diff --git a/data/ellendeckwitz.xml b/data/ellendeckwitz.xml index 4f4e0d1fa..6f97e13f7 100644 --- a/data/ellendeckwitz.xml +++ b/data/ellendeckwitz.xml @@ -8,61 +8,61 @@ <![CDATA[Een betere plek]]> Op 21 juni was mijn oma tien jaar dood, en ’s ochtends bezocht ik met mijn achterneefje (9) het graf. „Voor onze overgrootmoeder”, zei hij, terwijl hij plechtig een boeket neerlegde. „Ze was jouw overgrootmoeder, maar mijn oma”, verbeterde ik hem. Hij keek me verward aan. „Zij is dus voor jou, wat oma Beek en oma Paf voor mij zijn?” Ik knikte. „Dan ben je vandaag verdrietig”, stelde hij vast, en gaf me een knuffel. Ik keek snel de andere kant op. Mijn oma was er vroeger altijd. Ze woonde naast ons, maar aanwezigheid is niet altijd een garantie voor gezelligheid. Ze zei om de haverklap hoe geweldig haar andere kleinkinderen waren vergeleken bij mij. Ik zal als kind natuurlijk wel mijn gebreken hebben gehad, maar leuk is anders wanneer je zes bent. Mijn moeder had het nog veel zwaarder. Oma vertelde weleens dat ze mijn moeder, toen die nog klein was, zo lang sloeg dat haar handen gevoelloos werden. „Ze gaf nooit een kik”, zei ze dan trots. Ik kon alleen maar een kleutertje voor me zien, bevroren van angst. Natuurlijk bedachten we excuses voor haar gedrag. Dat oma door de oorlog een tik van de molen moest hebben gehad. Pas jaren na haar dood daagde opeens het besef dat uitgerekend zij moest weten wat voor uitwerking geweld en minachting op mensen kunnen hebben. Gevolgd door de wetenschap dat dat haar niet had tegengehouden om zich op haar kind en kleinkind uit te leven. Alsof het nu opeens haar beurt was. Wanneer iemand sterft, verandert soms het verhaal dat jezelf over die persoon vertelde. De vage randjes stollen, je legt je neer bij de dingen die je nooit meer te weten zult komen, je poetst het verleden op om vrede te krijgen iemands onhebbelijkheden en tegenstrijdigheden. Mijn moeder en ik ontmantelden na haar heengaan juist de vertelling die we rond mijn oma hadden opgebouwd. Een vertelling waarmee we al haar gedrag goedpraatten en we de liefde, die we vreemd genoeg alsnog voor haar voelden, probeerden te legitimeren. Waardoor we na enkele jaren niet meer rouwden vanwege gemis, maar om wat we hadden gekregen. En nog steeds is dat af en toe slikken. De tijd, om het maar met Edna St. Vincent Millay te zeggen, brengt niet altijd verlichting. Laat staan verlossing. Mijn achterneefje draaide zich weer om naar het graf. „Ik wens dat ze op een hele mooie plek is”, fluisterde hij. „Ik ook.” En ik meende dat. Ik hoopte oprecht dat ze op een betere plek was. Eentje waar ze eindelijk met de dingen kon leven. Nu wij nog.

