscunt/VERB ,/PUNCT ferventius/ADV se/PRON diligant/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT cum/SCONJ ea/PRON quae/PRON inter/ADP virum/NOUN et/CCONJ uxorem/NOUN aguntur/VERB ,/PUNCT quandam/PRON naturalem/ADJ verecundiam/NOUN habeant/VERB ,/PUNCT ab/ADP his/PRON mutuo/ADJ agendis/VERB illas/PRON personas/NOUN prohiberi/VERB oportuit/VERB quibus/PRON ,/PUNCT propter/ADP coniunctionem/NOUN sanguinis/NOUN ,/PUNCT reverentia/NOUN debetur/VERB ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV ratio/NOUN videtur/AUX in/ADP veteri/ADJ lege/NOUN inducta/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ dicitur/VERB :/PUNCT turpitudinem/NOUN sororis/NOUN tuae/ADJ non/ADV discooperias/VERB ,/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN de/ADP aliis/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ad/ADP corruptionem/NOUN bonorum/ADJ morum/NOUN pertinet/VERB quod/SCONJ homines/NOUN sint/AUX nimis/ADV dediti/VERB voluptatibus/NOUN coitus/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ haec/PRON voluptas/NOUN maxime/ADV mentem/NOUN absorbeat/VERB ,/PUNCT impediretur/VERB ratio/NOUN ab/ADP his/PRON quae/PRON recte/ADV agenda/VERB essent/AUX ./PUNCT sequeretur/VERB autem/CCONJ nimius/ADJ voluptatis/NOUN usus/NOUN si/SCONJ liceret/VERB homini/NOUN per/ADP coitum/NOUN coniungi/VERB illis/PRON personis/NOUN quibus/PRON commorandi/VERB habet/VERB necessitatem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ sororibus/NOUN et/CCONJ aliis/PRON propinquis/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ talibus/PRON occasio/NOUN coitus/NOUN subtrahi/VERB non/ADV posset/VERB ./PUNCT conveniens/VERB igitur/ADV fuit/AUX bonis/ADJ moribus/NOUN ut/SCONJ talis/PRON coniunctio/NOUN legibus/NOUN inhiberetur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT delectatio/NOUN coitus/NOUN maxime/ADV corrumpit/VERB existimationem/NOUN prudentiae/NOUN ./PUNCT multiplicatio/NOUN igitur/ADV talis/PRON delectationis/NOUN repugnat/VERB bonos/ADJ mores/NOUN ./PUNCT talis/PRON autem/CCONJ delectatio/NOUN augetur/VERB per/ADP amorem/NOUN personarum/NOUN quae/PRON coniunguntur/VERB ./PUNCT esset/AUX igitur/ADV contrarium/ADJ bonis/ADJ moribus/NOUN propinquis/ADJ coniungi/VERB :/PUNCT quia/SCONJ in/ADP eis/PRON adiungeretur/VERB amor/NOUN qui/PRON est/VERB ex/ADP communione/NOUN originis/NOUN et/CCONJ connutritione/NOUN ,/PUNCT amori/NOUN concupiscentiae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ,/PUNCT multiplicato/VERB amore/NOUN ,/PUNCT necesse/ADJ esset/AUX animam/NOUN magis/ADV delectationibus/NOUN subdi/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT in/ADP societate/NOUN humana/ADJ hoc/PRON est/AUX maxime/ADV necessarium/ADJ ut/SCONJ sit/VERB amicitia/NOUN inter/ADP multos/ADJ ./PUNCT multiplicatur/VERB autem/CCONJ amicitia/NOUN inter/ADP homines/NOUN dum/SCONJ personae/NOUN extraneae/ADJ per/ADP matrimonia/NOUN colligantur/VERB ./PUNCT conveniens/VERB igitur/ADV fuit/AUX legibus/NOUN ordinari/VERB quod/SCONJ matrimonia/NOUN contraherentur/VERB cum/ADP extraneis/ADJ personis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV cum/ADP propinquis/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT inconveniens/ADJ est/AUX ut/SCONJ illis/PRON personis/NOUN aliquis/PRON socialiter/ADV iungatur/VERB quibus/PRON naturaliter/ADV debet/VERB esse/AUX subiectus/VERB ./PUNCT naturale/ADJ autem/CCONJ est/AUX quod/SCONJ aliquis/PRON parentibus/NOUN sit/AUX subiectus/VERB ./PUNCT ergo/ADV inconveniens/ADJ esset/AUX quod/SCONJ cum/ADP parentibus/NOUN aliquis/PRON matrimonium/NOUN contraheret/VERB :/PUNCT cum/SCONJ in/ADP matrimonio/NOUN sit/VERB quaedam/PRON coniunctio/NOUN socialis/ADJ ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB levit./X 18-6/NUM :/PUNCT omnis/PRON homo/NOUN ad/ADP proximam/ADJ sanguinis/NOUN sui/ADJ non/ADV accedat/VERB ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB consuetudo/NOUN eorum/PRON qui/PRON propinquis/ADJ suis/ADJ se/PRON carnaliter/ADV commiscent/VERB ./PUNCT sciendum/VERB est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ naturalis/ADJ inclinatio/NOUN est/VERB ad/ADP ea/PRON quae/PRON sunt/VERB ut/SCONJ in/ADP pluribus/NOUN ,/PUNCT ita/ADV et/CCONJ lex/NOUN posita/VERB est/VERB secundum/ADP id/PRON quod/PRON in/ADP pluribus/ADJ accidit/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX praedictis/VERB rationibus/NOUN contrarium/ADJ si/SCONJ in/ADP aliquo/PRON aliter/ADV possit/VERB accidere/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV propter/ADP bonum/NOUN unius/NUM debet/VERB praetermitti/VERB bonum/NOUN multorum/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ bonum/NOUN multitudinis/NOUN semper/ADV sit/AUX divinius/ADJ quam/SCONJ bonum/NOUN unius/NUM ./PUNCT ne/SCONJ tamen/ADV defectus/NOUN qui/PRON in/ADP aliquo/PRON uno/NUM posset/VERB accidere/VERB ,/PUNCT omnino/ADV absque/SCONJ medela/NOUN remaneat/VERB ,/PUNCT residet/VERB apud/ADP legislatores/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ eis/PRON similes/ADJ ,/PUNCT auctoritas/NOUN dispensandi/VERB in/ADP eo/PRON quod/PRON communiter/ADV est/AUX statutum/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX necessarium/ADJ in/ADP aliquo/PRON casu/NOUN particulari/ADJ ./PUNCT et/CCONJ si/SCONJ quidem/ADV lex/NOUN sit/AUX humana/ADJ ,/PUNCT per/ADP homines/NOUN similem/ADJ potestatem/NOUN habentes/VERB dispensari/VERB potest/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ lex/NOUN sit/AUX divinitus/ADV posita/VERB ,/PUNCT auctoritate/NOUN divina/ADJ dispensatio/NOUN fieri/VERB potest/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP veteri/ADJ lege/NOUN ex/ADP dispensatione/NOUN indultum/VERB videtur/VERB uxores/NOUN plures/ADJ habere/VERB et/CCONJ concubinas/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ uxoris/NOUN repudium/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ non/ADV omnis/PRON carnalis/ADJ commixtio/NOUN est/AUX peccatum/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ contra/ADP rationem/NOUN est/VERB ut/SCONJ aliquis/PRON carnali/ADJ coniunctione/NOUN utatur/VERB contra/ADP id/PRON quod/PRON convenit/VERB proli/NOUN generandae/VERB et/CCONJ educandae/VERB ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV secundum/ADP rationem/NOUN est/VERB quod/SCONJ aliquis/PRON carnali/ADJ coniunctione/NOUN utatur/VERB secundum/ADP quod/SCONJ congruit/VERB ad/ADP generationem/NOUN et/CCONJ educationem/NOUN prolis/NOUN ./PUNCT lege/NOUN autem/CCONJ divina/ADJ haec/PRON solum/ADV prohibita/VERB sunt/VERB quae/PRON rationi/NOUN adversantur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT inconveniens/ADJ est/AUX igitur/ADV dicere/VERB quod/SCONJ omnis/PRON carnalis/ADJ coniunctio/NOUN sit/AUX peccatum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT cum/SCONJ membra/NOUN corporis/NOUN sint/AUX quaedam/PRON animae/NOUN instrumenta/NOUN ,/PUNCT cuiuslibet/PRON membri/NOUN finis/NOUN est/AUX usus/NOUN eius/PRON :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ cuiuslibet/PRON alterius/PRON instrumenti/NOUN ./PUNCT quorundam/PRON autem/CCONJ membrorum/NOUN corporis/NOUN usus/NOUN est/AUX carnalis/ADJ commixtio/NOUN ./PUNCT carnalis/ADJ igitur/ADV commixtio/NOUN est/AUX finis/NOUN quorundam/PRON membrorum/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT illud/PRON autem/CCONJ quod/PRON est/AUX finis/NOUN aliquarum/PRON naturalium/ADJ rerum/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX secundum/ADP se/PRON malum/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ ea/PRON quae/PRON naturaliter/ADV sunt/VERB ,/PUNCT ex/ADP divina/ADJ providentia/NOUN ordinantur/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ carnalis/ADJ commixtio/NOUN sit/AUX secundum/ADP se/PRON mala/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT naturales/ADJ inclinationes/NOUN insunt/VERB rebus/NOUN a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT qui/PRON cuncta/PRON movet/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ naturalis/ADJ inclinatio/NOUN alicuius/PRON speciei/NOUN sit/VERB ad/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX secundum/ADP se/PRON malum/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ omnibus/PRON animalibus/NOUN perfectis/ADJ inest/VERB naturalis/ADJ inclinatio/NOUN ad/ADP coniunctionem/NOUN carnalem/ADJ ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ carnalis/ADJ commixtio/NOUN sit/AUX secundum/ADP se/PRON mala/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT illud/PRON sine/ADP quo/PRON non/ADV potest/VERB esse/VERB aliquid/PRON quod/PRON est/AUX bonum/ADJ et/CCONJ optimum/ADJ ,/PUNCT non/ADV est/AUX secundum/ADP se/PRON malum/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ perpetuitas/NOUN speciei/NOUN non/ADV conservatur/VERB in/ADP animalibus/NOUN nisi/SCONJ per/ADP generationem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB ex/ADP commixtione/NOUN carnali/ADJ ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ commixtio/NOUN carnalis/ADJ sit/AUX secundum/ADP se/PRON mala/ADJ ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB i/NUM cor./X 7-28/NUM :/PUNCT mulier/NOUN non/ADV peccat/VERB si/SCONJ nubat/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN quorundam/PRON dicentium/VERB omnem/PRON carnalem/ADJ coniunctionem/NOUN esse/AUX illicitam/ADJ :/PUNCT unde/ADV totaliter/ADV matrimonium/NOUN et/CCONJ nuptias/NOUN damnant/VERB ./PUNCT quorum/PRON quidam/PRON hoc/PRON ideo/ADV dicunt/VERB quia/SCONJ credunt/VERB corporalia/ADJ non/ADV a/ADP bono/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ a/ADP malo/ADJ principio/NOUN esse/VERB ./PUNCT quod/SCONJ nullius/PRON cibi/NOUN usus/NOUN est/AUX peccatum/NOUN secundum/ADP se/PRON ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ venereorum/ADJ usus/NOUN absque/ADP peccato/NOUN est/VERB ,/PUNCT si/ADV secundum/ADP rationem/NOUN fiat/VERB ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV et/CCONJ usus/NOUN ciborum/NOUN ./PUNCT fit/VERB autem/CCONJ unumquodque/PRON secundum/ADP rationem/NOUN quando/SCONJ ordinatur/VERB secundum/ADP quod/SCONJ congruit/VERB debito/VERB fini/NOUN ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ debitus/VERB sumptionis/NOUN ciborum/NOUN est/AUX conservatio/NOUN corporis/NOUN per/ADP nutrimentum/NOUN ./PUNCT quicumque/PRON igitur/ADV cibus/NOUN hoc/PRON facere/VERB potest/VERB ,/PUNCT absque/ADP peccato/NOUN potest/VERB sumi/VERB ./PUNCT nullius/PRON igitur/ADV cibi/NOUN sumptio/NOUN secundum/ADP se/PRON est/AUX peccatum/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT nullius/PRON rei/NOUN usus/NOUN secundum/ADP se/PRON malus/ADJ est/AUX nisi/SCONJ res/NOUN ipsa/PRON secundum/ADP se/PRON mala/ADJ sit/AUX ./PUNCT nullus/PRON autem/CCONJ cibus/NOUN secundum/ADP naturam/NOUN malus/ADJ est/AUX :/PUNCT quia/SCONJ omnis/PRON res/NOUN secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN bona/ADJ est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT potest/VERB autem/CCONJ aliquis/PRON cibus/NOUN esse/AUX alicui/PRON malus/ADJ inquantum/SCONJ contrariatur/VERB salubritati/NOUN ipsius/PRON secundum/ADP corpus/NOUN ./PUNCT nullius/PRON igitur/ADV cibi/NOUN sumptio/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX talis/PRON res/NOUN ,/PUNCT est/AUX peccatum/NOUN secundum/ADP se/PRON :/PUNCT sed/CCONJ potest/VERB esse/AUX peccatum/NOUN si/SCONJ praeter/ADP rationem/NOUN aliquis/PRON ipso/PRON utatur/VERB contra/ADP suam/ADJ salutem/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT uti/VERB rebus/NOUN ad/ADP hoc/PRON ad/ADP quod/PRON sunt/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX secundum/ADP se/PRON malum/NOUN ./PUNCT sunt/VERB autem/CCONJ plantae/NOUN propter/ADP animalia/NOUN ;/PUNCT animalium/NOUN vero/NOUN quaedam/NOUN propter/ADP alia/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ omnia/NOUN propter/ADP hominem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ./PUNCT uti/VERB igitur/ADV vel/CCONJ plantis/NOUN vel/CCONJ animalium/NOUN carnibus/NOUN vel/CCONJ ad/ADP esum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ad/ADP quicquid/PRON aliud/PRON sunt/AUX homini/NOUN utilia/ADJ ,/PUNCT non/ADV est/AUX secundum/ADP se/PRON peccatum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT defectus/NOUN peccati/NOUN ab/ADP anima/NOUN derivatur/VERB ad/ADP corpus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/PART e/ADP converso/NOUN :/PUNCT peccatum/NOUN enim/ADV dicimus/VERB secundum/ADP quod/SCONJ deordinatur/VERB voluntas/NOUN ./PUNCT cibi/NOUN autem/CCONJ immediate/ADV ad/ADP corpus/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT non/ADV ad/ADP animam/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ciborum/NOUN sumptio/NOUN secundum/ADP se/PRON potest/VERB esse/AUX peccatum/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ quatenus/PRON repugnat/VERB rectitudini/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV contingit/VERB uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT propter/ADP repugnantiam/NOUN ad/ADP proprium/ADJ finem/NOUN ciborum/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ aliquis/PRON ,/PUNCT propter/ADP delectationem/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP cibis/NOUN ,/PUNCT utitur/VERB cibis/NOUN contrariantibus/VERB corporis/NOUN saluti/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP speciem/NOUN ciborum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP quantitatem/NOUN ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ repugnat/VERB conditioni/NOUN eius/PRON qui/PRON utitur/VERB cibis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ eorum/PRON cum/ADP quibus/PRON conversatur/VERB :/PUNCT puta/VERB cum/SCONJ quis/PRON accuratius/ADV cibis/NOUN utitur/VERB quam/SCONJ sua/ADJ facultas/NOUN sustineat/VERB ;/PUNCT et/CCONJ aliter/ADV quam/SCONJ eorum/PRON mores/NOUN habeant/VERB cum/ADP quibus/PRON convivit/VERB ./PUNCT tertio/ADJ modo/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ cibi/NOUN sunt/AUX aliqua/PRON lege/NOUN prohibiti/VERB propter/ADP aliquam/PRON causam/NOUN specialem/ADJ :/PUNCT puta/VERB in/ADP veteri/ADJ lege/NOUN quidam/PRON cibi/NOUN prohibebantur/VERB propter/ADP significationem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP aegypto/PROPN prohibebatur/VERB antiquitus/ADV comestio/NOUN carnis/NOUN bovinae/ADJ ,/PUNCT ne/SCONJ agricultura/NOUN impediretur/VERB ./PUNCT vel/CCONJ etiam/PART secundum/ADP quod/SCONJ aliquae/PRON regulae/NOUN prohibent/VERB aliquibus/PRON cibis/NOUN uti/VERB ,/PUNCT ad/ADP concupiscentiam/NOUN refraenandam/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dominus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT matth./X 15-11/NUM :/PUNCT quod/PRON intrat/VERB in/ADP os/NOUN ,/PUNCT non/ADV coinquinat/VERB hominem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ i/NUM cor./X 10-25/NUM dicitur/VERB :/PUNCT omne/PRON quod/PRON in/ADP macello/NOUN venit/VERB manducate/VERB ,/PUNCT nihil/ADV interrogantes/VERB propter/ADP conscientiam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ i/NUM tim./X 4-4/NUM dicitur/VERB :/PUNCT omnis/PRON creatura/NOUN dei/PROPN bona/ADJ est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ nihil/NOUN reiiciendum/VERB quod/PRON cum/ADP gratiarum/NOUN actione/NOUN percipitur/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB quorundam/PRON error/NOUN qui/PRON usum/NOUN quorundam/PRON ciborum/NOUN secundum/ADP se/PRON dicunt/VERB esse/AUX illicitum/ADJ ./PUNCT de/ADP quibus/PRON apostolus/NOUN dicit/VERB ibidem/ADV :/PUNCT in/ADP novissimis/ADJ temporibus/NOUN discedent/VERB quidam/PRON a/ADP fide/NOUN :/PUNCT prohibentium/VERB nubere/VERB ,/PUNCT abstinere/VERB a/ADP cibis/NOUN ,/PUNCT quos/PRON deus/PROPN creavit/VERB ad/ADP percipiendum/VERB cum/ADP gratiarum/NOUN actione/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV usus/NOUN ciborum/NOUN et/CCONJ venereorum/ADJ non/ADV est/AUX secundum/ADP se/PRON illicitus/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV secundum/ADP quod/SCONJ exit/VERB ab/ADP ordine/NOUN rationis/NOUN illicitus/ADJ esse/AUX potest/VERB ;/PUNCT ea/PRON vero/ADV quae/PRON exterius/ADV possidentur/VERB ,/PUNCT necessaria/ADJ sunt/AUX ad/ADP sumptionem/NOUN ciborum/NOUN ,/PUNCT ad/ADP educationem/NOUN prolis/NOUN et/CCONJ sustentationem/NOUN familiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP alias/PRON corporis/NOUN necessitates/NOUN :/PUNCT consequens/VERB est/AUX quod/SCONJ nec/CCONJ secundum/ADP se/PRON etiam/ADV divitiarum/NOUN possessio/NOUN est/AUX illicita/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ ordo/NOUN rationis/NOUN servetur/VERB ;/PUNCT ita/ADV scilicet/ADV quod/SCONJ iuste/ADV homo/NOUN possideat/VERB quae/PRON habet/VERB ;/PUNCT quod/SCONJ in/ADP eis/PRON finem/NOUN voluntatis/NOUN suae/ADJ non/ADV constituat/VERB ;/PUNCT quod/SCONJ eis/PRON debito/VERB modo/NOUN utatur/VERB ,/PUNCT ad/ADP suam/ADJ et/CCONJ aliorum/PRON utilitatem/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ apostolus/NOUN ,/PUNCT i/NUM tim./X ult./X ,/PUNCT divites/NOUN non/ADV condemnat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ eis/PRON certam/ADJ regulam/NOUN divitiis/NOUN utendi/VERB tradit/VERB ,/PUNCT dicens/VERB :/PUNCT divitibus/NOUN huius/PRON saeculi/NOUN praecipe/VERB non/ADV alta/ADJ sapere/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ sperare/VERB in/ADP incerto/ADJ divitiarum/NOUN :/PUNCT bene/ADV agere/VERB ,/PUNCT divites/ADJ fieri/VERB in/ADP operibus/NOUN bonis/ADJ ,/PUNCT facile/ADV tribuere/VERB ,/PUNCT communicare/VERB ./PUNCT et/CCONJ eccli./X 31-8/NUM :/PUNCT beatus/NOUN dives/NOUN qui/PRON inventus/VERB est/AUX sine/ADP macula/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ qui/PRON post/ADP aurum/NOUN non/ADV abiit/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ speravit/VERB in/ADP pecunia/NOUN et/CCONJ thesauris/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON etiam/ADV excluditur/VERB quorundam/PRON error/NOUN qui/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ augustinus/PROPN dicit/VERB in/ADP libro/NOUN de/ADP haeresibus/NOUN ,/PUNCT apostolicos/NOUN se/PRON arrogantissime/ADV vocaverunt/VERB ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ in/ADP suam/ADJ communionem/NOUN non/ADV acciperent/VERB utentes/VERB coniugibus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ res/NOUN proprias/ADJ possidentes/VERB ,/PUNCT quales/NOUN habet/VERB catholica/ADJ ecclesia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ monachos/NOUN et/CCONJ clericos/NOUN plurimos/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ ideo/ADV isti/PRON haeretici/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT quoniam/SCONJ ,/PUNCT se/PRON ab/ADP ecclesia/NOUN separantes/VERB ,/PUNCT nullam/PRON spem/NOUN putant/VERB eos/PRON habere/VERB qui/PRON utuntur/VERB his/PRON rebus/NOUN quibus/PRON ipsi/PRON carent/VERB ./PUNCT quomodo/ADV secundum/ADP legem/NOUN dei/PROPN homo/NOUN ordinatur/VERB ad/ADP proximum/ADJ ./PUNCT ex/ADP his/PRON ergo/ADV quae/PRON dicta/VERB sunt/AUX ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ secundum/ADP legem/NOUN divinam/ADJ homo/NOUN inducitur/VERB ut/SCONJ ordinem/NOUN rationis/NOUN servet/VERB in/ADP omnibus/PRON quae/PRON in/ADP eius/PRON usum/NOUN venire/VERB possunt/VERB ./PUNCT inter/ADP omnia/PRON autem/CCONJ quae/PRON in/ADP usum/NOUN hominis/NOUN veniunt/VERB ,/PUNCT praecipua/ADJ sunt/AUX etiam/ADV alii/PRON homines/NOUN ./PUNCT homo/NOUN enim/ADV naturaliter/ADV est/AUX animal/NOUN sociale/ADJ :/PUNCT indiget/VERB enim/ADV multis/ADJ quae/PRON per/ADP unum/NUM solum/ADJ parari/VERB non/ADV possunt/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ ex/ADP lege/NOUN divina/ADJ instituatur/VERB homo/NOUN ut/SCONJ secundum/ADP ordinem/NOUN rationis/NOUN se/PRON habeat/VERB ad/ADP alios/PRON homines/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT finis/NOUN divinae/ADJ legis/NOUN est/VERB ut/SCONJ homo/NOUN deo/PROPN adhaereat/VERB ./PUNCT iuvatur/VERB autem/CCONJ unus/NUM homo/NOUN in/ADP hoc/PRON ex/ADP alio/PRON tam/ADV quantum/ADV ad/ADP cognitionem/NOUN ,/PUNCT quam/CCONJ etiam/ADV quantum/ADV ad/ADP affectionem/NOUN :/PUNCT iuvant/VERB enim/ADV se/PRON homines/NOUN mutuo/ADV in/ADP cognitione/NOUN veritatis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ unus/NUM alium/PRON provocat/VERB ad/ADP bonum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ retrahit/VERB a/ADP malo/NOUN ./PUNCT unde/ADV prov./X 27-17/NUM dicitur/VERB :/PUNCT ferrum/NOUN ferro/NOUN acuitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ homo/NOUN exacuit/VERB faciem/NOUN amici/NOUN sui/ADJ ./PUNCT et/CCONJ eccle./X 4/NUM dicitur/VERB :/PUNCT 9/NUM melius/ADJ est/AUX duos/NUM esse/VERB quam/SCONJ unum/NOUN :/PUNCT habent/VERB enim/ADV emolumentum/NOUN societatis/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ unus/NUM ceciderit/VERB ,/PUNCT ab/ADP altero/PRON fulcietur/VERB ./PUNCT vae/PART soli/NOUN :/PUNCT qui/PRON cum/SCONJ ceciderit/VERB ,/PUNCT non/ADV habet/VERB sublevantem/VERB ./PUNCT et/CCONJ si/SCONJ dormierint/VERB duo/NUM ,/PUNCT fovebunt/VERB se/PRON mutuo/ADV :/PUNCT unus/NUM quomodo/ADV calefiet/VERB ?/PUNCT et/CCONJ si/SCONJ quis/PRON praevaluerit/VERB contra/ADP unum/NUM ,/PUNCT duo/NUM resistunt/VERB ei/PRON ./PUNCT oportuit/VERB igitur/ADV lege/NOUN divina/ADJ ordinari/VERB societatem/NOUN hominum/NOUN ad/ADP invicem/ADV ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT lex/NOUN divina/ADJ est/AUX quaedam/PRON ratio/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN ad/ADP homines/NOUN gubernandos/VERB ./PUNCT ad/ADP divinam/ADJ autem/CCONJ providentiam/NOUN pertinet/VERB singula/ADJ quae/PRON ei/PRON subsunt/VERB ,/PUNCT sub/ADP debito/VERB ordine/NOUN continere/VERB :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART suum/ADJ locum/NOUN et/CCONJ gradum/NOUN teneat/VERB unumquodque/PRON ./PUNCT lex/NOUN igitur/ADV divina/ADJ sic/ADV homines/NOUN ad/ADP invicem/ADV ordinat/VERB ut/SCONJ unusquisque/PRON suum/ADJ ordinem/NOUN teneat/VERB ./PUNCT quod/PRON est/VERB homines/NOUN pacem/NOUN habere/VERB ad/ADP invicem/ADV :/PUNCT pax/NOUN enim/ADV hominum/NOUN nihil/PRON aliud/PRON est/AUX quam/SCONJ ordinata/VERB concordia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ augustinus/PROPN dicit/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT quandocumque/SCONJ aliqua/PRON ordinantur/VERB sub/ADP aliquo/PRON ,/PUNCT oportet/VERB illa/PRON concorditer/ADV esse/AUX ordinata/VERB ad/ADP invicem/ADV :/PUNCT alias/PRON se/PRON invicem/ADV impedirent/VERB in/ADP consecutione/NOUN finis/NOUN communis/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP exercitu/NOUN ,/PUNCT qui/PRON concorditer/ADV ordinatur/VERB ad/ADP victoriam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX finis/NOUN ducis/NOUN ./PUNCT unusquisque/PRON autem/CCONJ homo/NOUN per/ADP legem/NOUN divinam/ADJ ordinatur/VERB ad/ADP deum/PROPN ./PUNCT oportuit/VERB igitur/ADV per/ADP legem/NOUN divinam/ADJ inter/ADP homines/NOUN ,/PUNCT ne/SCONJ se/PRON invicem/ADV impedirent/VERB ,/PUNCT ordinatam/VERB concordiam/NOUN esse/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX pax/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON in/ADP psalmo/NOUN dicitur/VERB :/PUNCT qui/PRON posuit/VERB fines/NOUN tuos/ADJ pacem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ dominus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT ioan./X 16-33/NUM :/PUNCT haec/PRON locutus/VERB sum/AUX vobis/PRON ut/SCONJ in/ADP me/PRON pacem/NOUN habeatis/VERB ./PUNCT tunc/ADV autem/CCONJ ordinata/VERB concordia/NOUN inter/ADP homines/NOUN servatur/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ unicuique/PRON quod/PRON suum/ADJ est/AUX redditur/VERB :/PUNCT quod/PRON est/AUX iustitiae/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV dicitur/VERB isaiae/PROPN 32-17/NUM :/PUNCT opus/NOUN iustitiae/NOUN pax/NOUN ./PUNCT oportuit/VERB igitur/ADV per/ADP legem/NOUN divinam/ADJ iustitiae/NOUN praecepta/VERB dari/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ unusquisque/PRON alteri/PRON redderet/VERB quod/PRON suum/ADJ est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ abstineret/VERB a/ADP nocumentis/NOUN alteri/PRON inferendis/VERB ./PUNCT inter/ADP homines/NOUN autem/CCONJ maxime/ADV aliquis/PRON est/AUX parentibus/NOUN debitor/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV inter/ADP praecepta/VERB legis/NOUN quae/PRON nos/PRON ad/ADP proximum/ADJ ordinant/VERB ,/PUNCT exod./X 20/NUM ,/PUNCT primo/ADV ponitur/VERB ,/PUNCT honora/VERB patrem/NOUN tuum/ADJ et/CCONJ matrem/NOUN tuam/ADJ :/PUNCT in/ADP quo/PRON intelligitur/VERB praecipi/VERB ut/SCONJ tam/ADV parentibus/NOUN quam/CCONJ etiam/ADV aliis/PRON unusquisque/PRON reddat/VERB quod/PRON debet/VERB ,/PUNCT secundum/ADP illud/PRON rom./X 13-7/NUM :/PUNCT reddite/VERB omnibus/PRON debita/VERB ./PUNCT deinde/ADV ponuntur/VERB praecepta/NOUN quibus/PRON praecipitur/VERB abstinendum/VERB esse/AUX a/ADP nocumentis/NOUN proximo/ADJ inferendis/VERB ./PUNCT ut/SCONJ neque/CCONJ factis/VERB eum/PRON offendamus/VERB in/ADP persona/NOUN propria/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT non/ADV occides/VERB ;/PUNCT neque/CCONJ in/ADP persona/NOUN coniuncta/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ scriptum/VERB est/AUX ,/PUNCT non/ADV moechaberis/VERB ;/PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV exterioribus/ADJ rebus/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ scriptum/VERB est/AUX ,/PUNCT non/ADV furtum/NOUN facies/VERB ./PUNCT prohibemur/VERB etiam/ADV ne/SCONJ contra/ADP iustitiam/NOUN proximum/ADJ verbo/NOUN offendamus/VERB :/PUNCT quia/SCONJ scriptum/VERB est/AUX ,/PUNCT non/ADV loqueris/VERB contra/ADP proximum/ADJ tuum/ADJ falsum/ADJ testimonium/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ deus/PROPN etiam/ADV cordium/NOUN iudex/NOUN est/AUX ,/PUNCT prohibemur/VERB ne/SCONJ corde/NOUN proximum/ADJ offendamus/VERB ,/PUNCT concupiscendo/VERB scilicet/ADV uxorem/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ aliquam/PRON rem/NOUN eius/PRON ./PUNCT ad/ADP huiusmodi/ADV autem/CCONJ iustitiam/NOUN observandam/VERB ,/PUNCT quae/PRON lege/NOUN divina/ADJ statuitur/VERB ,/PUNCT dupliciter/ADV homo/NOUN inclinatur/VERB :/PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT ab/ADP interiori/NOUN ;/PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT ab/ADP exteriori/NOUN ./PUNCT ab/ADP interiori/NOUN quidem/PART ,/PUNCT dum/SCONJ homo/NOUN voluntarius/ADJ est/AUX ad/ADP observandum/VERB ea/PRON quae/PRON praecipit/VERB lex/NOUN divina/ADJ ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV fit/VERB per/ADP amorem/NOUN hominis/NOUN ad/ADP deum/PROPN et/CCONJ proximum/ADJ :/PUNCT qui/PRON enim/ADV diligit/VERB aliquem/PRON ,/PUNCT sponte/NOUN et/CCONJ delectabiliter/ADV ei/PRON reddit/VERB quod/PRON debet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV liberaliter/ADV superaddit/VERB ./PUNCT unde/ADV tota/PRON legis/NOUN impletio/NOUN ex/ADP dilectione/NOUN dependet/VERB :/PUNCT secundum/ADP illud/NOUN apostoli/NOUN rom./X 13-10/NUM :/PUNCT plenitudo/NOUN legis/NOUN est/AUX dilectio/NOUN ./PUNCT et/CCONJ dominus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT matth./X 22-40/NUM ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP duobus/NUM praeceptis/VERB ,/PUNCT scilicet/PART in/ADP dilectione/NOUN dei/PROPN et/CCONJ proximi/ADJ ,/PUNCT universa/ADJ lex/NOUN pendet/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ aliqui/PRON interius/ADV non/ADV sunt/AUX sic/ADV dispositi/VERB ut/SCONJ ex/ADP seipsis/PRON sponte/NOUN faciant/VERB quod/PRON lex/NOUN iubet/VERB ,/PUNCT ab/ADP exteriori/ADJ trahendi/VERB sunt/AUX ad/ADP iustitiam/NOUN legis/NOUN implendam/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV fit/VERB dum/SCONJ timore/NOUN poenarum/NOUN ,/PUNCT non/ADV liberaliter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ serviliter/ADV legem/NOUN implent/VERB ./PUNCT unde/ADV dicitur/VERB isaiae/PROPN 26-9/NUM :/PUNCT cum/SCONJ feceris/VERB iudicia/NOUN tua/ADJ in/ADP terra/NOUN ,/PUNCT scilicet/ADV puniendo/VERB malos/NOUN ,/PUNCT iustitiam/NOUN discent/VERB omnes/PRON habitatores/NOUN orbis/NOUN ./PUNCT primi/ADJ igitur/ADV sibi/PRON ipsi/PRON sunt/AUX lex/NOUN ,/PUNCT habentes/VERB caritatem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON eos/PRON loco/NOUN legis/NOUN inclinat/VERB et/CCONJ liberaliter/ADV operari/VERB facit/VERB ./PUNCT lex/NOUN igitur/ADV exterior/ADJ non/ADV fuit/AUX necessarium/ADJ quod/SCONJ propter/ADP eos/PRON poneretur/VERB :/PUNCT sed/CCONJ propter/ADP illos/PRON qui/PRON ex/ADP seipsis/PRON non/ADV inclinantur/VERB ad/ADP bonum/NOUN ./PUNCT unde/ADV dicitur/VERB i/NUM tim./X 1-9/NUM :/PUNCT iusto/ADJ lex/NOUN non/ADV est/AUX posita/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ iniustis/ADJ ./PUNCT quod/PRON non/ADV est/AUX sic/ADV intelligendum/VERB quasi/SCONJ iusti/ADJ non/ADV teneantur/VERB ad/ADP legem/NOUN implendam/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ quidam/PRON male/ADV intellexerunt/VERB :/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ isti/PRON inclinantur/VERB ex/ADP seipsis/PRON ad/ADP iustitiam/NOUN faciendam/VERB ,/PUNCT etiam/ADV sine/ADP lege/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ in/ADP humanis/ADJ actibus/NOUN sunt/AUX aliqua/PRON recta/ADJ secundum/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV solum/ADV quasi/ADV lege/NOUN posita/VERB ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON divina/ADJ lege/NOUN praecipiuntur/VERB ,/PUNCT rectitudinem/NOUN habent/VERB non/ADV solum/ADV quia/SCONJ sunt/AUX lege/NOUN posita/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/PART secundum/ADP naturam/NOUN ./PUNCT ex/ADP praeceptis/VERB enim/ADV legis/NOUN divinae/ADJ mens/NOUN hominis/NOUN ordinatur/VERB sub/ADP deo/PROPN ;/PUNCT et/CCONJ omnia/NOUN alia/PRON quae/PRON sunt/VERB in/ADP homine/NOUN ,/PUNCT sub/ADP ratione/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ naturalis/ADJ ordo/NOUN requirit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ inferiora/ADJ superioribus/ADJ subdantur/VERB ./PUNCT sunt/AUX igitur/ADV ea/PRON quae/PRON lege/NOUN divina/ADJ praecipiuntur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP se/PRON naturaliter/ADV recta/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT homines/NOUN ex/ADP divina/ADJ providentia/NOUN sortiuntur/VERB naturale/ADJ iudicatorium/ADJ rationis/NOUN ut/SCONJ principium/NOUN propriarum/ADJ operationum/NOUN ./PUNCT naturalia/ADJ autem/CCONJ principia/NOUN ad/ADP ea/PRON ordinantur/VERB quae/PRON sunt/VERB naturaliter/ADV ./PUNCT sunt/AUX igitur/ADV aliquae/PRON operationes/NOUN naturaliter/ADV homini/NOUN convenientes/VERB ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX secundum/ADP se/PRON rectae/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV solum/ADV quasi/ADV lege/NOUN positae/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT quorumcumque/PRON est/AUX natura/NOUN determinata/VERB ,/PUNCT oportet/VERB esse/VERB operationes/NOUN determinatas/VERB ,/PUNCT quae/PRON illi/PRON naturae/NOUN conveniant/VERB :/PUNCT propria/ADJ enim/ADV operatio/NOUN uniuscuiusque/PRON naturam/NOUN ipsius/PRON sequitur/VERB ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ hominum/NOUN naturam/NOUN esse/AUX determinatam/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV esse/AUX aliquas/PRON operationes/NOUN secundum/ADP se/PRON homini/NOUN convenientes/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT cuicumque/PRON est/AUX aliquid/PRON naturale/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX naturale/ADJ id/PRON sine/ADP quo/PRON illud/PRON haberi/VERB non/ADV potest/VERB :/PUNCT natura/NOUN enim/ADV non/ADV deficit/VERB in/ADP necessariis/NOUN ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ homini/NOUN naturale/ADJ quod/SCONJ sit/AUX animal/NOUN sociale/ADJ :/PUNCT quod/PRON ex/ADP hoc/PRON ostenditur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ unus/NUM homo/NOUN solus/ADJ non/ADV sufficit/VERB ad/ADP omnia/PRON quae/PRON sunt/AUX humanae/ADJ vitae/NOUN necessaria/ADJ ./PUNCT ea/PRON igitur/ADV sine/ADP quibus/PRON societas/NOUN humana/ADJ conservari/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT sunt/AUX homini/NOUN naturaliter/ADV convenientia/VERB ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ sunt/AUX ,/PUNCT unicuique/PRON quod/PRON suum/ADJ est/AUX conservare/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ab/ADP iniuriis/ADJ abstinere/VERB ./PUNCT sunt/AUX igitur/ADV aliqua/PRON in/ADP humanis/ADJ actibus/NOUN naturaliter/ADV recta/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT supra/ADP ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ homo/NOUN naturaliter/ADV hoc/PRON habet/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ utatur/VERB rebus/NOUN inferioribus/ADJ ad/ADP suae/ADJ vitae/NOUN necessitatem/NOUN ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ aliqua/PRON mensura/NOUN determinata/VERB secundum/ADP quam/PRON usus/NOUN praedictarum/VERB rerum/NOUN humanae/ADJ vitae/NOUN est/AUX conveniens/VERB ,/PUNCT quae/PRON quidem/ADV mensura/NOUN si/SCONJ praetermittatur/VERB ,/PUNCT fit/VERB homini/NOUN nocivum/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ apparet/VERB in/ADP sumptione/NOUN inordinata/ADJ ciborum/NOUN ./PUNCT sunt/AUX igitur/ADV aliqui/PRON actus/NOUN humani/ADJ naturaliter/ADV convenientes/VERB ,/PUNCT et/CCONJ aliqui/NOUN naturaliter/ADV inconvenientes/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT secundum/ADP naturalem/ADJ ordinem/NOUN corpus/NOUN hominis/NOUN est/VERB propter/ADP animam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ inferiores/ADJ vires/NOUN animae/NOUN propter/ADP rationem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ in/ADP aliis/PRON rebus/NOUN materia/NOUN est/VERB propter/ADP formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ instrumenta/NOUN propter/ADP principalem/ADJ agentem/NOUN ./PUNCT ex/ADP eo/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ est/AUX ad/ADP aliud/PRON ordinatum/VERB ,/PUNCT debet/VERB ei/PRON auxilium/NOUN provenire/VERB ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ aliquod/PRON impedimentum/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV naturaliter/ADV rectum/ADJ quod/SCONJ sic/ADV procuretur/VERB ab/ADP homine/NOUN corpus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV inferiores/ADJ vires/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ ex/ADP hoc/PRON actus/NOUN rationis/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN ipsius/PRON minime/ADV impediatur/VERB ,/PUNCT magis/ADV autem/CCONJ iuvetur/VERB :/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ secus/ADP acciderit/VERB ,/PUNCT erit/VERB naturaliter/ADV peccatum/NOUN ./PUNCT vinolentiae/NOUN igitur/ADV et/CCONJ comessationes/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ inordinatus/ADJ venereorum/ADJ usus/NOUN ,/PUNCT per/ADP quem/PRON actus/NOUN rationis/NOUN impeditur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ subdi/VERB passionibus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON liberum/ADJ iudicium/NOUN rationis/NOUN esse/AUX non/ADV sinunt/VERB ,/PUNCT sunt/AUX naturaliter/ADV mala/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT unicuique/PRON naturaliter/ADV conveniunt/VERB ea/PRON quibus/PRON tendit/VERB in/ADP suum/ADJ finem/NOUN naturalem/ADJ :/PUNCT quae/PRON autem/CCONJ e/ADP contrario/ADJ se/PRON habent/VERB ,/PUNCT sunt/AUX ei/PRON naturaliter/ADV inconvenientia/ADJ ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ supra/ADP quod/SCONJ homo/NOUN naturaliter/ADV ordinatur/VERB in/ADP deum/PROPN sicut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ./PUNCT ea/PRON igitur/ADV quibus/PRON homo/NOUN inducitur/VERB in/ADP cognitionem/NOUN et/CCONJ amorem/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT sunt/AUX naturaliter/ADV recta/ADJ :/PUNCT quae/PRON autem/SCONJ e/ADP contrario/ADJ se/PRON habent/VERB ,/PUNCT sunt/AUX naturaliter/ADV homini/NOUN mala/NOUN ./PUNCT patet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ bonum/NOUN et/CCONJ malum/NOUN in/ADP humanis/ADJ actibus/NOUN non/ADV solum/ADV sunt/VERB secundum/ADP legis/NOUN positionem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP naturalem/ADJ ordinem/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ in/ADP psalmo/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ iudicia/NOUN domini/NOUN sunt/AUX vera/ADJ ,/PUNCT iustificata/VERB in/ADP semetipsis/PRON ./PUNCT per/ADP haec/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB positio/NOUN dicentium/VERB quod/SCONJ iusta/ADJ et/CCONJ recta/ADJ sunt/AUX solum/ADV lege/NOUN posita/VERB ./PUNCT de/ADP consiliis/NOUN quae/PRON dantur/VERB in/ADP lege/NOUN divina/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV optimum/ADJ hominis/NOUN est/AUX ut/SCONJ mente/NOUN deo/PROPN adhaereat/VERB et/CCONJ rebus/NOUN divinis/ADJ ;/PUNCT impossibile/ADJ autem/CCONJ est/AUX quod/SCONJ homo/NOUN intense/VERB circa/ADP diversa/ADJ occupetur/VERB :/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ liberius/ADV feratur/VERB in/ADP deum/PROPN mens/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT dantur/VERB in/ADP divina/ADJ lege/NOUN consilia/NOUN ,/PUNCT quibus/PRON homines/NOUN ab/ADP occupationibus/NOUN praesentis/VERB vitae/NOUN retrahantur/VERB ,/PUNCT quantum/ADV possibile/ADJ est/AUX terrenam/ADJ vitam/NOUN agenti/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV est/AUX ita/ADV necessarium/ADJ homini/NOUN ad/ADP iustitiam/NOUN ut/SCONJ sine/ADP eo/PRON iustitia/NOUN esse/VERB non/ADV possit/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV virtus/NOUN et/CCONJ iustitia/NOUN tollitur/VERB si/SCONJ homo/NOUN secundum/ADP ordinem/NOUN rationis/NOUN corporalibus/ADJ et/CCONJ terrenis/ADJ rebus/NOUN utatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV huiusmodi/ADV divinae/ADJ legis/NOUN admonitiones/NOUN dicuntur/VERB consilia/NOUN ,/PUNCT non/ADV praecepta/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ suadetur/VERB homini/NOUN ut/SCONJ ,/PUNCT propter/ADP meliora/ADJ ,/PUNCT minus/ADV bona/NOUN praetermittat/VERB ./PUNCT occupatur/VERB autem/CCONJ humana/ADJ sollicitudo/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP communem/ADJ modum/NOUN humanae/ADJ vitae/NOUN ,/PUNCT circa/ADP tria/NUM :/PUNCT primo/NOUN quidem/PART ,/PUNCT circa/ADP propriam/ADJ personam/NOUN ,/PUNCT quid/PRON agat/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ ubi/ADV conversetur/VERB ;/PUNCT secundo/NOUN autem/PART ,/PUNCT circa/SCONJ personas/NOUN sibi/PRON coniunctas/VERB ,/PUNCT praecipue/ADV uxorem/NOUN et/CCONJ filios/NOUN ;/PUNCT tertio/NOUN ,/PUNCT circa/ADP res/NOUN exteriores/ADJ procurandas/VERB ,/PUNCT quibus/PRON homo/NOUN indiget/VERB ad/ADP sustentationem/NOUN vitae/NOUN ./PUNCT ad/ADP amputandam/VERB igitur/ADV sollicitudinem/NOUN circa/ADP res/NOUN exteriores/ADJ ,/PUNCT datur/VERB in/ADP lege/NOUN divina/ADJ consilium/NOUN paupertatis/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART res/NOUN huius/PRON mundi/NOUN abiiciat/VERB ,/PUNCT quibus/PRON animus/NOUN eius/PRON sollicitudine/NOUN aliqua/PRON implicari/VERB posset/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dominus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT matth./X 19-21/NUM :/PUNCT si/SCONJ vis/VERB perfectus/ADJ esse/AUX ,/PUNCT vade/VERB ,/PUNCT vende/VERB omnia/PRON quae/PRON habes/VERB et/CCONJ da/VERB pauperibus/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ veni/VERB ,/PUNCT sequere/VERB me/PRON ./PUNCT ad/ADP amputandam/VERB autem/CCONJ sollicitudinem/NOUN uxoris/NOUN et/CCONJ filiorum/NOUN ,/PUNCT datur/VERB homini/NOUN consilium/NOUN de/ADP virginitate/NOUN vel/CCONJ continentia/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB i/NUM cor./X 7-25/NUM :/PUNCT de/ADP virginibus/NOUN autem/CCONJ praeceptum/NOUN domini/NOUN non/ADV habeo/VERB ,/PUNCT consilium/NOUN autem/CCONJ do/VERB ./PUNCT et/CCONJ huius/PRON consilii/NOUN rationem/NOUN assignans/VERB ,/PUNCT subdit/VERB :/PUNCT qui/PRON sine/ADP uxore/NOUN est/VERB ,/PUNCT sollicitus/ADJ est/AUX quae/PRON sunt/AUX domini/NOUN ,/PUNCT quomodo/ADV placeat/VERB deo/PROPN :/PUNCT qui/PRON autem/CCONJ cum/ADP uxore/NOUN est/VERB ,/PUNCT sollicitus/ADJ est/AUX quae/PRON sunt/AUX mundi/ADJ ,/PUNCT quomodo/ADV placeat/VERB uxori/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ divisus/VERB est/AUX ./PUNCT ad/ADP amputandam/VERB autem/CCONJ sollicitudinem/NOUN hominis/NOUN etiam/ADV circa/ADP seipsum/PRON ,/PUNCT datur/VERB consilium/NOUN obedientiae/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON homo/NOUN dispositionem/NOUN suorum/ADJ actuum/NOUN superiori/ADJ committit/VERB ./PUNCT propter/ADP quod/PRON dicitur/VERB hebr./X ult./X :/PUNCT obedite/VERB praepositis/VERB vestris/ADJ et/CCONJ subiacete/VERB eis/PRON :/PUNCT ipsi/PRON enim/ADV pervigilant/VERB ,/PUNCT quasi/ADV rationem/NOUN reddituri/VERB pro/ADP animabus/NOUN vestris/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV summa/ADJ perfectio/NOUN humanae/ADJ vitae/NOUN in/ADP hoc/PRON consistit/VERB quod/SCONJ mens/NOUN hominis/NOUN deo/PROPN vacet/VERB ;/PUNCT ad/ADP hanc/PRON autem/CCONJ mentis/NOUN vacationem/NOUN praedicta/VERB tria/NUM maxime/ADV videntur/VERB disponere/VERB :/PUNCT convenienter/ADV ad/ADP perfectionis/NOUN statum/NOUN pertinere/VERB videntur/VERB ;/PUNCT non/ADV quasi/SCONJ ipsae/PRON sint/AUX perfectiones/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ sunt/AUX dispositiones/NOUN quaedam/PRON ad/ADP perfectionem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON consistit/VERB in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ deo/PROPN vacetur/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON expresse/ADV ostendunt/VERB verba/NOUN domini/NOUN paupertatem/NOUN suadentis/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ dicit/VERB ,/PUNCT si/SCONJ vis/VERB perfectus/ADJ esse/AUX ,/PUNCT vade/VERB et/CCONJ vende/VERB omnia/PRON quae/PRON habes/VERB et/CCONJ da/VERB pauperibus/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ sequere/VERB me/PRON ,/PUNCT quasi/ADV in/ADP sua/ADJ sequela/NOUN perfectionem/NOUN vitae/NOUN constituens/VERB ./PUNCT possunt/VERB etiam/ADV dici/VERB perfectionis/NOUN effectus/NOUN et/CCONJ signa/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV mens/NOUN vehementer/ADV amore/NOUN et/CCONJ desiderio/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN afficitur/VERB ,/PUNCT consequens/VERB est/AUX quod/SCONJ alia/PRON postponat/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON igitur/ADV quod/SCONJ mens/NOUN hominis/NOUN amore/NOUN et/CCONJ desiderio/NOUN ferventer/ADV in/ADP divina/NOUN fertur/VERB ,/PUNCT in/ADP quo/PRON perfectionem/NOUN constare/VERB manifestum/ADJ est/AUX ,/PUNCT consequitur/VERB quod/SCONJ omnia/PRON quae/PRON ipsum/PRON possunt/VERB retardare/VERB quominus/SCONJ feratur/VERB in/ADP deum/PROPN ,/PUNCT abiiciat/VERB :/PUNCT non/ADV solum/ADV rerum/NOUN curam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ uxoris/NOUN et/CCONJ prolis/NOUN affectum/NOUN ,/PUNCT sed/PART etiam/PART sui/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON significant/VERB verba/NOUN scripturae/NOUN ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV cant./X 8-7/NUM :/PUNCT si/SCONJ dederit/VERB homo/NOUN omnem/PRON substantiam/NOUN domus/NOUN suae/ADJ ad/ADP mercandam/VERB dilectionem/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV nihil/NOUN computabit/VERB eam/PRON ./PUNCT et/CCONJ matth./X 13-45/NUM simile/ADJ est/AUX regnum/NOUN caelorum/NOUN homini/NOUN negotiatori/NOUN quaerenti/VERB bonas/ADJ margaritas/NOUN :/PUNCT inventa/VERB autem/CCONJ una/NUM pretiosa/ADJ margarita/NOUN ,/PUNCT abiit/VERB et/CCONJ vendidit/VERB omnia/PRON quae/PRON habuit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ comparavit/VERB eam/PRON ./PUNCT et/CCONJ philipp./X 3-7/NUM quae/PRON mihi/PRON aliquando/ADV fuerunt/AUX lucra/NOUN ,/PUNCT arbitratus/VERB sum/AUX ut/SCONJ stercora/NOUN ut/SCONJ christum/ADJ lucrifacerem/VERB ./PUNCT quia/SCONJ igitur/ADV praedicta/VERB tria/NUM dispositiones/NOUN ad/ADP perfectionem/NOUN sunt/AUX ,/PUNCT et/CCONJ perfectionis/NOUN effectus/NOUN et/CCONJ signa/NOUN ,/PUNCT convenienter/ADV qui/PRON praedicta/VERB tria/NUM deo/PROPN vovent/VERB ,/PUNCT in/ADP statu/NOUN perfectionis/NOUN esse/VERB dicuntur/VERB ./PUNCT perfectio/NOUN autem/CCONJ ad/ADP quam/PRON praedicta/VERB disponunt/VERB ,/PUNCT in/ADP vacatione/NOUN mentis/NOUN circa/ADP deum/PROPN consistit/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ praedictorum/VERB professores/NOUN religiosi/ADJ dicuntur/VERB ,/PUNCT quasi/ADV se/PRON deo/PROPN et/CCONJ sua/ADJ in/ADP modum/NOUN cuiusdam/PRON sacrificii/NOUN dicantes/VERB :/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP res/NOUN ,/PUNCT per/ADP paupertatem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP corpus/NOUN ,/PUNCT per/ADP continentiam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP voluntatem/NOUN ,/PUNCT per/ADP obedientiam/NOUN ./PUNCT religio/NOUN enim/ADV in/ADP cultu/NOUN divino/ADJ consistit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT de/ADP errore/NOUN impugnantium/VERB voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN ./PUNCT fuerunt/VERB autem/CCONJ aliqui/PRON paupertatis/NOUN propositum/VERB improbantes/VERB ,/PUNCT contra/ADP evangelicam/ADJ doctrinam/NOUN ./PUNCT quorum/PRON primus/ADJ vigilantius/ADJ invenitur/VERB :/PUNCT quem/PRON tamen/ADV postmodum/ADV aliqui/PRON sunt/AUX secuti/VERB dicentes/VERB se/PRON esse/AUX legis/NOUN doctores/NOUN ,/PUNCT non/ADV intelligentes/VERB neque/CCONJ quae/PRON loquuntur/VERB neque/CCONJ de/ADP quibus/PRON affirmant/VERB ./PUNCT qui/PRON ad/ADP hoc/PRON his/PRON et/CCONJ similibus/ADJ rationibus/NOUN sunt/AUX inducti/VERB ./PUNCT naturalis/ADJ enim/ADV appetitus/NOUN requirit/VERB ut/SCONJ unumquodque/PRON animal/NOUN sibi/PRON provideat/VERB in/ADP necessariis/NOUN suae/ADJ vitae/NOUN :/PUNCT unde/ADV animalia/NOUN quae/PRON non/ADV quolibet/PRON tempore/NOUN anni/NOUN necessaria/NOUN vitae/NOUN invenire/VERB possunt/VERB ,/PUNCT quodam/PRON naturali/ADJ instinctu/NOUN ,/PUNCT ea/PRON quae/PRON sunt/AUX vitae/NOUN suae/ADJ necessaria/ADJ congregant/VERB illo/PRON tempore/NOUN quo/PRON inveniri/VERB possunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ea/PRON conservant/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB de/ADP apibus/NOUN et/CCONJ formicis/NOUN ./PUNCT homines/NOUN autem/CCONJ ad/ADP suae/ADJ vitae/NOUN conservationem/NOUN multis/ADJ indigent/VERB quae/PRON non/ADV omni/PRON tempore/NOUN inveniri/VERB possunt/VERB ./PUNCT inest/VERB igitur/ADV naturaliter/ADV homini/NOUN quod/SCONJ congreget/VERB et/CCONJ conservet/VERB ea/PRON quae/PRON sunt/AUX sibi/PRON necessaria/ADJ ./PUNCT est/VERB igitur/ADV contra/ADP legem/NOUN naturalem/ADJ omnia/PRON congregata/VERB dispergere/VERB per/ADP paupertatem/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT naturalem/ADJ affectum/NOUN habent/VERB omnia/PRON ad/ADP ea/PRON quibus/PRON esse/NOUN suum/ADJ conservatur/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ omnia/PRON esse/VERB appetunt/VERB ./PUNCT sed/CCONJ per/ADP substantiam/NOUN exteriorum/ADJ bonorum/NOUN vita/NOUN hominis/NOUN conservatur/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ igitur/PART ex/ADP naturali/ADJ lege/NOUN unusquisque/PRON suam/ADJ vitam/NOUN conservare/VERB tenetur/VERB ,/PUNCT ita/PART et/CCONJ exteriorem/ADJ substantiam/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ igitur/PART est/VERB contra/ADP legem/NOUN naturae/NOUN quod/SCONJ aliquis/PRON sibi/PRON manus/NOUN iniiciat/VERB ,/PUNCT ita/PART et/PART quod/SCONJ aliquis/PRON necessaria/NOUN vitae/NOUN sibi/PRON subtrahat/VERB per/ADP voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT homo/NOUN naturaliter/ADV est/AUX animal/NOUN sociale/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT societas/NOUN autem/CCONJ inter/ADP homines/NOUN conservari/VERB non/ADV posset/VERB nisi/SCONJ unus/NUM alium/PRON iuvaret/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV naturale/ADJ hominibus/NOUN quod/SCONJ unus/NUM alium/PRON in/ADP necessitatibus/NOUN iuvet/VERB ./PUNCT ab/ADP hoc/PRON autem/CCONJ auxilio/NOUN ferendo/VERB se/PRON faciunt/VERB impotentes/NOUN qui/PRON exteriorem/ADJ substantiam/NOUN abiiciunt/VERB ,/PUNCT per/ADP quam/PRON plurimum/ADJ aliis/PRON auxilium/NOUN fertur/VERB ./PUNCT est/VERB igitur/ADV contra/ADP naturalem/ADJ instinctum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ contra/ADP misericordiae/NOUN et/CCONJ caritatis/NOUN bonum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ homo/NOUN per/ADP voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN omnem/PRON substantiam/NOUN mundi/NOUN abiiciat/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ habere/VERB substantiam/NOUN huius/PRON mundi/NOUN malum/ADJ est/AUX ;/PUNCT bonum/ADJ est/AUX autem/CCONJ proximos/ADJ liberare/VERB a/ADP malo/NOUN ,/PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ eos/PRON in/ADP malum/NOUN inducere/VERB :/PUNCT consequens/VERB est/AUX quod/SCONJ dare/VERB alicui/PRON indigenti/VERB substantiam/NOUN huius/PRON mundi/NOUN sit/AUX malum/ADJ ,/PUNCT auferre/VERB autem/CCONJ habenti/VERB sit/AUX bonum/ADJ ./PUNCT quod/PRON inconveniens/ADJ est/AUX ./PUNCT est/AUX igitur/ADV bonum/ADJ habere/VERB substantiam/NOUN huius/PRON mundi/NOUN ./PUNCT eam/PRON igitur/ADV per/ADP voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN totaliter/ADV abiicere/VERB malum/ADJ est/AUX ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT occasiones/NOUN malorum/NOUN vitandae/VERB sunt/AUX ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ paupertas/NOUN occasio/NOUN mali/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ propter/ADP eam/PRON ad/ADP furta/NOUN ,/PUNCT adulationes/NOUN et/CCONJ periuria/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ his/PRON similia/ADJ ,/PUNCT aliqui/PRON inducuntur/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV paupertas/NOUN voluntate/NOUN assumenda/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV ne/SCONJ adveniat/VERB vitanda/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT cum/SCONJ virtus/NOUN consistat/VERB in/ADP medio/ADJ ,/PUNCT utroque/PRON extremo/ADJ corrumpitur/VERB ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ virtus/NOUN liberalitas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON dat/VERB danda/VERB et/CCONJ retinet/VERB retinenda/VERB ./PUNCT vitium/NOUN autem/CCONJ est/AUX in/ADP minus/ADJ illiberalitas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON retinet/VERB retinenda/VERB et/CCONJ non/ADV retinenda/VERB ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ et/CCONJ vitium/NOUN in/ADP plus/ADJ quod/SCONJ omnia/PRON dentur/VERB ./PUNCT quod/PRON faciunt/VERB qui/PRON voluntarie/ADV paupertatem/NOUN assumunt/VERB ./PUNCT est/AUX ergo/ADV hoc/PRON vitiosum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ prodigalitati/NOUN simile/ADJ ./PUNCT hae/PRON autem/CCONJ rationes/NOUN auctoritate/NOUN scripturae/NOUN confirmari/VERB videntur/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV prov./X 30-8/NUM mendicitatem/NOUN et/CCONJ divitias/NOUN ne/SCONJ dederis/VERB mihi/PRON ,/PUNCT tribue/VERB tantum/ADV victui/NOUN meo/ADJ necessaria/NOUN :/PUNCT ne/SCONJ forte/ADV ,/PUNCT satiatus/VERB ,/PUNCT illiciar/VERB ad/ADP negandum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ dicam/VERB :/PUNCT quis/PRON est/AUX dominus/NOUN ?/PUNCT et/CCONJ egestate/NOUN compulsus/VERB ,/PUNCT furer/VERB ,/PUNCT et/CCONJ periurem/VERB nomen/NOUN dei/PROPN mei/ADJ ./PUNCT de/ADP modis/NOUN vivendi/VERB eorum/PRON qui/PRON voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN sequuntur/VERB ./PUNCT videtur/VERB autem/CCONJ haec/PRON quaestio/NOUN magis/ADV urgeri/VERB si/SCONJ quis/PRON specialius/ADV exsequatur/VERB modos/NOUN quibus/PRON necesse/ADJ est/AUX vivere/VERB eos/PRON qui/PRON voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN sectantur/VERB ./PUNCT est/VERB enim/ADV unus/NUM modus/NOUN vivendi/VERB quod/SCONJ possessiones/NOUN singulorum/ADJ vendantur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ de/ADP pretio/NOUN omnes/PRON communiter/ADV vivant/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV sub/ADP apostolis/NOUN observatum/VERB videtur/AUX in/ADP ierusalem/PROPN :/PUNCT dicitur/VERB enim/ADV act./X 4-34/NUM quotquot/PRON possessores/NOUN agrorum/NOUN aut/CCONJ domorum/NOUN ,/PUNCT vendentes/VERB afferebant/VERB pretia/NOUN eorum/PRON quae/PRON vendebant/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ponebant/VERB ante/ADP pedes/NOUN apostolorum/NOUN :/PUNCT dividebant/VERB autem/CCONJ singulis/ADJ prout/SCONJ cuique/PRON opus/NOUN erat/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ modo/NOUN non/ADV videtur/VERB efficienter/ADV provideri/VERB humanae/ADJ vitae/NOUN ./PUNCT primo/NOUN quidem/PART ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV est/AUX facile/ADJ quod/SCONJ plures/ADJ habentes/VERB magnas/ADJ possessiones/NOUN hanc/PRON vitam/NOUN assumant/VERB ./PUNCT et/CCONJ si/SCONJ conferatur/VERB inter/ADP multos/ADJ pretium/NOUN quod/PRON ex/ADP possessionibus/NOUN paucorum/ADJ divitum/NOUN assumptum/VERB est/AUX ,/PUNCT non/ADV sufficiet/VERB in/ADP multum/ADJ tempus/NOUN ./PUNCT deinde/PART ,/PUNCT quia/SCONJ possibile/ADJ et/CCONJ facile/ADJ est/AUX huiusmodi/ADV pretium/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ fraude/NOUN dispensatorum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ furto/NOUN aut/CCONJ rapina/NOUN ,/PUNCT deperire/VERB ./PUNCT remanebunt/VERB igitur/ADV illi/PRON qui/PRON paupertatem/NOUN talem/PRON sectantur/VERB ,/PUNCT absque/ADP sustentatione/NOUN vitae/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT multa/ADJ accidentia/NOUN sunt/VERB quibus/PRON homines/NOUN coguntur/VERB locum/NOUN mutare/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV erit/AUX facile/ADJ providere/VERB his/PRON quos/PRON oportet/VERB forte/ADV per/ADP diversa/ADJ loca/NOUN dispergi/VERB ,/PUNCT de/ADP pretio/NOUN sumpto/VERB ex/ADP possessionibus/NOUN in/ADP commune/ADJ redacto/VERB ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ alius/PRON modus/NOUN vivendi/VERB ut/SCONJ possessiones/NOUN habeant/VERB communes/ADJ ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON singulis/ADJ provideatur/VERB prout/SCONJ eis/PRON opus/NOUN fuerit/VERB sicut/SCONJ in/ADP monasteriis/NOUN plurimis/ADJ observatur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ nec/CCONJ hic/PRON modus/NOUN videtur/AUX conveniens/VERB ./PUNCT possessiones/NOUN enim/ADV terrenae/ADJ sollicitudinem/NOUN afferunt/VERB :/PUNCT et/CCONJ propter/ADP procurationem/NOUN fructuum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ propter/ADP defensionem/NOUN earum/PRON contra/ADP fraudes/NOUN et/CCONJ violentias/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ tanto/ADV maiorem/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ a/ADP pluribus/ADJ oportet/VERB habere/VERB sollicitudinem/NOUN ,/PUNCT quanto/ADV maiores/ADJ possessiones/NOUN esse/AUX oportet/VERB quae/PRON sufficiant/VERB ad/ADP plurium/ADJ sustentationem/NOUN ./PUNCT deperit/VERB igitur/ADV in/ADP hoc/PRON modo/NOUN finis/NOUN voluntariae/ADJ paupertatis/NOUN :/PUNCT ad/ADP minus/ADV quantum/ADV ad/ADP multos/ADJ ,/PUNCT quos/PRON oportet/VERB circa/ADP procurandas/VERB possessiones/NOUN esse/AUX sollicitos/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT communis/ADJ possessio/NOUN solet/VERB esse/AUX causa/NOUN discordiae/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV videntur/VERB litigare/VERB qui/PRON nihil/PRON habent/VERB commune/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ hispani/NOUN et/CCONJ persae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ qui/PRON simul/ADV aliquid/PRON habent/VERB commune/ADJ :/PUNCT propter/ADP quod/SCONJ etiam/ADV inter/ADP fratres/NOUN sunt/VERB iurgia/NOUN ./PUNCT discordia/NOUN autem/CCONJ maxime/ADV impedit/VERB vacationem/NOUN mentis/NOUN circa/ADP divina/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT videtur/VERB igitur/ADV modus/NOUN iste/PRON vivendi/VERB impedire/VERB finem/NOUN voluntariae/ADJ paupertatis/NOUN ./PUNCT adhuc/ADV autem/CCONJ est/VERB tertius/ADJ modus/NOUN vivendi/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ de/ADP laboribus/NOUN manuum/NOUN suarum/ADJ vivant/VERB qui/PRON voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN sectantur/VERB ./PUNCT quem/PRON quidem/ADV vivendi/VERB modum/NOUN paulus/ADJ apostolus/NOUN sequebatur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ aliis/PRON observandum/VERB suo/ADJ exemplo/NOUN et/CCONJ institutione/NOUN dimisit/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV ii/NUM thess./X ,/PUNCT 3-8/NUM non/ADV gratis/ADV panem/NOUN manducavimus/VERB ab/ADP aliquo/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP labore/NOUN et/CCONJ fatigatione/NOUN ,/PUNCT nocte/NOUN et/CCONJ die/NOUN operantes/VERB ,/PUNCT ne/SCONJ quem/PRON vestrum/PRON gravaremus/VERB :/PUNCT non/ADV quasi/SCONJ non/ADV habuerimus/VERB potestatem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ nosmetipsos/PRON formam/NOUN daremus/VERB vobis/PRON ad/ADP imitandum/VERB nos/PRON ./PUNCT nam/ADV et/CCONJ cum/SCONJ essemus/VERB apud/ADP vos/PRON ,/PUNCT hoc/PRON denuntiabamus/VERB vobis/PRON :/PUNCT quoniam/SCONJ si/SCONJ quis/PRON non/ADV vult/VERB operari/VERB ,/PUNCT non/ADV manducet/VERB ./PUNCT sed/CCONJ nec/CCONJ iste/PRON modus/NOUN vivendi/VERB videtur/VERB esse/AUX conveniens/VERB ./PUNCT labor/NOUN enim/ADV manualis/ADJ necessarius/ADJ est/AUX ad/ADP sustentationem/NOUN vitae/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ per/ADP ipsum/PRON aliquid/PRON acquiritur/VERB ./PUNCT vanum/ADJ autem/CCONJ videtur/VERB quod/SCONJ quis/PRON ,/PUNCT relinquens/VERB illud/PRON quod/PRON necessarium/ADJ est/AUX ,/PUNCT iterum/ADV acquirere/VERB laboret/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV post/ADP voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN necessarium/ADJ est/AUX iterum/ADV acquirere/VERB unde/ADV aliquis/PRON sustentetur/VERB per/ADP laborem/NOUN manualem/ADJ ,/PUNCT vanum/ADJ fuit/AUX illa/PRON dimittere/VERB omnia/PRON quae/PRON quis/PRON habebat/VERB ad/ADP sustentationem/NOUN vitae/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT voluntaria/ADJ paupertas/NOUN ad/ADP hoc/PRON consulitur/VERB ut/SCONJ per/ADP eam/PRON aliquis/PRON disponatur/VERB ad/ADP expeditius/VERB sequendum/VERB christum/ADJ ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ a/ADP sollicitudinibus/NOUN saecularibus/ADJ liberat/VERB ./PUNCT maiorem/ADJ autem/CCONJ sollicitudinem/NOUN requirere/VERB videtur/VERB quod/SCONJ aliquis/PRON proprio/ADJ labore/NOUN victum/NOUN acquirat/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ quod/SCONJ his/PRON quae/PRON habuit/VERB utatur/VERB ad/ADP sustentationem/NOUN vitae/NOUN :/PUNCT et/CCONJ praecipue/NOUN si/SCONJ habuit/VERB possessiones/NOUN moderatas/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ etiam/ADV aliqua/PRON mobilia/ADJ ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON in/ADP promptu/NOUN erat/VERB ut/SCONJ sumeret/VERB victus/NOUN necessaria/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV vivere/VERB de/ADP laboribus/NOUN manuum/NOUN videtur/VERB esse/AUX conveniens/VERB proposito/VERB assumentium/VERB voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON autem/CCONJ accedit/VERB quod/SCONJ etiam/ADV dominus/NOUN ,/PUNCT sollicitudinem/NOUN terrenorum/ADJ a/ADP discipulis/NOUN removens/VERB sub/ADP similitudine/NOUN volucrum/ADJ et/CCONJ liliorum/NOUN agri/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB eis/PRON laborem/NOUN interdicere/VERB manualem/ADJ ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV :/PUNCT respicite/VERB volatilia/ADJ caeli/NOUN ,/PUNCT quae/PRON neque/CCONJ serunt/VERB neque/CCONJ metunt/VERB neque/CCONJ congregant/VERB in/ADP horrea/NOUN ./PUNCT et/CCONJ iterum/PART :/PUNCT considerate/VERB lilia/NOUN agri/NOUN quomodo/ADV crescunt/VERB :/PUNCT non/ADV laborant/VERB neque/CCONJ nent/VERB ./PUNCT videtur/VERB etiam/ADV hic/PRON modus/NOUN vivendi/VERB insufficiens/ADJ ./PUNCT nam/ADV multi/ADJ sunt/VERB perfectionem/NOUN vitae/NOUN desiderantes/VERB quibus/PRON non/ADV suppetit/VERB facultas/NOUN aut/CCONJ ars/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ possint/VERB labore/NOUN manuum/NOUN vitam/NOUN transigere/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV sunt/AUX in/ADP his/PRON nutriti/VERB nec/CCONJ instructi/VERB ./PUNCT sic/ADV enim/ADV melioris/ADJ conditionis/NOUN essent/AUX ad/ADP perfectionem/NOUN vitae/NOUN capessendam/VERB rustici/ADJ et/CCONJ opifices/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ qui/PRON sapientiae/NOUN studio/NOUN vacaverunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP divitiis/NOUN et/CCONJ deliciis/NOUN ,/PUNCT quas/PRON propter/ADP christum/ADJ deserunt/VERB ,/PUNCT sunt/AUX nutriti/VERB ./PUNCT contingit/VERB etiam/ADV aliquos/PRON voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN assumentes/VERB infirmari/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ alias/PRON impediri/VERB quominus/SCONJ operari/VERB possent/VERB ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV remanerent/AUX destituti/VERB necessariis/NOUN vitae/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT non/ADV modici/ADJ temporis/NOUN labor/NOUN sufficit/VERB ad/ADP necessaria/NOUN vitae/NOUN quaerenda/VERB :/PUNCT quod/PRON patet/VERB in/ADP multis/ADJ qui/PRON totum/PRON tempus/NOUN ad/ADP hoc/PRON expendunt/VERB ,/PUNCT vix/ADV tamen/ADV sufficientem/ADJ sustentationem/NOUN acquirere/VERB possunt/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN sectantes/VERB oporteret/VERB labore/NOUN manuali/ADJ victum/NOUN acquirere/VERB ,/PUNCT sequeretur/VERB quod/SCONJ circa/ADP huiusmodi/ADV laborem/NOUN maius/ADJ tempus/NOUN suae/ADJ vitae/NOUN consumerent/VERB ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB impedirentur/VERB ab/ADP aliis/PRON magis/ADV necessariis/ADJ actionibus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON etiam/ADV magnum/ADJ tempus/NOUN requirunt/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ sunt/VERB studium/NOUN sapientiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ doctrina/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV spiritualia/ADJ exercitia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV paupertas/NOUN voluntaria/ADJ magis/ADV impediret/VERB perfectionem/NOUN vitae/NOUN quam/SCONJ ad/ADP ipsam/PRON disponeret/VERB ./PUNCT si/SCONJ quis/PRON autem/CCONJ dicat/VERB quod/SCONJ labor/NOUN manualis/ADJ necessarius/ADJ est/AUX ad/ADP tollendum/VERB otium/NOUN :/PUNCT hoc/PRON non/ADV sufficit/VERB ad/ADP propositum/VERB ./PUNCT melius/ADJ enim/ADV esset/AUX tollere/VERB otium/NOUN per/ADP occupationes/NOUN in/ADP virtutibus/NOUN moralibus/ADJ ,/PUNCT quibus/PRON deserviunt/VERB organice/ADV divitiae/NOUN ,/PUNCT puta/VERB in/ADP eleemosynis/NOUN faciendis/VERB et/CCONJ aliis/PRON huiusmodi/ADV ,/PUNCT quam/SCONJ per/ADP laborem/NOUN manualem/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT vanum/ADJ esset/AUX dare/VERB consilium/NOUN de/ADP paupertate/NOUN ad/ADP hoc/PRON solum/ADJ quod/SCONJ homines/NOUN pauperes/ADJ facti/VERB abstinerent/VERB ab/ADP otio/NOUN ,/PUNCT vitam/NOUN suam/ADJ laboribus/NOUN manualibus/ADJ occupantes/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ ad/ADP hoc/PRON daretur/VERB quod/SCONJ nobilioribus/ADJ exercitiis/NOUN vacarent/VERB quam/SCONJ illa/NOUN quae/PRON sunt/VERB secundum/ADP vitam/NOUN hominum/NOUN communem/ADJ ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV aliquis/PRON dicat/VERB quod/SCONJ necessarius/ADJ est/AUX labor/NOUN manualis/ADJ ad/ADP carnis/NOUN concupiscentias/NOUN domandas/VERB :/PUNCT hoc/PRON non/ADV est/VERB ad/ADP propositum/VERB ./PUNCT quaerimus/VERB enim/ADV utrum/ADV sit/AUX necessarium/ADJ quod/SCONJ victum/NOUN per/ADP manualem/ADJ laborem/NOUN voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN sectantes/VERB acquirant/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT possibile/ADJ est/AUX multis/ADJ aliis/PRON modis/NOUN concupiscentias/NOUN carnis/NOUN domare/VERB :/PUNCT scilicet/PART per/ADP ieiunia/NOUN ,/PUNCT vigilias/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV ./PUNCT labore/NOUN etiam/ADV manuali/ADJ ad/ADP hunc/PRON finem/NOUN uti/VERB possent/VERB etiam/ADV divites/NOUN ,/PUNCT qui/PRON non/ADV habent/VERB necesse/NOUN laborare/VERB propter/ADP victum/NOUN quaerendum/VERB ./PUNCT invenitur/VERB autem/CCONJ et/CCONJ alius/PRON modus/NOUN vivendi/VERB :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN sectantes/VERB vivant/VERB de/ADP his/PRON quae/PRON ab/ADP aliis/PRON inferuntur/VERB qui/PRON ad/ADP hanc/PRON perfectionem/NOUN voluntariae/ADJ paupertatis/NOUN proficere/VERB volunt/VERB divitias/NOUN retinentes/VERB ./PUNCT et/CCONJ hunc/PRON modum/NOUN videtur/VERB dominus/NOUN cum/ADP suis/ADJ discipulis/NOUN observasse/VERB :/PUNCT legitur/VERB enim/ADV lucae/PROPN 8/NUM ,/PUNCT quod/SCONJ mulieres/NOUN quaedam/PRON sequebantur/VERB christum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ministrabant/VERB illi/PRON de/ADP facultatibus/NOUN suis/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ iste/PRON etiam/ADV modus/NOUN vivendi/VERB non/ADV videtur/AUX conveniens/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV videtur/VERB rationabile/ADJ quod/SCONJ aliquis/PRON dimittat/VERB sua/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ vivat/VERB de/ADP alieno/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT inconveniens/ADJ videtur/VERB quod/SCONJ aliquis/PRON ab/ADP aliquo/PRON accipiat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ nihil/PRON ei/PRON rependat/VERB :/PUNCT in/ADP dando/VERB enim/ADV et/CCONJ recipiendo/VERB aequalitas/NOUN iustitiae/NOUN servatur/VERB ./PUNCT potest/VERB autem/CCONJ sustineri/VERB quod/SCONJ illi/PRON de/ADP his/PRON quae/PRON ab/ADP aliis/PRON inferuntur/VERB vivant/VERB ,/PUNCT qui/PRON eis/PRON serviunt/VERB in/ADP aliquo/PRON officio/NOUN ./PUNCT propter/ADP quod/PRON ministri/NOUN altaris/NOUN et/CCONJ praedicatores/NOUN ,/PUNCT qui/PRON doctrinam/NOUN et/CCONJ alia/PRON divina/ADJ populo/NOUN dant/VERB ,/PUNCT non/ADV inconvenienter/ADV videntur/VERB ab/ADP eis/PRON sustentationem/NOUN vitae/NOUN accipere/VERB :/PUNCT dignus/ADJ enim/ADV est/AUX operarius/NOUN cibo/NOUN suo/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dominus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT matth./X 10-10/NUM ./PUNCT propter/ADP quod/PRON apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT i/NUM cor./X 9/NUM ,/PUNCT quod/SCONJ dominus/NOUN ordinavit/VERB his/PRON qui/PRON evangelium/PROPN annuntiant/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ de/ADP evangelio/PROPN vivant/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ qui/PRON altari/NOUN deserviunt/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ altario/NOUN participantur/VERB ./PUNCT illi/PRON ergo/ADV qui/PRON in/ADP nullo/PRON officio/NOUN populo/NOUN ministrant/VERB ,/PUNCT inconveniens/ADJ videtur/VERB si/SCONJ a/ADP populo/NOUN necessaria/NOUN vitae/NOUN accipiant/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT iste/PRON modus/NOUN vivendi/VERB videtur/VERB esse/AUX aliis/PRON damnosus/ADJ ./PUNCT sunt/VERB enim/ADV quidam/PRON quos/PRON ex/ADP necessitate/NOUN oportet/VERB aliorum/PRON beneficiis/NOUN sustentari/VERB ,/PUNCT qui/PRON propter/ADP paupertatem/NOUN et/CCONJ infirmitatem/NOUN sibi/PRON non/ADV possunt/VERB sufficere/VERB ./PUNCT quorum/PRON beneficia/NOUN oportet/VERB quod/SCONJ minuantur/VERB ,/PUNCT si/SCONJ illi/PRON qui/PRON voluntarie/ADV paupertatem/NOUN assumunt/VERB ,/PUNCT ex/ADP his/PRON quae/PRON ab/ADP aliis/PRON dantur/VERB debeant/VERB sustentari/VERB :/PUNCT cum/SCONJ homines/NOUN non/ADV sufficiant/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ sint/AUX prompti/VERB ad/ADP subveniendum/VERB magnae/ADJ multitudini/NOUN pauperum/ADJ ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ apostolus/NOUN ,/PUNCT i/NUM tim./X 4/NUM ,/PUNCT mandat/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ quis/PRON habet/VERB viduam/NOUN ad/ADP se/PRON pertinentem/VERB ,/PUNCT eam/PRON sustentet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ecclesia/NOUN sufficiat/VERB his/PRON quae/PRON vere/ADV viduae/ADJ sunt/AUX ./PUNCT est/AUX igitur/ADV inconveniens/ADJ ut/SCONJ homines/NOUN paupertatem/NOUN eligentes/VERB hunc/PRON modum/NOUN vivendi/VERB assumant/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ad/ADP perfectionem/NOUN virtutis/NOUN maxime/ADV requiritur/VERB animi/NOUN libertas/NOUN :/PUNCT hac/PRON enim/ADV sublata/VERB ,/PUNCT de/ADP facili/ADJ homines/NOUN alienis/ADJ peccatis/NOUN communicant/VERB :/PUNCT vel/CCONJ expresse/ADV consentiendo/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ per/ADP adulationem/NOUN laudando/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ saltem/ADV dissimulando/VERB ./PUNCT huic/PRON autem/CCONJ libertati/NOUN magnum/ADJ praeiudicium/NOUN generatur/VERB ex/ADP praedicto/VERB modo/NOUN vivendi/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV potest/VERB esse/VERB quin/SCONJ homo/NOUN vereatur/VERB offendere/VERB eum/PRON cuius/PRON beneficiis/NOUN vivit/VERB ./PUNCT praedictus/VERB igitur/ADV modus/NOUN vivendi/VERB impedit/VERB perfectionem/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX finis/NOUN voluntariae/ADJ paupertatis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ita/ADV non/ADV videtur/VERB competere/VERB voluntarie/ADV pauperibus/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT eius/PRON quod/PRON ex/ADP alterius/PRON voluntate/NOUN dependet/VERB ,/PUNCT facultatem/NOUN non/ADV habemus/VERB ./PUNCT sed/CCONJ ex/ADP voluntate/NOUN dantis/VERB dependet/VERB quod/SCONJ ex/ADP propriis/ADJ det/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV sufficienter/ADV providetur/VERB in/ADP facultate/NOUN sustentationis/NOUN vitae/NOUN voluntariis/ADJ pauperibus/ADJ per/ADP hunc/PRON modum/NOUN vivendi/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ pauperes/ADJ qui/PRON ex/ADP his/PRON quae/PRON ab/ADP aliis/PRON dantur/VERB sustentari/VERB debent/VERB ,/PUNCT necessitates/NOUN suas/ADJ aliis/PRON exponant/VERB ,/PUNCT et/CCONJ necessaria/NOUN petant/VERB ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ mendicitas/NOUN reddit/VERB contemptibiles/ADJ mendicantes/VERB ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV graves/ADJ :/PUNCT homines/NOUN enim/ADV superiores/NOUN se/PRON aestimant/VERB illis/PRON qui/PRON per/ADP eos/PRON sustentari/VERB necesse/NOUN habent/VERB ;/PUNCT et/CCONJ cum/ADP difficultate/NOUN dant/VERB plurimi/ADJ ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ eos/PRON qui/PRON perfectionem/NOUN vitae/NOUN assumunt/VERB ,/PUNCT in/ADP reverentia/NOUN haberi/VERB et/CCONJ diligi/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV homines/NOUN eos/PRON facilius/ADV imitentur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ virtutis/NOUN statum/NOUN aemulentur/VERB :/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ contrarium/ADJ accidat/VERB ,/PUNCT etiam/ADV virtus/NOUN ipsa/PRON contemnitur/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV nocivus/ADJ modus/NOUN ex/ADP mendicitate/NOUN vivendi/VERB in/ADP his/PRON qui/PRON propter/ADP perfectionem/NOUN virtutis/NOUN voluntarie/ADV paupertatem/NOUN assumunt/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT perfectis/ADJ viris/NOUN non/ADV solum/ADV sunt/AUX vitanda/VERB mala/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV ea/PRON quae/PRON mali/NOUN speciem/NOUN habent/VERB :/PUNCT nam/ADV apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT rom./X 12/NUM :/PUNCT ab/ADP omni/PRON specie/NOUN mali/NOUN abstinete/VERB vos/PRON ./PUNCT et/CCONJ philosophus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ virtuosus/ADJ non/ADV solum/ADV debet/VERB fugere/VERB turpia/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quae/PRON turpia/ADJ videntur/VERB ./PUNCT mendicitas/NOUN autem/CCONJ habet/VERB speciem/NOUN mali/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ multi/ADJ propter/ADP quaestum/NOUN mendicent/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV hic/PRON modus/NOUN vivendi/VERB perfectis/ADJ viris/NOUN assumendus/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON datur/VERB consilium/NOUN de/ADP paupertate/NOUN voluntaria/ADJ ut/SCONJ mens/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT a/ADP sollicitudine/NOUN terrenorum/ADJ retracta/VERB ,/PUNCT liberius/ADV deo/PROPN vacet/VERB ./PUNCT hic/PRON autem/CCONJ modus/NOUN ex/ADP mendicitate/NOUN vivendi/VERB habet/VERB plurimam/ADJ sollicitudinem/NOUN :/PUNCT maioris/ADJ enim/ADV esse/AUX videtur/VERB sollicitudinis/NOUN acquirere/VERB aliena/NOUN quam/SCONJ propriis/ADJ uti/VERB ./PUNCT non/ADV ergo/ADV videtur/AUX esse/VERB conveniens/VERB hic/PRON modus/NOUN videndi/VERB paupertatem/NOUN voluntariam/ADJ assumentibus/VERB ./PUNCT si/SCONJ quis/PRON autem/CCONJ mendicitatem/NOUN laudare/VERB velit/VERB propter/ADP humilitatem/NOUN videtur/VERB omnino/ADV irrationabiliter/ADV loqui/VERB ./PUNCT laudatur/VERB enim/ADV humilitas/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ contemnitur/VERB terrena/ADJ altitudo/NOUN ,/PUNCT quae/PRON consistit/VERB in/ADP divitiis/NOUN ,/PUNCT honoribus/NOUN ,/PUNCT fama/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ huiusmodi/PART :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ contemnitur/VERB altitudo/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT respectu/NOUN cuius/PRON oportet/VERB nos/PRON magnanimos/ADJ esse/AUX ./PUNCT esset/AUX igitur/ADV vituperanda/VERB humilitas/NOUN si/SCONJ quis/PRON propter/ADP humilitatem/NOUN aliquid/PRON faceret/VERB quod/PRON altitudini/NOUN virtutis/NOUN derogaret/VERB ./PUNCT derogat/VERB autem/CCONJ ei/PRON mendicitas/NOUN :/PUNCT tum/ADV quia/SCONJ virtuosius/ADJ est/AUX dare/VERB quam/SCONJ accipere/VERB ;/PUNCT tum/CCONJ quia/SCONJ habet/VERB speciem/NOUN turpis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV propter/ADP humilitatem/NOUN mendicitas/NOUN laudanda/VERB ./PUNCT fuerunt/VERB etiam/ADV aliqui/PRON qui/PRON perfectionem/NOUN vitae/NOUN sectantibus/VERB dicebant/VERB nullam/PRON sollicitudinem/NOUN esse/AUX habendam/VERB neque/CCONJ mendicando/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ laborando/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ sibi/PRON aliquid/PRON reservando/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ oportere/VERB eos/PRON a/ADP solo/ADJ deo/PROPN sustentationem/NOUN vitae/NOUN expectare/VERB :/PUNCT propter/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ dicitur/VERB matth./X 6-25/NUM :/PUNCT nolite/VERB solliciti/ADJ esse/AUX animae/NOUN vestrae/ADJ ,/PUNCT quid/PRON manducetis/VERB aut/CCONJ bibatis/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ corpori/NOUN vestro/ADJ ,/PUNCT quid/PRON induamini/VERB et/CCONJ iterum/PART :/PUNCT nolite/VERB in/ADP crastinum/ADJ cogitare/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ videtur/VERB omnino/ADV irrationabile/ADJ ./PUNCT stultum/ADJ enim/ADV est/AUX velle/VERB finem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ praetermittere/VERB ea/PRON quae/PRON sunt/AUX ordinata/VERB ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT ad/ADP finem/NOUN autem/CCONJ comestionis/NOUN ordinatur/VERB sollicitudo/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT per/ADP quam/PRON sibi/PRON victum/NOUN procurat/VERB ./PUNCT qui/PRON igitur/ADV absque/ADP comestione/NOUN vivere/VERB non/ADV possunt/VERB ,/PUNCT aliquam/PRON sollicitudinem/NOUN de/ADP victu/NOUN quaerendo/VERB debent/VERB habere/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT sollicitudo/NOUN terrenorum/ADJ non/ADV est/AUX vitanda/VERB nisi/SCONJ quia/SCONJ impedit/VERB contemplationem/NOUN aeternorum/ADJ ./PUNCT non/ADV potest/VERB autem/CCONJ homo/NOUN mortalem/ADJ carnem/NOUN gerens/VERB vivere/VERB quin/SCONJ multa/ADJ agat/VERB quibus/PRON contemplatio/NOUN interrumpatur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ dormiendo/VERB ,/PUNCT comedendo/VERB ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV faciendo/VERB ./PUNCT neque/CCONJ igitur/ADV praetermittenda/VERB est/AUX sollicitudo/NOUN eorum/PRON quae/PRON sunt/AUX necessaria/ADJ ad/ADP vitam/NOUN ,/PUNCT propter/ADP impedimentum/NOUN contemplationis/NOUN ./PUNCT sequitur/VERB etiam/ADV mira/ADJ absurditas/NOUN ./PUNCT pari/ADJ enim/ADV ratione/NOUN potest/VERB dicere/VERB quod/SCONJ non/ADV velit/VERB ambulare/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ aperire/VERB os/NOUN ,/PUNCT ad/ADP edendum/VERB aut/CCONJ fugere/VERB lapidem/NOUN cadentem/VERB aut/CCONJ gladium/NOUN irruentem/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ expectare/VERB quod/SCONJ deus/PROPN operetur/VERB ./PUNCT quod/PRON est/VERB deum/PROPN tentare/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV sollicitudo/NOUN victus/NOUN totaliter/ADV abiicienda/VERB ./PUNCT quomodo/ADV paupertas/NOUN sit/AUX bona/ADJ ./PUNCT ut/SCONJ autem/CCONJ circa/ADP praemissa/VERB veritas/NOUN manifestetur/VERB ,/PUNCT quid/PRON de/ADP paupertate/NOUN sentiendum/VERB sit/AUX ,/PUNCT ex/ADP divitiis/NOUN consideremus/VERB ./PUNCT exteriores/ADJ quidem/ADV divitiae/NOUN sunt/AUX necessariae/ADJ ad/ADP bonum/NOUN virtutis/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ per/ADP eas/PRON sustentemus/VERB corpus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliis/PRON subveniamus/VERB ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT ex/ADP fine/NOUN bonitatem/NOUN accipiant/VERB ./PUNCT necesse/ADJ ergo/ADV est/AUX quod/SCONJ exteriores/ADJ divitiae/NOUN sint/AUX aliquod/PRON bonum/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV principale/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ quasi/ADV secundarium/ADJ :/PUNCT nam/ADV finis/NOUN principaliter/ADV bonum/NOUN est/AUX ,/PUNCT alia/NOUN vero/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ ordinantur/VERB in/ADP finem/NOUN ./PUNCT propter/ADP hoc/PRON quibusdam/PRON visum/VERB est/AUX quod/SCONJ virtutes/NOUN sint/AUX maxima/ADJ bona/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT exteriores/ADJ autem/CCONJ divitiae/NOUN quaedam/PRON minima/ADJ bona/NOUN ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT modum/NOUN accipiant/VERB secundum/ADP exigentiam/NOUN finis/NOUN ./PUNCT in/ADP tantum/ADV igitur/ADV divitiae/NOUN bonae/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT in/ADP quantum/ADV proficiunt/VERB ad/ADP usum/NOUN virtutis/NOUN :/PUNCT si/SCONJ vero/ADV iste/PRON modus/NOUN excedatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ per/ADP eas/PRON impediatur/VERB usus/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT non/ADV iam/ADV inter/ADP bona/NOUN sunt/AUX computanda/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ inter/ADP mala/NOUN ./PUNCT unde/ADV accidit/VERB quibusdam/PRON bonum/ADJ esse/AUX habere/VERB divitias/NOUN ,/PUNCT qui/PRON eis/PRON utuntur/VERB ad/ADP virtutem/NOUN :/PUNCT quibusdam/NOUN vero/NOUN malum/ADJ esse/AUX eas/PRON habere/VERB ,/PUNCT qui/PRON per/ADP eas/PRON a/ADP virtute/NOUN retrahuntur/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ nimia/ADJ sollicitudine/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ nimia/ADJ affectione/NOUN ad/ADP ipsas/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV mentis/NOUN elatione/NOUN ex/ADP eis/PRON consurgente/VERB ./PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ sint/VERB virtutes/NOUN activae/ADJ vitae/NOUN et/CCONJ contemplativae/ADJ ,/PUNCT aliter/ADV utraeque/PRON divitiis/NOUN exterioribus/ADJ indigent/VERB ./PUNCT nam/ADV virtutes/NOUN contemplativae/ADJ indigent/VERB ad/ADP solam/ADJ sustentationem/NOUN naturae/NOUN :/PUNCT virtutes/NOUN autem/CCONJ activae/ADJ indigent/VERB et/CCONJ ad/ADP hoc/PRON ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP subveniendum/VERB aliis/PRON ,/PUNCT cum/ADP quibus/PRON convivendum/VERB est/AUX ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ contemplativa/ADJ vita/NOUN etiam/ADV in/ADP hoc/PRON perfectior/ADJ est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ paucioribus/ADJ indiget/VERB ./PUNCT ad/ADP quam/PRON quidem/ADV vitam/NOUN pertinere/VERB videtur/VERB quod/SCONJ totaliter/ADV homo/NOUN divinis/ADJ rebus/NOUN vacet/VERB :/PUNCT quam/PRON perfectionem/NOUN doctrina/NOUN christi/ADJ homini/NOUN suadet/VERB ./PUNCT unde/ADV hanc/PRON perfectionem/NOUN sectantibus/VERB minimum/ADJ de/ADP exterioribus/ADJ divitiis/NOUN sufficit/VERB ,/PUNCT quantum/PRON scilicet/PART necesse/ADJ est/AUX ad/ADP sustentationem/NOUN naturae/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT i/NUM timoth./X 6-8/NUM :/PUNCT habentes/VERB alimenta/NOUN et/CCONJ quibus/PRON tegamur/VERB ,/PUNCT his/PRON contenti/VERB simus/AUX ./PUNCT paupertas/NOUN igitur/ADV laudabilis/ADJ est/AUX inquantum/SCONJ hominem/NOUN liberat/VERB ab/ADP illis/PRON vitiis/NOUN quibus/PRON aliqui/PRON per/ADP divitias/NOUN implicantur/VERB ./PUNCT inquantum/SCONJ autem/CCONJ sollicitudinem/NOUN tollit/VERB quae/PRON ex/ADP divitiis/NOUN consurgit/VERB ,/PUNCT est/AUX utilis/ADJ quibusdam/PRON ,/PUNCT qui/PRON scilicet/ADV sunt/AUX ita/ADV dispositi/VERB ut/SCONJ circa/ADP meliora/ADJ occupentur/VERB :/PUNCT quibusdam/NOUN vero/NOUN nociva/NOUN ,/PUNCT qui/PRON ,/PUNCT ab/ADP hac/PRON sollicitudine/NOUN liberati/VERB ,/PUNCT in/ADP peiores/ADJ occupationes/NOUN cadunt/VERB ./PUNCT unde/ADV gregorius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP vi/NUM moral./X :/PUNCT saepe/ADV qui/PRON ,/PUNCT occupati/VERB bene/ADV ,/PUNCT humanis/ADJ usibus/NOUN viverent/VERB ,/PUNCT gladio/NOUN suae/ADJ quietis/NOUN extincti/VERB sunt/VERB ./PUNCT inquantum/SCONJ vero/ADV paupertas/NOUN aufert/VERB bonum/NOUN quod/PRON ex/ADP divitiis/NOUN provenit/VERB ,/PUNCT scilicet/PART subventionem/NOUN aliorum/PRON et/CCONJ sustentationem/NOUN propriam/ADJ ,/PUNCT simpliciter/ADV malum/ADJ est/AUX :/PUNCT nisi/SCONJ inquantum/SCONJ subventio/NOUN qua/PRON in/ADP temporalibus/ADJ proximis/ADJ subvenitur/VERB ,/PUNCT per/ADP maius/ADJ bonum/NOUN potest/VERB recompensari/VERB ,/PUNCT scilicet/PART per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ homo/NOUN ,/PUNCT divitiis/NOUN carens/VERB ,/PUNCT liberius/ADV potest/VERB divinis/NOUN et/CCONJ spiritualibus/ADJ vacare/VERB ./PUNCT bonum/ADJ autem/CCONJ sustentationis/NOUN propriae/ADJ adeo/ADV necessarium/ADJ est/AUX quod/SCONJ nullo/PRON alio/PRON bono/NOUN recompensari/VERB potest/VERB :/PUNCT nullius/PRON enim/ADV boni/NOUN obtentu/NOUN debet/VERB homo/NOUN sibi/PRON sustentationem/NOUN vitae/NOUN subtrahere/VERB ./PUNCT paupertas/NOUN igitur/ADV talis/PRON laudabilis/ADJ est/AUX cum/SCONJ homo/NOUN ,/PUNCT per/ADP eam/PRON a/ADP sollicitudinibus/NOUN terrenis/ADJ liberatus/VERB ,/PUNCT liberius/ADV divinis/NOUN et/CCONJ spiritualibus/ADJ vacat/VERB :/PUNCT ita/ADV tamen/ADV quod/SCONJ cum/ADP ea/PRON remaneat/VERB facultas/NOUN homini/NOUN per/ADP licitum/VERB modum/NOUN sustentandi/VERB seipsum/PRON ,/PUNCT ad/ADP quod/PRON non/ADV multa/ADJ requiruntur/VERB ./PUNCT et/CCONJ quanto/ADV modus/NOUN vivendi/VERB in/ADP paupertate/NOUN minorem/ADJ sollicitudinem/NOUN exigit/VERB ,/PUNCT tanto/ADV paupertas/NOUN est/AUX laudabilior/ADJ :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ quanto/ADV paupertas/NOUN fuerit/AUX maior/ADJ ./PUNCT non/ADV enim/ADV paupertas/NOUN secundum/ADP se/PRON bona/ADJ est/AUX :/PUNCT sed/CCONJ inquantum/SCONJ liberat/VERB ab/ADP illis/PRON quibus/PRON homo/NOUN impeditur/VERB quominus/SCONJ spiritualibus/ADJ intendat/VERB ./PUNCT unde/ADV secundum/ADP modum/NOUN quo/PRON homo/NOUN per/ADP eam/PRON liberatur/VERB ab/ADP impedimentis/NOUN praedictis/VERB ,/PUNCT est/VERB mensura/NOUN bonitatis/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/AUX commune/ADJ in/ADP omnibus/PRON exterioribus/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP tantum/ADV bona/ADJ sunt/AUX in/ADP quantum/ADV proficiunt/VERB ad/ADP virtutem/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ secundum/ADP seipsa/NOUN ./PUNCT solutio/NOUN rationum/NOUN supra/ADP inductarum/VERB contra/ADP paupertatem/NOUN ./PUNCT his/PRON autem/CCONJ visis/VERB ,/PUNCT rationes/NOUN praemissas/VERB quibus/PRON paupertas/NOUN impugnatur/VERB ,/PUNCT dissolvere/VERB non/ADV difficile/ADJ est/AUX ./PUNCT quamvis/SCONJ enim/PART homini/NOUN naturaliter/ADV insit/VERB appetitus/NOUN congregandi/VERB ea/PRON quae/PRON sunt/AUX necessaria/ADJ ad/ADP vitam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ prima/ADJ ratio/NOUN proponebat/VERB ,/PUNCT non/PART tamen/PART hoc/PRON modo/NOUN quod/SCONJ oporteat/VERB quemlibet/PRON circa/ADP hoc/PRON opus/NOUN occupari/VERB ./PUNCT nec/CCONJ enim/ADV in/ADP apibus/NOUN omnes/PRON eidem/PRON vacant/VERB officio/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ quaedam/PRON colligunt/VERB mel/NOUN ,/PUNCT quaedam/PRON ex/ADP cera/NOUN domos/NOUN constituunt/VERB ,/PUNCT reges/NOUN etiam/ADV circa/ADP haec/PRON opera/NOUN non/ADV occupantur/VERB ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV necesse/ADJ est/AUX in/ADP hominibus/NOUN esse/VERB ./PUNCT quia/SCONJ enim/ADV multa/ADJ necessaria/ADJ sunt/AUX ad/ADP hominis/NOUN vitam/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quae/PRON unus/NUM homo/NOUN per/ADP se/PRON sufficere/VERB non/ADV posset/VERB ,/PUNCT necessarium/ADJ est/AUX per/ADP diversos/ADJ diversa/ADJ fieri/VERB :/PUNCT puta/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ quidam/PRON sint/AUX agricultores/NOUN ,/PUNCT quidam/NOUN animalium/NOUN custodes/NOUN ,/PUNCT quidam/NOUN aedificatores/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART de/ADP aliis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ vita/NOUN hominum/NOUN non/ADV solum/ADV indiget/VERB corporalibus/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV spiritualibus/ADJ ,/PUNCT necessarium/ADJ est/AUX etiam/ADV ut/SCONJ quidam/PRON vacent/VERB spiritualibus/ADJ rebus/NOUN ,/PUNCT ad/ADP meliorationem/NOUN aliorum/PRON :/PUNCT quos/PRON oportet/VERB a/ADP cura/NOUN temporalium/ADJ absolutos/VERB esse/AUX ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ distributio/NOUN diversorum/ADJ officiorum/NOUN in/ADP diversas/ADJ personas/NOUN fit/VERB divina/ADJ providentia/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ quidam/PRON inclinantur/VERB magis/ADV ad/ADP hoc/PRON officium/NOUN quam/SCONJ ad/ADP alia/NOUN ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV patet/VERB quod/SCONJ qui/PRON temporalia/ADJ relinquunt/VERB ,/PUNCT non/ADV sibi/PRON subtrahunt/VERB sustentationem/NOUN vitae/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ secunda/ADJ ratio/NOUN procedebat/VERB ./PUNCT remanet/VERB enim/ADV eis/PRON spes/NOUN probabilis/ADJ suae/ADJ vitae/NOUN sustentandae/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP labore/NOUN proprio/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP aliorum/PRON beneficiis/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ accipiant/VERB ea/PRON in/ADP possessionibus/NOUN communibus/ADJ ,/PUNCT sive/CCONJ in/ADP victu/NOUN quotidiano/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV quod/PRON per/ADP amicos/NOUN possumus/VERB ,/PUNCT per/ADP nos/PRON aliqualiter/ADV possumus/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ philosophus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT ita/ADV et/CCONJ quod/PRON ab/ADP amicis/NOUN habetur/VERB ,/PUNCT a/ADP nobis/PRON aliqualiter/ADV habetur/VERB ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ inter/ADP homines/NOUN ad/ADP invicem/ADV esse/VERB amicitiam/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ sibi/PRON invicem/ADV subserviunt/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ in/ADP spiritualibus/ADJ vel/CCONJ terrenis/ADJ officiis/NOUN ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ maius/ADJ subvenire/VERB alteri/PRON in/ADP spiritualibus/ADJ quam/SCONJ in/ADP temporalibus/NOUN :/PUNCT quanto/ADV spiritualia/ADJ sunt/AUX temporalibus/ADJ potiora/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ magis/ADV necessaria/NOUN ad/ADP finem/NOUN beatitudinis/NOUN consequendum/VERB ./PUNCT unde/ADV qui/PRON subtrahit/VERB sibi/PRON facultatem/NOUN subveniendi/VERB aliis/PRON in/ADP temporalibus/ADJ per/ADP voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN ut/SCONJ acquirat/VERB spiritualia/ADJ ,/PUNCT per/ADP quae/PRON utilius/ADV potest/VERB aliis/PRON subvenire/VERB ,/PUNCT non/ADV facit/VERB contra/ADP bonum/NOUN societatis/NOUN humanae/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ tertia/ADJ ratio/NOUN concludebat/VERB ./PUNCT patet/VERB autem/CCONJ ex/ADP praedictis/VERB quod/SCONJ divitiae/NOUN quoddam/PRON bonum/NOUN hominis/NOUN sunt/AUX secundum/ADP quod/SCONJ ordinantur/VERB ad/ADP bonum/NOUN rationis/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ secundum/ADP se/PRON ./PUNCT unde/ADV nihil/PRON prohibet/VERB paupertatem/NOUN melius/ADJ esse/AUX ,/PUNCT si/SCONJ per/ADP hoc/PRON ad/ADP perfectius/ADJ bonum/NOUN aliquis/PRON ordinetur/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV solvitur/VERB ratio/NOUN quarta/ADJ ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ neque/CCONJ divitiae/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ paupertas/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ aliquid/PRON exteriorum/ADJ est/AUX secundum/ADP se/PRON hominis/NOUN bonum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV secundum/ADP quod/SCONJ ordinantur/VERB ad/ADP bonum/NOUN rationis/NOUN ;/PUNCT nihil/PRON prohibet/VERB ex/ADP quolibet/PRON eorum/PRON aliquod/PRON vitium/NOUN oriri/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ non/ADV veniunt/VERB in/ADP usum/NOUN hominis/NOUN secundum/ADP regulam/NOUN rationis/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV propter/ADP hoc/PRON sunt/AUX simpliciter/ADV mala/NOUN iudicanda/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ malus/NOUN usus/NOUN eorum/PRON ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV neque/CCONJ paupertas/NOUN est/AUX abiicienda/VERB propter/ADP aliqua/PRON vitia/NOUN quae/PRON occasionaliter/ADV ex/ADP ea/PRON quandoque/ADV procedunt/VERB :/PUNCT ut/SCONJ quinta/ADJ ratio/NOUN ostendere/VERB nitebatur/VERB ./PUNCT hinc/ADV etiam/ADV considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ medium/ADJ virtutis/NOUN non/ADV accipitur/VERB secundum/ADP quantitatem/NOUN exteriorum/ADJ quae/PRON in/ADP usum/NOUN veniunt/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP regulam/NOUN rationis/NOUN ./PUNCT unde/ADV quandoque/ADV contingit/VERB quod/SCONJ illud/PRON quod/PRON est/AUX extremum/ADJ secundum/ADP quantitatem/NOUN rei/NOUN exterioris/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP regulam/NOUN rationis/NOUN est/AUX medium/ADJ ./PUNCT neque/CCONJ enim/ADV est/VERB aliquis/PRON qui/PRON ad/ADP maiora/ADJ tendat/VERB quam/SCONJ magnanimus/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ qui/PRON in/ADP sumptibus/NOUN magnificum/ADJ magnitudine/NOUN superet/VERB ./PUNCT medium/ADJ ergo/ADV tenent/VERB non/ADV quantitate/NOUN sumptus/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ alicuius/PRON huiusmodi/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ inquantum/SCONJ non/ADV transcendunt/VERB regulam/NOUN rationis/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ ab/ADP ea/PRON deficiunt/VERB ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV regula/NOUN non/ADV solum/ADV metitur/VERB quantitatem/NOUN rei/NOUN quae/PRON in/ADP usum/NOUN venit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ conditionem/NOUN personae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ intentionem/NOUN eius/PRON ,/PUNCT opportunitatem/NOUN loci/NOUN et/CCONJ temporis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV quae/PRON in/ADP actibus/NOUN virtutum/NOUN requiruntur/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV aliquis/PRON per/ADP voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN contrariatur/VERB virtuti/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ omnia/PRON deserat/VERB ./PUNCT nec/CCONJ hoc/PRON prodigaliter/ADV facit/VERB :/PUNCT cum/SCONJ hoc/PRON faciat/VERB debito/VERB fine/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliis/PRON debitis/VERB conditionibus/NOUN servatis/VERB ./PUNCT plus/ADJ enim/ADV est/AUX seipsum/PRON morti/NOUN exponere/VERB ,/PUNCT quod/PRON tamen/ADV aliquis/PRON per/ADP virtutem/NOUN fortitudinis/NOUN operatur/VERB debitas/VERB circumstantias/NOUN servans/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ omnia/PRON sua/ADJ relinquere/VERB debito/VERB fine/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV solvitur/VERB ratio/NOUN sexta/ADJ ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ ex/ADP verbis/NOUN salomonis/PROPN inducitur/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX contrarium/ADJ ./PUNCT manifestum/ADJ enim/ADV est/AUX quod/SCONJ loquitur/VERB de/ADP coacta/VERB paupertate/NOUN ,/PUNCT quae/PRON furandi/VERB solet/VERB esse/AUX occasio/NOUN ./PUNCT solutio/NOUN eorum/PRON quae/PRON obiiciebantur/VERB contra/ADP diversos/ADJ modos/NOUN vivendi/VERB eorum/PRON qui/PRON assumunt/VERB voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN ./PUNCT post/ADP haec/PRON autem/CCONJ considerandum/VERB est/AUX de/ADP modis/NOUN quibus/PRON oportet/VERB vivere/VERB eos/PRON qui/PRON paupertatem/NOUN voluntariam/ADJ sectantur/VERB ./PUNCT et/CCONJ quidem/ADV primus/ADJ modus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART de/ADP pretio/NOUN possessionum/NOUN venditarum/VERB omnes/PRON communiter/ADV vivant/VERB ,/PUNCT sufficiens/ADJ est/AUX ,/PUNCT non/PART tamen/PART ad/ADP longum/ADJ tempus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV apostoli/NOUN hunc/PRON modum/NOUN vivendi/VERB fidelibus/ADJ in/ADP ierusalem/PROPN instituerunt/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ praevidebant/VERB per/ADP spiritum/NOUN sanctum/ADJ quod/SCONJ non/ADV diu/ADV in/ADP ierusalem/PROPN simul/ADV commorari/VERB deberent/VERB ,/PUNCT tum/ADV propter/ADP persecutiones/NOUN futuras/VERB a/ADP iudaeis/ADJ ,/PUNCT tum/CCONJ etiam/ADV propter/ADP instantem/VERB destructionem/NOUN civitatis/NOUN et/CCONJ gentis/NOUN :/PUNCT unde/ADV non/ADV fuit/AUX necessarium/ADJ nisi/SCONJ ad/ADP modicum/ADJ tempus/NOUN fidelibus/ADJ providere/VERB ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON ,/PUNCT transeuntes/VERB ad/ADP gentes/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON firmanda/VERB et/CCONJ perduratura/VERB erat/AUX ecclesia/NOUN ,/PUNCT hunc/PRON modum/NOUN vivendi/VERB non/ADV leguntur/VERB instituisse/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB autem/CCONJ contra/ADP hunc/PRON modum/NOUN vivendi/VERB fraus/NOUN quae/PRON potest/VERB per/ADP dispensatores/NOUN committi/VERB ./PUNCT hoc/PRON enim/ADV est/AUX commune/ADJ in/ADP omni/PRON modo/NOUN vivendi/VERB in/ADP quibus/PRON aliqui/PRON ad/ADP invicem/ADV convivunt/VERB :/PUNCT in/ADP hoc/NOUN autem/CCONJ tanto/ADV minus/NOUN ,/PUNCT quanto/ADV difficilius/ADJ contingere/VERB videtur/VERB quod/SCONJ perfectionem/NOUN vitae/NOUN sectantes/VERB fraudem/NOUN committant/VERB ./PUNCT adhibetur/VERB etiam/ADV contra/ADP hoc/PRON remedium/NOUN per/ADP providam/ADJ fidelium/ADJ dispensatorum/NOUN institutionem/NOUN ./PUNCT unde/ADV sub/ADP apostolis/NOUN electi/VERB sunt/AUX stephanus/PROPN et/CCONJ alii/PRON ,/PUNCT qui/PRON ad/ADP hoc/PRON officium/NOUN idonei/ADJ reputabantur/VERB ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ et/CCONJ secundus/ADJ modus/NOUN vivendi/VERB conveniens/VERB paupertatem/NOUN voluntariam/ADJ assumentibus/VERB :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV de/ADP possessionibus/NOUN communibus/ADJ vivant/VERB ./PUNCT nec/CCONJ per/ADP hunc/PRON modum/NOUN aliquid/PRON deperit/VERB perfectioni/NOUN ad/ADP quam/PRON tendunt/VERB paupertatem/NOUN voluntariam/ADJ assumentes/VERB ./PUNCT potest/VERB enim/ADV fieri/VERB per/ADP unius/NUM eorum/PRON vel/CCONJ paucorum/ADJ sollicitudinem/NOUN ut/SCONJ possessiones/NOUN modo/NOUN debito/VERB procurentur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV alii/PRON ,/PUNCT absque/ADP temporalium/ADJ sollicitudine/NOUN remanentes/VERB ,/PUNCT libere/ADV possunt/VERB spiritualibus/ADJ vacare/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX fructus/NOUN voluntariae/ADJ paupertatis/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV illis/PRON deperit/VERB aliquid/PRON de/ADP perfectione/NOUN vitae/NOUN qui/PRON hanc/PRON sollicitudinem/NOUN pro/ADP aliis/PRON assumunt/VERB :/PUNCT quod/PRON enim/ADV amittere/VERB videntur/VERB in/ADP defectu/NOUN quietis/NOUN ,/PUNCT recuperant/VERB in/ADP obsequio/NOUN caritatis/NOUN ,/PUNCT in/ADP quo/PRON etiam/ADV perfectio/NOUN vitae/NOUN consistit/VERB ./PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV per/ADP hunc/PRON modum/NOUN vivendi/VERB concordia/NOUN tollitur/VERB occasione/NOUN communium/ADJ possessionum/NOUN ./PUNCT tales/PRON enim/ADV debent/VERB paupertatem/NOUN voluntariam/ADJ assumere/VERB qui/PRON temporalia/ADJ contemnant/VERB ;/PUNCT et/CCONJ tales/PRON pro/ADP temporalibus/ADJ communibus/ADJ discordare/VERB non/ADV possunt/VERB ;/PUNCT praesertim/ADV cum/SCONJ ex/ADP temporalibus/ADJ nihil/PRON praeter/ADP necessaria/NOUN vitae/NOUN debeant/VERB expectare/VERB ;/PUNCT et/CCONJ cum/SCONJ dispensatores/NOUN oporteat/VERB esse/AUX fideles/ADJ ./PUNCT nec/CCONJ propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliqui/PRON hoc/PRON modo/NOUN vivendi/VERB abutuntur/VERB ,/PUNCT hic/PRON modus/NOUN vivendi/VERB potest/VERB improbari/VERB :/PUNCT cum/SCONJ etiam/ADV bonis/NOUN male/ADV utantur/VERB mali/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ malis/NOUN bene/ADV utuntur/VERB boni/ADJ ./PUNCT tertius/ADJ etiam/ADV modus/NOUN vivendi/VERB paupertatem/NOUN voluntariam/ADJ assumentibus/VERB convenit/VERB :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV de/ADP labore/NOUN manuum/NOUN vivant/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV vanum/ADJ est/AUX temporalia/ADJ dimittere/VERB ut/SCONJ iterum/ADV acquirantur/VERB per/ADP laborem/NOUN manuum/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ prima/ADJ ratio/NOUN in/ADP contrarium/ADJ proponebat/VERB ./PUNCT quia/SCONJ divitiarum/NOUN possessio/NOUN et/CCONJ sollicitudinem/NOUN requirebant/VERB in/ADP procurando/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ saltem/ADV custodiendo/VERB ,/PUNCT et/CCONJ affectum/NOUN hominis/NOUN ad/ADP se/PRON trahebant/VERB :/PUNCT quod/PRON non/ADV accidit/VERB dum/SCONJ aliquis/PRON per/ADP laborem/NOUN manuum/NOUN quotidianum/ADJ victum/NOUN acquirere/VERB studet/VERB ./PUNCT patet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ ad/ADP acquirendum/VERB per/ADP laborem/NOUN manuum/NOUN victum/NOUN quantum/ADV sufficit/VERB ad/ADP naturae/NOUN sustentationem/NOUN ,/PUNCT modicum/ADJ tempus/NOUN sufficit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ modica/ADJ sollicitudo/NOUN necessaria/ADJ est/AUX ./PUNCT sed/CCONJ ad/ADP divitias/NOUN congregandas/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ superfluum/ADJ victum/NOUN conquirendum/VERB per/ADP laborem/NOUN manuum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ saeculares/ADJ artifices/NOUN intendunt/VERB ,/PUNCT oportet/VERB multum/ADJ tempus/NOUN impendere/VERB et/CCONJ magnam/ADJ sollicitudinem/NOUN adhibere/VERB ./PUNCT in/ADP quo/PRON patet/VERB solutio/NOUN secundae/ADJ rationis/NOUN ./PUNCT considerandum/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ dominus/NOUN in/ADP evangelio/PROPN non/ADV laborem/NOUN prohibuit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ sollicitudinem/NOUN mentis/NOUN pro/ADP necessariis/NOUN vitae/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV dixit/VERB ,/PUNCT nolite/VERB laborare/VERB :/PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT nolite/VERB solliciti/ADJ esse/AUX ./PUNCT quod/PRON a/ADP minori/ADJ probat/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV ex/ADP divina/ADJ providentia/NOUN sustentantur/VERB aves/NOUN et/CCONJ lilia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON inferioris/ADJ conditionis/NOUN sunt/AUX ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV possunt/VERB laborare/VERB illis/PRON operibus/NOUN quibus/PRON homines/NOUN sibi/PRON victum/NOUN acquirunt/VERB ;/PUNCT multo/ADJ magis/ADV providebit/VERB hominibus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON sunt/AUX dignioris/ADJ conditionis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quibus/PRON dedit/VERB facultatem/NOUN per/ADP proprios/ADJ labores/NOUN victum/NOUN quaerendi/VERB ;/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV non/ADV oporteat/VERB anxia/ADJ sollicitudine/NOUN de/ADP necessariis/NOUN huius/PRON vitae/NOUN affligi/VERB ./PUNCT unde/ADV patet/VERB quod/SCONJ per/ADP verba/NOUN domini/NOUN quae/PRON inducebantur/VERB ,/PUNCT huic/PRON modo/NOUN vivendi/VERB non/ADV derogatur/VERB ./PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV iste/PRON modus/NOUN vivendi/VERB potest/VERB reprobari/VERB propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ non/ADV sufficiat/VERB ./PUNCT quia/SCONJ hoc/PRON ut/SCONJ in/ADP paucioribus/NOUN accidit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ aliquis/PRON non/ADV possit/VERB tantum/ADV labore/NOUN manuum/NOUN acquirere/VERB quod/PRON sufficiat/VERB ad/SCONJ necessarium/ADJ victum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ propter/ADP infirmitatem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ propter/ADP aliquid/PRON huiusmodi/ADV ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ ,/PUNCT propter/ADP defectum/NOUN qui/PRON in/ADP paucioribus/ADJ accidit/VERB ,/PUNCT aliqua/PRON ordinatio/NOUN repudianda/VERB :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV et/CCONJ in/ADP naturalibus/ADJ et/CCONJ in/ADP voluntariis/ADJ ordinationibus/NOUN accidit/VERB ./PUNCT nec/CCONJ est/VERB aliquis/PRON modus/NOUN vivendi/VERB per/ADP quem/PRON ita/ADV provideatur/VERB homini/NOUN quin/SCONJ quandoque/ADV possit/VERB deficere/VERB :/PUNCT nam/ADV et/CCONJ divitiae/NOUN furto/NOUN aut/CCONJ rapina/NOUN possunt/VERB auferri/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ qui/PRON de/ADP labore/NOUN manuum/NOUN vivit/VERB potest/VERB debilitari/VERB ./PUNCT remanet/VERB tamen/ADV aliquod/PRON remedium/NOUN circa/ADP dictum/VERB modum/NOUN vivendi/VERB :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV ei/PRON cuius/PRON labor/NOUN ad/ADP proprium/ADJ victum/NOUN non/ADV sufficit/VERB ,/PUNCT subveniatur/VERB vel/CCONJ per/ADP alios/PRON eiusdem/PRON societatis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON plus/ADV possunt/VERB laborare/VERB quam/SCONJ eis/PRON necessarium/ADJ sit/AUX ;/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV per/ADP eos/PRON qui/PRON divitias/NOUN possident/VERB ,/PUNCT secundum/ADP legem/NOUN caritatis/NOUN et/CCONJ amicitiae/NOUN naturalis/ADJ ,/PUNCT qua/PRON unus/NUM homo/NOUN alteri/PRON subvenit/VERB indigenti/VERB ./PUNCT unde/PART et/CCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ apostolus/NOUN dixisset/VERB ,/PUNCT ii/NUM thess./X 3-10/NUM ,/PUNCT qui/PRON non/ADV vult/VERB operari/VERB ,/PUNCT non/ADV manducet/VERB ;/PUNCT propter/ADP illos/PRON qui/PRON sibi/PRON non/ADV sufficiunt/VERB ad/ADP victum/NOUN quaerendum/VERB proprio/ADJ labore/NOUN ,/PUNCT subdit/VERB admonitionem/NOUN ad/ADP alios/PRON ,/PUNCT dicens/VERB :/PUNCT vos/PRON autem/CCONJ nolite/VERB deficere/VERB benefacientes/VERB ./PUNCT cum/SCONJ etiam/ADV ad/ADP necessarium/ADJ victum/NOUN pauca/ADJ sufficiant/VERB ,/PUNCT non/ADV oportet/VERB eos/PRON qui/PRON modicis/ADJ sunt/AUX contenti/VERB ,/PUNCT magnum/ADJ tempus/NOUN occupare/VERB in/ADP necessariis/NOUN quaerendis/VERB labore/NOUN manuum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ita/ADV non/ADV impediuntur/VERB multum/ADJ ab/ADP aliis/PRON operibus/NOUN spiritualibus/ADJ ,/PUNCT propter/ADP quae/PRON paupertatem/NOUN voluntariam/ADJ assumpserunt/VERB :/PUNCT et/CCONJ praecipue/NOUN cum/SCONJ ,/PUNCT manibus/NOUN operando/VERB ,/PUNCT possint/VERB de/ADP deo/PROPN cogitare/VERB et/CCONJ eum/PRON laudare/VERB ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV facere/VERB quae/PRON singulariter/ADV sibi/PRON viventes/VERB observare/VERB oportet/VERB ./PUNCT sed/CCONJ et/CCONJ ,/PUNCT ne/SCONJ omnino/ADV in/ADP spiritualibus/ADJ operibus/NOUN impediantur/VERB ,/PUNCT possunt/VERB etiam/ADV aliorum/PRON fidelium/ADJ beneficiis/NOUN adiuvari/VERB ./PUNCT licet/SCONJ autem/CCONJ voluntaria/ADJ paupertas/NOUN non/ADV assumatur/VERB propter/ADP otium/NOUN tollendum/VERB aut/CCONJ carnem/NOUN macerandam/VERB opere/NOUN manuali/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ hoc/PRON etiam/ADV divitias/NOUN possidentes/VERB facere/VERB possent/VERB ;/PUNCT non/ADV est/AUX tamen/ADV dubium/ADJ quin/SCONJ labor/NOUN manualis/ADJ ad/ADP praedicta/VERB valeat/VERB ,/PUNCT etiam/ADV submota/VERB victus/NOUN necessitate/NOUN ./PUNCT tamen/ADV otium/NOUN per/ADP alias/PRON occupationes/NOUN utiliores/ADJ potest/VERB auferri/VERB ,/PUNCT et/CCONJ carnis/NOUN concupiscentia/NOUN validioribus/ADJ remediis/NOUN edomari/VERB ./PUNCT unde/ADV propter/ADP huiusmodi/ADV causas/NOUN non/ADV imminet/VERB necessitas/NOUN laborandi/VERB his/PRON qui/PRON alias/PRON habent/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ habere/VERB possunt/VERB ,/PUNCT unde/ADV licite/ADV vivant/VERB ./PUNCT sola/ADJ enim/ADV necessitas/NOUN victus/NOUN cogit/VERB manibus/NOUN operari/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT ii/NUM thess./X 3-10/NUM :/PUNCT qui/PRON non/ADV vult/VERB operari/VERB ,/PUNCT non/ADV manducet/VERB ./PUNCT quartus/ADJ etiam/ADV modus/NOUN vivendi/VERB ,/PUNCT de/ADP his/PRON quae/PRON ab/ADP aliis/PRON inferuntur/VERB ,/PUNCT est/AUX conveniens/VERB illis/PRON qui/PRON paupertatem/NOUN voluntariam/ADJ assumunt/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV hoc/PRON est/AUX inconveniens/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ qui/PRON sua/ADJ dimisit/VERB propter/ADP aliquid/PRON quod/PRON in/ADP utilitatem/NOUN aliorum/PRON vergit/VERB ,/PUNCT de/ADP his/PRON quae/PRON ab/ADP aliis/PRON dantur/VERB sustentetur/VERB ./PUNCT nisi/SCONJ enim/ADV hoc/PRON esset/VERB ,/PUNCT societas/NOUN humana/ADJ permanere/VERB non/ADV posset/VERB :/PUNCT si/SCONJ enim/ADV aliquis/PRON circa/ADP sua/ADJ propria/ADJ tantum/ADV sollicitudinem/NOUN gereret/VERB ,/PUNCT non/ADV esset/VERB qui/PRON communi/ADJ utilitati/NOUN deserviret/VERB ./PUNCT opportunum/ADJ est/AUX igitur/ADV humanae/ADJ societati/NOUN quod/SCONJ illi/PRON qui/PRON ,/PUNCT praetermissa/VERB propriorum/ADJ cura/NOUN ,/PUNCT utilitati/NOUN communi/ADJ deserviunt/VERB ,/PUNCT ab/ADP his/PRON quorum/PRON utilitati/NOUN deserviunt/VERB ,/PUNCT sustententur/VERB :/PUNCT propter/ADP hoc/PRON enim/ADV et/CCONJ milites/NOUN de/ADP stipendiis/NOUN aliorum/PRON vivunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ rectoribus/NOUN reipublicae/NOUN de/ADP communi/ADJ providetur/VERB ./PUNCT qui/PRON autem/CCONJ voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN assumunt/VERB ut/SCONJ christum/ADJ sequantur/VERB ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON utique/ADV omnia/PRON dimittunt/VERB ut/SCONJ communi/ADJ utilitati/NOUN deserviant/VERB ,/PUNCT sapientia/NOUN et/CCONJ eruditione/NOUN et/CCONJ exemplis/NOUN populum/NOUN illustrantes/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ oratione/NOUN et/CCONJ intercessione/NOUN sustentantes/VERB ./PUNCT ex/ADP quo/PRON etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ non/ADV turpiter/ADV vivunt/VERB de/ADP his/PRON quae/PRON ab/ADP aliis/PRON dantur/VERB ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON ipsi/PRON maiora/ADJ rependunt/VERB ,/PUNCT ad/ADP sustentationem/NOUN temporalia/ADJ accipientes/VERB ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP spiritualibus/ADJ aliis/PRON proficientes/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT ii/NUM cor./X 8-14/NUM :/PUNCT vestra/ADJ abundantia/NOUN ,/PUNCT scilicet/ADV in/ADP temporalibus/ADJ ,/PUNCT illorum/PRON inopiam/NOUN suppleat/VERB ,/PUNCT in/ADP eisdem/PRON :/PUNCT ut/SCONJ et/CCONJ illorum/PRON abundantia/NOUN ,/PUNCT scilicet/ADV in/ADP spiritualibus/ADJ ,/PUNCT vestrae/ADJ inopiae/NOUN sit/AUX supplementum/NOUN ./PUNCT qui/PRON enim/ADV alterum/PRON iuvat/VERB ,/PUNCT particeps/ADJ fit/VERB operis/NOUN eius/PRON et/CCONJ in/ADP bono/NOUN et/CCONJ in/ADP malo/NOUN ./PUNCT dum/SCONJ autem/CCONJ exemplis/NOUN suis/ADJ alios/PRON provocant/VERB ad/ADP virtutem/NOUN ,/PUNCT fit/VERB ut/SCONJ hi/PRON qui/PRON eorum/PRON exemplis/NOUN proficiunt/VERB ,/PUNCT minus/ADV ad/ADP divitias/NOUN afficiantur/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ vident/VERB alios/PRON propter/ADP perfectionem/NOUN vitae/NOUN divitias/NOUN omnino/ADV deserere/VERB ./PUNCT quanto/ADV autem/CCONJ aliquis/PRON minus/ADV divitias/NOUN amat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ est/AUX virtuti/NOUN magis/ADV intentus/VERB ,/PUNCT tanto/ADV facilius/ADV divitias/NOUN in/ADP aliorum/PRON etiam/ADV necessitates/NOUN distribuit/VERB ./PUNCT unde/ADV qui/PRON ,/PUNCT paupertatem/NOUN voluntariam/ADJ assumentes/VERB ,/PUNCT de/ADP his/PRON quae/PRON ab/ADP aliis/PRON dantur/VERB vivunt/VERB ,/PUNCT magis/ADV fiunt/VERB aliis/PRON pauperibus/ADJ utiles/ADJ ,/PUNCT alios/PRON ad/ADP misericordiae/NOUN opera/NOUN verbis/NOUN et/CCONJ exemplis/NOUN provocando/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ fiant/VERB damnosi/ADJ ,/PUNCT ad/SCONJ sustentationem/NOUN vitae/NOUN aliorum/PRON beneficia/NOUN accipientes/VERB ./PUNCT patet/VERB etiam/ADV quod/SCONJ homines/NOUN in/ADP virtute/NOUN perfecti/ADJ ,/PUNCT quales/PRON esse/AUX oportet/VERB qui/PRON voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN sectantur/VERB ,/PUNCT divitias/NOUN contemnentes/VERB ,/PUNCT libertatem/NOUN animi/NOUN non/ADV perdunt/VERB propter/SCONJ aliqua/PRON modica/ADJ quae/PRON ad/ADP sustentationem/NOUN vitae/NOUN ab/ADP aliis/PRON accipiunt/VERB :/PUNCT cum/SCONJ homo/NOUN libertatem/NOUN animi/NOUN non/ADV perdat/VERB nisi/SCONJ propter/ADP ea/NOUN quae/PRON in/ADP affectu/NOUN suo/ADJ dominantur/VERB ./PUNCT unde/ADV propter/ADP ea/PRON quae/PRON homo/NOUN contemnit/VERB ,/PUNCT si/SCONJ sibi/PRON dentur/VERB ,/PUNCT libertatem/NOUN non/ADV perdit/VERB ./PUNCT licet/SCONJ autem/CCONJ sustentatio/NOUN eorum/PRON qui/PRON vivunt/VERB de/ADP his/PRON quae/PRON ab/ADP aliis/PRON dantur/VERB ,/PUNCT ex/ADP voluntate/NOUN dantium/VERB dependeat/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV propter/ADP hoc/PRON insufficiens/ADJ est/AUX ad/ADP sustentandam/VERB vitam/NOUN pauperum/ADJ christi/ADJ ./PUNCT non/ADV enim/ADV dependet/VERB ex/ADP voluntate/NOUN unius/NUM ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP voluntate/NOUN multorum/ADJ ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ probabile/ADJ quod/SCONJ in/ADP multitudine/NOUN fidelis/ADJ populi/NOUN non/ADV sint/VERB multi/ADJ qui/PRON prompto/VERB animo/NOUN subveniant/VERB necessitatibus/NOUN eorum/PRON quos/PRON in/ADP reverentia/NOUN habent/VERB propter/ADP perfectionem/NOUN virtutis/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ inconveniens/ADJ si/SCONJ etiam/ADV necessitates/NOUN suas/ADJ exponant/VERB et/CCONJ necessaria/NOUN petant/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ pro/ADP aliis/PRON vel/CCONJ pro/ADP se/PRON ./PUNCT hoc/PRON enim/ADV apostoli/NOUN fecisse/VERB leguntur/VERB :/PUNCT non/ADV solum/ADV ab/ADP illis/PRON quibus/PRON praedicabant/VERB necessaria/NOUN accipientes/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ magis/ADV potestatis/NOUN erat/AUX quam/SCONJ mendicitatis/NOUN ,/PUNCT propter/ADP ordinationem/NOUN domini/NOUN ut/SCONJ qui/PRON evangelio/PROPN deserviunt/VERB ,/PUNCT de/ADP evangelio/PROPN vivant/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV pro/ADP pauperibus/NOUN qui/PRON erant/VERB in/ADP ierusalem/PROPN ,/PUNCT qui/PRON sua/ADJ dimittentes/VERB ,/PUNCT in/ADP paupertate/NOUN vivebant/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV gentibus/NOUN praedicabant/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ eorum/PRON spiritualis/ADJ conversatio/NOUN poterat/VERB illis/PRON valere/VERB a/ADP quibus/PRON sustentabantur/VERB ./PUNCT unde/ADV apostolus/NOUN talibus/PRON ,/PUNCT non/ADV ex/ADP necessitate/NOUN sed/CCONJ ex/ADP voluntate/NOUN dantium/VERB ,/PUNCT persuadet/VERB in/ADP eleemosynis/NOUN subveniendum/VERB :/PUNCT quod/PRON nihil/PRON est/AUX aliud/PRON quam/SCONJ mendicare/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ mendicitas/NOUN non/ADV reddit/VERB homines/NOUN contemptibiles/NOUN si/SCONJ moderate/VERB fiat/VERB ,/PUNCT ad/ADP necessitatem/NOUN ,/PUNCT non/ADV ad/ADP superfluitatem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sine/ADP importunitate/NOUN :/PUNCT considerata/VERB conditione/NOUN personarum/NOUN a/ADP quibus/PRON petitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ loci/NOUN et/CCONJ temporis/NOUN ;/PUNCT quod/PRON necesse/ADJ est/AUX observari/VERB ab/ADP his/PRON qui/PRON perfectionem/NOUN vitae/NOUN sectantur/VERB ./PUNCT ex/ADP quo/PRON etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ talis/PRON mendicitas/NOUN non/ADV habet/VERB aliquam/PRON speciem/NOUN turpis/ADJ ./PUNCT quam/PRON haberet/VERB si/SCONJ cum/ADP importunitate/NOUN et/CCONJ indiscrete/ADV fieret/VERB ,/PUNCT ad/ADP voluptatem/NOUN vel/CCONJ superfluitatem/NOUN ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ mendicitas/NOUN cum/ADP quadam/PRON abiectione/NOUN est/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ enim/PART pati/VERB ignobilius/ADJ est/AUX quam/SCONJ agere/VERB ,/PUNCT ita/PART accipere/VERB quam/SCONJ dare/VERB ,/PUNCT et/CCONJ regi/VERB et/CCONJ obedire/VERB quam/SCONJ gubernare/VERB et/CCONJ imperare/VERB :/PUNCT quamvis/SCONJ ,/PUNCT propter/ADP aliquid/PRON adiunctum/VERB ,/PUNCT possit/VERB recompensatio/NOUN fieri/VERB ./PUNCT ea/PRON vero/ADV quae/PRON abiectionis/NOUN sunt/AUX sponte/NOUN assumere/VERB ,/PUNCT ad/ADP humilitatem/NOUN pertinet/VERB :/PUNCT non/ADV quidem/ADV simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ necessarium/ADJ est/AUX ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV humilitas/NOUN sit/AUX virtus/NOUN ,/PUNCT nihil/PRON indiscrete/ADV operatur/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX igitur/ADV humilitatis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ stultitiae/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ quis/PRON quodcumque/PRON abiectum/VERB assumpserit/VERB :/PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ id/PRON quod/PRON necessarium/ADJ est/AUX fieri/VERB propter/ADP virtutem/NOUN ,/PUNCT aliquis/PRON propter/ADP abiectionem/NOUN non/ADV recusat/VERB ;/PUNCT puta/VERB si/SCONJ caritas/NOUN ,/PUNCT exigit/VERB quod/SCONJ proximis/ADJ aliquod/PRON abiectum/VERB officium/NOUN impendatur/VERB ,/PUNCT hoc/PRON per/ADP humilitatem/NOUN aliquis/PRON non/ADV recuset/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV necessarium/ADJ est/AUX ad/ADP perfectionem/NOUN pauperis/ADJ vitae/NOUN sectandam/VERB quod/SCONJ aliquis/PRON mendicet/VERB ,/PUNCT hanc/PRON abiectionem/NOUN ferre/VERB humilitatis/NOUN est/AUX ./PUNCT quandoque/ADV etiam/ADV abiecta/VERB assumere/VERB virtutis/NOUN est/AUX ,/PUNCT etsi/SCONJ nostrum/ADJ officium/NOUN non/ADV requirat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ alios/PRON nostro/ADJ exemplo/NOUN provocemus/VERB quibus/PRON incumbit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ id/PRON facilius/ADV ferant/VERB :/PUNCT nam/ADV et/CCONJ dux/NOUN interdum/ADV militis/NOUN officio/NOUN fungitur/VERB ut/SCONJ alios/PRON provocet/VERB ./PUNCT quandoque/ADV etiam/ADV abiectis/VERB utimur/VERB secundum/ADP virtutem/NOUN ut/SCONJ medicina/ADJ quadam/PRON ./PUNCT puta/VERB ,/PUNCT si/SCONJ alicuius/PRON animus/NOUN ad/ADP immoderatam/ADJ extollentiam/NOUN sit/AUX pronus/ADJ ,/PUNCT utiliter/ADV ,/PUNCT debita/VERB moderatione/NOUN servata/VERB ,/PUNCT abiectis/VERB utitur/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ sponte/ADV vel/CCONJ ab/ADP aliis/PRON impositis/VERB ,/PUNCT ad/ADP elationem/NOUN animi/NOUN comprimendam/VERB :/PUNCT dum/SCONJ per/ADP haec/PRON quae/PRON gerit/VERB ,/PUNCT sibi/PRON ipsi/PRON quodammodo/ADV parificat/VERB etiam/ADV infimos/ADJ homines/NOUN ,/PUNCT qui/PRON circa/ADP vilia/ADJ officia/NOUN occupantur/VERB ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ omnino/ADV irrationabilis/ADJ error/NOUN illorum/PRON qui/PRON putant/VERB omnem/PRON sibi/PRON sollicitudinem/NOUN a/ADP domino/NOUN interdictam/VERB de/ADP victu/NOUN quaerendo/VERB ./PUNCT omnis/PRON enim/ADV actus/NOUN sollicitudinem/NOUN requirit/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV homo/NOUN nullam/PRON sollicitudinem/NOUN de/ADP rebus/NOUN corporalibus/ADJ habere/VERB debet/VERB ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ nihil/PRON corporale/ADJ agere/VERB debeat/VERB :/PUNCT quod/PRON neque/CCONJ possibile/ADJ ,/PUNCT neque/CCONJ rationabile/ADJ est/AUX observari/VERB ./PUNCT deus/PROPN enim/ADV unicuique/PRON rei/NOUN ordinavit/VERB actionem/NOUN secundum/ADP proprietatem/NOUN suae/ADJ naturae/NOUN ./PUNCT homo/NOUN autem/CCONJ ex/ADP spirituali/ADJ et/CCONJ corporali/ADJ natura/NOUN conditus/VERB est/AUX ./PUNCT necessarium/ADJ est/AUX igitur/ADV ,/PUNCT secundum/ADP divinam/ADJ ordinationem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ et/CCONJ corporales/ADJ actiones/NOUN exerceat/VERB et/CCONJ spiritualibus/ADJ intendat/VERB :/PUNCT et/CCONJ tanto/ADV perfectior/ADJ est/AUX quanto/ADV plus/ADV spiritualibus/ADJ intendit/VERB ./PUNCT non/ADV est/VERB tamen/ADV hic/PRON modus/NOUN perfectionis/NOUN humanae/ADJ quod/SCONJ nihil/PRON corporale/ADJ agatur/VERB quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ corporales/ADJ actiones/NOUN ordinentur/VERB ad/ADP ea/PRON quae/PRON sunt/AUX necessaria/ADJ ad/ADP conservationem/NOUN vitae/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ quis/PRON eas/PRON praetermittit/VERB ,/PUNCT vitam/NOUN suam/ADJ negligit/VERB ,/PUNCT quam/PRON quilibet/PRON conservare/VERB tenetur/VERB ./PUNCT expectare/VERB autem/CCONJ a/ADP deo/PROPN subsidium/NOUN in/ADP his/PRON in/ADP quibus/PRON aliquis/PRON se/PRON potest/VERB per/ADP propriam/ADJ actionem/NOUN iuvare/VERB ,/PUNCT praetermissa/VERB propria/ADJ actione/NOUN ,/PUNCT est/AUX insipientis/ADJ et/CCONJ deum/PROPN tentantis/VERB ./PUNCT hoc/PRON enim/ADV ad/ADP divinam/ADJ bonitatem/NOUN pertinet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ rebus/NOUN provideat/VERB ,/PUNCT non/ADV immediate/ADV omnia/PRON faciendo/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ alia/PRON movendo/VERB ad/ADP proprias/ADJ actiones/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV ergo/ADV est/AUX expectandum/VERB a/ADP deo/PROPN ut/SCONJ ,/PUNCT omni/PRON actione/NOUN qua/PRON sibi/PRON aliquis/PRON subvenire/VERB potest/VERB praetermissa/VERB ,/PUNCT deus/PROPN ei/PRON subveniat/VERB :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV divinae/ADJ ordinationi/NOUN repugnat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ bonitati/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ ,/PUNCT licet/SCONJ in/ADP nobis/PRON sit/VERB agere/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV in/SCONJ nobis/PRON est/VERB ut/SCONJ actiones/NOUN nostrae/ADJ debitum/VERB finem/NOUN sortiantur/VERB ,/PUNCT propter/ADP impedimenta/NOUN quae/PRON possunt/VERB contingere/VERB ;/PUNCT hoc/PRON dispositioni/NOUN divinae/ADJ subiacet/VERB ,/PUNCT quid/PRON cuique/PRON ex/ADP actione/NOUN sua/ADJ proveniat/VERB ./PUNCT praecipit/VERB ergo/ADV dominus/NOUN nos/PRON non/ADV debere/VERB esse/AUX sollicitos/ADJ de/ADP eo/PRON quod/PRON ad/ADP deum/PROPN pertinet/VERB ,/PUNCT scilicet/PART de/ADP eventibus/NOUN nostrarum/ADJ actionum/NOUN :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ prohibuit/VERB nos/PRON esse/AUX sollicitos/ADJ de/ADP eo/PRON quod/PRON ad/ADP nos/PRON pertinet/VERB ,/PUNCT scilicet/PART de/ADP nostro/ADJ opere/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV contra/ADP praeceptum/NOUN domini/NOUN agit/VERB qui/PRON de/ADP iis/PRON quae/PRON ab/ADP ipso/PRON agenda/VERB sunt/AUX sollicitudinem/NOUN habet/VERB :/PUNCT sed/CCONJ ille/NOUN qui/PRON sollicitus/ADJ est/AUX de/ADP his/PRON quae/PRON possunt/VERB emergere/VERB etiam/ADV si/SCONJ ipse/PRON proprias/ADJ actiones/NOUN exequatur/VERB ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ debitas/VERB actiones/NOUN praetermittat/VERB ad/ADP obviandum/VERB huiusmodi/ADV eventibus/NOUN ,/PUNCT contra/ADP quos/PRON debemus/VERB in/ADP dei/PROPN providentia/NOUN sperare/VERB ,/PUNCT per/ADP quam/PRON etiam/ADV aves/NOUN et/CCONJ herbae/NOUN sustentantur/VERB ;/PUNCT talem/PRON enim/ADV sollicitudinem/NOUN habere/VERB ,/PUNCT videtur/VERB pertinere/VERB ad/ADP errorem/NOUN gentilium/ADJ ,/PUNCT qui/PRON divinam/ADJ providentiam/NOUN negant/VERB ./PUNCT propter/ADP quod/PRON dominus/NOUN concludit/VERB quod/SCONJ non/ADV simus/AUX solliciti/ADJ in/ADP crastinum/ADJ ./PUNCT per/ADP quod/PRON non/ADV prohibuit/VERB quin/SCONJ conservemus/VERB ea/PRON quae/PRON sunt/AUX nobis/PRON in/ADP crastinum/ADJ necessaria/ADJ suo/ADJ tempore/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ne/SCONJ de/ADP futuris/VERB eventibus/NOUN sollicitaremur/VERB ,/PUNCT cum/ADP quadam/PRON desperatione/NOUN divini/ADJ auxilii/NOUN :/PUNCT vel/CCONJ ne/SCONJ praeoccupet/VERB hodie/ADV sollicitudinem/NOUN quae/PRON erit/AUX habenda/VERB in/ADP crastino/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ quilibet/PRON dies/NOUN suam/ADJ sollicitudinem/NOUN habet/VERB ;/PUNCT unde/ADV subditur/VERB ,/PUNCT sufficit/VERB diei/NOUN malitia/NOUN sua/ADJ ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV patet/VERB quod/SCONJ diversis/ADJ modis/NOUN convenientibus/VERB vivere/VERB possunt/VERB qui/PRON voluntariam/ADJ paupertatem/NOUN sectantur/VERB ./PUNCT inter/ADP quos/PRON tanto/ADV aliquis/PRON laudabilior/ADJ est/AUX ,/PUNCT quanto/ADV magis/ADV a/ADP sollicitudine/NOUN temporalium/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ occupatione/NOUN circa/ADP ea/PRON ,/PUNCT hominis/NOUN animum/NOUN reddit/VERB immunem/NOUN ./PUNCT de/ADP errore/NOUN eorum/PRON qui/PRON perpetuam/ADJ continentiam/NOUN impugnant/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ contra/ADP paupertatis/NOUN perfectionem/NOUN ,/PUNCT ita/ADV et/CCONJ contra/ADP continentiae/NOUN bonum/NOUN quidam/PRON perversi/VERB sensus/NOUN homines/NOUN sunt/AUX locuti/VERB ./PUNCT quorum/PRON quidam/PRON bonum/NOUN continentiae/NOUN his/PRON et/CCONJ similibus/ADJ rationibus/NOUN excludere/VERB nituntur/VERB ./PUNCT viri/NOUN enim/ADV et/CCONJ mulieris/NOUN coniunctio/NOUN ad/ADP bonum/NOUN speciei/NOUN ordinatur/VERB ./PUNCT divinius/ADJ autem/CCONJ est/AUX bonum/NOUN speciei/NOUN quam/SCONJ bonum/NOUN individui/NOUN ./PUNCT magis/ADV ergo/ADV peccat/VERB qui/PRON omnino/ADV abstinet/VERB ab/ADP actu/NOUN quo/PRON conservatur/VERB species/NOUN quam/SCONJ peccaret/VERB si/SCONJ abstineret/VERB ab/ADP actu/NOUN quo/PRON conservatur/VERB individuum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ sunt/VERB comestio/NOUN et/CCONJ potus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ex/ADP divina/NOUN ordinatione/NOUN dantur/VERB homini/NOUN membra/NOUN ad/ADP generationem/NOUN apta/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV vis/NOUN concupiscibilis/ADJ incitans/VERB ;/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV ad/ADP hoc/PRON ordinata/VERB ./PUNCT videtur/VERB igitur/ADV contra/ADP divinam/ADJ ordinationem/NOUN agere/VERB qui/PRON omnino/ADV ab/ADP actu/NOUN generationis/NOUN abstinet/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ bonum/ADJ est/AUX quod/SCONJ unus/NUM contineat/VERB ,/PUNCT melius/ADJ est/AUX quod/SCONJ multi/NOUN ,/PUNCT optimum/NOUN autem/CCONJ quod/SCONJ omnes/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ex/ADP hoc/PRON sequitur/VERB quod/SCONJ genus/NOUN humanum/ADJ deficiat/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV bonum/NOUN est/AUX quod/SCONJ aliquis/PRON homo/NOUN omnino/ADV contineat/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT castitas/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ aliae/PRON virtutes/NOUN ,/PUNCT in/ADP medietate/NOUN consistunt/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ igitur/ADV contra/ADP virtutem/NOUN agit/VERB qui/PRON omnino/ADV concupiscentias/NOUN insequitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ intemperatus/ADJ est/AUX ;/PUNCT ita/ADV contra/ADP virtutem/NOUN agit/VERB qui/PRON omnino/ADV a/ADP concupiscentiis/NOUN abstinet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ insensibilis/ADJ est/AUX ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT non/ADV est/AUX possibile/ADJ quin/SCONJ in/ADP homine/NOUN concupiscentiae/NOUN venereorum/ADJ aliquae/PRON oriantur/VERB :/PUNCT cum/SCONJ naturales/ADJ sint/AUX ./PUNCT resistere/VERB autem/CCONJ omnino/ADV concupiscentiis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quasi/ADV continuam/ADJ pugnam/NOUN habere/VERB ,/PUNCT maiorem/ADJ inquietudinem/NOUN animo/NOUN tribuit/VERB quam/SCONJ si/SCONJ aliquis/PRON moderate/VERB concupiscentiis/NOUN uteretur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV inquietudo/NOUN animi/NOUN maxime/ADV perfectioni/NOUN virtutis/NOUN repugnet/VERB ,/PUNCT videtur/VERB perfectioni/NOUN virtutis/NOUN adversari/VERB quod/SCONJ aliquis/PRON perpetuam/ADJ continentiam/NOUN servet/VERB ./PUNCT haec/PRON igitur/ADV contra/ADP perpetuam/ADJ continentiam/NOUN obiici/VERB videntur/VERB ./PUNCT quibus/PRON etiam/ADV adiungi/VERB potest/VERB praeceptum/NOUN domini/NOUN ,/PUNCT quod/PRON primis/ADJ parentibus/NOUN legitur/AUX esse/AUX datum/VERB ,/PUNCT genesis/PROPN 1-28/NUM et/CCONJ 9-1/NUM :/PUNCT crescite/VERB et/CCONJ multiplicamini/VERB ,/PUNCT et/CCONJ replete/VERB terram/NOUN ./PUNCT quod/PRON non/ADV est/AUX revocatum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV videtur/AUX esse/AUX a/ADP domino/NOUN in/ADP evangelio/PROPN confirmatum/VERB ,/PUNCT matth./X 19-6/NUM ,/PUNCT ubi/SCONJ dicitur/VERB :/PUNCT quod/PRON deus/PROPN coniunxit/VERB ,/PUNCT homo/NOUN non/ADV separet/VERB ,/PUNCT de/ADP coniunctione/NOUN matrimonii/NOUN loquens/VERB ./PUNCT contra/ADP hoc/PRON autem/CCONJ praeceptum/NOUN expresse/ADV faciunt/VERB qui/PRON perpetuam/ADJ continentiam/NOUN servant/VERB ./PUNCT videtur/VERB igitur/ADV esse/AUX illicitum/ADJ perpetuam/ADJ continentiam/NOUN servare/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ non/ADV difficile/ADJ est/AUX solvere/VERB secundum/ADP ea/PRON quae/PRON praemissa/VERB sunt/AUX ./PUNCT considerandum/VERB enim/ADV est/AUX quod/SCONJ alia/PRON ratio/NOUN est/AUX habenda/VERB in/ADP his/PRON quae/PRON ad/ADP necessitatem/NOUN uniuscuiusque/PRON hominis/NOUN pertinent/VERB :/PUNCT atque/CCONJ alia/NOUN in/ADP his/NOUN quae/PRON pertinent/VERB ad/ADP multitudinis/NOUN necessitatem/NOUN ./PUNCT in/ADP his/PRON enim/ADV quae/PRON ad/ADP uniuscuiusque/PRON hominis/NOUN necessitatem/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ cuilibet/PRON provideatur/VERB ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ sunt/AUX cibus/NOUN et/CCONJ potus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON quae/PRON ad/ADP sustentationem/NOUN individui/NOUN pertinent/VERB ./PUNCT unde/ADV necessarium/ADJ est/AUX quod/SCONJ quilibet/PRON cibo/NOUN et/CCONJ potu/NOUN utatur/VERB ./PUNCT in/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON necessaria/ADJ sunt/AUX multitudini/NOUN ,/PUNCT non/ADV oportet/VERB quod/SCONJ cuilibet/PRON de/ADP multitudine/NOUN attribuatur/VERB :/PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV est/AUX possibile/ADJ ./PUNCT patet/VERB enim/ADV multa/ADJ esse/AUX necessaria/ADJ multitudini/NOUN hominum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ cibus/NOUN ,/PUNCT potus/NOUN ,/PUNCT vestimentum/NOUN ,/PUNCT domus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV ,/PUNCT quae/PRON impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ per/ADP unum/NUM procurentur/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV oportet/VERB diversorum/ADJ esse/AUX diversa/ADJ officia/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ in/ADP corpore/NOUN diversa/ADJ membra/NOUN ad/ADP diversos/ADJ actus/NOUN ordinantur/VERB ./PUNCT quia/SCONJ ergo/ADV generatio/NOUN non/ADV est/VERB de/ADP necessitate/NOUN individui/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ de/ADP necessitate/NOUN totius/PRON speciei/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX necessarium/ADJ quod/SCONJ omnes/PRON homines/NOUN actibus/NOUN generationis/NOUN vacent/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ quidam/PRON ,/PUNCT ab/ADP his/PRON actibus/NOUN abstinentes/VERB ,/PUNCT aliis/PRON officiis/NOUN mancipentur/VERB ,/PUNCT puta/VERB militiae/NOUN vel/CCONJ contemplationi/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON patet/VERB solutio/NOUN ad/ADP secundum/ADJ ./PUNCT ex/ADP divina/ADJ enim/ADV providentia/NOUN dantur/VERB homini/NOUN ea/PRON quae/PRON sunt/AUX toti/PRON speciei/NOUN necessaria/ADJ :/PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV oportet/VERB quod/SCONJ quilibet/PRON homo/NOUN quolibet/PRON illorum/PRON utatur/VERB ./PUNCT data/VERB est/AUX enim/ADV homini/NOUN industria/NOUN aedificandi/VERB ,/PUNCT virtus/NOUN ad/ADP pugnandum/VERB :/PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV oportet/VERB quod/SCONJ omnes/PRON sint/AUX aedificatores/NOUN aut/CCONJ milites/NOUN ./PUNCT similiter/ADV ,/PUNCT licet/SCONJ homini/NOUN divinitus/ADV sint/AUX provisa/VERB virtus/NOUN generativa/ADJ et/CCONJ ea/PRON quae/PRON ad/ADP actum/NOUN eius/PRON ordinantur/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV oportet/VERB quod/SCONJ quilibet/PRON actui/NOUN generationis/NOUN intendat/VERB ./PUNCT unde/ADV etiam/ADV patet/VERB solutio/NOUN ad/ADP tertium/ADJ ./PUNCT ab/ADP his/PRON enim/ADV quae/PRON multitudini/NOUN sunt/AUX necessaria/ADJ ,/PUNCT quamvis/SCONJ quantum/ADV ad/ADP singulos/ADJ melius/ADJ sit/AUX quod/SCONJ abstineat/VERB ,/PUNCT melioribus/ADJ deditus/VERB ;/PUNCT non/ADV tamen/ADV est/AUX bonum/ADJ quod/SCONJ omnes/PRON abstineant/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ in/ADP ordine/NOUN universi/ADJ apparet/VERB :/PUNCT quamvis/SCONJ enim/ADV substantia/NOUN spiritualis/ADJ sit/AUX melior/ADJ quam/SCONJ corporalis/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV esset/AUX melius/ADJ universum/ADJ in/ADP quo/PRON essent/VERB solae/ADJ substantiae/NOUN spirituales/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ imperfectius/ADJ ./PUNCT et/CCONJ quamvis/SCONJ sit/AUX melior/ADJ oculus/NOUN pede/NOUN in/ADP corpore/NOUN animalis/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV esset/AUX perfectum/ADJ animal/NOUN nisi/SCONJ haberet/VERB et/CCONJ oculum/NOUN et/CCONJ pedem/NOUN ./PUNCT ita/ADV etiam/ADV nec/CCONJ multitudo/NOUN humani/ADJ generis/NOUN haberet/VERB statum/NOUN perfectum/ADJ nisi/SCONJ essent/VERB aliqui/PRON intendentes/VERB generationis/NOUN actibus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliqui/PRON ab/ADP his/PRON abstinentes/VERB et/CCONJ contemplationi/NOUN vacantes/VERB ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ quarto/ADJ obiicitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ necesse/ADJ est/AUX virtutem/NOUN in/ADP medio/ADJ esse/VERB :/PUNCT solvitur/VERB per/ADP id/PRON quod/PRON supra/ADP iam/ADV de/ADP paupertate/NOUN dictum/VERB est/AUX ./PUNCT medium/ADJ enim/ADV virtutis/NOUN non/ADV accipitur/VERB semper/ADV secundum/ADP quantitatem/NOUN rei/NOUN quae/PRON ordinatur/VERB ratione/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP regulam/NOUN rationis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON debitum/VERB finem/NOUN attingit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ circumstantias/NOUN convenientes/VERB metitur/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT ab/ADP omnibus/PRON venereorum/ADJ delectationibus/NOUN abstinere/VERB praeter/ADP rationem/NOUN ,/PUNCT vitium/NOUN insensibilitatis/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ secundum/ADP rationem/NOUN fiat/VERB ,/PUNCT virtus/NOUN est/AUX ,/PUNCT quae/PRON communem/ADJ hominis/NOUN modum/NOUN excedit/VERB :/PUNCT facit/VERB enim/ADV homines/NOUN esse/VERB in/ADP quadam/PRON divinae/ADJ similitudinis/NOUN participatione/NOUN ;/PUNCT unde/ADV virginitas/NOUN angelis/NOUN dicitur/VERB esse/AUX cognata/ADJ ./PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ sollicitudo/NOUN et/CCONJ occupatio/NOUN quam/PRON habent/VERB hi/PRON qui/PRON coniugio/NOUN utuntur/VERB ,/PUNCT de/ADP uxoribus/NOUN ,/PUNCT filiis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ necessariis/NOUN vitae/NOUN acquirendis/VERB ,/PUNCT est/AUX continua/ADJ ./PUNCT inquietatio/NOUN autem/CCONJ quam/PRON homo/NOUN patitur/VERB ex/ADP pugna/NOUN concupiscentiarum/NOUN ,/PUNCT est/VERB ad/ADP aliquam/PRON horam/NOUN ./PUNCT quae/PRON etiam/ADV minoratur/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ei/PRON aliquis/PRON non/ADV consentit/VERB :/PUNCT nam/ADV quanto/ADV aliquis/PRON magis/ADV delectabilibus/ADJ utitur/VERB ,/PUNCT tanto/ADV magis/ADV crescit/VERB in/ADP eo/PRON delectabilis/ADJ appetitus/NOUN ./PUNCT debilitantur/VERB etiam/ADV concupiscentiae/NOUN per/ADP abstinentias/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON exercitia/NOUN corporalia/ADJ quae/PRON conveniunt/VERB his/PRON qui/PRON continentiae/NOUN propositum/VERB habent/VERB ./PUNCT usus/NOUN etiam/ADV corporalium/ADJ delectabilium/ADJ magis/ADV abducit/VERB mentem/NOUN a/ADP sua/ADJ altitudine/NOUN et/CCONJ impedit/VERB a/ADP contemplatione/NOUN spiritualium/ADJ ,/PUNCT quam/SCONJ inquietudo/NOUN quae/PRON provenit/VERB resistendo/VERB concupiscentiis/NOUN horum/PRON delectabilium/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ per/ADP usum/NOUN delectabilium/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ maxime/ADV venereorum/ADJ ,/PUNCT mens/NOUN maxime/ADV carnalibus/ADJ inhaeret/VERB ;/PUNCT cum/SCONJ delectatio/NOUN faciat/VERB quiescere/VERB appetitum/NOUN in/ADP re/NOUN delectabili/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV his/PRON qui/PRON ad/ADP contemplationem/NOUN divinorum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ cuiuscumque/PRON veritatis/NOUN ,/PUNCT intendunt/VERB ,/PUNCT maxime/ADV nocivum/ADJ est/AUX venereis/ADJ deditos/VERB esse/AUX ,/PUNCT et/CCONJ maxime/ADV utile/NOUN ab/ADP eis/PRON abstinere/VERB ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ prohibet/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ universaliter/ADV dicatur/VERB uni/NUM homini/NOUN melius/ADJ esse/AUX continentiam/NOUN servare/VERB quam/SCONJ matrimonio/NOUN uti/VERB ,/PUNCT quin/SCONJ alicui/PRON illud/PRON melius/ADJ sit/AUX ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ dominus/NOUN ,/PUNCT facta/VERB de/ADP continentia/NOUN mentione/NOUN ,/PUNCT dicit/VERB :/PUNCT non/ADV omnes/PRON capiunt/VERB verbum/NOUN hoc/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ qui/PRON potest/VERB capere/VERB capiat/VERB ./PUNCT ad/ADP id/PRON etiam/ADV quod/PRON de/ADP praecepto/NOUN primis/ADJ parentibus/NOUN dato/VERB ultimo/ADV positum/VERB est/AUX ,/PUNCT patet/VERB responsio/NOUN per/ADP ea/PRON quae/PRON dicta/VERB sunt/AUX ./PUNCT praeceptum/NOUN enim/ADV illud/PRON respicit/VERB inclinationem/NOUN naturalem/ADJ quae/PRON est/VERB in/ADP hominibus/NOUN ad/ADP conservandum/VERB speciem/NOUN per/ADP actum/NOUN generationis/NOUN :/PUNCT quod/PRON tamen/ADV non/ADV est/AUX necessarium/ADJ per/ADP omnes/PRON exequi/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP aliquos/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ non/ADV expedit/VERB cuilibet/PRON a/ADP matrimonio/NOUN abstinere/VERB ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV nec/CCONJ expedit/VERB omni/PRON tempore/NOUN ,/PUNCT quando/SCONJ necessaria/ADJ est/AUX multiplicatio/NOUN generis/NOUN :/PUNCT vel/CCONJ propter/ADP hominum/NOUN paucitatem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP principio/NOUN quo/PRON humanum/ADJ genus/NOUN coepit/VERB multiplicari/VERB ;/PUNCT sive/CCONJ propter/ADP paucitatem/NOUN fidelis/ADJ populi/NOUN ,/PUNCT quando/SCONJ oportebat/VERB ipsum/PRON per/ADP carnalem/ADJ generationem/NOUN multiplicari/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ fuit/VERB in/ADP veteri/ADJ testamento/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV consilium/NOUN de/ADP continentia/NOUN perpetua/ADJ observanda/VERB reservatum/VERB est/AUX temporibus/NOUN novi/ADJ testamenti/NOUN ,/PUNCT quando/SCONJ fidelis/ADJ populus/NOUN per/ADP spiritualem/ADJ generationem/NOUN multiplicatur/VERB ./PUNCT fuerunt/VERB autem/CCONJ et/CCONJ alii/PRON qui/PRON ,/PUNCT licet/SCONJ continentiam/NOUN perpetuam/ADJ non/ADV improbarent/VERB ,/PUNCT tamen/ADV ei/PRON statum/NOUN matrimonii/NOUN adaequabant/VERB :/PUNCT quod/PRON est/AUX haeresis/NOUN ioviniani/PROPN ./PUNCT sed/CCONJ huius/PRON erroris/NOUN falsitas/NOUN satis/ADV ex/ADP praedictis/VERB apparet/VERB :/PUNCT cum/SCONJ per/ADP continentiam/NOUN homo/NOUN reddatur/VERB habilior/ADJ ad/ADP mentis/NOUN elevationem/NOUN in/ADP spiritualia/ADJ et/CCONJ divina/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quodammodo/ADV supra/ADP statum/NOUN hominis/NOUN ponatur/VERB ,/PUNCT in/ADP quadam/PRON similitudine/NOUN angelorum/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ obstat/VERB quod/SCONJ aliqui/PRON perfectissimae/ADJ virtutis/NOUN viri/NOUN matrimonio/NOUN usi/VERB sunt/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ abraham/PROPN ,/PUNCT isaac/PROPN et/CCONJ iacob/PROPN :/PUNCT quia/SCONJ quanto/ADV virtus/NOUN mentis/NOUN est/AUX fortior/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV minus/ADV potest/VERB per/ADP quaecumque/PRON a/ADP sua/ADJ altitudine/NOUN deiici/VERB ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ ipsi/PRON matrimonio/NOUN usi/VERB sunt/AUX ,/PUNCT minus/ADV contemplationem/NOUN veritatis/NOUN et/CCONJ divinorum/NOUN amaverunt/VERB :/PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ conditio/NOUN temporis/NOUN requirebat/VERB ,/PUNCT matrimonio/NOUN utebantur/VERB ad/ADP multiplicationem/NOUN populi/NOUN fidelis/ADJ ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV perfectio/NOUN alicuius/PRON personae/NOUN est/AUX sufficiens/ADJ argumentum/NOUN ad/ADP perfectionem/NOUN status/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ aliquis/PRON perfectiori/ADJ mente/NOUN possit/VERB uti/VERB minori/ADJ bono/NOUN quam/SCONJ alius/NOUN maiori/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ abraham/PROPN vel/CCONJ moyses/PROPN perfectior/ADJ fuit/AUX multis/ADJ qui/PRON continentiam/NOUN servant/VERB ,/PUNCT propter/ADP hoc/PRON status/NOUN matrimonii/NOUN est/AUX perfectior/ADJ quam/SCONJ status/NOUN continentiae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ei/PRON aequalis/ADJ ./PUNCT contra/ADP eos/NOUN qui/PRON vota/VERB impugnant/VERB ./PUNCT quibusdam/PRON autem/CCONJ visum/VERB est/AUX stultum/ADJ esse/AUX obligare/VERB se/PRON voto/VERB ad/ADP obediendum/VERB alicui/PRON ,/PUNCT aut/CCONJ ad/ADP quodcumque/PRON servandum/VERB ./PUNCT unumquodque/PRON enim/ADV bonum/NOUN ,/PUNCT quanto/ADV liberius/ADV agitur/AUX ,/PUNCT tanto/ADV virtuosius/ADJ esse/AUX videtur/VERB ./PUNCT quanto/ADV autem/CCONJ e/ADP maiori/ADJ necessitate/NOUN quis/PRON ad/ADP aliquid/PRON observandum/VERB adstringitur/VERB ,/PUNCT tanto/ADV minus/ADV libere/ADV id/PRON agi/VERB videtur/VERB ./PUNCT videtur/VERB igitur/ADV derogari/VERB laudabilitati/NOUN virtuosorum/ADJ actuum/NOUN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ex/ADP necessitate/NOUN obedientiae/NOUN vel/CCONJ voti/VERB fiunt/VERB ./PUNCT videntur/VERB autem/CCONJ huiusmodi/ADV homines/NOUN necessitatis/NOUN rationem/NOUN ignorare/VERB ./PUNCT est/VERB enim/ADV duplex/ADJ necessitas/NOUN ./PUNCT quaedam/NOUN coactionis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ haec/PRON laudem/NOUN virtuosorum/ADJ actuum/NOUN diminuit/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ voluntario/ADJ contrariatur/VERB :/PUNCT coactum/VERB enim/ADV est/AUX quod/PRON est/AUX voluntati/NOUN contrarium/ADJ ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ quaedam/PRON necessitas/NOUN ex/ADP interiori/ADJ inclinatione/NOUN proveniens/VERB ./PUNCT et/CCONJ haec/PRON laudem/NOUN virtuosi/ADJ actus/NOUN non/ADV minuit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ auget/VERB :/PUNCT facit/VERB enim/ADV voluntatem/NOUN magis/ADV intense/ADV tendere/VERB in/ADP actum/NOUN virtutis/NOUN ./PUNCT patet/VERB enim/ADV quod/SCONJ habitus/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT quanto/ADV fuerit/AUX perfectior/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV vehementius/ADV voluntatem/NOUN facit/VERB tendere/VERB in/ADP bonum/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ minus/ADV ab/ADP eo/PRON deficere/VERB ./PUNCT quod/PRON si/SCONJ ad/ADP finem/NOUN perfectionis/NOUN devenerit/VERB ,/PUNCT quandam/PRON necessitatem/NOUN infert/VERB ad/ADP bene/ADV agendum/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB in/ADP beatis/ADJ ,/PUNCT qui/PRON peccare/VERB non/ADV possunt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ infra/ADP patebit/VERB :/PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV propter/ADP hoc/PRON aut/CCONJ libertati/NOUN voluntatis/NOUN aliquid/PRON deperit/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ actus/NOUN bonitati/NOUN ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ et/CCONJ alia/PRON necessitas/NOUN ex/ADP fine/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ dicitur/VERB alicui/PRON necesse/ADJ esse/AUX habere/VERB navem/NOUN ut/SCONJ transeat/VERB mare/NOUN ./PUNCT patet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ nec/CCONJ haec/PRON necessitas/NOUN libertatem/NOUN voluntatis/NOUN diminuit/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ actuum/NOUN bonitatem/NOUN ./PUNCT quin/SCONJ potius/ADV quod/PRON quis/PRON agit/VERB quasi/ADV necessarium/NOUN ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON ipso/PRON laudabile/ADJ est/AUX :/PUNCT et/CCONJ tanto/ADV laudabilius/NOUN ,/PUNCT quanto/ADV finis/NOUN fuerit/AUX melior/ADJ ./PUNCT patet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ necessitas/NOUN observandi/VERB quae/PRON quis/PRON vovit/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ obediendi/VERB ei/PRON cui/PRON se/PRON supposuit/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX necessitas/NOUN coactionis/NOUN ;/PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV ex/ADP interiori/ADJ inclinatione/NOUN proveniens/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP ordine/NOUN ad/ADP finem/NOUN :/PUNCT est/AUX enim/ADV necessarium/ADJ voventi/VERB hoc/PRON vel/CCONJ illud/PRON agere/VERB ,/PUNCT si/SCONJ debet/VERB votum/VERB impleri/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ obedientia/NOUN servari/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV hi/PRON fines/NOUN laudabiles/ADJ sint/AUX ,/PUNCT utpote/SCONJ quibus/PRON homo/NOUN deo/PROPN se/PRON subiicit/VERB ,/PUNCT necessitas/NOUN praedicta/VERB nihil/PRON diminuit/VERB de/ADP laude/NOUN virtutis/NOUN ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ ulterius/ADV considerandum/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT dum/SCONJ implentur/VERB aliqua/PRON quae/PRON quis/PRON vovit/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ quae/PRON sibi/PRON praecipiuntur/VERB ab/ADP eo/PRON cui/PRON se/PRON subdidit/VERB propter/ADP deum/PROPN ,/PUNCT maiori/ADJ laude/NOUN et/CCONJ remuneratione/NOUN sunt/AUX digna/ADJ ./PUNCT contingit/VERB enim/ADV unum/NUM actum/NOUN duorum/NUM vitiorum/NOUN esse/AUX ,/PUNCT dum/SCONJ actus/NOUN unius/NUM vitii/NOUN ad/ADP finem/NOUN alterius/PRON vitii/NOUN ordinatur/VERB :/PUNCT ut/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ quis/PRON furatur/VERB ut/SCONJ fornicetur/VERB ,/PUNCT actus/NOUN quidem/ADV secundum/ADP speciem/NOUN suam/ADJ est/AUX avaritiae/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP intentionem/NOUN vero/NOUN luxuriae/NOUN ./PUNCT eodem/PRON autem/CCONJ modo/NOUN et/CCONJ in/ADP virtutibus/NOUN contingit/VERB quod/SCONJ actus/NOUN unius/NUM virtutis/NOUN ad/ADP aliam/PRON virtutem/NOUN ordinatur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ quis/PRON sua/ADJ dat/VERB ut/SCONJ cum/ADP altero/PRON amicitiam/NOUN habeat/VERB caritatis/NOUN ,/PUNCT actus/NOUN quidem/ADV ex/ADP sua/ADJ specie/NOUN est/AUX liberalitatis/NOUN ,/PUNCT ex/ADP fine/NOUN autem/CCONJ caritatis/NOUN ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ actus/NOUN maiorem/ADJ laudem/NOUN habet/VERB ex/ADP maiore/ADJ virtute/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART ex/ADP caritate/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ ex/ADP liberalitate/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT etsi/SCONJ remittatur/VERB in/ADP eo/PRON quod/PRON liberalitatis/NOUN est/AUX ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ ad/ADP caritatem/NOUN ordinatur/VERB ,/PUNCT laudabilior/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ maiori/ADJ mercede/NOUN dignus/ADJ erit/AUX quam/SCONJ si/SCONJ liberalius/ADV ageretur/VERB non/ADV in/ADP ordine/NOUN ad/ADP caritatem/NOUN ./PUNCT ponamus/VERB ergo/ADV aliquem/PRON opus/NOUN aliquod/PRON virtutis/NOUN agentem/VERB ,/PUNCT puta/VERB ieiunantem/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ continentem/VERB se/PRON a/ADP venereis/ADJ :/PUNCT -/PUNCT et/CCONJ quidem/ADV si/SCONJ absque/ADP voto/VERB haec/PRON faciat/VERB ,/PUNCT erit/AUX actus/NOUN vel/CCONJ castitatis/NOUN vel/CCONJ abstinentiae/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ ex/ADP voto/VERB ,/PUNCT referetur/VERB ulterius/ADV ad/ADP aliam/PRON virtutem/NOUN ,/PUNCT cuius/PRON est/AUX deo/PROPN aliquid/PRON vovere/VERB ,/PUNCT scilicet/PART ad/ADP religionem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON potior/ADJ est/AUX castitate/NOUN vel/CCONJ abstinentia/NOUN ,/PUNCT utpote/ADV faciens/VERB nos/PRON recte/ADV habere/VERB ad/ADP deum/PROPN ./PUNCT erit/AUX ergo/ADV actus/NOUN abstinentiae/NOUN vel/CCONJ continentiae/NOUN laudabilior/ADJ in/ADP eo/PRON qui/PRON ex/ADP voto/VERB facit/VERB ,/PUNCT etiam/ADV si/SCONJ non/ADV ita/ADV delectetur/VERB in/ADP abstinentia/NOUN vel/CCONJ continentia/NOUN ,/PUNCT ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ delectatur/VERB in/ADP potiori/ADJ virtute/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX religio/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT id/PRON quod/PRON potissimum/ADJ est/AUX in/ADP virtute/NOUN ,/PUNCT est/AUX debitus/VERB finis/NOUN :/PUNCT nam/ADV ex/ADP fine/NOUN principaliter/ADV ratio/NOUN boni/NOUN manat/VERB ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV finis/NOUN fuerit/AUX eminentior/VERB ,/PUNCT etiam/ADV si/SCONJ in/ADP actu/NOUN aliquis/PRON se/PRON remissius/ADV habeat/VERB ,/PUNCT erit/AUX eius/PRON actus/NOUN virtuosior/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ aliquis/PRON proponat/VERB propter/ADP bonum/NOUN virtutis/NOUN longam/ADJ viam/NOUN agere/VERB ,/PUNCT alius/NOUN autem/CCONJ brevem/NOUN ,/PUNCT laudabilior/ADJ erit/AUX qui/PRON maius/ADJ aliquid/PRON propter/ADP virtutem/NOUN intendit/VERB ,/PUNCT licet/SCONJ in/ADP progressu/NOUN viae/NOUN lentius/ADV procedat/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ aliquis/PRON facit/VERB aliquid/PRON propter/ADP deum/PROPN ,/PUNCT illum/PRON actum/NOUN deo/PROPN offert/VERB :/PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ ex/ADP voto/VERB hoc/PRON faciat/VERB ,/PUNCT non/ADV solum/ADV actum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV potentiam/NOUN offert/VERB deo/PROPN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV patet/VERB quod/SCONJ propositum/VERB suum/ADJ est/VERB ad/ADP aliquid/PRON maius/ADJ deo/PROPN exhibendum/VERB ./PUNCT erit/AUX ergo/ADV actus/NOUN eius/PRON virtuosior/ADJ ratione/NOUN maioris/ADJ boni/NOUN intenti/VERB ,/PUNCT etiam/ADV si/SCONJ in/ADP executione/NOUN alius/PRON videatur/AUX ferventior/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT voluntas/NOUN praecedens/VERB actum/NOUN manet/VERB virtute/NOUN in/ADP tota/PRON prosecutione/NOUN actus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ipsum/PRON laudabilem/NOUN reddit/VERB ,/PUNCT etiam/ADV quando/SCONJ de/ADP proposito/VERB voluntatis/NOUN propter/ADP quod/PRON actum/NOUN incipit/VERB ,/PUNCT in/ADP executione/NOUN operis/NOUN non/ADV cogitabit/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV oportet/VERB ut/SCONJ qui/PRON propter/ADP deum/PROPN aliquod/PRON iter/NOUN arripit/VERB ,/PUNCT in/ADP qualibet/PRON parte/NOUN itineris/NOUN de/ADP deo/PROPN cogitet/VERB actu/NOUN ./PUNCT patet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ ille/PRON qui/PRON vovet/VERB se/PRON aliquid/PRON facturum/VERB ,/PUNCT intensius/ADV illud/PRON voluit/VERB quam/SCONJ qui/PRON simpliciter/ADV facere/VERB disponit/VERB :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV solum/ADV facere/VERB voluit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ voluit/VERB se/PRON firmare/VERB ut/SCONJ non/ADV deficeret/VERB a/ADP faciendo/VERB ./PUNCT ex/ADP hac/PRON igitur/ADV voluntatis/NOUN intentione/NOUN redditur/VERB executio/NOUN voti/VERB cum/ADP intensione/NOUN quadam/PRON laudabilis/ADJ ,/PUNCT etiam/ADV quando/SCONJ voluntas/NOUN vel/CCONJ non/ADV actu/NOUN fertur/VERB in/ADP opus/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ fertur/VERB remisse/ADV ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV laudabilius/ADJ fit/VERB quod/PRON e/ADP voto/VERB fit/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ quod/PRON fit/VERB sine/ADP voto/VERB :/PUNCT ceteris/NOUN tamen/PART paribus/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ neque/CCONJ merita/NOUN neque/CCONJ peccata/NOUN sint/AUX paria/ADJ ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ neque/CCONJ omnia/PRON bona/ADJ opera/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ omnia/PRON peccata/NOUN sunt/AUX paria/ADJ ./PUNCT consilium/NOUN enim/ADV non/ADV datur/VERB nisi/SCONJ de/ADP meliori/ADJ bono/NOUN ./PUNCT dantur/VERB autem/CCONJ consilia/NOUN in/ADP lege/NOUN divina/ADJ de/ADP paupertate/NOUN ,/PUNCT continentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliis/PRON huiusmodi/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT haec/PRON igitur/ADV meliora/ADJ sunt/AUX quam/SCONJ matrimonio/NOUN uti/VERB et/CCONJ temporalia/ADJ possidere/VERB :/PUNCT secundum/ADP quae/PRON tamen/ADV contingit/VERB virtuose/ADV agere/VERB ,/PUNCT ordine/NOUN rationis/NOUN servato/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV omnes/PRON actus/NOUN virtutum/NOUN sunt/AUX pares/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT actus/NOUN speciem/NOUN recipiunt/VERB ex/ADP obiectis/NOUN ./PUNCT quanto/ADV igitur/ADV obiectum/NOUN est/AUX melius/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV et/CCONJ actus/NOUN erit/AUX virtuosior/ADJ secundum/ADP speciem/NOUN suam/ADJ ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ melior/ADJ est/AUX his/PRON quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN :/PUNCT quorum/PRON tanto/ADV aliquid/PRON melius/ADJ est/AUX ,/PUNCT quanto/ADV est/AUX fini/NOUN propinquius/ADJ ./PUNCT inter/ADP actus/NOUN igitur/ADV humanos/ADJ ille/PRON est/AUX optimus/ADJ qui/PRON in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART deum/PROPN ,/PUNCT immediate/ADV fertur/VERB ./PUNCT post/ADP quem/PRON ,/PUNCT tanto/ADV actus/NOUN melior/ADJ est/AUX secundum/ADP suam/ADJ speciem/NOUN ,/PUNCT quanto/ADV obiectum/NOUN est/AUX deo/PROPN propinquius/ADJ ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT bonum/NOUN in/ADP actibus/NOUN humanis/ADJ est/VERB secundum/ADP quod/SCONJ ratione/NOUN regulantur/VERB ./PUNCT contingit/VERB autem/CCONJ aliquos/PRON aliis/PRON ad/ADP rationem/NOUN magis/ADV accedere/VERB :/PUNCT quanto/ADV actus/NOUN qui/PRON sunt/AUX ipsius/PRON rationis/NOUN ,/PUNCT magis/ADV habent/VERB de/ADP bono/NOUN rationis/NOUN quam/SCONJ actus/NOUN inferiorum/ADJ virium/NOUN ,/PUNCT quibus/PRON ratio/NOUN imperat/VERB ./PUNCT sunt/AUX igitur/ADV inter/ADP actus/NOUN humanos/ADJ aliqui/PRON aliis/PRON meliores/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT praecepta/NOUN legis/NOUN optime/ADV ex/ADP dilectione/NOUN implentur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT contingit/VERB autem/CCONJ aliquem/PRON alio/PRON ex/ADP maiori/ADJ dilectione/NOUN quod/PRON faciendum/VERB est/AUX facere/VERB ./PUNCT erit/AUX igitur/ADV virtuosorum/ADJ actuum/NOUN unus/NUM alio/PRON melior/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT si/SCONJ ex/ADP virtute/NOUN actus/NOUN hominis/NOUN boni/ADJ redduntur/VERB ;/PUNCT contingit/VERB autem/CCONJ intensiorem/VERB esse/AUX eandem/PRON in/ADP uno/NUM quam/SCONJ in/ADP alio/NOUN :/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ humanorum/ADJ actuum/NOUN sit/AUX unus/NUM alio/PRON melior/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ ex/ADP virtutibus/NOUN actus/NOUN humani/ADJ boni/ADJ redduntur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB meliorem/ADJ esse/AUX actum/NOUN qui/PRON est/AUX melioris/ADJ virtutis/NOUN ./PUNCT contingit/VERB autem/CCONJ virtutem/NOUN unam/NUM altera/PRON meliorem/ADJ esse/AUX :/PUNCT puta/VERB magnificentiam/NOUN liberalitate/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ magnanimitatem/NOUN moderantia/NOUN ./PUNCT erit/AUX igitur/ADV humanorum/ADJ actuum/NOUN unus/NUM alio/PRON melior/ADJ ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB i/NUM cor./X 7-38/NUM :/PUNCT qui/PRON matrimonio/NOUN iungit/VERB virgines/NOUN suas/ADJ ,/PUNCT bene/ADV facit/VERB :/PUNCT qui/PRON autem/CCONJ non/ADV iungit/VERB ,/PUNCT melius/ADV facit/VERB ./PUNCT ex/ADP eisdem/PRON etiam/ADV rationibus/NOUN apparet/VERB quod/SCONJ non/ADV omnia/PRON peccata/NOUN sunt/AUX paria/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ per/ADP unum/NUM peccatum/NOUN magis/ADV discedatur/VERB a/ADP fine/NOUN quam/SCONJ per/ADP aliud/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ magis/ADV pervertatur/VERB ordo/NOUN rationis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ maius/ADJ nocumentum/NOUN proximo/ADJ inferatur/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB ezech./X 16-47/NUM :/PUNCT sceleratiora/VERB fecisti/VERB illis/PRON in/ADP omnibus/PRON viis/NOUN tuis/ADJ ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB quorundam/PRON error/NOUN dicentium/VERB omnia/PRON merita/NOUN et/CCONJ peccata/NOUN paria/ADJ esse/AUX ./PUNCT quod/SCONJ tamen/ADV omnes/PRON virtuosi/ADJ actus/NOUN sint/AUX aequales/ADJ ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON videbatur/VERB aliquam/PRON rationem/NOUN habere/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ omnis/PRON actus/NOUN virtuosus/ADJ est/VERB ex/ADP fine/NOUN boni/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT si/SCONJ omnium/PRON bonorum/ADJ actuum/NOUN est/AUX idem/PRON finis/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB omnes/PRON aequaliter/ADV bonos/ADJ esse/AUX ./PUNCT licet/SCONJ autem/CCONJ sit/AUX unus/NUM finis/NOUN ultimus/ADJ boni/NOUN ,/PUNCT actus/NOUN tamen/ADV qui/PRON ex/ADP illo/PRON bonitatem/NOUN habent/VERB ,/PUNCT diversum/ADJ bonitatis/NOUN gradum/NOUN accipiunt/VERB ./PUNCT est/VERB enim/ADV in/ADP his/PRON bonis/NOUN quae/PRON ad/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ordinantur/VERB ,/PUNCT differentia/NOUN gradus/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ quaedam/PRON sunt/AUX aliis/PRON meliora/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ fini/NOUN ultimo/ADJ propinquiora/ADJ ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ in/ADP voluntate/NOUN et/CCONJ actibus/NOUN eius/PRON gradus/NOUN bonitatis/NOUN erit/VERB ,/PUNCT secundum/ADP diversitatem/NOUN bonorum/NOUN ad/ADP quae/PRON terminatur/VERB voluntas/NOUN et/CCONJ eius/PRON actus/NOUN ,/PUNCT licet/SCONJ ultimus/ADJ finis/NOUN sit/AUX idem/PRON ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV quod/SCONJ omnia/PRON peccata/NOUN sint/AUX paria/ADJ ,/PUNCT videtur/VERB ex/ADP hoc/PRON habere/VERB rationem/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ peccatum/NOUN in/ADP actibus/NOUN humanis/ADJ accidit/VERB ex/ADP hoc/PRON solo/ADJ quod/SCONJ aliquis/PRON praeterit/VERB regulam/NOUN rationis/NOUN ./PUNCT ita/ADV autem/CCONJ praeterit/VERB regulam/NOUN rationis/NOUN qui/PRON in/ADP modico/ADJ a/ADP ratione/NOUN recedit/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ qui/PRON in/ADP magno/NOUN ./PUNCT videtur/VERB igitur/ADV peccatum/NOUN esse/AUX aequale/ADJ sive/CCONJ in/ADP modico/NOUN sive/CCONJ in/ADP magno/ADJ peccetur/VERB ./PUNCT huic/PRON autem/CCONJ rationi/NOUN videtur/VERB suffragari/VERB quod/PRON in/ADP humanis/ADJ iudiciis/NOUN agitur/VERB ./PUNCT nam/ADV si/SCONJ alicui/PRON statuatur/VERB limes/NOUN quem/PRON non/ADV transgrediatur/VERB ,/PUNCT nihil/PRON refert/VERB apud/ADP iudicem/NOUN sive/CCONJ multum/ADV sive/CCONJ modicum/ADV sit/AUX transgressus/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ non/ADV refert/VERB ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON pugil/NOUN limites/NOUN campi/NOUN exivit/VERB ,/PUNCT utrum/ADV longius/ADV progrediatur/VERB ./PUNCT ex/ADP quo/PRON igitur/ADV aliquis/PRON regulam/NOUN rationis/NOUN pertransiit/VERB ,/PUNCT non/ADV refert/VERB utrum/ADV in/ADP modico/ADJ vel/CCONJ in/ADP magno/ADJ ipsam/PRON transiverit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ quis/PRON diligenter/ADV inspiciat/VERB ,/PUNCT in/ADP omnibus/PRON quorum/PRON perfectio/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN in/ADP quadam/PRON commensuratione/NOUN consistit/VERB ,/PUNCT quanto/ADV magis/ADV a/ADP debita/VERB commensuratione/NOUN receditur/VERB ,/PUNCT tanto/ADV maius/ADJ erit/VERB malum/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ sanitas/NOUN consistit/VERB in/ADP debita/VERB commensuratione/NOUN humorum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ pulchritudo/NOUN in/ADP debita/VERB proportione/NOUN membrorum/NOUN ;/PUNCT veritas/NOUN autem/CCONJ in/ADP commensuratione/NOUN intellectus/NOUN vel/CCONJ sermonis/NOUN ad/ADP rem/NOUN ./PUNCT patet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ quanto/ADV est/AUX maior/ADJ inaequalitas/NOUN in/ADP humoribus/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV est/AUX maior/ADJ infirmitas/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quanto/ADV est/AUX maior/ADJ inordinatio/NOUN in/ADP membris/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV est/AUX maior/ADJ turpitudo/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quanto/ADV magis/ADV a/ADP veritate/NOUN receditur/VERB ,/PUNCT tanto/ADV est/AUX maior/ADJ falsitas/NOUN ;/PUNCT non/ADV enim/ADV est/AUX tam/ADV magna/ADJ falsitas/NOUN aestimantis/VERB tria/NUM esse/AUX quinque/NUM ,/PUNCT sicut/SCONJ eius/NOUN qui/PRON aestimat/VERB tria/NUM esse/AUX centum/NUM ./PUNCT bonum/NOUN autem/CCONJ virtutis/NOUN in/ADP quadam/PRON commensuratione/NOUN consistit/VERB :/PUNCT est/VERB enim/ADV medium/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP debitam/VERB limitationem/NOUN circumstantiarum/NOUN ,/PUNCT inter/ADP contraria/ADJ vitia/NOUN constitutum/VERB ./PUNCT quanto/ADV igitur/ADV magis/ADV ab/ADP hac/PRON harmonia/NOUN receditur/VERB ,/PUNCT tanto/ADV est/AUX maior/ADJ malitia/NOUN ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ simile/ADJ virtutem/NOUN transgredi/VERB ,/PUNCT et/CCONJ terminos/NOUN a/ADP iudice/NOUN positos/VERB transire/VERB ./PUNCT nam/ADV virtus/NOUN est/AUX secundum/ADP se/PRON bonum/NOUN :/PUNCT unde/ADV virtutem/NOUN transgredi/VERB est/AUX secundum/ADP se/PRON malum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ magis/ADV a/ADP virtute/NOUN recedere/VERB sit/AUX maius/ADJ malum/NOUN ./PUNCT transgredi/VERB autem/CCONJ terminum/NOUN hunc/PRON a/ADP iudice/NOUN positum/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX secundum/ADP se/PRON malum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ scilicet/ADV est/AUX prohibitum/VERB ./PUNCT in/ADP his/PRON autem/CCONJ quae/PRON sunt/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX necessarium/ADJ quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ simpliciter/ADV sequitur/VERB ad/ADP simpliciter/ADV ,/PUNCT et/CCONJ magis/ADV sequatur/VERB ad/ADP magis/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV in/ADP his/PRON quae/PRON sunt/VERB per/ADP se/PRON :/PUNCT non/ADV enim/ADV sequitur/VERB ,/PUNCT si/SCONJ album/ADJ est/AUX musicum/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ magis/ADV album/ADJ sit/AUX magis/ADV musicum/ADJ ;/PUNCT sequitur/VERB autem/CCONJ ,/PUNCT si/SCONJ album/ADJ est/AUX disgregativum/ADJ visus/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ magis/ADV album/ADJ sit/AUX magis/ADV disgregativum/ADJ visus/NOUN ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ hoc/PRON inter/ADP peccatorum/NOUN differentias/NOUN attendendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quoddam/PRON est/AUX mortale/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ quoddam/NOUN veniale/NOUN ./PUNCT mortale/ADJ autem/CCONJ est/VERB quod/PRON animam/NOUN spirituali/ADJ vita/NOUN privat/VERB ./PUNCT cuius/PRON quidem/ADV vitae/NOUN ratio/NOUN ex/ADP duobus/NUM sumi/VERB potest/VERB ,/PUNCT secundum/ADP similitudinem/NOUN vitae/NOUN naturalis/ADJ ./PUNCT vivit/VERB enim/ADV corpus/NOUN naturaliter/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ animae/NOUN unitur/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX ei/PRON principium/NOUN vitae/NOUN ./PUNCT corpus/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT vivificatum/VERB per/ADP animam/NOUN ,/PUNCT ex/ADP seipso/PRON movetur/VERB :/PUNCT sed/CCONJ corpus/NOUN mortuum/VERB vel/CCONJ immobile/ADJ manet/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ ab/ADP exteriori/ADJ tantum/ADV movetur/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV et/CCONJ voluntas/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ per/ADP rectam/ADJ intentionem/NOUN ultimo/ADJ fini/NOUN coniungitur/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX eius/PRON obiectum/NOUN et/CCONJ quodammodo/PART forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ vivida/ADJ est/AUX ;/PUNCT et/CCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ per/ADP dilectionem/NOUN deo/PROPN et/CCONJ proximo/ADJ inhaeret/VERB ,/PUNCT ex/ADP interiori/ADJ principio/NOUN movetur/VERB ad/ADP agendum/VERB recta/ADJ ./PUNCT intentione/NOUN autem/CCONJ ultimi/ADJ finis/NOUN et/CCONJ dilectione/NOUN remota/VERB ,/PUNCT anima/NOUN fit/AUX velut/ADV mortua/VERB :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV movetur/VERB ex/ADP seipsa/PRON ad/ADP agendum/VERB recta/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ vel/CCONJ omnino/ADV ab/ADP eis/PRON agendis/VERB desistit/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ ad/ADP ea/PRON agenda/VERB solum/ADV ab/ADP exteriori/ADJ inducitur/VERB ,/PUNCT scilicet/PART metu/NOUN poenarum/NOUN ./PUNCT quaecumque/PRON igitur/ADV peccata/NOUN intentioni/NOUN ultimi/ADJ finis/NOUN et/CCONJ dilectioni/NOUN opponuntur/VERB ,/PUNCT mortalia/ADJ sunt/AUX ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV ,/PUNCT his/PRON salvis/ADJ ,/PUNCT aliquis/PRON in/ADP aliquo/PRON recto/VERB ordine/NOUN rationis/NOUN deficiat/VERB ,/PUNCT non/ADV erit/AUX mortale/ADJ peccatum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ veniale/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ actus/NOUN hominis/NOUN puniuntur/VERB vel/CCONJ praemiantur/VERB a/ADP deo/PROPN ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB autem/CCONJ manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ actus/NOUN hominis/NOUN puniuntur/VERB vel/CCONJ praemiantur/VERB a/ADP deo/PROPN ./PUNCT eius/PRON enim/ADV est/AUX punire/VERB vel/CCONJ praemiare/VERB cuius/PRON est/AUX legem/NOUN imponere/VERB :/PUNCT legis/NOUN enim/ADV latores/NOUN per/ADP praemia/NOUN et/CCONJ poenas/NOUN ad/ADP observantiam/NOUN legis/NOUN inducunt/VERB ./PUNCT sed/CCONJ ad/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN pertinet/VERB ut/SCONJ legem/NOUN hominibus/NOUN poneret/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT ergo/ADV ad/ADP deum/PROPN pertinet/VERB homines/NOUN punire/VERB vel/CCONJ praemiare/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ubicumque/ADV est/VERB aliquis/PRON debitus/VERB ordo/NOUN ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ordo/NOUN ille/PRON ad/ADP finem/NOUN ducat/VERB ,/PUNCT recessus/NOUN autem/CCONJ ab/ADP ordine/NOUN finem/NOUN excludat/VERB :/PUNCT ea/PRON enim/ADV quae/PRON sunt/VERB ex/ADP fine/NOUN ,/PUNCT necessitatem/NOUN sortiuntur/VERB ex/ADP fine/NOUN ;/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV ea/PRON necesse/ADJ sit/AUX esse/VERB ,/PUNCT si/SCONJ finis/NOUN debeat/VERB sequi/VERB ;/PUNCT et/CCONJ eis/PRON absque/ADP impedimento/NOUN existentibus/VERB ,/PUNCT finis/NOUN consequatur/VERB ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ imposuit/VERB actibus/NOUN hominum/NOUN ordinem/NOUN aliquem/PRON in/ADP respectu/NOUN ad/ADP finem/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praedictis/VERB patet/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ ordo/NOUN ille/PRON recte/ADV positus/VERB est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ incedentes/VERB per/ADP illum/PRON ordinem/NOUN finem/NOUN boni/NOUN consequantur/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX praemiari/VERB :/PUNCT recedentes/VERB autem/CCONJ ab/ADP illo/PRON ordine/NOUN per/ADP peccatum/NOUN ,/PUNCT a/ADP fine/NOUN boni/NOUN excludi/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX puniri/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT sicut/SCONJ res/NOUN naturales/ADJ ordini/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN subduntur/VERB ,/PUNCT ita/PART et/CCONJ actus/NOUN humani/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praedictis/VERB patet/VERB ./PUNCT utrobique/ADV autem/CCONJ contingit/VERB debitum/VERB ordinem/NOUN servari/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV praetermitti/VERB :/PUNCT hoc/PRON tamen/ADV interest/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ observatio/NOUN vel/CCONJ transgressio/NOUN debiti/VERB ordinis/NOUN est/AUX in/ADP potestate/NOUN humanae/ADJ voluntatis/NOUN constituta/VERB ;/PUNCT non/ADV autem/CCONJ in/ADP potestate/NOUN naturalium/ADJ rerum/NOUN est/VERB quod/SCONJ a/ADP debito/VERB ordine/NOUN deficiant/VERB vel/CCONJ ipsum/PRON sequantur/VERB ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ effectus/NOUN causis/NOUN per/ADP convenientiam/NOUN respondere/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ igitur/ADV res/NOUN naturales/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ in/ADP eis/PRON debitus/VERB ordo/NOUN naturalium/ADJ principiorum/NOUN et/CCONJ actionum/NOUN servatur/VERB ,/PUNCT sequitur/VERB ex/ADP necessitate/NOUN naturae/NOUN conservatio/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN in/ADP ipsis/PRON ,/PUNCT corruptio/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ malum/NOUN cum/SCONJ a/ADP debito/VERB et/CCONJ naturali/ADJ ordine/NOUN receditur/VERB ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV in/ADP rebus/NOUN humanis/ADJ oportet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ homo/NOUN voluntarie/ADV servat/VERB ordinem/NOUN legis/NOUN divinitus/ADV impositae/VERB ,/PUNCT consequatur/VERB bonum/NOUN ,/PUNCT non/ADV velut/ADV ex/ADP necessitate/NOUN ,/PUNCT sed/SCONJ ex/ADP dispensatione/NOUN gubernantis/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX praemiari/VERB ;/PUNCT et/CCONJ e/ADP converso/NOUN malum/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ ordo/NOUN legis/NOUN fuerit/AUX praetermissus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/VERB puniri/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT ad/ADP perfectam/VERB dei/PROPN bonitatem/NOUN pertinet/VERB quod/SCONJ nihil/PRON in/ADP rebus/NOUN inordinatum/NOUN relinquat/VERB :/PUNCT unde/ADV in/ADP rebus/NOUN naturalibus/ADJ videmus/VERB contingere/VERB quod/SCONJ omne/PRON malum/NOUN sub/ADP ordine/NOUN alicuius/PRON boni/NOUN concluditur/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ corruptio/NOUN aeris/NOUN est/AUX ignis/NOUN generatio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ occisio/NOUN ovis/NOUN est/AUX pastus/NOUN lupi/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV actus/NOUN humani/ADJ divinae/ADJ providentiae/NOUN subdantur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ res/NOUN naturales/ADJ ;/PUNCT oportet/VERB malum/NOUN quod/PRON accidit/VERB in/ADP humanis/ADJ actibus/NOUN ,/PUNCT sub/ADP ordine/NOUN alicuius/PRON boni/NOUN concludi/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ convenientissime/ADV fit/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ peccata/NOUN puniuntur/VERB ./PUNCT sic/ADV enim/ADV sub/ADP ordine/NOUN iustitiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ad/ADP aequalitatem/NOUN reducit/VERB ,/PUNCT comprehenduntur/VERB ea/PRON quae/PRON debitam/VERB quantitatem/NOUN excedunt/VERB ./PUNCT excedit/VERB autem/CCONJ homo/NOUN debitum/VERB suae/ADJ quantitatis/NOUN gradum/NOUN dum/SCONJ voluntatem/NOUN suam/ADJ divinae/ADJ voluntati/NOUN praefert/VERB ,/PUNCT satisfaciendo/VERB ei/PRON contra/ADP ordinationem/NOUN dei/PROPN ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV inaequalitas/NOUN tollitur/VERB dum/SCONJ ,/PUNCT contra/ADP voluntatem/NOUN suam/ADJ ,/PUNCT homo/NOUN aliquid/PRON pati/VERB cogitur/VERB secundum/ADP ordinationem/NOUN divinam/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ peccata/NOUN humana/ADJ puniantur/VERB divinitus/ADV :/PUNCT et/CCONJ ,/PUNCT eadem/PRON ratione/NOUN ,/PUNCT bona/NOUN facta/VERB remunerationem/NOUN accipiant/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT divina/ADJ providentia/NOUN non/ADV solum/ADV disponit/VERB rerum/NOUN ordinem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV movet/VERB omnia/PRON ad/ADP ordinis/NOUN ab/ADP eo/PRON dispositi/VERB executionem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT voluntas/NOUN autem/CCONJ a/ADP suo/ADJ obiecto/NOUN movetur/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX bonum/NOUN vel/CCONJ malum/NOUN ./PUNCT ad/ADP divinam/ADJ igitur/ADV providentiam/NOUN pertinet/VERB quod/SCONJ hominibus/NOUN bona/NOUN proponat/VERB in/ADP praemium/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ voluntas/NOUN ad/ADP recte/ADV procedendum/VERB moveatur/VERB :/PUNCT et/CCONJ mala/NOUN proponat/VERB in/ADP poenam/NOUN ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ inordinationem/NOUN vitet/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT divina/ADJ providentia/NOUN hoc/PRON modo/NOUN res/NOUN ordinavit/VERB quod/SCONJ una/NUM alteri/PRON prosit/VERB ./PUNCT convenientissime/ADV autem/CCONJ homo/NOUN proficit/VERB ad/ADP finem/NOUN boni/NOUN tam/ADV ex/ADP bono/NOUN alterius/PRON hominis/NOUN quam/CCONJ ex/ADP malo/NOUN ,/PUNCT dum/SCONJ excitatur/VERB ad/ADP bene/ADV agendum/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ videt/VERB bene/ADV operantes/VERB praemiari/VERB ;/PUNCT et/CCONJ dum/SCONJ revocatur/VERB a/ADP male/ADV agendo/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ videt/VERB male/ADV agentes/VERB puniri/VERB ./PUNCT ad/ADP divinam/ADJ igitur/ADV providentiam/NOUN pertinet/VERB quod/SCONJ mali/NOUN puniantur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ boni/ADJ praemientur/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB exod./X 20-5/NUM ego/PRON sum/AUX deus/PROPN tuus/ADJ ,/PUNCT visitans/VERB iniquitatem/NOUN patrum/NOUN in/ADP filios/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ faciens/VERB misericordiam/NOUN his/PRON qui/PRON diligunt/VERB me/PRON et/CCONJ custodiunt/VERB praecepta/NOUN mea/ADJ ./PUNCT et/CCONJ in/ADP psalmo/NOUN :/PUNCT tu/PRON reddes/VERB unicuique/PRON iuxta/ADP opera/NOUN sua/ADJ ./PUNCT et/CCONJ rom./X 2-6/NUM reddet/VERB unicuique/PRON secundum/ADP opera/NOUN sua/ADJ :/PUNCT his/NOUN quidem/PART qui/PRON sunt/VERB secundum/ADP patientiam/NOUN boni/ADJ operis/NOUN ,/PUNCT gloriam/NOUN et/CCONJ honorem/NOUN ;/PUNCT his/NOUN autem/CCONJ qui/PRON non/ADV acquiescunt/VERB veritati/NOUN ,/PUNCT credunt/VERB autem/CCONJ iniquitati/NOUN ,/PUNCT iram/NOUN et/CCONJ indignationem/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN quorundam/PRON dicentium/VERB quod/SCONJ deus/PROPN non/ADV punit/VERB ./PUNCT dicebant/VERB enim/ADV marcion/PROPN et/CCONJ valentinus/PROPN alium/PRON esse/AUX deum/PROPN bonum/ADJ :/PUNCT et/CCONJ alium/PRON esse/AUX deum/PROPN iustum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON punit/VERB ./PUNCT de/ADP differentia/NOUN et/CCONJ ordine/NOUN poenarum/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ,/PUNCT praemium/NOUN est/VERB quod/PRON voluntati/NOUN proponitur/VERB quasi/ADV finis/NOUN quo/PRON excitatur/VERB ad/ADP bene/ADV agendum/VERB ;/PUNCT e/ADP contrario/ADJ poena/NOUN voluntati/NOUN proponitur/VERB ut/SCONJ a/ADP malo/NOUN retrahatur/VERB ,/PUNCT quasi/SCONJ aliquid/PRON fugiendum/VERB malum/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ de/ADP ratione/NOUN praemii/NOUN est/VERB quod/SCONJ sit/AUX bonum/NOUN voluntati/NOUN consonum/ADJ ,/PUNCT ita/ADV de/ADP ratione/NOUN poenae/NOUN est/VERB quod/SCONJ sit/AUX malum/NOUN et/CCONJ contrarium/ADJ voluntati/NOUN ./PUNCT malum/NOUN autem/CCONJ est/AUX privatio/NOUN boni/NOUN ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ secundum/ADP differentiam/NOUN et/CCONJ ordinem/NOUN bonorum/NOUN ,/PUNCT sit/VERB etiam/ADV differentia/NOUN et/CCONJ ordo/NOUN poenarum/NOUN ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ summum/ADJ bonum/NOUN hominis/NOUN felicitas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN eius/PRON :/PUNCT quantoque/ADV aliquid/PRON est/AUX huic/PRON fini/NOUN propinquius/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV praeeminet/VERB inter/ADP hominis/NOUN bonum/NOUN ./PUNCT huic/PRON autem/CCONJ propinquissimum/ADJ est/AUX virtus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ si/SCONJ quid/PRON est/VERB aliud/PRON quod/PRON ad/ADP bonam/ADJ operationem/NOUN hominem/NOUN proficiat/VERB ,/PUNCT qua/PRON pervenitur/VERB ad/ADP beatitudinem/NOUN ./PUNCT consequitur/VERB autem/CCONJ et/CCONJ debita/VERB dispositio/NOUN rationis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ virium/NOUN ei/PRON subiectarum/VERB ./PUNCT post/ADP hoc/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ corporis/NOUN incolumitas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON necessaria/ADJ est/AUX ad/ADP expeditam/VERB operationem/NOUN ./PUNCT demum/PART autem/CCONJ ea/NOUN quae/PRON exterius/ADV sunt/VERB ,/PUNCT quibus/PRON quasi/ADV adminiculantibus/VERB utimur/VERB ad/ADP virtutem/NOUN ./PUNCT erit/AUX igitur/ADV maxima/ADJ poena/NOUN hominem/NOUN a/ADP beatitudine/NOUN excludi/VERB ./PUNCT post/ADP hanc/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT virtute/NOUN privari/VERB ,/PUNCT et/CCONJ perfectione/NOUN quacumque/PRON naturalium/ADJ virtutum/NOUN animae/NOUN ad/ADP bene/ADV agendum/VERB ./PUNCT dehinc/PART autem/CCONJ ,/PUNCT naturalium/ADJ potentiarum/NOUN animae/NOUN deordinatio/NOUN ./PUNCT post/ADP hoc/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT corporis/NOUN nocumentum/NOUN ./PUNCT demum/PART autem/CCONJ ,/PUNCT exteriorum/ADJ bonorum/NOUN sublatio/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ de/ADP ratione/NOUN poenae/NOUN est/VERB non/ADV solum/ADV quod/SCONJ sit/AUX privativa/ADJ boni/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quod/SCONJ sit/AUX contraria/ADJ voluntati/NOUN ;/PUNCT non/ADV autem/CCONJ cuiuslibet/PRON hominis/NOUN voluntas/NOUN existimat/VERB bona/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ sunt/VERB :/PUNCT contingit/VERB interdum/ADV quod/SCONJ id/PRON quod/PRON est/AUX maioris/ADJ boni/NOUN privativum/ADJ ,/PUNCT est/AUX minus/ADV contrarium/ADJ voluntati/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON minus/ADV poenale/ADJ esse/AUX videtur/VERB ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ plures/ADJ homines/NOUN ,/PUNCT qui/PRON bona/NOUN sensibilia/ADJ et/CCONJ corporalia/ADJ magis/ADV aestimant/VERB et/CCONJ cognoscunt/VERB quam/SCONJ intellectualia/NOUN et/CCONJ spiritualia/NOUN ,/PUNCT plus/ADV timent/VERB corporales/ADJ poenas/NOUN quam/SCONJ spirituales/NOUN ./PUNCT secundum/ADP quorum/PRON aestimationem/NOUN ,/PUNCT contrarius/ADJ ordo/NOUN videtur/VERB poenarum/NOUN ordini/NOUN supradicto/VERB ./PUNCT apud/ADP hos/PRON enim/ADV maxima/ADJ poena/NOUN aestimantur/VERB laesiones/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ damna/NOUN rerum/NOUN exteriorum/ADJ :/PUNCT deordinatio/NOUN autem/CCONJ animae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ damnum/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ amissio/NOUN fruitionis/NOUN divinae/ADJ ,/PUNCT in/ADP qua/PRON consistit/VERB ultima/ADJ hominis/NOUN felicitas/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ modicum/ADJ aut/CCONJ nihil/PRON reputatur/VERB ab/ADP eis/PRON ./PUNCT hinc/ADV autem/CCONJ procedit/VERB quod/SCONJ hominum/NOUN peccata/NOUN a/ADP deo/PROPN puniri/VERB non/ADV aestimant/VERB :/PUNCT quia/SCONJ vident/VERB plerumque/DET peccatores/NOUN incolumitate/NOUN corporis/NOUN vigere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ exteriori/ADJ fortuna/NOUN potiri/VERB ,/PUNCT quibus/PRON interdum/ADV homines/NOUN virtuosi/ADJ privantur/VERB ./PUNCT quod/PRON recte/ADV considerantibus/VERB mirum/ADJ videri/VERB non/ADV debet/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV bona/NOUN exteriora/ADJ ad/ADP inferiora/ADJ ordinentur/VERB ,/PUNCT corpus/NOUN autem/CCONJ ad/ADP animam/NOUN ;/PUNCT in/ADP tantum/ADV exteriora/ADJ et/CCONJ corporalia/ADJ bona/NOUN sunt/AUX homini/NOUN bona/NOUN ,/PUNCT in/ADP quantum/ADV ad/ADP bonum/NOUN rationis/NOUN proficiunt/VERB ;/PUNCT secundum/ADP vero/ADV quod/SCONJ bonum/NOUN rationis/NOUN impediunt/VERB ,/PUNCT homini/NOUN vertuntur/VERB in/ADP mala/NOUN ./PUNCT novit/VERB autem/CCONJ rerum/NOUN dispositor/NOUN deus/PROPN mensuram/NOUN virtutis/NOUN humanae/ADJ ./PUNCT unde/ADV interdum/ADV homini/NOUN virtuoso/ADJ corporalia/ADJ et/CCONJ exteriora/ADJ bona/NOUN ministrat/VERB in/ADP adiutorium/NOUN virtutis/NOUN :/PUNCT et/CCONJ in/ADP hoc/PRON ei/PRON beneficium/NOUN praestat/VERB ./PUNCT interdum/ADV vero/ADV ei/PRON praedicta/VERB subtrahit/VERB ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ considerat/VERB huiusmodi/ADV esse/VERB sibi/PRON ad/ADP impedimentum/NOUN virtutis/NOUN et/CCONJ fruitionis/NOUN divinae/NOUN :/PUNCT ex/ADP hoc/PRON enim/ADV exteriora/ADJ bona/ADJ vertuntur/VERB homini/NOUN in/ADP mala/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ eorum/PRON amissio/NOUN ,/PUNCT eadem/PRON ratione/NOUN ,/PUNCT homini/NOUN vertitur/VERB in/ADP bonum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV omnis/PRON poena/NOUN malum/NOUN est/AUX ;/PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ malum/NOUN hominem/NOUN exterioribus/ADJ et/CCONJ corporalibus/ADJ bonis/NOUN privari/VERB secundum/ADP quod/SCONJ expedit/VERB ad/ADP profectum/NOUN virtutis/NOUN :/PUNCT non/ADV erit/AUX hoc/PRON homini/NOUN virtuoso/ADJ poena/NOUN si/SCONJ privetur/VERB exterioribus/ADJ bonis/NOUN in/ADP adiumentum/NOUN virtutis/NOUN ./PUNCT e/ADP contrario/ADJ autem/CCONJ erit/VERB malis/NOUN in/ADP poenam/NOUN si/SCONJ eis/PRON exteriora/ADJ bona/NOUN conceduntur/VERB ,/PUNCT quibus/PRON provocantur/VERB ad/ADP malum/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ sap./X 14-11/NUM dicitur/VERB quod/SCONJ creaturae/NOUN dei/PROPN in/ADP odium/NOUN factae/VERB sunt/AUX ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP tentationem/NOUN animae/NOUN hominum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP muscipulam/NOUN pedibus/NOUN insipientium/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV de/ADP ratione/NOUN poenae/NOUN est/VERB non/ADV solum/ADV quod/SCONJ sit/AUX malum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ sit/AUX contrarium/ADJ voluntati/NOUN ;/PUNCT amissio/NOUN corporalium/ADJ et/CCONJ exteriorum/ADJ bonorum/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV quando/SCONJ est/VERB homini/NOUN in/ADP profectum/NOUN virtutis/NOUN et/CCONJ non/ADV in/ADP malum/NOUN ,/PUNCT dicitur/VERB poena/NOUN abusive/ADV ,/PUNCT ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ est/VERB contra/ADP voluntatem/NOUN ./PUNCT ex/ADP inordinatione/NOUN autem/CCONJ hominis/NOUN contingit/VERB quod/SCONJ homo/NOUN non/ADV aestimet/VERB res/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ sunt/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ corporalia/ADJ spiritualibus/ADJ praeferat/VERB ./PUNCT inordinatio/NOUN autem/CCONJ talis/PRON aut/CCONJ est/AUX culpa/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ ex/ADP aliqua/PRON culpa/NOUN praecedente/VERB procedit/VERB ./PUNCT unde/ADV consequenter/ADV patet/VERB quod/SCONJ poena/NOUN non/ADV sit/VERB in/ADP homine/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB contra/ADP voluntatem/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ culpa/NOUN praecedente/VERB ./PUNCT hoc/PRON etiam/ADV ex/ADP alio/PRON patet/VERB ./PUNCT quia/SCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/AUX secundum/ADP se/PRON bona/ADJ ,/PUNCT non/ADV verterentur/VERB homini/NOUN in/ADP malum/NOUN per/ADP abusum/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ aliqua/PRON inordinatione/NOUN in/ADP homine/NOUN existente/VERB ./PUNCT item/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ oporteat/VERB ea/PRON quae/PRON voluntas/NOUN acceptat/VERB eo/PRON quod/SCONJ sunt/AUX naturaliter/ADV bona/ADJ ,/PUNCT homini/NOUN subtrahi/VERB ad/ADP profectum/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT provenit/VERB ex/ADP aliqua/PRON hominis/NOUN deordinatione/NOUN ,/PUNCT quae/PRON vel/CCONJ est/AUX culpa/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ sequitur/VERB culpam/NOUN ./PUNCT manifestum/ADJ enim/ADV est/AUX quod/SCONJ per/ADP peccatum/NOUN praecedens/VERB fit/VERB quaedam/PRON inordinatio/NOUN in/ADP affectu/NOUN humano/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ facilius/ADV postmodum/ADV ad/ADP peccatum/NOUN inclinetur/VERB ./PUNCT non/ADV ergo/ADV est/VERB absque/ADP culpa/NOUN etiam/ADV quod/SCONJ oportet/VERB hominem/NOUN adiuvari/VERB ad/ADP bonum/NOUN virtutis/NOUN per/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX ei/PRON quodammodo/ADV poenale/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/VERB absolute/ADV contra/ADP voluntatem/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT licet/SCONJ quandoque/ADV sit/AUX volitum/VERB secundum/ADP quod/SCONJ ratio/NOUN respicit/VERB finem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ de/ADP hac/PRON inordinatione/NOUN in/ADP natura/NOUN humana/ADJ existente/VERB ex/ADP peccato/NOUN originali/ADJ ,/PUNCT posterius/ADV dicetur/VERB ./PUNCT nunc/ADV autem/CCONJ intantum/ADV manifestum/ADJ sit/AUX quod/SCONJ deus/PROPN punit/VERB homines/NOUN pro/ADP peccatis/NOUN :/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ non/ADV punit/VERB absque/ADP culpa/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ non/ADV omnia/PRON praemia/NOUN et/CCONJ poenae/NOUN sunt/AUX aequales/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ divina/ADJ iustitia/NOUN id/PRON exigat/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT ad/ADP aequalitatem/NOUN in/ADP rebus/NOUN servandam/VERB ,/PUNCT pro/ADP culpis/NOUN poenae/NOUN reddantur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ pro/ADP bonis/ADJ actibus/NOUN praemia/NOUN ;/PUNCT oportet/VERB ,/PUNCT si/SCONJ est/VERB gradus/NOUN in/ADP virtuosis/ADJ actibus/NOUN et/CCONJ in/ADP peccatis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ sit/VERB etiam/ADV gradus/NOUN praemiorum/NOUN et/CCONJ poenarum/NOUN ./PUNCT aliter/ADV enim/ADV non/ADV servaretur/VERB aequalitas/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ non/PART plus/ADV peccanti/VERB maior/ADJ poena/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ melius/ADV agenti/VERB maius/ADJ praemium/NOUN redderetur/VERB :/PUNCT eiusdem/PRON enim/ADV rationis/NOUN esse/AUX videtur/VERB quod/SCONJ differenter/ADV retribuatur/VERB secundum/ADP differentiam/NOUN boni/NOUN et/CCONJ mali/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP differentiam/NOUN boni/NOUN et/CCONJ melioris/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ mali/NOUN et/CCONJ peioris/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT talis/PRON est/AUX aequalitas/NOUN distributivae/ADJ iustitiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ inaequalia/ADJ inaequalibus/ADJ reddantur/VERB ./PUNCT non/ADV ergo/ADV esset/AUX iusta/ADJ recompensatio/NOUN per/ADP poenas/NOUN et/CCONJ praemia/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ omnia/PRON praemia/NOUN et/CCONJ omnes/PRON poenae/NOUN essent/AUX aequales/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT praemia/NOUN et/CCONJ poenae/NOUN a/ADP legislatore/NOUN proponuntur/VERB ut/SCONJ homines/NOUN a/ADP malis/NOUN ad/ADP bona/NOUN trahantur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ homines/NOUN non/ADV solum/ADV trahi/VERB ad/ADP bona/NOUN et/CCONJ retrahi/VERB a/ADP malis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV bonos/ADJ allici/VERB ad/ADP meliora/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ malos/NOUN retrahi/VERB a/ADP peioribus/ADJ ./PUNCT quod/PRON non/ADV fieret/VERB si/SCONJ praemia/NOUN et/CCONJ poenae/NOUN essent/AUX aequalia/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV et/CCONJ poenas/NOUN et/CCONJ praemia/NOUN inaequalia/ADJ esse/AUX ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ per/ADP dispositiones/NOUN naturales/ADJ aliquid/PRON disponitur/VERB ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT ita/ADV per/ADP opera/NOUN bona/ADJ et/CCONJ mala/NOUN aliquis/PRON disponitur/VERB ad/ADP poenas/NOUN et/CCONJ praemia/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON habet/VERB ordo/NOUN quem/PRON divina/ADJ providentia/NOUN statuit/VERB in/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ magis/ADV disposita/VERB perfectiorem/VERB formam/NOUN consequuntur/VERB ./PUNCT ergo/ADV ,/PUNCT secundum/ADP diversitatem/NOUN bonorum/ADJ operum/NOUN vel/CCONJ malorum/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sit/VERB diversitas/NOUN poenarum/NOUN et/CCONJ praemiorum/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT contingit/VERB excessum/NOUN esse/VERB in/ADP operibus/NOUN bonis/ADJ et/CCONJ malis/NOUN dupliciter/ADV :/PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP numerum/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ unus/NUM alio/PRON plura/ADJ habet/VERB opera/NOUN bona/ADJ vel/CCONJ mala/NOUN ;/PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP qualitatem/NOUN operum/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ unus/NUM alio/PRON vel/CCONJ melius/ADJ vel/CCONJ peius/ADJ opus/NOUN habet/VERB ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ excessui/NOUN qui/PRON est/VERB secundum/ADP numerum/NOUN operum/NOUN ,/PUNCT respondeat/VERB excessus/NOUN praemiorum/NOUN vel/CCONJ poenarum/NOUN :/PUNCT alias/PRON non/ADV fieret/VERB recompensatio/NOUN in/ADP divino/ADJ iudicio/NOUN pro/ADP omnibus/PRON quae/PRON quis/PRON agit/VERB ,/PUNCT si/ADP aliqua/PRON mala/NOUN remanerent/VERB impunita/ADJ et/CCONJ aliqua/PRON bona/NOUN irremunerata/NOUN ./PUNCT pari/ADJ ergo/ADV ratione/NOUN ,/PUNCT excessui/NOUN qui/PRON est/VERB secundum/ADP inaequalitatem/NOUN operum/NOUN ,/PUNCT inaequalitas/NOUN praemiorum/NOUN et/CCONJ poenarum/NOUN respondet/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB deut./X 25-2/NUM :/PUNCT pro/ADP mensura/NOUN peccati/NOUN erit/VERB et/CCONJ plagarum/NOUN modus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ isaiae/NOUN 27-8/NUM :/PUNCT in/ADP mensura/NOUN contra/ADP mensuram/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ abiecta/VERB fuerit/AUX ,/PUNCT vindicabo/VERB eam/PRON ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN quorundam/PRON dicentium/VERB in/ADP futuro/VERB omnia/PRON praemia/NOUN et/CCONJ poenas/NOUN esse/AUX aequales/ADJ ./PUNCT de/ADP poena/NOUN quae/PRON debetur/VERB peccato/NOUN mortali/ADJ et/CCONJ veniali/ADJ per/ADP respectum/NOUN ad/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ ex/ADP praedictis/VERB manifestum/ADJ quod/SCONJ dupliciter/ADV contingit/VERB peccare/VERB ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT sic/ADV quod/SCONJ totaliter/ADV intentio/NOUN mentis/NOUN abrumpatur/VERB ab/ADP ordine/NOUN ad/ADP deum/PROPN ,/PUNCT qui/PRON dicitur/VERB ultimus/ADJ finis/NOUN bonorum/ADJ :/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/AUX peccatum/NOUN mortale/ADJ ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT sic/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT manente/VERB ordine/NOUN humanae/ADJ mentis/NOUN ad/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT impedimentum/NOUN aliquod/PRON afferatur/VERB quo/PRON retardatur/VERB ne/SCONJ libere/ADV tendat/VERB in/ADP finem/NOUN :/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON dicitur/VERB peccatum/NOUN veniale/ADJ ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV secundum/ADP differentiam/NOUN peccatorum/NOUN oportet/VERB esse/VERB differentiam/NOUN poenarum/NOUN ,/PUNCT consequens/VERB est/AUX quod/SCONJ ille/PRON qui/PRON mortaliter/ADV peccat/VERB ,/PUNCT sit/AUX puniendus/VERB sic/ADV quod/SCONJ excidat/VERB ab/ADP hominis/NOUN fine/NOUN :/PUNCT qui/PRON autem/CCONJ peccat/VERB venialiter/ADV ,/PUNCT non/ADV ita/ADV quod/SCONJ excidat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ita/ADV quod/SCONJ retardetur/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ difficultatem/NOUN patiatur/VERB ,/PUNCT in/ADP adipiscendo/VERB finem/NOUN ./PUNCT sic/ADV enim/ADV iustitiae/NOUN servatur/VERB aequalitas/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ quo/PRON modo/NOUN homo/NOUN peccando/VERB voluntarie/ADV a/ADP fine/NOUN divertit/VERB ,/PUNCT ita/ADV poenaliter/ADV ,/PUNCT contra/ADP suam/ADJ voluntatem/NOUN ,/PUNCT in/ADP finis/NOUN adeptione/NOUN impediatur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT sicut/SCONJ est/VERB voluntas/NOUN in/ADP hominibus/NOUN ,/PUNCT ita/ADV est/VERB inclinatio/NOUN naturalis/ADJ in/ADP rebus/NOUN naturalibus/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ ab/ADP aliqua/PRON re/NOUN naturali/ADJ tollatur/VERB inclinatio/NOUN eius/PRON ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT omnino/ADV finem/NOUN illum/PRON consequi/VERB non/ADV potest/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ corpus/NOUN grave/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ gravitatem/NOUN amiserit/VERB per/ADP corruptionem/NOUN et/CCONJ factum/VERB fuerit/AUX leve/ADJ ,/PUNCT non/ADV perveniet/VERB ad/ADP medium/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ fuerit/AUX in/ADP suo/ADJ motu/NOUN impeditum/VERB ,/PUNCT inclinatione/NOUN ad/ADP finem/NOUN manente/VERB ,/PUNCT remoto/VERB prohibente/VERB ,/PUNCT perveniet/VERB ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT in/ADP eo/PRON autem/CCONJ qui/PRON peccat/VERB mortaliter/ADV ,/PUNCT omnino/ADV avertitur/VERB intentio/NOUN voluntatis/NOUN a/ADP fine/NOUN ultimo/ADJ :/PUNCT in/ADP illo/PRON autem/CCONJ qui/PRON venialiter/ADV peccat/VERB ,/PUNCT manet/VERB intentio/NOUN conversa/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ aliqualiter/ADV impeditur/VERB ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ plus/ADV debito/NOUN inhaeret/VERB his/PRON quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT igitur/ADV ei/PRON qui/PRON peccat/VERB mortaliter/ADV ,/PUNCT haec/PRON poena/NOUN debetur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ omnino/ADV excludatur/VERB a/ADP consecutione/NOUN finis/NOUN :/PUNCT ei/NOUN autem/CCONJ qui/PRON peccat/VERB venialiter/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ difficultatem/NOUN aliquam/PRON patiatur/VERB antequam/SCONJ ad/ADP finem/NOUN perveniat/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ aliquis/PRON consequitur/VERB aliquod/PRON bonum/NOUN quod/PRON non/ADV intendebat/VERB ,/PUNCT est/VERB a/ADP fortuna/NOUN et/CCONJ casu/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV ille/PRON cuius/PRON intentio/NOUN est/AUX aversa/VERB a/ADP fine/NOUN ultimo/ADJ ,/PUNCT finem/NOUN ultimum/ADJ assequatur/VERB ,/PUNCT erit/VERB hoc/PRON a/ADP fortuna/NOUN et/CCONJ casu/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX inconveniens/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ ultimus/ADJ finis/NOUN est/AUX bonum/NOUN intellectus/NOUN ./PUNCT fortuna/NOUN autem/CCONJ intellectui/NOUN repugnat/VERB :/PUNCT quia/SCONJ fortuita/ADJ absque/ADP ordinatione/NOUN intellectus/NOUN proveniunt/VERB ./PUNCT inconveniens/ADJ autem/CCONJ est/AUX quod/SCONJ intellectus/NOUN suum/ADJ finem/NOUN consequatur/VERB non/ADV per/ADP viam/NOUN intelligibilem/ADJ ./PUNCT non/ADV ergo/ADV consequetur/VERB finem/NOUN ultimum/ADJ qui/PRON ,/PUNCT peccans/VERB mortaliter/ADV ,/PUNCT habet/VERB intentionem/NOUN aversam/VERB ab/ADP ultimo/ADJ fine/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT materia/NOUN non/ADV consequitur/VERB formam/NOUN ab/ADP agente/NOUN nisi/SCONJ fuerit/AUX ad/ADP formam/NOUN disposita/VERB ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ bonum/NOUN est/AUX perfectio/NOUN voluntatis/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT voluntas/NOUN igitur/ADV non/ADV consequetur/VERB ultimum/ADJ finem/NOUN nisi/SCONJ fuerit/AUX disposita/VERB convenienter/ADV ./PUNCT disponitur/VERB autem/CCONJ ad/ADP finem/NOUN voluntas/NOUN per/ADP intentionem/NOUN et/CCONJ desiderium/NOUN finis/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV consequetur/VERB finem/NOUN cuius/PRON intentio/NOUN a/ADP fine/NOUN avertitur/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT in/ADP his/PRON quae/PRON sunt/AUX ordinata/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT talis/PRON habitudo/NOUN invenitur/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ finis/NOUN est/VERB vel/CCONJ erit/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX ea/PRON quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN fore/VERB ;/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN non/ADV sunt/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ finis/NOUN erit/VERB :/PUNCT si/SCONJ enim/ADV finis/NOUN esse/VERB potest/VERB etiam/ADV non/ADV existentibus/VERB illis/PRON quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT frustra/ADV per/ADP huiusmodi/ADV media/ADJ quaeritur/VERB finis/NOUN ./PUNCT confessum/VERB est/AUX autem/CCONJ apud/ADP omnes/PRON quod/SCONJ homo/NOUN per/ADP opera/NOUN virtutum/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON praecipuum/ADJ est/AUX intentio/NOUN finis/NOUN debiti/VERB ,/PUNCT consequitur/VERB ultimum/ADJ finem/NOUN suum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX felicitas/NOUN ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV aliquis/PRON contra/ADP virtutem/NOUN agat/VERB ,/PUNCT ab/ADP intentione/NOUN ultimi/ADJ finis/NOUN aversus/VERB ,/PUNCT conveniens/VERB est/AUX quod/SCONJ ultimo/ADJ fine/NOUN privetur/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB matth./X 7-23/NUM :/PUNCT discedite/VERB a/ADP me/PRON ,/PUNCT omnes/NOUN qui/PRON operamini/VERB iniquitatem/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ per/ADP peccatum/NOUN mortale/ADJ ultimo/ADJ fine/NOUN aliquis/PRON in/ADP aeternum/ADJ privatur/VERB ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ hanc/PRON poenam/NOUN qua/PRON quis/PRON privatur/VERB ultimo/ADJ fine/NOUN ,/PUNCT esse/AUX interminabilem/ADJ ./PUNCT privatio/NOUN enim/ADV alicuius/PRON non/ADV est/VERB nisi/SCONJ quando/SCONJ natum/VERB est/AUX haberi/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV catulus/NOUN mox/ADV natus/VERB dicitur/AUX visu/NOUN privatus/VERB ./PUNCT ultimum/ADJ autem/CCONJ finem/NOUN consequi/VERB non/ADV est/AUX homo/NOUN aptus/ADJ natus/VERB in/ADP hac/PRON vita/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ./PUNCT privatio/NOUN ergo/ADV huiusmodi/ADV finis/NOUN oportet/VERB quod/SCONJ sit/AUX poena/NOUN post/ADP hanc/PRON vitam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ post/ADP hanc/PRON vitam/NOUN non/ADV remanet/VERB homini/NOUN facultas/NOUN adipiscendi/VERB ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT anima/NOUN enim/ADV indiget/VERB corpore/NOUN ad/ADP consecutionem/NOUN sui/ADJ finis/NOUN :/PUNCT inquantum/SCONJ per/ADP corpus/NOUN perfectionem/NOUN acquirit/VERB et/CCONJ in/ADP scientia/NOUN et/CCONJ in/ADP virtute/NOUN ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT postquam/SCONJ a/ADP corpore/NOUN fuerit/AUX separata/VERB ,/PUNCT non/ADV redit/VERB iterum/ADV ad/ADP hunc/PRON statum/NOUN quod/SCONJ per/SCONJ corpus/NOUN perfectionem/NOUN accipiat/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ dicebant/VERB transcorporationem/NOUN ponentes/VERB ,/PUNCT contra/ADP quos/PRON superius/ADV ,/PUNCT disputatum/VERB est/AUX ./PUNCT necesse/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ ille/PRON qui/PRON hac/PRON poena/NOUN punitur/VERB ut/SCONJ ultimo/ADJ fine/NOUN privetur/VERB ,/PUNCT in/ADP aeternum/ADJ privatus/VERB remaneat/AUX ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT si/SCONJ aliquid/PRON privatur/VERB eo/PRON quod/PRON est/VERB in/ADP natura/NOUN eius/PRON ut/SCONJ habeatur/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX illud/PRON reparari/VERB nisi/SCONJ fiat/VERB resolutio/NOUN in/ADP praeiacentem/VERB materiam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ iterum/ADV aliud/PRON de/ADP novo/ADJ generetur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ animal/NOUN amittit/VERB visum/NOUN aut/CCONJ alium/PRON sensum/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ id/PRON quod/PRON iam/ADV generatum/VERB est/AUX ,/PUNCT iterum/ADV generetur/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ prius/ADV corrumpatur/VERB :/PUNCT et/CCONJ tunc/ADV ex/ADP eadem/PRON materia/NOUN poterit/VERB aliud/PRON integrum/ADJ generari/VERB ,/PUNCT non/ADV idem/PRON numero/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ specie/NOUN ./PUNCT res/NOUN autem/CCONJ spiritualis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ anima/NOUN vel/CCONJ angelus/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB resolvi/VERB per/ADP corruptionem/NOUN in/ADP aliquam/PRON praeiacentem/VERB materiam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ iterum/ADV generetur/VERB aliud/PRON idem/PRON specie/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV privetur/VERB eo/PRON quod/PRON est/VERB in/ADP natura/NOUN ipsius/PRON ut/SCONJ habeat/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ in/ADP perpetuum/ADJ maneat/VERB talis/PRON privatio/NOUN ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ in/ADP natura/NOUN animae/NOUN et/CCONJ angeli/NOUN ordo/NOUN ad/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX deus/PROPN ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV ab/ADP hoc/PRON ordine/NOUN decidat/VERB per/ADP aliquam/PRON poenam/NOUN ,/PUNCT in/ADP perpetuum/ADJ talis/PRON poena/NOUN manebit/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT naturalis/ADJ aequitas/NOUN hoc/PRON habere/VERB videtur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ unusquisque/PRON privetur/VERB bono/NOUN contra/ADP quod/PRON agit/VERB :/PUNCT ex/ADP hoc/PRON enim/ADV reddit/VERB se/PRON tali/PRON bono/NOUN indignum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT secundum/ADP civilem/ADJ iustitiam/NOUN ,/PUNCT qui/PRON contra/ADP rempublicam/NOUN peccat/VERB ,/PUNCT societate/NOUN reipublicae/NOUN privatur/VERB omnino/ADV ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP mortem/NOUN vel/CCONJ per/ADP exilium/NOUN perpetuum/ADJ :/PUNCT nec/CCONJ attenditur/VERB quanta/PRON fuerit/AUX mora/NOUN temporis/NOUN in/ADP peccando/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quid/PRON sit/AUX contra/ADP quod/PRON peccavit/VERB ./PUNCT eadem/PRON autem/CCONJ est/AUX comparatio/NOUN totius/PRON vitae/NOUN praesentis/VERB ad/ADP rempublicam/NOUN terrenam/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ totius/PRON aeternitatis/NOUN ad/ADP societatem/NOUN beatorum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT ultimo/ADJ fine/NOUN aeternaliter/ADV potiuntur/VERB ./PUNCT qui/PRON ergo/ADV contra/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN peccat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ contra/ADP caritatem/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON est/VERB societas/NOUN beatorum/ADJ et/CCONJ tendentium/VERB in/ADP beatitudinem/NOUN ,/PUNCT in/ADP aeternum/ADJ debet/VERB puniri/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ aliqua/PRON brevi/ADJ temporis/NOUN mora/NOUN peccaverit/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT apud/ADP divinum/ADJ iudicium/NOUN voluntas/NOUN pro/ADP facto/VERB computatur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ homines/NOUN vident/VERB ea/PRON quae/PRON exterius/ADV aguntur/VERB ,/PUNCT ita/ADV deus/PROPN inspicit/VERB hominum/NOUN corda/NOUN ./PUNCT qui/PRON autem/CCONJ propter/ADP aliquod/PRON temporale/ADJ bonum/NOUN aversus/VERB est/AUX ab/ADP ultimo/ADJ fine/NOUN ,/PUNCT qui/PRON in/ADP aeternum/ADJ possidetur/VERB ,/PUNCT praeposuit/VERB fruitionem/NOUN temporalem/ADJ illius/PRON boni/NOUN temporalis/ADJ aeternae/ADJ fruitioni/NOUN ultimi/ADJ finis/NOUN ./PUNCT unde/ADV patet/VERB quod/SCONJ multo/ADV magis/ADV voluisset/VERB in/ADP aeternum/ADJ illo/PRON bono/NOUN temporali/ADJ frui/VERB ./PUNCT ergo/ADV ,/PUNCT secundum/ADP divinum/ADJ iudicium/NOUN ,/PUNCT ita/ADV puniri/VERB debet/VERB ac/CCONJ si/SCONJ aeternaliter/ADV peccasset/VERB ./PUNCT nulli/PRON autem/CCONJ dubium/ADJ est/AUX quin/SCONJ pro/ADP aeterno/ADJ peccato/NOUN aeterna/ADJ poena/NOUN debeatur/VERB ./PUNCT debetur/VERB igitur/ADV ei/PRON qui/PRON ab/ADP ultimo/ADJ fine/NOUN avertitur/VERB ,/PUNCT poena/NOUN aeterna/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT eadem/PRON iustitiae/NOUN ratione/NOUN poena/NOUN peccatis/NOUN redditur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ bonis/ADJ actibus/NOUN praemium/NOUN ./PUNCT praemium/NOUN autem/CCONJ virtutis/NOUN est/AUX beatitudo/NOUN ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV est/AUX aeterna/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ poena/NOUN qua/PRON quis/PRON a/ADP beatitudine/NOUN excluditur/VERB ,/PUNCT debet/VERB esse/AUX aeterna/ADJ ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB matth./X 25-46/NUM :/PUNCT ibunt/VERB hi/PRON in/ADP supplicium/NOUN aeternum/ADJ ,/PUNCT iusti/NOUN autem/CCONJ in/ADP vitam/NOUN aeternam/ADJ ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN dicentium/VERB poenas/NOUN malorum/NOUN quandoque/ADV esse/AUX terminandas/VERB ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV positio/NOUN ortum/NOUN habuisse/VERB videtur/VERB a/ADP positione/NOUN quorundam/PRON philosophorum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON dicebant/VERB omnes/PRON poenas/NOUN purgatorias/ADJ esse/AUX ,/PUNCT et/CCONJ ita/ADV quandoque/ADV terminandas/VERB ./PUNCT videbatur/VERB autem/CCONJ hoc/PRON persuasibile/ADJ :/PUNCT tum/CCONJ ex/ADP humana/ADJ consuetudine/NOUN ./PUNCT poenae/NOUN enim/ADV humanis/ADJ legibus/NOUN inferuntur/VERB ad/ADP emendationem/NOUN vitiorum/NOUN :/PUNCT unde/ADV sicut/SCONJ medicinae/NOUN quaedam/PRON sunt/VERB ./PUNCT tum/PART etiam/ADV ratione/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV poena/NOUN non/ADV propter/ADP aliud/PRON infertur/VERB a/ADP puniente/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ propter/ADP se/PRON tantum/ADV ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ in/ADP poenis/NOUN propter/ADP se/PRON delectetur/VERB :/PUNCT quod/PRON bonitati/NOUN divinae/ADJ non/ADV congruit/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV poenas/NOUN propter/ADP aliud/PRON inferri/VERB ./PUNCT nec/CCONJ videtur/AUX alius/PRON convenientior/VERB finis/NOUN quam/SCONJ emendatio/NOUN vitiorum/NOUN ./PUNCT videtur/AUX igitur/ADV convenienter/ADV dici/VERB omnes/PRON poenas/NOUN purgatorias/ADJ esse/AUX ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB quandoque/ADV terminandas/VERB :/PUNCT cum/SCONJ illud/PRON quod/PRON est/AUX purgabile/ADJ ,/PUNCT accidentale/ADJ sit/AUX rationi/NOUN creaturae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ possit/VERB removeri/VERB absque/ADP consumptione/NOUN substantiae/NOUN ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ concedendum/VERB quod/SCONJ poenae/NOUN inferuntur/VERB a/ADP deo/PROPN non/ADV propter/ADP se/PRON ,/PUNCT quasi/SCONJ deus/PROPN in/ADP ipsis/PRON delectetur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ propter/ADP aliud/PRON :/PUNCT scilicet/PART propter/ADP ordinem/NOUN imponendum/VERB creaturis/NOUN ,/PUNCT in/ADP quo/PRON bonum/NOUN universi/ADJ consistit/VERB ./PUNCT exigit/VERB autem/CCONJ hoc/PRON ordo/NOUN rerum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ proportionaliter/ADV omnia/PRON divinitus/ADV dispensentur/VERB :/PUNCT propter/ADP quod/SCONJ dicitur/VERB in/ADP libro/NOUN sapientiae/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN omnia/PRON facit/VERB in/ADP pondere/NOUN ,/PUNCT numero/NOUN et/CCONJ mensura/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ praemia/NOUN proportionaliter/ADV respondent/VERB actibus/NOUN virtuosis/ADJ ,/PUNCT ita/PART poenae/NOUN peccatis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quibusdam/PRON peccatis/NOUN proportionantur/VERB poenae/NOUN sempiternae/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT infligit/VERB igitur/ADV deus/PROPN pro/ADP quibusdam/PRON peccatis/NOUN poenas/NOUN aeternas/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ debitus/VERB ordo/NOUN servetur/VERB in/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON eius/PRON sapientiam/NOUN demonstrat/VERB ./PUNCT si/SCONJ quis/PRON tamen/ADV concedat/VERB omnes/PRON poenas/NOUN ad/ADP emendationem/NOUN morum/NOUN induci/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/PART propter/ADP aliud/NOUN :/PUNCT non/ADV tamen/ADV propter/ADP hoc/PRON cogitur/VERB ponere/VERB omnes/PRON poenas/NOUN purgatorias/ADJ et/CCONJ terminabiles/ADJ esse/AUX ./PUNCT nam/ADV et/CCONJ secundum/ADP leges/NOUN humanas/ADJ aliqui/PRON morte/NOUN puniuntur/VERB ,/PUNCT non/ADV quidem/ADV ad/ADP emendationem/NOUN sui/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ aliorum/PRON ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON prov./X 19-25/NUM dicitur/VERB :/PUNCT pestilente/ADJ flagellato/VERB ,/PUNCT stultus/ADJ sapientior/ADJ erit/AUX ./PUNCT quidam/PRON etiam/ADV ,/PUNCT secundum/ADP humanas/ADJ leges/NOUN ,/PUNCT a/ADP civitate/NOUN perpetuo/ADJ exilio/NOUN excluduntur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ,/PUNCT eis/PRON subtractis/VERB ,/PUNCT civitas/NOUN purior/ADJ reddatur/VERB ./PUNCT unde/ADV dicitur/VERB prov./X 22-10/NUM :/PUNCT eiice/VERB derisorem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ exibit/VERB cum/ADP eo/PRON iurgium/NOUN ,/PUNCT cessabunt/VERB que/CCONJ causae/NOUN et/CCONJ contumeliae/NOUN ./PUNCT nihil/PRON igitur/ADV prohibet/VERB ,/PUNCT etiam/ADV si/SCONJ poenae/NOUN non/ADV nisi/SCONJ ad/ADP emendationem/NOUN morum/NOUN adhibeantur/VERB ,/PUNCT quin/SCONJ ,/PUNCT secundum/ADP divinum/ADJ iudicium/NOUN ,/PUNCT aliqui/PRON debeant/VERB a/ADP societate/NOUN bonorum/ADJ perpetuo/ADJ separari/VERB et/CCONJ in/ADP aeternum/ADJ puniri/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP perpetuae/ADJ poenae/NOUN timore/NOUN homines/NOUN peccare/VERB desistant/VERB ,/PUNCT et/CCONJ bonorum/ADJ societas/NOUN purior/ADJ ex/ADP eorum/PRON separatione/NOUN reddatur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ dicitur/VERB apoc./X 22-27/NUM :/PUNCT non/ADV intrabit/VERB in/ADP eam/PRON ,/PUNCT idest/PART in/ADP ierusalem/PROPN caelestem/ADJ ,/PUNCT per/ADP quam/PRON designatur/VERB societas/NOUN bonorum/ADJ ,/PUNCT aliquid/PRON coinquinatum/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ faciens/VERB abominationem/NOUN et/CCONJ mendacium/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ peccata/NOUN puniuntur/VERB etiam/ADV per/ADP experientiam/NOUN alicuius/PRON nocivi/ADJ ./PUNCT non/ADV solum/ADV autem/CCONJ qui/PRON contra/ADP deum/PROPN peccant/VERB ,/PUNCT puniendi/VERB sunt/AUX per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ a/ADP beatitudine/NOUN perpetuo/ADJ excluduntur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP experimentum/NOUN alicuius/PRON nocivi/ADJ ./PUNCT poena/NOUN enim/ADV debet/VERB proportionaliter/ADV culpae/NOUN respondere/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT in/ADP culpa/NOUN autem/CCONJ non/ADV solum/ADV avertitur/VERB mens/NOUN ab/ADP ultimo/ADJ fine/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV indebite/ADV convertitur/VERB in/ADP alia/PRON quasi/SCONJ in/ADP fines/NOUN ./PUNCT non/ADV solum/ADV ergo/ADV puniendus/VERB est/AUX qui/PRON peccat/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ excludatur/VERB a/ADP fine/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ex/ADP aliis/PRON rebus/NOUN sentiat/VERB nocumentum/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT poenae/NOUN inferuntur/VERB pro/ADP culpis/NOUN ut/SCONJ timore/NOUN poenarum/NOUN homines/NOUN a/ADP peccatis/NOUN retrahantur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT nullus/PRON autem/CCONJ timet/VERB amittere/VERB id/PRON quod/PRON non/ADV desiderat/VERB adipisci/VERB ./PUNCT qui/PRON ergo/ADV habent/VERB voluntatem/NOUN aversam/VERB ab/ADP ultimo/ADJ fine/NOUN ,/PUNCT non/ADV timent/VERB excludi/VERB ab/ADP illo/PRON ./PUNCT non/ADV ergo/ADV per/ADP solam/ADJ exclusionem/NOUN ab/ADP ultimo/ADJ fine/NOUN a/ADP peccando/VERB revocarentur/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV peccantibus/VERB etiam/ADV aliam/PRON poenam/NOUN adhiberi/VERB ,/PUNCT quam/PRON timeant/VERB peccantes/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ quis/PRON eo/PRON quod/PRON est/VERB ad/ADP finem/NOUN inordinate/ADV utitur/VERB ,/PUNCT non/ADV solum/ADV fine/NOUN privatur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV aliud/PRON nocumentum/NOUN incurrit/VERB :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP cibo/NOUN inordinate/ADV assumpto/VERB ,/PUNCT qui/PRON non/ADV solum/ADV firmitatem/NOUN non/ADV confert/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV aegritudinem/NOUN inducit/VERB ./PUNCT qui/PRON autem/CCONJ in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB finem/NOUN constituit/VERB ,/PUNCT eis/PRON non/ADV utitur/VERB secundum/ADP quod/SCONJ debet/VERB ,/PUNCT referendo/VERB scilicet/ADV ad/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT non/ADV ergo/ADV solum/ADV debet/VERB puniri/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ beatitudine/NOUN careat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliquod/PRON nocumentum/NOUN ab/ADP ipsis/PRON experiatur/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT sicut/SCONJ recte/ADV agentibus/VERB debentur/VERB bona/NOUN ,/PUNCT ita/ADV perverse/ADV agentibus/VERB debentur/VERB mala/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ illi/PRON qui/PRON recte/ADV agunt/VERB ,/PUNCT in/ADP fine/NOUN ab/ADP eis/PRON intento/VERB percipiunt/VERB perfectionem/NOUN et/CCONJ gaudium/NOUN ./PUNCT e/ADP contrario/ADJ ergo/ADV debetur/VERB haec/PRON poena/NOUN peccantibus/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP his/PRON in/ADP quibus/PRON sibi/PRON finem/NOUN constituunt/VERB ,/PUNCT afflictionem/NOUN accipiant/VERB et/CCONJ nocumentum/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ divina/ADJ scriptura/NOUN peccatoribus/NOUN comminatur/VERB non/ADV solum/ADV exclusionem/NOUN a/ADP gloria/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV afflictionem/NOUN ex/ADP aliis/PRON rebus/NOUN ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV matth./X 25-41/NUM :/PUNCT discedite/VERB a/ADP me/PRON ,/PUNCT maledicti/VERB ,/PUNCT in/ADP ignem/NOUN aeternum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON paratus/VERB est/AUX diabolo/PROPN et/CCONJ angelis/NOUN eius/PRON ./PUNCT et/CCONJ in/ADP psalmo/NOUN 10-7/NUM :/PUNCT pluet/VERB super/ADP peccatores/NOUN laqueos/NOUN :/PUNCT ignis/NOUN ,/PUNCT sulphur/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ spiritus/NOUN procellarum/NOUN pars/NOUN calicis/NOUN eorum/PRON ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB opinio/NOUN algazelis/PROPN ,/PUNCT qui/PRON posuit/VERB quod/SCONJ peccatoribus/NOUN haec/PRON sola/ADJ poena/NOUN reddetur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ affligentur/VERB amissione/NOUN ultimi/ADJ finis/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ iudicibus/NOUN licet/VERB poenas/NOUN inferre/VERB ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV poenas/NOUN a/ADP deo/PROPN inflictas/VERB aliqui/PRON parvipendunt/VERB ,/PUNCT propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ,/PUNCT sensibilibus/ADJ dediti/VERB ,/PUNCT solum/ADV ea/PRON quae/PRON videntur/VERB curant/VERB ;/PUNCT ideo/ADV per/ADP divinam/ADJ providentiam/NOUN ordinatum/VERB est/AUX ut/SCONJ in/ADP terris/NOUN sint/VERB homines/NOUN qui/PRON per/ADP poenas/NOUN sensibiles/ADJ et/CCONJ praesentes/VERB aliquos/PRON ad/ADP observantiam/NOUN iustitiae/NOUN cogant/VERB ./PUNCT quos/PRON manifestum/ADJ est/AUX non/ADV peccare/VERB dum/SCONJ malos/NOUN puniunt/VERB ./PUNCT nullus/PRON enim/ADV peccat/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ iustitiam/NOUN facit/VERB ./PUNCT iustum/ADJ autem/CCONJ est/AUX malos/NOUN puniri/VERB :/PUNCT quia/SCONJ per/ADP poenam/NOUN culpa/NOUN ordinatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV iudices/NOUN peccant/VERB malos/NOUN puniendo/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT homines/NOUN qui/PRON in/ADP terris/NOUN super/ADP alios/PRON constituuntur/VERB ,/PUNCT sunt/AUX quasi/ADV divinae/ADJ providentiae/NOUN executores/NOUN :/PUNCT deus/PROPN enim/ADV ,/PUNCT per/ADP suae/ADJ providentiae/NOUN ordinem/NOUN ,/PUNCT per/ADP superiora/ADJ inferiora/ADJ exequitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT nullus/PRON autem/CCONJ ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ exequitur/VERB ordinem/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN ,/PUNCT peccat/VERB ./PUNCT habet/VERB autem/CCONJ hoc/PRON ordo/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ boni/ADJ praemientur/VERB et/CCONJ mali/NOUN puniantur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV homines/NOUN qui/PRON aliis/PRON praesunt/VERB ,/PUNCT peccant/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ bonos/ADJ remunerant/VERB et/CCONJ puniunt/VERB malos/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT bonum/NOUN non/ADV indiget/VERB malo/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ e/ADP converso/NOUN ./PUNCT illud/PRON igitur/ADV quod/PRON est/AUX necessarium/ADJ ad/ADP conservationem/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX secundum/ADP se/PRON malum/ADJ ./PUNCT ad/ADP conservationem/NOUN autem/CCONJ concordiae/NOUN inter/ADP homines/NOUN necessarium/ADJ est/AUX quod/SCONJ poenae/NOUN malis/NOUN infligantur/VERB ./PUNCT punire/VERB igitur/ADV malos/NOUN non/ADV est/AUX secundum/ADP se/PRON malum/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT bonum/NOUN commune/ADJ melius/ADJ est/AUX quam/SCONJ bonum/NOUN particulare/ADJ unius/NUM ./PUNCT subtrahendum/VERB est/AUX igitur/ADV bonum/NOUN particulare/ADJ ut/SCONJ conservetur/VERB bonum/NOUN commune/ADJ ./PUNCT vita/NOUN autem/CCONJ quorundam/PRON pestiferorum/ADJ impedit/VERB commune/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX concordia/NOUN societatis/NOUN humanae/ADJ ./PUNCT subtrahendi/VERB igitur/ADV sunt/AUX huiusmodi/ADV homines/NOUN per/ADP mortem/NOUN ab/ADP hominum/NOUN societate/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT sicut/SCONJ medicus/NOUN in/ADP sua/ADJ operatione/NOUN intendit/VERB sanitatem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON consistit/VERB in/ADP ordinata/VERB concordia/NOUN humorum/NOUN ,/PUNCT ita/ADV rector/NOUN civitatis/NOUN intendit/VERB in/ADP sua/ADJ operatione/NOUN pacem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON consistit/VERB in/ADP civium/NOUN ordinata/VERB concordia/NOUN ./PUNCT medicus/NOUN autem/CCONJ abscindit/VERB membrum/NOUN putridum/ADJ bene/ADV et/CCONJ utiliter/ADV ,/PUNCT si/SCONJ per/ADP ipsum/PRON immineat/VERB corruptio/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT iuste/ADV igitur/ADV et/CCONJ absque/ADP peccato/NOUN rector/NOUN civitatis/NOUN homines/NOUN pestiferos/ADJ occidit/VERB ,/PUNCT ne/SCONJ pax/NOUN civitatis/NOUN turbetur/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT i/NUM cor./X 5-6/NUM :/PUNCT nescitis/VERB quia/SCONJ modicum/ADJ fermentum/NOUN totam/PRON massam/NOUN corrumpit/VERB ?/PUNCT et/CCONJ post/ADP pauca/ADJ subdit/VERB :/PUNCT auferte/VERB malum/NOUN ex/ADP vobis/PRON ipsis/PRON ./PUNCT et/CCONJ rom./X 13-4/NUM ,/PUNCT dicitur/VERB de/ADP potestate/NOUN terrena/ADJ quod/SCONJ non/ADV sine/ADP causa/NOUN gladium/NOUN portat/VERB :/PUNCT dei/PROPN enim/ADV minister/NOUN est/AUX ,/PUNCT vindex/NOUN in/ADP iram/NOUN ei/PRON qui/PRON male/ADV agit/VERB ./PUNCT et/CCONJ i/NUM petr./X 2/NUM ,/PUNCT dicitur/VERB :/PUNCT subiecti/VERB estote/AUX omni/PRON humanae/ADJ creaturae/NOUN propter/ADP deum/PROPN :/PUNCT sive/ADV regi/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV praecellenti/VERB ;/PUNCT sive/CCONJ ducibus/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV missis/NOUN ad/ADP vindictam/NOUN malefactorum/NOUN ,/PUNCT laudem/NOUN vero/ADV bonorum/ADJ ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN quorundam/PRON dicentium/VERB vindictas/NOUN corporales/ADJ non/ADV licite/ADV fieri/VERB ./PUNCT qui/PRON ad/ADP sui/ADJ fulcimentum/NOUN erroris/NOUN inducunt/VERB quod/PRON dicitur/VERB exod./X 20-13/NUM :/PUNCT non/ADV occides/VERB ./PUNCT quod/PRON etiam/ADV matth./X 5-21/NUM resumitur/VERB ./PUNCT inducunt/VERB etiam/ADV quod/PRON dicitur/VERB matth./X 13-30/NUM ,/PUNCT quod/SCONJ dominus/NOUN ministris/NOUN volentibus/VERB zizaniam/NOUN colligere/VERB de/ADP medio/ADJ tritici/NOUN ,/PUNCT respondit/VERB :/PUNCT sinite/VERB utraque/PRON crescere/VERB usque/ADP ad/ADP messem/NOUN ./PUNCT per/ADP zizaniam/NOUN autem/CCONJ filii/NOUN nequam/ADJ intelliguntur/VERB ,/PUNCT per/ADP messem/NOUN autem/CCONJ saeculi/NOUN finis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ibidem/ADV dicitur/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV mali/NOUN subtrahendi/VERB sunt/AUX de/ADP medio/ADJ bonorum/ADJ per/ADP occisionem/NOUN ./PUNCT inducunt/VERB etiam/ADV quod/SCONJ homo/NOUN quandiu/SCONJ in/ADP mundo/NOUN est/VERB ,/PUNCT potest/VERB in/ADP melius/ADJ transmutari/VERB ./PUNCT non/ADV ergo/ADV est/AUX per/ADP occisionem/NOUN subtrahendus/VERB a/ADP mundo/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP poenitentiam/NOUN reservandus/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ frivola/ADJ sunt/AUX ./PUNCT nam/ADV in/ADP lege/NOUN quae/PRON dicit/VERB ,/PUNCT non/ADV occides/VERB ,/PUNCT postmodum/ADV subditur/VERB :/PUNCT maleficos/NOUN non/ADV patieris/VERB vivere/VERB ./PUNCT ex/ADP quo/PRON datur/VERB intelligi/VERB occisionem/NOUN hominum/NOUN iniustam/ADJ prohibitam/VERB esse/AUX ./PUNCT quod/PRON etiam/ADV ex/ADP verbis/NOUN domini/NOUN apparet/VERB matth./X 5/NUM ./PUNCT nam/ADV cum/SCONJ dixisset/VERB ,/PUNCT audistis/VERB quia/SCONJ dictum/VERB est/AUX antiquis/ADJ ,/PUNCT non/ADV occides/VERB ,/PUNCT subiunxit/VERB :/PUNCT 22/NUM ego/PRON autem/CCONJ dico/VERB vobis/PRON ,/PUNCT qui/PRON irascitur/VERB fratri/NOUN suo/ADJ etc./X ./PUNCT ex/ADP quo/PRON dat/VERB intelligere/VERB illam/PRON occisionem/NOUN esse/AUX prohibitam/VERB quae/PRON procedit/VERB ex/ADP ira/NOUN ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ illam/NOUN quae/PRON procedit/VERB ex/ADP zelo/NOUN iustitiae/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ etiam/ADV dominus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT sinite/VERB utraque/PRON crescere/VERB usque/ADP ad/ADP messem/NOUN ,/PUNCT qualiter/ADV intelligendum/VERB sit/AUX ,/PUNCT apparet/VERB per/ADP id/PRON quod/PRON sequitur/VERB :/PUNCT ne/SCONJ forte/ADV ,/PUNCT colligentes/VERB zizania/NOUN ,/PUNCT eradicetis/VERB simul/ADV et/CCONJ triticum/NOUN ./PUNCT ibi/ADV ergo/ADV interdicitur/VERB malorum/NOUN occisio/NOUN ubi/SCONJ hoc/PRON sine/ADP periculo/NOUN bonorum/ADJ fieri/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT quod/PRON plerumque/DET contingit/VERB quando/SCONJ mali/NOUN nondum/ADV discernuntur/VERB a/ADP bonis/ADJ per/ADP manifesta/ADJ peccata/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ quando/SCONJ timetur/VERB periculum/NOUN ne/SCONJ mali/NOUN multos/ADJ bonos/ADJ post/ADP se/PRON trahant/VERB ./PUNCT quod/SCONJ vero/ADV mali/NOUN ,/PUNCT quandiu/SCONJ vivunt/VERB ,/PUNCT emendari/VERB possunt/VERB ,/PUNCT non/ADV prohibet/VERB quin/SCONJ iuste/ADV possint/VERB occidi/VERB :/PUNCT quia/SCONJ periculum/NOUN quod/PRON de/ADP eorum/PRON vita/NOUN imminet/VERB ,/PUNCT est/AUX maius/ADJ et/CCONJ certius/ADJ quam/SCONJ bonum/NOUN quod/PRON de/ADP eorum/PRON emendatione/NOUN expectatur/VERB ./PUNCT habent/VERB etiam/ADV in/ADP ipso/PRON mortis/NOUN articulo/NOUN facultatem/NOUN ut/SCONJ per/ADP poenitentiam/NOUN convertantur/VERB ad/ADP deum/PROPN ./PUNCT quod/SCONJ si/SCONJ adeo/ADV sunt/AUX obstinati/VERB quod/SCONJ etiam/ADV in/ADP mortis/NOUN articulo/NOUN cor/NOUN eorum/PRON a/ADP malitia/NOUN non/ADV recedit/VERB ,/PUNCT satis/ADV probabiliter/ADV aestimari/VERB potest/VERB quod/SCONJ nunquam/ADV a/ADP malitia/NOUN resipiscant/VERB ./PUNCT quod/SCONJ homo/NOUN indiget/VERB divino/ADJ auxilio/NOUN ad/ADP beatitudinem/NOUN consequendam/VERB ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV ex/ADP superioribus/ADJ manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN aliter/ADV disponit/VERB creaturas/NOUN rationales/ADJ quam/SCONJ res/NOUN alias/PRON secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP conditione/NOUN naturae/NOUN propriae/ADJ ab/ADP aliis/PRON differunt/VERB ,/PUNCT restat/VERB ostendendum/VERB quod/SCONJ etiam/ADV ex/ADP dignitate/NOUN finis/NOUN altior/ADJ gubernationis/NOUN modus/NOUN a/ADP divina/ADJ providentia/NOUN eis/PRON adhibetur/VERB ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ secundum/ADP convenientiam/NOUN suae/ADJ naturae/NOUN ,/PUNCT ad/ADP altiorem/ADJ participationem/NOUN finis/NOUN perveniunt/VERB ./PUNCT quia/SCONJ enim/ADV intellectualis/ADJ naturae/NOUN sunt/AUX ,/PUNCT per/ADP suam/ADJ operationem/NOUN intelligibilem/ADJ veritatem/NOUN attingere/VERB possunt/VERB :/PUNCT quod/PRON aliis/PRON rebus/NOUN non/ADV competit/VERB ,/PUNCT quae/PRON intellectu/NOUN carent/VERB ./PUNCT et/CCONJ quidem/ADV secundum/ADP quod/SCONJ ad/ADP intelligibilem/ADJ veritatem/NOUN naturali/ADJ operatione/NOUN perveniunt/VERB ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX eis/PRON aliter/ADV provideri/VERB divinitus/ADV quam/SCONJ aliis/PRON rebus/NOUN :/PUNCT inquantum/SCONJ homini/NOUN datus/VERB est/AUX intellectus/NOUN et/CCONJ ratio/NOUN ,/PUNCT per/ADP quae/PRON veritatem/NOUN et/CCONJ discernere/VERB et/CCONJ investigare/VERB possit/VERB ;/PUNCT datae/VERB sunt/AUX etiam/ADV ei/PRON vires/NOUN sensitivae/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ interiores/ADJ et/CCONJ exteriores/ADJ ,/PUNCT quibus/PRON ad/ADP investigandam/VERB veritatem/NOUN adiuvetur/VERB ;/PUNCT datus/VERB est/AUX etiam/ADV ei/PRON loquelae/NOUN usus/NOUN ,/PUNCT per/ADP cuius/PRON officium/NOUN veritatem/NOUN quam/PRON aliquis/PRON mente/NOUN concipit/VERB ,/PUNCT alteri/PRON manifestare/VERB possit/VERB ;/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV homines/NOUN seipsos/PRON iuvent/VERB in/ADP cognitione/NOUN veritatis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ in/ADP aliis/PRON rebus/NOUN necessariis/ADJ vitae/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX homo/NOUN animal/NOUN naturaliter/ADV sociale/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ ulterius/ADV ultimus/ADJ finis/NOUN hominis/NOUN in/ADP quadam/PRON veritatis/NOUN cognitione/NOUN constitutus/VERB est/AUX quae/PRON naturalem/ADJ facultatem/NOUN ipsius/PRON excedit/VERB :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV ipsam/PRON primam/ADJ veritatem/NOUN videat/VERB in/ADP seipsa/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ inferioribus/ADJ creaturis/NOUN non/ADV competit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV ad/ADP finem/NOUN pervenire/VERB possint/VERB qui/PRON eorum/PRON facultatem/NOUN naturalem/ADJ excedat/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ut/SCONJ etiam/ADV ex/ADP hoc/PRON fine/NOUN attendatur/VERB diversus/ADJ gubernationis/NOUN modus/NOUN circa/ADP homines/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alias/PRON inferiores/ADJ creaturas/NOUN ./PUNCT ea/PRON enim/ADV quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX fini/NOUN esse/AUX proportionata/VERB ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV homo/NOUN ordinatur/VERB in/ADP finem/NOUN qui/PRON eius/PRON facultatem/NOUN naturalem/ADJ excedat/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX ei/PRON aliquod/PRON auxilium/NOUN divinitus/ADV adhiberi/VERB supernaturale/ADJ ,/PUNCT per/ADP quod/PRON tendat/VERB in/ADP finem/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT res/NOUN inferioris/ADJ naturae/NOUN in/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX proprium/ADJ superioris/ADJ naturae/NOUN non/ADV potest/VERB perduci/VERB nisi/SCONJ virtute/NOUN illius/PRON superioris/ADJ naturae/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ luna/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ex/ADP se/PRON non/ADV lucet/VERB ,/PUNCT fit/VERB lucida/ADJ virtute/NOUN et/CCONJ actione/NOUN solis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ aqua/NOUN ,/PUNCT quae/PRON per/ADP se/PRON non/ADV calet/VERB ,/PUNCT fit/VERB calida/ADJ virtute/NOUN et/CCONJ actione/NOUN ignis/NOUN ./PUNCT videre/VERB autem/CCONJ ipsam/PRON primam/ADJ veritatem/NOUN in/ADP seipsa/PRON ita/ADV transcendit/VERB facultatem/NOUN humanae/ADJ naturae/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ est/AUX proprium/ADJ solius/ADJ dei/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT indiget/VERB igitur/ADV homo/NOUN auxilio/NOUN divino/ADJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ in/ADP dictum/VERB finem/NOUN perveniat/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT unaquaeque/PRON res/NOUN per/ADP operationem/NOUN suam/ADJ ultimum/ADJ finem/NOUN consequitur/VERB ./PUNCT operatio/NOUN autem/CCONJ virtutem/NOUN sortitur/VERB ex/ADP principio/NOUN operante/VERB :/PUNCT unde/ADV per/ADP actionem/NOUN seminis/NOUN generatur/VERB aliquid/PRON in/ADP determinata/VERB specie/NOUN ,/PUNCT cuius/PRON virtus/NOUN in/ADP semine/NOUN praeexistit/VERB ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV homo/NOUN per/ADP operationem/NOUN suam/ADJ pervenire/VERB in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN suum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON transcendit/VERB facultatem/NOUN naturalium/ADJ potentiarum/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ eius/PRON operatio/NOUN ex/ADP divina/ADJ virtute/NOUN efficaciam/NOUN capiat/VERB perducendi/VERB ad/ADP finem/NOUN praedictum/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT nullum/PRON instrumentum/NOUN secundum/ADP virtutem/NOUN propriae/ADJ formae/NOUN perducere/VERB potest/VERB ad/ADP ultimam/ADJ perfectionem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/NOUN secundum/ADP virtutem/NOUN principalis/ADJ agentis/NOUN :/PUNCT quamvis/SCONJ secundum/ADP propriam/ADJ virtutem/NOUN aliquam/PRON dispositionem/NOUN facere/VERB possit/VERB ad/ADP ultimam/ADJ perfectionem/NOUN ./PUNCT a/ADP serra/NOUN enim/ADV secundum/ADP rationem/NOUN propriae/ADJ formae/NOUN est/VERB sectio/NOUN ligni/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN scamni/NOUN est/VERB ab/ADP arte/NOUN ,/PUNCT quae/PRON utitur/VERB instrumento/NOUN :/PUNCT similiter/ADV resolutio/NOUN et/CCONJ consumptio/NOUN in/ADP corpore/NOUN animalis/NOUN est/VERB a/ADP calore/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ generatio/NOUN carnis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ determinatio/NOUN augmenti/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV ,/PUNCT sunt/VERB ab/ADP anima/NOUN vegetabili/ADJ ,/PUNCT quae/PRON utitur/VERB calore/NOUN igneo/ADJ sicut/SCONJ instrumento/NOUN ./PUNCT sub/ADP deo/PROPN autem/CCONJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX primus/ADJ intellectus/NOUN et/CCONJ volens/VERB ,/PUNCT ordinantur/VERB omnes/PRON intellectus/NOUN et/CCONJ voluntates/NOUN sicut/SCONJ instrumenta/NOUN sub/ADP principali/ADJ agente/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ eorum/PRON operationes/NOUN efficaciam/NOUN non/ADV habeant/VERB respectu/NOUN ultimae/ADJ perfectionis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX adeptio/NOUN finalis/ADJ beatitudinis/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP virtutem/NOUN divinam/ADJ ./PUNCT indiget/VERB igitur/ADV rationalis/ADJ natura/NOUN divino/ADJ auxilio/NOUN ad/ADP consequendum/VERB ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT homini/NOUN adsunt/VERB impedimenta/NOUN plurima/ADJ perveniendi/VERB ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT impeditur/VERB enim/ADV debilitate/NOUN rationis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON de/ADP facili/ADJ trahitur/VERB in/ADP errorem/NOUN ,/PUNCT per/ADP quem/PRON a/ADP recta/ADJ via/NOUN perveniendi/VERB in/ADP finem/NOUN excluditur/VERB ./PUNCT impeditur/VERB etiam/ADV ex/ADP passionibus/NOUN partis/NOUN sensitivae/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP affectionibus/NOUN quibus/PRON ad/ADP sensibilia/ADJ et/CCONJ inferiora/ADJ trahitur/VERB ,/PUNCT quibus/PRON quanto/ADV magis/ADV inhaeret/VERB ,/PUNCT longius/ADV ab/ADP ultimo/ADJ fine/NOUN distat/VERB :/PUNCT haec/PRON enim/ADV infra/ADP hominem/NOUN sunt/VERB ,/PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ hominis/NOUN superior/ADJ eo/PRON existit/VERB ./PUNCT impeditur/VERB etiam/ADV plerumque/DET corporis/NOUN infirmitate/NOUN ab/ADP executione/NOUN virtuosorum/ADJ actuum/NOUN ,/PUNCT quibus/PRON ad/ADP beatitudinem/NOUN tenditur/VERB ./PUNCT indiget/VERB igitur/ADV auxilio/NOUN divino/ADJ homo/NOUN ne/SCONJ per/ADP huiusmodi/ADV impedimenta/NOUN totaliter/ADV ab/ADP ultimo/ADJ fine/NOUN deficiat/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB ioan./X 6-44/NUM :/PUNCT nemo/PRON potest/VERB venire/VERB ad/ADP me/PRON nisi/SCONJ pater/NOUN ,/PUNCT qui/PRON misit/VERB me/PRON ,/PUNCT traxerit/VERB illum/PRON ;/PUNCT et/CCONJ 15-4/NUM :/PUNCT sicut/SCONJ palmes/NOUN non/ADV potest/VERB ferre/VERB fructum/NOUN a/ADP semetipso/PRON nisi/SCONJ manserit/VERB in/ADP vite/NOUN ,/PUNCT sic/PART nec/CCONJ vos/NOUN nisi/SCONJ in/ADP me/PRON manseritis/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN pelagianorum/NOUN qui/PRON dixerunt/VERB quod/SCONJ per/ADP solum/ADJ liberum/ADJ arbitrium/NOUN homo/NOUN poterat/VERB dei/PROPN gloriam/NOUN promereri/VERB ./PUNCT quod/SCONJ per/ADP auxilium/NOUN divinae/ADJ gratiae/NOUN homo/NOUN non/ADV cogitur/VERB ad/ADP virtutem/NOUN ./PUNCT posset/VERB autem/CCONJ videri/VERB alicui/PRON quod/SCONJ per/ADP divinum/ADJ auxilium/NOUN aliqua/PRON coactio/NOUN homini/NOUN inferatur/VERB ad/ADP bene/ADV agendum/VERB ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT nemo/PRON potest/VERB venire/VERB ad/ADP me/PRON nisi/SCONJ pater/NOUN ,/PUNCT qui/PRON misit/VERB me/PRON ,/PUNCT traxerit/VERB eum/PRON ;/PUNCT et/CCONJ ex/ADP hoc/PRON dicitur/VERB rom./X 8-14/NUM ,/PUNCT qui/PRON spiritu/NOUN dei/PROPN aguntur/VERB ,/PUNCT hi/PRON filii/NOUN dei/PROPN sunt/AUX et/CCONJ ii/NUM cor./X 5-14/NUM ,/PUNCT caritas/NOUN christi/ADJ urget/VERB nos/PRON ./PUNCT trahi/VERB enim/ADV ,/PUNCT et/CCONJ agi/VERB ,/PUNCT et/CCONJ urgeri/VERB ,/PUNCT coactionem/NOUN importare/VERB videntur/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV esse/AUX verum/ADJ manifeste/ADV ostenditur/VERB ./PUNCT divina/ADJ enim/ADV providentia/NOUN rebus/NOUN omnibus/PRON providet/VERB secundum/ADP modum/NOUN eorum/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ proprium/ADJ homini/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omni/PRON rationali/ADJ naturae/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ voluntarie/ADV agat/VERB et/CCONJ suis/ADJ actibus/NOUN dominetur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT huic/PRON autem/CCONJ coactio/NOUN contrariatur/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV deus/PROPN suo/ADJ auxilio/NOUN hominem/NOUN cogit/VERB ad/ADP recte/ADV agendum/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT divinum/ADJ auxilium/NOUN sic/ADV intelligitur/VERB ad/ADP bene/ADV agendum/VERB homini/NOUN adhiberi/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP nobis/PRON nostra/ADJ opera/NOUN operatur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ causa/NOUN prima/ADJ operatur/VERB operationes/NOUN causarum/NOUN secundarum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ agens/NOUN principale/ADJ operatur/VERB actionem/NOUN instrumenti/NOUN :/PUNCT unde/ADV dicitur/VERB isaiae/PROPN 26-12/NUM :/PUNCT omnia/PRON opera/NOUN nostra/ADJ operatus/VERB es/AUX in/ADP nobis/PRON ,/PUNCT domine/NOUN ./PUNCT causa/NOUN autem/CCONJ prima/ADJ causat/VERB operationem/NOUN causae/NOUN secundae/ADJ secundum/ADP modum/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ deus/PROPN causat/VERB in/ADP nobis/PRON nostra/ADJ opera/NOUN secundum/ADP modum/NOUN nostrum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/VERB ut/SCONJ voluntarie/ADV ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV coacte/ADV agamus/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV divino/ADJ auxilio/NOUN aliquis/PRON cogitur/VERB ad/ADP recte/ADV agendum/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT homo/NOUN per/ADP voluntatem/NOUN ordinatur/VERB in/ADP finem/NOUN :/PUNCT obiectum/NOUN enim/ADV voluntatis/NOUN est/AUX bonum/NOUN et/CCONJ finis/NOUN ./PUNCT auxilium/NOUN autem/CCONJ divinum/ADJ nobis/PRON ad/ADP hoc/PRON praecipue/ADV impenditur/VERB ut/SCONJ consequamur/VERB finem/NOUN ./PUNCT eius/PRON ergo/ADV auxilium/NOUN non/ADV excludit/VERB a/ADP nobis/PRON actum/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ipsum/PRON praecipue/ADV in/ADP nobis/PRON facit/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT philipp./X 2-13/NUM :/PUNCT deus/PROPN est/VERB qui/PRON operatur/VERB in/ADP nobis/PRON velle/VERB et/CCONJ perficere/VERB ,/PUNCT pro/ADP bona/ADJ voluntate/NOUN ./PUNCT coactio/NOUN autem/CCONJ excludit/VERB in/ADP nobis/PRON actum/NOUN voluntatis/NOUN :/PUNCT coacte/ADV enim/ADV agimus/VERB cuius/PRON contrarium/ADJ volumus/VERB ./PUNCT non/ADV ergo/ADV deus/PROPN suo/ADJ auxilio/NOUN nos/PRON cogit/VERB ad/ADP recte/ADV agendum/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT homo/NOUN pervenit/VERB ad/ADP ultimum/ADJ suum/ADJ finem/NOUN per/ADP actus/NOUN virtutum/NOUN :/PUNCT felicitas/NOUN enim/ADV virtutis/NOUN praemium/NOUN ponitur/VERB ./PUNCT actus/NOUN autem/CCONJ coacti/VERB non/ADV sunt/AUX actus/NOUN virtutum/NOUN :/PUNCT nam/ADV in/ADP virtute/NOUN praecipuum/ADJ est/AUX electio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sine/ADP voluntario/ADJ esse/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT cui/PRON violentum/ADJ contrarium/ADJ est/AUX ./PUNCT non/ADV igitur/ADV divinitus/ADV homo/NOUN cogitur/VERB ad/ADP recte/ADV agendum/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ea/PRON quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT debent/VERB esse/AUX fini/NOUN proportionata/VERB ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ ultimus/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX felicitas/NOUN ,/PUNCT non/ADV competit/VERB nisi/SCONJ voluntarie/ADV agentibus/VERB ,/PUNCT qui/PRON sunt/AUX domini/NOUN sui/ADJ actus/NOUN :/PUNCT unde/ADV neque/CCONJ inanimata/ADJ ,/PUNCT neque/CCONJ bruta/ADJ animalia/NOUN felicia/NOUN dicimus/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/PART fortunata/VERB aut/CCONJ infortunata/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ secundum/ADP metaphoram/NOUN ./PUNCT auxilium/NOUN igitur/ADV quod/PRON homini/NOUN datur/VERB divinitus/ADV ad/ADP felicitatem/NOUN consequendam/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX coactivum/ADJ ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON deut./X 30/NUM dicitur/VERB :/PUNCT considera/VERB quod/SCONJ hodie/ADV proposuerit/VERB dominus/NOUN in/ADP conspectu/NOUN tuo/ADJ vitam/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ e/ADP contrario/NOUN mortem/NOUN et/CCONJ malum/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ diligas/VERB dominum/NOUN deum/PROPN tuum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ambules/VERB in/ADP viis/NOUN eius/PRON ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ aversum/VERB fuerit/AUX cor/NOUN tuum/ADJ et/CCONJ audire/VERB nolueris/VERB ,/PUNCT praedico/VERB tibi/PRON hodie/ADV quod/SCONJ pereas/VERB ./PUNCT et/CCONJ eccli./X 15-18/NUM dicitur/VERB :/PUNCT ante/ADP hominem/NOUN est/VERB vita/NOUN et/CCONJ mors/NOUN ,/PUNCT bonum/NOUN et/CCONJ malum/NOUN ./PUNCT quod/PRON placuerit/VERB ei/PRON ,/PUNCT dabitur/VERB illi/PRON ./PUNCT quod/SCONJ divinum/ADJ auxilium/NOUN homo/NOUN promereri/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT ex/ADP dictis/VERB autem/CCONJ manifeste/ADV ostenditur/VERB quod/SCONJ auxilium/NOUN divinum/ADJ homo/NOUN promereri/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT quaelibet/PRON enim/ADV res/NOUN ad/ADP id/PRON quod/PRON supra/ADP ipsam/PRON est/VERB ,/PUNCT materialiter/ADV se/PRON habet/VERB ./PUNCT materia/NOUN autem/CCONJ non/ADV movet/VERB seipsam/PRON ad/ADP suam/ADJ perfectionem/NOUN sed/CCONJ oportet/VERB quod/SCONJ ab/ADP alio/PRON moveatur/VERB ./PUNCT homo/NOUN igitur/ADV non/ADV movet/VERB seipsum/PRON ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ adipiscatur/VERB divinum/ADJ auxilium/NOUN ,/PUNCT quod/PRON supra/ADP ipsum/PRON est/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ potius/ADV ad/ADP hoc/PRON adipiscendum/VERB a/ADP deo/PROPN movetur/VERB ./PUNCT motio/NOUN autem/CCONJ moventis/VERB praecedit/VERB motum/NOUN mobilis/ADJ ratione/NOUN et/CCONJ causa/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV propter/ADP hoc/PRON nobis/PRON datur/VERB auxilium/NOUN divinum/ADJ quia/SCONJ nos/PRON ad/ADP illud/PRON per/ADP bona/ADJ opera/NOUN promovemus/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ potius/ADV ideo/ADV nos/PRON per/ADP bona/ADJ opera/NOUN proficimus/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ divino/ADJ auxilio/NOUN praevenimur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT agens/NOUN instrumentale/ADJ non/ADV disponit/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN inducendam/VERB a/ADP principali/ADJ agente/NOUN nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ agit/VERB ex/ADP virtute/NOUN principalis/ADJ agentis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ calor/NOUN ignis/NOUN non/ADV magis/ADV praeparat/VERB materiam/NOUN ad/ADP formam/NOUN carnis/NOUN quam/SCONJ ad/ADP aliam/PRON formam/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ inquantum/SCONJ agit/VERB in/ADP virtute/NOUN animae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN nostra/ADJ operatur/VERB sub/ADP deo/PROPN sicut/SCONJ agens/NOUN instrumentale/ADJ sub/ADP principali/ADJ agente/NOUN ./PUNCT non/ADV igitur/ADV potest/VERB se/PRON anima/NOUN praeparare/VERB ad/ADP suscipiendum/VERB effectum/NOUN divini/ADJ auxilii/NOUN nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ agit/VERB ex/ADP virtute/NOUN divina/ADJ ./PUNCT praevenitur/VERB igitur/ADV divino/ADJ auxilio/NOUN ad/ADP bene/ADV operandum/VERB ,/PUNCT magis/ADV quam/SCONJ divinum/ADJ auxilium/NOUN praeveniat/VERB ,/PUNCT quasi/ADV merendo/VERB illud/PRON vel/CCONJ se/PRON praeparando/VERB ad/ADP illud/PRON ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT nullum/PRON agens/NOUN particulare/ADJ potest/VERB universaliter/ADV praevenire/VERB actionem/NOUN primi/ADJ universalis/ADJ agentis/NOUN :/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ omnis/PRON actio/NOUN particularis/ADJ agentis/NOUN originem/NOUN habet/VERB ab/ADP universali/ADJ agente/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ omnis/PRON motus/NOUN praevenitur/VERB a/ADP motu/NOUN caelesti/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN humana/ADJ ordinatur/VERB sub/ADP deo/PROPN sicut/SCONJ particulare/ADJ agens/NOUN sub/ADP universali/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX ergo/ADV esse/VERB aliquem/PRON rectum/ADJ motum/NOUN in/ADP ipsa/PRON quem/PRON non/ADV praeveniat/VERB actio/NOUN divina/ADJ ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ ioan./X 15-5/NUM ,/PUNCT dominus/NOUN dicit/VERB :/PUNCT sine/ADP me/PRON nihil/PRON potestis/VERB facere/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT merces/NOUN proportionatur/VERB merito/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ in/ADP retributione/NOUN mercedis/NOUN aequalitas/NOUN iustitiae/NOUN observetur/VERB ./PUNCT effectus/NOUN autem/CCONJ divini/ADJ auxilii/NOUN ,/PUNCT qui/PRON facultatem/NOUN naturae/NOUN excedit/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX proportionatus/VERB actibus/NOUN quos/PRON homo/NOUN ex/ADP naturali/ADJ facultate/NOUN producit/VERB ./PUNCT non/ADV igitur/ADV per/ADP huiusmodi/ADV actus/NOUN potest/VERB homo/NOUN praedictum/VERB auxilium/NOUN mereri/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT cognitio/NOUN praecedit/VERB voluntatis/NOUN motum/NOUN ./PUNCT cognitio/NOUN autem/CCONJ supernaturalis/ADJ finis/NOUN est/VERB homini/NOUN a/ADP deo/PROPN :/PUNCT cum/SCONJ per/ADP rationem/NOUN naturalem/ADJ in/ADP ipsum/PRON attingere/VERB homo/NOUN non/ADV possit/VERB ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ facultatem/NOUN naturalem/ADJ excedit/VERB ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ motus/NOUN voluntatis/NOUN nostrae/ADJ in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN auxilium/NOUN divinum/NOUN praeveniat/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB tit./X 3-5/NUM :/PUNCT non/ADV ex/ADP operibus/NOUN iustitiae/NOUN quae/PRON fecimus/VERB nos/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP suam/ADJ misericordiam/NOUN salvos/NOUN nos/PRON fecit/VERB ./PUNCT et/CCONJ rom./X 9-16/NUM :/PUNCT non/ADV est/AUX volentis/VERB ,/PUNCT scilicet/ADV velle/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ currentis/VERB scilicet/ADV currere/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ miserentis/VERB dei/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ scilicet/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ad/ADP bene/ADV volendum/VERB et/CCONJ operandum/VERB homo/NOUN divino/ADJ praeveniatur/VERB auxilio/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ consuetum/VERB est/AUX quod/SCONJ effectus/NOUN aliquis/PRON non/ADV attribuitur/VERB proximo/ADJ operanti/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ primo/ADJ moventi/VERB ;/PUNCT attribuitur/VERB enim/ADV victoria/NOUN duci/NOUN ,/PUNCT quae/PRON labore/NOUN militum/NOUN perpetratur/VERB ./PUNCT non/ADV ergo/ADV per/ADP huiusmodi/ADV verba/NOUN excluditur/VERB liberum/ADJ voluntatis/NOUN arbitrium/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ quidam/PRON male/ADV intellexerunt/VERB ,/PUNCT quasi/SCONJ homo/NOUN non/ADV sit/AUX dominus/NOUN suorum/ADJ actuum/NOUN interiorum/ADJ et/CCONJ exteriorum/ADJ :/PUNCT sed/CCONJ ostenditur/VERB deo/PROPN esse/AUX subiectum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ thren./X 4/NUM dicitur/VERB :/PUNCT converte/VERB nos/PRON ,/PUNCT domine/NOUN ,/PUNCT ad/ADP te/PRON ,/PUNCT et/CCONJ convertemur/VERB :/PUNCT per/ADP quod/PRON patet/VERB quod/SCONJ conversio/NOUN nostra/ADJ ad/ADP deum/PROPN praevenitur/VERB auxilio/NOUN dei/PROPN nos/PRON convertentis/VERB ./PUNCT legitur/VERB tamen/ADV zach./X 1-3/NUM ,/PUNCT ex/ADP persona/NOUN dei/PROPN dictum/NOUN ,/PUNCT convertimini/VERB ad/ADP me/PRON ,/PUNCT et/CCONJ convertar/VERB ad/ADP vos/PRON :/PUNCT non/ADV quin/SCONJ dei/PROPN operatio/NOUN nostram/ADJ conversionem/NOUN praeveniat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ conversionem/NOUN nostram/ADJ ,/PUNCT qua/PRON ad/ADP ipsum/PRON convertimur/VERB ,/PUNCT adiuvat/VERB subsequenter/ADV ,/PUNCT eam/PRON roborando/VERB ut/SCONJ ad/ADP effectum/NOUN perveniat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ stabiliendo/VERB ut/SCONJ finem/NOUN debitum/VERB consequatur/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN pelagianorum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON dicebant/VERB huiusmodi/ADV auxilium/NOUN propter/ADP merita/NOUN nobis/PRON dari/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ iustificationis/NOUN nostrae/ADJ initium/NOUN ex/ADP nobis/PRON sit/VERB ,/PUNCT consummatio/NOUN autem/CCONJ a/ADP deo/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ praedictum/VERB divinum/ADJ auxilium/NOUN gratia/NOUN nominatur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quid/PRON sit/AUX gratia/NOUN gratum/ADJ faciens/VERB ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV hoc/PRON quod/PRON datur/VERB alicui/PRON absque/ADP suis/ADJ meritis/NOUN praecedentibus/VERB ,/PUNCT gratis/ADV ei/PRON dicitur/VERB dari/VERB ;/PUNCT cum/SCONJ divinum/ADJ auxilium/NOUN homini/NOUN exhibitum/VERB omne/PRON meritum/NOUN humanum/ADJ praeveniat/VERB ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT consequitur/VERB quod/SCONJ hoc/PRON auxilium/NOUN gratis/ADV homini/NOUN impendatur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP hoc/PRON convenienter/ADV gratiae/NOUN nomen/NOUN accepit/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT rom./X 11-6/NUM :/PUNCT si/SCONJ gratia/NOUN est/VERB ,/PUNCT iam/PART non/ADV ex/ADP operibus/NOUN :/PUNCT alioquin/ADV gratia/NOUN iam/ADV non/ADV est/AUX gratia/NOUN ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ et/CCONJ alia/PRON ratio/NOUN propter/ADP quam/PRON praedictum/VERB dei/PROPN auxilium/NOUN gratiae/NOUN nomen/NOUN accepit/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV aliquis/PRON alicui/PRON esse/AUX gratus/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ est/AUX ei/PRON dilectus/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ qui/PRON ab/ADP aliquo/PRON diligitur/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB gratiam/NOUN eius/PRON habere/VERB ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ de/ADP ratione/NOUN dilectionis/NOUN ut/SCONJ diligens/VERB bonum/NOUN velit/VERB ei/PRON quem/PRON diligit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ operetur/VERB ./PUNCT et/CCONJ quidem/ADV deus/PROPN bona/NOUN vult/VERB et/CCONJ operatur/VERB circa/ADP omnem/PRON creaturam/NOUN :/PUNCT ipsum/PRON enim/ADV esse/NOUN creaturae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnis/PRON eius/PRON perfectio/NOUN ,/PUNCT est/VERB a/ADP deo/PROPN volente/VERB et/CCONJ operante/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT unde/ADV dicitur/VERB sap./X 11-25/NUM :/PUNCT diligis/VERB omnia/PRON quae/PRON sunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ nihil/PRON odisti/VERB eorum/PRON quae/PRON fecisti/VERB ./PUNCT sed/CCONJ specialis/ADJ ratio/NOUN divinae/ADJ dilectionis/NOUN ad/ADP illos/PRON consideratur/VERB quibus/PRON auxilium/NOUN praebet/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ consequantur/VERB bonum/NOUN quod/PRON ordinem/NOUN naturae/NOUN eorum/PRON excedit/VERB ,/PUNCT scilicet/PART perfectam/ADJ fruitionem/NOUN non/ADV alicuius/PRON boni/NOUN creati/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ sui/ADJ ipsius/PRON ./PUNCT hoc/PRON igitur/ADV auxilium/NOUN convenienter/ADV gratia/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT non/ADV solum/ADV quia/SCONJ gratis/ADV datur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/VERB :/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quia/SCONJ hoc/PRON auxilio/NOUN homo/NOUN speciali/ADJ quadam/PRON praerogativa/ADJ redditur/VERB deo/PROPN gratus/ADJ ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT ephes./X 1-5/NUM praedestinavit/VERB nos/PRON in/ADP adoptionem/NOUN filiorum/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP propositum/VERB voluntatis/NOUN suae/ADJ ,/PUNCT in/ADP laudem/NOUN gloriae/NOUN gratiae/NOUN suae/ADJ ,/PUNCT in/ADP qua/PRON gratificavit/VERB nos/PRON in/ADP dilecto/VERB filio/NOUN suo/ADJ ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ hanc/PRON gratiam/NOUN aliquid/PRON in/ADP homine/NOUN gratificato/VERB esse/AUX ,/PUNCT quasi/SCONJ quandam/PRON formam/NOUN et/CCONJ perfectionem/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT quod/PRON enim/ADV in/ADP aliquem/PRON finem/NOUN dirigitur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ habeat/VERB continuum/ADJ ordinem/NOUN in/ADP ipsum/PRON :/PUNCT nam/ADV movens/VERB continue/ADV mutat/VERB quousque/SCONJ mobile/ADJ per/ADP motum/NOUN finem/NOUN sortiatur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV auxilio/NOUN divinae/ADJ gratiae/NOUN homo/NOUN dirigatur/VERB in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ continue/ADV homo/NOUN isto/PRON auxilio/NOUN potiatur/VERB ,/PUNCT quousque/SCONJ ad/ADP finem/NOUN perveniat/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV esset/VERB si/SCONJ praedictum/VERB auxilium/NOUN participaret/VERB homo/NOUN secundum/ADP aliquem/PRON motum/NOUN aut/CCONJ passionem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV secundum/ADP aliquam/PRON formam/NOUN manentem/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quasi/ADV quiescentem/VERB in/ADP ipso/PRON :/PUNCT motus/NOUN enim/ADV et/CCONJ passio/NOUN talis/PRON non/ADV esset/VERB in/ADP homine/NOUN nisi/SCONJ quando/SCONJ actu/NOUN converteretur/VERB in/ADP finem/NOUN ;/PUNCT quod/PRON non/ADV continue/ADV ab/ADP homine/NOUN agitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ praecipue/ADV patet/VERB in/ADP dormientibus/VERB ./PUNCT est/AUX ergo/ADV gratia/NOUN gratum/ADJ faciens/VERB aliqua/PRON forma/NOUN et/CCONJ perfectio/NOUN in/ADP homine/NOUN manens/VERB ,/PUNCT etiam/ADV quando/SCONJ non/ADV operatur/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT dilectio/NOUN dei/PROPN est/AUX causativa/ADJ boni/NOUN quod/PRON in/ADP nobis/PRON est/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ dilectio/NOUN hominis/NOUN provocatur/VERB et/CCONJ causatur/VERB ex/ADP aliquo/PRON bono/NOUN quod/PRON in/ADP dilecto/VERB est/VERB ./PUNCT sed/CCONJ homo/NOUN provocatur/VERB ad/ADP specialiter/ADV aliquem/PRON diligendum/VERB propter/ADP aliquod/PRON speciale/ADJ bonum/NOUN in/ADP dilecto/VERB praeexistens/VERB ./PUNCT ergo/ADV ubi/SCONJ ponitur/VERB specialis/ADJ dilectio/NOUN dei/PROPN ad/ADP hominem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ consequenter/ADV ponatur/VERB aliquod/PRON speciale/ADJ bonum/NOUN homini/NOUN a/ADP deo/PROPN collatum/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV ,/PUNCT secundum/ADP praedicta/VERB ,/PUNCT gratia/NOUN gratum/ADJ faciens/VERB designet/VERB specialem/ADJ dilectionem/NOUN dei/PROPN ad/ADP hominem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ aliqua/PRON specialis/ADJ bonitas/NOUN et/CCONJ perfectio/NOUN per/ADP hoc/PRON homini/NOUN inesse/VERB designetur/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT unumquodque/PRON ordinatur/VERB in/ADP finem/NOUN sibi/PRON convenientem/VERB secundum/ADP rationem/NOUN suae/ADJ formae/NOUN :/PUNCT diversarum/ADJ enim/ADV specierum/NOUN diversi/ADJ sunt/AUX fines/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ finis/NOUN in/ADP quem/PRON homo/NOUN dirigitur/VERB per/ADP auxilium/NOUN divinae/ADJ gratiae/NOUN ,/PUNCT est/VERB supra/ADP naturam/NOUN humanam/ADJ ./PUNCT ergo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ homini/NOUN superaddatur/VERB aliqua/PRON supernaturalis/ADJ forma/NOUN et/CCONJ perfectio/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON convenienter/ADV ordinetur/VERB in/ADP finem/NOUN praedictum/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ homo/NOUN ad/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN per/ADP proprias/ADJ operationes/NOUN perveniat/VERB ./PUNCT unumquodque/PRON autem/CCONJ operatur/VERB secundum/ADP propriam/ADJ formam/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ homo/NOUN perducatur/VERB in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN per/ADP proprias/ADJ operationes/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ superaddatur/VERB ei/PRON aliqua/PRON forma/NOUN ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON eius/PRON operationes/NOUN efficaciam/NOUN aliquam/PRON accipiant/VERB promerendi/VERB ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT divina/ADJ providentia/NOUN omnibus/PRON providet/VERB secundum/ADP modum/NOUN suae/ADJ naturae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ hic/PRON modus/NOUN proprius/ADJ hominum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ ad/ADP perfectionem/NOUN suarum/ADJ operationum/NOUN oportet/VERB eis/PRON inesse/VERB ,/PUNCT super/ADP naturales/ADJ potentias/NOUN ,/PUNCT quasdam/PRON perfectiones/NOUN et/CCONJ habitus/NOUN ,/PUNCT quibus/PRON quasi/ADV connaturaliter/ADV et/CCONJ faciliter/ADV et/CCONJ delectabiliter/ADV bonum/NOUN et/CCONJ bene/PART operentur/VERB ./PUNCT igitur/ADV auxilium/NOUN gratiae/NOUN ,/PUNCT quod/PRON homo/NOUN a/ADP deo/PROPN consequitur/VERB ad/ADP perveniendum/VERB in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT aliquam/PRON formam/NOUN et/CCONJ perfectionem/NOUN homini/NOUN inesse/VERB designat/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ gratia/NOUN dei/PROPN in/ADP scriptura/NOUN quasi/ADV lux/NOUN quaedam/PRON designatur/VERB :/PUNCT dicit/VERB enim/ADV apostolus/NOUN ephes./X 5-8/NUM :/PUNCT eratis/AUX aliquando/ADV tenebrae/NOUN :/PUNCT nunc/PART autem/CCONJ lux/NOUN in/ADP domino/NOUN ./PUNCT decenter/ADV autem/CCONJ perfectio/NOUN per/ADP quam/PRON homo/NOUN promovetur/VERB in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON in/ADP dei/PROPN visione/NOUN consistit/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB lux/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX principium/NOUN videndi/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB opinio/NOUN quorundam/PRON dicentium/VERB quod/SCONJ gratia/NOUN dei/PROPN nihil/PRON in/ADP homine/NOUN ponit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ nihil/PRON in/ADP aliquo/PRON ponitur/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ dicitur/VERB gratiam/NOUN regis/NOUN habere/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/NOUN in/ADP rege/NOUN diligente/VERB ./PUNCT patet/VERB ergo/ADV eos/PRON fuisse/AUX deceptos/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ non/ADV attenderunt/VERB differentiam/NOUN inter/ADP dilectionem/NOUN divinam/NOUN et/CCONJ humanam/ADJ ./PUNCT divina/ADJ enim/ADV dilectio/NOUN est/AUX causativa/ADJ boni/NOUN quod/PRON in/ADP aliquo/PRON diligit/VERB :/PUNCT non/ADV semper/PART autem/CCONJ humana/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ gratia/NOUN gratum/ADJ faciens/VERB causat/VERB in/ADP nobis/PRON dilectionem/NOUN dei/PROPN ./PUNCT ex/ADP praemissis/VERB autem/CCONJ manifestum/ADJ fit/VERB quod/SCONJ per/ADP auxilium/NOUN gratiae/NOUN divinae/ADJ gratum/ADJ facientis/VERB hoc/PRON homo/NOUN consequitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ deum/PROPN diligat/VERB ./PUNCT gratia/NOUN enim/ADV gratum/ADJ faciens/VERB est/AUX in/ADP homine/NOUN divinae/ADJ dilectionis/NOUN effectus/NOUN ./PUNCT proprius/ADJ autem/CCONJ divinae/ADJ dilectionis/NOUN effectus/NOUN in/ADP homine/NOUN esse/AUX videtur/VERB quod/SCONJ deum/PROPN diligat/VERB ./PUNCT hoc/PRON enim/ADV est/AUX praecipuum/ADJ in/ADP intentione/NOUN diligentis/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ a/ADP dilecto/VERB reametur/VERB :/PUNCT ad/ADP hoc/PRON enim/ADV praecipue/ADV studium/NOUN diligentis/VERB tendit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ad/ADP sui/ADJ amorem/NOUN dilectum/VERB attrahat/VERB ;/PUNCT et/CCONJ nisi/SCONJ hoc/PRON accidat/VERB ,/PUNCT oportet/VERB dilectionem/NOUN dissolvi/VERB ./PUNCT igitur/ADV ex/ADP gratia/NOUN gratum/ADJ faciente/VERB hoc/PRON in/ADP homine/NOUN sequitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ deum/PROPN diligat/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT eorum/PRON quorum/PRON est/AUX unus/NUM finis/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB aliquam/PRON unionem/NOUN esse/VERB inquantum/SCONJ ordinantur/VERB ad/ADP finem/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ in/ADP civitate/NOUN homines/NOUN per/ADP quandam/PRON concordiam/NOUN adunantur/VERB ut/SCONJ possint/VERB consequi/VERB reipublicae/NOUN bonum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ milites/NOUN in/ADP acie/NOUN oportet/VERB uniri/VERB et/CCONJ concorditer/ADV agere/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ victoriam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX communis/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT consequantur/VERB ./PUNCT finis/NOUN autem/CCONJ ultimus/ADJ ,/PUNCT ad/ADP quem/PRON homo/NOUN per/ADP auxilium/NOUN divinae/ADJ gratiae/NOUN perducitur/VERB ,/PUNCT est/AUX visio/NOUN dei/PROPN per/ADP essentiam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON propria/ADJ est/AUX ipsius/PRON dei/PROPN :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV hoc/PRON finale/ADJ bonum/NOUN communicatur/VERB homini/NOUN a/ADP deo/PROPN ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV homo/NOUN ad/ADP hunc/PRON finem/NOUN perduci/VERB nisi/SCONJ uniatur/VERB deo/PROPN per/ADP conformitatem/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT quae/PRON est/AUX proprius/ADJ effectus/NOUN dilectionis/NOUN :/PUNCT nam/ADV amicorum/NOUN proprium/ADJ est/AUX idem/PRON velle/VERB et/CCONJ nolle/VERB ,/PUNCT et/CCONJ de/ADP eisdem/PRON gaudere/VERB et/CCONJ dolere/VERB ./PUNCT per/ADP gratiam/NOUN ergo/ADV gratum/ADJ facientem/VERB homo/NOUN constituitur/VERB dei/PROPN dilector/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ per/ADP eam/PRON homo/NOUN dirigatur/VERB in/ADP finem/NOUN ei/PRON communicatum/VERB a/ADP deo/PROPN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ finis/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN sit/AUX proprium/ADJ obiectum/NOUN appetitus/NOUN sive/CCONJ affectus/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ per/ADP gratiam/NOUN gratum/ADJ facientem/VERB ,/PUNCT quae/PRON hominem/NOUN dirigit/VERB in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT affectus/NOUN hominis/NOUN principaliter/ADV perficiatur/VERB ./PUNCT principalis/ADJ autem/CCONJ perfectio/NOUN affectus/NOUN est/AUX dilectio/NOUN ./PUNCT cuius/PRON signum/NOUN est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ omnis/PRON motus/NOUN affectus/NOUN ab/ADP amore/NOUN derivatur/VERB :/PUNCT nullus/PRON enim/ADV desiderat/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ sperat/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ gaudet/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ propter/ADP bonum/NOUN amatum/VERB ;/PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ neque/CCONJ aliquis/PRON refugit/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ timet/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ tristatur/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ irascitur/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ propter/ADP id/NOUN quod/SCONJ contrariatur/VERB bono/NOUN amato/VERB ./PUNCT principalis/ADJ ergo/ADV effectus/NOUN gratiae/NOUN gratum/ADJ facientis/VERB est/VERB ut/SCONJ homo/NOUN deum/PROPN diligat/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT forma/NOUN per/ADP quam/PRON res/NOUN ordinatur/VERB in/ADP aliquem/PRON finem/NOUN ,/PUNCT assimilat/VERB quodammodo/ADV rem/NOUN illam/PRON fini/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ corpus/NOUN per/ADP formam/NOUN gravitatis/NOUN acquirit/VERB similitudinem/NOUN et/CCONJ conformitatem/NOUN ad/ADP locum/NOUN ad/ADP quem/PRON naturaliter/ADV movetur/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ gratia/NOUN gratum/ADJ faciens/VERB est/AUX forma/NOUN quaedam/PRON in/ADP homine/NOUN per/ADP quam/PRON ordinatur/VERB ad/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT qui/PRON deus/PROPN est/AUX ./PUNCT per/ADP gratiam/NOUN ergo/ADV homo/NOUN dei/PROPN similitudinem/NOUN consequitur/VERB ./PUNCT similitudo/NOUN autem/CCONJ est/AUX dilectionis/NOUN causa/NOUN :/PUNCT omne/PRON enim/ADV simile/ADJ diligit/VERB sibi/PRON simile/ADJ ./PUNCT per/ADP gratiam/NOUN ergo/ADV homo/NOUN efficitur/VERB dei/PROPN dilector/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ad/ADP perfectionem/NOUN operationis/NOUN requiritur/VERB quod/SCONJ aliquis/PRON constanter/ADV et/CCONJ prompte/ADV operetur/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ praecipue/ADJ facit/VERB amor/NOUN :/PUNCT propter/ADP quem/PRON etiam/ADV difficilia/ADJ levia/ADJ videntur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV ex/ADP gratia/NOUN gratum/ADJ faciente/VERB oporteat/VERB hominis/NOUN operationes/NOUN perfectas/VERB fieri/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ,/PUNCT necessarium/ADJ est/AUX quod/SCONJ per/ADP eandem/PRON gratiam/NOUN dei/PROPN dilectio/NOUN constituatur/VERB in/ADP nobis/PRON ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT rom./X 5-5/NUM :/PUNCT caritas/NOUN dei/PROPN diffusa/VERB est/AUX in/ADP cordibus/NOUN nostris/ADJ per/ADP spiritum/NOUN sanctum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON datus/VERB est/AUX nobis/PRON ./PUNCT dominus/NOUN etiam/ADV dilectoribus/NOUN suis/ADJ visionem/NOUN suam/ADJ repromittit/VERB ,/PUNCT dicens/VERB ,/PUNCT ioan./X 14-21/NUM :/PUNCT qui/PRON diligit/VERB me/PRON ,/PUNCT diligetur/VERB a/ADP patre/NOUN meo/ADJ :/PUNCT et/CCONJ ego/PRON diligam/VERB eum/PRON ,/PUNCT et/CCONJ manifestabo/VERB ei/PRON meipsum/PRON ./PUNCT unde/ADV patet/VERB quod/SCONJ gratia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ad/ADP finem/NOUN divinae/ADJ visionis/NOUN dirigit/VERB ,/PUNCT dilectionem/NOUN dei/PROPN causat/VERB in/ADP nobis/PRON ./PUNCT quod/SCONJ divina/ADJ gratia/NOUN causat/VERB in/ADP nobis/PRON fidem/NOUN ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ divina/ADJ gratia/NOUN caritatem/NOUN in/ADP nobis/PRON causat/VERB ,/PUNCT necessarium/ADJ est/AUX quod/SCONJ etiam/ADV in/ADP nobis/PRON fides/NOUN per/ADP gratiam/NOUN causetur/VERB ./PUNCT motus/NOUN enim/ADV quo/PRON per/ADP gratiam/NOUN in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN dirigimur/VERB ,/PUNCT est/AUX voluntarius/ADJ ,/PUNCT non/ADV violentus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT voluntarius/ADJ autem/CCONJ motus/NOUN in/ADP aliquid/PRON esse/VERB non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ sit/AUX cognitum/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ per/ADP gratiam/NOUN in/ADP nobis/PRON cognitio/NOUN ultimi/ADJ finis/NOUN praestituatur/VERB ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ voluntarie/ADV dirigamur/VERB in/ADP ipsum/PRON ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ cognitio/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB secundum/ADP apertam/VERB visionem/NOUN in/ADP statu/NOUN isto/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP probatum/VERB est/AUX ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ sit/VERB cognitio/NOUN per/ADP fidem/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT in/ADP quolibet/PRON cognoscente/VERB modus/NOUN cognitionis/NOUN consequitur/VERB modum/NOUN propriae/ADJ naturae/NOUN :/PUNCT unde/ADV alius/PRON modus/NOUN cognitionis/NOUN est/AUX angeli/NOUN ,/PUNCT hominis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ bruti/ADJ animalis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ eorum/PRON naturae/NOUN diversae/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praemissis/VERB patet/VERB ./PUNCT sed/CCONJ homini/NOUN ,/PUNCT ad/ADP consequendum/VERB ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT additur/VERB aliqua/PRON perfectio/NOUN super/ADP propriam/ADJ naturam/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART gratia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ etiam/ADV super/ADP cognitionem/NOUN naturalem/ADJ hominis/NOUN ,/PUNCT addatur/VERB in/ADP eo/PRON aliqua/PRON cognitio/NOUN quae/PRON rationem/NOUN naturalem/ADJ excedat/VERB ./PUNCT et/CCONJ haec/PRON est/AUX cognitio/NOUN fidei/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB de/ADP his/PRON quae/PRON non/ADV videntur/VERB per/ADP rationem/NOUN naturalem/ADJ ./PUNCT item/PART ./PUNCT quandocumque/SCONJ ab/ADP aliquo/PRON agente/NOUN movetur/VERB aliquid/PRON ad/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX proprium/ADJ illi/PRON agenti/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ a/ADP principio/NOUN ipsum/PRON mobile/ADJ subdatur/VERB impressionibus/NOUN agentis/NOUN imperfecte/ADV ,/PUNCT quasi/ADV alienis/NOUN et/CCONJ non/ADV propriis/ADJ sibi/PRON ,/PUNCT quousque/SCONJ fiant/VERB ei/PRON propriae/ADJ in/ADP termino/NOUN motus/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ lignum/NOUN ab/ADP igne/NOUN primo/ADV calefit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ille/PRON calor/NOUN non/ADV est/AUX proprius/ADJ ligno/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ praeter/ADP naturam/NOUN ipsius/PRON ;/PUNCT in/ADP fine/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT quando/SCONJ iam/ADV lignum/NOUN ignitum/VERB est/AUX ,/PUNCT fit/VERB ei/PRON calor/NOUN proprius/ADJ et/CCONJ connaturalis/ADJ ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ aliquis/PRON a/ADP magistro/NOUN docetur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ a/ADP principio/NOUN conceptiones/NOUN magistri/NOUN recipiat/VERB non/ADV quasi/ADV eas/PRON per/ADP se/PRON intelligens/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP modum/NOUN credulitatis/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV supra/ADP suam/ADJ capacitatem/NOUN existentes/VERB :/PUNCT in/ADP fine/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT quando/SCONJ iam/ADV edoctus/VERB fuerit/AUX ,/PUNCT eas/PRON poterit/VERB intelligere/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ,/PUNCT auxilio/NOUN divinae/ADJ gratiae/NOUN dirigimur/VERB in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT ultimus/ADJ autem/CCONJ finis/NOUN est/AUX manifesta/ADJ visio/NOUN primae/ADJ veritatis/NOUN in/ADP seipsa/PRON :/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT antequam/SCONJ ad/ADP istum/PRON finem/NOUN veniatur/VERB ,/PUNCT intellectus/NOUN hominis/NOUN deo/PROPN subdatur/VERB per/ADP modum/NOUN credulitatis/NOUN ,/PUNCT divina/ADJ gratia/NOUN hoc/PRON faciente/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT in/ADP principio/NOUN huius/PRON operis/NOUN positae/VERB sunt/AUX utilitates/NOUN propter/ADP quas/PRON necessarium/ADJ fuit/AUX divinam/ADJ veritatem/NOUN hominibus/NOUN per/ADP modum/NOUN credulitatis/NOUN proponi/VERB ./PUNCT ex/ADP quibus/PRON etiam/ADV concludi/VERB potest/VERB quod/SCONJ necessarium/ADJ fuit/AUX fidem/NOUN esse/AUX divinae/ADJ gratiae/NOUN effectum/NOUN in/ADP nobis/PRON ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT ad/ADP ephes./X 2-8/NUM :/PUNCT gratia/NOUN salvati/VERB estis/AUX per/ADP fidem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/NOUN non/PART ex/ADP vobis/NOUN :/PUNCT dei/PROPN enim/ADV donum/NOUN est/AUX ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN pelagianorum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON dicebant/VERB quod/SCONJ initium/NOUN fidei/NOUN in/ADP nobis/PRON non/ADV erat/VERB a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT sed/CCONJ a/ADP nobis/PRON ./PUNCT quod/SCONJ divina/ADJ gratia/NOUN causat/VERB in/ADP nobis/PRON spem/NOUN ./PUNCT ex/ADP eisdem/PRON etiam/ADV ostendi/VERB potest/VERB quod/SCONJ oportet/VERB in/ADP nobis/PRON per/ADP gratiam/NOUN spem/NOUN futurae/ADJ beatitudinis/NOUN causari/VERB ./PUNCT dilectio/NOUN enim/ADV quae/PRON est/VERB ad/ADP alios/PRON ,/PUNCT provenit/VERB in/ADP homine/NOUN ex/ADP dilectione/NOUN hominis/NOUN ad/ADP seipsum/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ ad/ADP amicum/NOUN aliquis/PRON se/PRON habet/VERB sicut/SCONJ ad/ADP se/NOUN ./PUNCT diligit/VERB autem/CCONJ aliquis/PRON seipsum/PRON inquantum/SCONJ vult/VERB sibi/PRON bonum/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ alium/PRON diligit/VERB inquantum/SCONJ vult/VERB ei/PRON bonum/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ homo/NOUN ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ circa/ADP proprium/ADJ bonum/NOUN afficitur/VERB ,/PUNCT perducatur/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ afficiatur/VERB circa/ADP bonum/NOUN alterius/PRON ./PUNCT per/ADP hoc/PRON igitur/ADV quod/SCONJ aliquis/PRON ab/ADP alio/PRON sperat/VERB bonum/NOUN ,/PUNCT fit/VERB homini/NOUN via/NOUN ut/SCONJ illum/PRON diligat/VERB a/ADP quo/PRON bonum/NOUN sperat/VERB ,/PUNCT secundum/ADP seipsum/PRON :/PUNCT diligitur/VERB enim/ADV aliquis/PRON secundum/ADP seipsum/PRON quando/SCONJ diligens/VERB bonum/NOUN eius/PRON vult/VERB ,/PUNCT etiam/ADV si/SCONJ nihil/PRON ei/PRON inde/ADV proveniat/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV per/ADP gratiam/NOUN gratum/ADJ facientem/VERB causetur/VERB in/ADP homine/NOUN quod/SCONJ deum/PROPN propter/ADP se/PRON diligat/VERB ,/PUNCT consequens/VERB fuit/AUX ut/SCONJ etiam/ADV per/ADP gratiam/NOUN homo/NOUN spem/NOUN de/ADP deo/PROPN adipisceretur/VERB ./PUNCT amicitia/NOUN vero/ADV ,/PUNCT qua/PRON quis/PRON alium/PRON secundum/ADP se/PRON diligit/VERB ,/PUNCT etsi/SCONJ non/ADV sit/VERB propter/ADP propriam/ADJ utilitatem/NOUN ,/PUNCT habet/VERB tamen/ADV multas/ADJ utilitates/NOUN consequentes/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ unus/NUM amicorum/NOUN alteri/PRON subvenit/VERB ut/SCONJ sibi/NOUN ipsi/PRON ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ aliquis/PRON alium/PRON diligit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ cognoscit/VERB se/PRON ab/ADP eo/PRON diligi/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ de/ADP eo/PRON spem/NOUN habeat/VERB ./PUNCT per/ADP gratiam/NOUN autem/CCONJ ita/ADV constituitur/VERB homo/NOUN dei/PROPN dilector/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP caritatis/NOUN affectum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ etiam/ADV instruitur/VERB per/ADP fidem/NOUN quod/SCONJ a/ADP deo/PROPN praediligatur/VERB :/PUNCT secundum/ADP illud/NOUN quod/PRON habetur/VERB 1/NUM ioan./X 4-10/NUM :/PUNCT in/ADP hoc/PRON est/VERB dilectio/NOUN ,/PUNCT non/ADV quasi/SCONJ nos/PRON dilexerimus/VERB deum/PROPN ,/PUNCT sed/CCONJ quoniam/SCONJ ipse/PRON prior/ADJ dilexit/VERB nos/PRON ./PUNCT consequitur/VERB igitur/ADV ex/ADP dono/NOUN gratiae/NOUN quod/SCONJ homo/NOUN de/ADP deo/PROPN spem/NOUN habeat/VERB ./PUNCT ex/ADP quo/PRON etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ spes/NOUN est/AUX praeparatio/NOUN hominis/NOUN ad/ADP veram/ADJ dei/PROPN dilectionem/NOUN ,/PUNCT ita/ADV et/CCONJ e/ADP converso/NOUN ex/ADP caritate/NOUN homo/NOUN in/ADP spe/NOUN confirmatur/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT in/ADP omni/PRON diligente/VERB causatur/VERB desiderium/NOUN ut/SCONJ uniatur/VERB suo/ADJ dilecto/VERB inquantum/SCONJ possibile/ADJ est/AUX :/PUNCT et/CCONJ hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ delectabilissimum/ADJ est/AUX amicis/NOUN convivere/VERB ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV per/ADP gratiam/NOUN homo/NOUN dei/PROPN dilector/NOUN constituitur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ in/ADP eo/PRON causetur/VERB desiderium/NOUN unionis/NOUN ad/ADP deum/PROPN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ possibile/ADJ est/AUX ./PUNCT fides/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT quae/PRON causatur/VERB ex/ADP gratia/NOUN ,/PUNCT declarat/VERB possibilem/ADJ esse/AUX unionem/NOUN hominis/NOUN ad/ADP deum/PROPN secundum/ADP perfectam/ADJ fruitionem/NOUN ,/PUNCT in/ADP qua/PRON beatitudo/NOUN consistit/VERB ./PUNCT huius/PRON igitur/ADV fruitionis/NOUN desiderium/NOUN in/ADP homine/NOUN consequitur/VERB ex/ADP dei/PROPN dilectione/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ desiderium/NOUN rei/NOUN alicuius/PRON molestat/VERB animam/NOUN desiderantis/VERB nisi/SCONJ adsit/VERB spes/NOUN de/ADP consequendo/VERB ./PUNCT conveniens/VERB igitur/ADV fuit/AUX ut/SCONJ in/ADP hominibus/NOUN in/ADP quibus/PRON dei/PROPN dilectio/NOUN et/CCONJ fides/NOUN causatur/VERB per/ADP gratiam/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ etiam/ADV causetur/VERB spes/NOUN futurae/ADJ beatitudinis/NOUN adipiscendae/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT in/ADP his/PRON quae/PRON ordinantur/VERB ad/ADP aliquem/PRON finem/NOUN desideratum/VERB ,/PUNCT si/SCONJ aliqua/PRON difficultas/NOUN emerserit/VERB ,/PUNCT solatium/ADJ affert/VERB spes/NOUN de/ADP fine/NOUN consequendo/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ amaritudinem/NOUN medicinae/ADJ aliquis/PRON leviter/ADV fert/VERB propter/ADP spem/NOUN sanitatis/NOUN ./PUNCT in/ADP processu/NOUN autem/CCONJ quo/PRON in/ADP beatitudinem/NOUN tendimus/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX finis/NOUN omnium/PRON desideriorum/NOUN nostrorum/ADJ ,/PUNCT multa/ADJ difficilia/ADJ imminent/VERB sustinenda/VERB :/PUNCT nam/ADV virtus/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON ad/ADP beatitudinem/NOUN itur/VERB ,/PUNCT circa/ADP difficilia/ADJ est/VERB ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON igitur/ADV ut/SCONJ levius/ADV et/CCONJ promptius/ADV homo/NOUN in/ADP beatitudinem/NOUN tenderet/VERB ,/PUNCT necessarium/ADJ fuit/AUX ei/PRON spem/NOUN de/ADP obtinenda/VERB beatitudine/NOUN adhibere/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT nullus/PRON movetur/VERB ad/ADP finem/NOUN ad/ADP quem/PRON aestimat/VERB esse/AUX impossibile/ADJ perveniri/VERB ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON igitur/ADV quod/SCONJ aliquis/PRON pergat/VERB in/ADP finem/NOUN aliquem/PRON ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ afficiatur/VERB ad/ADP finem/NOUN illum/PRON tanquam/SCONJ possibilem/ADJ haberi/VERB :/PUNCT et/CCONJ hic/PRON est/AUX affectus/NOUN spei/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV per/ADP gratiam/NOUN dirigatur/VERB homo/NOUN in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN beatitudinis/NOUN ,/PUNCT necessarium/ADJ fuit/AUX ut/SCONJ per/ADP gratiam/NOUN imprimeretur/VERB humano/ADJ affectui/NOUN spes/NOUN de/ADP beatitudine/NOUN consequenda/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ dicitur/VERB 1/NUM petri/PROPN 1-3/NUM regeneravit/VERB nos/PRON in/ADP spem/NOUN vivam/ADJ ,/PUNCT in/ADP hereditatem/NOUN immarcescibilem/ADJ ,/PUNCT conservatam/VERB in/ADP caelis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ rom./X 8-24/NUM dicitur/VERB :/PUNCT spe/NOUN salvi/ADJ facti/VERB sumus/AUX ./PUNCT de/ADP donis/NOUN gratiae/NOUN gratis/ADV datae/VERB ;/PUNCT in/ADP quo/PRON de/ADP divinationibus/NOUN daemonum/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV ea/PRON quae/PRON homo/NOUN per/ADP se/PRON non/ADV videt/VERB ,/PUNCT cognoscere/VERB non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ ea/PRON recipiat/VERB ab/ADP eo/PRON qui/PRON videt/VERB ;/PUNCT fides/NOUN autem/CCONJ est/VERB de/ADP his/PRON quae/PRON non/ADV videmus/VERB :/PUNCT oportet/VERB cognitionem/NOUN eorum/PRON de/ADP quibus/PRON est/VERB fides/NOUN ,/PUNCT ab/ADP eo/PRON derivari/VERB qui/PRON ea/PRON ipse/PRON videt/VERB ./PUNCT hic/PRON autem/CCONJ deus/PROPN est/AUX ,/PUNCT qui/PRON seipsum/PRON perfecte/ADV comprehendit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ naturaliter/ADV suam/ADJ essentiam/NOUN videt/VERB :/PUNCT de/ADP deo/PROPN enim/ADV fidem/NOUN habemus/VERB ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ea/PRON quae/PRON per/ADP fidem/NOUN tenemus/VERB ,/PUNCT a/ADP deo/PROPN in/ADP nos/PRON pervenire/VERB ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ quae/PRON a/ADP deo/PROPN sunt/VERB ,/PUNCT ordine/NOUN quodam/PRON agantur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT in/ADP manifestatione/NOUN eorum/PRON quae/PRON sunt/AUX fidei/NOUN ,/PUNCT ordinem/NOUN quendam/PRON observari/VERB oportuit/VERB :/PUNCT scilicet/ADV ut/SCONJ quidam/PRON immediate/ADV a/ADP deo/PROPN reciperent/VERB ,/PUNCT alii/NOUN vero/NOUN ab/ADP his/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART per/ADP ordinem/NOUN usque/ADP ad/ADP ultimos/NOUN ./PUNCT in/ADP quibuscumque/PRON autem/CCONJ est/VERB aliquis/PRON ordo/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT quanto/ADV aliquid/PRON est/AUX propinquius/ADJ primo/ADJ principio/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV virtuosius/ADJ inveniatur/VERB ./PUNCT quod/PRON in/ADP hoc/PRON ordine/NOUN manifestationis/NOUN divinae/ADJ apparet/VERB ./PUNCT invisibilia/ADJ enim/ADV ,/PUNCT quorum/PRON visio/NOUN beatos/NOUN facit/VERB ,/PUNCT de/ADP quibus/PRON fides/NOUN est/VERB ,/PUNCT primo/ADV a/ADP deo/PROPN revelantur/VERB angelis/NOUN beatis/ADJ per/ADP apertam/VERB visionem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP supra/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT deinde/ADV ,/PUNCT angelorum/NOUN interveniente/VERB officio/NOUN ,/PUNCT manifestantur/VERB quibusdam/PRON hominibus/NOUN ,/PUNCT non/ADV quidem/ADV per/ADP apertam/VERB visionem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP quandam/PRON certitudinem/NOUN provenientem/VERB ex/ADP revelatione/NOUN divina/NOUN ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV revelatio/NOUN fit/VERB quodam/PRON interiori/ADJ et/CCONJ intelligibili/ADJ lumine/NOUN mentem/NOUN elevante/VERB ad/ADP percipiendum/VERB ea/PRON ad/ADP quae/PRON per/ADP lumen/NOUN naturale/ADJ intellectus/NOUN pertingere/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV per/ADP lumen/NOUN naturale/ADJ intellectus/NOUN redditur/VERB certus/ADJ de/ADP his/PRON quae/PRON lumine/NOUN illo/PRON cognoscit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ de/ADP primis/ADJ principiis/NOUN ;/PUNCT ita/ADV et/CCONJ de/ADP his/PRON quae/PRON supernaturali/ADJ lumine/NOUN apprehendit/VERB ,/PUNCT certitudinem/NOUN habet/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ certitudo/NOUN necessaria/ADJ est/AUX ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliis/PRON proponi/VERB possint/VERB ea/PRON quae/PRON divina/NOUN revelatione/NOUN percipiuntur/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV cum/ADP securitate/NOUN aliis/PRON proferimus/VERB de/ADP quibus/PRON certitudinem/NOUN non/ADV habemus/VERB ./PUNCT cum/ADP praedicto/VERB autem/CCONJ lumine/NOUN mentem/NOUN interius/ADV illustrante/VERB ,/PUNCT adsunt/VERB aliquando/ADV in/ADP divina/NOUN revelatione/NOUN aliqua/PRON exteriora/ADJ vel/CCONJ interiora/ADJ cognitionis/NOUN auxilia/NOUN :/PUNCT utpote/SCONJ aliquis/PRON sermo/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ exterius/ADV sensibiliter/ADV auditus/VERB ,/PUNCT qui/PRON divina/ADJ virtute/NOUN formetur/VERB ;/PUNCT aut/CCONJ etiam/ADV interius/ADV per/ADP imaginationem/NOUN ,/PUNCT deo/PROPN faciente/VERB ,/PUNCT perceptus/VERB ;/PUNCT sive/CCONJ etiam/ADV aliqua/NOUN corporaliter/ADV visa/VERB exterius/ADV a/ADP deo/PROPN formata/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV interius/ADV in/ADP imaginatione/NOUN descripta/VERB ;/PUNCT ex/ADP quibus/PRON homo/NOUN ,/PUNCT per/ADP lumen/NOUN interius/ADV menti/NOUN impressum/VERB ,/PUNCT cognitionem/NOUN accipit/VERB divinorum/NOUN ./PUNCT unde/ADV huiusmodi/ADV auxilia/NOUN sine/ADP interiori/ADJ lumine/NOUN ad/ADP cognitionem/NOUN divinorum/NOUN non/ADV sufficiunt/VERB :/PUNCT lumen/NOUN autem/CCONJ interius/ADJ sufficit/VERB sine/ADP istis/PRON ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ invisibilium/ADJ dei/PROPN revelatio/NOUN ad/ADP sapientiam/NOUN pertinet/VERB ,/PUNCT quae/PRON proprie/ADV est/AUX cognitio/NOUN divinorum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV dicitur/VERB sap./X 7/NUM quod/SCONJ sapientia/NOUN dei/PROPN per/ADP nationes/NOUN in/ADP animas/NOUN sanctas/ADJ se/PRON transfert/VERB :/PUNCT neminem/PRON enim/ADV diligit/VERB deus/PROPN nisi/SCONJ eum/NOUN qui/PRON cum/ADP sapientia/NOUN inhabitat/VERB ./PUNCT et/CCONJ eccli./X 15-5/NUM dicitur/VERB :/PUNCT implevit/VERB eum/PRON dominus/NOUN spiritu/NOUN sapientiae/NOUN et/CCONJ intellectus/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ invisibilia/ADJ dei/PROPN per/ADP ea/PRON quae/PRON facta/VERB sunt/AUX intellecta/VERB conspiciuntur/AUX ,/PUNCT per/ADP divinam/ADJ gratiam/NOUN non/ADV solum/ADV revelantur/VERB hominibus/NOUN divina/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV aliqua/PRON de/ADP rebus/NOUN creatis/VERB :/PUNCT quod/PRON ad/ADP scientiam/NOUN pertinere/VERB videtur/VERB ./PUNCT unde/ADV dicitur/VERB sap./X 7-17/NUM :/PUNCT ipse/PRON dedit/VERB mihi/PRON horum/PRON quae/PRON sunt/VERB scientiam/NOUN veram/ADJ :/PUNCT ut/SCONJ sciam/VERB dispositionem/NOUN orbis/NOUN terrarum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ virtutes/NOUN elementorum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ii/NUM paralip./X 1-12/NUM ,/PUNCT dominus/NOUN dixit/VERB ad/ADP salomonem/PROPN :/PUNCT scientia/NOUN et/CCONJ sapientia/NOUN data/VERB sunt/AUX tibi/PRON ./PUNCT ea/PRON vero/ADV quae/PRON homo/NOUN cognoscit/VERB ,/PUNCT in/ADP notitiam/NOUN alterius/PRON producere/VERB convenienter/ADV non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ per/ADP sermonem/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ igitur/ADV illi/PRON qui/PRON a/ADP deo/PROPN revelationem/NOUN accipiunt/VERB ,/PUNCT secundum/ADP ordinem/NOUN divinitus/ADV institutum/VERB ,/PUNCT alios/PRON instruere/VERB debent/VERB ;/PUNCT necessarium/ADJ fuit/AUX ut/SCONJ etiam/ADV his/PRON gratia/NOUN locutionis/NOUN daretur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ exigeret/VERB utilitas/NOUN eorum/PRON qui/PRON erant/VERB instruendi/VERB ./PUNCT unde/ADV dicitur/VERB isaiae/PROPN 50-4/NUM :/PUNCT dominus/NOUN dedit/VERB mihi/PRON linguam/NOUN eruditam/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sciam/VERB sustentare/VERB eum/PRON qui/PRON lapsus/VERB est/AUX verbo/NOUN ./PUNCT et/CCONJ dominus/NOUN discipulis/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT luc./X 21-15/NUM :/PUNCT ego/PRON dabo/VERB vobis/PRON os/NOUN et/CCONJ sapientiam/NOUN ,/PUNCT cui/PRON non/ADV poterunt/VERB resistere/VERB et/CCONJ contradicere/VERB omnes/PRON adversarii/NOUN vestri/ADJ ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON etiam/ADV ,/PUNCT quando/SCONJ oportuit/VERB per/ADP paucos/ADJ veritatem/NOUN fidei/NOUN in/ADP diversis/ADJ gentibus/NOUN praedicari/VERB ,/PUNCT instructi/VERB sunt/AUX quidam/PRON divinitus/ADV ut/SCONJ linguis/NOUN variis/ADJ loquerentur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ dicitur/VERB act./X 2-4/NUM :/PUNCT repleti/VERB sunt/AUX omnes/PRON spiritu/NOUN sancto/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ coeperunt/VERB loqui/VERB variis/ADJ linguis/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ spiritus/NOUN sanctus/ADJ dabat/VERB eloqui/VERB illis/PRON ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ sermo/NOUN propositus/VERB confirmatione/NOUN indiget/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ recipiatur/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ sit/AUX per/ADP se/PRON manifestus/ADJ ;/PUNCT ea/PRON autem/CCONJ quae/PRON sunt/AUX fidei/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX humanae/ADJ rationi/NOUN immanifesta/ADJ :/PUNCT necessarium/ADJ fuit/AUX aliquid/PRON adhiberi/VERB quo/PRON confirmaretur/VERB sermo/NOUN praedicantium/VERB fidem/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ confirmari/VERB poterat/VERB per/ADP aliqua/PRON principia/NOUN rationis/NOUN ,/PUNCT per/ADP modum/NOUN demonstrationis/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ ea/PRON quae/PRON sunt/AUX fidei/NOUN ,/PUNCT rationem/NOUN excedant/VERB ./PUNCT oportuit/VERB igitur/ADV aliquibus/PRON indiciis/NOUN confirmari/VERB praedicantium/VERB sermonem/NOUN quibus/PRON manifeste/ADV ostenderetur/VERB huiusmodi/ADV sermonem/NOUN processisse/VERB a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT dum/SCONJ praedicantes/VERB talia/PRON operarentur/VERB ,/PUNCT sanando/VERB infirmos/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ alias/PRON virtutes/NOUN operando/VERB ,/PUNCT quae/PRON non/ADV posset/VERB facere/VERB nisi/SCONJ deus/NOUN ./PUNCT unde/ADV dominus/NOUN ,/PUNCT discipulos/NOUN ad/ADP praedicandum/VERB mittens/VERB ,/PUNCT dixit/VERB ,/PUNCT matth./X cap./X 10-8/NUM :/PUNCT infirmos/ADJ curate/VERB ,/PUNCT mortuos/VERB suscitate/VERB ,/PUNCT leprosos/ADJ mundate/VERB ,/PUNCT daemones/NOUN eiicite/VERB ./PUNCT et/CCONJ marci/PROPN ult./X dicitur/VERB :/PUNCT illi/PRON autem/CCONJ profecti/VERB praedicaverunt/VERB ubique/ADV ,/PUNCT domino/NOUN cooperante/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sermonem/NOUN confirmante/VERB sequentibus/VERB signis/NOUN ./PUNCT fuit/VERB autem/CCONJ et/CCONJ alius/PRON confirmationis/NOUN modus/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ ,/PUNCT dum/SCONJ praedicatores/NOUN veritatis/NOUN vera/ADJ invenirentur/VERB dicere/VERB de/ADP occultis/VERB quae/PRON postmodum/ADV manifestari/VERB possunt/VERB ,/PUNCT eis/PRON crederetur/VERB vera/ADJ dicentibus/VERB de/ADP his/PRON quae/PRON homines/NOUN experiri/VERB non/ADV possunt/VERB ./PUNCT unde/ADV necessarium/ADJ fuit/AUX donum/NOUN prophetiae/NOUN ,/PUNCT per/ADP quod/PRON futura/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ea/PRON quae/PRON communiter/ADV homines/NOUN latent/VERB ,/PUNCT deo/PROPN revelante/VERB ,/PUNCT possent/VERB cognoscere/VERB et/CCONJ aliis/PRON indicare/VERB :/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV ,/PUNCT dum/SCONJ in/ADP his/PRON invenirentur/VERB vera/ADJ dicere/VERB ,/PUNCT in/ADP his/PRON quae/PRON sunt/AUX fidei/NOUN eis/PRON crederetur/VERB ./PUNCT unde/ADV apostolus/NOUN dicit/VERB i/NUM cor./X 14-24/NUM si/SCONJ omnes/PRON prophetent/VERB ,/PUNCT intret/VERB autem/CCONJ quis/PRON infidelis/ADJ vel/CCONJ idiota/NOUN convincitur/VERB ab/ADP omnibus/PRON ,/PUNCT diiudicatur/VERB ab/ADP omnibus/PRON :/PUNCT occulta/VERB enim/ADV cordis/NOUN eius/PRON manifesta/ADJ fiunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ita/ADV cadens/VERB in/ADP faciem/NOUN adorabit/VERB deum/PROPN ,/PUNCT pronuntians/VERB quod/SCONJ deus/PROPN vere/ADV in/ADP vobis/PRON sit/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ per/ADP hoc/PRON prophetiae/NOUN donum/NOUN sufficiens/ADJ testimonium/NOUN fidei/NOUN adhiberetur/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ esset/VERB de/ADP his/PRON quae/PRON a/ADP solo/ADJ deo/PROPN cognosci/VERB possunt/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ miracula/NOUN talia/PRON sunt/AUX quod/SCONJ solus/ADJ deus/PROPN ea/PRON potest/VERB operari/VERB ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ praecipue/ADV sunt/AUX in/ADP rebus/NOUN inferioribus/ADJ occulta/VERB cordium/NOUN ,/PUNCT quae/PRON solus/ADJ deus/PROPN cognoscere/VERB potest/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ;/PUNCT et/CCONJ futura/ADJ contingentia/VERB ,/PUNCT quae/PRON etiam/ADV soli/ADJ divinae/ADJ cognitioni/NOUN subsunt/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ ea/PRON in/ADP seipsis/PRON videt/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sint/AUX ei/PRON praesentia/VERB ratione/NOUN suae/ADJ aeternitatis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT possunt/VERB tamen/ADV aliqua/PRON futura/ADJ contingentia/VERB etiam/ADV ab/ADP hominibus/NOUN praecognosci/VERB :/PUNCT non/ADV quidem/ADV inquantum/SCONJ futura/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT sed/CCONJ inquantum/SCONJ in/ADP causis/NOUN suis/ADJ praeexistunt/VERB ;/PUNCT quibus/PRON cognitis/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP seipsas/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP aliquos/PRON effectus/NOUN earum/PRON manifestos/ADJ ,/PUNCT quae/PRON signa/NOUN dicuntur/VERB ,/PUNCT de/ADP aliquibus/PRON effectibus/NOUN futuris/ADJ potest/VERB ab/ADP homine/NOUN praecognitio/NOUN haberi/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ medicus/NOUN praecognoscit/VERB mortem/NOUN vel/CCONJ sanitatem/NOUN futuram/ADJ ex/ADP statu/NOUN virtutis/NOUN naturalis/ADJ ,/PUNCT quam/PRON cognoscit/VERB pulsu/NOUN ,/PUNCT urina/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ huiusmodi/ADV signis/NOUN ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ cognitio/NOUN futurorum/ADJ partim/ADV quidem/ADV certa/ADJ est/AUX :/PUNCT partim/NOUN vero/NOUN incerta/NOUN ./PUNCT sunt/VERB enim/ADV quaedam/PRON causae/NOUN praeexistentes/VERB ex/ADP quibus/PRON futuri/ADJ effectus/NOUN ex/ADP necessitate/NOUN consequuntur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT praeexistente/VERB compositione/NOUN ex/ADP contrariis/ADJ in/ADP animali/NOUN ,/PUNCT ex/ADP necessitate/NOUN sequitur/VERB mors/NOUN ./PUNCT quibusdam/PRON vero/ADV causis/NOUN praeexistentibus/VERB ,/PUNCT sequuntur/VERB futuri/ADJ effectus/NOUN non/ADV ex/ADP necessitate/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ frequenter/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP semine/NOUN hominis/NOUN in/ADP matricem/NOUN proiecto/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP pluribus/NOUN ,/PUNCT sequitur/VERB homo/NOUN perfectus/ADJ ;/PUNCT quandoque/ADV tamen/ADV monstra/NOUN generantur/VERB ,/PUNCT propter/ADP aliquod/PRON impedimentum/NOUN superveniens/VERB operationi/NOUN naturalis/ADJ virtutis/NOUN ./PUNCT primorum/ADJ igitur/ADV effectuum/NOUN praecognitio/NOUN certa/ADJ habetur/VERB :/PUNCT horum/PRON autem/CCONJ qui/PRON posterius/ADV dicti/VERB sunt/AUX ,/PUNCT non/ADV est/VERB praecognitio/NOUN infallibiliter/ADV certa/ADJ ./PUNCT praecognitio/NOUN autem/CCONJ quae/PRON de/ADP futuris/ADJ habetur/VERB ex/ADP revelatione/NOUN divina/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP gratiam/NOUN prophetalem/ADJ ,/PUNCT est/AUX omnino/ADV certa/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ divina/ADJ praecognitio/NOUN est/AUX certa/ADJ ./PUNCT non/ADV enim/ADV deus/PROPN praecognoscit/VERB futura/ADJ solum/ADV prout/SCONJ sunt/VERB in/ADP suis/ADJ causis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ infallibiliter/ADV ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ sunt/VERB in/ADP seipsis/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ superius/ADV ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ cognitio/NOUN prophetica/ADJ per/ADP eundem/PRON modum/NOUN datur/VERB homini/NOUN de/ADP futuris/ADJ cum/ADP certitudine/NOUN perfecta/ADJ ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV haec/PRON certitudo/NOUN repugnat/VERB contingentiae/NOUN futurorum/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ certitudo/NOUN scientiae/NOUN divinae/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT revelantur/VERB tamen/ADV aliquando/ADV aliqui/PRON futuri/ADJ effectus/NOUN prophetis/NOUN ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP quod/SCONJ sunt/VERB in/ADP seipsis/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ sunt/VERB in/ADP causis/NOUN suis/ADJ ./PUNCT et/CCONJ tunc/ADV nihil/PRON prohibet/VERB ,/PUNCT si/SCONJ causae/NOUN impediantur/VERB ne/SCONJ perveniant/VERB ad/ADP suos/ADJ effectus/NOUN ,/PUNCT quin/SCONJ etiam/ADV prophetae/NOUN praenuntiatio/NOUN immutetur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ isaias/PROPN praenuntiavit/VERB ezechiae/PROPN aegrotanti/VERB ,/PUNCT dispone/VERB domui/NOUN tuae/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ morieris/VERB et/CCONJ non/ADV vives/VERB ,/PUNCT qui/PRON tamen/ADV sanatus/VERB est/AUX ;/PUNCT et/CCONJ ionas/PROPN propheta/NOUN praenuntiavit/VERB quod/SCONJ post/ADP quadraginta/NUM dies/NOUN ninive/PROPN subverteretur/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV est/AUX subversa/VERB ./PUNCT praenuntiavit/VERB igitur/ADV isaias/PROPN mortem/NOUN futuram/ADJ ezechiae/PROPN secundum/ADP ordinem/NOUN dispositionis/NOUN corporis/NOUN et/CCONJ aliarum/PRON causarum/NOUN inferiorum/ADJ ad/ADP istum/PRON effectum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ionas/NOUN subversionem/NOUN ninive/PROPN secundum/ADP exigentiam/NOUN meritorum/VERB ;/PUNCT utrobique/ADV tamen/ADV aliter/ADV evenit/VERB secundum/SCONJ operationem/NOUN dei/PROPN liberantis/VERB et/CCONJ sanantis/VERB ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV prophetica/ADJ denuntiatio/NOUN de/ADP futuris/ADJ sufficiens/ADJ est/AUX fidei/NOUN argumentum/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT licet/SCONJ homines/NOUN aliqua/PRON de/ADP futuris/ADJ praecognoscant/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV de/ADP futuris/ADJ contingentibus/VERB est/VERB praecognitio/NOUN cum/ADP certitudine/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/AUX praecognitio/NOUN prophetiae/NOUN ./PUNCT etsi/SCONJ enim/ADV aliquando/ADV fiat/VERB prophetae/NOUN revelatio/NOUN secundum/ADP ordinem/NOUN causarum/NOUN ad/ADP aliquem/PRON effectum/NOUN ,/PUNCT simul/ADV tamen/ADV ,/PUNCT vel/CCONJ postea/ADV ,/PUNCT fit/VERB eidem/PRON revelatio/NOUN de/ADP eventu/NOUN futuri/ADJ effectus/NOUN ,/PUNCT qualiter/ADV sit/AUX immutandus/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ isaiae/PROPN revelata/VERB fuit/AUX sanatio/NOUN ezechiae/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ ionae/NOUN liberatio/NOUN ninivitarum/NOUN ./PUNCT maligni/ADJ autem/CCONJ spiritus/NOUN ,/PUNCT veritatem/NOUN fidei/NOUN corrumpere/VERB molientes/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ abutuntur/VERB operatione/NOUN miraculorum/NOUN ut/SCONJ errorem/NOUN inducant/VERB et/CCONJ argumentum/NOUN verae/ADJ fidei/NOUN debilitent/VERB ,/PUNCT tamen/ADV non/ADV vere/ADV miracula/NOUN faciendo/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ea/PRON quae/PRON hominibus/NOUN miraculosa/ADJ apparent/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX :/PUNCT ita/ADV etiam/ADV abutuntur/VERB prophetica/ADJ praenuntiatione/NOUN ,/PUNCT non/ADV quidem/ADV vere/ADV prophetando/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ praenuntiando/VERB aliqua/PRON secundum/ADP ordinem/NOUN causarum/NOUN homini/NOUN occultarum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ videantur/VERB futura/VERB praecognoscere/VERB in/ADP seipsis/PRON ./PUNCT et/CCONJ licet/SCONJ ex/ADP causis/NOUN naturalibus/ADJ effectus/NOUN contingentes/VERB proveniant/VERB ,/PUNCT praedicti/VERB tamen/ADV spiritus/NOUN ,/PUNCT subtilitate/NOUN intellectus/NOUN sui/ADJ ,/PUNCT magis/ADV possunt/VERB cognoscere/VERB quam/SCONJ homines/NOUN quando/ADV et/CCONJ qualiter/ADV effectus/NOUN naturalium/ADJ causarum/NOUN impediri/VERB possint/VERB :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV in/ADP praenuntiando/VERB futura/ADJ mirabiliores/ADJ et/CCONJ veraciores/ADJ apparent/VERB quam/SCONJ homines/NOUN quantumcumque/PRON scientes/VERB ./PUNCT inter/ADP causas/NOUN autem/CCONJ naturales/ADJ ,/PUNCT supremae/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ a/ADP cognitione/NOUN nostra/ADJ magis/ADV remotae/VERB ,/PUNCT sunt/AUX vires/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN :/PUNCT quas/PRON praedictis/VERB spiritibus/NOUN cognitas/VERB esse/AUX secundum/ADP proprietatem/NOUN suae/ADJ naturae/NOUN ,/PUNCT ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV omnia/PRON inferiora/ADJ corpora/NOUN secundum/ADP vires/NOUN et/CCONJ motum/NOUN superiorum/ADJ corporum/NOUN disponantur/VERB ,/PUNCT possunt/VERB praedicti/VERB spiritus/NOUN multo/ADV magis/ADV quam/SCONJ aliquis/PRON astrologus/NOUN ,/PUNCT praenuntiare/VERB ventos/NOUN et/CCONJ tempestates/NOUN futuras/ADJ ,/PUNCT corruptiones/NOUN aeris/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV quae/PRON circa/ADP mutationes/NOUN inferiorum/ADJ corporum/NOUN accidunt/VERB ex/ADP motu/NOUN superiorum/ADJ corporum/NOUN causata/VERB ./PUNCT et/CCONJ licet/SCONJ caelestia/ADJ corpora/NOUN super/ADP partem/NOUN intellectivam/ADJ animae/NOUN directe/ADV non/ADV possint/VERB imprimere/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT plurimi/ADJ tamen/ADV sequuntur/VERB impetus/NOUN passionum/NOUN et/CCONJ inclinationes/NOUN corporales/ADJ ,/PUNCT in/ADP quas/PRON efficaciam/NOUN habere/VERB caelestia/ADJ corpora/NOUN manifestum/ADJ est/AUX :/PUNCT solum/ADV enim/ADV sapientum/VERB ,/PUNCT quorum/PRON parvus/ADJ est/AUX numerus/NOUN ,/PUNCT est/AUX huiusmodi/ADV passionibus/NOUN ratione/NOUN obviare/VERB ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ etiam/ADV de/ADP actibus/NOUN hominum/NOUN multa/ADJ praedicere/VERB possunt/VERB :/PUNCT licet/SCONJ quandoque/ADV et/CCONJ ipsi/PRON in/ADP praenuntiando/VERB deficiant/VERB ,/PUNCT propter/ADP arbitrii/NOUN libertatem/NOUN ./PUNCT ea/PRON vero/ADV quae/PRON praecognoscunt/VERB ,/PUNCT praenuntiant/VERB quidem/ADV non/ADV mentem/NOUN illustrando/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ fit/VERB in/ADP revelatione/NOUN divina/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV eorum/PRON intentio/NOUN est/VERB ut/SCONJ mens/NOUN humana/ADJ perficiatur/VERB ad/ADP veritatem/NOUN cognoscendam/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV quod/SCONJ a/ADP veritate/NOUN avertatur/VERB ./PUNCT praenuntiant/VERB autem/CCONJ quandoque/ADV quidem/ADV secundum/ADP imaginationis/NOUN immutationem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ in/ADP dormiendo/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ per/ADP somnia/NOUN aliquorum/PRON futurorum/ADJ indicia/NOUN monstrant/VERB ;/PUNCT sive/CCONJ in/ADP vigilando/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP arreptitiis/NOUN et/CCONJ phreneticis/NOUN patet/VERB ,/PUNCT qui/PRON aliqua/PRON futura/ADJ praenuntiant/VERB ;/PUNCT aliquando/PART vero/NOUN per/ADP aliqua/PRON exteriora/ADJ indicia/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ per/ADP motus/NOUN et/CCONJ garritus/NOUN avium/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP ea/NOUN quae/PRON apparent/VERB in/ADP extis/NOUN animalium/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP punctorum/VERB quorundam/PRON descriptione/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP similibus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sorte/NOUN quadam/PRON fieri/VERB videntur/VERB ;/PUNCT aliquando/ADV autem/CCONJ visibiliter/ADV apparendo/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sermone/NOUN sensibili/ADJ praenuntiando/VERB futura/ADJ ./PUNCT et/CCONJ licet/SCONJ horum/PRON ultimum/ADJ manifeste/ADV per/ADP malignos/ADJ spiritus/NOUN fiat/VERB ,/PUNCT tamen/ADV alia/PRON quidam/PRON reducere/VERB conantur/VERB in/ADP aliquas/PRON causas/NOUN naturales/ADJ ./PUNCT dicunt/VERB enim/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ corpus/NOUN caeleste/ADJ moveat/VERB ad/ADP aliquos/PRON effectus/NOUN in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ ,/PUNCT ex/ADP eiusdem/PRON corporis/NOUN impressione/NOUN in/ADP aliquibus/PRON rebus/NOUN illius/PRON effectus/NOUN signa/NOUN quaedam/PRON apparent/VERB :/PUNCT caelestem/ADJ enim/ADV impressionem/NOUN diversae/ADJ res/NOUN diversimode/ADV recipiunt/VERB ./PUNCT secundum/ADP hoc/PRON ergo/ADV dicunt/VERB quod/SCONJ immutatio/NOUN quae/PRON fit/VERB a/ADP corpore/NOUN caelesti/ADJ in/ADP aliqua/PRON re/NOUN ,/PUNCT potest/VERB accipi/VERB ut/SCONJ signum/NOUN immutationis/NOUN alterius/PRON rei/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV dicunt/VERB quod/SCONJ motus/NOUN qui/PRON sunt/VERB praeter/ADP deliberationem/NOUN rationis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ visa/VERB somniantium/VERB et/CCONJ eorum/PRON qui/PRON sunt/AUX mente/NOUN capti/VERB ,/PUNCT et/CCONJ motus/NOUN et/CCONJ garritus/NOUN avium/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ descriptiones/NOUN punctorum/VERB cum/SCONJ quis/PRON non/ADV deliberat/VERB quot/PRON puncta/VERB debeat/VERB describere/VERB ,/PUNCT sequuntur/VERB impressionem/NOUN corporis/NOUN caelestis/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV dicunt/VERB quod/SCONJ huiusmodi/ADV possunt/VERB esse/AUX signa/NOUN effectuum/NOUN futurorum/ADJ qui/PRON ex/ADP motu/NOUN caeli/NOUN causantur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ hoc/PRON modicam/ADJ rationem/NOUN habet/VERB ,/PUNCT magis/ADV aestimandum/VERB est/AUX quod/SCONJ praenuntiationes/NOUN quae/PRON ex/ADP huiusmodi/ADV signis/NOUN fiunt/VERB ,/PUNCT ab/ADP aliqua/PRON intellectuali/ADJ substantia/NOUN originem/NOUN habeant/VERB ,/PUNCT cuius/PRON virtute/NOUN disponuntur/VERB praedicti/VERB motus/NOUN praeter/ADP deliberationem/NOUN existentes/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ congruit/VERB observationi/NOUN futurorum/ADJ ./PUNCT et/CCONJ licet/SCONJ quandoque/ADV haec/PRON disponantur/VERB voluntate/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT ministerio/NOUN bonorum/ADJ spirituum/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ et/CCONJ a/ADP deo/PROPN multa/ADJ per/ADP somnia/NOUN revelantur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ pharaoni/NOUN et/CCONJ nabuchodonosor/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sortes/NOUN quae/PRON mittuntur/VERB in/ADP sinu/NOUN ,/PUNCT quandoque/ADV etiam/ADV a/ADP domino/NOUN temperantur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ salomon/PROPN dicit/VERB :/PUNCT tamen/ADV plerumque/DET ex/ADP operatione/NOUN spirituum/NOUN malignorum/ADJ accidunt/VERB ;/PUNCT ut/SCONJ et/CCONJ sancti/ADJ doctores/NOUN dicunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV ipsi/PRON gentiles/ADJ censuerunt/VERB ;/PUNCT dicit/VERB enim/ADV maximus/ADJ valerius/PROPN quod/SCONJ observatio/NOUN auguriorum/ADJ et/CCONJ somniorum/NOUN et/CCONJ huiusmodi/ADV ad/ADP religionem/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT qua/PRON idola/NOUN colebantur/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV in/ADP veteri/ADJ lege/NOUN ,/PUNCT simul/ADV cum/SCONJ idololatria/NOUN ,/PUNCT haec/PRON omnia/PRON prohibebantur/VERB :/PUNCT dicitur/VERB enim/ADV deut./X 18-9/NUM ne/SCONJ imitari/VERB velis/VERB abominationes/NOUN illarum/PRON gentium/NOUN ,/PUNCT quae/PRON scilicet/ADV idolis/NOUN serviebant/VERB ;/PUNCT nec/CCONJ inveniatur/VERB in/ADP te/PRON qui/PRON lustret/VERB filium/NOUN suum/ADJ aut/CCONJ filiam/NOUN ducens/VERB per/ADP ignem/NOUN ;/PUNCT aut/CCONJ qui/PRON ariolos/NOUN sciscitetur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ observet/VERB somnia/NOUN atque/CCONJ auguria/ADJ ;/PUNCT nec/CCONJ sit/VERB maleficus/NOUN neque/CCONJ incantator/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ qui/PRON pythones/NOUN consulat/VERB nec/CCONJ divinos/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quaerat/VERB a/ADP mortuis/VERB veritatem/NOUN ./PUNCT attestatur/VERB autem/CCONJ praedicationi/NOUN fidei/NOUN prophetia/NOUN per/ADP alium/PRON modum/NOUN :/PUNCT inquantum/SCONJ scilicet/ADV aliqua/PRON fide/NOUN tenenda/VERB praedicantur/VERB quae/PRON temporaliter/ADV aguntur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ nativitas/NOUN christi/ADJ ,/PUNCT passio/NOUN et/CCONJ resurrectio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ huiusmodi/ADV ;/PUNCT et/CCONJ ne/SCONJ huiusmodi/ADV ficta/VERB a/ADP praedicantibus/VERB esse/AUX credantur/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ casualiter/ADV evenisse/VERB ,/PUNCT ostenduntur/AUX longe/ADV ante/ADP per/ADP prophetas/NOUN praedicta/VERB ./PUNCT unde/ADV apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT rom./X 1-1/NUM paulus/ADJ ,/PUNCT servus/NOUN iesu/PROPN christi/ADJ ,/PUNCT vocatus/VERB apostolus/NOUN ,/PUNCT segregatus/VERB in/ADP evangelium/PROPN dei/PROPN ,/PUNCT (/PUNCT quod/PRON ante/ADP promiserat/VERB per/ADP prophetas/NOUN suos/ADJ in/ADP scripturis/NOUN sanctis/ADJ )/PUNCT de/ADP filio/NOUN suo/ADJ ,/PUNCT qui/PRON factus/VERB est/AUX ei/PRON ex/ADP semine/NOUN david/PROPN secundum/ADP carnem/NOUN ./PUNCT post/ADP gradum/NOUN autem/CCONJ illorum/PRON qui/PRON immediate/ADV revelationem/NOUN a/ADP deo/PROPN recipiunt/VERB ,/PUNCT est/AUX necessarius/ADJ alius/PRON gratiae/NOUN gradus/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ enim/ADV homines/NOUN revelationem/NOUN a/ADP deo/PROPN accipiunt/VERB non/ADV solum/ADV pro/ADP praesenti/VERB tempore/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV ad/ADP instructionem/NOUN omnium/PRON futurorum/ADJ ,/PUNCT necessarium/ADJ fuit/AUX ut/SCONJ non/ADV solum/ADV ea/PRON quae/PRON ipsis/PRON revelantur/VERB ,/PUNCT sermone/NOUN narrarentur/VERB praesentibus/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV scriberentur/VERB ad/ADP instructionem/NOUN futurorum/ADJ ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ oportuit/VERB aliquos/PRON esse/VERB qui/PRON huiusmodi/ADV scripta/VERB interpretarentur/VERB ./PUNCT quod/PRON divina/ADJ gratia/NOUN esse/AUX oportet/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ ipsa/PRON revelatio/NOUN per/ADP gratiam/NOUN dei/PROPN fuit/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ gen./X 40-8/NUM dicitur/VERB :/PUNCT numquid/PRON non/ADV dei/PROPN est/AUX interpretatio/NOUN ?