]]> https://nrc.nl/nieuws/2024/06/25/een-betere-plek-a4857509 - Tue, 25 Jun 2024 05:30:25 +00:00 + Tue, 25 Jun 2024 05:30:20 +00:00 <![CDATA[Plastic afval]]> Een tijdje terug vierden we de verjaardag van mijn oudtante. Ze had om de kaarsjes te kunnen uitblazen wel een pufje nodig, maar los daarvan verkeert ze nog steeds in topvorm. Na afloop dronken we op haar balkon een kop thee. „Wat is je nou het meest bijgebleven van de afgelopen 88 jaar”, vroeg ik. Daar moest ze even over nadenken. „De verschillende manieren waarop je onzichtbaar bent”, zei ze uiteindelijk. „Hoezo?” „,Als kind voelde ik me compleet onopgemerkt. Mijn ouders zijn een keer mijn verjaardag vergeten. Pas bij het avondeten zei mijn moeder van heej, volgens mij was onze Riet vandaag jarig.” „Auw.” „Meestal vond ik die onzichtbaarheid wel prettig. Boeken lezen, nooit opgeroepen worden voor klusjes en op straat besteedde niemand aandacht aan je. Helaas veranderde dat toen ik in de puberteit kwam. Opeens zag iedereen je. Vrouwelijke familieleden kwamen met allemaal ongevraagd advies, ooms werden vervelend, de buurtjongens lieten je niet met rust, je kent het vast wel. Het stomme was alleen dat ik in zekere zin nog steeds ongezien bleef. Men reageerde alleen op mijn buitenkant. Het interesseerde niemand wat ik zelf verder dacht of voelde.” Ze rekte zich uit. „Nu ik een oud wijf ben, ben ik al helemaal onzichtbaar. Want bejaarden vindt niemand nog interessant.” „Ik vind je interessant”, zei ik. „Maar dat is omdat je nog geld van me krijgt.” „Dat helpt natuurlijk wel.” Ze grinnikte. „Ik heb lang gedacht dat dat het lot was van alle vrouwen”, zei ze ten slotte. „Dat niemand je echt ziet, zelfs niet wanneer je in de bloei van je leven bent. Maar het gebeurt ook bij jongens en mannen. Neem mijn kleinzoon. Van kinds af aan het meest gevoelige joch van de wereld, maar omdat hij gebouwd was als een hunebed dacht iedereen dat hij wel tegen een stootje kon. En toen hij als tiener helemaal in een meteoriet van een vent veranderde ging men er maar van uit dat hij ook van binnen zo sterk was. Daar loopt hij inmiddels voor bij een therapeut.” Ze pulkte aan haar omslagdoek. „Er zijn zoveel vooroordelen op basis van je lichaam, en men neemt zelden de moeite om die opzij te schuiven. Het meeste contact vindt plaats op basis van aannames, in plaats van op doorvragen en de ander echt proberen te zien. Waardoor veel sociale ervaringen toch een soort plastic afval zijn. Nutteloos en vaak zelf schadelijk, maar vooral onafbreekbaar.” „En nu?” Ze pakte haar shag. „Nu ben ik toe aan een borrel.”

]]> https://nrc.nl/nieuws/2024/06/19/plastic-afval-a4857001 - Wed, 19 Jun 2024 05:30:25 +00:00 + Wed, 19 Jun 2024 05:30:20 +00:00 <![CDATA[In bed met een koala]]> Afgelopen week kwam een oud-studiegenootje bij me eten en als dank gaf ze me een knuffelkoala. „Dit is een hit onder mijn leerlingen”, juichte ze. „Ze kunnen niet meer zonder. Het is een soort coma-Furby, kijk!” Ze drukte op het voetje. De koalabuik begon op en neer te gaan, er klonken zachte suisgeluidjes, alsof de knuffel ademde. Ik wilde zeggen dat ik geen slaaphulp nodig had, maar ik worstelde al een tijdje met mijn nachtrust. Ooit hielp een combinatie van meditatie, ademhalingsoefeningen, kruiden en bionische slaapmaskers, maar de afgelopen weken waren als vanouds prut. Die avond kroop ik dus in bed met een koala. Ik zette hem aan, het suizen begon. In een oogwenk was ik buiten westen. De volgende dag had ik een drie havo. Nadat ik hen een half uur lang probeerde te overtuigen van het belang van het enjambement, gaf ik het op. Ze wisten allemaal dat ze over waren waardoor ze weigerden om nog iets op te steken, en dus vroeg ik of zij die slaapkoala kenden. Een jongen riep meteen dat hij sinds de pandemie niet meer zo goed had geslapen. Anderen vertelden dat ze vroeger yoga of een meditatie-app gebruikten om rustig te worden, maar