/PUNCT sequitur/VERB autem/CCONJ ultimus/ADJ gradus/NOUN :/PUNCT eorum/PRON scilicet/PART qui/PRON ea/PRON quae/PRON aliis/PRON sunt/AUX revelata/VERB ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP alios/PRON interpretata/VERB ,/PUNCT fideliter/ADV credunt/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ dei/PROPN donum/NOUN esse/AUX superius/ADV ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV per/ADP malignos/ADJ spiritus/NOUN aliqua/PRON similia/ADJ fiunt/VERB his/PRON quibus/PRON fides/NOUN confirmatur/VERB ,/PUNCT tam/ADV in/ADP signorum/NOUN operatione/NOUN quam/CCONJ in/ADP futurorum/ADJ revelatione/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT ne/SCONJ per/ADP huiusmodi/ADV homines/NOUN decepti/VERB mendacio/NOUN credant/VERB ,/PUNCT necessarium/ADJ est/AUX ut/SCONJ adiutorio/NOUN divinae/ADJ gratiae/NOUN instruantur/VERB de/ADP huiusmodi/ADV spiritibus/NOUN discernendis/VERB :/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ dicitur/VERB i/NUM ioan./X 4-1/NUM :/PUNCT nolite/VERB omni/PRON spiritui/NOUN credere/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ probate/VERB spiritus/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ ex/ADP deo/PROPN sunt/VERB ./PUNCT hos/PRON autem/CCONJ gratiae/NOUN effectus/NOUN ,/PUNCT ad/ADP instructionem/NOUN et/CCONJ confirmationem/NOUN fidei/NOUN ordinatos/VERB ,/PUNCT apostolus/NOUN enumerat/VERB i/NUM ad/ADP cor./X 12/NUM ,/PUNCT dicens/VERB :/PUNCT alii/PRON per/ADP spiritum/NOUN datur/VERB sermo/NOUN sapientiae/NOUN ,/PUNCT alii/NOUN autem/CCONJ sermo/NOUN scientiae/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP eundem/PRON spiritum/NOUN ;/PUNCT alteri/NOUN fides/NOUN ,/PUNCT in/ADP eodem/PRON spiritu/NOUN ;/PUNCT alii/NOUN gratia/NOUN sanitatum/NOUN ,/PUNCT in/ADP uno/NUM spiritu/NOUN ;/PUNCT alii/NOUN operatio/NOUN virtutum/NOUN ;/PUNCT alii/NOUN prophetia/NOUN ;/PUNCT alii/NOUN discretio/NOUN spirituum/NOUN ;/PUNCT alii/NOUN genera/NOUN linguarum/NOUN ;/PUNCT alii/NOUN interpretatio/NOUN sermonum/NOUN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN quorundam/PRON manichaeorum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON dicunt/VERB corporalia/ADJ miracula/NOUN non/ADV esse/AUX a/ADP deo/PROPN facta/VERB ./PUNCT simul/ADV etiam/ADV excluditur/VERB eorum/PRON error/NOUN quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ dicunt/VERB prophetas/NOUN non/ADV esse/AUX spiritu/NOUN dei/PROPN locutos/VERB ./PUNCT excluditur/VERB etiam/ADV error/NOUN priscillae/PROPN et/CCONJ montani/PROPN ,/PUNCT qui/PRON dicebant/VERB prophetas/NOUN ,/PUNCT tanquam/SCONJ arreptitios/NOUN ,/PUNCT non/ADV intellexisse/VERB quae/PRON loquebantur/VERB ./PUNCT quod/PRON divinae/ADJ revelationi/NOUN non/ADV congruit/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON mens/NOUN principalius/ADV illuminatur/VERB ./PUNCT in/ADP praemissis/VERB autem/CCONJ gratiae/NOUN effectibus/NOUN consideranda/VERB est/AUX quaedam/PRON differentia/NOUN ./PUNCT nam/ADV etsi/SCONJ omnibus/PRON gratiae/NOUN nomen/NOUN competat/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ gratis/ADV ,/PUNCT absque/ADP praecedenti/VERB merito/NOUN ,/PUNCT conferuntur/VERB ;/PUNCT solus/ADJ tamen/ADV dilectionis/NOUN effectus/NOUN ulterius/ADV nomen/NOUN gratiae/NOUN meretur/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ gratum/ADJ deo/PROPN facit/VERB :/PUNCT dicitur/VERB enim/ADV proverb./X 8-17/NUM :/PUNCT ego/PRON diligentes/VERB me/PRON diligo/VERB ./PUNCT unde/ADV fides/NOUN et/CCONJ spes/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON quae/PRON ad/ADP fidem/NOUN ordinantur/VERB ,/PUNCT possunt/VERB esse/VERB in/ADP peccatoribus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON non/ADV sunt/AUX deo/PROPN grati/ADJ :/PUNCT sola/ADJ autem/CCONJ dilectio/NOUN est/AUX proprium/ADJ donum/NOUN iustorum/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ qui/PRON manet/VERB in/ADP caritate/NOUN ,/PUNCT in/ADP deo/PROPN manet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ deus/NOUN in/ADP eo/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB i/NUM ioan./X 4-16/NUM ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ et/CCONJ alia/PRON differentia/NOUN in/ADP praedictis/VERB effectibus/NOUN gratiae/NOUN consideranda/VERB ./PUNCT nam/ADV quidam/PRON eorum/PRON sunt/AUX ad/ADP totam/PRON vitam/NOUN hominis/NOUN necessarii/ADJ ,/PUNCT utpote/SCONJ sine/ADP quibus/PRON salus/NOUN esse/VERB non/ADV potest/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ credere/VERB ,/PUNCT sperare/VERB ,/PUNCT diligere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ praeceptis/NOUN dei/PROPN obedire/VERB ./PUNCT et/CCONJ ad/ADP hos/PRON effectus/NOUN necesse/ADJ est/AUX habituales/ADJ quasdam/PRON perfectiones/NOUN hominibus/NOUN inesse/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ secundum/ADP eas/PRON agere/VERB possint/VERB cum/SCONJ fuerit/VERB tempus/NOUN ./PUNCT alii/PRON vero/ADV effectus/NOUN sunt/AUX necessarii/ADJ ,/PUNCT non/ADV per/ADP totam/PRON vitam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ certis/ADJ temporibus/NOUN et/CCONJ locis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ facere/VERB miracula/NOUN ,/PUNCT praenuntiare/VERB futura/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ huiusmodi/ADV ./PUNCT et/CCONJ ad/ADP hos/PRON non/ADV dantur/VERB habituales/ADJ perfectiones/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ impressiones/NOUN quaedam/PRON fiunt/VERB a/ADP deo/PROPN quae/PRON cessant/VERB actu/NOUN cessante/VERB ,/PUNCT et/CCONJ eas/PRON oportet/VERB iterari/VERB cum/SCONJ actus/NOUN iterari/VERB fuerit/AUX opportunum/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ prophetae/NOUN mens/NOUN in/ADP qualibet/PRON revelatione/NOUN novo/ADJ lumine/NOUN illustratur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP qualibet/PRON miraculorum/NOUN operatione/NOUN oportet/VERB adesse/VERB novam/ADJ efficaciam/NOUN divinae/ADJ virtutis/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ homo/NOUN indiget/VERB auxilio/NOUN gratiae/NOUN ad/ADP perseverandum/VERB in/ADP bono/NOUN ./PUNCT indiget/VERB etiam/ADV homo/NOUN divinae/ADJ gratiae/NOUN auxilio/NOUN ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ perseveret/VERB in/ADP bono/NOUN ./PUNCT omne/PRON enim/ADV quod/PRON de/ADP se/PRON est/AUX variabile/ADJ ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ figatur/VERB in/ADP uno/NUM ,/PUNCT indiget/VERB auxilio/NOUN alicuius/PRON moventis/VERB immobilis/ADJ ./PUNCT homo/NOUN autem/CCONJ variabilis/ADJ est/AUX et/CCONJ de/ADP malo/NOUN in/ADP bonum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ de/ADP bono/NOUN in/ADP malum/NOUN ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON igitur/ADV quod/SCONJ immobiliter/ADV perseveret/VERB in/ADP bono/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX perseverare/VERB ,/PUNCT indiget/VERB auxilio/NOUN divino/ADJ ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ad/ADP illud/PRON quod/PRON excedit/VERB vires/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN ,/PUNCT indiget/VERB homo/NOUN auxilio/NOUN divinae/ADJ gratiae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ virtus/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN non/ADV se/PRON extendit/VERB ad/ADP hunc/PRON effectum/NOUN qui/PRON est/AUX perseverare/VERB finaliter/ADV in/ADP bono/NOUN ./PUNCT quod/PRON sic/ADV patet/VERB ./PUNCT potestas/NOUN enim/ADV liberi/ADJ arbitrii/NOUN est/VERB respectu/NOUN eorum/PRON quae/PRON sub/ADP electione/NOUN cadunt/VERB ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ eligitur/VERB ,/PUNCT est/VERB aliquod/PRON particulare/ADJ operabile/ADJ ./PUNCT particulare/ADJ autem/CCONJ operabile/ADJ est/VERB quod/PRON est/VERB hic/ADV et/CCONJ nunc/ADV ./PUNCT quod/PRON igitur/ADV cadit/VERB sub/ADP potestate/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN ,/PUNCT est/AUX aliquid/PRON ut/SCONJ nunc/ADV operandum/VERB ./PUNCT perseverare/VERB autem/CCONJ non/ADV dicit/VERB aliquid/PRON ut/SCONJ nunc/ADV operabile/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ continuationem/NOUN operationis/NOUN per/ADP totum/PRON tempus/NOUN ./PUNCT iste/PRON igitur/ADV effectus/NOUN qui/PRON est/AUX perseverare/VERB in/ADP bono/NOUN ,/PUNCT est/VERB supra/ADP potestatem/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN ./PUNCT indiget/VERB igitur/ADV homo/NOUN ad/ADP perseverandum/VERB in/ADP bono/NOUN auxilio/NOUN divinae/ADJ gratiae/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT licet/SCONJ homo/NOUN per/ADP voluntatem/NOUN et/CCONJ liberum/ADJ arbitrium/NOUN sit/AUX dominus/NOUN sui/ADJ actus/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV est/AUX dominus/NOUN suarum/ADJ naturalium/ADJ potentiarum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT licet/SCONJ liber/ADJ sit/AUX ad/ADP volendum/VERB vel/CCONJ ad/ADP non/ADV volendum/VERB aliquid/PRON ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV volendo/VERB facere/VERB potest/VERB quod/SCONJ voluntas/NOUN in/ADP eo/PRON quod/SCONJ vult/VERB ,/PUNCT ad/ADP id/PRON quod/PRON vult/VERB vel/CCONJ eligit/VERB immobiliter/ADV se/PRON habeat/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ requiritur/VERB ad/ADP perseverantiam/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART voluntas/NOUN in/ADP bono/NOUN immobiliter/ADV permaneat/VERB ./PUNCT perseverantia/NOUN igitur/ADV non/ADV est/VERB in/ADP potestate/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV adesse/VERB homini/NOUN auxilium/NOUN divinae/ADJ gratiae/NOUN ad/ADP hoc/PRON ut/SCONJ perseveret/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT si/SCONJ sunt/VERB plura/ADJ agentia/NOUN successive/ADV ,/PUNCT quorum/PRON scilicet/ADV unum/NUM agat/VERB post/ADP actionem/NOUN alterius/PRON ;/PUNCT continuitas/NOUN actionis/NOUN istorum/PRON non/ADV potest/VERB causari/VERB ex/ADP aliquo/PRON uno/NUM ipsorum/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ nullum/PRON eorum/PRON semper/ADV agit/VERB ;/PUNCT nec/CCONJ ex/ADP omnibus/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV simul/ADV agunt/VERB ;/PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ causetur/VERB ab/ADP aliquo/PRON superiori/ADJ quod/PRON semper/ADV agat/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ philosophus/NOUN probat/VERB ,/PUNCT in/ADP viii/NUM phys./X ,/PUNCT quod/SCONJ continuitas/NOUN generationis/NOUN in/ADP animalibus/NOUN causatur/VERB ab/ADP aliquo/PRON superiori/ADJ sempiterno/ADJ ./PUNCT ponamus/VERB autem/CCONJ aliquem/PRON perseverantem/VERB in/ADP bono/NOUN ./PUNCT in/ADP eo/PRON igitur/ADV sunt/VERB multi/ADJ motus/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN tendentes/VERB in/ADP bonum/NOUN ,/PUNCT sibi/PRON invicem/ADV succedentes/VERB usque/ADP ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT huius/PRON igitur/ADV continuationis/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX perseverantia/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX causa/NOUN aliquis/PRON istorum/PRON motuum/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ nullus/PRON eorum/PRON semper/ADV durat/VERB ./PUNCT nec/CCONJ omnes/NOUN simul/PART :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV simul/ADV sunt/VERB ,/PUNCT non/ADV possunt/VERB igitur/ADV simul/ADV aliquid/PRON causare/VERB ./PUNCT relinquitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ ista/PRON continuatio/NOUN causetur/VERB ab/ADP aliquo/PRON superiori/ADJ ./PUNCT indiget/VERB igitur/ADV homo/NOUN auxilio/NOUN superioris/ADJ gratiae/NOUN ad/ADP perseverandum/VERB in/ADP bono/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT si/SCONJ sint/AUX multa/ADJ ordinata/VERB ad/ADP unum/NUM finem/NOUN ,/PUNCT totus/PRON ordo/NOUN eorum/PRON quousque/SCONJ pervenerint/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT est/VERB a/ADP primo/ADJ agente/VERB dirigente/VERB in/ADP finem/NOUN ./PUNCT in/ADP eo/PRON autem/CCONJ qui/PRON perseverat/VERB in/ADP bono/NOUN ,/PUNCT sunt/VERB multi/ADJ motus/NOUN et/CCONJ multae/ADJ actiones/NOUN pertingentes/VERB ad/ADP unum/NUM finem/NOUN ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ totus/PRON ordo/NOUN istorum/PRON motuum/NOUN et/CCONJ actionum/NOUN causetur/VERB a/ADP primo/ADJ dirigente/VERB in/ADP finem/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ per/ADP auxilium/NOUN divinae/ADJ gratiae/NOUN diriguntur/VERB in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT igitur/ADV per/ADP auxilium/NOUN divinae/ADJ gratiae/NOUN est/VERB totus/PRON ordo/NOUN et/CCONJ continuatio/NOUN bonorum/ADJ operum/NOUN in/ADP eo/PRON qui/PRON perseverat/VERB in/ADP bono/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB ad/ADP philipp./X 1-6/NUM :/PUNCT qui/PRON coepit/VERB in/ADP vobis/PRON opus/NOUN bonum/ADJ ,/PUNCT perficiet/VERB usque/ADP in/ADP diem/NOUN iesu/PROPN christi/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ i/NUM petri/PROPN ult./X :/PUNCT deus/PROPN omnis/PRON gratiae/NOUN ,/PUNCT qui/PRON vocavit/VERB nos/PRON in/ADP aeternum/ADJ gloriam/NOUN suam/ADJ ,/PUNCT modicum/ADJ passos/VERB ipse/PRON perficiet/VERB ,/PUNCT confirmabit/VERB solidabit/VERB que/CCONJ ./PUNCT inveniuntur/VERB etiam/ADV in/ADP sacra/ADJ scriptura/NOUN multae/ADJ orationes/NOUN quibus/PRON a/ADP deo/PROPN petitur/VERB perseverantia/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP psalmo/NOUN ,/PUNCT perfice/VERB gressus/NOUN meos/ADJ in/ADP semitis/NOUN tuis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ non/ADV moveantur/VERB vestigia/NOUN mea/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ ii/NUM ad/ADP thess./X 2-16/NUM ,/PUNCT deus/PROPN ,/PUNCT pater/NOUN noster/ADJ ,/PUNCT exhortetur/VERB corda/NOUN vestra/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ confirmet/VERB in/ADP omni/PRON opere/NOUN et/CCONJ sermone/NOUN bono/ADJ ./PUNCT hoc/PRON etiam/ADV ipsum/PRON in/ADP oratione/NOUN dominica/NOUN petitur/VERB ,/PUNCT maxime/ADV cum/SCONJ dicitur/VERB ,/PUNCT adveniat/VERB regnum/NOUN tuum/ADJ :/PUNCT non/ADV enim/ADV nobis/PRON adveniet/VERB regnum/NOUN dei/PROPN nisi/SCONJ in/ADP bono/NOUN fuerimus/AUX perseverantes/VERB ./PUNCT derisorium/ADJ autem/CCONJ esset/AUX aliquid/PRON a/ADP deo/PROPN petere/VERB cuius/PRON ipse/PRON dator/NOUN non/ADV esset/AUX ./PUNCT est/VERB igitur/ADV perseverantia/NOUN hominis/NOUN a/ADP deo/PROPN ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN pelagianorum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON dixerunt/VERB quod/SCONJ ad/ADP perseverandum/VERB in/SCONJ bono/NOUN sufficit/VERB homini/NOUN liberum/ADJ arbitrium/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ ad/ADP hoc/PRON indiget/VERB auxilio/NOUN gratiae/NOUN ./PUNCT sciendum/VERB tamen/ADV est/AUX quod/SCONJ ,/PUNCT cum/ADP etiam/ADV ille/PRON qui/PRON gratiam/NOUN habet/VERB ,/PUNCT petat/VERB a/ADP deo/PROPN ut/SCONJ perseveret/VERB in/ADP bono/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ liberum/ADJ arbitrium/NOUN non/ADV sufficit/VERB ad/ADP istum/PRON effectum/NOUN qui/PRON est/AUX perseverare/VERB in/ADP bono/NOUN ,/PUNCT sine/ADP exteriori/ADJ dei/PROPN auxilio/NOUN ,/PUNCT ita/ADV nec/CCONJ ad/ADP hoc/PRON sufficit/VERB aliquis/PRON habitus/NOUN nobis/PRON infusus/VERB ./PUNCT habitus/NOUN enim/ADV qui/PRON nobis/PRON infunduntur/VERB divinitus/ADV ,/PUNCT secundum/ADP statum/NOUN praesentis/VERB vitae/NOUN ,/PUNCT non/ADV auferunt/VERB a/ADP libero/ADJ arbitrio/NOUN totaliter/ADV mobilitatem/NOUN ad/ADP malum/NOUN :/PUNCT licet/SCONJ per/ADP eos/PRON liberum/ADJ arbitrium/NOUN aliqualiter/ADV stabiliatur/VERB in/ADP bono/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ dicimus/VERB hominem/NOUN indigere/VERB ad/ADP perseverandum/VERB finaliter/ADV auxilio/NOUN gratiae/NOUN ,/PUNCT non/ADV intelligimus/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT super/ADP gratiam/NOUN habitualem/ADJ prius/ADJ infusam/VERB ad/ADP bene/ADV operandum/VERB ,/PUNCT alia/PRON desuper/ADV infundatur/VERB ad/ADP perseverandum/VERB :/PUNCT sed/CCONJ intelligimus/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT habitis/VERB omnibus/PRON habitibus/NOUN gratuitis/ADJ ,/PUNCT adhuc/ADV indiget/VERB homo/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN auxilio/NOUN exterius/ADJ gubernantis/VERB ./PUNCT quod/SCONJ ille/PRON qui/PRON decidit/VERB a/ADP gratia/NOUN per/ADP peccatum/NOUN ,/PUNCT potest/VERB iterum/ADV per/ADP gratiam/NOUN reparari/VERB ./PUNCT ex/ADP his/PRON autem/CCONJ apparet/VERB quod/SCONJ per/ADP auxilium/NOUN gratiae/NOUN homo/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV si/SCONJ non/ADV perseveraverit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP peccatum/NOUN ceciderit/VERB ,/PUNCT potest/VERB reparari/VERB ad/ADP bonum/NOUN ./PUNCT eiusdem/PRON enim/ADV virtutis/NOUN est/AUX continuare/VERB salutem/NOUN alicuius/PRON ,/PUNCT et/CCONJ interruptam/VERB reparare/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV per/ADP virtutem/NOUN naturalem/ADJ continuatur/VERB sanitas/NOUN in/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT ita/ADV per/ADP eandem/PRON virtutem/NOUN naturalem/ADJ sanitas/NOUN interrupta/VERB reparatur/VERB ./PUNCT homo/NOUN autem/CCONJ perseverat/VERB in/ADP bono/NOUN auxilio/NOUN divinae/ADJ gratiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT igitur/ADV ,/PUNCT si/SCONJ per/ADP peccatum/NOUN lapsus/VERB fuerit/AUX ,/PUNCT eiusdem/PRON gratiae/NOUN auxilio/NOUN poterit/VERB reparari/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT agens/NOUN quod/PRON non/ADV requirit/VERB dispositionem/NOUN in/ADP subiecto/NOUN ,/PUNCT potest/VERB suum/ADJ effectum/NOUN imprimere/VERB in/ADP subiectum/NOUN qualitercumque/ADV dispositum/VERB :/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON deus/PROPN ,/PUNCT qui/PRON in/ADP agendo/VERB non/ADV requirit/VERB subiectum/NOUN dispositum/VERB ,/PUNCT potest/VERB absque/ADP dispositione/NOUN subiecti/NOUN formam/NOUN naturalem/ADJ inducere/VERB ;/PUNCT utpote/ADV dum/SCONJ caecum/NOUN illuminat/VERB ,/PUNCT mortuum/VERB vivificat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART de/ADP similibus/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ non/ADV requirit/VERB dispositionem/NOUN naturalem/ADJ in/ADP subiecto/NOUN corporeo/ADJ ,/PUNCT ita/ADV non/ADV requirit/VERB meritum/NOUN in/ADP voluntate/NOUN ad/ADP gratiam/NOUN conferendam/VERB :/PUNCT quia/SCONJ sine/ADP meritis/NOUN datur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ergo/ADV gratiam/NOUN gratum/ADJ facientem/VERB ,/PUNCT per/ADP quam/PRON peccata/NOUN tolluntur/VERB ,/PUNCT deus/PROPN alicui/PRON conferre/VERB potest/VERB etiam/ADV postquam/SCONJ a/ADP gratia/NOUN cecidit/VERB per/ADP peccatum/NOUN ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT haec/PRON sola/ADJ homo/NOUN recuperare/VERB amissa/VERB non/ADV potest/VERB quae/PRON per/ADP generationem/NOUN ei/PRON adveniunt/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ potentias/NOUN naturales/ADJ et/CCONJ membra/NOUN :/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ homo/NOUN non/ADV potest/VERB iterum/ADV generari/VERB ./PUNCT auxilium/NOUN autem/CCONJ gratiae/NOUN datur/VERB homini/NOUN non/ADV per/ADP generationem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ postquam/SCONJ iam/ADV est/VERB ./PUNCT potest/VERB igitur/ADV post/ADP amissionem/NOUN gratiae/NOUN per/ADP peccatum/NOUN ,/PUNCT iterum/ADV reparari/VERB ad/ADP peccata/NOUN delenda/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT gratia/NOUN est/AUX quaedam/PRON habitualis/ADJ dispositio/NOUN in/ADP anima/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT sed/CCONJ habitus/NOUN acquisiti/VERB per/ADP actus/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ amittantur/VERB ,/PUNCT possunt/VERB iterum/ADV reacquiri/VERB per/ADP actus/NOUN per/ADP quos/PRON acquisiti/VERB sunt/AUX ./PUNCT multo/ADV igitur/ADV magis/ADV gratia/NOUN deo/PROPN coniungens/VERB et/CCONJ a/ADP peccato/NOUN liberans/VERB ,/PUNCT si/SCONJ amittatur/VERB ,/PUNCT divina/NOUN operatione/NOUN reparari/VERB potest/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT in/ADP operibus/NOUN dei/PROPN non/ADV est/VERB aliquid/PRON frustra/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/PART in/ADP operibus/NOUN naturae/NOUN :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV et/CCONJ natura/NOUN habet/VERB a/ADP deo/PROPN ./PUNCT frustra/ADV autem/CCONJ aliquid/PRON moveretur/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ posset/VERB pervenire/VERB ad/ADP finem/NOUN motus/NOUN ./PUNCT necessarium/ADJ est/AUX ergo/ADV quod/SCONJ id/PRON quod/PRON natum/VERB est/AUX moveri/VERB ad/ADP aliquem/PRON finem/NOUN ,/PUNCT sit/AUX possibile/ADJ venire/VERB in/ADP finem/NOUN illum/PRON ./PUNCT sed/CCONJ homo/NOUN postquam/SCONJ in/ADP peccatum/NOUN cecidit/VERB ,/PUNCT quandiu/SCONJ status/NOUN huius/PRON vitae/NOUN durat/VERB ,/PUNCT remanet/VERB in/ADP eo/PRON aptitudo/NOUN ut/SCONJ moveatur/VERB ad/ADP bonum/NOUN :/PUNCT cuius/PRON signa/NOUN sunt/AUX desiderium/NOUN de/ADP bono/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ dolor/NOUN de/ADP malo/NOUN ,/PUNCT quae/PRON adhuc/ADV in/ADP homine/NOUN remanent/VERB post/ADP peccatum/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV possibile/ADJ hominem/NOUN post/ADP peccatum/NOUN iterum/ADV redire/VERB ad/ADP bonum/NOUN quod/PRON gratia/NOUN in/ADP homine/NOUN operatur/VERB ./PUNCT amplius/NOUN ./PUNCT nulla/PRON potentia/NOUN passiva/ADJ invenitur/VERB in/ADP rerum/NOUN natura/NOUN quae/PRON non/ADV possit/VERB reduci/VERB in/ADP actum/NOUN per/ADP aliquam/PRON potentiam/NOUN activam/ADJ naturalem/ADJ ./PUNCT multo/ADV igitur/ADV minus/ADV est/VERB aliqua/PRON potentia/NOUN in/ADP anima/NOUN humana/ADJ quae/PRON non/ADV sit/AUX reducibilis/ADJ in/ADP actum/NOUN per/ADP potentiam/NOUN activam/ADJ divinam/ADJ ./PUNCT manet/VERB autem/CCONJ in/ADP anima/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT etiam/ADV post/ADP peccatum/NOUN potentia/NOUN ad/ADP bonum/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ per/ADP peccatum/NOUN non/ADV tolluntur/VERB potentiae/NOUN naturales/ADJ ,/PUNCT quibus/PRON anima/NOUN ordinatur/VERB ad/ADP suum/ADJ bonum/NOUN ./PUNCT potest/VERB igitur/ADV per/ADP divinam/ADJ potentiam/NOUN reparari/VERB in/ADP bono/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV auxilio/NOUN gratiae/NOUN homo/NOUN potest/VERB consequi/VERB remissionem/NOUN peccatorum/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB isaiae/PROPN 1-18/NUM ,/PUNCT si/SCONJ fuerint/VERB peccata/NOUN vestra/ADJ ut/SCONJ coccinum/NOUN ,/PUNCT quasi/SCONJ nix/NOUN dealbabuntur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ proverb./X 10-12/NUM ,/PUNCT universa/ADJ delicta/VERB operit/VERB caritas/NOUN ./PUNCT hoc/PRON etiam/ADV quotidie/ADV a/ADP domino/NOUN non/ADV frustra/ADV petimus/VERB ,/PUNCT dicentes/VERB :/PUNCT dimitte/VERB nobis/PRON debita/NOUN nostra/ADJ ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN novatianorum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON dixerunt/VERB quod/SCONJ de/ADP peccatis/NOUN quae/PRON homo/NOUN post/ADP baptismum/NOUN peccat/VERB ,/PUNCT homo/NOUN veniam/NOUN consequi/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT quod/SCONJ homo/NOUN a/ADP peccato/NOUN liberari/VERB non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ per/ADP gratiam/NOUN ./PUNCT ex/ADP eisdem/PRON etiam/ADV ostendi/VERB potest/VERB quod/SCONJ homo/NOUN a/ADP peccato/NOUN mortali/ADJ resurgere/VERB non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ per/ADP gratiam/NOUN ./PUNCT per/ADP peccatum/NOUN enim/ADV mortale/ADJ homo/NOUN ab/ADP ultimo/ADJ fine/NOUN avertitur/VERB ./PUNCT in/ADP ultimum/ADJ autem/CCONJ finem/NOUN homo/NOUN non/ADV ordinatur/VERB nisi/SCONJ per/ADP gratiam/NOUN ./PUNCT per/ADP solam/ADJ igitur/ADV gratiam/NOUN homo/NOUN potest/VERB a/ADP peccato/NOUN resurgere/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT offensa/NOUN non/ADV nisi/SCONJ per/ADP dilectionem/NOUN tollitur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ per/ADP peccatum/NOUN mortale/ADJ homo/NOUN dei/PROPN offensam/NOUN incurrit/VERB :/PUNCT dicitur/VERB enim/ADV quod/SCONJ deus/PROPN peccatores/NOUN odit/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ vult/VERB eos/PRON privare/VERB ultimo/ADJ fine/NOUN ,/PUNCT quem/PRON his/PRON quos/PRON diligit/VERB praeparat/VERB ./PUNCT non/ADV ergo/ADV homo/NOUN potest/VERB a/ADP peccato/NOUN mortali/ADJ resurgere/VERB nisi/SCONJ per/ADP gratiam/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON fit/VERB quaedam/PRON amicitia/NOUN inter/ADP deum/PROPN et/CCONJ hominem/NOUN ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON etiam/ADV induci/VERB possunt/VERB omnes/PRON rationes/NOUN superius/ADV positae/VERB de/ADP gratiae/NOUN necessitate/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/PRON dicitur/VERB isaiae/PROPN 43-25/NUM :/PUNCT ego/PRON sum/AUX ipse/PRON qui/PRON deleo/VERB iniquitates/NOUN tuas/ADJ propter/ADP me/PRON ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP psalmo/NOUN :/PUNCT remisisti/VERB iniquitatem/NOUN plebis/NOUN tuae/ADJ :/PUNCT operuisti/VERB omnia/PRON peccata/NOUN eorum/PRON ./PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN pelagianorum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON dixerunt/VERB hominem/NOUN posse/VERB a/ADP peccato/NOUN resurgere/VERB per/ADP liberum/ADJ arbitrium/NOUN ./PUNCT qualiter/ADV homo/NOUN a/ADP peccato/NOUN liberatur/VERB ./PUNCT quia/SCONJ vero/ADV homo/NOUN non/ADV potest/VERB ad/ADP unum/NUM oppositorum/VERB redire/VERB nisi/SCONJ recedat/VERB ab/ADP alio/PRON ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ homo/NOUN auxilio/NOUN gratiae/NOUN ad/ADP statum/NOUN rectitudinis/NOUN redeat/VERB ,/PUNCT necessarium/ADJ est/AUX quod/SCONJ a/ADP peccato/NOUN ,/PUNCT per/ADP quod/PRON a/ADP rectitudine/NOUN declinaverat/VERB ,/PUNCT recedat/VERB ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ homo/NOUN in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN dirigitur/VERB et/CCONJ ab/ADP eo/PRON avertitur/VERB praecipue/ADV per/ADP voluntatem/NOUN ,/PUNCT non/ADV solum/ADV necessarium/ADJ est/AUX quod/SCONJ homo/NOUN exteriori/ADJ actu/NOUN a/ADP peccato/NOUN recedat/VERB ,/PUNCT peccare/VERB desinens/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quod/SCONJ recedat/VERB voluntate/NOUN ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ per/ADP gratiam/NOUN a/ADP peccato/NOUN resurgat/VERB ./PUNCT voluntate/NOUN autem/CCONJ homo/NOUN a/ADP peccato/NOUN recedit/VERB dum/SCONJ et/CCONJ de/ADP praeterito/VERB poenitet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ futurum/ADJ vitare/VERB proponit/VERB ./PUNCT necessarium/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ homo/NOUN a/ADP peccato/NOUN resurgens/VERB et/CCONJ de/ADP peccato/NOUN praeterito/VERB poeniteat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ futura/ADJ vitare/VERB proponat/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV non/ADV proponeret/VERB desistere/VERB a/ADP peccato/NOUN ,/PUNCT non/ADV esset/AUX peccatum/NOUN secundum/ADP se/PRON contrarium/ADJ voluntati/NOUN ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV vellet/VERB desistere/VERB a/ADP peccato/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV doleret/VERB de/ADP peccato/NOUN praeterito/VERB ,/PUNCT non/ADV esset/AUX illud/PRON idem/PRON peccatum/NOUN quod/PRON fecit/VERB ,/PUNCT contrarium/ADJ voluntati/NOUN ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ contrarius/ADJ motus/NOUN quo/PRON ab/ADP aliquo/PRON receditur/VERB ,/PUNCT motui/NOUN quo/PRON ad/ADP illud/PRON pervenitur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ dealbatio/NOUN contraria/ADJ est/AUX denigrationi/NOUN ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ per/ADP contraria/ADJ voluntas/NOUN recedat/VERB a/ADP peccato/NOUN his/PRON per/ADP quae/PRON in/ADP peccatum/NOUN inclinata/VERB fuit/AUX ./PUNCT fuit/AUX autem/CCONJ inclinata/VERB in/ADP peccatum/NOUN per/ADP appetitum/NOUN et/CCONJ delectationem/NOUN circa/ADP res/NOUN inferiores/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ a/ADP peccato/NOUN recedat/VERB per/ADP aliqua/PRON poenalia/ADJ ,/PUNCT quibus/PRON affligatur/VERB propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ peccavit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV per/ADP delectationem/NOUN tracta/VERB fuit/VERB voluntas/NOUN ad/ADP consensum/NOUN peccati/NOUN ,/PUNCT sic/ADV per/ADP poenas/NOUN confirmatur/VERB in/ADP abominatione/NOUN peccati/NOUN ./PUNCT item/PART ./PUNCT videmus/VERB quod/SCONJ etiam/ADV bruta/ADJ animalia/NOUN a/ADP maximis/ADJ voluptatibus/NOUN retrahuntur/VERB per/ADP dolores/NOUN verberum/NOUN ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ eum/PRON qui/PRON a/ADP peccato/NOUN resurgit/VERB ,/PUNCT non/ADV solum/ADV detestari/VERB peccatum/NOUN praeteritum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV vitare/VERB futurum/ADJ ./PUNCT est/AUX igitur/ADV conveniens/VERB ut/SCONJ affligatur/VERB pro/ADP peccato/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV magis/ADV confirmetur/VERB in/ADP proposito/VERB vitandi/VERB peccata/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT ea/PRON quae/PRON cum/ADP labore/NOUN et/CCONJ poena/NOUN acquirimus/VERB ,/PUNCT magis/ADV amamus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ diligentius/ADV conservamus/VERB :/PUNCT unde/ADV illi/PRON qui/PRON per/ADP proprium/ADJ laborem/NOUN acquirunt/VERB pecunias/NOUN ,/PUNCT minus/ADV eas/PRON expendunt/VERB quam/SCONJ qui/PRON sine/ADP labore/NOUN accipiunt/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ a/ADP parentibus/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ quocumque/PRON alio/PRON modo/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ homini/NOUN resurgenti/VERB a/ADP peccato/NOUN hoc/PRON maxime/ADV necessarium/ADJ est/AUX ut/SCONJ statum/NOUN gratiae/NOUN et/CCONJ dei/PROPN amorem/NOUN diligenter/ADV conservet/VERB ,/PUNCT quem/PRON negligenter/ADV peccando/VERB amisit/VERB ./PUNCT est/AUX ergo/ADV conveniens/VERB ut/SCONJ laborem/NOUN et/CCONJ poenam/NOUN sustineat/VERB pro/ADP peccatis/NOUN commissis/VERB ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT ordo/NOUN iustitiae/NOUN hoc/PRON requirit/VERB ut/SCONJ peccato/NOUN poena/NOUN reddatur/VERB ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ ordo/NOUN servatur/VERB in/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT sapientia/NOUN dei/PROPN gubernantis/VERB apparet/VERB ./PUNCT pertinet/VERB igitur/ADV ad/ADP manifestationem/NOUN divinae/ADJ bonitatis/NOUN et/CCONJ dei/PROPN gloriam/NOUN quod/SCONJ pro/ADP peccato/NOUN poena/NOUN reddatur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ peccator/NOUN peccando/VERB contra/ADP ordinem/NOUN divinitus/ADV institutum/VERB facit/VERB ,/PUNCT leges/NOUN dei/PROPN praetergrediendo/VERB ./PUNCT est/AUX igitur/ADV conveniens/VERB ut/SCONJ hoc/PRON recompenset/VERB in/ADP seipso/PRON puniendo/VERB quod/SCONJ prius/ADV peccaverat/VERB :/PUNCT sic/ADV enim/ADV totaliter/ADV extra/ADP inordinationem/NOUN constituetur/VERB ./PUNCT per/ADP hoc/PRON ergo/ADV patet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT postquam/SCONJ homo/NOUN per/ADP gratiam/NOUN remissionem/NOUN peccati/NOUN consecutus/VERB est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP statum/NOUN gratiae/NOUN reductus/VERB ,/PUNCT remanet/AUX obligatus/VERB ,/PUNCT ex/ADP dei/PROPN iustitia/NOUN ,/PUNCT ad/ADP aliquam/PRON poenam/NOUN pro/ADP peccato/NOUN commisso/VERB ./PUNCT quam/PRON quidem/ADV poenam/NOUN si/SCONJ propria/ADJ voluntate/NOUN a/ADP se/PRON exegerit/VERB ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON deo/PROPN satisfacere/VERB dicitur/VERB :/PUNCT inquantum/SCONJ cum/ADP labore/NOUN et/CCONJ poena/NOUN ordinem/NOUN divinitus/ADV institutum/VERB consequitur/VERB ,/PUNCT pro/ADP peccato/NOUN se/PRON puniendo/VERB ,/PUNCT quem/PRON peccando/VERB transgressus/VERB fuerat/AUX propriam/ADJ voluntatem/NOUN sequendo/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ a/ADP se/PRON hanc/PRON poenam/NOUN non/ADV exigat/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ ea/PRON quae/PRON divinae/ADJ providentiae/NOUN subiacent/VERB ,/PUNCT inordinata/ADJ remanere/VERB non/ADV possint/VERB ,/PUNCT haec/PRON poena/NOUN infligetur/VERB ei/PRON a/ADP deo/PROPN ./PUNCT nec/CCONJ talis/PRON poena/NOUN satisfactoria/ADJ dicetur/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV fuerit/VERB ex/ADP electione/NOUN patientis/VERB :/PUNCT sed/CCONJ dicetur/VERB purgatoria/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT alio/PRON puniente/VERB ,/PUNCT quasi/ADV purgabitur/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ quicquid/PRON inordinatum/ADJ fuit/VERB in/ADP eo/PRON ,/PUNCT ad/ADP debitum/VERB ordinem/NOUN reducetur/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT i/NUM ad/ADP cor./X 11-31/NUM si/SCONJ nosmetipsos/PRON diiudicaremus/VERB ,/PUNCT non/ADV utique/ADV iudicaremur/VERB :/PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ iudicamur/VERB ,/PUNCT a/ADP domino/NOUN corripimur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ non/ADV cum/SCONJ hoc/PRON mundo/NOUN damnemur/VERB ./PUNCT considerandum/VERB tamen/PART quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ mens/NOUN a/ADP peccato/NOUN avertitur/VERB ,/PUNCT tam/ADV vehemens/ADJ potest/VERB esse/AUX peccati/NOUN displicentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ inhaesio/NOUN mentis/NOUN ad/ADP deum/PROPN ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV remanebit/VERB obligatio/NOUN ad/ADP aliquam/PRON poenam/NOUN ./PUNCT nam/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praedictis/VERB colligi/VERB potest/VERB ,/PUNCT poena/NOUN quam/PRON quis/PRON patitur/VERB post/ADP peccati/NOUN remissionem/NOUN ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON necessaria/ADJ est/AUX ut/SCONJ mens/NOUN firmius/ADV bono/NOUN inhaereat/VERB ,/PUNCT homine/NOUN per/ADP poenas/NOUN castigato/VERB ,/PUNCT poenae/NOUN enim/ADV medicinae/ADJ quaedam/PRON sunt/AUX ;/PUNCT et/CCONJ ut/SCONJ etiam/ADV ordo/NOUN iustitiae/NOUN servetur/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ qui/PRON peccavit/VERB ,/PUNCT sustinet/VERB poenam/NOUN ./PUNCT dilectio/NOUN autem/CCONJ ad/ADP deum/PROPN sufficit/VERB mentem/NOUN hominis/NOUN firmare/VERB in/ADP bono/NOUN ,/PUNCT praecipue/ADV si/SCONJ vehemens/ADJ fuerit/AUX :/PUNCT displicentia/NOUN autem/CCONJ culpae/NOUN praeteritae/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ fuerit/AUX intensa/VERB ,/PUNCT magnum/ADJ affert/VERB dolorem/NOUN ./PUNCT unde/ADV per/ADP vehementiam/NOUN dilectionis/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ odii/NOUN peccati/NOUN praeteriti/VERB ,/PUNCT excluditur/VERB necessitas/NOUN satisfactoriae/ADJ vel/CCONJ purgatoriae/ADJ poenae/NOUN :/PUNCT et/CCONJ ,/PUNCT si/SCONJ non/ADV sit/AUX tanta/PRON vehementia/NOUN quod/SCONJ totaliter/ADV poenam/NOUN excludat/VERB ,/PUNCT tamen/ADV ,/PUNCT quanto/ADV vehementius/ADJ fuerit/AUX ,/PUNCT tanto/ADV minus/ADV de/ADP poena/NOUN sufficiet/VERB ./PUNCT quae/PRON autem/CCONJ per/ADP amicos/NOUN facimus/VERB ,/PUNCT per/ADP nos/PRON ipsos/PRON facere/VERB videmur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ amicitia/NOUN ex/ADP duobus/NUM facit/VERB unum/NUM per/ADP affectum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ praecipue/NOUN dilectio/NOUN caritatis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ per/ADP seipsum/NOUN ,/PUNCT ita/ADV et/CCONJ per/ADP alium/PRON potest/VERB aliquis/PRON satisfacere/VERB deo/PROPN :/PUNCT praecipue/ADV cum/SCONJ necessitas/NOUN fuerit/VERB ./PUNCT nam/ADV et/CCONJ poenam/NOUN quam/PRON amicus/NOUN propter/ADP ipsum/PRON patitur/VERB ,/PUNCT reputat/VERB aliquis/PRON ac/CCONJ si/SCONJ ipse/PRON pateretur/VERB :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV poena/NOUN ei/PRON non/ADV deest/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ patienti/VERB amico/NOUN compatitur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ tanto/ADV amplius/NOUN ,/PUNCT quanto/ADV ipse/PRON est/AUX ei/PRON causa/NOUN patiendi/VERB ./PUNCT et/CCONJ iterum/ADV affectio/NOUN caritatis/NOUN in/ADP eo/PRON qui/PRON pro/ADP amico/NOUN patitur/VERB ,/PUNCT facit/VERB magis/ADV satisfactionem/NOUN deo/PROPN acceptam/VERB quam/SCONJ si/SCONJ pro/ADP se/PRON pateretur/VERB :/PUNCT hoc/PRON enim/ADV est/AUX promptae/VERB caritatis/NOUN ,/PUNCT illud/PRON autem/CCONJ est/AUX necessitatis/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON accipitur/VERB quod/SCONJ unus/NUM pro/ADP alio/PRON satisfacere/VERB potest/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ uterque/PRON in/ADP caritate/NOUN fuerit/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT galat./X 6-2/NUM :/PUNCT alter/PRON alterius/PRON onera/NOUN portate/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV adimplebitis/VERB legem/NOUN christi/ADJ ./PUNCT quod/SCONJ rationabiliter/ADV homini/NOUN imputatur/VERB si/SCONJ ad/ADP deum/PROPN non/ADV convertatur/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ hoc/PRON sine/ADP gratia/NOUN non/ADV possit/VERB ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ ,/PUNCT sicut/ADV ex/ADP praemissis/VERB habetur/VERB ,/PUNCT in/ADP finem/NOUN ultimum/ADJ aliquis/PRON dirigi/VERB non/ADV possit/VERB nisi/SCONJ auxilio/NOUN divinae/ADJ gratiae/NOUN ;/PUNCT sine/ADP qua/PRON etiam/ADV nullus/PRON potest/VERB habere/VERB ea/PRON quae/PRON sunt/AUX necessaria/ADJ ad/ADP tendendum/VERB in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB fides/NOUN ,/PUNCT spes/NOUN ,/PUNCT dilectio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ perseverantia/NOUN :/PUNCT potest/VERB alicui/PRON videri/VERB quod/SCONJ non/ADV sit/AUX homini/NOUN imputandum/VERB si/SCONJ praedictis/VERB careat/VERB ;/PUNCT praecipue/ADV cum/SCONJ auxilium/NOUN divinae/ADJ gratiae/NOUN mereri/VERB non/ADV possit/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ ad/ADP deum/PROPN converti/VERB nisi/SCONJ deus/PROPN eum/PRON convertat/VERB ;/PUNCT nulli/PRON enim/ADV imputatur/VERB quod/PRON ab/ADP alio/PRON dependet/VERB ./PUNCT quod/SCONJ si/SCONJ hoc/PRON concedatur/VERB ,/PUNCT plura/ADJ inconvenientia/NOUN consequi/VERB manifestum/ADJ est/AUX ./PUNCT sequetur/VERB enim/ADV quod/SCONJ ille/PRON qui/PRON fidem/NOUN non/ADV habet/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ spem/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ dilectionem/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT nec/CCONJ perseverantiam/NOUN in/ADP bono/NOUN ,/PUNCT non/ADV sit/AUX poena/NOUN dignus/ADJ :/PUNCT cum/SCONJ expresse/ADV dicatur/VERB ,/PUNCT ioann./X 3-36/NUM :/PUNCT qui/PRON incredulus/ADJ est/AUX filio/NOUN ,/PUNCT non/ADV videbit/VERB vitam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ira/NOUN dei/PROPN manet/VERB super/ADP eum/PRON ./PUNCT et/CCONJ cum/SCONJ nullus/PRON ad/ADP beatitudinis/NOUN finem/NOUN sine/ADP praemissis/VERB perveniat/VERB ,/PUNCT sequetur/VERB ulterius/ADV quod/SCONJ aliqui/PRON homines/NOUN sint/VERB qui/PRON nec/CCONJ beatitudinem/NOUN consequantur/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ poenam/NOUN patiantur/VERB a/ADP deo/PROPN ./PUNCT cuius/PRON contrarium/ADJ ostenditur/VERB ex/ADP eo/PRON quod/PRON dicitur/VERB matth./X 25/NUM ,/PUNCT quod/SCONJ omnibus/PRON in/ADP divino/ADJ iudicio/NOUN existentibus/VERB dicetur/VERB ,/PUNCT venite/VERB ,/PUNCT possidete/VERB paratum/VERB vobis/PRON regnum/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ ,/PUNCT discedite/VERB in/ADP ignem/NOUN aeternum/ADJ ./PUNCT ad/ADP huius/PRON dubitationis/NOUN solutionem/NOUN considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ ,/PUNCT licet/SCONJ aliquis/PRON per/ADP motum/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN divinam/ADJ gratiam/NOUN nec/CCONJ promereri/VERB nec/CCONJ advocari/VERB possit/VERB ,/PUNCT potest/VERB tamen/ADV seipsum/PRON impedire/VERB ne/SCONJ eam/PRON recipiat/VERB :/PUNCT dicitur/VERB enim/ADV de/ADP quibusdam/PRON ,/PUNCT iob/PROPN 21-14/NUM ,/PUNCT dixerunt/VERB deo/PROPN :/PUNCT recede/VERB a/ADP nobis/PRON ,/PUNCT scientiam/NOUN viarum/NOUN tuarum/ADJ nolumus/VERB ;/PUNCT et/CCONJ iob/NOUN 24-13/NUM ,/PUNCT ipsi/PRON fuerunt/AUX rebelles/ADJ lumini/NOUN ./PUNCT et/CCONJ cum/SCONJ hoc/PRON sit/VERB in/ADP potestate/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN ,/PUNCT impedire/VERB divinae/ADJ gratiae/NOUN receptionem/NOUN vel/CCONJ non/ADV impedire/VERB ,/PUNCT non/ADV immerito/ADV in/ADP culpam/NOUN imputatur/VERB ei/PRON qui/PRON impedimentum/NOUN praestat/VERB gratiae/NOUN receptioni/NOUN ./PUNCT deus/PROPN enim/ADV ,/PUNCT quantum/ADV in/ADP se/PRON est/VERB ,/PUNCT paratus/VERB est/AUX omnibus/PRON gratiam/NOUN dare/VERB ,/PUNCT vult/VERB enim/ADV omnes/PRON homines/NOUN salvos/ADJ fieri/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP cognitionem/NOUN veritatis/NOUN venire/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB i/NUM ad/ADP tim./X 2-4/NUM :/PUNCT sed/CCONJ illi/PRON soli/ADJ gratia/NOUN privantur/VERB qui/PRON in/ADP seipsis/PRON gratiae/NOUN impedimentum/NOUN praestant/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT sole/NOUN mundum/NOUN illuminante/VERB ,/PUNCT in/ADP culpam/NOUN imputatur/VERB ei/PRON qui/PRON oculos/NOUN claudit/VERB ,/PUNCT si/SCONJ ex/ADP hoc/PRON aliquod/PRON malum/NOUN sequatur/VERB ,/PUNCT licet/SCONJ videre/VERB non/ADV possit/VERB nisi/SCONJ lumine/NOUN solis/NOUN praeveniatur/VERB ./PUNCT quod/SCONJ homo/NOUN in/ADP peccato/NOUN existens/VERB sine/ADP gratia/NOUN peccatum/NOUN vitare/VERB non/ADV potest/VERB ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT in/ADP potestate/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN esse/VERB ne/SCONJ impedimentum/NOUN gratiae/NOUN praestet/VERB ,/PUNCT competit/VERB his/PRON in/ADP quibus/PRON naturalis/ADJ potentia/NOUN integra/ADJ fuerit/AUX ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ per/ADP inordinationem/NOUN praecedentem/VERB declinaverit/VERB ad/ADP malum/NOUN ,/PUNCT non/ADV erit/VERB omnino/ADV in/ADP potestate/NOUN eius/PRON nullum/PRON impedimentum/NOUN gratiae/NOUN praestare/VERB ./PUNCT etsi/SCONJ enim/ADV ,/PUNCT ad/ADP aliquod/PRON momentum/NOUN ,/PUNCT ab/ADP aliquo/PRON peccati/NOUN actu/NOUN particulari/ADJ possit/VERB abstinere/VERB propria/ADJ potestate/NOUN :/PUNCT si/SCONJ tamen/ADV diu/ADV sibi/PRON relinquitur/VERB ,/PUNCT in/ADP peccatum/NOUN cadet/VERB ,/PUNCT per/ADP quod/PRON gratiae/NOUN impedimentum/NOUN praestatur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV mens/NOUN hominis/NOUN a/ADP statu/NOUN rectitudinis/NOUN declinaverit/VERB ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ recessit/VERB ab/ADP ordine/NOUN debiti/VERB finis/NOUN ./PUNCT illud/PRON igitur/ADV quod/PRON deberet/VERB esse/AUX in/ADP affectu/NOUN praecipuum/ADJ ,/PUNCT tanquam/ADV ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT efficitur/AUX minus/ADV dilectum/VERB illo/PRON ad/ADP quod/PRON mens/NOUN inordinate/ADV conversa/VERB est/AUX sicut/SCONJ in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT quandocumque/SCONJ igitur/ADV occurrerit/VERB aliquid/PRON conveniens/VERB inordinato/ADJ fini/NOUN ,/PUNCT repugnans/VERB autem/CCONJ fini/NOUN debito/VERB ,/PUNCT eligetur/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ reducatur/VERB ad/ADP debitum/VERB ordinem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ finem/NOUN debitum/VERB omnibus/PRON praeferat/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX gratiae/NOUN effectus/NOUN ./PUNCT dum/SCONJ autem/CCONJ eligitur/VERB aliquid/PRON quod/PRON repugnat/VERB ultimo/ADJ fini/NOUN ,/PUNCT impedimentum/NOUN praestat/VERB gratiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON dirigit/VERB in/ADP finem/NOUN ./PUNCT unde/ADV manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ ,/PUNCT post/ADP peccatum/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB homo/NOUN abstinere/VERB ab/ADP omni/PRON peccato/NOUN ,/PUNCT antequam/SCONJ per/ADP gratiam/NOUN ad/ADP debitum/VERB ordinem/NOUN reducatur/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT cum/SCONJ mens/NOUN inclinata/VERB fuerit/AUX ad/ADP aliquid/PRON ,/PUNCT non/ADV se/PRON iam/ADV habet/VERB aequaliter/ADV ad/ADP utrumque/PRON oppositorum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV ad/ADP illud/PRON ad/ADP quod/PRON est/AUX inclinata/VERB ./PUNCT illud/PRON autem/CCONJ ad/ADP quod/PRON mens/NOUN magis/ADV se/PRON habet/VERB ,/PUNCT eligit/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP rationis/NOUN discussionem/NOUN ab/ADP eo/PRON quadam/PRON sollicitudine/NOUN abducatur/VERB :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ in/ADP repentinis/ADJ signum/NOUN interioris/ADJ habitus/NOUN praecipue/ADV accipi/VERB potest/VERB ./PUNCT non/ADV est/AUX autem/CCONJ possibile/ADJ mentem/NOUN hominis/NOUN continue/ADV in/ADP ea/PRON vigilantia/NOUN esse/VERB ut/SCONJ per/ADP rationem/NOUN discutiat/VERB quicquid/PRON debet/VERB velle/VERB vel/CCONJ agere/VERB ./PUNCT unde/ADV consequitur/VERB quod/SCONJ mens/NOUN aliquando/ADV eligat/VERB id/PRON ad/ADP quod/PRON est/AUX inclinata/VERB ,/PUNCT inclinatione/NOUN manente/VERB ./PUNCT et/CCONJ ita/ADV ,/PUNCT si/SCONJ inclinata/VERB fuerit/AUX in/ADP peccatum/NOUN ,/PUNCT non/ADV stabit/VERB diu/ADV quin/SCONJ peccet/VERB ,/PUNCT impedimentum/NOUN gratiae/NOUN praestans/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ ad/ADP statum/NOUN rectitudinis/NOUN reducatur/VERB ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON etiam/ADV operantur/VERB impetus/NOUN corporalium/ADJ passionum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ appetibilia/NOUN secundum/ADP sensum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ plurimae/ADJ occasiones/NOUN male/ADV agendi/VERB ;/PUNCT quibus/PRON de/ADP facili/ADJ homo/NOUN provocatur/VERB ad/ADP peccandum/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ retrahatur/VERB per/ADP firmam/ADJ inhaesionem/NOUN ad/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT quam/PRON gratia/NOUN facit/VERB ./PUNCT unde/ADV apparet/VERB stulta/ADJ pelagianorum/NOUN opinio/NOUN ,/PUNCT qui/PRON dicebant/VERB hominem/NOUN in/ADP peccato/NOUN existentem/VERB sine/ADP gratia/NOUN posse/VERB vitare/VERB peccata/NOUN ./PUNCT cuius/PRON contrarium/ADJ apparet/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ psalmus/NOUN petit/VERB :/PUNCT dum/SCONJ defecerit/VERB virtus/NOUN mea/ADJ ,/PUNCT ne/SCONJ derelinquas/VERB me/PRON ./PUNCT et/CCONJ dominus/NOUN orare/VERB nos/PRON docet/VERB :/PUNCT et/CCONJ ne/SCONJ nos/PRON inducas/VERB in/ADP tentationem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ libera/VERB nos/PRON a/ADP malo/NOUN ./PUNCT quamvis/SCONJ autem/CCONJ illi/PRON qui/PRON in/ADP peccato/NOUN sunt/VERB ,/PUNCT vitare/VERB non/ADV possint/VERB per/ADP propriam/ADJ potestatem/NOUN quin/SCONJ impedimentum/NOUN gratiae/NOUN ponant/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT nisi/SCONJ auxilio/NOUN gratiae/NOUN praeveniantur/VERB ;/PUNCT nihilominus/ADV tamen/ADV hoc/PRON eis/PRON imputatur/VERB ad/ADP culpam/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ hic/PRON defectus/NOUN ex/ADP culpa/NOUN praecedente/VERB in/ADP eis/PRON relinquitur/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ ebrius/ADJ ab/ADP homicidio/NOUN non/ADV excusatur/VERB quod/PRON per/ADP ebrietatem/NOUN committit/VERB ,/PUNCT quam/PRON sua/ADJ culpa/NOUN incurrit/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT licet/SCONJ ille/PRON qui/PRON est/VERB in/ADP peccato/NOUN ,/PUNCT non/ADV habeat/VERB hoc/PRON in/ADP propria/ADJ potestate/NOUN quod/SCONJ omnino/ADV vitet/VERB peccatum/NOUN ,/PUNCT habet/VERB tamen/ADV in/ADP potestate/NOUN nunc/ADV vitare/VERB hoc/PRON vel/CCONJ illud/PRON peccatum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT unde/ADV quodcumque/PRON committat/VERB ,/PUNCT voluntarie/ADV committit/VERB ./PUNCT et/CCONJ ita/ADV non/ADV immerito/ADV ei/PRON imputatur/VERB ad/ADP culpam/NOUN ./PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN aliquos/PRON a/ADP peccato/NOUN liberat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ aliquos/PRON in/ADP peccato/NOUN relinquit/VERB ./PUNCT licet/SCONJ autem/CCONJ ille/PRON qui/PRON peccat/VERB impedimentum/NOUN gratiae/NOUN praestet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ,/PUNCT quantum/ADV ordo/NOUN rerum/NOUN exigit/VERB ,/PUNCT gratiam/NOUN non/ADV deberet/VERB recipere/VERB :/PUNCT tamen/PART ,/PUNCT quia/SCONJ deus/PROPN praeter/ADP ordinem/NOUN rebus/NOUN inditum/VERB operari/VERB potest/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ caecum/NOUN illuminat/VERB vel/CCONJ mortuum/VERB resuscitat/VERB ;/PUNCT interdum/ADV ,/PUNCT ex/ADP abundantia/NOUN bonitatis/NOUN suae/ADJ ,/PUNCT etiam/ADV eos/PRON qui/PRON impedimentum/NOUN gratiae/NOUN praestant/VERB ,/PUNCT auxilio/NOUN suo/ADJ praevenit/VERB ,/PUNCT avertens/VERB eos/PRON a/ADP malo/NOUN et/CCONJ convertens/VERB ad/ADP bonum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ non/ADV omnes/PRON caecos/NOUN illuminat/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ omnes/PRON languidos/ADJ sanat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ et/CCONJ in/ADP illis/PRON quos/PRON curat/VERB ,/PUNCT opus/NOUN virtutis/NOUN eius/PRON appareat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP aliis/PRON ordo/NOUN naturae/NOUN servetur/VERB ;/PUNCT ita/ADV non/ADV omnes/PRON qui/PRON gratiam/NOUN impediunt/VERB ,/PUNCT auxilio/NOUN suo/ADJ praevenit/VERB ut/SCONJ avertantur/VERB a/ADP malo/NOUN et/CCONJ convertantur/VERB ad/ADP bonum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ aliquos/PRON ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON vult/VERB suam/ADJ misericordiam/NOUN apparere/VERB ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ in/ADP aliis/PRON iustitiae/NOUN ordo/NOUN manifestetur/VERB ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT rom./X 9-22/NUM :/PUNCT volens/VERB deus/PROPN ostendere/VERB iram/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ notam/VERB facere/VERB potentiam/NOUN suam/ADJ ,/PUNCT sustinuit/VERB in/ADP multa/ADJ patientia/NOUN vasa/NOUN irae/NOUN apta/ADJ in/ADP interitum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostenderet/VERB divitias/NOUN gloriae/NOUN suae/ADJ in/ADP vasa/NOUN misericordiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON praeparavit/VERB in/ADP gloriam/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ deus/PROPN hominum/NOUN qui/PRON in/ADP eisdem/PRON peccatis/NOUN detinentur/VERB ,/PUNCT hos/PRON quidem/ADV praeveniens/VERB convertat/VERB ,/PUNCT illos/PRON autem/CCONJ sustineat/VERB ,/PUNCT sive/CCONJ permittat/VERB secundum/ADP ordinem/NOUN rerum/NOUN procedere/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX ratio/NOUN inquirenda/VERB quare/ADV hos/PRON convertat/VERB et/CCONJ non/PART illos/NOUN ./PUNCT hoc/PRON enim/ADV ex/ADP simplici/ADJ voluntate/NOUN eius/PRON dependet/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP simplici/ADJ eius/PRON voluntate/NOUN processit/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ omnia/PRON fierent/VERB ex/ADP nihilo/PRON ,/PUNCT quaedam/PRON facta/VERB sunt/AUX aliis/PRON digniora/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ ex/ADP simplici/ADJ voluntate/NOUN procedit/VERB artificis/NOUN ut/SCONJ ex/ADP eadem/PRON materia/NOUN ,/PUNCT similiter/ADV disposita/VERB ,/PUNCT quaedam/PRON vasa/NOUN format/VERB ad/ADP nobiles/ADJ usus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quaedam/NOUN ad/ADP ignobiles/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT ad/ADP rom./X 9-21/NUM :/PUNCT an/SCONJ non/ADV habet/VERB potestatem/NOUN figulus/NOUN luti/NOUN ex/ADP eadem/PRON massa/NOUN facere/VERB aliud/PRON quidem/ADV vas/NOUN in/ADP honorem/NOUN ,/PUNCT aliud/NOUN vero/NOUN in/ADP contumeliam/NOUN ?/PUNCT per/ADP hoc/PRON autem/CCONJ excluditur/VERB error/NOUN origenis/PROPN ,/PUNCT qui/PRON dicebat/VERB hos/PRON ad/ADP deum/PROPN converti/VERB et/CCONJ non/PART alios/NOUN ,/PUNCT propter/ADP aliqua/PRON opera/NOUN quae/PRON animae/NOUN eorum/PRON fecerant/VERB antequam/SCONJ corporibus/NOUN unirentur/VERB ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV positio/NOUN in/ADP secundo/ADJ libro/NOUN diligentius/ADV improbata/VERB est/AUX ./PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN nemini/PRON est/AUX causa/NOUN peccandi/VERB ./PUNCT quamvis/SCONJ autem/CCONJ quosdam/PRON peccatores/NOUN deus/PROPN ad/ADP se/PRON non/ADV convertat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ in/SCONJ peccatis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP eorum/PRON merita/NOUN ,/PUNCT eos/PRON relinquat/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV eos/PRON ad/ADP peccandum/VERB inducit/VERB ./PUNCT homines/NOUN enim/ADV peccant/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ deviant/VERB ab/ADP ipso/PRON ,/PUNCT qui/PRON est/AUX ultimus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ omne/PRON agens/NOUN agat/VERB ad/ADP proprium/ADJ finem/NOUN et/CCONJ sibi/PRON convenientem/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ ,/PUNCT deo/PROPN agente/VERB ,/PUNCT aliqui/PRON avertantur/VERB ab/ADP ultimo/ADJ fine/NOUN ,/PUNCT qui/PRON deus/PROPN est/AUX ./PUNCT impossibile/ADJ igitur/ADV est/AUX quod/SCONJ deus/PROPN aliquos/PRON peccare/VERB faciat/VERB ./PUNCT item/PART ./PUNCT bonum/NOUN causa/NOUN mali/NOUN esse/AUX non/ADV potest/VERB ./PUNCT sed/CCONJ peccatum/NOUN est/AUX hominis/NOUN malum/NOUN :/PUNCT contrariatur/VERB enim/ADV proprio/ADJ hominis/NOUN bono/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB vivere/VERB secundum/ADP rationem/NOUN ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ deus/PROPN sit/AUX alicui/PRON causa/NOUN peccandi/VERB ./PUNCT praeterea/PART ./PUNCT omnis/PRON sapientia/NOUN et/CCONJ bonitas/NOUN hominis/NOUN derivatur/VERB a/ADP sapientia/NOUN et/CCONJ bonitate/NOUN divina/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ quaedam/PRON similitudo/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT repugnat/VERB autem/CCONJ sapientiae/NOUN et/CCONJ bonitati/NOUN humanae/ADJ quod/SCONJ aliquem/PRON peccare/VERB faciat/VERB ./PUNCT igitur/PART multo/ADV magis/PART divinae/NOUN ./PUNCT adhuc/PART ./PUNCT peccatum/NOUN omne/PRON ex/ADP aliquo/PRON defectu/NOUN provenit/VERB proximi/ADJ agentis/NOUN ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ ex/ADP influentia/NOUN primi/ADJ agentis/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ peccatum/NOUN claudicationis/NOUN provenit/VERB ex/ADP dispositione/NOUN tibiae/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ ex/ADP virtute/NOUN motiva/ADJ ;/PUNCT cum/SCONJ tamen/ADV ex/ADP ea/PRON sit/VERB quicquid/PRON de/ADP perfectione/NOUN motus/NOUN in/ADP claudicatione/NOUN apparet/VERB ./PUNCT proximum/ADJ autem/CCONJ agens/NOUN peccati/NOUN humani/ADJ est/AUX voluntas/NOUN ./PUNCT est/VERB igitur/ADV defectus/NOUN peccati/NOUN ex/ADP voluntate/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ a/ADP deo/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX primus/ADJ agens/VERB :/PUNCT a/ADP quo/PRON tamen/ADV est/VERB quicquid/PRON ad/ADP perfectionem/NOUN actionis/NOUN pertinet/VERB in/ADP actu/NOUN peccati/NOUN ./PUNCT hinc/ADV est/VERB quod/SCONJ dicitur/VERB eccli./X 15-12/NUM :/PUNCT non/ADV dicas/VERB ,/PUNCT ille/PRON me/PRON implanavit/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV necessarii/ADJ sunt/AUX ei/PRON homines/NOUN impii/ADJ ./PUNCT et/CCONJ infra/ADP :/PUNCT 21/NUM nemini/PRON mandavit/VERB impie/ADV agere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ nemini/PRON dedit/VERB spatium/NOUN peccandi/VERB ./PUNCT et/CCONJ iac./X 1-13/NUM dicitur/VERB :/PUNCT nemo/PRON ,/PUNCT cum/SCONJ tentatur/VERB ,/PUNCT dicat/VERB quoniam/SCONJ a/ADP deo/PROPN tentetur/VERB :/PUNCT deus/PROPN enim/ADV intentator/NOUN malorum/NOUN est/AUX ./PUNCT inveniuntur/VERB tamen/ADV quaedam/PRON in/ADP scripturis/NOUN ex/ADP quibus/PRON videtur/VERB quod/SCONJ deus/PROPN sit/AUX aliquibus/PRON causa/NOUN peccandi/VERB ./PUNCT dicitur/VERB enim/ADV exodi/PROPN 10-1/NUM ,/PUNCT ego/PRON induravi/VERB cor/NOUN pharaonis/PROPN et/CCONJ servorum/NOUN illius/PRON et/CCONJ isaiae/PROPN 6-10/NUM ,/PUNCT excaeca/VERB cor/NOUN populi/NOUN huius/PRON ,/PUNCT et/CCONJ aures/NOUN eius/PRON aggrava/VERB :/PUNCT ne/SCONJ forte/NOUN videant/VERB oculis/NOUN suis/ADJ et/CCONJ convertantur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sanem/VERB eos/PRON et/CCONJ isaiae/PROPN 63-17/NUM ,/PUNCT errare/VERB nos/PRON fecisti/VERB de/ADP viis/NOUN tuis/ADJ ,/PUNCT indurasti/VERB cor/NOUN nostrum/ADJ ,/PUNCT ne/SCONJ timeremus/VERB te/PRON ./PUNCT et/CCONJ rom./X 1-28/NUM ,/PUNCT dicitur/VERB :/PUNCT tradidit/VERB illos/PRON deus/PROPN in/ADP reprobum/ADJ sensum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ faciant/VERB quae/PRON non/ADV conveniunt/VERB ./PUNCT quae/PRON omnia/PRON secundum/ADP hoc/PRON intelligenda/VERB sunt/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN aliquibus/PRON non/ADV confert/VERB auxilium/NOUN ad/ADP vitandum/VERB peccatum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON aliis/PRON quibusdam/PRON confert/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ auxilium/NOUN non/ADV solum/ADV est/AUX infusio/NOUN gratiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV exterior/ADJ custodia/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON occasiones/NOUN peccandi/VERB homini/NOUN ex/ADP divina/ADJ providentia/NOUN tolluntur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ provocantia/VERB ad/ADP peccatum/NOUN comprimuntur/VERB ./PUNCT adiuvat/VERB etiam/ADV deus/PROPN hominem/NOUN contra/ADP peccatum/NOUN per/ADP naturale/ADJ lumen/NOUN rationis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON naturalia/ADJ bona/NOUN quae/PRON homini/NOUN confert/VERB ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV haec/PRON auxilia/NOUN aliquibus/PRON subtrahit/VERB ,/PUNCT pro/ADP merito/NOUN suae/ADJ actionis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ eius/PRON iustitia/NOUN exigit/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB eos/PRON obdurare/VERB vel/CCONJ excaecare/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ aliquid/PRON eorum/PRON quae/PRON dicta/VERB sunt/AUX ./PUNCT de/ADP praedestinatione/NOUN ,/PUNCT reprobatione/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ electione/NOUN divina/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ ergo/ADV ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ divina/NOUN operatione/NOUN aliqui/PRON diriguntur/VERB in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN per/ADP gratiam/NOUN adiuti/VERB ,/PUNCT aliqui/PRON vero/ADV ,/PUNCT eodem/PRON auxilio/NOUN gratiae/NOUN deserti/VERB ,/PUNCT ab/ADP ultimo/ADJ fine/NOUN decidunt/VERB ;/PUNCT omnia/PRON autem/CCONJ quae/PRON a/ADP deo/PROPN aguntur/VERB ,/PUNCT ab/ADP aeterno/ADJ per/ADP eius/PRON sapientiam/NOUN provisa/VERB et/CCONJ ordinata/VERB sunt/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX :/PUNCT necesse/ADJ est/AUX praedictam/VERB hominum/NOUN distinctionem/NOUN ab/ADP aeterno/ADJ a/ADP deo/PROPN esse/AUX ordinatam/VERB ./PUNCT secundum/ADP ergo/ADV quod/SCONJ quosdam/PRON ab/ADP aeterno/ADJ praeordinavit/VERB ut/SCONJ dirigendos/VERB in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT dicitur/VERB eos/PRON praedestinasse/VERB ./PUNCT unde/ADV apostolus/NOUN dicit/VERB ad/ADP ephes./X 1-5/NUM :/PUNCT qui/PRON praedestinavit/VERB nos/PRON in/ADP adoptionem/NOUN filiorum/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP propositum/VERB voluntatis/NOUN suae/ADJ ./PUNCT illos/PRON autem/CCONJ quibus/PRON ab/ADP aeterno/ADJ disposuit/VERB se/PRON gratiam/NOUN non/ADV daturum/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB reprobasse/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ odio/NOUN habuisse/VERB :/PUNCT secundum/ADP illud/NOUN quod/SCONJ habetur/VERB malach./X 1-2/NUM iacob/PROPN dilexi/VERB ,/PUNCT esau/PROPN odio/NOUN habui/VERB ./PUNCT ratione/NOUN vero/ADV ipsius/PRON distinctionis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ quosdam/PRON reprobavit/VERB et/CCONJ quosdam/PRON praedestinavit/VERB ,/PUNCT attenditur/VERB divina/ADJ electio/NOUN :/PUNCT de/ADP qua/PRON dicitur/VERB ephes./X 1-4/NUM :/PUNCT elegit/VERB nos/PRON in/ADP ipso/PRON ante/ADP mundi/NOUN constitutionem/NOUN ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV patet/VERB quod/SCONJ praedestinatio/NOUN et/CCONJ electio/NOUN et/CCONJ reprobatio/NOUN est/AUX quaedam/PRON pars/NOUN divinae/ADJ providentiae/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ homines/NOUN ex/ADP divina/ADJ providentia/NOUN ordinantur/VERB in/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ./PUNCT unde/ADV per/ADP eadem/PRON manifestum/ADJ esse/AUX potest/VERB quod/SCONJ praedestinatio/NOUN et/CCONJ electio/NOUN necessitatem/NOUN non/ADV inducunt/VERB ,/PUNCT quibus/PRON et/CCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX quod/SCONJ divina/ADJ providentia/NOUN contingentiam/NOUN a/ADP rebus/NOUN non/ADV aufert/VERB ./PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ praedestinatio/NOUN et/CCONJ electio/NOUN causam/NOUN non/ADV habent/VERB ex/ADP aliquibus/PRON humanis/ADJ meritis/NOUN ,/PUNCT potest/VERB fieri/VERB manifestum/ADJ ,/PUNCT non/ADV solum/ADV ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ gratia/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX praedestinationis/NOUN effectus/NOUN ,/PUNCT meritis/NOUN non/ADV praevenitur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ omnia/PRON merita/NOUN praecedit/VERB humana/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX :/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV manifestari/VERB potest/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ divina/ADJ voluntas/NOUN et/CCONJ providentia/NOUN est/AUX prima/ADJ causa/NOUN eorum/PRON quae/PRON fiunt/VERB ,/PUNCT nil/PRON autem/CCONJ potest/VERB esse/AUX causa/NOUN voluntatis/NOUN et/CCONJ providentiae/NOUN divinae/ADJ ,/PUNCT licet/SCONJ effectuum/NOUN providentiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV praedestinationis/NOUN ,/PUNCT unus/NUM possit/VERB alterius/PRON esse/AUX causa/NOUN ./PUNCT quis/PRON enim/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT prior/ADJ dedit/VERB illi/PRON ,/PUNCT et/CCONJ retribuetur/VERB ei/PRON ?/PUNCT quoniam/SCONJ ex/ADP ipso/PRON ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP ipso/PRON ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP ipsum/PRON sunt/VERB omnia/PRON ./PUNCT ipsi/NOUN honor/NOUN et/CCONJ gloria/NOUN in/ADP saecula/NOUN saeculorum/NOUN ./PUNCT amen/PART ./PUNCT hoc/PRON etiam/ADV specialiter/ADV filio/NOUN attributum/NOUN invenitur/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX imago/NOUN dei/PROPN invisibilis/ADJ ,/PUNCT ad/ADP cujus/PRON formam/NOUN omnia/PRON formata/VERB sunt/AUX :/PUNCT contra/ADP ,/PUNCT boetius/PROPN dicit/VERB quod/SCONJ simplex/ADJ forma/NOUN subjectum/NOUN esse/AUX non/ADV potest/VERB ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ objicitur/VERB in/ADP contrarium/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN simplex/ADJ non/ADV potest/VERB esse/AUX subjectum/NOUN ,/PUNCT dicimus/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ verum/ADJ est/AUX accidentis/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ eorum/PRON quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT quaedam/PRON sunt/AUX includentia/VERB finem/NOUN et/CCONJ contingentia/VERB ipsum/PRON ,/PUNCT et/CCONJ haec/PRON sunt/VERB quae/PRON non/ADV repugnant/VERB perfectioni/NOUN finis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ dispositiones/NOUN materiae/NOUN manent/VERB cum/ADP forma/NOUN substantiali/ADJ ;/PUNCT sic/ADV etiam/ADV est/VERB in/ADP processu/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ per/ADP dispositiones/NOUN acquiritur/VERB forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON habita/VERB ,/PUNCT est/AUX principium/NOUN omnium/PRON accidentium/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quanto/ADV formae/NOUN sibi/PRON sunt/AUX propinquiores/ADJ ,/PUNCT inveniuntur/VERB pauciores/ADJ numero/ADV ./PUNCT primo/ADV enim/ADV perficitur/VERB per/ADP quatuor/NUM formas/NOUN elementares/ADJ ,/PUNCT post/ADP per/ADP plurimas/PRON formas/NOUN mixtorum/VERB corporum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ materia/NOUN est/AUX potentia/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT ideo/ADV est/AUX una/NUM numero/ADV ,/PUNCT non/ADV per/ADP unam/NUM formam/NOUN quam/PRON habeat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP remotionem/NOUN omnium/PRON formarum/NOUN distinguentium/VERB ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP eandem/PRON rationem/NOUN actus/NOUN purus/ADJ et/CCONJ primus/ADJ est/AUX unus/NUM ,/PUNCT non/ADV multiplicabilis/ADJ sicut/SCONJ materia/NOUN multiplicatur/VERB per/ADP adventum/NOUN formarum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ omnino/ADV impossibilis/ADJ ad/ADP diversitatem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ ipse/PRON non/ADV est/AUX causa/NOUN rerum/NOUN omnino/ADV aequivoca/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ secundum/ADP formam/NOUN suam/ADJ producat/VERB effectus/NOUN similes/ADJ ,/PUNCT non/ADV univoce/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ analogice/ADV ;/PUNCT unde/ADV ipse/PRON est/AUX exemplaris/ADJ forma/NOUN rerum/NOUN ,/PUNCT non/ADV tantum/ADV quantum/ADV ad/ADP ea/PRON quae/PRON sunt/VERB in/ADP sapientia/NOUN sua/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART secundum/ADP rationes/NOUN ideales/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quantum/ADV ad/ADP ea/PRON quae/PRON sunt/VERB in/ADP natura/NOUN sua/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART attributa/NOUN ./PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV noster/ADJ non/ADV potest/VERB una/NUM conceptione/NOUN diversos/ADJ modos/NOUN perfectionis/NOUN accipere/VERB :/PUNCT tum/ADV quia/SCONJ ex/ADP creaturis/NOUN cognitionem/NOUN accipit/VERB ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON sunt/VERB diversi/ADJ modi/NOUN perfectionum/NOUN secundum/ADP diversas/ADJ formas/NOUN :/PUNCT tum/CCONJ quia/SCONJ hoc/PRON quod/PRON in/ADP deo/PROPN est/AUX unum/NUM et/CCONJ simplex/ADJ ,/PUNCT purificatur/VERB in/ADP intellectu/NOUN nostro/ADJ ,/PUNCT etiam/ADV si/SCONJ immediate/ADV a/ADP deo/PROPN reciperet/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ creatura/NOUN habet/VERB tantum/ADV duas/NUM partes/NOUN essentiales/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN ./PUNCT perfectio/NOUN autem/CCONJ creaturae/NOUN non/ADV statim/ADV habetur/VERB in/ADP suis/ADJ principiis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON imperfecta/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON neutrum/PRON habet/VERB per/ADP se/PRON esse/NOUN perfectum/ADJ ;/PUNCT est/VERB etiam/ADV limitatio/NOUN principiorum/NOUN sub/ADP forma/NOUN principiati/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ est/VERB forma/NOUN ipsius/PRON principiati/NOUN et/CCONJ est/VERB virtus/NOUN et/CCONJ operatio/NOUN et/CCONJ multa/NOUN hujusmodi/ADV ./PUNCT item/ADV potest/VERB aliter/ADV sumi/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ pro/ADP principio/NOUN sumatur/VERB ipsa/PRON substantia/NOUN principiorum/NOUN et/CCONJ inclinatio/NOUN et/CCONJ quidquid/PRON aliud/PRON pertinet/VERB ad/ADP principia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ pro/ADP medio/ADJ sumatur/VERB ipsa/PRON forma/NOUN principiati/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ pro/ADP ultimo/ADJ sumatur/VERB ipsa/PRON comparatio/NOUN ipsius/PRON rei/NOUN ad/ADP ea/PRON quae/PRON sunt/VERB extra/ADP rem/NOUN ./PUNCT constat/VERB enim/ADV res/NOUN per/ADP ipsa/PRON sua/ADJ principia/NOUN ,/PUNCT discernitur/VERB per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT congruit/VERB per/ADP comparationem/NOUN ad/ADP alterum/PRON :/PUNCT et/CCONJ quasi/ADV similiter/ADV sumuntur/VERB ista/PRON ,/PUNCT modus/NOUN ,/PUNCT species/NOUN et/CCONJ ordo/NOUN ;/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ modus/NOUN pertineat/VERB ad/ADP principia/NOUN determinata/VERB sub/ADP esse/NOUN principiati/NOUN ,/PUNCT species/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT ordo/NOUN ad/ADP comparationem/NOUN ad/ADP alterum/PRON ;/PUNCT et/CCONJ quasi/ADV similiter/ADV accipiuntur/VERB ista/PRON ,/PUNCT unum/NUM ,/PUNCT verum/ADJ et/CCONJ bonum/NOUN ;/PUNCT ut/SCONJ unitas/NOUN rei/NOUN pertineat/VERB ad/ADP suam/ADJ determinationem/NOUN prout/SCONJ ex/ADP principiis/NOUN constituta/VERB est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ veritas/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ habet/VERB formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ bonum/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ ordinatur/VERB ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT item/ADV etiam/ADV potest/VERB sumi/VERB pro/ADP principio/NOUN tota/PRON res/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX etiam/ADV perfecta/ADJ per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ pro/ADP medio/NOUN virtus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ pro/ADP fine/NOUN operatio/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON accidit/VERB sibi/PRON inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN universalis/ADJ et/CCONJ primi/ADJ alterantis/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART caeli/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN est/AUX principium/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ corporis/NOUN ./PUNCT item/ADV ,/PUNCT forma/NOUN substantialis/ADJ nobilior/ADJ est/AUX quam/SCONJ accidentalis/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN accidentalis/ADJ facit/VERB operationes/NOUN suas/ADJ sine/ADP aliqua/PRON virtute/NOUN media/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ in/ADP materia/NOUN est/VERB potentia/NOUN passiva/ADJ ,/PUNCT ita/PART in/ADP forma/NOUN potentia/NOUN activa/ADJ ./PUNCT ergo/ADV etiam/ADV forma/NOUN essentialis/ADJ est/AUX sua/ADJ potentia/NOUN activa/ADJ ;/PUNCT non/ADV autem/CCONJ quantum/ADV ad/ADP esse/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ anima/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT dat/VERB unum/NUM esse/NOUN toti/PRON corpori/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ proximum/ADJ principium/NOUN operationis/NOUN sit/AUX accidens/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ videmus/VERB in/ADP corporibus/NOUN quod/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ ignis/NOUN nullam/PRON operationem/NOUN habet/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ mediantibus/VERB qualitatibus/NOUN activis/ADJ et/CCONJ passivis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX quasi/ADV virtutes/NOUN et/CCONJ potentiae/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN accidentalis/ADJ est/AUX virtus/NOUN alterius/PRON ,/PUNCT per/ADP quam/PRON producitur/VERB operatio/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX effectus/NOUN proportionatus/VERB sibi/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ causae/NOUN proximae/ADJ ;/PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ substantialis/ADJ non/ADV est/AUX hoc/PRON modo/NOUN proportionata/VERB operationi/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT in/ADP corp./X art./X ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ si/SCONJ per/ADP potentiam/NOUN passivam/ADJ intelligatur/VERB relatio/NOUN vel/CCONJ ordo/NOUN materiae/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT tunc/ADV materia/NOUN non/ADV est/AUX sua/ADJ potentia/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ essentia/NOUN materiae/NOUN non/ADV est/AUX relatio/NOUN ./PUNCT si/SCONJ dicas/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ordo/NOUN est/VERB in/ADP actibus/NOUN ratione/NOUN objectorum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV ratione/NOUN potentiarum/NOUN ,/PUNCT in/ADP idem/PRON redibit/VERB :/PUNCT quia/SCONJ objecta/NOUN sunt/AUX perfectiones/NOUN potentiarum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ formae/NOUN ipsarum/PRON ./PUNCT unde/ADV omnis/PRON forma/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV est/VERB de/ADP se/PRON ,/PUNCT communicabilis/ADJ est/AUX ;/PUNCT ergo/ADV cum/SCONJ dicit/VERB ,/PUNCT deus/PROPN genuit/VERB deum/PROPN qui/PRON non/ADV est/AUX deus/PROPN pater/NOUN ,/PUNCT a/ADP filio/NOUN ,/PUNCT quem/PRON refert/VERB relativum/NOUN ,/PUNCT per/ADP negationem/NOUN removetur/VERB ly/DET deus/PROPN ,/PUNCT qui/PRON in/ADP praedicato/NOUN ponitur/VERB ,/PUNCT non/ADV tantum/ADV quantum/ADV ad/ADP suppositum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN ;/PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ magister/PROPN in/ADP littera/NOUN negat/VERB utramque/PRON praemissarum/NOUN ;/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ alius/PRON ,/PUNCT cum/SCONJ notet/VERB diversitatem/NOUN ,/PUNCT ponit/VERB formam/NOUN suam/ADJ circa/ADP terminum/NOUN cui/PRON adjungitur/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX adjectivum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ita/ADV designabitur/VERB diversitas/NOUN in/ADP forma/NOUN divinitatis/NOUN ./PUNCT quando/SCONJ autem/CCONJ adjungitur/VERB termino/NOUN essentiali/ADJ ,/PUNCT importat/VERB diversitatem/NOUN essentiae/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP exigentiam/NOUN formae/NOUN illius/PRON termini/NOUN ;/PUNCT cum/SCONJ termini/NOUN ,/PUNCT praecipue/ADV substantiales/ADJ ,/PUNCT recipiant/VERB diversitatem/NOUN et/CCONJ pluralitatem/NOUN ex/ADP parte/NOUN suae/ADJ formae/NOUN ./PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quando/SCONJ duo/NUM termini/NOUN contrahuntur/VERB per/ADP appositionem/NOUN ,/PUNCT terminus/NOUN appositus/VERB efficitur/VERB quasi/ADV forma/NOUN ei/PRON cui/PRON apponitur/VERB ./PUNCT genuit/VERB deum/PROPN qui/PRON non/ADV est/AUX deus/PROPN pater/NOUN ,/PUNCT negatio/NOUN non/ADV removebit/VERB formam/NOUN divinitatis/NOUN sed/CCONJ paternitatis/NOUN a/ADP filio/NOUN ./PUNCT praedicatum/NOUN enim/ADV habet/VERB rationem/NOUN formae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ persona/NOUN est/AUX suppositum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ naturae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ verum/ADJ est/AUX quod/SCONJ quantum/ADV ad/ADP modum/NOUN significandi/VERB plus/ADJ habet/VERB de/ADP proprietate/NOUN propositio/NOUN in/ADP qua/PRON praedicatur/VERB essentia/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ in/ADP qua/PRON praedicatur/VERB persona/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ praedicatum/NOUN se/PRON habeat/VERB loco/NOUN formae/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ forma/NOUN significata/VERB per/ADP nomen/NOUN deus/PROPN ,/PUNCT a/ADP qua/PRON nomen/NOUN imponitur/VERB ,/PUNCT est/AUX proprietas/NOUN personalis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ natura/NOUN communis/ADJ :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV unitas/NOUN significata/VERB per/ADP hoc/PRON adjectivum/NOUN unus/NUM ,/PUNCT refertur/VERB ad/ADP formam/NOUN divinitatis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV ad/ADP suppositum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON nomen/NOUN persona/NOUN imponitur/VERB a/ADP personali/ADJ proprietate/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN significata/VERB per/ADP terminum/NOUN ;/PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ cum/SCONJ dicitur/VERB essentia/NOUN est/AUX pater/NOUN ,/PUNCT est/VERB duplex/ADJ locutio/NOUN ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ ly/DET pater/NOUN potest/VERB teneri/VERB quasi/ADV adjective/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ ponat/VERB formam/NOUN suam/ADJ circa/ADP essentiam/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ essentiam/NOUN ,/PUNCT sic/ADV falsa/ADJ est/AUX ,/PUNCT quia/SCONJ sic/ADV adjectivum/NOUN poneret/VERB formam/NOUN suam/ADJ circa/ADP essentiam/NOUN ;/PUNCT ergo/ADV essentia/NOUN est/AUX generans/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ tunc/ADV non/ADV circa/ADP idem/PRON ponetur/VERB forma/NOUN adjectivi/NOUN ./PUNCT unde/ADV etiam/ADV accedit/VERB ad/ADP similitudinem/NOUN secundum/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ a/ADP materia/NOUN removeatur/VERB totum/PRON quod/PRON est/VERB imperfectionis/NOUN et/CCONJ remaneat/VERB haec/PRON sola/ADJ de/ADP conditionibus/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ est/AUX manens/VERB in/ADP re/NOUN et/CCONJ per/ADP eam/PRON res/NOUN subsistit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ praecipue/ADV res/NOUN artificiata/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/VERB in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN propter/ADP suam/ADJ materiam/NOUN et/CCONJ non/ADV propter/ADP suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB commentator/PROPN ./PUNCT item/ADV ,/PUNCT omne/PRON quod/PRON est/AUX terminus/NOUN generationis/NOUN ,/PUNCT est/AUX generatum/VERB per/ADP se/PRON vel/CCONJ per/ADP accidens/NOUN :/PUNCT per/ADP se/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ipsa/PRON res/NOUN generata/VERB ;/PUNCT per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN ejus/PRON ./PUNCT dicitur/VERB etiam/ADV principium/NOUN generationis/NOUN a/ADP quo/PRON incipit/VERB generatio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON modo/NOUN principium/NOUN vel/CCONJ initium/NOUN generationis/NOUN est/AUX privatio/NOUN formae/NOUN inducendae/VERB ;/PUNCT et/CCONJ huic/PRON principio/NOUN terminus/NOUN oppositus/VERB est/AUX forma/NOUN per/ADP generationem/NOUN inducta/VERB ./PUNCT vult/VERB ergo/ADV dicere/VERB hilarius/PROPN ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ in/ADP omni/PRON generatione/NOUN univoca/ADJ oporteat/VERB idem/PRON esse/AUX principium/NOUN generationis/NOUN et/CCONJ quod/PRON per/ADP generationem/NOUN communicatur/VERB (/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP generatione/NOUN ignis/NOUN forma/NOUN ignis/NOUN est/AUX principium/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ eadem/PRON est/AUX per/ADP generationem/NOUN acquisita/VERB ,/PUNCT licet/SCONJ non/ADV secundum/ADP numerum/NOUN eadem/NOUN )/PUNCT ,/PUNCT ita/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ generatio/NOUN divina/ADJ sit/VERB virtute/NOUN naturae/NOUN divinae/ADJ ,/PUNCT per/ADP generationem/NOUN genitus/VERB accipiat/VERB naturam/NOUN divinam/ADJ :/PUNCT necessarium/ADJ autem/CCONJ absolute/ADV dicitur/VERB quod/PRON est/AUX necessarium/ADJ per/ADP id/PRON quod/PRON in/ADP essentia/NOUN sua/ADJ est/VERB ;/PUNCT sive/CCONJ illud/PRON sit/AUX sua/ADJ essentia/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP simplicibus/NOUN ;/PUNCT sive/CCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP compositis/NOUN ,/PUNCT illud/PRON principium/NOUN sit/AUX materia/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ dicimus/VERB ,/PUNCT hominem/NOUN mori/VERB est/AUX necessarium/ADJ ;/PUNCT sive/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ dicimus/VERB ,/PUNCT hominem/NOUN esse/AUX rationalem/ADJ est/AUX necessarium/ADJ ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT omnis/PRON operatio/NOUN propria/ADJ alicujus/PRON rei/NOUN egreditur/VERB a/ADP forma/NOUN propria/ADJ ejusdem/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ comburere/VERB a/ADP forma/NOUN ignis/NOUN ./PUNCT ergo/ADV principium/NOUN illius/PRON erit/AUX propria/ADJ forma/NOUN patris/NOUN ./PUNCT unde/ADV eadem/PRON operatio/NOUN est/AUX et/CCONJ naturae/NOUN communis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ propriae/ADJ formae/NOUN ipsius/PRON patris/NOUN :/PUNCT verum/ADJ autem/CCONJ et/CCONJ bonum/NOUN addunt/VERB relationem/NOUN quamdam/PRON ;/PUNCT sed/CCONJ bonum/NOUN relationem/NOUN ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT verum/NOUN relationem/NOUN ad/ADP formam/NOUN exemplarem/ADJ ;/PUNCT dicimus/VERB enim/ADV verum/ADJ aurum/NOUN esse/AUX ,/PUNCT ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ habet/VERB formam/NOUN auri/NOUN quam/PRON demonstrat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV fit/VERB verum/ADJ judicium/NOUN de/ADP ipso/PRON ./PUNCT causalitas/NOUN enim/ADV efficiens/ADJ exemplaris/NOUN extenditur/VERB tantum/ADV ad/ADP ea/PRON quae/PRON participant/VERB formam/NOUN actu/NOUN suae/ADJ causae/NOUN exemplaris/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ causalitas/NOUN finis/NOUN extenditur/VERB etiam/ADV ad/ADP ea/PRON quae/PRON nondum/ADV participant/VERB formam/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ etiam/ADV imperfecta/ADJ desiderant/VERB et/CCONJ tendunt/VERB in/ADP finem/NOUN nondum/ADV participantia/VERB rationem/NOUN finis/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ sunt/VERB in/ADP via/NOUN ad/ADP eum/PRON ./PUNCT esse/NOUN enim/ADV recipitur/VERB in/ADP aliquo/PRON secundum/ADP modum/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV terminatur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ quaelibet/PRON alia/PRON forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON de/ADP se/PRON communis/ADJ est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ recipitur/VERB in/ADP aliquo/PRON ,/PUNCT terminatur/VERB ad/ADP illud/PRON ;/PUNCT sed/CCONJ formae/NOUN simplices/ADJ non/ADV possunt/VERB esse/AUX subjectum/NOUN ut/SCONJ dicit/VERB boet./X ./PUNCT est/VERB etiam/ADV quaedam/PRON dependentia/NOUN sive/CCONJ possibilitas/NOUN rei/NOUN secundum/ADP partem/NOUN sui/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART formam/NOUN ,/PUNCT praesupposita/VERB materia/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ eo/NOUN quod/PRON est/VERB loco/NOUN materiae/NOUN ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ philosophi/NOUN consideraverunt/VERB tantum/ADV illam/PRON mutationem/NOUN quae/PRON est/VERB secundum/ADP variationem/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ vel/CCONJ accidentalis/ADJ cujus/PRON causa/NOUN non/ADV est/AUX immutabilis/ADJ ;/PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ non/ADV habent/VERB esse/NOUN perfectum/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV subsistant/VERB in/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP alio/PRON ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV formae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX actus/NOUN ,/PUNCT mutabiles/ADJ sunt/AUX ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV esse/NOUN non/ADV mutant/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ tantum/ADV per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB de/ADP formis/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV sumitur/VERB hic/ADV natura/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ nominat/VERB principium/NOUN alicujus/PRON actus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ prout/SCONJ dicit/VERB formam/NOUN consequentem/VERB totum/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ humanitas/NOUN est/AUX natura/NOUN hominis/NOUN ./PUNCT forma/NOUN enim/ADV est/AUX compositioni/NOUN contingens/VERB ,/PUNCT simplici/ADJ et/CCONJ invariabili/ADJ essentia/NOUN consistens/VERB ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN est/AUX creatura/NOUN ./PUNCT est/VERB etiam/ADV quaedam/PRON creatura/NOUN quae/PRON non/ADV habet/VERB esse/NOUN in/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ tantum/ADV in/ADP alio/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN quaelibet/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ universale/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ defectus/NOUN iste/PRON perpenditur/VERB ex/ADP duobus/NUM :/PUNCT vel/CCONJ quia/SCONJ est/AUX divisibile/ADJ in/ADP potentia/NOUN vel/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ universale/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ quia/SCONJ est/AUX componibile/ADJ alteri/PRON ,/PUNCT quod/PRON divina/ADJ simplicitas/NOUN non/ADV patitur/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV dicit/VERB philosophus/NOUN ,/PUNCT anima/NOUN est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ibidem/ADV dicit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN neque/CCONJ est/AUX materia/NOUN neque/CCONJ compositum/NOUN ./PUNCT ergo/ADV non/ADV est/AUX forma/NOUN simplex/ADJ ./PUNCT unde/ADV forma/NOUN ignis/NOUN non/ADV est/AUX motor/NOUN ut/SCONJ dicitur/VERB 8/NUM physic./X ./PUNCT ergo/ADV non/ADV est/AUX forma/NOUN simplex/ADJ ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT nulla/PRON forma/NOUN simplex/ADJ habet/VERB in/ADP se/PRON unde/ADV individuetur/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN sit/AUX de/ADP se/PRON communis/ADJ ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV anima/NOUN est/AUX forma/NOUN simplex/ADJ ,/PUNCT non/ADV habebit/VERB in/ADP se/PRON unde/ADV individuetur/VERB ;/PUNCT quidam/PRON enim/ADV dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN est/AUX composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ;/PUNCT quorum/PRON etiam/ADV sunt/AUX quidam/PRON dicentes/VERB ,/PUNCT eamdem/PRON esse/AUX materiam/NOUN animae/NOUN et/CCONJ aliorum/PRON corporalium/ADJ et/CCONJ spiritualium/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON non/ADV videtur/VERB esse/AUX verum/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ nulla/PRON forma/NOUN efficitur/VERB intelligibilis/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ separatur/VERB a/ADP materia/NOUN et/CCONJ ab/ADP appendentiis/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV est/VERB inquantum/SCONJ est/AUX materia/NOUN corporalis/ADJ perfecta/ADJ corporeitate/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ ipsa/PRON forma/NOUN corporeitatis/NOUN sit/AUX intelligibilis/ADJ per/ADP separationem/NOUN a/ADP materia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ propterea/ADV materia/NOUN prima/ADJ ,/PUNCT prout/SCONJ consideratur/VERB nuda/ADJ ab/ADP omni/PRON forma/NOUN ,/PUNCT non/ADV habet/VERB aliquam/PRON diversitatem/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ efficitur/VERB diversa/ADJ per/ADP aliqua/PRON accidentia/NOUN ante/ADP adventum/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ esse/NOUN accidentale/ADJ non/ADV praecedat/VERB substantiale/NOUN ./PUNCT ergo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ prima/ADJ forma/NOUN substantialis/ADJ perficiat/VERB totam/PRON materiam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ prima/ADJ forma/NOUN quae/PRON recipitur/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT est/AUX corporeitas/NOUN ,/PUNCT a/ADP qua/PRON nunquam/ADV denudatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB comment./X ./PUNCT ergo/ADV forma/NOUN corporeitatis/NOUN est/VERB in/ADP tota/PRON materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ita/ADV materia/NOUN non/ADV erit/VERB nisi/SCONJ in/ADP corporibus/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV diceres/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quidditas/NOUN substantiae/NOUN esset/AUX prima/ADJ forma/NOUN recepta/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT adhuc/ADV redibit/VERB in/ADP idem/PRON ;/PUNCT quia/SCONJ ex/ADP quidditate/NOUN substantiae/NOUN materia/NOUN non/ADV habet/VERB divisionem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP corporeitate/NOUN ,/PUNCT quam/PRON consequuntur/VERB dimensiones/NOUN quantitatis/NOUN in/ADP actu/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ postea/ADV per/ADP divisionem/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ disponitur/VERB diversis/ADJ sitibus/NOUN ,/PUNCT acquiruntur/VERB in/ADP ipsa/PRON diversae/ADJ formae/NOUN ./PUNCT materia/NOUN autem/CCONJ non/ADV habet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ compositum/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ;/PUNCT unde/ADV in/ADP omnibus/PRON illis/PRON in/ADP quibus/PRON est/VERB compositio/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT est/VERB etiam/ADV compositio/NOUN ex/ADP quo/PRON est/VERB et/CCONJ quod/PRON est/VERB ./PUNCT in/ADP compositis/NOUN autem/CCONJ ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN quo/PRON est/VERB potest/VERB dici/VERB tripliciter/ADV ./PUNCT potest/VERB enim/ADV dici/VERB quo/PRON est/VERB ipsa/PRON forma/NOUN partis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON dat/VERB esse/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT potest/VERB etiam/ADV dici/VERB quo/PRON est/VERB ipsa/PRON natura/NOUN quae/PRON relinquitur/VERB ex/ADP conjunctione/NOUN formae/NOUN cum/ADP materia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ humanitas/NOUN ;/PUNCT praecipue/ADV secundum/ADP ponentes/VERB quod/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX totum/PRON ,/PUNCT quae/PRON dicitur/VERB quidditas/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX forma/NOUN partis/NOUN ,/PUNCT de/ADP quibus/PRON est/VERB avicenna/PROPN ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ de/ADP ratione/NOUN quidditatis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ essentiae/NOUN ,/PUNCT non/ADV sit/VERB quod/SCONJ sit/AUX composita/VERB vel/CCONJ compositum/NOUN ;/PUNCT consequens/ADV poterit/VERB inveniri/VERB et/CCONJ intelligi/VERB aliqua/PRON quidditas/NOUN simplex/ADJ ,/PUNCT non/ADV consequens/VERB compositionem/NOUN formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ inveniamus/VERB aliquam/PRON quidditatem/NOUN quae/PRON non/ADV sit/AUX composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT illa/PRON quidditas/NOUN aut/CCONJ est/AUX esse/NOUN suum/ADJ ,/PUNCT aut/CCONJ non/PART ./PUNCT unde/ADV angelus/NOUN vel/CCONJ anima/NOUN potest/VERB dici/VERB quidditas/NOUN vel/CCONJ natura/NOUN vel/CCONJ forma/NOUN simplex/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ eorum/PRON quidditas/NOUN non/ADV componitur/VERB ex/ADP diversis/ADJ ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN non/ADV est/AUX composita/VERB ex/ADP aliquibus/PRON quae/PRON sint/AUX partes/NOUN quidditatis/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ quaelibet/PRON alia/PRON forma/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ anima/NOUN est/AUX forma/NOUN absoluta/ADJ ,/PUNCT non/ADV dependens/VERB a/ADP materia/NOUN ,/PUNCT quod/PRON convenit/VERB sibi/PRON propter/ADP assimilationem/NOUN et/CCONJ propinquitatem/NOUN ad/ADP deum/PROPN ,/PUNCT ipsa/PRON habet/VERB esse/NOUN per/ADP se/PRON ,/PUNCT quod/PRON non/ADV habent/VERB aliae/PRON formae/NOUN corporales/ADJ ./PUNCT unde/ADV in/ADP anima/NOUN invenitur/VERB compositio/NOUN esse/NOUN et/CCONJ quod/PRON est/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV in/ADP aliis/PRON formis/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ ipsum/PRON esse/NOUN non/ADV est/AUX formarum/NOUN corporalium/ADJ absolute/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ eorum/NOUN quae/PRON sunt/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ compositi/NOUN ./PUNCT esse/NOUN enim/ADV conjuncti/VERB non/ADV est/VERB nisi/SCONJ esse/NOUN ipsius/PRON formae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ verum/ADJ est/AUX quod/SCONJ aliae/PRON formae/NOUN materiales/ADJ ,/PUNCT propter/ADP earum/PRON imperfectionem/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/VERB per/ADP illud/PRON esse/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sunt/AUX tantum/ADV principia/NOUN essendi/VERB ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ si/SCONJ boetius/PROPN loquitur/VERB de/ADP subjecto/NOUN respectu/NOUN quorumcumque/PRON accidentium/NOUN ,/PUNCT dictum/NOUN est/AUX verum/ADJ de/ADP forma/NOUN quae/PRON est/AUX ita/ADV simplex/ADJ quod/SCONJ etiam/ADV est/AUX suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB deus/PROPN :/PUNCT tunc/ADV est/AUX verum/ADJ dictum/NOUN suum/ADJ etiam/ADV de/ADP forma/NOUN simplici/ADJ ,/PUNCT cujus/PRON quidditas/NOUN non/ADV componitur/VERB ex/ADP partibus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ talibus/PRON accidentibus/NOUN potest/VERB forma/NOUN simplex/ADJ subjici/VERB ,/PUNCT quae/PRON tamen/ADV non/ADV est/AUX suum/ADJ esse/NOUN ratione/NOUN possibilitatis/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP quidditate/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT in/ADP corp./X art./X ,/PUNCT et/CCONJ talia/PRON accidentia/NOUN sunt/AUX potentiae/NOUN animae/NOUN ;/PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN est/AUX aliqua/PRON similitudo/NOUN primi/ADJ principii/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX actus/NOUN purus/ADJ :/PUNCT unde/ADV quanto/ADV forma/NOUN magis/ADV accedit/VERB ad/ADP similitudinem/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT plures/ADV participat/VERB de/ADP perfectionibus/NOUN ejus/PRON ./PUNCT inter/ADP formas/NOUN autem/CCONJ corporum/NOUN magis/ADV appropinquat/VERB ad/ADP similitudinem/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT anima/NOUN rationalis/ADJ ;/PUNCT dico/VERB igitur/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ animae/NOUN non/ADV convenit/VERB movere/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ habere/VERB esse/NOUN absolutum/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ inquantum/SCONJ est/AUX similitudo/NOUN dei/PROPN ./PUNCT ita/ADV est/VERB de/ADP formis/NOUN materialibus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON non/ADV retinent/VERB esse/NOUN per/ADP se/PRON ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV anima/NOUN sit/AUX forma/NOUN simplex/ADJ ,/PUNCT totalitas/NOUN ejus/PRON attenditur/VERB secundum/ADP potentias/NOUN ./PUNCT contra/ADP ,/PUNCT forma/NOUN substantialis/ADJ adest/VERB cuilibet/PRON parti/NOUN materiae/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN est/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ corporis/NOUN animati/VERB ./PUNCT una/NUM est/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ imaginati/VERB sunt/AUX animam/NOUN esse/VERB in/ADP corpore/NOUN sicut/SCONJ in/ADP loco/NOUN ,/PUNCT ac/CCONJ si/SCONJ tantum/ADV esset/AUX motor/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV forma/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB nauta/NOUN in/ADP navi/NOUN ;/PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ comparatur/VERB ad/ADP corpus/NOUN ut/SCONJ ejus/PRON formatio/NOUN a/ADP qua/PRON totum/PRON corpus/NOUN et/CCONJ quaelibet/PRON pars/NOUN ejus/PRON habet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ a/ADP forma/NOUN substantiali/ADJ ./PUNCT unde/ADV si/SCONJ consideretur/VERB anima/NOUN prout/SCONJ est/AUX forma/NOUN et/CCONJ essentia/NOUN ,/PUNCT est/VERB in/ADP qualibet/PRON parte/NOUN corporis/NOUN tota/PRON ;/PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ quamvis/SCONJ sit/AUX forma/NOUN simplex/ADJ ,/PUNCT est/AUX tamen/ADV multiplex/ADJ in/ADP virtute/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ ex/ADP ejus/PRON essentia/NOUN oriuntur/VERB diversae/ADJ potentiae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON modo/NOUN anima/NOUN immediate/ADV facit/VERB vivere/VERB quamlibet/PRON partem/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX ejus/PRON forma/NOUN ;/PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN non/ADV est/VERB in/ADP corpore/NOUN vel/CCONJ in/ADP partibus/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP loco/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ forma/NOUN in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV sequitur/VERB quod/SCONJ sit/VERB in/ADP pluribus/ADJ locis/NOUN ./PUNCT ad/ADP intellectum/NOUN hujus/PRON litterae/NOUN sciendum/VERB est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ quando/SCONJ aliquid/PRON substantialiter/ADV componitur/VERB ex/ADP partibus/NOUN ,/PUNCT perfectio/NOUN est/VERB ipsius/PRON compositi/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV alicujus/PRON partium/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN non/ADV habet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ materia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ totum/PRON compositum/NOUN ./PUNCT proprietati/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT quae/PRON significatur/VERB per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT aptatur/VERB genus/NOUN femininum/ADJ ;/PUNCT sic/ADV etiam/ADV essentiae/NOUN aptari/VERB potest/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ essentia/NOUN significatur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN quae/PRON est/AUX qualitas/NOUN ,/PUNCT significat/VERB ut/SCONJ inhaerentem/ADJ ;/PUNCT unde/ADV non/ADV posset/VERB pluraliter/ADV praedicari/VERB nisi/SCONJ propter/ADP pluralitatem/NOUN suae/ADJ formae/NOUN :/PUNCT immo/PART per/ADP modum/NOUN inhaerentis/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ passionis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN est/AUX duplex/ADJ :/PUNCT quaedam/NOUN enim/PART manens/VERB et/CCONJ quiescens/VERB in/ADP his/PRON quorum/PRON est/AUX forma/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV per/ADP modum/NOUN formae/NOUN se/PRON habet/VERB ad/ADP personas/NOUN divina/ADJ essentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV uniuntur/VERB formaliter/ADV amore/NOUN essentiali/ADJ ./PUNCT et/CCONJ principium/NOUN actionis/NOUN est/AUX aliqua/PRON forma/NOUN in/ADP ipso/PRON ,/PUNCT substantialis/ADJ vel/CCONJ accidentalis/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV convenit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ per/ADP operationes/NOUN vel/CCONJ motus/NOUN ,/PUNCT distinguantur/VERB operantia/VERB vel/CCONJ operata/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ magis/PART e/ADP converso/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ actiones/NOUN differunt/VERB specie/NOUN secundum/ADP formas/NOUN agentium/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ calefacere/VERB et/CCONJ infrigidare/VERB ,/PUNCT et/CCONJ motus/NOUN secundum/ADP terminos/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ex/ADP hoc/PRON habet/VERB quasi/ADV actum/NOUN differentiae/NOUN constitutivae/ADJ et/CCONJ formae/NOUN propriae/ADJ ipsius/PRON personae/NOUN ,/PUNCT cujus/PRON est/AUX operatio/NOUN generationis/NOUN vel/CCONJ spirationis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV est/AUX inconveniens/ADJ quod/SCONJ secundum/ADP relationis/NOUN rationem/NOUN relationes/NOUN consequantur/VERB ipsas/PRON processiones/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ recipiant/VERB differentiam/NOUN ab/ADP eis/PRON ;/PUNCT secundum/ADP autem/CCONJ quod/SCONJ sunt/AUX formae/NOUN propriae/ADJ ipsarum/PRON personarum/NOUN ,/PUNCT causent/VERB differentiam/NOUN processionum/NOUN ./PUNCT cujus/PRON ratio/NOUN potest/VERB dupliciter/ADV assignari/VERB ./PUNCT primo/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ cum/SCONJ omnis/PRON operatio/NOUN creaturae/NOUN presupponat/VERB potentiam/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ aliqua/PRON creatura/NOUN aliquam/PRON formam/NOUN producat/VERB in/ADP esse/NOUN ,/PUNCT quae/PRON non/ADV educitur/VERB de/ADP potentia/NOUN materiae/NOUN :/PUNCT tertia/ADJ ratio/NOUN potest/VERB etiam/ADV sumi/VERB ex/ADP virtute/NOUN ipsius/PRON gratiae/NOUN ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON eliciuntur/VERB in/ADP nobis/PRON actus/NOUN meritorii/ADJ ,/PUNCT qui/PRON ducunt/VERB in/ADP infinitum/ADJ bonum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ objectio/NOUN tangit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ in/ADP omnibus/PRON agentibus/NOUN ordinatis/VERB per/ADP modum/NOUN agentis/NOUN et/CCONJ instrumenti/NOUN ,/PUNCT ultima/ADJ perfectio/NOUN attribuitur/VERB primo/ADJ agenti/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ non/ADV est/VERB per/ADP calorem/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX quasi/ADV instrumentum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP virtutem/NOUN caelestem/ADJ ./PUNCT ulterius/ADV ,/PUNCT sicuti/SCONJ praedicta/VERB originantur/VERB ex/ADP propriis/ADJ personarum/NOUN ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV effectum/NOUN suum/ADJ non/ADV consequuntur/VERB ut/SCONJ conjungantur/VERB fini/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ virtute/NOUN divinarum/ADJ personarum/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ in/ADP forma/NOUN impressa/VERB ab/ADP aliquo/PRON agente/NOUN est/VERB virtus/NOUN imprimentis/VERB ./PUNCT contra/ADP ,/PUNCT forma/NOUN nunquam/ADV excedit/VERB id/PRON cujus/PRON est/AUX forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN est/AUX forma/NOUN essentialis/ADJ corporis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN non/ADV vivificat/VERB corpus/NOUN per/ADP aliquam/PRON formam/NOUN mediam/ADJ ./PUNCT item/ADV ,/PUNCT omnis/PRON assimilatio/NOUN fit/VERB per/ADP formam/NOUN aliquam/PRON ./PUNCT ergo/ADV videtur/VERB quod/SCONJ caritas/NOUN sit/AUX quaedam/PRON forma/NOUN creata/VERB manens/VERB in/ADP anima/NOUN ./PUNCT constat/VERB enim/ADV quod/SCONJ omne/PRON esse/NOUN a/ADP forma/NOUN aliqua/PRON inhaerente/ADJ est/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ esse/NOUN album/ADJ ab/ADP albedine/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ esse/NOUN substantiale/ADJ a/ADP forma/NOUN substantiali/ADJ ./PUNCT nec/CCONJ potest/VERB esse/VERB similitudo/NOUN actus/NOUN voluntatis/NOUN ad/ADP spiritum/NOUN sanctum/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ sit/VERB similitudo/NOUN spiritus/NOUN sancti/ADJ in/ADP anima/NOUN per/ADP aliquam/PRON formam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX principium/NOUN actus/NOUN quo/PRON spiritui/NOUN sancto/ADJ conformetur/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ actus/NOUN ad/ADP hoc/PRON non/ADV sufficit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT et/CCONJ utroque/PRON modo/NOUN oportet/VERB incidere/VERB medium/ADJ non/ADV propter/ADP indigentiam/NOUN vel/CCONJ defectum/NOUN ipsius/PRON spiritus/NOUN operantis/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ propter/ADP necessitatem/NOUN animae/NOUN recipientis/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ diversimode/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ quo/ADV ad/ADP primum/ADJ effectum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX esse/NOUN gratiae/NOUN ,/PUNCT caritas/NOUN est/AUX medium/ADJ per/ADP modum/NOUN causae/NOUN formalis/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ nullum/PRON esse/NOUN potest/VERB recipi/VERB in/ADP creatura/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP aliquam/PRON formam/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN comparatur/VERB ad/ADP corpus/NOUN non/ADV tantum/ADV ut/SCONJ causa/NOUN agens/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX motrix/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV ut/SCONJ forma/NOUN ;/PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ non/ADV est/AUX forma/NOUN ipsius/PRON animae/NOUN vel/CCONJ voluntatis/NOUN ,/PUNCT qua/PRON formaliter/ADV vivere/VERB possit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP illuminationem/NOUN aeris/NOUN ut/SCONJ principium/NOUN efficiens/ADJ ,/PUNCT nec/CCONJ illuminat/VERB nisi/SCONJ per/ADP formam/NOUN luminis/NOUN influxam/ADJ ipsi/PRON diaphano/ADJ illuminato/VERB :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV est/AUX forma/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT qua/PRON formaliter/ADV est/AUX lucidum/ADJ ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ dicitur/VERB esse/NOUN illuminans/VERB lux/NOUN per/ADP modum/NOUN lucis/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP ipso/PRON corpore/NOUN lucenti/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV per/ADP modum/NOUN quo/PRON illuminatum/VERB formaliter/ADV illuminatur/VERB a/ADP forma/NOUN lucis/NOUN in/ADP ipso/PRON recepta/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV deus/PROPN per/ADP creationem/NOUN contulit/VERB rebus/NOUN esse/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ illud/PRON esse/NOUN est/VERB formaliter/ADV a/ADP forma/NOUN recepta/VERB in/ADP ipsa/PRON re/NOUN creata/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX quasi/ADV terminus/NOUN operationis/NOUN ipsius/PRON agentis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ iterum/ADV forma/NOUN illa/PRON est/AUX principium/NOUN operationum/NOUN naturalium/ADJ ,/PUNCT quas/PRON deus/PROPN in/ADP rebus/NOUN operatur/VERB :/PUNCT ita/ADV etiam/ADV et/CCONJ in/ADP recreatione/NOUN deus/PROPN confert/VERB animae/NOUN esse/NOUN gratiae/NOUN ;/PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ aliquid/PRON dicitur/VERB facere/VERB dupliciter/ADV :/PUNCT vel/CCONJ per/ADP modum/NOUN efficientis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ pictor/NOUN facit/VERB parietem/NOUN album/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ albedo/NOUN facit/VERB album/ADJ ./PUNCT facere/VERB igitur/ADV de/ADP peccatore/NOUN justum/ADJ vel/CCONJ deo/PROPN conjunctum/VERB ,/PUNCT est/AUX ipsius/PRON dei/PROPN sicut/SCONJ efficientis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ipsius/PRON caritatis/NOUN sicut/SCONJ formae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ adveniat/VERB post/ADP esse/NOUN completum/ADJ ut/SCONJ forma/NOUN inhaerens/ADJ ,/PUNCT de/ADP necessitate/NOUN est/AUX accidens/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ post/ADP esse/NOUN naturale/ADJ animae/NOUN advenit/VERB sibi/PRON caritas/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN perficiens/VERB ipsam/PRON ad/ADP esse/NOUN gratiae/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT art./X antec./X ,/PUNCT ideo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ sit/AUX accidens/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ bene/ADV extenditur/VERB extra/ADP subjectum/NOUN suum/ADJ sicut/SCONJ ad/ADP objectum/NOUN operationis/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ diversimode/NOUN in/ADP operatione/NOUN activa/ADJ et/CCONJ passiva/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ in/ADP activa/ADJ extenditur/VERB ad/ADP objectum/NOUN extrinsecum/ADJ ,/PUNCT imprimens/VERB similitudinem/NOUN formae/NOUN suae/ADJ in/ADP ipso/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB quod/SCONJ calor/NOUN ignis/NOUN active/ADV calefacit/VERB aliud/PRON corpus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ est/AUX operatio/NOUN activa/ADJ ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV quando/SCONJ est/AUX operatio/NOUN passiva/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ extenditur/VERB in/ADP aliud/PRON objectum/NOUN extrinsecum/ADJ ,/PUNCT cujus/PRON similitudo/NOUN in/ADP ipso/PRON recipitur/VERB ;/PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ caritas/NOUN non/ADV dicitur/VERB agere/VERB in/ADP animam/NOUN per/ADP modum/NOUN efficientis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV formaliter/ADV ;/PUNCT item/PART ,/PUNCT sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB forma/NOUN substantialis/ADJ ad/ADP esse/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT ita/PART caritas/NOUN ad/ADP esse/VERB gratiae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ datur/VERB secundum/ADP capacitatem/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB plato/PROPN ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ videmus/VERB in/ADP formis/NOUN naturalibus/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ per/ADP dispositiones/NOUN accidentales/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ calorem/NOUN et/CCONJ frigus/NOUN et/CCONJ hujusmodi/ADV ,/PUNCT materia/NOUN efficitur/AUX magis/ADV vel/CCONJ minus/ADV disposita/VERB ad/ADP suscipiendum/VERB formam/NOUN ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV in/ADP perfectionibus/NOUN animae/NOUN ex/ADP ipsis/PRON operibus/NOUN animae/NOUN anima/NOUN efficitur/VERB habilior/ADJ vel/CCONJ minus/ADV habilis/ADJ ad/ADP consequendum/VERB perfectionem/NOUN suam/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ita/ADV etiam/ADV est/VERB in/ADP formis/NOUN substantialibus/ADJ respectu/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV lumen/NOUN est/AUX forma/NOUN universaliter/ADV motiva/ADJ in/ADP tota/PRON natura/NOUN ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ est/AUX qualitas/NOUN primi/ADJ alterantis/ADJ ;/PUNCT ita/ADV caritas/NOUN movet/VERB et/CCONJ informat/VERB omnia/PRON dona/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX similitudo/NOUN primi/ADJ doni/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX spiritus/NOUN sanctus/ADJ ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV sequitur/VERB quod/SCONJ illa/PRON caritas/NOUN quae/PRON forma/NOUN mentis/NOUN nostrae/ADJ est/AUX ,/PUNCT sit/AUX illa/PRON eadem/PRON numero/ADV quae/PRON essentialiter/ADV de/ADP deo/PROPN dicitur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV esse/NOUN dicitur/VERB de/ADP deo/PROPN proprie/ADV ,/PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV illud/PRON esse/NOUN est/AUX idem/PRON numero/ADV cum/ADP nostro/ADJ esse/NOUN ./PUNCT nulla/PRON enim/ADV forma/NOUN potest/VERB intelligi/VERB magis/ADV firmari/VERB in/ADP subjecto/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ habet/VERB majorem/ADJ victoriam/NOUN super/ADP subjectum/NOUN suum/ADJ ./PUNCT hoc/PRON etiam/ADV non/ADV potest/VERB stare/VERB :/PUNCT quia/SCONJ nulla/PRON forma/NOUN destruitur/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ vel/CCONJ ex/ADP contrario/ADJ agente/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ex/ADP corruptione/NOUN subjecti/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ex/ADP genere/NOUN suo/ADJ est/AUX vel/CCONJ forma/NOUN accidentalis/ADJ in/ADP genere/NOUN qualitatis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON tamen/ADV non/ADV est/AUX major/ADJ vel/CCONJ minor/ADJ ./PUNCT consequitur/VERB autem/CCONJ terminum/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT quando/SCONJ est/VERB ad/ADP formam/NOUN aliquam/PRON quam/PRON consequitur/VERB aliqua/PRON quantitas/NOUN ./PUNCT cuilibet/PRON enim/ADV formae/NOUN debetur/VERB quantitas/NOUN determinata/VERB :/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ motus/NOUN non/ADV specificatur/VERB nisi/SCONJ ab/ADP eo/NOUN quod/SCONJ est/AUX per/ADP se/PRON terminus/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT ideo/ADV talis/PRON motus/NOUN non/ADV dicitur/VERB per/ADP se/PRON motus/NOUN augmenti/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ vel/CCONJ generatio/NOUN si/SCONJ sit/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ quando/SCONJ ex/ADP aere/NOUN fit/VERB ignis/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ alteratio/NOUN ,/PUNCT quando/SCONJ est/AUX forma/NOUN accidentalis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP rarefactione/NOUN aeris/NOUN patet/VERB ./PUNCT sed/CCONJ se/PRON habet/VERB ad/ADP nos/PRON in/ADP ratione/NOUN efficientis/ADJ et/CCONJ finis/NOUN et/CCONJ formae/NOUN exemplaris/ADJ ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ in/ADP ratione/NOUN formae/NOUN inhaerentis/ADJ ./PUNCT ea/PRON autem/CCONJ quae/PRON dicuntur/VERB per/ADP modum/NOUN formae/NOUN inhaerentis/ADJ ,/PUNCT non/ADV recipiunt/VERB dictorum/VERB pronominum/NOUN additionem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ talia/PRON sunt/AUX nomina/NOUN omnia/PRON divina/NOUN ,/PUNCT quae/PRON in/ADP abstracto/ADJ significantur/VERB ,/PUNCT quae/PRON omnia/PRON significantur/VERB per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ essentia/NOUN ,/PUNCT bonitas/NOUN et/CCONJ hujusmodi/ADV ./PUNCT sed/CCONJ ex/ADP virtute/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamquam/SCONJ generante/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ tamquam/SCONJ principio/NOUN generationis/NOUN per/ADP modum/NOUN formae/NOUN :/PUNCT subsistit/VERB filius/NOUN nativitate/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ enim/ADV est/VERB sicut/SCONJ totum/NOUN in/ADP partibus/NOUN neque/CCONJ sicut/SCONJ e/ADP converso/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ sicut/SCONJ genus/NOUN in/ADP speciebus/NOUN neque/CCONJ sicut/SCONJ e/ADP converso/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ sicut/SCONJ in/ADP loco/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ sicut/SCONJ forma/NOUN in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ sicut/SCONJ in/ADP movente/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ regnum/NOUN est/VERB in/ADP rege/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ sicut/SCONJ in/ADP fine/NOUN optimo/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ de/ADP facili/ADJ potest/VERB probari/VERB ./PUNCT unde/ADV dicit/VERB porphyrius/PROPN ,/PUNCT quod/SCONJ genus/NOUN se/PRON habet/VERB ad/ADP similitudinem/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ differentia/NOUN ad/ADP similitudinem/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ species/NOUN ad/ADP similitudinem/NOUN compositi/NOUN ./PUNCT in/ADP potentia/NOUN sicut/SCONJ in/ADP aliquibus/PRON speciebus/NOUN ,/PUNCT quarum/PRON forma/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV est/VERB de/ADP se/PRON ,/PUNCT possibilis/ADJ est/AUX inveniri/VERB in/ADP multis/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN sit/AUX de/ADP se/PRON communicabilis/ADJ ;/PUNCT ad/ADP sextum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quamvis/SCONJ esse/NOUN sit/VERB in/ADP rebus/NOUN sensibilibus/ADJ ,/PUNCT tamen/ADV rationem/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ intentionem/NOUN entis/NOUN ,/PUNCT sensus/NOUN non/ADV apprehendit/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ aliquam/PRON formam/NOUN substantialem/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ tantum/ADV accidentia/NOUN sensibilia/ADJ ./PUNCT uniuscujusque/PRON formae/NOUN exemplar/NOUN est/VERB in/ADP deo/PROPN ,/PUNCT quod/SCONJ est/AUX creatrix/NOUN essentia/NOUN ./PUNCT vel/CCONJ quantum/ADV ad/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB in/ADP intellectu/NOUN suo/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV secundum/ADP ideas/NOUN est/AUX exemplar/NOUN intellectus/NOUN divinus/ADJ omnium/PRON quae/PRON ab/ADP ipso/PRON sunt/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ intellectus/NOUN artificis/NOUN per/ADP formam/NOUN artis/NOUN omnium/PRON artificiatorum/NOUN ./PUNCT formae/NOUN enim/ADV artificiales/ADJ accidentia/NOUN sunt/AUX ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ excludat/VERB consortium/NOUN respectu/NOUN alicujus/PRON determinati/VERB ,/PUNCT tunc/ADV dictio/NOUN est/AUX syncategorematica/ADJ ,/PUNCT importans/VERB aliquem/PRON ordinem/NOUN vel/CCONJ habitudinem/NOUN unius/NUM ad/ADP alterum/PRON ,/PUNCT ratione/NOUN negationis/NOUN implicitae/VERB ,/PUNCT magis/ADV quam/SCONJ implicans/VERB formam/NOUN aliquam/PRON ;/PUNCT solus/ADJ deus/PROPN creat/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ removet/VERB consortium/NOUN alterius/PRON a/ADP forma/NOUN subjecti/NOUN subintellecta/VERB implicatione/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ qui/PRON est/VERB ;/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ importat/VERB exclusionem/NOUN a/ADP forma/NOUN subjecti/NOUN ,/PUNCT vera/ADJ est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ est/VERB sensus/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ excludit/VERB a/ADP forma/NOUN subjecti/NOUN ,/PUNCT sic/ADV vera/ADJ est/AUX ;/PUNCT sed/CCONJ solitudo/NOUN non/ADV convenit/VERB formae/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV est/VERB de/ADP se/PRON ,/PUNCT communicabilis/ADJ est/AUX ./PUNCT et/CCONJ excludet/VERB omnia/PRON extranea/ADJ a/ADP participatione/NOUN formae/NOUN praedicati/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sit/VERB sensus/NOUN :/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON etiam/ADV ex/ADP parte/NOUN praedicati/NOUN poni/VERB non/ADV potest/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ praedicatum/NOUN sumitur/VERB formaliter/ADV ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP forma/NOUN communi/ADJ uniuntur/VERB supposita/NOUN ,/PUNCT non/ADV distinguuntur/VERB ./PUNCT unde/ADV ratione/NOUN hujus/PRON compositionis/NOUN potest/VERB fieri/VERB exclusio/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ aliquid/PRON excluditur/VERB a/ADP participatione/NOUN formae/NOUN praedicati/NOUN ,/PUNCT quae/PRON convenit/VERB rei/NOUN subsistenti/ADJ praedicatae/VERB ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ hoc/PRON nomen/NOUN deus/PROPN non/ADV praedicat/VERB naturam/NOUN divinam/ADJ solum/ADV per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ alia/PRON praedicata/NOUN substantialia/ADJ ,/PUNCT prout/SCONJ significatur/VERB natura/NOUN divina/ADJ ut/SCONJ quo/PRON est/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ rem/NOUN subsistentem/ADJ ,/PUNCT prout/SCONJ significatur/VERB ut/SCONJ quod/PRON est/VERB ;/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ ly/DET solus/ADJ sumatur/VERB proprie/ADV ,/PUNCT tunc/ADV habet/VERB proprietatem/NOUN ista/PRON locutio/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ hoc/PRON praedicatum/NOUN deus/PROPN non/ADV tantum/ADV praedicat/VERB naturam/NOUN deitatis/NOUN ut/SCONJ formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ quid/PRON subsistens/ADJ ./PUNCT dico/VERB igitur/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ cum/SCONJ dicitur/VERB ,/PUNCT pater/NOUN est/AUX solus/ADJ deus/PROPN ,/PUNCT locutio/NOUN est/VERB duplex/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ ly/DET solus/ADJ potest/VERB excludere/VERB omne/PRON aliud/PRON a/ADP patre/NOUN a/ADP participatione/NOUN formae/NOUN praedicati/NOUN ;/PUNCT item/ADV ,/PUNCT omne/PRON nomen/NOUN est/AUX signum/NOUN alicujus/PRON formae/NOUN existentis/VERB in/ADP anima/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP philosophum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ dicit/VERB augustinus/PROPN ,/PUNCT deus/PROPN ,/PUNCT qui/PRON omnem/PRON formam/NOUN subterfugit/VERB ,/PUNCT intellectui/NOUN pervius/ADJ esse/AUX non/ADV potest/VERB ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ si/SCONJ augustinus/PROPN intelligat/VERB de/ADP forma/NOUN corporali/ADJ ,/PUNCT sic/ADV planum/ADJ est/AUX quod/SCONJ deus/PROPN non/ADV habet/VERB formam/NOUN corporalem/ADJ ,/PUNCT nec/CCONJ oportet/VERB quod/SCONJ omne/PRON quod/PRON nominatur/VERB ,/PUNCT formam/NOUN corporalem/ADJ habeat/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ intelligat/VERB de/ADP forma/NOUN absolute/ADV ,/PUNCT tunc/ADV dicitur/VERB omnem/PRON formam/NOUN subterfugere/VERB ,/PUNCT non/ADV quia/SCONJ ipse/PRON in/ADP se/PRON non/ADV sit/AUX vere/ADV forma/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ ipse/PRON sit/AUX purus/ADJ actus/NOUN et/CCONJ simplex/ADJ et/CCONJ prima/ADJ forma/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP boetium/PROPN ,/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ quamcumque/PRON formam/NOUN intellectus/NOUN concipiat/VERB ,/PUNCT deus/PROPN subterfugiat/VERB illam/PRON sui/PRON eminentia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ in/ADP quolibet/PRON nomine/NOUN est/VERB considerare/VERB id/PRON a/ADP quo/PRON imponitur/VERB nomen/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX quasi/ADV principium/NOUN innotescendi/VERB ,/PUNCT ideo/ADV quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON habet/VERB modum/NOUN qualitatis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ qualitas/NOUN vel/CCONJ forma/NOUN est/AUX principium/NOUN cognoscendi/VERB rem/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT secundum/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT uno/NUM modo/NOUN forma/NOUN substantialis/ADJ qualitas/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV est/VERB de/ADP omnibus/PRON aliis/PRON formis/NOUN corporalibus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ lapis/NOUN ,/PUNCT leo/NOUN et/CCONJ hujusmodi/ADV :/PUNCT omnia/PRON enim/ADV imponuntur/VERB ad/ADP significandum/VERB formas/NOUN corporales/ADJ secundum/ADP modum/NOUN determinatum/VERB participandi/VERB esse/NOUN vel/CCONJ vivere/VERB vel/CCONJ aliquam/PRON divinarum/ADJ perfectionum/NOUN ./PUNCT similiter/ADV dico/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ cum/SCONJ esse/NOUN consequitur/VERB compositionem/NOUN materiae/NOUN et/CCONJ formae/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ forma/NOUN sit/AUX principium/NOUN esse/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV denominatur/VERB aliquod/PRON ens/NOUN a/ADP forma/NOUN sed/CCONJ a/ADP toto/PRON ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV essentia/NOUN non/ADV dicit/VERB formam/NOUN tantum/ADV ;/PUNCT sed/CCONJ in/ADP compositis/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT dicit/VERB totum/PRON ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV dicit/VERB boetius/PROPN in/ADP praedicamentis/NOUN quod/SCONJ usia/NOUN significat/VERB compositum/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ista/PRON natura/NOUN sic/ADV considerata/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ dicat/VERB compositum/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT non/PART tamen/PART ex/ADP hac/PRON materia/NOUN demonstrata/VERB determinatis/VERB accidentibus/NOUN substante/VERB ,/PUNCT in/ADP qua/PRON individuatur/VERB forma/NOUN ;/PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ subsistere/VERB dicat/VERB esse/NOUN determinatum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ tota/PRON determinatio/NOUN essendi/VERB consequatur/VERB formam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON terminus/NOUN est/AUX ,/PUNCT constat/VERB quod/SCONJ aliquid/PRON denominatur/VERB subsistens/ADJ per/ADP primam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ album/NOUN per/ADP albedinem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ animatum/VERB per/ADP animam/NOUN :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV in/ADP praedicamentis/NOUN dicit/VERB boetius/PROPN quod/SCONJ usiosis/NOUN vel/CCONJ subsistentia/NOUN est/AUX forma/NOUN accipiens/VERB subsistentiam/NOUN ,/PUNCT pro/ADP quo/PRON subsistitur/VERB ./PUNCT quia/SCONJ si/SCONJ accipiatur/VERB unumquodque/PRON ut/SCONJ quo/PRON est/VERB ,/PUNCT sic/ADV essentia/NOUN significat/VERB quidditatem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ est/AUX forma/NOUN totius/PRON ,/PUNCT usiosis/NOUN formam/NOUN partis/NOUN ,/PUNCT hypostasis/NOUN materiam/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN igitur/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ particulare/ADJ significat/VERB compositum/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN demonstrata/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ universale/ADJ in/ADP substantiis/NOUN compositis/VERB significat/VERB etiam/ADV compositum/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT sed/ADV non/ADV demonstrata/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ homo/NOUN ex/ADP anima/NOUN et/CCONJ carne/NOUN et/CCONJ osse/NOUN ,/PUNCT non/PART tamen/PART ex/ADP his/PRON carnibus/NOUN et/CCONJ ex/ADP his/PRON ossibus/NOUN ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ nomina/NOUN substantiva/ADJ non/ADV recipiunt/VERB pluralitatem/NOUN nisi/SCONJ ex/ADP multiplicatione/NOUN formae/NOUN a/ADP qua/PRON imponuntur/VERB :/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ deitas/NOUN a/ADP qua/PRON imponitur/VERB hoc/PRON nomen/NOUN deus/PROPN ,/PUNCT non/ADV multiplicatur/VERB ;/PUNCT ideo/PART nec/CCONJ ipsum/PRON nomen/NOUN ,/PUNCT quod/PRON a/ADP tali/PRON forma/NOUN imponitur/VERB :/PUNCT sed/CCONJ nomen/NOUN personae/NOUN imponitur/VERB a/ADP forma/NOUN personalitatis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON dicit/VERB rationem/NOUN subsistendi/VERB naturae/NOUN tali/PRON ;/PUNCT unde/ADV unitas/NOUN consequitur/VERB actum/NOUN formae/NOUN terminantis/VERB ./PUNCT divisione/NOUN essentiali/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP compositis/NOUN ex/ADP forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP esse/NOUN et/CCONJ quod/PRON est/VERB ;/PUNCT divisio/NOUN autem/CCONJ simpliciter/ADV attenditur/VERB vel/CCONJ secundum/ADP essentiam/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ formam/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP quantitatem/NOUN ,/PUNCT seu/CCONJ materiam/NOUN ;/PUNCT cum/SCONJ enim/ADV unum/NUM sequatur/VERB actum/NOUN formae/NOUN distinguentis/VERB ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ forma/NOUN dat/VERB esse/NOUN ,/PUNCT habet/VERB unum/NUM quod/SCONJ convertitur/VERB cum/ADP ente/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP secundo/ADJ actu/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/VERB distinguere/VERB ab/ADP aliis/PRON ,/PUNCT habet/VERB quod/SCONJ sit/AUX principium/NOUN numeri/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ computetur/VERB in/ADP genere/NOUN accidentis/NOUN :/PUNCT est/VERB etiam/ADV quaedam/PRON divisio/NOUN secundum/ADP formam/NOUN vel/CCONJ essentiam/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ una/NUM res/NOUN per/ADP formam/NOUN suam/ADJ dividitur/VERB ab/ADP alia/PRON :/PUNCT tertio/ADV ponit/VERB similitudinem/NOUN in/ADP natura/NOUN deitatis/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ significatur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN quaedam/PRON ;/PUNCT si/SCONJ vero/ADV nomine/NOUN corporis/NOUN significetur/VERB res/NOUN habens/VERB talem/PRON naturam/NOUN ex/ADP quacumque/PRON forma/NOUN ipsam/PRON perficiente/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ possint/VERB in/ADP ea/PRON designari/VERB tres/NUM dimensiones/NOUN ;/PUNCT tunc/ADV corpus/NOUN est/AUX genus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ significat/VERB totum/PRON :/PUNCT quia/SCONJ quaecumque/PRON forma/NOUN sumatur/VERB specialis/ADJ ,/PUNCT non/ADV erit/VERB extra/ADP hoc/PRON per/ADP quod/PRON ratio/NOUN corporis/NOUN conditionabatur/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ tamen/PART indistincte/NOUN ,/PUNCT eo/NOUN quod/SCONJ non/ADV determinetur/VERB ,/PUNCT utrum/ADV ex/ADP tali/PRON vel/CCONJ tali/PRON forma/NOUN dictam/VERB rationem/NOUN habeat/VERB ./PUNCT sed/CCONJ cum/SCONJ dicitur/VERB animatum/VERB ,/PUNCT designatur/VERB forma/NOUN per/ADP quam/PRON talem/PRON rationem/NOUN recipit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ differentia/NOUN a/ADP forma/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ forma/NOUN non/ADV sit/AUX differentia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN sit/AUX principium/NOUN illius/PRON ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV cum/SCONJ unum/NUM et/CCONJ idem/PRON sit/AUX esse/NOUN trium/NUM personarum/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ ens/NOUN sumatur/VERB substantive/ADV ,/PUNCT non/ADV potest/VERB pluraliter/ADV praedicari/VERB de/ADP tribus/NUM personis/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN a/ADP qua/PRON imponitur/VERB ,/PUNCT scilicet/PART esse/NOUN ,/PUNCT non/ADV multiplicatur/VERB in/ADP eis/PRON ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ sumatur/VERB participialiter/ADV et/CCONJ adjective/ADV ,/PUNCT sic/ADV pluraliter/ADV praedicari/VERB potest/VERB :/PUNCT quia/SCONJ hujusmodi/ADV recipiunt/VERB numerum/NOUN a/ADP suppositis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV a/ADP forma/NOUN significata/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT dist./X 22/NUM ,/PUNCT qu./X 1/NUM ,/PUNCT art./X 1/NUM ./PUNCT sed/CCONJ quidditas/NOUN sive/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT a/ADP qua/PRON sumitur/VERB nomen/NOUN rei/NOUN in/ADP divinis/NOUN ,/PUNCT consideratur/VERB dupliciter/ADV ./PUNCT aut/CCONJ ut/SCONJ forma/NOUN absoluta/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ essentia/NOUN vel/CCONJ deitas/NOUN et/CCONJ hujusmodi/ADV ,/PUNCT quae/PRON non/ADV multiplicantur/VERB in/ADP divinis/NOUN :/PUNCT unde/ADV et/CCONJ nomen/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT quod/PRON a/ADP tali/PRON forma/NOUN sumitur/VERB ,/PUNCT pluraliter/ADV non/ADV praedicatur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ singulariter/ADV ;/PUNCT est/VERB etiam/ADV in/ADP divinis/NOUN quaedam/PRON forma/NOUN relativa/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ paternitas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON secundum/ADP rationem/NOUN non/ADV solum/ADV in/ADP intellectu/NOUN existentem/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV extra/ADP ,/PUNCT est/AUX alia/PRON a/ADP filiatione/NOUN ./PUNCT unde/ADV secundum/ADP quod/SCONJ ab/ADP hac/PRON relatione/NOUN sumitur/VERB nomen/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT res/NOUN pluraliter/ADV praedicatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sint/VERB ibi/ADV plures/ADJ tales/PRON formae/NOUN relativae/ADJ :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV praedicatur/VERB pluraliter/ADV ex/ADP forma/NOUN sua/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP supposito/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ est/AUX adjectivum/NOUN vel/CCONJ participium/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ nomen/NOUN rei/NOUN imponitur/VERB a/ADP quidditate/NOUN vel/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON potest/VERB esse/AUX et/CCONJ absoluta/ADJ et/CCONJ relata/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ differt/VERB tantum/ADV quantum/ADV ad/ADP modum/NOUN significandi/VERB :/PUNCT quia/SCONJ quidditas/NOUN significatur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ipsa/PRON res/NOUN simplex/ADJ significatur/VERB ut/SCONJ subsistens/ADJ ;/PUNCT quia/SCONJ quamvis/SCONJ non/ADV dicant/VERB respectum/NOUN ad/ADP proprietatem/NOUN per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT tamen/ADV ,/PUNCT inquantum/SCONJ nominant/VERB aliquid/PRON distinctum/VERB sub/ADP natura/NOUN communi/ADJ ,/PUNCT significant/VERB in/ADP divinis/NOUN relationes/NOUN ut/SCONJ subsistentes/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ista/PRON determinatio/NOUN et/CCONJ indeterminatio/NOUN communis/ADJ et/CCONJ proprii/ADJ ,/PUNCT in/ADP rebus/NOUN compositis/VERB reducitur/VERB ad/ADP materiale/ADJ et/CCONJ formale/ADJ secundum/ADP rem/NOUN ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ ratio/NOUN generis/NOUN fluit/VERB a/ADP materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ratio/NOUN differentiae/NOUN a/ADP forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX :/PUNCT sed/CCONJ in/ADP rebus/NOUN simplicibus/ADJ non/ADV habet/VERB aliquid/PRON respondens/VERB in/ADP re/NOUN quod/PRON sit/AUX indeterminatum/ADJ ,/PUNCT quasi/ADV materiale/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN adveniente/VERB determinetur/VERB ;/PUNCT secundo/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ in/ADP divinis/NOUN nihil/PRON praedicatur/VERB sicut/SCONJ accidens/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ sicut/SCONJ forma/NOUN inhaerens/ADJ alicui/PRON praeexistenti/VERB ;/PUNCT unde/ADV quidquid/PRON significatur/VERB per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT totum/PRON est/AUX subsistens/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ omnes/PRON aliae/PRON formae/NOUN absolutae/ADJ ex/ADP ipsa/PRON sua/ADJ ratione/NOUN habent/VERB quod/SCONJ aliquid/PRON in/ADP eo/PRON quod/PRON dicuntur/VERB ,/PUNCT ponant/VERB ./PUNCT cujus/PRON ratio/NOUN est/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ omnis/PRON distinctio/NOUN vel/CCONJ divisio/NOUN est/VERB vel/CCONJ per/ADP quantitatem/NOUN vel/CCONJ per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP philosophum/NOUN ./PUNCT inquantum/SCONJ enim/ADV divina/NOUN ,/PUNCT habet/VERB quod/SCONJ sit/AUX subsistens/ADJ hypostasis/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ ibi/ADV nihil/PRON est/AUX accidens/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ aliqua/PRON forma/NOUN inhaerens/ADJ non/ADV subsistens/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ ergo/ADV videmus/VERB in/ADP his/PRON quae/PRON distinguuntur/VERB per/ADP essentiam/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ principia/NOUN substantiae/NOUN sunt/AUX distinguentia/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliae/PRON res/NOUN accidentales/ADJ sunt/AUX signa/NOUN manifestantia/VERB distinctionem/NOUN ,/PUNCT ita/ADV est/VERB in/ADP his/PRON quae/PRON distinguuntur/VERB per/ADP relationem/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ relationes/NOUN quae/PRON fundantur/VERB supra/ADP naturam/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX distinguentia/VERB ,/PUNCT et/CCONJ aliae/PRON relationes/NOUN sunt/AUX signa/NOUN distinctionis/NOUN ./PUNCT unde/ADV realiter/ADV non/ADV habent/VERB esse/NOUN in/ADP deo/PROPN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV sunt/AUX intellectae/VERB ab/ADP ipso/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN asini/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN equi/NOUN et/CCONJ hujusmodi/PART ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT principium/NOUN operationis/NOUN propriae/ADJ alicujus/PRON oportet/VERB quod/SCONJ sit/AUX forma/NOUN propria/ADJ ejus/PRON ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV nulla/PRON forma/NOUN patris/NOUN potentiae/NOUN sit/AUX propria/ADJ nisi/SCONJ paternitas/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ paternitas/NOUN sit/AUX principium/NOUN generationis/NOUN in/ADP patre/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ita/ADV praecedit/VERB secundum/ADP intellectum/NOUN ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV est/AUX similis/ADJ ratio/NOUN in/ADP patre/NOUN et/CCONJ filio/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN propria/ADJ generati/VERB nullo/PRON modo/NOUN est/AUX principium/NOUN generationis/NOUN activae/ADJ vel/CCONJ passivae/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ consequens/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quasi/ADV terminus/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN generantis/VERB propria/ADJ est/AUX principium/NOUN generationis/NOUN activae/ADJ :/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT artificiata/NOUN non/ADV cognoscuntur/VERB ab/ADP artifice/NOUN nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ convertitur/VERB ad/ADP formam/NOUN artis/NOUN quam/PRON apud/ADP se/PRON habet/VERB ./PUNCT vel/CCONJ per/ADP reductionem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ principia/NOUN generis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ad/ADP substantiam/NOUN ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT illud/PRON quod/PRON est/AUX principium/NOUN personalis/ADJ operationis/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB esse/AUX proprietas/NOUN personalis/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ propria/ADJ operatio/NOUN est/VERB a/ADP propria/ADJ forma/NOUN operantis/VERB ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ innascibilitas/NOUN non/ADV est/AUX principium/NOUN generationis/NOUN in/ADP patre/NOUN quasi/ADV forma/NOUN eliciens/VERB hanc/PRON operationem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV quasi/ADV ponens/VERB aliquam/PRON conditionem/NOUN circa/ADP generationem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ principium/NOUN formale/ADJ quasi/ADV eliciens/VERB generationem/NOUN ,/PUNCT est/AUX forma/NOUN patris/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX paternitas/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ calor/NOUN est/AUX principium/NOUN calefactionis/NOUN in/ADP calido/ADJ ./PUNCT illud/PRON autem/CCONJ respectu/NOUN cujus/PRON est/VERB imitatio/NOUN ,/PUNCT est/AUX aliqua/PRON qualitas/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ forma/NOUN per/ADP modum/NOUN qualitatis/NOUN significata/VERB ./PUNCT sed/CCONJ perfectissima/ADJ ratio/NOUN imaginis/NOUN est/VERB quando/SCONJ eamdem/PRON numero/ADV formam/NOUN et/CCONJ naturam/NOUN invenimus/VERB in/ADP imitante/VERB cum/ADP eo/PRON quem/PRON imitatur/VERB ;/PUNCT primo/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ omnis/PRON causa/NOUN vel/CCONJ est/VERB extra/ADP essentiam/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ efficiens/NOUN et/CCONJ finis/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ pars/NOUN essentiae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT cujus/PRON ratio/NOUN est/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ distinctionem/NOUN rerum/NOUN secundum/ADP formam/NOUN aliquam/PRON non/ADV invenimus/VERB nisi/SCONJ dupliciter/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ ratio/NOUN speciei/NOUN specialissimae/ADJ constituitur/VERB per/ADP adventum/NOUN ultimae/ADJ formae/NOUN constitutivae/ADJ :/PUNCT et/CCONJ istud/PRON videtur/VERB esse/AUX conveniens/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ in/ADP substantivis/ADJ nominibus/NOUN unitas/NOUN et/CCONJ pluralitas/NOUN attenditur/VERB secundum/ADP unitatem/NOUN et/CCONJ pluralitatem/NOUN formae/NOUN significatae/VERB ;/PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ quam/PRON significat/VERB hoc/PRON nomen/NOUN principium/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ personaliter/ADV sumitur/VERB ,/PUNCT est/AUX ipsa/PRON notio/NOUN vel/CCONJ proprietas/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ hoc/PRON nomen/NOUN pater/NOUN significat/VERB paternitatem/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ hujusmodi/ADV distinctiones/NOUN imponuntur/VERB ab/ADP actibus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON semper/ADV significant/VERB ut/SCONJ adjacenter/ADV ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP talibus/PRON non/ADV attenditur/VERB in/ADP consignando/VERB pluraliter/ADV pluralitas/NOUN formae/NOUN significatae/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ suppositorum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT 16/NUM dist./X ,/PUNCT qu./X 1/NUM ,/PUNCT art./X 4/NUM ./PUNCT quandoque/ADV enim/ADV apprehendit/VERB aliquid/PRON quod/PRON est/VERB in/ADP re/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ apprehenditur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ quando/SCONJ apprehenditur/VERB forma/NOUN lapidis/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ esse/NOUN spirituale/ADJ in/ADP quo/PRON fundatur/VERB relatio/NOUN scientiae/NOUN ,/PUNCT est/VERB tantum/ADV in/ADP sciente/VERB et/CCONJ non/ADV in/ADP scibili/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ ibi/ADV est/VERB forma/NOUN rei/NOUN secundum/ADP esse/NOUN naturale/ADJ ;/PUNCT item/ADV ,/PUNCT secundum/ADP convenientiam/NOUN in/ADP natura/NOUN vel/CCONJ in/ADP forma/NOUN magis/ADV attenditur/VERB similitudo/NOUN quam/SCONJ aequalitas/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ filius/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX genitus/VERB a/ADP patre/NOUN ,/PUNCT habet/VERB naturam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN patris/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ enim/ADV in/ADP divinis/NOUN non/ADV sit/VERB quantitas/NOUN nisi/SCONJ virtutis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON fundatur/VERB in/ADP aliqua/PRON forma/NOUN ;/PUNCT sequitur/VERB ut/SCONJ quaecumque/PRON conveniunt/VERB in/ADP quantitate/NOUN virtuali/ADJ ,/PUNCT conveniant/VERB in/ADP forma/NOUN ;/PUNCT cum/SCONJ dicitur/VERB quod/SCONJ omnia/PRON sunt/AUX unum/NUM propter/ADP patrem/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ importat/VERB habitudinem/NOUN quasi/ADV efficientis/ADJ ,/PUNCT aut/CCONJ quasi/ADV formae/NOUN ./PUNCT si/SCONJ quasi/ADV formae/NOUN ,/PUNCT tunc/ADV falsum/ADJ est/AUX ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN igitur/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ cum/SCONJ dicitur/VERB quod/SCONJ omnia/PRON sunt/AUX unum/NUM propter/ADP patrem/NOUN ,/PUNCT ly/DET propter/ADP non/ADV tantum/ADV dicit/VERB habitudinem/NOUN principii/NOUN per/ADP modum/NOUN efficientis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ unitatem/NOUN principii/NOUN sequitur/VERB unitas/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART divina/ADJ essentia/NOUN ,/PUNCT qua/PRON in/ADP divinis/NOUN omnia/PRON unum/NUM sunt/AUX ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV alii/PRON dixerunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ablativus/NOUN ille/PRON construitur/VERB in/ADP habitudine/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON etiam/ADV ex/ADP toto/PRON non/ADV videtur/VERB sufficiens/ADJ ;/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN non/ADV denominat/VERB aliquid/PRON nisi/SCONJ inhaereat/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ita/ADV cum/SCONJ spiritus/NOUN sanctus/ADJ non/ADV se/PRON habeat/VERB ad/ADP patrem/NOUN ut/SCONJ inhaerens/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ per/ADP se/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/VERB quod/SCONJ sit/VERB sicut/SCONJ forma/NOUN eliciens/VERB actum/NOUN dilectionis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ praeterea/ADV forma/NOUN habet/VERB rationem/NOUN principii/NOUN respectu/NOUN ejus/PRON cujus/PRON est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT quaecumque/PRON forma/NOUN sit/AUX ,/PUNCT vel/CCONJ quantum/ADV ad/ADP esse/NOUN substantiale/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ accidentale/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ operationem/NOUN consequentem/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV alii/PRON dixerunt/VERB ,/PUNCT quorum/PRON videtur/VERB esse/AUX auctor/NOUN hugo/PROPN de/ADP s./X victore/PROPN ubi/ADV supra/ADP ,/PUNCT quod/SCONJ construitur/VERB in/ADP habitudine/NOUN quasi/ADV effectus/NOUN formalis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dicatur/VERB effectus/NOUN largo/ADJ modo/NOUN omne/PRON id/PRON quod/PRON a/ADP principio/NOUN est/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ proprie/ADV in/ADP divinis/NOUN non/ADV est/VERB efficiens/ADJ et/CCONJ effectum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ formale/ADJ dicatur/VERB ,/PUNCT quod/PRON habet/VERB actum/NOUN formae/NOUN in/ADP denominando/VERB ./PUNCT et/CCONJ in/ADP talibus/PRON non/ADV fit/VERB denominatio/NOUN nisi/SCONJ per/ADP formam/NOUN inhaerentem/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/VERB secundum/ADP aliquod/PRON esse/NOUN vel/CCONJ substantiale/ADJ vel/CCONJ accidentale/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ cujuslibet/PRON actionis/NOUN principium/NOUN est/AUX aliqua/PRON forma/NOUN inhaerens/ADJ ,/PUNCT ideo/ADV aliquid/PRON potest/VERB dici/AUX agens/VERB duobus/NUM modis/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX principium/NOUN actionis/NOUN in/ADP agente/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP quid/NOUN principium/NOUN agentis/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ sumatur/VERB notionaliter/ADV ,/PUNCT tunc/ADV ,/PUNCT si/SCONJ amor/NOUN significat/VERB formam/NOUN quae/PRON est/AUX principium/NOUN hujus/PRON actus/NOUN ,/PUNCT dicetur/VERB pater/NOUN diligere/VERB filium/NOUN ipsa/PRON proprietate/NOUN quae/PRON est/AUX principium/NOUN processionis/NOUN spiritus/NOUN sancti/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ paternitas/NOUN est/AUX principium/NOUN generationis/NOUN filii/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV construitur/VERB in/ADP habitudine/NOUN alicujus/PRON principii/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ in/ADP habitudine/NOUN formae/NOUN inquantum/SCONJ forma/NOUN est/AUX principium/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV inquantum/SCONJ forma/NOUN est/VERB denominans/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ sapientia/NOUN significatur/VERB per/ADP modum/NOUN formae/NOUN manentis/VERB in/ADP eo/PRON cujus/PRON est/AUX ;/PUNCT quidquid/PRON autem/CCONJ significatur/VERB esse/VERB in/ADP aliquo/PRON per/ADP modum/NOUN formae/NOUN vel/CCONJ substantialis/ADJ vel/CCONJ accidentalis/ADJ ,/PUNCT significatur/VERB ut/SCONJ principium/NOUN alicujus/PRON in/ADP ipso/PRON ;/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ est/AUX principium/NOUN substantialis/ADJ esse/NOUN ;/PUNCT hypostasis/NOUN autem/CCONJ non/ADV significatur/VERB per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV denominatio/NOUN fiat/VERB a/ADP forma/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ non/ADV possit/VERB dici/VERB sapiens/ADJ sapientia/NOUN genita/VERB ./PUNCT quia/SCONJ sapientia/NOUN qua/PRON aliquis/PRON denominatur/VERB sapiens/ADJ ,/PUNCT significatur/VERB esse/VERB in/ADP sapiente/ADJ per/ADP modum/NOUN formae/NOUN inhaerentis/ADJ ./PUNCT alia/PRON vero/ADV habitudo/NOUN principii/NOUN potest/VERB designari/VERB in/ADP divinis/NOUN secundum/ADP rationem/NOUN tantum/ADV et/CCONJ non/ADV realiter/ADV ,/PUNCT scilicet/PART habitudo/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ cum/SCONJ dicimus/VERB quod/SCONJ pater/NOUN est/AUX deus/PROPN per/ADP deitatem/NOUN suam/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ quod/PRON sequitur/VERB formam/NOUN alicujus/PRON rei/NOUN ,/PUNCT potest/VERB dici/VERB esse/VERB per/ADP formam/NOUN illam/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ homo/NOUN dicitur/VERB intelligere/VERB per/ADP animam/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ per/ADP habentem/VERB formam/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ consideretur/VERB habens/VERB illam/PRON formam/NOUN quae/PRON est/AUX ipsa/PRON hypostasis/NOUN filii/NOUN ,/PUNCT quae/PRON etiam/ADV sapientia/NOUN genita/VERB dicitur/VERB ;/PUNCT sic/ADV per/ADP sapientiam/NOUN genitam/VERB vel/CCONJ per/ADP se/PRON sapiens/ADJ dicitur/VERB ,/PUNCT sive/CCONJ sapientia/NOUN genita/VERB vel/CCONJ seipso/PRON ./PUNCT unde/ADV secundum/ADP hoc/PRON haec/PRON praepositio/NOUN per/ADP designat/VERB habitudinem/NOUN in/ADP divinis/NOUN quasi/ADV formae/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ propter/ADP communitatem/NOUN formae/NOUN significatae/VERB ,/PUNCT idest/PART deitatis/NOUN et/CCONJ sapientiae/NOUN ,/PUNCT dicitur/VERB unus/NUM deus/PROPN et/CCONJ una/NUM sapientia/NOUN ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT omnis/PRON forma/NOUN est/AUX principium/NOUN ejus/PRON cujus/PRON est/AUX forma/NOUN quantum/ADV ad/ADP aliquod/PRON sui/ADJ esse/NOUN ./PUNCT similiter/ADV de/ADP ratione/NOUN abstracti/ADJ duo/NUM sunt/VERB ,/PUNCT scilicet/PART simplicitas/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ imperfectio/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ quod/PRON significatur/VERB in/ADP abstracto/ADJ ,/PUNCT significatur/VERB per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT cujus/PRON non/ADV est/AUX operari/VERB vel/CCONJ subsistere/VERB in/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP alio/PRON ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ relationes/NOUN signantur/VERB per/ADP modum/NOUN formarum/NOUN vel/CCONJ qualitatum/NOUN in/ADP divinis/NOUN ./PUNCT numerus/NOUN autem/CCONJ proprietatum/NOUN vel/CCONJ formarum/NOUN non/ADV ponit/VERB simpliciter/ADV numerum/NOUN in/ADP rebus/NOUN ipsis/PRON ;/PUNCT sed/CCONJ numerus/NOUN suppositorum/NOUN ;/PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ proprietas/NOUN significatur/VERB per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ formae/NOUN est/AUX distinguere/VERB ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT quod/PRON denominatur/VERB ab/ADP aliqua/PRON forma/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ habeat/VERB illam/PRON in/ADP se/PRON ./PUNCT sed/CCONJ modus/NOUN ille/PRON quo/PRON proprietates/NOUN non/ADV personales/ADJ sunt/VERB in/ADP personis/NOUN ,/PUNCT habet/VERB aliquid/PRON simile/ADJ illi/PRON modo/NOUN quo/PRON forma/NOUN est/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART forma/NOUN accidentalis/ADJ in/ADP subjecto/NOUN ;/PUNCT unde/ADV talia/PRON non/ADV proprie/ADV possunt/VERB attribui/VERB nisi/SCONJ personis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX supposita/NOUN divinae/ADJ naturae/NOUN ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ proprietati/NOUN vel/CCONJ essentiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON significantur/VERB per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ essentia/NOUN significatur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX subsistens/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ proprietas/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX proprium/ADJ vel/CCONJ incommunicabile/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ utimur/VERB talibus/PRON nominibus/NOUN secundum/ADP intellectum/NOUN nostrum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON accipit/VERB in/ADP divinis/NOUN aliquid/PRON respondens/VERB illis/PRON duobus/NUM in/ADP creaturis/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON unum/NUM alteri/PRON supponitur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ res/NOUN per/ADP se/PRON existens/VERB supponitur/VERB formae/NOUN communi/ADJ simplici/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ intellectus/NOUN accipit/VERB aliquid/PRON simpliciter/ADV in/ADP deo/PROPN ,/PUNCT quod/PRON respondet/VERB formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliquid/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT quod/PRON idem/PRON est/AUX re/NOUN cum/ADP simplici/ADJ ;/PUNCT quia/SCONJ aliquid/PRON significatur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ essentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliquid/NOUN ut/SCONJ subsistens/NOUN in/ADP forma/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ persona/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN igitur/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quamvis/SCONJ essentia/NOUN et/CCONJ persona/NOUN sint/AUX idem/PRON re/NOUN ,/PUNCT tamen/ADV differunt/VERB ratione/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ unum/NUM ut/SCONJ forma/NOUN alterius/PRON significatur/VERB ;/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV est/VERB ibi/ADV omnino/ADV constructio/NOUN secundum/ADP identitatem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP habitudinem/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT in/ADP corp./X art./X ;/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ deus/PROPN non/ADV significatur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN trium/NUM personarum/NOUN ,/PUNCT ideo/ADV non/ADV potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ tres/NUM personae/NOUN sint/AUX unius/NUM dei/PROPN :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV designant/VERB habitudinem/NOUN causae/NOUN efficientis/ADJ vel/CCONJ materialis/ADJ ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ formae/NOUN vel/CCONJ finis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX potius/ADV ut/SCONJ terminus/NOUN motus/NOUN ;/PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ istae/PRON constructiones/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP designatione/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT requirunt/VERB duos/NUM genitivos/ADJ ,/PUNCT quorum/PRON unus/NUM significet/VERB ipsam/PRON formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alius/NOUN determinationem/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT quaedam/PRON enim/ADV est/VERB per/ADP participationem/NOUN ejusdem/PRON formae/NOUN ;/PUNCT cum/SCONJ a/ADP deo/PROPN omnis/PRON potentia/NOUN et/CCONJ materialitas/NOUN removeatur/VERB ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ ipse/PRON est/AUX actus/NOUN primus/ADJ et/CCONJ purus/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB essentiam/NOUN ejus/PRON esse/AUX denudatam/VERB a/ADP materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ esse/AUX formam/NOUN tantum/ADV ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ particulationis/NOUN principium/NOUN est/AUX materia/NOUN ,/PUNCT ita/ADV formae/NOUN debetur/VERB intelligibilitas/NOUN :/PUNCT unde/ADV forma/NOUN principium/NOUN cognitionis/NOUN est/AUX ;/PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN per/ADP se/PRON existens/VERB separata/VERB a/ADP materia/NOUN ,/PUNCT sit/AUX intellectualis/ADJ naturae/NOUN :/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ non/ADV sit/AUX per/ADP se/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ quasi/ADV perfectio/NOUN alicujus/PRON subsistentis/ADJ ,/PUNCT non/ADV erit/AUX intellectus/NOUN sed/CCONJ principium/NOUN intelligendi/VERB :/PUNCT quemadmodum/ADV omnis/PRON forma/NOUN non/ADV in/ADP se/PRON subsistens/ADJ non/ADV operatur/VERB sed/CCONJ est/AUX operationis/NOUN principium/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ caliditas/NOUN in/ADP igne/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ est/AUX impossibile/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ ille/PRON cognoscens/VERB cognoscat/VERB rem/NOUN illam/PRON et/CCONJ operationem/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP quod/PRON ordinatur/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ faber/NOUN non/ADV posset/VERB facere/VERB securim/NOUN nisi/SCONJ cognosceret/VERB actum/NOUN incisionis/NOUN et/CCONJ ea/PRON quae/PRON incidenda/VERB sunt/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ materiam/NOUN convenientem/VERB inveniat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ formam/NOUN imprimat/VERB ;/PUNCT agens/VERB enim/ADV secundum/ADP formam/NOUN producit/VERB effectum/NOUN sibi/PRON univocum/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN per/ADP calorem/NOUN inducit/VERB calorem/NOUN univocum/ADJ suo/ADJ calori/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV quandocumque/SCONJ forma/NOUN significata/VERB per/ADP nomen/NOUN est/AUX ipsum/PRON esse/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB univoce/ADV convenire/VERB ,/PUNCT propter/ADP quod/SCONJ etiam/ADV ens/NOUN non/ADV univoce/ADV praedicatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV cum/SCONJ omnium/PRON quae/PRON dicuntur/VERB de/ADP deo/PROPN natura/NOUN vel/CCONJ forma/NOUN sit/AUX ipsum/PRON esse/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ suum/ADJ esse/NOUN est/AUX sua/ADJ natura/NOUN ,/PUNCT propter/ADP quod/PRON dicitur/VERB a/ADP quibusdam/PRON philosophis/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ est/AUX ens/NOUN non/ADV in/ADP essentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sciens/VERB non/ADV per/ADP scientiam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART de/ADP aliis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ intelligatur/VERB essentia/NOUN non/ADV esse/AUX aliud/PRON ab/ADP esse/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART de/ADP aliis/NOUN :/PUNCT ideo/ADV nihil/PRON de/ADP deo/PROPN et/CCONJ creaturis/NOUN univoce/ADV dici/VERB potest/VERB ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ab/ADP agente/NOUN secundum/ADP formam/NOUN non/ADV producitur/VERB effectus/NOUN univocus/ADJ nisi/SCONJ quando/SCONJ recipiens/VERB est/AUX proportionatus/VERB ad/ADP recipiendum/VERB totam/PRON virtutem/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP eamdem/PRON rationem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV nulla/PRON creatura/NOUN est/VERB proportionata/VERB ad/ADP recipiendum/VERB scientiam/NOUN a/ADP deo/PROPN per/ADP modum/NOUN quo/PRON in/ADP ipso/PRON est/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ corpora/NOUN inferiora/ADJ possunt/VERB recipere/VERB calorem/NOUN univoce/ADV a/ADP sole/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ per/ADP formam/NOUN suam/ADJ agat/VERB ./PUNCT secundo/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ quidam/PRON eorum/PRON non/ADV ponebant/VERB materiam/NOUN esse/AUX factam/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ deum/PROPN agere/VERB tantum/ADV inducendo/VERB formam/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ aedificator/NOUN si/SCONJ per/ADP formam/NOUN artis/NOUN conceptam/VERB posset/VERB producere/VERB totam/PRON domum/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN ,/PUNCT per/ADP formam/NOUN artis/NOUN quam/PRON habet/VERB apud/ADP se/PRON ,/PUNCT cognosceret/VERB domum/NOUN hanc/PRON et/CCONJ illam/PRON ;/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ per/ADP artem/NOUN suam/ADJ non/ADV inducit/VERB nisi/SCONJ formam/NOUN ,/PUNCT ideo/ADV ars/NOUN sua/ADJ est/AUX solum/ADV similitudo/NOUN formae/NOUN domus/NOUN ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP praedictis/VERB patet/VERB ,/PUNCT forma/NOUN per/ADP quam/PRON intellectus/NOUN divinus/ADJ intelligit/VERB neque/CCONJ est/AUX universalis/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ additiones/NOUN non/ADV recipit/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ singularis/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ a/ADP materia/NOUN et/CCONJ a/ADP dispositionibus/NOUN ejus/PRON immunis/ADJ est/AUX ;/PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV est/AUX principium/NOUN et/CCONJ similitudo/NOUN perfecta/ADJ totius/PRON quod/PRON in/ADP re/NOUN est/VERB ,/PUNCT et/CCONJ materiae/NOUN et/CCONJ formae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV hoc/PRON quod/PRON dicitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ universale/ADJ est/VERB dum/SCONJ intelligitur/VERB ,/PUNCT particulare/NOUN dum/SCONJ sentitur/VERB ,/PUNCT referendum/VERB est/AUX ad/ADP cognitionem/NOUN nostram/ADJ ,/PUNCT quae/PRON in/ADP sensu/NOUN est/VERB per/ADP formam/NOUN materialem/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP intellectu/NOUN per/ADP formam/NOUN universalem/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ essentia/NOUN significatur/VERB per/ADP modum/NOUN formae/NOUN vel/CCONJ naturae/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ aliter/ADV potest/VERB dici/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ similitudo/NOUN rei/NOUN quae/PRON in/ADP anima/NOUN est/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB vita/NOUN inquantum/SCONJ est/VERB ut/SCONJ forma/NOUN quaedam/PRON et/CCONJ perfectio/NOUN intellectus/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ars/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON sicut/SCONJ per/ADP formam/NOUN operatur/VERB artifex/NOUN ,/PUNCT filio/NOUN appropriatur/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT commentator/PROPN dicit/VERB in/ADP 11/NUM metaph./X quod/SCONJ sicut/SCONJ omnes/PRON formae/NOUN sunt/VERB in/ADP potentia/NOUN in/ADP prima/ADJ materia/NOUN ,/PUNCT ita/ADV sunt/VERB in/ADP actu/NOUN in/ADP primo/ADJ motore/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ nihil/PRON aliud/PRON dicimus/VERB ideas/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ formas/NOUN rerum/NOUN in/ADP deo/PROPN existentes/VERB ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ formae/NOUN artificiales/ADJ habent/VERB duplex/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT unum/NOUN in/ADP actu/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ sunt/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT aliud/NOUN in/ADP potentia/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ sunt/VERB in/ADP mente/NOUN artificis/NOUN ,/PUNCT non/ADV quidem/PART in/ADP potentia/NOUN passiva/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ activa/ADJ ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV formae/NOUN materiales/ADJ habent/VERB duplex/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB commentator/PROPN in/ADP 11/NUM metaph./X :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV formas/NOUN rerum/NOUN in/ADP deo/PROPN existentes/VERB ideas/NOUN dicimus/VERB ,/PUNCT quae/PRON sunt/VERB sicut/SCONJ formae/NOUN operativae/ADJ ./PUNCT idea/NOUN enim/ADV dicitur/AUX ab/ADP eidos/X ,/PUNCT quod/PRON est/VERB forma/NOUN ;/PUNCT forma/NOUN enim/ADV rei/NOUN in/ADP intellectu/NOUN existens/VERB ,/PUNCT utriusque/PRON cognitionis/NOUN principium/NOUN est/AUX ./PUNCT quamvis/SCONJ enim/ADV secundum/ADP usum/NOUN loquentium/VERB idea/NOUN sumatur/VERB pro/ADP forma/NOUN quae/PRON est/AUX principium/NOUN practicae/ADJ cognitionis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ ideas/NOUN exemplares/ADJ rerum/NOUN formas/NOUN nominamus/VERB ;/PUNCT tamen/ADV etiam/ADV principium/NOUN speculativae/ADJ cognitionis/NOUN est/AUX ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ ideas/NOUN contemplantes/VERB formas/NOUN rerum/NOUN nominamus/VERB ./PUNCT unde/ADV hoc/PRON improbare/VERB philosophus/NOUN non/ADV intendit/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP modum/NOUN quo/PRON plato/PROPN posuit/VERB formas/NOUN naturales/ADJ per/ADP se/PRON existentes/VERB sine/ADP materia/NOUN esse/AUX ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT idea/NOUN se/PRON habet/VERB ad/ADP rem/NOUN cujus/PRON est/AUX ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN artis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB in/ADP mente/NOUN artificis/NOUN ,/PUNCT ad/ADP artificiatum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ diversitas/NOUN artificiatorum/NOUN provenit/VERB ex/ADP pluralitate/NOUN formarum/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP mente/NOUN artificis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/PART e/ADP contrario/NOUN ./PUNCT idea/NOUN enim/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ,/PUNCT art./X praeced./X ,/PUNCT nominat/VERB formam/NOUN ut/SCONJ intellectam/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV prout/SCONJ est/VERB in/ADP natura/NOUN intelligentis/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV eodem/PRON modo/NOUN est/VERB in/ADP deo/PROPN forma/NOUN equi/NOUN et/CCONJ vita/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN equi/NOUN non/ADV est/VERB in/ADP deo/PROPN nisi/SCONJ sicut/SCONJ ratio/NOUN intellecta/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB scientia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON tenet/VERB se/PRON magis/ADV ex/ADP parte/NOUN scientis/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ forma/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT idea/NOUN nominat/VERB formam/NOUN ;/PUNCT dicitur/AUX enim/ADV ab/ADP eidos/X ,/PUNCT quod/PRON est/VERB forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ materiae/NOUN primae/ADJ non/ADV est/VERB aliqua/PRON forma/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ primus/ADJ actus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX deus/PROPN ,/PUNCT habet/VERB aliquam/PRON materiam/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ particularium/ADJ inquantum/SCONJ hujusmodi/ADV ,/PUNCT non/ADV videtur/VERB esse/VERB idea/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ omnia/PRON singularia/ADJ unius/NUM speciei/NOUN in/ADP forma/NOUN conveniant/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV compositum/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP rationem/NOUN suae/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT habet/VERB perfecte/ADV ideam/NOUN in/ADP deo/PROPN ,/PUNCT materia/NOUN vero/NOUN imperfecte/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ privatio/NOUN nullo/PRON modo/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV diversitas/NOUN hominis/NOUN et/CCONJ equi/NOUN est/VERB secundum/ADP formam/NOUN ,/PUNCT cui/PRON perfecte/ADV respondet/VERB idea/NOUN :/PUNCT inter/ADP causas/NOUN enim/ADV illae/PRON solae/ADJ rei/NOUN intrinsecae/ADJ sunt/AUX quae/PRON partes/NOUN ejus/PRON sunt/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ;/PUNCT haec/PRON autem/CCONJ applicatio/NOUN vel/CCONJ intelligitur/VERB secundum/ADP situm/NOUN aut/CCONJ contactum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP formam/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP operationem/NOUN aliquam/PRON ./PUNCT secundum/ADP formam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ anima/NOUN est/VERB in/ADP corpore/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON contingit/VERB dupliciter/ADV :/PUNCT quia/SCONJ esse/NOUN et/CCONJ est/AUX actus/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ est/AUX actus/NOUN hypostasis/NOUN ./PUNCT unde/ADV substantia/NOUN spiritualis/ADJ potest/VERB conferre/VERB rei/NOUN corporali/ADJ esse/NOUN suum/ADJ inquantum/SCONJ est/AUX actus/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV forma/NOUN ipsius/PRON efficiatur/VERB ;/PUNCT aut/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX actus/NOUN hypostasis/NOUN et/CCONJ non/PART formae/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV alicui/PRON rei/NOUN incorporeae/ADJ convenit/VERB esse/VERB in/ADP loco/NOUN ,/PUNCT non/ADV ut/SCONJ in/ADP loco/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ operans/VERB in/ADP operato/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ sicut/SCONJ forma/NOUN in/ADP materia/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN est/AUX in/ADP corpore/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN dans/VERB esse/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ operans/VERB operationes/NOUN naturales/ADJ ;/PUNCT quandoque/ADV enim/ADV terminus/NOUN motus/NOUN est/AUX mediatus/VERB principio/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP medium/ADJ quantitatis/NOUN dimensivae/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB in/ADP motu/NOUN locali/ADJ corporum/NOUN et/CCONJ in/ADP motu/NOUN augmenti/NOUN et/CCONJ diminutionis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP medium/ADJ quantitatis/NOUN virtualis/ADJ cujus/PRON divisio/NOUN attenditur/VERB secundum/ADP intensionem/NOUN et/CCONJ remissionem/NOUN alicujus/PRON formae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP alteratione/NOUN qualitatum/NOUN sensibilium/ADJ :/PUNCT quandoque/ADV vero/ADV terminus/NOUN ad/ADP quem/PRON ,/PUNCT non/ADV est/AUX mediatus/VERB termino/NOUN a/ADP quo/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB in/ADP illis/PRON mutationibus/NOUN in/ADP quibus/PRON est/VERB mutatio/NOUN de/ADP privatione/NOUN in/ADP formam/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ e/ADP converso/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP generatione/NOUN et/CCONJ corruptione/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ illuminatione/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP omnibus/NOUN hujusmodi/ADV :/PUNCT et/CCONJ in/ADP istis/PRON etiam/ADV mutationibus/NOUN oportet/VERB annexum/VERB esse/AUX tempus/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ constet/VERB materiam/NOUN non/ADV simul/ADV esse/VERB sub/ADP forma/NOUN et/CCONJ privatione/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ aerem/NOUN esse/VERB simul/ADV sub/ADP luce/NOUN et/CCONJ tenebris/NOUN ./PUNCT et/CCONJ pro/ADP tanto/ADV mutatio/NOUN illa/PRON dicitur/VERB esse/VERB subito/ADV ,/PUNCT vel/CCONJ in/ADP instanti/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ in/ADP ultimo/ADJ instanti/NOUN temporis/NOUN ,/PUNCT quod/PRON mensurabat/VERB motum/NOUN praecedentem/VERB ,/PUNCT acquiritur/VERB illa/PRON forma/NOUN vel/CCONJ privatio/NOUN ,/PUNCT cujus/PRON nihil/PRON prius/ADV inerat/VERB ./PUNCT non/ADV tamen/ADV est/AUX major/ADJ et/CCONJ minor/ADJ secundum/ADP quantitatem/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV est/AUX forma/NOUN situalis/ADJ ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ similitudo/NOUN sit/AUX quaedam/PRON unitas/NOUN in/ADP forma/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ in/ADP omni/PRON assimilatione/NOUN vel/CCONJ unum/NUM similium/ADJ sit/AUX causa/NOUN alterius/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ utrumque/PRON ab/ADP una/NUM causa/NOUN deducatur/VERB ;/PUNCT tertio/ADV voluntas/NOUN imperat/VERB actum/NOUN per/ADP quem/PRON educatur/VERB opus/NOUN ,/PUNCT circa/ADP quod/PRON opus/NOUN scientia/NOUN artificis/NOUN ponit/VERB formam/NOUN conceptam/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV constat/VERB quod/SCONJ quidquid/PRON accidit/VERB in/ADP effectu/NOUN per/ADP defectum/NOUN a/ADP forma/NOUN artis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ a/ADP fine/NOUN ,/PUNCT non/ADV reducitur/VERB in/ADP scientiam/NOUN artificis/NOUN sicut/SCONJ in/ADP causam/NOUN ./PUNCT unde/ADV patet/VERB quod/SCONJ malum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX deviatio/NOUN a/ADP forma/NOUN et/CCONJ a/ADP fine/NOUN ,/PUNCT non/ADV causatur/VERB a/ADP scientia/NOUN dei/PROPN ;/PUNCT sed/CCONJ tantum/ADV causalitatem/NOUN habet/VERB respectu/NOUN bonorum/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ consequuntur/VERB formam/NOUN divinae/ADJ artis/NOUN et/CCONJ finem/NOUN ;/PUNCT unde/ADV mala/NOUN sicut/SCONJ deficiunt/VERB a/ADP participatione/NOUN formae/NOUN artis/NOUN ,/PUNCT ita/ADV deficiunt/VERB a/ADP rectitudine/NOUN mensurae/NOUN ;/PUNCT alia/PRON autem/CCONJ comprehendit/VERB esse/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT componendo/VERB affirmationem/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ etiam/ADV esse/NOUN rei/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositae/VERB ,/PUNCT a/ADP qua/PRON cognitionem/NOUN accipit/VERB ,/PUNCT consistit/VERB in/ADP quadam/PRON compositione/NOUN formae/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ accidentis/NOUN ad/ADP subjectum/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ aliud/PRON est/AUX de/ADP forma/NOUN existente/VERB in/ADP mente/NOUN artificis/NOUN et/CCONJ de/ADP idea/NOUN rei/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP mente/NOUN divina/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP mente/NOUN artificis/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX causa/NOUN totius/PRON quod/PRON est/VERB in/ADP artificiato/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ tantum/ADV formae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV esse/VERB hanc/PRON domum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ cetera/PRON quae/PRON consequuntur/VERB naturam/NOUN per/ADP formam/NOUN artis/NOUN ,/PUNCT nescit/VERB nisi/SCONJ sensibiliter/ADV accipiat/VERB :/PUNCT unde/ADV per/ADP ideam/NOUN non/ADV tantum/ADV cognoscit/VERB naturam/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV hanc/PRON rem/NOUN esse/VERB in/ADP tali/PRON tempore/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnes/PRON conditiones/NOUN quae/PRON consequuntur/VERB rem/NOUN vel/CCONJ ex/ADP parte/NOUN materiae/NOUN vel/CCONJ ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN ./PUNCT contra/ADP ,/PUNCT ista/PRON distinctio/NOUN tenet/VERB tantum/ADV in/ADP formis/NOUN separabilibus/ADJ ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON subjectum/NOUN esse/VERB potest/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ in/ADP formis/NOUN inseparabilibus/ADJ a/ADP subjecto/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ non/ADV potest/VERB aliqua/PRON idea/NOUN in/ADP ipso/PRON esse/VERB quae/PRON non/ADV sit/VERB :/PUNCT quia/SCONJ cum/SCONJ idea/NOUN sit/AUX forma/NOUN rei/NOUN in/ADP deo/PROPN existens/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB intelligi/VERB quod/SCONJ aliqua/PRON forma/NOUN adveniat/VERB deo/PROPN sine/ADP mutatione/NOUN ejus/PRON ./PUNCT unde/ADV si/SCONJ poneretur/VERB aliqua/PRON alia/PRON res/NOUN ,/PUNCT non/ADV fieret/VERB additio/NOUN alicujus/PRON formae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ respectus/NOUN tantum/ADV ./PUNCT vel/CCONJ dicendum/VERB melius/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ ipsum/PRON scire/VERB est/AUX subjectum/VERB libertati/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT ita/PART et/CCONJ idea/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ ad/ADP ipsam/PRON terminatur/VERB actus/NOUN divinae/ADJ scientiae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ scientia/NOUN artificis/NOUN ad/ADP formam/NOUN artificiati/NOUN quam/PRON excogitat/VERB :/PUNCT quod/PRON scientiae/NOUN nostrae/ADJ non/ADV potest/VERB convenire/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV potest/VERB singula/ADJ proprie/ADV cognoscere/VERB nisi/SCONJ per/ADP diversas/ADJ formas/NOUN ab/ADP eis/PRON acceptas/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV intellectus/NOUN noster/ADJ potest/VERB quodammodo/ADV intelligere/VERB infinita/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ intelligit/VERB formam/NOUN universalem/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP infinita/ADJ singularia/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV forma/NOUN domus/NOUN est/AUX aliud/PRON per/ADP essentiam/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP mente/NOUN artificis/NOUN ubi/SCONJ nomen/NOUN artis/NOUN habet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP lapidibus/NOUN et/CCONJ lignis/NOUN ubi/SCONJ artificium/NOUN dicitur/VERB ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV ratio/NOUN gubernationis/NOUN rerum/NOUN aliud/PRON esse/NOUN habet/VERB in/ADP mente/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT ubi/SCONJ providentia/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ aliud/NOUN in/ADP causis/NOUN secundis/ADJ ,/PUNCT quarum/PRON officio/NOUN gubernatio/NOUN divina/ADJ expletur/VERB :/PUNCT et/CCONJ hanc/PRON ponit/VERB rabbi/PROPN moyses/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ rationem/NOUN assignat/VERB ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ in/ADP homine/NOUN etiam/ADV particulari/ADJ invenitur/VERB natura/NOUN intellectualis/ADJ ,/PUNCT per/ADP quam/PRON comprehendit/VERB intellectu/NOUN suo/ADJ formam/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX species/NOUN :/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT omnis/PRON denominatio/NOUN fit/VERB secundum/ADP aliquam/PRON formam/NOUN inhaerentem/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ secundum/ADP qualitatem/NOUN dicimur/VERB quales/PRON ./PUNCT quaedam/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ disponitur/VERB ad/ADP recipiendum/VERB formam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ista/PRON sicut/SCONJ est/VERB in/ADP naturalibus/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ agens/NOUN acquirit/VERB dispositionem/NOUN per/ADP quam/PRON agat/VERB ,/PUNCT ita/ADV est/VERB in/ADP artifice/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ concipit/VERB formam/NOUN artificiati/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ proponit/VERB eam/PRON exequi/VERB in/ADP opere/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ formae/NOUN inductae/VERB non/ADV est/AUX causa/NOUN materia/NOUN neque/CCONJ subjectum/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ tale/NOUN ex/ADP cujus/PRON principiis/NOUN fluit/VERB accidens/NOUN ,/PUNCT quale/PRON accidens/NOUN non/ADV est/AUX gratia/NOUN ;/PUNCT ideo/ADV non/ADV dicitur/VERB simpliciter/ADV anima/NOUN causa/NOUN gratiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ recipiens/VERB tantum/ADV ;/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON omnis/PRON forma/NOUN actus/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT etiam/ADV ipsae/PRON formae/NOUN separatae/VERB ;/PUNCT super/ADP eas/NOUN ,/PUNCT quando/SCONJ inducit/VERB effectum/NOUN in/ADP quem/PRON natura/NOUN nullo/PRON modo/NOUN attingere/VERB potest/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN gloriae/NOUN corporibus/NOUN gloriosis/ADJ ./PUNCT abjicere/VERB unam/NUM formam/NOUN a/ADP materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ inducere/VERB aliam/PRON :/PUNCT et/CCONJ materia/NOUN prima/ADJ ,/PUNCT quae/PRON de/ADP se/PRON est/AUX indifferens/ADJ ad/ADP omnes/PRON formas/NOUN (/PUNCT unde/ADV et/CCONJ infinita/ADJ dicitur/VERB )/PUNCT finitur/VERB per/ADP formam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ,/PUNCT quantum/ADV in/ADP se/PRON est/VERB ,/PUNCT potest/VERB perficere/VERB diversas/ADJ partes/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT finitur/VERB per/ADP materiam/NOUN in/ADP qua/PRON recipitur/VERB ./PUNCT omnis/PRON enim/ADV forma/NOUN in/ADP propria/ADJ ratione/NOUN si/SCONJ abstracte/ADV consideretur/VERB ,/PUNCT infinitatem/NOUN habet/VERB ;/PUNCT aliquid/PRON autem/CCONJ est/AUX ex/ADP sua/ADJ forma/NOUN determinatum/VERB ad/ADP unum/NUM ,/PUNCT sicut/SCONJ mentiri/VERB ,/PUNCT quod/PRON in/ADP se/PRON malum/NOUN est/AUX ,/PUNCT vel/CCONJ servare/VERB aequalitatem/NOUN justitiae/NOUN ,/PUNCT quod/PRON in/ADP se/PRON bonum/NOUN est/AUX ;/PUNCT quia/SCONJ ipse/PRON facit/VERB et/CCONJ formam/NOUN et/CCONJ materiam/NOUN ./PUNCT unde/ADV etiam/ADV 1/NUM physic./X dicitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ materia/NOUN appetit/VERB formam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN quae/PRON est/AUX terminans/VERB potentiam/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT principium/NOUN actionis/NOUN dicitur/VERB ;/PUNCT nec/CCONJ ex/ADP parte/NOUN materiae/NOUN opus/NOUN ejus/PRON determinationem/NOUN recipere/VERB potest/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ ipse/PRON etiam/ADV materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN producit/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV aliquam/PRON habeat/VERB contrariam/ADJ dispositionem/NOUN ad/ADP formam/NOUN quam/PRON inducere/VERB intendit/VERB ,/PUNCT non/ADV inducit/VERB in/ADP eo/PRON formam/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ forte/NOUN illa/PRON indispositione/NOUN remota/VERB ;/PUNCT si/SCONJ enim/ADV corruptio/NOUN elementorum/NOUN non/ADV esset/VERB ,/PUNCT non/ADV esset/VERB forma/NOUN mixti/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ anima/NOUN in/ADP corpore/NOUN mixto/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB corruptio/NOUN elementorum/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON sequitur/VERB mixtio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ formae/NOUN mixtorum/VERB nobiliores/ADJ formis/NOUN elementorum/NOUN ./PUNCT unum/NOUN quo/PRON vult/VERB formam/NOUN domus/NOUN inducere/VERB in/ADP materiam/NOUN sine/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliquid/PRON consideret/VERB determinate/ADV de/ADP partibus/NOUN domus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ forma/NOUN bonitatis/NOUN est/VERB a/ADP fine/NOUN in/ADP his/PRON quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ etiam/ADV forma/NOUN malitiae/NOUN sit/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ recedit/VERB a/ADP fine/NOUN ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT conformitas/NOUN ponit/VERB convenientiam/NOUN duorum/NUM in/ADP forma/NOUN una/NUM ;/PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ conformitas/NOUN est/AUX convenientia/NOUN in/ADP forma/NOUN una/NUM ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV idem/PRON est/AUX quod/SCONJ similitudo/NOUN quam/PRON causat/VERB unitas/NOUN qualitatis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 5/NUM metaph./X dicitur/VERB ./PUNCT vel/CCONJ ex/ADP eo/NOUN quod/SCONJ participant/VERB unam/NUM formam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ duo/NUM albi/NOUN albedinem/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP eo/NOUN quod/SCONJ unum/NUM quod/PRON participative/ADV habet/VERB formam/NOUN ,/PUNCT imitatur/VERB illud/PRON quod/PRON essentialiter/ADV habet/VERB ./PUNCT conformitas/NOUN enim/ADV attenditur/VERB secundum/ADP convenientiam/NOUN in/ADP forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN et/CCONJ perfectio/NOUN voluntatis/NOUN est/AUX ipsum/PRON volitum/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ scitum/VERB est/AUX perfectio/NOUN scientis/VERB ./PUNCT quia/SCONJ esse/NOUN simpliciter/ADV non/ADV est/VERB a/ADP materia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ a/ADP forma/NOUN ./PUNCT ex/ADP habitu/NOUN enim/ADV est/VERB forma/NOUN actus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP hoc/PRON consistit/VERB perfectio/NOUN conformitatis/NOUN ./PUNCT species/NOUN autem/CCONJ cujuslibet/PRON actus/NOUN voluntarii/ADJ trahitur/VERB ex/ADP objecto/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX forma/NOUN voluntatis/NOUN producentis/VERB actum/NOUN ./PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ forma/NOUN naturalis/ADJ est/VERB in/ADP materia/NOUN ab/ADP agente/NOUN ,/PUNCT ita/ADV forma/NOUN bonitatis/NOUN est/VERB in/ADP volito/VERB a/ADP fine/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ materia/NOUN improportionata/ADJ ad/ADP formam/NOUN adveniente/VERB debito/VERB agente/NOUN nunquam/ADV consequitur/VERB formam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ lapis/NOUN non/ADV fit/VERB caro/NOUN a/ADP virtute/NOUN digestiva/ADJ ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV volitum/VERB improportionatum/ADJ ad/ADP bonitatem/NOUN ,/PUNCT quantumcumque/ADV sit/AUX bonus/ADJ finis/NOUN ,/PUNCT nunquam/ADV bonitatem/NOUN recipit/VERB ;/PUNCT ergo/ADV videtur/VERB quod/SCONJ ad/ADP illam/PRON conformitatem/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP forma/NOUN caritatis/NOUN ,/PUNCT non/ADV teneamur/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV tenemur/VERB etiam/ADV ad/ADP illam/PRON conformitatem/NOUN quae/PRON est/VERB secundum/ADP formam/NOUN caritatis/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV agens/NOUN et/CCONJ forma/NOUN in/ADP idem/NOUN numero/ADV ./PUNCT primo/ADJ modo/NOUN scilicet/PART ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ agens/NOUN per/ADP accidens/NOUN dicitur/VERB respectu/NOUN ejus/PRON quod/PRON accidit/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ omne/PRON agens/NOUN agit/VERB propter/ADP finem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ intendit/VERB bonum/NOUN quod/PRON est/AUX finis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ nulla/PRON privatio/NOUN est/AUX intenta/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ sequitur/VERB ex/ADP forma/NOUN inducta/VERB cui/PRON adjungitur/VERB :/PUNCT ignis/NOUN enim/ADV non/ADV intendit/VERB a/ADP materia/NOUN privare/VERB formam/NOUN aeris/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ inducere/VERB formam/NOUN propriam/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ inducendo/VERB formam/NOUN propriam/ADJ ,/PUNCT privat/VERB formam/NOUN aeris/NOUN ;/PUNCT prohibens/VERB enim/ADV privationem/NOUN est/AUX forma/NOUN vel/CCONJ res/NOUN aliqua/PRON ./PUNCT similiter/ADV et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON pars/NOUN est/AUX rei/NOUN ,/PUNCT est/AUX similitudo/NOUN agentis/NOUN primi/ADJ fluens/VERB ab/ADP ipso/PRON ./PUNCT unde/ADV omnes/PRON formae/NOUN reducuntur/VERB in/ADP primum/ADJ agens/NOUN sicut/SCONJ in/ADP principium/NOUN exemplare/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ quod/PRON est/VERB secundum/ADP aliquid/PRON sui/PRON in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP aliquid/NOUN in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT efficit/VERB rem/NOUN secundum/ADP aliquid/PRON sui/PRON ,/PUNCT scilicet/PART inducendo/VERB formam/NOUN in/ADP materiam/NOUN ./PUNCT unde/ADV in/ADP hoc/PRON ab/ADP aliis/PRON mutationibus/NOUN differt/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ generatio/NOUN praesupponit/VERB materiam/NOUN quae/PRON non/ADV generatur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP generationem/NOUN completur/VERB in/ADP actum/NOUN formae/NOUN transmutata/VERB ;/PUNCT unde/ADV causalitas/NOUN generantis/VERB vel/CCONJ alterantis/ADJ non/ADV sic/ADV se/PRON extendit/VERB ad/ADP omne/PRON illud/PRON quod/PRON in/ADP re/NOUN invenitur/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN educitur/VERB :/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV etiam/ADV forma/NOUN substantialis/ADJ simul/ADV recipitur/VERB et/CCONJ recepta/VERB est/AUX ;/PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ agens/NOUN proximum/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ generans/VERB ,/PUNCT non/ADV operatur/VERB in/ADP hac/PRON re/NOUN generata/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ educendo/VERB de/ADP potentia/NOUN materiae/NOUN formam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ formae/NOUN et/CCONJ accidentia/VERB non/ADV habent/VERB materiam/NOUN partem/NOUN sui/PRON ;/PUNCT omnis/PRON causa/NOUN efficiens/ADJ alicujus/PRON rei/NOUN dat/VERB sibi/PRON formam/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ substantialem/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ accidentalem/ADJ ./PUNCT quod/PRON probatur/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ non/ADV est/AUX possibile/ADJ aliquid/PRON esse/AUX formam/NOUN substantialem/ADJ in/ADP uno/NUM ,/PUNCT et/CCONJ accidentalem/NOUN in/ADP altero/NOUN ;/PUNCT unde/ADV calor/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX accidens/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ ignis/NOUN ;/PUNCT ergo/ADV nullum/PRON agens/NOUN naturae/NOUN producit/VERB aliquam/PRON formam/NOUN substantialem/ADJ ;/PUNCT quia/SCONJ omne/PRON quod/PRON generatur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX compositum/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ;/PUNCT secus/ADP autem/CCONJ de/ADP aliis/PRON formis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON etiam/ADV si/SCONJ sint/AUX simplices/ADJ ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV habent/VERB esse/NOUN