dat dat op een gegeven moment niet meer genoeg was. Gelukkig ontdekten ze toen de koala. Die avond lag ik naast de mijne. Wat een uitkomst, dacht ik. En ik twijfelde ook. Misschien is het mijn beperkte sociale omgeving, die los van angstige bejaarden vooral uit nerveuze tieners, overwerkte freelancers plus zwaar overspannen docenten, ambtenaren en consultants bestaat, maar de laatste jaren is er telkens weer een nieuwe kalmeringsrage. De ene keer is het brown noise, dan weer slaapbevorderend sap (dat achteraf niet helemaal uit legale ingrediënten blijkt te bestaan). De effectiviteit van al deze uitvindingen is helaas tijdelijk, omdat het slechts symptoombestrijding betreft. Na een tijdje is het plafond bereikt en heeft men weer iets sterkers nodig om de rust te vinden. Gelukkig is er altijd nog de markt, waar de volgende applicatie/thee/mindset/gepatenteerde oefeningenreeks alweer klaarstaat. Producten en diensten die niet eens nodig zouden zijn als we gewoon iets minder veeleisend werden, zowel ten opzichte van onszelf als van elkaar. En we eens ophielden met het normaliseren van een werkcultuur waarin sommigen van de stress niet meer kunnen slapen. Ik streelde de koala. „Jij kunt er ook niets aan doen”, zei ik tegen hem. „Jij bent gewoon uitgevonden om instorting te voorkomen.” Waarmee ik de instorting van mensen bedoelde, niet van het systeem.

]]> https://nrc.nl/nieuws/2024/06/17/in-bed-met-een-koala-a4856706 - Mon, 17 Jun 2024 05:30:25 +00:00 + Mon, 17 Jun 2024 05:30:21 +00:00 <![CDATA[Voorstadium]]> Goed, ik ging dus naar Bremen om op te treden en na een urenlange vertraging (zie vorige column) kwam ik eindelijk aan op de Hauptbahnhof. Omdat ik altijd extreem vroeg van huis ga, had ik gelukkig nog steeds tijd zat om rustig naar mijn hotel te wandelen en daar even bij te komen. Ik pakte mijn mobiel erbij voor de route. Helaas had ik onderweg zoveel op dat ding gezeten dat hij leeg was. Normaliter loop je dan even een koffietentje in om hem weer op te laden of om, helemaal archaïsch, de weg te vragen. Maar nu besloot ik om het onbekende onder ogen te komen, en dat het juist goed was als ik even niet precies wist hoe ik moest lopen. Want ooit durfde ik niet in mijn eentje te reizen. Na enkele gesprekken met iemand die ervoor had doorgeleerd kwam ik erachter dat ik bang was om de controle te verliezen. Hij zei dat je dan juist op pad moet gaan, om te leren dat het altijd wel weer goed kwam. Zo begon ik met oefenen. Eerst tripjes naar andere steden, vervolgens naar andere landen en ten slotte naar verre continenten. Toen ik eenmaal de zuidpunt van Argentinië had bereikt, besloot ik dat ik genezen was. Maar eigenlijk speelde ik ook een beetje vals. Ik ging immers nooit op reis zonder een telefoon en een powerbank, uitgeprinte kaarten, reisschema’s en tickets plus nog een tas vol voeding, pillen, schoon ondergoed en contant geld. Ik was nog steeds een en al controle. Nu bevond ik me in een onbekende stad. Geen water meer, geen cash, mobiel leeg, nog één cracker in mijn jaszak. Ik herinnerde me van Street View dat het hotel op vijf minuten wandelen van het station lag, tussen een bekende elektronicaketen en een grote kerk in. Ik toog richting het centrum. Al snel klotsten mijn oksels, het liep nog net niet in straaltjes mijn mouwen uit, maar verder ging het best. Bovendien was dit Bremen, niet een of ander godverlaten oord waar je geen kleuter kon aaien zonder meteen rabiës op te lopen. Ik dacht aan Marco Polo, die de hele wereld overgetrokken was zonder handreinigingsgel of Google Maps. Ik dacht aan Hans en Grietje, verdwaald in een woud vol kannibalistische heksen en ook dat liep goed af (voor de meesten). Terwijl ik door de straten dwaalde, hield ik mezelf voor dat ik mijn eigen kalmeringstablet moest worden. En dat ik het onbekende niet meer moest zien als het begin van het einde, maar als een voorstadium van het vertrouwde.