absolutum/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sint/AUX subsistentes/ADJ ;/PUNCT unde/ADV exitus/NOUN in/ADP esse/NOUN non/ADV debetur/VERB eis/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ composito/NOUN habenti/VERB talem/PRON formam/NOUN ,/PUNCT quod/PRON per/ADP se/PRON generari/VERB dicitur/VERB ,/PUNCT quasi/ADV per/ADP se/PRON esse/NOUN habens/VERB ./PUNCT formae/NOUN vero/ADV praedictae/VERB non/ADV dicuntur/VERB generari/VERB nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV non/ADV ponebat/VERB veram/ADJ generationem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ nova/ADJ forma/NOUN substantialis/ADJ acquiritur/VERB materiae/NOUN :/PUNCT alia/PRON opinio/NOUN huic/PRON contraria/ADJ fuit/AUX platonis/PROPN qui/PRON posuit/VERB ,/PUNCT formas/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT quas/PRON vocavit/VERB ideas/NOUN ,/PUNCT esse/AUX inducentes/VERB formas/NOUN in/ADP materiis/NOUN :/PUNCT et/CCONJ quasi/ADV ad/ADP hanc/PRON opinionem/NOUN reducitur/VERB opinio/NOUN avicennae/PROPN ,/PUNCT qui/PRON dicit/VERB quod/SCONJ omnes/PRON formae/NOUN sunt/VERB ab/ADP intelligentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ agens/NOUN naturale/ADJ non/ADV est/VERB nisi/SCONJ praeparans/VERB materiam/NOUN ad/ADP receptionem/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV quia/SCONJ ponebat/VERB fieri/VERB per/ADP se/PRON terminari/VERB ad/ADP formam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/AUX tantum/ADV compositum/NOUN ,/PUNCT non/PART forma/NOUN neque/CCONJ materia/NOUN ;/PUNCT unde/ADV forma/NOUN ,/PUNCT non/ADV nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN generatur/VERB ./PUNCT tertia/ADJ est/AUX aristotelis/PROPN ,/PUNCT media/ADJ inter/ADP has/PRON ,/PUNCT scilicet/PART quod/SCONJ omnes/PRON formae/NOUN sunt/VERB in/ADP potentia/NOUN in/ADP materia/NOUN prima/ADJ ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ actu/NOUN sicut/SCONJ ponentes/VERB latitationes/NOUN dixerunt/VERB :/PUNCT et/CCONJ agens/NOUN naturale/ADJ agit/VERB non/ADV formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ compositum/NOUN ,/PUNCT reducendo/VERB materiam/NOUN de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON agens/NOUN naturale/ADJ in/ADP sua/ADJ actione/NOUN est/AUX quasi/ADV instrumentum/NOUN ipsius/PRON dei/PROPN agentis/VERB ,/PUNCT qui/PRON etiam/ADV materiam/NOUN condidit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ formae/NOUN potentiam/NOUN dedit/VERB ./PUNCT unde/ADV non/ADV oportet/VERB ,/PUNCT hanc/PRON opinionem/NOUN sustinendo/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ generans/VERB creet/VERB formam/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ quod/SCONJ faciat/VERB aliquid/PRON ex/ADP nihilo/PRON :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV facit/VERB formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ compositum/NOUN ./PUNCT ita/ADV qualitas/NOUN activa/ADJ agit/VERB in/ADP virtute/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV per/ADP illam/PRON actionem/NOUN non/ADV tantum/ADV inducitur/VERB materia/NOUN in/ADP actum/NOUN formae/NOUN accidentalis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV in/ADP actum/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ materia/NOUN nunquam/ADV denudatur/VERB a/ADP forma/NOUN ./PUNCT ergo/ADV materia/NOUN ab/ADP aeterno/ADJ fuit/AUX perfecta/ADJ formis/NOUN suis/ADJ ,/PUNCT quibus/PRON species/NOUN constituuntur/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ agens/NOUN naturale/ADJ determinatur/VERB per/ADP formam/NOUN propriam/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ nunquam/ADV sequatur/VERB actio/NOUN nisi/SCONJ secundum/ADP convenientiam/NOUN ad/ADP formam/NOUN illam/PRON ;/PUNCT ita/ADV agens/NOUN voluntarium/ADJ determinatur/VERB ad/ADP actionem/NOUN per/ADP propositum/VERB voluntatis/NOUN ;/PUNCT non/ADV tamen/ADV effectus/NOUN sequitur/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP formam/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON proponit/VERB sic/ADV vel/CCONJ sic/ADV facere/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP alios/PRON dicuntur/AUX omnia/PRON creata/VERB simul/ADV etiam/ADV in/ADP formis/NOUN propriis/ADJ ;/PUNCT unde/PART sicut/SCONJ materia/NOUN appetit/VERB formam/NOUN ,/PUNCT ita/PART agens/NOUN finem/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP aedificatore/NOUN ,/PUNCT qui/PRON lapides/NOUN congregat/VERB ad/ADP componendum/VERB eos/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ ista/PRON compositio/NOUN ,/PUNCT in/ADP qua/PRON consistit/VERB forma/NOUN domus/NOUN ,/PUNCT est/AUX finis/NOUN operis/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ ipsa/PRON non/ADV recipitur/VERB ut/SCONJ perfectio/NOUN alicujus/PRON creaturae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ finis/NOUN et/CCONJ agens/NOUN proportionantur/VERB ad/ADP invicem/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT unde/ADV formam/NOUN ejusdem/PRON speciei/NOUN vel/CCONJ rationis/NOUN in/ADP effectum/NOUN inducit/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP omnibus/PRON agentibus/NOUN univocis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ignis/NOUN generat/VERB ignem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ domus/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP anima/NOUN artificis/NOUN ,/PUNCT causat/VERB domum/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP materia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV acquiritur/VERB in/ADP creatura/NOUN secundum/ADP se/PRON ,/PUNCT ita/ADV ut/SCONJ sit/AUX forma/NOUN ejus/PRON ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV omnis/PRON appetitus/NOUN naturae/NOUN vel/CCONJ voluntatis/NOUN tendit/VERB in/ADP assimilationem/NOUN divinae/ADJ bonitatis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP ipsammet/PRON tenderet/VERB ,/PUNCT si/SCONJ esset/AUX possibilis/ADJ haberi/VERB ut/SCONJ perfectio/NOUN essentialis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN rei/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ optimo/ADJ assimilatur/VERB aliquid/PRON per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ simile/ADJ fit/VERB meliori/ADJ se/PRON ,/PUNCT ideo/ADV omnis/PRON creatura/NOUN corporalis/ADJ tendit/VERB in/ADP assimilationem/NOUN creaturae/NOUN intellectualis/ADJ quantum/ADV potest/VERB ,/PUNCT quae/PRON altiori/ADJ modo/NOUN divinam/ADJ bonitatem/NOUN consequitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON etiam/ADV forma/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART anima/NOUN rationalis/ADJ ,/PUNCT dicitur/VERB esse/AUX finis/NOUN ultimus/ADJ intentus/VERB a/ADP natura/NOUN inferiori/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 2/NUM de/ADP anima/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT ergo/ADV cum/SCONJ conjunctio/NOUN formae/NOUN ad/ADP materiam/NOUN sit/VERB secundum/ADP maximam/ADJ unionem/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ anima/NOUN non/ADV sit/AUX corpori/NOUN unibilis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ corpus/NOUN adveniens/VERB animae/NOUN trahitur/VERB in/ADP consortium/NOUN illius/PRON esse/NOUN a/ADP quo/PRON anima/NOUN subsistere/VERB potest/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ aliae/PRON formae/NOUN non/ADV possunt/VERB subsistere/VERB in/ADP illo/PRON esse/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ potest/VERB anima/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ propter/ADP hanc/PRON objectionem/NOUN plato/PROPN posuit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ gregorius/PROPN nyssenus/PROPN narrat/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN est/VERB in/ADP corpore/NOUN sicut/SCONJ motor/NOUN in/ADP mobili/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ nauta/NOUN in/ADP navi/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV sicut/SCONJ forma/NOUN in/ADP materia/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV dicimus/VERB quod/SCONJ essentia/NOUN animae/NOUN rationalis/ADJ immediate/ADV unitur/VERB corpori/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ figura/NOUN cerae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 2/NUM de/ADP anima/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT et/CCONJ ista/PRON convenientia/NOUN exigitur/VERB ad/ADP hoc/PRON ut/SCONJ aliquid/PRON uniatur/VERB alteri/PRON immediate/ADV ut/SCONJ forma/NOUN ;/PUNCT alias/ADV nec/CCONJ accidens/NOUN subjecto/NOUN nec/CCONJ aliqua/PRON forma/NOUN materiae/NOUN uniretur/VERB ;/PUNCT cum/SCONJ accidens/NOUN et/CCONJ subjectum/NOUN etiam/ADV sint/VERB in/ADP diversis/ADJ generibus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ materia/NOUN sit/AUX potentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN sit/AUX actus/NOUN ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP formis/NOUN est/VERB quidam/PRON gradus/NOUN nobilitatis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quanto/ADV aliqua/PRON forma/NOUN est/AUX nobilior/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV plus/ADV materiae/NOUN praedominatur/VERB ;/PUNCT unde/ADV forma/NOUN terrae/NOUN est/AUX magis/ADV materialis/ADJ quam/SCONJ forma/NOUN aeris/NOUN vel/CCONJ ignis/NOUN ./PUNCT inter/ADP autem/CCONJ omnes/PRON formas/NOUN anima/NOUN rationalis/ADJ nobilior/ADJ est/AUX ,/PUNCT unde/ADV maxime/ADV praedominatur/VERB materiae/NOUN ./PUNCT quamvis/SCONJ enim/PART essentia/NOUN animae/NOUN corpori/NOUN uniatur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT non/PART tamen/PART sicut/SCONJ forma/NOUN materialis/ADJ non/ADV habens/VERB esse/NOUN absolute/ADV in/ADP quo/PRON subsistere/VERB possit/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV forma/NOUN proportionetur/VERB materiae/NOUN ,/PUNCT nobilissimae/ADJ formae/NOUN debetur/VERB nobilissimum/ADJ corpus/NOUN ./PUNCT ergo/ADV videtur/VERB quod/SCONJ corpori/NOUN caelesti/ADJ debeat/VERB uniri/VERB anima/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX nobilissima/ADJ formarum/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT simplici/ADJ formae/NOUN magis/ADV proportionatur/VERB corpus/NOUN simplex/ADJ quam/SCONJ compositum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN est/AUX simplicissima/ADJ formarum/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT quanto/ADV corpus/NOUN est/AUX subtilius/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV magis/ADV accedit/VERB ad/ADP nobilitatem/NOUN formae/NOUN et/CCONJ continentis/VERB ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ oportuit/VERB talem/PRON formam/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART animam/NOUN rationalem/ADJ ,/PUNCT corpori/NOUN bene/ADV complexionato/VERB uniri/VERB :/PUNCT sciendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP hoc/PRON plato/PROPN erravit/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ posuit/VERB formas/NOUN exemplares/ADJ per/ADP se/PRON subsistentes/NOUN extra/ADP intellectum/NOUN divinum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ neque/CCONJ ipsas/PRON neque/CCONJ materiam/NOUN a/ADP deo/PROPN esse/NOUN habere/VERB ./PUNCT quia/SCONJ ipse/PRON ponit/VERB tria/NUM principia/NOUN ,/PUNCT in/ADP 1/NUM phys./X ,/PUNCT materiam/NOUN ,/PUNCT formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ privationem/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT secundum/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT forma/NOUN et/CCONJ agens/NOUN et/CCONJ finis/NOUN incidunt/VERB in/ADP idem/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 2/NUM phys./X dicit/VERB ;/PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ quae/PRON est/AUX pars/NOUN rei/NOUN non/ADV ponitur/VERB ab/ADP eo/PRON in/ADP idem/PRON numero/ADV incidere/VERB cum/ADP agente/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP idem/NOUN specie/NOUN vel/CCONJ similitudine/NOUN :/PUNCT et/CCONJ duo/NOUN quae/PRON sunt/AUX partes/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ab/ADP illo/PRON primo/ADJ principio/NOUN producuntur/VERB ./PUNCT continuitas/NOUN enim/ADV accidit/VERB tempori/NOUN ex/ADP parte/NOUN motus/NOUN numerati/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV secundum/ADP formam/NOUN suam/ADJ qua/PRON numerus/NOUN est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB commentator/PROPN ,/PUNCT in/ADP 4/NUM physic./X ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT ad/ADP nobiliorem/ADJ formam/NOUN est/VERB nobilior/ADJ dispositio/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ad/ADP formam/NOUN animae/NOUN vegetabilis/ADJ disponit/VERB lux/NOUN caeli/NOUN siderei/ADJ ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ nobilissima/ADJ dispositio/NOUN quae/PRON unquam/ADV potest/VERB esse/VERB in/ADP corpore/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT est/VERB infra/ADP nobilitatem/NOUN caeli/NOUN :/PUNCT unde/ADV eadem/PRON virtus/NOUN caelestis/ADJ est/VERB per/ADP quam/PRON corpus/NOUN disponitur/VERB ad/ADP formam/NOUN elementi/NOUN et/CCONJ mixti/VERB ,/PUNCT et/CCONJ animae/NOUN vegetabilis/ADJ ,/PUNCT sensibilis/ADJ ,/PUNCT rationalis/ADJ :/PUNCT 1/NUM utrum/ADV angeli/NOUN sint/AUX adeo/ADV simplices/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV sint/AUX compositi/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ;/PUNCT utrum/ADV angelus/NOUN sit/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ angelus/NOUN sit/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ratio/NOUN substantiae/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX praedicamentum/NOUN ,/PUNCT est/VERB quod/SCONJ sit/AUX composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT boetius/PROPN enim/ADV dicit/VERB in/ADP comment./X praedicamentorum/NOUN quod/SCONJ aristoteles/PROPN ,/PUNCT relictis/VERB extremis/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT agit/VERB de/ADP medio/ADJ ,/PUNCT idest/PART de/ADP composito/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ de/ADP substantia/NOUN determinat/VERB ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV angelus/NOUN sit/VERB in/ADP praedicamento/NOUN substantiae/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN componatur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ principia/NOUN generis/NOUN substantiae/NOUN sunt/AUX materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV corpora/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN ,/PUNCT communicent/VERB ista/PRON principia/NOUN ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ ex/ADP eis/PRON componuntur/VERB ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ etiam/ADV angelus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/VERB in/ADP eodem/PRON genere/NOUN ,/PUNCT ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN componatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/VERB componi/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN :/PUNCT item/ADV dicit/VERB boetius/PROPN in/ADP lib./X de/ADP trinit./X ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN simplex/ADJ subjectum/NOUN esse/AUX non/ADV potest/VERB ./PUNCT ergo/ADV non/ADV est/AUX tantum/ADV forma/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV habet/VERB materiam/NOUN partem/NOUN sui/PRON ./PUNCT quia/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ recipit/VERB formam/NOUN ,/PUNCT non/ADV inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ inquantum/SCONJ est/AUX haec/PRON :/PUNCT unde/ADV forma/NOUN existens/VERB in/ADP materia/NOUN non/ADV est/AUX intellecta/VERB nisi/SCONJ in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ cognosco/VERB esse/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV si/SCONJ intellectus/NOUN aliquis/PRON poneretur/AUX habens/VERB materiam/NOUN ,/PUNCT forma/NOUN existens/VERB in/ADP eo/PRON non/ADV esset/AUX intellecta/VERB in/ADP actu/NOUN :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV per/ADP formam/NOUN illam/PRON non/ADV intelligeret/VERB ./PUNCT hujus/PRON etiam/ADV signum/NOUN est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN materialis/ADJ non/ADV efficitur/VERB intellectualis/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ quia/SCONJ a/ADP conditionibus/NOUN materiae/NOUN abstrahitur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON non/ADV sequitur/VERB materiam/NOUN ex/ADP parte/NOUN alicujus/PRON formae/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN per/ADP abstractionem/NOUN a/ADP conditionibus/NOUN materiae/NOUN intelligibilis/ADJ fiat/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ consequitur/VERB eam/PRON secundum/ADP se/PRON ,/PUNCT et/CCONJ virtualiter/ADV ,/PUNCT sive/CCONJ sit/VERB sub/ADP forma/NOUN corporali/ADJ ,/PUNCT sive/CCONJ spirituali/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV uni/NUM perfectibili/ADJ debeatur/VERB una/NUM perfectio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP materia/NOUN prima/ADJ non/ADV sit/VERB ulla/PRON diversitas/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN antequam/SCONJ possit/VERB in/ADP ea/PRON esse/VERB ulla/PRON diversitas/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ intelligi/VERB ,/PUNCT investiat/VERB eam/PRON totam/PRON ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ tota/PRON materia/NOUN sit/AUX vestita/VERB forma/NOUN corporeitatis/NOUN ;/PUNCT in/ADP rebus/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositis/VERB ,/PUNCT natura/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT quae/PRON quidditas/NOUN vel/CCONJ essentia/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT ex/ADP conjunctione/NOUN formae/NOUN ad/ADP materiam/NOUN resultat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ humanitas/NOUN ex/ADP conjunctione/NOUN animae/NOUN et/CCONJ corporis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ est/VERB in/ADP ea/PRON esse/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX quidditas/NOUN sua/ADJ :/PUNCT et/CCONJ si/SCONJ ista/PRON potentia/NOUN vocetur/VERB materia/NOUN ,/PUNCT erit/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX pars/NOUN compositi/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV subsistant/VERB ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX in/ADP praedicamento/NOUN substantiae/NOUN sicut/SCONJ species/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV sicut/SCONJ principia/NOUN ./PUNCT unde/ADV boetius/PROPN intendit/VERB dicere/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ inter/ADP tria/NUM haec/PRON ,/PUNCT scilicet/PART materiam/NOUN ,/PUNCT formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ compositum/NOUN ,/PUNCT ex/ADP his/PRON solum/ADJ compositum/NOUN est/AUX in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN sicut/SCONJ species/NOUN ;/PUNCT non/ADV autem/CCONJ intendit/VERB quod/SCONJ omne/PRON quod/PRON est/VERB in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN ,/PUNCT sit/AUX compositum/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT materia/NOUN enim/ADV prima/ADJ recipit/VERB formam/NOUN non/ADV prout/SCONJ est/AUX forma/NOUN simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ prout/SCONJ est/AUX hoc/PRON ,/PUNCT unde/ADV per/ADP materiam/NOUN individuatur/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ intellectus/NOUN recipit/VERB formam/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN simpliciter/ADV ,/PUNCT non/ADV individuans/VERB eam/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN in/ADP intellectu/NOUN habet/VERB esse/NOUN universale/ADJ ;/PUNCT ad/ADP sextum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN omnino/ADV simplex/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ essentia/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT de/ADP qua/PRON boetius/PROPN ibi/ADV loquitur/VERB ,/PUNCT nullo/PRON modo/NOUN potest/VERB esse/AUX subjectum/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN simpliciter/ADV subsistens/ADJ quae/PRON non/ADV est/AUX suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT ratione/NOUN possibilitatis/NOUN quam/PRON habet/VERB ,/PUNCT potest/VERB subjectum/NOUN esse/AUX ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT omnis/PRON forma/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV est/VERB de/ADP se/PRON ,/PUNCT communicabilis/ADJ est/AUX et/CCONJ universalis/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ angelus/NOUN est/AUX forma/NOUN simplex/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN intelligibilis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX perfectio/NOUN intellectus/NOUN ,/PUNCT non/ADV habet/VERB rationem/NOUN singularis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV universalis/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP angelo/NOUN in/ADP se/PRON determinata/VERB est/AUX ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ in/ADP aliquo/PRON sicut/SCONJ forma/NOUN determinabilis/ADJ recipi/VERB non/ADV potest/VERB ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN participabilis/ADJ non/ADV individuatur/VERB nisi/SCONJ per/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT in/ADP qua/PRON accipit/VERB esse/NOUN determinatum/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN quae/PRON non/ADV est/AUX receptibilis/ADJ ,/PUNCT non/ADV indiget/VERB materia/NOUN determinante/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP sua/ADJ natura/NOUN determinatur/VERB ad/ADP esse/NOUN quod/PRON sibi/PRON non/ADV ad/ADP materiam/NOUN dependens/VERB acquiritur/VERB sicut/SCONJ formis/NOUN corruptibilibus/ADJ ;/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN rationem/NOUN universalitatis/NOUN habet/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ in/ADP pluribus/ADJ est/AUX receptibilis/ADJ ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN quae/PRON est/AUX recepta/VERB in/ADP intellectu/NOUN ,/PUNCT potest/VERB dupliciter/ADV considerari/VERB :/PUNCT si/SCONJ enim/ADV immateriales/ADJ ponuntur/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ nulla/PRON forma/NOUN vel/CCONJ natura/NOUN multiplicet/VERB numerum/NOUN nisi/SCONJ in/ADP diversitate/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ forma/NOUN simplex/ADJ et/CCONJ immaterialis/ADJ ,/PUNCT non/ADV recepta/VERB in/ADP aliqua/PRON materia/NOUN ,/PUNCT sit/AUX una/NUM tantum/ADV :/PUNCT unde/ADV quidquid/PRON est/VERB extra/ADP eam/PRON ,/PUNCT est/AUX alterius/PRON naturae/NOUN ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ distet/VERB ab/ADP eo/PRON secundum/ADP formam/NOUN ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP materiale/ADJ principium/NOUN ,/PUNCT quod/PRON ibi/ADV nullum/PRON est/AUX ./PUNCT quorumcumque/PRON materia/NOUN secundum/ADP esse/NOUN differre/VERB ponitur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB ,/PUNCT si/SCONJ ista/PRON materia/NOUN est/AUX ejusdem/PRON ordinis/NOUN in/ADP utroque/PRON (/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN generabilium/ADJ et/CCONJ corruptibilium/ADJ est/AUX una/NUM )/PUNCT quod/SCONJ diversae/ADJ formae/NOUN secundum/ADP quas/PRON diversum/ADJ esse/NOUN accipit/VERB ,/PUNCT recipiantur/VERB in/ADP diversis/ADJ partibus/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV una/NUM pars/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT diversas/ADJ formas/NOUN oppositas/VERB et/CCONJ disparatas/VERB simul/ADV recipere/VERB potest/VERB ./PUNCT sed/CCONJ nulla/PRON forma/NOUN recipitur/VERB in/ADP materia/NOUN sub/ADP quantitate/NOUN intellecta/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ forma/NOUN corporalis/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ omnis/PRON forma/NOUN vel/CCONJ natura/NOUN quae/PRON recipitur/VERB in/ADP diversis/ADJ gradibus/NOUN potentiarum/NOUN ,/PUNCT recipitur/VERB secundum/ADP prius/ADJ et/CCONJ posterius/ADJ secundum/ADP esse/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quamvis/SCONJ anima/NOUN sit/AUX forma/NOUN simplex/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ angelus/NOUN ,/PUNCT tamen/ADV anima/NOUN non/ADV recipit/VERB esse/NOUN a/ADP deo/PROPN nisi/SCONJ in/ADP corpore/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ compositio/NOUN generis/NOUN et/CCONJ differentiae/NOUN praesupponit/VERB compositionem/NOUN formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ videtur/VERB :/PUNCT ergo/ADV videtur/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ angelus/NOUN non/ADV sit/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ unus/NUM differat/VERB in/ADP specie/NOUN ab/ADP alio/PRON angelo/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV possit/VERB etiam/ADV in/ADP genere/NOUN convenire/VERB ./PUNCT quia/SCONJ in/ADP compositis/NOUN possibilitas/NOUN est/VERB ex/ADP parte/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ complementum/NOUN est/VERB ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ex/ADP parte/NOUN materiae/NOUN sumitur/VERB genus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN differentia/NOUN :/PUNCT non/ADV autem/CCONJ ita/ADV quod/SCONJ materia/NOUN sit/AUX genus/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ forma/NOUN differentia/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ utrumque/PRON sit/AUX pars/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ neutrum/PRON praedicetur/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ materia/NOUN est/AUX materia/NOUN totius/PRON ,/PUNCT non/ADV solum/ADV formae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN perfectio/NOUN totius/PRON ,/PUNCT non/ADV solum/ADV materiae/NOUN ;/PUNCT ideo/ADV totum/PRON potest/VERB assignari/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN et/CCONJ ex/ADP utroque/PRON ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ differentia/NOUN determinat/VERB genus/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN materiam/NOUN ./PUNCT ultima/ADJ differentia/NOUN constitutiva/ADJ sumitur/VERB ab/ADP eo/PRON quod/PRON nobilissimum/ADJ in/ADP re/NOUN est/AUX ,/PUNCT cum/SCONJ se/PRON habeat/VERB ad/ADP genus/NOUN et/CCONJ differentias/NOUN praecedentes/VERB proportionabiliter/ADV sicut/SCONJ forma/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN talis/PRON corporis/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN ut/SCONJ species/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ principium/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV unibilitas/NOUN non/ADV conveniat/VERB animae/NOUN nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ esse/AUX unibile/ADJ non/ADV possit/VERB esse/AUX distinguens/VERB secundum/ADP speciem/NOUN animam/NOUN ab/ADP angelo/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT eidem/PRON formae/NOUN vel/CCONJ perfectioni/NOUN respondet/VERB idem/PRON perfectibile/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN et/CCONJ angelus/NOUN sunt/AUX quaedam/PRON formae/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ communiter/ADV omnes/PRON substantias/NOUN a/ADP materia/NOUN separatas/VERB formas/NOUN dicimus/VERB ,/PUNCT quarum/PRON formae/NOUN materiales/ADJ sunt/AUX imagines/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ boetius/PROPN in/ADP lib./X 1/NUM de/ADP trinit./X dicit/VERB ./PUNCT quidam/PRON enim/ADV dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN non/ADV est/AUX in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN sicut/SCONJ species/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ principium/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX forma/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON materia/NOUN prima/ADJ et/CCONJ formae/NOUN materiales/ADJ non/ADV sunt/AUX in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN sicut/SCONJ species/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV sicut/SCONJ principia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV relinquitur/VERB quod/SCONJ sit/AUX in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN sicut/SCONJ species/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV sicut/SCONJ principium/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN hujus/PRON corporis/NOUN :/PUNCT et/CCONJ inde/ADV venit/VERB ista/PRON distinctio/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ formarum/NOUN quaedam/PRON sunt/AUX formae/NOUN materiales/ADJ ,/PUNCT quae/PRON non/ADV sunt/AUX species/NOUN substantiae/NOUN ;/PUNCT quaedam/PRON vero/ADV sunt/AUX formae/NOUN et/CCONJ substantiae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ animae/NOUN rationales/ADJ ./PUNCT quod/PRON nullo/PRON modo/NOUN potest/VERB esse/VERB ,/PUNCT si/SCONJ ab/ADP anima/NOUN et/CCONJ angelo/NOUN compositio/NOUN formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN removeatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP de/ADP angelis/NOUN dictum/VERB est/AUX ./PUNCT ex/ADP hoc/PRON enim/ADV quod/SCONJ anima/NOUN corporis/NOUN forma/NOUN et/CCONJ actus/NOUN est/AUX ,/PUNCT procedunt/VERB ab/ADP essentia/NOUN ejus/PRON quaedam/PRON potentiae/NOUN organis/NOUN affixae/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sensus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ hujusmodi/ADV ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON cognitionem/NOUN intellectualem/ADJ accipit/VERB ,/PUNCT propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ rationalis/ADJ est/AUX habens/VERB cognitionem/NOUN decurrentem/VERB ab/ADP uno/NUM in/ADP aliud/PRON ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ differentia/NOUN non/ADV est/AUX nobilior/ADJ genere/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ natura/NOUN una/NUM est/AUX nobilior/ADJ altera/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ sicut/SCONJ forma/NOUN una/NUM nobilior/ADJ est/AUX alia/PRON :/PUNCT quia/SCONJ differentia/NOUN nullam/PRON formam/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT quae/PRON implicite/ADV in/ADP natura/NOUN generis/NOUN non/ADV contineatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB avicenna/PROPN :/PUNCT quia/SCONJ illud/PRON quod/PRON convenit/VERB animae/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT est/AUX effectus/NOUN differentiae/NOUN essentialis/ADJ ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT in/ADP lib./X de/ADP causis/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ omnis/PRON intelligentia/NOUN est/AUX plena/ADJ formis/NOUN ./PUNCT ergo/ADV videtur/VERB quod/SCONJ res/NOUN per/ADP formas/NOUN cognoscant/VERB ./PUNCT in/ADP intellectu/NOUN vero/ADV humano/ADJ similitudo/NOUN rei/NOUN intellectae/VERB est/AUX aliud/PRON a/ADP substantia/NOUN intellectus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ est/VERB sicut/SCONJ forma/NOUN ejus/PRON ;/PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV sunt/AUX causae/NOUN rerum/NOUN per/ADP modum/NOUN creationis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ forte/ADV per/ADP modum/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ forte/ADV ponantur/VERB orbes/NOUN movere/VERB ,/PUNCT quorum/PRON motus/NOUN est/AUX causa/NOUN formarum/NOUN naturalium/ADJ ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON modo/NOUN intellectus/NOUN divinus/ADJ et/CCONJ humanus/NOUN habent/VERB assimilationem/NOUN ad/ADP res/NOUN intellectas/VERB ,/PUNCT licet/SCONJ modo/NOUN converso/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ intellectus/NOUN divinus/ADJ imprimit/VERB in/ADP rem/NOUN formam/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON res/NOUN sibi/PRON similatur/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ ita/ADV quod/SCONJ utrumque/PRON sit/VERB ab/ADP una/NUM causa/NOUN similem/ADJ formam/NOUN utrique/PRON imprimente/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV intellectus/NOUN angelicus/ADJ rebus/NOUN cognitis/VERB assimilatur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ formae/NOUN quae/PRON a/ADP deo/PROPN impressae/VERB sunt/AUX rebus/NOUN ad/ADP subsistendum/VERB ,/PUNCT sunt/AUX etiam/ADV angelo/NOUN impressae/VERB ad/ADP cognoscendum/VERB ./PUNCT sic/ADV autem/CCONJ non/ADV est/VERB de/ADP essentia/NOUN angeli/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sit/AUX causa/NOUN vel/CCONJ exemplar/NOUN totius/PRON quod/PRON in/ADP re/NOUN est/VERB ,/PUNCT scilicet/PART materiae/NOUN et/CCONJ formae/NOUN :/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT hoc/PRON idem/PRON videtur/VERB per/ADP hoc/PRON quod/PRON in/ADP libro/NOUN de/ADP causis/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ cum/SCONJ omnis/PRON intelligentia/NOUN sit/AUX plena/ADJ formis/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibusdam/PRON sunt/VERB formae/NOUN magis/ADV universales/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART in/ADP superioribus/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP quibusdam/PRON minus/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART in/ADP inferioribus/ADJ ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT secundum/ADP theologos/NOUN et/CCONJ philosophos/NOUN oportet/VERB ponere/VERB formas/NOUN superiorum/ADJ angelorum/NOUN esse/AUX magis/ADV universales/ADJ ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB etiam/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ sunt/VERB in/ADP eo/PRON pauciores/ADJ formae/NOUN intelligibiles/ADJ :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ istae/PRON formae/NOUN sint/AUX universaliores/ADJ formis/NOUN magis/ADV multiplicatis/VERB ./PUNCT et/CCONJ quanto/ADV per/ADP pauciores/ADJ formas/NOUN intelligit/VERB ,/PUNCT tanto/ADV scientia/NOUN ejus/PRON est/AUX universalior/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ similior/ADJ divinae/ADJ scientiae/NOUN :/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON modo/NOUN formae/NOUN angelorum/NOUN non/ADV sunt/AUX universales/ADJ ./PUNCT est/VERB etiam/ADV quoddam/PRON universale/ADJ ad/ADP rem/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX prius/ADJ re/NOUN ipsa/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN domus/NOUN in/ADP mente/NOUN aedificatoris/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP hunc/PRON modum/NOUN sunt/AUX universales/ADJ formae/NOUN rerum/NOUN in/ADP mente/NOUN angelica/ADJ existentes/VERB ,/PUNCT non/ADV ita/ADV quod/SCONJ sint/AUX operativae/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ sunt/AUX operativis/ADJ similes/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ aliquis/PRON speculative/ADV scientiam/NOUN operativam/ADJ habet/VERB ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV sunt/AUX universaliores/ADJ quantum/ADV ad/ADP operationem/NOUN ,/PUNCT tam/ADV secundum/ADP philosophos/NOUN ,/PUNCT qui/PRON ponunt/VERB ordinem/NOUN intelligentiarum/NOUN secundum/ADP ordinem/NOUN motuum/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON oportet/VERB quod/SCONJ causalitas/NOUN formarum/NOUN illius/PRON intelligentiae/NOUN superioris/ADJ sit/AUX universalior/ADJ ,/PUNCT cujus/PRON motus/NOUN est/AUX universalior/ADJ in/ADP causando/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ etiam/ADV secundum/ADP nos/PRON ,/PUNCT qui/PRON ponimus/VERB eos/PRON ordines/NOUN secundum/ADP diversa/ADJ divina/NOUN officia/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON modo/NOUN dicimus/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ angeli/NOUN superiores/ADJ sufficienter/ADV per/ADP formas/NOUN universales/ADJ cognoscunt/VERB res/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ deus/PROPN per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ perfecte/ADV cognoscit/VERB omnia/PRON ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ratio/NOUN procederet/VERB ,/PUNCT si/SCONJ formae/NOUN universales/ADJ superiorum/ADJ non/ADV essent/AUX sufficientes/ADJ ad/ADP cognitionem/NOUN propriorum/ADJ ,/PUNCT quod/PRON falsum/VERB est/AUX :/PUNCT quia/SCONJ omnia/PRON quae/PRON cognoscit/VERB inferior/ADJ per/ADP formas/NOUN particulares/ADJ ,/PUNCT cognoscit/VERB superior/ADJ per/ADP universales/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV plura/NOUN :/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ angeli/NOUN per/ADP formas/NOUN intellectuales/ADJ particularia/ADJ non/ADV cognoscant/VERB ./PUNCT quidam/PRON enim/ADV dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ angeli/NOUN per/ADP formas/NOUN innatas/VERB solum/ADV causas/NOUN universales/ADJ cognoscunt/VERB :/PUNCT unde/ADV cum/SCONJ apud/ADP angelum/NOUN sint/VERB formae/NOUN ordinis/NOUN causarum/NOUN universi/ADJ ,/PUNCT per/ADP hujusmodi/ADV formas/NOUN omnia/PRON singularia/ADJ cognoscere/VERB potest/VERB :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ad/ADP hanc/PRON positionem/NOUN quidam/PRON addiderunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ex/ADP applicatione/NOUN harum/PRON formarum/NOUN universalium/ADJ ad/ADP hoc/PRON particulare/ADJ vel/CCONJ illud/PRON determinatur/VERB angeli/NOUN cognitio/NOUN ut/SCONJ hoc/PRON singulare/ADJ cognoscat/VERB ./PUNCT alii/PRON vero/ADV dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ex/ADP conjunctione/NOUN universalium/ADJ quae/PRON cognoscunt/VERB ,/PUNCT resultat/VERB cognitio/NOUN particularis/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ ex/ADP pluribus/ADJ formis/NOUN congregatis/VERB resultat/VERB quaedam/PRON collectio/NOUN accidentium/NOUN ,/PUNCT quam/PRON non/ADV est/VERB reperire/VERB in/ADP alio/PRON ./PUNCT quia/SCONJ formae/NOUN individuatio/NOUN non/ADV est/VERB nisi/SCONJ ex/ADP materia/NOUN ;/PUNCT unde/ADV quantumcumque/ADV formae/NOUN aggregentur/VERB ,/PUNCT semper/ADV remanet/VERB collectio/NOUN illa/PRON communicabilis/ADJ multis/ADJ ,/PUNCT quousque/SCONJ intelligatur/VERB per/ADP materiam/NOUN individuata/VERB ;/PUNCT unde/ADV cognitis/VERB hujusmodi/ADV formis/NOUN aggregatis/VERB ,/PUNCT non/ADV cognoscitur/VERB socrates/PROPN vel/CCONJ plato/PROPN ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON aedificator/NOUN per/ADP artem/NOUN cognoscit/VERB formam/NOUN domus/NOUN quam/PRON inducit/VERB in/ADP materiam/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ deus/PROPN est/AUX causa/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT non/ADV solum/ADV quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quantum/ADV ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX principium/NOUN individuationis/NOUN ;/PUNCT unde/ADV idea/NOUN in/ADP mente/NOUN divina/ADJ est/VERB similitudo/NOUN rei/NOUN quantum/ADV ad/ADP utrumque/PRON ,/PUNCT scilicet/PART materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN ;/PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ quae/PRON sunt/VERB in/ADP mente/NOUN angeli/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX simillimae/ADJ rationibus/NOUN idealibus/ADJ in/ADP mente/NOUN divina/ADJ existentibus/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ deductae/VERB immediate/ADV exemplariter/ADV ab/ADP eis/PRON ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ex/ADP eis/PRON singularia/ADJ non/ADV cognoscuntur/VERB ,/PUNCT quae/PRON individuantur/VERB per/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP reflexionem/NOUN quamdam/PRON intellectus/NOUN ad/ADP imaginationem/NOUN et/CCONJ sensum/NOUN ,/PUNCT dum/SCONJ scilicet/ADV intellectus/NOUN speciem/NOUN universalem/ADJ ,/PUNCT quam/PRON a/ADP singularibus/ADJ abstraxit/VERB ,/PUNCT applicat/VERB formae/NOUN singulari/ADJ in/ADP imaginatione/NOUN servatae/VERB ./PUNCT et/CCONJ ita/ADV etiam/ADV formae/NOUN immateriales/ADJ quae/PRON sunt/VERB in/ADP intellectu/NOUN angeli/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX rerum/NOUN similitudines/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV quantum/ADV ad/ADP principia/NOUN materialia/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ hoc/PRON ipsum/PRON lumen/NOUN est/VERB ex/ADP quo/PRON formae/NOUN intellectuales/ADJ multiplicantur/VERB ,/PUNCT quibus/PRON intelligentiae/NOUN plenae/ADJ dicuntur/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT ad/ADP divinam/ADJ liberalitatem/NOUN pertinet/VERB ut/SCONJ gratiam/NOUN infundat/VERB omnibus/PRON qui/PRON sunt/AUX capaces/ADJ gratiae/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ in/ADP eis/PRON aliquid/PRON resistens/VERB inveniatur/VERB ,/PUNCT multo/ADV amplius/ADV quam/SCONJ cuilibet/PRON materiae/NOUN dispositae/VERB formam/NOUN naturalem/ADJ tribuat/VERB ./PUNCT quia/SCONJ sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB materia/NOUN informis/ADJ ad/ADP formas/NOUN corporales/ADJ ,/PUNCT ita/PART natura/NOUN angelica/ADJ ad/ADP gratiam/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP natura/NOUN angelorum/NOUN non/ADV est/VERB alia/PRON potentia/NOUN respectu/NOUN alicujus/PRON formae/NOUN quam/PRON acquirere/VERB et/CCONJ amittere/VERB possit/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB in/ADP generabilibus/ADJ et/CCONJ corruptibilibus/ADJ ;/PUNCT in/ADP eodem/PRON enim/ADV instanti/NOUN quo/PRON primo/ADV est/VERB dispositio/NOUN necessitans/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT forma/NOUN substantialis/ADJ inducitur/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV generatio/NOUN sit/AUX terminus/NOUN alterationis/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB in/ADP eodem/PRON instanti/NOUN alterationem/NOUN terminari/VERB ad/ADP dispositionem/NOUN quae/PRON est/AUX necessitans/VERB ,/PUNCT et/CCONJ generationem/NOUN ad/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ ./PUNCT ideo/ADV principium/NOUN alterationis/NOUN et/CCONJ medium/ADJ quo/PRON materia/NOUN disponitur/VERB ad/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ ,/PUNCT tempore/NOUN praecedunt/VERB introductionem/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quamvis/SCONJ virtus/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN de/ADP se/PRON possit/VERB in/ADP substantiam/NOUN actus/NOUN ,/PUNCT non/PART tamen/PART in/ADP formam/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT per/ADP quam/PRON meritorius/ADJ est/AUX ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ motus/NOUN aversionis/NOUN et/CCONJ conversionis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ sunt/VERB ex/ADP libero/ADJ arbitrio/NOUN ,/PUNCT praecedunt/VERB infusionem/NOUN gratiae/NOUN in/ADP quibusdam/PRON et/CCONJ casum/NOUN quorumdam/PRON ,/PUNCT non/ADV tempore/NOUN sed/CCONJ natura/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP viam/NOUN materiae/NOUN et/CCONJ generationis/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ dispositio/NOUN praecedit/VERB formam/NOUN ./PUNCT ita/ADV etiam/ADV in/ADP actibus/NOUN injustitiae/NOUN potest/VERB aliquis/PRON ordo/NOUN juris/NOUN remanere/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP latronibus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON alios/PRON injuste/ADV spoliantes/VERB ,/PUNCT inter/ADP se/PRON aliquam/PRON formam/NOUN justitiae/NOUN habent/VERB ,/PUNCT dum/SCONJ sibi/PRON invicem/ADV fidem/NOUN servant/VERB ;/PUNCT invenitur/VERB autem/CCONJ in/ADP naturalibus/ADJ quorumdam/PRON potentia/NOUN naturalis/ADJ omnino/ADV completa/ADJ et/CCONJ per/ADP suum/ADJ esse/NOUN et/CCONJ per/ADP suam/ADJ formam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV esse/NOUN indeficiens/ADJ habent/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ ,/PUNCT quorum/PRON potentia/NOUN non/ADV est/AUX susceptiva/ADJ alicujus/PRON alterius/PRON esse/NOUN vel/CCONJ formae/NOUN ,/PUNCT unde/ADV elongata/VERB sunt/AUX a/ADP privatione/NOUN et/CCONJ per/ADP consequens/VERB a/ADP corruptione/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ materia/NOUN aquae/NOUN non/ADV tota/PRON completur/VERB per/ADP formam/NOUN aquae/NOUN hoc/PRON modo/NOUN ut/SCONJ reducatur/VERB in/ADP omnem/PRON perfectionem/NOUN possibilem/ADJ per/ADP eam/PRON ;/PUNCT unde/ADV simul/ADV cum/ADP forma/NOUN aquae/NOUN manet/VERB privatio/NOUN formae/NOUN aeris/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV haec/PRON corruptibilia/ADJ sunt/AUX ./PUNCT similiter/ADV est/VERB de/ADP voluntate/NOUN angeli/NOUN beati/ADJ ,/PUNCT ad/ADP quem/PRON ita/ADV se/PRON habet/VERB lumen/NOUN gratiae/NOUN vel/CCONJ gloriae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ virtus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ formae/NOUN vel/CCONJ actus/NOUN in/ADP naturalibus/NOUN et/CCONJ finis/NOUN ultimus/ADJ in/ADP moralibus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ principium/NOUN primum/ADJ in/ADP speculativis/NOUN :/PUNCT ergo/ADV videtur/VERB quod/SCONJ nullam/PRON transmutationem/NOUN in/ADP corporibus/NOUN inferioribus/ADJ facere/VERB possint/VERB de/ADP forma/NOUN in/ADP formam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ars/NOUN non/ADV potest/VERB dare/VERB formam/NOUN substantialem/ADJ ;/PUNCT ergo/ADV nec/CCONJ daemones/NOUN formas/NOUN substantiales/ADJ inducere/VERB possunt/VERB ./PUNCT quia/SCONJ agentia/NOUN naturalia/ADJ sunt/AUX tantum/ADV disponentia/VERB ad/ADP formam/NOUN quae/PRON est/VERB ex/ADP influentia/NOUN substantiae/NOUN separatae/VERB ./PUNCT quia/SCONJ formae/NOUN corporales/ADJ non/ADV sunt/VERB ex/ADP influentia/NOUN daemonum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP influentia/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT qui/PRON eas/PRON in/ADP potentia/NOUN materiae/NOUN posuit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ educere/VERB in/ADP actum/NOUN potest/VERB sine/ADP adminiculo/NOUN alicujus/PRON inferioris/ADJ agentis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP actum/NOUN educuntur/VERB secundum/ADP cursum/NOUN naturae/NOUN ex/ADP determinatis/VERB agentibus/NOUN naturalibus/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ daemones/NOUN virtute/NOUN propria/ADJ nullam/PRON formam/NOUN in/ADP materiam/NOUN influere/VERB possunt/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ accidentalem/ADJ nec/CCONJ substantialem/ADJ ;/PUNCT non/ADV quidem/ADV ut/SCONJ aliquam/PRON formam/NOUN influat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ localiter/ADV moveat/VERB :/PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ars/NOUN virtute/NOUN sua/ADJ non/ADV potest/VERB formam/NOUN substantialem/ADJ conferre/VERB ,/PUNCT quod/PRON tamen/ADV potest/VERB virtute/NOUN naturalis/ADJ agentis/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ per/ADP artem/NOUN inducitur/VERB forma/NOUN ignis/NOUN in/ADP lignis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quaedam/PRON formae/NOUN substantiales/ADJ sunt/VERB quas/PRON nullo/PRON modo/NOUN ars/NOUN inducere/VERB potest/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ propria/ADJ activa/ADJ et/CCONJ passiva/ADJ invenire/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP his/PRON potest/VERB aliquid/PRON simile/ADJ facere/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ auri/NOUN non/ADV est/VERB per/ADP calorem/NOUN ignis/NOUN quo/PRON utuntur/VERB alchimistae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP calorem/NOUN solis/NOUN in/ADP loco/NOUN determinato/VERB ,/PUNCT ubi/SCONJ viget/VERB virtus/NOUN mineralis/ADJ :/PUNCT in/ADP prima/ADJ determinat/VERB de/ADP apparitione/NOUN angelorum/NOUN in/ADP corporalibus/ADJ formis/NOUN ,/PUNCT utrum/ADV sit/VERB per/ADP corpus/NOUN assumptum/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ naturaliter/ADV unitum/VERB ;/PUNCT nec/CCONJ dubitandum/VERB est/AUX ,/PUNCT deum/PROPN in/ADP corporalibus/ADJ formis/NOUN apparuisse/VERB hominibus/NOUN ./PUNCT primo/ADV dicit/VERB ,/PUNCT deum/PROPN apparuisse/VERB in/ADP corporalibus/ADJ formis/NOUN ;/PUNCT primo/ADV ostendit/VERB ,/PUNCT deum/PROPN in/ADP visibilibus/ADJ formis/NOUN apparuisse/VERB ;/PUNCT 6/NUM quomodo/ADV deus/PROPN in/ADP formis/NOUN corporalibus/ADJ appareat/VERB ./PUNCT hoc/PRON enim/ADV esse/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ essent/AUX formae/NOUN illorum/PRON corporum/NOUN vel/CCONJ saltem/ADV motores/NOUN proportionati/VERB illis/PRON corporibus/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV rediret/VERB error/NOUN philosophorum/NOUN ponentium/VERB ,/PUNCT angelos/NOUN esse/AUX formas/NOUN orbium/NOUN et/CCONJ multiplicari/VERB secundum/ADP eorum/PRON numerum/NOUN :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV cum/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN habeat/VERB esse/NOUN in/ADP conjunctione/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT nobilior/ADJ est/AUX vita/NOUN illius/PRON quod/PRON corpori/NOUN non/ADV unitur/VERB quam/SCONJ id/NOUN quod/PRON corporis/NOUN forma/NOUN est/AUX ./PUNCT sed/CCONJ quod/PRON influit/VERB vitam/NOUN per/ADP modum/NOUN efficientis/ADJ tantum/ADV ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV sicut/SCONJ forma/NOUN conjuncta/VERB ,/PUNCT hoc/PRON nobilius/ADJ est/AUX ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ angeli/NOUN non/ADV possint/VERB esse/AUX formae/NOUN corporum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT non/ADV possunt/VERB corporibus/NOUN conjungi/VERB nisi/SCONJ sicut/SCONJ motor/NOUN mobili/NOUN ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ quantum/ADV ad/ADP formarum/NOUN susceptionem/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ prima/ADJ inchoatio/NOUN formarum/NOUN in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP ea/PRON dicuntur/VERB esse/VERB habilitates/NOUN quaedam/PRON ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT est/VERB ab/ADP opere/NOUN creatoris/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ eductio/NOUN earum/PRON in/ADP actum/NOUN est/VERB per/ADP virtutem/NOUN agentium/NOUN naturalium/ADJ determinatorum/VERB :/PUNCT sed/CCONJ quantum/ADV ad/ADP motum/NOUN localem/ADJ ,/PUNCT per/ADP quem/PRON nulla/PRON forma/NOUN ponitur/VERB in/ADP re/NOUN mota/VERB ,/PUNCT obedit/VERB corpus/NOUN virtuti/NOUN spirituali/ADJ ;/PUNCT non/ADV autem/CCONJ ut/SCONJ formae/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ spiritus/NOUN conjunctus/VERB ,/PUNCT scilicet/PART anima/NOUN ,/PUNCT unitur/VERB corpori/NOUN ad/ADP unum/NUM esse/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ejus/PRON ;/PUNCT sed/CCONJ spiritus/NOUN separatus/VERB potest/VERB per/ADP voluntatem/NOUN conjungi/VERB corpori/NOUN non/ADV sicut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ instrumento/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ non/ADV assumitur/VERB ut/SCONJ materia/NOUN proportionata/VERB formae/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV juvatur/VERB :/PUNCT illa/PRON enim/ADV forma/NOUN quae/PRON videtur/VERB oportet/VERB quod/SCONJ sit/VERB alicubi/ADV ./PUNCT quia/SCONJ duae/NUM formae/NOUN substantiales/ADJ non/ADV possunt/VERB esse/VERB in/ADP eodem/PRON ;/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN non/ADV est/VERB in/ADP corpore/NOUN sicut/SCONJ in/ADP loco/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ forma/NOUN in/ADP materia/NOUN ;/PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ formae/NOUN quae/PRON videntur/VERB in/ADP istis/PRON praestigiis/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/VERB nisi/SCONJ in/ADP sensu/NOUN ./PUNCT ergo/ADV videtur/VERB quod/SCONJ in/ADP hujusmodi/ADV formis/NOUN corporalibus/ADJ deus/PROPN non/ADV apparuerit/VERB ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN secundum/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ corporalibus/ADJ oculis/NOUN nunquam/ADV videri/VERB potest/VERB nec/CCONJ etiam/ADV intellectu/NOUN nisi/SCONJ a/ADP beatis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP corporalibus/ADJ formis/NOUN hominibus/NOUN apparuit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ aliter/ADV est/VERB ,/PUNCT si/SCONJ consideretur/VERB secundum/ADP formas/NOUN substantiales/ADJ quae/PRON sunt/AUX prima/ADJ principia/NOUN actionis/NOUN ;/PUNCT quanto/ADV enim/ADV aliquid/PRON est/AUX magis/ADV subtile/ADJ ,/PUNCT magis/ADV est/AUX activum/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ plus/ADJ habet/VERB de/ADP forma/NOUN ;/PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ anima/NOUN in/ADP corpore/NOUN quemdam/PRON effectum/NOUN inducit/VERB immediate/ADV in/ADP omnibus/PRON membris/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ esse/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT alium/PRON autem/CCONJ inducit/VERB in/ADP uno/NUM membro/NOUN mediante/VERB alio/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ motum/NOUN :/PUNCT ita/ADV etiam/ADV deus/PROPN in/ADP omnibus/PRON ordinibus/NOUN caelestis/ADJ hierarchiae/NOUN immediate/ADV inducit/VERB vitam/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT gratiae/NOUN et/CCONJ gloriae/NOUN ;/PUNCT ad/ADP septimum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ alicui/PRON agenti/NOUN vel/CCONJ imprimenti/VERB ,/PUNCT potest/VERB aliquod/PRON recipiens/VERB assimilari/VERB dupliciter/ADV :/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP formam/NOUN tantum/ADV ;/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP formam/NOUN et/CCONJ actionem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ haec/PRON est/AUX assimilatio/NOUN secundum/ADP convenientiam/NOUN in/ADP forma/NOUN et/CCONJ actione/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ est/VERB etiam/ADV in/ADP acquisitione/NOUN cujuslibet/PRON formae/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV angelorum/NOUN hujus/PRON hierarchiae/NOUN est/AUX accipere/VERB perfectionem/NOUN cognitionis/NOUN per/ADP illuminationem/NOUN primae/ADJ hierarchiae/NOUN ,/PUNCT in/ADP qua/PRON sunt/VERB formae/NOUN maxime/ADV universales/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON ordines/NOUN hujus/PRON hierarchiae/NOUN non/ADV denominantur/VERB ab/ADP operibus/NOUN circa/ADP deum/PROPN ,/PUNCT sed/CCONJ nominibus/NOUN pertinentibus/VERB ad/ADP potestatem/NOUN operandi/VERB in/ADP res/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ formae/NOUN per/ADP quas/PRON cognoscunt/VERB ,/PUNCT sunt/AUX operativae/ADJ ad/ADP minus/ADJ respectu/NOUN effectuum/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON deo/PROPN ministrant/VERB :/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ istae/PRON formae/NOUN sunt/AUX universales/ADJ ,/PUNCT nominantur/VERB a/ADP potestate/NOUN non/ADV limitata/VERB vel/CCONJ determinata/VERB ad/ADP aliquem/PRON vel/CCONJ ad/ADP aliquos/PRON ./PUNCT et/CCONJ hic/PRON est/AUX modus/NOUN ultimae/ADJ hierarchiae/NOUN ,/PUNCT in/ADP qua/PRON sunt/VERB formae/NOUN particulares/ADJ et/CCONJ proportionatae/VERB ut/SCONJ ab/ADP eis/PRON recipiantur/VERB in/ADP intellectus/NOUN nostros/ADJ :/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ omnis/PRON denominatio/NOUN est/VERB a/ADP forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON dat/VERB esse/NOUN et/CCONJ est/AUX principium/NOUN operationis/NOUN ;/PUNCT ideo/ADV angeli/NOUN denominantur/VERB ab/ADP eo/PRON quod/PRON est/VERB in/ADP eis/PRON loco/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT tamquam/SCONJ a/ADP digniori/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV actiones/NOUN ministerii/NOUN sint/AUX particulares/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ circa/ADP particularia/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ earum/PRON consecutio/NOUN sit/VERB per/ADP formas/NOUN magis/ADV contractas/VERB et/CCONJ particulares/ADJ quam/SCONJ in/ADP superioribus/NOUN ./PUNCT hae/PRON autem/CCONJ sunt/AUX formae/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP angelis/NOUN inferiorum/ADJ ordinum/NOUN :/PUNCT alios/NOUN vero/NOUN separatos/VERB ,/PUNCT quos/PRON intelligentias/NOUN dicunt/VERB ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON sunt/VERB formae/NOUN simplices/ADJ et/CCONJ universales/ADJ ;/PUNCT alius/NOUN vero/ADV qui/PRON praecipit/VERB praeparanti/VERB materiam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ipse/PRON operatur/VERB ad/ADP inducendam/VERB formam/NOUN ;/PUNCT artifex/NOUN enim/ADV qui/PRON inducit/VERB formam/NOUN ,/PUNCT in/ADP hac/PRON operatione/NOUN est/AUX ultimus/ADJ :/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ in/ADP operationibus/NOUN artificialibus/ADJ ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON instrumenta/NOUN quodammodo/ADV disponunt/VERB ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ignis/NOUN mollificando/VERB ferrum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ martellus/NOUN dilatando/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN cultelli/NOUN inducitur/VERB ab/ADP artifice/NOUN per/ADP similitudinem/NOUN artis/NOUN quam/PRON habet/VERB :/PUNCT ita/ADV etiam/ADV deus/PROPN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX primus/ADJ custos/NOUN ,/PUNCT inducit/VERB ultimam/ADJ perfectionem/NOUN conjungentem/VERB fini/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP hoc/PRON conservantem/VERB ,/PUNCT scilicet/ADV gratiam/NOUN et/CCONJ gloriam/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT qui/PRON videt/VERB speculum/NOUN ,/PUNCT necessario/ADV videt/VERB formas/NOUN relucentes/VERB in/ADP speculo/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ diversitas/NOUN partium/NOUN speculi/NOUN impediat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dum/SCONJ intuetur/VERB unam/NUM partem/NOUN speculi/NOUN ,/PUNCT formas/NOUN resultantes/VERB in/ADP alia/PRON parte/NOUN non/ADV videat/VERB ./PUNCT unde/ADV non/ADV est/AUX imaginandum/VERB rationes/NOUN rerum/NOUN resplendere/VERB in/ADP speculo/NOUN aeterno/ADJ sicut/SCONJ formae/NOUN visibiles/ADJ in/ADP speculo/NOUN materiali/ADJ ;/PUNCT secus/ADP est/VERB autem/CCONJ de/ADP speculo/NOUN materiali/ADJ ,/PUNCT quod/PRON ex/ADP necessitate/NOUN naturae/NOUN repraesentat/VERB formas/NOUN in/ADP eo/PRON relucentes/VERB ./PUNCT et/CCONJ primo/NOUN quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN ;/PUNCT quorumcumque/PRON enim/ADV est/AUX forma/NOUN unius/NUM rationis/NOUN ,/PUNCT eorum/PRON est/AUX una/NUM materia/NOUN communis/ADJ ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ proprius/ADJ actus/NOUN in/ADP propria/ADJ potentia/NOUN fit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB philosophus/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN corporeitatis/NOUN est/AUX unius/NUM rationis/NOUN in/ADP omnibus/PRON corporibus/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT in/ADP littera/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ex/ADP materia/NOUN informi/ADJ primo/ADV creata/VERB omnia/PRON corpora/NOUN ,/PUNCT in/ADP formas/NOUN distinctas/VERB formata/VERB sunt/AUX per/ADP opus/NOUN distinctionis/NOUN et/CCONJ ornatus/NOUN ./PUNCT illud/PRON in/ADP quo/PRON stat/VERB ultima/ADJ resolutio/NOUN omnium/PRON ,/PUNCT est/AUX simplex/ADJ materia/NOUN sine/ADP aliqua/PRON forma/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ quamdiu/SCONJ invenitur/VERB aliqua/PRON forma/NOUN in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT contingit/VERB ulterius/ADV resolvere/VERB ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP materia/NOUN quae/PRON est/VERB sine/ADP omni/PRON forma/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/VERB aliqua/PRON diversitas/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ principium/NOUN distinctionis/NOUN materiae/NOUN est/VERB ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ sicut/SCONJ forma/NOUN est/AUX actus/NOUN ,/PUNCT ita/ADV materia/NOUN est/AUX potentia/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ materia/NOUN prima/ADJ quae/PRON est/VERB in/ADP inferioribus/ADJ ,/PUNCT nunquam/ADV separatur/VERB a/ADP privatione/NOUN formae/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ quandocumque/SCONJ est/VERB sub/ADP forma/NOUN una/NUM ,/PUNCT adjungitur/VERB sibi/PRON privatio/NOUN formae/NOUN alterius/PRON ;/PUNCT hanc/PRON autem/CCONJ positionem/NOUN commentator/PROPN improbare/VERB intendit/VERB in/ADP princ./X caeli/NOUN et/CCONJ mundi/NOUN et/CCONJ in/ADP pluribus/ADJ aliis/PRON locis/NOUN ,/PUNCT ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ cum/SCONJ materia/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV in/ADP se/PRON est/VERB ,/PUNCT sit/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP omnes/PRON formas/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ possit/VERB esse/VERB sub/ADP pluribus/ADJ simul/ADV ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB sub/ADP una/NUM inveniatur/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP alias/PRON ./PUNCT unde/ADV cum/SCONJ non/ADV inveniatur/VERB aliqua/PRON potentia/NOUN naturalis/ADJ activa/ADJ quae/PRON substantiam/NOUN caeli/NOUN in/ADP actum/NOUN alterius/PRON formae/NOUN reducat/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV habet/VERB contrarium/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ motus/NOUN ostendit/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ motui/NOUN naturali/ADJ ejus/PRON ,/PUNCT scilicet/PART circulari/ADJ ,/PUNCT non/ADV est/VERB aliquid/PRON contrarium/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP 1/NUM caeli/NOUN et/CCONJ mundi/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ in/ADP ipso/PRON nihil/PRON inveniatur/VERB de/ADP materia/NOUN prima/ADJ inferiorum/ADJ corporum/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ potest/VERB dici/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ materiae/NOUN prout/SCONJ est/VERB sub/ADP forma/NOUN caeli/NOUN ,/PUNCT tota/PRON potentia/NOUN terminetur/VERB ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ nihil/PRON remaneat/VERB in/ADP eadem/PRON potentia/NOUN ad/ADP aliam/PRON formam/NOUN ;/PUNCT non/ADV enim/ADV terminatur/VERB potentia/NOUN nisi/SCONJ per/ADP adeptionem/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON erat/VERB in/ADP potentia/NOUN ;/PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ secundum/ADP se/PRON considerata/VERB sit/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP omnes/PRON formas/NOUN naturales/ADJ ,/PUNCT non/ADV poterit/VERB tota/PRON ejus/PRON potentia/NOUN terminari/VERB nisi/SCONJ per/ADP adeptionem/NOUN omnium/PRON formarum/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV una/NUM forma/NOUN recepta/VERB in/ADP materia/NOUN (/PUNCT etiam/ADV si/SCONJ sit/AUX nobilior/ADJ et/CCONJ magis/ADV perfecta/ADJ )/PUNCT tollit/VERB potentiam/NOUN ad/ADP formam/NOUN aliam/PRON minus/ADV nobilem/ADJ ;/PUNCT materia/NOUN enim/ADV sub/ADP forma/NOUN ignis/NOUN existens/VERB ,/PUNCT adhuc/ADV remanet/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN terrae/NOUN ./PUNCT unde/ADV etsi/SCONJ forma/NOUN caeli/NOUN sit/AUX nobilissima/ADJ ,/PUNCT nihilominus/ADV tamen/ADV ,/PUNCT recepta/VERB in/ADP materia/NOUN prima/ADJ ,/PUNCT non/ADV terminabit/VERB totam/PRON potentiam/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT nisi/SCONJ simul/ADV cum/ADP ipsa/PRON recipiantur/VERB omnes/PRON aliae/PRON formae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ praeterea/ADV si/SCONJ poneretur/VERB quod/SCONJ forma/NOUN caeli/NOUN per/ADP suam/ADJ perfectionem/NOUN ,/PUNCT totam/PRON materiae/NOUN potentiam/NOUN terminaret/VERB ,/PUNCT adhuc/ADV oporteret/VERB quod/SCONJ materia/NOUN stans/VERB sub/ADP forma/NOUN elementari/ADJ ,/PUNCT esset/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN caeli/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ reduceretur/VERB in/ADP actum/NOUN per/ADP actionem/NOUN virtutis/NOUN caelestis/ADJ ;/PUNCT similiter/ADV etiam/ADV composita/NOUN quae/PRON conveniunt/VERB in/ADP materia/NOUN distinguuntur/VERB per/ADP formas/NOUN diversas/ADJ ;/PUNCT ad/ADP primum/ADJ ergo/ADV dicendum/VERB est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ secundum/ADP gregorium/PROPN ,/PUNCT dicuntur/AUX omnia/PRON simul/ADV creata/VERB per/ADP substantiam/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV per/ADP speciem/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ materia/NOUN non/ADV praecedit/VERB compositum/NOUN ,/PUNCT ideo/ADV ut/SCONJ ordo/NOUN temporis/NOUN ordini/NOUN naturae/NOUN responderet/VERB ,/PUNCT prius/ADV facta/VERB est/AUX materia/NOUN corporalis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ deinde/ADV per/ADP formas/NOUN distincta/VERB ./PUNCT ergo/ADV prima/ADJ materia/NOUN omnino/ADV forma/NOUN carebat/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT si/SCONJ illa/PRON materia/NOUN formam/NOUN aliquam/PRON habebat/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ habebat/VERB formam/NOUN corporis/NOUN mixti/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ corporis/NOUN simplicis/ADJ ./PUNCT ergo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ haberet/VERB formam/NOUN corporis/NOUN simplicis/ADJ ;/PUNCT si/SCONJ dicatur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV habebat/VERB aliquam/PRON harum/PRON formarum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ aliam/PRON ;/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP ista/PRON prima/ADJ materia/NOUN existente/VERB sub/ADP forma/NOUN corporali/ADJ ,/PUNCT facta/VERB sunt/AUX elementa/NOUN ./PUNCT ergo/ADV oportuit/VERB materiam/NOUN illam/PRON esse/VERB sub/ADP forma/NOUN alicujus/PRON quatuor/NUM elementorum/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ fuit/VERB sub/ADP forma/NOUN aliqua/PRON corporali/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ contra/ADP ,/PUNCT omne/PRON esse/NOUN est/VERB a/ADP forma/NOUN ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV materia/NOUN prima/ADJ fuit/VERB ante/ADP rerum/NOUN distinctionem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ formam/NOUN aliquam/PRON habuerit/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB corpus/NOUN naturale/ADJ ad/ADP diversas/ADJ figuras/NOUN ,/PUNCT ita/ADV se/PRON habet/VERB materia/NOUN prima/ADJ ad/ADP formas/NOUN substantiales/ADJ ./PUNCT ergo/ADV impossibile/ADJ est/AUX esse/VERB materiam/NOUN absque/ADP omni/PRON forma/NOUN ./PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ importat/VERB ordinem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT materia/NOUN prima/ADJ est/AUX illud/PRON in/ADP quo/PRON ultimo/ADJ stat/VERB resolutio/NOUN corporum/NOUN naturalium/ADJ ,/PUNCT quod/PRON oportet/VERB esse/VERB absque/ADP omni/PRON forma/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ omne/PRON subjectum/NOUN quod/PRON habet/VERB formam/NOUN ,/PUNCT est/AUX divisibile/ADJ in/ADP formam/NOUN et/CCONJ subjectum/NOUN formae/NOUN :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ omnis/PRON cognitio/NOUN est/VERB per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT haec/PRON materia/NOUN prima/ADJ est/AUX scibilis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB philosophus/NOUN in/ADP 1/NUM phys./X ,/PUNCT secundum/ADP analogiam/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT prout/SCONJ dicimus/VERB illud/PRON esse/AUX materiam/NOUN primam/ADJ quod/PRON ita/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP omnia/PRON corpora/NOUN sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB lignum/NOUN ad/ADP lectum/NOUN :/PUNCT et/CCONJ quamvis/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ sic/ADV accepta/VERB ,/PUNCT non/ADV habeat/VERB aliquam/PRON formam/NOUN partem/NOUN essentiae/NOUN suae/ADJ ,/PUNCT nunquam/ADV tamen/ADV dividitur/VERB ab/ADP omni/PRON forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ probat/VERB avicenna/PROPN in/ADP sua/ADJ metaph./X :/PUNCT immo/ADV quando/SCONJ amittit/VERB unam/NUM formam/NOUN ,/PUNCT acquirit/VERB aliam/PRON ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ corruptio/NOUN unius/NUM est/AUX generatio/NOUN alterius/PRON :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV accipiendo/VERB primam/ADJ materiam/NOUN ,/PUNCT oportuit/VERB eam/PRON habere/VERB aliquam/PRON formam/NOUN ./PUNCT quidam/PRON enim/ADV posuerunt/VERB eam/PRON esse/VERB totam/PRON sub/ADP una/NUM forma/NOUN ,/PUNCT ponentes/VERB unum/NUM elementorum/NOUN omnium/PRON primam/ADJ materiam/NOUN esse/AUX ,/PUNCT vel/CCONJ aliquid/PRON inter/ADP ea/PRON :/PUNCT alii/PRON vero/ADV posuerunt/VERB eam/PRON sub/ADP pluribus/ADJ formis/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV ordinatis/VERB ad/ADP invicem/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ quadam/PRON confusione/NOUN permixtis/VERB ,/PUNCT quae/PRON creatoris/NOUN operatione/NOUN ad/ADP ordinem/NOUN et/CCONJ distinctionem/NOUN reductae/VERB sunt/AUX :/PUNCT quidam/PRON enim/ADV ponunt/VERB materiam/NOUN illam/PRON primam/ADJ totam/PRON sub/ADP una/NUM forma/NOUN creatam/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ ne/SCONJ in/ADP antiquum/ADJ errorem/NOUN labi/VERB videantur/VERB ,/PUNCT ponunt/VERB illam/PRON formam/NOUN non/ADV esse/AUX unum/NUM quatuor/NUM elementorum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ aliquid/PRON quod/PRON se/PRON habet/VERB in/ADP via/NOUN ad/ADP ea/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ imperfectum/NOUN ad/ADP perfectum/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN embrionis/NOUN se/PRON habet/VERB ad/ADP animal/NOUN completum/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT secundum/ADP commentatorem/PROPN ,/PUNCT prima/ADJ habilitas/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT est/VERB ad/ADP formam/NOUN elementi/NOUN ./PUNCT unde/ADV non/ADV invenitur/VERB aliqua/PRON forma/NOUN media/ADJ inter/ADP materiam/NOUN primam/ADJ et/CCONJ formam/NOUN elementi/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ inveniuntur/VERB multa/ADJ media/ADJ inter/ADP materiam/NOUN primam/ADJ et/CCONJ formam/NOUN animalis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ praeterea/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ tunc/ADV naturalia/ADJ principia/NOUN instituta/VERB fuerint/AUX ,/PUNCT oporteret/VERB etiam/ADV nunc/ADV in/ADP naturali/ADJ elementorum/NOUN generatione/NOUN advertere/VERB aliam/PRON formam/NOUN ante/ADP formam/NOUN elementi/NOUN ;/PUNCT nisi/SCONJ forte/ADV dicatur/VERB secundum/ADP positionem/NOUN libri/NOUN fontis/NOUN vitae/NOUN ,/PUNCT esse/VERB unam/NUM primam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV in/ADP materia/NOUN primo/ADV inductam/VERB fore/AUX formam/NOUN corporalem/ADJ communem/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ postmodum/PART formas/NOUN speciales/ADJ distinctas/VERB ./PUNCT sed/CCONJ hanc/PRON positionem/NOUN avicenna/PROPN improbat/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN substantialis/ADJ dat/VERB esse/NOUN completum/ADJ in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN ./PUNCT unde/ADV oporteret/VERB omnes/PRON alias/PRON formas/NOUN naturales/ADJ esse/AUX accidentia/NOUN ;/PUNCT unde/ADV ipse/PRON vult/VERB quod/SCONJ ab/ADP eadem/PRON forma/NOUN per/ADP essentiam/NOUN ,/PUNCT ignis/NOUN sit/AUX ignis/NOUN et/CCONJ corpus/NOUN et/CCONJ substantia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV tenendo/VERB viam/NOUN aliorum/PRON sanctorum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON ponunt/VERB successionem/NOUN in/ADP operibus/NOUN sex/NUM dierum/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB mihi/PRON dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ prima/ADJ materia/NOUN fuit/AUX creata/VERB sub/ADP pluribus/ADJ formis/NOUN substantialibus/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ omnes/PRON formae/NOUN substantiales/ADJ partium/NOUN essentialium/ADJ mundi/NOUN in/ADP principio/NOUN creationis/NOUN productae/VERB sunt/AUX :/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON esse/AUX possibile/ADJ patet/VERB ,/PUNCT si/SCONJ sustinere/VERB volumus/VERB opinionem/NOUN avicennae/PROPN ,/PUNCT qui/PRON ponit/VERB elementa/NOUN in/ADP mixto/VERB remanere/VERB secundum/ADP formas/NOUN substantiales/ADJ quantum/ADV ad/ADP primum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT transmutari/VERB autem/CCONJ quantum/ADV ad/ADP secundum/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART quantum/ADV ad/ADP qualitates/NOUN activas/ADJ et/CCONJ passivas/ADJ :/PUNCT unde/ADV possibile/ADJ est/AUX materiam/NOUN esse/VERB sub/ADP forma/NOUN substantiali/ADJ sine/ADP hoc/PRON quod/SCONJ habeat/VERB qualitates/NOUN activas/ADJ et/CCONJ passivas/ADJ in/ADP sui/PRON complemento/NOUN :/PUNCT unde/ADV illa/PRON materia/NOUN quae/PRON duratione/NOUN praecessit/VERB ,/PUNCT corporalis/ADJ fuit/AUX ,/PUNCT non/ADV una/NUM per/ADP unitatem/NOUN essentiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP similitudinem/NOUN informitatis/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP formas/NOUN secundas/ADJ ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV habebat/VERB formam/NOUN unam/NUM ,/PUNCT sed/CCONJ plures/ADJ ;/PUNCT non/PART quidem/PART formas/NOUN corporum/NOUN mixtorum/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ hae/PRON consequuntur/VERB virtutes/NOUN activas/ADJ et/CCONJ passivas/ADJ principiorum/NOUN mundi/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON essentialiter/ADV integratur/VERB ./PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ verbum/NOUN proprie/ADV loquendo/VERB importat/VERB rationem/NOUN formae/NOUN exemplaris/ADJ ad/ADP creaturas/NOUN ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ verbum/NOUN est/AUX ars/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ augustinus/PROPN dicit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV vocabitur/VERB nomine/NOUN aquae/NOUN vel/CCONJ terrae/NOUN propter/ADP similitudinem/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ dicatur/VERB terra/NOUN propter/ADP carentiam/NOUN formae/NOUN (/PUNCT terra/NOUN enim/ADV inter/ADP omnia/PRON elementa/NOUN minus/ADJ habet/VERB de/ADP specie/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX magis/ADV elementum/NOUN grossum/ADJ )/PUNCT ;/PUNCT aqua/NOUN vero/NOUN propter/ADP receptibilitatem/NOUN formarum/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ humidum/ADJ est/AUX bene/ADV receptibile/ADJ et/CCONJ terminabile/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV materia/NOUN prima/ADJ abyssus/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ privatur/VERB forma/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON esse/NOUN substantificum/ADJ recipit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP alios/PRON sanctos/VERB possumus/VERB dicere/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ad/ADP litteram/NOUN erat/VERB sub/ADP forma/NOUN substantiali/ADJ terrae/NOUN vel/CCONJ aquae/NOUN ./PUNCT si/SCONJ intelligitur/VERB per/ADP terram/NOUN materia/NOUN informis/ADJ ,/PUNCT sic/ADV oportet/VERB exponi/VERB receptibilitas/NOUN materiae/NOUN quodammodo/ADV esse/AUX similis/ADJ receptibilitati/NOUN loci/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ in/ADP una/NUM materia/NOUN manente/VERB succedunt/VERB sibi/PRON diversae/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP uno/NUM loco/NOUN diversa/ADJ corpora/NOUN ;/PUNCT ut/SCONJ materia/NOUN dicatur/VERB inanis/ADJ et/CCONJ vacua/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP carentiam/NOUN formae/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ vacua/NOUN inquantum/SCONJ forma/NOUN implet/VERB capacitatem/NOUN materiae/NOUN ;/PUNCT inanis/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ forma/NOUN est/AUX finis/NOUN in/ADP quem/PRON tendit/VERB appetitus/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ enim/ADV privatio/NOUN est/AUX negatio/NOUN in/ADP subjecto/NOUN apto/ADJ nato/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 4/NUM metaph./X dicitur/VERB (/PUNCT unde/ADV praesupponitur/VERB subjectum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ habilitas/NOUN ipsius/PRON ad/ADP receptionem/NOUN formae/NOUN quae/PRON privatur/VERB )/PUNCT ,/PUNCT ideo/ADV cum/SCONJ tenebra/NOUN opponatur/VERB luci/NOUN per/ADP modum/NOUN privationis/NOUN ,/PUNCT potest/VERB tripliciter/ADV sumi/VERB ./PUNCT et/CCONJ per/ADP hunc/PRON modum/NOUN deus/PROPN ab/ADP aeterno/ADJ in/ADP verbo/NOUN operatur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ artifex/NOUN excogitando/VERB formas/NOUN artificialium/ADJ ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ per/ADP opus/NOUN creationis/NOUN principia/NOUN mundi/NOUN distincta/VERB sunt/AUX quantum/ADV ad/ADP esse/NOUN primum/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/VERB per/ADP formas/NOUN substantiales/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ per/ADP lumen/NOUN solis/NOUN producuntur/VERB formae/NOUN substantiales/ADJ in/ADP inferioribus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB ex/ADP dionysio/PROPN ,/PUNCT ubi/SCONJ dicit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ lumen/NOUN solare/ADJ corporum/NOUN visibilium/ADJ generationi/NOUN confert/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP vitam/NOUN ipsam/PRON movet/VERB ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV forma/NOUN substantialis/ADJ sit/VERB ultra/ADP naturam/NOUN accidentis/NOUN in/ADP perfectione/NOUN et/CCONJ dignitate/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ lumen/NOUN accidens/NOUN esse/AUX non/ADV possit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP corpore/NOUN lucido/ADJ lux/NOUN est/AUX substantia/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ipsum/PRON corpus/NOUN lucidum/ADJ secundum/ADP quosdam/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ ejus/PRON ,/PUNCT secundum/ADP alios/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV commentator/PROPN probat/VERB quod/SCONJ calor/NOUN non/ADV est/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ ignis/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ in/ADP corporibus/NOUN calefactis/VERB est/AUX accidens/NOUN ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ lux/NOUN quae/PRON per/ADP se/PRON videtur/VERB ,/PUNCT non/ADV sit/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ ./PUNCT et/CCONJ si/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ solis/NOUN dicatur/VERB lux/NOUN ,/PUNCT non/ADV erit/VERB nisi/SCONJ aequivoce/NOUN :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV dicunt/VERB alii/PRON ,/PUNCT quibus/PRON consentiendum/VERB videtur/VERB mihi/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ lux/NOUN est/AUX forma/NOUN accidentalis/ADJ ,/PUNCT habens/VERB esse/NOUN ratum/VERB et/CCONJ firmum/ADJ in/ADP natura/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ calor/NOUN ,/PUNCT est/AUX qualitas/NOUN activa/ADJ ipsius/PRON solis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP aliis/PRON est/VERB secundum/ADP quod/SCONJ magis/ADV cum/ADP sole/NOUN communicant/VERB ,/PUNCT qui/PRON totius/PRON luminis/NOUN est/AUX fons/NOUN ./PUNCT ad/ADP septimum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT educitur/VERB in/ADP actum/NOUN per/ADP virtutem/NOUN caeli/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ lumen/NOUN quod/PRON per/ADP caelum/NOUN in/ADP inferiora/ADJ agit/VERB ,/PUNCT generationem/NOUN rebus/NOUN conferat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ moveat/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ agit/VERB in/ADP virtute/NOUN ipsius/PRON caeli/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV calor/NOUN ignis/NOUN movet/VERB ad/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ ignis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ agit/VERB in/ADP virtute/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ a/ADP qua/PRON fluit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ cum/SCONJ lux/NOUN non/ADV habeat/VERB contrarium/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT diaphanum/ADJ ad/ADP praesentiam/NOUN illuminantis/VERB statim/ADV lumen/NOUN recipit/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN statim/ADV necessitata/VERB per/ADP alterationem/NOUN praecedentem/VERB recipit/VERB formam/NOUN substantialem/ADJ ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ substantia/NOUN corporis/NOUN solaris/ADJ a/ADP principio/NOUN creationis/NOUN in/ADP sua/ADJ forma/NOUN substantiali/ADJ fuit/VERB :/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT secundum/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT corpus/NOUN continens/VERB se/PRON habet/VERB ad/ADP corpus/NOUN contentum/VERB sicut/SCONJ totum/NOUN ad/ADP partem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ forma/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ;/PUNCT unde/ADV ultima/ADJ raritas/NOUN ad/ADP quam/PRON potest/VERB perveniri/VERB ,/PUNCT est/VERB secundum/ADP quod/SCONJ materia/NOUN stat/VERB sub/ADP forma/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB commentator/PROPN in/ADP 4/NUM physic./X ./PUNCT sed/CCONJ motus/NOUN naturalis/ADJ est/VERB cujus/PRON principium/NOUN est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN naturalis/ADJ ./PUNCT ergo/ADV videtur/VERB quod/SCONJ motus/NOUN caeli/NOUN sit/VERB a/ADP forma/NOUN naturali/ADJ ejus/PRON ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV ab/ADP aliquo/PRON movente/VERB per/ADP apprehensionem/NOUN ./PUNCT in/ADP motu/NOUN autem/CCONJ corporum/NOUN simplicium/ADJ ,/PUNCT quamvis/SCONJ forma/NOUN naturalis/ADJ sit/AUX principium/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV est/AUX motor/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ essentialis/ADJ motor/NOUN est/AUX generans/VERB quod/PRON dedit/VERB formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ accidentalis/ADJ est/AUX removens/VERB prohibens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ probatur/VERB in/ADP 8/NUM physic./X :/PUNCT cujus/PRON positionis/NOUN ratio/NOUN fuit/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ intelligentia/NOUN secundum/ADP eos/PRON habet/VERB formas/NOUN universales/ADJ ,/PUNCT quae/PRON non/ADV convenit/VERB ut/SCONJ immediate/ADV dirigant/VERB in/ADP renovationibus/NOUN diversis/ADJ motus/NOUN caeli/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP his/PRON quae/PRON per/ADP motum/NOUN caeli/NOUN educuntur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV oportet/VERB habere/VERB motorem/NOUN in/ADP quo/PRON sint/VERB formae/NOUN particulares/ADJ dirigentes/VERB in/ADP motu/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ hunc/PRON dicunt/VERB esse/AUX animam/NOUN orbis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ pro/ADP tanto/ADV potest/VERB dici/VERB motor/NOUN proximus/ADJ forma/NOUN ejus/PRON vel/CCONJ anima/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ dat/VERB sibi/PRON esse/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ causa/NOUN sibi/PRON proportionata/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV angelos/NOUN ,/PUNCT qui/PRON movent/VERB orbes/NOUN proxime/ADV ,/PUNCT possumus/VERB motores/NOUN dicere/VERB ,/PUNCT non/ADV formas/NOUN vel/CCONJ animas/NOUN :/PUNCT in/ADP hoc/PRON autem/CCONJ sustineri/VERB potest/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicamus/VERB ,/PUNCT superiores/ADJ angelos/NOUN ,/PUNCT qui/PRON habent/VERB formas/NOUN magis/ADV universales/ADJ ,/PUNCT esse/AUX motores/NOUN separatos/VERB et/CCONJ remotos/VERB ;/PUNCT angelos/NOUN autem/CCONJ inferiores/ADJ ,/PUNCT qui/PRON habent/VERB formas/NOUN magis/ADV particulares/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ prius/ADV dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT esse/AUX motores/NOUN proximos/ADJ ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ commentator/PROPN dicit/VERB in/ADP 1/NUM caeli/NOUN et/CCONJ mundi/NOUN ,/PUNCT motus/NOUN caeli/NOUN dicitur/VERB naturalis/ADJ ,/PUNCT non/ADV quia/SCONJ principium/NOUN ejus/PRON activum/ADJ sit/AUX aliqua/PRON forma/NOUN naturalis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ ipsum/PRON corpus/NOUN caeleste/ADJ est/AUX talis/PRON naturae/NOUN ut/SCONJ talem/PRON motum/NOUN natum/VERB sit/AUX suscipere/VERB ab/ADP aliquo/PRON intellectu/NOUN ,/PUNCT non/ADV habens/VERB naturam/NOUN repugnantem/VERB huic/PRON motui/NOUN voluntario/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB in/ADP nobis/PRON ./PUNCT natura/NOUN enim/ADV non/ADV tantum/ADV dicitur/VERB de/ADP forma/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV de/ADP materia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV indiget/VERB aliqua/PRON forma/NOUN vegetante/VERB ipsum/PRON ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT cuilibet/PRON corpori/NOUN debetur/VERB locus/NOUN naturalis/ADJ secundum/ADP exigentiam/NOUN suae/ADJ formae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ aqua/NOUN etiam/ADV ante/ADP tertium/ADJ diem/NOUN formam/NOUN naturalem/ADJ habuerat/VERB ,/PUNCT quod/PRON patet/VERB ex/ADP scriptura/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ipsius/PRON aquae/NOUN in/ADP principio/NOUN mentionem/NOUN facit/VERB ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ calor/NOUN et/CCONJ frigus/NOUN non/ADV sunt/AUX formae/NOUN substantiales/ADJ elementorum/NOUN ,/PUNCT ita/PART nec/CCONJ gravitas/NOUN et/CCONJ levitas/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV quamvis/SCONJ aqua/NOUN formam/NOUN substantialem/ADJ ex/ADP opere/NOUN creationis/NOUN habuerit/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV ex/ADP hoc/PRON in/ADP proprium/ADJ locum/NOUN congregabatur/VERB ;/PUNCT ergo/ADV videtur/VERB quod/SCONJ non/ADV possint/VERB esse/AUX causa/NOUN motuum/NOUN et/CCONJ alterationum/NOUN ad/ADP has/PRON formas/NOUN ./PUNCT ex/ADP parte/NOUN autem/CCONJ motoris/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX substantia/NOUN spiritualis/ADJ ,/PUNCT quaecumque/PRON sit/AUX illa/PRON ,/PUNCT habet/VERB virtutem/NOUN movendi/VERB ad/ADP formas/NOUN substantiales/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quas/PRON est/VERB esse/NOUN specificum/ADJ ,/PUNCT quod/PRON divinum/NOUN esse/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT et/CCONJ per/ADP hunc/PRON modum/NOUN omnes/PRON formae/NOUN naturales/ADJ descendunt/VERB a/ADP formis/NOUN quae/PRON sunt/VERB sine/ADP materia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ boetius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT 1/NUM de/ADP trin./X ,/PUNCT cap./X 3/NUM ,/PUNCT in/ADP fin./X ,/PUNCT et/CCONJ commentator/NOUN in/ADP 11/NUM metaph./X ,/PUNCT sicut/SCONJ formae/NOUN artificiatorum/NOUN ab/ADP artifice/NOUN ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ similia/ADJ sunt/AUX quae/PRON in/ADP eadem/PRON forma/NOUN communicant/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ contingit/VERB quod/SCONJ illam/PRON formam/NOUN non/ADV uniformiter/ADV participant/VERB quaedam/PRON ;/PUNCT oportet/VERB inferiora/ADJ elementa/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX minus/ADV activa/ADJ eo/PRON quod/SCONJ habent/VERB plus/ADJ de/ADP materia/NOUN et/CCONJ minus/ADJ de/ADP forma/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quantitatem/NOUN excedere/VERB ;/PUNCT ad/ADP sextum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ illud/PRON hominis/NOUN quo/PRON ceteris/PRON animalibus/NOUN anteponitur/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX aliquid/PRON corporale/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ corporalis/ADJ forma/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ intellectus/NOUN ./PUNCT unde/ADV dicit/VERB boetius/PROPN quod/SCONJ formae/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT possunt/VERB dici/VERB imagines/NOUN ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ ab/ADP his/PRON formis/NOUN venerunt/VERB quae/PRON sine/ADP materia/NOUN sunt/VERB :/PUNCT imago/NOUN ergo/ADV pertinet/VERB ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART specialem/ADJ ;/PUNCT materia/NOUN autem/CCONJ prima/ADJ cognoscibilis/ADJ est/AUX ,/PUNCT non/ADV per/ADP aliquam/PRON speciem/NOUN ab/ADP ipsa/PRON receptam/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP analogiam/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP 1/NUM phys./X ;/PUNCT ergo/ADV est/AUX ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN composita/VERB ./PUNCT sed/CCONJ omne/PRON illud/PRON in/ADP quo/PRON est/VERB principium/NOUN vitae/NOUN et/CCONJ recipiens/VERB vitam/NOUN ,/PUNCT est/AUX ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositum/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV non/ADV videtur/VERB esse/AUX forma/NOUN simplex/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ materiam/NOUN habens/VERB :/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN est/AUX principium/NOUN quo/PRON operatio/NOUN producitur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ inter/ADP formas/NOUN naturales/ADJ anima/NOUN deo/PROPN est/AUX propinquior/ADJ ./PUNCT ergo/PART cum/SCONJ aliae/PRON formae/NOUN sint/AUX simplices/ADJ ,/PUNCT multo/ADV fortius/NOUN anima/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT formae/NOUN substantialis/ADJ non/ADV est/VERB forma/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ qualitatis/NOUN qualitas/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ omne/PRON quod/PRON habet/VERB materiam/NOUN ,/PUNCT habet/VERB etiam/ADV substantialem/ADJ formam/NOUN dantem/VERB esse/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV anima/NOUN sit/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ ex/ADP materia/NOUN composita/VERB non/ADV sit/AUX ./PUNCT sed/CCONJ ipsas/PRON esse/AUX simplices/ADJ formas/NOUN et/CCONJ naturas/NOUN ;/PUNCT cum/SCONJ enim/ADV anima/NOUN sit/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ vel/CCONJ secundum/ADP totam/PRON essentiam/NOUN suam/ADJ sit/AUX corporis/NOUN forma/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP partem/NOUN essentiae/NOUN suae/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ id/PRON quod/PRON in/ADP se/PRON est/AUX potentia/NOUN pura/ADJ ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX forma/NOUN vel/CCONJ actus/NOUN alicujus/PRON :/PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ potentia/NOUN in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN est/AUX potentia/NOUN pura/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ est/AUX immediatum/ADJ subjectum/NOUN substantialis/ADJ formae/NOUN et/CCONJ generationis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 1/NUM de/ADP generatione/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ secundum/ADP partem/NOUN substantiae/NOUN suae/ADJ est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON est/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV secundum/ADP alteram/PRON quae/PRON est/AUX materia/NOUN ejus/PRON ;/PUNCT sequuntur/VERB duo/NUM inconvenientia/NOUN ./PUNCT unum/NUM est/VERB quod/SCONJ unus/NUM actus/NOUN numero/ADV est/AUX forma/NOUN diversarum/ADJ materiarum/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART materiae/NOUN corporalis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ materiae/NOUN spiritualis/ADJ ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON essentia/NOUN animae/NOUN constituitur/VERB ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV negamus/VERB animam/NOUN rationalem/ADJ quemdam/PRON modum/NOUN compositionis/NOUN habere/VERB ,/PUNCT scilicet/ADV ex/ADP esse/NOUN et/CCONJ quod/PRON est/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ,/PUNCT dist./X 3/NUM de/ADP angelis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP 1/NUM ,/PUNCT dist./X 8/NUM ,/PUNCT de/ADP ipsa/PRON anima/NOUN expositum/VERB est/AUX ,/PUNCT qui/PRON tamen/ADV compositionis/NOUN modus/NOUN in/ADP aliis/PRON formis/NOUN non/ADV invenitur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV possunt/VERB esse/AUX subsistentes/ADJ quasi/SCONJ in/ADP esse/NOUN suo/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ sunt/VERB per/ADP esse/NOUN compositi/NOUN :/PUNCT et/CCONJ ex/ADP hoc/PRON concludit/VERB quod/SCONJ fieri/VERB non/ADV est/AUX formarum/NOUN nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ illud/PRON quo/PRON est/VERB formaliter/ADV ,/PUNCT non/ADV est/AUX aliqua/PRON forma/NOUN quae/PRON sit/AUX pars/NOUN essentiae/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ ipsum/PRON suum/ADJ esse/NOUN ;/PUNCT ita/ADV id/PRON quo/PRON vivit/VERB formaliter/ADV ,/PUNCT non/ADV est/AUX aliqua/PRON forma/NOUN quae/PRON sit/AUX pars/NOUN essentiae/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ ipsum/PRON suum/ADJ vivere/VERB ./PUNCT in/ADP rebus/NOUN quidem/PART compositis/VERB mediante/VERB forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX pars/NOUN essentiae/NOUN earum/PRON ;/PUNCT non/ADV autem/CCONJ dicitur/VERB anima/NOUN operari/VERB aliquo/PRON quod/PRON non/ADV sit/AUX ipsa/PRON sed/CCONJ pars/NOUN essentiae/NOUN suae/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ corpora/NOUN naturalia/ADJ operantur/VERB forma/NOUN quae/PRON est/AUX pars/NOUN essentiae/NOUN eorum/PRON ,/PUNCT licet/SCONJ mediante/VERB aliqua/PRON virtute/NOUN quasi/ADV instrumento/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN mediante/VERB calore/NOUN ./PUNCT nulla/PRON enim/ADV forma/NOUN multiplicatur/VERB secundum/ADP esse/VERB ad/ADP divisionem/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ forma/NOUN materialis/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ intellectus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 3/NUM de/ADP anima/NOUN probatur/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX forma/NOUN materialis/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sit/AUX actus/NOUN corporis/NOUN cujusdam/PRON :/PUNCT quod/PRON ex/ADP ipso/PRON suo/ADJ actu/NOUN probatur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ cognoscit/VERB omnes/PRON formas/NOUN materiales/ADJ ;/PUNCT si/SCONJ ergo/ADV intellectus/NOUN individuetur/VERB ad/ADP divisionem/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sit/AUX alius/PRON diversorum/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ formae/NOUN intellectuales/ADJ in/ADP eo/PRON receptae/VERB ,/PUNCT etiam/ADV sint/AUX individuatae/VERB :/PUNCT aliud/PRON est/VERB quod/SCONJ erit/AUX idem/PRON modus/NOUN recipiendi/VERB formas/NOUN in/ADP materia/NOUN prima/ADJ et/CCONJ in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ utrobique/ADV recipiuntur/VERB ut/SCONJ sunt/AUX istae/PRON ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV ut/SCONJ sunt/AUX formae/NOUN simpliciter/ADV :/PUNCT et/CCONJ ita/PART ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ non/ADV est/AUX cognoscibilis/ADJ per/ADP formas/NOUN quas/PRON recipit/VERB ,/PUNCT ita/PART nec/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ videtur/VERB ./PUNCT quia/SCONJ si/SCONJ habent/VERB esse/NOUN suum/ADJ absolutum/ADJ subsistens/ADJ ,/PUNCT non/ADV possunt/VERB distingui/VERB essentialiter/ADV per/ADP aliquid/PRON quod/PRON sit/VERB extra/ADP essentiam/NOUN earum/PRON ,/PUNCT super/ADP quod/PRON deferantur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ formae/NOUN corporales/ADJ super/ADP materiam/NOUN delatae/VERB ./PUNCT in/ADP essentia/NOUN autem/CCONJ earum/PRON non/ADV est/VERB diversitas/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON diversitatem/NOUN speciei/NOUN inducit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ non/ADV est/VERB dicere/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN diversorum/ADJ hominum/NOUN differant/VERB secundum/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ et/CCONJ ipsi/PRON homines/NOUN specie/NOUN differunt/VERB ad/ADP diversitatem/NOUN suarum/ADJ formarum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP est/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ impossibile/ADJ est/AUX plurium/ADJ individuorum/ADJ esse/AUX unam/NUM formam/NOUN numero/ADV ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN rationalis/ADJ est/AUX forma/NOUN cujuslibet/PRON hominis/NOUN :/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT anima/NOUN est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN et/CCONJ motor/NOUN ./PUNCT et/CCONJ dicitur/VERB intellectus/NOUN possibilis/ADJ qui/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP recipiendum/VERB omnes/PRON formas/NOUN intellectas/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ oculus/NOUN est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP recipiendum/VERB omnes/PRON colores/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ita/ADV illud/PRON quod/PRON recipit/VERB formas/NOUN intelligibiles/ADJ ,/PUNCT esset/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ virtus/NOUN in/ADP corpore/NOUN :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV alii/PRON dixerunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ nihil/PRON aliud/PRON est/AUX quam/SCONJ virtus/NOUN imaginativa/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX nata/VERB ut/SCONJ sint/VERB in/ADP ea/PRON formae/NOUN quae/PRON fuerunt/AUX intellectae/VERB in/ADP actu/NOUN :/PUNCT dicunt/VERB enim/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX tertius/ADJ ,/PUNCT est/AUX unus/NUM in/ADP omnibus/PRON ,/PUNCT et/CCONJ aeternus/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ est/AUX quasi/ADV compositus/VERB ex/ADP intellectu/NOUN agente/VERB et/CCONJ possibili/ADJ ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB est/VERB sicut/SCONJ forma/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP continuationem/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ continuatur/VERB etiam/ADV in/ADP nobis/PRON intellectus/NOUN agens/VERB ;/PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV abstrahere/VERB species/NOUN a/ADP phantasmatibus/NOUN sit/VERB in/ADP potestate/NOUN nostra/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB sit/AUX intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN ejus/PRON ./PUNCT quia/SCONJ sequeretur/VERB quod/SCONJ formae/NOUN rerum/NOUN naturalium/ADJ quae/PRON intelliguntur/VERB ,/PUNCT essent/VERB ab/ADP aeterno/ADJ sine/ADP materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ extra/ADP animam/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON species/NOUN illae/PRON non/ADV ponuntur/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ut/SCONJ forma/NOUN ejus/PRON ;/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ponitur/VERB ab/ADP eis/PRON intellectus/NOUN agens/VERB ./PUNCT et/CCONJ ponit/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB non/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP possibilem/ADJ ut/SCONJ forma/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ artifex/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ species/NOUN intellectae/VERB abstractae/VERB a/ADP phantasmatibus/NOUN ,/PUNCT sunt/VERB sicut/SCONJ forma/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON duobus/NUM efficitur/VERB intellectus/NOUN in/ADP habitu/NOUN ./PUNCT primo/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ ostendit/VERB quod/SCONJ non/ADV est/AUX necessarium/ADJ quod/SCONJ si/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB est/AUX aeternus/ADJ et/CCONJ recipiens/VERB aeternum/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ formae/NOUN sint/AUX aeternae/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART species/NOUN intelligibiles/ADJ ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ cum/SCONJ species/NOUN intellecta/VERB se/PRON habeat/VERB ad/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ quodammodo/ADV ut/SCONJ forma/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON modo/NOUN quod/SCONJ ex/ADP eis/PRON quodammodo/ADV efficitur/VERB unum/NUM completum/ADJ ,/PUNCT conjunctio/NOUN ejus/PRON ad/ADP nos/PRON est/VERB per/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX formale/ADJ in/ADP dicta/VERB conjunctione/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART per/ADP speciem/NOUN intellectam/VERB (/PUNCT cujus/PRON unum/NUM subjectum/NOUN dicit/VERB esse/AUX phantasma/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB in/ADP nobis/PRON )/PUNCT et/CCONJ ad/ADP ipsum/PRON intellectum/NOUN possibilem/ADJ ./PUNCT primo/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT species/NOUN quae/PRON est/AUX forma/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT non/ADV est/AUX eadem/PRON numero/ADV in/ADP phantasmate/NOUN et/CCONJ in/ADP subjecto/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT remotis/VERB omnibus/PRON praedictis/VERB erroribus/NOUN ,/PUNCT dico/VERB cum/ADP avicenna/PROPN ,/PUNCT intellectum/NOUN possibilem/ADJ incipere/VERB quidem/ADV esse/VERB in/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ cum/ADP corpore/NOUN non/ADV deficere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP diversis/ADJ diversum/ADJ esse/AUX ,/PUNCT et/CCONJ multiplicari/VERB secundum/ADP divisionem/NOUN materiae/NOUN in/ADP diversis/ADJ individuis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ alias/PRON formas/NOUN substantiales/ADJ :/PUNCT non/ADV enim/ADV videtur/VERB quod/SCONJ uni/NUM substantiae/NOUN possit/VERB convenire/VERB esse/VERB in/ADP potentia/NOUN respectu/NOUN omnium/PRON formarum/NOUN intelligibilium/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ esse/VERB actu/NOUN respectu/NOUN omnium/PRON illarum/PRON ,/PUNCT quod/PRON est/AUX intellectus/NOUN agentis/VERB :/PUNCT alias/ADV non/ADV posset/VERB facere/VERB omnes/PRON formas/NOUN intelligibiles/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ nihil/PRON agat/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP actu/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN non/ADV negatur/VERB esse/AUX forma/NOUN materialis/ADJ quin/SCONJ det/VERB esse/NOUN materiae/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ quantum/ADV ad/ADP esse/NOUN primum/ADJ ;/PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV in/ADP conjunctione/NOUN formae/NOUN ad/ADP materiam/NOUN forma/NOUN inveniatur/AUX dominans/VERB ;/PUNCT quanto/ADV forma/NOUN est/AUX nobilior/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ magis/ADV vincens/VERB materiam/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV magis/ADV poterit/VERB habere/VERB virtutem/NOUN praeter/ADP conditionem/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT et/CCONJ perfectissime/NOUN in/ADP anima/NOUN rationali/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX nobilissima/ADJ formarum/NOUN ;/PUNCT secus/ADP autem/CCONJ est/VERB in/ADP illis/PRON substantiis/NOUN immaterialibus/ADJ quae/PRON non/ADV habent/VERB etiam/ADV materiam/NOUN cujus/PRON sint/AUX formae/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN est/AUX terminus/NOUN generationis/NOUN humanae/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ quaelibet/PRON alia/PRON substantialis/ADJ forma/NOUN rei/NOUN generatae/VERB ./PUNCT unde/ADV si/SCONJ ante/ADP corpus/NOUN creatae/VERB fuissent/AUX ,/PUNCT oportuisset/VERB eas/PRON vel/CCONJ esse/AUX diversas/ADJ in/ADP specie/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV omnes/PRON homines/NOUN specie/NOUN differre/VERB ex/ADP diversitate/NOUN formarum/NOUN :/PUNCT aut/CCONJ quod/SCONJ esset/AUX una/NUM tantum/ADV numero/ADV ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV rediret/VERB error/NOUN tactus/VERB in/ADP praecedenti/VERB articulo/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV anima/NOUN esse/NOUN individuatum/VERB non/ADV possit/VERB habere/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ conjungitur/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ probatum/VERB est/AUX ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ non/ADV incipiat/VERB esse/VERB nisi/SCONJ in/ADP corpore/NOUN ;/PUNCT in/ADP hoc/PRON tamen/ADV differunt/VERB quod/SCONJ cum/SCONJ natura/NOUN angelica/ADJ sit/AUX sublimior/ADJ et/CCONJ deo/PROPN propinquior/ADJ ,/PUNCT acquiritur/VERB sibi/PRON esse/NOUN altius/ADJ ,/PUNCT in/ADP cujus/PRON participationem/NOUN nullo/PRON modo/NOUN corpus/NOUN adduci/VERB potest/VERB ,/PUNCT ac/CCONJ per/ADP hoc/PRON nec/CCONJ angelus/NOUN potest/VERB forma/NOUN corporis/NOUN esse/AUX ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ individuatio/NOUN sua/ADJ est/VERB ex/ADP unione/NOUN ejus/PRON ad/ADP corpus/NOUN :/PUNCT eidem/PRON enim/ADV formae/NOUN debetur/VERB idem/PRON perfectibile/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN corporis/NOUN humani/ADJ convenit/VERB in/ADP natura/NOUN intellectuali/ADJ cum/ADP forma/NOUN separata/VERB ,/PUNCT quae/PRON corpus/NOUN caeli/NOUN movet/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quidquid/PRON incipit/VERB esse/VERB sub/ADP aliqua/PRON forma/NOUN substantiali/ADJ ,/PUNCT est/AUX generabile/ADJ et/CCONJ corruptibile/ADJ ;/PUNCT anima/NOUN vero/ADV substantialis/ADJ forma/NOUN est/AUX ./PUNCT quia/SCONJ nihil/PRON consequitur/VERB formam/NOUN substantialem/ADJ nisi/SCONJ per/ADP virtutem/NOUN caelestem/ADJ ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ corpus/NOUN caeli/NOUN est/AUX primum/ADJ alterans/ADJ ,/PUNCT cujus/PRON virtute/NOUN omnes/PRON alterationes/NOUN regulantur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP fines/NOUN proprios/ADJ perducuntur/VERB ./PUNCT quia/SCONJ illa/PRON lux/NOUN non/ADV est/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ corporis/NOUN humani/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ aliquo/PRON modo/NOUN est/AUX causa/NOUN ejus/PRON ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN quae/PRON movet/VERB corpus/NOUN humanum/ADJ ,/PUNCT non/ADV est/AUX ejusdem/PRON speciei/NOUN cum/ADP natura/NOUN quae/PRON movet/VERB corpus/NOUN caeleste/ADJ ,/PUNCT quamvis/SCONJ sit/AUX simillima/ADJ sibi/PRON inter/ADP omnes/PRON formas/NOUN naturales/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV ex/ADP operatione/NOUN hominis/NOUN formae/NOUN artificiales/ADJ proveniunt/VERB ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV ab/ADP intellectu/NOUN dei/PROPN formae/NOUN naturales/ADJ profluxere/VERB ;/PUNCT si/SCONJ vero/ADV multiplicatio/NOUN essentiam/NOUN materiae/NOUN attingat/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ nihil/PRON aliud/PRON sit/AUX multiplicari/VERB quam/SCONJ aliquid/PRON fieri/VERB quod/PRON prius/ADV non/ADV erat/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ aliquid/PRON materiae/NOUN sit/VERB sub/ADP forma/NOUN corporis/NOUN mulieris/NOUN quod/PRON prius/ADV sub/ADP forma/NOUN costae/NOUN non/ADV erat/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ aliter/ADV esse/VERB non/ADV potest/VERB nisi/SCONJ vel/CCONJ per/ADP conversionem/NOUN alterius/PRON corporis/NOUN in/ADP corpus/NOUN mulieris/NOUN ,/PUNCT cujus/PRON materia/NOUN sub/ADP forma/NOUN ejus/PRON remaneat/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ aliquid/PRON materiae/NOUN sit/AUX de/ADP novo/ADJ creatum/VERB :/PUNCT et/CCONJ ita/ADV oportet/VERB quod/SCONJ per/ADP additionem/NOUN alicujus/PRON materiae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ de/ADP novo/ADJ creatae/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ sub/ADP forma/NOUN alterius/PRON corporis/NOUN praeexistentis/VERB ,/PUNCT ex/ADP costa/NOUN viri/NOUN corpus/NOUN mulieris/NOUN formatum/VERB sit/AUX ;/PUNCT quia/SCONJ materia/NOUN cognoscitiva/ADJ non/ADV est/AUX formarum/NOUN quas/PRON recipit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP eas/PRON in/ADP esse/NOUN specifico/ADJ perficitur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ ratio/NOUN non/ADV nominat/VERB formam/NOUN secundum/ADP esse/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP modum/NOUN intentionis/NOUN ./PUNCT unde/ADV sicut/SCONJ ab/ADP arte/NOUN artificis/NOUN effluunt/VERB formae/NOUN artificiales/ADJ in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV ab/ADP ideis/NOUN in/ADP mente/NOUN divina/ADJ existentibus/VERB fluunt/VERB omnes/PRON formae/NOUN et/CCONJ virtutes/NOUN naturales/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ ,/PUNCT ut/SCONJ dionysius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT ea/PRON quae/PRON sunt/AUX causatorum/VERB abundanter/ADV praeinsunt/VERB causis/NOUN ,/PUNCT formae/NOUN receptae/VERB in/ADP materia/NOUN non/ADV adaequant/VERB virtutem/NOUN vel/CCONJ artem/NOUN increatam/ADJ a/ADP qua/PRON procedunt/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ cum/SCONJ artifex/NOUN materiam/NOUN non/ADV producat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP materia/NOUN data/VERB operetur/VERB ,/PUNCT potentiam/NOUN materiae/NOUN non/ADV confert/VERB ad/ADP recipiendum/VERB formas/NOUN quas/PRON materiae/NOUN inducit/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ inferre/VERB in/ADP materiam/NOUN potest/VERB ;/PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ ,/PUNCT qui/PRON totius/PRON rei/NOUN auctor/NOUN est/AUX ,/PUNCT non/ADV solum/ADV formas/NOUN et/CCONJ virtutes/NOUN naturales/ADJ rebus/NOUN contulit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV potentiam/NOUN recipiendi/VERB illud/PRON quod/PRON ipse/PRON in/ADP materia/NOUN facere/VERB vult/VERB ./PUNCT secundo/NOUN ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ formae/NOUN quas/PRON inducit/VERB artifex/NOUN ,/PUNCT non/ADV producunt/VERB sibi/PRON similes/ADJ :/PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ naturales/ADJ sibi/PRON similes/ADJ producere/VERB possunt/VERB ;/PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ rerum/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP arte/NOUN divina/ADJ existunt/VERB ,/PUNCT primordiales/ADJ esse/AUX dicuntur/VERB ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ ipsae/PRON sunt/AUX prima/ADJ principia/NOUN simpliciter/ADV rerum/NOUN producendarum/VERB :/PUNCT quidam/PRON enim/ADV dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN speciei/NOUN non/ADV recipitur/VERB in/ADP materia/NOUN nisi/SCONJ mediante/VERB forma/NOUN generis/NOUN ;/PUNCT adeo/ADV quod/SCONJ est/AUX alia/PRON forma/NOUN numero/ADV per/ADP quam/PRON ignis/NOUN est/AUX ignis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP quam/PRON ignis/NOUN est/AUX corpus/NOUN ./PUNCT illa/PRON ergo/ADV forma/NOUN generalis/ADJ incompleta/ADJ ratio/NOUN seminalis/ADJ dicitur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ propter/ADP talem/PRON formam/NOUN inest/VERB materiae/NOUN quaedam/PRON inclinatio/NOUN ad/ADP recipiendum/VERB formas/NOUN specificas/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN quae/PRON advenit/VERB post/ADP aliquod/PRON esse/NOUN substantiale/ADJ ,/PUNCT est/AUX forma/NOUN accidentalis/ADJ ./PUNCT quod/PRON est/VERB contra/ADP rationem/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP 2/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT et/CCONJ praeterea/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN det/VERB aliquod/PRON esse/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ impossibile/ADJ sit/AUX unam/NUM rem/NOUN habere/VERB duplex/ADJ esse/NOUN substantiale/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB ,/PUNCT si/SCONJ prima/ADJ forma/NOUN substantialis/ADJ adveniens/VERB materiae/NOUN det/VERB sibi/PRON esse/NOUN substantiale/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ secunda/ADJ superveniens/VERB det/VERB esse/NOUN accidentale/ADJ :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV est/AUX alia/PRON forma/NOUN qua/PRON ignis/NOUN est/AUX ignis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ qua/PRON est/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ avicenna/PROPN vult/VERB ./PUNCT et/CCONJ si/SCONJ commentator/PROPN dicat/VERB in/ADP 2/NUM metaph./X genus/NOUN non/ADV esse/AUX materiam/NOUN sed/CCONJ formam/NOUN mediam/ADJ inter/ADP materiam/NOUN et/CCONJ ultimam/ADJ formam/NOUN :/PUNCT hoc/PRON non/ADV dicitur/VERB ad/ADP significandum/VERB ordinem/NOUN formarum/NOUN secundum/ADP rem/NOUN sed/CCONJ secundum/ADP rationem/NOUN :/PUNCT et/CCONJ praeterea/ADV sequeretur/VERB quod/SCONJ res/NOUN signata/VERB per/ADP genus/NOUN esset/AUX pars/NOUN speciei/NOUN constitutae/VERB per/ADP formam/NOUN superadditam/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ita/ADV de/ADP specie/NOUN praedicari/VERB non/ADV posset/VERB ./PUNCT quia/SCONJ ex/ADP virtute/NOUN formae/NOUN generalis/ADJ non/ADV necessario/ADV sequitur/VERB forma/NOUN specialis/ADJ :/PUNCT ideo/ADV alii/PRON dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ cum/SCONJ omnes/PRON formae/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT de/ADP potentia/NOUN materiae/NOUN educantur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB ipsas/PRON formas/NOUN praeexistere/VERB in/ADP materia/NOUN incomplete/ADV ,/PUNCT secundum/ADP quamdam/PRON quasi/ADV inchoationem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV possunt/VERB per/ADP se/PRON exire/VERB in/ADP actus/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ sit/VERB agens/NOUN exterius/ADJ quod/PRON excitet/VERB formam/NOUN incompletam/ADJ ad/ADP agendum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV cooperetur/VERB agenti/NOUN exteriori/ADJ ;/PUNCT quia/SCONJ quamvis/SCONJ formae/NOUN educantur/VERB de/ADP potentia/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT illa/PRON tamen/ADV potentia/NOUN materiae/NOUN non/ADV est/AUX activa/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ passiva/ADJ tantum/ADV ;/PUNCT quae/PRON etiam/ADV habilitas/NOUN appetitus/NOUN materiae/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ inchoatio/NOUN formae/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ natura/NOUN dividitur/VERB in/ADP materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ rationes/NOUN seminales/ADJ dicuntur/VERB virtutes/NOUN activae/ADJ completae/ADJ in/ADP natura/NOUN cum/ADP propriis/ADJ passivis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ calor/NOUN et/CCONJ frigus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ virtus/NOUN solis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ hujusmodi/ADV ;/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ rationes/NOUN seminales/ADJ dicuntur/AUX materiae/NOUN inditae/VERB ,/PUNCT non/ADV quia/SCONJ sint/AUX intelligendae/VERB praeexistere/VERB in/ADP materia/NOUN ante/ADP adventum/NOUN formae/NOUN completae/ADJ ,/PUNCT quasi/ADV pertinentes/VERB ad/ADP essentiam/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ad/ADP rationem/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX materia/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ per/ADP modum/NOUN quo/PRON etiam/ADV formae/NOUN completae/ADJ in/ADP materia/NOUN esse/VERB dicuntur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ in/ADP materia/NOUN aeris/NOUN praecessit/VERB aptitudo/NOUN ad/ADP formam/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP igne/NOUN generante/VERB virtus/NOUN activa/ADJ ,/PUNCT per/ADP quam/PRON haec/PRON aptitudo/NOUN in/ADP actum/NOUN reducitur/VERB :/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ dicit/VERB commentator/PROPN in/ADP 2/NUM metaph./X ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX ut/SCONJ sint/AUX diversi/ADJ agentes/NOUN quorum/PRON unius/NUM actio/NOUN terminetur/VERB ad/ADP subjectum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alterius/NOUN ad/ADP formam/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ ad/ADP subjectum/NOUN formae/NOUN actio/NOUN agentis/NOUN non/ADV terminatur/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ recipit/VERB formam/NOUN :/PUNCT sequeretur/VERB enim/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ ipse/PRON dicit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ subjectum/NOUN et/CCONJ forma/NOUN essent/AUX duo/NUM distincta/VERB ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON non/ADV fieret/VERB unum/NUM ,/PUNCT si/SCONJ essent/AUX termini/NOUN diversarum/ADJ actionum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ corpus/NOUN organicum/ADJ est/AUX subjectum/NOUN hujus/PRON formae/NOUN quae/PRON est/AUX anima/NOUN rationalis/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV anima/NOUN rationalis/ADJ sit/AUX perfectior/ADJ omnibus/PRON formis/NOUN naturalibus/ADJ ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ cum/SCONJ virtute/NOUN aliarum/PRON formarum/NOUN educantur/VERB similes/ADJ formae/NOUN in/ADP actum/NOUN ,/PUNCT multo/ADV fortius/ADV anima/NOUN rationalis/ADJ hoc/PRON possit/VERB facere/VERB ./PUNCT et/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ forma/NOUN corporalis/ADJ materiae/NOUN impressa/VERB ./PUNCT unde/ADV cum/SCONJ virtus/NOUN generativa/ADJ sit/AUX potentia/NOUN materialis/ADJ ,/PUNCT non/ADV potest/VERB ejus/PRON actio/NOUN ad/ADP formam/NOUN immaterialem/ADJ terminari/VERB ./PUNCT quia/SCONJ hoc/PRON non/ADV contingit/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ agens/NOUN movet/VERB materiam/NOUN ad/ADP talem/PRON formam/NOUN :/PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ rationalis/ADJ non/ADV est/AUX quid/PRON ex/ADP materia/NOUN (/PUNCT ad/ADP minus/ADJ praeexistente/VERB )/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN compositum/VERB :/PUNCT nec/CCONJ est/AUX forma/NOUN materialis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON possit/VERB educi/VERB de/ADP potentia/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ aliae/PRON formae/NOUN materiales/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT aut/CCONJ quia/SCONJ forma/NOUN secundum/ADP quam/PRON similitudo/NOUN attenditur/VERB per/ADP actionem/NOUN de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN educitur/VERB ;/PUNCT aut/CCONJ quia/SCONJ per/ADP actionem/NOUN disponitur/VERB materia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sit/AUX necessitas/NOUN ad/ADP receptionem/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ primus/ADJ modus/NOUN est/VERB quo/ADV ad/ADP omnes/PRON in/ADP formis/NOUN accidentalibus/ADJ ;/PUNCT secundus/ADJ autem/CCONJ est/VERB etiam/ADV ,/PUNCT secundum/ADP avicennam/PROPN ,/PUNCT in/ADP omnibus/PRON formis/NOUN substantialibus/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ ipse/PRON vult/VERB omnes/PRON formas/NOUN substantiales/ADJ esse/VERB a/ADP principio/NOUN separato/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP aristotelem/PROPN et/CCONJ commentatorem/PROPN ,/PUNCT formae/NOUN substantiales/ADJ materiales/ADJ pertinent/VERB ad/ADP primum/ADJ modum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ anima/NOUN rationalis/ADJ ad/ADP secundum/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ non/ADV proprie/ADV forma/NOUN generatur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ compositum/NOUN ./PUNCT unde/ADV est/AUX quasi/ADV actio/NOUN continua/ADJ ,/PUNCT reducta/VERB in/ADP unum/NUM agens/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quae/PRON terminatur/VERB ad/ADP ultimam/ADJ dispositionem/NOUN subjecti/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quae/PRON terminatur/VERB ad/ADP formam/NOUN ;/PUNCT ad/ADP sextum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN rationalis/ADJ nec/CCONJ ex/ADP materia/NOUN composita/VERB est/AUX ,/PUNCT nec/CCONJ est/AUX forma/NOUN materialis/ADJ ,/PUNCT quasi/ADV in/ADP materia/NOUN impressa/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV potest/VERB produci/VERB ab/ADP aliquo/PRON agente/NOUN quod/PRON accidentalem/ADJ causalitatem/NOUN habeat/VERB ad/ADP ipsam/PRON ex/ADP parte/NOUN materiae/NOUN quae/PRON inducitur/VERB ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB in/ADP aliis/PRON formis/NOUN materialibus/ADJ ;/PUNCT primo/NOUN per/ADP hoc/NOUN quod/PRON habetur/VERB in/ADP lib./X de/ADP causis/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ intelligentiae/NOUN primae/ADJ influunt/VERB formas/NOUN fixas/VERB stantes/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB anima/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ab/ADP hac/PRON dicit/VERB avicenna/PROPN ,/PUNCT effluere/VERB animas/NOUN humanas/ADJ et/CCONJ omnes/PRON alias/PRON formas/NOUN substantiales/ADJ in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ ;/PUNCT quia/SCONJ in/ADP naturalibus/ADJ agentibus/NOUN actio/NOUN sequitur/VERB ex/ADP necessitate/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT unde/ADV secundum/ADP unitatem/NOUN formae/NOUN oportet/VERB esse/VERB unitatem/NOUN in/ADP effectu/NOUN ;/PUNCT quo/PRON etiam/ADV modo/NOUN infinitatem/NOUN habet/VERB anima/NOUN rationalis/ADJ tam/ADV ex/ADP parte/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ,/PUNCT quo/PRON est/VERB omnia/PRON facere/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ ex/ADP parte/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ quo/PRON est/VERB omnia/PRON fieri/VERB ,/PUNCT et/CCONJ cujus/PRON est/AUX formam/NOUN universalem/ADJ recipere/VERB in/ADP qua/PRON sunt/VERB potentia/NOUN infinita/ADJ singularia/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN materialis/ADJ finita/VERB est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 8/NUM physic./X probatur/VERB ./PUNCT illud/PRON quod/PRON est/AUX tantum/ADV forma/NOUN et/CCONJ non/ADV hoc/PRON aliquid/PRON ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/AUX motor/NOUN ;/PUNCT unde/ADV in/ADP 8/NUM physic./X philosophus/NOUN vult/VERB quod/SCONJ forma/NOUN ignis/NOUN non/ADV sit/AUX motor/NOUN in/ADP motu/NOUN ejus/PRON naturali/ADJ :/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN ex/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ in/ADP naturalibus/ADJ nihil/PRON invenitur/AUX agens/VERB nisi/SCONJ forma/NOUN accidentalis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ calor/NOUN et/CCONJ frigus/NOUN quorum/PRON actione/NOUN non/ADV potest/VERB anima/NOUN produci/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ nihil/PRON agat/VERB ultra/ADP suam/ADJ speciem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV advertendum/VERB est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ nullus/PRON philosophus/NOUN inter/ADP animam/NOUN sensibilem/ADJ et/CCONJ alias/PRON formas/NOUN substantiales/ADJ distinxit/VERB quantum/ADV ad/ADP originem/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ praedicti/VERB philosophi/NOUN omnes/PRON formas/NOUN substantiales/ADJ esse/VERB a/ADP principio/NOUN separato/VERB posuerunt/VERB ;/PUNCT tam/ADV animam/NOUN sensibilem/ADJ ,/PUNCT quam/SCONJ formam/NOUN lapidis/NOUN vel/CCONJ ignis/NOUN ./PUNCT alii/PRON vero/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN et/CCONJ commentator/PROPN ejus/PRON ,/PUNCT qui/PRON ponunt/VERB formas/NOUN alias/PRON materiales/ADJ ex/ADP potentia/NOUN materiae/NOUN educi/VERB virtute/NOUN agentium/NOUN naturalium/ADJ ,/PUNCT ponunt/VERB etiam/ADV animam/NOUN sensibilem/ADJ et/CCONJ vegetabilem/ADJ ex/ADP traduce/NOUN esse/VERB ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ esse/NOUN formarum/NOUN naturalium/ADJ non/ADV est/AUX ipsarum/PRON absolute/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ ipsorum/PRON compositorum/NOUN :/PUNCT ideo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ generans/VERB vel/CCONJ inducens/VERB ad/ADP formam/NOUN sit/AUX compositum/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV forma/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT vel/CCONJ substantia/NOUN separata/VERB ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP hoc/PRON sustentatur/VERB aristoteles/PROPN in/ADP 7/NUM metaphys./X ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP eamdem/PRON rationem/NOUN ostendit/VERB in/ADP 16/NUM de/ADP animalibus/NOUN ,/PUNCT animam/NOUN vegetabilem/ADJ et/CCONJ sensibilem/ADJ non/ADV ab/ADP extrinseco/ADJ esse/VERB ,/PUNCT ostendens/VERB eas/PRON esse/AUX formas/NOUN materiales/ADJ ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ operationes/NOUN exercent/VERB mediante/VERB corpore/NOUN :/PUNCT alii/PRON vero/ADV philosophi/NOUN attenderunt/VERB ad/ADP ipsas/PRON formas/NOUN ,/PUNCT ac/CCONJ si/SCONJ eis/PRON per/ADP se/PRON fieri/VERB deberetur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV posuerunt/VERB omnes/PRON formas/NOUN esse/VERB a/ADP principio/NOUN formali/ADJ separato/VERB ./PUNCT ante/ADP vero/ADV quam/SCONJ resolvatur/VERB per/ADP actum/NOUN virtutis/NOUN generativae/ADJ separatum/VERB a/ADP reliquo/PRON sui/ADJ generis/NOUN ,/PUNCT est/VERB in/ADP eo/PRON potentia/NOUN illa/PRON indistincta/ADJ sicut/SCONJ forma/NOUN totius/PRON non/ADV est/VERB in/ADP parte/NOUN nisi/SCONJ in/ADP potentia/NOUN :/PUNCT quando/SCONJ autem/CCONJ separatur/VERB ,/PUNCT efficitur/AUX actu/NOUN habens/VERB talem/PRON potentiam/NOUN vel/CCONJ formam/NOUN :/PUNCT haec/PRON autem/CCONJ potentia/NOUN non/ADV est/AUX passiva/ADJ in/ADP semine/NOUN maris/NOUN sicut/SCONJ dicimus/VERB ligna/NOUN et/CCONJ lapides/NOUN esse/AUX in/ADP potentia/NOUN domus/NOUN (/PUNCT sic/ADV enim/ADV est/VERB potentia/NOUN in/ADP menstruo/ADJ mulieris/NOUN )/PUNCT ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX potentia/NOUN activa/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ dicimus/VERB formam/NOUN domus/NOUN in/ADP mente/NOUN artificis/NOUN esse/AUX potentia/NOUN domum/NOUN ;/PUNCT huic/PRON autem/CCONJ spiritui/NOUN conjungitur/VERB virtus/NOUN formativa/ADJ ,/PUNCT magis/ADV per/ADP modum/NOUN motoris/NOUN quam/SCONJ per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT etsi/SCONJ forma/NOUN ejus/PRON aliquo/PRON modo/NOUN sit/AUX ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV nec/CCONJ anima/NOUN sensibilis/ADJ nec/CCONJ aliqua/PRON forma/NOUN substantialis/ADJ ex/ADP actionibus/NOUN earum/PRON sequitur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ sequeretur/VERB quod/SCONJ formae/NOUN substantiales/ADJ ex/ADP necessitate/NOUN materiae/NOUN inducerentur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ empedocles/PROPN dixit/VERB ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV dico/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ex/ADP actionibus/NOUN qualitatum/NOUN activarum/ADJ consequitur/VERB anima/NOUN sensibilis/ADJ et/CCONJ aliae/PRON formae/NOUN substantiales/ADJ secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP eis/PRON ut/SCONJ instrumentis/NOUN manet/VERB virtus/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ alterius/PRON substantialis/ADJ formae/NOUN et/CCONJ ipsius/PRON caeli/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ in/ADP omnibus/PRON animalibus/NOUN accidit/VERB corruptio/NOUN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ forma/NOUN eorum/PRON in/ADP non/ADV ens/NOUN secedit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN est/AUX unum/NUM esse/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ esse/NOUN debeatur/VERB composito/NOUN ,/PUNCT quod/PRON ex/ADP utroque/PRON resultat/VERB ./PUNCT ergo/ADV non/ADV potest/VERB esse/VERB corruptio/NOUN materiae/NOUN sine/ADP corruptione/NOUN formae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 2/NUM de/ADP anima/NOUN habetur/VERB ./PUNCT si/SCONJ dicatur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN etiam/ADV est/AUX forma/NOUN et/CCONJ substantia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ post/ADP mortem/NOUN non/ADV manet/VERB inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ inquantum/SCONJ est/AUX substantia/NOUN ;/PUNCT aut/CCONJ anima/NOUN est/AUX forma/NOUN per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ ,/PUNCT aut/CCONJ per/ADP aliquod/PRON accidens/NOUN suum/ADJ ./PUNCT si/SCONJ primo/ADJ modo/NOUN ,/PUNCT ergo/ADV cum/SCONJ unius/NUM rei/NOUN non/ADV sint/AUX plures/ADJ essentiae/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ anima/NOUN post/ADP mortem/NOUN non/ADV manet/VERB inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT essentia/NOUN sua/ADJ penitus/ADV annihilabitur/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ secundo/ADJ modo/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ ex/ADP anima/NOUN et/CCONJ corpore/NOUN non/ADV constituatur/VERB unum/NUM quod/PRON est/AUX homo/NOUN nisi/SCONJ inquantum/SCONJ anima/NOUN est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT sequeretur/VERB quod/SCONJ homo/NOUN sit/AUX ens/NOUN per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV significet/VERB aliquid/PRON in/ADP praedicamento/NOUN substantiae/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX valde/ADV absurdum/ADJ ./PUNCT nec/CCONJ etiam/PART per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sit/AUX forma/NOUN super/ADP aliud/PRON delata/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ substantia/NOUN quaedam/PRON per/ADP se/PRON subsistens/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ab/ADP avicenna/PROPN dicitur/VERB non/ADV esse/AUX forma/NOUN submersa/VERB in/ADP materia/NOUN ;/PUNCT unde/ADV oportet/VERB illud/PRON principium/NOUN cujus/PRON est/VERB haec/PRON operatio/NOUN ,/PUNCT ab/ADP omni/PRON forma/NOUN corporali/ADJ absolutum/ADJ esse/AUX ./PUNCT et/CCONJ hanc/PRON positionem/NOUN improbat/VERB philosophus/NOUN in/ADP 1/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT ostendens/VERB quod/SCONJ anima/NOUN est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN et/CCONJ motor/NOUN ejus/PRON ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ ut/SCONJ determinatae/VERB formae/NOUN determinata/VERB materia/NOUN debeatur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ determinato/VERB motori/NOUN determinatum/VERB organum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ quaelibet/PRON ars/NOUN in/ADP agente/NOUN utitur/VERB propriis/ADJ instrumentis/NOUN :/PUNCT unde/ADV haec/PRON anima/NOUN non/ADV potest/VERB esse/AUX forma/NOUN et/CCONJ motor/NOUN nisi/SCONJ hujus/PRON corporis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ compositum/NOUN habet/VERB esse/NOUN ex/ADP conjunctione/NOUN formae/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT ideo/ADV divisio/NOUN formae/NOUN a/ADP tali/PRON materia/NOUN invenitur/VERB in/ADP qualibet/PRON corruptione/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ forma/NOUN in/ADP nihil/PRON cadat/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ non/PART ,/PUNCT hoc/PRON corruptioni/NOUN accidit/VERB ex/ADP ratione/NOUN propria/ADJ hujus/PRON formae/NOUN vel/CCONJ illius/PRON ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV sit/VERB forma/NOUN talis/PRON cujus/PRON esse/NOUN sit/AUX absolutum/ADJ et/CCONJ non/ADV dependens/VERB ,/PUNCT in/ADP cujus/PRON esse/NOUN participationem/NOUN materia/NOUN adducitur/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ perficitur/VERB tali/PRON forma/NOUN ,/PUNCT contingit/VERB ut/SCONJ ex/ADP defectu/NOUN materiae/NOUN compositum/NOUN hujusmodi/ADV esse/NOUN amittat/VERB ,/PUNCT secundum/ADP hoc/PRON quod/SCONJ improportionata/ADJ ad/ADP ipsum/PRON efficitur/VERB :/PUNCT et/CCONJ tamen/ADV ipsa/PRON forma/NOUN remanet/VERB in/ADP suo/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV destructio/NOUN est/AUX compositi/NOUN ,/PUNCT forma/NOUN remanente/VERB ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV forma/NOUN non/ADV habeat/VERB esse/NOUN absolutum/ADJ in/ADP quo/PRON subsistat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ sit/VERB per/ADP esse/NOUN compositi/NOUN ,/PUNCT tunc/ADV ex/ADP quo/PRON compositum/NOUN desinit/VERB esse/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ forma/NOUN etiam/ADV esse/NOUN amittat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP accidens/NOUN corrumpatur/VERB ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ dicit/VERB commentator/PROPN in/ADP 3/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT intellectus/NOUN non/ADV eodem/PRON modo/NOUN dicitur/VERB forma/NOUN cum/ADP aliis/PRON formis/NOUN materialibus/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV corrupto/VERB corpore/NOUN non/ADV corrumpitur/VERB per/ADP accidens/NOUN anima/NOUN sicut/SCONJ aliae/PRON formae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON non/ADV sunt/VERB nisi/SCONJ per/ADP esse/NOUN compositi/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ aliquam/PRON operationem/NOUN habent/VERB nisi/SCONJ mediante/VERB materia/NOUN ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN rationalis/ADJ praeter/ADP alias/PRON formas/NOUN dicitur/VERB esse/AUX substantia/NOUN et/CCONJ hoc/PRON aliquid/PRON ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ habet/VERB esse/NOUN absolutum/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ quod/PRON dicitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN potest/VERB dupliciter/ADV considerari/VERB ,/PUNCT scilicet/PART secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX substantia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX intelligendum/VERB quantum/ADV ad/ADP diversa/ADJ quae/PRON in/ADP ipsa/PRON sunt/VERB ,/PUNCT quasi/SCONJ aliud/PRON sit/AUX essentia/NOUN sua/ADJ et/CCONJ aliud/NOUN ipsam/PRON esse/AUX formam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV esse/AUX formam/NOUN accidat/VERB sibi/PRON sicut/SCONJ color/NOUN corpori/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ est/AUX forma/NOUN habet/VERB quod/SCONJ post/ADP corpus/NOUN remaneat/VERB ;/PUNCT ex/ADP principiis/NOUN autem/CCONJ naturalibus/ADJ esse/NOUN perpetuum/ADJ habere/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ ex/ADP contrariis/ADJ componatur/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX causa/NOUN corruptionis/NOUN in/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ forma/NOUN materiam/NOUN perficiat/VERB secundum/ADP ejus/PRON capacitatem/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ratio/NOUN illa/PRON procederet/VERB ,/PUNCT si/SCONJ compositum/NOUN esse/NOUN recepisset/VERB secundum/ADP conditionem/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV secundum/ADP potestatem/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT cujus/PRON esse/NOUN perpetuum/ADJ est/AUX :/PUNCT primo/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ naturae/NOUN elementares/ADJ se/PRON habeant/VERB quasi/ADV materialiter/ADV ad/ADP formam/NOUN mixti/VERB ,/PUNCT non/ADV posset/VERB mixtum/VERB consequi/VERB unam/NUM formam/NOUN simpliciter/ADV nisi/SCONJ elementa/NOUN aggregarentur/VERB in/ADP unum/NUM hoc/PRON modo/NOUN quod/SCONJ unum/NUM sit/AUX formale/ADJ et/CCONJ praedominans/VERB ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ad/ADP quamlibet/PRON generationem/NOUN oportet/VERB duo/NUM concurrere/VERB :/PUNCT scilicet/PART agens/NOUN quod/PRON inducit/VERB formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ patiens/ADJ quod/PRON offert/VERB materiam/NOUN ;/PUNCT in/ADP omnibus/PRON enim/ADV viventibus/VERB perfectis/ADJ in/ADP quibus/PRON est/VERB sexus/NOUN distinctio/NOUN ,/PUNCT femina/NOUN se/PRON habet/VERB ut/SCONJ patiens/ADJ et/CCONJ materiam/NOUN ministrans/VERB ,/PUNCT et/CCONJ mas/NOUN se/PRON habet/VERB ut/SCONJ agens/NOUN et/CCONJ formam/NOUN inducens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 15/NUM de/ADP animalibus/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP esse/NOUN formali/ADJ intelligibili/ADJ completur/VERB ex/ADP lumine/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP hanc/PRON formam/NOUN habet/VERB quod/SCONJ sit/AUX perfectio/NOUN in/ADP actu/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ :/PUNCT tertio/NOUN tentationis/NOUN formam/NOUN ,/PUNCT ibi/PART :/PUNCT utrum/ADV diabolus/PROPN ex/ADP invidia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP forma/NOUN serpentis/NOUN tentaverit/VERB evam/PROPN ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV iniquus/ADJ persuasor/NOUN tentare/VERB hominem/NOUN disponebat/VERB ,/PUNCT formam/NOUN boni/ADJ persuasoris/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART angeli/NOUN ,/PUNCT assumere/VERB debuit/VERB ./PUNCT unde/ADV in/ADP tentatione/NOUN primorum/ADJ parentum/NOUN diabolus/PROPN aliquid/PRON fecit/VERB quod/PRON voluit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV a/ADP muliere/NOUN tentationem/NOUN inciperet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ut/SCONJ aliena/ADJ forma/NOUN veniret/VERB ;/PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ in/ADP forma/NOUN serpentis/NOUN veniret/VERB ,/PUNCT non/ADV sponte/ADV elegit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP permissione/NOUN divina/NOUN ,/PUNCT quae/PRON eum/PRON alias/PRON species/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON magis/ADV posset/VERB latere/VERB ,/PUNCT assumere/VERB prohibebat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP littera/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV removebatur/VERB quin/SCONJ etiam/ADV tunc/ADV secundum/ADP diversitatem/NOUN corporum/NOUN diversa/ADJ fuisset/AUX dignitas/NOUN animarum/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ oporteat/VERB animae/NOUN ad/ADP corpus/NOUN proportionem/NOUN esse/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ formae/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ motoris/NOUN ad/ADP motum/NOUN :/PUNCT et/CCONJ haec/PRON semper/ADV praecedit/VERB illud/PRON ad/ADP quod/PRON disponit/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ calor/NOUN formam/NOUN ignis/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT in/ADP rebus/NOUN naturalibus/ADJ simul/ADV datur/VERB rei/NOUN generatae/VERB forma/NOUN specifica/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ virtus/NOUN sese/PRON conservandi/VERB in/ADP esse/NOUN specifico/ADJ ./PUNCT verbi/NOUN gratia/NOUN ,/PUNCT alterationis/NOUN terminus/NOUN est/VERB qualitas/NOUN sicut/SCONJ ejusdem/PRON generis/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ sicut/SCONJ alterius/PRON generis/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ calor/NOUN imperfectus/ADJ quantumcumque/ADV excrescat/VERB ,/PUNCT nunquam/ADV fit/VERB forma/NOUN substantialis/ADJ ignis/NOUN ./PUNCT imperfectus/ADJ enim/ADV calor/NOUN qui/PRON est/AUX dispositio/NOUN ad/ADP formam/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT dum/SCONJ est/VERB in/ADP alteratione/NOUN praecedente/VERB non/ADV conjungitur/VERB ipsi/PRON fini/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ caliditas/NOUN ultima/ADJ quae/PRON est/VERB in/ADP termino/NOUN alterationis/NOUN ,/PUNCT conjungitur/VERB formae/NOUN substantiali/ADJ nec/CCONJ excluditur/VERB per/ADP eam/PRON ./PUNCT unde/ADV sicut/SCONJ creando/VERB ,/PUNCT formam/NOUN substantialem/ADJ rei/NOUN confert/VERB per/ADP quam/PRON in/ADP esse/NOUN naturali/ADJ subsistit/VERB ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV recreando/VERB ,/PUNCT formam/NOUN gratiae/NOUN confert/VERB ,/PUNCT per/ADP quam/PRON in/ADP esse/NOUN gratiae/NOUN permanet/VERB :/PUNCT non/ADV enim/ADV potest/VERB intelligi/VERB quod/SCONJ aliquis/PRON sit/AUX agens/NOUN nisi/SCONJ aliquid/PRON in/ADP effectu/NOUN suo/ADJ faciat/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ formam/NOUN aliquam/PRON inducat/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ substantialem/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ accidentalem/ADJ ;/PUNCT unde/ADV immediate/ADV corpus/NOUN vivificat/VERB ;/PUNCT cum/SCONJ inter/ADP materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN non/ADV sit/VERB aliquid/PRON medium/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 8/NUM metaph./X philosophus/NOUN dicit/VERB ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ non/ADV est/AUX forma/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ exemplaris/NOUN ;/PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ mediante/VERB aliqua/PRON forma/NOUN ,/PUNCT in/ADP esse/NOUN gratuito/ADJ eam/PRON vivificet/VERB ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV ponatur/VERB gratia/NOUN esse/AUX conjungens/VERB animam/NOUN fini/NOUN ultimo/ADJ ,/PUNCT hoc/PRON non/ADV potest/VERB intelligi/VERB nisi/SCONJ vel/CCONJ per/ADP modum/NOUN formae/NOUN vel/CCONJ per/ADP modum/NOUN efficientis/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ intelligatur/VERB formaliter/ADV ,/PUNCT tunc/ADV oportet/VERB quod/SCONJ gratia/NOUN sit/AUX forma/NOUN animae/NOUN ;/PUNCT non/ADV enim/ADV invenitur/VERB aliqua/PRON forma/NOUN in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN quae/PRON alteri/PRON accidentaliter/ADV adveniat/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ est/AUX actus/NOUN materiae/NOUN in/ADP esse/NOUN substantiali/ADJ ,/PUNCT ita/ADV accidens/NOUN est/AUX actus/NOUN subjecti/NOUN in/ADP esse/NOUN accidentali/ADJ ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT caritas/NOUN dicitur/VERB esse/AUX forma/NOUN omnium/PRON virtutum/NOUN et/CCONJ mater/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV alii/PRON dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ virtus/NOUN et/CCONJ gratia/NOUN realiter/ADV differunt/VERB ,/PUNCT non/ADV ita/ADV quod/SCONJ sint/AUX diversa/ADJ per/ADP essentiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ ex/ADP gratia/NOUN et/CCONJ virtute/NOUN efficitur/VERB unum/NUM sicut/SCONJ ex/ADP forma/NOUN et/CCONJ eo/NOUN cujus/PRON est/AUX forma/NOUN :/PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ caritas/NOUN alio/PRON modo/NOUN dicitur/VERB forma/NOUN virtutum/NOUN quam/SCONJ gratia/NOUN ./PUNCT caritas/NOUN enim/ADV est/AUX forma/NOUN virtutum/NOUN ex/ADP parte/NOUN actus/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ scilicet/ADV omnes/PRON actus/NOUN virtutum/NOUN in/ADP suum/ADJ finem/NOUN convocat/VERB ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ ejus/PRON objectum/NOUN est/AUX finis/NOUN ultimus/ADJ ./PUNCT sic/ADV enim/ADV est/VERB in/ADP omnibus/PRON potentiis/NOUN et/CCONJ actibus/NOUN ordinatis/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ illa/PRON quae/PRON altiorem/ADJ finem/NOUN respicit/VERB ,/PUNCT largitur/VERB formam/NOUN arti/NOUN quae/PRON sub/ADP ipsa/PRON est/VERB ,/PUNCT cujus/PRON actus/NOUN in/ADP suum/ADJ finem/NOUN ordinatur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB quia/SCONJ gubernator/NOUN ostendit/VERB factori/NOUN navis/NOUN ,/PUNCT qualis/PRON debeat/VERB esse/AUX forma/NOUN temonis/NOUN ./PUNCT illud/PRON autem/CCONJ quod/PRON ab/ADP alio/PRON oritur/VERB ,/PUNCT formam/NOUN et/CCONJ speciem/NOUN ab/ADP eo/PRON trahit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP suo/ADJ vigore/NOUN consistit/VERB ,/PUNCT quamdiu/SCONJ origini/NOUN continuatur/VERB :/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ gratia/NOUN operans/VERB secundum/ADP unam/NUM acceptionem/NOUN dicitur/VERB operari/VERB in/ADP anima/NOUN ,/PUNCT non/ADV effective/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ formaliter/ADV ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ quaelibet/PRON forma/NOUN facit/VERB esse/AUX aliquod/PRON in/ADP subjecto/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ albedo/NOUN facit/VERB esse/AUX album/ADJ ;/PUNCT sic/ADV dicitur/AUX cooperans/VERB non/ADV quia/SCONJ non/ADV sit/AUX principalis/ADJ causa/NOUN in/ADP agendo/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ liberum/ADJ arbitrium/NOUN ministrat/VERB substantiam/NOUN actus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ a/ADP gratia/NOUN est/VERB forma/NOUN per/ADP quam/PRON meritorius/ADJ est/AUX ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT omnis/PRON forma/NOUN multiplicatur/VERB secundum/ADP differentiam/NOUN eorum/PRON quae/PRON informat/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ diversorum/ADJ diversae/ADJ sint/AUX formae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ gratia/NOUN est/AUX forma/NOUN virtutum/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ gratia/NOUN ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ est/AUX forma/NOUN virtutum/NOUN ,/PUNCT ponitur/VERB in/ADP eodem/PRON subjecto/NOUN in/ADP quo/PRON est/VERB virtus/NOUN ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ sit/VERB in/ADP qualibet/PRON potentia/NOUN in/ADP qua/PRON est/VERB virtus/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP prius/ADJ vel/CCONJ per/ADP posterius/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ quaedam/PRON virtutes/NOUN per/ADP prius/ADJ a/ADP gratia/NOUN informantur/VERB quam/SCONJ aliae/NOUN :/PUNCT una/NUM enim/ADV forma/NOUN est/AUX quae/PRON dat/VERB esse/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quae/PRON est/AUX principium/NOUN operis/NOUN :/PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ratio/NOUN illa/PRON procedit/VERB de/ADP forma/NOUN quae/PRON est/AUX intrinseca/ADJ rei/NOUN et/CCONJ quasi/ADV constitutiva/ADJ ejus/PRON ;/PUNCT sic/ADV autem/CCONJ gratia/NOUN non/ADV dicitur/VERB esse/AUX forma/NOUN virtutum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quasi/ADV principium/NOUN a/ADP quo/PRON virtutes/NOUN formaliter/ADV oriuntur/VERB ./PUNCT propterea/ADV quidam/PRON non/ADV inerudite/ADV tradunt/VERB ,/PUNCT virtutem/NOUN esse/AUX bonam/ADJ mentis/NOUN qualitatem/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ formam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON animam/NOUN informat/VERB ./PUNCT scilicet/PART primus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ esse/NOUN est/AUX actus/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ nulla/PRON forma/NOUN quae/PRON non/ADV est/AUX per/ADP se/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT habet/VERB operationem/NOUN praeter/ADP communicationem/NOUN subjecti/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ contingit/VERB actum/NOUN aliquem/PRON esse/VERB vel/CCONJ operationem/NOUN ex/ADP libero/ADJ arbitrio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ praecipue/ADV cum/ADP electione/NOUN ,/PUNCT sine/ADP qua/PRON virtutis/NOUN actus/NOUN esse/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT quin/SCONJ a/ADP nobis/PRON percipiatur/VERB ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ aliter/ADV est/VERB in/ADP nominibus/NOUN illis/PRON quae/PRON exprimunt/VERB formas/NOUN generales/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ quae/PRON exprimunt/VERB formas/NOUN speciales/ADJ ./PUNCT forma/NOUN enim/ADV specialis/ADJ quae/PRON informat/VERB subjectum/NOUN aliquod/PRON ,/PUNCT non/ADV informatur/VERB alia/PRON forma/NOUN ejusdem/PRON rationis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ virtus/NOUN quae/PRON dicitur/VERB bonitas/NOUN animae/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ perficit/VERB eam/PRON ,/PUNCT potest/VERB dici/VERB bona/ADJ secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX perfecta/ADJ quodam/PRON alio/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ ordine/NOUN ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ regula/NOUN rationis/NOUN ,/PUNCT a/ADP quibus/PRON formam/NOUN habet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ speciem/NOUN trahit/VERB ./PUNCT vel/CCONJ sicut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX principium/NOUN usus/NOUN :/PUNCT in/ADP redditione/NOUN autem/CCONJ praemii/NOUN ad/ADP merita/NOUN magis/ADV servatur/VERB forma/NOUN distributionis/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ ipse/PRON unicuique/PRON secundum/ADP opera/NOUN sua/ADJ reddat/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ commutationis/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ deus/PROPN a/ADP nobis/PRON nihil/PRON accipiat/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ plato/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ formae/NOUN non/ADV dantur/VERB a/ADP datore/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ secundum/ADP merita/NOUN naturae/NOUN ./PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ potentia/NOUN materiae/NOUN est/AUX proportionata/VERB ad/ADP receptionem/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ ad/ADP primum/ADJ praemium/NOUN est/AUX proportionatus/VERB secundum/ADP formam/NOUN suam/ADJ :/PUNCT et/CCONJ haec/PRON quidem/ADV positio/NOUN satis/ADV congruere/VERB videtur/VERB opinioni/NOUN augustini/PROPN ,/PUNCT qui/PRON ponit/VERB res/NOUN simul/ADV tempore/NOUN perfectas/VERB fuisse/AUX et/CCONJ creatas/VERB ,/PUNCT in/ADP materia/NOUN et/CCONJ in/ADP forma/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ majoris/ADJ perfectionis/NOUN est/AUX forma/NOUN actus/NOUN quam/SCONJ ipsa/PRON substantia/NOUN ejus/PRON ;/PUNCT ita/ADV e/ADP contrario/ADJ major/ADJ defectus/NOUN est/AUX deficere/VERB in/ADP ipsa/PRON substantia/NOUN actus/NOUN quam/SCONJ deficere/VERB in/ADP forma/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP illis/PRON quae/PRON agunt/VERB per/ADP necessitatem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ agens/NOUN de/ADP necessitate/NOUN agat/VERB secundum/ADP exigentiam/NOUN formae/NOUN quae/PRON in/ADP ipso/PRON est/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ per/ADP calidum/ADJ calefaciat/VERB ./PUNCT dispositio/NOUN autem/CCONJ non/ADV perducit/VERB ad/ADP effectum/NOUN nisi/SCONJ multiplicata/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP qualitatibus/NOUN activis/ADJ et/CCONJ passivis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX dispositiones/NOUN ad/ADP formam/NOUN elementi/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV inducitur/VERB forma/NOUN elementi/NOUN nisi/SCONJ quando/SCONJ perducitur/VERB materia/NOUN ad/ADP intensionem/NOUN qualitatum/NOUN illarum/PRON ./PUNCT ad/ADP octavum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quamvis/SCONJ corpus/NOUN hominis/NOUN simpliciter/ADV nobilius/ADJ sit/AUX corpore/NOUN ignis/NOUN urentis/VERB vel/CCONJ ferri/NOUN secantis/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX nobiliori/ADJ forma/NOUN perfectum/ADJ ;/PUNCT nihil/PRON tamen/ADV prohibet/VERB illa/PRON corpora/NOUN nobiliora/ADJ esse/AUX secundum/ADP quid/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ scilicet/ADV hoc/PRON habent/VERB in/ADP actu/NOUN quod/PRON corpus/NOUN humanum/ADJ habet/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ caliditatem/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ aliquid/PRON hujusmodi/ADV ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ anima/NOUN quae/PRON tali/PRON corpori/NOUN infunditur/VERB ,/PUNCT deordinationem/NOUN culpae/NOUN contrahit/VERB ex/ADP hoc/PRON ipso/PRON quod/SCONJ hujusmodi/ADV corporis/NOUN forma/NOUN efficitur/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN recipitur/VERB in/ADP materia/NOUN secundum/ADP conditionem/NOUN ipsius/PRON materiae/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ omne/PRON quod/PRON est/VERB in/ADP altero/PRON ,/PUNCT sit/VERB in/ADP eo/PRON per/ADP modum/NOUN recipientis/VERB :/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON contingit/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ etiam/ADV in/ADP actu/NOUN perfectio/NOUN virtutis/NOUN ex/ADP ordine/NOUN ad/ADP finem/NOUN est/AUX forma/NOUN actus/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ illa/PRON sunt/AUX similia/ADJ quae/PRON eamdem/PRON formam/NOUN communicant/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV veritas/NOUN naturae/NOUN a/ADP forma/NOUN sit/VERB ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ illud/PRON quod/PRON nutrit/VERB ,/PUNCT in/ADP fine/NOUN ad/ADP veritatem/NOUN naturae/NOUN ipsius/PRON nutriti/VERB perducatur/VERB ./PUNCT restat/VERB ergo/ADV ut/SCONJ fiat/VERB augmentum/NOUN humani/ADJ corporis/NOUN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ additur/VERB materia/NOUN quae/PRON suberat/VERB formae/NOUN alterius/PRON corporis/NOUN ,/PUNCT illo/PRON corpore/NOUN in/ADP corpus/NOUN humanum/ADJ secundum/ADP veritatem/NOUN converso/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB etiam/ADV in/ADP qualibet/PRON alteratione/NOUN et/CCONJ generatione/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ agens/NOUN multiplicat/VERB formam/NOUN suam/ADJ in/ADP materia/NOUN ./PUNCT dicunt/VERB enim/ADV quod/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ ,/PUNCT quantum/ADV in/ADP se/PRON est/VERB ,/PUNCT caret/VERB omni/PRON quantitate/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ;/PUNCT ergo/ADV aequaliter/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP recipiendum/VERB omnes/PRON quantitates/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ad/ADP recipiendum/VERB omnes/PRON formas/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV quantitates/NOUN determinatae/VERB et/CCONJ omnia/PRON alia/PRON accidentia/NOUN secundum/ADP exigentiam/NOUN formae/NOUN materiam/NOUN recipiant/VERB ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ subjecta/VERB materia/NOUN cum/ADP forma/NOUN est/AUX causa/NOUN eorum/PRON quae/PRON insunt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 1/NUM physic./X dicitur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ ad/ADP nullam/PRON quantitatem/NOUN sit/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ quae/PRON competat/VERB formae/NOUN naturali/ADJ ,/PUNCT quae/PRON in/ADP materia/NOUN esse/VERB potest/VERB ./PUNCT materia/NOUN vero/ADV prima/ADJ non/ADV est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP alias/PRON formas/NOUN nisi/SCONJ ad/ADP illas/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP rerum/NOUN natura/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP principia/NOUN naturalia/ADJ educi/VERB possunt/VERB ./PUNCT ita/ADV tamen/ADV quod/SCONJ virtus/NOUN vini/NOUN semper/ADV in/ADP illa/PRON parte/NOUN materiae/NOUN manet/VERB magis/ADV quae/PRON prius/ADV sub/ADP forma/NOUN vini/NOUN erat/VERB ./PUNCT sed/CCONJ oportet/VERB ut/SCONJ totum/PRON simul/ADV unam/NUM formam/NOUN accipiat/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX medium/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP mixtione/NOUN vini/NOUN et/CCONJ aquae/NOUN :/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN et/CCONJ speciei/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV est/AUX permanens/VERB ./PUNCT videmus/VERB enim/ADV quod/SCONJ si/SCONJ ignis/NOUN accendatur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ continue/ADV ligna/NOUN addantur/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ alia/PRON consumuntur/VERB ,/PUNCT forma/NOUN ignis/NOUN semper/ADV manebit/VERB in/ADP lignis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP hoc/PRON ,/PUNCT etiam/ADV illud/PRON quod/PRON pertinet/VERB ad/ADP speciem/NOUN et/CCONJ formam/NOUN carnis/NOUN semper/ADV manebit/VERB ;/PUNCT quamvis/SCONJ illud/PRON quod/PRON recipit/VERB hanc/PRON formam/NOUN ,/PUNCT continue/ADV consumatur/VERB et/CCONJ restauretur/VERB ./PUNCT ita/ADV tamen/ADV quod/SCONJ illud/PRON quod/PRON est/AUX formae/NOUN ,/PUNCT semper/ADV maneat/VERB ./PUNCT sed/CCONJ eadem/PRON secundum/ADP numerum/NOUN caro/NOUN dicitur/VERB secundum/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ participat/VERB formam/NOUN et/CCONJ proprietates/NOUN consequentes/VERB speciem/NOUN ;/PUNCT dicit/VERB enim/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ hoc/PRON modo/NOUN est/VERB distinguere/VERB quod/PRON est/VERB secundum/ADP speciem/NOUN et/CCONJ secundum/ADP materiam/NOUN in/ADP carne/NOUN et/CCONJ osse/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ in/ADP unoquoque/PRON alio/PRON quod/PRON habet/VERB formam/NOUN in/ADP materia/NOUN ./PUNCT quae/PRON quoniam/SCONJ non/ADV secundum/ADP se/PRON totam/PRON agit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP formam/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT ideo/ADV multiplicat/VERB tantum/ADV formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV materiam/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ oportet/VERB quod/SCONJ forma/NOUN generati/VERB sit/VERB in/ADP generante/VERB ,/PUNCT ad/ADP minus/ADJ virtualiter/ADV ./PUNCT sed/CCONJ harum/PRON rationum/NOUN radices/NOUN a/ADP philosophis/NOUN sequentibus/VERB sufficienter/ADV improbatae/VERB sunt/AUX ,/PUNCT scilicet/ADV quod/SCONJ non/ADV solum/ADV ex/ADP extractione/NOUN et/CCONJ congregatione/NOUN sit/VERB generatio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ materia/NOUN transmutatur/VERB de/ADP forma/NOUN in/ADP formam/NOUN ;/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ si/SCONJ dictum/NOUN damasceni/PROPN intelligatur/VERB universaliter/ADV de/ADP omni/PRON generatione/NOUN ,/PUNCT non/ADV oportet/VERB quod/SCONJ generatum/VERB sit/VERB de/ADP substantia/NOUN generantis/VERB materialiter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ formaliter/ADV tantum/ADV ,/PUNCT non/ADV quidem/ADV secundum/ADP unam/NUM formam/NOUN in/ADP numero/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP unam/NUM formam/NOUN in/ADP specie/NOUN ./PUNCT magis/ADV homo/NOUN est/VERB de/ADP genere/NOUN patris/NOUN sui/ADJ quam/SCONJ matris/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ a/ADP patre/NOUN formam/NOUN recipiat/VERB et/CCONJ a/ADP matre/NOUN materiam/NOUN ./PUNCT philosophus/NOUN in/ADP 8/NUM metaphys./X ,/PUNCT ostendit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ unio/NOUN formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN non/ADV est/VERB per/ADP aliquod/PRON vinculum/NOUN medium/ADJ ;/PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ forma/NOUN corporis/NOUN est/AUX ;/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ originale/ADJ causatur/VERB in/ADP anima/NOUN ex/ADP conjunctione/NOUN ejus/PRON ad/ADP tale/PRON corpus/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ forma/NOUN est/AUX (/PUNCT sic/ADV enim/ADV ex/ADP utrisque/PRON conjunctis/VERB talis/PRON natura/NOUN resultat/VERB )/PUNCT ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ in/ADP essentia/NOUN animae/NOUN sit/VERB primo/ADV et/CCONJ principaliter/ADV sicut/SCONJ in/ADP subjecto/NOUN originale/ADJ ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN rationalis/ADJ potest/VERB comparari/VERB ad/ADP corpus/NOUN ut/SCONJ motor/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX principium/NOUN aliquorum/PRON operum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV consideretur/VERB inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT sic/ADV immediate/ADV corpori/NOUN unitur/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ esse/NOUN quod/PRON est/AUX actus/NOUN formae/NOUN conjuncti/VERB ,/PUNCT est/VERB ex/ADP anima/NOUN et/CCONJ corpore/NOUN ;/PUNCT originale/ADJ autem/CCONJ non/ADV transit/VERB in/ADP animam/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ conjungitur/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ motor/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ conjungitur/VERB sibi/PRON ut/SCONJ forma/NOUN :/PUNCT generatio/NOUN autem/CCONJ corporalis/ADJ terminatur/VERB per/ADP se/PRON ad/ADP naturam/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN est/AUX terminus/NOUN generationis/NOUN ;/PUNCT angelus/NOUN enim/ADV creatus/VERB est/AUX non/ADV ut/SCONJ forma/NOUN alterius/PRON corporis/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ dignitas/NOUN rei/NOUN praecipue/ADV attenditur/VERB secundum/ADP formam/NOUN suam/ADJ ./PUNCT formae/NOUN quae/PRON secundum/ADP diversitatem/NOUN materiae/NOUN diversificantur/VERB ,/PUNCT de/ADP potentia/NOUN materiae/NOUN educuntur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP formis/NOUN corporalibus/ADJ patet/VERB ./PUNCT tunc/ADV autem/CCONJ praecipue/ADV videtur/VERB quod/SCONJ species/NOUN per/ADP prius/ADJ generis/NOUN praedicationem/NOUN recipiat/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ nobilior/ADJ forma/NOUN vel/CCONJ differentia/NOUN naturam/NOUN generis/NOUN participat/VERB ./PUNCT ergo/ADV in/ADP individuis/NOUN hoc/PRON non/ADV contingit/VERB ut/SCONJ unus/NUM homo/NOUN nobiliorem/ADJ formam/NOUN quam/SCONJ alius/NOUN possideat/VERB ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP ,/PUNCT in/ADP 1/NUM de/ADP anima/NOUN commentator/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ diversitas/NOUN materiae/NOUN ex/ADP diversitate/NOUN formae/NOUN procedit/VERB ./PUNCT quidam/PRON enim/ADV dicunt/VERB animam/NOUN et/CCONJ angelum/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP aliquibus/PRON duobus/NUM ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX partes/NOUN essentiae/NOUN ejus/PRON :/PUNCT quaedam/NOUN quae/PRON est/AUX formae/NOUN per/ADP se/PRON ,/PUNCT secundum/ADP id/PRON quod/PRON ad/ADP rationem/NOUN formae/NOUN pertinet/VERB :/PUNCT et/CCONJ talis/PRON diversitas/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT diversitatem/NOUN speciei/NOUN inducit/VERB ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ quaedam/PRON diversitas/NOUN formae/NOUN non/ADV per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT ex/ADP diversitate/NOUN materiae/NOUN resultans/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP materia/NOUN melius/ADV disposita/VERB dignius/ADV forma/NOUN participatur/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON esse/VERB non/ADV potest/VERB quod/SCONJ aliqua/PRON in/ADP specie/NOUN convenientia/VERB ,/PUNCT in/ADP forma/NOUN habeant/VERB diversitatem/NOUN :/PUNCT et/CCONJ talis/PRON diversitas/NOUN causatur/VERB ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ forma/NOUN est/AUX talis/PRON ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ corpus/NOUN sit/AUX sibi/PRON sic/ADV dispositum/VERB ./PUNCT et/CCONJ ista/PRON redundat/VERB ex/ADP materia/NOUN in/ADP formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/PART e/ADP converso/NOUN ./PUNCT tamen/ADV conjunctionem/NOUN habet/VERB ad/ADP corpus/NOUN dupliciter/ADV :/PUNCT scilicet/PART ex/ADP parte/NOUN essentiae/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON forma/NOUN corporis/NOUN est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP parte/NOUN inferiorum/ADJ potentiarum/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON intellectus/NOUN recipit/VERB ;/PUNCT terminus/NOUN enim/ADV generationis/NOUN est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ est/AUX mutatio/NOUN ad/ADP esse/NOUN ;/PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ unius/NUM et/CCONJ privatio/NOUN alterius/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ forma/NOUN ignis/NOUN et/CCONJ privatio/NOUN aeris/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX quidem/ADV idem/PRON subjecto/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ differunt/VERB ratione/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ formam/NOUN suam/ADJ inducit/VERB ,/PUNCT generat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV inquantum/SCONJ ens/NOUN ,/PUNCT generat/VERB ;/PUNCT ex/ADP eo/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ forma/NOUN sua/ADJ necessario/ADV conjungitur/VERB privationi/NOUN alterius/PRON formae/NOUN ,/PUNCT corrumpit/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP igne/NOUN adurente/VERB ,/PUNCT qui/PRON formam/NOUN suam/ADJ inducens/VERB ,/PUNCT formam/NOUN rei/NOUN adustae/VERB tollit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ tamen/ADV utraque/PRON forma/NOUN bonum/NOUN quoddam/PRON est/AUX ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ est/VERB in/ADP actu/NOUN nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ formam/NOUN vel/CCONJ perfectionem/NOUN aliquam/PRON habet/VERB ;/PUNCT ignis/NOUN enim/ADV intendit/VERB formam/NOUN suam/ADJ in/ADP materiam/NOUN inducere/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ forma/NOUN ignis/NOUN non/ADV compatitur/VERB formam/NOUN aeris/NOUN ,/PUNCT inde/ADV sequitur/VERB praeter/ADP intentionem/NOUN agentis/NOUN privatio/NOUN formae/NOUN aeris/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV in/ADP naturalibus/ADJ non/ADV possunt/VERB esse/VERB duae/NUM formae/NOUN substantiales/ADJ ultimae/ADJ actu/NOUN perficientes/VERB eamdem/PRON partem/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT ita/ADV non/ADV possunt/VERB esse/VERB duo/NUM ultimi/ADJ fines/NOUN voluntatis/NOUN ;/PUNCT unde/ADV sicut/SCONJ agens/NOUN naturale/ADJ ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ inducit/VERB unam/NUM formam/NOUN ,/PUNCT causat/VERB defectum/NOUN alterius/PRON formae/NOUN ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV voluntas/NOUN ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ alicui/PRON tamquam/SCONJ ultimo/ADJ fini/NOUN inhaeret/VERB ,/PUNCT quod/PRON debitus/VERB sibi/PRON finis/NOUN non/ADV est/AUX ,/PUNCT avertitur/VERB a/ADP fine/NOUN ultimo/ADJ sibi/PRON debito/VERB ,/PUNCT in/ADP quo/PRON completur/VERB ratio/NOUN mali/NOUN culpae/NOUN ,/PUNCT praeter/ADP intentionem/NOUN voluntatis/NOUN ./PUNCT agens/NOUN particulare/ADJ ,/PUNCT quod/PRON habet/VERB actionem/NOUN determinatam/VERB ad/ADP unam/NUM formam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/AUX causa/NOUN formae/NOUN illius/PRON ,/PUNCT ita/ADV est/AUX causa/NOUN privationis/NOUN formae/NOUN alterius/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP igne/NOUN vel/CCONJ aqua/NOUN :/PUNCT sol/NOUN autem/CCONJ cum/SCONJ sit/AUX causa/NOUN agens/VERB universaliter/ADV ad/ADP omnem/PRON formam/NOUN inferiorem/ADJ corporalem/ADJ ,/PUNCT non/ADV est/AUX causa/NOUN privationis/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP suam/ADJ elongationem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP 2/NUM gener./X ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ quaedam/PRON perfectio/NOUN prima/ADJ ut/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT subjectum/NOUN cujus/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT scilicet/PART materia/NOUN prima/ADJ quae/PRON sicut/SCONJ est/AUX ens/NOUN incompletum/ADJ et/CCONJ in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT sic/ADV ipsa/PRON etiam/ADV subjicitur/VERB privationi/NOUN substantialis/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB philosophus/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ materia/NOUN non/ADV est/AUX malum/NOUN per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART ratione/NOUN privationis/NOUN cui/PRON subjicitur/VERB ./PUNCT sicuti/SCONJ enim/ADV qualitates/NOUN et/CCONJ formae/NOUN non/ADV augentur/VERB per/ADP additionem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 1/NUM dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT dist./X 17/NUM ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP intensionem/NOUN ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV non/ADV diminuitur/VERB per/ADP subtractionem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP remissionem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP intellectum/NOUN quo/PRON proponitur/VERB ut/SCONJ regula/NOUN ,/PUNCT nunquam/ADV deficit/VERB ;/PUNCT quamvis/SCONJ aliquo/PRON modo/NOUN deficiat/VERB in/ADP bono/NOUN et/CCONJ malo/NOUN ,/PUNCT quo/PRON non/ADV deficit/VERB in/ADP aliis/PRON contrariis/ADJ quae/PRON speciales/ADJ formas/NOUN designant/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT actus/NOUN primus/ADJ est/AUX ipsa/PRON prima/ADJ forma/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ enim/ADV privetur/VERB aliqua/PRON forma/NOUN vel/CCONJ perfectio/NOUN alicujus/PRON rei/NOUN naturalis/ADJ ,/PUNCT dicetur/VERB esse/VERB malum/NOUN naturae/NOUN si/SCONJ autem/CCONJ privetur/VERB perfectio/NOUN operationis/NOUN ,/PUNCT dicetur/VERB esse/VERB peccatum/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP igne/NOUN ,/PUNCT qui/PRON intendit/VERB formam/NOUN suam/ADJ in/ADP materiam/NOUN inducere/VERB ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON sequitur/VERB corruptio/NOUN aeris/NOUN ;/PUNCT ita/ADV et/CCONJ privatio/NOUN gratiae/NOUN ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON peccatum/NOUN procedit/VERB ,/PUNCT est/AUX quasi/ADV forma/NOUN ejus/PRON cujus/PRON causa/NOUN esse/AUX potest/VERB ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ prima/ADJ determinatio/NOUN qua/PRON aliquid/PRON determinatur/VERB ,/PUNCT est/AUX determinatio/NOUN per/ADP formam/NOUN generis/NOUN ;/PUNCT ideo/ADV hujusmodi/ADV actus/NOUN ex/ADP determinatione/NOUN objecti/NOUN bonitatem/NOUN habentes/VERB ,/PUNCT dicuntur/VERB boni/ADJ ex/ADP genere/NOUN ./PUNCT super/ADP quam/PRON iterum/ADV inducitur/VERB alia/PRON bonitas/NOUN quae/PRON est/VERB ex/ADP fine/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliis/PRON circumstantiis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP forma/NOUN habitus/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ dicitur/VERB peccatum/NOUN per/ADP privationem/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/AUX vel/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ materia/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ compositum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON per/ADP se/PRON in/ADP genere/NOUN est/VERB ./PUNCT sed/CCONJ inquantum/SCONJ rationem/NOUN peccati/NOUN habet/VERB ex/ADP privatione/NOUN rectitudinis/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ ens/NOUN est/AUX neque/CCONJ differentiam/NOUN habet/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP privationem/NOUN debitae/VERB formae/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quamvis/SCONJ privatione/NOUN qua/PRON peccatum/NOUN malum/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT privetur/VERB forma/NOUN per/ADP quam/PRON actus/NOUN in/ADP genere/NOUN moris/NOUN bonitatem/NOUN habet/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV privatur/VERB forma/NOUN illa/PRON per/ADP quam/PRON in/ADP genere/NOUN actus/NOUN remanet/VERB :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV secundum/ADP illam/PRON formam/NOUN res/NOUN dici/VERB potest/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ actus/NOUN est/AUX res/NOUN quaedam/PRON ./PUNCT iterum/ADV etiam/ADV illa/PRON privatio/NOUN accipitur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP considerationem/NOUN rationis/NOUN venit/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN hominis/NOUN in/ADP idolo/NOUN non/ADV est/AUX facta/VERB per/ADP verbum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ augustinus/PROPN dicit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ tamen/ADV forma/NOUN hominis/NOUN in/ADP idolo/NOUN ens/NOUN quoddam/PRON est/AUX ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN hominis/NOUN in/ADP idolo/NOUN potest/VERB dupliciter/ADV considerari/VERB :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV proculdubio/ADV a/ADP deo/PROPN est/VERB ,/PUNCT a/ADP quo/PRON omnis/PRON forma/NOUN est/VERB :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV deformitas/NOUN dicitur/VERB esse/VERB ,/PUNCT non/ADV propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ in/ADP re/NOUN esse/VERB habeat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ intellectus/NOUN componit/VERB privationem/NOUN cum/ADP subjecto/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ formam/NOUN quamdam/PRON ./PUNCT unde/ADV sicut/SCONJ ex/ADP compositione/NOUN formae/NOUN ad/ADP subjectum/NOUN vel/CCONJ ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT relinquitur/VERB quoddam/PRON esse/NOUN substantiale/ADJ vel/CCONJ accidentale/ADJ ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV intellectus/NOUN compositionem/NOUN privationis/NOUN cum/ADP subjecto/NOUN per/ADP quoddam/PRON esse/NOUN significat/VERB ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV sequitur/VERB quod/SCONJ deus/PROPN pacis/NOUN auctor/NOUN non/ADV sit/AUX ,/PUNCT quia/SCONJ ipsa/PRON etiam/ADV contrariorum/ADJ pugna/NOUN ad/ADP aliquam/PRON unionem/NOUN ordinatur/VERB quia/SCONJ scilicet/ADV ad/ADP formam/NOUN mixti/VERB conveniunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP universo/ADJ per/ADP modum/NOUN cujusdam/PRON consonantiae/NOUN ordinantur/VERB :/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT perfectio/NOUN secunda/ADJ quae/PRON est/AUX operatio/NOUN ,/PUNCT descendit/VERB a/ADP perfectione/NOUN prima/ADJ quae/PRON est/AUX forma/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ res/NOUN naturales/ADJ habent/VERB speciem/NOUN a/ADP forma/NOUN ,/PUNCT ita/ADV morales/ADJ habent/VERB speciem/NOUN a/ADP fine/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ rerum/NOUN naturalium/ADJ non/ADV est/AUX una/NUM forma/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT actus/NOUN recipit/VERB speciem/NOUN a/ADP forma/NOUN agentis/NOUN ;/PUNCT unde/ADV secundum/ADP diversas/ADJ formas/NOUN diversificantur/VERB actiones/NOUN in/ADP specie/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ calefacere/VERB et/CCONJ infrigidare/VERB ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN voluntatis/NOUN est/AUX finis/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX appetibile/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ intelligibile/ADJ est/AUX forma/NOUN intellectus/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV non/ADV quaelibet/PRON materia/NOUN est/AUX disposita/VERB ad/ADP quamlibet/PRON formam/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ quodlibet/PRON instrumentum/NOUN ad/ADP quemlibet/PRON effectum/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ quodlibet/PRON medium/NOUN ad/ADP quamlibet/PRON conclusionem/NOUN ;/PUNCT ita/PART nec/CCONJ quilibet/PRON actus/NOUN ad/ADP quemlibet/PRON finem/NOUN ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ illud/PRON dicitur/VERB esse/AUX naturale/ADJ alicui/PRON rei/NOUN quod/PRON convenit/VERB sibi/PRON secundum/ADP conditionem/NOUN suae/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON in/ADP tali/PRON natura/NOUN constituitur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN naturaliter/ADV tendit/VERB sursum/ADV ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ per/ADP quam/PRON homo/NOUN est/AUX homo/NOUN ,/PUNCT est/AUX ipsa/PRON ratio/NOUN et/CCONJ intellectus/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ motus/NOUN naturalis/ADJ a/ADP forma/NOUN progreditur/VERB secundum/ADP conditionem/NOUN formae/NOUN ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ actiones/NOUN differunt/VERB specie/NOUN secundum/ADP diversitatem/NOUN formarum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX principia/NOUN actionum/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ etiam/ADV agentia/NOUN specie/NOUN non/ADV differant/VERB :/PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ voluntatis/NOUN est/AUX finis/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX ejus/PRON objectum/NOUN et/CCONJ volitum/VERB ;/PUNCT formae/NOUN enim/ADV artificiales/ADJ accidentales/ADJ formae/NOUN sunt/AUX ;/PUNCT unde/ADV cultellus/NOUN et/CCONJ clavis/NOUN etiam/ADV differunt/VERB specie/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ ad/ADP genus/NOUN artificiale/ADJ pertinent/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quantum/ADV ad/ADP substantiam/NOUN eadem/PRON sunt/VERB specie/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ substantia/NOUN utriusque/PRON est/VERB ex/ADP materia/NOUN naturali/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV ex/ADP forma/NOUN artificiali/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 2/NUM de/ADP anima/NOUN commentator/PROPN dicit/VERB ./PUNCT ad/ADP quintum/ADJ patet/VERB responsio/NOUN per/ADP id/PRON quod/PRON dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ finis/NOUN est/AUX forma/NOUN voluntatis/NOUN secundum/ADP quam/PRON operatio/NOUN humana/ADJ dicitur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV bonum/NOUN et/CCONJ malum/NOUN differentiae/NOUN essentiales/ADJ et/CCONJ specificae/ADJ in/ADP genere/NOUN humanorum/ADJ actuum/NOUN sunt/AUX ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ aliae/PRON actiones/NOUN differunt/VERB secundum/ADP diversas/ADJ formas/NOUN agentium/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP hunc/PRON finem/NOUN ostendendo/VERB dirigit/VERB fides/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ inclinando/VERB dirigit/VERB caritas/NOUN (/PUNCT sicut/SCONJ aliqua/PRON forma/NOUN naturalis/ADJ inclinat/VERB in/ADP suum/ADJ finem/NOUN )/PUNCT ,/PUNCT quia/SCONJ ad/ADP hunc/PRON finem/NOUN non/ADV sufficit/VERB dirigere/VERB naturalis/ADJ potentia/NOUN neque/CCONJ per/ADP se/PRON ,/PUNCT neque/CCONJ perfecta/VERB per/ADP habitum/NOUN naturalem/ADJ vel/CCONJ acquisitum/VERB ;/PUNCT dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ cum/SCONJ unum/NUM et/CCONJ ens/NOUN convertantur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB ut/SCONJ secundum/ADP idem/PRON a/ADP quo/PRON res/NOUN habet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT judicium/NOUN de/ADP ejus/PRON unitate/NOUN et/CCONJ multiplicatione/NOUN accipiatur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP naturalibus/ADJ ,/PUNCT ubi/SCONJ res/NOUN quae/PRON habet/VERB esse/NOUN per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT habet/VERB etiam/ADV unitatem/NOUN per/ADP formam/NOUN ;/PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ diversarum/ADJ rerum/NOUN sint/AUX diversae/ADJ formae/NOUN :/PUNCT et/CCONJ quamvis/SCONJ fortassis/ADV principium/NOUN multiplicationis/NOUN formae/NOUN sit/AUX materiae/NOUN divisio/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP his/NOUN quae/PRON numero/ADV tantum/ADV differunt/VERB ,/PUNCT nihilominus/ADV tamen/ADV non/ADV posset/VERB esse/VERB pluralitas/NOUN hominum/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ essent/VERB plures/ADJ formae/NOUN humanae/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART de/ADP aliis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ res/NOUN non/ADV habet/VERB esse/NOUN secundum/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP formam/NOUN ;/PUNCT ideo/ADV non/ADV complete/ADV oritur/VERB peccatum/NOUN ex/ADP illo/PRON peccato/NOUN quod/PRON materiam/NOUN praestat/VERB ;/PUNCT tamen/ADV secundum/ADP formam/NOUN verborum/NOUN non/ADV prohibetur/VERB oratio/NOUN pro/ADP eo/PRON fieri/VERB ;/PUNCT modus/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT seu/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT praelationis/NOUN in/ADP omnibus/PRON bonus/ADJ est/AUX :/PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV ipsa/PRON praelationis/NOUN forma/NOUN a/ADP deo/PROPN est/AUX instituta/VERB ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV non/ADV est/AUX inconveniens/ADJ ut/SCONJ praelatio/NOUN quantum/ADV ad/ADP suam/ADJ formam/NOUN sit/VERB a/ADP deo/PROPN ;/PUNCT et/CCONJ quoniam/SCONJ praelatio/NOUN secundum/ADP suam/ADJ formam/NOUN semper/ADV a/ADP deo/PROPN est/VERB (/PUNCT quod/PRON debitum/NOUN obedientiae/NOUN causat/VERB )/PUNCT ;/PUNCT ideo/ADV talibus/PRON praelatis/VERB ,/PUNCT quamvis/ADV indignis/ADJ ,/PUNCT obedire/VERB tenentur/VERB subditi/VERB ./PUNCT unio/NOUN enim/ADV essentialis/ADJ est/VERB ex/ADP actu/NOUN et/CCONJ potentia/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN ;/PUNCT quae/PRON vero/ADV junguntur/VERB ad/ADP invicem/ADV ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP aliquo/PRON uno/NUM ex/ADP eorum/PRON conjunctione/NOUN constituto/VERB ,/PUNCT sunt/VERB sicut/SCONJ materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN conjungitur/VERB materiae/NOUN ut/SCONJ perfectio/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT et/CCONJ ambo/NOUN conjunguntur/VERB in/ADP natura/NOUN communi/ADJ :/PUNCT alio/PRON modo/NOUN dicitur/VERB proportio/NOUN habitudo/NOUN ordinis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ dicimus/VERB esse/VERB proportionem/NOUN inter/ADP materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ se/PRON habet/VERB in/ADP ordine/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ perficiatur/VERB materia/NOUN per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ hoc/NOUN secundum/ADP proportionabilitatem/NOUN quamdam/PRON :/PUNCT quia/SCONJ sicut/SCONJ forma/NOUN potest/VERB dare/VERB esse/NOUN ,/PUNCT ita/ADV et/CCONJ materia/NOUN potest/VERB recipere/VERB idem/PRON esse/NOUN :/PUNCT nec/CCONJ oportet/VERB ut/SCONJ commensuretur/VERB potentia/NOUN passiva/ADJ recipientis/VERB ad/ADP potentiam/NOUN activam/ADJ agentis/NOUN nec/CCONJ secundum/ADP numerum/NOUN (/PUNCT sicut/SCONJ unus/NUM artifex/NOUN per/ADP artem/NOUN suam/ADJ potest/VERB in/ADP ligno/NOUN inducere/VERB plures/ADJ formas/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ formam/NOUN arcae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ formam/NOUN serrae/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ lignum/NOUN non/ADV potest/VERB recipere/VERB nisi/SCONJ unam/NOUN illarum/PRON )/PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP intentionem/NOUN :/PUNCT uno/NUM modo/NOUN quia/SCONJ est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV habet/VERB operationem/NOUN nisi/SCONJ mediante/VERB corpore/NOUN ;/PUNCT alio/PRON modo/NOUN potest/VERB dici/VERB virtus/NOUN in/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ est/AUX forma/NOUN dans/VERB esse/NOUN corpori/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV operans/VERB mediante/VERB corpore/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ indigeat/VERB corpore/NOUN ad/ADP suam/ADJ operationem/NOUN ,/PUNCT per/ADP quod/PRON repraesentatur/VERB sibi/PRON suum/ADJ objectum/NOUN :/PUNCT alio/PRON modo/NOUN posset/VERB dici/VERB virtus/NOUN in/ADP corpore/NOUN quod/SCONJ est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ non/ADV operetur/VERB mediante/VERB corpore/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ a/ADP corpore/NOUN aliquid/PRON recipiat/VERB ;/PUNCT et/CCONJ patet/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ esse/AUX virtutem/NOUN in/ADP corpore/NOUN significat/VERB vel/CCONJ esse/AUX formam/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV cum/ADP hoc/PRON dependere/VERB aliquo/PRON modo/NOUN ejus/PRON operationem/NOUN a/ADP corpore/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV nulla/PRON creatura/NOUN sit/AUX infinita/ADJ ,/PUNCT nec/CCONJ in/ADP ea/PRON sit/AUX infinitus/ADJ decor/NOUN resultans/VERB ex/ADP forma/NOUN et/CCONJ proportione/NOUN partium/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ iterum/ADV aliqua/PRON creatura/NOUN communicationem/NOUN boni/NOUN infiniti/ADJ recipiat/VERB ;/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ etiam/ADV decuit/VERB ,/PUNCT homine/NOUN non/ADV peccante/VERB ,/PUNCT uniri/VERB deum/PROPN homini/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP parte/NOUN hominis/NOUN ratio/NOUN effectus/NOUN esset/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP parte/NOUN dei/PROPN infinitas/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP conjunctione/NOUN divinae/ADJ naturae/NOUN ad/ADP creaturam/NOUN infinitus/ADJ decor/NOUN resplenderet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ infinitum/ADJ bonum/NOUN ipsi/PRON naturae/NOUN humanae/ADJ communicaretur/VERB ,/PUNCT scilicet/PART persona/NOUN increata/ADJ quae/PRON in/ADP ea/PRON subsisteret/VERB ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV ,/PUNCT inquit/VERB ,/PUNCT homo/NOUN ad/ADP imaginem/NOUN et/CCONJ similitudinem/NOUN dei/PROPN factus/VERB ,/PUNCT in/ADP suo/ADJ honore/NOUN mansisset/VERB ,/PUNCT creator/NOUN mundi/NOUN creatura/NOUN non/ADV fieret/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ sempiternus/ADJ temporalitatem/NOUN subiret/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ aequalis/ADJ deo/PROPN patri/NOUN dei/PROPN filius/NOUN formam/NOUN servi/NOUN assumeret/VERB ./PUNCT unde/ADV cum/SCONJ anima/NOUN uniatur/VERB corpori/NOUN dupliciter/ADV ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP essentiam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ est/AUX forma/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP potentiam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ est/AUX motor/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ operans/VERB per/ADP ipsum/PRON ;/PUNCT necessarium/ADJ est/AUX ut/SCONJ anima/NOUN quae/PRON unitur/VERB oculo/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP essentiam/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ perficitur/VERB oculus/NOUN in/ADP esse/NOUN specifico/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP rationem/NOUN visivae/ADJ potentiae/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ efficitur/VERB instrumentum/NOUN videndi/VERB ,/PUNCT conjungatur/VERB etiam/ADV linguae/NOUN quantum/ADV ad/ADP essentiam/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT non/ADV quantum/ADV ad/ADP rationem/NOUN potentiae/NOUN ejusdem/PRON :/PUNCT ad/ADP sextum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ cum/SCONJ termini/NOUN substantivi/ADJ significentur/VERB vel/CCONJ consignificentur/VERB pluraliter/ADV ex/ADP unitate/NOUN seu/CCONJ pluralitate/NOUN formae/NOUN signatae/VERB ,/PUNCT dicerentur/VERB tres/NUM unus/NUM homo/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ unam/NUM humanam/ADJ naturam/NOUN assumpsissent/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ propter/ADP unam/NUM naturam/NOUN divinam/ADJ dicuntur/VERB unus/NUM deus/PROPN :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV cum/SCONJ dicitur/VERB ,/PUNCT dei/PROPN filius/NOUN est/AUX duo/NUM homines/NOUN ,/PUNCT importatur/VERB pluralitas/NOUN formarum/NOUN seu/CCONJ naturarum/NOUN ;/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ non/ADV assumpserit/VERB formam/NOUN totius/PRON ex/ADP compositione/NOUN partium/NOUN resultantem/VERB ./PUNCT forma/NOUN enim/ADV totius/PRON est/AUX illa/PRON in/ADP qua/PRON sicut/SCONJ in/ADP natura/NOUN communi/ADJ particularia/ADJ conveniunt/VERB ./PUNCT ergo/ADV in/ADP eo/PRON forma/NOUN totius/PRON non/ADV fuit/VERB ./PUNCT ergo/ADV cum/SCONJ forma/NOUN totius/PRON sit/AUX species/NOUN in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ in/ADP christo/ADJ forma/NOUN totius/PRON non/ADV fuerit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ constat/VERB quod/SCONJ neque/CCONJ corpus/NOUN neque/CCONJ anima/NOUN est/AUX forma/NOUN totius/PRON ,/PUNCT ad/ADP minus/ADJ secundum/ADP opinionem/NOUN communiorem/ADJ ./PUNCT ergo/ADV in/ADP christo/ADJ forma/NOUN totius/PRON non/ADV fuit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP ,/PUNCT forma/NOUN totius/PRON in/ADP rebus/NOUN animatis/VERB resultat/VERB ex/ADP unione/NOUN vel/CCONJ conjunctione/NOUN animae/NOUN ad/ADP corpus/NOUN ./PUNCT ergo/ADV in/ADP christo/ADJ fuit/VERB forma/NOUN totius/PRON ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT homines/NOUN conveniunt/VERB specie/NOUN ad/ADP invicem/ADV secundum/ADP convenientiam/NOUN in/ADP forma/NOUN totius/PRON ./PUNCT ergo/ADV in/ADP christo/ADJ fuit/VERB forma/NOUN totius/PRON ./PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ omnia/PRON essentialia/ADJ homini/NOUN in/ADP christo/ADJ fuerint/VERB ,/PUNCT et/CCONJ corpus/NOUN et/CCONJ anima/NOUN vegetabilis/ADJ ,/PUNCT sensibilis/ADJ et/CCONJ rationalis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ulterius/ADV forma/NOUN totius/PRON resultans/VERB ex/ADP conjunctione/NOUN corporis/NOUN et/CCONJ animae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON humanitas/NOUN dicitur/VERB :/PUNCT sed/CCONJ haec/PRON etiam/ADV positio/NOUN veritatem/NOUN humanitatis/NOUN tollit/VERB :/PUNCT quia/SCONJ quaelibet/PRON forma/NOUN naturalis/ADJ determinatam/VERB materiam/NOUN requirit/VERB :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV anima/NOUN humana/ADJ non/ADV ex/ADP qualibet/PRON materia/NOUN quam/PRON perficit/VERB ,/PUNCT hominem/NOUN facit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN talis/PRON corporis/NOUN ,/PUNCT elementati/ADJ scilicet/PART ,/PUNCT et/CCONJ debita/VERB proportione/NOUN complexionati/VERB ./PUNCT quod/PRON esse/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ propriae/ADJ formae/NOUN respondeat/VERB propria/ADJ materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ unicuique/PRON agenti/NOUN determinata/VERB instrumenta/NOUN :/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ similitudo/NOUN attenditur/VERB secundum/ADP formam/NOUN ./PUNCT corporis/NOUN autem/CCONJ humani/ADJ forma/NOUN est/AUX anima/NOUN rationalis/ADJ ,/PUNCT in/ADP qua/PRON imago/NOUN dei/PROPN consistit/VERB ;/PUNCT non/ADV enim/ADV corpus/NOUN humanum/ADJ habet/VERB esse/NOUN quoddam/PRON distinctum/VERB ab/ADP esse/NOUN quod/PRON dat/VERB sibi/PRON anima/NOUN ,/PUNCT quasi/SCONJ ab/ADP alia/PRON forma/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON sit/VERB in/ADP eo/PRON similitudo/NOUN vestigii/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB in/ADP corporibus/NOUN inanimatis/ADJ :/PUNCT non/ADV enim/ADV potest/VERB esse/VERB ut/SCONJ materia/NOUN in/ADP aliquo/PRON esse/NOUN perficiatur/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP aliquid/NOUN quod/PRON sit/AUX forma/NOUN ejus/PRON :/PUNCT unde/ADV cum/SCONJ deus/PROPN nullo/PRON modo/NOUN forma/NOUN corporis/NOUN esse/AUX possit/VERB (/PUNCT quia/SCONJ oporteret/VERB eum/PRON esse/AUX partem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/PART immaterialissimum/NOUN )/PUNCT ,/PUNCT sequeretur/VERB quod/SCONJ corpus/NOUN christi/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ omnino/ADV careret/VERB anima/NOUN ,/PUNCT esset/VERB sicut/SCONJ corpus/NOUN non/ADV vivum/ADJ ;/PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ videtur/VERB eis/PRON contigisse/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ credebant/VERB animam/NOUN corpori/NOUN non/ADV uniri/VERB sicut/SCONJ formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV sicut/SCONJ indumentum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ plato/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/PRON gregorius/PROPN nissenus/PROPN narrat/VERB :/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ corpus/NOUN vivificetur/VERB ,/PUNCT requiritur/VERB quod/SCONJ sibi/PRON conjungatur/VERB principium/NOUN vitae/NOUN per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP eis/PRON efficiatur/VERB una/NUM natura/NOUN communis/ADJ ./PUNCT divinitas/NOUN autem/CCONJ forma/NOUN corporis/NOUN esse/AUX non/ADV potest/VERB :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ad/ADP hoc/PRON ut/SCONJ corpus/NOUN christi/ADJ unum/NUM esse/AUX possit/VERB ,/PUNCT requiritur/VERB anima/NOUN quae/PRON sit/AUX ejus/PRON forma/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP 2/NUM de/ADP anima/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT illud/PRON quo/PRON aliquid/PRON operatur/VERB primo/ADV ,/PUNCT est/AUX forma/NOUN ejus/PRON ;/PUNCT unde/ADV cum/SCONJ intellectus/NOUN divinus/ADJ non/ADV possit/VERB esse/AUX forma/NOUN in/ADP humanitate/NOUN christi/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ illud/PRON quo/PRON homo/NOUN sentit/VERB et/CCONJ intelligit/VERB ,/PUNCT sit/AUX anima/NOUN sensitiva/ADJ et/CCONJ intellectiva/ADJ ./PUNCT non/ADV enim/ADV christus/ADJ verus/ADJ homo/NOUN esse/AUX potuit/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ corpus/NOUN ejus/PRON vere/ADV vivum/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ anima/NOUN corpori/NOUN unita/VERB fuisset/AUX ut/SCONJ forma/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ ex/ADP eis/PRON unum/NUM quid/PRON efficeretur/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ intendit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ex/ADP conjunctione/NOUN animae/NOUN ad/ADP corpus/NOUN non/ADV resultet/VERB forma/NOUN totius/PRON ,/PUNCT per/ADP quam/PRON in/ADP specie/NOUN cum/ADP aliis/PRON hominibus/NOUN communicet/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV anima/NOUN magis/ADV unitur/VERB carni/NOUN quam/SCONJ deitas/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ anima/NOUN est/AUX forma/NOUN ejus/PRON ;/PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quamvis/SCONJ forma/NOUN materialis/ADJ non/ADV possit/VERB esse/VERB sine/ADP materia/NOUN ,/PUNCT tamen/ADV materia/NOUN non/ADV dat/VERB esse/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ e/ADP converso/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV inter/ADP materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN nihil/PRON cadit/VERB medium/ADJ in/ADP esse/NOUN quod/PRON per/ADP prius/ADJ sit/VERB in/ADP materia/NOUN quam/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ adventum/NOUN formae/NOUN in/ADP materiam/NOUN praecedunt/VERB ordine/NOUN fiendi/VERB disponentia/VERB formaliter/ADV et/CCONJ materialiter/ADV ,/PUNCT quibus/PRON materia/NOUN redditur/VERB idonea/ADJ ad/ADP susceptionem/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV in/ADP humana/ADJ natura/NOUN inveniuntur/VERB quaedam/PRON superaddita/VERB ,/PUNCT quibus/PRON redditur/AUX decens/VERB ut/SCONJ assumatur/VERB a/ADP divina/ADJ persona/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ scientiae/NOUN et/CCONJ virtutes/NOUN et/CCONJ hujusmodi/ADV :/PUNCT similiter/ADV etiam/ADV ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ motus/NOUN generationis/NOUN terminatur/VERB ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT consequitur/VERB haec/PRON relatio/NOUN secundum/ADP quam/PRON materia/NOUN sub/ADP forma/NOUN esse/VERB dicitur/VERB ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT anima/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX forma/NOUN ,/PUNCT requirit/VERB propriam/ADJ materiam/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART corpus/NOUN organicum/ADJ in/ADP quo/PRON sit/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ alteratio/NOUN terminatur/VERB ad/ADP generationem/NOUN ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ in/ADP eodem/PRON instanti/NOUN in/ADP quo/PRON alteratio/NOUN terminatur/VERB ,/PUNCT forma/NOUN substantialis/ADJ introducitur/VERB :/PUNCT ita/ADV etiam/ADV in/ADP eodem/PRON instanti/NOUN in/ADP quo/PRON conceptio/NOUN terminatur/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ caro/NOUN primo/ADV concepta/VERB est/AUX ,/PUNCT tunc/ADV assumi/VERB potest/VERB ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN praesupponit/VERB materiam/NOUN propriam/ADJ et/CCONJ dispositam/VERB ,/PUNCT non/ADV ordine/NOUN temporis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ordine/NOUN naturae/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ in/ADP eodem/PRON instanti/NOUN in/ADP quo/PRON materiae/NOUN fit/VERB necessitas/NOUN ,/PUNCT idest/PART in/ADP ultimo/ADJ instanti/NOUN dispositionis/NOUN ,/PUNCT inducitur/VERB forma/NOUN substantialis/ADJ :/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN quamvis/SCONJ sit/AUX dignior/ADJ corpore/NOUN ,/PUNCT est/AUX tamen/ADV forma/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ non/ADV est/AUX ut/SCONJ tempore/NOUN materiam/NOUN praecedat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ dignitate/NOUN tantum/ADV ./PUNCT divinitas/NOUN autem/CCONJ non/ADV unitur/VERB humanae/ADJ naturae/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT per/ADP hanc/PRON proprietatem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ab/ADP eis/PRON humanitas/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT potest/VERB intelligi/VERB forma/NOUN consequens/VERB partium/NOUN compositionem/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART corporis/NOUN et/CCONJ animae/NOUN ,/PUNCT in/ADP qua/PRON sicut/SCONJ in/ADP natura/NOUN communi/ADJ omnia/PRON individua/NOUN communicant/VERB ./PUNCT forte/ADV enim/ADV qui/PRON hoc/PRON posuerunt/VERB ,/PUNCT sapiebant/VERB opinionem/NOUN platonis/PROPN ,/PUNCT qui/PRON posuit/VERB formas/NOUN universales/ADJ in/ADP actu/NOUN habere/VERB esse/VERB in/ADP natura/NOUN praeter/ADP materiam/NOUN ./PUNCT sic/ADV enim/ADV secundum/ADP eum/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ philosophus/NOUN in/ADP 1/NUM metaph./X dicit/VERB ,/PUNCT forma/NOUN hominis/NOUN erat/VERB sine/ADP carnibus/NOUN et/CCONJ ossibus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sine/ADP aliis/PRON partibus/NOUN ejus/PRON ;/PUNCT divinitas/NOUN autem/CCONJ non/ADV communicat/VERB cum/ADP corpore/NOUN neque/CCONJ in/ADP materia/NOUN ex/ADP qua/PRON ,/PUNCT cum/SCONJ omnino/ADV sit/AUX immaterialis/ADJ ,/PUNCT neque/CCONJ sicut/SCONJ materia/NOUN in/ADP qua/PRON ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV uniatur/VERB corpori/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN ejus/PRON ./PUNCT sive/CCONJ sit/AUX habitus/NOUN aut/CCONJ forma/NOUN aliqua/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ gravitas/NOUN trahit/VERB deorsum/ADV ,/PUNCT et/CCONJ causat/VERB difficultatem/NOUN in/ADP ascensu/NOUN ;/PUNCT in/ADP secunda/ADJ vero/ADV sanctificatione/NOUN gratia/NOUN superaddita/VERB fuit/AUX ,/PUNCT quae/PRON ita/ADV potentiam/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN impleret/VERB ut/SCONJ in/ADP contrarium/ADJ flecti/VERB non/ADV posset/VERB ,/PUNCT non/ADV quidem/ADV tollendo/VERB naturam/NOUN libero/ADJ arbitrio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ defectum/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN caeli/NOUN ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ subsistit/VERB formae/NOUN quae/PRON omnem/PRON privationem/NOUN ab/ADP ea/PRON excludit/VERB ,/PUNCT non/ADV est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP corruptionem/NOUN ./PUNCT vir/NOUN dat/VERB animam/NOUN ,/PUNCT formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ principium/NOUN motus/NOUN ;/PUNCT in/ADP materia/NOUN autem/CCONJ naturali/ADJ non/ADV est/VERB potentia/NOUN passiva/ADJ tantum/ADV (/PUNCT alias/ADV generatio/NOUN esset/AUX violenta/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV naturalis/ADJ )/PUNCT ,/PUNCT sed/CCONJ oportet/VERB inesse/VERB materiae/NOUN ipsam/PRON formam/NOUN quae/PRON per/ADP generationem/NOUN adducenda/VERB est/AUX ,/PUNCT in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP esse/NOUN incompletum/ADJ ;/PUNCT unde/ADV non/ADV potest/VERB esse/VERB quod/SCONJ forma/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP aliqua/PRON materia/NOUN ,/PUNCT agat/VERB in/ADP ipsam/PRON ,/PUNCT sive/CCONJ sit/AUX perfecta/ADJ ,/PUNCT sive/CCONJ imperfecta/ADJ :/PUNCT forma/NOUN enim/ADV quae/PRON per/ADP se/PRON non/ADV existit/VERB ,/PUNCT non/ADV agit/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ proprie/ADV patitur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ compositum/NOUN agit/VERB ratione/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ patitur/VERB ratione/NOUN materiae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV est/AUX possibile/ADJ quod/SCONJ illa/PRON forma/NOUN imperfecta/ADJ in/ADP agendo/VERB cooperetur/VERB agenti/NOUN exteriori/ADJ ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ forma/NOUN imperfecte/ADV existens/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT prius/ADV perficiatur/VERB in/ADP esse/NOUN per/ADP agens/NOUN exterius/ADJ quam/SCONJ detur/VERB sibi/PRON agere/VERB ;/PUNCT unde/ADV non/ADV potest/VERB in/ADP agendo/VERB cooperari/VERB ad/ADP generationem/NOUN per/ADP quam/PRON forma/NOUN in/ADP esse/NOUN perfectum/ADJ adducitur/VERB ./PUNCT nec/CCONJ potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ cooperata/VERB sit/AUX ad/ADP introductionem/NOUN formae/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT quae/PRON etiam/ADV secundum/ADP naturam/NOUN in/ADP instanti/NOUN inducitur/VERB ./PUNCT inducens/VERB enim/ADV formam/NOUN est/AUX nobilius/ADJ quam/SCONJ praeparans/VERB materiam/NOUN per/ADP alterationem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ praeterea/ADV forma/NOUN substantialis/ADJ ad/ADP quam/PRON terminatur/VERB conceptio/NOUN ,/PUNCT est/AUX anima/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX actus/NOUN totius/PRON et/CCONJ omnium/PRON partium/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ dicit/VERB philosophus/NOUN ,/PUNCT ars/NOUN quae/PRON operatur/VERB formam/NOUN ,/PUNCT principatur/VERB et/CCONJ imperat/VERB ei/PRON quae/PRON praeparat/VERB materiam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ars/NOUN compaginans/VERB navim/NOUN ei/NOUN quae/PRON complanat/VERB ligna/NOUN ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ philosophus/NOUN naturam/NOUN ,/PUNCT quam/PRON principium/NOUN motus/NOUN in/ADP eo/PRON quod/PRON movetur/VERB definit/VERB ,/PUNCT statim/ADV subdividit/VERB in/ADP materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN quando/SCONJ neque/CCONJ agens/NOUN est/AUX naturale/ADJ neque/CCONJ materia/NOUN naturaliter/ADV proportionata/VERB ad/ADP talem/PRON formam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP formatione/NOUN hominis/NOUN de/ADP limo/NOUN terrae/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV omnis/PRON forma/NOUN determinatam/VERB materiam/NOUN requirat/VERB ,/PUNCT si/SCONJ corpus/NOUN christi/ADJ formaretur/VERB ex/ADP materia/NOUN alterius/PRON generis/NOUN ab/ADP illa/PRON materia/NOUN de/ADP qua/PRON formatur/VERB corpus/NOUN alterius/PRON hominis/NOUN ,/PUNCT non/ADV esset/AUX corpus/NOUN ejusdem/PRON speciei/NOUN cum/ADP corporibus/NOUN aliorum/PRON hominum/NOUN ;/PUNCT non/ADV enim/ADV in/ADP quacumque/PRON parva/ADJ materia/NOUN potest/VERB induci/VERB quaecumque/PRON forma/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT in/ADP omni/PRON generatione/NOUN naturale/ADJ agens/NOUN univocum/ADJ inducit/VERB formam/NOUN suam/ADJ in/ADP materiam/NOUN quae/PRON prius/ADV tali/PRON formae/NOUN subjecta/VERB non/ADV erat/AUX ,/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN in/ADP materiam/NOUN aeris/NOUN ,/PUNCT quae/PRON prius/ADV formae/NOUN ignis/NOUN subjecta/VERB non/ADV erat/AUX ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ similitudo/NOUN et/CCONJ convenientia/NOUN ,/PUNCT magis/ADV attenditur/VERB secundum/ADP formam/NOUN quam/SCONJ materiam/NOUN ;/PUNCT ut/SCONJ si/SCONJ ignis/NOUN generet/VERB ex/ADP aere/NOUN ignem/NOUN ,/PUNCT ignis/NOUN generatus/VERB magis/ADV convenit/VERB cum/ADP igne/NOUN generante/VERB ,/PUNCT cum/ADP quo/PRON convenit/VERB secundum/ADP formam/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ cum/ADP aere/NOUN ex/ADP quo/PRON materialiter/ADV generatus/VERB est/AUX ./PUNCT eorum/PRON enim/ADV quae/PRON specie/NOUN conveniunt/VERB ,/PUNCT est/AUX materia/NOUN ejusdem/PRON rationis/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN naturalis/ADJ materiam/NOUN determinatam/VERB requirit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ in/ADP muliere/NOUN est/AUX calor/NOUN generativae/ADJ deserviens/VERB diminutus/VERB respectu/NOUN caloris/NOUN viri/NOUN ,/PUNCT ideo/ADV non/ADV potest/VERB in/ADP mulieribus/NOUN superfluum/ADJ alimenti/NOUN ad/ADP tantam/PRON digestionem/NOUN perduci/VERB sicut/SCONJ in/ADP viris/NOUN :/PUNCT propter/ADP quod/SCONJ remanet/VERB in/ADP forma/NOUN sanguinis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ deficiens/VERB a/ADP completa/ADJ digestione/NOUN seminis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV eadem/PRON materia/NOUN simul/ADV erit/VERB sub/ADP duabus/NUM formis/NOUN substantialibus/ADJ disparatis/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX impossibile/ADJ :/PUNCT in/ADP christi/ADJ autem/CCONJ conceptione/NOUN materia/NOUN quam/PRON virgo/NOUN ministravit/VERB ,/PUNCT statim/ADV formam/NOUN et/CCONJ figuram/NOUN humani/ADJ corporis/NOUN accepit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ animam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP unitatem/NOUN divinae/ADJ personae/NOUN assumpta/VERB est/AUX ./PUNCT unde/ADV forma/NOUN sanguinis/NOUN et/CCONJ forma/NOUN corporis/NOUN christi/ADJ continue/ADV successerunt/VERB sibi/PRON in/ADP illa/PRON materia/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT ut/SCONJ dicunt/VERB physici/NOUN ,/PUNCT tot/PRON diebus/NOUN forma/NOUN humani/ADJ corporis/NOUN perficitur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP ,/PUNCT omnis/PRON operatio/NOUN divina/ADJ procedit/VERB ab/ADP eo/PRON secundum/ADP rationem/NOUN alicujus/PRON attributi/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ operatio/NOUN creaturae/NOUN procedit/VERB ab/ADP ea/PRON secundum/ADP suam/ADJ formam/NOUN ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ est/AUX quid/PRON suppositi/NOUN a/ADP forma/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ a/ADP natura/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV philosophus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP generatione/NOUN mater/NOUN dat/VERB corpus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ pater/NOUN formam/NOUN a/ADP qua/PRON est/VERB esse/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ non/ADV solum/ADV generatio/NOUN terminatur/VERB ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP substantiam/NOUN compositam/VERB ;/PUNCT ideo/ADV translatum/VERB est/AUX ad/ADP significandum/VERB quamlibet/PRON substantiam/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/PRON dicit/VERB philosophus/NOUN in/ADP 5/NUM metaph./X ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP significandum/VERB etiam/ADV quodlibet/PRON ens/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ dicit/VERB boetius/PROPN ./PUNCT substantia/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT praeter/ADP significationes/NOUN quibus/PRON forma/NOUN vel/CCONJ materia/NOUN dicitur/VERB substantia/NOUN ,/PUNCT dicitur/VERB duobus/NUM modis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP philosophum/NOUN 5/NUM metaph./X ./PUNCT sed/CCONJ utrumque/PRON est/AUX pars/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT alterum/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT alterum/NOUN autem/CCONJ sicut/SCONJ materia/NOUN ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT non/ADV est/AUX minor/ADJ affinitas/NOUN naturae/NOUN ad/ADP personam/NOUN quam/SCONJ formae/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP diversitatem/NOUN formarum/NOUN est/VERB diversitas/NOUN materiae/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ proprius/ADJ actus/NOUN fit/VERB in/ADP propria/ADJ materia/NOUN ./PUNCT ad/ADP sextum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN adunatur/VERB materiae/NOUN informando/VERB eam/PRON ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ad/ADP diversas/ADJ formas/NOUN diversae/ADJ sint/VERB materiae/NOUN dispositae/VERB ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT persona/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ supponitur/VERB naturae/NOUN ,/PUNCT habet/VERB aliquam/PRON similitudinem/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ natura/NOUN habet/VERB similitudinem/NOUN formae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ magis/ADV elongatur/VERB a/ADP perfectione/NOUN materia/NOUN quam/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX pars/NOUN rei/NOUN ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV natura/NOUN divina/ADJ propter/ADP sui/PRON perfectionem/NOUN non/ADV potest/VERB esse/AUX forma/NOUN alicujus/PRON rei/NOUN ,/PUNCT multo/ADV minus/ADV persona/NOUN divina/ADJ poterit/VERB esse/AUX persona/NOUN alicujus/PRON alterius/PRON naturae/NOUN ./PUNCT in/ADP conjunctione/NOUN autem/CCONJ aliquorum/PRON aliquando/ADV ita/ADV est/VERB quod/SCONJ utrumque/PRON incompletum/ADJ est/AUX ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP unione/NOUN materiae/NOUN et/CCONJ formae/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON utrumque/PRON non/ADV habet/VERB esse/NOUN completum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP mixtione/NOUN ,/PUNCT quando/SCONJ utrumque/PRON mixtorum/VERB partim/ADV corrumpitur/VERB ;/PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV divina/NOUN natura/NOUN et/CCONJ humana/ADJ quae/PRON conjunguntur/VERB ,/PUNCT non/ADV se/PRON habeant/VERB aequaliter/ADV ad/ADP perfectionem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ divina/ADJ natura/NOUN completionem/NOUN habeat/VERB personalem/ADJ in/ADP quo/PRON differt/VERB a/ADP forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP ea/PRON incorrupta/ADJ permaneat/VERB ,/PUNCT in/ADP quo/PRON differt/VERB ab/ADP his/PRON quae/PRON miscentur/VERB ;/PUNCT oportet/VERB ,/PUNCT si/SCONJ debeat/VERB fieri/VERB conjunctio/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ humana/ADJ natura/NOUN trahatur/VERB ad/ADP divinam/ADJ personam/NOUN virtute/NOUN divina/ADJ :/PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ persona/NOUN divina/ADJ non/ADV supponitur/VERB humanae/ADJ naturae/NOUN quasi/SCONJ sub/ADP ea/PRON posita/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN sub/ADP forma/NOUN ;/PUNCT formam/NOUN servi/NOUN accipiens/VERB ,/PUNCT idest/PART naturam/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ genus/NOUN est/AUX quaedam/PRON intentio/NOUN quam/PRON intellectus/NOUN ponit/VERB circa/ADP formam/NOUN intellectam/VERB ;/PUNCT ita/PART etiam/PART differentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnia/NOUN quae/PRON significant/VERB secundas/ADJ intentiones/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP ,/PUNCT nulla/PRON forma/NOUN est/AUX persona/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN est/AUX forma/NOUN ./PUNCT alia/PRON est/AUX opinio/NOUN aristotelis/PROPN quam/PRON omnes/PRON moderni/ADJ sequuntur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN unitur/VERB corpori/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN materiae/NOUN :/PUNCT cum/SCONJ (/PUNCT inquit/VERB )/PUNCT de/ADP christo/ADJ audis/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ in/ADP forma/NOUN dei/PROPN erat/VERB ,/PUNCT oportet/VERB agnoscere/VERB firmissime/ADV que/CCONJ tenere/VERB ,/PUNCT in/ADP illo/PRON formae/NOUN nomine/NOUN naturalem/ADJ plenitudinem/NOUN debere/VERB intelligi/VERB ./PUNCT sciendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ natura/NOUN divina/ADJ dicitur/VERB forma/NOUN ,/PUNCT non/ADV quod/SCONJ sit/AUX actus/NOUN alicujus/PRON naturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ non/ADV habet/VERB partem/NOUN sui/PRON naturam/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ aliquid/PRON potentialitatis/NOUN in/ADP ipsa/PRON est/VERB ./PUNCT natura/NOUN vero/ADV humana/ADJ dicitur/VERB forma/NOUN ,/PUNCT non/ADV quia/SCONJ comprehendit/VERB principia/NOUN tantum/ADV formalia/ADJ (/PUNCT comprehendit/VERB enim/ADV et/CCONJ formam/NOUN et/CCONJ materiam/NOUN )/PUNCT ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP modum/NOUN quo/PRON quidditas/NOUN compositi/NOUN dicitur/VERB forma/NOUN totius/PRON ./PUNCT substantiva/ADJ enim/ADV significant/VERB non/ADV tantum/ADV formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV suppositum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT unde/ADV possunt/VERB praedicari/VERB ratione/NOUN utriusque/PRON ;/PUNCT quando/SCONJ autem/CCONJ ratione/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT dicitur/VERB per/ADP denominationem/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ informationem/NOUN :/PUNCT adjectiva/NOUN autem/CCONJ tantum/ADV significant/VERB formam/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ hoc/PRON sit/AUX compositum/NOUN ,/PUNCT accidit/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ ipsum/PRON compositum/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX principia/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT non/ADV adjungitur/VERB alteri/PRON subsistenti/ADJ simplici/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ nomen/NOUN ,/PUNCT proprie/ADV loquendo/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB significare/VERB formam/NOUN sive/CCONJ qualitatem/NOUN ,/PUNCT a/ADP qua/PRON imponitur/VERB nomen/NOUN ;/PUNCT unde/ADV non/ADV potest/VERB ponere/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ constitutum/VERB ex/ADP duabus/NUM substantiis/NOUN tantum/ADV sit/AUX suppositum/NOUN cui/PRON nomen/NOUN imponitur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN a/ADP qua/PRON imponitur/VERB ,/PUNCT scilicet/PART humanitas/NOUN :/PUNCT ly/DET aliquid/PRON autem/CCONJ ,/PUNCT et/CCONJ ly/DET unum/NUM non/ADV determinant/VERB aliquam/PRON formam/NOUN vel/CCONJ naturam/NOUN ;/PUNCT omnis/PRON enim/ADV forma/NOUN substantialis/ADJ dat/VERB esse/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN est/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ ./PUNCT ens/NOUN enim/ADV subsistens/ADJ ,/PUNCT est/VERB quod/PRON habet/VERB esse/NOUN tamquam/SCONJ ejus/NOUN quod/PRON est/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ sit/AUX naturae/NOUN vel/CCONJ formae/NOUN tamquam/SCONJ ejus/NOUN quo/PRON est/VERB :/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN facit/VERB esse/NOUN ;/PUNCT non/ADV ita/ADV quod/SCONJ illud/PRON esse/NOUN sit/AUX materiae/NOUN aut/CCONJ formae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ subsistentis/ADJ ./PUNCT quando/SCONJ ergo/ADV compositum/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN est/AUX per/ADP se/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT acquiritur/VERB ex/ADP forma/NOUN illi/PRON composito/NOUN esse/NOUN absolutum/ADJ per/ADP se/PRON ;/PUNCT quando/SCONJ autem/CCONJ non/ADV est/AUX per/ADP se/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT non/ADV acquiritur/VERB per/ADP formam/NOUN esse/NOUN illi/PRON composito/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ subsistenti/ADJ cui/PRON hoc/PRON adjungitur/VERB ,/PUNCT acquiritur/VERB respectus/NOUN secundum/ADP esse/NOUN ad/ADP hoc/PRON quod/PRON ei/PRON additur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ si/SCONJ ponamus/VERB hominem/NOUN nasci/VERB sine/ADP manu/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ manum/NOUN per/ADP se/PRON separatim/ADV fieri/VERB ,/PUNCT et/CCONJ postea/ADV ei/PRON miraculose/ADV conjungi/VERB ,/PUNCT constat/VERB quod/SCONJ forma/NOUN manus/NOUN causabit/VERB esse/NOUN manus/NOUN per/ADP se/PRON subsistentis/ADJ :/PUNCT sed/CCONJ postquam/SCONJ conjungitur/VERB homini/NOUN ,/PUNCT non/ADV acquiritur/VERB ex/ADP forma/NOUN manus/NOUN aliquod/PRON esse/NOUN manui/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ manus/NOUN non/ADV habet/VERB esse/NOUN proprium/ADJ ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT corpus/NOUN non/ADV est/AUX animatum/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ anima/NOUN conjungatur/VERB ei/PRON quasi/ADV forma/NOUN ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV anima/NOUN non/ADV fuisset/AUX unita/VERB corpori/NOUN christi/ADJ quasi/ADV forma/NOUN ,/PUNCT fuisset/AUX corpus/NOUN illud/PRON inanimatum/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ vestis/NOUN formatur/VERB secundum/ADP formam/NOUN vestientis/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV mutat/VERB vestientem/VERB ./PUNCT sed/CCONJ hilarius/PROPN loquitur/VERB quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN significatam/VERB ,/PUNCT non/ADV quantum/ADV ad/ADP suppositum/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT propositio/NOUN dicitur/VERB esse/VERB in/ADP materia/NOUN remota/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ formae/NOUN significatae/VERB sunt/AUX diversae/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ formae/NOUN significatae/VERB per/ADP hoc/PRON nomen/NOUN deus/PROPN et/CCONJ per/ADP hoc/PRON nomen/NOUN homo/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX diversae/ADJ maxima/ADJ diversitate/NOUN ./PUNCT deus/PROPN enim/ADV supponit/VERB suppositum/NOUN aeternum/ADJ :/PUNCT quod/PRON quidem/ADV non/ADV informatur/VERB per/ADP formam/NOUN significatam/VERB per/ADP hoc/PRON nomen/NOUN homo/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ informatur/VERB per/ADP ipsum/PRON suppositum/NOUN humanae/ADJ naturae/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX aliud/PRON a/ADP supposito/NOUN divinae/ADJ naturae/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ in/ADP ista/PRON ,/PUNCT petrus/PROPN est/AUX homo/NOUN ,/PUNCT homo/NOUN praedicatur/VERB inesse/VERB subjecto/NOUN ratione/NOUN suppositi/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ratione/NOUN formae/NOUN importatae/VERB per/ADP subjectum/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ in/ADP hac/PRON ,/PUNCT deus/PROPN est/AUX homo/NOUN ,/PUNCT praedicatum/NOUN non/ADV inest/VERB subjecto/NOUN ratione/NOUN formae/NOUN significatae/VERB per/ADP subjectum/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ propositio/NOUN non/ADV verificatur/VERB ratione/NOUN formae/NOUN significatae/VERB in/ADP supposito/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ratione/NOUN suppositi/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB infra/ADP in/ADP respons./X ad/ADP quintum/ADJ ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ cum/SCONJ dicitur/VERB ,/PUNCT deus/PROPN est/AUX homo/NOUN ,/PUNCT ly/DET homo/NOUN quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN significatam/VERB est/AUX absolutum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ quantum/ADV ad/ADP suppositum/NOUN habet/VERB relationem/NOUN implicitam/VERB :/PUNCT unde/ADV non/ADV sequitur/VERB quod/SCONJ possit/VERB praedicari/VERB de/ADP omnibus/PRON quibus/PRON inest/VERB forma/NOUN significata/VERB per/ADP hoc/PRON nomen/NOUN deus/PROPN ;/PUNCT quia/SCONJ non/ADV est/VERB per/ADP se/PRON ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN significatae/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP parte/NOUN suppositi/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV haec/PRON non/ADV est/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT deus/PROPN est/AUX homo/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ habet/VERB aliquid/PRON simile/ADJ cum/ADP illis/PRON quae/PRON sunt/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ praedicatum/NOUN non/ADV inest/VERB subjecto/NOUN ratione/NOUN formae/NOUN importatae/VERB per/ADP subjectum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ apostolus/NOUN nomen/NOUN servitutis/NOUN in/ADP christo/ADJ ponit/VERB philipp./X 2/NUM ,/PUNCT 7/NUM ,/PUNCT formam/NOUN servi/NOUN accipiens/VERB ./PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ apostolus/NOUN non/ADV dicit/VERB christum/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ filium/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT esse/AUX servum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ formam/NOUN servi/NOUN accepit/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ humana/ADJ natura/NOUN christi/ADJ si/SCONJ separaretur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB damascenus/PROPN ,/PUNCT subtilibus/ADJ intelligentiis/NOUN ,/PUNCT a/ADP filio/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ serva/ADJ est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ ignorans/VERB est/AUX ;/PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ natura/NOUN dicitur/VERB esse/VERB ex/ADP consequenti/VERB :/PUNCT sunt/VERB etiam/ADV partes/NOUN substantiae/NOUN ,/PUNCT in/ADP quas/PRON dividitur/VERB totum/PRON secundum/ADP rationem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN :/PUNCT et/CCONJ hujusmodi/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV subsistant/VERB neque/CCONJ in/ADP actu/NOUN neque/CCONJ in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT non/ADV dicuntur/VERB per/ADP se/PRON fieri/VERB ;/PUNCT nisi/SCONJ forte/ADV forma/NOUN sit/AUX subsistens/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB anima/NOUN ,/PUNCT quae/PRON dicitur/VERB fieri/VERB per/ADP creationem/NOUN ,/PUNCT praeter/ADP factionem/NOUN qua/PRON fit/VERB compositum/NOUN per/ADP generationem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ aliquis/PRON adorans/VERB angelum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON in/ADP forma/NOUN christi/ADJ apparet/VERB ,/PUNCT habet/VERB intentionem/NOUN bonam/ADJ ,/PUNCT credens/VERB ipsum/PRON esse/AUX christum/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ esse/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX terminus/NOUN creationis/NOUN ,/PUNCT est/AUX prius/ADJ quacumque/PRON alia/PRON forma/NOUN ad/ADP quam/PRON terminantur/VERB aliae/PRON actiones/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ augustinus/PROPN docet/VERB in/ADP 1/NUM de/ADP trin./X ,/PUNCT omnia/PRON quae/PRON minorationem/NOUN aut/CCONJ subjectionem/NOUN circa/ADP filium/NOUN dei/PROPN ponere/VERB videntur/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ referenda/VERB sunt/AUX ad/ADP naturam/NOUN assumptam/VERB secundum/ADP quam/PRON minor/ADJ est/AUX patre/NOUN ,/PUNCT in/ADP forma/NOUN dei/PROPN manens/VERB aequalis/ADJ patri/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB ad/ADP philip./X 2/NUM :/PUNCT vel/CCONJ referendum/VERB est/AUX ad/ADP commendationem/NOUN principii/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ pater/NOUN dicitur/VERB principium/NOUN filii/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP graecos/NOUN nomen/NOUN causae/NOUN importat/VERB simplicem/ADJ formae/NOUN originem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ nomen/NOUN principii/NOUN secundum/ADP nos/NOUN ./PUNCT alia/PRON vero/ADV dicuntur/VERB esse/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ suppositum/NOUN in/ADP eis/PRON subsistit/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ essentialiter/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV natura/NOUN ipsa/PRON dicitur/VERB esse/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ accidentaliter/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ accidentia/NOUN dicuntur/VERB esse/VERB ./PUNCT unde/ADV magis/ADV respicit/VERB suppositum/NOUN quam/SCONJ formam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ea/PRON quae/PRON pertinent/VERB ad/ADP rationem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT nullo/PRON modo/NOUN praedicantur/VERB de/ADP supposito/NOUN neque/CCONJ in/ADP abstracto/ADJ neque/CCONJ in/ADP concreto/ADJ ,/PUNCT neque/CCONJ in/ADP divinis/NOUN neque/CCONJ in/ADP humanis/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ pater/NOUN non/ADV dicitur/VERB commune/ADJ tribus/NUM ,/PUNCT nec/CCONJ petrus/PROPN dicitur/VERB forma/NOUN totius/PRON ./PUNCT sed/CCONJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ propositio/NOUN sit/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ conveniat/VERB sibi/PRON ratione/NOUN formae/NOUN importatae/VERB per/ADP subjectum/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ respectu/NOUN suppositi/NOUN ratione/NOUN formae/NOUN significatae/VERB ;/PUNCT nec/CCONJ oportet/VERB quod/SCONJ conveniat/VERB ei/PRON ratione/NOUN formae/NOUN significatae/VERB vel/CCONJ appositae/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ sit/AUX praedicatio/NOUN per/ADP se/PRON ;/PUNCT ad/ADP octavum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ illa/PRON vertibilitas/NOUN in/ADP christo/ADJ perficitur/VERB per/ADP gratiae/NOUN plenitudinem/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ potentia/NOUN materiae/NOUN terminatur/VERB per/ADP actum/NOUN formae/NOUN totam/PRON potentialitatem/NOUN materiae/NOUN tollentis/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP caelo/NOUN ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB aliam/PRON formam/NOUN creatam/VERB in/ADP ipso/PRON ponere/VERB ,/PUNCT qua/PRON formaliter/ADV perficiatur/VERB ;/PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN est/AUX per/ADP se/PRON ordinata/VERB ad/ADP perficiendum/VERB (/PUNCT quod/SCONJ autem/CCONJ abjiciat/VERB contrarium/ADJ ,/PUNCT est/VERB ei/PRON per/ADP accidens/NOUN )/PUNCT ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV est/VERB de/ADP gratia/NOUN respectu/NOUN peccati/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ esset/VERB aliqua/PRON forma/NOUN simplex/ADJ subsistens/ADJ quae/PRON non/ADV esset/AUX suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT haberet/VERB quidem/ADV finitatem/NOUN quantum/ADV ad/ADP esse/NOUN ,/PUNCT quod/PRON esset/AUX particulatum/VERB ad/ADP formam/NOUN illam/PRON ;/PUNCT sed/CCONJ illa/PRON forma/NOUN non/ADV esset/AUX limitata/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV esset/AUX in/ADP aliquo/PRON recepta/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ si/SCONJ intelligatur/AUX calor/NOUN per/ADP se/PRON existens/VERB ./PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP hoc/PRON etiam/ADV formae/NOUN universales/ADJ intellectae/VERB habent/VERB infinitatem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ forma/NOUN talis/PRON sit/AUX recepta/VERB in/ADP aliquo/PRON ,/PUNCT de/ADP necessitate/NOUN limitata/VERB est/VERB quantum/ADV ad/ADP esse/NOUN debitum/VERB illi/PRON formae/NOUN ,/PUNCT non/ADV solum/ADV quantum/ADV ad/ADP esse/NOUN simpliciter/ADV :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV solum/ADV non/ADV habet/VERB plenitudinem/NOUN essendi/VERB simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ totum/PRON esse/NOUN ,/PUNCT quod/PRON naturae/NOUN illius/PRON est/AUX possibile/ADJ fore/VERB ./PUNCT sed/CCONJ possibile/ADJ est/AUX ut/SCONJ non/ADV sit/AUX limitata/VERB quantum/ADV ad/ADP rationem/NOUN illius/PRON formae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV habeat/VERB illam/PRON formam/NOUN secundum/ADP omnem/PRON modum/NOUN completionis/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ nihil/PRON sibi/PRON desit/VERB de/ADP pertinentibus/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN illius/PRON formae/NOUN ;/PUNCT prohibet/VERB autem/CCONJ additionem/NOUN talem/PRON forma/NOUN quam/PRON considerat/VERB naturalis/ADJ ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ in/ADP corpore/NOUN naturali/ADJ vires/NOUN diffusae/VERB per/ADP omnia/PRON membra/NOUN ,/PUNCT differunt/VERB numero/ADV secundum/ADP essentiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ conveniunt/VERB in/ADP radice/NOUN una/NUM secundum/ADP numerum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ praeter/ADP hoc/PRON habent/VERB formam/NOUN unam/NUM ultimam/ADJ numero/ADV ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV omnia/PRON membra/NOUN corporis/NOUN mystici/ADJ habent/VERB pro/ADP ultimo/ADJ complemento/NOUN spiritum/NOUN sanctum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX unus/NUM numero/ADV in/ADP omnibus/PRON :/PUNCT et/CCONJ ipsa/PRON caritas/NOUN diffusa/VERB in/ADP eis/PRON per/ADP spiritum/NOUN sanctum/ADJ ,/PUNCT quamvis/SCONJ differat/VERB in/ADP diversis/ADJ secundum/ADP essentiam/NOUN ,/PUNCT convenit/VERB tamen/ADV in/ADP una/NUM radice/NOUN secundum/ADP numerum/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT inter/ADP personam/NOUN et/CCONJ naturam/NOUN non/ADV cadit/VERB aliquid/PRON accidens/NOUN medium/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ inter/ADP materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ secundum/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ et/CCONJ materiam/NOUN est/VERB esse/NOUN substantiale/ADJ ,/PUNCT quo/PRON non/ADV est/AUX prius/ADJ aliquid/PRON esse/NOUN accidentale/ADJ ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN disponit/VERB aliquid/PRON ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ praeparando/VERB materiam/NOUN ad/ADP receptionem/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ praeexistat/VERB in/ADP materia/NOUN ante/ADP formam/NOUN ordine/NOUN fiendi/VERB ,/PUNCT non/ADV ordine/NOUN essendi/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ calor/NOUN disponit/VERB ad/ADP formam/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT non/ADV quia/SCONJ medium/ADJ cadit/VERB inter/ADP formam/NOUN et/CCONJ materiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ materia/NOUN appropriatur/VERB ad/ADP formam/NOUN ignis/NOUN per/ADP adventum/NOUN caloris/NOUN ;/PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ nihil/PRON prohibet/VERB aliquid/PRON esse/AUX dignius/ADJ alio/PRON secundum/ADP quid/PRON ,/PUNCT quod/PRON est/AUX indignius/ADJ simpliciter/ADV :/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV color/NOUN corporis/NOUN christi/ADJ secundum/ADP quid/PRON est/AUX dignior/ADJ ipso/PRON corpore/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ se/PRON habet/VERB ad/ADP ipsum/PRON sicut/SCONJ actus/NOUN ad/ADP potentiam/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX forma/NOUN accidentalis/ADJ ipsius/PRON :/PUNCT ad/ADP secundam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ nulla/PRON potentia/NOUN passiva/ADJ potest/VERB in/ADP actum/NOUN exire/VERB nisi/SCONJ completa/VERB per/ADP formam/NOUN activi/ADJ ,/PUNCT per/ADP quam/PRON fit/VERB in/ADP actu/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ nihil/PRON operatur/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP actu/NOUN ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN per/ADP modum/NOUN qualitatis/NOUN et/CCONJ formae/NOUN ,/PUNCT quando/SCONJ impressio/NOUN activi/ADJ jam/ADV facta/VERB est/AUX connaturalis/ADJ ipsi/PRON passivo/ADJ ;/PUNCT in/ADP intellectu/NOUN autem/CCONJ requiritur/VERB ad/ADP ejus/PRON perfectionem/NOUN quod/SCONJ impressio/NOUN sui/ADJ activi/ADJ sit/VERB in/ADP eo/PRON non/ADV solum/ADV per/ADP modum/NOUN passionis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV per/ADP modum/NOUN qualitatis/NOUN et/CCONJ formae/NOUN connaturalis/ADJ perfectae/ADJ :/PUNCT et/CCONJ hanc/PRON formam/NOUN habitum/NOUN dicimus/VERB ./PUNCT quia/SCONJ igitur/ADV intellectus/NOUN christi/ADJ perfectissimus/ADJ fuit/AUX in/ADP cognoscendo/VERB ,/PUNCT oportebat/VERB quod/SCONJ in/ADP christo/ADJ habitus/NOUN esset/VERB quo/PRON cognosceret/VERB ;/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV impressio/NOUN activi/ADJ non/ADV solum/ADV esset/VERB in/ADP ipso/PRON per/ADP modum/NOUN passionis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ./PUNCT unde/ADV dicitur/VERB in/ADP libro/NOUN de/ADP causis/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ omnis/PRON intelligentia/NOUN est/AUX plena/ADJ formis/NOUN ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ aliquid/PRON assimilet/VERB sibi/PRON multa/ADJ ,/PUNCT sufficit/VERB quod/SCONJ habeat/VERB in/ADP actu/NOUN illam/PRON solam/ADJ formam/NOUN secundum/ADP quam/PRON dicitur/VERB esse/VERB similitudo/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ per/ADP calorem/NOUN ,/PUNCT ignis/NOUN multa/ADJ sibi/PRON assimilat/VERB :/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliquid/PRON sit/AUX simile/ADJ multis/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ actu/NOUN omnium/PRON illorum/PRON multorum/ADJ formas/NOUN habeat/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ si/SCONJ in/ADP pariete/NOUN sint/VERB diversarum/ADJ rerum/NOUN similitudines/NOUN ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ illud/PRON quod/PRON est/AUX in/ADP deo/PROPN unum/NUM et/CCONJ simplex/ADJ ,/PUNCT creaturae/NOUN diversis/ADJ formis/NOUN et/CCONJ perfectionibus/NOUN repraesentant/VERB ,/PUNCT unaquaque/PRON earum/PRON deficiente/VERB a/ADP perfecta/ADJ repraesentatione/NOUN divinae/ADJ essentiae/NOUN ./PUNCT ratio/NOUN autem/CCONJ cognoscendi/VERB est/AUX forma/NOUN rei/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX cognita/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ per/ADP eam/PRON fit/VERB cognitio/NOUN in/ADP actu/NOUN :/PUNCT unde/ADV sicut/SCONJ ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN est/VERB unum/NUM esse/NOUN ;/PUNCT ita/ADV ratio/NOUN cognoscendi/VERB et/CCONJ res/NOUN cognita/VERB sunt/AUX unum/NUM cognitum/VERB :/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN assimilatur/VERB rebus/NOUN quas/PRON cognoscit/VERB in/ADP verbo/NOUN ,/PUNCT non/ADV per/ADP aliquas/PRON formas/NOUN illarum/PRON rerum/NOUN impressarum/VERB in/ADP anima/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ verbum/NOUN ipsum/PRON efficitur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN animae/NOUN videnti/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ videtur/VERB ab/ADP ea/PRON ,/PUNCT et/CCONJ ipsum/PRON verbum/NOUN est/AUX similitudo/NOUN omnium/PRON illarum/PRON rerum/NOUN ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ quod/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN aliquam/PRON ,/PUNCT remanet/VERB imperfectum/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ illa/PRON forma/NOUN fiat/VERB in/ADP eo/PRON :/PUNCT unde/ADV cum/SCONJ intellectus/NOUN christi/ADJ non/ADV sit/AUX imperfectus/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ formae/NOUN rerum/NOUN ad/ADP quas/PRON intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT sint/AUX descriptae/VERB in/ADP eo/PRON ;/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ videat/VERB deum/PROPN oportet/VERB quod/SCONJ ipsa/PRON dei/PROPN essentia/NOUN conjungatur/VERB intellectui/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN qua/PRON cognoscit/VERB determinate/ADV :/PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ unus/NUM angelus/NOUN non/ADV illuminatur/VERB ab/ADP alio/PRON de/ADP his/PRON quae/PRON illuminatus/VERB videt/VERB in/ADP verbo/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ de/ADP his/PRON quae/PRON non/ADV videt/VERB ,/PUNCT quae/PRON superior/ADJ videt/VERB vel/CCONJ in/ADP verbo/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ in/ADP lumine/NOUN alterius/PRON angeli/NOUN magis/ADV sibi/PRON proportionato/VERB ,/PUNCT in/ADP quo/PRON sunt/VERB formae/NOUN magis/ADV particulares/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ intellectus/NOUN christi/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX forma/NOUN materialis/ADJ corporis/NOUN christi/ADJ ,/PUNCT est/AUX magis/ADV propinquus/ADJ materiae/NOUN quam/SCONJ angelicus/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ex/ADP hac/PRON ratione/NOUN non/ADV concluditur/VERB nisi/SCONJ quod/SCONJ cognoverit/VERB omnia/PRON quae/PRON per/ADP rationem/NOUN naturalem/ADJ cognosci/VERB possunt/VERB :/PUNCT quia/SCONJ sicut/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ est/VERB in/ADP naturali/ADJ potentia/NOUN tantum/ADV ad/ADP illas/PRON formas/NOUN quae/PRON per/ADP agens/NOUN naturale/ADJ produci/VERB possunt/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ deus/PROPN alia/PRON ex/ADP materia/NOUN illa/PRON facere/VERB possit/VERB ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV intellectus/NOUN possibilis/ADJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN naturali/ADJ eorum/PRON tantum/ADV quae/PRON per/ADP lumen/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB cognosci/VERB possunt/VERB :/PUNCT quia/SCONJ enim/ADV talis/PRON est/AUX natura/NOUN ejus/PRON ut/SCONJ corpori/NOUN uniatur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT ideo/ADV tali/PRON genere/NOUN cognitionis/NOUN cognoscit/VERB ,/PUNCT utendo/VERB scilicet/PART corporis/NOUN instrumentis/NOUN ./PUNCT unde/ADV anima/NOUN recedit/VERB a/ADP dei/PROPN similitudine/NOUN quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON magis/ADV quam/SCONJ angeli/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT divisio/NOUN autem/CCONJ habituum/NOUN in/ADP diversis/ADJ rebus/NOUN cognoscendis/VERB contingit/VERB in/ADP nobis/PRON ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ formae/NOUN intelligibiles/ADJ in/ADP nobis/PRON sunt/AUX minime/ADV universales/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV formae/NOUN est/AUX agere/VERB ,/PUNCT ita/ADV materiae/NOUN est/AUX pati/VERB ./PUNCT applicatur/VERB autem/CCONJ corpori/NOUN et/CCONJ secundum/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX forma/NOUN corporea/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP operationem/NOUN suarum/ADJ potentiarum/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ est/AUX motor/NOUN ejus/PRON ./PUNCT secundum/ADP autem/CCONJ quod/SCONJ applicatur/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT sic/ADV non/ADV consideratur/VERB ut/SCONJ quid/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ adveniens/VERB alteri/PRON :/PUNCT unde/ADV sic/ADV non/ADV patitur/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ aliae/PRON formae/NOUN moventur/VERB motis/VERB subjectis/NOUN compositis/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ hujusmodi/ADV vires/NOUN non/ADV sunt/AUX subsistentes/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ formae/NOUN organorum/NOUN corporalium/ADJ ;/PUNCT ideo/ADV non/ADV dicuntur/VERB pati/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT nec/CCONJ anima/NOUN secundum/ADP eas/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ compositum/NOUN patitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP 1/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ sensus/NOUN non/ADV movetur/VERB a/ADP sensibili/ADJ secundum/ADP conditionem/NOUN moventis/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ forma/NOUN sensibilis/ADJ non/ADV recipiatur/VERB in/ADP sensu/NOUN secundum/ADP esse/NOUN materiale/ADJ prout/SCONJ est/VERB in/ADP sensibili/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP esse/NOUN spirituale/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX proprium/ADJ sensui/NOUN (/PUNCT unde/ADV non/ADV habet/VERB contrarietatem/NOUN ad/ADP sensum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX perfectio/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ excedit/VERB proportionem/NOUN sensus/NOUN )/PUNCT ;/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quamvis/SCONJ per/ADP corruptionem/NOUN corporum/NOUN ,/PUNCT anima/NOUN non/ADV corrumpatur/VERB simpliciter/ADV quantum/ADV ad/ADP substantiam/NOUN ;/PUNCT corrumpitur/VERB tamen/ADV compositio/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON actu/NOUN est/VERB forma/NOUN corporis/NOUN ;/PUNCT conjungebatur/VERB autem/CCONJ corpori/NOUN dupliciter/ADV :/PUNCT scilicet/PART secundum/ADP essentiam/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN et/CCONJ secundum/ADP potentias/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV omnes/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ quasdam/PRON ;/PUNCT loquendo/VERB igitur/ADV de/ADP dolore/NOUN proprie/ADV dicto/VERB ,/PUNCT sic/ADV quantum/ADV ad/ADP laesionem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX materiale/ADJ in/ADP ipso/PRON ,/PUNCT se/PRON extendit/VERB in/ADP christo/ADJ ad/ADP omnes/PRON potentias/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP essentia/NOUN animae/NOUN radicantur/VERB ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON etiam/ADV laesio/NOUN corporis/NOUN pervenit/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX ejus/PRON forma/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ anima/NOUN secundum/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN sit/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ intellectus/NOUN et/CCONJ omnes/PRON aliae/PRON vires/NOUN sunt/AUX actus/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ad/ADP passionem/NOUN corporis/NOUN patiuntur/VERB dupliciter/ADV ,/PUNCT tum/ADV ex/ADP ordine/NOUN rationis/NOUN ad/ADP essentiam/NOUN ,/PUNCT tum/CCONJ ex/ADP ordine/NOUN intellectus/NOUN ad/ADP alias/PRON potentias/NOUN quae/PRON operantur/VERB per/ADP organum/NOUN corporale/ADJ ,/PUNCT ex/ADP quarum/PRON impedimento/NOUN accidit/VERB impedimentum/NOUN in/ADP operatione/NOUN intellectus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP phreneticis/NOUN patet/VERB ./PUNCT non/ADV tamen/ADV vitiosa/ADJ infirmitatis/NOUN nostrae/ADJ forma/NOUN erat/VERB in/ADP corpore/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT materia/NOUN debet/VERB esse/AUX secundum/ADP naturam/NOUN proportionata/VERB formae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN corporis/NOUN humani/ADJ ,/PUNCT anima/NOUN scilicet/PART rationalis/ADJ ,/PUNCT est/AUX incorruptibilis/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV in/ADP statu/NOUN innocentiae/NOUN donum/NOUN quoddam/PRON a/ADP deo/PROPN gratis/ADV datum/VERB animae/NOUN inerat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ipsa/PRON praeter/ADP modum/NOUN aliarum/PRON formarum/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP modum/NOUN suum/ADJ vitam/NOUN indeficientem/ADJ corpori/NOUN largiretur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ipsa/PRON incorruptibilis/ADJ est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV secundum/ADP modum/NOUN corporis/NOUN corruptibilem/ADJ ,/PUNCT quamdiu/SCONJ ipsa/PRON manebat/AUX deo/PROPN subdita/VERB ,/PUNCT et/CCONJ corpus/NOUN ei/PRON omnino/ADV subdebatur/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ aliqua/PRON dispositio/NOUN in/ADP corpore/NOUN accidere/VERB poterat/VERB quae/PRON vivificationem/NOUN animae/NOUN impediret/VERB ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ materia/NOUN debet/VERB esse/AUX proportionata/VERB formae/NOUN ,/PUNCT non/ADV ut/SCONJ habeat/VERB conditiones/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ sit/AUX disposita/VERB ad/ADP recipiendum/VERB formam/NOUN secundum/ADP modum/NOUN suum/ADJ :/PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV potest/VERB esse/VERB quod/SCONJ claritas/NOUN fuerit/VERB in/ADP corpore/NOUN ex/ADP gloria/NOUN animae/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ anima/NOUN christi/ADJ adhuc/ADV erat/AUX passibilis/ADJ ex/ADP illo/PRON respectu/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN :/PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV fit/VERB per/ADP exteriorem/ADJ sensum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON apprehendit/VERB formas/NOUN sensibiles/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ per/ADP aestimationem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON apprehendit/VERB rationem/NOUN convenientis/VERB et/CCONJ nocivi/ADJ quam/PRON sensus/NOUN exterior/ADJ non/ADV apprehendit/VERB ;/PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sensualitas/NOUN movetur/VERB etiam/ADV ex/ADP his/PRON quae/PRON ratio/NOUN apprehendit/VERB :/PUNCT quia/SCONJ formantur/VERB formae/NOUN particulares/ADJ in/ADP imaginatione/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON sensualitas/NOUN nata/VERB est/AUX moveri/VERB ./PUNCT causa/NOUN autem/CCONJ actionis/NOUN est/AUX species/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP 3/NUM physic./X :/PUNCT quia/SCONJ unumquodque/PRON agit/VERB ratione/NOUN alicujus/PRON formae/NOUN quam/PRON habet/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ubi/SCONJ sunt/VERB diversae/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT sunt/VERB etiam/ADV diversae/ADJ actiones/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN desiccat/VERB et/CCONJ calefacit/VERB per/ADP caliditatem/NOUN et/CCONJ siccitatem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ homo/NOUN audit/VERB et/CCONJ videt/VERB per/ADP visum/NOUN et/CCONJ auditum/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quamvis/SCONJ agere/VERB sit/AUX suppositi/NOUN ,/PUNCT tamen/ADV forma/NOUN sive/CCONJ natura/NOUN est/AUX principium/NOUN vel/CCONJ causa/NOUN agendi/VERB in/ADP supposito/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ aliarum/PRON proprietatum/NOUN in/ADP supposito/NOUN existentium/VERB ;/PUNCT unde/ADV sicut/SCONJ idem/PRON suppositum/NOUN est/AUX subjectum/NOUN diversarum/ADJ proprietatum/NOUN propter/ADP diversa/ADJ ejus/PRON principia/NOUN causantia/VERB illas/PRON proprietates/NOUN ;/PUNCT ita/ADV idem/PRON suppositum/NOUN habet/VERB diversas/ADJ actiones/NOUN propter/ADP diversas/ADJ formas/NOUN sive/CCONJ naturas/NOUN ./PUNCT et/CCONJ a/ADP diversis/ADJ formis/NOUN per/ADP essentiam/NOUN causantur/VERB ,/PUNCT scilicet/PART ab/ADP acumine/NOUN ferri/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ a/ADP caliditate/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON vel/CCONJ per/ADP accidens/NOUN ex/ADP passione/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ,/PUNCT dist./X 15/NUM ,/PUNCT qu./X 2/NUM ,/PUNCT art./X 3/NUM ,/PUNCT dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ laesio/NOUN corporis/NOUN ad/ADP animam/NOUN pertingit/VERB quodammodo/ADV ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN ejus/PRON ;/PUNCT vel/CCONJ per/ADP operationem/NOUN propriam/ADJ ;/PUNCT quia/SCONJ autem/CCONJ anima/NOUN secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ est/AUX ut/SCONJ sit/AUX materiae/NOUN proportionata/VERB ;/PUNCT ideo/ADV in/ADP ipsa/PRON natura/NOUN animae/NOUN etiam/ADV sine/ADP corpore/NOUN existentis/VERB ,/PUNCT est/VERB ut/SCONJ sit/AUX nata/VERB pati/VERB ad/ADP passionem/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ non/ADV patiatur/VERB actu/NOUN sine/ADP corpore/NOUN quantum/ADV ad/ADP illas/PRON passiones/NOUN quae/PRON naturaliter/ADV ei/PRON inesse/VERB possunt/VERB vel/CCONJ ex/ADP corpore/NOUN vel/CCONJ cum/ADP corpore/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ impassibilitas/NOUN animae/NOUN pertinet/VERB ad/ADP beatitudinem/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ natura/NOUN et/CCONJ forma/NOUN corporis/NOUN :/PUNCT in/ADP qua/PRON forma/NOUN crucifixus/VERB est/AUX ,/PUNCT in/ADP ea/PRON exaltatus/VERB est/AUX ;/PUNCT dicitur/VERB enim/ADV causa/NOUN efficiens/ADJ ,/PUNCT uno/NUM modo/NOUN perficiens/VERB effectum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/AUX principale/ADJ agens/NOUN inducens/VERB formam/NOUN ;/PUNCT alio/PRON modo/NOUN dicitur/VERB efficiens/ADJ disponens/VERB materiam/NOUN ad/ADP recipiendum/VERB formam/NOUN :/PUNCT sufficienter/ADV quidem/ADV disposita/VERB est/AUX materia/NOUN ,/PUNCT quando/SCONJ fit/VERB necessitas/NOUN ad/ADP formam/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ major/ADJ fuit/AUX humilitas/NOUN christi/ADJ in/ADP assumptione/NOUN humanae/ADJ naturae/NOUN ,/PUNCT quando/SCONJ exinanivit/VERB semetipsum/PRON ,/PUNCT formam/NOUN servi/NOUN accipiens/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ superbia/NOUN adae/PROPN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ eadem/PRON materia/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB in/ADP naturalibus/ADJ sub/ADP contrariis/ADJ formis/NOUN ,/PUNCT ita/ADV unus/NUM actus/NOUN in/ADP moralibus/ADJ non/ADV potest/VERB esse/AUX bonus/ADJ et/CCONJ malus/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV potest/VERB dici/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ filius/NOUN dei/PROPN sit/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ deitas/NOUN non/ADV potest/VERB esse/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ ea/PRON quae/PRON dicuntur/VERB de/ADP natura/NOUN humana/ADJ secundum/ADP rationem/NOUN naturae/NOUN non/ADV possunt/VERB praedicari/VERB de/ADP filio/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ quod/PRON dicitur/VERB esse/AUX communis/ADJ christo/ADJ et/CCONJ aliis/PRON hominibus/NOUN ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV ea/PRON quae/PRON praedicantur/VERB de/ADP anima/NOUN christi/ADJ inquantum/SCONJ est/AUX pars/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT non/ADV possunt/VERB dici/VERB de/ADP filio/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT sicut/SCONJ quod/SCONJ est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ aliquid/PRON hujusmodi/ADV ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT anima/NOUN non/ADV recedit/VERB a/ADP corpore/NOUN quamdiu/SCONJ in/ADP corpore/NOUN manet/VERB aequalitas/NOUN complexionis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON requiritur/VERB ut/SCONJ dispositio/NOUN in/ADP corpore/NOUN animato/VERB :/PUNCT quia/SCONJ per/ADP hanc/PRON dispositionem/NOUN materia/NOUN fit/VERB necessaria/ADJ ad/ADP talem/PRON formam/NOUN ./PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quamvis/SCONJ illa/PRON temperies/NOUN complexionis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX necessitas/NOUN ad/ADP formam/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT fuerit/AUX amota/VERB in/ADP morte/NOUN ;/PUNCT non/ADV tamen/ADV inde/ADV secuta/VERB est/AUX dissolutio/NOUN et/CCONJ putrefactio/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT ratione/NOUN praedicta/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT omne/PRON corpus/NOUN videtur/VERB secundum/ADP formam/NOUN quam/PRON habet/VERB ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN corporis/NOUN christi/ADJ est/AUX forma/NOUN gloriosa/ADJ ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV apparuit/VERB eis/PRON ,/PUNCT in/ADP forma/NOUN gloriosa/ADJ ipsum/PRON viderunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV dicebat/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP potestate/NOUN corporis/NOUN gloriosi/ADJ est/VERB quod/SCONJ videatur/VERB vel/CCONJ non/ADV videatur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ iterum/ADV quando/SCONJ videtur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ videatur/VERB sub/ADP forma/NOUN gloriae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ non/PART ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV sit/VERB in/ADP eo/PRON forma/NOUN naturalis/ADJ corporis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN gloriae/NOUN ;/PUNCT potest/VERB secundum/ADP unam/NUM tantum/ADV immutare/VERB visum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP utramque/PRON ;/PUNCT et/CCONJ immutare/VERB visum/NOUN secundum/ADP formam/NOUN gloriae/NOUN secundum/ADP proportionem/NOUN visus/NOUN ;/PUNCT ut/SCONJ non/ADV corrumpatur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ delectetur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP visibili/NOUN proportionato/VERB ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ discipulis/NOUN christus/ADJ formam/NOUN naturalem/ADJ sui/ADJ corporis/NOUN ostendit/VERB ,/PUNCT qua/PRON est/AUX quodammodo/ADV corpus/NOUN coloratum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/PART formam/NOUN claritatis/NOUN gloriae/NOUN ./PUNCT continebuntur/VERB enim/ADV per/ADP formam/NOUN gloriae/NOUN ne/SCONJ agant/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ continentur/VERB per/ADP formam/NOUN naturalem/ADJ ne/SCONJ dissolvant/VERB conjunctum/VERB ./PUNCT sed/CCONJ species/NOUN et/CCONJ genera/NOUN sumuntur/VERB a/ADP forma/NOUN totius/PRON ;/PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ totius/PRON resultat/VERB ex/ADP compositione/NOUN partium/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV anima/NOUN non/ADV erit/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ vivificabit/VERB corpus/NOUN formaliter/ADV :/PUNCT dicitur/VERB etiam/ADV metaphorice/ADV descendisse/VERB secundum/ADP divinam/ADJ naturam/NOUN inquantum/SCONJ se/PRON exinanivit/VERB formam/NOUN servi/NOUN accipiens/VERB ,/PUNCT philip./X 2/NUM ,/PUNCT et/CCONJ inquantum/SCONJ per/ADP novum/ADJ effectum/NOUN fuit/VERB in/ADP terris/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quem/PRON ibi/ADV ante/ADP non/ADV fuerat/VERB :/PUNCT quia/SCONJ videntes/VERB eum/PRON in/ADP forma/NOUN in/ADP qua/PRON erat/AUX minor/ADJ patre/NOUN ,/PUNCT non/ADV ita/ADV de/ADP facili/ADJ crederent/VERB eum/PRON aequalem/NOUN patri/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB glossa/NOUN super/ADP joannem/PROPN ./PUNCT natura/NOUN autem/CCONJ dicitur/VERB dupliciter/ADV :/PUNCT scilicet/PART de/ADP forma/NOUN quae/PRON est/AUX principium/NOUN activum/ADJ motus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ de/ADP materia/NOUN quae/PRON est/AUX principium/NOUN passivum/ADJ ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV ut/SCONJ alio/PRON modo/NOUN recipiatur/VERB ,/PUNCT scilicet/PART per/ADP modum/NOUN qualitatis/NOUN inhaerentis/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ rectitudo/NOUN regulae/NOUN efficiatur/VERB forma/NOUN potentiae/NOUN regulatae/VERB :/PUNCT sic/ADV enim/ADV faciliter/ADV et/CCONJ delectabiliter/ADV quod/PRON rectum/ADJ est/AUX ,/PUNCT operabitur/VERB sicut/SCONJ id/PRON quod/PRON est/AUX conveniens/VERB suae/ADJ formae/NOUN :/PUNCT et/CCONJ haec/PRON quidem/ADV qualitas/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT dum/SCONJ adhuc/ADV est/AUX imperfecta/ADJ ,/PUNCT dispositio/NOUN dicitur/VERB ;/PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP 3/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ alia/NOUN ,/PUNCT cognoscit/VERB seipsum/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ scilicet/PART per/ADP speciem/NOUN non/ADV quidem/ADV sui/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ objecti/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN ejus/PRON ;/PUNCT quia/SCONJ enim/ADV actus/NOUN a/ADP proprio/ADJ objecto/NOUN formam/NOUN recipit/VERB ,/PUNCT ille/PRON actus/NOUN formaliter/ADV dicitur/VERB bonus/ADJ cujus/PRON objectum/NOUN est/AUX bonum/ADJ secundum/ADP rationem/NOUN boni/NOUN :/PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ dicta/VERB assignatio/NOUN apostoli/NOUN est/AUX recta/ADJ et/CCONJ propria/ADJ definitio/NOUN fidei/NOUN quantum/ADV ad/ADP ea/PRON quae/PRON exiguntur/VERB ad/ADP definitionem/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ non/ADV quantum/ADV ad/ADP modum/NOUN definitionis/NOUN ,/PUNCT quam/PRON auctores/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV philosophi/NOUN ,/PUNCT neglexerunt/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV et/CCONJ formam/NOUN syllogismi/NOUN praetermittunt/VERB ponentes/VERB ea/PRON ex/ADP quibus/PRON syllogismus/NOUN formari/VERB potest/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV determinatur/VERB ex/ADP praesentia/NOUN intelligibilis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN determinatur/VERB ex/ADP praesentia/NOUN formae/NOUN :/PUNCT habet/VERB enim/ADV aliquid/PRON a/ADP parte/NOUN sensitiva/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART quod/SCONJ consideret/VERB formas/NOUN particulares/ADJ ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ substantia/NOUN non/ADV sumitur/VERB ibi/ADV pro/ADP essentia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ pro/ADP forma/NOUN ./PUNCT fidei/NOUN autem/CCONJ forma/NOUN quodammodo/ADV est/AUX caritas/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ infra/ADP patebit/VERB ,/PUNCT quae/PRON in/ADP voluntate/NOUN est/VERB ./PUNCT formae/NOUN enim/ADV est/AUX praecedere/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX principium/NOUN rei/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT omnis/PRON res/NOUN habet/VERB speciem/NOUN a/ADP propria/ADJ forma/NOUN ./PUNCT ergo/ADV caritas/NOUN non/ADV est/AUX forma/NOUN fidei/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT unius/NUM rei/NOUN non/ADV sunt/AUX diversae/ADJ formae/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT forma/NOUN rei/NOUN est/AUX decor/ADJ ejus/PRON ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT species/NOUN rei/NOUN est/AUX de/ADP forma/NOUN sua/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ fidei/NOUN forma/NOUN est/AUX caritas/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT ejusdem/PRON formae/NOUN secundum/ADP speciem/NOUN est/AUX idem/PRON actus/NOUN secundum/ADP speciem/NOUN ./PUNCT primo/NOUN formam/NOUN aliquam/PRON ipsius/PRON secundum/ADP quod/SCONJ omne/PRON movens/VERB et/CCONJ agens/VERB imprimit/VERB suam/ADJ similitudinem/NOUN in/ADP motis/VERB et/CCONJ patientibus/VERB ab/ADP eo/PRON ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ forma/NOUN vel/CCONJ est/VERB secundum/ADP formam/NOUN ipsius/PRON voluntatis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ omnes/PRON vires/NOUN motae/VERB a/ADP voluntate/NOUN libertatem/NOUN ab/ADP ea/PRON participant/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ est/VERB secundum/ADP habitum/NOUN perficientem/VERB voluntatem/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX caritas/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV omnes/PRON habitus/NOUN qui/PRON sunt/VERB in/ADP viribus/NOUN motis/VERB a/ADP voluntate/NOUN perfecta/ADJ ,/PUNCT participant/VERB formam/NOUN caritatis/NOUN ./PUNCT haec/PRON tamen/ADV forma/NOUN quam/PRON a/ADP voluntate/NOUN vires/NOUN motae/VERB participant/VERB ,/PUNCT est/AUX omnibus/PRON communis/ADJ ;/PUNCT unde/ADV praeter/ADP eam/PRON habitus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON sunt/AUX perfectiones/NOUN earum/PRON ,/PUNCT habent/VERB speciales/ADJ formas/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ congruit/VERB potentiae/NOUN quam/PRON perficiunt/VERB ,/PUNCT per/ADP comparationem/NOUN ad/ADP actus/NOUN et/CCONJ objecta/NOUN ./PUNCT ideo/ADV per/ADP caritatem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX perfectio/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT formatur/VERB forma/NOUN communis/ADJ sibi/PRON et/CCONJ aliis/PRON virtutibus/NOUN ;/PUNCT tamen/ADV praeter/ADP eam/PRON habet/VERB formam/NOUN specialem/ADJ ex/ADP ratione/NOUN proprii/ADJ objecti/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ potentiae/NOUN in/ADP qua/PRON est/VERB :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV secundum/ADP hanc/PRON etiam/ADV formam/NOUN distinguitur/VERB a/ADP caritate/NOUN fides/NOUN ;/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ a/ADP forma/NOUN quam/PRON habet/VERB virtus/NOUN ex/ADP ratione/NOUN potentiae/NOUN et/CCONJ objecti/NOUN proprii/ADJ ,/PUNCT habet/VERB speciem/NOUN naturae/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ speciem/NOUN moris/NOUN habet/VERB a/ADP forma/NOUN quam/PRON habet/VERB a/ADP potentia/NOUN movente/VERB et/CCONJ dirigente/VERB :/PUNCT ergo/ADV cum/SCONJ duae/NUM formae/NOUN unius/NUM speciei/NOUN non/ADV possint/VERB simul/ADV esse/VERB in/ADP eodem/PRON subjecto/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ adveniente/VERB caritate/NOUN et/CCONJ gratia/NOUN ,/PUNCT fides/NOUN informis/ADJ tollatur/VERB ./PUNCT ergo/ADV nec/CCONJ fides/NOUN informis/ADJ vivificatur/VERB per/ADP formam/NOUN caritatis/NOUN ./PUNCT duae/NUM autem/CCONJ formae/NOUN unius/NUM speciei/NOUN simul/ADV esse/VERB non/ADV possunt/VERB :/PUNCT quia/SCONJ formae/NOUN diversificantur/VERB secundum/ADP numerum/NOUN ex/ADP diversitate/NOUN materiae/NOUN vel/CCONJ subjecti/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT forma/NOUN universalis/ADJ non/ADV est/AUX principium/NOUN operandi/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ est/AUX a/ADP motu/NOUN remota/VERB ;/PUNCT unde/ADV ratio/NOUN universalis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX formarum/NOUN universalium/ADJ ,/PUNCT non/ADV movet/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB per/ADP philosophum/NOUN in/ADP 3/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ veritas/NOUN prima/ADJ est/AUX magis/ADV a/ADP materia/NOUN et/CCONJ motu/NOUN remota/VERB quam/SCONJ aliqua/PRON forma/NOUN universalis/ADJ ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ unumquodque/PRON agit/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP actu/NOUN et/CCONJ per/ADP suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT objectum/NOUN autem/CCONJ est/AUX activum/ADJ in/ADP virtutibus/NOUN passivis/ADJ ;/PUNCT ideo/ADV ratio/NOUN objecti/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quam/PRON proportionatur/VERB potentia/NOUN passiva/ADJ ,/PUNCT est/AUX id/PRON quod/PRON est/AUX formale/ADJ in/ADP objecto/NOUN ;/PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ formae/NOUN universales/ADJ non/ADV movent/VERB secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP sua/ADJ universalitate/NOUN considerantur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ applicantur/VERB ad/ADP aliquid/PRON particulare/ADJ :/PUNCT vel/CCONJ dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ formae/NOUN universales/ADJ non/ADV sunt/AUX subsistentes/ADJ in/ADP rerum/NOUN natura/NOUN ;/PUNCT unde/ADV transferendo/VERB nomen/NOUN visionis/NOUN ad/ADP intellectum/NOUN ,/PUNCT proprie/ADV intelligendo/VERB ,/PUNCT videmus/VERB quando/SCONJ per/ADP lumen/NOUN intellectuale/ADJ ipsa/PRON forma/NOUN intellectualis/ADJ fit/VERB in/ADP intellectu/NOUN nostro/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP hoc/PRON patet/VERB quod/SCONJ fides/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB de/ADP visis/VERB :/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN illa/PRON intelligibilis/ADJ quae/PRON principaliter/ADV est/AUX objectum/NOUN fidei/NOUN ,/PUNCT idest/PART deus/PROPN ,/PUNCT formationem/NOUN intellectus/NOUN nostri/ADJ subterfugit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV est/AUX ei/PRON pervius/ADJ in/ADP statu/NOUN viae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB augustinus/PROPN ./PUNCT unde/ADV proprie/ADV de/ADP illis/PRON rebus/NOUN intellectus/NOUN visio/NOUN habetur/VERB quarum/PRON formae/NOUN se/PRON ei/PRON offerunt/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ auditus/NOUN de/ADP illis/NOUN quae/PRON non/ADV videt/VERB ./PUNCT quod/SCONJ enim/ADV animal/NOUN imaginetur/VERB formas/NOUN apprehensas/VERB per/ADP sensum/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON est/VERB de/ADP natura/NOUN sensitivae/ADJ apprehensionis/NOUN secundum/ADP se/PRON :/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT superiora/ADJ inclinantur/VERB ad/ADP agendum/VERB in/ADP inferiora/ADJ ex/ADP propriis/ADJ formis/NOUN ./PUNCT omne/PRON autem/CCONJ passivum/ADJ perficitur/VERB secundum/ADP quod/SCONJ informatur/VERB per/ADP formam/NOUN sui/ADJ activi/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ intellectus/NOUN ,/PUNCT antequam/SCONJ formetur/VERB per/ADP forma/NOUN intelligibilis/ADJ ,/PUNCT inquirit/VERB et/CCONJ dubitat/VERB :/PUNCT similiter/ADV quando/SCONJ affectus/NOUN vel/CCONJ appetitus/NOUN omnino/ADV imbuitur/VERB forma/NOUN boni/NOUN quod/PRON est/AUX sibi/PRON objectum/NOUN ,/PUNCT complacet/VERB sibi/PRON in/ADP illo/PRON ,/PUNCT et/CCONJ adhaeret/VERB ei/PRON quasi/SCONJ fixus/VERB in/ADP ipso/PRON ;/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ omne/PRON quod/PRON efficitur/VERB forma/NOUN alicujus/PRON ,/PUNCT efficitur/VERB unum/NUM cum/ADP illo/PRON ;/PUNCT ideo/ADV per/ADP amorem/NOUN amans/VERB fit/VERB unum/NUM cum/ADP amato/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX factum/VERB forma/NOUN amantis/VERB ;/PUNCT unumquodque/PRON autem/CCONJ agit/VERB secundum/ADP exigentiam/NOUN suae/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX principium/NOUN agendi/VERB et/CCONJ regula/NOUN operis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ talis/PRON operatio/NOUN est/AUX maxime/ADV sibi/PRON delectabilis/ADJ ,/PUNCT quasi/ADV formae/NOUN suae/ADJ conveniens/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ ignis/NOUN non/ADV potest/VERB retineri/VERB a/ADP motu/NOUN qui/PRON competit/VERB sibi/PRON secundum/ADP exigentiam/NOUN suae/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP violentiam/NOUN ;/PUNCT ita/PART neque/CCONJ amans/VERB quin/SCONJ agat/VERB secundum/ADP amorem/NOUN ;/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ amor/NOUN dicitur/VERB esse/AUX habiti/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ formatum/VERB habet/VERB suam/ADJ formam/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ enim/ADV sentimus/VERB in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sensus/NOUN movetur/VERB (/PUNCT quae/PRON quidem/ADV motio/NOUN cessat/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ sensibile/ADJ jam/ADV effectum/VERB est/AUX forma/NOUN sentientis/VERB )/PUNCT ,/PUNCT ideo/ADV ea/PRON quae/PRON consuevimus/VERB ,/PUNCT non/ADV ita/ADV percipimus/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB de/ADP fabris/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON aures/NOUN plenae/ADJ sunt/AUX sonis/NOUN malleorum/NOUN ;/PUNCT ex/ADP hoc/PRON enim/ADV quod/SCONJ amor/NOUN transformat/VERB amantem/VERB in/ADP amatum/VERB ,/PUNCT facit/VERB amantem/VERB intrare/VERB ad/ADP interiora/ADJ amati/VERB ,/PUNCT et/CCONJ e/ADP contra/ADP ;/PUNCT ut/SCONJ nihil/PRON amati/VERB amanti/VERB remaneat/AUX non/ADV unitum/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN pervenit/VERB ad/ADP intima/ADJ formati/VERB ,/PUNCT et/CCONJ e/ADP converso/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ nihil/PRON potest/VERB in/ADP alterum/PRON transformari/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ a/ADP sua/ADJ forma/NOUN quodammodo/ADV recedit/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ unius/NUM una/NUM est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT ideo/ADV hanc/PRON divisionem/NOUN penetrationis/NOUN praecedit/VERB alia/PRON divisio/NOUN ,/PUNCT qua/PRON amans/VERB a/ADP seipso/PRON separatur/VERB in/ADP amatum/VERB tendens/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ vero/ADV nihil/PRON a/ADP se/PRON recedit/VERB nisi/SCONJ soluto/VERB eo/PRON quod/PRON intra/ADP seipsum/PRON continebatur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ res/NOUN naturalis/ADJ non/ADV amittit/VERB formam/NOUN nisi/SCONJ solutis/VERB dispositionibus/NOUN quibus/PRON forma/NOUN in/ADP materia/NOUN retinebatur/VERB ,/PUNCT ideo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ab/ADP amante/VERB terminatio/NOUN illa/PRON ,/PUNCT qua/PRON infra/ADP terminos/NOUN suos/ADJ tantum/ADV continebatur/VERB ,/PUNCT amoveatur/VERB ;/PUNCT alia/PRON est/AUX unio/NOUN quae/PRON facit/VERB unum/NUM simpliciter/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ unio/NOUN continuorum/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ talis/PRON est/AUX unio/NOUN amoris/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ amor/NOUN facit/VERB amatum/VERB esse/AUX formam/NOUN amantis/VERB ;/PUNCT ad/ADP septimum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ipsa/PRON inclinatio/NOUN superiorum/ADJ ad/ADP providendum/VERB inferioribus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX eis/PRON ex/ADP propriis/ADJ formis/NOUN ,/PUNCT amor/NOUN eorum/PRON dicitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ infra/ADP patebit/VERB ./PUNCT et/CCONJ utraque/PRON perfectio/NOUN in/ADP rebus/NOUN materialibus/ADJ terminata/VERB et/CCONJ finita/VERB est/AUX ;/PUNCT quia/SCONJ et/CCONJ formam/NOUN unam/NUM determinatam/VERB habet/VERB ,/PUNCT per/ADP quam/PRON in/ADP una/NUM tantum/ADV specie/NOUN est/VERB ;/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ caritas/NOUN non/ADV sit/AUX forma/NOUN aliarum/PRON virtutum/NOUN ./PUNCT omnis/PRON enim/ADV forma/NOUN vel/CCONJ est/AUX exemplaris/ADJ vel/CCONJ intrinseca/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ caritas/NOUN non/ADV est/AUX forma/NOUN exemplaris/ADJ virtutum/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ tunc/ADV in/ADP eamdem/PRON speciem/NOUN traherentur/VERB aliae/PRON virtutes/NOUN :/PUNCT nec/CCONJ iterum/ADV est/AUX forma/NOUN intrinseca/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ daret/VERB esse/NOUN et/CCONJ speciem/NOUN aliis/PRON virtutibus/NOUN ;/PUNCT ergo/ADV caritas/NOUN nullo/PRON modo/NOUN est/AUX forma/NOUN virtutum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ gratia/NOUN dicitur/VERB esse/AUX forma/NOUN omnium/PRON virtutum/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ facit/VERB actum/NOUN meritorium/ADJ ./PUNCT ergo/ADV caritas/NOUN non/ADV est/AUX forma/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ita/ADV fides/NOUN est/AUX magis/ADV forma/NOUN virtutum/NOUN quam/SCONJ caritas/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV prudentia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON etiam/ADV ponitur/VERB a/ADP philosophis/NOUN quasi/ADV forma/NOUN omnium/PRON aliarum/PRON virtutum/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT forma/NOUN efficiens/ADJ et/CCONJ finis/NOUN non/ADV incidunt/VERB in/ADP idem/PRON numero/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP 2/NUM phys./X ./PUNCT ergo/ADV ipsa/PRON non/ADV est/AUX forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ unaquaeque/PRON virtus/NOUN ponit/VERB suum/ADJ modum/NOUN vel/CCONJ formam/NOUN in/ADP actu/NOUN suo/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quem/PRON justus/ADJ juste/ADV facit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ fortis/NOUN fortiter/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT illud/PRON quod/PRON est/AUX principale/ADJ ,/PUNCT etiam/ADV in/ADP corporalibus/ADJ ,/PUNCT est/AUX formale/ADJ respectu/NOUN aliorum/PRON ;/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN est/AUX quodammodo/ADV forma/NOUN aeris/NOUN ,/PUNCT aer/NOUN aquae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aqua/NOUN terrae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB 4/NUM physic./X ./PUNCT ergo/ADV ipsa/PRON est/AUX forma/NOUN aliarum/PRON virtutum/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT forma/NOUN non/ADV potest/VERB esse/AUX informis/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ caritas/NOUN est/AUX forma/NOUN omnium/PRON aliarum/PRON virtutum/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertiam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ caritas/NOUN ad/ADP omnes/PRON alias/PRON virtutes/NOUN comparatur/VERB et/CCONJ ut/SCONJ motor/NOUN et/CCONJ ut/SCONJ finis/NOUN et/CCONJ ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ est/AUX forma/NOUN perficiens/VERB unamquamque/PRON virtutem/NOUN in/ADP ratione/NOUN virtutis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ secundum/ADP hoc/PRON prudentia/NOUN ponit/VERB modum/NOUN et/CCONJ formam/NOUN in/ADP omnibus/PRON aliis/PRON virtutibus/NOUN moralibus/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV caritas/NOUN est/AUX forma/NOUN virtutum/NOUN aliarum/PRON omnium/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ prudentia/NOUN moralium/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hic/PRON est/AUX unus/NUM modus/NOUN quo/PRON caritas/NOUN est/AUX forma/NOUN aliarum/PRON virtutum/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ caritas/NOUN est/AUX forma/NOUN exemplaris/ADJ virtutum/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN exemplaris/ADJ est/AUX duplex/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ad/ADP hanc/PRON non/ADV exigitur/VERB nisi/SCONJ similitudo/NOUN tantum/ADV :/PUNCT sicut/SCONJ dicimus/VERB res/NOUN veras/ADJ esse/AUX formas/NOUN exemplares/ADJ picturarum/NOUN ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN dicitur/VERB forma/NOUN exemplaris/ADJ ad/ADP cujus/PRON similitudinem/NOUN aliquid/PRON fit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP cujus/PRON participationem/NOUN esse/NOUN habet/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ divina/ADJ bonitas/NOUN est/AUX forma/NOUN exemplaris/ADJ omnis/PRON bonitatis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ divina/ADJ sapientia/NOUN omnis/PRON sapientiae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ talis/PRON forma/NOUN exemplaris/ADJ non/ADV oportet/VERB quod/SCONJ sit/AUX unius/NUM speciei/NOUN cum/ADP causatis/VERB :/PUNCT quia/SCONJ participantia/VERB non/ADV semper/ADV participant/VERB per/ADP modum/NOUN participati/VERB ;/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON modo/NOUN prudentia/NOUN est/AUX forma/NOUN aliarum/PRON virtutum/NOUN moralium/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ sigillatio/NOUN quedam/PRON prudentiae/NOUN in/ADP inferioribus/ADJ viribus/NOUN dat/VERB habitibus/NOUN qui/PRON ibi/ADV sunt/VERB ,/PUNCT rationem/NOUN virtutis/NOUN ./PUNCT unde/ADV ad/ADP perfectionem/NOUN virtutis/NOUN in/ADP aliqua/PRON potentia/NOUN tot/PRON formae/NOUN exiguntur/VERB ,/PUNCT quot/PRON superiora/ADJ sunt/AUX respectu/NOUN illius/PRON potentiae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV prudentia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX perfectio/NOUN rationis/NOUN ,/PUNCT est/AUX forma/NOUN temperantiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX virtus/NOUN concupiscibilis/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV caritas/NOUN est/AUX forma/NOUN prudentiae/NOUN et/CCONJ temperantiae/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV gratia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX perfectio/NOUN essentiae/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT constituens/VERB ipsam/PRON in/ADP esse/NOUN spirituali/ADJ ,/PUNCT est/AUX forma/NOUN et/CCONJ caritatis/NOUN et/CCONJ prudentiae/NOUN et/CCONJ temperantiae/NOUN ;/PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN exemplaris/ADJ incidit/VERB in/ADP idem/PRON numero/ADV cum/ADP agente/VERB et/CCONJ fine/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP deo/PROPN ;/PUNCT non/PART autem/CCONJ forma/NOUN intrinseca/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV unaquaeque/PRON virtus/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP inferiori/ADJ potentia/NOUN ,/PUNCT habet/VERB quidem/ADV formam/NOUN ,/PUNCT qua/PRON est/AUX virtus/NOUN ,/PUNCT ex/ADP participatione/NOUN perfectionis/NOUN superioris/ADJ potentiae/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN qua/PRON est/AUX haec/PRON virtus/NOUN ,/PUNCT habet/VERB ex/ADP natura/NOUN propriae/ADJ potentiae/NOUN per/ADP determinationem/NOUN ad/ADP proprium/ADJ objectum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ hanc/PRON formam/NOUN et/CCONJ modum/NOUN ponit/VERB unaquaeque/PRON virtus/NOUN circa/ADP suum/ADJ actum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ iterum/PART illam/PRON formam/NOUN vel/CCONJ modum/NOUN quem/PRON habet/VERB ex/ADP superiori/ADJ ;/PUNCT secunda/ADJ ratio/NOUN potest/VERB assignari/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ipsa/PRON motor/NOUN est/AUX omnium/PRON virtutum/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ plus/ADJ de/ADP eo/PRON quod/PRON est/AUX filii/NOUN ,/PUNCT ponitur/VERB a/ADP patre/NOUN quam/SCONJ a/ADP matre/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ pater/NOUN dat/VERB formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ mater/NOUN dat/VERB materiam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ illud/PRON est/AUX primum/ADJ instans/NOUN in/ADP quo/PRON peccatum/NOUN esse/VERB incipit/VERB ,/PUNCT ita/ADV illud/PRON est/AUX primum/ADJ in/ADP quo/PRON caritas/NOUN non/ADV esse/VERB incipit/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP naturalibus/ADJ de/ADP duabus/NUM formis/NOUN contrariis/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP ,/PUNCT formae/NOUN quando/SCONJ destruuntur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP nihilo/PRON totaliter/ADV sunt/VERB ,/PUNCT ita/ADV totaliter/ADV in/ADP nihilum/PRON tendunt/VERB ./PUNCT sed/CCONJ fides/NOUN et/CCONJ spes/NOUN cum/SCONJ sint/AUX habitus/NOUN ,/PUNCT formae/NOUN quaedam/PRON sunt/AUX ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ duplex/ADJ actus/NOUN ;/PUNCT scilicet/PART actus/NOUN qui/PRON est/AUX actus/NOUN imperfecti/ADJ inquantum/SCONJ hujusmodi/PART ,/PUNCT sicut/SCONJ motus/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ actus/NOUN qui/PRON est/AUX actus/NOUN perfecti/ADJ inquantum/SCONJ hujusmodi/PART ,/PUNCT sicut/SCONJ operatio/NOUN consequens/VERB formam/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ autem/CCONJ fides/NOUN forma/NOUN quaedam/PRON est/AUX accidentalis/ADJ simplex/ADJ ,/PUNCT non/ADV composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ;/PUNCT ideo/ADV ipsa/PRON destructa/VERB non/ADV remanet/VERB aliquid/PRON fidei/NOUN idem/PRON numero/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ idem/PRON genere/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB quod/SCONJ quando/SCONJ ex/ADP albo/ADJ fit/VERB nigrum/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ e/ADP converso/NOUN ,/PUNCT manet/VERB id/PRON quod/PRON coloris/NOUN est/AUX ,/PUNCT non/ADV idem/PRON numero/ADV color/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ idem/PRON genere/NOUN ;/PUNCT unde/ADV se/PRON habet/VERB intellectus/NOUN ejus/PRON possibilis/ADJ ad/ADP omnia/PRON intelligibilia/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB materia/NOUN prima/ADJ ad/ADP omnes/PRON formas/NOUN sensibiles/ADJ ;/PUNCT alio/PRON modo/NOUN ex/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ potentia/NOUN activa/ADJ ponit/VERB formam/NOUN suam/ADJ circa/ADP objectum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB de/ADP intellectu/NOUN agente/VERB et/CCONJ possibili/ADJ ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT plures/ADJ formae/NOUN unius/NUM speciei/NOUN non/ADV possunt/VERB esse/VERB in/ADP eodem/PRON subjecto/NOUN ./PUNCT potentiae/NOUN et/CCONJ habitus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON ordinantur/VERB ad/ADP actus/NOUN sicut/SCONJ ad/ADP ultimam/ADJ perfectionem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ secundum/ADP actus/NOUN diversos/ADJ distinguantur/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV potentiae/NOUN materiae/NOUN distinguuntur/VERB per/ADP relationem/NOUN ad/ADP diversas/ADJ formas/NOUN ./PUNCT generationes/NOUN autem/CCONJ differunt/VERB secundum/ADP speciem/NOUN quae/PRON terminantur/VERB ad/ADP formas/NOUN aquae/NOUN et/CCONJ terrae/NOUN :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV talis/PRON materiae/NOUN diversitas/NOUN diversitatem/NOUN formae/NOUN et/CCONJ speciei/NOUN causat/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV accidit/VERB in/ADP naturalibus/ADJ ,/PUNCT quando/SCONJ diversae/ADJ materiae/NOUN non/ADV sunt/VERB proportionatae/VERB ad/ADP recipiendum/VERB formam/NOUN unius/NUM rationis/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT duae/NUM formae/NOUN ejusdem/PRON speciei/NOUN non/ADV possunt/VERB esse/VERB in/ADP uno/NUM subjecto/NOUN ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ad/ADP primam/ADJ quaestionem/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ in/ADP naturalibus/ADJ posuerunt/VERB quidam/PRON formas/NOUN omnes/PRON existere/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ agens/NOUN naturale/ADJ extrahit/VERB eas/PRON de/ADP occulto/ADJ ad/ADP manifestum/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ removet/VERB ea/PRON quae/PRON prohibebant/VERB formam/NOUN illam/PRON apparere/VERB ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV dixerunt/VERB quidam/PRON de/ADP habitibus/NOUN animae/NOUN ;/PUNCT verae/ADJ quidem/ADV sunt/AUX ,/PUNCT inquantum/SCONJ praedictorum/VERB aliqua/PRON inchoatio/NOUN est/VERB a/ADP natura/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN existit/VERB in/ADP potentia/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ scientia/NOUN conclusionum/NOUN in/ADP principiis/NOUN universalibus/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ quod/PRON in/ADP particulari/ADJ discitur/VERB ,/PUNCT prius/ADV in/ADP universali/ADJ sciebatur/VERB ;/PUNCT falsae/VERB autem/CCONJ sunt/AUX praedictae/VERB opiniones/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ complementum/NOUN formarum/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ sunt/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT est/VERB ab/ADP agente/NOUN extrinseco/ADJ :/PUNCT ad/ADP secundam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ quidam/PRON philosophi/NOUN ,/PUNCT quos/PRON sequitur/VERB avicenna/PROPN ,/PUNCT posuerunt/VERB omnes/PRON formas/NOUN esse/VERB a/ADP datore/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ agens/NOUN naturale/ADJ non/ADV facit/VERB nisi/SCONJ dispositionem/NOUN ad/ADP formas/NOUN illas/PRON ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP arte/NOUN quae/PRON facit/VERB navem/NOUN ,/PUNCT est/AUX principalior/ADJ illa/PRON quae/PRON inducit/VERB formam/NOUN quam/SCONJ quae/PRON praestat/VERB materiam/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT illud/PRON est/AUX materia/NOUN rei/NOUN circa/ADP quod/PRON ponitur/VERB forma/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN praedictarum/VERB virtutum/NOUN est/AUX medium/ADJ ./PUNCT forma/NOUN enim/ADV simplex/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB boetius/PROPN ,/PUNCT subjectum/NOUN esse/AUX non/ADV potest/VERB ./PUNCT sed/CCONJ potentiae/NOUN animae/NOUN sunt/AUX formae/NOUN simplices/ADJ ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN quae/PRON neque/CCONJ habet/VERB materiam/NOUN ex/ADP qua/PRON neque/CCONJ in/ADP qua/PRON ,/PUNCT nullo/PRON modo/NOUN potest/VERB esse/AUX subjectum/NOUN ;/PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ quae/PRON habet/VERB materiam/NOUN in/ADP qua/PRON ,/PUNCT quamvis/SCONJ non/ADV habeat/VERB materiam/NOUN ex/ADP qua/PRON ,/PUNCT potest/VERB esse/AUX subjectum/NOUN non/ADV sicut/SCONJ primum/ADJ sustinens/VERB accidens/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ id/PRON quo/PRON mediante/VERB accidens/NOUN substantiae/NOUN inest/VERB ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ intelligentia/NOUN est/AUX proprie/ADV universalium/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sub/ADP tempore/NOUN non/ADV cadunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ita/ADV quodammodo/ADV praesentis/ADJ formam/NOUN retinent/VERB ;/PUNCT ideo/ADV intelligentia/NOUN dicitur/VERB praesentium/ADJ non/ADV solum/ADV universalium/ADJ ,/PUNCT quibus/PRON indiget/VERB prudens/ADJ ad/ADP recte/ADV ratiocinandum/VERB de/ADP agendis/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV singularium/ADJ quae/PRON nunc/ADV sunt/VERB ./PUNCT quaedam/PRON vero/ADV hoc/PRON circa/ADP quod/PRON est/VERB virtus/NOUN ,/PUNCT non/ADV principaliter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ secundario/ADV ,/PUNCT ordinant/VERB ad/ADP alterum/PRON ;/PUNCT sicut/SCONJ quando/SCONJ fortitudo/NOUN actum/NOUN exteriorem/ADJ ,/PUNCT circa/ADP quem/PRON secundario/ADV est/VERB ,/PUNCT ordinat/VERB ad/ADP alterum/PRON ut/SCONJ ad/ADP bonum/NOUN gratiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV induit/VERB quodammodo/ADV formam/NOUN justitiae/NOUN ;/PUNCT tamen/ADV per/ADP quamdam/PRON similitudinem/NOUN est/VERB ibi/ADV quaedam/PRON forma/NOUN justitiae/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ diversae/ADJ vires/NOUN computantur/VERB ut/SCONJ diversae/ADJ personae/NOUN ;/PUNCT unde/ADV includit/VERB severitatem/NOUN sive/CCONJ rigorem/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ servat/VERB formam/NOUN legis/NOUN in/ADP his/PRON ad/ADP quae/PRON legis/NOUN intentio/NOUN se/PRON extendit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ aequitatem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ,/PUNCT dimissa/VERB forma/NOUN legis/NOUN intentionem/NOUN ipsam/PRON sequitur/VERB ./PUNCT et/CCONJ in/ADP idem/PRON reducitur/VERB epiceia/NOUN quae/PRON differt/VERB a/ADP justitia/NOUN legali/ADJ in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ servat/VERB intentionem/NOUN legis/NOUN in/ADP his/PRON ad/ADP quae/PRON forma/NOUN legis/NOUN se/PRON non/ADV extendit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN dominativum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ paternum/ADJ justum/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON redditur/VERB debitum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ non/ADV tantum/PART ;/PUNCT et/CCONJ iterum/PART distributiva/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ commutativa/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX partes/NOUN subjectivae/ADJ justitiae/NOUN specialis/ADJ ./PUNCT quanto/ADV autem/CCONJ creatura/NOUN magis/ADV creatori/NOUN subjicitur/VERB ,/PUNCT tanto/ADV altior/ADJ est/AUX ;/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN quanto/ADV magis/ADV subjicitur/VERB formae/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV perfectior/ADJ est/AUX ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV quantum/ADV ad/ADP statum/NOUN viae/NOUN ponitur/VERB cordis/NOUN munditia/NOUN non/ADV solum/ADV a/ADP passionum/NOUN illecebris/NOUN (/PUNCT quam/PRON munditiam/NOUN donum/NOUN intellectus/NOUN non/ADV facit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ praesupponitur/VERB per/ADP vitam/NOUN activam/ADJ perfectam/ADJ )/PUNCT ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV ab/ADP erroribus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ phantasmatibus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ spiritualibus/ADJ formis/NOUN a/ADP quibus/PRON omnibus/PRON docet/VERB abscedere/VERB dionysius/PROPN in/ADP lib./X de/ADP mystica/ADJ theologia/NOUN tendentes/VERB in/ADP divinam/ADJ contemplationem/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertiam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP omnibus/PRON dispositionibus/NOUN naturalibus/ADJ contingit/VERB quod/SCONJ dispositio/NOUN in/ADP suo/ADJ perfecto/ADJ esse/NOUN attingit/VERB id/PRON ad/ADP quod/PRON disponit/VERB ,/PUNCT quod/PRON etiam/ADV erat/VERB per/ADP quamdam/PRON inchoationem/NOUN ,/PUNCT dum/SCONJ dispositio/NOUN ad/ADP perfectionem/NOUN tendebat/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB de/ADP calore/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ignis/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ quando/SCONJ calor/NOUN completus/ADJ est/AUX in/ADP termino/NOUN alterationis/NOUN ,/PUNCT forma/NOUN ignis/NOUN inducitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ calor/NOUN simul/ADV cum/ADP forma/NOUN ignis/NOUN manet/VERB ;/PUNCT dum/SCONJ vero/ADV erat/VERB alteratio/NOUN ,/PUNCT non/ADV erat/VERB forma/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ secundum/ADP quamdam/PRON inchoationem/NOUN ./PUNCT similiter/ADV qui/PRON habet/VERB alias/PRON virtutes/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ caritatem/NOUN habeat/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN virtutum/NOUN ./PUNCT primo/NOUN ex/ADP caritate/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN virtutum/NOUN ,/PUNCT cum/ADP qua/PRON omnes/PRON virtutes/NOUN simul/ADV infunduntur/VERB ./PUNCT et/CCONJ dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ hoc/PRON non/ADV est/AUX inconveniens/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ sicut/SCONJ in/ADP naturalibus/ADJ forma/NOUN et/CCONJ finis/NOUN incidunt/VERB in/ADP idem/PRON ,/PUNCT ita/PART et/CCONJ in/ADP moralibus/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quaeritur/VERB quomodo/ADV hic/ADV dicatur/AUX forma/NOUN idoli/NOUN non/ADV esse/AUX facta/VERB per/ADP verbum/NOUN ./PUNCT quoddam/NOUN quod/PRON semper/ADV et/CCONJ ubique/ADV est/AUX justum/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ hoc/NOUN in/ADP quo/PRON consistit/VERB forma/NOUN justitiae/NOUN et/CCONJ virtutis/NOUN in/ADP generali/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ medium/ADJ tenere/VERB ,/PUNCT rectitudinem/NOUN servare/VERB ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON hujusmodi/ADV ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN quae/PRON aestimatur/VERB esse/VERB in/ADP idolo/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV est/VERB in/ADP eo/PRON ,/PUNCT scilicet/PART forma/NOUN deitatis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV prohibetur/VERB mendacium/NOUN perniciosum/ADJ ,/PUNCT quod/PRON ex/ADP ipsa/PRON forma/NOUN praecepti/NOUN patet/VERB :/PUNCT secundo/ADV determinat/VERB de/ADP forma/NOUN juramenti/NOUN :/PUNCT primo/ADV determinat/VERB formam/NOUN debitam/VERB juramenti/NOUN ;/PUNCT secundo/ADV inquirit/VERB ,/PUNCT utrum/ADV liceat/VERB uti/VERB juramento/NOUN quod/PRON habet/VERB indebitam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT ibi/ADV :/PUNCT primo/ADV tangit/VERB formam/NOUN juramenti/NOUN quod/PRON fit/VERB per/ADP execrationem/NOUN ,/PUNCT ibi/ADV :/PUNCT primo/ADV ponit/VERB formam/NOUN juramenti/NOUN ;/PUNCT primo/ADV ponit/VERB formam/NOUN juramenti/NOUN secundum/ADP diversa/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ ista/PRON est/AUX communissima/ADJ forma/NOUN jurandi/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT multa/ADJ alia/PRON requiruntur/VERB ad/ADP juramentum/NOUN quam/SCONJ ista/NOUN tria/NUM ,/PUNCT sicut/SCONJ debita/VERB forma/NOUN jurandi/VERB ,/PUNCT debitum/VERB tempus/NOUN statutum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART jejuni/NOUN ad/ADP juramentum/NOUN accedant/VERB ,/PUNCT et/CCONJ multa/ADJ hujusmodi/ADV ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP judicio/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX discretio/NOUN jurantis/VERB ,/PUNCT includitur/VERB debita/VERB forma/NOUN et/CCONJ eventus/NOUN et/CCONJ tempus/NOUN et/CCONJ omnia/PRON quae/PRON ex/ADP parte/NOUN jurantis/VERB consideranda/VERB occurrunt/VERB ./PUNCT sed/CCONJ juramentum/NOUN pervertitur/VERB non/ADV mendacio/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV per/ADP falsam/ADJ formam/NOUN jurandi/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ qui/PRON jurat/VERB per/ADP idola/NOUN ./PUNCT unde/ADV sicut/SCONJ dicitur/VERB insyllogizatum/NOUN esse/AUX ,/PUNCT quando/SCONJ conclusio/NOUN non/ADV sequitur/VERB ex/ADP praemissis/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ quando/SCONJ aliqua/PRON praemissarum/NOUN est/AUX falsa/ADJ manente/VERB forma/NOUN debita/VERB ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV perjurium/NOUN ,/PUNCT quod/PRON defectum/NOUN juramenti/NOUN nominat/VERB ,/PUNCT significat/VERB defectum/NOUN qui/PRON accidit/VERB in/ADP re/NOUN quae/PRON juramento/NOUN confirmanda/VERB erat/AUX ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ille/PRON qui/PRON jurat/VERB per/ADP idola/NOUN ,/PUNCT peccat/VERB quidem/ADV quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN juramenti/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ non/ADV quantum/ADV ad/ADP assertionem/NOUN veri/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ promissionem/NOUN alicujus/PRON quod/PRON redundat/VERB in/ADP bonum/NOUN commune/ADJ ;/PUNCT hoc/PRON ideo/ADV contingit/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ in/ADP solemni/ADJ juratione/NOUN ,/PUNCT ubi/SCONJ major/ADJ deliberatio/NOUN adhibetur/VERB ,/PUNCT tali/PRON forma/NOUN in/ADP jurando/VERB utimur/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV lex/NOUN vetus/ADJ nullo/PRON modo/NOUN justificabat/VERB quasi/ADV justitiam/NOUN causans/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quasi/ADV justitiam/NOUN docens/VERB :/PUNCT quia/SCONJ in/ADP observatione/NOUN mandatorum/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT forma/NOUN justitiae/NOUN consistit/VERB ./PUNCT sacramentum/NOUN enim/ADV proprie/ADV dicitur/VERB ,/PUNCT quod/PRON ita/ADV signum/NOUN est/AUX gratiae/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ invisibilis/ADJ gratiae/NOUN forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ipsius/PRON imaginem/NOUN gerat/VERB et/CCONJ causa/NOUN existat/VERB ./PUNCT sacramentum/NOUN est/AUX invisibilis/ADJ gratiae/NOUN visibilis/ADJ forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ imaginem/NOUN gerat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ causa/NOUN existat/VERB ./PUNCT ergo/ADV debuit/VERB dicere/VERB :/PUNCT visibilis/ADJ et/CCONJ audibilis/ADJ forma/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT omnis/PRON forma/NOUN est/AUX intrinseca/ADJ vel/CCONJ exemplaris/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ sacramenta/NOUN non/ADV sunt/AUX formae/NOUN intrinsecae/ADJ invisibilis/ADJ gratiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ per/ADP se/PRON patet/VERB :/PUNCT nec/CCONJ iterum/PART formae/NOUN exemplares/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ gratia/NOUN invisibilis/ADJ non/ADV imitetur/VERB rem/NOUN visibilem/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ e/ADP converso/NOUN ./PUNCT ergo/ADV sacramentum/NOUN nullo/PRON modo/NOUN est/AUX forma/NOUN invisibilis/ADJ gratiae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ neutrum/PRON istorum/PRON est/AUX forma/NOUN visibilis/ADJ ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ exemplaris/ADJ est/VERB ad/ADP cujus/PRON imitationem/NOUN aliquid/PRON fit/VERB ./PUNCT ergo/ADV non/ADV est/AUX idem/PRON forma/NOUN et/CCONJ imago/NOUN respectu/NOUN ejusdem/PRON ./PUNCT sed/CCONJ sacramentum/NOUN est/AUX forma/NOUN invisibilis/ADJ gratiae/NOUN ./PUNCT ponitur/VERB enim/ADV efficientia/NOUN sanctitatis/NOUN in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ dicitur/VERB :/PUNCT ut/SCONJ causa/NOUN existat/VERB ;/PUNCT et/CCONJ modus/NOUN competens/VERB homini/NOUN quantum/ADV ad/ADP cognitionem/NOUN ,/PUNCT in/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ dicitur/VERB :/PUNCT invisibilis/ADJ gratiae/NOUN visibilis/ADJ forma/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ modus/NOUN significationis/NOUN homini/NOUN connaturalis/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART ex/ADP similitudine/NOUN sensibilium/ADJ ,/PUNCT in/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ dicitur/VERB :/PUNCT ut/SCONJ imaginem/NOUN gerat/VERB ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN sumitur/VERB hic/ADV communiter/ADV pro/ADP figura/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP quarta/ADJ specie/NOUN qualitatis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/PART pro/ADP forma/NOUN exemplari/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ per/ADP mutationem/NOUN figurae/NOUN imaginibus/NOUN aliquid/PRON repraesentamus/VERB ./PUNCT vel/CCONJ si/SCONJ sumatur/VERB pro/ADP forma/NOUN exemplari/ADJ ,/PUNCT hoc/PRON est/VERB inquantum/SCONJ sacramenta/NOUN sunt/AUX quodammodo/ADV causae/NOUN invisibilis/ADJ gratiae/NOUN ;/PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ad/ADP secundum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN quae/PRON est/AUX figura/NOUN ,/PUNCT non/ADV habet/VERB oppositionem/NOUN ad/ADP imaginem/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ figura/NOUN imago/NOUN dicatur/VERB ./PUNCT idem/PRON enim/ADV est/AUX dictum/VERB materiale/ADJ elementum/NOUN exterius/ADV oculis/NOUN suppositum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP institutione/NOUN significans/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ invisibilis/ADJ gratiae/NOUN visibilis/ADJ forma/NOUN ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ formae/NOUN artificiales/ADJ sunt/AUX accidentales/ADJ ,/PUNCT tamen/ADV in/ADP artificialibus/ADJ tota/PRON substantia/NOUN est/AUX materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON praedicatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicatur/VERB ,/PUNCT phiala/NOUN est/AUX aurum/NOUN ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV cum/SCONJ in/ADP sacramentis/NOUN forma/NOUN non/ADV det/VERB esse/NOUN substantiale/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ accidentale/ADJ in/ADP genere/NOUN causae/NOUN et/CCONJ signi/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX inconveniens/ADJ ut/SCONJ materia/NOUN sacramenti/NOUN de/ADP ipso/PRON praedicetur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP ejus/PRON definitione/NOUN sicut/SCONJ genus/NOUN ponatur/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP duobus/NUM quae/PRON non/ADV sunt/AUX conjuncta/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB aliquid/PRON unum/NUM fieri/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ unum/NUM potest/VERB esse/AUX forma/NOUN alterius/PRON ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV verba/NOUN et/CCONJ res/NOUN sint/AUX omnino/ADV separata/VERB ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ ex/ADP eis/PRON non/ADV possit/VERB constare/VERB sacramentum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ habeat/VERB pro/ADP forma/NOUN verba/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ res/NOUN pro/ADP materia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ virtus/NOUN causandi/VERB est/VERB in/ADP rebus/NOUN ex/ADP verbis/NOUN significantibus/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT ideo/ADV verba/NOUN sunt/AUX formalia/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ res/NOUN materiales/ADJ ,/PUNCT per/ADP modum/NOUN quo/PRON omne/PRON completivum/ADJ forma/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ matrimonium/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB in/ADP officium/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ poenitentia/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX virtus/NOUN ,/PUNCT non/ADV habent/VERB aliquam/PRON formam/NOUN verborum/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ utrumque/PRON est/AUX sacramentum/NOUN in/ADP dispensatione/NOUN ministrorum/NOUN ecclesiae/NOUN consistens/VERB ,/PUNCT utrumque/PRON habet/VERB aliqua/PRON verba/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP matrimonio/NOUN sunt/VERB verba/NOUN exprimentia/VERB consensum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ iterum/PART benedictiones/NOUN ab/ADP ecclesia/NOUN institutae/VERB ;/PUNCT quod/PRON non/ADV potest/VERB fieri/VERB nisi/SCONJ virtute/NOUN infinita/ADJ ,/PUNCT qualis/PRON non/ADV est/AUX virtus/NOUN formae/NOUN illius/PRON sacramenti/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ hujusmodi/ADV virtus/NOUN non/ADV potest/VERB reduci/VERB ad/ADP aliquod/PRON decem/NUM generum/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV est/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ per/ADP se/PRON patet/VERB :/PUNCT neque/CCONJ in/ADP aliquod/NOUN aliorum/PRON generum/NOUN praeter/ADP qualitatem/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV in/ADP qualitatem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB discurrenti/VERB per/ADP quatuor/NUM species/NOUN qualitatis/NOUN ./PUNCT scilicet/PART in/ADP disponentem/VERB ,/PUNCT quae/PRON causat/VERB dispositionem/NOUN ad/ADP formam/NOUN ultimam/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ perficientem/VERB ,/PUNCT quae/PRON inducit/VERB ultimam/ADJ perfectionem/NOUN ./PUNCT semper/ADV tamen/ADV pertingit/VERB ad/ADP aliquid/PRON ultra/ADP id/PRON quod/PRON competit/VERB sibi/PRON secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ illud/PRON sit/AUX ultima/ADJ forma/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ dispositio/NOUN ,/PUNCT alias/ADV non/ADV ageret/VERB ut/SCONJ instrumentum/NOUN :/PUNCT sic/ADV qualitates/NOUN activae/ADJ et/CCONJ passivae/ADJ elementorum/NOUN pertingunt/VERB instrumentaliter/ADV ad/ADP formas/NOUN materiales/ADJ educendas/VERB de/ADP materia/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ ad/ADP productionem/NOUN animae/NOUN humanae/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/VERB ab/ADP extrinseco/ADJ ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ omne/PRON instrumentum/NOUN agendo/VERB actionem/NOUN naturalem/ADJ ,/PUNCT quae/PRON competit/VERB sibi/PRON inquantum/SCONJ est/AUX res/NOUN quaedam/PRON ,/PUNCT pertingit/VERB ad/ADP effectum/NOUN qui/PRON competit/VERB sibi/PRON inquantum/SCONJ est/AUX instrumentum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ dolabrum/NOUN dividendo/VERB suo/ADJ acumine/NOUN pertingit/VERB instrumentaliter/ADV ad/ADP formam/NOUN scanni/NOUN :/PUNCT ideo/ADV etiam/ADV materiale/ADJ elementum/NOUN exercendo/VERB actionem/NOUN naturalem/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON est/AUX signum/NOUN interioris/ADJ effectus/NOUN ,/PUNCT pertingit/VERB ad/ADP interiorem/ADJ effectum/NOUN instrumentaliter/ADV ./PUNCT agens/NOUN enim/ADV principale/ADJ agit/VERB secundum/ADP exigentiam/NOUN suae/ADJ formae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV virtus/NOUN activa/ADJ in/ADP ipso/PRON est/AUX aliqua/PRON forma/NOUN vel/CCONJ qualitas/NOUN habens/VERB completum/ADJ esse/NOUN in/ADP natura/NOUN ./PUNCT ex/ADP quo/PRON patet/VERB quod/SCONJ illud/PRON quod/PRON est/VERB in/ADP effectu/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN dans/VERB esse/NOUN ,/PUNCT est/VERB in/ADP agente/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ hujusmodi/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ virtus/NOUN activa/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB agens/NOUN ad/ADP virtutem/NOUN activam/ADJ ,/PUNCT ita/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP continendam/VERB formam/NOUN effectus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ agens/NOUN instrumentale/ADJ non/ADV habet/VERB virtutem/NOUN agendi/VERB ad/ADP aliquod/PRON ens/NOUN completum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP modum/NOUN intentionis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN introducta/VERB continetur/VERB in/ADP eo/PRON per/ADP modum/NOUN intentionis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ sunt/VERB species/NOUN colorum/NOUN in/ADP aere/NOUN ,/PUNCT a/ADP quibus/PRON aer/NOUN non/ADV denominatur/AUX coloratus/VERB ;/PUNCT primo/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ in/ADP instrumento/NOUN non/ADV est/VERB forma/NOUN effectus/NOUN secundum/ADP completam/ADJ rationem/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB in/ADP effectu/NOUN jam/ADV completo/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP causa/NOUN univoca/ADJ ./PUNCT secundo/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ est/VERB in/ADP eo/PRON per/ADP modum/NOUN intentionis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV secundum/ADP completum/ADJ esse/NOUN in/ADP natura/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN effectus/NOUN est/VERB in/ADP causa/NOUN principali/ADJ non/ADV univoca/ADJ secundum/ADP esse/NOUN perfectum/ADJ in/ADP natura/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ non/ADV secundum/ADP completam/ADJ rationem/NOUN illius/PRON speciei/NOUN sive/CCONJ formae/NOUN quam/PRON inducit/VERB in/ADP effectu/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ calor/NOUN est/VERB in/ADP sole/NOUN ./PUNCT quorum/PRON unus/NUM est/VERB de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV in/ADP mobili/ADJ est/VERB forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX terminus/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT dum/SCONJ movetur/VERB ut/SCONJ fluens/VERB de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ;/PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN effectus/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP agente/NOUN principali/ADJ vel/CCONJ instrumentali/ADJ ,/PUNCT non/ADV fit/VERB eadem/PRON numero/ADV in/ADP effectu/NOUN ./PUNCT causa/NOUN enim/ADV efficiens/ADJ non/ADV reducitur/VERB in/ADP idem/PRON numero/ADV cum/ADP forma/NOUN generati/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP idem/PRON specie/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP 2/NUM phys./X ./PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV accidit/VERB de/ADP ministrantibus/VERB nostra/ADJ sacramenta/NOUN ,/PUNCT qui/PRON servant/VERB materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN debitam/VERB ,/PUNCT et/CCONJ omittunt/VERB aliquid/PRON de/ADP ritu/NOUN ad/ADP solemnitatem/NOUN sacramenti/NOUN ab/ADP ecclesia/NOUN instituto/VERB ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON non/ADV potest/VERB esse/VERB :/PUNCT quia/SCONJ quamvis/SCONJ ex/ADP parte/NOUN recipientis/VERB prius/ADV sit/VERB expulsio/NOUN contrarii/ADJ quam/SCONJ introductio/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT tamen/ADV ex/ADP parte/NOUN causae/NOUN agentis/VERB est/VERB prius/ADV introductio/NOUN formae/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV expellitur/VERB contrarium/ADJ nisi/SCONJ introducendo/VERB formam/NOUN ;/PUNCT una/NOUN formae/NOUN ad/ADP actum/NOUN ;/PUNCT perfectio/NOUN autem/CCONJ est/AUX duplex/ADJ scilicet/PART perfectio/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP hanc/PRON est/VERB confirmatio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON hominem/NOUN in/ADP seipso/PRON consistere/VERB facit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ a/ADP contrariis/ADJ non/ADV facile/ADV solvatur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ perfectio/NOUN finis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP hanc/PRON est/VERB eucharistia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON nos/PRON fini/NOUN conjungit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV praeexigit/VERB alia/PRON sacramenta/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ idoneus/ADJ quis/PRON reddatur/VERB ad/ADP tanti/PRON perceptionem/NOUN mysterii/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV in/ADP naturalibus/ADJ ultima/ADJ forma/NOUN non/ADV datur/VERB nisi/SCONJ praecedentibus/VERB omnibus/PRON dispositionibus/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ enim/ADV perfici/VERB bono/NOUN essentialius/ADJ est/AUX virtuti/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ commune/ADJ singulis/NOUN progredientibus/VERB ad/ADP virtutem/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ resurgere/VERB a/ADP peccato/NOUN accidit/VERB huic/PRON progressui/NOUN ex/ADP parte/NOUN subjecti/NOUN quod/PRON cecidit/VERB (/PUNCT unde/ADV non/ADV est/AUX omnibus/PRON commune/ADJ )/PUNCT ,/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP perfectionem/NOUN ad/ADP bonum/NOUN perfectio/NOUN in/ADP forma/NOUN praecedit/VERB in/ADP via/NOUN generationis/NOUN perfectionem/NOUN in/ADP consecutione/NOUN ad/ADP finem/NOUN ;/PUNCT ideo/ADV inter/ADP sacramenta/NOUN quae/PRON ad/ADP progressum/NOUN in/ADP bonum/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT primo/ADV ponitur/VERB confirmatio/NOUN ;/PUNCT quae/PRON est/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN similem/ADJ perfectioni/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT secundo/NOUN eucharistia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN in/ADP fine/NOUN ;/PUNCT tertio/NOUN poenitentia/NOUN quae/PRON est/VERB ad/ADP reparationem/NOUN virtutis/NOUN amissae/VERB ./PUNCT in/ADP judiciis/NOUN autem/CCONJ judex/NOUN secundum/ADP formam/NOUN scientiae/NOUN et/CCONJ justitiae/NOUN operatur/VERB non/ADV solum/ADV sicut/SCONJ instrumentum/NOUN ;/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ non/ADV baptizaverit/VERB sub/ADP hac/PRON forma/NOUN :/PUNCT ego/PRON baptizo/VERB te/PRON in/ADP nomine/NOUN venturi/VERB ./PUNCT ergo/ADV non/ADV competebat/VERB forma/NOUN illa/PRON pro/ADP tempore/NOUN illo/PRON ./PUNCT ergo/ADV eadem/PRON est/AUX forma/NOUN baptismi/NOUN in/ADP nomine/NOUN venturi/VERB ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP nomine/NOUN christi/ADJ ./PUNCT unde/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ baptismus/NOUN joannis/PROPN sacramentum/NOUN erat/AUX quodammodo/ADV medium/ADJ inter/ADP sacramenta/NOUN veteris/ADJ et/CCONJ novae/ADJ legis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ dispositio/NOUN ad/ADP formam/NOUN media/ADJ est/AUX quodammodo/ADV inter/ADP privationem/NOUN et/CCONJ formam/NOUN ./PUNCT conveniebat/VERB enim/ADV quodammodo/ADV cum/ADP sacramentis/NOUN veteris/ADJ legis/NOUN in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ erat/AUX signum/NOUN tantum/ADV ;/PUNCT cum/ADP sacramentis/NOUN autem/CCONJ legis/NOUN novae/ADJ in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quodammodo/PART in/ADP forma/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ dispositio/NOUN reducitur/VERB ad/ADP genus/NOUN formae/NOUN ad/ADP quam/PRON disponit/VERB ;/PUNCT ad/ADP secundam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ utilitas/NOUN rei/NOUN ex/ADP forma/NOUN sua/ADJ consequitur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV formae/NOUN sacramentorum/NOUN ostendunt/VERB illud/PRON ex/ADP quo/PRON sacramenta/NOUN et/CCONJ efficaciam/NOUN et/CCONJ utilitatem/NOUN habent/VERB ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ utilitas/NOUN baptismi/NOUN joannis/PROPN tota/PRON erat/VERB disponere/VERB ad/ADP christum/ADJ ,/PUNCT ideo/ADV haec/PRON erat/AUX sua/ADJ forma/NOUN competens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP nomine/NOUN venturi/VERB baptizaret/VERB ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ non/ADV eodem/PRON modo/NOUN se/PRON habet/VERB ad/ADP actum/NOUN hoc/PRON quod/PRON jam/ADV est/VERB et/CCONJ hoc/PRON quod/PRON expectatur/VERB futurum/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ ad/ADP id/PRON quod/PRON expectatur/VERB futurum/ADJ ,/PUNCT actus/NOUN ordinantur/VERB ut/SCONJ disponentes/VERB ,/PUNCT ab/ADP eo/PRON autem/CCONJ quod/PRON jam/ADV est/VERB ,/PUNCT effective/ADV aliquid/PRON producitur/VERB ;/PUNCT ideo/ADV diversificatio/NOUN formae/NOUN per/ADP futurum/NOUN et/CCONJ praesens/ADJ designant/VERB diversitatem/NOUN sacramenti/NOUN ./PUNCT unde/ADV cum/SCONJ non/ADV esset/VERB forma/NOUN debita/VERB in/ADP baptismo/NOUN joannis/PROPN ,/PUNCT oportebat/VERB quod/SCONJ iteraretur/VERB baptismus/NOUN ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ad/ADP baptismum/NOUN requiritur/VERB aqua/NOUN cum/ADP debita/VERB forma/NOUN ./PUNCT in/ADP prima/ADJ enim/ADV determinat/VERB de/ADP forma/NOUN baptismi/NOUN ;/PUNCT in/ADP prima/ADJ determinat/VERB de/ADP forma/NOUN baptismi/NOUN ;/PUNCT primo/ADV determinat/VERB formam/NOUN baptismi/NOUN ;/PUNCT secundo/ADV movet/VERB quamdam/PRON quaestionem/NOUN circa/ADP formam/NOUN baptismi/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ determinat/VERB eam/PRON ,/PUNCT ibi/ADV :/PUNCT in/ADP prima/ADJ determinat/VERB formam/NOUN principalem/ADJ baptismi/NOUN ;/PUNCT in/ADP secunda/NOUN quamdam/PRON formam/NOUN secundariam/ADJ pro/ADP tempore/NOUN observatam/VERB ,/PUNCT ibi/PART :/PUNCT 2/NUM de/ADP forma/NOUN ipsius/PRON ;/PUNCT baptismus/NOUN est/AUX ablutio/NOUN corporis/NOUN exterior/ADJ ,/PUNCT facta/VERB sub/ADP forma/NOUN praescripta/VERB verborum/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN sunt/VERB de/ADP essentia/NOUN rei/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ipse/PRON nullam/PRON mentionem/NOUN facit/VERB de/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN baptismi/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ autem/CCONJ omne/PRON completivum/ADJ quodammodo/ADV formale/ADJ est/AUX respectu/NOUN ejus/PRON quod/PRON completur/VERB ,/PUNCT ideo/ADV definitio/NOUN formalis/ADJ non/ADV dicitur/VERB quae/PRON solum/ADV continet/VERB formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ illa/PRON quae/PRON continet/VERB hoc/PRON quod/PRON est/AUX completivum/ADJ respectu/NOUN alterius/PRON ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ in/ADP causis/NOUN est/VERB talis/PRON ordo/NOUN quod/SCONJ materia/NOUN completur/VERB per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN per/ADP efficientem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ efficiens/NOUN per/ADP finem/NOUN ;/PUNCT ideo/ADV definitio/NOUN quandoque/ADV materialis/ADJ dicitur/VERB ,/PUNCT quae/PRON comprehendit/VERB tantum/ADV materiam/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT formalis/NOUN autem/CCONJ quae/PRON comprehendit/VERB formam/NOUN ;/PUNCT quandoque/ADV autem/CCONJ materialis/ADJ comprehendit/VERB formam/NOUN et/CCONJ materiam/NOUN ;/PUNCT quandoque/ADV autem/CCONJ definitio/NOUN materialis/ADJ comprehendit/VERB materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN et/CCONJ efficientem/ADJ ,/PUNCT formalis/NOUN autem/CCONJ finem/NOUN :/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ baptismus/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX sacramentum/NOUN ,/PUNCT quoddam/PRON instrumentum/NOUN est/AUX ;/PUNCT ideo/ADV definitio/NOUN materialis/ADJ ejus/PRON erit/VERB quae/PRON comprehendit/VERB materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN ejus/PRON et/CCONJ efficientem/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ formalis/NOUN quae/PRON comprehendit/VERB finem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ponit/VERB formam/NOUN in/ADP hoc/PRON quod/PRON dicit/VERB ,/PUNCT sub/ADP forma/NOUN verborum/NOUN praescripta/VERB ./PUNCT sed/CCONJ verbum/NOUN vitae/NOUN est/AUX forma/NOUN completiva/ADJ sacramenti/NOUN ./PUNCT et/CCONJ in/ADP hoc/PRON genere/NOUN constituitur/VERB per/ADP formam/NOUN verborum/NOUN ,/PUNCT a/ADP qua/PRON habet/VERB significationem/NOUN et/CCONJ efficaciam/NOUN sacramentalem/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ artificialia/ADJ non/ADV ponuntur/VERB in/ADP genere/NOUN ex/ADP forma/NOUN simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP materia/NOUN (/PUNCT non/ADV enim/ADV dicimus/VERB quod/SCONJ domus/NOUN sit/VERB in/ADP genere/NOUN qualitatis/NOUN nisi/SCONJ inquantum/SCONJ artificiale/NOUN figuratum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ dicitur/VERB esse/VERB in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN )/PUNCT ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV est/VERB de/ADP sacramentis/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ definitio/NOUN illa/PRON hugonis/PROPN complectitur/VERB et/CCONJ materiam/NOUN baptismi/NOUN in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ dicit/VERB ,/PUNCT aqua/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ finem/NOUN in/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ dicit/VERB ,/PUNCT diluendis/VERB criminibus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ formam/NOUN per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ dicit/VERB ,/PUNCT per/ADP verbum/NOUN vitae/NOUN sanctificata/VERB ;/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ibi/ADV non/ADV tangitur/VERB sanctificatio/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ illa/NOUN quae/PRON fit/VERB per/ADP formam/NOUN baptismi/NOUN ,/PUNCT quae/PRON consistit/VERB in/ADP invocatione/NOUN trinitatis/NOUN ;/PUNCT hi/PRON autem/CCONJ effectus/NOUN vel/CCONJ consequuntur/VERB ipsam/PRON generationem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ filiatio/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ aliqua/PRON talis/PRON relatio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV per/ADP baptismum/NOUN dicimur/VERB regenerari/VERB in/ADP filios/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON dicitur/VERB regeneratio/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ consequuntur/VERB formam/NOUN per/ADP generationem/NOUN inductam/VERB ;/PUNCT primo/NOUN in/ADP ordine/NOUN ad/ADP generantem/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ per/ADP formam/NOUN inductam/VERB genitus/VERB fit/VERB similis/ADJ generanti/VERB ;/PUNCT secundo/NOUN quantum/ADV ad/ADP esse/NOUN ipsius/PRON geniti/VERB ,/PUNCT quod/PRON per/ADP formam/NOUN conservatur/VERB ;/PUNCT tertio/NOUN quantum/ADV ad/ADP actionem/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT cujus/PRON forma/NOUN est/AUX principium/NOUN ;/PUNCT utrum/ADV haec/PRON verba/NOUN ,/PUNCT ego/PRON te/PRON baptizo/VERB etc./X ,/PUNCT sint/VERB de/ADP integritate/NOUN formae/NOUN baptismalis/ADJ ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ integritas/NOUN formae/NOUN baptismalis/ADJ non/ADV contineatur/VERB in/ADP his/PRON verbis/NOUN ,/PUNCT ego/PRON te/PRON baptizo/VERB in/ADP nomine/NOUN patris/NOUN et/CCONJ filii/NOUN et/CCONJ spiritus/NOUN sancti/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ ex/ADP forma/NOUN quam/PRON dominus/NOUN tradidit/VERB matth./X ult./X 19/NUM ,/PUNCT ubi/SCONJ dicitur/VERB ,/PUNCT docete/VERB omnes/PRON gentes/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB haberi/VERB quod/SCONJ ego/PRON te/PRON baptizo/VERB sit/VERB de/ADP forma/NOUN baptismi/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ hoc/PRON participium/NOUN baptizantes/VERB ,/PUNCT ponitur/VERB ibi/ADV ad/ADP designandum/VERB exercitium/NOUN actus/NOUN ;/PUNCT non/ADV quasi/ADV pars/NOUN formae/NOUN ./PUNCT ergo/ADV videtur/VERB quod/SCONJ non/ADV sit/VERB de/ADP necessitate/NOUN formae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ nulla/PRON mentio/NOUN fit/VERB in/ADP forma/NOUN de/ADP aqua/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX materia/NOUN sacramenti/NOUN ./PUNCT ergo/ADV potius/ADV debuit/VERB in/ADP baptismi/NOUN forma/NOUN fieri/VERB mentio/NOUN de/ADP fide/NOUN passionis/NOUN quam/SCONJ de/ADP fide/NOUN trinitatis/NOUN ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ liceat/VERB ea/PRON quae/PRON in/ADP hac/PRON forma/NOUN ponuntur/VERB ,/PUNCT mutare/VERB sine/ADP praejudicio/NOUN baptismi/NOUN ./PUNCT graeci/NOUN enim/ADV hanc/PRON formam/NOUN baptizandi/VERB habent/VERB :/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT hoc/PRON quod/PRON dicit/VERB :/PUNCT ego/PRON baptizo/VERB te/PRON ,/PUNCT ponitur/VERB in/ADP forma/NOUN ad/ADP exprimendum/VERB baptismi/NOUN actum/NOUN ./PUNCT ergo/ADV potest/VERB fieri/VERB mutatio/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicatur/VERB :/PUNCT nos/PRON baptizamus/VERB vos/PRON ./PUNCT sed/CCONJ primitiva/ADJ ecclesia/NOUN mutavit/VERB formam/NOUN baptismi/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ baptizabant/VERB in/ADP nomine/NOUN christi/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP act./X legitur/VERB ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ nunc/ADV ecclesia/NOUN formam/NOUN mutare/VERB posset/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT tres/NUM personae/NOUN in/ADP forma/NOUN baptismi/NOUN ponuntur/VERB ad/ADP exprimendum/VERB fidem/NOUN trinitatis/NOUN ./PUNCT ergo/ADV potest/VERB fieri/VERB formae/NOUN mutatio/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV est/AUX minor/ADJ necessitas/NOUN in/ADP verbis/NOUN quae/PRON pertinent/VERB ad/ADP formas/NOUN sacramentorum/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ in/ADP verbis/NOUN sacrae/ADJ scripturae/NOUN ./PUNCT ergo/PART nec/CCONJ verbis/NOUN formarum/NOUN in/ADP sacramentis/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT in/ADP formis/NOUN naturalibus/ADJ ita/ADV est/VERB quod/SCONJ differentia/NOUN addita/VERB vel/CCONJ subtracta/VERB variat/VERB speciem/NOUN ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ si/SCONJ in/ADP formis/NOUN sacramentorum/NOUN aliquid/PRON addatur/VERB vel/CCONJ subtrahatur/VERB ,/PUNCT tolletur/VERB ratio/NOUN illius/PRON sacramenti/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT ariani/NOUN non/ADV mutabant/VERB formam/NOUN istam/PRON nisi/SCONJ per/ADP additionem/NOUN ./PUNCT ergo/ADV non/ADV licet/VERB addere/VERB vel/CCONJ diminuere/VERB in/ADP forma/NOUN ./PUNCT ergo/ADV licet/VERB aliquid/PRON de/ADP forma/NOUN subtrahere/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT actus/NOUN baptizandi/VERB ponitur/VERB in/ADP forma/NOUN ad/ADP excitandum/VERB attentionem/NOUN ./PUNCT ergo/ADV corrumpitur/VERB forma/NOUN ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ad/ADP primam/ADJ quaestionem/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN completiva/ADJ rei/NOUN media/ADJ est/AUX quodammodo/ADV inter/ADP materiam/NOUN quam/PRON perficit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ causam/NOUN efficientem/ADJ a/ADP qua/PRON producitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ virtus/NOUN efficientis/ADJ mediante/VERB forma/NOUN ad/ADP materiam/NOUN traducatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ medium/ADJ complectitur/VERB aliquo/PRON modo/NOUN utrumque/PRON extremorum/ADJ ,/PUNCT ideo/ADV forma/NOUN baptismi/NOUN continet/VERB et/CCONJ principale/ADJ efficiens/ADJ ,/PUNCT unde/ADV baptismus/NOUN efficaciam/NOUN habet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ materiam/NOUN baptismi/NOUN proximam/ADJ quae/PRON est/AUX actus/NOUN ablutionis/NOUN ;/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ formae/NOUN sacramentorum/NOUN non/ADV accipiuntur/VERB ut/SCONJ voces/NOUN significativae/ADJ tantum/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ effectivae/ADJ ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ nihil/PRON agit/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ perfectum/ADJ est/AUX ,/PUNCT ideo/ADV de/ADP integritate/NOUN formae/NOUN baptismalis/ADJ est/VERB ut/SCONJ ponatur/VERB totum/PRON quod/PRON ad/ADP baptismum/NOUN requiritur/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ unum/NUM ex/ADP alio/PRON intelligi/VERB possit/VERB ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP verbis/NOUN illis/PRON dominus/NOUN principaliter/ADV non/ADV intendit/VERB tradere/VERB formam/NOUN sacramenti/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ prius/ADV eis/PRON tradiderat/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ baptizabant/VERB etiam/ADV ante/ADP passionem/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ intendit/VERB eis/PRON praecipere/VERB actum/NOUN baptizandi/VERB secundum/ADP formam/NOUN prius/ADV eis/PRON traditam/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ex/ADP verbis/NOUN illis/PRON potest/VERB probabiliter/ADV accipi/VERB forma/NOUN praedicta/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ non/ADV expresse/ADV ibi/ADV ponatur/VERB ./PUNCT vel/CCONJ dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ alii/PRON actus/NOUN habent/VERB efficaciam/NOUN ex/ADP ipso/PRON suo/ADJ exercitio/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ actus/NOUN baptizandi/VERB habet/VERB efficaciam/NOUN ex/ADP forma/NOUN verborum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ talis/PRON efficacia/NOUN est/AUX sacramentalis/ADJ ,/PUNCT idcirco/ADV oportet/VERB quod/SCONJ verba/NOUN formae/NOUN significando/VERB efficaciam/NOUN actui/NOUN praebeant/VERB ;/PUNCT ad/ADP secundam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quia/SCONJ sacramenta/NOUN efficaciam/NOUN habent/VERB ex/ADP institutione/NOUN divina/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ principalius/ADV est/VERB in/ADP sacramentis/NOUN forma/NOUN quam/SCONJ etiam/ADV materia/NOUN ;/PUNCT ideo/ADV sicut/SCONJ nulli/PRON licet/VERB mutare/VERB sacramentum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ aliquod/PRON novum/ADJ instituere/VERB ,/PUNCT ita/ADV nulli/PRON licet/VERB mutare/VERB formam/NOUN sacramenti/NOUN quantum/ADV ad/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB de/ADP essentia/NOUN formae/NOUN absque/ADP speciali/ADJ consilio/NOUN spiritus/NOUN sancti/ADJ ,/PUNCT qui/PRON virtutem/NOUN suam/ADJ illis/PRON verbis/NOUN non/ADV alligavit/VERB :/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ aliquid/PRON pertinet/VERB ad/ADP formam/NOUN ex/ADP determinatione/NOUN ecclesiae/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ illud/PRON mutatur/VERB ,/PUNCT nihilominus/ADV est/AUX sacramentum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ culpa/NOUN incurritur/VERB ./PUNCT in/ADP forma/NOUN autem/CCONJ baptismali/ADJ essentialius/ADJ est/AUX quod/PRON exprimit/VERB causam/NOUN agentem/VERB ,/PUNCT a/ADP qua/PRON est/VERB tota/PRON efficacia/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ quod/PRON exprimit/VERB actum/NOUN exercitum/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV quantum/ADV ad/ADP omnes/PRON invocatio/NOUN trinitatis/NOUN est/VERB de/ADP essentia/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ aliqui/PRON quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON formam/NOUN mutare/VERB possunt/VERB ./PUNCT quidam/PRON vero/ADV dicebant/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ actus/NOUN exercitus/VERB non/ADV est/VERB de/ADP essentia/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ in/ADP illa/PRON invocatione/NOUN trinitatis/NOUN essentia/NOUN formae/NOUN consistit/VERB ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ secundum/ADP opinionem/NOUN graecorum/NOUN ,/PUNCT de/ADP necessitate/NOUN formae/NOUN est/VERB actus/NOUN baptismi/NOUN quantum/ADV ad/ADP significatum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ non/ADV quantum/ADV ad/ADP consignificatum/VERB ./PUNCT persona/NOUN autem/CCONJ baptizans/VERB per/ADP ministerium/NOUN non/ADV est/VERB de/ADP necessitate/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ ex/ADP eo/PRON baptismus/NOUN efficaciam/NOUN non/ADV habet/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ persona/NOUN recipiens/VERB est/VERB de/ADP necessitate/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ actus/NOUN ad/ADP suscipientem/VERB terminatur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV differunt/VERB in/ADP forma/NOUN a/ADP nobis/PRON quantum/ADV ad/ADP tria/NUM ./PUNCT primo/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ personam/NOUN ministri/NOUN in/ADP forma/NOUN non/ADV exprimunt/VERB ;/PUNCT utrum/ADV autem/CCONJ ipsi/PRON mutent/VERB aliquid/PRON quod/PRON sit/VERB de/ADP substantia/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV oporteat/VERB rebaptizari/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ quidam/PRON dicant/VERB hoc/PRON ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV est/AUX determinatum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ dubium/ADJ apud/ADP quosdam/PRON ,/PUNCT quibus/PRON videtur/VERB quod/SCONJ sufficiat/VERB actum/NOUN baptismi/NOUN significare/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN sacramenti/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ consignificationis/NOUN determinatio/NOUN sit/VERB ex/ADP ecclesiae/NOUN institutione/NOUN ./PUNCT hoc/NOUN autem/CCONJ certum/NOUN quod/SCONJ forma/NOUN qua/PRON nos/PRON utimur/VERB ,/PUNCT melior/ADJ est/AUX :/PUNCT tum/ADV quia/SCONJ perfectior/ADJ est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB ex/ADP supradictis/VERB ;/PUNCT tum/ADV quia/SCONJ magis/ADV consonat/VERB verbis/NOUN evangelii/PROPN quod/PRON ministros/NOUN baptizantes/VERB dicit/VERB ;/PUNCT tum/CCONJ propter/ADP auctoritatem/NOUN ecclesiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON hanc/PRON formam/NOUN tradit/VERB ,/PUNCT quae/PRON nunquam/ADV a/ADP vera/ADJ fide/NOUN legitur/VERB declinasse/VERB ,/PUNCT hanc/PRON formam/NOUN ab/ADP apostolis/NOUN retinens/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV licet/VERB ,/PUNCT praecipue/ADV latinis/ADJ ,/PUNCT in/ADP forma/NOUN graecorum/NOUN baptizare/VERB :/PUNCT nec/CCONJ est/VERB aliqua/PRON mutatio/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP significationem/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ plurale/ADJ non/ADV est/VERB nisi/SCONJ singulare/NOUN geminatum/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV per/ADP hoc/PRON non/ADV fit/VERB mutatio/NOUN formae/NOUN quantum/ADV ad/ADP sensum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV quantum/ADV ad/ADP vocem/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN quam/PRON dominus/NOUN tradidit/VERB ,/PUNCT non/ADV fuit/AUX ab/ADP apostolis/NOUN mutata/VERB quantum/ADV ad/ADP intellectum/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ in/ADP christi/ADJ nomine/NOUN tota/PRON trinitas/NOUN intelligitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP littera/NOUN habetur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV quantum/ADV ad/ADP vocem/NOUN :/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/VERB quod/PRON quidam/PRON dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ est/AUX mutata/VERB forma/NOUN sensibilis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ non/PART intelligibilis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ in/ADP qualibet/PRON lingua/NOUN verba/NOUN illa/PRON pertinent/VERB ad/ADP formam/NOUN quae/PRON principalius/ADV sunt/AUX instituta/VERB ad/ADP signandum/VERB personas/NOUN illas/PRON ./PUNCT quando/SCONJ autem/CCONJ sensus/NOUN locutionis/NOUN aliquo/PRON modo/NOUN manet/VERB ,/PUNCT tunc/ADV quamvis/SCONJ mutetur/VERB forma/NOUN quantum/ADV ad/ADP sonum/NOUN sensibilem/ADJ ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV mutatur/VERB quantum/ADV ad/ADP significationem/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ quamvis/SCONJ oratio/NOUN corrupte/ADV prolata/VERB nihil/PRON significet/VERB ex/ADP veritate/NOUN impositionis/NOUN ,/PUNCT significat/VERB tamen/ADV ex/ADP accommodatione/NOUN usus/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertiam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ de/ADP subtractione/NOUN hoc/PRON certum/ADJ est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ si/SCONJ subtrahatur/VERB aliquid/PRON quod/PRON sit/VERB de/ADP essentia/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/VERB baptismus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ille/PRON qui/PRON baptizat/VERB ,/PUNCT graviter/ADV peccat/VERB ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ apud/ADP omnes/PRON invocatio/NOUN trinitatis/NOUN est/VERB de/ADP essentia/NOUN formae/NOUN ideo/ADV hoc/PRON nullo/PRON modo/NOUN subtrahi/VERB potest/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quidam/PRON dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ expressio/NOUN actus/NOUN non/ADV est/VERB de/ADP substantia/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT oportet/VERB enim/ADV quod/SCONJ per/ADP formam/NOUN virtus/NOUN trinitatis/NOUN invocatae/VERB ad/ADP materiam/NOUN propositam/VERB determinetur/VERB ,/PUNCT quod/PRON fit/VERB in/ADP expressione/NOUN actus/NOUN ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV expressio/NOUN personae/NOUN baptizatae/VERB est/VERB de/ADP substantia/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ per/ADP eam/PRON determinatur/VERB actus/NOUN ad/ADP hunc/PRON baptismum/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ expressio/NOUN personae/NOUN baptizantis/VERB dicitur/VERB quod/SCONJ non/ADV est/VERB de/ADP forma/NOUN quantum/ADV ad/ADP necessitatem/NOUN sacramenti/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP institutione/NOUN ecclesiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ intentio/NOUN magis/ADV referatur/VERB ad/ADP actum/NOUN illum/PRON ;/PUNCT quia/SCONJ si/SCONJ adderet/VERB ,/PUNCT intendens/VERB illud/PRON esse/VERB de/ADP forma/NOUN ,/PUNCT quasi/ADV volens/VERB per/ADP hoc/PRON novum/ADJ ritum/NOUN adducere/VERB ,/PUNCT constat/VERB quod/SCONJ non/ADV intendit/VERB proferre/VERB formam/NOUN qua/PRON utitur/VERB ecclesia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ita/ADV nec/CCONJ facere/VERB quod/PRON ecclesia/NOUN facit/VERB :/PUNCT quod/SCONJ si/SCONJ est/AUX corruptivum/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT tunc/ADV non/ADV est/VERB baptismus/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ si/SCONJ dicatur/VERB ,/PUNCT in/ADP nomine/NOUN patris/NOUN majoris/ADJ et/CCONJ filii/NOUN minoris/ADJ ,/PUNCT corrumpitur/VERB fides/NOUN quam/PRON forma/NOUN profitetur/VERB ./PUNCT unde/ADV secundum/ADP alios/PRON qualitercumque/ADV fiat/VERB additio/NOUN non/ADV refert/VERB ,/PUNCT dummodo/SCONJ non/ADV sit/AUX contraria/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ baptizans/VERB non/ADV intendat/VERB mutare/VERB ritum/NOUN baptismi/NOUN ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV in/ADP proposito/VERB additio/NOUN vel/CCONJ subtractio/NOUN corrumpens/VERB formam/NOUN tollit/VERB baptisma/NOUN ./PUNCT unde/ADV si/SCONJ subtrahatur/VERB aliquid/PRON de/ADP essentia/NOUN formae/NOUN existens/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ addatur/VERB aliquid/PRON non/ADV de/ADP essentia/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT ac/CCONJ si/SCONJ sit/VERB de/ADP essentia/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT non/ADV erit/VERB baptismus/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ additio/NOUN illa/PRON corrumpebat/VERB fidem/NOUN trinitatis/NOUN quam/PRON exprimit/VERB forma/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV corrumpebat/VERB formam/NOUN ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ secundum/ADP quosdam/PRON sufficiebat/VERB quantum/ADV ad/ADP invocationem/NOUN trinitatis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ nihil/PRON minueretur/VERB de/ADP forma/NOUN intelligibili/ADJ ,/PUNCT quamvis/SCONJ minueretur/VERB de/ADP forma/NOUN sensibili/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ in/ADP una/NUM persona/NOUN omnes/PRON intelliguntur/VERB ./PUNCT unde/ADV esset/VERB ad/ADP corruptionem/NOUN formae/NOUN :/PUNCT ego/PRON intendo/VERB te/PRON baptizare/VERB ./PUNCT ad/ADP quartam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ cum/SCONJ forma/NOUN verborum/NOUN consistat/VERB in/ADP tribus/NUM ,/PUNCT scilicet/PART significatione/NOUN ,/PUNCT integritate/NOUN verborum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ordine/NOUN ;/PUNCT quidam/PRON dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quidquid/PRON horum/PRON mutetur/VERB vel/CCONJ varietur/VERB ,/PUNCT non/ADV erit/VERB baptismus/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ formae/NOUN sacramentorum/NOUN sunt/AUX quaedam/PRON fidei/NOUN professiones/NOUN ,/PUNCT fidem/NOUN autem/CCONJ non/ADV profitentur/VERB verba/NOUN formae/NOUN nisi/SCONJ ratione/NOUN suae/ADJ significationis/NOUN ;/PUNCT ideo/ADV alii/PRON dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ dummodo/SCONJ servetur/VERB intellectus/NOUN vel/CCONJ implicite/ADV vel/CCONJ explicite/ADV ,/PUNCT etiam/ADV si/SCONJ non/ADV esset/VERB vocum/NOUN integritas/NOUN nec/CCONJ ordo/NOUN ,/PUNCT idem/PRON erit/VERB baptismus/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ sacramentum/NOUN quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN et/CCONJ materiam/NOUN debet/VERB esse/AUX ejusdem/PRON signum/NOUN ,/PUNCT ideo/ADV alii/PRON dicunt/VERB medio/ADJ modo/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ requiritur/VERB et/CCONJ significatio/NOUN plena/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ verba/NOUN integra/ADJ quae/PRON sunt/VERB de/ADP essentia/NOUN formae/NOUN ./PUNCT et/CCONJ secundum/ADP hoc/NOUN ad/ADP primum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ si/SCONJ fiat/VERB tanta/PRON interruptio/NOUN quod/SCONJ intercipiat/VERB intentionem/NOUN baptizantis/VERB ,/PUNCT tunc/ADV non/ADV erit/VERB una/NUM forma/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ ita/ADV fiat/VERB parva/ADJ interruptio/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ verbi/NOUN non/ADV corrumpentis/VERB formam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ si/SCONJ dicatur/VERB :/PUNCT in/ADP nomine/NOUN patris/NOUN omnipotentis/ADJ ;/PUNCT aut/CCONJ silentii/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ tussis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ alicujus/PRON hujusmodi/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ intentionem/NOUN non/ADV discontinuet/VERB ;/PUNCT tunc/ADV erit/VERB ab/ADP unitate/NOUN intentionis/NOUN unitas/NOUN formae/NOUN ./PUNCT constat/VERB enim/ADV quod/SCONJ continuitas/NOUN formae/NOUN ex/ADP vocibus/NOUN unitatem/NOUN habere/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ oratio/NOUN sit/AUX quantitas/NOUN discreta/VERB ./PUNCT sed/CCONJ trinitas/NOUN personarum/NOUN sufficienter/ADV exprimitur/VERB in/ADP forma/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV in/ADP baptismo/NOUN cum/ADP fide/NOUN trinitatis/NOUN expressa/VERB datur/VERB intelligi/VERB fides/NOUN unitatis/NOUN et/CCONJ in/ADP forma/NOUN verborum/NOUN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ singulariter/ADV dicitur/VERB :/PUNCT in/ADP nomine/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP immersione/NOUN propter/ADP similitudinem/NOUN immersionum/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN principaliter/ADV debet/VERB significare/VERB illud/PRON unde/ADV est/VERB efficacia/NOUN in/ADP sacramento/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX medium/ADJ quo/PRON quasi/ADV pervenit/VERB efficacia/NOUN ad/ADP materiam/NOUN quae/PRON verbo/NOUN illo/PRON sanctificatur/VERB ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT baptismus/NOUN non/ADV fuit/VERB sine/ADP forma/NOUN sua/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN fuit/AUX instituta/VERB post/ADP passionem/NOUN ,/PUNCT matth./X ult./X ./PUNCT et/CCONJ aliquo/PRON modo/NOUN fuit/AUX forma/NOUN figurata/VERB per/ADP praesentiam/NOUN trium/NUM personarum/NOUN in/ADP signo/NOUN visibili/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ pater/NOUN apparuit/VERB in/ADP voce/NOUN ,/PUNCT filius/NOUN in/ADP carne/NOUN ,/PUNCT spiritus/NOUN sanctus/ADJ in/ADP columba/NOUN ;/PUNCT tamen/PART sciendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ matth./X ult./X ,/PUNCT non/ADV fuit/AUX forma/NOUN instituta/VERB cum/SCONJ ante/ADP passionem/NOUN in/ADP eadem/PRON forma/NOUN baptizaverint/VERB sicut/SCONJ in/ADP littera/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ fuit/AUX iterata/VERB ./PUNCT secundum/ADP autem/CCONJ quod/SCONJ consideratur/VERB sub/ADP forma/NOUN verborum/NOUN ,/PUNCT est/AUX quasi/ADV materia/NOUN jam/ADV informata/VERB ./PUNCT nec/CCONJ iterum/ADV est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ circa/ADP aliquid/PRON constans/VERB figura/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ figura/NOUN est/AUX terminatio/NOUN quantitatis/NOUN ,/PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ non/ADV habet/VERB quantitatem/NOUN ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ esse/VERB non/ADV potest/VERB :/PUNCT quia/SCONJ signum/NOUN per/ADP formam/NOUN quam/PRON sensibus/NOUN vel/CCONJ intellectui/NOUN imprimit/VERB ,/PUNCT facit/VERB aliquid/PRON in/ADP cognitionem/NOUN venire/VERB ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV nihil/PRON distinguitur/VERB ab/ADP alio/PRON nisi/SCONJ per/ADP aliquam/PRON formam/NOUN ./PUNCT unde/ADV patet/VERB quod/SCONJ quaelibet/PRON illarum/PRON relationum/NOUN quam/PRON importat/VERB character/NOUN ,/PUNCT requirit/VERB aliquam/PRON formam/NOUN substratam/VERB ;/PUNCT et/CCONJ cum/SCONJ non/ADV sit/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ in/ADP sacramentis/NOUN non/ADV datur/VERB ,/PUNCT relinquitur/VERB quod/SCONJ forma/NOUN substrata/VERB sit/AUX qualitas/NOUN quaedam/PRON ,/PUNCT cujus/PRON unitas/NOUN consignificationis/NOUN similitudinem/NOUN facit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ character/NOUN nullam/PRON sensibus/NOUN formam/NOUN ingerit/VERB ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quando/SCONJ ad/ADP unam/NUM actionem/NOUN requiruntur/VERB plures/ADJ potentiae/NOUN ,/PUNCT in/ADP illa/PRON actione/NOUN est/VERB principalis/ADJ una/NUM potentia/NOUN quasi/ADV movens/VERB et/CCONJ trahens/VERB alias/PRON in/ADP obsequium/NOUN sui/PRON ,/PUNCT et/CCONJ aliae/PRON induunt/VERB quodammodo/ADV formam/NOUN ipsius/PRON ;/PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ad/ADP primam/ADJ quaestionem/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP generatione/NOUN qualibet/PRON per/ADP introductionem/NOUN formae/NOUN omnis/PRON contraria/ADJ forma/NOUN expellitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV dispositio/NOUN ad/ADP formam/NOUN contrariam/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ quandoque/ADV relinquatur/VERB ex/ADP indispositione/NOUN recipientis/VERB formam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ qui/PRON non/ADV servat/VERB formam/NOUN ecclesiae/NOUN ,/PUNCT non/ADV confert/VERB sacramentum/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ suscipit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ alia/PRON quae/PRON dicuntur/VERB baptismata/NOUN non/ADV sunt/AUX sacramenta/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV servatur/VERB debita/VERB forma/NOUN et/CCONJ debita/VERB materia/NOUN ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ad/ADP primam/ADJ quaestionem/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ proprie/ADV loquendo/VERB ,/PUNCT unum/NUM est/AUX tantum/ADV baptisma/NOUN ,/PUNCT quod/PRON in/ADP aqua/NOUN celebratur/VERB sub/ADP determinata/VERB forma/NOUN verborum/NOUN ,/PUNCT de/ADP qua/PRON dominus/NOUN dicit/VERB matth./X ult./X ,/PUNCT 19/NUM :/PUNCT docete/VERB omnes/PRON gentes/NOUN ,/PUNCT baptizantes/VERB eos/PRON in/ADP nomine/NOUN patris/NOUN et/CCONJ filii/NOUN et/CCONJ spiritus/NOUN sancti/ADJ ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT inter/ADP creaturas/NOUN dignior/ADJ est/AUX creatura/NOUN rationalis/ADJ quam/SCONJ aliqua/PRON forma/NOUN accidentalis/ADJ ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT omnis/PRON actio/NOUN alicujus/PRON formae/NOUN attribuitur/VERB habenti/VERB formam/NOUN illam/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ calor/NOUN agit/VERB secundum/ADP calidum/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV sequitur/VERB quod/SCONJ creaturae/NOUN rationali/ADJ competat/VERB ,/PUNCT quae/PRON non/ADV est/AUX forma/NOUN ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ est/AUX duplex/ADJ operatio/NOUN formae/NOUN alicujus/PRON :/PUNCT primam/ADJ ergo/ADV operationem/NOUN non/ADV participat/VERB habens/VERB formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV secundam/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT forma/NOUN est/AUX nobilior/ADJ quam/SCONJ materia/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ aliquibus/PRON creaturis/NOUN collatum/VERB est/AUX ut/SCONJ possint/VERB producere/VERB formas/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ nullum/PRON agens/NOUN creatum/VERB facit/VERB formam/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ formae/NOUN non/ADV fiunt/VERB ut/SCONJ probatur/VERB in/ADP 7/NUM metaph./X ,/PUNCT sed/CCONJ educuntur/VERB de/ADP potentia/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV est/AUX simile/ADJ de/ADP forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON est/AUX impossibile/ADJ :/PUNCT tum/ADV quia/SCONJ nulla/PRON res/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP augustinum/PROPN ,/PUNCT seipsam/PRON gignit/VERB ut/SCONJ sit/VERB ;/PUNCT baptismus/NOUN autem/CCONJ regeneratio/NOUN quaedam/PRON est/AUX :/PUNCT tum/CCONJ quia/SCONJ non/ADV posset/VERB servari/VERB forma/NOUN ecclesiae/NOUN ./PUNCT unde/ADV non/ADV baptizatus/VERB potest/VERB baptizare/VERB ,/PUNCT dummodo/SCONJ servet/VERB formam/NOUN ecclesiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ habeat/VERB intentionem/NOUN baptizandi/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ enim/PART ad/ADP baptismum/NOUN requiritur/VERB forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN ,/PUNCT ita/PART et/CCONJ minister/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ sit/AUX materia/NOUN indebita/ADJ vel/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT non/ADV erit/VERB baptismus/NOUN ./PUNCT agens/NOUN autem/CCONJ principale/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ agat/VERB sibi/PRON simile/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ habeat/VERB formam/NOUN ,/PUNCT quam/PRON inducit/VERB per/ADP suam/ADJ actionem/NOUN in/ADP agentibus/NOUN univocis/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ aliquam/NOUN nobiliorem/ADJ in/ADP agentibus/NOUN non/ADV univocis/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ agens/NOUN instrumentale/ADJ non/ADV oportet/VERB quod/SCONJ habeat/VERB formam/NOUN quam/PRON inducit/VERB ut/SCONJ disponentem/VERB ipsum/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ solum/NOUN per/ADP modum/NOUN intentionis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ de/ADP forma/NOUN scamni/NOUN in/ADP serra/NOUN patet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 1/NUM dist./X ,/PUNCT quaest./X 1/NUM ,/PUNCT art./X 4/NUM ,/PUNCT quaestiunc./X 1/NUM et/CCONJ 2/NUM ,/PUNCT dictum/VERB est/AUX ./PUNCT hoc/PRON non/ADV videtur/VERB esse/AUX inconveniens/ADJ ;/PUNCT quia/SCONJ per/ADP hoc/PRON non/ADV differrent/VERB baptismi/NOUN secundum/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ haberent/VERB unam/NUM formam/NOUN et/CCONJ unum/NUM effectum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ differrent/VERB tantum/ADV secundum/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ nunc/ADV differunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ primo/NOUN utrum/PART propter/ADP corruptionem/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ nihil/PRON periculi/NOUN accidit/VERB ,/PUNCT si/SCONJ ad/ADP majorem/ADJ cautelam/NOUN baptizetur/VERB sub/ADP hac/PRON forma/NOUN :/PUNCT si/SCONJ non/ADV es/AUX baptizatus/VERB ,/PUNCT ego/PRON te/PRON baptizo/VERB etc./X ./PUNCT ad/ADP effectum/NOUN autem/CCONJ sacramenti/NOUN videmus/VERB multa/ADJ concurrere/VERB ;/PUNCT scilicet/PART ministrum/NOUN ,/PUNCT formam/NOUN verborum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ materiam/NOUN ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ non/ADV possent/VERB colligari/VERB ad/ADP invicem/ADV ut/SCONJ sint/AUX una/NUM causa/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP intentionem/NOUN baptizantis/VERB ,/PUNCT qui/PRON scilicet/ADV formam/NOUN ad/ADP materiam/NOUN applicat/VERB ,/PUNCT suum/ADJ vero/NOUN ministerium/NOUN ad/ADP utrumque/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ totum/PRON hoc/NOUN ad/ADP sacramenti/NOUN collationem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV etiam/ADV in/ADP omnibus/PRON aliis/PRON sacramentis/NOUN requiritur/VERB intentio/NOUN ministri/NOUN cum/ADP debita/VERB materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT non/ADV solum/ADV ad/ADP effectum/NOUN sacramenti/NOUN consequendum/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP sacramenti/NOUN perceptionem/NOUN ./PUNCT alii/PRON dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP baptismo/NOUN et/CCONJ in/ADP aliis/PRON sacramentis/NOUN quae/PRON habent/VERB in/ADP forma/NOUN actum/NOUN exercitum/VERB ,/PUNCT non/ADV requiritur/VERB mentalis/ADJ intentio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sufficit/VERB expressio/NOUN intentionis/NOUN per/ADP verba/NOUN ab/ADP ecclesia/NOUN instituta/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV si/SCONJ forma/NOUN servatur/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ aliquid/PRON exterius/ADJ dicitur/VERB quod/PRON intentionem/NOUN contrariam/ADJ exprimat/VERB ,/PUNCT baptizatus/VERB est/AUX ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quamvis/SCONJ minister/NOUN sacramenti/NOUN debeat/VERB niti/VERB ad/ADP custodiendum/VERB cor/NOUN suum/ADJ quantum/ADV potest/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ maxime/ADV in/ADP verbis/NOUN sacramentalis/ADJ formae/NOUN intentionem/NOUN habeat/VERB actualem/ADJ ;/PUNCT quia/SCONJ tamen/ADV cogitatio/NOUN est/AUX valde/ADV labilis/ADJ ,/PUNCT etiam/ADV si/SCONJ tunc/ADV non/ADV adsit/VERB actualis/ADJ intentio/NOUN quando/SCONJ verba/NOUN profert/VERB ,/PUNCT dummodo/SCONJ prius/ADV intenderit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ contraria/ADJ intentio/NOUN non/ADV intervenerit/VERB ,/PUNCT sacramentum/NOUN non/ADV impeditur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ operatur/VERB tunc/ADV in/ADP vi/NOUN principalis/ADJ intentionis/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ dum/SCONJ haereticus/NOUN vel/CCONJ quicumque/PRON infidelis/ADJ debitam/VERB formam/NOUN servet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ intentionem/NOUN baptizandi/VERB habeat/VERB ,/PUNCT verum/ADJ sacramentum/NOUN confert/VERB :/PUNCT quia/SCONJ baptismus/NOUN non/ADV habet/VERB efficaciam/NOUN ex/ADP merito/NOUN baptizantis/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP merito/NOUN christi/ADJ ,/PUNCT quod/PRON operatur/VERB in/ADP baptizato/VERB per/ADP fidem/NOUN propriam/ADJ in/ADP adultis/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP fidem/NOUN ecclesiae/NOUN in/ADP pueris/NOUN ./PUNCT unde/ADV si/SCONJ sit/AUX puer/NOUN ,/PUNCT in/ADP quem/PRON culpa/NOUN actualis/ADJ non/ADV cadit/VERB ,/PUNCT si/SCONJ baptizatur/VERB in/ADP forma/NOUN ecclesiae/NOUN ,/PUNCT recipit/VERB sacramentum/NOUN et/CCONJ rem/NOUN sacramenti/NOUN :/PUNCT unde/ADV si/SCONJ inveniatur/VERB pro/ADP certo/ADJ aliquis/PRON defectus/NOUN fuisse/VERB in/ADP baptismo/NOUN eorum/PRON quae/PRON sunt/VERB de/ADP essentia/NOUN sacramenti/NOUN ,/PUNCT debet/VERB absolute/ADV iterum/ADV baptizari/VERB sub/ADP hac/PRON forma/NOUN :/PUNCT baptizo/VERB te/PRON ,/PUNCT si/SCONJ non/ADV es/AUX baptizatus/VERB ,/PUNCT in/ADP nomine/NOUN patris/NOUN etc./X ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ dicant/VERB :/PUNCT nos/PRON baptizamus/VERB te/PRON ,/PUNCT non/ADV erit/VERB baptismus/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ non/ADV servatur/VERB debita/VERB forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ,/PUNCT dist./X 3/NUM ,/PUNCT qu./X 1/NUM ,/PUNCT art./X 2/NUM ,/PUNCT quaestiunc./X 2/NUM ,/PUNCT dictum/VERB est/AUX ./PUNCT similiter/ADV non/ADV erit/VERB baptismus/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ unus/NUM sit/AUX mancus/ADJ et/CCONJ alius/NOUN mutus/NOUN ,/PUNCT uno/NUM proferente/VERB verba/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alio/PRON immergente/VERB :/PUNCT quia/SCONJ ipsa/PRON verba/NOUN formae/NOUN ostendunt/VERB quod/SCONJ ab/ADP eodem/PRON debet/VERB fieri/VERB immersio/NOUN et/CCONJ verborum/NOUN pronuntiatio/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ si/SCONJ errorem/NOUN vellet/VERB inducere/VERB ,/PUNCT intendens/VERB mutare/VERB formam/NOUN ecclesiae/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON ipso/PRON non/ADV intenderet/VERB facere/VERB quod/PRON ecclesia/NOUN facit/VERB ;/PUNCT de/ADP corruptione/NOUN autem/CCONJ formae/NOUN supra/ADP ,/PUNCT dist./X 2/NUM ,/PUNCT dictum/VERB est/AUX ./PUNCT in/ADP prima/ADJ determinat/VERB de/ADP sacramento/NOUN confirmationis/NOUN qua/PRON aliquis/PRON in/ADP seipso/PRON perficitur/VERB ad/ADP modum/NOUN quo/PRON forma/NOUN perficit/VERB ;/PUNCT in/ADP prima/ADJ tangit/VERB ea/PRON quae/PRON sunt/VERB intra/ADP essentiam/NOUN sacramenti/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN ;/PUNCT 3/NUM de/ADP forma/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ obstat/VERB quod/SCONJ in/ADP evangelio/PROPN vel/CCONJ in/ADP actibus/NOUN apostolorum/NOUN non/ADV fit/VERB mentio/NOUN de/ADP materia/NOUN vel/CCONJ forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ formae/NOUN sacramentales/ADJ et/CCONJ alia/PRON quae/PRON in/ADP sacramentis/NOUN exiguntur/VERB occultanda/VERB erant/AUX in/ADP primitiva/ADJ ecclesia/NOUN propter/ADP irrisiones/NOUN gentilium/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dionysius/PROPN dicit/VERB ;/PUNCT unde/ADV etiam/ADV in/ADP fine/NOUN eccl./X hier./X excusat/VERB se/PRON a/ADP determinatione/NOUN formarum/NOUN sacramentalium/ADJ ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quamvis/SCONJ materia/NOUN confirmationis/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART chrismate/NOUN ,/PUNCT utantur/VERB ecclesiae/NOUN ministri/NOUN in/ADP diversis/ADJ sacramentis/NOUN ;/PUNCT tamen/ADV hoc/PRON sacramentum/NOUN non/ADV consistit/VERB tantum/ADV in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP forma/NOUN verborum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ actu/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ sacramentum/NOUN baptismi/NOUN ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT apostoli/NOUN formam/NOUN nobis/PRON ecclesiastici/ADJ ritus/NOUN tradiderunt/VERB ./PUNCT sed/CCONJ per/ADP formam/NOUN sacramenti/NOUN sanctificatur/VERB materia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP baptismo/NOUN ,/PUNCT cujus/PRON materia/NOUN est/AUX aqua/NOUN verbo/NOUN vitae/NOUN sanctificata/VERB ;/PUNCT quod/PRON verbum/NOUN supra/ADP ,/PUNCT dist./X 3/NUM ,/PUNCT dixit/VERB magister/PROPN esse/AUX formam/NOUN baptismi/NOUN ./PUNCT ergo/ADV non/ADV debet/VERB ante/ADP prolationem/NOUN formae/NOUN sacramentalis/ADJ aliqua/PRON sanctificatio/NOUN circa/ADP materiam/NOUN confirmationis/NOUN adhiberi/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sacramentum/NOUN confirmationis/NOUN non/ADV est/AUX ipsum/PRON chrisma/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ linitio/NOUN chrismatis/NOUN sub/ADP forma/NOUN praescripta/VERB verborum/NOUN ./PUNCT illa/PRON autem/CCONJ benedictio/NOUN vocalis/ADJ chrismatis/NOUN non/ADV est/AUX forma/NOUN sacramenti/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV est/AUX quaedam/PRON benedictio/NOUN sacramentalis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ benedictio/NOUN aquae/NOUN vel/CCONJ altaris/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ instrumentum/NOUN virtutem/NOUN instrumentalem/ADJ acquirit/VERB dupliciter/ADV ,/PUNCT scilicet/PART quando/SCONJ accipit/VERB formam/NOUN instrumenti/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quando/SCONJ movetur/VERB a/ADP principali/ADJ agente/NOUN ad/ADP effectum/NOUN ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV materia/NOUN sacramenti/NOUN duplici/ADJ sanctificatione/NOUN indiget/VERB :/PUNCT alia/PRON est/VERB quando/SCONJ applicatur/VERB ad/ADP effectum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON fit/VERB per/ADP formam/NOUN sacramenti/NOUN ./PUNCT utrum/ADV sacramentum/NOUN confirmationis/NOUN habeat/VERB formam/NOUN ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ sacramentum/NOUN confirmationis/NOUN non/ADV habeat/VERB formam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ christus/ADJ non/ADV legitur/AUX aliqua/PRON forma/NOUN usus/VERB ,/PUNCT manus/NOUN imponens/VERB ./PUNCT ergo/ADV cum/SCONJ illa/PRON manus/NOUN impositio/NOUN confirmationem/NOUN designet/VERB ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ confirmationis/NOUN sacramentum/NOUN non/ADV habeat/VERB aliquam/PRON formam/NOUN ./PUNCT ergo/ADV cum/SCONJ non/ADV legatur/VERB eos/PRON sub/ADP aliqua/PRON forma/NOUN verborum/NOUN manus/NOUN imposuisse/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ leguntur/VERB in/ADP nomine/NOUN christi/ADJ baptizasse/VERB ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ hoc/PRON sacramentum/NOUN non/ADV habeat/VERB formam/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT sacramenta/NOUN quae/PRON habent/VERB formam/NOUN ,/PUNCT sub/ADP eisdem/PRON verbis/NOUN apud/ADP omnes/PRON perficiuntur/VERB ./PUNCT ergo/ADV hoc/PRON sacramentum/NOUN non/ADV habet/VERB aliquam/PRON formam/NOUN ./PUNCT verba/NOUN autem/CCONJ ad/ADP formam/NOUN pertinent/VERB ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ illa/PRON forma/NOUN verborum/NOUN non/ADV sit/AUX competens/VERB ./PUNCT sed/CCONJ ad/ADP designandum/VERB intentionem/NOUN in/ADP forma/NOUN baptismi/NOUN exprimitur/VERB persona/NOUN baptizans/VERB hoc/PRON pronomine/NOUN ego/PRON ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ in/ADP forma/NOUN confirmationis/NOUN hoc/PRON pronomen/NOUN ego/PRON apponi/VERB debet/VERB ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV in/ADP baptismo/NOUN nulla/PRON fiat/VERB mentio/NOUN de/ADP consignatione/NOUN in/ADP forma/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ hic/ADV fieri/VERB deberet/VERB de/ADP ipsa/PRON mentio/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP forma/NOUN baptismi/NOUN non/ADV fit/VERB mentio/NOUN aliqua/PRON de/ADP christi/ADJ passione/NOUN ./PUNCT ergo/ADV nec/CCONJ in/ADP forma/NOUN ista/PRON deberet/VERB fieri/VERB mentio/NOUN de/ADP cruce/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ,/PUNCT sicut/SCONJ confirmatio/NOUN habet/VERB formam/NOUN determinatam/VERB ,/PUNCT ita/PART et/CCONJ baptismus/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP baptismi/NOUN forma/NOUN non/ADV fit/VERB mentio/NOUN de/ADP materia/NOUN ipsius/PRON :/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT forma/NOUN est/VERB de/ADP essentia/NOUN sacramenti/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ multi/ADJ accipiunt/VERB sacramentum/NOUN qui/PRON non/ADV accipiunt/VERB rem/NOUN sacramenti/NOUN ./PUNCT ergo/ADV non/ADV debet/VERB res/NOUN sacramenti/NOUN poni/VERB in/ADP forma/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ hic/ADV ponitur/VERB ,/PUNCT chrismate/NOUN salutis/NOUN ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ forma/NOUN ista/PRON non/ADV habeat/VERB in/ADP hoc/PRON sacramento/NOUN aliquam/PRON efficaciam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ materia/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN est/AUX sanctificata/VERB etiam/ADV ante/ADP formae/NOUN prolationem/NOUN ./PUNCT ergo/ADV formae/NOUN prolatio/NOUN nullam/PRON efficaciam/NOUN praebet/VERB sacramento/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ibi/ADV tota/PRON virtus/NOUN sacramenti/NOUN est/VERB in/ADP hostia/NOUN sanctificata/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP forma/NOUN verborum/NOUN quae/PRON proferuntur/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ quis/PRON hostiam/NOUN sumit/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ dicitur/VERB :/PUNCT corpus/NOUN domini/NOUN nostri/ADJ etc./X ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP est/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN est/AUX principalior/ADJ in/ADP re/NOUN quam/SCONJ in/ADP materia/NOUN ./PUNCT si/SCONJ ergo/PART materia/NOUN aliquid/PRON efficit/VERB ,/PUNCT multo/ADV fortius/NOUN forma/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV secundum/ADP quod/SCONJ ad/ADP aliquod/PRON sacramentum/NOUN requiritur/VERB minister/NOUN ,/PUNCT ita/ADV requiritur/VERB forma/NOUN qua/PRON minister/NOUN sacramentum/NOUN dispensat/VERB ./PUNCT si/SCONJ tamen/ADV dominus/NOUN confirmasset/VERB sine/ADP forma/NOUN vel/CCONJ materia/NOUN ,/PUNCT non/ADV esset/VERB inconveniens/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ ipse/PRON habebat/VERB excellentiae/NOUN potestatem/NOUN in/ADP sacramentis/NOUN ,/PUNCT qui/PRON poterat/VERB effectum/NOUN sacramenti/NOUN sine/ADP sacramentalibus/ADJ praebere/VERB ;/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quidam/PRON dicunt/VERB quod/SCONJ apostoli/NOUN propter/ADP dignitatem/NOUN et/CCONJ auctoritatem/NOUN ipsorum/PRON confirmabant/VERB sine/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN per/ADP solam/ADJ manus/NOUN impositionem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ apostoli/NOUN aliqua/PRON forma/NOUN utebantur/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ non/ADV sit/AUX scripta/VERB ./PUNCT primo/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ apostoli/NOUN in/ADP sacramentis/NOUN utebantur/VERB forma/NOUN verborum/NOUN certa/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ ipse/PRON alibi/ADV in/ADP eodem/PRON lib./X dicit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ tradit/VERB ritum/NOUN sacramentorum/NOUN sicut/SCONJ apostoli/NOUN docebant/VERB ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ variatio/NOUN formae/NOUN in/ADP his/PRON quae/PRON non/ADV sunt/VERB de/ADP essentia/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT potest/VERB tolerari/VERB secundum/ADP diversas/ADJ ecclesiarum/NOUN consuetudines/NOUN ,/PUNCT dummodo/SCONJ substantia/NOUN formae/NOUN apud/ADP omnes/PRON servetur/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV per/ADP hoc/PRON non/ADV removetur/VERB quin/SCONJ hoc/PRON sacramentum/NOUN habeat/VERB determinatam/VERB formam/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ definitio/NOUN debet/VERB indicare/VERB totum/PRON esse/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ sit/AUX perfecta/ADJ ;/PUNCT ita/ADV per/ADP formam/NOUN sacramenti/NOUN debet/VERB innotescere/VERB totum/PRON quod/PRON ad/ADP sacramentum/NOUN pertinet/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV tria/NUM ponuntur/VERB in/ADP forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV requiritur/VERB tanta/PRON arctatio/NOUN intentionis/NOUN per/ADP verba/NOUN in/ADP forma/NOUN apposita/VERB ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ consignatio/NOUN quae/PRON ponitur/VERB in/ADP forma/NOUN ,/PUNCT non/ADV pertinet/VERB ad/ADP consignationem/NOUN characteris/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP consignationem/NOUN crucis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON fit/VERB in/ADP fronte/NOUN linitione/NOUN chrismatis/NOUN propter/ADP confessionem/NOUN fidei/NOUN crucis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV exterius/ADV in/ADP manifesto/ADJ imprimitur/VERB crucis/NOUN signaculum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP forma/NOUN exprimitur/VERB ./PUNCT ad/ADP tertiam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ formae/NOUN sacramentorum/NOUN sunt/VERB ad/ADP perficiendum/VERB sacramenta/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV in/ADP illo/PRON sacramento/NOUN quod/PRON totum/PRON consistit/VERB in/ADP illa/PRON re/NOUN sensibili/ADJ sanctificata/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV in/ADP usu/NOUN illius/PRON rei/NOUN ,/PUNCT forma/NOUN sacramenti/NOUN dicitur/VERB illud/PRON quo/PRON materia/NOUN sanctificatur/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ illa/PRON verba/NOUN quae/PRON in/ADP materiae/NOUN usu/NOUN proferuntur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP eucharistia/NOUN ./PUNCT in/ADP illis/PRON autem/CCONJ sacramentis/NOUN quae/PRON perficiuntur/VERB in/ADP usu/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ baptismus/NOUN in/ADP ipsa/PRON tinctione/NOUN vel/CCONJ ablutione/NOUN ,/PUNCT forma/NOUN sacramenti/NOUN est/VERB quae/PRON dicitur/VERB in/ADP usu/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT non/ADV quae/PRON dicitur/VERB in/ADP sanctificatione/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ illa/PRON sacramentale/ADJ quoddam/PRON est/AUX ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV cum/SCONJ sacramentum/NOUN confirmationis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT perficiatur/VERB in/ADP usu/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT constat/VERB quod/SCONJ illa/PRON verba/NOUN quae/PRON dicit/VERB episcopus/NOUN confirmans/VERB ,/PUNCT sunt/AUX forma/NOUN sacramenti/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ habent/VERB efficaciam/NOUN sicut/SCONJ et/CCONJ aliae/PRON formae/NOUN sacramentorum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV forma/NOUN sacramenti/NOUN illius/PRON sunt/AUX verba/NOUN prolata/VERB in/ADP sanctificatione/NOUN hostiae/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ ad/ADP eamdem/PRON formam/NOUN seu/CCONJ speciem/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB nisi/SCONJ una/NUM assimilatio/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ad/ADP unam/NUM speciem/NOUN seu/CCONJ formam/NOUN ,/PUNCT quam/PRON aliquid/PRON perfecte/ADV repraesentat/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/VERB nisi/SCONJ una/NUM assimilatio/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON quod/PRON est/AUX res/NOUN et/CCONJ sacramentum/NOUN in/ADP confirmatione/NOUN est/AUX aliqua/PRON forma/NOUN in/ADP suscipiente/VERB recepta/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ quilibet/PRON ,/PUNCT etiam/ADV non/ADV ordinatus/VERB ,/PUNCT potest/VERB verba/NOUN proferre/VERB quae/PRON sunt/AUX forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT unumquodque/PRON potest/VERB agere/VERB secundum/ADP formam/NOUN quam/PRON habet/VERB :/PUNCT quia/SCONJ unumquodque/PRON agit/VERB secundum/ADP quod/PRON est/VERB actu/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ exigitur/VERB perfectio/NOUN hujus/PRON inquantum/SCONJ est/AUX minister/ADJ ecclesiae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP naturalibus/ADJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ forma/NOUN se/PRON in/ADP alteram/PRON materiam/NOUN transfundat/VERB per/ADP sui/PRON similitudinem/NOUN ,/PUNCT requiritur/VERB qualitas/NOUN activa/ADJ ./PUNCT ad/ADP secundam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP omnibus/PRON artibus/NOUN et/CCONJ potentiis/NOUN ordinatis/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ habitibus/NOUN ,/PUNCT ita/ADV est/VERB quod/SCONJ ultima/ADJ perfectio/NOUN reservatur/VERB inducenda/VERB per/ADP supremam/ADJ artem/NOUN in/ADP genere/NOUN illo/PRON ;/PUNCT sicut/SCONJ artes/NOUN quae/PRON operantur/VERB circa/ADP materiam/NOUN navis/NOUN ,/PUNCT reservant/VERB inductionem/NOUN formae/NOUN arti/NOUN superiori/ADJ ,/PUNCT quae/PRON navim/NOUN compaginat/VERB ;/PUNCT et/CCONJ illa/PRON reservat/VERB ulterius/ADV finem/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART usum/NOUN navis/NOUN ,/PUNCT arti/NOUN superiori/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART gubernatoriae/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV dominus/NOUN voluit/VERB baptizari/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ in/ADP baptismo/NOUN nihil/PRON susciperet/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV contulerit/VERB ut/SCONJ forma/NOUN obediendi/VERB mandatis/NOUN omnibus/PRON praeberetur/VERB per/ADP ipsum/PRON ;/PUNCT nec/CCONJ illud/PRON quod/PRON est/AUX res/NOUN et/CCONJ sacramentum/NOUN ,/PUNCT est/AUX aliqua/PRON forma/NOUN recepta/VERB in/ADP recipiente/VERB sacramentum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB in/ADP confirmatione/NOUN ;/PUNCT in/ADP secunda/ADJ determinat/VERB concomitantia/VERB ,/PUNCT quibus/PRON hoc/PRON sacramentum/NOUN integratur/VERB ,/PUNCT scilicet/PART formam/NOUN et/CCONJ institutionem/NOUN ,/PUNCT ibi/ADV :/PUNCT in/ADP secunda/NOUN formam/NOUN ,/PUNCT ibi/PART :/PUNCT forma/NOUN vero/ADV est/VERB quam/PRON ipse/PRON ibidem/ADV edidit/VERB ;/PUNCT secunda/NOUN de/ADP forma/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT unitas/NOUN rei/NOUN est/VERB ex/ADP forma/NOUN sua/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP eucharistia/NOUN sunt/VERB duae/NUM formae/NOUN ,/PUNCT una/NUM ad/ADP consecrationem/NOUN panis/NOUN ,/PUNCT alia/PRON ad/ADP consecrationem/NOUN sanguinis/NOUN ./PUNCT forma/NOUN enim/ADV est/AUX finis/NOUN generationis/NOUN ,/PUNCT non/ADV ipsius/PRON generati/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB commentator/PROPN in/ADP 2/NUM phys./X ./PUNCT unde/ADV res/NOUN quae/PRON habet/VERB formam/NOUN substantialem/ADJ per/ADP quam/PRON est/VERB ,/PUNCT esse/AUX non/ADV dicitur/VERB perfecta/ADJ simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ perfecta/ADJ in/ADP esse/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ perfecta/ADJ perfectione/NOUN prima/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ simpliciter/ADV perfectum/ADJ dicitur/VERB quod/PRON habet/VERB operationem/NOUN convenientem/VERB suae/ADJ formae/NOUN ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sanctitas/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP materiis/NOUN aliorum/PRON sacramentorum/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX forma/NOUN sanctitatis/NOUN absolute/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP ordinem/NOUN ad/ADP aliud/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 1/NUM dist./X dictum/VERB est/AUX ;/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ ad/ADP esse/NOUN sacramenti/NOUN multa/ADJ concurrunt/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ hujusmodi/ADV ;/PUNCT ideo/ADV ab/ADP hac/PRON unitate/NOUN perfectionis/NOUN dicitur/VERB sacramentum/NOUN unum/NUM esse/AUX ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ratio/NOUN illa/PRON procederet/VERB ,/PUNCT si/SCONJ utraque/PRON forma/NOUN responderet/VERB toti/PRON sacramento/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON falsum/ADJ est/AUX :/PUNCT quia/SCONJ una/NUM forma/NOUN respondet/VERB uni/NUM ,/PUNCT et/CCONJ alia/NOUN alii/NOUN eorum/PRON quae/PRON ad/ADP sacramentum/NOUN exiguntur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ baptismus/NOUN fuit/AUX institutus/VERB post/ADP christi/ADJ passionem/NOUN ,/PUNCT quando/SCONJ dominus/NOUN discipulis/NOUN formam/NOUN baptizandi/VERB dedit/VERB ,/PUNCT matth./X ult./X ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ objectio/NOUN illa/PRON procedit/VERB de/ADP perfectione/NOUN illa/PRON qua/PRON aliquid/PRON ad/ADP formam/NOUN receptam/VERB perficitur/VERB ,/PUNCT qualis/PRON perfectio/NOUN fit/VERB per/ADP baptismum/NOUN ;/PUNCT non/ADV autem/CCONJ de/ADP illa/PRON quae/PRON est/VERB per/ADP conjunctionem/NOUN ad/ADP principium/NOUN perfectionis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON fit/VERB per/ADP eucharistiam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT sed/CCONJ ecclesia/NOUN observat/VERB ea/PRON quae/PRON dominus/NOUN servavit/VERB in/ADP sacramentorum/NOUN traditione/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ formam/NOUN et/CCONJ materiam/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN sunt/AUX servata/VERB a/ADP domino/NOUN instituente/VERB hoc/PRON sacramentum/NOUN quasi/ADV essentialia/ADJ sacramento/NOUN ;/PUNCT deinde/ADV quaeritur/VERB de/ADP forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ;/PUNCT 1/NUM de/ADP forma/NOUN qua/PRON corpus/NOUN christi/ADJ consecratur/VERB ;/PUNCT 2/NUM de/ADP forma/NOUN qua/PRON consecratur/VERB ipsius/PRON sanguis/NOUN ;/PUNCT utrum/ADV haec/PRON sit/AUX forma/NOUN sacramenti/NOUN ,/PUNCT scilicet/ADV hoc/PRON est/AUX corpus/NOUN meum/ADJ ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ haec/PRON non/ADV sit/AUX forma/NOUN consecrationis/NOUN panis/NOUN :/PUNCT hoc/PRON est/AUX corpus/NOUN meum/ADJ ./PUNCT ergo/ADV in/ADP praedictis/VERB verbis/NOUN non/ADV consistit/VERB forma/NOUN consecrationis/NOUN panis/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT forma/NOUN baptismi/NOUN consistit/VERB in/ADP verbis/NOUN quae/PRON dicuntur/VERB in/ADP ipso/PRON usu/NOUN baptismi/NOUN ./PUNCT ergo/ADV in/ADP his/PRON verbis/NOUN non/ADV consistit/VERB forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ non/ADV tantum/ADV in/ADP his/PRON verbis/NOUN consistat/VERB forma/NOUN :/PUNCT hoc/PRON est/AUX corpus/NOUN meum/ADJ ./PUNCT ergo/ADV haec/PRON etiam/ADV est/AUX forma/NOUN :/PUNCT accipite/VERB et/CCONJ comedite/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT illud/PRON quod/PRON non/ADV est/VERB de/ADP substantia/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT non/ADV debet/VERB interponi/VERB inter/ADP substantialia/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT in/ADP hoc/PRON sacramento/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/PART in/ADP aliis/NOUN ./PUNCT ergo/ADV hoc/PRON etiam/ADV est/VERB de/ADP forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV tantum/PART verba/NOUN praedicta/VERB ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ forma/NOUN haec/PRON non/ADV sit/AUX conveniens/VERB ./PUNCT in/ADP forma/NOUN enim/ADV sacramenti/NOUN debet/VERB exprimi/VERB hoc/PRON quod/PRON in/ADP sacramento/NOUN geritur/VERB per/ADP actum/NOUN convenientem/VERB materiae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP forma/NOUN baptismi/NOUN dicitur/VERB :/PUNCT ego/PRON te/PRON baptizo/VERB ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP forma/NOUN confirmationis/NOUN :/PUNCT confirmo/VERB te/PRON chrismate/NOUN salutis/NOUN ./PUNCT ergo/ADV non/ADV est/AUX conveniens/VERB forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP formis/NOUN aliorum/PRON sacramentorum/NOUN ponitur/VERB aliquid/PRON pertinens/VERB ad/ADP ministrum/NOUN ./PUNCT ergo/ADV cum/SCONJ in/ADP hac/PRON forma/NOUN non/ADV ponatur/VERB actus/NOUN ministri/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ sit/AUX incompetens/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ sanctificatio/NOUN sacramenti/NOUN non/ADV fit/VERB nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ verba/NOUN formae/NOUN ordinantur/VERB ad/ADP materiam/NOUN ex/ADP intentione/NOUN proferentis/VERB ./PUNCT et/CCONJ de/ADP formis/NOUN sacramentorum/NOUN augustinus/PROPN dicit/VERB :/PUNCT accedit/VERB verbum/NOUN ad/ADP elementum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ fit/VERB sacramentum/NOUN ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ verba/NOUN quae/PRON circa/ADP formam/NOUN dicuntur/VERB ,/PUNCT non/ADV convenienter/ADV ponantur/VERB ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ad/ADP primam/ADJ quaestionem/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ per/ADP formam/NOUN cujuslibet/PRON sacramenti/NOUN oportet/VERB quod/SCONJ exprimatur/VERB hoc/PRON in/ADP quo/PRON substantia/NOUN sacramenti/NOUN consistit/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP forma/NOUN baptismi/NOUN ablutio/NOUN exprimitur/VERB ,/PUNCT qua/PRON baptismi/NOUN perficitur/VERB sacramentum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV haec/PRON verba/NOUN sunt/AUX forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ./PUNCT quidam/PRON enim/ADV dixerunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ christus/ADJ ,/PUNCT qui/PRON habebat/VERB potestatem/NOUN excellentiae/NOUN in/ADP sacramentis/NOUN ,/PUNCT absque/ADP omni/PRON forma/NOUN virtute/NOUN divina/ADJ confecit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ postea/ADV verba/NOUN protulit/VERB ,/PUNCT sub/ADP quibus/PRON alii/PRON deinceps/ADV consecrarent/VERB ;/PUNCT et/CCONJ hanc/PRON opinionem/NOUN tangit/VERB innocentius/PROPN ,/PUNCT dicens/VERB :/PUNCT sane/ADV dici/VERB potest/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ christus/ADJ virtute/NOUN divina/ADJ confecit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ postea/ADV formam/NOUN expressit/VERB sub/ADP qua/PRON posteri/ADJ benedicerent/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV alii/PRON dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ confecit/VERB quidem/ADV sub/ADP aliqua/PRON forma/NOUN verborum/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ sub/ADP his/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ sub/ADP aliis/PRON verbis/NOUN ignotis/ADJ ./PUNCT secundo/NOUN aperte/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ distribuit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ formam/NOUN consecrandi/VERB aliis/PRON traderet/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV alii/PRON dicunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ melius/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ christus/ADJ ea/PRON semel/ADV tantum/ADV protulit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ eis/PRON semel/ADV prolatis/VERB consecravit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ formam/NOUN consecrandi/VERB dedit/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV forma/NOUN etiam/ADV in/ADP aliis/PRON sacramentis/NOUN est/VERB in/ADP verbis/NOUN quae/PRON dicuntur/VERB in/ADP usu/NOUN sacramenti/NOUN ;/PUNCT in/ADP hoc/PRON autem/CCONJ forma/NOUN sacramenti/NOUN est/VERB in/ADP verbis/NOUN quae/PRON dicuntur/VERB in/ADP consecratione/NOUN materiae/NOUN consecratae/VERB ./PUNCT ideo/ADV illa/PRON verba/NOUN quae/PRON ad/ADP usum/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT non/ADV sunt/VERB de/ADP forma/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ tantum/ADV illa/NOUN quae/PRON ad/ADP consecrationem/NOUN materiae/NOUN pertinent/VERB ,/PUNCT scilicet/PART ,/PUNCT hoc/PRON est/AUX corpus/NOUN meum/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV quandoque/ADV dicuntur/VERB esse/VERB de/ADP forma/NOUN non/ADV solum/ADV illa/PRON quae/PRON pertinent/VERB ad/ADP consecrationem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV illa/PRON quae/PRON pertinent/VERB ad/ADP usum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/PART sicut/SCONJ verba/NOUN quae/PRON pertinent/VERB ad/ADP usum/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/VERB de/ADP forma/NOUN ,/PUNCT ita/PART nec/CCONJ praedicta/VERB conjunctio/NOUN ./PUNCT verba/NOUN enim/ADV formae/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN proferuntur/VERB a/ADP ministro/NOUN in/ADP persona/NOUN christi/ADJ quasi/ADV recitative/ADV ;/PUNCT aliorum/PRON autem/CCONJ sacramentorum/NOUN formae/NOUN ex/ADP persona/NOUN ministri/NOUN proferuntur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV oportet/VERB interponere/VERB aliquid/PRON quod/PRON non/ADV sit/VERB de/ADP forma/NOUN ratione/NOUN continuationis/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ absolute/ADV proferantur/VERB ./PUNCT unde/ADV in/ADP illis/PRON sacramentis/NOUN in/ADP quibus/PRON utroque/PRON modo/NOUN minister/NOUN operatur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ verba/NOUN prolata/VERB significent/VERB actum/NOUN exercitum/VERB ,/PUNCT et/CCONJ actus/NOUN exterior/ADJ significet/VERB interiorem/ADJ effectum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP baptismo/NOUN patet/VERB :/PUNCT quia/SCONJ ablutio/NOUN exterior/ADJ ,/PUNCT quam/PRON verba/NOUN formae/NOUN exprimunt/VERB ,/PUNCT significat/VERB interiorem/ADJ ablutionem/NOUN ,/PUNCT quam/PRON divina/ADJ virtus/NOUN perficit/VERB in/ADP sacramento/NOUN latens/VERB ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ verba/NOUN formae/NOUN significent/VERB hoc/PRON quod/PRON virtus/NOUN divina/ADJ in/ADP secreto/NOUN facit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV haec/PRON est/AUX conveniens/VERB forma/NOUN in/ADP sacramento/NOUN :/PUNCT hoc/PRON est/AUX corpus/NOUN meum/ADJ ,/PUNCT quae/PRON hoc/PRON quod/PRON dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT significat/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ in/ADP operibus/NOUN artis/NOUN et/CCONJ naturae/NOUN requiritur/VERB inter/ADP faciens/VERB et/CCONJ factum/VERB similitudo/NOUN secundum/ADP formam/NOUN naturalem/ADJ et/CCONJ artificialem/ADJ ;/PUNCT ita/ADV in/ADP causis/NOUN sacramentalibus/ADJ requiritur/VERB assimilatio/NOUN vel/CCONJ repraesentatio/NOUN per/ADP modum/NOUN significationis/NOUN ;/PUNCT unde/ADV haec/PRON non/ADV esset/AUX conveniens/VERB forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN :/PUNCT hoc/PRON fit/VERB corpus/NOUN meum/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ per/ADP hoc/PRON non/ADV significatur/VERB aliquid/PRON esse/VERB vel/CCONJ non/ADV esse/VERB ;/PUNCT ideo/ADV per/ADP nullum/PRON verbum/NOUN congrue/ADV potuit/VERB tradi/VERB forma/NOUN sacramenti/NOUN hujus/PRON ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP verbum/NOUN substantivum/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV actus/NOUN ministri/NOUN in/ADP forma/NOUN quae/PRON est/VERB de/ADP essentia/NOUN sacramenti/NOUN ,/PUNCT poni/VERB non/ADV debuit/VERB ./PUNCT ad/ADP quartam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT verba/NOUN formae/NOUN transubstantiationem/NOUN in/ADP suo/ADJ termino/NOUN signare/VERB debent/VERB ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP quod/SCONJ consideratur/VERB ut/SCONJ in/ADP fieri/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV in/ADP verbis/NOUN formae/NOUN signantur/VERB duo/NUM termini/NOUN transubstantiationis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ipsa/PRON transubstantiatio/NOUN prout/SCONJ est/VERB in/ADP suo/ADJ termino/NOUN per/ADP verbum/NOUN essendi/VERB ./PUNCT ex/ADP parte/NOUN autem/CCONJ termini/NOUN ad/ADP quem/PRON ,/PUNCT ponitur/VERB nomen/NOUN designans/VERB naturam/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ pronomen/NOUN non/ADV demonstrativum/ADJ hujus/PRON substantiae/NOUN prout/SCONJ est/VERB sub/ADP sacramento/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ prout/SCONJ est/AUX christi/ADJ in/ADP propria/ADJ specie/NOUN visibilis/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ sic/ADV verba/NOUN formae/NOUN pronuntiavit/VERB ./PUNCT unde/ADV patet/VERB quod/SCONJ congrue/ADV in/ADP his/PRON verbis/NOUN quatuor/NUM forma/NOUN consistit/VERB :/PUNCT hoc/PRON est/AUX corpus/NOUN meum/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ illud/PRON iterum/ADV stare/VERB non/ADV potest/VERB :/PUNCT quia/SCONJ cum/SCONJ in/ADP sacramentis/NOUN non/ADV efficiatur/VERB nisi/SCONJ quod/PRON significatur/VERB virtute/NOUN dictorum/VERB verborum/NOUN ,/PUNCT non/ADV fieret/VERB corpus/NOUN christi/ADJ in/ADP altari/NOUN secundum/ADP veritatem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP significationem/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT quod/PRON est/AUX haereticum/ADJ ;/PUNCT vel/CCONJ verba/NOUN praemissa/VERB non/ADV essent/AUX forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ dum/SCONJ profertur/VERB hoc/PRON pronomen/NOUN hoc/PRON ,/PUNCT nondum/ADV facta/VERB est/AUX transubstantiatio/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ jam/ADV alia/PRON verba/NOUN non/ADV essent/VERB de/ADP essentia/NOUN formae/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ in/ADP formalibus/ADJ mutationibus/NOUN commune/ADJ utrique/PRON termino/NOUN est/AUX subjectum/NOUN vel/CCONJ materia/NOUN ;/PUNCT distinguuntur/VERB autem/CCONJ termini/NOUN per/ADP formas/NOUN accidentales/ADJ vel/CCONJ substantiales/ADJ ;/PUNCT ita/ADV in/ADP transubstantiatione/NOUN communia/ADJ sunt/AUX accidentia/NOUN sensibilia/ADJ ,/PUNCT quae/PRON remanent/VERB ;/PUNCT diversitas/NOUN autem/CCONJ est/AUX subjecti/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP forma/NOUN sacramenti/NOUN debet/VERB exprimi/VERB et/CCONJ essentia/NOUN sacramenti/NOUN et/CCONJ significatio/NOUN ipsius/PRON ;/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT haec/PRON verba/NOUN :/PUNCT accipite/VERB et/CCONJ manducate/VERB ex/ADP hoc/PRON omnes/PRON ,/PUNCT non/ADV sunt/VERB de/ADP substantia/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT utrum/ADV forma/NOUN consecrationis/NOUN sanguinis/NOUN consistat/VERB in/ADP his/PRON tantum/ADV verbis/NOUN ,/PUNCT hic/PRON est/AUX calix/NOUN sanguinis/NOUN mei/ADJ ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ forma/NOUN consecrationis/NOUN sanguinis/NOUN consistat/VERB in/ADP his/PRON tantum/ADV verbis/NOUN :/PUNCT hic/PRON est/AUX calix/NOUN sanguinis/NOUN mei/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON quod/PRON additur/VERB :/PUNCT novi/ADJ et/CCONJ aeterni/ADJ testamenti/NOUN ,/PUNCT mysterium/NOUN fidei/NOUN ,/PUNCT qui/PRON pro/ADP vobis/PRON et/CCONJ pro/ADP multis/ADJ effundetur/VERB in/ADP remissionem/NOUN peccatorum/NOUN non/ADV sit/VERB de/ADP forma/NOUN ./PUNCT evangelistae/PROPN enim/ADV convenire/VERB debent/VERB in/ADP his/PRON quae/PRON sunt/VERB de/ADP substantia/NOUN formae/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ verba/NOUN formae/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN recitative/ADV dicuntur/VERB ex/ADP persona/NOUN christi/ADJ ./PUNCT ergo/ADV non/ADV sunt/VERB de/ADP forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ./PUNCT ergo/ADV verba/NOUN quae/PRON sequuntur/VERB non/ADV sunt/VERB de/ADP forma/NOUN ./PUNCT ergo/ADV cum/SCONJ illa/PRON verba/NOUN quae/PRON sequuntur/VERB designent/VERB aliquas/PRON proprietates/NOUN sanguinis/NOUN in/ADP quem/PRON fit/VERB transubstantiatio/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ non/ADV sint/VERB de/ADP forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP est/VERB quia/SCONJ luc./X 22/NUM ,/PUNCT 20/NUM ,/PUNCT interponuntur/VERB praedicta/VERB verba/NOUN verbis/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT praeterea/ADV hoc/PRON videtur/VERB ex/ADP ritu/NOUN consecrationis/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ sacerdos/NOUN non/ADV deponit/VERB calicem/NOUN usque/ADP ad/ADP verba/NOUN illa/PRON :/PUNCT haec/PRON quotiescumque/ADV feceritis/VERB ,/PUNCT quae/PRON non/ADV sunt/VERB de/ADP forma/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ sint/AUX domini/NOUN verba/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT in/ADP forma/NOUN transubstantiante/VERB ex/ADP parte/NOUN praedicati/NOUN poni/VERB debet/VERB terminus/NOUN in/ADP quem/PRON fit/VERB transubstantiatio/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT ergo/ADV non/ADV debet/VERB praedicari/VERB in/ADP forma/NOUN transubstantiante/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT in/ADP forma/NOUN sacramenti/NOUN non/ADV debet/VERB poni/VERB aliquid/PRON quod/PRON non/ADV sit/VERB de/ADP substantia/NOUN sacramenti/NOUN ./PUNCT ergo/ADV non/ADV debet/VERB poni/VERB in/ADP forma/NOUN sacramenti/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT illud/PRON quod/PRON potest/VERB esse/AUX juvamentum/NOUN erroris/NOUN ,/PUNCT non/ADV debet/VERB apponi/VERB in/ADP forma/NOUN sacramenti/NOUN ./PUNCT ergo/ADV inconvenienter/ADV ponitur/VERB in/ADP forma/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV hoc/PRON non/ADV apponatur/VERB in/ADP forma/NOUN corporis/NOUN consecrandi/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ in/ADP consecratione/NOUN sanguinis/NOUN de/ADP effusione/NOUN fieri/VERB mentio/NOUN deberet/VERB ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP forma/NOUN baptismi/NOUN non/ADV fit/VERB mentio/NOUN de/ADP remissione/NOUN peccatorum/NOUN ./PUNCT quidam/PRON enim/ADV dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ hoc/PRON est/VERB tantum/ADV de/ADP forma/NOUN :/PUNCT hic/PRON est/AUX calix/NOUN sanguinis/NOUN mei/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ forma/NOUN utriusque/PRON consecrationis/NOUN sit/AUX consimilis/ADJ ./PUNCT ideo/ADV alii/PRON probabilius/ADV dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ totum/PRON quod/PRON sequitur/VERB ,/PUNCT est/VERB de/ADP forma/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ totum/PRON hoc/PRON quod/PRON additur/VERB non/ADV sit/AUX locutio/NOUN per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ sit/AUX determinatio/NOUN praedicati/NOUN ./PUNCT evangelistae/PROPN enim/ADV non/ADV intendebant/VERB formas/NOUN et/CCONJ ritus/NOUN sacramentorum/NOUN tradere/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ dicta/VERB et/CCONJ facta/VERB domini/NOUN enarrare/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ sint/VERB de/ADP substantia/NOUN formae/NOUN ./PUNCT ideo/ADV autem/CCONJ talis/PRON modus/NOUN locutionis/NOUN congruus/ADJ est/AUX formae/NOUN huic/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ sanguis/NOUN de/ADP sui/PRON ratione/NOUN non/ADV dicit/VERB aliquid/PRON potabile/ADJ ,/PUNCT immo/PART magis/PART aliquid/NOUN quod/PRON natura/NOUN abhorret/VERB in/ADP potum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hic/PRON modus/NOUN loquendi/VERB etiam/ADV est/AUX conveniens/VERB in/ADP hac/PRON forma/NOUN :/PUNCT magister/PROPN autem/CCONJ non/ADV posuit/VERB formam/NOUN quantum/ADV ad/ADP verba/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quantum/ADV ad/ADP sensum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ finis/NOUN prius/ADV est/VERB in/ADP intentione/NOUN ,/PUNCT ideo/ADV ,/PUNCT fine/NOUN praemisso/VERB ,/PUNCT per/ADP medium/ADJ ad/ADP effectum/NOUN passionis/NOUN ostendendum/VERB verba/NOUN formae/NOUN perducunt/VERB ./PUNCT de/ADP mutatione/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT additione/NOUN et/CCONJ subtractione/NOUN ,/PUNCT idem/NOUN dicendum/VERB hic/PART quod/PRON supra/ADP positum/VERB est/AUX de/ADP forma/NOUN baptismi/NOUN ,/PUNCT distinct./X 3/NUM ,/PUNCT quaest./X 1/NUM ,/PUNCT art./X 2/NUM ,/PUNCT quaestiunc./X 2/NUM ,/PUNCT 3/NUM et/CCONJ 4/NUM ./PUNCT ergo/ADV non/ADV potest/VERB per/ADP virtutem/NOUN creatam/VERB verbis/NOUN formae/NOUN collatam/VERB hujusmodi/ADV conversio/NOUN fieri/VERB ./PUNCT sed/CCONJ cum/SCONJ conversio/NOUN praedicta/VERB fiat/VERB in/ADP istanti/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ verba/NOUN formae/NOUN successive/ADV proferantur/VERB ;/PUNCT quando/SCONJ fit/VERB conversio/NOUN ,/PUNCT verba/NOUN illa/PRON non/ADV possunt/VERB simul/ADV esse/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ secundum/ADP aliquid/NOUN minimum/ADJ sui/PRON ./PUNCT ergo/ADV cum/SCONJ verba/NOUN formae/NOUN statim/ADV esse/VERB desinant/VERB ,/PUNCT inconveniens/ADJ videtur/VERB ,/PUNCT si/SCONJ ei/PRON virtus/NOUN transubstantiandi/VERB data/VERB est/AUX a/ADP deo/PROPN ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP est/VERB quod/PRON dionysius/PROPN dicit/VERB in/ADP fine/NOUN eccl./X hier./X ,/PUNCT in/ADP ipsis/PRON ,/PUNCT scilicet/PART consummativis/ADJ invocationibus/NOUN ,/PUNCT idest/PART formis/NOUN sacramentorum/NOUN ,/PUNCT esse/VERB virtutes/NOUN operativas/ADJ ex/ADP deo/PROPN ./PUNCT sed/CCONJ verba/NOUN praedicta/VERB sunt/AUX forma/NOUN dignissimi/ADJ sacramenti/NOUN ./PUNCT verbum/NOUN autem/CCONJ christi/ADJ est/AUX forma/NOUN praedicta/VERB a/ADP christo/ADJ instituta/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP ejus/PRON persona/NOUN recitata/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV dicendum/VERB est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP verbis/NOUN praedictis/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ in/ADP aliis/PRON formis/NOUN sacramentorum/NOUN ,/PUNCT est/VERB aliqua/PRON virtus/NOUN ex/ADP deo/PROPN ;/PUNCT sed/CCONJ haec/PRON virtus/NOUN non/ADV est/AUX qualitas/NOUN habens/VERB esse/NOUN completum/ADJ in/ADP natura/NOUN ,/PUNCT qualiter/ADV est/VERB virtus/NOUN alicujus/PRON principalis/ADJ agentis/NOUN secundum/ADP formam/NOUN suam/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ habet/VERB esse/NOUN incompletum/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ virtus/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP instrumento/NOUN ex/ADP intentione/NOUN principalis/ADJ agentis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ similitudines/NOUN colorum/NOUN in/ADP aere/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ,/PUNCT dist./X 1/NUM dictum/VERB est/AUX ./PUNCT utrum/ADV formae/NOUN expectent/VERB se/PRON in/ADP operando/VERB ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ formae/NOUN expectent/VERB se/PRON in/ADP operando/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV se/PRON habet/VERB res/NOUN ad/ADP rem/NOUN ,/PUNCT ita/ADV se/PRON habet/VERB forma/NOUN ad/ADP formam/NOUN ./PUNCT ergo/ADV nec/CCONJ forma/NOUN corporis/NOUN operatur/VERB sine/ADP forma/NOUN sanguinis/NOUN ./PUNCT ergo/ADV similiter/ADV duae/NUM formae/NOUN se/PRON habent/VERB in/ADP ratione/NOUN unius/NUM formae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP una/NUM forma/NOUN partes/NOUN se/PRON expectant/VERB invicem/ADV ad/ADP agendum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ forma/NOUN corporis/NOUN expectat/VERB formam/NOUN sanguinis/NOUN ./PUNCT ergo/ADV forma/NOUN prima/ADJ non/ADV expectat/VERB secundam/ADJ in/ADP operando/VERB ./PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP communem/ADJ modum/NOUN ecclesiae/NOUN ,/PUNCT statim/ADV dictis/VERB primis/ADJ verbis/NOUN formae/NOUN super/ADP panem/NOUN ,/PUNCT ante/ADP formam/NOUN sanguinis/NOUN elevatur/VERB hostia/NOUN a/ADP populo/NOUN adoranda/VERB ./PUNCT ergo/ADV ante/ADP formam/NOUN sanguinis/NOUN hostia/NOUN est/AUX consecrata/VERB ./PUNCT ergo/ADV sine/ADP verbis/NOUN praemissis/VERB ,/PUNCT quibus/PRON verba/NOUN formae/NOUN determinantur/VERB ad/ADP personam/NOUN christi/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART :/PUNCT qui/PRON pridie/PART quam/SCONJ pateretur/VERB etc./X ,/PUNCT non/ADV potest/VERB fieri/VERB conversio/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ verba/NOUN formae/NOUN absque/ADP praecedentibus/VERB sufficienter/ADV significant/VERB hoc/PRON quod/PRON in/ADP sacramento/NOUN hoc/PRON faciendum/VERB est/AUX ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ad/ADP primam/ADJ quaestionem/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ quidam/PRON dixerunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ prima/ADJ forma/NOUN non/ADV habet/VERB effectum/NOUN suum/ADJ nisi/SCONJ prolata/VERB forma/NOUN secunda/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ illud/PRON non/ADV potest/VERB stare/VERB :/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN materiae/NOUN proportionari/VERB debet/VERB ;/PUNCT unde/ADV sicut/SCONJ materiae/NOUN distinctae/VERB sunt/AUX nec/CCONJ ad/ADP invicem/ADV commixtae/VERB ,/PUNCT ita/ADV formae/NOUN divisim/ADV operantur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/PART dicendum/VERB cum/ADP aliis/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ formae/NOUN praedictae/VERB non/ADV expectant/VERB se/PRON mutuo/ADV in/ADP operando/VERB ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ duae/NUM formae/NOUN in/ADP hoc/PRON sacramento/NOUN non/ADV pertinent/VERB ad/ADP unum/NUM sacramentum/NOUN quasi/SCONJ unam/NUM formam/NOUN constituant/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP diversis/ADJ dictionibus/NOUN constituitur/VERB una/NUM forma/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ diversae/ADJ formae/NOUN referuntur/VERB ad/ADP diversa/ADJ ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX res/NOUN et/CCONJ sacramentum/NOUN hic/ADV ;/PUNCT ad/ADP tertiam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quidam/PRON dixerunt/VERB quod/SCONJ verba/NOUN ista/PRON ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON forma/NOUN consistit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT si/SCONJ per/ADP se/PRON dicantur/VERB sine/ADP aliis/PRON ,/PUNCT non/ADV faciunt/VERB conversionem/NOUN ,/PUNCT ad/ADP minus/ADJ sine/ADP illis/PRON quae/PRON sunt/VERB in/ADP canone/NOUN missae/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ex/ADP ipsa/PRON intentione/NOUN proferentis/VERB possunt/VERB verba/NOUN formae/NOUN ad/ADP personam/NOUN christi/ADJ referri/VERB ,/PUNCT etiam/ADV verbis/NOUN aliis/PRON non/ADV praemissis/VERB ,/PUNCT si/SCONJ sacerdos/NOUN verba/NOUN praedicta/VERB in/ADP persona/NOUN christi/ADJ dicere/VERB intenderet/VERB ./PUNCT et/CCONJ praeterea/ADV hoc/PRON non/ADV est/VERB de/ADP forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX supra/ADP ,/PUNCT qu./X 2/NUM ,/PUNCT art./X 2/NUM ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP ,/PUNCT in/ADP forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ponitur/VERB mysterium/NOUN fidei/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ de/ADP illo/PRON non/ADV remanent/VERB nisi/SCONJ species/NOUN solae/ADJ ,/PUNCT quae/PRON ad/ADP utramque/PRON substantiam/NOUN communiter/ADV se/PRON habent/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ subjectum/NOUN in/ADP naturalibus/ADJ mutationibus/NOUN duabus/NUM formis/NOUN ;/PUNCT ideo/ADV quamdiu/SCONJ species/NOUN non/ADV mutantur/VERB ,/PUNCT nullo/PRON modo/NOUN desinit/VERB ibi/ADV esse/VERB corpus/NOUN christi/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ in/ADP mutationibus/NOUN formalibus/ADJ forma/NOUN introducta/VERB desinit/VERB esse/VERB in/ADP subjecto/NOUN ,/PUNCT donec/SCONJ subjectum/NOUN ad/ADP formam/NOUN aliam/PRON transmutetur/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON accidit/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ ignis/NOUN in/ADP illa/PRON conversione/NOUN non/ADV est/AUX terminus/NOUN generationis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ compositum/NOUN ex/ADP subjecto/NOUN generationis/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ termino/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART forma/NOUN ;/PUNCT unde/ADV forma/NOUN ipsa/PRON quae/PRON est/AUX terminus/NOUN ,/PUNCT per/ADP se/PRON non/ADV generatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 7/NUM metaph./X probatur/VERB :/PUNCT corpus/NOUN autem/CCONJ christi/ADJ est/VERB in/ADP altari/NOUN cum/SCONJ prius/ADV non/ADV fuerit/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ panis/NOUN conversus/VERB est/AUX in/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ ipsum/PRON totum/PRON corpus/NOUN est/AUX terminus/NOUN per/ADP se/PRON conversionis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ibi/ADV erat/AUX forma/NOUN :/PUNCT non/ADV tamen/ADV est/AUX ens/NOUN in/ADP alio/PRON sicut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP se/PRON subsistens/NOUN ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT forma/NOUN sacramenti/NOUN debet/VERB respondere/VERB sacramento/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP forma/NOUN non/ADV fit/VERB mentio/NOUN de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV de/ADP corpore/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ unum/NUM est/AUX esse/NOUN animae/NOUN christi/ADJ et/CCONJ corporis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ materiae/NOUN et/CCONJ formae/NOUN ./PUNCT secundo/NOUN ex/ADP significatione/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT cujus/PRON virtute/NOUN fit/VERB conversio/NOUN ;/PUNCT secundum/ADP hoc/PRON ergo/ADV patet/VERB quod/SCONJ cum/SCONJ anima/NOUN christi/ADJ non/ADV habeat/VERB similitudinem/NOUN cum/ADP substantia/NOUN panis/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ in/ADP forma/NOUN sacramenti/NOUN de/ADP anima/NOUN fiat/VERB mentio/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ anima/NOUN conveniat/VERB ad/ADP usum/NOUN sacramenti/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/VERB manducare/VERB et/CCONJ bibere/VERB ;/PUNCT ad/ADP animam/NOUN non/ADV terminatur/VERB conversio/NOUN panis/NOUN nec/CCONJ vini/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP corpus/NOUN et/CCONJ sanguinem/NOUN christi/ADJ ,/PUNCT quae/PRON ab/ADP anima/NOUN separata/VERB non/ADV sunt/AUX ;/PUNCT exemplum/NOUN autem/CCONJ non/ADV est/AUX conveniens/VERB :/PUNCT quia/SCONJ imago/NOUN speculi/NOUN non/ADV est/VERB ibi/ADV ut/SCONJ forma/NOUN absolute/ADV quiescens/VERB in/ADP subjecto/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ aggeneratur/VERB ex/ADP reverberatione/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ esset/AUX forma/NOUN absolute/ADV quiescens/VERB in/ADP subjecto/NOUN ;/PUNCT aut/CCONJ esset/AUX consequens/VERB quantitatem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ albedo/NOUN quae/PRON fundatur/VERB in/ADP superficie/NOUN ;/PUNCT aut/CCONJ praecedens/VERB quantitatem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ esset/AUX praecedens/VERB quantitatem/NOUN ,/PUNCT esset/VERB ante/ADP et/CCONJ post/ADP ,/PUNCT et/CCONJ tota/PRON in/ADP toto/PRON ,/PUNCT et/CCONJ tota/NOUN in/ADP partibus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ tota/PRON forma/NOUN substantialis/ADJ ligni/NOUN est/VERB in/ADP qualibet/PRON parte/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ totalitas/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ non/ADV recipit/VERB quantitatis/NOUN totalitatem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB de/ADP totalitate/NOUN formarum/NOUN accidentalium/ADJ ,/PUNCT quae/PRON fundantur/VERB in/ADP quantitate/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ praesupponunt/VERB ipsam/PRON ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON forma/NOUN quae/PRON est/VERB tota/PRON in/ADP toto/PRON tali/PRON ,/PUNCT et/CCONJ tota/NOUN in/ADP partibus/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT non/ADV dicitur/VERB ante/ADP divisionem/NOUN continui/ADJ esse/VERB ibi/ADV pluries/ADV actu/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV potentia/NOUN :/PUNCT uno/NUM modo/NOUN quia/SCONJ per/ADP accidens/NOUN est/VERB in/ADP loco/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ formae/NOUN moventur/VERB per/ADP accidens/NOUN ;/PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sensus/NOUN in/ADP hoc/PRON sacramento/NOUN non/ADV decipitur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ sensus/NOUN non/ADV habet/VERB judicare/VERB de/ADP substantia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ de/ADP formis/NOUN sensibilibus/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV cum/SCONJ formae/NOUN sensibiles/ADJ sint/VERB ibi/ADV vere/ADV ,/PUNCT in/ADP judicio/NOUN sensus/NOUN non/ADV est/VERB deceptio/NOUN ./PUNCT intelligendum/VERB est/AUX per/ADP se/PRON ,/PUNCT idest/PART secundum/ADP quod/SCONJ videtur/VERB in/ADP forma/NOUN sua/ADJ ./PUNCT carnem/NOUN autem/CCONJ significatam/VERB nominat/VERB ipsam/PRON carnem/NOUN christi/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ sub/ADP propria/ADJ forma/NOUN videtur/VERB ;/PUNCT sermo/NOUN autem/CCONJ christi/ADJ sub/ADP forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN habet/VERB virtutem/NOUN intraneam/ADJ ,/PUNCT de/ADP qua/PRON supra/ADP ,/PUNCT dist./X 8/NUM ,/PUNCT dictum/VERB est/AUX ./PUNCT nunc/ADV autem/CCONJ loqui/VERB debuit/VERB de/ADP verbo/NOUN creato/VERB ,/PUNCT scilicet/PART forma/NOUN sacramenti/NOUN ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ etiam/ADV forma/NOUN substantialis/ADJ panis/NOUN debeat/VERB remanere/VERB ./PUNCT operatio/NOUN enim/ADV substantialis/ADJ non/ADV potest/VERB fieri/VERB sine/ADP forma/NOUN substantiali/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ nutrire/VERB est/AUX operatio/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ nutrit/VERB inquantum/SCONJ quid/PRON cibus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP 2/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT ergo/ADV cum/SCONJ species/NOUN quae/PRON in/ADP sacramento/NOUN remanent/VERB ,/PUNCT etiam/ADV corporaliter/ADV nutriant/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ a/ADP quibusdam/PRON dicitur/VERB ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ panis/NOUN remaneat/VERB ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ panis/NOUN non/ADV convertitur/VERB in/ADP aliquid/PRON corporis/NOUN christi/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ si/SCONJ converteretur/VERB ,/PUNCT oporteret/VERB quod/SCONJ converteretur/VERB in/ADP animam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ corporis/NOUN christi/ADJ ,/PUNCT in/ADP quam/PRON non/ADV convertitur/VERB aliquid/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praecedenti/VERB dist./X patet/VERB ./PUNCT ergo/ADV forma/NOUN substantialis/ADJ panis/NOUN manet/VERB sicut/SCONJ accidentia/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ formae/NOUN artificialium/ADJ sunt/AUX accidentia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP 2/NUM physic./X ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV accidentia/NOUN maneant/VERB ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ forma/NOUN panis/NOUN secundum/ADP quam/PRON est/AUX panis/NOUN ,/PUNCT maneat/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT secundum/ADP averroem/PROPN in/ADP lib./X de/ADP substantia/NOUN orbis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP 1/NUM physic./X ,/PUNCT oportet/VERB in/ADP materia/NOUN praeintelligere/VERB dimensiones/NOUN ante/ADP formas/NOUN substantiales/ADJ aliquo/PRON modo/NOUN in/ADP generabilibus/ADJ et/CCONJ corruptibilibus/ADJ ,/PUNCT alias/ADV non/ADV possunt/VERB esse/VERB diversae/ADJ formae/NOUN in/ADP diversis/ADJ partibus/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ divisio/NOUN non/ADV fiat/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP quantitatem/NOUN ./PUNCT ergo/ADV et/CCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ manet/VERB ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP ,/PUNCT remotis/VERB accidentibus/NOUN et/CCONJ forma/NOUN substantiali/ADJ ,/PUNCT nihil/PRON manet/VERB nisi/SCONJ subjectum/NOUN commune/ADJ ./PUNCT ergo/ADV non/ADV posset/VERB intelligi/VERB aliqua/PRON conversio/NOUN fieri/VERB si/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ remaneret/VERB ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ remaneret/VERB ibi/ADV forma/NOUN substantialis/ADJ panis/NOUN ,/PUNCT ducerent/VERB in/ADP ipsam/PRON magis/ADV quam/SCONJ in/ADP corpus/NOUN christi/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ sunt/AUX ei/PRON propinquiores/ADJ secundum/ADP naturam/NOUN ./PUNCT ergo/ADV videtur/VERB quod/SCONJ non/ADV remaneat/VERB forma/NOUN substantialis/ADJ panis/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertiam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN panis/NOUN substantialis/ADJ non/ADV remanet/VERB post/ADP consecrationem/NOUN ;/PUNCT illud/PRON autem/CCONJ ad/ADP quod/PRON terminatur/VERB conversio/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX forma/NOUN tantum/ADV neque/CCONJ materia/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ substantia/NOUN existens/VERB in/ADP actu/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ita/ADV forma/NOUN panis/NOUN non/ADV manet/VERB ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ non/ADV est/AUX quid/PRON sensibile/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX ordinata/VERB ad/ADP esse/NOUN substantiale/ADJ ./PUNCT unde/ADV cum/SCONJ substantia/NOUN panis/NOUN non/ADV remaneat/VERB ,/PUNCT frustra/ADV forma/NOUN substantialis/ADJ ibi/ADV esset/VERB ./PUNCT tertio/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ accidentia/NOUN non/ADV immediate/ADV ducerent/VERB in/ADP corpus/NOUN christi/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ panis/NOUN remanentem/VERB ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ haec/PRON ratio/NOUN movit/VERB quosdam/PRON ad/ADP ponendum/VERB formam/NOUN substantialem/ADJ remanere/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ patet/VERB quod/SCONJ ratione/NOUN illa/PRON magis/ADV ponendum/VERB esset/AUX quod/SCONJ materia/NOUN panis/NOUN remaneat/VERB quam/SCONJ quod/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ naturali/ADJ conversione/NOUN convertitur/VERB in/ADP alterum/PRON ,/PUNCT non/ADV manet/VERB quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quantum/ADV ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT unde/ADV forma/NOUN substantialis/ADJ panis/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ remaneret/VERB ,/PUNCT nutrire/VERB non/ADV posset/VERB magis/ADV quam/SCONJ accidentia/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN non/ADV est/AUX forma/NOUN quae/PRON perficiat/VERB uniformiter/ADV suum/ADJ perfectibile/ADJ in/ADP toto/PRON et/CCONJ in/ADP omnibus/PRON partibus/NOUN ;/PUNCT unde/ADV quamvis/SCONJ in/ADP animam/NOUN christi/ADJ secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX perfectio/NOUN totius/PRON ,/PUNCT non/ADV convertatur/VERB aliquid/PRON ,/PUNCT tamen/ADV transubstantiatur/VERB substantia/NOUN panis/NOUN tota/PRON ,/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP materiam/NOUN in/ADP ipsum/PRON corpus/NOUN christi/ADJ totum/PRON ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ intelligitur/VERB accepisse/VERB congruentes/VERB perfectiones/NOUN in/ADP singulis/ADJ partibus/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ sic/ADV est/AUX organicum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ propria/ADJ animae/NOUN materia/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quamvis/SCONJ ars/NOUN non/ADV possit/VERB introducere/VERB formam/NOUN substantialem/ADJ per/ADP seipsam/PRON ,/PUNCT potest/VERB tamen/ADV introducere/VERB virtute/NOUN naturae/NOUN qua/PRON utitur/VERB in/ADP sua/ADJ operatione/NOUN sicut/SCONJ instrumento/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aquam/NOUN in/ADP vaporem/NOUN convertit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ aerem/NOUN in/ADP ignem/NOUN igne/NOUN mediante/VERB ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV cum/SCONJ occiditur/VERB animal/NOUN ,/PUNCT recedente/VERB anima/NOUN ,/PUNCT alia/PRON forma/NOUN substantialis/ADJ succedit/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ generatio/NOUN unius/NUM est/AUX corruptio/NOUN alterius/PRON ./PUNCT ita/ADV etiam/ADV per/ADP commixtionem/NOUN farinae/NOUN et/CCONJ aquae/NOUN et/CCONJ ustionem/NOUN ignis/NOUN potest/VERB consequi/VERB forma/NOUN aliqua/PRON substantialis/ADJ quae/PRON sit/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ per/ADP quam/PRON panis/NOUN est/AUX panis/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ non/ADV esset/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ quae/PRON est/AUX per/ADP artem/NOUN inducta/VERB per/ADP quam/PRON panis/NOUN est/AUX panis/NOUN ,/PUNCT substernitur/VERB forma/NOUN substantialis/ADJ accidentali/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART forma/NOUN farinae/NOUN ;/PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ dimensio/NOUN quae/PRON praeintelligitur/VERB ante/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT non/ADV habet/VERB esse/NOUN completum/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV est/AUX dimensio/NOUN terminata/VERB ;/PUNCT terminatio/NOUN enim/ADV dimensionis/NOUN est/VERB per/ADP formam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quando/SCONJ ex/ADP aere/NOUN fit/VERB ignis/NOUN ,/PUNCT forma/NOUN aeris/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX terminus/NOUN a/ADP quo/PRON ,/PUNCT non/ADV manet/VERB nisi/SCONJ in/ADP potentia/NOUN materiae/NOUN communis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON subjicitur/VERB mutationi/NOUN ./PUNCT ergo/ADV cum/SCONJ non/ADV sit/VERB accipere/VERB aliquid/PRON praejacens/VERB ad/ADP totam/PRON substantiam/NOUN panis/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV est/VERB in/ADP subjecto/NOUN sicut/SCONJ accidens/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ in/ADP materia/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ omnino/ADV annihiletur/VERB ./PUNCT praeterea/PART ,/PUNCT sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB conversio/NOUN formalis/ADJ ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT ita/PART substantialis/NOUN ad/ADP substantiam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP conversione/NOUN formali/ADJ annihilatur/VERB forma/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB cum/SCONJ ex/ADP aere/NOUN fit/VERB ignis/NOUN ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN quod/SCONJ esset/VERB in/ADP materia/NOUN sine/ADP forma/NOUN omni/PRON ,/PUNCT quod/PRON quidem/ADV nec/CCONJ per/ADP miraculum/NOUN esse/VERB potest/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ haec/PRON positio/NOUN implicat/VERB in/ADP se/PRON contradictionem/NOUN ./PUNCT materia/NOUN enim/ADV per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ est/AUX ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN est/AUX actus/NOUN ejus/PRON ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV ponatur/VERB materia/NOUN sine/ADP forma/NOUN esse/VERB actu/NOUN ,/PUNCT ponetur/VERB actu/NOUN materia/NOUN esse/VERB et/CCONJ non/ADV esse/VERB ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP mutationibus/NOUN naturalibus/ADJ terminus/NOUN a/ADP quo/PRON est/AUX forma/NOUN aliqua/PRON ,/PUNCT quae/PRON quidem/ADV non/ADV convertitur/VERB in/ADP terminum/NOUN ad/ADP quem/PRON ;/PUNCT aliqua/PRON vero/ADV mutatio/NOUN est/VERB quae/PRON pertingit/VERB usque/ADP ad/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ generatio/NOUN et/CCONJ corruptio/NOUN ./PUNCT forma/NOUN etiam/ADV non/ADV convertitur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ abscedit/VERB illa/PRON ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON introducitur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ hic/ADV et/CCONJ totum/PRON convertitur/VERB in/ADP totum/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ panis/NOUN fit/VERB corpus/NOUN christi/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ partes/NOUN etiam/ADV convertuntur/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ materia/NOUN panis/NOUN fit/VERB materia/NOUN corporis/NOUN christi/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ similiter/ADV fit/VERB illa/PRON forma/NOUN quae/PRON est/AUX corpus/NOUN christi/ADJ ./PUNCT ideo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ subjectum/NOUN transmutationis/NOUN naturalis/ADJ sit/AUX id/PRON quod/PRON est/AUX subjectum/NOUN postmodum/ADV actus/NOUN perfecti/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART formae/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quem/PRON tendit/VERB motus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV ipsum/PRON jam/ADV perfectum/ADJ ./PUNCT unde/ADV non/ADV habet/VERB locum/NOUN nisi/SCONJ in/ADP formalibus/ADJ conversionibus/NOUN in/ADP quibus/PRON mutatio/NOUN non/ADV attingit/VERB nisi/SCONJ usque/ADP ad/ADP formam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ubi/SCONJ nihil/PRON est/AUX repugnans/VERB formae/NOUN introducendae/VERB ,/PUNCT forma/NOUN ibi/ADV recipitur/VERB in/ADP instanti/NOUN ,/PUNCT praesente/VERB agente/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB de/ADP illuminatione/NOUN diaphani/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ in/ADP eo/PRON non/ADV sit/VERB aliquid/PRON contrarium/ADJ vel/CCONJ repugnans/VERB luci/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN in/ADP forma/NOUN subito/ADV introducenda/VERB quando/SCONJ materia/NOUN est/AUX necessitans/VERB ,/PUNCT contrariis/ADJ dispositionibus/NOUN ab/ADP ea/PRON exclusis/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ aer/NOUN subjacet/VERB soli/NOUN ad/ADP recipiendum/VERB ab/ADP eo/PRON formam/NOUN luminis/NOUN non/ADV existente/VERB aliquo/PRON interposito/VERB ;/PUNCT ita/ADV tota/PRON natura/NOUN creata/VERB subditur/VERB divino/ADJ nutui/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ statim/ADV fiat/VERB omne/PRON quod/PRON deus/PROPN vult/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ quidquid/PRON est/VERB in/ADP natura/NOUN ,/PUNCT est/AUX materiale/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV contrarium/ADJ dispositioni/NOUN divinae/ADJ ;/PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ conversio/NOUN de/ADP qua/PRON loquimur/VERB ,/PUNCT ad/ADP ipsam/PRON materiae/NOUN essentiam/NOUN pertingat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON separatis/VERB per/ADP intellectum/NOUN formis/NOUN et/CCONJ dispositionibus/NOUN ,/PUNCT una/NUM res/NOUN non/ADV magis/ADV convenit/VERB cum/ADP una/NUM quam/SCONJ cum/ADP alia/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB accipi/VERB major/ADJ et/CCONJ minor/ADJ distantia/NOUN a/ADP termino/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ hoc/PRON singulare/ADJ demonstratum/VERB ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON quod/PRON convertitur/VERB in/ADP corpus/NOUN christi/ADJ ,/PUNCT tantum/ADV distat/VERB ab/ADP alio/PRON singulari/ADJ suae/ADJ speciei/NOUN quantum/PART a/ADP singulari/NOUN alterius/PRON speciei/NOUN ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ verba/NOUN formae/NOUN habent/VERB sacramentalem/ADJ virtutem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ significatio/NOUN illius/PRON formae/NOUN non/ADV sit/AUX perfecta/ADJ nisi/SCONJ in/ADP ultimo/ADJ instanti/NOUN ,/PUNCT tunc/ADV habet/VERB efficaciam/NOUN suam/ADJ ./PUNCT unde/ADV in/ADP omnibus/PRON mutationibus/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON sunt/VERB affirmatio/NOUN et/CCONJ negatio/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT seu/CCONJ privatio/NOUN et/CCONJ forma/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT per/ADP se/PRON loquendo/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/VERB recessus/NOUN a/ADP termino/NOUN vel/CCONJ accessus/NOUN ad/ADP terminum/NOUN ante/ADP perventionem/NOUN ad/ADP ultimum/ADJ terminum/NOUN :/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ creatio/NOUN et/CCONJ haec/PRON conversio/NOUN pertingunt/VERB usque/ADP ad/ADP essentiam/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP praedictis/VERB patet/VERB ,/PUNCT constat/VERB has/PRON mutationes/NOUN esse/AUX majoris/ADJ virtutis/NOUN ostensivas/ADJ quibuscumque/PRON aliis/PRON ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON mutatur/VERB vel/CCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ vel/CCONJ accidentalis/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ locus/NOUN exterior/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ ergo/ADV in/ADP conversionibus/NOUN formalibus/ADJ inest/VERB potentia/NOUN obedientiae/NOUN ad/ADP recipiendum/VERB talem/PRON formam/NOUN ,/PUNCT ita/ADV in/ADP hac/PRON substantiali/ADJ conversione/NOUN inest/VERB potentia/NOUN obedientiae/NOUN ut/SCONJ haec/PRON substantia/NOUN convertatur/VERB in/ADP illam/PRON ;/PUNCT non/ADV tamen/ADV dico/VERB quod/SCONJ posset/VERB consecrare/VERB totum/PRON panem/NOUN qui/PRON est/VERB in/ADP civitate/NOUN simul/ADV ,/PUNCT vel/CCONJ qui/PRON est/VERB in/ADP foro/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ ipsa/PRON forma/NOUN pronomine/NOUN demonstrativo/ADJ utens/VERB ,/PUNCT ostendit/VERB quod/SCONJ materia/NOUN consecranda/VERB debet/VERB esse/VERB coram/ADP sacerdote/NOUN ./PUNCT sub/ADP qua/PRON autem/CCONJ forma/NOUN consecravit/VERB ,/PUNCT supra/ADP ,/PUNCT dist./X 8/NUM ,/PUNCT dictum/VERB est/AUX ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT verba/NOUN formae/NOUN non/ADV fuissent/AUX tunc/ADV minoris/ADJ virtutis/NOUN quam/SCONJ modo/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ modo/ADV ex/ADP vi/NOUN formae/NOUN conficitur/VERB corpus/NOUN cum/ADP anima/NOUN ./PUNCT quidam/PRON autem/CCONJ dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN fuit/AUX suspensa/VERB in/ADP illo/PRON triduo/NOUN ;/PUNCT ad/ADP tertiam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ deus/PROPN bene/ADV poterat/VERB facere/VERB quod/SCONJ anima/NOUN christi/ADJ a/ADP corpore/NOUN separata/VERB jacente/VERB in/ADP sepulcro/NOUN ,/PUNCT esset/VERB in/ADP loco/NOUN ubi/SCONJ erat/VERB corpus/NOUN sub/ADP sacramento/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ hoc/PRON importat/VERB respectum/NOUN ad/ADP extra/ADP ;/PUNCT sed/CCONJ non/ADV quod/SCONJ esset/AUX ei/PRON unita/VERB sub/ADP sacramento/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ hoc/PRON pertinet/VERB ad/ADP dispositionem/NOUN interiorem/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ corpus/NOUN christi/ADJ incorruptibile/ADJ est/AUX ,/PUNCT sane/ADV dici/VERB potest/VERB fractio/NOUN illa/PRON et/CCONJ partitio/NOUN non/ADV in/ADP substantia/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP ipsa/PRON forma/NOUN panis/NOUN sacramentaliter/ADV fieri/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT materia/NOUN debet/VERB esse/AUX formae/NOUN proportionata/VERB ./PUNCT sed/CCONJ ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN sacramenti/NOUN non/ADV competeret/VERB quod/SCONJ esset/VERB accidens/NOUN verbi/NOUN sine/ADP essentia/NOUN verbi/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT accidens/NOUN non/ADV individuatur/VERB nisi/SCONJ ex/ADP subjecto/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ forma/NOUN nisi/SCONJ ex/ADP materia/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT omnis/PRON forma/NOUN separata/VERB a/ADP materia/NOUN est/AUX intellectus/NOUN in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ a/ADP philosophis/NOUN probatur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ accidentia/NOUN sunt/VERB hic/ADV sine/ADP subjecto/NOUN ,/PUNCT erunt/AUX quaedam/PRON formae/NOUN sine/ADP materia/NOUN :/PUNCT alia/PRON opinio/NOUN est/VERB quod/SCONJ remanet/VERB ibi/ADV forma/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP ea/PRON fundantur/VERB omnia/PRON accidentia/NOUN quae/PRON apparent/VERB ./PUNCT sed/CCONJ non/ADV minus/ADV difficile/ADJ est/AUX materialem/ADJ formam/NOUN substantialem/ADJ a/ADP materia/NOUN separare/VERB quam/SCONJ accidentia/NOUN a/ADP substantiis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ praeterea/ADV quantitas/NOUN non/ADV respicit/VERB formam/NOUN nisi/SCONJ ratione/NOUN materiae/NOUN ;/PUNCT unde/ADV formae/NOUN immateriales/ADJ dimensionibus/NOUN carent/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ alia/PRON accidentia/NOUN mediante/VERB quantitate/NOUN referantur/VERB ad/ADP substantiam/NOUN ,/PUNCT non/ADV poterit/VERB forma/NOUN existens/VERB sine/ADP materia/NOUN ,/PUNCT accidentium/NOUN sensibilium/ADJ subjectum/NOUN esse/AUX ./PUNCT boetius/PROPN etiam/ADV dicit/VERB in/ADP lib./X de/ADP trin./X quod/SCONJ forma/NOUN simplex/ADJ subjectum/NOUN esse/AUX non/ADV potest/VERB ./PUNCT et/CCONJ haec/PRON duo/NUM proportionantur/VERB duobus/NUM principiis/NOUN essentialibus/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN (/PUNCT unde/ADV magnum/ADJ et/CCONJ parvum/ADJ plato/PROPN posuit/VERB differentias/NOUN materiae/NOUN )/PUNCT ;/PUNCT sed/CCONJ qualitas/NOUN ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ materia/NOUN est/AUX subjectum/NOUN primum/ADJ quod/PRON non/ADV est/VERB in/ADP alio/PRON ,/PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ est/VERB in/ADP alio/PRON ,/PUNCT scilicet/PART materia/NOUN ;/PUNCT ideo/ADV magis/ADV appropinquat/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/PRON est/VERB non/ADV esse/VERB in/ADP alio/PRON ,/PUNCT quantitas/NOUN quam/SCONJ qualitas/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB quam/SCONJ alia/PRON accidentia/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV primum/ADJ individuationis/NOUN principium/NOUN est/AUX materia/NOUN ,/PUNCT qua/PRON acquiritur/VERB esse/VERB in/ADP actu/NOUN cuilibet/PRON tali/PRON formae/NOUN sive/CCONJ substantiali/ADJ sive/CCONJ accidentali/ADJ ;/PUNCT unde/ADV in/ADP carentibus/VERB dimensione/NOUN impossibile/ADJ est/AUX aliquam/PRON esse/VERB distinctionem/NOUN nisi/SCONJ per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON facit/VERB diversitatem/NOUN speciei/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON in/ADP angelis/NOUN sunt/VERB tot/PRON species/NOUN quot/NOUN individua/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ cum/SCONJ sint/AUX formae/NOUN sive/CCONJ quidditates/NOUN subsistentes/ADJ ex/ADP seipsis/PRON ,/PUNCT habent/VERB esse/VERB in/ADP actu/NOUN et/CCONJ distinctionem/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ corpora/NOUN exteriora/ADJ immutarentur/VERB ,/PUNCT ipsa/PRON jam/ADV immutata/VERB non/ADV essent/AUX formae/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ formae/NOUN in/ADP materia/NOUN ./PUNCT ergo/ADV non/ADV possunt/VERB immutari/VERB a/ADP dimensionibus/NOUN quae/PRON sunt/AUX formae/NOUN tantum/ADV ./PUNCT sed/CCONJ omne/PRON generatum/VERB est/AUX compositum/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV accidentia/NOUN illa/PRON sint/AUX formae/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT non/ADV possunt/VERB immutare/VERB generatum/VERB aliquid/PRON extra/ADP se/PRON ./PUNCT et/CCONJ hac/PRON ratione/NOUN utitur/VERB philosophus/NOUN in/ADP 7/NUM metaph./X contra/ADP platonem/PROPN ,/PUNCT qui/PRON ponebat/VERB formas/NOUN separatas/VERB esse/AUX causas/NOUN generationis/NOUN sensibilium/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ ista/PRON accidentia/NOUN sunt/AUX formae/NOUN tantum/ADV ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN est/AUX invariabili/ADJ essentia/NOUN consistens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP lib./X sex/NUM principiorum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ hujusmodi/ADV species/NOUN sunt/AUX formae/NOUN sine/ADP materia/NOUN subsistentes/ADJ ./PUNCT praeterea/PART ,/PUNCT sicut/SCONJ hoc/PRON sacramentum/NOUN sub/ADP certa/ADJ forma/NOUN verborum/NOUN consecratur/VERB ,/PUNCT ita/PART et/CCONJ aqua/NOUN benedicta/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV liquor/NOUN ille/PRON transiret/VERB in/ADP sanguinem/NOUN christi/ADJ sine/ADP forma/NOUN verborum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON falsum/ADJ est/AUX ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV neque/CCONJ materia/NOUN agit/VERB neque/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ compositum/NOUN ;/PUNCT quod/PRON tamen/ADV non/ADV agit/VERB ratione/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ratione/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX actus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ actionis/NOUN principium/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ quantitas/NOUN se/PRON tenet/VERB ex/ADP parte/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ qualitas/NOUN ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT ideo/ADV quantitas/NOUN non/ADV agit/VERB nisi/SCONJ mediante/VERB qualitate/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX per/ADP se/PRON actionis/NOUN principium/NOUN ;/PUNCT ad/ADP secundam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP actionibus/NOUN naturalibus/ADJ formae/NOUN substantiales/ADJ non/ADV sunt/AUX immediatum/ADJ actionis/NOUN principium/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ agunt/VERB mediantibus/VERB qualitatibus/NOUN activis/ADJ et/CCONJ passivis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ propriis/ADJ instrumentis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV qualitates/NOUN non/ADV solum/ADV agunt/VERB in/ADP virtute/NOUN propria/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV in/ADP virtute/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ ./PUNCT unde/ADV actio/NOUN earum/PRON non/ADV solum/ADV terminatur/VERB ad/ADP formam/NOUN accidentalem/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV ad/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ ideo/PART ,/PUNCT sicut/SCONJ ante/ADP poterant/VERB immutare/VERB ad/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ ,/PUNCT ita/PART et/CCONJ nunc/PART ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ nos/PRON non/ADV ponimus/VERB omnino/ADV hujusmodi/ADV qualitates/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ plato/PROPN ponebat/VERB formas/NOUN naturales/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ ponamus/VERB pro/ADP subjecto/NOUN id/PRON quod/PRON erat/AUX proximum/ADJ subjectum/NOUN eorum/PRON primo/ADV ;/PUNCT plato/PROPN autem/CCONJ formas/NOUN separatas/VERB non/ADV ponebat/VERB instrumentalia/ADJ generantia/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ primas/ADJ causas/NOUN generationis/NOUN et/CCONJ principales/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ virtute/NOUN alterius/PRON ,/PUNCT cujus/PRON est/AUX instrumentum/NOUN ,/PUNCT potest/VERB agere/VERB ultra/ADP speciem/NOUN suam/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ serra/NOUN agit/VERB ad/ADP formam/NOUN scamni/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN dicitur/VERB esse/AUX invariabilis/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV est/AUX variationis/NOUN subjectum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV se/PRON habent/VERB ad/ADP esse/NOUN in/ADP quo/PRON subsistunt/VERB sicut/SCONJ materia/NOUN ad/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ipsae/PRON subsunt/VERB sicut/SCONJ subjectum/NOUN accidentibus/NOUN ;/PUNCT remanet/VERB enim/ADV quidam/PRON compositionis/NOUN modus/NOUN in/ADP accidentibus/NOUN istis/PRON ,/PUNCT dum/SCONJ quantitas/NOUN retinet/VERB rationem/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ qualitas/NOUN rationem/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT nisi/SCONJ forte/NOUN dicatur/VERB redire/VERB quo/ADV ad/ADP materiam/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ illa/PRON eadem/PRON materia/NOUN quae/PRON prius/ADV erat/VERB sub/ADP forma/NOUN panis/NOUN ,/PUNCT postmodum/ADV fit/VERB sub/ADP forma/NOUN cineris/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ alicujus/PRON hujusmodi/ADV ;/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV commentator/PROPN dicit/VERB in/ADP 1/NUM phys./X ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP lib./X de/ADP substantia/NOUN orbis/NOUN ,/PUNCT in/ADP materia/NOUN generabilium/ADJ et/CCONJ corruptibilium/ADJ oportet/VERB intelligere/VERB dimensiones/NOUN interminatas/ADJ ante/ADP adventum/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ ;/PUNCT alias/ADV non/ADV posset/VERB intelligi/VERB divisio/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP diversis/ADJ partibus/NOUN materiae/NOUN diversae/ADJ formae/NOUN substantiales/ADJ essent/VERB ./PUNCT hujusmodi/ADV autem/CCONJ dimensiones/NOUN post/ADP adventum/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ accipiunt/VERB esse/NOUN terminatum/VERB et/CCONJ completum/ADJ ./PUNCT quidquid/PRON autem/CCONJ intelligitur/VERB in/ADP materia/NOUN ante/ADP adventum/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT hoc/PRON manet/VERB idem/PRON numero/ADV in/ADP generato/VERB et/CCONJ in/ADP eo/PRON ex/ADP quo/PRON generat/VERB ;/PUNCT et/CCONJ his/PRON mediantibus/VERB materia/NOUN panis/NOUN formam/NOUN reciperet/VERB ejus/PRON quod/PRON ex/ADP pane/NOUN generaretur/VERB ,/PUNCT pane/NOUN non/ADV converso/VERB in/ADP corpus/NOUN christi/ADJ ;/PUNCT unde/ADV sicut/SCONJ dimensionibus/NOUN illis/PRON est/AUX datum/VERB ut/SCONJ substent/VERB et/CCONJ subsint/VERB et/CCONJ illi/PRON esse/NOUN quod/PRON est/AUX conforme/ADJ esse/NOUN priori/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ terminationi/NOUN quantitatis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnibus/PRON aliis/PRON accidentibus/NOUN ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV datur/VERB eis/PRON ut/SCONJ possint/VERB subesse/VERB alteri/PRON formae/NOUN naturali/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ aliis/PRON accidentibus/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ de/ADP natura/NOUN sua/ADJ non/ADV habent/VERB ut/SCONJ subsint/VERB tantum/ADV accidenti/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV formae/NOUN substantiali/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ;/PUNCT et/CCONJ tunc/ADV vel/CCONJ ex/ADP consequenti/VERB adveniet/VERB etiam/ADV materia/NOUN propter/ADP concomitantiam/NOUN naturalem/ADJ formae/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ propter/ADP concomitantiam/NOUN naturalem/ADJ animae/NOUN christi/ADJ ad/ADP corpus/NOUN ,/PUNCT erat/VERB anima/NOUN sub/ADP sacramento/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON quodammodo/ADV redit/VERB in/ADP primum/ADJ dictum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART materia/NOUN de/ADP novo/ADJ fiat/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ ipsi/PRON dimensioni/NOUN virtute/NOUN divina/ADJ dabitur/VERB natura/NOUN materiae/NOUN propter/ADP propinquitatem/NOUN ad/ADP ipsam/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV illud/PRON generatum/VERB sit/AUX compositum/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ quando/SCONJ aer/NOUN convertitur/VERB in/ADP ignem/NOUN ,/PUNCT non/ADV dicitur/VERB quod/SCONJ materia/NOUN aeris/NOUN fiat/VERB duo/NUM ,/PUNCT scilicet/PART materia/NOUN ignis/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ignis/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ unum/NUM tantum/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ fit/VERB ignis/NOUN ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV dimensiones/NOUN illae/PRON non/ADV dicuntur/VERB fieri/VERB duo/NUM ,/PUNCT sed/CCONJ unum/NUM tantum/ADV ,/PUNCT scilicet/PART materia/NOUN sic/ADV dimensionata/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ materia/NOUN jam/ADV existens/VERB recipiat/VERB talem/PRON formam/NOUN ,/PUNCT cujus/PRON dispositiones/NOUN praecesserunt/VERB in/ADP dimensionibus/NOUN ,/PUNCT hoc/PRON est/AUX naturale/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV alii/PRON dixerunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ remanet/VERB forma/NOUN substantialis/ADJ panis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ illa/PRON habet/VERB eamdem/PRON operationem/NOUN quam/PRON habebat/VERB panis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV nutrit/VERB sicut/SCONJ panis/NOUN nutriret/VERB ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON non/ADV potest/VERB esse/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ operatio/NOUN formae/NOUN non/ADV est/VERB pati/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ agere/VERB ;/PUNCT quod/PRON non/ADV potest/VERB dici/VERB de/ADP forma/NOUN ./PUNCT praeterea/PART ,/PUNCT sicut/SCONJ corpus/NOUN christi/ADJ est/AUX totum/PRON in/ADP qualibet/PRON parte/NOUN specierum/NOUN ,/PUNCT ita/PART forma/NOUN substantialis/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ materialis/ADJ dividitur/VERB per/ADP accidens/NOUN per/ADP divisionem/NOUN specierum/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ materialis/ADJ aliquo/PRON modo/NOUN habet/VERB ordinem/NOUN ad/ADP dimensiones/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ dimensiones/NOUN interminatae/ADJ praeintelligantur/VERB in/ADP materia/NOUN ante/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV est/VERB simile/ADJ de/ADP corpore/NOUN christi/ADJ et/CCONJ illis/PRON formis/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ dispositiones/NOUN materiales/ADJ se/PRON habent/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT ita/ADV actus/NOUN se/PRON habent/VERB ad/ADP perfectionem/NOUN finis/NOUN ;/PUNCT aliter/ADV celebrare/VERB dicitur/VERB qui/PRON non/ADV servat/VERB materiam/NOUN vel/CCONJ formam/NOUN aut/CCONJ ritum/NOUN debitum/VERB ab/ADP ecclesia/NOUN institutum/VERB ;/PUNCT in/ADP hujus/PRON autem/CCONJ mysterii/NOUN expletione/NOUN sicut/SCONJ formam/NOUN servare/VERB ,/PUNCT ita/ADV ordinem/NOUN haberi/VERB ,/PUNCT scilicet/PART ut/SCONJ sit/AUX sacerdos/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ intentionem/NOUN adhiberi/VERB oportet/VERB ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ potestas/NOUN consecrandi/VERB ordinem/NOUN sacerdotalem/ADJ consequitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT ideo/ADV haeretici/NOUN et/CCONJ schismatici/NOUN et/CCONJ excommunicati/VERB consecrant/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ ad/ADP suam/ADJ perniciem/NOUN ,/PUNCT dummodo/SCONJ servetur/VERB debita/VERB forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN et/CCONJ intentio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON etiam/ADV in/ADP infidelibus/ADJ esse/VERB possunt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ,/PUNCT dist./X 5/NUM de/ADP baptismo/NOUN ,/PUNCT dictum/VERB est/AUX ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ verbum/NOUN canonis/NOUN intelligendum/VERB est/AUX quantum/ADV ad/ADP illos/PRON qui/PRON debitam/VERB formam/NOUN non/ADV servant/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ quantum/ADV ad/ADP executionem/NOUN quam/PRON amittunt/VERB ;/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV quod/PRON augustinus/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ extra/ADP ecclesiam/NOUN non/ADV est/VERB locus/NOUN veri/ADJ sacrificii/NOUN ,/PUNCT intelligendum/VERB est/AUX quantum/ADV ad/ADP effectum/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ extra/ADP ecclesiam/NOUN ,/PUNCT idest/PART extra/ADP formam/NOUN ecclesiae/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ est/AUX verum/ADJ quod/PRON quidam/PRON dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ vinum/NOUN ex/ADP immissione/NOUN partis/NOUN hostiae/NOUN in/ADP calicem/NOUN consecratur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ transubstantiatio/NOUN non/ADV fit/VERB sine/ADP debita/VERB forma/NOUN verborum/NOUN ;/PUNCT unde/ADV cum/SCONJ hujusmodi/ADV ritus/NOUN quantum/ADV ad/ADP determinationem/NOUN horae/NOUN vel/CCONJ loci/NOUN vel/CCONJ indumentorum/NOUN ,/PUNCT non/ADV sint/VERB de/ADP essentia/NOUN sacramenti/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ de/ADP solemnitate/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ omittantur/VERB ,/PUNCT nihilominus/ADV consecratum/VERB est/AUX sacrificium/NOUN ,/PUNCT dummodo/SCONJ adsint/VERB ea/PRON quae/PRON sunt/VERB de/ADP essentia/NOUN sacramenti/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART ordo/NOUN et/CCONJ intentio/NOUN ex/ADP parte/NOUN consecrantis/VERB ,/PUNCT et/CCONJ materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ex/ADP parte/NOUN consecrati/VERB ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ leges/NOUN divinae/ADJ quae/PRON pertinent/VERB ad/ADP essentialem/ADJ institutionem/NOUN sacramenti/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ mutentur/VERB ,/PUNCT nihil/PRON fit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ si/SCONJ alia/PRON materia/NOUN esset/VERB vel/CCONJ forma/NOUN ;/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP hoc/PRON sacramento/NOUN sunt/VERB aliquae/PRON res/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART ipsi/PRON exteriores/ADJ actus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliqua/PRON verba/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART sacerdotis/NOUN absolventis/VERB ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ,/PUNCT quibus/PRON exprimitur/VERB absolutionis/NOUN actus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ haec/PRON duo/NUM praedicta/VERB definitio/NOUN comprehendit/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ non/ADV in/ADP forma/NOUN definitionis/NOUN proponatur/VERB ./PUNCT unde/ADV magister/PROPN ad/ADP formam/NOUN debitam/VERB eam/PRON reducens/VERB ,/PUNCT tria/NUM ponit/VERB ;/PUNCT definitio/NOUN igitur/ADV praemissa/VERB gregorii/PROPN et/CCONJ ambrosii/ADJ ,/PUNCT quam/PRON magister/PROPN ad/ADP formam/NOUN definitionis/NOUN reducit/VERB ,/PUNCT completissima/ADJ est/AUX ,/PUNCT quia/SCONJ tangit/VERB et/CCONJ genus/NOUN et/CCONJ actum/NOUN et/CCONJ objectum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ utrumque/PRON illorum/PRON quae/PRON ad/ADP emendationem/NOUN deo/PROPN exhibendam/VERB requiruntur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON non/ADV potest/VERB esse/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ unus/NUM habitus/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB nisi/SCONJ unius/NUM potentiae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ una/NUM forma/NOUN nisi/SCONJ unius/NUM materiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ unum/NUM accidens/NOUN non/PART nisi/SCONJ unius/NUM subjecti/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ in/ADP generatione/NOUN naturali/ADJ non/ADV solum/ADV tollitur/VERB forma/NOUN contraria/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV dispositiones/NOUN ad/ADP formam/NOUN illam/PRON ./PUNCT sed/CCONJ gratia/NOUN quae/PRON per/ADP poenitentiam/NOUN datur/VERB ,/PUNCT est/AUX potentior/VERB quam/SCONJ forma/NOUN naturalis/ADJ ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN dicitur/VERB aliquis/PRON actus/NOUN esse/AUX actus/NOUN virtutis/NOUN formaliter/ADV :/PUNCT quia/SCONJ in/ADP suo/ADJ nomine/NOUN formam/NOUN et/CCONJ rationem/NOUN virtutis/NOUN implicitam/VERB habet/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ fortiter/ADV sustinere/VERB ,/PUNCT dicitur/VERB actus/NOUN fortitudinis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV aliquo/PRON modo/NOUN forma/NOUN justitiae/NOUN conservatur/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ contra/ADP ,/PUNCT dominus/NOUN congruam/ADJ formam/NOUN orandi/VERB tribuit/VERB ./PUNCT quam/PRON formam/NOUN orandi/VERB dominus/NOUN exemplo/NOUN suo/ADJ tradidit/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ dixit/VERB ,/PUNCT matth./X 26/NUM ,/PUNCT 39/NUM :/PUNCT non/ADV sicut/SCONJ ego/NOUN volo/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ tu/NOUN ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ultimum/ADJ in/ADP quo/PRON consummatur/VERB res/NOUN ,/PUNCT dicitur/VERB finis/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN habet/VERB rationem/NOUN finis/NOUN ;/PUNCT quaedam/PRON vero/ADV sunt/AUX partes/NOUN essentiae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT non/PART quantitatis/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ dispositio/NOUN naturalis/ADJ ad/ADP formam/NOUN successive/ADV ad/ADP hanc/PRON intentionem/NOUN procedit/VERB ./PUNCT ad/ADP secundam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ praeparatio/NOUN quae/PRON exigitur/VERB in/ADP materia/NOUN ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ formam/NOUN suscipiat/VERB ,/PUNCT duo/NUM includit/VERB ;/PUNCT scilicet/ADV quod/SCONJ sit/VERB in/ADP debita/VERB proportione/NOUN ad/ADP formam/NOUN et/CCONJ ad/ADP agens/NOUN quod/PRON debet/VERB formam/NOUN inducere/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ nihil/PRON se/PRON educit/VERB de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ debita/VERB proportio/NOUN materiae/NOUN ad/ADP formam/NOUN est/VERB dupliciter/ADV ;/PUNCT scilicet/PART per/ADP ordinem/NOUN naturalem/ADJ materiae/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP remotionem/NOUN impedimenti/NOUN ./PUNCT loquendo/VERB autem/CCONJ de/ADP necessitate/NOUN quae/PRON est/VERB ex/ADP suppositione/NOUN divini/NOUN propositi/VERB ,/PUNCT quo/PRON propter/ADP benevolentiam/NOUN suae/ADJ bonitatis/NOUN voluit/VERB unicuique/PRON eam/PRON communicare/VERB secundum/ADP suam/ADJ capacitatem/NOUN ,/PUNCT necessarium/ADJ est/AUX quod/SCONJ cuilibet/PRON materiae/NOUN praeparatae/VERB forma/NOUN infundatur/VERB ./PUNCT non/ADV tamen/ADV eodem/PRON modo/NOUN est/VERB in/ADP omnibus/PRON formis/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ formae/NOUN quae/PRON mediantibus/VERB secundis/ADJ agentibus/NOUN in/ADP materia/NOUN producuntur/VERB ,/PUNCT necessario/ADV in/ADP materia/NOUN disposita/VERB recipiuntur/VERB necessitate/NOUN conditionata/VERB in/ADP comparatione/NOUN ad/ADP deum/PROPN ,/PUNCT cujus/PRON virtute/NOUN cetera/PRON agentia/NOUN agunt/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ necessitate/NOUN absoluta/ADJ per/ADP comparationem/NOUN ad/ADP agentia/NOUN proxima/ADJ ,/PUNCT quae/PRON necessitate/NOUN naturae/NOUN agunt/VERB propter/ADP ordinem/NOUN divinitus/ADV eis/PRON impositum/VERB ,/PUNCT quem/PRON praeterire/VERB non/ADV possunt/VERB ./PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ quae/PRON immediate/ADV a/ADP deo/PROPN inducuntur/VERB ,/PUNCT non/ADV habent/VERB necessitatem/NOUN absolutam/ADJ ex/ADP parte/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quaedam/NOUN ex/ADP parte/NOUN recipientis/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP perfectionibus/NOUN quae/PRON sunt/VERB de/ADP esse/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ est/VERB anima/NOUN rationalis/ADJ ./PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ quae/PRON non/ADV debentur/VERB naturae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ gratia/NOUN et/CCONJ virtutes/NOUN ,/PUNCT immediate/ADV a/ADP deo/PROPN productae/VERB ,/PUNCT nihil/PRON habent/VERB de/ADP necessitate/NOUN absoluta/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ solum/NOUN de/ADP necessitate/NOUN ex/ADP suppositione/NOUN divini/ADJ ordinis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ gratia/NOUN in/ADP remissione/NOUN culpae/NOUN non/ADV se/PRON habet/VERB sicut/SCONJ agens/NOUN medium/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ causa/NOUN formalis/ADJ ,/PUNCT qua/PRON peccatum/NOUN remittitur/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN frigus/NOUN aufert/VERB ,/PUNCT calorem/NOUN in/ADP subjecto/NOUN causando/VERB ,/PUNCT non/ADV sicut/SCONJ instrumentum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ forma/NOUN contraria/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP creatione/NOUN etiam/ADV est/VERB forma/NOUN naturalis/ADJ ,/PUNCT qua/PRON res/NOUN creata/VERB esse/NOUN formaliter/ADV accipit/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV ipsum/NOUN quo/PRON est/VERB ,/PUNCT quidquid/PRON sit/AUX illud/PRON ./PUNCT in/ADP illis/PRON autem/CCONJ quae/PRON sunt/AUX nata/VERB recipere/VERB tantum/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ ,/PUNCT sufficit/VERB ad/ADP violentiam/NOUN tollendam/VERB naturalis/ADJ inclinatio/NOUN ad/ADP formam/NOUN ;/PUNCT ad/ADP quartam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ in/ADP generationibus/NOUN naturalibus/ADJ ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON una/NUM forma/NOUN expellitur/VERB et/CCONJ altera/PRON introducitur/VERB ,/PUNCT propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ generatio/NOUN unius/NUM est/AUX corruptio/NOUN alterius/PRON ,/PUNCT oportet/VERB esse/VERB disponens/VERB ad/ADP utrumque/PRON ;/PUNCT ita/ADV in/ADP justificatione/NOUN ,/PUNCT qua/PRON gratia/NOUN confertur/VERB et/CCONJ culpa/NOUN expellitur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB esse/VERB dispositionem/NOUN voluntatis/NOUN secundum/ADP proprium/ADJ actum/NOUN ad/ADP utrumque/PRON ./PUNCT sed/CCONJ gratiae/NOUN infusio/NOUN et/CCONJ culpae/NOUN remissio/NOUN pertinent/VERB ad/ADP actum/NOUN primum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX forma/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN de/ADP habitudine/NOUN quae/PRON est/VERB inter/ADP materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ secundum/ADP genus/NOUN causae/NOUN materialis/ADJ materia/NOUN est/AUX causa/NOUN formae/NOUN quasi/ADV sustentans/VERB ipsam/PRON ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN est/AUX causa/NOUN materiae/NOUN quasi/ADV faciens/VERB eam/PRON esse/VERB actu/NOUN secundum/ADP genus/NOUN causae/NOUN formalis/ADJ ./PUNCT ex/ADP parte/NOUN autem/CCONJ causae/NOUN materialis/ADJ se/PRON tenet/VERB secundum/ADP quemdam/PRON reductionem/NOUN omne/PRON illud/PRON per/ADP quod/PRON materia/NOUN efficitur/VERB propria/ADJ hujus/PRON formae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ dispositiones/NOUN et/CCONJ remotiones/NOUN impedimentorum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV in/ADP generatione/NOUN naturali/ADJ quando/SCONJ corruptio/NOUN unius/NUM est/AUX generatio/NOUN alterius/PRON per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ forma/NOUN una/NUM inducitur/VERB et/CCONJ alia/PRON expellitur/VERB ,/PUNCT remotio/NOUN formae/NOUN praeexistentis/VERB se/PRON tenet/VERB ex/ADP parte/NOUN causae/NOUN materialis/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV secundum/ADP ordinem/NOUN causae/NOUN materialis/ADJ praecedit/VERB naturaliter/ADV introductionem/NOUN alterius/PRON formae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ forma/NOUN et/CCONJ finis/NOUN et/CCONJ agens/NOUN incidunt/VERB in/ADP idem/PRON numero/ADV vel/CCONJ specie/NOUN ,/PUNCT ideo/ADV etiam/ADV in/ADP ordine/NOUN causae/NOUN efficientis/ADJ introductio/NOUN formae/NOUN prior/ADJ est/AUX :/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN prior/ADJ introducta/VERB ,/PUNCT est/AUX similitudo/NOUN formae/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON agens/NOUN agit/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ natura/NOUN principaliter/ADV intendit/VERB introductionem/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP hanc/PRON ordinat/VERB expulsionem/NOUN omnis/PRON ejus/PRON cum/ADP quo/PRON non/ADV potest/VERB stare/VERB formae/NOUN introductio/NOUN ./PUNCT unde/ADV cum/SCONJ gratiae/NOUN infusio/NOUN et/CCONJ remissio/NOUN culpae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ,/PUNCT se/PRON habeat/VERB sicut/SCONJ introductio/NOUN unius/NUM formae/NOUN et/CCONJ expulsio/NOUN alterius/PRON ,/PUNCT constat/VERB quod/SCONJ secundum/ADP ordinem/NOUN causae/NOUN materialis/ADJ remissio/NOUN culpae/NOUN praecedit/VERB infusionem/NOUN gratiae/NOUN ;/PUNCT in/ADP eodem/PRON enim/ADV instanti/NOUN terminatur/VERB alteratio/NOUN ad/ADP dispositionem/NOUN quae/PRON est/AUX necessitas/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ generatio/NOUN ad/ADP formam/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ dispositio/NOUN quae/PRON est/AUX necessitas/NOUN ,/PUNCT praecedit/VERB formam/NOUN secundum/ADP ordinem/NOUN causae/NOUN materialis/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN est/AUX prior/ADJ secundum/ADP ordinem/NOUN causae/NOUN formalis/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP hunc/PRON modum/NOUN illa/PRON qualitas/NOUN consummata/VERB est/AUX etiam/ADV formalis/ADJ effectus/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ est/AUX causa/NOUN accidentalium/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ qualitates/NOUN quae/PRON introducuntur/VERB simul/ADV cum/ADP forma/NOUN substantiali/ADJ ,/PUNCT quodammodo/ADV formantur/VERB per/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ :/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ qualitas/NOUN praedicta/VERB ante/ADP sui/PRON consummationem/NOUN et/CCONJ formae/NOUN introductionem/NOUN non/ADV erat/AUX formata/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ informis/ADJ ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV est/VERB de/ADP motu/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ tamen/ADV continuatus/VERB in/ADP fine/NOUN perficiatur/VERB per/ADP gratiae/NOUN infusionem/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT remissio/NOUN culpae/NOUN et/CCONJ infusio/NOUN gratiae/NOUN se/PRON habent/VERB in/ADP justificatione/NOUN sicut/SCONJ introductio/NOUN unius/NUM formae/NOUN et/CCONJ expulsio/NOUN alterius/PRON in/ADP generatione/NOUN naturali/ADJ ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT formae/NOUN quae/PRON suscipiunt/VERB magis/ADV et/CCONJ minus/ADV ,/PUNCT non/ADV inducuntur/VERB subito/ADV in/ADP subjectum/NOUN ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN impedimentum/NOUN praestando/VERB in/ADP ipso/PRON susceptibili/ADJ ad/ADP receptionem/NOUN formae/NOUN ./PUNCT contrarium/ADJ autem/CCONJ impedit/VERB ne/SCONJ suum/ADJ contrarium/ADJ in/ADP subjectum/NOUN recipiatur/VERB formaliter/ADV ,/PUNCT non/ADV active/ADV ,/PUNCT inquantum/SCONJ scilicet/ADV facit/VERB potentiam/NOUN non/ADV esse/AUX propriam/ADJ illi/PRON formae/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ expulsio/NOUN formae/NOUN dicit/VERB terminum/NOUN motus/NOUN illius/PRON qui/PRON est/AUX ad/ADP corruptionem/NOUN ordinatus/VERB ;/PUNCT et/CCONJ introductio/NOUN formae/NOUN dicit/VERB similiter/ADV terminum/NOUN motus/NOUN illius/PRON qui/PRON praecedit/VERB generationem/NOUN ;/PUNCT quando/SCONJ forma/NOUN introducitur/VERB ,/PUNCT forma/NOUN est/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ introduci/VERB dicitur/VERB forma/NOUN quando/SCONJ primo/ADV est/VERB ;/PUNCT expelli/VERB autem/CCONJ ,/PUNCT quando/SCONJ primo/ADV non/ADV est/VERB ;/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/VERB materia/NOUN sine/ADP forma/NOUN hac/PRON vel/CCONJ illa/PRON ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV simul/ADV est/VERB ibi/ADV expulsio/NOUN unius/NUM formae/NOUN et/CCONJ introductio/NOUN alterius/PRON ./PUNCT ad/ADP tertiam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ duplex/ADJ est/AUX modus/NOUN formarum/NOUN ./PUNCT quaedam/PRON enim/ADV formae/NOUN sunt/VERB quae/PRON recipiunt/VERB magis/ADV et/CCONJ minus/ADV secundum/ADP elongationem/NOUN a/ADP contrario/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP accessum/NOUN ad/ADP causam/NOUN propriam/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ albedo/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV talis/PRON forma/NOUN etiam/ADV successive/ADV in/ADP subjecto/NOUN recipitur/VERB ;/PUNCT quaedam/PRON autem/CCONJ forma/NOUN est/VERB quae/PRON non/ADV recipit/VERB magis/ADV nec/CCONJ minus/ADV ,/PUNCT neque/CCONJ sic/ADV neque/CCONJ sic/ADV :/PUNCT quia/SCONJ introductio/NOUN ejus/PRON est/VERB in/ADP indivisibili/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ talis/PRON forma/NOUN neque/CCONJ recipitur/VERB successive/ADV in/ADP subjecto/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ intenditur/VERB neque/CCONJ remittitur/VERB postquam/SCONJ suscepta/VERB fuerit/AUX ./PUNCT quaedam/PRON autem/CCONJ forma/NOUN medio/ADJ modo/NOUN se/PRON habet/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ non/ADV recipit/VERB magis/ADV aut/CCONJ minus/ADV secundum/ADP elongationem/NOUN a/ADP contrario/ADJ ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ nullo/PRON modo/NOUN suo/ADJ contrario/ADJ commiscibilis/ADJ est/AUX et/CCONJ in/ADP hoc/PRON convenit/VERB cum/ADP forma/NOUN substantiali/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV suscipit/VERB magis/ADV et/CCONJ minus/ADV secundum/ADP accessum/NOUN ad/ADP suam/ADJ causam/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB de/ADP luce/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV talis/PRON forma/NOUN non/ADV recipitur/VERB successive/ADV in/ADP subjecto/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ nec/CCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV postquam/SCONJ inest/VERB ,/PUNCT potest/VERB intendi/VERB et/CCONJ remitti/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN accidentalis/ADJ contrarium/ADJ habens/VERB ;/PUNCT et/CCONJ talis/PRON forma/NOUN est/AUX gratia/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ nullam/PRON commixtionem/NOUN patitur/VERB cum/ADP suo/ADJ opposito/VERB ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ suum/ADJ oppositum/VERB magis/ADV habet/VERB naturam/NOUN privationis/NOUN quam/SCONJ alicujus/PRON positionis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ tenebra/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV sicut/SCONJ in/ADP instanti/NOUN est/VERB introductio/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ in/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP eodem/PRON instanti/NOUN expulsio/NOUN alterius/PRON formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP eodem/PRON instanti/NOUN completa/ADJ dispositio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX necessitas/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP se/PRON terminus/NOUN alterationis/NOUN ;/PUNCT ita/ADV infusio/NOUN gratiae/NOUN est/VERB in/ADP instanti/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP eodem/PRON instanti/NOUN est/VERB remissio/NOUN culpae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ motus/NOUN liberi/ADJ arbitrii/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX quasi/ADV dispositio/NOUN completa/ADJ ad/ADP suscipiendam/VERB gratiam/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ dolor/NOUN se/PRON habet/VERB ad/ADP gratiam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN ad/ADP formam/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ gratia/NOUN informat/VERB dolorem/NOUN ./PUNCT ad/ADP sextum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ contritio/NOUN est/VERB a/ADP deo/PROPN solo/ADJ quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN qua/PRON informatur/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ materiae/NOUN essentia/NOUN non/ADV habet/VERB originem/NOUN a/ADP forma/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ actus/NOUN habet/VERB originem/NOUN ab/ADP habitu/NOUN quo/PRON formatur/VERB ;/PUNCT unde/ADV non/ADV est/AUX inconveniens/ADJ materiam/NOUN informari/VERB aliqua/PRON forma/NOUN de/ADP novo/ADJ ,/PUNCT qua/PRON prius/ADV non/ADV informabatur/VERB ;/PUNCT secundum/ADJ est/AUX contritionis/NOUN forma/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ est/AUX actus/NOUN virtutis/NOUN gratia/NOUN informatus/VERB ./PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN causa/NOUN sacramentalis/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ formae/NOUN sacramentorum/NOUN sunt/AUX verba/NOUN a/ADP nobis/PRON prolata/VERB ,/PUNCT quae/PRON habent/VERB virtutem/NOUN instrumentalem/ADJ gratiam/NOUN inducendi/VERB ,/PUNCT qua/PRON peccata/NOUN remittuntur/VERB ./PUNCT in/ADP baptismo/NOUN autem/CCONJ sanctificatio/NOUN ecclesiae/NOUN ad/ADP hominem/NOUN pervenit/VERB per/ADP ipsum/PRON elementum/NOUN exterius/ADV adhibitum/VERB ,/PUNCT quod/PRON verbo/NOUN vitae/NOUN sanctificatur/VERB secundum/ADP formam/NOUN ecclesiae/NOUN a/ADP quocumque/PRON ;/PUNCT sed/CCONJ in/ADP christo/ADJ non/ADV sequitur/VERB characterem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ principalem/ADJ formam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ usus/NOUN clavium/NOUN fit/VERB per/ADP quamdam/PRON intercessionem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP forma/NOUN absolutionis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ infra/ADP ,/PUNCT dist./X 22/NUM ,/PUNCT quaest./X 2/NUM ,/PUNCT art./X 2/NUM ,/PUNCT quaestiunc./X 3/NUM ,/PUNCT dicetur/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ex/ADP hoc/PRON aliquid/PRON constituitur/VERB principale/ADJ agens/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ habet/VERB aliquam/PRON formam/NOUN ,/PUNCT quam/PRON in/ADP alterum/PRON transfundere/VERB potest/VERB ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ inter/ADP instrumentum/NOUN et/CCONJ effectum/NOUN non/ADV exigitur/VERB similitudo/NOUN secundum/ADP convenientiam/NOUN in/ADP forma/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP proportionem/NOUN instrumenti/NOUN ad/ADP effectum/NOUN ;/PUNCT ita/PART etiam/PART nec/CCONJ inter/ADP instrumentum/NOUN et/CCONJ principale/ADJ agens/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ participatio/NOUN formae/NOUN quae/PRON est/AUX inducenda/VERB in/ADP effectu/NOUN ,/PUNCT non/ADV facit/VERB instrumentum/NOUN ;/PUNCT ita/ADV nec/CCONJ subtractio/NOUN talis/PRON formae/NOUN tollit/VERB usum/NOUN instrumenti/NOUN ;/PUNCT nec/CCONJ tunc/ADV iste/PRON qui/PRON facit/VERB hoc/PRON opus/NOUN ,/PUNCT daret/VERB alteri/PRON indulgentiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ille/PRON qui/PRON indulgentiam/NOUN sub/ADP tali/PRON forma/NOUN facit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ exteriori/ADJ poenitentiae/NOUN non/ADV adhibetur/VERB aliqua/PRON forma/NOUN verborum/NOUN ad/ADP sanctificationem/NOUN ejus/PRON ./PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN etiam/PART quando/SCONJ acquirit/VERB aliam/PRON perfectionem/NOUN superadditam/VERB quae/PRON limites/NOUN suae/ADJ formae/NOUN excedit/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ paries/NOUN depingitur/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ cum/SCONJ aer/NOUN illuminatur/VERB ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sacramentalibus/ADJ signis/NOUN in/ADP aliis/PRON sacramentis/NOUN adhibetur/VERB forma/NOUN verborum/NOUN ad/ADP eorum/PRON sanctificationem/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ gratiam/NOUN continent/VERB et/CCONJ causant/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV oportet/VERB quod/SCONJ sanctificetur/VERB per/ADP aliquam/PRON formam/NOUN verborum/NOUN ;/PUNCT unde/PART sicut/SCONJ ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN in/ADP aliis/PRON sacramentis/NOUN efficitur/VERB unum/NUM sacramentum/NOUN ;/PUNCT ita/PART hic/PART ex/ADP actu/NOUN poenitentis/VERB ,/PUNCT et/CCONJ absolutione/NOUN sacerdotis/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP sacramentis/NOUN in/ADP quibus/PRON est/VERB materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT significatio/NOUN est/VERB ex/ADP parte/NOUN materiae/NOUN principaliter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ efficacia/NOUN ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV cum/SCONJ actus/NOUN poenitentis/VERB in/ADP hoc/PRON sacramento/NOUN sint/VERB sicut/SCONJ materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ absolutio/NOUN sacerdotis/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN ;/PUNCT principaliter/ADV hoc/PRON sacramentum/NOUN quantum/ADV ad/ADP rationem/NOUN significandi/VERB consistit/VERB in/ADP actu/NOUN poenitentis/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ quantum/ADV ad/ADP efficaciam/NOUN ,/PUNCT in/ADP absolutione/NOUN sacerdotis/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP baptismo/NOUN multiplicatio/NOUN non/ADV fit/VERB ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP parte/NOUN materialis/ADJ in/ADP baptismo/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART immersionis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ prolatio/NOUN formae/NOUN non/ADV dividitur/VERB contra/ADP tres/NUM immersiones/NOUN ,/PUNCT ita/ADV absolutio/NOUN sacerdotis/NOUN non/ADV ponitur/VERB pars/NOUN contra/ADP tres/NUM alias/PRON partes/NOUN poenitentiae/NOUN ./PUNCT 4/NUM de/ADP forma/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ unitas/NOUN rei/NOUN est/VERB ex/ADP sua/ADJ materia/NOUN et/CCONJ ex/ADP sua/ADJ forma/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ ex/ADP eodem/PRON res/NOUN esse/NOUN habeat/VERB et/CCONJ unitatem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN frequenter/ADV iteratur/VERB etiam/ADV eadem/PRON vice/NOUN ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ unitas/NOUN totius/PRON perfecta/ADJ non/ADV tollitur/VERB propter/ADP diversitatem/NOUN materiae/NOUN aut/CCONJ formae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB in/ADP partibus/NOUN totius/PRON ;/PUNCT sicut/SCONJ constat/VERB quod/SCONJ non/ADV eadem/PRON materia/NOUN est/AUX carnis/NOUN et/CCONJ ossis/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON constituitur/VERB unus/NUM homo/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ eadem/PRON forma/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ in/ADP hoc/PRON sacramento/NOUN pluralitas/NOUN materiae/NOUN et/CCONJ formae/NOUN unitatem/NOUN sacramenti/NOUN non/ADV tollit/VERB ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ oratio/NOUN illa/PRON est/AUX forma/NOUN istius/PRON sacramenti/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicetur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV hoc/PRON sacramentum/NOUN ex/ADP sua/ADJ forma/NOUN habet/VERB efficaciam/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV est/VERB de/ADP se/PRON ,/PUNCT ad/ADP sanitatem/NOUN corporalem/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ hoc/PRON sacramentum/NOUN habet/VERB unam/NUM sanctificationem/NOUN in/ADP usu/NOUN per/ADP formam/NOUN verborum/NOUN ./PUNCT utrum/ADV hoc/PRON sacramentum/NOUN habeat/VERB aliquam/PRON formam/NOUN ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ hoc/PRON sacramentum/NOUN non/ADV habeat/VERB aliquam/PRON formam/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV efficacia/NOUN sacramentorum/NOUN sit/VERB ab/ADP institutione/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ item/PART a/ADP forma/NOUN ;/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ forma/NOUN tradatur/VERB ab/ADP ipso/PRON qui/PRON sacramentum/NOUN instituit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN non/ADV invenitur/AUX tradita/VERB neque/CCONJ a/ADP christo/ADJ neque/CCONJ ab/ADP apostolis/NOUN ./PUNCT ergo/ADV sacramentum/NOUN non/ADV habet/VERB aliquam/PRON formam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ nihil/PRON est/VERB magis/ADV de/ADP necessitate/NOUN sacramenti/NOUN habentis/VERB formam/NOUN quam/SCONJ ipsa/PRON forma/NOUN ./PUNCT ergo/ADV cum/SCONJ non/ADV sit/VERB aliqua/PRON forma/NOUN communiter/ADV observata/VERB ab/ADP omnibus/PRON in/ADP hoc/PRON sacramento/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ diversis/ADJ verbis/NOUN utuntur/VERB ;/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ hoc/PRON sacramentum/NOUN non/ADV habeat/VERB aliquam/PRON formam/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT in/ADP baptismo/NOUN non/ADV requiritur/VERB forma/NOUN nisi/SCONJ ad/ADP sanctificationem/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ est/AUX aqua/NOUN verbo/NOUN vitae/NOUN diluendis/VERB criminibus/NOUN sanctificata/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT ergo/ADV non/ADV indiget/VERB aliqua/PRON forma/NOUN verborum/NOUN ./PUNCT verba/NOUN autem/CCONJ sunt/AUX forma/NOUN sacramenti/NOUN ./PUNCT ergo/ADV cum/SCONJ hoc/PRON sit/AUX sacramentum/NOUN novae/ADJ legis/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ habeat/VERB formam/NOUN ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN debeat/VERB proferri/VERB per/ADP orationem/NOUN indicativam/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV per/ADP deprecativam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ certitudo/NOUN effectus/NOUN non/ADV exprimitur/VERB in/ADP formis/NOUN sacramentorum/NOUN nisi/SCONJ per/ADP orationem/NOUN indicativam/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ cum/SCONJ dicitur/VERB :/PUNCT hoc/PRON est/AUX corpus/NOUN meum/ADJ ;/PUNCT vel/CCONJ ,/PUNCT ego/PRON baptizo/VERB te/PRON ./PUNCT ergo/ADV debet/VERB esse/AUX forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN oratio/NOUN indicativa/ADJ ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT in/ADP formis/NOUN sacramentorum/NOUN oportet/VERB exprimi/VERB intentio/NOUN ministri/NOUN ,/PUNCT quae/PRON requiritur/VERB ad/ADP sacramentum/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT in/ADP quibusdam/PRON ecclesiis/NOUN dicuntur/VERB hujusmodi/ADV verba/NOUN in/ADP collatione/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN :/PUNCT ungo/VERB hos/PRON oculos/NOUN oleo/NOUN sanctificato/VERB in/ADP nomine/NOUN patris/NOUN etc./X ,/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/AUX conforme/ADJ aliis/PRON formis/NOUN sacramentorum/NOUN ./PUNCT ergo/ADV videtur/VERB quod/SCONJ in/ADP hoc/PRON consistat/VERB forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP ,/PUNCT illud/PRON quod/PRON est/AUX forma/NOUN sacramenti/NOUN ,/PUNCT ab/ADP omnibus/PRON oportet/VERB quod/SCONJ servetur/VERB ./PUNCT ergo/ADV forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN est/AUX oratio/NOUN deprecativa/ADJ ./PUNCT ergo/ADV cum/SCONJ efficacia/NOUN sacramenti/NOUN sit/VERB ex/ADP forma/NOUN ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN sit/AUX praedicta/VERB oratio/NOUN ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ praedicta/VERB oratio/NOUN non/ADV sit/AUX competens/VERB forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ in/ADP formis/NOUN aliorum/PRON sacramentorum/NOUN fit/VERB mentio/NOUN de/ADP materia/NOUN (/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP confirmatione/NOUN )/PUNCT ,/PUNCT quae/PRON non/ADV fit/VERB in/ADP verbis/NOUN praedictis/VERB ./PUNCT ergo/ADV non/ADV est/AUX conveniens/VERB forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP forma/NOUN aliorum/PRON sacramentorum/NOUN non/ADV fit/VERB mentio/NOUN de/ADP misericordia/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART de/ADP trinitate/NOUN et/CCONJ de/ADP passione/NOUN ./PUNCT ergo/ADV forma/NOUN praedicta/VERB est/AUX incompetens/ADJ ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ad/ADP primam/ADJ quaestionem/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ quidam/PRON dixerunt/VERB quod/SCONJ nulla/PRON forma/NOUN est/AUX de/ADP necessitate/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ./PUNCT signatio/NOUN autem/CCONJ materiae/NOUN non/ADV determinatur/VERB ad/ADP effectum/NOUN determinatum/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ ad/ADP multa/ADJ se/PRON possit/VERB habere/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP formam/NOUN verborum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ praeterea/ADV jacobus/PROPN totam/PRON vim/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN videtur/VERB constituere/VERB in/ADP oratione/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicetur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ communiter/ADV dicitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ habet/VERB formam/NOUN determinatam/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ alia/PRON sacramenta/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV forma/NOUN baptismi/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ ab/ADP omnibus/PRON dari/VERB potest/VERB ,/PUNCT debet/VERB in/ADP sacra/ADJ scriptura/NOUN exprimi/VERB ;/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN forma/NOUN eucharistiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON exprimit/VERB fidem/NOUN illius/PRON sacramenti/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX de/ADP necessitate/NOUN salutis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ formae/NOUN aliorum/PRON sacramentorum/NOUN non/ADV inveniuntur/AUX in/ADP scriptura/NOUN traditae/VERB :/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ illa/PRON verba/NOUN quae/PRON sunt/VERB de/ADP essentia/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART oratio/NOUN deprecativa/ADJ ,/PUNCT ab/ADP omnibus/PRON dicuntur/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP forma/NOUN verborum/NOUN accipit/VERB sanctificationem/NOUN actu/NOUN sanctificantem/VERB ;/PUNCT ad/ADP secundam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN est/AUX oratio/NOUN deprecativa/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP verba/NOUN jacobi/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP usu/NOUN romanae/NOUN ecclesiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON solum/ADV verbis/NOUN deprecativis/ADJ utitur/VERB in/ADP collatione/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV in/ADP hoc/PRON sacramento/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB forma/NOUN indicativi/ADJ modi/NOUN sicut/SCONJ in/ADP praedictis/VERB sacramentis/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ per/ADP ipsum/PRON actum/NOUN qui/PRON ponitur/VERB in/ADP forma/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART :/PUNCT per/ADP istam/PRON sanctam/ADJ unctionem/NOUN ,/PUNCT satis/ADV exprimitur/VERB intentio/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ verba/NOUN illa/PRON indicativi/ADJ modi/NOUN ,/PUNCT quae/PRON secundum/ADP morem/NOUN quorumdam/PRON praemittuntur/VERB orationi/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ sunt/AUX quaedam/PRON dispositio/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ intentio/NOUN ministri/NOUN determinatur/VERB ad/ADP actum/NOUN illum/PRON per/ADP illa/PRON verba/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertiam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ praedicta/VERB oratio/NOUN est/AUX competens/VERB forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN :/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ materia/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN potest/VERB intelligi/VERB per/ADP actum/NOUN unctionis/NOUN :/PUNCT non/PART autem/CCONJ materia/NOUN confirmationis/NOUN per/ADP actum/NOUN in/ADP forma/NOUN expressum/VERB ;/PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP forma/NOUN debet/VERB exprimi/VERB effectus/NOUN principalis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ qui/PRON semper/ADV inducitur/VERB ex/ADP sacramento/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ sit/VERB defectus/NOUN ex/ADP parte/NOUN recipientis/VERB ./PUNCT ratione/NOUN cujus/PRON jacobus/PROPN hunc/PRON effectum/NOUN attribuit/VERB orationi/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP est/VERB quod/SCONJ nulli/PRON debet/VERB dari/VERB sacramentum/NOUN cui/PRON non/ADV competit/VERB forma/NOUN sacramenti/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN non/ADV competit/VERB pueris/NOUN ,/PUNCT qui/PRON non/ADV peccaverunt/VERB per/ADP visum/NOUN et/CCONJ auditum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP forma/NOUN exprimitur/VERB ./PUNCT quod/PRON patet/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ per/ADP modum/NOUN deprecationis/NOUN forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN confertur/VERB ;/PUNCT unde/ADV principaliter/ADV contra/ADP actualia/ADJ peccata/NOUN datur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP ipsa/PRON forma/NOUN patet/VERB ,/PUNCT quae/PRON non/ADV sunt/VERB in/ADP pueris/NOUN ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN inconvenienter/ADV in/ADP littera/NOUN exprimatur/VERB ./PUNCT quia/SCONJ sacramenta/NOUN efficaciam/NOUN habent/VERB ex/ADP forma/NOUN ./PUNCT ergo/ADV in/ADP forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN deberet/VERB fieri/VERB mentio/NOUN de/ADP virtute/NOUN divina/ADJ per/ADP invocationem/NOUN trinitatis/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP aliis/PRON sacramentis/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT in/ADP forma/NOUN sacramenti/NOUN non/ADV debet/VERB fieri/VERB mentio/NOUN nisi/SCONJ de/ADP illis/NOUN quae/PRON sunt/VERB de/ADP essentia/NOUN sacramenti/NOUN ./PUNCT ergo/ADV non/ADV debet/VERB de/ADP eo/PRON fieri/VERB mentio/NOUN in/ADP forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP formis/NOUN aliorum/PRON sacramentorum/NOUN non/ADV fit/VERB mentio/NOUN de/ADP remuneratione/NOUN ./PUNCT ergo/ADV nec/CCONJ in/ADP forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN deberet/VERB de/ADP ea/PRON fieri/VERB mentio/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ fit/VERB cum/SCONJ dicitur/VERB :/PUNCT habiturus/VERB partem/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ fideliter/ADV officium/NOUN tuum/ADJ impleveris/VERB ,/PUNCT cum/ADP iis/PRON qui/PRON verbum/NOUN dei/PROPN bene/ADV ministraverunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV in/ADP forma/NOUN ordinis/NOUN exprimitur/VERB usus/NOUN ordinis/NOUN per/ADP actum/NOUN qui/PRON imperatur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ exprimitur/VERB traductio/NOUN potestatis/NOUN per/ADP imperativum/ADJ modum/NOUN ./PUNCT tamen/ADV ipsa/PRON verba/NOUN formae/NOUN videntur/VERB ostendere/VERB quod/SCONJ tactus/NOUN materiae/NOUN sit/VERB de/ADP essentia/NOUN sacramenti/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ dicitur/VERB :/PUNCT accipe/VERB hoc/PRON vel/CCONJ illud/PRON ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ res/NOUN naturales/ADJ efficiuntur/VERB in/ADP gradu/NOUN super/ADP alia/PRON secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP ea/PRON agere/VERB possunt/VERB ex/ADP forma/NOUN sua/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ex/ADP hoc/PRON ipso/PRON quod/SCONJ formam/NOUN nobiliorem/ADJ habent/VERB ,/PUNCT in/ADP altiori/ADJ gradu/NOUN constituuntur/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON pertinet/VERB ad/ADP sacerdotes/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ etiam/ADV in/ADP naturalibus/ADJ ab/ADP eodem/PRON agente/NOUN fit/VERB materia/NOUN in/ADP ultima/ADJ dispositione/NOUN ad/ADP formam/NOUN et/CCONJ recipit/VERB formam/NOUN ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT ejusdem/PRON est/AUX formam/NOUN aliquam/PRON inducere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ materiam/NOUN de/ADP proximo/ADJ praeparare/VERB ad/ADP formam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ principalis/ADJ actus/NOUN sacerdotis/NOUN est/VERB consecrare/VERB corpus/NOUN et/CCONJ sanguinem/NOUN christi/ADJ ,/PUNCT ideo/ADV in/ADP ipsa/PRON datione/NOUN calicis/NOUN sub/ADP forma/NOUN verborum/NOUN determinata/VERB character/NOUN sacerdotalis/ADJ imprimitur/VERB ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV solum/ADV debet/VERB significari/VERB temporalium/ADJ abjectio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV regalis/ADJ dignitas/NOUN in/ADP forma/NOUN coronae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV alii/PRON dixerunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ etiam/ADV praecisi/VERB ab/ADP ecclesia/NOUN possunt/VERB ordines/NOUN et/CCONJ alia/PRON sacramenta/NOUN conferre/VERB ,/PUNCT dummodo/SCONJ formam/NOUN debitam/VERB et/CCONJ intentionem/NOUN servent/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP primum/ADJ effectum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX collatio/NOUN sacramenti/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP ultimum/ADJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX collatio/NOUN gratiae/NOUN ;/PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ per/ADP fidem/NOUN ecclesiae/NOUN continuantur/VERB passioni/NOUN christi/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ quamvis/SCONJ in/ADP ea/PRON non/ADV sint/VERB secundum/ADP se/PRON ,/PUNCT sunt/VERB tamen/ADV in/ADP ea/PRON quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN ecclesiae/NOUN ,/PUNCT quam/PRON servant/VERB ./PUNCT omne/PRON enim/ADV sacramentum/NOUN novae/ADJ legis/NOUN habet/VERB aliquam/PRON formam/NOUN quae/PRON est/VERB de/ADP essentia/NOUN sacramenti/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ verba/NOUN quibus/PRON consensus/NOUN matrimonialis/ADJ exprimitur/VERB ,/PUNCT sunt/AUX forma/NOUN hujus/PRON sacramenti/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ benedictio/NOUN sacerdotis/NOUN quae/PRON est/AUX quoddam/PRON sacramentale/ADJ ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT omne/PRON sacramentum/NOUN conferens/VERB gratiam/NOUN ,/PUNCT confert/VERB ipsam/PRON ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN sua/ADJ ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ aqua/NOUN baptismi/NOUN vel/CCONJ forma/NOUN verborum/NOUN non/ADV operatur/VERB ad/ADP gratiam/NOUN immediate/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP characterem/NOUN ;/PUNCT ita/ADV actus/NOUN exteriores/ADJ et/CCONJ verba/NOUN exprimentia/VERB consensum/NOUN directe/ADV faciunt/VERB nexum/NOUN quemdam/PRON ,/PUNCT qui/PRON est/AUX sacramentum/NOUN matrimonii/NOUN ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT ubicumque/ADV est/VERB debita/VERB forma/NOUN et/CCONJ debita/VERB materia/NOUN ,/PUNCT ibi/ADV est/VERB sacramentum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP occulto/ADJ matrimonio/NOUN servatur/VERB debita/VERB materia/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ sunt/VERB personae/NOUN legitimae/ADJ ad/ADP contrahendum/VERB ;/PUNCT et/CCONJ debita/VERB forma/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ sunt/VERB verba/NOUN de/ADP praesenti/ADJ consensum/NOUN exprimentia/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT principalius/ADJ est/AUX in/ADP ratione/NOUN speciei/NOUN differentia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON complet/VERB speciem/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ genus/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN quam/SCONJ materia/NOUN in/ADP constitutione/NOUN rei/NOUN naturalis/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ in/ADP rebus/NOUN agentibus/VERB ex/ADP necessitate/NOUN naturae/NOUN sunt/AUX principia/NOUN actionum/NOUN ipsae/PRON formae/NOUN ,/PUNCT a/ADP quibus/PRON operationes/NOUN propriae/ADJ prodeunt/VERB convenientes/VERB fini/NOUN ;/PUNCT ita/ADV in/ADP his/PRON quae/PRON cognitionem/NOUN participant/VERB ,/PUNCT principia/NOUN agendi/VERB sunt/AUX cognitio/NOUN et/CCONJ appetitus/NOUN ;/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quamvis/SCONJ actus/NOUN moralis/ADJ virtutis/NOUN in/ADP voluntate/NOUN perficiatur/VERB ,/PUNCT tamen/ADV ratio/NOUN formam/NOUN virtutis/NOUN in/ADP ea/PRON ponit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP 6/NUM ethic./X ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT esse/NOUN rei/NOUN magis/ADV dependet/VERB a/ADP forma/NOUN quam/SCONJ a/ADP materia/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP generatione/NOUN pater/NOUN dat/VERB formam/NOUN ,/PUNCT mater/NOUN materiam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP 16/NUM de/ADP animalib./X ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP his/PRON quae/PRON pertinent/VERB ad/ADP dignitatem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT sequitur/VERB patrem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP honoribus/NOUN et/CCONJ municipiis/NOUN et/CCONJ hereditate/NOUN et/CCONJ aliis/PRON :/PUNCT sed/CCONJ in/ADP materialibus/ADJ conditionibus/NOUN magis/ADV debet/VERB similari/VERB matri/NOUN quam/SCONJ patri/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ res/NOUN habet/VERB a/ADP forma/NOUN esse/NOUN specificum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ conditiones/NOUN materiales/ADJ a/ADP materia/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ filius/NOUN assimilatur/VERB patri/NOUN ratione/NOUN formae/NOUN quam/PRON habet/VERB in/ADP sui/PRON complemento/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ pater/NOUN ;/PUNCT crimen/NOUN haeresis/NOUN impedit/VERB matrimonium/NOUN semper/ADV contrahendum/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ non/ADV dirimit/VERB contractum/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ sit/AUX talis/PRON haeretica/ADJ quae/PRON baptismi/NOUN sacramentum/NOUN non/ADV acceperit/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ non/ADV in/ADP forma/NOUN ecclesiae/NOUN fuerit/AUX baptizata/VERB ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ convenientia/NOUN magis/ADV attenditur/VERB secundum/ADP formam/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON aliquis/PRON est/VERB actu/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ secundum/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ;/PUNCT ratio/NOUN autem/CCONJ procederet/VERB secundum/ADP opinionem/NOUN illorum/PRON qui/PRON dicebant/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ tota/PRON natura/NOUN rei/NOUN est/AUX materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ formae/NOUN omnes/PRON sunt/AUX accidentia/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ ergo/ADV naturalis/ADJ generatio/NOUN habet/VERB terminum/NOUN ad/ADP quem/PRON ,/PUNCT scilicet/PART formam/NOUN quae/PRON est/AUX finis/NOUN generationis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ terminum/NOUN a/ADP quo/PRON ,/PUNCT scilicet/PART formam/NOUN contrariam/ADJ ;/PUNCT ita/ADV generatio/NOUN legalis/ADJ habet/VERB terminum/NOUN ad/ADP quem/PRON ,/PUNCT filium/NOUN vel/CCONJ nepotem/NOUN ;/PUNCT terminum/NOUN a/ADP quo/PRON ,/PUNCT personam/NOUN extraneam/ADJ ./PUNCT unde/ADV cum/SCONJ in/ADP secundis/ADJ nuptiis/NOUN inveniantur/VERB omnia/PRON quae/PRON sunt/VERB de/ADP essentia/NOUN sacramenti/NOUN ,/PUNCT quia/PART debita/VERB materia/NOUN quam/PRON facit/VERB personarum/NOUN legitimitas/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ debita/VERB forma/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART expressio/NOUN consensus/NOUN interioris/ADJ per/ADP verba/NOUN ;/PUNCT constat/VERB etiam/ADV quod/SCONJ secundum/ADJ matrimonium/NOUN est/AUX sacramentum/NOUN sicut/SCONJ primum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON fundamentum/NOUN sufficienter/ADV philosophus/NOUN in/ADP 2/NUM de/ADP anima/NOUN destruit/VERB ,/PUNCT ostendens/VERB animam/NOUN corpori/NOUN sicut/SCONJ formam/NOUN materiae/NOUN uniri/VERB ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN non/ADV comparatur/VERB ad/ADP corpus/NOUN solum/NOUN ut/SCONJ operans/VERB ad/ADP instrumentum/NOUN quo/PRON operatur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/PART ut/SCONJ forma/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ;/PUNCT nec/CCONJ differt/VERB ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON ,/PUNCT sive/CCONJ respondeat/VERB passivo/ADJ principio/NOUN activum/ADJ principium/NOUN in/ADP natura/NOUN respectu/NOUN ultimae/ADJ perfectionis/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART formae/NOUN ;/PUNCT sive/CCONJ respectu/NOUN dispositionis/NOUN quae/PRON est/AUX necessitas/NOUN ad/ADP formam/NOUN ultimam/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB in/ADP generatione/NOUN hominis/NOUN secundum/ADP positionem/NOUN fidei/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV de/ADP omnibus/PRON aliis/NOUN secundum/ADP opinionem/NOUN platonis/PROPN et/CCONJ avicennae/PROPN ./PUNCT unde/ADV sicut/SCONJ omnis/PRON operatio/NOUN inferioris/ADJ artis/NOUN expectat/VERB aliquem/PRON finem/NOUN ad/ADP quem/PRON non/ADV pervenitur/VERB nisi/SCONJ operatione/NOUN artis/NOUN superioris/ADJ inducentis/VERB formam/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ utentis/VERB artificio/NOUN facto/VERB ;/PUNCT ita/ADV ad/ADP ultimum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quem/PRON tota/PRON naturae/NOUN expectatio/NOUN tendit/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB perveniri/VERB operatione/NOUN naturae/NOUN ;/PUNCT causa/NOUN autem/CCONJ univoca/ADJ agens/VERB producit/VERB effectum/NOUN in/ADP similitudine/NOUN suae/ADJ formae/NOUN ;/PUNCT quandoque/ADV enim/ADV ipsa/PRON forma/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON attenditur/VERB similitudo/NOUN agentis/NOUN ad/ADP effectum/NOUN ,/PUNCT est/AUX directe/ADV principium/NOUN actionis/NOUN qua/PRON producitur/VERB ille/PRON effectus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ calor/NOUN in/ADP igne/NOUN calefaciente/VERB ./PUNCT quandoque/ADV autem/CCONJ illius/PRON actionis/NOUN qua/PRON effectus/NOUN producitur/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX principium/NOUN primo/ADV et/CCONJ per/ADP se/PRON ipsa/PRON forma/NOUN secundum/ADP quam/PRON attenditur/VERB similitudo/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ principia/NOUN illius/PRON formae/NOUN ;/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ formae/NOUN sacramentorum/NOUN habent/VERB virtutem/NOUN sanctificandi/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT non/ADV ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ audiuntur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ proferuntur/VERB ;/PUNCT ita/ADV illa/PRON vox/NOUN ,/PUNCT quidquid/PRON sit/AUX ,/PUNCT habebit/VERB efficaciam/NOUN instrumentalem/ADJ ad/ADP resuscitandum/VERB ,/PUNCT non/ADV ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sentitur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ profertur/VERB ;/PUNCT non/ADV autem/CCONJ est/AUX talis/PRON virtus/NOUN illa/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ qualis/PRON supra/ADP dictum/VERB est/AUX esse/VERB in/ADP formis/NOUN sacramentorum/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ idem/PRON videtur/VERB esse/VERB de/ADP sono/NOUN illo/PRON et/CCONJ de/ADP formis/NOUN sacramentorum/NOUN ;/PUNCT scilicet/PART quod/SCONJ in/ADP ultimo/ADJ instanti/NOUN prolationis/NOUN effectum/NOUN suum/ADJ habebunt/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT cuilibet/PRON formae/NOUN aptatur/VERB materia/NOUN secundum/ADP suam/ADJ conditionem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN cuilibet/PRON agenti/NOUN instrumentum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ corpus/NOUN comparatur/VERB ad/ADP animam/NOUN sicut/SCONJ materia/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ instrumentum/NOUN ad/ADP agentem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN mixti/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX pars/NOUN essentialis/ADJ corporis/NOUN humani/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT non/ADV poterit/VERB eadem/PRON resumi/VERB ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN mixtionis/NOUN penitus/ADV cedit/VERB in/ADP non/ADV ens/VERB per/ADP mortem/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX forma/NOUN corporalis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN qualitates/NOUN contrariae/ADJ ex/ADP quibus/PRON fit/VERB mixtio/NOUN ./PUNCT ergo/ADV forma/NOUN mixtionis/NOUN non/ADV redit/VERB eadem/PRON numero/ADV ./PUNCT primo/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ humanitas/NOUN quae/PRON est/AUX forma/NOUN totius/PRON ,/PUNCT non/ADV est/AUX forma/NOUN et/CCONJ substantia/NOUN sicut/SCONJ anima/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX forma/NOUN tantum/ADV :/PUNCT hujusmodi/ADV autem/CCONJ formae/NOUN penitus/ADV cedunt/VERB in/ADP non/ADV ens/NOUN ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT materia/NOUN statuae/NOUN principalior/ADJ est/AUX in/ADP statua/NOUN quam/SCONJ materia/NOUN hominis/NOUN in/ADP homine/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ artificialia/ADJ tota/PRON sunt/VERB in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN ex/ADP materia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ naturalia/NOUN ex/ADP forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP philosophum/NOUN in/ADP 2/NUM physic./X ,/PUNCT et/CCONJ commentator/PROPN idem/PRON dicit/VERB in/ADP 2/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ partes/NOUN sunt/AUX diversae/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ totum/PRON erit/AUX diversum/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ partes/NOUN comparantur/VERB ad/ADP totum/PRON sicut/SCONJ materia/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB 2/NUM physic./X ./PUNCT quarum/PRON prima/ADJ est/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ anima/NOUN non/ADV conjungitur/VERB corpori/NOUN essentialiter/ADV sicut/SCONJ forma/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV accidentaliter/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ motor/NOUN mobili/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ homo/NOUN vestimento/NOUN ;/PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ illud/PRON quod/PRON intelligitur/VERB in/ADP materia/NOUN ante/ADP formam/NOUN ,/PUNCT remanet/VERB in/ADP materia/NOUN post/ADP corruptionem/NOUN :/PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ ,/PUNCT ut/SCONJ commentator/PROPN dicit/VERB in/ADP 1/NUM physic./X ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP lib./X de/ADP substantia/NOUN orbis/NOUN ,/PUNCT in/ADP materia/NOUN generabilium/ADJ et/CCONJ corruptibilium/ADJ ante/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ intelligere/VERB dimensiones/NOUN non/ADV terminatas/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quas/PRON attendatur/VERB divisio/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ diversas/ADJ formas/NOUN in/ADP diversis/ADJ partibus/NOUN recipere/VERB possit/VERB ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ post/ADP separationem/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ a/ADP materia/NOUN adhuc/ADV dimensiones/NOUN illae/PRON manent/VERB eadem/PRON ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV materia/NOUN sub/ADP illis/PRON dimensionibus/NOUN existens/VERB ,/PUNCT quamcumque/PRON formam/NOUN accipiat/VERB ,/PUNCT habet/VERB majorem/ADJ identitatem/NOUN ad/ADP illud/PRON quod/PRON ex/ADP ea/PRON generatum/VERB fuerat/AUX ,/PUNCT quam/SCONJ aliqua/PRON pars/NOUN alia/PRON materiae/NOUN sub/ADP quacumque/PRON forma/NOUN existens/VERB ;/PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ qualitas/NOUN simplex/ADJ non/ADV est/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ elementi/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ accidens/NOUN proprium/ADJ ejus/PRON ,/PUNCT et/CCONJ dispositio/NOUN per/ADP quam/PRON materia/NOUN efficitur/VERB propria/ADJ tali/PRON formae/NOUN ;/PUNCT ita/ADV forma/NOUN mixtionis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN resultans/VERB ex/ADP qualitatibus/NOUN simplicibus/ADJ ad/ADP medium/ADJ venientibus/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX substantialis/ADJ forma/NOUN corporis/NOUN mixti/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX accidens/NOUN proprium/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ dispositio/NOUN per/ADP quam/PRON materia/NOUN fit/VERB necessaria/ADJ ad/ADP formam/NOUN ./PUNCT corpus/NOUN autem/CCONJ humanum/ADJ praeter/ADP hanc/PRON formam/NOUN mixtionis/NOUN non/ADV habet/VERB aliam/PRON formam/NOUN substantialem/ADJ nisi/SCONJ animam/NOUN rationalem/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ si/SCONJ haberet/VERB aliam/PRON formam/NOUN substantialem/ADJ priorem/ADJ illa/PRON ,/PUNCT daret/VERB ei/PRON esse/NOUN substantiale/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV per/ADP eam/PRON constitueretur/VERB in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV comparatio/NOUN animae/NOUN ad/ADP corpus/NOUN esset/VERB sicut/SCONJ comparatio/NOUN formarum/NOUN artificialium/ADJ ad/ADP suas/ADJ materias/NOUN quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ constituuntur/VERB in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN per/ADP suam/ADJ materiam/NOUN ;/PUNCT unde/ADV cum/SCONJ anima/NOUN rationalis/ADJ remanet/VERB ,/PUNCT nulla/PRON forma/NOUN corporis/NOUN humani/ADJ substantialis/ADJ cedit/VERB penitus/ADV in/ADP non/ADV ens/VERB ./PUNCT formarum/NOUN autem/CCONJ accidentalium/ADJ variatio/NOUN non/ADV facit/VERB diversitatem/NOUN in/ADP numero/NOUN ./PUNCT vel/CCONJ dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ aliorum/PRON generabilium/ADJ et/CCONJ corruptibilium/ADJ forma/NOUN non/ADV est/AUX per/ADP se/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ post/ADP compositi/NOUN corruptionem/NOUN manere/VERB valeat/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB de/ADP anima/NOUN rationali/ADJ ,/PUNCT quae/PRON esse/NOUN ,/PUNCT quod/PRON sibi/PRON in/ADP corpore/NOUN acquiritur/VERB ,/PUNCT etiam/ADV post/ADP corpus/NOUN retinet/VERB ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP participationem/NOUN illius/PRON esse/NOUN corpus/NOUN per/ADP resurrectionem/NOUN adducitur/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sit/AUX aliud/PRON esse/NOUN corporis/NOUN et/CCONJ aliud/NOUN animae/NOUN in/ADP corpore/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV nulla/PRON interruptio/NOUN facta/VERB est/AUX in/ADP esse/NOUN substantiali/ADJ hominis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ non/ADV possit/VERB idem/PRON numero/ADV redire/VERB propter/ADP interruptionem/NOUN essendi/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ accidit/VERB in/ADP aliis/PRON rebus/NOUN corruptis/VERB ,/PUNCT quarum/PRON esse/NOUN omnino/ADV interrumpitur/VERB ,/PUNCT forma/NOUN non/ADV remanente/VERB ,/PUNCT materia/NOUN autem/CCONJ sub/ADP alio/PRON esse/NOUN remanente/VERB ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ de/ADP humanitate/NOUN et/CCONJ de/ADP qualibet/PRON forma/NOUN totius/PRON est/VERB duplex/ADJ opinio/NOUN ./PUNCT quidam/PRON enim/ADV dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ idem/PRON secundum/ADP rem/NOUN est/AUX forma/NOUN totius/PRON et/CCONJ forma/NOUN partis/NOUN :/PUNCT forma/NOUN partis/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ perficit/VERB materiam/NOUN ;/PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ totius/PRON secundum/ADP quod/SCONJ ex/ADP ea/PRON tota/PRON ratio/NOUN speciei/NOUN consequitur/VERB ;/PUNCT alia/PRON opinio/NOUN est/AUX avicennae/PROPN ,/PUNCT quae/PRON verior/ADJ videtur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN totius/PRON non/ADV est/AUX forma/NOUN partis/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT nec/CCONJ forma/NOUN aliqua/PRON alia/PRON praeter/ADP formam/NOUN partis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX totum/PRON resultans/VERB ex/ADP compositione/NOUN formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN ,/PUNCT comprehendens/VERB in/ADP se/PRON utrumque/PRON ;/PUNCT et/CCONJ haec/PRON forma/NOUN totius/PRON ,/PUNCT essentia/NOUN vel/CCONJ quidditas/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT prima/ADJ autem/CCONJ ratio/NOUN probans/VERB diversitatem/NOUN humanitatis/NOUN futuram/ADJ ,/PUNCT procedebat/VERB ac/CCONJ si/SCONJ humanitas/NOUN esset/AUX quaedam/PRON alia/PRON forma/NOUN superveniens/VERB formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN ;/PUNCT similiter/ADV etiam/ADV nec/CCONJ impeditur/VERB identitas/NOUN humanitatis/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ accipiatur/VERB conjunctio/NOUN pro/ADP ipsa/PRON relatione/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ relatio/NOUN illa/PRON non/ADV est/VERB de/ADP essentia/NOUN humanitatis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ concomitatur/VERB eam/PRON ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ humanitas/NOUN non/ADV est/VERB