]]> https://nrc.nl/nieuws/2024/06/13/voorstadium-a4856242 - Thu, 13 Jun 2024 05:30:25 +00:00 + Thu, 13 Jun 2024 05:30:21 +00:00 <![CDATA[Geraaktheid]]> Het jammere van reizen is dat je ervoor op pad moet, en het jammere van op pad gaan is dat het af en toe bakken vol levensvreugde kost. Onlangs moest ik voor een optreden naar Bremen en toen de eindbestemming bijna was bereikt, hield de trein ermee op. Buiten waren alleen maar weilanden, binnen heerste er verwarring omdat er niet werd omgeroepen wat er aan de hand was. Een minuut werd een kwartier, een kwartier werd een uur, en nog steeds stonden we stil. Het gemopper nam toe. Peuters begonnen te jengelen en ook ik voelde het chagrijn groeien. Ik dacht aan mijn grootmoeder, die altijd zei dat wie goed wil reizen zichzelf dood moet houden. Natuurlijk moet je nog wel in staat zijn om te kunnen ademhalen, overstappen of een reddingsvest om te doen, maar verder onderging je alles zo gelaten mogelijk, want dat scheelde gewoon enorm veel energie. „De beste reizigers kunnen hun geraaktheid dempen”, zei ze dan. Een prachtig advies, waar ik in die overvolle trein inmiddels te geïrriteerd voor was om het nog te kunnen opvolgen. Na anderhalf uur werd er omgeroepen dat er iets op het spoor lag. Dat men deed wat men kon maar dat we er toch rekening mee moesten houden dat we Zeer Laat in Bremen zouden arriveren. Mijn coupé foeterde op Deutsche Bahn („De Mister Bean van de transportsector!” zei een man verderop), de kinderen tegenover mij begonnen elkaar te meppen terwijl hun uitgebluste ouders hen uit elkaar probeerden te houden. Ook bij mij groeide de ergernis, het was te veel, van de blèrbaby aan het einde van de coupé, de tieners die keihard filmpjes op hun mobieltjes afspeelden tot de bejaarden die maar niet ophielden met klagen. Maar net voor ik zelf het kookpunt bereikte, kwam me een ándere uitspraak van mijn grootmoeder voor de geest. Dat woede vaak vermomd verdriet is. Opeens zag ik bij mijn reisgenoten de teleurstelling, de vermoeidheid en vooral de machteloosheid. Om het feit dat de dingen zelden gaan zoals ze moeten gaan. Hoe het bestaan toch regelmatig neerkomt op wachten tot alles weer goed komt, en als het dan eindelijk is goed gekomen het alsnog weer helemaal misgaat. Hoe we daarop reageren met woede, terwijl we eigenlijk het liefst willen huilen. Tandenknarsend staarden we uit het raam, verlangend naar elders. Allen tot op het bot geraakt. En niemand bij machte om daar nog op een menselijke manier van af te komen.