de/ADP illis/PRON formis/NOUN quae/PRON sunt/AUX compositio/NOUN et/CCONJ ordo/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB 2/NUM physic./X ,/PUNCT sicut/SCONJ sunt/VERB formae/NOUN artificiatorum/NOUN ;/PUNCT unde/ADV existente/VERB alia/PRON compositione/NOUN numero/ADV ,/PUNCT non/ADV est/AUX eadem/PRON numero/ADV forma/NOUN domus/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ ponamus/VERB quod/SCONJ eadem/PRON anima/NOUN secundum/ADP substantiam/NOUN in/ADP homine/NOUN sit/AUX rationalis/ADJ et/CCONJ sensibilis/ADJ ,/PUNCT nullas/PRON in/ADP hoc/PRON angustias/NOUN patiemur/VERB :/PUNCT quia/SCONJ animal/NOUN definitur/VERB per/ADP sensum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX anima/NOUN sensitiva/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ per/ADP formam/NOUN essentialem/ADJ :/PUNCT per/ADP sensum/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT qui/PRON est/AUX potentia/NOUN sensitiva/ADJ ,/PUNCT cognoscitur/VERB ejus/PRON definitio/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ per/ADP formam/NOUN accidentalem/ADJ ,/PUNCT quae/PRON maximam/ADJ partem/NOUN confert/VERB ad/ADP cognoscendum/VERB quod/PRON quid/PRON est/AUX ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP 1/NUM de/ADP anima/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP genere/NOUN artificialium/ADJ ponitur/VERB secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON accidens/NOUN quoddam/PRON est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ transit/VERB ,/PUNCT statua/NOUN destructa/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART anima/NOUN ,/PUNCT manet/VERB post/ADP dissolutionem/NOUN corporis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ita/ADV etiam/ADV est/VERB in/ADP exemplo/NOUN quod/PRON ponitur/VERB in/ADP littera/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ statua/NOUN non/ADV redit/VERB eadem/PRON numero/ADV secundum/ADP formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON est/AUX substantia/NOUN quaedam/PRON ./PUNCT sic/ADV autem/CCONJ statua/NOUN est/AUX homogenea/ADJ ,/PUNCT quamvis/SCONJ non/ADV secundum/ADP formam/NOUN artificialem/ADJ ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ad/ADP primam/ADJ quaestionem/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP 2/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT anima/NOUN habet/VERB se/PRON ad/ADP corpus/NOUN non/ADV solum/ADV in/ADP habitudine/NOUN formae/NOUN et/CCONJ finis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV in/ADP habitudine/NOUN causae/NOUN efficientis/ADJ ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ membra/NOUN dupliciter/ADV possunt/VERB considerari/VERB in/ADP comparatione/NOUN ad/ADP animam/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP habitudinem/NOUN materiae/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP habitudinem/NOUN instrumenti/NOUN ad/ADP agentem/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ quaedam/PRON est/VERB quae/PRON habet/VERB aliquam/PRON formam/NOUN determinatam/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON continetur/VERB inter/ADP partes/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ sanguis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alii/PRON tres/NUM humores/NOUN ,/PUNCT quos/PRON natura/NOUN ordinavit/VERB ad/ADP membra/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ex/ADP eis/PRON generantur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV habent/VERB aliquas/PRON formas/NOUN determinatas/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ aliae/PRON partes/NOUN corporis/NOUN ;/PUNCT quaedam/PRON vero/ADV humiditas/NOUN est/VERB in/ADP via/NOUN transeundi/VERB de/ADP forma/NOUN in/ADP formam/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART de/ADP forma/NOUN humoris/NOUN in/ADP formam/NOUN membri/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ talis/PRON humiditas/NOUN non/ADV resurget/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ post/ADP resurrectionem/NOUN partes/NOUN corporis/NOUN singulae/ADJ in/ADP suis/ADJ formis/NOUN stabilientur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ una/NUM in/ADP aliam/PRON non/ADV transeat/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV resurget/VERB illa/PRON humiditas/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP ipso/PRON actu/NOUN transeundi/VERB de/ADP forma/NOUN in/ADP formam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON sicut/SCONJ elementa/NOUN in/ADP partibus/NOUN universi/ADJ habent/VERB formas/NOUN determinatas/VERB ,/PUNCT ratione/NOUN quarum/PRON sunt/VERB in/ADP perfectione/NOUN universi/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ corpora/NOUN mixta/VERB ;/PUNCT ita/ADV et/CCONJ humores/NOUN sunt/VERB de/ADP perfectione/NOUN corporis/NOUN humani/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ aliae/PRON partes/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ non/ADV perveniant/VERB ad/ADP totam/PRON perfectionem/NOUN sicut/SCONJ aliae/PRON partes/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ elementa/NOUN habent/VERB ita/ADV perfectas/VERB formas/NOUN sicut/SCONJ mixta/VERB ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/VERB quod/PRON participat/VERB formam/NOUN humanae/ADJ naturae/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ verum/ADJ aurum/NOUN dicitur/VERB quod/PRON habet/VERB veram/ADJ formam/NOUN auri/NOUN ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON est/VERB proprium/ADJ esse/NOUN auri/NOUN ./PUNCT differt/VERB quidem/ADV quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ponit/VERB totum/PRON quod/PRON est/VERB sub/ADP forma/NOUN carnis/NOUN et/CCONJ ossis/NOUN ,/PUNCT eadem/PRON ratione/NOUN ad/ADP veritatem/NOUN humanae/ADJ naturae/NOUN pertinere/VERB ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ res/NOUN naturalis/ADJ non/ADV est/AUX id/PRON quod/PRON est/VERB ,/PUNCT ex/ADP sua/ADJ materia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP sua/ADJ forma/NOUN ;/PUNCT unde/ADV quamvis/SCONJ illud/PRON materiae/NOUN quod/PRON quandoque/ADV fuit/AUX forma/NOUN carnis/NOUN bovinae/ADJ resurgat/VERB in/ADP homine/NOUN sub/ADP forma/NOUN carnis/NOUN humanae/ADJ ,/PUNCT non/ADV sequitur/VERB quod/SCONJ resurgat/VERB caro/NOUN bovis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ caro/NOUN hominis/NOUN ;/PUNCT non/ADV enim/ADV illa/PRON distinctione/NOUN utitur/VERB philosophus/NOUN in/ADP 1/NUM de/ADP generatione/NOUN ,/PUNCT ad/ADP distinguendum/VERB diversas/ADJ partes/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP ostendendum/VERB quod/SCONJ eaedem/PRON partes/NOUN possunt/VERB considerari/VERB et/CCONJ secundum/ADP speciem/NOUN quantum/ADV ad/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX formae/NOUN et/CCONJ speciei/NOUN in/ADP ipsis/PRON ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP materiam/NOUN quantum/ADV ad/ADP id/NOUN quod/PRON subest/VERB formae/NOUN et/CCONJ speciei/NOUN ./PUNCT constat/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ materia/NOUN carnis/NOUN non/ADV habet/VERB ordinem/NOUN ad/ADP animam/NOUN rationalem/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ inquantum/SCONJ est/VERB sub/ADP tali/PRON forma/NOUN ;/PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP materia/NOUN generabilium/ADJ et/CCONJ corruptibilium/ADJ dimensiones/NOUN interminatas/ADJ oportet/VERB intelligere/VERB ante/ADP receptionem/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ :/PUNCT sed/CCONJ quantitas/NOUN completa/ADJ et/CCONJ terminata/VERB advenit/VERB materiae/NOUN post/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ ille/PRON terminus/NOUN non/ADV est/VERB nisi/SCONJ ex/ADP virtute/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT cui/PRON debet/VERB congruere/VERB quantitas/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ omnia/PRON alia/PRON accidentia/NOUN ./PUNCT ergo/ADV cum/SCONJ omnes/PRON homines/NOUN habeant/VERB eamdem/PRON formam/NOUN specificam/ADJ ,/PUNCT in/ADP omnibus/PRON debet/VERB esse/VERB secundum/ADP naturam/NOUN eadem/PRON quantitatis/NOUN mensura/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ sit/VERB error/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quantitas/NOUN hujusmodi/ADV individui/NOUN non/ADV solum/ADV respondet/VERB formae/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV naturae/NOUN individui/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT omne/PRON quod/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN alterius/PRON ,/PUNCT est/AUX passibile/ADJ ab/ADP illo/PRON ;/PUNCT quia/SCONJ secundum/ADP hoc/PRON aliquid/PRON est/AUX passivum/ADJ ab/ADP alio/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP 1/NUM de/ADP generat./X ./PUNCT sed/CCONJ corpora/NOUN sanctorum/ADJ post/ADP resurrectionem/NOUN erunt/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP aliam/PRON formam/NOUN ./PUNCT quaecumque/PRON communicant/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT unum/NUM eorum/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN alterius/PRON ;/PUNCT materia/NOUN enim/ADV secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB sub/ADP una/NUM forma/NOUN ,/PUNCT non/ADV amittit/VERB potentiam/NOUN ad/ADP aliam/PRON formam/NOUN ./PUNCT ergo/ADV erunt/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP aliam/PRON formam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ praeterea/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ qualitates/NOUN illae/PRON sint/AUX propria/ADJ accidentia/NOUN elementorum/NOUN ,/PUNCT ex/ADP forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN ipsorum/PRON causata/VERB ,/PUNCT videtur/VERB valde/ADV absurdum/ADJ quod/SCONJ ,/PUNCT causa/NOUN manente/VERB ,/PUNCT effectus/NOUN tollatur/VERB ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ aliquid/PRON dominetur/VERB supra/ADP patiens/ADJ nisi/SCONJ inquantum/SCONJ debilitatur/VERB dominium/NOUN formae/NOUN propriae/ADJ supra/ADP materiam/NOUN patientis/ADJ ,/PUNCT loquendo/VERB de/ADP passione/NOUN quae/PRON est/VERB circa/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT de/ADP qua/PRON nunc/ADV loquimur/VERB ./PUNCT forma/NOUN enim/ADV ligat/VERB potentiam/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT determinando/VERB ipsam/PRON ad/ADP unum/NUM ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ dominatur/VERB super/ADP eam/PRON ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ in/ADP rebus/NOUN corruptibilibus/ADJ non/ADV perfecte/ADV dominatur/VERB forma/NOUN super/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT non/ADV perfecte/ADV potest/VERB ligare/VERB ipsam/PRON ,/PUNCT quin/SCONJ recipiat/VERB interdum/ADV per/ADP aliquam/PRON passionem/NOUN dispositionem/NOUN contrariam/ADJ formae/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV in/ADP corporibus/NOUN illis/PRON manet/VERB eadem/PRON potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN aliam/PRON quae/PRON nunc/ADV inest/VERB ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP substantiam/NOUN potentiae/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV materia/NOUN nunquam/ADV fit/VERB forma/NOUN ,/PUNCT ita/ADV potentia/NOUN passiva/ADJ nunquam/ADV fit/VERB activa/ADJ ./PUNCT oportet/VERB enim/ADV ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ forma/NOUN in/ADP speculo/NOUN appareat/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ fiat/VERB quaedam/PRON reverberatio/NOUN ad/ADP aliquod/PRON corpus/NOUN obscurum/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ in/ADP corporibus/NOUN raris/ADJ forma/NOUN praedominatur/VERB materiae/NOUN magis/ADV ,/PUNCT ideo/ADV translatum/VERB est/AUX nomen/NOUN subtilitatis/NOUN ad/ADP illa/PRON corpora/NOUN quae/PRON optime/ADV substant/VERB formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ perficiuntur/VERB ab/ADP ea/PRON completissimo/ADJ modo/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV alii/PRON dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ dicta/VERB completio/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quo/PRON corpora/NOUN humana/ADJ subtilia/ADJ dicentur/VERB ,/PUNCT erit/VERB ex/ADP dominio/NOUN animae/NOUN glorificatae/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT super/ADP ipsum/PRON ,/PUNCT ratione/NOUN cujus/PRON corpus/NOUN gloriosum/ADJ spirituale/ADJ dicitur/VERB ,/PUNCT quasi/ADV omnino/ADV spiritui/NOUN subjectum/VERB ./PUNCT prima/ADJ autem/CCONJ subjectio/NOUN qua/PRON corpus/NOUN animae/NOUN subjicitur/VERB ,/PUNCT est/VERB ad/ADP participandum/VERB esse/NOUN specificum/ADJ ,/PUNCT prout/SCONJ subjicitur/VERB sibi/PRON ut/SCONJ materia/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ deinde/ADV subjicitur/VERB ei/PRON ad/ADP alia/PRON opera/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ animae/NOUN est/AUX motor/NOUN ;/PUNCT primo/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ corpulentia/NOUN quam/PRON dos/NOUN subtilitatis/NOUN aufert/VERB ,/PUNCT est/AUX ad/ADP defectum/NOUN pertinens/VERB ,/PUNCT puta/VERB aliqua/PRON inordinatio/NOUN materiae/NOUN non/ADV perfecte/ADV substantis/VERB suae/ADJ formae/NOUN :/PUNCT totum/PRON enim/ADV quod/PRON ad/ADP integritatem/NOUN corporis/NOUN pertinet/VERB in/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT resurget/VERB tam/ADV ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ ex/ADP parte/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT dicitur/VERB autem/CCONJ aliquod/PRON corpus/NOUN esse/AUX sensibile/ADJ ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN et/CCONJ naturalibus/ADJ accidentibus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON omnia/PRON ad/ADP integritatem/NOUN naturae/NOUN pertinent/VERB ./PUNCT nec/CCONJ enim/ADV deerit/VERB materia/NOUN aut/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ naturalia/ADJ accidentia/NOUN secundum/ADP calidum/ADJ et/CCONJ frigidum/ADJ et/CCONJ hujusmodi/ADV ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV neque/CCONJ forma/NOUN situm/NOUN habet/VERB nisi/SCONJ ex/ADP materia/NOUN situm/NOUN habente/VERB ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ conjungitur/VERB corpori/NOUN non/ADV solum/ADV ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ motor/NOUN ;/PUNCT unde/ADV sicut/SCONJ per/ADP dotem/NOUN subtilitatis/NOUN subjicitur/VERB ei/PRON totaliter/ADV ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT dans/VERB esse/NOUN specificum/ADJ ;/PUNCT ita/ADV per/ADP dotem/NOUN agilitatis/NOUN subjicitur/VERB ei/PRON inquantum/SCONJ est/AUX motor/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV sit/AUX expeditum/VERB et/CCONJ habile/ADJ ad/ADP obediendum/VERB spiritui/NOUN in/ADP omnibus/PRON motibus/NOUN et/CCONJ actionibus/NOUN animae/NOUN ./PUNCT quandoque/ADV autem/CCONJ mobile/ADJ resistit/VERB virtuti/NOUN moventis/VERB ex/ADP alio/PRON tantum/ADV ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV ex/ADP seipso/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP motu/NOUN naturali/ADJ gravium/ADJ et/CCONJ levium/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ per/ADP ipsam/PRON formam/NOUN eorum/PRON inclinantur/VERB ad/ADP motum/NOUN talem/PRON :/PUNCT est/AUX enim/ADV forma/NOUN impressio/NOUN generantis/VERB ,/PUNCT quod/PRON est/AUX motor/NOUN per/ADP se/PRON gravium/ADJ et/CCONJ levium/ADJ ./PUNCT ex/ADP parte/NOUN autem/CCONJ materiae/NOUN non/ADV invenitur/VERB aliqua/PRON resistentia/NOUN neque/CCONJ virtutis/NOUN inclinantis/VERB ad/ADP contrarium/ADJ motum/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ contrarii/ADJ loci/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ locus/NOUN non/ADV debetur/VERB materiae/NOUN nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ sub/ADP dimensionibus/NOUN consistens/VERB perficitur/VERB forma/NOUN naturali/ADJ ;/PUNCT potest/VERB enim/ADV aliqua/PRON forma/NOUN recipi/VERB in/ADP altero/PRON aliquo/PRON secundum/ADP esse/NOUN naturale/ADJ materialiter/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ calor/NOUN recipitur/VERB ab/ADP igne/NOUN in/ADP aere/NOUN ;/PUNCT alio/PRON modo/NOUN per/ADP modum/NOUN diversum/ADJ a/ADP modo/NOUN quo/PRON est/VERB in/ADP agente/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB in/ADP omnibus/PRON agentibus/NOUN aequivocis/ADJ ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON quandoque/ADV contingit/VERB quod/SCONJ in/ADP agente/NOUN est/VERB forma/NOUN spiritualiter/ADV ,/PUNCT quae/PRON in/ADP patiente/ADJ materialiter/ADV recipitur/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP domo/NOUN facta/VERB per/ADP artificem/NOUN est/VERB materialiter/ADV in/ADP ipsa/PRON ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP mente/NOUN artificis/NOUN est/VERB spiritualiter/ADV :/PUNCT sed/CCONJ formae/NOUN rerum/NOUN in/ADP anima/NOUN spiritualiter/ADV existentes/VERB sunt/AUX perfectiones/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT anima/NOUN dum/SCONJ in/ADP corpore/NOUN vivit/VERB ,/PUNCT tenetur/VERB a/ADP corpore/NOUN inquantum/SCONJ ex/ADP ea/PRON et/CCONJ corpore/NOUN fit/VERB unum/NUM ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN non/ADV erit/AUX forma/NOUN illius/PRON ignis/NOUN corporei/ADJ ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT major/ADJ est/AUX unio/NOUN formae/NOUN ad/ADP materiam/NOUN quam/SCONJ agentis/NOUN ad/ADP patiens/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ diversitas/NOUN naturae/NOUN spiritualis/ADJ et/CCONJ corporalis/ADJ non/ADV impedit/VERB quin/SCONJ anima/NOUN sit/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ istae/PRON potentiae/NOUN sint/AUX conjuncti/VERB sicut/SCONJ subjecti/NOUN ,/PUNCT animae/NOUN autem/CCONJ sicut/SCONJ principii/NOUN influentis/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN est/AUX principium/NOUN proprietatum/NOUN compositi/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ forma/NOUN quaelibet/PRON ex/ADP hoc/PRON ipso/PRON quod/SCONJ per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ materiam/NOUN informat/VERB ,/PUNCT est/AUX origo/NOUN proprietatum/NOUN quae/PRON compositum/NOUN naturaliter/ADV consequuntur/VERB ./PUNCT ad/ADP sextum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ potentiae/NOUN animae/NOUN sensitivae/ADJ non/ADV dicuntur/VERB esse/AUX actus/NOUN organorum/NOUN quasi/SCONJ formae/NOUN essentiales/ADJ ipsorum/PRON ,/PUNCT nisi/SCONJ ratione/NOUN animae/NOUN cujus/PRON sunt/AUX ;/PUNCT sed/CCONJ sunt/AUX actus/NOUN eorum/PRON sicut/SCONJ perficientes/VERB ea/PRON ad/ADP proprias/ADJ operationes/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ calor/NOUN est/AUX actus/NOUN ignis/NOUN perficiens/VERB ipsum/PRON ad/ADP calefaciendum/VERB :/PUNCT immo/ADV exercendo/VERB primam/ADJ actionem/NOUN oportet/VERB quod/SCONJ efficiat/VERB hanc/PRON secundam/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ aqua/NOUN lavando/VERB corpus/NOUN in/ADP baptismo/NOUN sanctificat/VERB animam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sera/NOUN secando/VERB lignum/NOUN perducit/VERB ad/ADP formam/NOUN domus/NOUN ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP eis/PRON fiat/VERB unum/NUM simpliciter/ADV ;/PUNCT quamvis/SCONJ autem/CCONJ animabus/NOUN post/ADP mortem/NOUN non/ADV assignentur/VERB aliqua/PRON corpora/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON sint/AUX formae/NOUN vel/CCONJ determinati/VERB motores/NOUN ;/PUNCT determinantur/VERB tamen/ADV eis/PRON quaedam/PRON corporalia/ADJ loca/NOUN per/ADP congruentiam/NOUN quamdam/PRON secundum/ADP gradus/NOUN dignitatis/NOUN eorum/PRON ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON sunt/VERB quasi/ADV in/ADP loco/NOUN ,/PUNCT eo/PRON modo/NOUN quo/PRON incorporalia/ADJ in/ADP loco/NOUN esse/VERB possunt/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ magis/ADV accedent/VERB ad/ADP primam/ADJ substantiam/NOUN (/PUNCT cui/PRON locus/NOUN superior/ADJ per/ADP congruentiam/NOUN deputatur/VERB )/PUNCT scilicet/PART deum/PROPN ,/PUNCT cujus/PRON sedem/NOUN caelum/NOUN scriptura/NOUN esse/AUX denuntiat/VERB ;/PUNCT secundario/ADV autem/CCONJ et/CCONJ indirecte/ADV prosunt/VERB ei/PRON pro/ADP quo/PRON aliquis/PRON facit/VERB illud/PRON quod/PRON est/VERB indulgentiae/NOUN causa/NOUN ,/PUNCT quod/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ dist./X 10/NUM ,/PUNCT quaest./X 1/NUM ,/PUNCT art./X 5/NUM ,/PUNCT quaestiunc./X 3/NUM ,/PUNCT ad/ADP 2/NUM ,/PUNCT dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT quandoque/ADV contingere/VERB potest/VERB ,/PUNCT quandoque/ADV autem/CCONJ non/ADV potest/VERB ,/PUNCT secundum/ADP diversam/ADJ indulgentiae/NOUN formam/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV sit/AUX talis/PRON indulgentiae/NOUN forma/NOUN :/PUNCT quicumque/PRON facit/VERB hoc/PRON vel/CCONJ illud/PRON ,/PUNCT habebit/VERB tantum/PRON de/ADP indulgentia/NOUN :/PUNCT ille/PRON qui/PRON hoc/PRON facit/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB fructum/NOUN indulgentiae/NOUN in/ADP alium/PRON transferre/VERB :/PUNCT quia/SCONJ ejus/PRON non/ADV est/AUX applicare/VERB ad/ADP aliquid/PRON intentionem/NOUN ecclesiae/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON communicantur/VERB communia/ADJ suffragia/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON indulgentiae/NOUN valent/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ indulgentia/NOUN sub/ADP hac/PRON forma/NOUN fiat/VERB :/PUNCT quicumque/PRON fecerit/VERB hoc/PRON vel/CCONJ illud/PRON ,/PUNCT ipse/PRON et/CCONJ pater/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT vel/CCONJ quicumque/PRON ei/PRON adjunctus/VERB in/ADP purgatorio/PROPN detentus/VERB tantum/PRON de/ADP indulgentia/NOUN habebit/VERB :/PUNCT talis/PRON indulgentia/NOUN non/ADV solum/ADV vivo/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV mortuo/VERB proderit/VERB ./PUNCT ad/ADP tertiam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ illud/PRON quod/PRON est/AUX formale/ADJ in/ADP unoquoque/PRON ,/PUNCT est/AUX excellentius/VERB in/ADP eo/PRON ;/PUNCT quia/SCONJ per/ADP formam/NOUN materia/NOUN completur/VERB ./PUNCT solet/VERB etiam/ADV quaeri/VERB ,/PUNCT in/ADP qua/PRON forma/NOUN christus/ADJ judicabit/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP sequenti/VERB dist./X dicetur/VERB ,/PUNCT christus/ADJ secundum/ADP formam/NOUN hominis/NOUN judicabit/VERB ,/PUNCT in/ADP qua/PRON corporaliter/ADV ab/ADP omnibus/PRON possit/VERB videri/VERB ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON ad/ADP perfectionem/NOUN et/CCONJ nobilitatem/NOUN elementorum/NOUN pertinet/VERB quod/SCONJ aliquid/PRON extraneae/ADJ naturae/NOUN est/AUX eis/PRON admixtum/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN corporis/NOUN mixti/VERB est/AUX nobilior/ADJ quam/SCONJ forma/NOUN simplicis/ADJ ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN mixti/VERB et/CCONJ forma/NOUN elementi/NOUN possunt/VERB dupliciter/ADV considerari/VERB :/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ incorruptio/NOUN est/VERB de/ADP perfectione/NOUN gloriae/NOUN ,/PUNCT perfectio/NOUN corporis/NOUN simplicis/ADJ magis/ADV convenit/VERB perfectioni/NOUN gloriae/NOUN quam/SCONJ perfectio/NOUN corporis/NOUN mixti/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ etiam/ADV corpus/NOUN mixtum/VERB in/ADP se/PRON habeat/VERB aliquod/PRON incorruptionis/NOUN principium/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ corpus/NOUN humanum/ADJ ,/PUNCT cujus/PRON forma/NOUN est/AUX incorruptibilis/ADJ ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ per/ADP opus/NOUN distinctionis/NOUN sunt/AUX rebus/NOUN diversae/ADJ formae/NOUN collatae/VERB ,/PUNCT quibus/PRON ad/ADP invicem/ADV distinguuntur/VERB ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT forma/NOUN ignis/NOUN est/AUX nobilissima/ADJ forma/NOUN ad/ADP quam/PRON perduci/VERB possit/VERB elementaris/ADJ materia/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ duo/NUM eorum/PRON retinebunt/VERB propriam/ADJ formam/NOUN substantialem/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART aer/NOUN et/CCONJ terra/NOUN ;/PUNCT in/ADP duobus/NUM vero/ADV ,/PUNCT scilicet/PART igne/NOUN et/CCONJ aqua/NOUN ,/PUNCT non/ADV remanebit/VERB forma/NOUN substantialis/ADJ eorum/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ mutabuntur/VERB ad/ADP formam/NOUN caeli/NOUN :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV tria/NUM elementa/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART ignis/NOUN ,/PUNCT aer/NOUN et/CCONJ aqua/NOUN ,/PUNCT caelum/NOUN dicentur/VERB ,/PUNCT quamvis/SCONJ aer/NOUN retineat/VERB eamdem/PRON formam/NOUN substantialem/ADJ quam/PRON nunc/ADV habet/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ nunc/ADV etiam/ADV caelum/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT repugnat/VERB enim/ADV et/CCONJ philosophiae/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON poni/VERB non/ADV potest/VERB quod/SCONJ corpora/NOUN inferiora/ADJ sint/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN caeli/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ nec/CCONJ materiam/NOUN habeant/VERB communem/ADJ ,/PUNCT nec/CCONJ contrarietatem/NOUN ad/ADP invicem/PART ;/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV theologiae/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ secundum/ADP hanc/PRON positionem/NOUN non/ADV salvabitur/VERB perfectio/NOUN universi/ADJ cum/ADP integritate/NOUN suarum/ADJ partium/NOUN ,/PUNCT duobus/NUM elementis/NOUN sublatis/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV alii/PRON dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ omnia/PRON elementa/NOUN manebunt/VERB secundum/ADP substantiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ qualitates/NOUN activae/ADJ et/CCONJ passivae/ADJ ab/ADP eis/PRON removebuntur/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV ponunt/VERB quod/SCONJ in/ADP corpore/NOUN mixto/VERB elementa/NOUN salvabuntur/VERB secundum/ADP formas/NOUN suas/ADJ substantiales/ADJ sine/ADP hoc/PRON quod/SCONJ proprias/ADJ qualitates/NOUN habeant/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ sint/AUX ad/ADP medium/ADJ reductae/VERB ,/PUNCT et/CCONJ medium/ADJ neutrum/PRON extremorum/ADJ est/AUX ./PUNCT sed/CCONJ istud/PRON non/ADV videtur/VERB probabile/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ qualitates/NOUN propriae/ADJ elementorum/NOUN sint/AUX effectus/NOUN formarum/NOUN substantialium/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ formis/NOUN substantialibus/ADJ manentibus/VERB qualitates/NOUN praedictae/VERB possint/VERB mutari/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP actionem/NOUN violentam/ADJ ad/ADP tempus/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP aqua/NOUN calefacta/VERB videmus/VERB quod/SCONJ ex/ADP vi/NOUN suae/ADJ speciei/NOUN frigiditatem/NOUN recuperat/VERB ,/PUNCT quam/PRON per/ADP actionem/NOUN ignis/NOUN amisit/VERB ,/PUNCT dummodo/SCONJ species/NOUN aquae/NOUN maneat/VERB ./PUNCT dico/VERB ergo/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ aqua/NOUN quamvis/SCONJ esset/AUX nobilior/ADJ si/SCONJ haberet/VERB formam/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT similiter/NOUN terra/NOUN et/CCONJ aer/NOUN ;/PUNCT universum/ADJ tamen/ADV esset/AUX imperfectius/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ tota/PRON elementorum/NOUN materia/NOUN formam/NOUN ignis/NOUN assumeret/VERB ./PUNCT in/ADP prima/ADJ enim/ADV parte/NOUN ostendit/VERB in/ADP qua/PRON forma/NOUN christus/ADJ ad/ADP judicium/NOUN veniens/VERB apparebit/VERB ;/PUNCT in/ADP prima/ADJ ostendit/VERB quod/SCONJ christus/ADJ judicabit/VERB in/ADP forma/NOUN hominis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ dicitur/AUX christus/ADJ secundum/ADP formam/NOUN servi/NOUN judicaturus/VERB propter/ADP causam/NOUN praemissam/VERB ;/PUNCT ita/ADV etiam/ADV dicitur/AUX suscitaturus/VERB corpora/NOUN mortuorum/VERB secundum/ADP humanitatem/NOUN ./PUNCT in/ADP prima/ADJ determinat/VERB quod/SCONJ christus/ADJ in/ADP forma/NOUN hominis/NOUN judicabit/VERB ;/PUNCT in/ADP secunda/NOUN quod/SCONJ in/ADP forma/NOUN hominis/NOUN gloriosa/ADJ ,/PUNCT ibi/PART :/PUNCT sed/CCONJ cum/SCONJ in/ADP forma/NOUN humana/ADJ constet/VERB eum/PRON appariturum/VERB ,/PUNCT quaeritur/VERB etc./X ./PUNCT 1/NUM utrum/ADV christus/ADJ in/ADP forma/NOUN hominis/NOUN sit/AUX judicaturus/VERB ;/PUNCT utrum/ADV christus/ADJ in/ADP forma/NOUN servi/NOUN sit/AUX judicaturus/VERB ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ christus/ADJ in/ADP forma/NOUN servi/NOUN non/ADV sit/AUX judicaturus/VERB ./PUNCT ergo/ADV in/ADP forma/NOUN divinitatis/NOUN judicabit/VERB ./PUNCT ergo/ADV in/ADP forma/NOUN divinitatis/NOUN judicabit/VERB ./PUNCT ergo/ADV non/ADV judicabit/VERB secundum/ADP formam/NOUN humanam/ADJ ./PUNCT utrum/ADV christus/ADJ in/ADP judicio/NOUN apparebit/VERB in/ADP forma/NOUN humanitatis/NOUN gloriosa/ADJ ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ christus/ADJ in/ADP judicio/NOUN non/ADV apparebit/VERB in/ADP forma/NOUN humanitatis/NOUN gloriosa/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ crucifixus/VERB est/AUX in/ADP forma/NOUN infirma/ADJ ./PUNCT ergo/ADV in/ADP forma/NOUN infirmitatis/NOUN apparebit/VERB ,/PUNCT non/ADV in/ADP forma/NOUN gloriosa/ADJ ./PUNCT ergo/ADV videtur/VERB quod/SCONJ non/ADV apparebit/VERB in/ADP forma/NOUN gloriosa/ADJ ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT secundum/ADP hanc/PRON formam/NOUN deus/PROPN in/ADP judicio/NOUN apparebit/VERB quae/PRON ab/ADP omnibus/PRON conspici/VERB possit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ christus/ADJ secundum/ADP formam/NOUN humanitatis/NOUN gloriosam/ADJ non/ADV poterit/VERB videri/VERB ab/ADP omnibus/PRON ,/PUNCT bonis/ADJ et/CCONJ malis/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ oculus/NOUN non/ADV glorificatus/VERB non/ADV videtur/VERB esse/AUX proportionatus/VERB ad/ADP videndum/VERB claritatem/NOUN corporis/NOUN gloriosi/ADJ ./PUNCT ergo/ADV non/ADV apparebit/VERB in/ADP forma/NOUN gloriosa/ADJ ./PUNCT ergo/ADV in/ADP judicio/NOUN non/ADV apparebit/VERB omnibus/PRON in/ADP forma/NOUN gloriosa/ADJ ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT secundum/ADP illam/PRON formam/NOUN christus/ADJ judicabit/VERB in/ADP qua/PRON judicatus/VERB est/AUX ;/PUNCT in/ADP qua/PRON forma/NOUN injuste/ADV judicatus/VERB est/AUX ,/PUNCT juste/ADV judicabit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ possit/VERB ab/ADP impiis/ADJ videri/VERB ./PUNCT sed/CCONJ judicatus/VERB est/AUX in/ADP forma/NOUN infirmitatis/NOUN ./PUNCT ergo/ADV in/ADP forma/NOUN gloriosa/ADJ apparebit/VERB ./PUNCT ergo/ADV multo/ADV fortius/ADV judex/NOUN in/ADP forma/NOUN gloriosa/ADJ apparebit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP primo/ADJ adventu/NOUN ,/PUNCT in/ADP quo/PRON christus/ADJ venit/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ judicaretur/VERB ,/PUNCT in/ADP forma/NOUN infirmitatis/NOUN apparuit/VERB ./PUNCT ergo/ADV in/ADP secundo/ADJ adventu/NOUN in/ADP quo/PRON veniet/VERB ad/ADP hoc/PRON ut/SCONJ judicet/VERB ,/PUNCT apparebit/VERB in/ADP forma/NOUN gloriosa/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ ergo/ADV in/ADP primo/ADJ adventu/NOUN ad/ADP hoc/PRON venit/VERB ut/SCONJ pro/ADP nobis/PRON satisfaceret/VERB apud/ADP patrem/NOUN ,/PUNCT in/ADP forma/NOUN nostrae/ADJ infirmitatis/NOUN apparuit/VERB :/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV in/ADP forma/NOUN gloriosa/ADJ apparebit/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV in/ADP forma/NOUN gloriosa/ADJ christus/ADJ ab/ADP hominibus/NOUN poterit/VERB videri/VERB ./PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN ibi/ADV accipitur/VERB pro/ADP natura/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT in/ADP qua/PRON judicatus/VERB est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV judicabit/VERB ;/PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ad/ADP primam/ADJ quaestionem/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT christus/ADJ ad/ADP judicandum/VERB veniens/VERB ,/PUNCT in/ADP forma/NOUN gloriosa/ADJ apparebit/VERB propter/ADP auctoritatem/NOUN quae/PRON judici/NOUN debetur/VERB ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quamvis/SCONJ christus/ADJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ injuste/ADV judicatus/VERB est/AUX ,/PUNCT judiciariam/ADJ potestatem/NOUN meruerit/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV judicabit/VERB in/ADP forma/NOUN infirmitatis/NOUN ,/PUNCT in/ADP qua/PRON injuste/ADV judicatus/VERB est/AUX ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP forma/NOUN gloriosa/ADJ ,/PUNCT in/ADP qua/PRON ad/ADP patrem/NOUN ascendit/VERB ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ignis/NOUN purgans/VERB non/ADV causabit/VERB innovationis/NOUN formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ disponet/VERB tantum/ADV ad/ADP eam/PRON ,/PUNCT purgando/VERB a/ADP foeditate/NOUN peccati/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ab/ADP impuritate/NOUN commixtionis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON in/ADP corporibus/NOUN caelestibus/ADJ non/ADV invenitur/VERB ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT animalia/NOUN et/CCONJ plantae/NOUN habent/VERB nobiliorem/ADJ formam/NOUN quam/SCONJ ipsa/PRON elementa/NOUN ./PUNCT quod/PRON dici/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ cum/SCONJ forma/NOUN eorum/PRON in/ADP nihilum/PRON cedat/VERB ,/PUNCT non/ADV potest/VERB eadem/PRON numero/ADV resumi/VERB ./PUNCT sed/CCONJ hoc/NOUN ex/ADP parte/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT non/ADV ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART animae/NOUN rationalis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON post/ADP corruptionem/NOUN hominis/NOUN remanet/VERB incorrupta/ADJ ;/PUNCT animalia/NOUN vero/ADV bruta/ADJ et/CCONJ plantae/NOUN et/CCONJ mineralia/ADJ et/CCONJ omnia/PRON corpora/NOUN mixta/VERB corrumpuntur/VERB et/CCONJ secundum/ADP totum/PRON et/CCONJ secundum/ADP partem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP parte/NOUN materiae/NOUN quae/PRON formam/NOUN amittit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN quae/PRON actu/NOUN non/ADV manet/VERB ;/PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ forma/NOUN propria/ADJ sit/AUX in/ADP qualibet/PRON re/NOUN operationis/NOUN propriae/ADJ principium/NOUN ;/PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ propria/ADJ hominis/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/VERB homo/NOUN ,/PUNCT sit/AUX rationalis/ADJ anima/NOUN ;/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ vel/CCONJ in/ADP ipsis/PRON actibus/NOUN rationalis/ADJ animae/NOUN beatitudo/NOUN consistat/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ in/ADP his/PRON ad/ADP quae/PRON homo/NOUN per/ADP actus/NOUN rationalis/ADJ animae/NOUN comparatur/VERB ./PUNCT ad/ADP sextum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ licet/SCONJ homo/NOUN ex/ADP anima/NOUN et/CCONJ corpore/NOUN consistat/VERB ,/PUNCT tamen/ADV esse/NOUN specificum/ADJ habet/VERB ex/ADP anima/NOUN ,/PUNCT non/ADV ex/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN cujuslibet/PRON rei/NOUN est/AUX principium/NOUN esse/NOUN ejus/PRON specifici/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV corpus/NOUN est/VERB propter/ADP animam/NOUN sicut/SCONJ propter/ADP finem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ materia/NOUN propter/ADP formam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP 2/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT ita/ADV et/CCONJ bona/NOUN corporis/NOUN ordinantur/VERB in/ADP animae/NOUN bona/NOUN ut/SCONJ in/ADP finem/NOUN ;/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ delectatio/NOUN requiritur/VERB ad/ADP beatitudinem/NOUN quasi/ADV forma/NOUN completiva/ADJ beatitudinis/NOUN :/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON quidem/ADV concesserunt/VERB omnes/PRON philosophi/NOUN qui/PRON posuerunt/VERB animam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN humani/ADJ corporis/NOUN ,/PUNCT esse/AUX intellectum/NOUN per/ADP essentiam/NOUN :/PUNCT illi/PRON vero/ADV qui/PRON posuerunt/VERB animam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN humani/ADJ corporis/NOUN ,/PUNCT non/ADV esse/AUX intellectum/NOUN per/ADP essentiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP ea/PRON esse/VERB refulgentiam/NOUN quamdam/PRON intellectus/NOUN qui/PRON est/AUX separatus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ unus/NUM communis/ADJ omnibus/PRON ,/PUNCT ponunt/VERB animam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX corporis/NOUN forma/NOUN ,/PUNCT esse/AUX corruptibilem/ADJ ,/PUNCT nec/CCONJ pervenire/VERB ad/ADP perfectam/ADJ beatitudinem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV ad/ADP aliquam/PRON beatitudinis/NOUN participationem/NOUN ,/PUNCT qualis/PRON dicta/VERB est/AUX ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP actu/NOUN duo/NUM consideranda/VERB sunt/AUX ;/PUNCT scilicet/PART substantia/NOUN actus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT a/ADP qua/PRON perfectionem/NOUN habet/VERB actus/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP formam/NOUN suam/ADJ principium/NOUN est/AUX ejus/PRON habitus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV haec/PRON delectatio/NOUN non/ADV est/AUX ipsa/PRON beatitudo/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quaedam/PRON beatitudinis/NOUN perfectio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT et/CCONJ haec/PRON regula/NOUN est/AUX id/PRON quod/PRON causat/VERB ordinationem/NOUN in/ADP finem/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ sit/AUX forma/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ virtus/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ aliquid/PRON hujusmodi/ADV ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ totum/PRON se/PRON habet/VERB ad/ADP partes/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ;/PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ non/ADV potest/VERB esse/AUX ipsa/PRON divina/ADJ essentia/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ formae/NOUN et/CCONJ formati/VERB oportet/VERB esse/AUX unum/NUM esse/NOUN ;/PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ forma/NOUN qua/PRON informatur/VERB intellectus/NOUN noster/ADJ intelligendo/VERB deum/PROPN ,/PUNCT sit/AUX aliqua/PRON similitudo/NOUN impressa/VERB a/ADP deo/PROPN in/ADP intellectum/NOUN nostrum/ADJ ./PUNCT quorum/PRON primus/ADJ est/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ materia/NOUN specie/NOUN non/ADV diversificatur/VERB in/ADP diversis/ADJ individuis/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ conjungitur/VERB principiis/NOUN individuantibus/VERB ;/PUNCT ita/ADV forma/NOUN intellecta/VERB hominis/NOUN non/ADV diversificatur/VERB apud/ADP me/PRON et/CCONJ te/PRON ,/PUNCT nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ conjungitur/VERB diversis/ADJ formis/NOUN imaginabilibus/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV quando/SCONJ intellectus/NOUN separat/VERB formam/NOUN intellectam/VERB a/ADP formis/NOUN imaginationis/NOUN ,/PUNCT remanet/VERB quidditas/NOUN intellecta/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX una/NUM et/CCONJ eadem/PRON apud/ADP diversos/ADJ intelligentes/VERB ;/PUNCT uno/NUM enim/ADV modo/NOUN est/AUX deficiens/VERB similitudo/NOUN ,/PUNCT quando/SCONJ participatur/VERB forma/NOUN secundum/ADP eamdem/PRON rationem/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ non/ADV secundum/ADP eumdem/PRON perfectionis/NOUN modum/NOUN ;/PUNCT ad/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ visus/NOUN cognoscat/VERB albedinem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ recipiatur/VERB in/ADP eo/PRON similitudo/NOUN albedinis/NOUN secundum/ADP rationem/NOUN suae/ADJ speciei/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ non/ADV secundum/ADP eumdem/PRON modum/NOUN essendi/VERB :/PUNCT quia/SCONJ habet/VERB alterius/PRON modi/NOUN esse/NOUN forma/NOUN in/ADP sensu/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP re/NOUN extra/ADP animam/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV fuerit/VERB in/ADP oculo/NOUN forma/NOUN citrini/ADJ ,/PUNCT non/ADV dicetur/VERB videre/VERB albedinem/NOUN ;/PUNCT non/ADV enim/ADV forma/NOUN existens/VERB in/ADP intellectu/NOUN vel/CCONJ sensu/NOUN ,/PUNCT est/AUX principium/NOUN cognitionis/NOUN secundum/ADP modum/NOUN essendi/VERB quem/PRON habet/VERB utrobique/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP rationem/NOUN in/ADP qua/PRON communicat/VERB cum/ADP re/NOUN exteriori/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV in/ADP qualibet/PRON cognitione/NOUN sit/AUX necessaria/ADJ aliqua/PRON forma/NOUN ,/PUNCT qua/PRON res/NOUN cognoscatur/VERB aut/CCONJ videatur/VERB ;/PUNCT forma/NOUN ista/PRON qua/PRON intellectus/NOUN perficitur/VERB ad/ADP videndas/VERB substantias/NOUN separatas/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX quidditas/NOUN quam/PRON intellectus/NOUN abstrahit/VERB a/ADP rebus/NOUN compositis/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicebat/VERB prima/ADJ opinio/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ aliqua/PRON impressio/NOUN relicta/VERB a/ADP substantia/NOUN separata/VERB in/ADP intellectu/NOUN nostro/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ dicebat/VERB secunda/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ est/AUX ipsa/PRON substantia/NOUN separata/VERB ,/PUNCT quae/PRON conjungitur/VERB intellectui/NOUN nostro/ADJ ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ipsa/PRON sit/VERB quod/PRON intelligitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ qua/PRON intelligitur/VERB ./PUNCT et/CCONJ quidquid/PRON sit/VERB de/ADP aliis/PRON substantiis/NOUN separatis/VERB ,/PUNCT tamen/ADV istum/PRON modum/NOUN oportet/VERB nos/PRON accipere/VERB in/ADP visione/NOUN dei/PROPN per/ADP essentiam/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ quacumque/PRON alia/PRON forma/NOUN informaretur/VERB intellectus/NOUN noster/ADJ ,/PUNCT non/ADV posset/VERB per/ADP eam/PRON duci/VERB in/ADP essentiam/NOUN divinam/ADJ :/PUNCT quod/PRON quidem/ADV non/ADV debet/VERB intelligi/VERB quasi/SCONJ divina/ADJ essentia/NOUN sit/AUX vera/ADJ forma/NOUN intellectus/NOUN nostri/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ quod/SCONJ ex/ADP ea/PRON et/CCONJ intellectu/NOUN nostro/ADJ efficiatur/VERB unum/NUM simpliciter/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP naturalibus/NOUN ex/ADP forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN naturali/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ proportio/NOUN essentiae/NOUN divinae/ADJ ad/ADP intellectum/NOUN nostrum/ADJ est/VERB sicut/SCONJ proportio/NOUN formae/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ./PUNCT quandocumque/SCONJ enim/ADV aliqua/PRON duo/NUM ,/PUNCT quorum/PRON unum/NUM est/AUX perfectius/ADJ altero/PRON ,/PUNCT recipiuntur/VERB in/ADP eodem/PRON receptibili/ADJ ,/PUNCT proportio/NOUN unius/NUM duorum/NUM ad/ADP alterum/PRON ;/PUNCT scilicet/PART magis/ADV perfecti/NOUN ad/ADP minus/ADV perfectum/NOUN ,/PUNCT est/VERB sicut/SCONJ proportio/NOUN formae/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ lux/NOUN et/CCONJ color/NOUN recipiuntur/VERB in/ADP diaphano/ADJ ,/PUNCT quorum/PRON lux/NOUN se/PRON habet/VERB ad/ADP colorem/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ita/ADV cum/SCONJ in/ADP anima/NOUN recipiatur/VERB vis/NOUN intellectiva/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ipsa/PRON essentia/NOUN divina/ADJ inhabitans/VERB ,/PUNCT licet/SCONJ non/ADV per/ADP eumdem/PRON modum/NOUN ,/PUNCT essentia/NOUN divina/ADJ se/PRON habebit/VERB ad/ADP intellectum/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV ex/ADP forma/NOUN naturali/ADJ qua/PRON aliquid/PRON habet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ materia/NOUN ,/PUNCT efficitur/VERB unum/NUM ens/NOUN simpliciter/ADV ;/PUNCT ita/ADV ex/ADP forma/NOUN qua/PRON intellectus/NOUN intelligit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ipso/PRON intellectu/NOUN ,/PUNCT fit/VERB unum/NUM in/ADP intelligendo/VERB ./PUNCT in/ADP rebus/NOUN autem/CCONJ naturalibus/ADJ res/NOUN per/ADP se/PRON subsistens/VERB non/ADV potest/VERB esse/AUX forma/NOUN alicujus/PRON materiae/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ illa/PRON res/NOUN habeat/VERB materiam/NOUN partem/NOUN sui/PRON ;/PUNCT quia/SCONJ non/ADV potest/VERB esse/VERB ut/SCONJ materia/NOUN sit/AUX forma/NOUN alicujus/PRON :/PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ illa/PRON res/NOUN per/ADP se/PRON subsistens/VERB sit/AUX forma/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT nihil/PRON prohibet/VERB eam/PRON effici/VERB formam/NOUN alicujus/PRON materiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ fieri/VERB quo/PRON est/AUX ipsius/PRON compositi/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB de/ADP anima/NOUN ./PUNCT in/ADP intellectu/NOUN autem/CCONJ oportet/VERB accipere/VERB ipsum/PRON intellectum/NOUN in/ADP potentia/NOUN quasi/ADV materiam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ speciem/NOUN intelligibilem/ADJ quasi/ADV formam/NOUN ;/PUNCT unde/ADV si/SCONJ sit/VERB aliqua/PRON res/NOUN per/ADP se/PRON subsistens/VERB quae/PRON non/ADV habeat/VERB aliquid/PRON in/ADP se/PRON praeter/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX intelligibile/ADJ in/ADP ipsa/PRON ,/PUNCT talis/PRON res/NOUN per/ADP se/PRON poterit/VERB esse/AUX forma/NOUN qua/PRON intelligitur/VERB ./PUNCT hujus/PRON signum/NOUN est/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ oportet/VERB formam/NOUN intelligibilem/ADJ abstrahere/VERB a/ADP materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omnibus/PRON proprietatibus/NOUN materiae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ essentia/NOUN divina/ADJ sit/AUX actus/NOUN purus/ADJ ,/PUNCT poterit/VERB esse/AUX forma/NOUN qua/PRON intellectus/NOUN intelligit/VERB ;/PUNCT in/ADP cognoscendo/VERB autem/CCONJ ,/PUNCT id/PRON quod/PRON cognoscitur/VERB sequitur/VERB formam/NOUN qua/PRON cognoscimus/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ per/ADP formam/NOUN lapidis/NOUN videmus/VERB lapidem/NOUN ;/PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ dionysius/PROPN ibi/ADV loquitur/VERB de/ADP cognitione/NOUN qua/PRON deum/PROPN in/ADP via/NOUN cognoscimus/VERB per/ADP aliquam/PRON formam/NOUN creatam/VERB ,/PUNCT qua/PRON intellectus/NOUN noster/ADJ formatur/VERB ad/ADP eum/PRON videndum/VERB ./PUNCT sed/CCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ dicit/VERB augustinus/PROPN ,/PUNCT deus/PROPN omnem/PRON formam/NOUN intellectus/NOUN nostri/ADJ subterfugit/VERB :/PUNCT quia/SCONJ quamcumque/PRON formam/NOUN intellectus/NOUN noster/ADJ concipiat/VERB ,/PUNCT illa/PRON forma/NOUN non/ADV pertingit/VERB ad/ADP rationem/NOUN divinae/ADJ essentiae/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ in/ADP patria/ADJ id/PRON ipsum/PRON per/ADP formam/NOUN quae/PRON est/AUX essentia/NOUN sua/ADJ ,/PUNCT videbimus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ conjungemur/VERB ei/PRON quasi/ADV noto/VERB ./PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ claritas/NOUN dei/PROPN quamvis/SCONJ excedat/VERB omnem/PRON formam/NOUN qua/PRON nunc/ADV intellectus/NOUN formatur/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV excedit/VERB ipsam/PRON essentiam/NOUN divinam/ADJ ,/PUNCT quae/PRON erit/AUX quasi/ADV forma/NOUN intellectus/NOUN nostri/ADJ in/ADP patria/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP hunc/PRON modum/NOUN dicimus/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ materia/NOUN debet/VERB esse/AUX proportionata/VERB ad/ADP formam/NOUN ;/PUNCT ad/ADP octavum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP visione/NOUN qua/PRON deus/PROPN per/ADP essentiam/NOUN videbitur/VERB ,/PUNCT ipsa/PRON divina/ADJ essentia/NOUN erit/AUX quasi/ADV forma/NOUN intellectus/NOUN quae/PRON intelligit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV nullo/PRON modo/NOUN sequitur/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN noster/ADJ videns/VERB deum/PROPN ,/PUNCT fiat/VERB ipsa/PRON essentia/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ ipsa/PRON essentia/NOUN comparatur/VERB ad/ADP ipsum/PRON quasi/ADV perfectio/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ infinitum/ADJ negative/ADV acceptum/VERB dicitur/VERB per/ADP remotionem/NOUN materiae/NOUN terminantis/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN etiam/ADV quodammodo/ADV terminatur/VERB per/ADP materiam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/AUX forma/NOUN visibilis/ADJ qua/PRON determinatur/VERB uterque/PRON visus/NOUN ad/ADP speciale/ADJ objectum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ per/ADP formam/NOUN lapidis/NOUN ad/ADP cognoscendum/VERB lapidem/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV quanto/ADV forma/NOUN corporalis/ADJ magis/ADV abstrahitur/VERB a/ADP materia/NOUN ,/PUNCT magis/ADV est/AUX cognitionis/NOUN principium/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ forma/NOUN in/ADP materia/NOUN existens/VERB nullo/PRON modo/NOUN est/AUX cognitionis/NOUN principium/NOUN ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT quantitas/NOUN actionis/NOUN est/VERB secundum/ADP quantitatem/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX actionis/NOUN principium/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX cognitionis/NOUN principium/NOUN ,/PUNCT est/AUX id/PRON quo/PRON cognoscens/VERB cognoscit/VERB ./PUNCT ad/ADP sextum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ actio/NOUN non/ADV attribuitur/VERB formae/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT quae/PRON est/AUX principium/NOUN actionis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ composito/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV actionem/NOUN oportet/VERB mensurare/VERB non/ADV solum/ADV secundum/ADP formam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX principium/NOUN actionis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP subjectum/NOUN formae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN quae/PRON non/ADV est/AUX per/ADP se/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT non/ADV habet/VERB alium/PRON modum/NOUN a/ADP modo/NOUN subjecti/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV habet/VERB esse/NOUN nisi/SCONJ inquantum/SCONJ est/AUX actus/NOUN talis/PRON subjecti/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV mensura/NOUN formae/NOUN est/AUX mensura/NOUN compositi/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN quae/PRON est/AUX per/ADP se/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT habet/VERB aliquem/PRON modum/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX res/NOUN quaedam/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ quemdam/PRON modum/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX actus/NOUN talis/PRON subjecti/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ hic/PRON modus/NOUN accipitur/VERB secundum/ADP mensuram/NOUN qua/PRON perfectibile/ADJ pertingit/VERB ut/SCONJ perficiat/VERB tali/PRON forma/NOUN ;/PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ cum/SCONJ principium/NOUN actionis/NOUN sit/AUX forma/NOUN qua/PRON agitur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB ex/ADP parte/NOUN ejus/PRON sumi/VERB actionis/NOUN mensuram/NOUN ;/PUNCT aliter/NOUN autem/CCONJ in/ADP formis/NOUN subsistentibus/ADJ quam/SCONJ in/ADP aliis/PRON formis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ prius/ADV dictum/VERB est/AUX ./PUNCT in/ADP aliis/PRON enim/ADV formis/NOUN est/VERB quantitas/NOUN fortitudinis/NOUN in/ADP actione/NOUN secundum/ADP quantitatem/NOUN ejus/PRON quod/PRON receptum/VERB est/AUX de/ADP forma/NOUN in/ADP subjecto/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ de/ADP calore/NOUN in/ADP calido/NOUN ;/PUNCT in/ADP formis/NOUN autem/CCONJ subsistentibus/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ subjectum/NOUN subditur/VERB formae/NOUN magis/ADV vel/CCONJ minus/ADV ./PUNCT potentia/NOUN autem/CCONJ cognoscitiva/ADJ subditur/VERB formae/NOUN qua/PRON cognoscit/VERB ,/PUNCT secundum/ADP hoc/PRON quod/SCONJ habet/VERB virtutem/NOUN cognoscendi/VERB ./PUNCT unde/ADV secundum/ADP quantitatem/NOUN recepti/VERB luminis/NOUN accipitur/VERB modus/NOUN quo/PRON substat/VERB intellectus/NOUN noster/ADJ essentiae/NOUN divinae/ADJ ut/SCONJ formae/NOUN intelligibili/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB modus/NOUN perfectionis/NOUN in/ADP operatione/NOUN ,/PUNCT cujus/PRON talis/PRON forma/NOUN est/AUX principium/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART in/ADP visione/NOUN dei/PROPN per/ADP essentiam/NOUN ;/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quamvis/SCONJ in/ADP intellectu/NOUN unius/NUM sancti/ADJ non/ADV sit/VERB expressior/VERB similitudo/NOUN dei/PROPN qua/PRON ipsum/PRON cognoscit/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ in/ADP alio/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ quilibet/PRON per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ deum/PROPN videt/VERB :/PUNCT tamen/ADV intellectus/NOUN unius/NUM perfectius/ADV substat/VERB formae/NOUN qua/PRON intelligit/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ intellectus/NOUN alterius/PRON ;/PUNCT ergo/ADV cum/SCONJ in/ADP illa/PRON beata/ADJ visione/NOUN essentia/NOUN divina/ADJ fiat/VERB quasi/ADV forma/NOUN intellectus/NOUN nostri/ADJ ,/PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ sancti/ADJ videntes/VERB deum/PROPN omnia/PRON videant/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT commentator/PROPN dicit/VERB in/ADP 3/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ si/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB esset/AUX forma/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT intelligeremus/VERB omnia/PRON ./PUNCT unde/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP speculo/NOUN materiali/ADJ tam/ADV res/NOUN quam/CCONJ speculum/NOUN videntur/VERB sub/ADP propria/ADJ forma/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ speculum/NOUN illud/PRON videatur/VERB per/ADP formam/NOUN receptam/VERB ,/PUNCT lapis/NOUN vero/NOUN per/ADP formam/NOUN propriam/ADJ resultantem/VERB in/ADP re/NOUN alia/PRON ;/PUNCT sed/CCONJ in/ADP speculo/NOUN increato/ADJ videtur/VERB aliquid/PRON per/ADP formam/NOUN ipsius/PRON speculi/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ effectus/NOUN videtur/VERB per/ADP similitudinem/NOUN causae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ e/ADP converso/NOUN ;/PUNCT ad/ADP undecimum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB est/AUX forma/NOUN proportionata/VERB intellectui/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV potentia/NOUN materiae/NOUN est/AUX proportionata/VERB potentiae/NOUN agentis/NOUN naturalis/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV si/SCONJ intellectus/NOUN agens/VERB fuerit/AUX forma/NOUN intellectus/NOUN possibilis/ADJ ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ cognoscat/VERB omnia/PRON ad/ADP quae/PRON se/PRON extendit/VERB virtus/NOUN intellectus/NOUN agentis/VERB ./PUNCT divina/ADJ autem/CCONJ essentia/NOUN non/ADV est/AUX forma/NOUN hoc/PRON modo/NOUN intellectui/NOUN nostro/ADJ proportionata/VERB ;/PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ intellectus/NOUN deum/PROPN per/ADP essentiam/NOUN videat/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ essentia/NOUN divina/ADJ uniatur/VERB intellectui/NOUN nostro/ADJ quodammodo/ADV ut/SCONJ forma/NOUN intelligibilis/ADJ ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ non/ADV conjungitur/VERB perfectibili/ADJ nisi/SCONJ quando/SCONJ perfectibile/ADJ habet/VERB dispositiones/NOUN quibus/PRON efficitur/VERB susceptivum/ADJ talis/PRON formae/NOUN ;/PUNCT ultima/ADJ enim/ADV dispositio/NOUN ad/ADP formam/NOUN secundum/ADP eamdem/PRON rationem/NOUN recipitur/VERB in/ADP perfectibili/ADJ et/CCONJ forma/NOUN ipsa/PRON ;/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ si/SCONJ unum/NUM est/AUX naturale/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ aliud/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ perfectibile/ADJ per/ADP ultimam/ADJ dispositionem/NOUN ad/ADP formam/NOUN contingit/VERB ipsam/PRON formam/NOUN ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ quae/PRON est/AUX divina/ADJ essentia/NOUN ,/PUNCT omnem/PRON facultatem/NOUN et/CCONJ capacitatem/NOUN naturalem/ADJ excedit/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV facultas/NOUN sive/CCONJ potentia/NOUN creaturae/NOUN non/ADV se/PRON extendit/VERB nisi/SCONJ ad/ADP sui/ADJ generis/NOUN formam/NOUN :/PUNCT secundum/ADP autem/CCONJ naturalem/ADJ facultatem/NOUN potest/VERB intellectus/NOUN creatus/VERB pervenire/VERB ad/ADP cognitionem/NOUN dei/PROPN per/ADP formas/NOUN creatas/VERB ei/PRON inditas/VERB vel/CCONJ acquisitas/VERB ;/PUNCT facultas/NOUN enim/ADV intellectus/NOUN nostri/ADJ determinatur/VERB ad/ADP formas/NOUN sensibiles/ADJ quae/PRON per/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB fiunt/AUX intellectae/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ phantasmata/NOUN hoc/PRON modo/NOUN se/PRON habent/VERB ad/ADP intellectum/NOUN nostrum/ADJ sicut/SCONJ sensibilia/NOUN ad/ADP sensum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP 3/NUM de/ADP anima/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ in/ADP omne/PRON illud/PRON quod/PRON intellectus/NOUN noster/ADJ intelligit/VERB ,/PUNCT naturaliter/ADV manuducatur/VERB per/ADP formas/NOUN sensibiles/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ etiam/ADV dionysius/PROPN dicit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ substantiae/NOUN separatae/VERB ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX per/ADP se/PRON maxime/ADV intelligibiles/ADJ ,/PUNCT excedunt/VERB genus/NOUN formarum/NOUN sensibilium/ADJ ;/PUNCT ideo/ADV intellectus/NOUN noster/ADJ invenitur/VERB debilis/ADJ ad/ADP cognitionem/NOUN earum/PRON ;/PUNCT facultas/NOUN autem/CCONJ naturalis/ADJ intellectus/NOUN angelici/ADJ ,/PUNCT quamvis/SCONJ non/ADV sit/AUX determinata/VERB ad/ADP formas/NOUN sensibiles/ADJ ,/PUNCT est/AUX tamen/ADV determinata/VERB ad/ADP formas/NOUN creatas/VERB quae/PRON sunt/AUX sui/ADJ generis/NOUN :/PUNCT quamvis/SCONJ enim/ADV divina/ADJ essentia/NOUN sit/AUX cuilibet/PRON rei/NOUN praesens/ADJ ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV est/AUX praesens/ADJ cuilibet/PRON intellectui/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ forma/NOUN intelligibilis/ADJ ;/PUNCT quod/PRON tunc/ADV solum/ADV accidit/VERB quando/SCONJ in/ADP intellectu/NOUN est/VERB dispositio/NOUN sufficiens/ADJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sit/AUX unibilis/ADJ divinae/ADJ essentiae/NOUN ut/SCONJ formae/NOUN intelligibili/ADJ ./PUNCT tertio/NOUN propter/ADP excessum/NOUN claritatis/NOUN divinae/ADJ essentiae/NOUN supra/ADP formam/NOUN qua/PRON intellectus/NOUN creatus/VERB naturaliter/ADV intelligit/VERB ;/PUNCT determinari/VERB autem/CCONJ ad/ADP formam/NOUN intelligibilem/ADJ increatam/ADJ est/AUX proprietas/NOUN intellectus/NOUN increati/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV lumen/NOUN illud/PRON per/ADP quod/PRON intellectus/NOUN unitur/VERB formae/NOUN intelligibili/ADJ increatae/ADJ ,/PUNCT communicari/VERB potest/VERB intellectui/NOUN creato/VERB ;/PUNCT intellectus/NOUN etiam/ADV angeli/NOUN in/ADP statu/NOUN viae/NOUN per/ADP omnes/PRON dispositiones/NOUN naturales/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV gratuitas/ADJ ,/PUNCT non/ADV potest/VERB in/ADP aliquid/PRON amplius/ADJ nisi/SCONJ ut/SCONJ intelligat/VERB omne/PRON quod/PRON intelligit/VERB per/ADP formas/NOUN creatas/VERB ,/PUNCT ad/ADP quas/PRON naturalis/ADJ facultas/NOUN intellectus/NOUN ejus/PRON determinatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ in/ADP essentia/NOUN sua/ADJ videri/VERB non/ADV potest/VERB nec/CCONJ per/ADP aliquam/PRON formam/NOUN a/ADP sensu/NOUN abstractam/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ per/ADP aliquam/PRON formam/NOUN creatam/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ./PUNCT ex/ADP dictis/VERB etiam/ADV patet/VERB quod/SCONJ nullus/PRON homo/NOUN in/ADP statu/NOUN viae/NOUN essentiam/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV angeli/NOUN ,/PUNCT potest/VERB cognoscere/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ excedit/VERB omnes/PRON formas/NOUN sensibiles/ADJ ,/PUNCT per/ADP quas/PRON intellectus/NOUN noster/ADJ in/ADP statu/NOUN viae/NOUN cognoscit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ipsam/PRON mentem/NOUN nostram/ADJ ,/PUNCT ex/ADP cujus/PRON similitudine/NOUN aliquid/PRON de/ADP substantiis/NOUN intellectualibus/ADJ cognoscimus/VERB ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ secundum/ADP dionysium/PROPN ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ in/ADP scriptura/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ aliquis/PRON sanctus/ADJ vidit/VERB deum/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ isaias/PROPN ,/PUNCT vel/CCONJ quilibet/PRON alius/PRON ;/PUNCT non/ADV est/AUX intelligendum/VERB quod/SCONJ essentiam/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX omnibus/PRON viatoribus/NOUN occulta/VERB ,/PUNCT viderit/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ ostensae/VERB sunt/AUX eis/PRON aliquae/PRON formae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ corporales/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ imaginariae/NOUN ,/PUNCT per/ADP quas/PRON manuducebantur/VERB in/ADP dei/PROPN cognitionem/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON fiebat/VERB ministerio/NOUN angelorum/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON illuminatione/NOUN confortabatur/VERB intellectus/NOUN prophetae/NOUN ad/ADP perveniendum/VERB in/ADP aliqualem/ADJ divinorum/NOUN cognitionem/NOUN ex/ADP apparentibus/VERB formis/NOUN ./PUNCT non/ADV quod/SCONJ deus/PROPN videri/VERB possit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ formam/NOUN vidit/VERB in/ADP qua/PRON deus/PROPN locutus/VERB est/AUX ei/PRON ./PUNCT ad/ADP sextum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ visio/NOUN intellectualis/ADJ est/VERB de/ADP his/PRON quae/PRON sunt/VERB in/ADP anima/NOUN per/ADP sui/ADJ essentiam/NOUN ,/PUNCT non/ADV quocumque/PRON modo/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ de/ADP his/PRON quae/PRON sunt/VERB in/ADP ea/PRON ut/SCONJ formae/NOUN intelligibiles/ADJ in/ADP intellectu/NOUN ./PUNCT sive/CCONJ sit/AUX forma/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ species/NOUN lapidis/NOUN in/ADP oculo/NOUN perficit/VERB oculum/NOUN ad/ADP videndum/VERB ;/PUNCT sive/CCONJ principium/NOUN effectivum/ADJ hujus/PRON formae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ dicitur/VERB quod/SCONJ oculus/NOUN videt/VERB per/ADP solem/NOUN ;/PUNCT nihil/PRON tamen/ADV prohibet/VERB quin/SCONJ aliqua/PRON forma/NOUN creata/VERB mediante/VERB mens/NOUN nostra/ADJ a/ADP deo/PROPN formetur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ gratiae/NOUN vel/CCONJ caritatis/NOUN habitu/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV per/ADP illa/PRON non/ADV possumus/VERB devenire/VERB in/ADP essentias/NOUN illarum/PRON rerum/NOUN quae/PRON omnes/PRON formas/NOUN sensibiles/ADJ excedunt/VERB ;/PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ anima/NOUN est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT ita/ADV in/ADP his/PRON quae/PRON sunt/AUX communia/ADJ animae/NOUN et/CCONJ corpori/NOUN ,/PUNCT id/PRON quod/PRON ex/ADP parte/NOUN animae/NOUN se/PRON habet/VERB ,/PUNCT est/AUX formale/ADJ ;/PUNCT patet/VERB etiam/ADV quod/SCONJ secundum/ADP formam/NOUN est/VERB aliquid/PRON actu/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP materiam/NOUN est/VERB aliquid/PRON in/ADP potentia/NOUN ;/PUNCT unde/ADV omnis/PRON forma/NOUN inhaerens/ADJ comparatur/VERB ad/ADP operationem/NOUN quodammodo/ADV ut/SCONJ potentia/NOUN ad/ADP actum/NOUN ;/PUNCT propter/ADP quod/PRON forma/NOUN dicitur/VERB actus/NOUN primus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ scientia/NOUN ;/PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ interest/VERB inter/ADP perfectiones/NOUN primas/ADJ et/CCONJ secundas/ADJ ;/PUNCT quod/SCONJ ad/ADP primam/ADJ perfectionem/NOUN ordinatur/VERB perfectibile/ADJ sicut/SCONJ ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ materia/NOUN ad/ADP formam/NOUN :/PUNCT sed/CCONJ e/ADP converso/ADJ secunda/ADJ perfectio/NOUN ordinatur/VERB ad/ADP perfectibile/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV perfectibile/ADJ per/ADP eam/PRON esse/NOUN perfectum/ADJ habeat/VERB ;/PUNCT in/ADP nobis/PRON autem/CCONJ perfectissimum/ADJ est/AUX spiritualis/ADJ natura/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON res/NOUN spirituales/ADJ sunt/AUX nobis/PRON convenientes/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP unoquoque/PRON forma/NOUN est/AUX potior/ADJ materia/NOUN ;/PUNCT ad/ADP tertiam/ADJ quaestionem/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ motor/NOUN :/PUNCT unde/ADV cum/SCONJ dotes/NOUN corporis/NOUN ad/ADP hoc/PRON ordinentur/VERB ut/SCONJ corpus/NOUN perfecte/ADV animae/NOUN subjiciatur/VERB ,/PUNCT hoc/PRON erit/VERB ut/SCONJ subjiciatur/VERB ei/PRON perfecte/ADV et/CCONJ sicut/SCONJ formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ motori/NOUN ./PUNCT a/ADP forma/NOUN autem/CCONJ in/ADP materia/NOUN tria/NUM causantur/VERB ;/PUNCT scilicet/PART esse/NOUN substantiale/ADJ ,/PUNCT vires/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ formae/NOUN secundariae/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART accidentales/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ amborum/NOUN conservatio/NOUN ./PUNCT inquantum/SCONJ vero/ADV perfecte/ADV subditur/VERB ei/PRON ut/SCONJ formae/NOUN secundum/ADP accidentales/ADJ formas/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP corpore/NOUN ab/ADP anima/NOUN ,/PUNCT sic/ADV est/VERB dos/NOUN claritatis/NOUN ./PUNCT ergo/ADV anima/NOUN in/ADP sui/PRON creatione/NOUN non/ADV habet/VERB aliquas/PRON formas/NOUN concreatas/VERB ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV intelligit/VERB aliquid/PRON ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ intelligat/VERB per/ADP formas/NOUN a/ADP sensibus/NOUN acceptas/VERB ;/PUNCT cum/SCONJ omnis/PRON cognitio/NOUN fiat/VERB per/ADP aliquam/PRON formam/NOUN quae/PRON sit/AUX similitudo/NOUN rei/NOUN cognitae/VERB ./PUNCT sed/CCONJ animae/NOUN puerorum/NOUN defunctorum/VERB in/ADP uteris/NOUN maternis/ADJ non/ADV habent/VERB aliquas/PRON formas/NOUN a/ADP sensibus/NOUN acceptas/VERB ./PUNCT ergo/ADV saltem/ADV animae/NOUN puerorum/NOUN non/ADV possunt/VERB intelligere/VERB aliquid/PRON ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV habeant/VERB aliquas/PRON intelligibiles/ADJ formas/NOUN ./PUNCT omnem/PRON autem/CCONJ hujusmodi/ADV substantiam/NOUN oportet/VERB incorruptibilem/ADJ esse/AUX ;/PUNCT quia/SCONJ materia/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ potest/VERB esse/AUX subjectum/NOUN privationis/NOUN et/CCONJ formae/NOUN ,/PUNCT est/AUX corruptionis/NOUN causa/NOUN in/ADP rebus/NOUN materialibus/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV alii/PRON dicunt/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sicut/SCONJ angelus/NOUN habet/VERB apud/ADP se/PRON formas/NOUN innatas/VERB causarum/NOUN ordinis/NOUN universi/ADJ ,/PUNCT ita/PART et/CCONJ anima/NOUN a/ADP sui/PRON creatione/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ dum/SCONJ est/VERB in/ADP corpore/NOUN ,/PUNCT a/ADP corpore/NOUN opprimitur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ illis/PRON formis/NOUN uti/VERB non/ADV possit/VERB ad/ADP intelligendum/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ utitur/VERB formis/NOUN quas/PRON a/ADP sensu/NOUN accipit/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV ipsis/PRON formis/NOUN innatis/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quosdam/PRON qui/PRON posuerunt/VERB quod/SCONJ addiscere/VERB non/ADV est/AUX aliud/PRON quam/SCONJ reminisci/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ postquam/SCONJ a/ADP corpore/NOUN fuerit/AUX separata/VERB ,/PUNCT utetur/VERB illis/PRON formis/NOUN innatis/VERB ./PUNCT nec/CCONJ esset/AUX probabile/ADJ quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ anima/NOUN naturaliter/ADV corpori/NOUN uniatur/VERB ,/PUNCT totaliter/ADV impediretur/VERB per/ADP conjunctionem/NOUN ad/ADP corpus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ formis/NOUN innatis/VERB uti/VERB posset/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV aliter/ADV dicendum/VERB est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN in/ADP sui/PRON creatione/NOUN nullas/PRON habet/VERB formas/NOUN concreatas/VERB :/PUNCT nec/CCONJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ post/ADP separationem/NOUN a/ADP corpore/NOUN intelligat/VERB ,/PUNCT requiruntur/VERB aliquae/PRON formae/NOUN a/ADP rebus/NOUN acceptae/VERB vel/CCONJ tunc/ADV vel/CCONJ prius/ADV ;/PUNCT unde/ADV dionysius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV est/AUX possibile/ADJ nobis/PRON in/ADP hac/PRON vita/NOUN aliter/ADV superlucere/VERB divinum/ADJ radium/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ cum/ADP varietate/NOUN sensibilium/ADJ formarum/NOUN :/PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN habet/VERB esse/NOUN perfectius/ADJ in/ADP corpore/NOUN quam/SCONJ separata/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ inquantum/SCONJ est/AUX intellectus/NOUN ;/PUNCT ad/ADP sextum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ animae/NOUN puerorum/NOUN quamvis/SCONJ non/ADV habeant/VERB formas/NOUN innatas/VERB vel/CCONJ acquisitas/VERB ,/PUNCT habebunt/VERB tamen/ADV aliquas/PRON formas/NOUN intelligibiles/ADJ ex/ADP influentia/NOUN divini/ADJ luminis/NOUN ,/PUNCT cooperante/VERB ministerio/NOUN angelorum/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX duas/NUM formas/NOUN ejusdem/PRON speciei/NOUN esse/VERB in/ADP eodem/PRON subjecto/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ anima/NOUN separata/VERB recipiet/VERB aliquas/PRON formas/NOUN intelligibiles/ADJ ex/ADP influentia/NOUN substantiae/NOUN superioris/ADJ ,/PUNCT per/ADP quas/PRON poterit/VERB res/NOUN intelligere/VERB ./PUNCT ergo/ADV in/ADP ipsa/PRON non/ADV possunt/VERB remanere/VERB intelligibiles/ADJ formae/NOUN earumdem/PRON rerum/NOUN a/ADP sensibus/NOUN acceptae/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON intellectus/NOUN noster/ADJ actu/NOUN intelligit/VERB quod/SCONJ forma/NOUN intelligibilis/ADJ in/ADP eo/PRON existit/VERB ./PUNCT ergo/ADV postquam/SCONJ destitit/VERB actu/NOUN intelligere/VERB ,/PUNCT forma/NOUN intelligibilis/ADJ in/ADP eo/PRON non/ADV remanet/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV videtur/VERB quod/SCONJ non/ADV remaneant/VERB in/ADP anima/NOUN separata/VERB aliquae/PRON formae/NOUN intelligibiles/ADJ a/ADP sensibus/NOUN acceptae/VERB ,/PUNCT per/ADP quas/PRON intelligere/VERB possit/VERB ./PUNCT frustra/ADV autem/CCONJ remanerent/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP eas/PRON intelligeret/VERB formas/NOUN prius/ADV a/ADP sensibus/NOUN acceptas/VERB ./PUNCT una/NUM occasionatur/VERB ex/ADP opinione/NOUN avicennae/PROPN ,/PUNCT qui/PRON dicit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ intellectus/NOUN noster/ADJ possibilis/ADJ non/ADV servat/VERB aliquas/PRON formas/NOUN postquam/SCONJ actu/NOUN intelligere/VERB desinit/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ formae/NOUN intelligibiles/ADJ non/ADV possunt/VERB esse/VERB in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ nisi/SCONJ ut/SCONJ in/ADP vi/NOUN apprehendente/VERB ./PUNCT sed/CCONJ intellectus/NOUN possibilis/ADJ cum/SCONJ convertit/VERB se/PRON ad/ADP intelligentiam/NOUN agentem/VERB ,/PUNCT quam/PRON ponit/VERB separatam/VERB ,/PUNCT accipit/VERB species/NOUN intelligibiles/ADJ ex/ADP influentia/NOUN ejus/PRON ,/PUNCT cujus/PRON est/AUX formas/NOUN a/ADP phantasmatibus/NOUN abstrahere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ponere/VERB eas/PRON in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ cum/SCONJ desinit/VERB se/PRON convertere/VERB ad/ADP intellectum/NOUN agentem/VERB ,/PUNCT formae/NOUN illae/PRON desinunt/VERB esse/VERB in/ADP eo/PRON ;/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN visibilis/ADJ desinit/VERB esse/VERB in/ADP oculo/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ oculus/NOUN desinit/VERB se/PRON convertere/VERB ad/ADP rem/NOUN visam/VERB ./PUNCT secundo/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ ex/ADP quo/PRON species/NOUN in/ADP intellectum/NOUN possibilem/ADJ imprimuntur/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX probabile/ADJ eas/PRON aboleri/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ aliqua/PRON causa/NOUN corrumpens/VERB eas/PRON fuerit/VERB ;/PUNCT cum/SCONJ multo/ADV nobilius/ADV recipiantur/VERB formae/NOUN intelligibiles/ADJ in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ quam/SCONJ formae/NOUN sensibiles/ADJ in/ADP materia/NOUN prima/ADJ ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ formae/NOUN intelligibiles/ADJ acceptae/VERB non/ADV sunt/AUX omnino/ADV unius/NUM rationis/NOUN cum/ADP illis/PRON formis/NOUN quae/PRON immediate/ADV ex/ADP influentia/NOUN divina/ADJ proveniunt/VERB ;/PUNCT unde/ADV nihil/PRON prohibet/VERB utrasque/PRON formas/NOUN in/ADP anima/NOUN separata/VERB remanere/VERB ;/PUNCT et/CCONJ formas/NOUN illas/PRON tunc/ADV acceptas/VERB ex/ADP influxu/NOUN superioris/ADJ substantiae/NOUN esse/AUX formales/ADJ et/CCONJ completivas/ADJ respectu/NOUN formarum/NOUN acquisitarum/VERB a/ADP sensibus/NOUN ./PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP intellectu/NOUN nostro/ADJ remanent/VERB formae/NOUN intelligibiles/ADJ ,/PUNCT etiam/ADV postquam/SCONJ actu/NOUN intelligere/VERB desinit/VERB ;/PUNCT remanent/VERB autem/CCONJ hujusmodi/ADV formae/NOUN intelligibiles/ADJ in/ADP intellectu/NOUN possibili/ADJ ,/PUNCT cum/SCONJ actu/NOUN non/ADV intelligit/VERB ,/PUNCT non/ADV sicut/SCONJ in/ADP actu/NOUN completo/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP actu/NOUN medio/ADJ inter/ADP potentiam/NOUN puram/ADJ et/CCONJ actum/NOUN perfectum/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV forma/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP fieri/VERB ,/PUNCT hoc/PRON modo/NOUN se/PRON habet/VERB ./PUNCT sed/CCONJ per/ADP naturam/NOUN intellectivae/ADJ animae/NOUN ,/PUNCT formae/NOUN quae/PRON in/ADP intellectu/NOUN recipiuntur/VERB dum/SCONJ corpori/NOUN est/AUX conjuncta/VERB ,/PUNCT non/ADV ducunt/VERB in/ADP cognitionem/NOUN singularium/ADJ ;/PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ cum/SCONJ omnis/PRON cognitio/NOUN sit/VERB per/ADP formas/NOUN ,/PUNCT quibus/PRON cognoscens/VERB rebus/NOUN cognitis/VERB assimilatur/VERB ;/PUNCT duplex/ADJ erit/AUX cognoscendi/VERB modus/NOUN :/PUNCT unus/NOUN per/ADP formas/NOUN a/ADP rebus/NOUN acceptas/VERB ;/PUNCT alius/NOUN per/ADP formas/NOUN quae/PRON sunt/AUX causae/NOUN rerum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ a/ADP causis/NOUN rerum/NOUN acceptae/VERB ./PUNCT in/ADP illa/PRON ergo/ADV cognitione/NOUN quae/PRON fit/VERB per/ADP formas/NOUN a/ADP rebus/NOUN acceptas/VERB ,/PUNCT ipsae/PRON res/NOUN per/ADP suam/ADJ actionem/NOUN sunt/AUX cognitionis/NOUN causa/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ ergo/ADV omnis/PRON actio/NOUN sit/VERB per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ quantum/ADV est/VERB de/ADP se/PRON sit/AUX universalis/ADJ ;/PUNCT per/ADP talem/PRON modum/NOUN non/ADV potest/VERB deveniri/VERB in/ADP cognitionem/NOUN rerum/NOUN singularium/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ per/ADP hunc/PRON modum/NOUN non/ADV cognoscitur/VERB materia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX individuationis/NOUN principium/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ in/ADP universali/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ scilicet/ADV habet/VERB habitudinem/NOUN ad/ADP formam/NOUN universalem/ADJ ;/PUNCT sicut/SCONJ qui/PRON cognoscit/VERB simum/ADJ ,/PUNCT cognoscit/VERB nasum/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX subjectum/NOUN simi/ADJ ;/PUNCT nisi/SCONJ quando/SCONJ formae/NOUN individualiter/ADV recipiuntur/VERB in/ADP cognoscente/VERB ut/SCONJ sunt/VERB in/ADP rebus/NOUN extra/ADP animam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ accidit/VERB in/ADP potentiis/NOUN cognoscitivis/ADJ per/ADP organum/NOUN corporale/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP illa/PRON cognitione/NOUN quae/PRON est/VERB per/ADP formas/NOUN quae/PRON sunt/AUX rerum/NOUN causae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ earum/PRON impressiones/NOUN ,/PUNCT pervenitur/VERB usque/ADP ad/ADP singularia/ADJ ,/PUNCT quamvis/SCONJ hujusmodi/ADV formae/NOUN sint/AUX omnino/ADV immateriales/ADJ ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ causa/NOUN rei/NOUN prima/ADJ est/VERB quae/PRON rebus/NOUN esse/NOUN influit/VERB :/PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ communiter/ADV materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN respicit/VERB ./PUNCT unde/ADV hujusmodi/ADV formae/NOUN ducunt/VERB directe/ADV in/ADP cognitionem/NOUN utriusque/PRON ,/PUNCT scilicet/PART materiae/NOUN et/CCONJ formae/NOUN ;/PUNCT anima/NOUN ergo/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ est/AUX corpori/NOUN conjuncta/VERB ,/PUNCT non/ADV cognoscit/VERB nisi/SCONJ per/ADP formas/NOUN a/ADP rebus/NOUN acceptas/VERB ;/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV per/ADP potentiam/NOUN illam/PRON cognoscitivam/ADJ in/ADP qua/PRON formae/NOUN a/ADP rebus/NOUN omnino/ADV immaterialiter/ADV recipiuntur/VERB ,/PUNCT directe/ADV singularia/ADJ non/ADV cognoscit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solummodo/PART per/ADP potentias/NOUN organis/NOUN affixas/VERB ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ anima/NOUN in/ADP statu/NOUN viae/NOUN non/ADV cognoscit/VERB singularia/ADJ directe/ADV ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP potentias/NOUN sensitivas/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV cognoscit/VERB nisi/SCONJ per/ADP formas/NOUN a/ADP rebus/NOUN acceptas/VERB ;/PUNCT sensus/NOUN enim/ADV singulare/ADJ cognoscit/VERB per/ADP formam/NOUN quodammodo/ADV materialem/ADJ ;/PUNCT unde/ADV per/ADP illam/PRON formam/NOUN non/ADV potest/VERB se/PRON extendere/VERB ejus/PRON cognitio/NOUN ultra/ADP singulare/ADJ :/PUNCT sed/CCONJ intellectus/NOUN singulare/ADJ cognoscit/VERB per/ADP formam/NOUN immaterialem/ADJ ,/PUNCT quae/PRON potest/VERB esse/AUX principium/NOUN cognoscendi/VERB universale/ADJ et/CCONJ singulare/ADJ ;/PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ eodem/PRON modo/NOUN recipitur/VERB forma/NOUN in/ADP intellectu/NOUN animae/NOUN separatae/VERB et/CCONJ in/ADP intellectu/NOUN animae/NOUN conjunctae/VERB ,/PUNCT scilicet/PART immaterialiter/ADV ;/PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV forma/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP anima/NOUN separata/VERB ,/PUNCT erit/AUX alterius/PRON rationis/NOUN et/CCONJ virtutis/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ ponamus/VERB quod/SCONJ anima/NOUN separata/VERB cognoscat/VERB per/ADP formas/NOUN aliquas/PRON vel/CCONJ concreatas/VERB vel/CCONJ influxas/VERB a/ADP superioribus/ADJ substantiis/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB esse/VERB quod/SCONJ ejus/PRON cognitio/NOUN per/ADP rei/NOUN distantiam/NOUN impediatur/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV per/ADP hujusmodi/ADV formas/NOUN cognoscet/VERB in/ADP quantum/SCONJ res/NOUN aliquid/PRON agant/VERB in/ADP animam/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ anima/NOUN in/ADP res/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV medium/ADJ corporale/ADJ ,/PUNCT per/ADP quod/PRON actio/NOUN fiat/VERB ,/PUNCT cognitionem/NOUN impedire/VERB possit/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ cognitio/NOUN praedicta/VERB perficitur/VERB ex/ADP hoc/PRON solo/ADJ quod/SCONJ formae/NOUN in/ADP anima/NOUN existentes/VERB repraesentant/VERB res/NOUN quae/PRON sunt/VERB extra/ADP animam/NOUN ;/PUNCT unde/ADV etiam/ADV potentiae/NOUN cognoscitivae/ADJ quae/PRON cognoscunt/VERB res/NOUN per/ADP formas/NOUN a/ADP rebus/NOUN acceptas/VERB ,/PUNCT dummodo/SCONJ non/ADV cognoscant/VERB solummodo/ADV dum/SCONJ accipiunt/VERB ,/PUNCT aequaliter/ADV cognoscunt/VERB res/NOUN distantes/VERB et/CCONJ propinquas/ADJ ;/PUNCT si/SCONJ ergo/ADV cognitio/NOUN animae/NOUN separatae/VERB non/ADV fit/VERB per/ADP acceptionem/NOUN formarum/NOUN a/ADP rebus/NOUN sensibilibus/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP positum/VERB est/AUX ,/PUNCT nullo/PRON modo/NOUN esse/VERB poterit/VERB ut/SCONJ ejus/PRON cognitionem/NOUN localis/ADJ distantia/NOUN impediat/VERB ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ damnati/VERB transibunt/VERB ex/ADP vehementissimo/ADJ calore/NOUN ad/ADP vehementissimum/ADJ frigus/NOUN ,/PUNCT sine/ADP hoc/PRON quod/SCONJ in/ADP eis/PRON sit/VERB aliquod/PRON refrigerium/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ passio/NOUN ab/ADP exterioribus/ADJ non/ADV erit/VERB per/ADP transmutationem/NOUN corporis/NOUN a/ADP sua/ADJ pristina/ADJ naturali/ADJ dispositione/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ contraria/ADJ passio/NOUN ad/ADP aequalitatem/NOUN vel/CCONJ temperiem/NOUN reducendo/VERB refrigerium/NOUN causet/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ accidit/VERB nunc/ADV ;/PUNCT sed/CCONJ erit/VERB per/ADP actionem/NOUN spiritualem/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ sensibilia/ADJ agunt/VERB per/ADP sensum/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ sentiuntur/VERB imprimendo/VERB formas/NOUN illas/PRON secundum/ADP esse/NOUN spirituale/ADJ in/ADP organum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV secundum/ADP esse/NOUN materiale/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ,/PUNCT dist./X 44/NUM ,/PUNCT dictum/VERB est/AUX ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV ,/PUNCT ad/ADP philipp./X 2-6/NUM cum/SCONJ in/ADP forma/NOUN dei/PROPN esset/VERB ,/PUNCT non/ADV rapinam/NOUN arbitratus/VERB est/AUX esse/AUX se/PRON aequalem/ADJ deo/PROPN :/PUNCT sed/CCONJ semetipsum/PRON exinanivit/VERB ,/PUNCT formam/NOUN servi/NOUN accipiens/VERB ,/PUNCT in/ADP similitudinem/NOUN hominum/NOUN factus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ habitu/NOUN inventus/VERB ut/SCONJ homo/NOUN ./PUNCT et/CCONJ videtur/AUX a/ADP platonicorum/ADJ dictis/NOUN exorta/VERB ,/PUNCT qui/PRON ponebant/VERB summum/ADJ deum/PROPN ,/PUNCT patrem/NOUN et/CCONJ creatorem/NOUN omnium/PRON rerum/NOUN ,/PUNCT a/ADP quo/PRON primitus/ADV effluxisse/VERB dicebant/VERB quandam/PRON mentem/NOUN ,/PUNCT in/ADP qua/PRON essent/VERB omnium/PRON rerum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT superiorem/ADJ omnibus/PRON aliis/PRON rebus/NOUN ,/PUNCT quam/PRON paternum/ADJ intellectum/NOUN nominabant/VERB ;/PUNCT apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT philipp./X 2/NUM ,/PUNCT quod/SCONJ filius/NOUN ,/PUNCT antequam/SCONJ exinaniret/VERB semetipsum/PRON formam/NOUN servi/NOUN accipiens/VERB ,/PUNCT in/ADP forma/NOUN dei/PROPN erat/VERB ./PUNCT per/ADP formam/NOUN autem/CCONJ dei/PROPN non/ADV aliud/PRON intelligitur/VERB quam/SCONJ natura/NOUN divina/ADJ :/PUNCT sicut/SCONJ per/ADP formam/NOUN servi/NOUN non/ADV intelligitur/VERB aliud/PRON quam/SCONJ humana/ADJ natura/NOUN ./PUNCT ostendit/VERB autem/CCONJ apostolus/NOUN eum/PRON esse/AUX minoratum/VERB secundum/ADP assumptionem/NOUN formae/NOUN servilis/ADJ ,/PUNCT ita/ADV tamen/ADV quod/SCONJ deo/PROPN patri/NOUN aequalis/ADJ existat/VERB secundum/ADP formam/NOUN divinam/ADJ :/PUNCT dicit/VERB enim/ADV ,/PUNCT ad/ADP philipp./X 2-6/NUM cum/SCONJ in/ADP forma/NOUN dei/PROPN esset/VERB ,/PUNCT non/ADV rapinam/NOUN arbitratus/VERB est/AUX esse/AUX se/PRON aequalem/ADJ deo/PROPN ,/PUNCT sed/CCONJ semetipsum/PRON exinanivit/VERB ,/PUNCT formam/NOUN servi/NOUN accipiens/VERB ./PUNCT non/ADV enim/ADV essentia/NOUN dei/PROPN est/AUX forma/NOUN in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ per/ADP materiam/NOUN individuari/VERB posset/VERB ./PUNCT in/ADP plantis/NOUN vero/ADV hoc/PRON indicium/NOUN vitae/NOUN est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ id/PRON quod/PRON in/ADP ipsis/PRON est/VERB ,/PUNCT movet/VERB ad/ADP aliquam/PRON formam/NOUN ./PUNCT sensibile/ADJ enim/ADV exterius/ADJ formam/NOUN suam/ADJ exterioribus/ADJ sensibus/NOUN ingerit/VERB ;/PUNCT ipsa/PRON autem/CCONJ deitas/NOUN non/ADV est/AUX forma/NOUN materiae/NOUN inhaerens/VERB ;/PUNCT ratio/NOUN autem/CCONJ artificiati/NOUN in/ADP mente/NOUN artificis/NOUN non/ADV est/AUX res/NOUN subsistens/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV intelligibilis/ADJ forma/NOUN ./PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ non/ADV subsistenti/ADJ non/ADV competit/VERB proprie/ADV ut/SCONJ agat/VERB ,/PUNCT agere/VERB enim/ADV rei/NOUN perfectae/ADJ et/CCONJ subsistentis/ADJ est/AUX :/PUNCT sed/CCONJ est/AUX eius/PRON ut/SCONJ ea/PRON agatur/VERB ,/PUNCT est/AUX enim/ADV forma/NOUN principium/NOUN actionis/NOUN quo/PRON agens/NOUN agit/VERB ./PUNCT hoc/PRON enim/ADV in/ADP materialibus/ADJ generationibus/NOUN accidere/VERB necesse/ADJ est/AUX inquantum/SCONJ materia/NOUN generati/VERB recipit/VERB formam/NOUN generantis/VERB ./PUNCT nam/ADV diversae/ADJ perfectiones/NOUN quas/PRON res/NOUN creata/VERB per/ADP multas/ADJ obtinet/VERB formas/NOUN ,/PUNCT deo/PROPN competunt/VERB secundum/ADP unam/NUM et/CCONJ simplicem/ADJ eius/PRON essentiam/NOUN ./PUNCT homo/NOUN enim/ADV aliquis/PRON per/ADP aliam/PRON formam/NOUN vivit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP aliam/PRON est/AUX sapiens/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP aliam/PRON est/AUX iustus/ADJ :/PUNCT quia/SCONJ enim/ADV omnia/PRON accidentia/NOUN sunt/AUX formae/NOUN quaedam/PRON substantiae/NOUN superadditae/VERB ,/PUNCT et/CCONJ a/ADP principiis/NOUN substantiae/NOUN causatae/VERB ;/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ eorum/PRON esse/NOUN sit/AUX superadditum/VERB supra/ADP esse/NOUN substantiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ab/ADP ipso/PRON dependens/VERB ;/PUNCT et/CCONJ tanto/ADV uniuscuiusque/PRON eorum/PRON esse/NOUN est/AUX prius/ADJ vel/CCONJ posterius/ADJ ,/PUNCT quanto/ADV forma/NOUN accidentalis/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP propriam/ADJ rationem/NOUN ,/PUNCT fuerit/AUX propinquior/ADJ substantiae/NOUN vel/CCONJ magis/ADV perfecta/ADJ ./PUNCT non/ADV enim/ADV formae/NOUN accidentales/ADJ proprie/ADV operantur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV habens/VERB eas/PRON pro/ADP suae/ADJ arbitrio/NOUN voluntatis/NOUN :/PUNCT intellectus/NOUN enim/ADV fit/VERB in/ADP actu/NOUN per/ADP formam/NOUN intelligibilem/ADJ inquantum/SCONJ est/AUX intelligens/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ res/NOUN naturalis/ADJ fit/VERB actu/NOUN in/ADP esse/NOUN naturali/ADJ per/ADP propriam/ADJ formam/NOUN ./PUNCT res/NOUN autem/CCONJ naturalis/ADJ per/ADP formam/NOUN qua/PRON perficitur/VERB in/ADP sua/ADJ specie/NOUN ,/PUNCT habet/VERB inclinationem/NOUN in/ADP proprias/ADJ operationes/NOUN et/CCONJ proprium/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT quem/PRON per/ADP operationes/NOUN consequitur/VERB :/PUNCT unde/ADV etiam/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ex/ADP forma/NOUN intelligibili/ADJ consequatur/VERB in/ADP intelligente/VERB inclinatio/NOUN ad/ADP proprias/ADJ operationes/NOUN et/CCONJ proprium/ADJ finem/NOUN ./PUNCT unde/ADV etiam/ADV hinc/ADV oritur/VERB omnis/PRON inclinatio/NOUN voluntatis/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ per/ADP formam/NOUN intelligibilem/ADJ aliquid/PRON apprehenditur/AUX ut/SCONJ conveniens/VERB vel/CCONJ afficiens/VERB ./PUNCT ignis/NOUN vero/ADV generatus/VERB est/AUX in/ADP igne/NOUN generante/VERB per/ADP similitudinem/NOUN suae/ADJ formae/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ sic/ADV distinguuntur/VERB quae/PRON sunt/AUX secundum/ADP formam/NOUN diversa/ADJ :/PUNCT nam/ADV contrarietas/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ philosophi/NOUN docent/VERB ,/PUNCT est/AUX differentia/NOUN secundum/ADP formam/NOUN ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV differentia/NOUN divinis/ADJ personis/NOUN non/ADV convenit/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ earum/PRON sit/AUX una/NUM forma/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ una/NOUN essentia/NOUN :/PUNCT secundum/ADP illud/PRON apostoli/NOUN ,/PUNCT philipp./X 2-6/NUM ,/PUNCT de/ADP filio/NOUN dicentis/VERB ,/PUNCT qui/PRON cum/SCONJ in/ADP forma/NOUN dei/PROPN esset/VERB ,/PUNCT scilicet/PART patris/NOUN ./PUNCT nam/ADV filiatio/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ in/ADP una/NUM natura/NOUN sit/AUX unius/NUM speciei/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB multiplicari/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP materiam/NOUN aut/CCONJ subiectum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB etiam/ADV de/ADP aliis/PRON formis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON ,/PUNCT sic/ADV consideratur/VERB divina/ADJ similitudo/NOUN in/ADP homine/NOUN sicut/SCONJ similitudo/NOUN herculis/PROPN in/ADP lapide/NOUN :/PUNCT quantum/ADV ad/ADP repraesentationem/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT non/ADV quantum/ADV ad/ADP convenientiam/NOUN naturae/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ in/ADP forma/NOUN dei/PROPN esset/VERB ,/PUNCT non/ADV rapinam/NOUN arbitratus/VERB est/AUX se/PRON esse/AUX aequalem/ADJ deo/PROPN :/PUNCT sed/CCONJ semetipsum/PRON exinanivit/VERB formam/NOUN servi/NOUN accipiens/VERB ,/PUNCT in/ADP similitudinem/NOUN hominum/NOUN factus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ habitu/NOUN inventus/VERB ut/SCONJ homo/NOUN ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV non/ADV convenirent/VERB dei/PROPN filio/NOUN exinanitio/NOUN aut/CCONJ descensio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART homini/NOUN glorificatio/NOUN et/CCONJ ascensio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV non/ADV verum/ADJ esset/AUX quod/PRON apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT qui/PRON cum/SCONJ in/ADP forma/NOUN dei/PROPN esset/VERB ,/PUNCT exinanivit/VERB semetipsum/PRON formam/NOUN servi/NOUN accipiens/VERB :/PUNCT similiter/ADV fictionis/NOUN intellectus/NOUN excluditur/VERB ab/ADP hoc/PRON quod/SCONJ dicit/VERB in/ADP similitudinem/NOUN hominum/NOUN factus/VERB ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ dicitur/VERB ,/PUNCT formam/NOUN servi/NOUN accipiens/VERB ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX enim/ADV formam/NOUN pro/ADP natura/NOUN poni/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV pro/ADP similitudine/NOUN ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ dixerat/VERB ,/PUNCT qui/PRON cum/SCONJ in/ADP forma/NOUN dei/PROPN esset/VERB ,/PUNCT ubi/SCONJ pro/ADP natura/NOUN ponitur/VERB forma/NOUN :/PUNCT uniuscuiusque/PRON enim/ADV speciei/NOUN sunt/AUX determinata/VERB essentialia/ADJ principia/NOUN ,/PUNCT materiam/NOUN dico/VERB et/CCONJ formam/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON constituitur/VERB ratio/NOUN speciei/NOUN in/ADP his/PRON quae/PRON sunt/AUX ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN composita/VERB ./PUNCT dicitur/VERB igitur/ADV filius/NOUN dei/PROPN descendisse/VERB secundum/ADP hoc/PRON quod/SCONJ terrenam/ADJ substantiam/NOUN sibi/PRON copulavit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ apostolus/NOUN eum/PRON exinanitum/VERB dicit/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ formam/NOUN servi/NOUN accepit/VERB ,/PUNCT ita/ADV tamen/ADV quod/SCONJ divinitatis/NOUN naturam/NOUN non/ADV perdidit/VERB ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV supra/ADP quod/SCONJ deus/PROPN forma/NOUN corporis/NOUN esse/AUX non/ADV potest/VERB ./PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV verbum/NOUN dei/PROPN sit/AUX deus/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ verbum/NOUN dei/PROPN sit/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV carni/NOUN pro/ADP anima/NOUN esse/VERB possit/VERB ./PUNCT quia/SCONJ non/ADV solum/ADV deus/PROPN non/ADV potest/VERB esse/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ nec/CCONJ etiam/ADV aliquis/NOUN supercaelestium/ADJ spirituum/NOUN ,/PUNCT inter/ADP quos/PRON supremum/ADJ filium/NOUN dei/PROPN arius/PROPN ponebat/VERB :/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX autem/CCONJ animam/NOUN principaliter/ADV de/ADP ratione/NOUN hominis/NOUN esse/VERB :/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX eius/PRON forma/NOUN ./PUNCT quae/PRON enim/ADV secundum/ADP formam/NOUN differunt/VERB ,/PUNCT eiusdem/PRON speciei/NOUN esse/AUX non/ADV possunt/VERB ./PUNCT corpus/NOUN comparatur/VERB ad/ADP animam/NOUN sicut/SCONJ materia/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sicut/SCONJ instrumentum/NOUN ad/ADP principale/ADJ agens/NOUN ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ materiam/NOUN proportionatam/VERB esse/AUX formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ instrumentum/NOUN principali/ADJ agenti/NOUN ./PUNCT apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT philipp./X 2/NUM de/ADP christo/ADJ iesu/PROPN ,/PUNCT quod/SCONJ cum/SCONJ in/ADP forma/NOUN dei/PROPN esset/VERB ,/PUNCT exinanivit/VERB semetipsum/PRON ,/PUNCT formam/NOUN servi/NOUN accipiens/VERB ,/PUNCT in/ADP similitudinem/NOUN hominum/NOUN factus/VERB ./PUNCT ille/PRON enim/ADV homo/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ purus/ADJ homo/NOUN sit/AUX ,/PUNCT non/ADV prius/ADV fuit/VERB in/ADP forma/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ postmodum/ADV in/ADP similitudinem/NOUN hominum/NOUN fieret/VERB :/PUNCT oportet/VERB igitur/ADV quod/SCONJ intelligatur/VERB de/ADP verbo/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT quod/PRON prius/ADV fuerit/VERB ab/ADP aeterno/ADJ in/ADP forma/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT idest/PART in/ADP natura/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ postmodum/ADV exinanivit/VERB semetipsum/PRON ,/PUNCT in/ADP similitudinem/NOUN hominum/NOUN factus/VERB ./PUNCT subdit/VERB autem/CCONJ ,/PUNCT 6/NUM qui/PRON cum/ADP in/ADP forma/NOUN dei/PROPN esset/VERB ,/PUNCT non/ADV rapinam/NOUN arbitratus/VERB est/AUX esse/AUX se/PRON aequalem/ADJ deo/PROPN ./PUNCT verum/ADJ est/AUX igitur/ADV dicere/VERB quod/SCONJ homo/NOUN ille/PRON est/VERB in/ADP forma/NOUN ,/PUNCT idest/PART in/ADP natura/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ aequalis/NOUN deo/PROPN ./PUNCT dicitur/VERB autem/CCONJ res/NOUN naturalis/ADJ ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ habet/VERB formam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ res/NOUN artificialis/ADJ :/PUNCT non/ADV enim/ADV dicitur/VERB domus/NOUN antequam/SCONJ habeat/VERB formam/NOUN artis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV non/ADV dicitur/VERB equus/NOUN antequam/SCONJ habeat/VERB formam/NOUN naturae/NOUN suae/ADJ ./PUNCT forma/NOUN igitur/ADV rei/NOUN naturalis/ADJ est/AUX eius/PRON natura/NOUN ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ dicere/VERB quod/SCONJ in/ADP christo/ADJ sint/VERB duae/NUM formae/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV post/ADP unionem/NOUN ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV apostolus/NOUN ,/PUNCT philipp./X 2/NUM ,/PUNCT de/ADP christo/ADJ iesu/PROPN ,/PUNCT quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ in/ADP forma/NOUN dei/PROPN esset/VERB ,/PUNCT formam/NOUN servi/NOUN accepit/VERB ./PUNCT non/ADV autem/CCONJ potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ sit/AUX eadem/PRON forma/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN servi/NOUN :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT si/SCONJ eadem/PRON est/AUX forma/NOUN dei/PROPN et/CCONJ forma/NOUN servi/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ iam/ADV formam/NOUN dei/PROPN habuisset/VERB ,/PUNCT non/ADV accepisset/VERB formam/NOUN servi/NOUN ./PUNCT neque/CCONJ iterum/ADV potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ forma/NOUN dei/PROPN in/ADP christo/ADJ per/ADP unionem/NOUN sit/AUX corrupta/VERB :/PUNCT neque/CCONJ iterum/ADV potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ forma/NOUN servi/NOUN sit/AUX corrupta/VERB in/ADP unione/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ sic/ADV non/ADV accepisset/VERB formam/NOUN servi/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ nec/CCONJ dici/VERB potest/VERB quod/SCONJ forma/NOUN servi/NOUN sit/AUX permixta/VERB formae/NOUN dei/PROPN :/PUNCT unde/ADV non/ADV diceret/VERB quod/SCONJ accepisset/VERB formam/NOUN servi/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ aliquid/NOUN eius/PRON ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV oportet/VERB dicere/VERB ,/PUNCT secundum/ADP verba/NOUN apostoli/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP christo/ADJ ,/PUNCT etiam/ADV post/ADP unionem/NOUN ,/PUNCT fuerunt/VERB duae/NUM formae/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ huiusmodi/ADV principium/NOUN est/AUX materia/NOUN vel/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT ulterius/ADV natura/NOUN dicitur/VERB forma/NOUN vel/CCONJ materia/NOUN rei/NOUN naturalis/ADJ habentis/VERB in/ADP se/PRON principium/NOUN motus/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN constituunt/VERB essentiam/NOUN rei/NOUN naturalis/ADJ ,/PUNCT extensum/VERB est/AUX nomen/NOUN naturae/NOUN ad/ADP significandum/VERB essentiam/NOUN cuiuscumque/PRON rei/NOUN in/ADP natura/NOUN existentis/VERB :/PUNCT ea/PRON enim/ADV quorum/PRON forma/NOUN est/AUX ordo/NOUN vel/CCONJ compositio/NOUN ,/PUNCT non/ADV sunt/AUX res/NOUN naturales/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV eorum/PRON unitas/NOUN possit/VERB dici/VERB unitas/NOUN naturae/NOUN ./PUNCT vel/CCONJ sicut/SCONJ ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN constituitur/VERB aliquid/PRON unum/NUM ,/PUNCT sicut/SCONJ ex/ADP anima/NOUN et/CCONJ corpore/NOUN animal/NOUN ./PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV in/ADP primo/ADJ libro/NOUN quod/SCONJ deus/PROPN neque/CCONJ materia/NOUN est/AUX ,/PUNCT neque/CCONJ alicuius/PRON forma/NOUN esse/AUX potest/VERB ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ est/AUX essentiale/ADJ principium/NOUN ./PUNCT omnis/PRON igitur/ADV formae/NOUN additio/NOUN facit/VERB aliam/PRON speciem/NOUN et/CCONJ aliam/PRON naturam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ nunc/ADV loquimur/VERB de/ADP natura/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV divinitas/NOUN verbi/NOUN addatur/VERB humanae/ADJ naturae/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT faciet/VERB aliam/PRON naturam/NOUN ./PUNCT ex/ADP forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN semper/ADV constituitur/VERB una/NUM species/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX praedicabilis/ADJ de/ADP pluribus/ADJ actu/NOUN vel/CCONJ potentia/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV est/VERB de/ADP ratione/NOUN speciei/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV humanae/ADJ naturae/NOUN divina/ADJ natura/NOUN quasi/ADV forma/NOUN adveniat/VERB ,/PUNCT oportebit/VERB quod/SCONJ ex/ADP commixtione/NOUN utriusque/PRON quaedam/PRON communis/ADJ species/NOUN resultet/VERB ,/PUNCT quae/PRON sit/AUX a/ADP multis/ADJ participabilis/ADJ ./PUNCT nam/ADV forma/NOUN est/AUX operationis/NOUN principium/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON unaquaeque/PRON natura/NOUN habet/VERB propriam/ADJ speciem/NOUN ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ diversarum/ADJ naturarum/NOUN sunt/AUX diversae/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT ita/ADV sint/VERB et/CCONJ diversae/ADJ actiones/NOUN ./PUNCT forma/NOUN enim/ADV materiae/NOUN adveniens/VERB speciem/NOUN constituit/VERB ./PUNCT in/ADP his/PRON solum/ADV quae/PRON sunt/AUX ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN composita/VERB ,/PUNCT differre/VERB invenitur/VERB singulare/ADJ et/CCONJ quidditas/NOUN eius/PRON :/PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX nobilior/ADJ corpore/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX suppositum/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART forma/NOUN eius/PRON ./PUNCT natura/NOUN igitur/ADV licet/SCONJ multis/ADJ modis/NOUN dicatur/VERB -/PUNCT nam/ADV et/CCONJ generatio/NOUN viventium/VERB ,/PUNCT et/CCONJ principium/NOUN generationis/NOUN et/CCONJ motus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN natura/NOUN dicuntur/VERB :/PUNCT item/ADV et/CCONJ aliquando/ADV natura/NOUN dicitur/VERB quod/PRON quid/PRON est/AUX rei/NOUN ,/PUNCT continens/VERB ea/PRON quae/PRON ad/ADP speciei/NOUN pertinent/VERB integritatem/NOUN ;/PUNCT sic/ADV enim/ADV dicimus/VERB naturam/NOUN humanam/ADJ communem/ADJ esse/AUX omnibus/PRON hominibus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN in/ADP ceteris/NOUN :/PUNCT -/PUNCT illa/PRON ergo/ADV uniuntur/VERB in/ADP natura/NOUN ex/ADP quibus/PRON constituitur/VERB integritas/NOUN speciei/NOUN alicuius/PRON :/PUNCT sic/ADV enim/ADV ex/ADP deo/PROPN et/CCONJ homine/NOUN fieret/VERB una/NUM natura/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN proprie/ADV naturam/NOUN constituant/VERB speciei/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ discrepat/VERB a/ADP rerum/NOUN naturalium/ADJ consuetudine/NOUN quod/SCONJ aliquid/PRON sit/AUX naturaliter/ADV proprium/ADJ instrumentum/NOUN alicuius/PRON quod/PRON tamen/ADV non/ADV est/AUX forma/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT nihil/PRON igitur/ADV prohibet/VERB hoc/PRON modo/NOUN ponere/VERB unionem/NOUN humanae/ADJ naturae/NOUN ad/ADP verbum/NOUN quod/SCONJ humana/ADJ natura/NOUN sit/AUX quasi/ADV verbi/NOUN instrumentum/NOUN non/ADV separatum/VERB sed/CCONJ coniunctum/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV humana/ADJ natura/NOUN ad/ADP naturam/NOUN verbi/NOUN pertinet/VERB ,/PUNCT nec/CCONJ verbum/NOUN est/AUX eius/PRON forma/NOUN ;/PUNCT inconveniens/ADJ etiam/ADV fuisset/AUX ut/SCONJ verbum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX fons/NOUN et/CCONJ origo/NOUN omnium/PRON perfectionum/NOUN et/CCONJ formarum/NOUN ,/PUNCT alicui/PRON rei/NOUN informi/ADJ et/CCONJ nondum/ADV perfectionem/NOUN naturae/NOUN habenti/VERB uniretur/VERB ./PUNCT similiter/ADV autem/CCONJ anima/NOUN requirit/VERB propriam/ADJ materiam/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ quaelibet/PRON alia/PRON forma/NOUN naturalis/ADJ ./PUNCT formae/NOUN vero/ADV et/CCONJ accidentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV partes/NOUN ,/PUNCT non/ADV dicuntur/VERB fieri/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP quid/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ et/CCONJ esse/NOUN non/ADV habeant/VERB in/ADP se/PRON subsistens/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ subsistant/VERB in/ADP alio/PRON :/PUNCT ostensum/VERB est/AUX enim/ADV incarnationem/NOUN verbi/NOUN non/ADV sic/ADV esse/AUX intelligendam/VERB quod/SCONJ verbum/NOUN sit/AUX in/ADP carnem/NOUN conversum/VERB ,/PUNCT aut/CCONJ sit/AUX corpori/NOUN unitum/VERB ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT unumquodque/PRON enim/ADV melius/ADJ esse/NOUN habet/VERB cum/SCONJ suo/ADJ digniori/ADJ unitur/VERB ,/PUNCT quam/SCONJ cum/SCONJ per/ADP se/PRON existit/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ anima/NOUN sensibilis/ADJ nobilius/ADJ esse/NOUN habet/VERB in/ADP homine/NOUN quam/SCONJ in/ADP aliis/PRON animalibus/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON est/AUX forma/NOUN principalis/ADJ ,/PUNCT non/ADV tamen/PART in/ADP homine/NOUN ./PUNCT quod/PRON vero/ADV undecimo/ADJ oppositum/VERB fuit/AUX ,/PUNCT ex/ADP eo/PRON solvitur/VERB quod/SCONJ aequivocatio/NOUN inducitur/VERB ex/ADP diversa/ADJ forma/NOUN significata/VERB per/ADP nomen/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ ex/ADP diversitate/NOUN suppositionis/NOUN :/PUNCT hoc/PRON igitur/ADV nomen/NOUN homo/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ de/ADP christo/ADJ et/CCONJ de/ADP aliis/PRON hominibus/NOUN dictum/VERB ,/PUNCT semper/ADV eandem/PRON formam/NOUN significat/VERB ,/PUNCT scilicet/PART naturam/NOUN humanam/ADJ ./PUNCT convenientius/ADV igitur/ADV assumpta/VERB est/AUX hominis/NOUN natura/NOUN quam/SCONJ angelica/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ in/ADP homine/NOUN aliud/PRON est/AUX natura/NOUN et/CCONJ persona/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositus/VERB ;/PUNCT et/CCONJ quod/PRON generatur/VERB priorem/ADJ formam/NOUN amittit/VERB et/CCONJ proprietates/NOUN ipsam/PRON consequentes/VERB :/PUNCT item/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ per/ADP generationem/NOUN res/NOUN formam/NOUN acquirat/VERB ,/PUNCT simul/ADV acquirit/VERB et/CCONJ operationem/NOUN consequentem/VERB formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ locum/NOUN ei/PRON congruentem/VERB :/PUNCT accidentia/NOUN etiam/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ sint/AUX formae/NOUN ,/PUNCT individuari/VERB non/ADV possunt/VERB nisi/SCONJ per/ADP subiectum/NOUN ./PUNCT unde/ADV remoto/VERB subiecto/NOUN ,/PUNCT essent/AUX formae/NOUN universales/ADJ ./PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV in/ADP materiam/NOUN primam/ADJ substantiam/NOUN panis/NOUN est/AUX possibile/ADJ resolvi/VERB :/PUNCT cum/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ sine/ADP forma/NOUN esse/VERB non/ADV possit/VERB ./PUNCT nam/ADV in/ADP qualibet/PRON conversione/NOUN naturali/ADJ manet/VERB subiectum/NOUN ,/PUNCT in/ADP quo/PRON succedunt/VERB sibi/PRON diversae/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ accidentales/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ album/ADJ in/ADP nigrum/ADJ convertitur/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ substantiales/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ cum/SCONJ aer/NOUN in/ADP ignem/NOUN :/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV virtute/NOUN naturalis/ADJ agentis/NOUN ,/PUNCT cuius/PRON operatio/NOUN se/PRON extendit/VERB tantum/ADV ad/ADP immutationem/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ existentia/NOUN subiecti/NOUN supposita/VERB ,/PUNCT hoc/PRON totum/PRON in/ADP illud/PRON totum/PRON convertitur/VERB secundum/ADP variationem/NOUN speciei/NOUN et/CCONJ formae/NOUN ,/PUNCT utpote/SCONJ hic/PRON aer/NOUN in/ADP hunc/PRON ignem/NOUN generatum/VERB :/PUNCT ita/ADV virtute/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT quae/PRON materiam/NOUN non/ADV praesupponit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ eam/PRON producit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ haec/PRON materia/NOUN convertitur/VERB in/ADP illam/PRON ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB hoc/PRON individuum/NOUN in/ADP illud/NOUN :/PUNCT individuationis/NOUN enim/ADV principium/NOUN materia/NOUN est/AUX ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN est/AUX principium/NOUN speciei/NOUN ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ sunt/VERB certae/ADJ formae/NOUN verborum/NOUN et/CCONJ determinati/VERB actus/NOUN ,/PUNCT utputa/SCONJ impositio/NOUN manuum/NOUN ,/PUNCT inunctio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ porrectio/NOUN libri/NOUN vel/CCONJ calicis/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ alicuius/PRON huiusmodi/ADV quod/PRON ad/ADP executionem/NOUN spiritualis/ADJ pertinet/VERB potestatis/NOUN ./PUNCT eiusdem/PRON autem/CCONJ virtutis/NOUN esse/AUX videtur/VERB aliquam/PRON perfectionem/NOUN tribuere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP susceptionem/NOUN illius/PRON materiam/NOUN praeparare/VERB :/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN virtutem/NOUN habet/VERB et/CCONJ ut/SCONJ formam/NOUN suam/ADJ transfundat/VERB in/ADP alterum/PRON ,/PUNCT et/CCONJ ut/SCONJ materiam/NOUN disponat/VERB ad/ADP formae/NOUN susceptionem/NOUN ./PUNCT arti/NOUN enim/ADV quae/PRON formam/NOUN artificialem/ADJ inducit/VERB ,/PUNCT deserviunt/VERB artes/NOUN quae/PRON disponunt/VERB materiam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ illa/PRON quae/PRON formam/NOUN inducit/VERB ,/PUNCT deservit/VERB arti/NOUN ad/ADP quam/PRON pertinet/VERB artificiati/NOUN finis/NOUN ;/PUNCT est/AUX enim/ADV secundum/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN corporis/NOUN forma/NOUN ./PUNCT et/CCONJ primo/NOUN quidem/PART ipsa/PRON corporeitas/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN mixtionis/NOUN :/PUNCT ulterius/ADV autem/CCONJ in/ADP nihilum/PRON videtur/VERB redire/VERB ipsa/PRON humanitas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON dicitur/VERB esse/AUX forma/NOUN totius/PRON ,/PUNCT anima/NOUN a/ADP corpore/NOUN separata/VERB ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV non/ADV solum/ADV in/ADP magnitudinibus/NOUN et/CCONJ motibus/NOUN manifestum/ADJ est/AUX ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV in/ADP qualitatibus/NOUN et/CCONJ formis/NOUN :/PUNCT ad/ADP horum/PRON igitur/ADV solutionem/NOUN ,/PUNCT considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ deus/PROPN ,/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT in/ADP institutione/NOUN humanae/ADJ naturae/NOUN ,/PUNCT aliquid/PRON corpori/NOUN humano/ADJ attribuit/VERB supra/ADP id/PRON quod/PRON ei/PRON ex/ADP naturalibus/ADJ principiis/NOUN debebatur/VERB :/PUNCT scilicet/PART incorruptibilitatem/NOUN quandam/PRON ,/PUNCT per/ADP quam/PRON convenienter/ADV suae/ADJ formae/NOUN coaptaretur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sicut/SCONJ animae/NOUN vita/NOUN perpetua/ADJ est/AUX ,/PUNCT ita/ADV corpus/NOUN per/ADP animam/NOUN posset/VERB perpetuo/ADV vivere/VERB ./PUNCT et/CCONJ talis/PRON quidem/ADV incorruptibilitas/NOUN ,/PUNCT etsi/SCONJ non/ADV esset/AUX naturalis/ADJ quantum/ADV ad/ADP activum/ADJ principium/NOUN ,/PUNCT erat/AUX tamen/ADV quodammodo/ADV naturalis/ADJ ex/ADP ordine/NOUN ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV materia/NOUN proportionaretur/VERB suae/ADJ naturali/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX finis/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT nam/ADV quod/SCONJ natura/NOUN hoc/PRON facere/VERB non/ADV possit/VERB ,/PUNCT ideo/ADV est/VERB quia/SCONJ natura/NOUN semper/ADV per/ADP formam/NOUN aliquam/PRON operatur/VERB ./PUNCT quod/PRON autem/CCONJ habet/VERB formam/NOUN ,/PUNCT iam/ADV est/VERB ./PUNCT cum/SCONJ vero/ADV corruptum/VERB est/AUX ,/PUNCT formam/NOUN amisit/VERB ,/PUNCT quae/PRON poterat/VERB esse/AUX actionis/NOUN principium/NOUN ./PUNCT nam/ADV anima/NOUN rationalis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX hominis/NOUN forma/NOUN ,/PUNCT manet/VERB post/ADP mortem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ superius/ADV est/AUX ostensum/VERB ;/PUNCT materia/NOUN etiam/ADV manet/VERB ,/PUNCT quae/PRON tali/PRON formae/NOUN fuit/AUX subiecta/VERB ,/PUNCT sub/ADP dimensionibus/NOUN eisdem/PRON ex/ADP quibus/PRON habebat/VERB ut/SCONJ esset/AUX individualis/ADJ materia/NOUN ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ corporis/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN collocatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV corporeitas/NOUN cuiuscumque/PRON corporis/NOUN nihil/PRON est/AUX aliud/PRON quam/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ eius/PRON ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON in/ADP genere/NOUN et/CCONJ specie/NOUN collocatur/VERB ,/PUNCT ex/ADP qua/PRON debetur/VERB rei/NOUN corporali/ADJ quod/SCONJ habeat/VERB tres/NUM dimensiones/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV sunt/VERB diversae/ADJ formae/NOUN substantiales/ADJ in/ADP uno/NUM et/CCONJ eodem/PRON ,/PUNCT per/ADP quarum/PRON unam/NUM collocetur/VERB in/ADP genere/NOUN supremo/ADJ ,/PUNCT puta/VERB substantiae/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ si/SCONJ prima/ADJ forma/NOUN faceret/VERB esse/AUX substantiam/NOUN ,/PUNCT sequentes/VERB formae/NOUN iam/ADV advenirent/VERB ei/PRON quod/PRON est/AUX hoc/PRON aliquid/PRON in/ADP actu/NOUN et/CCONJ subsistens/ADJ in/ADP natura/NOUN :/PUNCT et/CCONJ sic/ADV posteriores/ADJ formae/NOUN non/ADV facerent/VERB hoc/PRON aliquid/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ essent/VERB in/ADP subiecto/NOUN quod/PRON est/AUX hoc/PRON aliquid/PRON sicut/SCONJ formae/NOUN accidentales/ADJ ./PUNCT oportet/VERB igitur/ADV ,/PUNCT quod/SCONJ corporeitas/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ est/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ in/ADP homine/NOUN ,/PUNCT non/ADV sit/AUX aliud/PRON quam/SCONJ anima/NOUN rationalis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON in/ADP sua/ADJ materia/NOUN hoc/PRON requirit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ habeat/VERB tres/NUM dimensiones/NOUN :/PUNCT alio/PRON modo/NOUN accipitur/VERB corporeitas/NOUN prout/SCONJ est/AUX forma/NOUN accidentalis/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON dicitur/VERB corpus/NOUN quod/PRON est/VERB in/ADP genere/NOUN quantitatis/NOUN ./PUNCT similiter/ADV etiam/ADV forma/NOUN mixti/VERB dupliciter/ADV accipi/VERB potest/VERB ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN ut/SCONJ per/ADP formam/NOUN mixti/VERB intelligatur/VERB forma/NOUN substantialis/ADJ corporis/NOUN mixti/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ in/ADP homine/NOUN non/ADV sit/VERB alia/PRON forma/NOUN substantialis/ADJ quam/SCONJ anima/NOUN rationalis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX :/PUNCT non/ADV poterit/VERB dici/VERB quod/SCONJ forma/NOUN mixti/VERB ,/PUNCT prout/SCONJ est/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT homine/NOUN moriente/VERB cedat/VERB in/ADP nihilum/PRON ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN dicitur/VERB forma/NOUN mixti/VERB qualitas/NOUN quaedam/PRON composita/VERB et/CCONJ contemperata/VERB ex/ADP mixtione/NOUN simplicium/ADJ qualitatum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ita/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ corporis/NOUN mixti/VERB sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB qualitas/NOUN simplex/ADJ ad/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ corporis/NOUN simplicis/ADJ ./PUNCT unde/ADV etsi/SCONJ forma/NOUN mixtionis/NOUN sic/ADV dicta/VERB in/ADP nihilum/PRON cedat/VERB ,/PUNCT non/ADV praeiudicat/VERB unitati/NOUN corporis/NOUN resurgentis/VERB ./PUNCT de/ADP humanitate/NOUN vero/ADV ,/PUNCT non/ADV est/AUX intelligendum/VERB quod/SCONJ sit/AUX quaedam/PRON forma/NOUN consurgens/VERB ex/ADP coniunctione/NOUN formae/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT quasi/SCONJ realiter/ADV sit/AUX alia/PRON ab/ADP utroque/PRON :/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ per/ADP formam/NOUN materia/NOUN fiat/VERB hoc/PRON aliquid/PRON actu/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB ii/NUM de/ADP anima/NOUN ,/PUNCT illa/PRON tertia/ADJ forma/NOUN consequens/VERB non/ADV esset/AUX substantialis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ accidentalis/ADJ ./PUNCT dicunt/VERB autem/CCONJ quidam/PRON quod/SCONJ forma/NOUN partis/NOUN eadem/PRON est/AUX et/CCONJ forma/NOUN totius/PRON :/PUNCT sed/CCONJ dicitur/VERB forma/NOUN partis/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ facit/VERB materiam/NOUN esse/VERB in/ADP actu/NOUN ;/PUNCT forma/NOUN vero/ADV totius/PRON dicitur/VERB secundum/ADP quod/SCONJ complet/VERB speciei/NOUN rationem/NOUN ./PUNCT definitio/NOUN autem/CCONJ rei/NOUN naturalis/ADJ non/ADV significat/VERB tantum/ADV formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ formam/NOUN et/CCONJ materiam/NOUN :/PUNCT necessarium/ADJ est/AUX quod/SCONJ humanitas/NOUN aliquid/PRON significet/VERB compositum/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ homo/NOUN ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX enim/ADV quod/SCONJ materiae/NOUN et/CCONJ formae/NOUN unum/NUM est/AUX esse/NOUN :/PUNCT non/ADV enim/ADV materia/NOUN habet/VERB esse/NOUN in/ADP actu/NOUN nisi/SCONJ per/ADP formam/NOUN ./PUNCT differt/VERB tamen/ADV quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON anima/NOUN rationalis/ADJ ab/ADP aliis/PRON formis/NOUN ./PUNCT nam/ADV esse/NOUN aliarum/PRON formarum/NOUN non/ADV est/VERB nisi/SCONJ in/ADP concretione/NOUN ad/ADP materiam/NOUN :/PUNCT nam/ADV forma/NOUN et/CCONJ species/NOUN singularium/ADJ partium/NOUN eius/PRON continue/ADV manet/VERB per/ADP totam/PRON vitam/NOUN :/PUNCT et/CCONJ praecipue/ADV illud/PRON resumendum/VERB videtur/VERB quod/PRON perfectius/ADV fuit/VERB sub/ADP forma/NOUN et/CCONJ specie/NOUN humanitatis/NOUN consistens/VERB ./PUNCT anima/NOUN unitur/VERB corpori/NOUN sicut/SCONJ forma/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT omnis/PRON autem/CCONJ forma/NOUN habet/VERB determinatam/VERB materiam/NOUN :/PUNCT est/VERB autem/CCONJ de/ADP ratione/NOUN naturae/NOUN quod/SCONJ anima/NOUN humana/ADJ sit/AUX corporis/NOUN forma/NOUN ,/PUNCT ipsum/PRON vivificans/VERB et/CCONJ in/ADP esse/NOUN conservans/VERB :/PUNCT disponetur/VERB igitur/ADV corpus/NOUN communiter/ADV omnium/PRON secundum/ADP condecentiam/NOUN animae/NOUN :/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV forma/NOUN incorruptibilis/ADJ esse/NOUN incorruptibile/ADJ corpori/NOUN tribuat/VERB ,/PUNCT contrariorum/ADJ compositione/NOUN non/ADV obstante/VERB :/PUNCT tanto/ADV enim/ADV aliquid/PRON perfectius/ADV est/VERB in/ADP natura/NOUN ,/PUNCT quanto/ADV eius/PRON materia/NOUN perfectius/ADV subditur/VERB formae/NOUN ./PUNCT ita/ADV eius/PRON corpus/NOUN sublimabitur/VERB ad/ADP proprietates/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ erit/AUX clarum/ADJ ,/PUNCT impassibile/ADJ ,/PUNCT absque/ADP difficultate/NOUN et/CCONJ labore/NOUN mobile/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ perfectissime/ADV sua/ADJ forma/NOUN perfectum/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON totum/PRON accidit/VERB supposita/VERB transmutabilitate/NOUN materiae/NOUN de/ADP forma/NOUN in/ADP formam/NOUN ./PUNCT corpus/NOUN autem/CCONJ humanum/ADJ post/ADP resurrectionem/NOUN non/ADV erit/AUX transmutabile/ADJ de/ADP forma/NOUN in/ADP formam/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ in/ADP bonis/ADJ neque/CCONJ in/ADP malis/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ in/ADP utrisque/PRON totaliter/ADV perficietur/VERB ab/ADP anima/NOUN quantum/ADV ad/ADP esse/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT ita/ADV ut/SCONJ iam/ADV non/ADV sit/AUX possibile/ADJ hanc/PRON formam/NOUN a/ADP tali/PRON corpore/NOUN removeri/VERB ,/PUNCT neque/CCONJ aliam/PRON introduci/VERB ,/PUNCT divina/ADJ virtute/NOUN corpus/NOUN animae/NOUN totaliter/ADV subiiciente/VERB ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ potentia/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP prima/ADJ materia/NOUN ad/ADP omnem/PRON formam/NOUN ,/PUNCT in/ADP corpore/NOUN humano/ADJ remanebit/AUX quodammodo/ADV ligata/VERB per/ADP virtutem/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT ne/SCONJ possit/VERB in/ADP actum/NOUN alterius/PRON formae/NOUN reduci/VERB ./PUNCT non/ADV tamen/ADV talis/PRON afflictio/NOUN animam/NOUN a/ADP corpore/NOUN poterit/VERB separare/VERB :/PUNCT cum/SCONJ corpus/NOUN semper/ADV sub/ADP eadem/PRON forma/NOUN necesse/ADJ sit/AUX remanere/VERB ./PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV formarum/NOUN sensibilium/ADJ susceptivae/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT nisi/SCONJ intelligibiliter/NOUN ;/PUNCT possunt/VERB enim/ADV alligari/VERB spiritus/NOUN corporibus/NOUN vel/CCONJ per/ADP modum/NOUN formae/NOUN sicut/SCONJ anima/NOUN corpori/NOUN humano/ADJ alligatur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ det/VERB ei/PRON vitam/NOUN :/PUNCT vel/CCONJ etiam/PART absque/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ sit/AUX eius/PRON forma/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ necromantici/ADJ ,/PUNCT virtute/NOUN daemonum/NOUN ,/PUNCT spiritus/NOUN alligant/VERB imaginibus/NOUN aut/CCONJ huiusmodi/ADV rebus/NOUN ./PUNCT unde/ADV etiam/ADV christus/ADJ in/ADP forma/NOUN humanitatis/NOUN iudicabit/VERB ,/PUNCT quam/PRON omnes/PRON possint/VERB videre/VERB ,/PUNCT tam/ADV boni/ADJ quam/CCONJ mali/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ finis/NOUN caelestis/ADJ motus/NOUN sit/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ corpus/NOUN caeleste/ADJ reducatur/VERB secundum/ADP ubi/ADV de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN :/PUNCT quia/SCONJ haec/PRON potentia/NOUN nunquam/ADV potest/VERB tota/PRON in/ADP actum/NOUN reduci/VERB :/PUNCT quia/SCONJ dum/SCONJ corpus/NOUN caeleste/ADJ est/VERB actu/NOUN in/ADP uno/NUM ubi/ADV ,/PUNCT est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP aliud/PRON ;/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB et/CCONJ de/ADP potentia/NOUN materiae/NOUN primae/ADJ respectu/NOUN formarum/NOUN ./PUNCT in/ADP hoc/PRON enim/ADV maxime/ADV divinam/ADJ similitudinem/NOUN consequitur/VERB in/ADP causando/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART anima/NOUN rationalis/ADJ ,/PUNCT immediate/ADV creatur/VERB a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ in/ADP secundo/ADJ est/AUX ostensum/VERB ./PUNCT ut/SCONJ in/ADP genere/NOUN aedificii/NOUN ,/PUNCT artifex/NOUN qui/PRON disponit/VERB formam/NOUN domus/NOUN ,/PUNCT dicitur/VERB sapiens/ADJ et/CCONJ architector/NOUN ,/PUNCT respectu/NOUN inferiorum/ADJ artificum/NOUN ,/PUNCT qui/PRON dolant/VERB ligna/NOUN vel/CCONJ parant/VERB lapides/NOUN ,/PUNCT unde/ADV dicitur/VERB i/NUM cor./X iii/NUM ,/PUNCT ut/SCONJ sapiens/ADJ architector/NOUN fundamentum/NOUN posui/VERB ./PUNCT secundo/ADV ,/PUNCT utrum/ADV sit/VERB in/ADP eo/PRON compositio/NOUN formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ in/ADP deo/PROPN sit/VERB compositio/NOUN formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN ./PUNCT omne/PRON enim/ADV quod/PRON habet/VERB animam/NOUN ,/PUNCT est/AUX compositum/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ anima/NOUN est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT ergo/ADV deus/PROPN est/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT ergo/ADV deus/PROPN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN est/AUX compositus/VERB ./PUNCT ergo/ADV est/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP ,/PUNCT omne/PRON compositum/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN est/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT quantitas/NOUN enim/ADV dimensiva/ADJ est/VERB quae/PRON primo/ADV inhaeret/VERB materiae/NOUN ./PUNCT ergo/ADV deus/PROPN non/ADV est/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT unde/ADV impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ deus/PROPN sit/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ omne/PRON compositum/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN est/AUX perfectum/ADJ et/CCONJ bonum/ADJ per/ADP suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ sit/AUX bonum/ADJ per/ADP participationem/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ materia/NOUN participat/VERB formam/NOUN ./PUNCT unde/ADV impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ deus/PROPN sit/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT tertio/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ unumquodque/PRON agens/NOUN agit/VERB per/ADP suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT unde/ADV secundum/ADP quod/SCONJ aliquid/PRON se/PRON habet/VERB ad/ADP suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT sic/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sit/AUX agens/NOUN ./PUNCT quod/PRON igitur/ADV primum/ADJ est/AUX et/CCONJ per/ADP se/PRON agens/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ sit/AUX primo/ADV et/CCONJ per/ADP se/PRON forma/NOUN ./PUNCT est/AUX igitur/ADV per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ forma/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ non/ADV compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ formae/NOUN quae/PRON sunt/AUX receptibiles/ADJ in/ADP materia/NOUN individuantur/VERB per/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON non/ADV potest/VERB esse/VERB in/ADP alio/PRON ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX primum/ADJ subiectum/NOUN substans/VERB ,/PUNCT forma/NOUN vero/ADV ,/PUNCT quantum/ADV est/VERB de/ADP se/PRON ,/PUNCT nisi/SCONJ aliquid/PRON aliud/PRON impediat/VERB ,/PUNCT recipi/VERB potest/VERB a/ADP pluribus/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ illa/PRON forma/NOUN quae/PRON non/ADV est/AUX receptibilis/ADJ in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX per/ADP se/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT ex/ADP hoc/PRON ipso/PRON individuatur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ non/ADV potest/VERB recipi/VERB in/ADP alio/PRON ,/PUNCT et/CCONJ huiusmodi/ADV forma/NOUN est/AUX deus/PROPN ./PUNCT ad/ADP cuius/PRON intellectum/NOUN sciendum/VERB est/AUX ,/PUNCT quod/SCONJ in/ADP rebus/NOUN compositis/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ differant/VERB natura/NOUN vel/CCONJ essentia/NOUN et/CCONJ suppositum/NOUN ./PUNCT in/ADP his/PRON igitur/ADV quae/PRON non/ADV sunt/AUX composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON individuatio/NOUN non/ADV est/VERB per/ADP materiam/NOUN individualem/ADJ ,/PUNCT idest/PART per/ADP hanc/PRON materiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ipsae/PRON formae/NOUN per/ADP se/PRON individuantur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ ipsae/PRON formae/NOUN sint/AUX supposita/NOUN subsistentia/ADJ ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ deus/PROPN non/ADV sit/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ deus/PROPN sit/AUX sua/ADJ deitas/NOUN ,/PUNCT sua/ADJ vita/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quidquid/PRON aliud/PRON sic/ADV de/ADP deo/PROPN praedicatur/VERB ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ esse/NOUN est/AUX actualitas/NOUN omnis/PRON formae/NOUN vel/CCONJ naturae/NOUN ,/PUNCT non/ADV enim/ADV bonitas/NOUN vel/CCONJ humanitas/NOUN significatur/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ prout/SCONJ significamus/VERB eam/PRON esse/VERB ./PUNCT quod/PRON ergo/ADV in/ADP uno/NUM est/AUX accidens/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB in/ADP alio/PRON esse/AUX substantia/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ probatur/VERB quod/SCONJ calor/NOUN non/ADV sit/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ ignis/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ in/ADP aliis/PRON est/AUX accidens/NOUN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ non/ADV potest/VERB esse/AUX subiectum/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN simplex/ADJ non/ADV potest/VERB esse/AUX subiectum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB boetius/PROPN in/ADP lib./X de/ADP trin./X ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV in/ADP deo/PROPN non/ADV sit/VERB compositio/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ quantitativarum/ADJ partium/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ corpus/NOUN non/ADV est/AUX ;/PUNCT neque/CCONJ compositio/NOUN formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ in/ADP eo/PRON sit/AUX aliud/PRON natura/NOUN et/CCONJ suppositum/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ aliud/NOUN essentia/NOUN et/CCONJ esse/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ in/ADP eo/PRON sit/VERB compositio/NOUN generis/NOUN et/CCONJ differentiae/NOUN ;/PUNCT neque/CCONJ subiecti/NOUN et/CCONJ accidentis/NOUN ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ deus/PROPN nullo/PRON modo/NOUN compositus/VERB est/AUX ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX omnino/ADV simplex/ADJ ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ etsi/SCONJ possit/VERB dici/VERB de/ADP habente/VERB formam/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ scilicet/ADV habeat/VERB aliquid/PRON quod/PRON non/ADV est/AUX ipsum/PRON (/PUNCT puta/VERB in/ADP albo/ADJ est/VERB aliquid/PRON quod/PRON non/ADV pertinet/VERB ad/ADP rationem/NOUN albi/ADJ )/PUNCT ,/PUNCT tamen/ADV in/ADP ipsa/PRON forma/NOUN nihil/PRON est/AUX alienum/ADJ ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ deus/PROPN sit/AUX ipsa/PRON forma/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ potius/NOUN ipsum/PRON esse/NOUN ,/PUNCT nullo/PRON modo/NOUN compositus/VERB esse/AUX potest/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT deus/PROPN est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT dicit/VERB enim/ADV augustinus/PROPN ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP verbis/NOUN domini/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ verbum/NOUN dei/PROPN (/PUNCT quod/PRON est/AUX deus/PROPN )/PUNCT est/AUX forma/NOUN quaedam/PRON non/ADV formata/VERB ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN est/AUX pars/NOUN compositi/NOUN ./PUNCT causa/NOUN autem/CCONJ efficiens/ADJ cum/ADP forma/NOUN rei/NOUN factae/VERB non/ADV incidit/VERB in/ADP idem/PRON numero/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ solum/NOUN in/ADP idem/NOUN specie/NOUN ,/PUNCT homo/NOUN enim/ADV generat/VERB hominem/NOUN ./PUNCT neque/CCONJ etiam/ADV materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX primae/ADJ partes/NOUN compositorum/NOUN ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ quae/PRON est/AUX pars/NOUN compositi/NOUN ,/PUNCT est/AUX forma/NOUN participata/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ participans/VERB est/AUX posterius/ADJ eo/PRON quod/PRON est/VERB per/ADP essentiam/NOUN ,/PUNCT ita/PART et/CCONJ ipsum/PRON participatum/VERB ;/PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ verbum/NOUN est/AUX forma/NOUN exemplaris/ADJ ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ forma/NOUN quae/PRON est/AUX pars/NOUN compositi/NOUN ./PUNCT nihil/PRON enim/ADV habet/VERB actualitatem/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ inquantum/SCONJ est/VERB ,/PUNCT unde/ADV ipsum/PRON esse/NOUN est/AUX actualitas/NOUN omnium/PRON rerum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV ipsarum/PRON formarum/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ nihil/PRON convenit/VERB cum/ADP deo/PROPN in/ADP forma/NOUN ,/PUNCT nullius/PRON enim/ADV rei/NOUN essentia/NOUN est/AUX ipsum/PRON esse/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ solius/ADJ dei/NOUN ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ similitudo/NOUN attendatur/VERB secundum/ADP convenientiam/NOUN vel/CCONJ communicationem/NOUN in/ADP forma/NOUN ,/PUNCT multiplex/ADJ est/AUX similitudo/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP multos/ADJ modos/NOUN communicandi/VERB in/ADP forma/NOUN ./PUNCT quaedam/PRON enim/ADV dicuntur/VERB similia/ADJ ,/PUNCT quae/PRON communicant/VERB in/ADP eadem/PRON forma/NOUN secundum/ADP eandem/PRON rationem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP eundem/PRON modum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ haec/PRON non/ADV solum/ADV dicuntur/VERB similia/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ aequalia/ADJ in/ADP sua/ADJ similitudine/NOUN ;/PUNCT alio/PRON modo/NOUN dicuntur/VERB similia/ADJ ,/PUNCT quae/PRON communicant/VERB in/ADP forma/NOUN secundum/ADP eandem/PRON rationem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV secundum/ADP eundem/PRON modum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP magis/ADV et/CCONJ minus/ADJ ;/PUNCT tertio/ADJ modo/NOUN dicuntur/VERB aliqua/PRON similia/ADJ ,/PUNCT quae/PRON communicant/VERB in/ADP eadem/PRON forma/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ non/ADV secundum/ADP eandem/PRON rationem/NOUN ;/PUNCT cum/SCONJ enim/ADV omne/PRON agens/NOUN agat/VERB sibi/PRON simile/ADJ inquantum/SCONJ est/AUX agens/NOUN ,/PUNCT agit/VERB autem/CCONJ unumquodque/PRON secundum/ADP suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ in/ADP effectu/NOUN sit/VERB similitudo/NOUN formae/NOUN agentis/NOUN ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV agens/NOUN sit/AUX contentum/VERB in/ADP eadem/PRON specie/NOUN cum/SCONJ suo/ADJ effectu/NOUN ,/PUNCT erit/VERB similitudo/NOUN inter/ADP faciens/VERB et/CCONJ factum/VERB in/ADP forma/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP eandem/PRON rationem/NOUN speciei/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ agens/NOUN non/ADV sit/AUX contentum/VERB in/ADP eadem/PRON specie/NOUN ,/PUNCT erit/VERB similitudo/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ non/ADV secundum/ADP eandem/PRON rationem/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ea/PRON quae/PRON generantur/VERB ex/ADP virtute/NOUN solis/NOUN ,/PUNCT accedunt/VERB quidem/ADV ad/ADP aliquam/PRON similitudinem/NOUN solis/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV ut/SCONJ recipiant/VERB formam/NOUN solis/NOUN secundum/ADP similitudinem/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP similitudinem/NOUN generis/NOUN ./PUNCT si/SCONJ igitur/ADV sit/VERB aliquod/PRON agens/NOUN ,/PUNCT quod/PRON non/ADV in/ADP genere/NOUN contineatur/VERB ,/PUNCT effectus/NOUN eius/PRON adhuc/ADV magis/ADV accedent/VERB remote/ADV ad/ADP similitudinem/NOUN formae/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV ita/ADV quod/SCONJ participent/VERB similitudinem/NOUN formae/NOUN agentis/NOUN secundum/ADP eandem/PRON rationem/NOUN speciei/NOUN aut/CCONJ generis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP aliqualem/ADJ analogiam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ipsum/PRON esse/NOUN est/AUX commune/ADJ omnibus/PRON ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ non/ADV dicitur/VERB esse/VERB similitudo/NOUN creaturae/NOUN ad/ADP deum/PROPN propter/ADP communicantiam/NOUN in/ADP forma/NOUN secundum/ADP eandem/PRON rationem/NOUN generis/NOUN et/CCONJ speciei/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP analogiam/NOUN tantum/ADV ;/PUNCT bonum/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ habeat/VERB rationem/NOUN appetibilis/ADJ ,/PUNCT importat/VERB habitudinem/NOUN causae/NOUN finalis/ADJ ,/PUNCT cuius/PRON causalitas/NOUN prima/ADJ est/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ agens/NOUN non/ADV agit/VERB nisi/SCONJ propter/ADP finem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ab/ADP agente/NOUN materia/NOUN movetur/VERB ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT unde/ADV dicitur/VERB quod/SCONJ finis/NOUN est/AUX causa/NOUN causarum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT in/ADP causando/VERB ,/PUNCT bonum/NOUN est/AUX prius/ADJ quam/SCONJ ens/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ finis/NOUN quam/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ hac/PRON ratione/NOUN ,/PUNCT inter/ADP nomina/NOUN significantia/VERB causalitatem/NOUN divinam/ADJ ,/PUNCT prius/ADJ ponitur/VERB bonum/NOUN quam/SCONJ ens/NOUN ./PUNCT videmus/VERB enim/ADV quod/SCONJ id/PRON quod/PRON est/AUX primum/ADJ in/ADP causando/VERB ,/PUNCT ultimum/ADJ est/AUX in/ADP causato/VERB ,/PUNCT ignis/NOUN enim/ADV primo/ADV calefacit/VERB quam/SCONJ formam/NOUN ignis/NOUN inducat/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ tamen/ADV calor/NOUN in/ADP igne/NOUN consequatur/VERB formam/NOUN substantialem/ADJ ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT actio/NOUN efficientis/VERB ,/PUNCT movens/VERB ad/ADP formam/NOUN ;/PUNCT tertio/ADV advenit/VERB forma/NOUN ./PUNCT unde/ADV e/ADP converso/ADJ esse/VERB oportet/VERB in/ADP causato/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ primum/ADJ sit/AUX ipsa/PRON forma/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON est/VERB ens/NOUN ;/PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB quod/SCONJ pulchrum/ADJ et/CCONJ bonum/NOUN in/ADP subiecto/NOUN quidem/ADV sunt/AUX idem/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ super/ADP eandem/PRON rem/NOUN fundantur/VERB ,/PUNCT scilicet/PART super/ADP formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON ,/PUNCT bonum/NOUN laudatur/VERB ut/SCONJ pulchrum/ADJ ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ cognitio/NOUN fit/VERB per/ADP assimilationem/NOUN ,/PUNCT similitudo/NOUN autem/CCONJ respicit/VERB formam/NOUN ,/PUNCT pulchrum/ADJ proprie/ADV pertinet/VERB ad/ADP rationem/NOUN causae/NOUN formalis/ADJ ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ unumquodque/PRON sit/AUX id/PRON quod/PRON est/VERB ,/PUNCT per/ADP suam/ADJ formam/NOUN ;/PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ praesupponit/VERB quaedam/PRON ,/PUNCT et/CCONJ quaedam/PRON ad/ADP ipsam/PRON ex/ADP necessitate/NOUN consequuntur/VERB ;/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliquid/PRON sit/AUX perfectum/ADJ et/CCONJ bonum/ADJ ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ formam/NOUN habeat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ea/PRON quae/PRON praeexiguntur/VERB ad/ADP eam/PRON ,/PUNCT et/CCONJ ea/PRON quae/PRON consequuntur/VERB ad/ADP ipsam/PRON ./PUNCT praeexigitur/VERB autem/CCONJ ad/ADP formam/NOUN determinatio/NOUN sive/CCONJ commensuratio/NOUN principiorum/NOUN ,/PUNCT seu/CCONJ materialium/ADJ ,/PUNCT seu/CCONJ efficientium/VERB ipsam/PRON ,/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON significatur/VERB per/ADP modum/NOUN ,/PUNCT unde/ADV dicitur/VERB quod/SCONJ mensura/NOUN modum/NOUN praefigit/VERB ./PUNCT ipsa/PRON autem/CCONJ forma/NOUN significatur/VERB per/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ per/ADP formam/NOUN unumquodque/PRON in/ADP specie/NOUN constituitur/VERB ./PUNCT ad/ADP formam/NOUN autem/CCONJ consequitur/VERB inclinatio/NOUN ad/ADP finem/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ ad/ADP actionem/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ ad/ADP aliquid/PRON huiusmodi/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ unumquodque/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/VERB actu/NOUN ,/PUNCT agit/VERB ,/PUNCT et/CCONJ tendit/VERB in/ADP id/PRON quod/PRON sibi/PRON convenit/VERB secundum/ADP suam/ADJ formam/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ quodlibet/PRON esse/NOUN est/VERB secundum/ADP formam/NOUN aliquam/PRON ,/PUNCT unde/ADV secundum/ADP quodlibet/PRON esse/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT consequuntur/VERB ipsam/PRON modus/NOUN ,/PUNCT species/NOUN et/CCONJ ordo/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ homo/NOUN habet/VERB speciem/NOUN ,/PUNCT modum/NOUN et/CCONJ ordinem/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX homo/NOUN ;/PUNCT id/PRON autem/CCONJ quod/PRON est/AUX ultimus/ADJ terminus/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT potest/VERB accipi/VERB dupliciter/ADV ,/PUNCT vel/CCONJ ipsa/PRON res/NOUN in/ADP quam/PRON tenditur/VERB ,/PUNCT utpote/SCONJ locus/NOUN vel/CCONJ forma/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ quies/NOUN in/ADP re/NOUN illa/PRON ./PUNCT perfectio/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ forma/NOUN effectus/NOUN est/AUX quaedam/PRON similitudo/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ omne/PRON agens/NOUN agat/VERB sibi/PRON simile/ADJ ./PUNCT utpote/ADV prima/ADJ perfectio/NOUN ignis/NOUN consistit/VERB in/ADP esse/NOUN ,/PUNCT quod/PRON habet/VERB per/ADP suam/ADJ formam/NOUN substantialem/ADJ ,/PUNCT secunda/ADJ vero/ADV eius/PRON perfectio/NOUN consistit/VERB in/ADP caliditate/NOUN ,/PUNCT levitate/NOUN et/CCONJ siccitate/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ huiusmodi/ADV ,/PUNCT tertia/ADJ vero/ADV perfectio/NOUN eius/PRON est/VERB secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP loco/NOUN suo/ADJ quiescit/VERB ./PUNCT finitur/VERB autem/CCONJ quodammodo/ADV et/CCONJ materia/NOUN per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN per/ADP materiam/NOUN ./PUNCT materia/NOUN quidem/PART per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ materia/NOUN ,/PUNCT antequam/SCONJ recipiat/VERB formam/NOUN ,/PUNCT est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP multas/ADJ formas/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ cum/SCONJ recipit/VERB unam/NUM ,/PUNCT terminatur/VERB per/ADP illam/PRON ./PUNCT forma/NOUN vero/ADV finitur/VERB per/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT in/ADP se/PRON considerata/VERB ,/PUNCT communis/ADJ est/AUX ad/ADP multa/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ recipitur/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT fit/VERB forma/NOUN determinate/ADV huius/PRON rei/NOUN ./PUNCT materia/NOUN autem/CCONJ perficitur/VERB per/ADP formam/NOUN per/ADP quam/PRON finitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV infinitum/ADJ secundum/ADP quod/SCONJ attribuitur/VERB materiae/NOUN ,/PUNCT habet/VERB rationem/NOUN imperfecti/ADJ ;/PUNCT est/AUX enim/ADV quasi/ADV materia/NOUN non/ADV habens/VERB formam/NOUN ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ non/ADV perficitur/VERB per/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ magis/ADV per/ADP eam/PRON eius/PRON amplitudo/NOUN contrahitur/VERB ,/PUNCT unde/ADV infinitum/ADJ secundum/ADP quod/SCONJ se/PRON tenet/VERB ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN non/ADV determinatae/VERB per/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT habet/VERB rationem/NOUN perfecti/ADJ ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ terminus/NOUN quantitatis/NOUN est/VERB sicut/SCONJ forma/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT cuius/PRON signum/NOUN est/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ figura/NOUN ,/PUNCT quae/PRON consistit/VERB in/ADP terminatione/NOUN quantitatis/NOUN ,/PUNCT est/AUX quaedam/PRON forma/NOUN circa/ADP quantitatem/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV loquamur/VERB de/ADP infinito/ADJ secundum/ADP quod/SCONJ competit/VERB materiae/NOUN ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ omne/PRON existens/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT habet/VERB aliquam/PRON formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV materia/NOUN eius/PRON est/AUX terminata/VERB per/ADP formam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ materia/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB sub/ADP una/NUM forma/NOUN substantiali/ADJ ,/PUNCT remanet/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP multas/ADJ formas/NOUN accidentales/ADJ ;/PUNCT quod/PRON est/AUX finitum/VERB simpliciter/ADV ,/PUNCT potest/VERB esse/AUX infinitum/ADJ secundum/ADP quid/PRON ,/PUNCT utpote/SCONJ lignum/NOUN est/AUX finitum/VERB secundum/ADP suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ tamen/ADV est/AUX infinitum/ADJ secundum/ADP quid/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP figuras/NOUN infinitas/ADJ ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ loquamur/VERB de/ADP infinito/ADJ secundum/ADP quod/SCONJ convenit/VERB formae/NOUN ,/PUNCT sic/ADV manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ illa/PRON quorum/PRON formae/NOUN sunt/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX simpliciter/ADV finita/VERB ,/PUNCT et/CCONJ nullo/PRON modo/NOUN infinita/NOUN ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ sint/VERB aliquae/PRON formae/NOUN creatae/VERB non/ADV receptae/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP se/PRON subsistentes/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ quidam/PRON de/ADP angelis/NOUN opinantur/VERB ,/PUNCT erunt/AUX quidem/ADV infinitae/ADJ secundum/ADP quid/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/ADV formae/NOUN non/ADV terminantur/VERB neque/CCONJ contrahuntur/VERB per/ADP aliquam/PRON materiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ forma/NOUN creata/VERB sic/ADV subsistens/ADJ habet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV est/AUX suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ ipsum/PRON eius/PRON esse/NOUN sit/AUX receptum/VERB et/CCONJ contractum/VERB ad/ADP determinatam/VERB naturam/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ hoc/PRON ipsum/PRON quod/SCONJ virtus/NOUN intellectus/NOUN extendit/VERB se/PRON quodammodo/ADV ad/ADP infinita/ADJ ,/PUNCT procedit/VERB ex/ADP hoc/PRON quod/SCONJ intellectus/NOUN est/AUX forma/NOUN non/ADV in/ADP materia/NOUN ;/PUNCT nihilominus/ADV tamen/ADV materia/NOUN prima/ADJ ,/PUNCT etiam/ADV secundum/ADP potentiam/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX infinita/ADJ simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quid/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ eius/PRON potentia/NOUN non/ADV se/PRON extendit/VERB nisi/SCONJ ad/ADP formas/NOUN naturales/ADJ ./PUNCT dato/VERB enim/ADV quod/SCONJ esset/VERB aliquod/PRON corpus/NOUN infinitum/ADJ secundum/ADP magnitudinem/NOUN ,/PUNCT utpote/SCONJ ignis/NOUN vel/CCONJ aer/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV esset/AUX infinitum/ADJ secundum/ADP essentiam/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ essentia/NOUN sua/ADJ esset/AUX terminata/VERB ad/ADP aliquam/PRON speciem/NOUN per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP aliquod/PRON individuum/NOUN per/ADP materiam/NOUN ./PUNCT sciendum/VERB est/AUX igitur/ADV quod/SCONJ corpus/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX magnitudo/NOUN completa/ADJ ,/PUNCT dupliciter/ADV sumitur/VERB ,/PUNCT scilicet/PART mathematice/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ consideratur/VERB in/ADP eo/PRON sola/ADJ quantitas/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ naturaliter/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ consideratur/VERB in/ADP eo/PRON materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT nam/ADV omne/PRON corpus/NOUN naturale/ADJ aliquam/PRON formam/NOUN substantialem/ADJ habet/VERB determinatam/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ igitur/ADV ad/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ consequantur/VERB accidentia/NOUN ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ ad/ADP determinatam/VERB formam/NOUN consequantur/VERB determinata/VERB accidentia/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ si/SCONJ imaginemur/VERB corpus/NOUN mathematicum/ADJ existens/VERB actu/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ imaginemur/VERB ipsum/PRON sub/ADP aliqua/PRON forma/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ nihil/PRON est/VERB actu/NOUN nisi/SCONJ per/ADP suam/ADJ formam/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ forma/NOUN quanti/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/ADV ,/PUNCT sit/AUX figura/NOUN ,/PUNCT oportebit/VERB quod/SCONJ habeat/VERB aliquam/PRON figuram/NOUN ./PUNCT per/ADP divisionem/NOUN autem/CCONJ totius/PRON acceditur/VERB ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT nam/ADV partes/NOUN se/PRON habent/VERB in/ADP ratione/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT per/ADP additionem/NOUN autem/CCONJ acceditur/VERB ad/ADP totum/PRON ,/PUNCT quod/PRON se/PRON habet/VERB in/ADP ratione/NOUN formae/NOUN ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ duplex/ADJ pars/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART pars/NOUN essentiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN dicuntur/VERB partes/NOUN compositi/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ genus/NOUN et/CCONJ differentia/NOUN partes/NOUN speciei/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ etiam/ADV pars/NOUN quantitatis/NOUN ,/PUNCT in/ADP quam/PRON scilicet/ADV dividitur/VERB aliqua/PRON quantitas/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ apparet/VERB etiam/ADV in/ADP formis/NOUN accidentalibus/ADJ ,/PUNCT quae/PRON secundum/ADP accidens/NOUN quantitatem/NOUN habent/VERB ,/PUNCT albedo/NOUN enim/ADV est/VERB tota/PRON in/ADP qualibet/PRON parte/NOUN superficiei/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ accipiatur/VERB totalitas/NOUN essentiae/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ secundum/ADP perfectam/ADJ rationem/NOUN suae/ADJ speciei/NOUN invenitur/VERB in/ADP qualibet/PRON parte/NOUN superficiei/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ accipiatur/VERB totalitas/NOUN secundum/ADP quantitatem/NOUN ,/PUNCT quam/PRON habet/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT sic/ADV non/ADV est/VERB tota/PRON in/ADP qualibet/PRON parte/NOUN superficiei/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ formae/NOUN sunt/AUX invariabiles/ADJ ,/PUNCT dicitur/VERB enim/ADV in/ADP libro/NOUN sex/NUM principiorum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN est/AUX simplici/ADJ et/CCONJ invariabili/ADJ essentia/NOUN consistens/VERB ./PUNCT unde/ADV in/ADP corporibus/NOUN inferioribus/ADJ est/VERB mutabilitas/NOUN et/CCONJ secundum/ADP esse/NOUN substantiale/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ materia/NOUN eorum/PRON potest/VERB esse/VERB cum/ADP privatione/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ ipsorum/PRON ,/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP esse/NOUN accidentale/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ subiectum/NOUN compatiatur/VERB secum/PRON privationem/NOUN accidentis/NOUN ;/PUNCT in/ADP corporibus/NOUN vero/ADV caelestibus/ADJ ,/PUNCT materia/NOUN non/ADV compatitur/VERB secum/PRON privationem/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN perficit/VERB totam/PRON potentialitatem/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV sunt/AUX mutabilia/ADJ secundum/ADP esse/NOUN substantiale/ADJ ;/PUNCT substantiae/NOUN vero/ADV incorporeae/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ sunt/AUX ipsae/PRON formae/NOUN subsistentes/ADJ ,/PUNCT quae/PRON tamen/ADV se/PRON habent/VERB ad/ADP esse/NOUN ipsarum/PRON sicut/SCONJ potentia/NOUN ad/ADP actum/NOUN ,/PUNCT non/ADV compatiuntur/VERB secum/PRON privationem/NOUN huius/PRON actus/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ esse/NOUN consequitur/VERB formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ nihil/PRON corrumpitur/VERB nisi/SCONJ per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ amittit/VERB formam/NOUN ./PUNCT unde/ADV in/ADP ipsa/PRON forma/NOUN non/ADV est/VERB potentia/NOUN ad/ADP non/ADV esse/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV huiusmodi/ADV substantiae/NOUN sunt/AUX immutabiles/ADJ et/CCONJ invariabiles/ADJ secundum/ADP esse/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ formae/NOUN dicuntur/VERB invariabiles/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV possunt/VERB esse/AUX subiectum/NOUN variationis/NOUN ,/PUNCT subiiciuntur/VERB tamen/ADV variationi/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ subiectum/NOUN secundum/ADP eas/PRON variatur/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV in/ADP ente/NOUN ,/PUNCT ratione/NOUN suae/ADJ communitatis/NOUN ,/PUNCT accidit/VERB quod/SCONJ privatio/NOUN entis/NOUN fundatur/VERB in/ADP ente/NOUN ,/PUNCT quod/PRON non/ADV accidit/VERB in/ADP privationibus/NOUN formarum/NOUN specialium/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ visus/NOUN vel/CCONJ albedinis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ alicuius/PRON huiusmodi/ADV ./PUNCT in/ADP quolibet/PRON autem/CCONJ toto/PRON homogeneo/ADJ ,/PUNCT totum/PRON constituitur/VERB ex/ADP partibus/NOUN habentibus/VERB formam/NOUN totius/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ quaelibet/PRON pars/NOUN aquae/NOUN est/AUX aqua/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ talis/PRON est/AUX constitutio/NOUN continui/ADJ ex/ADP suis/ADJ partibus/NOUN ./PUNCT in/ADP quolibet/PRON autem/CCONJ toto/PRON heterogeneo/ADJ ,/PUNCT quaelibet/PRON pars/NOUN caret/VERB forma/NOUN totius/PRON ,/PUNCT nulla/PRON enim/ADV pars/NOUN domus/NOUN est/AUX domus/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ aliqua/PRON pars/NOUN hominis/NOUN est/AUX homo/NOUN ./PUNCT inquantum/SCONJ ergo/ADV pars/NOUN eius/PRON non/ADV habet/VERB formam/NOUN multitudinis/NOUN ,/PUNCT componitur/VERB multitudo/NOUN ex/ADP unitatibus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ domus/NOUN ex/ADP non/ADV domibus/NOUN ,/PUNCT non/ADV quod/SCONJ unitates/NOUN constituant/VERB multitudinem/NOUN secundum/ADP id/PRON quod/PRON habent/VERB de/ADP ratione/NOUN indivisionis/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ opponuntur/VERB multitudini/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP hoc/PRON quod/PRON habent/VERB de/ADP entitate/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ partes/NOUN domus/NOUN constituunt/VERB domum/NOUN per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sunt/AUX quaedam/PRON corpora/NOUN ,/PUNCT non/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sunt/AUX non/ADV domus/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ infinitum/ADJ quod/PRON se/PRON tenet/VERB ex/ADP parte/NOUN materiae/NOUN non/ADV perfectae/ADJ per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT ignotum/ADJ est/AUX secundum/ADP se/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ omnis/PRON cognitio/NOUN est/VERB per/ADP formam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ infinitum/ADJ quod/PRON se/PRON tenet/VERB ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN non/ADV limitatae/VERB per/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT est/AUX secundum/ADP se/PRON maxime/ADV notum/VERB ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ esset/VERB una/NUM et/CCONJ eadem/PRON res/NOUN ,/PUNCT quae/PRON esset/AUX principium/NOUN visivae/ADJ virtutis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quae/PRON esset/AUX res/NOUN visa/VERB ,/PUNCT oporteret/VERB videntem/VERB ab/ADP illa/PRON re/NOUN et/CCONJ virtutem/NOUN visivam/ADJ habere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ formam/NOUN per/ADP quam/PRON videret/VERB ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ essentia/NOUN dei/PROPN est/AUX ipsum/PRON esse/NOUN eius/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT quod/PRON nulli/PRON formae/NOUN creatae/VERB competere/VERB potest/VERB ./PUNCT non/ADV potest/VERB igitur/ADV aliqua/PRON forma/NOUN creata/VERB esse/AUX similitudo/NOUN repraesentans/VERB videnti/VERB dei/PROPN essentiam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON nullo/PRON modo/NOUN per/ADP aliquam/PRON speciem/NOUN creatam/VERB repraesentari/VERB potest/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN creata/VERB est/AUX determinata/VERB secundum/ADP aliquam/PRON rationem/NOUN vel/CCONJ sapientiae/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ virtutis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ipsius/PRON esse/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ alicuius/PRON huiusmodi/ADV ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ aliae/PRON formae/NOUN intelligibiles/ADJ quae/PRON non/ADV sunt/AUX suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT uniuntur/VERB intellectui/NOUN secundum/ADP aliquod/PRON esse/NOUN quo/PRON informant/VERB ipsum/PRON intellectum/NOUN et/CCONJ faciunt/VERB ipsum/PRON in/ADP actu/NOUN ;/PUNCT ita/ADV divina/ADJ essentia/NOUN unitur/VERB intellectui/NOUN creato/VERB ut/SCONJ intellectum/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT per/ADP seipsam/PRON faciens/VERB intellectum/NOUN in/ADP actu/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ in/ADP visione/NOUN imaginaria/NOUN non/ADV videtur/VERB dei/PROPN essentia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ aliqua/PRON forma/NOUN in/ADP imaginatione/NOUN formatur/VERB ,/PUNCT repraesentans/VERB deum/PROPN secundum/ADP aliquem/PRON modum/NOUN similitudinis/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ in/ADP scripturis/NOUN divinis/ADJ divina/NOUN per/ADP res/NOUN sensibiles/ADJ metaphorice/ADV describuntur/VERB ./PUNCT ea/PRON igitur/ADV quae/PRON non/ADV habent/VERB esse/NOUN nisi/SCONJ in/ADP materia/NOUN individuali/ADJ ,/PUNCT cognoscere/VERB est/AUX nobis/PRON connaturale/ADJ ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ anima/NOUN nostra/ADJ ,/PUNCT per/ADP quam/PRON cognoscimus/VERB ,/PUNCT est/AUX forma/NOUN alicuius/PRON materiae/NOUN ./PUNCT etsi/SCONJ enim/ADV cognoscat/VERB res/NOUN habentes/VERB formam/NOUN in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT tamen/ADV resolvit/VERB compositum/NOUN in/ADP utrumque/PRON ,/PUNCT et/CCONJ considerat/VERB ipsam/PRON formam/NOUN per/ADP se/PRON ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ intellectus/NOUN creatus/VERB per/ADP suam/ADJ naturam/NOUN natus/VERB sit/AUX apprehendere/VERB formam/NOUN concretam/ADJ et/CCONJ esse/NOUN concretum/ADJ in/ADP abstractione/NOUN ,/PUNCT per/ADP modum/NOUN resolutionis/NOUN cuiusdam/PRON ,/PUNCT potest/VERB per/ADP gratiam/NOUN elevari/VERB ut/SCONJ cognoscat/VERB substantiam/NOUN separatam/VERB subsistentem/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ esse/NOUN separatum/VERB subsistens/ADJ ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB quod/SCONJ omne/PRON quod/PRON elevatur/VERB ad/ADP aliquid/PRON quod/PRON excedit/VERB suam/ADJ naturam/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ disponatur/VERB aliqua/PRON dispositione/NOUN quae/PRON sit/VERB supra/ADP suam/ADJ naturam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ aer/NOUN debeat/VERB accipere/VERB formam/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ disponatur/VERB aliqua/PRON dispositione/NOUN ad/ADP talem/PRON formam/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ aliquis/PRON intellectus/NOUN creatus/VERB videt/VERB deum/PROPN per/ADP essentiam/NOUN ,/PUNCT ipsa/PRON essentia/NOUN dei/PROPN fit/VERB forma/NOUN intelligibilis/ADJ intellectus/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ dispositio/NOUN ad/ADP formam/NOUN ignis/NOUN non/ADV potest/VERB esse/AUX naturalis/ADJ nisi/SCONJ habenti/VERB formam/NOUN ignis/NOUN ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ nostra/ADJ ,/PUNCT quandiu/SCONJ in/ADP hac/PRON vita/NOUN vivimus/VERB ,/PUNCT habet/VERB esse/NOUN in/ADP materia/NOUN corporali/ADJ ,/PUNCT unde/ADV naturaliter/ADV non/ADV cognoscit/VERB aliqua/PRON nisi/SCONJ quae/PRON habent/VERB formam/NOUN in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ quae/PRON per/ADP huiusmodi/ADV cognosci/VERB possunt/VERB ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV boetius/PROPN ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP consol./X ,/PUNCT quod/SCONJ ratio/NOUN non/ADV capit/VERB simplicem/ADJ formam/NOUN ./PUNCT deus/PROPN autem/CCONJ maxime/ADV est/AUX simplex/ADJ forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB quod/SCONJ ratio/NOUN ad/ADP formam/NOUN simplicem/ADJ pertingere/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sciat/VERB de/ADP ea/PRON quid/PRON est/AUX ,/PUNCT potest/VERB tamen/ADV de/ADP ea/PRON cognoscere/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ sciat/VERB an/SCONJ est/VERB ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ in/ADP eis/PRON non/ADV est/AUX aliquid/PRON completum/ADJ subsistens/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART quo/PRON aliquid/PRON est/VERB ,/PUNCT inde/ADV est/VERB quod/SCONJ omnia/PRON nomina/NOUN a/ADP nobis/PRON imposita/VERB ad/ADP significandum/VERB aliquid/PRON completum/ADJ subsistens/ADJ ,/PUNCT significant/VERB in/ADP concretione/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ competit/VERB compositis/NOUN ;/PUNCT quae/PRON autem/CCONJ imponuntur/VERB ad/ADP significandas/VERB formas/NOUN simplices/ADJ ,/PUNCT significant/VERB aliquid/PRON non/ADV ut/SCONJ subsistens/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ quo/PRON aliquid/PRON est/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ albedo/NOUN significat/VERB ut/SCONJ quo/PRON aliquid/PRON est/AUX album/ADJ ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ significare/VERB substantiam/NOUN cum/ADP qualitate/NOUN ,/PUNCT est/VERB significare/VERB suppositum/NOUN cum/SCONJ natura/NOUN vel/CCONJ forma/NOUN determinata/VERB in/ADP qua/PRON subsistit/VERB ./PUNCT unde/ADV quaelibet/PRON creatura/NOUN intantum/ADV eum/PRON repraesentat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ est/AUX ei/PRON similis/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ perfectionem/NOUN aliquam/PRON habet/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV ita/ADV quod/SCONJ repraesentet/VERB eum/PRON sicut/SCONJ aliquid/PRON eiusdem/PRON speciei/NOUN vel/CCONJ generis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ excellens/VERB principium/NOUN ,/PUNCT a/ADP cuius/PRON forma/NOUN effectus/NOUN deficiunt/VERB ,/PUNCT cuius/PRON tamen/ADV aliqualem/ADJ similitudinem/NOUN effectus/NOUN consequuntur/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ formae/NOUN corporum/NOUN inferiorum/ADJ repraesentant/VERB virtutem/NOUN solarem/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ omnis/PRON effectus/NOUN non/ADV adaequans/VERB virtutem/NOUN causae/NOUN agentis/VERB ,/PUNCT recipit/VERB similitudinem/NOUN agentis/NOUN non/ADV secundum/ADP eandem/PRON rationem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ deficienter/ADV ,/PUNCT ita/ADV ut/SCONJ quod/PRON divisim/ADV et/CCONJ multipliciter/ADV est/VERB in/ADP effectibus/NOUN ,/PUNCT in/ADP causa/NOUN est/VERB simpliciter/ADV et/CCONJ eodem/PRON modo/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ sol/NOUN secundum/ADP unam/NUM virtutem/NOUN ,/PUNCT multiformes/ADJ et/CCONJ varias/ADJ formas/NOUN in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ producit/VERB ./PUNCT ad/ADP sciendum/VERB autem/CCONJ quae/PRON nomina/NOUN proprie/ADV sunt/AUX communicabilia/ADJ ,/PUNCT considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN in/ADP supposito/NOUN singulari/ADJ existens/VERB ,/PUNCT per/ADP quod/PRON individuatur/VERB ,/PUNCT communis/ADJ est/AUX multis/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ secundum/ADP rem/NOUN vel/CCONJ secundum/ADP rationem/NOUN saltem/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ natura/NOUN humana/ADJ communis/ADJ est/AUX multis/ADJ secundum/ADP rem/NOUN et/CCONJ rationem/NOUN ,/PUNCT natura/NOUN autem/CCONJ solis/NOUN non/ADV est/AUX communis/ADJ multis/ADJ secundum/ADP rem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP rationem/NOUN tantum/ADV ;/PUNCT formae/NOUN vero/ADV quae/PRON non/ADV individuantur/VERB per/ADP aliquod/PRON suppositum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP seipsas/PRON (/PUNCT quia/SCONJ scilicet/ADV sunt/AUX formae/NOUN subsistentes/ADJ )/PUNCT ,/PUNCT si/SCONJ intelligerentur/VERB secundum/ADP quod/SCONJ sunt/VERB in/ADP seipsis/PRON ,/PUNCT non/ADV possent/VERB communicari/VERB nec/CCONJ re/NOUN neque/CCONJ ratione/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ formas/NOUN simplices/ADJ per/ADP se/PRON subsistentes/ADJ non/ADV possumus/VERB intelligere/VERB secundum/ADP quod/SCONJ sunt/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ intelligimus/VERB eas/PRON ad/ADP modum/NOUN rerum/NOUN compositarum/VERB habentium/VERB formas/NOUN in/ADP materia/NOUN ;/PUNCT ideo/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT imponimus/VERB eis/PRON nomina/NOUN concreta/ADJ significantia/VERB naturam/NOUN in/ADP aliquo/PRON supposito/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV significat/VERB formam/NOUN aliquam/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ ipsum/PRON esse/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ esse/NOUN dei/PROPN sit/AUX ipsa/PRON eius/PRON essentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON nulli/PRON