]]> https://nrc.nl/nieuws/2024/06/10/geraaktheid-a4855951 - Mon, 10 Jun 2024 05:30:26 +00:00 + Mon, 10 Jun 2024 05:30:21 +00:00 <![CDATA[Wat jongeren echt nodig hebben]]> Laatst stampte een collega de lerarenkamer binnen. Hij had een derde klas een schrijfopdracht gegeven die helemaal in het honderd was gelopen. „Ik vroeg hen om neer te pennen wat ze dit weekend hadden beleefd”, begon hij. „Het was een ramp! De „en toens” vlogen je om de ogen, maar het ergste was nog wel dat het alleen maar ging over wat er was gegeten, gedronken of gekocht. En wat ze daar vervolgens weer van vonden. Alsof er niet meer is in het leven!” Ik had ertegen in willen brengen dat ze op die leeftijd zelden het achterste van hun tong laten zien, maar het was inderdaad een beetje deprimerend dat ze zich vooral richtten op consumeren en vervolgens recenseren. Aan de andere kant had hij dat ook wel kunnen zien aankomen. Onze jongeren groeien nou eenmaal op in een cultuur waarin je vooral bent wat je koopt en wat je vindt. Maar toch. Ik bezoek regelmatig open podia, zowel voor storytelling als poëzie. Het draait daar nooit om commercie, bezit of opinie. Aan bod komen getuigenissen over bijvoorbeeld een eerste liefde of een eerste verdriet. De momenten die het verschil maakten in een bestaan. Niemand heeft het over bezit, of loopt te opiniëren. Ik weet natuurlijk dat het bij het schoolvak Nederlands gaat om tekstbegrip (belangrijk), debatteren (belangrijk) en goed leren schrijven (heel belangrijk) maar je zou willen dat jongeren ook op school meekrijgen dat ze taal voor meer kunnen inzetten dan alleen transacties, opinies of een opsomming van wat ze in het weekend hebben gedaan. Soms zou je wensen dat er een vak als vertelkunde werd geïntroduceerd, waar reflectie centraal staat. Onlangs bezocht ik een storytellingavond in Rotterdam. Een man van een jaar of zeventig betrad het podium en vertelde over de geheime boshut die hij als kind had. Dat die schuilplaats belangrijk voor hem was omdat het de enige plek was waar hij hardop en vrijuit tegen zichzelf durfde te spreken. Zonder dat iemand hem meteen in de rede viel. Na afloop complimenteerde ik hem met zijn verhaal. „Door tegen mezelf te praten ontdekte ik wat ik nou echt van de dingen vond”, zei hij zacht. „Soms zoek ik die hut nog weleens op in mijn hoofd. Omdat je leven meer moet zijn dan een loopbaan, of het laatste nieuws.” „Dat is prachtig”, zei ik. „Ik wou dat ik eerder had geleerd dat ook dat belangrijk was.” Dat inzicht wens ik ook onze jeugd toe.

]]> https://nrc.nl/nieuws/2024/06/06/wat-jongeren-echt-nodig-hebben-a4855389 - Thu, 6 Jun 2024 05:30:26 +00:00 + Thu, 6 Jun 2024 05:30:21 +00:00 <![CDATA[Voor iedereen feest]]> Gisteren ging ik op bezoek bij een vriendin van wie ik dacht dat ze zwanger was. Haar zoon van zeven deed met een veelbetekenende grijns de deur open. Een zoete melklucht stroomde mijn neus in. In de verte klonk het zachte gekerm van een vers mensje. Mijn vriendin lag in bed met de nieuwste gezinsaanwinst. De baby was niet verkreukt of beduusd zoals een doorsnee pasgeborene, sterker nog, hij leek al totaal gewend aan het feit dat hij bestond. „Ik dacht dat je nog een maand moest”, stamelde ik. „We hebben een beetje gejokt”, zei ze met een glimlach. „Hij is al bijna drie weken oud. Morgen gaat het geboortekaartje de deur uit.” Samen met haar man bleek ze haar omgeving te hebben wijsgemaakt dat ze een maand later was uitgerekend dan ze in werkelijkheid was. „Alleen onze ouders wisten de echte leverdatum”, giechelde ze. „Maar waarom...” „Het scheelde gewoon zoveel gedoe. Bij de vorige begon iedereen na de 39ste week massaal te appen, waar blijft hij, heb je al een wee, neem anders wat wonderolie met ananas en masseer die tepels, ik werd er helemaal tureluurs van. En direct na de bevalling stond de hele wereld