alii/PRON conveniat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ inter/ADP alia/PRON nomina/NOUN hoc/PRON maxime/ADV proprie/ADV nominat/VERB deum/PROPN ,/PUNCT unumquodque/PRON enim/ADV denominatur/VERB a/ADP sua/ADJ forma/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT boetius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP trin./X ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN simplex/ADJ subiectum/NOUN esse/AUX non/ADV potest/VERB ./PUNCT sed/CCONJ deus/PROPN maxime/ADV est/AUX forma/NOUN simplex/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT sed/CCONJ et/CCONJ in/ADP propositionibus/NOUN in/ADP quibus/PRON idem/PRON praedicatur/VERB de/ADP seipso/PRON ,/PUNCT hoc/PRON aliquo/PRON modo/NOUN invenitur/VERB ;/PUNCT inquantum/SCONJ intellectus/NOUN id/PRON quod/PRON ponit/VERB ex/ADP parte/NOUN subiecti/NOUN ,/PUNCT trahit/VERB ad/ADP partem/NOUN suppositi/NOUN ,/PUNCT quod/PRON vero/ADV ponit/VERB ex/ADP parte/NOUN praedicati/NOUN ,/PUNCT trahit/VERB ad/ADP naturam/NOUN formae/NOUN in/ADP supposito/NOUN existentis/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ dicitur/VERB quod/SCONJ praedicata/NOUN tenentur/VERB formaliter/ADV ,/PUNCT et/CCONJ subiecta/NOUN materialiter/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN noster/ADJ non/ADV potest/VERB formas/NOUN simplices/ADJ subsistentes/ADJ secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP seipsis/PRON sunt/VERB ,/PUNCT apprehendere/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ apprehendit/VERB eas/PRON secundum/ADP modum/NOUN compositorum/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON est/VERB aliquid/PRON quod/PRON subiicitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ est/VERB aliquid/PRON quod/PRON inest/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV apprehendit/VERB formam/NOUN simplicem/ADJ in/ADP ratione/NOUN subiecti/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ attribuit/VERB ei/PRON aliquid/PRON ./PUNCT ad/ADP cuius/PRON evidentiam/NOUN ,/PUNCT considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ cognoscentia/VERB a/ADP non/ADV cognoscentibus/VERB in/ADP hoc/PRON distinguuntur/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV cognoscentia/VERB nihil/PRON habent/VERB nisi/SCONJ formam/NOUN suam/ADJ tantum/ADV ;/PUNCT sed/CCONJ cognoscens/VERB natum/VERB est/AUX habere/VERB formam/NOUN etiam/ADV rei/NOUN alterius/PRON ,/PUNCT nam/ADV species/NOUN cogniti/VERB est/VERB in/ADP cognoscente/VERB ./PUNCT coarctatio/NOUN autem/CCONJ formae/NOUN est/VERB per/ADP materiam/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ supra/ADP diximus/VERB quod/SCONJ formae/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ sunt/AUX magis/ADV immateriales/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP hoc/PRON magis/ADV accedunt/VERB ad/ADP quandam/PRON infinitatem/NOUN ./PUNCT forma/NOUN enim/ADV ,/PUNCT inquantum/SCONJ perficit/VERB materiam/NOUN dando/VERB ei/PRON esse/NOUN ,/PUNCT quodammodo/ADV supra/ADP ipsam/PRON effunditur/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ vero/ADV in/ADP seipsa/PRON habet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT in/ADP seipsam/PRON redit/VERB ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ esse/NOUN naturale/ADJ non/ADV est/AUX materiae/NOUN primae/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX reducta/VERB in/ADP actum/NOUN per/ADP formam/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV supra/ADP dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT intelligere/VERB non/ADV est/AUX actio/NOUN progrediens/VERB ad/ADP aliquid/PRON extrinsecum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ manet/VERB in/ADP operante/VERB sicut/SCONJ actus/NOUN et/CCONJ perfectio/NOUN eius/PRON ,/PUNCT prout/SCONJ esse/NOUN est/AUX perfectio/NOUN existentis/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV esse/NOUN consequitur/VERB formam/NOUN ,/PUNCT ita/ADV intelligere/VERB sequitur/VERB speciem/NOUN intelligibilem/ADJ ./PUNCT in/ADP deo/PROPN autem/CCONJ non/ADV est/VERB forma/NOUN quae/PRON sit/AUX aliud/PRON quam/SCONJ suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ intellectum/VERB est/AUX perfectio/NOUN intelligentis/VERB non/ADV quidem/ADV secundum/ADP suam/ADJ substantiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP suam/ADJ speciem/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON est/VERB in/ADP intellectu/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ forma/NOUN et/CCONJ perfectio/NOUN eius/PRON ,/PUNCT lapis/NOUN enim/ADV non/ADV est/VERB in/ADP anima/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ species/NOUN eius/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT intantum/ADV enim/ADV ipsum/PRON intelligere/VERB specificatur/VERB per/ADP obiectum/NOUN suum/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ forma/NOUN intelligibilis/ADJ est/AUX principium/NOUN intellectualis/ADJ operationis/NOUN ,/PUNCT nam/ADV omnis/PRON operatio/NOUN specificatur/VERB per/ADP formam/NOUN quae/PRON est/AUX principium/NOUN operationis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ calefactio/NOUN per/ADP calorem/NOUN ./PUNCT unde/ADV per/ADP illam/PRON formam/NOUN intelligibilem/ADJ specificatur/VERB intellectualis/ADJ operatio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON facit/VERB intellectum/NOUN in/ADP actu/NOUN ./PUNCT et/CCONJ omnis/PRON forma/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON quaelibet/PRON res/NOUN in/ADP propria/ADJ specie/NOUN constituitur/VERB ,/PUNCT perfectio/NOUN quaedam/PRON est/AUX ./PUNCT scientia/NOUN autem/CCONJ artificis/NOUN est/AUX causa/NOUN artificiatorum/NOUN ,/PUNCT eo/PRON quod/SCONJ artifex/NOUN operatur/VERB per/ADP suum/ADJ intellectum/NOUN ,/PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ forma/NOUN intellectus/NOUN sit/AUX principium/NOUN operationis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ calor/NOUN est/AUX principium/NOUN calefactionis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ forma/NOUN naturalis/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX forma/NOUN manens/VERB in/ADP eo/PRON cui/PRON dat/VERB esse/NOUN ,/PUNCT non/ADV nominat/VERB principium/NOUN actionis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ similiter/ADV forma/NOUN intelligibilis/ADJ non/ADV nominat/VERB principium/NOUN actionis/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB tantum/ADV in/ADP intelligente/VERB ,/PUNCT nisi/SCONJ adiungatur/VERB ei/PRON inclinatio/NOUN ad/ADP effectum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB per/ADP voluntatem/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV forma/NOUN intelligibilis/ADJ ad/ADP opposita/VERB se/PRON habeat/VERB (/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX eadem/PRON scientia/NOUN oppositorum/VERB )/PUNCT ,/PUNCT non/ADV produceret/VERB determinatum/VERB effectum/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ determinaretur/VERB ad/ADP unum/NUM per/ADP appetitum/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP ix/NUM metaphys./X ./PUNCT quod/PRON contingit/VERB ex/ADP hoc/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ formae/NOUN simplices/ADJ et/CCONJ indivisibiles/ADJ non/ADV sunt/VERB actu/NOUN in/ADP intellectu/NOUN nostro/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP potentia/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT nam/ADV si/SCONJ essent/VERB actu/NOUN in/ADP intellectu/NOUN nostro/ADJ ,/PUNCT non/ADV per/ADP privationem/NOUN cognoscerentur/VERB ./PUNCT quia/SCONJ singularia/ADJ ex/ADP causis/NOUN universalibus/ADJ sortiuntur/VERB quasdam/PRON formas/NOUN et/CCONJ virtutes/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ,/PUNCT quantumcumque/ADV ad/ADP invicem/ADV coniungantur/VERB ,/PUNCT non/ADV individuantur/VERB nisi/SCONJ per/ADP materiam/NOUN individualem/ADJ ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ virtus/NOUN activa/ADJ dei/PROPN se/PRON extendat/VERB non/ADV solum/ADV ad/ADP formas/NOUN ,/PUNCT a/ADP quibus/PRON accipitur/VERB ratio/NOUN universalis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV usque/ADP ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ infra/ADP ostendetur/VERB ;/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ scientia/NOUN dei/PROPN usque/ADP ad/ADP singularia/ADJ se/PRON extendat/VERB ,/PUNCT quae/PRON per/ADP materiam/NOUN individuantur/VERB ./PUNCT et/CCONJ esset/AUX simile/ADJ de/ADP scientia/NOUN artificis/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ esset/AUX productiva/ADJ totius/PRON rei/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV formae/NOUN tantum/ADV ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ ideo/ADV est/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ cognitio/NOUN cuiuslibet/PRON cognoscentis/VERB se/PRON extendit/VERB secundum/ADP modum/NOUN formae/NOUN quae/PRON est/AUX principium/NOUN cognitionis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ obstant/VERB quidam/PRON ,/PUNCT dicentes/VERB quod/SCONJ ista/PRON distinctio/NOUN habet/VERB locum/NOUN in/ADP formis/NOUN separabilibus/ADJ a/ADP subiecto/NOUN ;/PUNCT in/ADP formis/NOUN autem/CCONJ inseparabilibus/ADJ a/ADP subiecto/NOUN ,/PUNCT non/ADV habet/VERB locum/NOUN praedicta/VERB distinctio/NOUN ;/PUNCT hoc/PRON siquidem/SCONJ est/VERB operabilia/ADJ modo/NOUN speculativo/ADJ considerare/VERB ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV secundum/ADP quod/SCONJ operabilia/ADJ sunt/AUX ,/PUNCT operabile/ADJ enim/ADV est/AUX aliquid/PRON per/ADP applicationem/NOUN formae/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT non/ADV per/ADP resolutionem/NOUN compositi/NOUN in/ADP principia/NOUN universalia/ADJ formalia/ADJ ./PUNCT idea/NOUN enim/ADV graece/ADV ,/PUNCT latine/ADV forma/NOUN dicitur/VERB ,/PUNCT unde/ADV per/ADP ideas/NOUN intelliguntur/VERB formae/NOUN aliarum/PRON rerum/NOUN ,/PUNCT praeter/ADP ipsas/PRON res/NOUN existentes/VERB ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ alicuius/PRON rei/NOUN praeter/ADP ipsam/PRON existens/VERB ,/PUNCT ad/ADP duo/NUM esse/VERB potest/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ ut/SCONJ sit/AUX exemplar/NOUN eius/PRON cuius/PRON dicitur/VERB forma/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ ut/SCONJ sit/AUX principium/NOUN cognitionis/NOUN ipsius/PRON ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ formae/NOUN cognoscibilium/ADJ dicuntur/VERB esse/VERB in/ADP cognoscente/VERB ./PUNCT in/ADP omnibus/PRON enim/ADV quae/PRON non/ADV a/ADP casu/NOUN generantur/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX formam/NOUN esse/AUX finem/NOUN generationis/NOUN cuiuscumque/PRON ./PUNCT agens/NOUN autem/CCONJ non/ADV ageret/VERB propter/ADP formam/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ inquantum/SCONJ similitudo/NOUN formae/NOUN est/VERB in/ADP ipso/PRON ./PUNCT in/ADP quibusdam/NOUN enim/ADV agentibus/NOUN praeexistit/VERB forma/NOUN rei/NOUN fiendae/VERB secundum/ADP esse/NOUN naturale/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP his/NOUN quae/PRON agunt/VERB per/ADP naturam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ haec/PRON potest/VERB dici/VERB idea/NOUN domus/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ artifex/NOUN intendit/VERB domum/NOUN assimilare/VERB formae/NOUN quam/PRON mente/NOUN concepit/VERB ./PUNCT quia/SCONJ igitur/ADV mundus/NOUN non/ADV est/AUX casu/NOUN factus/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX factus/VERB a/ADP deo/PROPN per/ADP intellectum/NOUN agente/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ infra/ADP patebit/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ in/ADP mente/NOUN divina/ADJ sit/VERB forma/NOUN ,/PUNCT ad/ADP similitudinem/NOUN cuius/PRON mundus/NOUN est/AUX factus/VERB ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP est/VERB quod/PRON dicit/VERB augustinus/PROPN ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN octoginta/NUM trium/NUM quaest./X ,/PUNCT ideae/NOUN sunt/AUX principales/ADJ quaedam/PRON formae/NOUN vel/CCONJ rationes/NOUN rerum/NOUN stabiles/ADJ atque/CCONJ incommutabiles/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ ipsae/PRON formatae/VERB non/ADV sunt/VERB ,/PUNCT ac/CCONJ per/ADP hoc/PRON aeternae/NOUN ac/CCONJ semper/ADV eodem/PRON modo/NOUN se/PRON habentes/VERB ,/PUNCT quae/PRON divina/ADJ intelligentia/NOUN continentur/VERB ./PUNCT hoc/PRON autem/CCONJ quomodo/ADV divinae/ADJ simplicitati/NOUN non/ADV repugnet/VERB ,/PUNCT facile/ADJ est/AUX videre/VERB ,/PUNCT si/SCONJ quis/PRON consideret/VERB ideam/NOUN operati/VERB esse/VERB in/ADP mente/NOUN operantis/VERB sicut/SCONJ quod/PRON intelligitur/VERB ;/PUNCT non/ADV autem/CCONJ sicut/SCONJ species/NOUN qua/PRON intelligitur/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN faciens/VERB intellectum/NOUN in/ADP actu/NOUN ./PUNCT forma/NOUN enim/ADV domus/NOUN in/ADP mente/NOUN aedificatoris/NOUN est/AUX aliquid/PRON ab/ADP eo/PRON intellectum/VERB ,/PUNCT ad/ADP cuius/PRON similitudinem/NOUN domum/NOUN in/ADP materia/NOUN format/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ artifex/NOUN ,/PUNCT dum/SCONJ intelligit/VERB formam/NOUN domus/NOUN in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT dicitur/VERB intelligere/VERB domum/NOUN ,/PUNCT dum/SCONJ autem/CCONJ intelligit/VERB formam/NOUN domus/NOUN ut/SCONJ a/ADP se/PRON speculatam/VERB ,/PUNCT ex/ADP eo/PRON quod/SCONJ intelligit/VERB se/PRON intelligere/VERB eam/PRON ,/PUNCT intelligit/VERB ideam/NOUN vel/CCONJ rationem/NOUN domus/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT deus/PROPN cognoscit/VERB materiam/NOUN primam/ADJ ,/PUNCT quae/PRON non/ADV potest/VERB habere/VERB ideam/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ nullam/PRON habeat/VERB formam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ nos/PRON ponimus/VERB materiam/NOUN creatam/VERB a/ADP deo/PROPN ,/PUNCT non/PART tamen/PART sine/ADP forma/NOUN ,/PUNCT habet/VERB quidem/ADV materia/NOUN ideam/NOUN in/ADP deo/PROPN ,/PUNCT non/ADV tamen/PART aliam/NOUN ab/ADP idea/NOUN compositi/NOUN ./PUNCT artifex/NOUN enim/ADV per/ADP formam/NOUN domus/NOUN facit/VERB omnia/PRON accidentia/NOUN quae/PRON a/ADP principio/NOUN concomitantur/VERB domum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ea/PRON quae/PRON superveniunt/VERB domui/NOUN iam/ADV factae/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ picturae/NOUN vel/CCONJ aliquid/PRON aliud/PRON ,/PUNCT facit/VERB per/ADP aliquam/PRON aliam/PRON formam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ res/NOUN artificiales/ADJ dicuntur/VERB verae/ADJ per/ADP ordinem/NOUN ad/ADP intellectum/NOUN nostrum/ADJ ,/PUNCT dicitur/VERB enim/ADV domus/NOUN vera/ADJ ,/PUNCT quae/PRON assequitur/VERB similitudinem/NOUN formae/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP mente/NOUN artificis/NOUN ;/PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ omnis/PRON res/NOUN sit/AUX vera/ADJ secundum/ADP quod/SCONJ habet/VERB propriam/ADJ formam/NOUN naturae/NOUN suae/ADJ ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ intellectus/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX cognoscens/VERB ,/PUNCT sit/AUX verus/ADJ inquantum/SCONJ habet/VERB similitudinem/NOUN rei/NOUN cognitae/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN eius/PRON inquantum/SCONJ est/AUX cognoscens/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quando/SCONJ iudicat/VERB rem/NOUN ita/ADV se/PRON habere/VERB sicut/SCONJ est/AUX forma/NOUN quam/PRON de/ADP re/NOUN apprehendit/VERB ,/PUNCT tunc/ADV primo/ADV cognoscit/VERB et/CCONJ dicit/VERB verum/ADJ ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON facit/VERB componendo/VERB et/CCONJ dividendo/VERB ,/PUNCT nam/ADV in/ADP omni/PRON propositione/NOUN aliquam/PRON formam/NOUN significatam/VERB per/ADP praedicatum/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ applicat/VERB alicui/PRON rei/NOUN significatae/VERB per/ADP subiectum/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ removet/VERB ab/ADP ea/PRON ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV ,/PUNCT licet/SCONJ plures/ADJ sint/AUX essentiae/NOUN vel/CCONJ formae/NOUN rerum/NOUN ,/PUNCT tamen/ADV una/NUM est/AUX veritas/NOUN divini/ADJ intellectus/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quam/PRON omnes/PRON res/NOUN denominantur/VERB verae/ADJ ./PUNCT alio/PRON modo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV habet/VERB in/ADP se/PRON quo/PRON determinetur/VERB ad/ADP aliquem/PRON locum/NOUN vel/CCONJ tempus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ dicitur/VERB esse/AUX una/NUM ,/PUNCT non/ADV quia/SCONJ habet/VERB unam/NUM formam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ homo/NOUN est/AUX unus/NUM ab/ADP unitate/NOUN unius/NUM formae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP remotionem/NOUN omnium/PRON formarum/NOUN distinguentium/VERB ./PUNCT sic/ADV enim/ADV formae/NOUN mutabiles/ADJ dici/VERB possunt/VERB ./PUNCT dicuntur/VERB igitur/ADV res/NOUN artificiales/ADJ falsae/NOUN simpliciter/ADV et/CCONJ secundum/ADP se/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ deficiunt/VERB a/ADP forma/NOUN artis/NOUN ,/PUNCT unde/ADV dicitur/VERB aliquis/PRON artifex/NOUN opus/NOUN falsum/ADJ facere/VERB ,/PUNCT quando/SCONJ deficit/VERB ab/ADP operatione/NOUN artis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ circa/ADP propria/ADJ sensibilia/ADJ sensus/NOUN non/ADV habet/VERB falsam/ADJ cognitionem/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ut/SCONJ in/ADP paucioribus/NOUN ,/PUNCT ex/ADP eo/NOUN scilicet/PART quod/SCONJ ,/PUNCT propter/ADP indispositionem/NOUN organi/NOUN ,/PUNCT non/ADV convenienter/ADV recipit/VERB formam/NOUN sensibilem/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ alia/PRON passiva/ADJ ,/PUNCT propter/ADP suam/ADJ indispositionem/NOUN ,/PUNCT deficienter/ADV recipiunt/VERB impressionem/NOUN agentium/NOUN ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ res/NOUN habet/VERB esse/NOUN per/ADP propriam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT ita/ADV virtus/NOUN cognoscitiva/ADJ habet/VERB cognoscere/VERB per/ADP similitudinem/NOUN rei/NOUN cognitae/VERB ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ res/NOUN naturalis/ADJ non/ADV deficit/VERB ab/ADP esse/NOUN quod/PRON sibi/PRON competit/VERB secundum/ADP suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT potest/VERB autem/CCONJ deficere/VERB ab/ADP aliquibus/PRON accidentalibus/ADJ vel/CCONJ consequentibus/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ homo/NOUN ab/ADP hoc/NOUN quod/PRON est/VERB habere/VERB duos/NUM pedes/NOUN ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ ab/ADP hoc/NOUN quod/PRON est/VERB esse/VERB hominem/NOUN ,/PUNCT ita/ADV virtus/NOUN cognoscitiva/ADJ non/ADV deficit/VERB in/ADP cognoscendo/VERB respectu/NOUN illius/PRON rei/NOUN cuius/PRON similitudine/NOUN informatur/VERB ;/PUNCT et/CCONJ praeterea/ADV ,/PUNCT corpora/NOUN gravia/ADJ et/CCONJ levia/ADJ moventur/VERB a/ADP motore/NOUN extrinseco/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ generante/VERB ,/PUNCT qui/PRON dat/VERB formam/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ removente/VERB prohibens/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP viii/NUM physic./X ,/PUNCT et/CCONJ ita/ADV non/ADV movent/VERB seipsa/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ corpora/NOUN viventia/VERB ./PUNCT agens/NOUN vero/ADV principale/ADJ est/VERB quod/PRON per/ADP suam/ADJ formam/NOUN agit/VERB ;/PUNCT et/CCONJ hoc/PRON interdum/ADV agit/VERB per/ADP aliquod/PRON instrumentum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON non/ADV agit/VERB ex/ADP virtute/NOUN suae/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP virtute/NOUN principalis/ADJ agentis/NOUN ;/PUNCT inveniuntur/VERB igitur/ADV quaedam/PRON ,/PUNCT quae/PRON movent/VERB seipsa/PRON ,/PUNCT non/ADV habito/VERB respectu/NOUN ad/ADP formam/NOUN vel/CCONJ finem/NOUN ,/PUNCT quae/PRON inest/VERB eis/PRON a/ADP natura/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV quantum/ADV ad/ADP executionem/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN per/ADP quam/PRON agunt/VERB ,/PUNCT et/CCONJ finis/NOUN propter/ADP quem/PRON agunt/VERB ,/PUNCT determinantur/VERB eis/PRON a/ADP natura/NOUN ./PUNCT et/CCONJ huiusmodi/ADV sunt/VERB plantae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON secundum/ADP formam/NOUN inditam/VERB eis/PRON a/ADP natura/NOUN ,/PUNCT movent/VERB seipsas/PRON secundum/ADP augmentum/NOUN et/CCONJ decrementum/NOUN ./PUNCT quaedam/PRON vero/ADV ulterius/ADV movent/VERB seipsa/PRON ,/PUNCT non/ADV solum/ADV habito/VERB respectu/NOUN ad/ADP executionem/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN quae/PRON est/AUX principium/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT quam/PRON per/ADP se/PRON acquirunt/VERB ./PUNCT et/CCONJ huiusmodi/ADV sunt/VERB animalia/NOUN ,/PUNCT quorum/PRON motus/NOUN principium/NOUN est/AUX forma/NOUN non/ADV a/ADP natura/NOUN indita/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP sensum/NOUN accepta/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quamvis/SCONJ huiusmodi/ADV animalia/NOUN formam/NOUN quae/PRON est/AUX principium/NOUN motus/NOUN ,/PUNCT per/ADP sensum/NOUN accipiant/VERB ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV per/ADP seipsa/PRON praestituunt/VERB sibi/PRON finem/NOUN suae/ADJ operationis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ sui/ADJ motus/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ est/AUX eis/PRON inditus/VERB a/ADP natura/NOUN ,/PUNCT cuius/PRON instinctu/NOUN ad/ADP aliquid/PRON agendum/VERB moventur/VERB per/ADP formam/NOUN sensu/NOUN apprehensam/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV in/ADP artibus/NOUN ,/PUNCT videmus/VERB quod/SCONJ ars/NOUN ad/ADP quam/PRON pertinet/VERB usus/NOUN navis/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART ars/NOUN gubernatoria/ADJ ,/PUNCT praecipit/VERB ei/PRON quae/PRON inducit/VERB formam/NOUN navis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ haec/PRON praecipit/VERB illi/PRON quae/PRON habet/VERB executionem/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT in/ADP disponendo/VERB materiam/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ exemplata/VERB oportet/VERB conformari/VERB exemplari/NOUN secundum/ADP rationem/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ secundum/ADP modum/NOUN essendi/VERB ./PUNCT nam/ADV alterius/PRON modi/NOUN esse/NOUN habet/VERB quandoque/ADV forma/NOUN in/ADP exemplari/NOUN et/CCONJ in/ADP exemplato/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN domus/NOUN in/ADP mente/NOUN artificis/NOUN habet/VERB esse/NOUN immateriale/ADJ et/CCONJ intelligibile/ADJ ,/PUNCT in/ADP domo/NOUN autem/CCONJ quae/PRON est/VERB extra/ADP animam/NOUN ,/PUNCT habet/VERB esse/NOUN materiale/ADJ et/CCONJ sensibile/ADJ ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ de/ADP ratione/NOUN rerum/NOUN naturalium/ADJ non/ADV esset/VERB materia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ tantum/ADV forma/NOUN ,/PUNCT omnibus/PRON modis/NOUN veriori/ADJ modo/NOUN essent/VERB res/NOUN naturales/ADJ in/ADP mente/NOUN divina/ADJ per/ADP suas/ADJ ideas/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ in/ADP seipsis/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ enim/PART res/NOUN naturalis/ADJ habet/VERB esse/NOUN in/ADP actu/NOUN per/ADP suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT ita/PART intellectus/NOUN intelligens/VERB actu/NOUN per/ADP suam/ADJ formam/NOUN intelligibilem/ADJ ./PUNCT quaelibet/PRON autem/CCONJ res/NOUN ad/ADP suam/ADJ formam/NOUN naturalem/ADJ hanc/PRON habet/VERB habitudinem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ quando/SCONJ non/ADV habet/VERB ipsam/PRON ,/PUNCT tendat/VERB in/ADP eam/PRON ;/PUNCT unde/ADV et/CCONJ natura/NOUN intellectualis/ADJ ad/ADP bonum/NOUN apprehensum/VERB per/ADP formam/NOUN intelligibilem/ADJ ,/PUNCT similem/ADJ habitudinem/NOUN habet/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART ,/PUNCT cum/SCONJ habet/VERB ipsum/PRON ,/PUNCT quiescat/VERB in/ADP illo/PRON ;/PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ unius/NUM et/CCONJ eiusdem/PRON effectus/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV in/ADP nobis/PRON ,/PUNCT est/AUX causa/NOUN scientia/NOUN ut/SCONJ dirigens/VERB ,/PUNCT qua/PRON concipitur/VERB forma/NOUN operis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ voluntas/NOUN ut/SCONJ imperans/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ est/VERB in/ADP intellectu/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT non/ADV determinatur/VERB ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ sit/VERB vel/CCONJ non/ADV sit/VERB in/ADP effectu/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ per/ADP voluntatem/NOUN ./PUNCT ad/ADP cuius/PRON evidentiam/NOUN ,/PUNCT considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ effectus/NOUN conformetur/VERB agenti/NOUN secundum/ADP suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT eadem/PRON ratio/NOUN est/VERB in/ADP causis/NOUN agentibus/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/VERB in/ADP causis/NOUN formalibus/ADJ ./PUNCT in/ADP formis/NOUN autem/CCONJ sic/ADV est/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT licet/SCONJ aliquid/PRON possit/VERB deficere/VERB ab/ADP aliqua/PRON forma/NOUN particulari/ADJ ,/PUNCT tamen/ADV a/ADP forma/NOUN universali/ADJ nihil/PRON deficere/VERB potest/VERB ,/PUNCT potest/VERB enim/ADV esse/VERB aliquid/PRON quod/PRON non/ADV est/AUX homo/NOUN vel/CCONJ vivum/ADJ ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ potest/VERB esse/VERB aliquid/PRON quod/PRON non/ADV sit/AUX ens/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV agens/NOUN naturale/ADJ intendit/VERB privationem/NOUN vel/CCONJ corruptionem/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ formam/NOUN ,/PUNCT cui/PRON coniungitur/VERB privatio/NOUN alterius/PRON formae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ generationem/NOUN unius/NUM ,/PUNCT quae/PRON est/AUX corruptio/NOUN alterius/PRON ./PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV in/ADP rebus/NOUN naturalibus/ADJ potest/VERB assignari/VERB ratio/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ prima/ADJ materia/NOUN tota/PRON sit/AUX in/ADP se/PRON uniformis/ADJ ,/PUNCT quare/ADV una/NUM pars/NOUN eius/PRON est/AUX sub/ADP forma/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/NOUN sub/ADP forma/NOUN terrae/NOUN ,/PUNCT a/ADP deo/PROPN in/ADP principio/NOUN condita/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/ADV sit/VERB diversitas/NOUN specierum/NOUN in/ADP rebus/NOUN naturalibus/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ quare/ADV haec/PRON pars/NOUN materiae/NOUN est/VERB sub/ADP ista/PRON forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ illa/NOUN sub/ADP alia/NOUN ,/PUNCT dependet/VERB ex/ADP simplici/ADJ divina/ADJ voluntate/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT secundum/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT in/ADP ix/NUM metaphys./X ,/PUNCT qualibet/PRON potentia/NOUN melior/ADJ est/AUX eius/PRON actus/NOUN ,/PUNCT nam/ADV forma/NOUN est/AUX melior/ADJ quam/SCONJ materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ actio/NOUN quam/SCONJ potentia/NOUN activa/ADJ ;/PUNCT in/ADP omnibus/PRON enim/ADV agentibus/NOUN hoc/PRON invenitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ quanto/ADV aliquod/PRON agens/NOUN perfectius/ADV habet/VERB formam/NOUN qua/PRON agit/VERB ,/PUNCT tanto/ADV est/AUX maior/ADJ eius/PRON potentia/NOUN in/ADP agendo/VERB ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB quod/SCONJ philosophus/NOUN loquitur/VERB de/ADP infinito/ADJ quod/PRON est/VERB ex/ADP parte/NOUN materiae/NOUN non/ADV terminatae/VERB per/ADP formam/NOUN ;/PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT quia/SCONJ substantiales/ADJ differentiae/NOUN non/ADV sunt/AUX nobis/PRON notae/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV nominatae/VERB non/ADV sunt/AUX ,/PUNCT oportet/VERB interdum/ADV uti/VERB differentiis/NOUN accidentalibus/ADJ loco/NOUN substantialium/ADJ ,/PUNCT puta/VERB si/SCONJ quis/PRON diceret/VERB ,/PUNCT ignis/NOUN est/AUX corpus/NOUN simplex/ADJ ,/PUNCT calidum/ADJ et/CCONJ siccum/ADJ ,/PUNCT accidentia/NOUN enim/ADV propria/ADJ sunt/AUX effectus/NOUN formarum/NOUN substantialium/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ manifestant/VERB eas/PRON ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ huiusmodi/ADV principium/NOUN est/AUX formale/ADJ vel/CCONJ materiale/ADJ ,/PUNCT communiter/ADV tam/ADV materia/NOUN quam/CCONJ forma/NOUN dicitur/VERB natura/NOUN ./PUNCT et/CCONJ quia/SCONJ per/ADP formam/NOUN completur/VERB essentia/NOUN uniuscuiusque/PRON rei/NOUN ,/PUNCT communiter/ADV essentia/NOUN uniuscuiusque/PRON rei/NOUN ,/PUNCT quam/PRON significat/VERB eius/PRON definitio/NOUN ,/PUNCT vocatur/VERB natura/NOUN ./PUNCT unde/ADV boetius/PROPN in/ADP eodem/PRON libro/NOUN dicit/VERB quod/SCONJ natura/NOUN est/AUX unumquodque/PRON informans/VERB specifica/ADJ differentia/NOUN ,/PUNCT specifica/ADJ enim/ADV differentia/NOUN est/VERB quae/PRON complet/VERB definitionem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sumitur/VERB a/ADP propria/ADJ forma/NOUN rei/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT boetius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP commento/NOUN praedicamentorum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ usia/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB idem/PRON quod/SCONJ essentia/NOUN ,/PUNCT significat/VERB compositum/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT id/PRON autem/CCONJ quod/PRON est/AUX compositum/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT est/AUX individuum/ADJ substantiae/NOUN ,/PUNCT quod/PRON et/CCONJ hypostasis/NOUN et/CCONJ persona/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT boetius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP commento/NOUN praedicamentorum/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ hypostasis/NOUN dicitur/VERB materia/NOUN ,/PUNCT usiosis/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT idest/PART subsistentia/NOUN ,/PUNCT dicitur/VERB forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ neque/CCONJ forma/NOUN neque/CCONJ materia/NOUN potest/VERB dici/VERB persona/NOUN ./PUNCT unde/ADV in/ADP rebus/NOUN compositis/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT essentia/NOUN significat/VERB non/ADV solum/ADV formam/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ solum/ADV materiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ compositum/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN communi/ADJ ,/PUNCT prout/SCONJ sunt/AUX principia/NOUN speciei/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ compositum/NOUN ex/ADP hac/PRON materia/NOUN et/CCONJ ex/ADP hac/PRON forma/NOUN ,/PUNCT habet/VERB rationem/NOUN hypostasis/NOUN et/CCONJ personae/NOUN ,/PUNCT anima/NOUN enim/ADV et/CCONJ caro/NOUN et/CCONJ os/NOUN sunt/VERB de/ADP ratione/NOUN hominis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ haec/PRON anima/NOUN et/CCONJ haec/PRON caro/NOUN et/CCONJ hoc/PRON os/NOUN sunt/VERB de/ADP ratione/NOUN huius/PRON hominis/NOUN ./PUNCT neque/CCONJ sunt/AUX idem/PRON cum/ADP essentia/NOUN in/ADP compositis/NOUN ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT cum/SCONJ de/ADP simplicitate/NOUN divina/ADJ ageretur/VERB ./PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ individuum/NOUN compositum/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT habet/VERB quod/SCONJ substet/VERB accidenti/NOUN ,/PUNCT ex/ADP proprietate/NOUN materiae/NOUN ./PUNCT unde/ADV et/CCONJ boetius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP trin./X ,/PUNCT forma/NOUN simplex/ADJ subiectum/NOUN esse/AUX non/ADV potest/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ per/ADP se/PRON subsistat/VERB ,/PUNCT habet/VERB ex/ADP proprietate/NOUN suae/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON non/ADV advenit/VERB rei/NOUN subsistenti/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ dat/VERB esse/NOUN actuale/ADJ materiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ sic/ADV individuum/NOUN subsistere/VERB possit/VERB ./PUNCT propter/ADP hoc/PRON ergo/ADV hypostasim/NOUN attribuit/VERB materiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ usiosim/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ subsistentiam/NOUN ,/PUNCT formae/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ materia/NOUN est/AUX principium/NOUN substandi/VERB ,/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN est/AUX principium/NOUN subsistendi/VERB ./PUNCT alia/PRON est/AUX divisio/NOUN formalis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON fit/VERB per/ADP oppositas/VERB vel/CCONJ diversas/ADJ formas/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ hanc/PRON divisionem/NOUN sequitur/VERB multitudo/NOUN quae/PRON non/ADV est/VERB in/ADP aliquo/PRON genere/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/VERB de/ADP transcendentibus/VERB ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ ens/NOUN dividitur/VERB per/ADP unum/NUM et/CCONJ multa/ADJ ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ differentia/NOUN importat/VERB distinctionem/NOUN formae/NOUN ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ tantum/ADV una/NUM forma/NOUN in/ADP divinis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB per/ADP id/PRON quod/PRON dicitur/VERB philip./X ii/NUM ,/PUNCT qui/PRON cum/SCONJ in/ADP forma/NOUN dei/PROPN esset/VERB ./PUNCT utitur/VERB tamen/ADV damascenus/PROPN nomine/NOUN differentiae/NOUN in/ADP divinis/ADJ personis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ proprietas/NOUN relativa/ADJ significatur/VERB per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT unde/ADV dicit/VERB quod/SCONJ non/ADV differunt/VERB ab/ADP invicem/ADV hypostases/NOUN secundum/ADP substantiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP determinatas/VERB proprietates/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ si/SCONJ excludat/VERB a/ADP forma/NOUN subiecti/NOUN ,/PUNCT sic/ADV est/AUX vera/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ sit/VERB sensus/NOUN ,/PUNCT solus/ADJ pater/NOUN est/AUX deus/PROPN ,/PUNCT idest/PART ,/PUNCT ille/PRON cum/ADP quo/PRON nullus/PRON alius/PRON est/AUX pater/NOUN ,/PUNCT est/AUX deus/PROPN ./PUNCT in/ADP quibus/PRON ,/PUNCT ad/ADP significandum/VERB simplices/ADJ formas/NOUN ,/PUNCT nominibus/NOUN abstractis/ADJ utimur/VERB ,/PUNCT ad/ADP significandum/VERB vero/ADV res/NOUN subsistentes/ADJ ,/PUNCT utimur/VERB nominibus/NOUN concretis/ADJ ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX enim/ADV quod/SCONJ generatio/NOUN accipit/VERB speciem/NOUN a/ADP termino/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX forma/NOUN generati/VERB ./PUNCT et/CCONJ quanto/ADV haec/PRON fuerit/AUX propinquior/ADJ formae/NOUN generantis/VERB ,/PUNCT tanto/ADV verior/ADJ et/CCONJ perfectior/ADJ est/AUX generatio/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ generatio/NOUN univoca/ADJ est/VERB perfectior/ADJ quam/SCONJ non/ADV univoca/NOUN ,/PUNCT nam/ADV de/ADP ratione/NOUN generantis/VERB est/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ generet/VERB sibi/PRON simile/ADJ secundum/ADP formam/NOUN ./PUNCT unde/ADV hoc/PRON ipsum/PRON quod/SCONJ in/ADP generatione/NOUN divina/NOUN est/AUX eadem/PRON numero/ADV forma/NOUN generantis/VERB et/CCONJ geniti/VERB ,/PUNCT in/ADP rebus/NOUN autem/CCONJ creatis/VERB non/ADV est/AUX eadem/PRON numero/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ specie/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT ostendit/VERB quod/SCONJ generatio/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP consequens/VERB paternitas/NOUN ,/PUNCT per/ADP prius/ADJ sit/VERB in/ADP deo/PROPN quam/SCONJ in/ADP creaturis/NOUN ./PUNCT cogitationis/NOUN tamen/ADV nomen/NOUN dei/PROPN verbo/NOUN proprie/ADV non/ADV convenit/VERB ,/PUNCT dicit/VERB enim/ADV augustinus/PROPN ,/PUNCT xv/NUM de/ADP trin./X ,/PUNCT ita/ADV dicitur/VERB illud/PRON verbum/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ cogitatio/NOUN non/ADV dicatur/VERB ;/PUNCT ne/SCONJ aliquid/PRON esse/AUX quasi/ADV volubile/ADJ credatur/VERB in/ADP deo/PROPN ,/PUNCT quod/PRON nunc/ADV accipiat/VERB formam/NOUN ut/SCONJ verbum/NOUN sit/AUX ,/PUNCT eam/PRON que/CCONJ dimittere/VERB possit/VERB ,/PUNCT atque/CCONJ informiter/ADV quodammodo/ADV volutari/VERB ./PUNCT cum/SCONJ vero/X intellectus/NOUN iam/ADV ad/ADP formam/NOUN veritatis/NOUN pertingit/VERB ,/PUNCT non/ADV cogitat/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ perfecte/ADV veritatem/NOUN contemplatur/VERB ./PUNCT nam/ADV intelligere/VERB importat/VERB solam/ADJ habitudinem/NOUN intelligentis/VERB ad/ADP rem/NOUN intellectam/VERB ;/PUNCT in/ADP qua/PRON nulla/PRON ratio/NOUN originis/NOUN importatur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/NOUN informatio/NOUN quaedam/PRON in/ADP intellectu/NOUN nostro/ADJ ,/PUNCT prout/SCONJ intellectus/NOUN noster/ADJ fit/VERB in/ADP actu/NOUN per/ADP formam/NOUN rei/NOUN intellectae/VERB ./PUNCT sed/CCONJ species/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT in/ADP divinis/NOUN dicitur/VERB essentialiter/ADV ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ species/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ ponitur/VERB ab/ADP hilario/PROPN in/ADP definitione/NOUN imaginis/NOUN ,/PUNCT importat/VERB formam/NOUN deductam/VERB in/ADP aliquo/PRON ab/ADP alio/PRON ./PUNCT hoc/PRON enim/ADV modo/NOUN imago/NOUN dicitur/VERB esse/AUX species/NOUN alicuius/PRON ,/PUNCT sicuti/SCONJ id/PRON quod/PRON assimilatur/VERB alicui/PRON ,/PUNCT dicitur/VERB forma/NOUN eius/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ habet/VERB formam/NOUN illi/PRON similem/ADJ ./PUNCT unde/ADV numerum/NOUN accipit/VERB a/ADP forma/NOUN significata/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ alia/NOUN substantiva/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ igitur/ADV pater/NOUN et/CCONJ filius/NOUN sunt/AUX unus/NUM deus/PROPN ,/PUNCT propter/ADP unitatem/NOUN formae/NOUN significatae/VERB per/ADP hoc/PRON nomen/NOUN deus/PROPN ;/PUNCT ita/ADV sunt/AUX unum/NUM principium/NOUN spiritus/NOUN sancti/ADJ ,/PUNCT propter/ADP unitatem/NOUN proprietatis/NOUN significatae/VERB in/ADP hoc/PRON nomine/NOUN principium/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ dicitur/VERB ,/PUNCT pater/NOUN et/CCONJ filius/NOUN sunt/AUX unum/NUM principium/NOUN spiritus/NOUN sancti/ADJ ,/PUNCT designatur/VERB una/NUM proprietas/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN significata/VERB per/ADP nomen/NOUN ./PUNCT nam/ADV adiectiva/ADJ nomina/NOUN habent/VERB numerum/NOUN secundum/ADP supposita/NOUN ,/PUNCT substantiva/NOUN vero/NOUN a/ADP seipsis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP formam/NOUN significatam/VERB ./PUNCT unde/ADV ad/ADP huius/PRON evidentiam/NOUN ,/PUNCT sciendum/VERB est/AUX quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ res/NOUN communiter/ADV denominentur/VERB a/ADP suis/ADJ formis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ album/NOUN ab/ADP albedine/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ homo/NOUN ab/ADP humanitate/NOUN ;/PUNCT omne/PRON illud/PRON a/ADP quo/PRON aliquid/PRON denominatur/VERB ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP hoc/PRON habet/VERB habitudinem/NOUN formae/NOUN ./PUNCT ut/SCONJ si/SCONJ dicam/VERB ,/PUNCT iste/PRON est/AUX indutus/VERB vestimento/NOUN ,/PUNCT iste/PRON ablativus/NOUN construitur/VERB in/ADP habitudine/NOUN causae/NOUN formalis/ADJ ,/PUNCT quamvis/SCONJ non/ADV sit/AUX forma/NOUN ./PUNCT dicimus/VERB enim/ADV quod/SCONJ ignis/NOUN est/AUX calefaciens/VERB calefactione/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ calefactio/NOUN non/ADV sit/AUX calor/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX forma/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ actio/NOUN ab/ADP igne/NOUN procedens/VERB ,/PUNCT et/CCONJ dicimus/VERB quod/SCONJ arbor/NOUN est/AUX florens/VERB floribus/NOUN ,/PUNCT quamvis/SCONJ flores/NOUN non/ADV sint/AUX forma/NOUN arboris/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quidam/PRON effectus/NOUN ab/ADP ipsa/PRON procedentes/VERB ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV natura/NOUN se/PRON habet/VERB ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT individuum/NOUN autem/CCONJ ut/SCONJ suppositum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT propter/ADP hoc/PRON etiam/ADV in/ADP divinis/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV ad/ADP modum/NOUN significandi/VERB ,/PUNCT essentia/NOUN significatur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN trium/NUM personarum/NOUN ./PUNCT dicimus/VERB autem/CCONJ in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB formam/NOUN quamcumque/PRON esse/AUX eius/PRON cuius/PRON est/AUX forma/NOUN ;/PUNCT rem/NOUN autem/CCONJ habentem/VERB formam/NOUN non/ADV dicimus/VERB esse/AUX formae/NOUN ,/PUNCT nisi/SCONJ cum/ADP adiectione/NOUN alicuius/PRON adiectivi/NOUN ,/PUNCT quod/PRON designat/VERB illam/PRON formam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ cum/SCONJ dicimus/VERB ,/PUNCT ista/PRON mulier/NOUN est/AUX egregiae/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT iste/PRON homo/NOUN est/AUX perfectae/ADJ virtutis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ similiter/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ in/ADP divinis/NOUN ,/PUNCT multiplicatis/VERB personis/NOUN ,/PUNCT non/ADV multiplicatur/VERB essentia/NOUN ,/PUNCT dicimus/VERB unam/NUM essentiam/NOUN esse/AUX trium/NUM personarum/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ tres/NUM personas/NOUN unius/NUM essentiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ intelligantur/VERB isti/PRON genitivi/ADJ construi/VERB in/ADP designatione/NOUN formae/NOUN ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT absolute/ADV accepta/VERB ,/PUNCT consuevit/VERB significari/VERB ut/SCONJ eius/PRON cuius/PRON est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ virtus/NOUN petri/PROPN ./PUNCT e/ADP converso/ADJ autem/CCONJ ,/PUNCT res/NOUN habens/VERB formam/NOUN aliquam/PRON non/ADV consuevit/VERB significari/VERB ut/SCONJ eius/PRON ,/PUNCT nisi/SCONJ cum/SCONJ volumus/VERB determinare/VERB sive/CCONJ designare/VERB formam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ tunc/ADV requiruntur/VERB duo/NUM genitivi/ADJ ,/PUNCT quorum/PRON unus/NUM significet/VERB formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alius/NOUN determinationem/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ si/SCONJ dicatur/VERB ,/PUNCT petrus/PROPN est/AUX magnae/ADJ virtutis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ etiam/ADV requiritur/VERB unus/NUM genitivus/ADJ habens/VERB vim/NOUN duorum/NUM genitivorum/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ cum/SCONJ dicitur/VERB ,/PUNCT vir/NOUN sanguinum/NOUN est/AUX iste/PRON ,/PUNCT idest/PART effusor/NOUN multi/ADJ sanguinis/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ igitur/ADV essentia/NOUN divina/ADJ significatur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN respectu/NOUN personae/NOUN ,/PUNCT convenienter/ADV essentia/NOUN personae/NOUN dicitur/VERB ./PUNCT aliquid/PRON tamen/ADV est/AUX sua/ADJ forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP omnibus/PRON rebus/NOUN immaterialibus/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ dicimus/VERB tres/NUM personas/NOUN unius/NUM essentiae/NOUN ,/PUNCT significando/VERB essentiam/NOUN in/ADP habitudine/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT non/ADV ostenditur/VERB aliud/PRON esse/AUX essentia/NOUN quam/SCONJ persona/NOUN ,/PUNCT quod/PRON ostenderetur/VERB ,/PUNCT si/SCONJ diceremus/VERB tres/NUM personas/NOUN ex/ADP eadem/PRON essentia/NOUN ./PUNCT substantia/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ per/ADP se/PRON habet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT ita/ADV per/ADP se/PRON habet/VERB unitatem/NOUN vel/CCONJ multitudinem/NOUN ,/PUNCT unde/ADV et/CCONJ singularitas/NOUN vel/CCONJ pluralitas/NOUN nominis/NOUN substantivi/ADJ attenditur/VERB secundum/ADP formam/NOUN significatam/VERB per/ADP nomen/NOUN ./PUNCT in/ADP creaturis/NOUN autem/CCONJ non/ADV invenitur/VERB una/NUM forma/NOUN in/ADP pluribus/ADJ suppositis/NOUN nisi/SCONJ unitate/NOUN ordinis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ forma/NOUN multitudinis/NOUN ordinatae/VERB ./PUNCT unde/ADV nomina/NOUN significantia/VERB talem/PRON formam/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ sint/AUX substantiva/ADJ ,/PUNCT praedicantur/VERB de/ADP pluribus/ADJ in/ADP singulari/ADJ ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ si/SCONJ sint/AUX adiectiva/NOUN ./PUNCT in/ADP divinis/NOUN autem/CCONJ essentia/NOUN divina/ADJ significatur/VERB per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX quae/PRON quidem/ADV simplex/ADJ est/AUX et/CCONJ maxime/ADV una/NUM ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ forma/NOUN significata/VERB per/ADP hoc/PRON nomen/NOUN persona/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/AUX essentia/NOUN vel/CCONJ natura/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ personalitas/NOUN ./PUNCT quandoque/ADV ergo/ADV hoc/PRON nomen/NOUN deus/PROPN supponit/VERB pro/ADP essentia/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ cum/SCONJ dicitur/VERB ,/PUNCT deus/PROPN creat/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ hoc/PRON praedicatum/NOUN competit/VERB subiecto/NOUN ratione/NOUN formae/NOUN significatae/VERB ,/PUNCT quae/PRON est/AUX deitas/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB quod/SCONJ hoc/PRON nomen/NOUN deus/PROPN ,/PUNCT licet/SCONJ conveniat/VERB cum/ADP terminis/NOUN singularibus/ADJ in/ADP hoc/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN significata/VERB non/ADV multiplicatur/VERB ;/PUNCT convenit/VERB tamen/ADV cum/ADP terminis/NOUN communibus/ADJ in/ADP hoc/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN significata/VERB invenitur/VERB in/ADP pluribus/ADJ suppositis/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ enim/ADV forma/NOUN significata/VERB per/ADP hoc/PRON nomen/NOUN homo/NOUN ,/PUNCT idest/PART humanitas/NOUN ,/PUNCT realiter/ADV dividitur/VERB in/ADP diversis/ADJ suppositis/NOUN ,/PUNCT per/ADP se/PRON supponit/VERB pro/ADP persona/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN significata/VERB per/ADP hoc/PRON nomen/NOUN deus/PROPN ,/PUNCT scilicet/PART essentia/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT est/AUX una/NUM et/CCONJ communis/ADJ secundum/ADP rem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON nomen/NOUN essentia/NOUN non/ADV habet/VERB ex/ADP modo/NOUN suae/ADJ significationis/NOUN quod/SCONJ supponat/VERB pro/ADP persona/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ significat/VERB essentiam/NOUN ut/SCONJ formam/NOUN abstractam/ADJ ./PUNCT ad/ADP sextum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ deitas/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX una/NUM in/ADP pluribus/ADJ suppositis/NOUN ,/PUNCT habet/VERB quandam/PRON convenientiam/NOUN cum/ADP forma/NOUN nominis/NOUN collectivi/ADJ ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT essentialia/ADJ attributa/NOUN ,/PUNCT in/ADP abstracto/ADJ significata/VERB ,/PUNCT significant/VERB per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ una/NUM persona/NOUN non/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP aliam/PRON ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ forma/NOUN ab/ADP eo/PRON cuius/PRON est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT supposito/VERB non/ADV distinguatur/VERB ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ sic/ADV appropriarentur/VERB essentialia/ADJ attributa/NOUN personis/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ essent/AUX eis/PRON propria/ADJ ,/PUNCT sequeretur/VERB quod/SCONJ una/NUM persona/NOUN se/PRON haberet/VERB ad/ADP aliam/PRON in/ADP habitudine/NOUN formae/NOUN ./PUNCT quandoque/ADV vero/ADV designat/VERB habitudinem/NOUN formae/NOUN per/ADP quam/PRON agens/NOUN operatur/VERB ;/PUNCT quae/PRON quidem/ADV significantur/VERB in/ADP abstracto/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ quaedam/PRON formae/NOUN personarum/NOUN ./PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ de/ADP ratione/NOUN formae/NOUN sit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ sit/VERB in/ADP eo/PRON cuius/PRON est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB dicere/VERB proprietates/NOUN esse/VERB in/ADP personis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ eas/PRON tamen/ADV esse/AUX personas/NOUN ;/PUNCT quia/SCONJ enim/ADV divina/ADJ simplicitas/NOUN excludit/VERB compositionem/NOUN formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ in/ADP divinis/NOUN idem/PRON est/AUX abstractum/ADJ et/CCONJ concretum/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ deitas/NOUN et/CCONJ deus/NOUN ./PUNCT in/ADP personis/NOUN autem/CCONJ dicuntur/VERB esse/VERB per/ADP modum/NOUN identitatis/NOUN ,/PUNCT non/ADV quidem/ADV secundum/ADP rem/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ quantum/ADV ad/ADP modum/NOUN significandi/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN in/ADP supposito/NOUN ./PUNCT proprietates/NOUN autem/CCONJ non/ADV significantur/VERB ut/SCONJ supposita/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ut/SCONJ formae/NOUN suppositorum/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT nulla/PRON forma/NOUN distinguitur/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP suum/ADJ genus/NOUN ,/PUNCT non/ADV enim/ADV album/ADJ a/ADP nigro/ADJ distinguitur/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP qualitatem/NOUN ./PUNCT relatio/NOUN vero/NOUN per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ paternitas/NOUN ./PUNCT primo/NOUN quidem/PART ,/PUNCT quia/SCONJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ aliqua/PRON duo/NUM distincta/VERB intelligantur/VERB ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX eorum/PRON distinctionem/NOUN intelligi/VERB per/ADP aliquid/PRON intrinsecum/ADJ utrique/PRON ;/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB vel/CCONJ per/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ per/ADP formam/NOUN ./PUNCT alia/NOUN vero/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ forma/NOUN abstrahitur/VERB a/ADP materia/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN circuli/NOUN abstrahitur/VERB per/ADP intellectum/NOUN ab/ADP omni/PRON materia/NOUN sensibili/ADJ ./PUNCT in/ADP abstractione/NOUN vero/ADV quae/PRON attenditur/VERB secundum/ADP formam/NOUN et/CCONJ materiam/NOUN ,/PUNCT utrumque/PRON manet/VERB in/ADP intellectu/NOUN ,/PUNCT abstrahendo/VERB enim/ADV formam/NOUN circuli/NOUN ab/ADP aere/NOUN ,/PUNCT remanet/VERB seorsum/ADV in/ADP intellectu/NOUN nostro/ADJ et/CCONJ intellectus/NOUN circuli/NOUN et/CCONJ intellectus/NOUN aeris/NOUN ./PUNCT quamvis/SCONJ autem/CCONJ in/ADP divinis/NOUN non/ADV sit/VERB universale/ADJ neque/CCONJ particulare/ADJ ,/PUNCT nec/CCONJ forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP rem/NOUN ;/PUNCT tamen/ADV ,/PUNCT secundum/ADP modum/NOUN significandi/VERB ,/PUNCT invenitur/VERB aliqua/PRON similitudo/NOUN horum/PRON in/ADP divinis/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ vero/ADV loquamur/VERB secundum/ADP modum/NOUN abstractionis/NOUN formae/NOUN a/ADP materia/NOUN ,/PUNCT remotis/VERB proprietatibus/NOUN non/ADV personalibus/ADJ ,/PUNCT remanet/VERB intellectus/NOUN hypostasum/NOUN et/CCONJ personarum/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ,/PUNCT remoto/VERB per/ADP intellectum/NOUN a/ADP patre/NOUN quod/SCONJ sit/AUX ingenitus/ADJ vel/CCONJ spirans/VERB ,/PUNCT remanet/VERB hypostasis/NOUN vel/CCONJ persona/NOUN patris/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV proprietates/NOUN personales/ADJ sic/ADV intelliguntur/VERB advenire/VERB hypostasibus/NOUN divinis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN subiecto/NOUN praeexistenti/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ ferunt/VERB secum/PRON sua/ADJ supposita/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ sunt/AUX ipsae/PRON personae/NOUN subsistentes/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ paternitas/NOUN est/AUX ipse/PRON pater/NOUN ,/PUNCT hypostasis/NOUN enim/ADV significat/VERB aliquid/PRON distinctum/VERB in/ADP divinis/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ hypostasis/NOUN sit/AUX substantia/NOUN individua/ADJ ./PUNCT cuius/PRON ratio/NOUN est/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ effectus/NOUN assimilatur/VERB formae/NOUN agentis/NOUN per/ADP quam/PRON agit/VERB ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ unius/NUM rei/NOUN non/ADV est/AUX nisi/SCONJ una/NUM forma/NOUN naturalis/ADJ ,/PUNCT per/ADP quam/PRON res/NOUN habet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT unde/ADV quale/PRON ipsum/PRON est/AUX ,/PUNCT tale/PRON facit/VERB ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN per/ADP quam/PRON voluntas/NOUN agit/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX una/NUM tantum/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ sunt/AUX plures/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ sunt/AUX plures/ADJ rationes/NOUN intellectae/VERB ,/PUNCT unde/ADV quod/PRON voluntate/NOUN agitur/VERB ,/PUNCT non/ADV est/AUX tale/PRON quale/PRON est/AUX agens/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quale/PRON vult/VERB et/CCONJ intelligit/VERB illud/PRON esse/NOUN agens/VERB ./PUNCT quod/PRON enim/ADV producitur/VERB de/ADP materia/NOUN ,/PUNCT fit/VERB per/ADP transmutationem/NOUN illius/PRON de/ADP quo/PRON producitur/VERB ,/PUNCT in/ADP aliquam/PRON formam/NOUN ;/PUNCT divina/NOUN autem/CCONJ essentia/NOUN non/ADV est/AUX transmutabilis/ADJ ,/PUNCT neque/CCONJ alterius/PRON formae/NOUN susceptiva/ADJ ./PUNCT possumus/VERB autem/CCONJ dicere/VERB quod/SCONJ aliquid/PRON sit/VERB de/ADP aliquo/PRON ,/PUNCT quocumque/PRON modo/NOUN illud/PRON significetur/VERB ut/SCONJ principium/NOUN consubstantiale/ADJ ,/PUNCT sive/CCONJ illud/PRON sit/AUX principium/NOUN activum/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ filius/NOUN dicitur/VERB esse/VERB de/ADP patre/NOUN ;/PUNCT sive/CCONJ sit/AUX principium/NOUN materiale/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ cultellus/NOUN dicitur/VERB esse/VERB de/ADP ferro/NOUN ;/PUNCT sive/CCONJ sit/AUX principium/NOUN formale/ADJ ,/PUNCT in/ADP his/PRON dumtaxat/ADV in/ADP quibus/PRON ipsae/PRON formae/NOUN sunt/AUX subsistentes/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV advenientes/VERB alteri/PRON ;/PUNCT omne/PRON autem/CCONJ producens/VERB aliquid/PRON per/ADP suam/ADJ actionem/NOUN ,/PUNCT producit/VERB sibi/PRON simile/ADJ quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN qua/PRON agit/VERB sicut/SCONJ homo/NOUN genitus/VERB est/AUX similis/ADJ generanti/VERB in/ADP natura/NOUN humana/ADJ ,/PUNCT cuius/PRON virtute/NOUN pater/NOUN potest/VERB generare/VERB hominem/NOUN ./PUNCT licet/SCONJ enim/ADV paternitas/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN patris/NOUN significetur/VERB ,/PUNCT est/AUX tamen/ADV proprietas/NOUN personalis/ADJ ,/PUNCT habens/VERB se/PRON ad/ADP personam/NOUN patris/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ forma/NOUN individualis/ADJ ad/ADP aliquod/PRON individuum/NOUN creatum/VERB ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ individualis/ADJ ,/PUNCT in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB ,/PUNCT constituit/VERB personam/NOUN generantem/VERB ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ est/VERB quo/PRON generans/VERB generat/VERB ,/PUNCT alioquin/ADV socrates/PROPN generaret/VERB socratem/PROPN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV esse/VERB non/ADV posset/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP materialem/ADJ rerum/NOUN distinctionem/NOUN ,/PUNCT formae/NOUN enim/ADV unius/NUM speciei/NOUN non/ADV multiplicantur/VERB nisi/SCONJ secundum/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON in/ADP divinis/NOUN non/ADV est/VERB ./PUNCT essentia/NOUN autem/CCONJ significatur/VERB per/ADP modum/NOUN formae/NOUN ./PUNCT convenientia/NOUN autem/CCONJ in/ADP forma/NOUN non/ADV facit/VERB aequalitatem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ similitudinem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ alia/PRON est/AUX quantitas/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON attenditur/VERB secundum/ADP perfectionem/NOUN alicuius/PRON naturae/NOUN vel/CCONJ formae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON quidem/ADV quantitas/NOUN designatur/VERB secundum/ADP quod/SCONJ dicitur/VERB aliquid/PRON magis/ADV vel/CCONJ minus/ADV calidum/ADJ ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX perfectius/ADJ vel/CCONJ minus/ADV perfectum/ADJ in/ADP caliditate/NOUN ./PUNCT huiusmodi/ADV autem/CCONJ quantitas/NOUN virtualis/ADJ attenditur/VERB primo/ADV quidem/ADV in/ADP radice/NOUN ,/PUNCT idest/PART in/ADP ipsa/PRON perfectione/NOUN formae/NOUN vel/CCONJ naturae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV dicitur/VERB magnitudo/NOUN spiritualis/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ dicitur/VERB magnus/ADJ calor/NOUN propter/ADP suam/ADJ intensionem/NOUN et/CCONJ perfectionem/NOUN ./PUNCT secundo/ADV autem/CCONJ attenditur/VERB quantitas/NOUN virtualis/ADJ in/ADP effectibus/NOUN formae/NOUN ./PUNCT primus/ADJ autem/CCONJ effectus/NOUN formae/NOUN est/AUX esse/NOUN ,/PUNCT nam/ADV omnis/PRON res/NOUN habet/VERB esse/NOUN secundum/ADP suam/ADJ formam/NOUN ./PUNCT secundus/ADJ autem/CCONJ effectus/NOUN est/AUX operatio/NOUN ,/PUNCT nam/ADV omne/PRON agens/NOUN agit/VERB per/ADP suam/ADJ formam/NOUN ./PUNCT quaecumque/PRON enim/ADV communicant/VERB in/ADP una/NUM forma/NOUN ,/PUNCT possunt/VERB dici/VERB similia/ADJ ,/PUNCT etiamsi/SCONJ inaequaliter/ADV illam/PRON formam/NOUN participant/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ si/SCONJ dicatur/VERB aer/NOUN esse/AUX similis/ADJ igni/NOUN in/ADP calore/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ non/ADV possunt/VERB dici/VERB aequalia/ADJ ,/PUNCT si/SCONJ unum/NUM altero/PRON perfectius/ADV formam/NOUN illam/PRON participet/VERB ./PUNCT dicuntur/VERB enim/ADV causata/VERB similia/ADJ causis/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ habent/VERB formam/NOUN causarum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ non/PART e/ADP converso/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN principaliter/ADV est/VERB in/ADP causa/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ secundario/NOUN in/ADP causato/VERB ./PUNCT in/ADP agentibus/NOUN quidem/PART voluntariis/ADJ ,/PUNCT propter/ADP electionem/NOUN temporis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV in/ADP agentis/NOUN voluntarii/ADJ potestate/NOUN est/VERB eligere/VERB formam/NOUN quam/PRON effectui/NOUN conferat/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT ita/ADV in/ADP eius/PRON potestate/NOUN est/VERB eligere/VERB tempus/NOUN in/ADP quo/PRON effectum/NOUN producat/VERB ./PUNCT ad/ADP quartum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ gratia/NOUN est/VERB in/ADP sacramentis/NOUN novae/ADJ legis/NOUN instrumentaliter/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN artificiati/NOUN est/VERB in/ADP instrumentis/NOUN artis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quendam/PRON decursum/NOUN ab/ADP agente/NOUN in/ADP patiens/ADJ ./PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT ut/SCONJ augustinus/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT ii/NUM de/ADP trin./X ,/PUNCT visio/NOUN prophetica/ADJ non/ADV est/AUX exhibita/VERB corporeis/ADJ oculis/NOUN per/ADP formas/NOUN corporeas/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP spiritu/NOUN per/ADP spirituales/ADJ corporum/NOUN imagines/NOUN ,/PUNCT columbam/NOUN vero/ADV illam/PRON et/CCONJ ignem/NOUN oculis/NOUN viderunt/VERB quicumque/PRON viderunt/VERB ./PUNCT ulterius/ADV vero/ADV procedentes/VERB ,/PUNCT distinxerunt/VERB per/ADP intellectum/NOUN inter/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ et/CCONJ materiam/NOUN ,/PUNCT quam/PRON ponebant/VERB increatam/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ perceperunt/VERB transmutationem/NOUN fieri/VERB in/ADP corporibus/NOUN secundum/ADP formas/NOUN essentiales/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ materia/NOUN per/ADP formam/NOUN contrahitur/VERB ad/ADP determinatam/VERB speciem/NOUN ;/PUNCT hoc/PRON igitur/ADV quod/PRON est/AUX causa/NOUN rerum/NOUN inquantum/SCONJ sunt/AUX entia/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB esse/AUX causam/NOUN rerum/NOUN ,/PUNCT non/ADV solum/ADV secundum/ADP quod/SCONJ sunt/AUX talia/PRON per/ADP formas/NOUN accidentales/ADJ ,/PUNCT nec/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ sunt/AUX haec/PRON per/ADP formas/NOUN substantiales/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV secundum/ADP omne/PRON illud/PRON quod/PRON pertinet/VERB ad/ADP esse/NOUN illorum/PRON quocumque/PRON modo/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB quod/SCONJ philosophus/NOUN in/ADP i/NUM physic./X loquitur/VERB de/ADP fieri/VERB particulari/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/VERB de/ADP forma/NOUN in/ADP formam/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ accidentalem/ADJ sive/CCONJ substantialem/ADJ nunc/ADV autem/CCONJ loquimur/VERB de/ADP rebus/NOUN secundum/ADP emanationem/NOUN earum/PRON ab/ADP universali/ADJ principio/NOUN essendi/VERB ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ ratio/NOUN illa/PRON non/ADV ostendit/VERB quod/SCONJ materia/NOUN non/ADV sit/AUX creata/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quod/SCONJ non/ADV sit/AUX creata/VERB sine/ADP forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ ideae/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/PRON augustinus/PROPN libro/NOUN octoginta/NUM trium/NUM quaest./X dicit/VERB ,/PUNCT sunt/AUX formae/NOUN principales/ADJ ,/PUNCT quae/PRON divina/ADJ intelligentia/NOUN continentur/VERB ./PUNCT ad/ADP cuius/PRON evidentiam/NOUN ,/PUNCT considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ ad/ADP productionem/NOUN alicuius/PRON rei/NOUN ideo/ADV necessarium/ADJ est/AUX exemplar/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ effectus/NOUN determinatam/VERB formam/NOUN consequatur/VERB ,/PUNCT artifex/NOUN enim/ADV producit/VERB determinatam/VERB formam/NOUN in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT propter/ADP exemplar/NOUN ad/ADP quod/PRON inspicit/VERB ,/PUNCT sive/CCONJ illud/PRON sit/AUX exemplar/NOUN ad/ADP quod/PRON extra/ADP intuetur/VERB ,/PUNCT sive/CCONJ sit/AUX exemplar/NOUN interius/ADV mente/NOUN conceptum/VERB ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ ea/PRON quae/PRON naturaliter/ADV fiunt/VERB ,/PUNCT determinatas/VERB formas/NOUN consequuntur/VERB ./PUNCT haec/PRON autem/CCONJ formarum/NOUN determinatio/NOUN oportet/VERB quod/SCONJ reducatur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP primum/ADJ principium/NOUN ,/PUNCT in/ADP divinam/ADJ sapientiam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON ordinem/NOUN universi/ADJ excogitavit/VERB ,/PUNCT qui/PRON in/ADP rerum/NOUN distinctione/NOUN consistit/VERB ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV oportet/VERB dicere/VERB quod/SCONJ in/ADP divina/ADJ sapientia/NOUN sunt/VERB rationes/NOUN omnium/PRON rerum/NOUN ,/PUNCT quas/PRON supra/ADP diximus/VERB ideas/NOUN ,/PUNCT id/PRON est/VERB formas/NOUN exemplares/ADJ in/ADP mente/NOUN divina/ADJ existentes/VERB ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT finis/NOUN generationis/NOUN et/CCONJ forma/NOUN generati/VERB et/CCONJ agens/NOUN non/ADV incidunt/VERB in/ADP idem/PRON numero/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP ii/NUM physic./X ,/PUNCT quia/SCONJ finis/NOUN generationis/NOUN est/AUX forma/NOUN generati/VERB ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ forma/NOUN generati/VERB non/ADV est/AUX finis/NOUN generationis/NOUN nisi/SCONJ inquantum/SCONJ est/AUX similitudo/NOUN formae/NOUN generantis/VERB ,/PUNCT quod/PRON suam/ADJ similitudinem/NOUN communicare/VERB intendit/VERB ./PUNCT alioquin/ADV forma/NOUN generati/VERB esset/AUX nobilior/ADJ generante/VERB ,/PUNCT cum/SCONJ finis/NOUN sit/AUX nobilior/ADJ his/PRON quae/PRON sunt/VERB ad/ADP finem/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ generatio/NOUN simpliciter/ADV est/AUX nobilior/ADJ et/CCONJ prior/ADJ quam/SCONJ alteratio/NOUN ,/PUNCT propter/ADP hoc/PRON quod/SCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ est/AUX nobilior/ADJ quam/SCONJ forma/NOUN accidentalis/ADJ ,/PUNCT tamen/ADV privatio/NOUN substantialis/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX terminus/NOUN a/ADP quo/PRON in/ADP generatione/NOUN ,/PUNCT est/AUX imperfectior/ADJ quam/SCONJ contrarium/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX terminus/NOUN a/ADP quo/PRON in/ADP alteratione/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ et/CCONJ ipsa/PRON natura/NOUN causat/VERB res/NOUN naturales/ADJ quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ praesupponit/VERB materiam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP ,/PUNCT maius/ADJ est/AUX fieri/VERB aliquid/PRON secundum/ADP totam/PRON substantiam/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ secundum/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ vel/CCONJ accidentalem/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ generatio/NOUN simpliciter/ADV vel/CCONJ secundum/ADP quid/PRON ,/PUNCT qua/PRON fit/VERB aliquid/PRON secundum/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ vel/CCONJ accidentalem/ADJ ,/PUNCT est/AUX aliquid/PRON in/ADP generato/VERB ./PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ accidentia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ alia/PRON huiusmodi/ADV ,/PUNCT non/ADV dicuntur/VERB entia/NOUN quasi/SCONJ ipsa/PRON sint/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ eis/PRON aliquid/PRON est/VERB ;/PUNCT sicut/SCONJ igitur/ADV accidentia/NOUN et/CCONJ formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ huiusmodi/ADV ,/PUNCT quae/PRON non/ADV subsistunt/VERB ,/PUNCT magis/ADV sunt/AUX coexistentia/VERB quam/SCONJ entia/VERB ;/PUNCT ita/ADV magis/ADV debent/VERB dici/AUX concreata/VERB quam/SCONJ creata/VERB ./PUNCT sic/ADV enim/ADV videmus/VERB quod/SCONJ securis/NOUN ,/PUNCT scindendo/VERB lignum/NOUN ,/PUNCT quod/PRON habet/VERB ex/ADP proprietate/NOUN suae/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT producit/VERB scamni/NOUN formam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX effectus/NOUN proprius/ADJ principalis/ADJ agentis/NOUN ./PUNCT in/ADP substantia/NOUN autem/CCONJ immateriali/ADJ non/ADV potest/VERB praeintelligi/VERB aliquid/PRON per/ADP quod/PRON sit/VERB haec/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ est/AUX haec/PRON per/ADP suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON habet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sint/AUX formae/NOUN subsistentes/ADJ ./PUNCT contrarium/ADJ igitur/ADV resistit/VERB agenti/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ impedit/VERB potentiam/NOUN ab/ADP actu/NOUN in/ADP quem/PRON intendit/VERB reducere/VERB agens/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN intendit/VERB reducere/VERB materiam/NOUN aquae/NOUN in/ADP actum/NOUN sibi/PRON similem/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ impeditur/VERB per/ADP formam/NOUN et/CCONJ dispositiones/NOUN contrarias/ADJ ,/PUNCT quibus/PRON quasi/ADV ligatur/VERB potentia/NOUN ne/SCONJ reducatur/VERB in/ADP actum/NOUN ./PUNCT nam/ADV aliquis/PRON effectus/NOUN repraesentat/VERB solam/ADJ causalitatem/NOUN causae/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ formam/NOUN eius/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ fumus/NOUN repraesentat/VERB ignem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ talis/PRON repraesentatio/NOUN dicitur/VERB esse/AUX repraesentatio/NOUN vestigii/NOUN ;/PUNCT aliquis/PRON autem/CCONJ effectus/NOUN repraesentat/VERB causam/NOUN quantum/ADV ad/ADP similitudinem/NOUN formae/NOUN eius/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ ignis/NOUN generatus/VERB ignem/NOUN generantem/VERB ,/PUNCT et/CCONJ statua/NOUN mercurii/PROPN mercurium/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ haec/PRON est/AUX repraesentatio/NOUN imaginis/NOUN ./PUNCT quaelibet/PRON enim/ADV creatura/NOUN subsistit/VERB in/ADP suo/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ habet/VERB formam/NOUN per/ADP quam/PRON determinatur/VERB ad/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ habet/VERB ordinem/NOUN ad/ADP aliquid/PRON aliud/PRON ./PUNCT secundum/ADP autem/CCONJ quod/SCONJ habet/VERB quandam/PRON formam/NOUN et/CCONJ speciem/NOUN ,/PUNCT repraesentat/VERB verbum/NOUN ;/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ forma/NOUN artificiati/NOUN est/VERB ex/ADP conceptione/NOUN artificis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ea/NOUN quae/PRON ponit/VERB in/ADP libro/NOUN octoginta/NUM trium/NUM quaest./X quod/PRON constat/VERB ,/PUNCT quod/PRON discernitur/VERB ,/PUNCT quod/PRON congruit/VERB ,/PUNCT constat/VERB enim/ADV aliquid/PRON per/ADP suam/ADJ substantiam/NOUN ,/PUNCT discernitur/VERB per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT congruit/VERB per/ADP ordinem/NOUN ./PUNCT in/ADP qualibet/PRON enim/ADV operatione/NOUN naturae/NOUN et/CCONJ artis/NOUN producitur/VERB aliqua/PRON forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ in/ADP rebus/NOUN naturalibus/ADJ non/ADV invenitur/VERB aliquid/PRON agens/NOUN nisi/SCONJ forma/NOUN accidentalis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX forma/NOUN activa/ADJ vel/CCONJ passiva/ADJ ./PUNCT non/ADV ergo/ADV per/ADP operationem/NOUN naturae/NOUN producitur/VERB forma/NOUN substantialis/ADJ ./PUNCT ergo/ADV eorum/PRON forma/NOUN non/ADV est/VERB a/ADP natura/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ a/ADP creatione/NOUN ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB quod/SCONJ haec/PRON dubitatio/NOUN inducitur/VERB propter/ADP formas/NOUN ./PUNCT quas/PRON quidam/PRON posuerunt/VERB non/ADV incipere/VERB per/ADP actionem/NOUN naturae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ prius/ADV in/ADP materia/NOUN extitisse/VERB ,/PUNCT ponentes/VERB latitationem/NOUN formarum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON accidit/VERB eis/PRON ex/ADP ignorantia/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ nesciebant/VERB distinguere/VERB inter/ADP potentiam/NOUN et/CCONJ actum/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ enim/ADV formae/NOUN praeexistunt/VERB in/ADP materia/NOUN in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT posuerunt/VERB eas/PRON simpliciter/ADV praeexistere/VERB ./PUNCT alii/PRON vero/ADV posuerunt/VERB formas/NOUN dari/VERB vel/CCONJ causari/VERB ab/ADP agente/NOUN separato/VERB ,/PUNCT per/ADP modum/NOUN creationis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON accidit/VERB eis/PRON ex/ADP ignorantia/NOUN formae/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV considerabant/VERB quod/SCONJ forma/NOUN naturalis/ADJ corporis/NOUN non/ADV est/AUX subsistens/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ quo/PRON aliquid/PRON est/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ fieri/VERB et/CCONJ creari/VERB non/ADV conveniat/VERB proprie/ADV nisi/SCONJ rei/NOUN subsistenti/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT formarum/NOUN non/ADV est/AUX fieri/VERB neque/CCONJ creari/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ concreata/VERB esse/AUX ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB quod/SCONJ formae/NOUN incipiunt/VERB esse/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT compositis/NOUN factis/VERB ,/PUNCT non/ADV quod/SCONJ ipsae/PRON fiant/VERB per/ADP se/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP accidens/NOUN tantum/ADV ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ qualitates/NOUN activae/ADJ in/ADP natura/NOUN agunt/VERB in/ADP virtute/NOUN formarum/NOUN substantialium/ADJ ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ ad/ADP generationem/NOUN animalium/NOUN imperfectorum/ADJ sufficit/VERB agens/NOUN universale/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX virtus/NOUN caelestis/ADJ ,/PUNCT cui/PRON assimilantur/VERB non/ADV secundum/ADP speciem/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP analogiam/NOUN quandam/PRON ,/PUNCT neque/CCONJ oportet/VERB dicere/VERB quod/SCONJ eorum/PRON formae/NOUN creantur/VERB ab/ADP agente/NOUN separato/VERB ./PUNCT sed/CCONJ quod/PRON possibile/ADJ est/AUX esse/VERB ,/PUNCT est/AUX materia/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP esse/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP non/ADV esse/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB per/ADP privationem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ non/ADV potest/VERB esse/VERB materia/NOUN sine/ADP forma/NOUN ,/PUNCT materia/NOUN autem/CCONJ mundi/NOUN cum/ADP forma/NOUN ,/PUNCT est/AUX mundus/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ agens/NOUN particulare/ADJ producit/VERB formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ praesupponit/VERB materiam/NOUN ,/PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ formam/NOUN inducat/VERB secundum/ADP proportionem/NOUN ad/ADP debitam/VERB materiam/NOUN ./PUNCT unde/ADV rationabiliter/ADV in/ADP ipso/PRON consideratur/VERB quod/SCONJ inducit/VERB formam/NOUN in/ADP talem/PRON materiam/NOUN et/CCONJ non/ADV in/ADP aliam/PRON ,/PUNCT ex/ADP differentia/NOUN materiae/NOUN ad/ADP materiam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON non/ADV rationabiliter/ADV consideratur/VERB in/ADP deo/PROPN ,/PUNCT qui/PRON simul/ADV producit/VERB formam/NOUN et/CCONJ materiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ consideratur/VERB rationabiliter/ADV in/ADP eo/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ ipse/PRON producit/VERB materiam/NOUN congruam/ADJ formae/NOUN et/CCONJ fini/NOUN ./PUNCT ad/ADP nonum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ effectus/NOUN sequitur/VERB a/ADP causa/NOUN agente/VERB naturaliter/ADV secundum/ADP modum/NOUN suae/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT ita/ADV sequitur/VERB ab/ADP agente/NOUN per/ADP voluntatem/NOUN secundum/ADP formam/NOUN ab/ADP eo/PRON praeconceptam/VERB et/CCONJ definitam/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP superioribus/ADJ patet/VERB ./PUNCT ad/ADP decimum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT posita/VERB actione/NOUN ,/PUNCT sequitur/VERB effectus/NOUN secundum/ADP exigentiam/NOUN formae/NOUN quae/PRON est/AUX principium/NOUN actionis/NOUN ./PUNCT in/ADP agentibus/VERB autem/CCONJ per/ADP voluntatem/NOUN ,/PUNCT quod/PRON conceptum/VERB est/AUX et/CCONJ praedefinitum/VERB ,/PUNCT accipitur/VERB ut/SCONJ forma/NOUN quae/PRON est/AUX principium/NOUN actionis/NOUN ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ materia/NOUN est/VERB propter/ADP formam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/PART e/ADP converso/NOUN ./PUNCT distinctio/NOUN autem/CCONJ rerum/NOUN est/VERB per/ADP formas/NOUN proprias/ADJ ./PUNCT non/ADV ergo/ADV distinctio/NOUN est/VERB in/ADP rebus/NOUN propter/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ potius/ADV e/ADP converso/ADJ in/ADP materia/NOUN creata/VERB est/AUX difformitas/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ esset/AUX diversis/ADJ formis/NOUN accommodata/VERB ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB quod/SCONJ agens/NOUN per/ADP naturam/NOUN agit/VERB per/ADP formam/NOUN per/ADP quam/PRON est/VERB ,/PUNCT quae/PRON unius/NUM tantum/ADV est/AUX una/NUM ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV agit/VERB nisi/SCONJ unum/NOUN ./PUNCT agens/NOUN autem/CCONJ voluntarium/ADJ ,/PUNCT quale/PRON est/AUX deus/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ,/PUNCT agit/VERB per/ADP formam/NOUN intellectam/VERB ./PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ materia/NOUN sit/VERB propter/ADP formam/NOUN ,/PUNCT distinctio/NOUN materialis/ADJ est/VERB propter/ADP formalem/ADJ ./PUNCT distinctio/NOUN autem/CCONJ formalis/ADJ semper/ADV requirit/VERB inaequalitatem/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP viii/NUM metaphys./X ,/PUNCT formae/NOUN rerum/NOUN sunt/VERB sicut/SCONJ numeri/NOUN ,/PUNCT in/ADP quibus/PRON species/NOUN variantur/VERB per/ADP additionem/NOUN vel/CCONJ subtractionem/NOUN unitatis/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT omne/PRON quod/PRON habet/VERB formam/NOUN in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT potest/VERB multiplicari/VERB secundum/ADP numerum/NOUN ,/PUNCT manente/VERB eadem/PRON specie/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ multiplicatio/NOUN secundum/ADP numerum/NOUN est/VERB ex/ADP materia/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ mundus/NOUN habet/VERB formam/NOUN in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV cum/SCONJ dico/VERB homo/NOUN ,/PUNCT significo/VERB formam/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ dico/VERB hic/PRON homo/NOUN ,/PUNCT significo/VERB formam/NOUN in/ADP materia/NOUN ;/PUNCT ita/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ dicitur/VERB mundus/NOUN ,/PUNCT significatur/VERB forma/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ autem/CCONJ dicitur/VERB hic/PRON mundus/NOUN ,/PUNCT significatur/VERB forma/NOUN in/ADP materia/NOUN ./PUNCT unde/ADV non/ADV potest/VERB esse/VERB quod/SCONJ malum/NOUN significet/VERB quoddam/PRON esse/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ quandam/PRON formam/NOUN seu/CCONJ naturam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ pro/ADP tanto/ADV bonum/NOUN et/CCONJ malum/NOUN dicuntur/VERB genera/NOUN ,/PUNCT non/ADV simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ contrariorum/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ sicut/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN habet/VERB rationem/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT ita/ADV omnis/PRON privatio/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ huiusmodi/PART ,/PUNCT habet/VERB rationem/NOUN mali/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ tamen/ADV remotio/NOUN debiti/VERB finis/NOUN constituit/VERB speciem/NOUN in/ADP moralibus/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ secundum/ADP quod/SCONJ adiungitur/VERB fini/NOUN indebito/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ neque/CCONJ in/ADP naturalibus/ADJ invenitur/VERB privatio/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ adiuncta/VERB alteri/PRON formae/NOUN ./PUNCT his/PRON autem/CCONJ duobus/NUM modis/NOUN malum/NOUN non/ADV agit/VERB aliquid/PRON per/ADP se/PRON ,/PUNCT idest/PART secundum/ADP quod/SCONJ est/AUX privatio/NOUN quaedam/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ ei/PRON bonum/NOUN adiungitur/VERB ,/PUNCT nam/ADV omnis/PRON actio/NOUN est/VERB ab/ADP aliqua/PRON forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ omne/PRON quod/PRON desideratur/VERB ut/SCONJ finis/NOUN ,/PUNCT est/AUX perfectio/NOUN aliqua/PRON ./PUNCT subiectum/NOUN autem/CCONJ privationis/NOUN et/CCONJ formae/NOUN est/VERB unum/NUM et/CCONJ idem/PRON ,/PUNCT scilicet/PART ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN ,/PUNCT sive/CCONJ sit/AUX ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN simpliciter/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ ,/PUNCT quae/PRON est/AUX subiectum/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ et/CCONJ privationis/NOUN oppositae/VERB ;/PUNCT sive/CCONJ sit/AUX ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN secundum/ADP quid/PRON et/CCONJ in/ADP actu/NOUN simpliciter/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ corpus/NOUN diaphanum/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/AUX subiectum/NOUN tenebrarum/NOUN et/CCONJ lucis/NOUN ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ forma/NOUN per/ADP quam/PRON aliquid/PRON est/VERB actu/NOUN ,/PUNCT perfectio/NOUN quaedam/PRON est/AUX ,/PUNCT et/CCONJ bonum/NOUN quoddam/PRON ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV omne/PRON ens/NOUN in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT bonum/NOUN quoddam/PRON est/AUX ./PUNCT diminutio/NOUN autem/CCONJ huius/PRON boni/NOUN non/ADV est/AUX accipienda/VERB per/ADP subtractionem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB diminutio/NOUN in/ADP quantitatibus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP remissionem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB diminutio/NOUN in/ADP qualitatibus/NOUN et/CCONJ formis/NOUN ./PUNCT intenditur/VERB enim/ADV huiusmodi/ADV habilitas/NOUN per/ADP dispositiones/NOUN quibus/PRON materia/NOUN praeparatur/VERB ad/ADP actum/NOUN ;/PUNCT quae/PRON quanto/ADV magis/ADV multiplicantur/VERB in/ADP subiecto/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV habilius/ADJ est/AUX ad/ADP recipiendum/VERB perfectionem/NOUN et/CCONJ formam/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ patet/VERB in/ADP qualitatibus/NOUN activis/ADJ et/CCONJ passivis/ADJ elementorum/NOUN ,/PUNCT frigiditas/NOUN enim/ADV et/CCONJ humiditas/NOUN ,/PUNCT per/ADP quae/PRON diminuitur/VERB sive/CCONJ remittitur/VERB habilitas/NOUN materiae/NOUN ad/ADP formam/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT non/ADV possunt/VERB multiplicari/VERB in/ADP infinitum/ADJ ./PUNCT actus/NOUN quidem/ADV primus/ADJ est/AUX forma/NOUN et/CCONJ integritas/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT actus/NOUN autem/CCONJ secundus/ADJ est/AUX operatio/NOUN ./PUNCT uno/NUM modo/NOUN ,/PUNCT per/ADP subtractionem/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ alicuius/PRON partis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON requiritur/VERB ad/ADP integritatem/NOUN rei/NOUN ;/PUNCT malum/NOUN igitur/ADV quod/PRON est/VERB per/ADP subtractionem/NOUN formae/NOUN vel/CCONJ integritatis/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT habet/VERB rationem/NOUN poenae/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ si/SCONJ consideremus/VERB speciales/ADJ rationes/NOUN causarum/NOUN ,/PUNCT agens/NOUN et/CCONJ forma/NOUN et/CCONJ finis/NOUN perfectionem/NOUN quandam/PRON important/VERB ,/PUNCT quae/PRON pertinet/VERB ad/ADP rationem/NOUN boni/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ et/CCONJ materia/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX potentia/NOUN ad/ADP bonum/NOUN ,/PUNCT habet/VERB rationem/NOUN boni/NOUN ./PUNCT causam/NOUN autem/CCONJ formalem/ADJ malum/NOUN non/ADV habet/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX magis/ADV privatio/NOUN formae/NOUN ./PUNCT ex/ADP virtute/NOUN quidem/PART vel/CCONJ perfectione/NOUN agentis/NOUN ,/PUNCT quando/SCONJ ad/ADP formam/NOUN intentam/VERB ab/ADP agente/NOUN sequitur/VERB ex/ADP necessitate/NOUN alterius/PRON formae/NOUN privatio/NOUN ;/PUNCT sicut/SCONJ ad/ADP formam/NOUN ignis/NOUN sequitur/VERB privatio/NOUN formae/NOUN aeris/NOUN vel/CCONJ aquae/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ ergo/ADV ,/PUNCT quanto/ADV ignis/NOUN fuerit/AUX perfectior/ADJ in/ADP virtute/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV perfectius/ADV imprimit/VERB formam/NOUN suam/ADJ ,/PUNCT ita/ADV etiam/ADV tanto/ADV perfectius/ADV corrumpit/VERB contrarium/ADJ ,/PUNCT unde/ADV malum/NOUN et/CCONJ corruptio/NOUN aeris/NOUN et/CCONJ aquae/NOUN ,/PUNCT est/VERB ex/ADP perfectione/NOUN ignis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON est/VERB per/ADP accidens/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ ignis/NOUN non/ADV intendit/VERB privare/VERB formam/NOUN aquae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ inducere/VERB formam/NOUN propriam/ADJ ;/PUNCT dictum/VERB est/AUX enim/ADV quod/SCONJ aliquod/PRON agens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ sua/ADJ virtute/NOUN producit/VERB aliquam/PRON formam/NOUN ad/ADP quam/PRON sequitur/VERB corruptio/NOUN et/CCONJ defectus/NOUN ,/PUNCT causat/VERB sua/ADJ virtute/NOUN illam/PRON corruptionem/NOUN et/CCONJ defectum/NOUN ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ forma/NOUN quam/PRON principaliter/ADV deus/PROPN intendit/VERB in/ADP rebus/NOUN creatis/VERB ,/PUNCT est/AUX bonum/NOUN ordinis/NOUN universi/ADJ ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ forma/NOUN est/AUX perfectio/NOUN quaedam/PRON ,/PUNCT ita/ADV privatio/NOUN est/AUX quaedam/PRON remotio/NOUN ./PUNCT unde/ADV omnis/PRON forma/NOUN et/CCONJ perfectio/NOUN et/CCONJ bonum/NOUN per/ADP accessum/NOUN ad/ADP terminum/NOUN perfectum/ADJ intenditur/VERB ,/PUNCT privatio/NOUN autem/CCONJ et/CCONJ malum/NOUN per/ADP recessum/NOUN a/ADP termino/NOUN ./PUNCT secundo/ADV ,/PUNCT supposito/VERB quod/SCONJ angelus/NOUN sit/AUX talis/PRON ,/PUNCT quaeritur/VERB utrum/ADV angelus/NOUN sit/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ angelus/NOUN sit/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ genus/NOUN sumitur/VERB ex/ADP materia/NOUN ,/PUNCT differentia/NOUN vero/NOUN ex/ADP forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB in/ADP viii/NUM metaphys./X ./PUNCT ergo/ADV omne/PRON quod/PRON est/VERB in/ADP genere/NOUN ,/PUNCT est/AUX compositum/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT ergo/ADV est/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT unde/ADV dicit/VERB boetius/PROPN ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP trin./X ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN simplex/ADJ subiectum/NOUN esse/AUX non/ADV potest/VERB ./PUNCT ergo/ADV angelus/NOUN est/AUX compositus/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT forma/NOUN est/AUX actus/NOUN ./PUNCT quod/PRON ergo/ADV est/AUX forma/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT est/AUX actus/NOUN purus/ADJ ./PUNCT ergo/ADV non/ADV est/AUX forma/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ habet/VERB formam/NOUN in/ADP materia/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT forma/NOUN proprie/ADV limitatur/VERB et/CCONJ finitur/VERB per/ADP materiam/NOUN ./PUNCT forma/NOUN ergo/ADV quae/PRON non/ADV est/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT est/AUX forma/NOUN infinita/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN angeli/NOUN non/ADV est/AUX infinita/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ omnis/PRON creatura/NOUN finita/VERB est/AUX ./PUNCT ergo/ADV forma/NOUN angeli/NOUN est/VERB in/ADP materia/NOUN ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB quod/SCONJ quidam/PRON ponunt/VERB angelos/NOUN esse/AUX compositos/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT unde/ADV ex/ADP hoc/PRON vult/VERB concludere/VERB quod/SCONJ illud/PRON per/ADP quod/PRON differt/VERB substantia/NOUN incorporea/ADJ a/ADP corporea/ADJ ,/PUNCT sit/AUX ei/PRON quasi/ADV forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ illud/PRON quod/PRON subiicitur/VERB huic/PRON formae/NOUN distinguenti/VERB quasi/ADV commune/ADJ ,/PUNCT sit/AUX materia/NOUN eius/PRON ./PUNCT et/CCONJ propter/ADP hoc/PRON ponit/VERB quod/SCONJ eadem/PRON est/AUX materia/NOUN universalis/ADJ spiritualium/ADJ et/CCONJ corporalium/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ intelligatur/VERB quod/SCONJ forma/NOUN incorporeae/ADJ substantiae/NOUN sic/ADV sit/AUX impressa/VERB in/ADP materia/NOUN spiritualium/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN quantitatis/NOUN est/AUX impressa/VERB in/ADP materia/NOUN corporalium/ADJ ./PUNCT non/ADV enim/ADV est/AUX possibile/ADJ quod/SCONJ forma/NOUN spiritualis/ADJ et/CCONJ corporalis/ADJ recipiatur/VERB in/ADP una/NUM parte/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ sic/ADV una/NUM et/CCONJ eadem/PRON res/NOUN numero/ADV esset/AUX corporalis/ADJ et/CCONJ spiritualis/ADJ ./PUNCT unde/ADV relinquitur/VERB quod/SCONJ alia/PRON pars/NOUN materiae/NOUN sit/VERB quae/PRON recipit/VERB formam/NOUN corporalem/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ alia/NOUN quae/PRON recipit/VERB formam/NOUN spiritualem/ADJ ./PUNCT quod/PRON ex/ADP eius/PRON obiecto/NOUN apparet/VERB ,/PUNCT a/ADP quo/PRON actus/NOUN quilibet/PRON recipit/VERB speciem/NOUN et/CCONJ rationem/NOUN ,/PUNCT sic/ADV enim/ADV unumquodque/PRON intelligitur/VERB ,/PUNCT inquantum/SCONJ a/ADP materia/NOUN abstrahitur/VERB ;/PUNCT quia/SCONJ formae/NOUN in/ADP materia/NOUN sunt/AUX individuales/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT quas/PRON intellectus/NOUN non/ADV apprehendit/VERB secundum/ADP quod/SCONJ huiusmodi/PART ./PUNCT in/ADP rebus/NOUN autem/CCONJ materialibus/ADJ aliud/PRON est/AUX quod/PRON determinat/VERB ad/ADP specialem/ADJ gradum/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ aliud/NOUN quod/PRON determinatur/VERB ,/PUNCT scilicet/PART materia/NOUN ,/PUNCT unde/ADV ab/ADP alio/PRON sumitur/VERB genus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ab/ADP alio/NOUN differentia/NOUN ./PUNCT materia/NOUN enim/ADV recipit/VERB formam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ secundum/ADP ipsam/PRON constituatur/VERB in/ADP esse/NOUN alicuius/PRON speciei/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ aeris/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ ignis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ cuiuscumque/PRON alterius/PRON ./PUNCT sic/ADV autem/CCONJ intellectus/NOUN non/ADV recipit/VERB formam/NOUN ,/PUNCT alioquin/ADV verificaretur/VERB opinio/NOUN empedoclis/PROPN ,/PUNCT qui/PRON posuit/VERB quod/SCONJ terram/NOUN terra/NOUN cognoscimus/VERB ,/PUNCT et/CCONJ ignem/NOUN igne/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN intelligibilis/ADJ est/VERB in/ADP intellectu/NOUN secundum/ADP ipsam/PRON rationem/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT sic/ADV enim/ADV cognoscitur/VERB ab/ADP intellectu/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT licet/SCONJ in/ADP angelo/NOUN non/ADV sit/VERB compositio/NOUN formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN ,/PUNCT est/VERB tamen/ADV in/ADP eo/PRON actus/NOUN et/CCONJ potentia/NOUN ./PUNCT prima/NOUN quidem/PART formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON constituitur/VERB natura/NOUN aliqua/PRON ./PUNCT subtracta/VERB ergo/ADV materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ posito/VERB quod/SCONJ ipsa/PRON forma/NOUN subsistat/VERB non/ADV in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT adhuc/ADV remanet/VERB comparatio/NOUN formae/NOUN ad/ADP ipsum/PRON esse/NOUN ut/SCONJ potentiae/NOUN ad/ADP actum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON est/VERB quod/PRON a/ADP quibusdam/PRON dicitur/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ angelus/NOUN est/AUX compositus/VERB ex/ADP quo/PRON est/VERB et/CCONJ quod/PRON est/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ ex/ADP esse/NOUN et/CCONJ quod/PRON est/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ boetius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT nam/ADV quod/PRON est/VERB est/AUX ipsa/PRON forma/NOUN subsistens/ADJ ;/PUNCT creaturae/NOUN autem/CCONJ materiales/ADJ habent/VERB infinitatem/NOUN ex/ADP parte/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ finitatem/NOUN ex/ADP parte/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON limitatur/VERB per/ADP materiam/NOUN in/ADP qua/PRON recipitur/VERB ./PUNCT substantiae/NOUN autem/CCONJ immateriales/ADJ creatae/VERB sunt/AUX finitae/VERB secundum/ADP suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ infinitae/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ eorum/PRON formae/NOUN non/ADV sunt/AUX receptae/VERB in/ADP alio/PRON ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB quod/SCONJ in/ADP angelis/NOUN non/ADV est/VERB numerus/NOUN qui/PRON est/AUX quantitas/NOUN discreta/VERB ,/PUNCT causatus/VERB ex/ADP divisione/NOUN continui/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ causatus/VERB ex/ADP distinctione/NOUN formarum/NOUN ,/PUNCT prout/SCONJ multitudo/NOUN est/VERB de/ADP transcendentibus/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT ea/PRON enim/ADV quae/PRON conveniunt/VERB specie/NOUN et/CCONJ differunt/VERB numero/ADV ,/PUNCT conveniunt/VERB in/ADP forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ distinguuntur/VERB materialiter/ADV ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV angeli/NOUN non/ADV sunt/AUX compositi/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX supra/ADP ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ impossibile/ADJ sit/AUX esse/AUX duos/NUM angelos/NOUN unius/NUM speciei/NOUN ./PUNCT alioquin/ADV oporteret/VERB quod/SCONJ omnia/PRON animalia/NOUN irrationalia/ADJ essent/AUX unius/NUM speciei/NOUN ;/PUNCT vel/CCONJ quod/SCONJ esset/VERB in/ADP eis/PRON aliqua/PRON alia/PRON perfectior/ADJ forma/NOUN quam/SCONJ anima/NOUN sensibilis/ADJ ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ magis/ADV et/CCONJ minus/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ causantur/VERB ex/ADP intensione/NOUN et/CCONJ remissione/NOUN unius/NUM formae/NOUN ,/PUNCT non/ADV diversificant/VERB speciem/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ causantur/VERB ex/ADP formis/NOUN diversorum/ADJ graduum/NOUN ,/PUNCT sic/ADV diversificant/VERB speciem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ si/SCONJ dicamus/VERB quod/SCONJ ignis/NOUN est/AUX perfectior/VERB aere/NOUN ./PUNCT cuius/PRON ratio/NOUN est/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ nihil/PRON corrumpitur/VERB nisi/SCONJ per/ADP hoc/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN eius/PRON a/ADP materia/NOUN separatur/VERB ,/PUNCT unde/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ angelus/NOUN sit/AUX ipsa/PRON forma/NOUN subsistens/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP dictis/VERB patet/VERB ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ eius/PRON substantia/NOUN sit/AUX corruptibilis/ADJ ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ secundum/ADP se/PRON competit/VERB formae/NOUN ,/PUNCT unumquodque/PRON enim/ADV est/AUX ens/NOUN actu/NOUN secundum/ADP quod/SCONJ habet/VERB formam/NOUN ./PUNCT materia/NOUN vero/ADV est/AUX ens/NOUN actu/NOUN per/ADP formam/NOUN ./PUNCT compositum/NOUN igitur/ADV ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN desinit/VERB esse/VERB actu/NOUN per/ADP hoc/PRON ,/PUNCT quod/SCONJ forma/NOUN separatur/VERB a/ADP materia/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ ipsa/PRON forma/NOUN subsistat/VERB in/ADP suo/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ est/VERB in/ADP angelis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ,/PUNCT non/ADV potest/VERB amittere/VERB esse/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ corpus/NOUN non/ADV unitur/VERB angelo/NOUN ut/SCONJ formae/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ corpus/NOUN assumptum/VERB unitur/VERB angelo/NOUN ,/PUNCT non/ADV quidem/ADV ut/SCONJ formae/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ solum/NOUN ut/SCONJ motori/NOUN ;/PUNCT sic/ADV autem/CCONJ non/ADV moventur/VERB corpora/NOUN assumpta/VERB ab/ADP eis/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ angeli/NOUN non/ADV sunt/AUX eorum/PRON formae/NOUN ./PUNCT quod/PRON patet/VERB in/ADP omni/PRON genere/NOUN causarum/NOUN ,/PUNCT una/NUM enim/ADV est/AUX forma/NOUN proxima/ADJ unius/NUM rei/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ unum/NUM est/AUX proximum/ADJ movens/VERB ,/PUNCT licet/SCONJ possint/VERB esse/VERB plures/ADJ motores/NOUN remoti/VERB ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ nec/CCONJ etiam/ADV daemon/NOUN et/CCONJ anima/NOUN comparantur/VERB ad/ADP corpus/NOUN secundum/ADP eandem/PRON habitudinem/NOUN causae/NOUN ;/PUNCT cum/SCONJ anima/NOUN sit/AUX forma/NOUN ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ daemon/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ in/ADP illuminatione/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ in/ADP generatione/NOUN substantiali/ADJ ignis/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/VERB dare/VERB ultimum/ADJ instans/NOUN in/ADP quo/PRON aer/NOUN fuit/AUX tenebrosus/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ in/ADP quo/PRON materia/NOUN fuit/VERB sub/ADP privatione/NOUN formae/NOUN ignis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/VERB dare/VERB ultimum/ADJ tempus/NOUN ,/PUNCT ita/ADV quod/SCONJ in/ADP ultimo/ADJ illius/PRON temporis/NOUN est/VERB vel/CCONJ lumen/NOUN in/ADP aere/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ forma/NOUN ignis/NOUN in/ADP materia/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ de/ADP ratione/NOUN motus/NOUN est/VERB quod/SCONJ id/PRON quod/PRON movetur/VERB ,/PUNCT aliter/ADV se/PRON habeat/VERB nunc/ADV et/CCONJ prius/ADV ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV in/ADP quolibet/PRON nunc/ADV temporis/NOUN mensurantis/VERB motum/NOUN ,/PUNCT mobile/ADJ se/PRON habet/VERB in/ADP alia/PRON et/CCONJ alia/PRON dispositione/NOUN ,/PUNCT unde/ADV oportet/VERB quod/SCONJ in/ADP ultimo/ADJ nunc/ADV habeat/VERB formam/NOUN quam/PRON prius/ADV non/ADV habebat/VERB ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN per/ADP quam/PRON angelus/NOUN est/VERB ,/PUNCT est/AUX eadem/PRON cum/ADP forma/NOUN per/ADP quam/PRON intelligit/VERB ad/ADP minus/ADJ seipsum/PRON ./PUNCT et/CCONJ sic/ADV patet/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT licet/SCONJ sit/AUX eadem/PRON forma/NOUN ,/PUNCT non/ADV tamen/ADV secundum/ADP eandem/PRON rationem/NOUN est/AUX principium/NOUN essendi/VERB et/CCONJ intelligendi/VERB ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN simplex/ADJ subiectum/NOUN esse/AUX non/ADV potest/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ boetius/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP trin./X ./PUNCT ergo/ADV angelus/NOUN non/ADV esset/AUX forma/NOUN simplex/ADJ ,/PUNCT quod/PRON est/VERB contra/ADP praemissa/VERB ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ forma/NOUN simplex/ADJ quae/PRON est/AUX actus/NOUN purus/ADJ ,/PUNCT nullius/PRON accidentis/NOUN potest/VERB esse/AUX subiectum/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ subiectum/NOUN comparatur/VERB ad/ADP accidens/NOUN ut/SCONJ potentia/NOUN ad/ADP actum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ de/ADP tali/PRON forma/NOUN loquitur/VERB ibi/ADV boetius/PROPN ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ simplex/ADJ quae/PRON non/ADV est/AUX suum/ADJ esse/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ comparatur/VERB ad/ADP ipsum/PRON ut/SCONJ potentia/NOUN ad/ADP actum/NOUN ,/PUNCT potest/VERB esse/AUX subiectum/NOUN accidentis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ praecipue/NOUN eius/NOUN quod/PRON consequitur/VERB speciem/NOUN ,/PUNCT huiusmodi/ADV enim/ADV accidens/NOUN pertinet/VERB ad/ADP formam/NOUN (/PUNCT accidens/NOUN vero/ADV quod/PRON est/AUX individui/ADJ ,/PUNCT non/ADV consequens/VERB totam/PRON speciem/NOUN ,/PUNCT consequitur/VERB materiam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX individuationis/NOUN principium/NOUN )/PUNCT ./PUNCT et/CCONJ talis/PRON forma/NOUN simplex/ADJ est/AUX angelus/NOUN ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB quod/ADV illud/PRON quo/PRON intellectus/NOUN intelligit/VERB ,/PUNCT comparatur/VERB ad/ADP intellectum/NOUN intelligentem/VERB ut/SCONJ forma/NOUN eius/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN est/VERB quo/PRON agens/NOUN agit/VERB ./PUNCT oportet/VERB autem/CCONJ ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ potentia/NOUN perfecte/ADV compleatur/VERB per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ omnia/PRON contineantur/VERB sub/ADP forma/NOUN ,/PUNCT ad/ADP quae/PRON potentia/NOUN se/PRON extendit/VERB ./PUNCT et/CCONJ inde/ADV est/VERB quod/SCONJ in/ADP rebus/NOUN corruptibilibus/ADJ forma/NOUN non/ADV perfecte/ADV complet/VERB potentiam/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ potentia/NOUN materiae/NOUN ad/ADP plura/ADJ se/PRON extendit/VERB quam/SCONJ sit/VERB continentia/NOUN formae/NOUN huius/PRON vel/CCONJ illius/PRON ./PUNCT ita/ADV et/CCONJ intellectus/NOUN in/ADP actu/NOUN dicitur/VERB esse/AUX intellectum/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT non/ADV quod/SCONJ substantia/NOUN intellectus/NOUN sit/AUX ipsa/PRON similitudo/NOUN per/ADP quam/PRON intelligit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ quia/SCONJ illa/PRON similitudo/NOUN est/AUX forma/NOUN eius/PRON ./PUNCT suprema/ADJ autem/CCONJ corpora/NOUN habent/VERB potentiam/NOUN in/ADP sui/PRON natura/NOUN totaliter/ADV perfectam/ADJ per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT in/ADP corporibus/NOUN autem/CCONJ inferioribus/ADJ potentia/NOUN materiae/NOUN non/ADV totaliter/ADV perficitur/VERB per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ accipit/VERB nunc/ADV unam/NUM ,/PUNCT nunc/PART aliam/PRON formam/NOUN ,/PUNCT ab/ADP aliquo/PRON agente/NOUN ./PUNCT substantiae/NOUN enim/ADV spirituales/ADJ inferiores/ADJ ,/PUNCT scilicet/PART animae/NOUN ,/PUNCT habent/VERB esse/NOUN affine/ADJ corpori/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ sunt/AUX corporum/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ex/ADP ipso/PRON modo/NOUN essendi/VERB competit/VERB eis/PRON ut/SCONJ a/ADP corporibus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP corpora/NOUN suam/ADJ perfectionem/NOUN intelligibilem/ADJ consequantur/VERB ,/PUNCT alioquin/ADV frustra/ADV corporibus/NOUN unirentur/VERB ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ formae/NOUN in/ADP imaginatione/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB quidem/ADV sine/ADP materia/NOUN ,/PUNCT non/PART tamen/PART sine/ADP materialibus/ADJ conditionibus/NOUN ,/PUNCT medium/ADJ est/AUX inter/ADP esse/NOUN formae/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ esse/NOUN formae/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP intellectu/NOUN per/ADP abstractionem/NOUN a/ADP materia/NOUN et/CCONJ a/ADP conditionibus/NOUN materialibus/ADJ ./PUNCT unde/ADV quantumcumque/ADV sit/AUX potens/VERB intellectus/NOUN angelicus/ADJ ,/PUNCT non/ADV posset/VERB formas/NOUN materiales/ADJ reducere/VERB ad/ADP esse/NOUN intelligibile/ADJ ,/PUNCT nisi/SCONJ prius/ADV reduceret/VERB eas/PRON ad/ADP esse/NOUN formarum/NOUN imaginatarum/VERB ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV angeli/NOUN superiores/ADJ cognoscunt/VERB per/ADP formas/NOUN magis/ADV universales/ADJ quam/SCONJ inferiores/NOUN ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ angeli/NOUN superiores/ADJ habeant/VERB scientiam/NOUN magis/ADV imperfectam/ADJ quam/SCONJ inferiores/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ angelus/NOUN superior/ADJ cognoscat/VERB per/ADP unam/NUM formam/NOUN universalem/ADJ diversa/ADJ ,/PUNCT quae/PRON inferior/ADJ angelus/NOUN cognoscit/VERB per/ADP plures/ADJ formas/NOUN speciales/ADJ ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ angelus/NOUN superior/ADJ utitur/VERB una/NUM forma/NOUN universali/ADJ ad/ADP cognoscendum/VERB diversa/ADJ ./PUNCT et/CCONJ in/ADP libro/NOUN de/ADP causis/NOUN dicitur/VERB quod/SCONJ angeli/NOUN superiores/ADJ habent/VERB formas/NOUN magis/ADV universales/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV oportet/VERB quod/SCONJ eius/PRON formae/NOUN sint/AUX universaliores/ADJ ,/PUNCT quasi/ADV ad/ADP plura/ADJ se/PRON extendentes/VERB unaquaeque/PRON earum/PRON ./PUNCT et/CCONJ ita/ADV se/PRON habet/VERB obiectum/NOUN unitum/VERB potentiae/NOUN ad/ADP huiusmodi/ADV actionem/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN quae/PRON est/AUX principium/NOUN actionis/NOUN in/ADP aliis/PRON agentibus/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ enim/ADV calor/NOUN est/AUX principium/NOUN formale/ADJ calefactionis/NOUN in/ADP igne/NOUN ,/PUNCT ita/ADV species/NOUN rei/NOUN visae/VERB est/AUX principium/NOUN formale/ADJ visionis/NOUN in/ADP oculo/NOUN ./PUNCT nihil/PRON autem/CCONJ differt/VERB ,/PUNCT ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ forma/NOUN sit/AUX principium/NOUN actionis/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ ipsa/PRON forma/NOUN sit/VERB alii/PRON inhaerens/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ sit/AUX per/ADP se/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT non/ADV enim/ADV minus/ADV calor/NOUN calefaceret/VERB si/SCONJ esset/AUX per/ADP se/PRON subsistens/ADJ ,/PUNCT quam/SCONJ calefacit/VERB inhaerens/ADJ ./PUNCT sic/ADV igitur/ADV et/CCONJ si/SCONJ aliquid/PRON in/ADP genere/NOUN intelligibilium/ADJ se/PRON habeat/VERB ut/SCONJ forma/NOUN intelligibilis/ADJ subsistens/ADJ ,/PUNCT intelliget/VERB seipsum/PRON ./PUNCT angelus/NOUN autem/CCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX immaterialis/ADJ ,/PUNCT est/AUX quaedam/PRON forma/NOUN subsistens/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP hoc/NOUN intelligibilis/NOUN actu/NOUN ./PUNCT unde/ADV sequitur/VERB quod/SCONJ per/ADP suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX sua/ADJ substantia/NOUN ,/PUNCT seipsum/PRON intelligat/VERB ./PUNCT nam/ADV ipse/PRON angelus/NOUN est/AUX forma/NOUN subsistens/VERB in/ADP esse/NOUN naturali/ADJ ,/PUNCT non/PART autem/CCONJ species/NOUN eius/PRON quae/PRON est/VERB in/ADP intellectu/NOUN alterius/PRON angeli/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ habet/VERB ibi/ADV esse/NOUN intelligibile/ADJ tantum/ADV ./PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV et/CCONJ forma/NOUN coloris/NOUN in/ADP pariete/NOUN habet/VERB esse/NOUN naturale/ADJ ,/PUNCT in/ADP medio/ADJ autem/CCONJ deferente/VERB habet/VERB esse/NOUN intentionale/ADJ tantum/ADV ./PUNCT manifestum/ADJ est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ a/ADP deo/PROPN effluit/VERB in/ADP rebus/NOUN non/ADV solum/ADV illud/PRON quod/PRON ad/ADP naturam/NOUN universalem/ADJ pertinet/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV ea/PRON quae/PRON sunt/AUX individuationis/NOUN principia/NOUN ,/PUNCT est/AUX enim/ADV causa/NOUN totius/PRON substantiae/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP materiam/NOUN et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN ./PUNCT et/CCONJ per/ADP hunc/PRON etiam/ADV modum/NOUN in/ADP deo/PROPN est/VERB similitudo/NOUN omnium/PRON ,/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ in/ADP ipso/PRON praeexistit/VERB ut/SCONJ in/ADP causa/NOUN quidquid/PRON in/ADP rebus/NOUN invenitur/VERB ./PUNCT et/CCONJ eadem/PRON ratione/NOUN species/NOUN intellectus/NOUN angeli/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX quaedam/PRON derivatae/VERB similitudines/NOUN a/ADP divina/ADJ essentia/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX similitudines/NOUN rerum/NOUN non/ADV solum/ADV quantum/ADV ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ etiam/ADV quantum/ADV ad/ADP materiam/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ angeli/NOUN cognoscunt/VERB singularia/ADJ per/ADP formas/NOUN universales/ADJ ,/PUNCT quae/PRON tamen/ADV sunt/AUX similitudines/NOUN rerum/NOUN et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP principia/NOUN universalia/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP individuationis/NOUN principia/NOUN ./PUNCT si/SCONJ vero/ADV cognitio/NOUN vespertina/ADJ dicatur/VERB secundum/ADP quod/SCONJ angeli/NOUN cognoscunt/VERB esse/NOUN rerum/NOUN quod/PRON habent/VERB in/ADP propria/ADJ natura/NOUN ,/PUNCT per/ADP formas/NOUN innatas/VERB ;/PUNCT sic/ADV alia/PRON est/AUX cognitio/NOUN vespertina/ADJ et/CCONJ matutina/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ corpus/NOUN naturale/ADJ per/ADP suam/ADJ formam/NOUN inclinatur/VERB in/ADP suum/ADJ finem/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX eius/PRON bonum/NOUN ./PUNCT forma/NOUN autem/CCONJ angeli/NOUN est/AUX vel/CCONJ natura/NOUN ipsa/PRON in/ADP qua/PRON subsistit/VERB ,/PUNCT vel/CCONJ species/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP intellectu/NOUN eius/PRON ./PUNCT unde/ADV videmus/VERB in/ADP corporibus/NOUN naturalibus/ADJ ,/PUNCT quod/SCONJ inclinatio/NOUN quae/PRON est/VERB ad/ADP esse/NOUN rei/NOUN ,/PUNCT non/ADV est/VERB per/ADP aliquid/PRON superadditum/VERB essentiae/NOUN ;/PUNCT sed/CCONJ per/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON appetit/VERB esse/NOUN antequam/SCONJ illud/PRON habeat/VERB ,/PUNCT et/CCONJ per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT quae/PRON tenet/VERB rem/NOUN in/ADP esse/NOUN postquam/SCONJ fuerit/VERB ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB quod/SCONJ corpus/NOUN naturale/ADJ per/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ inclinatur/VERB in/ADP esse/NOUN suum/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ in/ADP exterius/ADJ inclinatur/VERB per/ADP aliquid/PRON additum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT et/CCONJ hoc/PRON etiam/ADV apparet/VERB in/ADP his/PRON quae/PRON cognitione/NOUN carent/VERB ,/PUNCT nam/ADV ignis/NOUN naturalem/ADJ inclinationem/NOUN habet/VERB ut/SCONJ communicet/VERB alteri/PRON suam/ADJ formam/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/AUX bonum/NOUN eius/PRON ;/PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT philosophus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT in/ADP viii/NUM metaphys./X ,/PUNCT quod/SCONJ si/SCONJ aliqua/PRON substantia/NOUN sit/AUX forma/NOUN sine/ADP materia/NOUN ,/PUNCT statim/ADV per/ADP seipsam/PRON est/AUX ens/NOUN et/CCONJ unum/NUM ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV habet/VERB causam/NOUN quae/PRON faciat/VERB eam/PRON ens/NOUN et/CCONJ unum/NUM ./PUNCT sed/CCONJ angeli/NOUN sunt/AUX formae/NOUN immateriales/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP ostensum/VERB est/AUX ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT omne/PRON quod/PRON fit/VERB ab/ADP aliquo/PRON agente/NOUN ,/PUNCT per/ADP hoc/PRON quod/SCONJ fit/VERB ,/PUNCT accipit/VERB formam/NOUN ab/ADP eo/PRON ./PUNCT sed/CCONJ angeli/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sint/AUX formae/NOUN ,/PUNCT non/ADV accipiunt/VERB formam/NOUN ab/ADP aliquo/PRON agente/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ substantiae/NOUN quae/PRON sunt/AUX formae/NOUN subsistentes/ADJ ,/PUNCT non/ADV habent/VERB causam/NOUN aliquam/PRON formalem/ADJ sui/ADJ esse/NOUN et/CCONJ suae/ADJ unitatis/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ causam/NOUN agentem/VERB per/ADP transmutationem/NOUN materiae/NOUN de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ habent/VERB causam/NOUN producentem/VERB totam/PRON substantiam/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ omnis/PRON forma/NOUN inclinat/VERB suum/ADJ subiectum/NOUN secundum/ADP modum/NOUN naturae/NOUN eius/PRON ./PUNCT imperfectio/NOUN autem/CCONJ naturae/NOUN non/ADV opponitur/VERB perfectioni/NOUN beatitudinis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ substernitur/VERB ei/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ imperfectio/NOUN potentiae/NOUN substernitur/VERB perfectioni/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV tollitur/VERB potentia/NOUN per/ADP formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ tollitur/VERB privatio/NOUN ,/PUNCT quae/PRON opponitur/VERB formae/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ angeli/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sint/AUX formae/NOUN subsistentes/ADJ ,/PUNCT non/ADV habent/VERB esse/NOUN in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT quarto/ADV ,/PUNCT utrum/ADV formae/NOUN corporum/NOUN sint/VERB ab/ADP angelis/NOUN ,/PUNCT an/SCONJ immediate/NOUN a/ADP deo/NOUN ./PUNCT nam/ADV creaturae/NOUN corruptibiles/ADJ in/ADP perpetuum/ADJ manent/VERB secundum/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ mutantur/VERB secundum/ADP formam/NOUN substantialem/ADJ ./PUNCT tertio/ADV vero/ADV ,/PUNCT omnes/PRON partes/NOUN sunt/VERB propter/ADP perfectionem/NOUN totius/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ materia/NOUN propter/ADP formam/NOUN ,/PUNCT partes/NOUN enim/ADV sunt/AUX quasi/ADV materia/NOUN totius/PRON ./PUNCT semper/ADV autem/CCONJ id/PRON quod/PRON substernitur/VERB in/ADP rebus/NOUN ,/PUNCT invenitur/VERB communius/ADJ quam/SCONJ id/NOUN quod/PRON informat/VERB et/CCONJ restringit/VERB ipsum/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ esse/VERB quam/SCONJ vivere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ vivere/VERB quam/SCONJ intelligere/VERB ,/PUNCT et/CCONJ materia/NOUN quam/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV etiam/ADV est/AUX ,/PUNCT secundum/ADP diversa/ADJ cognita/VERB ,/PUNCT diversorum/ADJ productorum/VERB causa/NOUN per/ADP suam/ADJ sapientiam/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ artifex/NOUN ,/PUNCT apprehendendo/VERB diversas/ADJ formas/NOUN ,/PUNCT producit/VERB diversa/ADJ artificiata/NOUN ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ formae/NOUN corporum/NOUN sint/VERB ab/ADP angelis/NOUN ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV boetius/PROPN ,/PUNCT in/ADP libro/NOUN de/ADP trin./X ,/PUNCT quod/SCONJ a/ADP formis/NOUN quae/PRON sunt/VERB sine/ADP materia/NOUN ,/PUNCT veniunt/VERB formae/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP materia/NOUN ./PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ quae/PRON sunt/VERB sine/ADP materia/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX substantiae/NOUN spirituales/ADJ ,/PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ quae/PRON sunt/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX formae/NOUN corporum/NOUN ./PUNCT ergo/ADV formae/NOUN corporum/NOUN sunt/VERB a/ADP spiritualibus/ADJ substantiis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ spirituales/ADJ substantiae/NOUN per/ADP suam/ADJ essentiam/NOUN sunt/AUX formae/NOUN ,/PUNCT creaturae/NOUN autem/CCONJ corporales/ADJ participant/VERB formas/NOUN ./PUNCT ergo/ADV formae/NOUN corporalium/ADJ rerum/NOUN sunt/AUX a/ADP spiritualibus/ADJ substantiis/NOUN derivatae/VERB ./PUNCT sed/CCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ causant/VERB formas/NOUN in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ ,/PUNCT unde/ADV dicuntur/VERB esse/AUX generationis/NOUN et/CCONJ corruptionis/NOUN causa/NOUN ./PUNCT ergo/ADV multo/ADV magis/ADV a/ADP spiritualibus/ADJ substantiis/NOUN formae/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT derivantur/VERB ./PUNCT non/ADV ergo/ADV formae/NOUN corporales/ADJ sunt/VERB ab/ADP angelis/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ a/ADP deo/PROPN ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB quod/SCONJ opinio/NOUN fuit/VERB quorundam/PRON quod/SCONJ omnes/PRON formae/NOUN corporales/ADJ deriventur/VERB a/ADP substantiis/NOUN spiritualibus/ADJ quas/PRON angelos/NOUN dicimus/VERB ./PUNCT plato/PROPN enim/ADV posuit/VERB formas/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP materia/NOUN corporali/ADJ ,/PUNCT derivari/VERB et/CCONJ formari/VERB a/ADP formis/NOUN sine/ADP materia/NOUN subsistentibus/VERB ,/PUNCT per/ADP modum/NOUN participationis/NOUN cuiusdam/PRON ./PUNCT ponebat/VERB enim/ADV hominem/NOUN quendam/PRON immaterialiter/ADV subsistentem/VERB ,/PUNCT et/CCONJ similiter/NOUN equum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ sic/PART de/ADP aliis/NOUN ,/PUNCT ex/ADP quibus/PRON constituuntur/VERB haec/PRON singularia/ADJ sensibilia/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ in/ADP materia/NOUN corporali/ADJ remanet/VERB quaedam/PRON impressio/NOUN ab/ADP illis/PRON formis/NOUN separatis/VERB ,/PUNCT per/ADP modum/NOUN assimilationis/NOUN cuiusdam/PRON ,/PUNCT quam/PRON participationem/NOUN vocabat/VERB ./PUNCT et/CCONJ secundum/ADP ordinem/NOUN formarum/NOUN ponebant/VERB platonici/ADJ ordinem/NOUN substantiarum/NOUN separatarum/VERB ,/PUNCT puta/VERB quod/SCONJ una/NUM substantia/NOUN separata/VERB est/VERB quae/PRON est/AUX equus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX causa/NOUN omnium/PRON equorum/NOUN ;/PUNCT avicenna/PROPN vero/ADV et/CCONJ quidam/PRON alii/PRON non/ADV posuerunt/VERB formas/NOUN rerum/NOUN corporalium/ADJ in/ADP materia/NOUN per/ADP se/PRON subsistere/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ solum/ADV in/ADP intellectu/NOUN ./PUNCT a/ADP formis/NOUN ergo/ADV in/ADP intellectu/NOUN creaturarum/NOUN spiritualium/ADJ existentibus/VERB (/PUNCT quas/PRON quidem/ADV ipsi/NOUN intelligentias/NOUN ,/PUNCT nos/PRON autem/CCONJ angelos/NOUN dicimus/VERB )/PUNCT ,/PUNCT dicebant/VERB procedere/VERB omnes/PRON formas/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP materia/NOUN corporali/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ a/ADP formis/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP mente/NOUN artificis/NOUN ,/PUNCT procedunt/VERB formae/NOUN artificiatorum/NOUN ./PUNCT quaerebant/VERB enim/ADV causam/NOUN formarum/NOUN ,/PUNCT ac/CCONJ si/SCONJ ipsae/PRON formae/NOUN fierent/VERB secundum/ADP seipsas/PRON ./PUNCT sed/CCONJ sicut/SCONJ probat/VERB aristoteles/PROPN in/ADP vii/NUM metaphys./X ,/PUNCT id/PRON quod/PRON proprie/ADV fit/VERB ,/PUNCT est/AUX compositum/NOUN ,/PUNCT formae/NOUN autem/CCONJ corruptibilium/ADJ rerum/NOUN habent/VERB ut/SCONJ aliquando/ADV sint/VERB ,/PUNCT aliquando/ADV non/ADV sint/VERB ,/PUNCT absque/ADP hoc/PRON quod/SCONJ ipsae/PRON generentur/VERB aut/CCONJ corrumpantur/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ compositis/NOUN generatis/VERB aut/CCONJ corruptis/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ etiam/ADV formae/NOUN non/ADV habent/VERB esse/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ composita/NOUN habent/VERB esse/NOUN per/ADP eas/PRON ,/PUNCT sic/ADV enim/ADV alicui/PRON competit/VERB fieri/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ esse/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV ,/PUNCT cum/SCONJ simile/ADJ fiat/VERB a/ADP suo/ADJ simili/ADJ ,/PUNCT non/ADV est/AUX quaerenda/VERB causa/NOUN formarum/NOUN corporalium/ADJ aliqua/PRON forma/NOUN immaterialis/ADJ ;/PUNCT sic/ADV igitur/ADV formae/NOUN corporales/ADJ causantur/VERB ,/PUNCT non/ADV quasi/ADV influxae/VERB ab/ADP aliqua/PRON immateriali/ADJ forma/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ quasi/ADV materia/NOUN reducta/VERB de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ab/ADP aliquo/PRON agente/NOUN composito/VERB ./PUNCT sequitur/VERB ulterius/ADV quod/SCONJ etiam/ADV formae/NOUN corporales/ADJ a/ADP substantiis/NOUN spiritualibus/ADJ deriventur/VERB ,/PUNCT non/ADV tanquam/SCONJ influentibus/VERB formas/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ tanquam/SCONJ moventibus/VERB ad/ADP formas/NOUN ./PUNCT ulterius/ADV autem/CCONJ reducuntur/VERB in/ADP deum/PROPN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP primam/ADJ causam/NOUN ,/PUNCT etiam/ADV species/NOUN angelici/ADJ intellectus/NOUN ,/PUNCT quae/PRON sunt/AUX quaedam/PRON seminales/ADJ rationes/NOUN corporalium/ADJ formarum/NOUN ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV formae/NOUN corporales/ADJ quas/PRON in/ADP prima/ADJ productione/NOUN corpora/NOUN habuerunt/VERB ,/PUNCT sunt/AUX immediate/ADV a/ADP deo/PROPN productae/VERB ,/PUNCT cui/PRON soli/ADJ ad/ADP nutum/NOUN obedit/VERB materia/NOUN ,/PUNCT tanquam/SCONJ propriae/ADJ causae/NOUN ./PUNCT in/ADP quo/PRON significatur/AUX formatio/NOUN rerum/NOUN per/ADP verbum/NOUN dei/PROPN facta/VERB ,/PUNCT a/ADP quo/PRON ,/PUNCT secundum/ADP augustinum/PROPN ,/PUNCT est/VERB omnis/PRON forma/NOUN et/CCONJ compago/NOUN et/CCONJ concordia/NOUN partium/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB quod/SCONJ boetius/PROPN intelligit/VERB per/ADP formas/NOUN quae/PRON sunt/VERB sine/ADP materia/NOUN ,/PUNCT rationes/NOUN rerum/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP mente/NOUN divina/ADJ ,/PUNCT sicut/SCONJ etiam/ADV apostolus/NOUN dicit/VERB ,/PUNCT heb./X xi/NUM ,/PUNCT fide/NOUN credimus/VERB aptata/VERB esse/AUX saecula/NOUN verbo/NOUN dei/PROPN ,/PUNCT ut/SCONJ ex/ADP invisibilibus/ADJ visibilia/ADJ fierent/VERB ./PUNCT si/SCONJ tamen/ADV per/ADP formas/NOUN quae/PRON sunt/VERB sine/ADP materia/NOUN ,/PUNCT intelligit/VERB angelos/NOUN ,/PUNCT dicendum/VERB est/AUX quod/SCONJ ab/ADP eis/PRON veniunt/VERB formae/NOUN quae/PRON sunt/VERB in/ADP materia/NOUN ,/PUNCT non/ADV per/ADP influxum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP motum/NOUN ./PUNCT ad/ADP secundum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ formae/NOUN participatae/VERB in/ADP materia/NOUN reducuntur/VERB ,/PUNCT non/ADV ad/ADP formas/NOUN aliquas/PRON per/ADP se/PRON subsistentes/ADJ rationis/NOUN eiusdem/PRON ,/PUNCT ut/SCONJ platonici/ADJ posuerunt/VERB ;/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP formas/NOUN intelligibiles/ADJ vel/CCONJ intellectus/NOUN angelici/ADJ ,/PUNCT a/ADP quibus/PRON per/ADP motum/NOUN procedunt/VERB ;/PUNCT vel/CCONJ ulterius/NOUN ad/ADP rationes/NOUN intellectus/NOUN divini/ADJ ,/PUNCT a/ADP quibus/PRON etiam/ADV formarum/NOUN semina/NOUN sunt/AUX rebus/NOUN creatis/VERB indita/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ per/ADP motum/NOUN in/ADP actum/NOUN educi/VERB possint/VERB ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ corpora/NOUN caelestia/ADJ causant/VERB formas/NOUN in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ ,/PUNCT non/ADV influendo/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ movendo/VERB ./PUNCT ergo/ADV potuit/VERB facere/VERB quod/SCONJ materia/NOUN esset/VERB sine/ADP forma/NOUN ./PUNCT augustinus/PROPN enim/ADV accipit/VERB informitatem/NOUN materiae/NOUN pro/ADP carentia/NOUN omnis/PRON formae/NOUN ./PUNCT ipsum/PRON autem/CCONJ quod/PRON est/AUX actus/NOUN ,/PUNCT est/AUX forma/NOUN ./PUNCT dicere/VERB igitur/ADV materiam/NOUN praecedere/VERB sine/ADP forma/NOUN ,/PUNCT est/VERB dicere/VERB ens/NOUN actu/NOUN sine/ADP actu/NOUN ,/PUNCT quod/PRON implicat/VERB contradictionem/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ etiam/ADV potest/VERB dici/VERB quod/SCONJ habuit/VERB aliquam/PRON formam/NOUN communem/ADJ et/CCONJ postmodum/ADV supervenerunt/VERB ei/PRON formae/NOUN diversae/ADJ ,/PUNCT quibus/PRON sit/AUX distincta/VERB ./PUNCT quia/SCONJ cum/SCONJ illa/PRON forma/NOUN praecedens/VERB daret/VERB esse/NOUN in/ADP actu/NOUN in/ADP genere/NOUN substantiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ faceret/VERB esse/NOUN hoc/PRON aliquid/NOUN ;/PUNCT sequebatur/VERB quod/SCONJ superveniens/VERB forma/NOUN non/ADV faceret/VERB simpliciter/ADV ens/NOUN actu/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ens/NOUN actu/NOUN hoc/PRON ,/PUNCT quod/PRON est/AUX proprium/ADJ formae/NOUN accidentalis/ADJ ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV sequentes/VERB formae/NOUN essent/AUX accidentia/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quae/PRON non/ADV attenditur/VERB generatio/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ alteratio/NOUN ./PUNCT unde/ADV oportet/VERB dicere/VERB quod/SCONJ materia/NOUN prima/ADJ neque/CCONJ fuit/AUX creata/VERB omnino/ADV sine/ADP forma/NOUN ,/PUNCT neque/CCONJ sub/ADP forma/NOUN una/NUM communi/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ sub/ADP formis/NOUN distinctis/VERB ./PUNCT et/CCONJ ita/ADV ,/PUNCT si/SCONJ informitas/NOUN materiae/NOUN referatur/VERB ad/ADP conditionem/NOUN primae/ADJ materiae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON secundum/ADP se/PRON non/ADV habet/VERB aliquam/PRON formam/NOUN ,/PUNCT informitas/NOUN materiae/NOUN non/ADV praecessit/VERB formationem/NOUN seu/CCONJ distinctionem/NOUN ipsius/PRON tempore/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ augustinus/PROPN dicit/VERB ,/PUNCT sed/CCONJ origine/NOUN seu/CCONJ natura/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT eo/PRON modo/NOUN quo/PRON potentia/NOUN est/AUX prior/ADJ actu/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ pars/NOUN toto/NOUN ./PUNCT alii/PRON vero/ADV sancti/ADJ accipiunt/VERB informitatem/NOUN ,/PUNCT non/ADV secundum/ADP quod/SCONJ excludit/VERB omnem/PRON formam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quod/SCONJ excludit/VERB istam/PRON formositatem/NOUN et/CCONJ decorem/NOUN qui/PRON nunc/ADV apparet/VERB in/ADP corporea/ADJ creatura/NOUN ./PUNCT habet/VERB tamen/ADV similitudinem/NOUN cum/ADP terra/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ subsidet/VERB formis/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ cum/ADP aqua/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX apta/ADJ formari/VERB diversis/ADJ formis/NOUN ./PUNCT secundum/ADP hoc/PRON ergo/ADV ,/PUNCT dicitur/VERB terra/NOUN inanis/ADJ et/CCONJ vacua/ADJ ,/PUNCT vel/CCONJ invisibilis/ADJ et/CCONJ incomposita/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ materia/NOUN per/ADP formam/NOUN cognoscitur/VERB (/PUNCT unde/ADV in/ADP se/PRON considerata/VERB dicitur/VERB invisibilis/ADJ vel/CCONJ inanis/ADJ )/PUNCT ,/PUNCT et/CCONJ eius/PRON potentia/NOUN per/ADP formam/NOUN repletur/VERB (/PUNCT unde/ADV et/CCONJ plato/PROPN materiam/NOUN dicit/VERB esse/AUX locum/NOUN )/PUNCT ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ accidens/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX forma/NOUN ,/PUNCT est/AUX actus/NOUN quidam/PRON ,/PUNCT materia/NOUN autem/CCONJ secundum/ADP id/PRON quod/PRON est/AUX ,/PUNCT est/AUX ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN ./PUNCT unde/ADV magis/ADV repugnat/VERB esse/VERB in/ADP actu/NOUN materiae/NOUN sine/ADP forma/NOUN ,/PUNCT quam/SCONJ accidenti/NOUN sine/ADP subiecto/NOUN ./PUNCT secundo/NOUN ,/PUNCT distinctionem/NOUN elementorum/NOUN quantum/ADV ad/ADP formas/NOUN suas/ADJ ,/PUNCT per/ADP hoc/NOUN quod/SCONJ nominat/VERB terram/NOUN et/CCONJ aquam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ omnium/PRON corporum/NOUN est/AUX una/NUM forma/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART corporeitas/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ distinctio/NOUN est/VERB per/ADP formas/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ non/ADV obstante/VERB hac/PRON differentia/NOUN corruptibilitatis/NOUN et/CCONJ incorruptibilitatis/NOUN naturalis/ADJ ,/PUNCT avicebron/PROPN posuit/VERB unam/NUM materiam/NOUN omnium/PRON corporum/NOUN ,/PUNCT attendens/VERB ad/ADP unitatem/NOUN formae/NOUN corporalis/ADJ ./PUNCT sed/CCONJ si/SCONJ forma/NOUN corporeitatis/NOUN esset/AUX una/NUM forma/NOUN per/ADP se/PRON ,/PUNCT cui/PRON supervenirent/VERB aliae/PRON formae/NOUN ,/PUNCT quibus/PRON corpora/NOUN distinguuntur/VERB ,/PUNCT haberet/VERB necessitatem/NOUN quod/PRON dicitur/VERB ./PUNCT quia/SCONJ illa/PRON forma/NOUN immutabiliter/ADV materiae/NOUN inhaereret/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quantum/ADV ad/ADP illam/PRON esset/AUX omne/PRON corpus/NOUN incorruptibile/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ corruptio/NOUN accideret/VERB per/ADP remotionem/NOUN sequentium/VERB formarum/NOUN ,/PUNCT quae/PRON non/ADV esset/AUX corruptio/NOUN simpliciter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP quid/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ privationi/NOUN substerneretur/VERB aliquod/PRON ens/NOUN actu/NOUN ./PUNCT supposito/VERB autem/CCONJ quod/SCONJ nulla/PRON forma/NOUN quae/PRON sit/VERB in/ADP corpore/NOUN corruptibili/ADJ remaneat/AUX ut/SCONJ substrata/VERB generationi/NOUN et/CCONJ corruptioni/NOUN ,/PUNCT sequitur/VERB de/ADP necessitate/NOUN quod/SCONJ non/ADV sit/AUX eadem/PRON materia/NOUN corporum/NOUN corruptibilium/ADJ et/CCONJ incorruptibilium/ADJ ./PUNCT materia/NOUN enim/ADV ,/PUNCT secundum/ADP id/PRON quod/PRON est/VERB ,/PUNCT est/AUX in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN ./PUNCT oportet/VERB ergo/ADV quod/SCONJ materia/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP se/PRON considerata/VERB ,/PUNCT sit/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN omnium/PRON illorum/PRON quorum/PRON est/AUX materia/NOUN communis/ADJ ./PUNCT per/ADP unam/NUM autem/CCONJ formam/NOUN non/ADV fit/VERB in/ADP actu/NOUN nisi/SCONJ quantum/ADV ad/ADP illam/PRON formam/NOUN ./PUNCT remanet/VERB ergo/ADV in/ADP potentia/NOUN quantum/ADV ad/ADP omnes/PRON alias/PRON formas/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ hoc/PRON excluditur/VERB ,/PUNCT si/SCONJ una/NUM illarum/PRON formarum/NOUN sit/AUX perfectior/ADJ et/CCONJ continens/VERB in/ADP se/PRON virtute/NOUN alias/PRON ./PUNCT quia/SCONJ potentia/NOUN ,/PUNCT quantum/ADV est/VERB de/ADP se/PRON ,/PUNCT indifferenter/ADV se/PRON habet/VERB ad/ADP perfectum/ADJ et/CCONJ imperfectum/ADJ ,/PUNCT unde/PART sicut/SCONJ quando/SCONJ est/VERB sub/ADP forma/NOUN imperfecta/ADJ ,/PUNCT est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN perfectam/VERB ,/PUNCT ita/PART e/ADP converso/NOUN ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV materia/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP quod/SCONJ est/VERB sub/ADP forma/NOUN incorruptibilis/ADJ corporis/NOUN ,/PUNCT erit/VERB adhuc/ADV in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN corruptibilis/ADJ corporis/NOUN ./PUNCT et/CCONJ cum/SCONJ non/ADV habeat/VERB eam/PRON in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT erit/VERB simul/ADV sub/ADP forma/NOUN et/CCONJ privatione/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ carentia/NOUN formae/NOUN in/ADP eo/PRON quod/PRON est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN ,/PUNCT est/AUX privatio/NOUN ./PUNCT et/CCONJ forma/NOUN eius/PRON est/AUX substantia/NOUN separata/VERB quae/PRON unitur/VERB ei/PRON ut/SCONJ motor/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ impossibile/ADJ est/AUX ponere/VERB aliquod/PRON ens/NOUN actu/NOUN ,/PUNCT quin/SCONJ vel/CCONJ ipsum/PRON totum/PRON sit/AUX actus/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ habeat/VERB actum/NOUN seu/CCONJ formam/NOUN ./PUNCT remota/VERB ergo/ADV per/ADP intellectum/NOUN substantia/NOUN separata/VERB quae/PRON ponitur/VERB motor/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ corpus/NOUN caeleste/ADJ non/ADV est/AUX habens/VERB formam/NOUN ,/PUNCT quod/PRON est/VERB componi/VERB ex/ADP forma/NOUN et/CCONJ subiecto/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ sit/AUX totum/PRON forma/NOUN et/CCONJ actus/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ materia/NOUN corporis/NOUN caelestis/ADJ ,/PUNCT secundum/ADP se/PRON considerata/VERB ,/PUNCT non/ADV est/VERB in/ADP potentia/NOUN nisi/SCONJ ad/ADP formam/NOUN quam/PRON habet/VERB ./PUNCT unde/ADV illa/PRON forma/NOUN sic/ADV perficit/VERB illam/PRON materiam/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ nullo/PRON modo/NOUN in/ADP ea/PRON remanet/VERB potentia/NOUN ad/ADP esse/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ad/ADP ubi/PART tantum/ADV ,/PUNCT ut/SCONJ aristoteles/PROPN dicit/VERB ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ forma/NOUN corporeitatis/NOUN non/ADV est/AUX una/NUM in/ADP omnibus/PRON corporibus/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ non/ADV sit/AUX alia/PRON a/ADP formis/NOUN quibus/PRON corpora/NOUN distinguuntur/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT unde/ADV ex/ADP hoc/PRON ipso/PRON materia/NOUN caelestis/ADJ corporis/NOUN est/AUX alia/PRON a/ADP materia/NOUN elementi/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ non/ADV est/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP formam/NOUN elementi/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV lumen/NOUN esset/AUX corpus/NOUN ,/PUNCT quando/SCONJ aer/NOUN obtenebrescit/VERB per/ADP absentiam/NOUN luminaris/NOUN ,/PUNCT sequeretur/VERB quod/SCONJ corpus/NOUN luminis/NOUN corrumperetur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ quod/SCONJ materia/NOUN eius/PRON acciperet/VERB aliam/PRON formam/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ lux/NOUN caelestium/ADJ corporum/NOUN causat/VERB formas/NOUN substantiales/ADJ in/ADP istis/PRON inferioribus/ADJ ./PUNCT ergo/ADV lux/NOUN non/ADV est/AUX aliqua/PRON qualitas/NOUN sensibilis/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART substantialis/ADJ forma/NOUN ,/PUNCT aut/CCONJ spiritualis/ADJ ./PUNCT alii/PRON vero/ADV dixerunt/VERB quod/SCONJ lux/NOUN est/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ solis/NOUN ./PUNCT primo/ADV quidem/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ nulla/PRON forma/NOUN substantialis/ADJ est/AUX per/ADP se/PRON sensibilis/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ quod/PRON quid/PRON est/AUX est/AUX obiectum/NOUN intellectus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicitur/VERB in/ADP iii/NUM de/ADP anima/NOUN ./PUNCT secundo/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ impossibile/ADJ est/AUX ut/SCONJ id/PRON quod/PRON est/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ in/ADP uno/NUM ,/PUNCT sit/AUX forma/NOUN accidentalis/ADJ in/ADP alio/PRON ,/PUNCT quia/SCONJ formae/NOUN substantiali/ADJ per/ADP se/PRON convenit/VERB constituere/VERB in/ADP specie/NOUN ;/PUNCT lux/NOUN autem/CCONJ non/ADV est/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ aeris/NOUN ,/PUNCT alioquin/ADV ,/PUNCT ea/PRON recedente/VERB ,/PUNCT corrumperetur/VERB ./PUNCT unde/ADV non/ADV potest/VERB esse/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ solis/NOUN ./PUNCT dicendum/VERB est/AUX ergo/ADV quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ calor/NOUN est/AUX qualitas/NOUN activa/ADJ consequens/VERB formam/NOUN substantialem/ADJ ignis/NOUN ,/PUNCT ita/ADV lux/NOUN est/AUX qualitas/NOUN activa/ADJ consequens/VERB formam/NOUN substantialem/ADJ solis/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ cuiuscumque/PRON alterius/PRON corporis/NOUN a/ADP se/PRON lucentis/VERB ,/PUNCT si/SCONJ aliquod/PRON aliud/PRON tale/PRON est/VERB ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ qualitas/NOUN consequatur/VERB formam/NOUN substantialem/ADJ ,/PUNCT diversimode/ADV se/PRON habet/VERB subiectum/NOUN ad/ADP receptionem/NOUN qualitatis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ se/PRON habet/VERB ad/ADP receptionem/NOUN formae/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV materia/NOUN perfecte/ADV recipit/VERB formam/NOUN ,/PUNCT firmiter/ADV stabilitur/VERB etiam/ADV qualitas/NOUN consequens/VERB formam/NOUN ;/PUNCT cum/SCONJ vero/ADV forma/NOUN substantialis/ADJ recipitur/VERB imperfecte/ADV ,/PUNCT secundum/ADP inchoationem/NOUN quandam/PRON ,/PUNCT qualitas/NOUN consequens/VERB manet/VERB quidem/ADV aliquandiu/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ non/ADV semper/ADV ;/PUNCT sed/CCONJ illuminatio/NOUN non/ADV fit/VERB per/ADP aliquam/PRON transmutationem/NOUN materiae/NOUN ad/ADP susceptionem/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ fiat/VERB quasi/ADV inchoatio/NOUN aliqua/PRON formae/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT sicut/SCONJ calor/NOUN agit/VERB ad/ADP formam/NOUN ignis/NOUN quasi/ADV instrumentaliter/ADV in/ADP virtute/NOUN formae/NOUN substantialis/ADJ ,/PUNCT ita/ADV lumen/NOUN agit/VERB quasi/ADV instrumentaliter/ADV in/ADP virtute/NOUN corporum/NOUN caelestium/ADJ ad/ADP producendas/VERB formas/NOUN substantiales/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ ad/ADP hoc/PRON quod/SCONJ faciat/VERB colores/NOUN visibiles/NOUN actu/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ est/AUX qualitas/NOUN primi/ADJ corporis/NOUN sensibilis/ADJ ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV oportuit/VERB ordinem/NOUN divinae/ADJ sapientiae/NOUN manifestari/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ primo/ADV inter/ADP opera/NOUN distinctionis/NOUN produceretur/VERB lux/NOUN ,/PUNCT tanquam/SCONJ primi/ADJ corporis/NOUN forma/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ tanquam/SCONJ communior/ADJ ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT secundum/ADP opinionem/NOUN quae/PRON ponit/VERB informitatem/NOUN materiae/NOUN duratione/NOUN praecedere/VERB formationem/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB dicere/VERB quod/SCONJ materia/NOUN a/ADP principio/NOUN fuerit/AUX creata/VERB sub/ADP formis/NOUN substantialibus/ADJ ;/PUNCT sed/CCONJ hoc/PRON etiam/ADV dici/VERB non/ADV potest/VERB ,/PUNCT si/SCONJ ponatur/VERB corpus/NOUN solis/NOUN non/ADV esse/VERB de/ADP natura/NOUN quatuor/NUM elementorum/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ esse/AUX incorruptibile/ADJ per/ADP naturam/NOUN quia/SCONJ secundum/ADP hoc/PRON ,/PUNCT materia/NOUN eius/PRON non/ADV potest/VERB esse/VERB sub/ADP alia/PRON forma/NOUN ./PUNCT productio/NOUN autem/CCONJ elementorum/NOUN pertinet/VERB ad/ADP opus/NOUN creationis/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP eos/PRON qui/PRON ponunt/VERB informitatem/NOUN materiae/NOUN tempore/NOUN praecedere/VERB formationem/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ formae/NOUN elementorum/NOUN sunt/VERB quae/PRON primo/ADV adveniunt/VERB materiae/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ caelum/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ sit/AUX secundum/ADP suam/ADJ naturam/NOUN incorruptibile/ADJ ,/PUNCT habet/VERB materiam/NOUN quae/PRON non/ADV potest/VERB subesse/VERB alteri/PRON formae/NOUN ,/PUNCT unde/ADV impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ firmamentum/NOUN sit/AUX factum/VERB ex/ADP materia/NOUN prius/ADV tempore/NOUN existente/VERB ./PUNCT dicit/VERB enim/ADV primo/ADV creatam/VERB naturam/NOUN spiritualem/ADJ informem/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ naturam/NOUN corporalem/ADJ absque/ADP omni/PRON forma/NOUN (/PUNCT quam/PRON dicit/VERB primo/ADV significari/VERB nomine/NOUN terrae/NOUN et/CCONJ aquae/NOUN )/PUNCT ,/PUNCT non/ADV quia/SCONJ haec/PRON informitas/NOUN formationem/NOUN praecesserit/VERB tempore/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ origine/NOUN tantum/ADV ./PUNCT per/ADP quod/PRON intelligitur/VERB impressio/NOUN formae/NOUN caelestis/ADJ in/ADP materiam/NOUN informem/ADJ ,/PUNCT non/ADV prius/ADV existentem/VERB tempore/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ origine/NOUN tantum/ADV ./PUNCT tertio/ADJ vero/ADV loco/NOUN ponitur/VERB impressio/NOUN formarum/NOUN elementarium/ADJ in/ADP materiam/NOUN informem/ADJ ,/PUNCT non/ADV tempore/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ origine/NOUN praecedentem/VERB ./PUNCT unde/ADV per/ADP hoc/PRON quod/PRON dicitur/VERB ,/PUNCT congregentur/VERB aquae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ appareat/VERB arida/ADJ ,/PUNCT intelligitur/VERB quod/SCONJ materiae/NOUN corporali/ADJ impressa/VERB est/AUX forma/NOUN substantialis/ADJ aquae/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON competit/VERB sibi/PRON talis/PRON motus/NOUN ;/PUNCT et/CCONJ forma/NOUN substantialis/ADJ terrae/NOUN ,/PUNCT per/ADP quam/PRON competit/VERB sibi/PRON sic/ADV videri/VERB ./PUNCT sed/CCONJ informitas/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP eos/PRON ,/PUNCT non/ADV intelligitur/VERB carentia/NOUN omnis/PRON formae/NOUN quia/SCONJ iam/ADV erat/VERB caelum/NOUN et/CCONJ aqua/NOUN et/CCONJ terra/NOUN (/PUNCT quae/PRON tria/NUM nominantur/VERB tanquam/SCONJ manifeste/ADV sensu/NOUN perceptibilia/ADJ )/PUNCT ,/PUNCT sed/CCONJ intelligitur/VERB informitas/NOUN materiae/NOUN carentia/NOUN debitae/VERB distinctionis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ consummatae/VERB cuiusdam/PRON pulchritudinis/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT secundum/ADP augustinum/PROPN ,/PUNCT ideo/ADV in/ADP opere/NOUN tertiae/ADJ diei/NOUN non/ADV utitur/VERB scriptura/NOUN verbo/NOUN factionis/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ in/ADP praecedentibus/VERB operibus/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ ostendatur/VERB quod/SCONJ superiores/ADJ formae/NOUN ,/PUNCT scilicet/PART spirituales/ADJ angelorum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ caelestium/ADJ corporum/NOUN ,/PUNCT sunt/AUX perfectae/ADJ in/ADP esse/NOUN et/CCONJ stabiles/ADJ ;/PUNCT formae/NOUN vero/ADV inferiorum/ADJ corporum/NOUN sunt/AUX imperfectae/ADJ et/CCONJ mobiles/ADJ ./PUNCT et/CCONJ ideo/ADV per/ADP congregationem/NOUN aquarum/NOUN et/CCONJ apparentiam/NOUN aridae/ADJ ,/PUNCT impressio/NOUN talium/PRON formarum/NOUN designatur/VERB ,/PUNCT aqua/NOUN enim/ADV est/AUX labiliter/ADV fluxa/VERB ,/PUNCT terra/NOUN stabiliter/ADV fixa/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ ipse/PRON dicit/VERB in/ADP ii/NUM super/ADP gen./X ad/ADP litt./X ./PUNCT ergo/ADV eorum/PRON materia/NOUN non/ADV potest/VERB esse/VERB absque/ADP formis/NOUN eorum/PRON ./PUNCT ergo/PART et/CCONJ eorum/PRON formae/NOUN ./PUNCT et/CCONJ opus/NOUN distinctionis/NOUN ,/PUNCT per/ADP quod/PRON caelum/NOUN et/CCONJ terra/NOUN sunt/AUX perfecta/ADJ ,/PUNCT sive/CCONJ per/ADP formas/NOUN substantiales/ADJ attributas/VERB materiae/NOUN omnino/ADV informi/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ augustinus/PROPN vult/VERB ;/PUNCT sive/CCONJ quantum/ADV ad/ADP convenientem/VERB decorem/NOUN et/CCONJ ordinem/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ alii/PRON sancti/ADJ dicunt/VERB ./PUNCT sicut/SCONJ homo/NOUN perficitur/VERB per/ADP proprias/ADJ partes/NOUN et/CCONJ formas/NOUN ,/PUNCT ornatur/VERB autem/CCONJ per/ADP vestimenta/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ aliquid/PRON huiusmodi/ADV ./PUNCT non/ADV enim/ADV ponit/VERB successionem/NOUN temporis/NOUN in/ADP istis/PRON operibus/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ ideo/ADV non/ADV oportet/VERB dicere/VERB quod/SCONJ materia/NOUN luminarium/NOUN fuerit/VERB sub/ADP alia/PRON forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ prius/ADV erat/AUX informis/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ nunc/ADV formatur/VERB ;/PUNCT non/ADV quidem/ADV forma/NOUN substantiali/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP collationem/NOUN determinatae/VERB virtutis/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT nobilioris/ADJ corporis/NOUN nobilior/ADJ est/AUX forma/NOUN ./PUNCT ergo/ADV habent/VERB nobiliorem/ADJ formam/NOUN ./PUNCT nobilissima/ADJ autem/CCONJ forma/NOUN est/AUX anima/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX principium/NOUN vitae/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ ,/PUNCT ut/SCONJ augustinus/PROPN dicit/VERB in/ADP libro/NOUN de/ADP vera/ADJ relig./X ,/PUNCT quaelibet/PRON substantia/NOUN vivens/VERB naturae/NOUN ordine/NOUN praefertur/VERB substantiae/NOUN non/ADV viventi/VERB ./PUNCT in/ADP hac/PRON autem/CCONJ opinionum/NOUN diversitate/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ veritas/NOUN aliquatenus/PRON innotescat/VERB ,/PUNCT considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ unio/NOUN animae/NOUN et/CCONJ corporis/NOUN non/ADV est/VERB propter/ADP corpus/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ propter/ADP animam/NOUN ,/PUNCT non/ADV enim/ADV forma/NOUN est/VERB propter/ADP materiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ e/ADP converso/ADJ ./PUNCT ad/ADP hoc/PRON autem/CCONJ quod/SCONJ moveat/VERB ,/PUNCT non/ADV oportet/VERB quod/SCONJ uniatur/VERB ei/PRON ut/SCONJ forma/NOUN ;/PUNCT forma/NOUN ergo/ADV caelestis/ADJ corporis/NOUN ,/PUNCT etsi/SCONJ non/ADV sit/AUX simpliciter/ADV nobilior/ADJ anima/NOUN animalis/NOUN ,/PUNCT est/AUX tamen/ADV nobilior/ADJ quantum/ADV ad/ADP rationem/NOUN formae/NOUN ,/PUNCT perficit/VERB enim/ADV totaliter/ADV suam/ADJ materiam/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ non/ADV sit/VERB in/ADP potentia/NOUN ad/ADP aliam/PRON formam/NOUN ;/PUNCT ad/ADP quintum/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ caelum/NOUN dicitur/VERB movere/VERB seipsum/PRON ,/PUNCT inquantum/SCONJ componitur/VERB ex/ADP motore/NOUN et/CCONJ mobili/ADJ ,/PUNCT non/ADV sicut/SCONJ ex/ADP forma/NOUN et/CCONJ materia/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ secundum/ADP contactum/NOUN virtutis/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dictum/VERB est/AUX ./PUNCT quae/PRON quidem/ADV perfectio/NOUN est/AUX forma/NOUN totius/PRON ,/PUNCT quae/PRON ex/ADP integritate/NOUN partium/NOUN consurgit/VERB ./PUNCT prima/ADJ autem/CCONJ perfectio/NOUN est/AUX causa/NOUN secundae/ADJ ,/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN est/AUX principium/NOUN operationis/NOUN ./PUNCT primo/ADV quidem/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ augustinus/PROPN per/ADP terram/NOUN et/CCONJ aquam/NOUN prius/ADV creatam/VERB ,/PUNCT intelligit/VERB materiam/NOUN corporalem/ADJ totaliter/ADV informem/ADJ ,/PUNCT per/ADP factionem/NOUN autem/CCONJ firmamenti/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ congregationem/NOUN aquarum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ apparitionem/NOUN aridae/ADJ ,/PUNCT intelligit/VERB impressionem/NOUN formarum/NOUN in/ADP materiam/NOUN corporalem/ADJ ./PUNCT alii/PRON vero/ADV sancti/ADJ per/ADP terram/NOUN et/CCONJ aquam/NOUN primo/ADV creatas/VERB ,/PUNCT intelligunt/VERB ipsa/PRON elementa/NOUN mundi/NOUN ,/PUNCT sub/ADP propriis/ADJ formis/NOUN existentia/VERB ,/PUNCT per/ADP sequentia/VERB autem/CCONJ opera/NOUN ,/PUNCT aliquam/PRON distinctionem/NOUN in/ADP corporibus/NOUN prius/ADV existentibus/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT nam/ADV secundum/ADP utrosque/PRON ,/PUNCT in/ADP prima/ADJ rerum/NOUN productione/NOUN materia/NOUN erat/VERB sub/ADP formis/NOUN substantialibus/ADJ elementorum/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ secundum/ADP utrosque/PRON ,/PUNCT in/ADP prima/ADJ rerum/NOUN institutione/NOUN non/ADV fuerunt/VERB animalia/NOUN et/CCONJ plantae/NOUN in/ADP actu/NOUN ./PUNCT sicut/SCONJ autem/CCONJ formatio/NOUN artificiatorum/NOUN est/VERB per/ADP formam/NOUN artis/NOUN quae/PRON est/VERB in/ADP mente/NOUN artificis/NOUN ,/PUNCT quae/PRON potest/VERB dici/VERB intelligibile/ADJ verbum/NOUN ipsius/PRON ;/PUNCT ita/ADV formatio/NOUN totius/PRON creaturae/NOUN est/VERB per/ADP verbum/NOUN dei/PROPN ./PUNCT secundum/ADP vero/ADV alios/PRON ,/PUNCT qui/PRON ponunt/VERB primo/ADV creata/VERB elementa/NOUN sub/ADP propriis/ADJ formis/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB aliter/ADV dici/VERB ./PUNCT quinto/ADV ,/PUNCT utrum/ADV sit/AUX composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT primo/ADJ modo/NOUN ,/PUNCT excludit/VERB inhaerentiam/NOUN accidentis/NOUN et/CCONJ formae/NOUN materialis/ADJ ,/PUNCT secundo/ADJ modo/NOUN ,/PUNCT excludit/VERB etiam/ADV imperfectionem/NOUN partis/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ per/ADP se/PRON existens/VERB quandoque/ADV potest/VERB dici/AUX aliquid/PRON si/SCONJ non/ADV sit/AUX inhaerens/ADJ ut/SCONJ accidens/NOUN vel/CCONJ ut/SCONJ forma/NOUN materialis/ADJ ,/PUNCT etiam/ADV si/SCONJ sit/AUX pars/NOUN ./PUNCT ad/ADP primum/NOUN ergo/PART dicendum/VERB quod/SCONJ homo/NOUN ,/PUNCT etsi/SCONJ conveniat/VERB in/ADP genere/NOUN cum/ADP aliis/PRON animalibus/NOUN ,/PUNCT specie/NOUN tamen/ADV differt/VERB ,/PUNCT differentia/NOUN autem/CCONJ speciei/NOUN attenditur/VERB secundum/ADP differentiam/NOUN formae/NOUN ./PUNCT nec/CCONJ oportet/VERB quod/SCONJ omnis/PRON differentia/NOUN formae/NOUN faciat/VERB generis/NOUN diversitatem/NOUN ./PUNCT quod/PRON ideo/ADV dico/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ quidam/PRON posuerunt/VERB solam/ADJ formam/NOUN esse/VERB de/ADP ratione/NOUN speciei/NOUN ,/PUNCT materiam/NOUN vero/ADV esse/AUX partem/NOUN individui/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ non/ADV speciei/NOUN ./PUNCT definitio/NOUN autem/CCONJ in/ADP rebus/NOUN naturalibus/ADJ non/ADV significat/VERB formam/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ formam/NOUN et/CCONJ materiam/NOUN ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ anima/NOUN sit/AUX composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT quod/PRON non/ADV habet/VERB materiam/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ est/AUX forma/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT est/AUX actus/NOUN purus/ADJ et/CCONJ infinitus/ADJ ./PUNCT est/VERB enim/ADV de/ADP ratione/NOUN animae/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ sit/AUX forma/NOUN alicuius/PRON corporis/NOUN ./PUNCT aut/CCONJ igitur/ADV est/AUX forma/NOUN secundum/ADP se/PRON totam/PRON ;/PUNCT aut/CCONJ secundum/ADP aliquam/PRON partem/NOUN sui/PRON ./PUNCT si/SCONJ secundum/ADP se/NOUN totam/PRON ,/PUNCT impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ pars/NOUN eius/PRON sit/AUX materia/NOUN ,/PUNCT si/SCONJ dicatur/VERB materia/NOUN aliquod/PRON ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN tantum/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT est/AUX actus/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ sit/AUX forma/NOUN secundum/ADP aliquam/PRON partem/NOUN sui/PRON ,/PUNCT illam/PRON partem/NOUN ,/PUNCT dicemus/VERB esse/AUX animam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ illam/PRON materiam/NOUN cuius/PRON primo/ADV est/AUX actus/NOUN ,/PUNCT dicemus/VERB esse/AUX primum/ADJ animatum/VERB ./PUNCT sic/ADV autem/CCONJ cognoscitur/VERB unumquodque/PRON ,/PUNCT sicut/SCONJ forma/NOUN eius/PRON est/VERB in/ADP cognoscente/VERB anima/NOUN autem/CCONJ intellectiva/ADJ cognoscit/VERB rem/NOUN aliquam/PRON in/ADP sua/ADJ natura/NOUN absolute/ADV ,/PUNCT puta/VERB lapidem/NOUN inquantum/SCONJ est/AUX lapis/NOUN absolute/NOUN ./PUNCT est/VERB igitur/ADV forma/NOUN lapidis/NOUN absolute/ADV ,/PUNCT secundum/ADP propriam/ADJ rationem/NOUN formalem/ADJ ,/PUNCT in/ADP anima/NOUN intellectiva/ADJ ./PUNCT anima/NOUN igitur/ADV intellectiva/ADJ est/AUX forma/NOUN absoluta/ADJ ,/PUNCT non/ADV autem/CCONJ aliquid/PRON compositum/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV anima/NOUN intellectiva/ADJ esset/AUX composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT formae/NOUN rerum/NOUN reciperentur/VERB in/ADP ea/PRON ut/SCONJ individuales/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ sic/ADV non/ADV cognosceret/VERB nisi/SCONJ singulare/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ accidit/VERB in/ADP potentiis/NOUN sensitivis/ADJ ,/PUNCT quae/PRON recipiunt/VERB formas/NOUN rerum/NOUN in/ADP organo/NOUN corporali/ADJ ,/PUNCT materia/NOUN enim/ADV est/AUX principium/NOUN individuationis/NOUN formarum/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ anima/NOUN intellectiva/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ omnis/PRON intellectualis/ADJ substantia/NOUN cognoscens/VERB formas/NOUN absolute/ADV ,/PUNCT caret/VERB compositione/NOUN formae/NOUN et/CCONJ materiae/NOUN ./PUNCT est/VERB autem/CCONJ alia/PRON potentia/NOUN receptiva/ADJ in/ADP anima/NOUN intellectiva/ADJ ,/PUNCT a/ADP potentia/NOUN receptiva/ADJ materiae/NOUN primae/ADJ ,/PUNCT ut/SCONJ patet/VERB ex/ADP diversitate/NOUN receptorum/VERB ,/PUNCT nam/ADV materia/NOUN prima/ADJ recipit/VERB formas/NOUN individuales/ADJ ,/PUNCT intellectus/NOUN autem/CCONJ recipit/VERB formas/NOUN absolutas/ADJ ./PUNCT unde/ADV talis/PRON potentia/NOUN in/ADP anima/NOUN intellectiva/ADJ existens/VERB ,/PUNCT non/ADV ostendit/VERB quod/SCONJ anima/NOUN sit/AUX composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT ad/ADP tertium/NOUN dicendum/VERB quod/SCONJ forma/NOUN est/AUX causa/NOUN essendi/VERB materiae/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ agens/NOUN ,/PUNCT unde/ADV agens/NOUN ,/PUNCT inquantum/SCONJ reducit/VERB materiam/NOUN in/ADP actum/NOUN formae/NOUN transmutando/VERB ,/PUNCT est/AUX ei/PRON causa/NOUN essendi/VERB ./PUNCT si/SCONJ quid/PRON autem/CCONJ est/AUX forma/NOUN subsistens/ADJ ,/PUNCT non/ADV habet/VERB esse/NOUN per/ADP aliquod/PRON formale/ADJ principium/NOUN ,/PUNCT nec/CCONJ habet/VERB causam/NOUN transmutantem/VERB de/ADP potentia/NOUN in/ADP actum/NOUN ./PUNCT unde/ADV post/ADP verba/NOUN praemissa/VERB ,/PUNCT philosophus/NOUN concludit/VERB quod/SCONJ in/ADP his/PRON quae/PRON sunt/AUX composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT nulla/PRON est/VERB alia/PRON causa/NOUN nisi/SCONJ movens/VERB ex/ADP potestate/NOUN ad/ADP actum/NOUN ,/PUNCT quaecumque/PRON vero/ADV non/ADV habent/VERB materiam/NOUN ,/PUNCT omnia/PRON simpliciter/ADV sunt/VERB quod/SCONJ vere/NOUN entia/NOUN aliquid/NOUN ./PUNCT quaecumque/PRON autem/CCONJ forma/NOUN creata/VERB per/ADP se/PRON subsistens/ADJ ponatur/VERB ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ participet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ etiam/ADV ipsa/PRON vita/NOUN ,/PUNCT vel/CCONJ quidquid/PRON sic/ADV diceretur/VERB ,/PUNCT participat/VERB ipsum/PRON esse/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ dicit/VERB dionysius/PROPN ,/PUNCT v/NUM cap./X de/ADP div./X nom./X ./PUNCT in/ADP substantiis/NOUN vero/ADV intellectualibus/ADJ est/VERB compositio/NOUN ex/ADP actu/NOUN et/CCONJ potentia/NOUN ;/PUNCT non/ADV quidem/ADV ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ ex/ADP forma/NOUN et/CCONJ esse/NOUN participato/VERB ./PUNCT unde/ADV quod/PRON per/ADP se/PRON habet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT non/ADV potest/VERB generari/VERB vel/CCONJ corrumpi/VERB nisi/SCONJ per/ADP se/NOUN ,/PUNCT quae/PRON vero/ADV non/ADV subsistunt/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ accidentia/NOUN et/CCONJ formae/NOUN materiales/ADJ ,/PUNCT dicuntur/VERB fieri/VERB et/CCONJ corrumpi/VERB per/ADP generationem/NOUN et/CCONJ corruptionem/NOUN compositorum/NOUN ./PUNCT quod/PRON quidem/ADV omnino/ADV est/AUX impossibile/ADJ non/ADV solum/ADV de/ADP ipsa/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ de/ADP quolibet/PRON subsistente/ADJ quod/PRON est/AUX forma/NOUN tantum/ADV ./PUNCT esse/NOUN autem/CCONJ per/ADP se/PRON convenit/VERB formae/NOUN ,/PUNCT quae/PRON est/AUX actus/NOUN ./PUNCT unde/ADV materia/NOUN secundum/ADP hoc/PRON acquirit/VERB esse/VERB in/ADP actu/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ acquirit/VERB formam/NOUN ,/PUNCT secundum/ADP hoc/PRON autem/CCONJ accidit/VERB in/ADP ea/PRON corruptio/NOUN ,/PUNCT quod/SCONJ separatur/VERB forma/NOUN ab/ADP ea/PRON ./PUNCT impossibile/ADJ est/AUX autem/CCONJ quod/SCONJ forma/NOUN separetur/VERB a/ADP seipsa/PRON ./PUNCT unde/ADV impossibile/ADJ est/AUX quod/SCONJ forma/NOUN subsistens/ADJ desinat/VERB esse/VERB ./PUNCT dato/VERB etiam/ADV quod/SCONJ anima/NOUN esset/AUX ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN composita/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ quidam/PRON dicunt/VERB ,/PUNCT adhuc/ADV oporteret/VERB ponere/VERB eam/PRON incorruptibilem/NOUN ./PUNCT quia/SCONJ si/SCONJ non/ADV sint/AUX compositae/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT sed/CCONJ sint/AUX formae/NOUN subsistentes/ADJ ,/PUNCT manifestum/ADJ est/AUX quod/SCONJ necesse/ADJ erit/AUX in/ADP eis/PRON esse/VERB diversitatem/NOUN in/ADP specie/NOUN ./PUNCT non/ADV enim/ADV potest/VERB intelligi/VERB quod/SCONJ aliqua/PRON forma/NOUN separata/VERB sit/VERB nisi/SCONJ una/NOUN unius/NUM speciei/NOUN ,/PUNCT sicut/SCONJ si/SCONJ esset/VERB albedo/NOUN separata/VERB ,/PUNCT non/ADV posset/VERB esse/VERB nisi/SCONJ una/NOUN tantum/ADV ;/PUNCT idem/PRON etiam/ADV sequeretur/VERB ,/PUNCT si/SCONJ huiusmodi/ADV substantiae/NOUN essent/AUX compositae/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ./PUNCT si/SCONJ enim/ADV materia/NOUN huius/PRON distinguitur/VERB a/ADP materia/NOUN illius/PRON ,/PUNCT necesse/ADJ est/AUX quod/SCONJ vel/CCONJ forma/NOUN sit/AUX principium/NOUN distinctionis/NOUN materiae/NOUN ,/PUNCT ut/SCONJ scilicet/PART materiae/NOUN sint/AUX diversae/ADJ propter/ADP habitudinem/NOUN ad/ADP diversas/ADJ formas/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ tunc/ADV sequitur/VERB adhuc/ADV diversitas/NOUN secundum/ADP speciem/NOUN et/CCONJ inaequalitas/NOUN naturalis/ADJ ./PUNCT vel/CCONJ materia/NOUN erit/AUX principium/NOUN distinctionis/NOUN formarum/NOUN ;/PUNCT primo/ADV ,/PUNCT utrum/ADV intellectivum/ADJ principium/NOUN uniatur/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT tertio/ADV ,/PUNCT utrum/ADV in/ADP corpore/NOUN cuius/PRON forma/NOUN est/AUX principium/NOUN intellectivum/ADJ ,/PUNCT sit/VERB aliqua/PRON alia/PRON anima/NOUN ./PUNCT quarto/ADV ,/PUNCT utrum/ADV sit/VERB in/ADP eo/PRON aliqua/PRON alia/PRON forma/NOUN substantialis/ADJ ./PUNCT quinto/ADV ,/PUNCT quale/PRON debeat/VERB esse/AUX corpus/NOUN cuius/PRON intellectivum/ADJ principium/NOUN est/AUX forma/NOUN ./PUNCT videtur/VERB quod/SCONJ intellectivum/ADJ principium/NOUN non/ADV uniatur/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT non/ADV ergo/ADV unitur/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT omnis/PRON forma/NOUN determinatur/VERB secundum/ADP naturam/NOUN materiae/NOUN cuius/PRON est/AUX forma/NOUN ,/PUNCT alioquin/ADV non/ADV requireretur/VERB proportio/NOUN inter/ADP materiam/NOUN et/CCONJ formam/NOUN ./PUNCT si/SCONJ ergo/ADV intellectus/NOUN uniretur/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT cum/SCONJ omne/PRON corpus/NOUN habeat/VERB determinatam/VERB naturam/NOUN ,/PUNCT sequeretur/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN haberet/VERB determinatam/VERB naturam/NOUN ./PUNCT non/ADV ergo/ADV intellectus/NOUN unitur/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT quaecumque/PRON potentia/NOUN receptiva/ADJ est/AUX actus/NOUN alicuius/PRON corporis/NOUN ,/PUNCT recipit/VERB formam/NOUN materialiter/ADV et/CCONJ individualiter/ADV ,/PUNCT quia/SCONJ receptum/VERB est/VERB in/ADP recipiente/VERB secundum/ADP modum/NOUN recipientis/VERB ./PUNCT sed/CCONJ forma/NOUN rei/NOUN intellectae/VERB non/ADV recipitur/VERB in/ADP intellectu/NOUN materialiter/ADV et/CCONJ individualiter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ magis/PART immaterialiter/NOUN et/CCONJ universaliter/NOUN ,/PUNCT alioquin/ADV intellectus/NOUN non/ADV esset/AUX cognoscitivus/ADJ immaterialium/ADJ et/CCONJ universalium/ADJ ,/PUNCT sed/CCONJ singularium/ADJ tantum/ADV ,/PUNCT sicut/SCONJ et/CCONJ sensus/NOUN ./PUNCT ergo/ADV nec/CCONJ substantia/NOUN intellectus/NOUN est/AUX corporis/NOUN forma/NOUN ./PUNCT praeterea/ADV ,/PUNCT id/PRON quod/PRON per/ADP se/PRON habet/VERB esse/NOUN ,/PUNCT non/ADV unitur/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ,/PUNCT quia/SCONJ forma/NOUN est/VERB quo/PRON aliquid/PRON est/VERB ;/PUNCT et/CCONJ sic/ADV ipsum/PRON esse/NOUN formae/NOUN non/ADV est/AUX ipsius/PRON formae/NOUN secundum/ADP se/PRON ./PUNCT non/ADV ergo/ADV unitur/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ formae/NOUN secundum/ADP se/PRON inest/VERB uniri/VERB materiae/NOUN ,/PUNCT non/ADV enim/ADV per/ADP accidens/NOUN aliquod/PRON ,/PUNCT sed/CCONJ per/ADP essentiam/NOUN suam/ADJ est/AUX actus/NOUN materiae/NOUN ;/PUNCT alioquin/ADV ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN non/ADV fieret/VERB unum/NUM substantialiter/ADV ,/PUNCT sed/CCONJ accidentaliter/ADV ./PUNCT forma/NOUN ergo/ADV non/ADV potest/VERB esse/VERB sine/ADP propria/ADJ materia/NOUN ./PUNCT ergo/ADV intellectivum/ADJ principium/NOUN non/ADV unitur/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ contra/ADP ,/PUNCT secundum/ADP philosophum/NOUN ,/PUNCT in/ADP viii/NUM metaphys./X ,/PUNCT differentia/NOUN sumitur/VERB a/ADP forma/NOUN rei/NOUN ./PUNCT intellectivum/ADJ ergo/ADV principium/NOUN est/AUX forma/NOUN hominis/NOUN ./PUNCT respondeo/VERB dicendum/VERB quod/SCONJ necesse/ADJ est/AUX dicere/VERB quod/SCONJ intellectus/NOUN ,/PUNCT qui/PRON est/AUX intellectualis/ADJ operationis/NOUN principium/NOUN ,/PUNCT sit/AUX humani/ADJ corporis/NOUN forma/NOUN ./PUNCT illud/PRON enim/ADV quo/PRON primo/ADJ aliquid/PRON operatur/VERB ,/PUNCT est/AUX forma/NOUN eius/PRON cui/PRON operatio/NOUN attribuitur/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ quo/PRON primo/ADJ sanatur/VERB corpus/NOUN ,/PUNCT est/AUX sanitas/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ quo/PRON primo/ADJ scit/VERB anima/NOUN ,/PUNCT est/AUX scientia/NOUN ;/PUNCT unde/ADV sanitas/NOUN est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ scientia/NOUN animae/NOUN ./PUNCT hoc/PRON ergo/ADV principium/NOUN quo/PRON primo/ADJ intelligimus/VERB ,/PUNCT sive/CCONJ dicatur/VERB intellectus/NOUN sive/CCONJ anima/NOUN intellectiva/ADJ ,/PUNCT est/AUX forma/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT si/SCONJ quis/PRON autem/CCONJ velit/VERB dicere/VERB animam/NOUN intellectivam/ADJ non/ADV esse/AUX corporis/NOUN formam/NOUN ,/PUNCT oportet/VERB quod/SCONJ inveniat/VERB modum/NOUN quo/PRON ista/PRON actio/NOUN quae/PRON est/VERB intelligere/VERB ,/PUNCT sit/AUX huius/PRON hominis/NOUN actio/NOUN ,/PUNCT experitur/VERB enim/ADV unusquisque/PRON seipsum/PRON esse/VERB qui/PRON intelligit/VERB ./PUNCT secundo/NOUN quia/SCONJ ,/PUNCT cum/SCONJ socrates/PROPN sit/AUX quoddam/PRON individuum/NOUN in/ADP natura/NOUN cuius/PRON essentia/NOUN est/AUX una/NUM ,/PUNCT composita/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ;/PUNCT si/SCONJ intellectus/NOUN non/ADV sit/AUX forma/NOUN eius/PRON ,/PUNCT sequitur/VERB quod/SCONJ sit/VERB praeter/ADP essentiam/NOUN eius/PRON ;/PUNCT relinquitur/VERB ergo/ADV solus/ADJ modus/NOUN quem/PRON aristoteles/PROPN ponit/VERB ,/PUNCT quod/SCONJ hic/PRON homo/NOUN intelligit/VERB ,/PUNCT quia/SCONJ principium/NOUN intellectivum/ADJ est/AUX forma/NOUN ipsius/PRON ./PUNCT sic/ADV ergo/ADV ex/ADP ipsa/PRON operatione/NOUN intellectus/NOUN apparet/VERB quod/SCONJ intellectivum/ADJ principium/NOUN unitur/VERB corpori/NOUN ut/SCONJ forma/NOUN ./PUNCT sortitur/VERB autem/CCONJ unumquodque/PRON speciem/NOUN per/ADP propriam/ADJ formam/NOUN ./PUNCT relinquitur/VERB ergo/ADV quod/SCONJ intellectivum/ADJ principium/NOUN sit/AUX propria/ADJ hominis/NOUN forma/NOUN ./PUNCT sed/CCONJ considerandum/VERB est/AUX quod/SCONJ ,/PUNCT quanto/ADV forma/NOUN est/AUX nobilior/ADJ ,/PUNCT tanto/ADV magis/ADV dominatur/VERB materiae/NOUN corporali/ADJ ,/PUNCT et/CCONJ minus/ADV ei/PRON immergitur/VERB ,/PUNCT et/CCONJ magis/ADV sua/ADJ operatione/NOUN vel/CCONJ virtute/NOUN excedit/VERB eam/PRON ./PUNCT unde/ADV videmus/VERB quod/SCONJ forma/NOUN mixti/VERB corporis/NOUN habet/VERB aliquam/PRON operationem/NOUN quae/PRON non/ADV causatur/VERB ex/ADP qualitatibus/NOUN elementaribus/ADJ ./PUNCT et/CCONJ quanto/ADV magis/ADV proceditur/VERB in/ADP nobilitate/NOUN formarum/NOUN ,/PUNCT tanto/ADV magis/ADV invenitur/VERB virtus/NOUN formae/NOUN materiam/NOUN elementarem/ADJ excedere/VERB ,/PUNCT sicut/SCONJ anima/NOUN vegetabilis/ADJ plus/NOUN quam/SCONJ forma/NOUN metalli/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ anima/NOUN sensibilis/ADJ plus/NOUN quam/SCONJ anima/NOUN vegetabilis/ADJ ./PUNCT anima/NOUN autem/CCONJ humana/ADJ est/AUX ultima/ADJ in/ADP nobilitate/NOUN formarum/NOUN ./PUNCT est/AUX autem/CCONJ attendendum/VERB quod/SCONJ ,/PUNCT si/SCONJ quis/PRON poneret/VERB animam/NOUN componi/VERB ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN ,/PUNCT nullo/PRON modo/NOUN posset/VERB dicere/VERB animam/NOUN esse/AUX formam/NOUN corporis/NOUN ./PUNCT cum/SCONJ enim/ADV forma/NOUN sit/AUX actus/NOUN ,/PUNCT materia/NOUN vero/ADV sit/AUX ens/NOUN in/ADP potentia/NOUN tantum/ADV ;/PUNCT nullo/PRON modo/NOUN id/PRON quod/PRON est/AUX ex/ADP materia/NOUN et/CCONJ forma/NOUN compositum/VERB ,/PUNCT potest/VERB esse/AUX alterius/PRON forma/NOUN secundum/ADP se/PRON totum/PRON ./PUNCT si/SCONJ autem/CCONJ secundum/ADP aliquid/PRON sui/PRON sit/AUX forma/NOUN ,/PUNCT id/PRON quod/PRON est/AUX forma/NOUN dicimus/VERB animam/NOUN ,/PUNCT et/CCONJ id/PRON cuius/PRON est/AUX forma/NOUN dicimus/VERB primum/ADJ animatum/VERB ,/PUNCT ut/SCONJ supra/ADP dictum/VERB est/AUX ./PUNCT