op de stoep. Ik ben dol op mijn familie en vrienden hoor, we zijn echt gezegend met zo’n rijk sociaal leven, maar we konden op een zeker moment niet meer ademhalen van de drukte.” Dat begreep ik wel van iemand zoals zij. Ze is een van de gevoeligste mensen die ik ken. Iemand die in de auto oordopjes draagt omdat ze anders hoofdpijn krijgt van de bromtoon van de motor. Haar man is zo mogelijk nog sensitiever. Toen ze deze woning betrokken, liet hij meteen de deurbel vervangen, omdat hij het origineel te intens vond. „Iedereen was bij ons eerste kindje ontzettend lief”, mompelde ze, „maar we wilden dit keer de tijd nemen om te wennen. Aan niet meer zwanger zijn, aan de gezinsuitbreiding. En dat lukt niet als de deur wordt platgelopen.” „Maar dat kan je toch ook gewoon zeggen? Daar is vast begrip voor.” „Weet ik niet”, aarzelde ze. „Er is bij geboortes zo’n enorm web van verwachtingen en tradities waardoor je, als je wat gevoeliger bent dan de gemiddelde persoon, compleet kan opbranden. Nu konden we even op adem komen.” Ze nam de baby in haar armen, snoof zijn geur helemaal op. „Nu is het voor iedereen feest.”

]]> https://nrc.nl/nieuws/2024/06/03/voor-iedereen-feest-a4332794 - Mon, 3 Jun 2024 05:30:26 +00:00 + Mon, 3 Jun 2024 05:30:22 +00:00 <![CDATA[Een luchtje]]> ’Poehee”, zei een van de docenten toen ze de lerarenkamer binnenkwam. „Wat ben ik blij dat het hier nog normaal ruikt.” „Normaal?” vroeg ik terwijl ze naast me neerplofte. Ik zou wat gastlessen geven en had geen idee wat voor lucht er gewoonlijk op deze school hing. „Ik bedoel niet naar chemicaliën”, zei ze. „Het is soms echt niet te doen, al die deodorants en parfums waarmee de leerlingen zich tegenwoordig onderspuiten.” „Nou”, zei de gymleraar, „vroeger was het anders ook geen feest. De kleedkamers roken regelmatig naar opgewarmde biobak.” „Dat is niet hun schuld”, zei de docent biologie, „dat komt door de puberteit. Ze produceren dan opeens veel meer hormonen, talg en zweet, natuurlijk ruik je dan af en toe naar een bunzing.” „Maar dat hoeven ze niet meteen te compenseren met emmers reukwater”, mopperde de conrector. „Ze kunnen ook eens níét vijf dagen in hetzelfde shirt rondlopen. Of gewoon ’s ochtends douchen en daarna iets schoons aantrekken.” Toen ik mijn lokaal betrad – de scholieren zaten al klaar- hing er inderdaad een apart bouquet. Een mix van deodorant, aftershave en diverse goedkope luchtjes. Er kwam me een rapport van stichting Tegengif voor de geest, over dat sommige parfums schadelijke en kankerverwekkende ingrediënten bevatten, die zelfs in kleine hoeveelheden al gevaarlijk kunnen zijn. Ik sloeg een kruisje, zette een raampje open en begon met de les. Na afloop nam ik de vriendelijkste leerling apart. „Heej”, begon ik, „vind jij het niet vervelend dat iedereen zoveel deodorant en parfum gebruikt?” „Lekker is het niet”, mompelde ze. „Maar ja, vorig jaar werd hier een meisje zo gepest om haar lichaamsgeur, dat ze van school ging.” Ah, dacht ik, ze nemen met al dat gespuit dus het zekere voor het onzekere. Beter stinken naar iets chemisch dan naar iets natuurlijks. In het dierenrijk rollen sommige beesten voorafgaand aan de jacht door modder en uitwerpselen zodat het beoogde avondmaal hen niet ruikt wanneer ze het besluipen. Hier werd de eigen geur gecamoufleerd om zélf geen prooi te worden. Ik verwelkomde de volgende lichting. Met hen kwam een nieuwe synthetische walm de ruimte binnen, een groepsparfum bestaande uit topnoten van toiletverfrisser en aardbeigebak, een hartnoot van plastic en basisnoten van bedorven ceder en agressief zoete vanille. Terwijl ik schrijfpapier uitdeelde zag ik dat sommigen rode uitslag achter de oren en in de hals hadden. Op enkele kragen zaten verkleuringen. Alles om er maar bij te horen. Alles om ongehavend te blijven. Alles voor een schutgeur.

]]> https://nrc.nl/nieuws/2024/05/30/een-luchtje-a4200393 - Thu, 30 May 2024 05:30:27 +00:00 + Thu, 30 May 2024 05:30:22 +00:00 <![CDATA[In plaats van wraak]]> Afgelopen week stond ik te wachten voor het stoplicht, toen er van achteren een jongen met zijn fiets op de mijne knalde. In plaats van excuses kreeg ik een scheldkanonnade, waarna hij door rood fietste en een auto voor hem moest uitwijken. Ik bleef achter met een kapot achterwiel en tranen van de schrik. Trillend sjokte ik naar de fietsenmaker. Toen ik hoorde hoeveel geld de reparatie zou gaan kosten, maakte verdriet plaats voor woede. Ik hoopte dat die gast iets zou overkomen. Natuurlijk geen verwonding of een ziekte want de zorg is al overbelast genoeg, maar iets oncomfortabels, zoals dat hij voortaan bij iedere erectie de hik zou krijgen. De vergeldingsfantasieën gingen door tot ver in de avond en uiteindelijk belde ik maar mijn oudoom, die ooit bekendstond als een driftkop maar tegenwoordig zo zen is dat hij me vast wel goed advies kon geven. Ik vertelde hem over de aanrijding en dat ik alleen nog maar kon denken aan wraak. „Hm”, zei hij, „wraak is slechts het verplaatsen van het probleem. Zodat je even niet hoeft om te gaan met het feit dat je gewoon iets heel naars is overkomen.” „Wat raad je me aan?” „Eten.” „Eten?” „Ja. Ik heb veel van mijn boosheid weten te neutraliseren door me gewoon voor te stellen dat ik aan een tafel zat waar alle ellendige gebeurtenissen werden opgediend. Ik vrat de kampbewaarders, de zwepen, het geluid van bommen, mijn hele verloren jeugd. Ik bleef proppen tot ik me niet meer verzette tegen de feiten. Tot ik eindelijk kon accepteren dat iets onherroepelijk deel uitmaakte van mij. Pas toen begon het verwerken.” Ik moest denken aan bepaalde uitdrukkingen zoals iets onverteerbaar vinden. Iets maar te slikken hebben. Dat de gifbeker leeg moet. De taal wist het al. En misschien bestond er inderdaad wel een soort mentale spijsvertering die werd lamgelegd wanneer je al je energie richtte op wraakgedachtes. Ik nam plaats, werd een kind dat niet eerder van tafel mocht voor het zijn bord leeg had. Ik begon het tot me te nemen, dat dit soort dingen gebeuren, dat de eikels en bullebakken soms wegkomen met hun daden, dat de wereld regelmatig van geweld en onrecht aan elkaar hangt. Ik at en ik at. Liet de gehele rotervaring, en alle gedachtes die erbij kwamen, toe tot mijn teerste ingewanden. Ik kokhalsde en ging verder. Op een zeker punt keek ik opzij en zag dat de tafel oneindig lang was. Er zaten ontelbare mensen die met lange tanden aten wat het lot hun had voorgezet. Iedereen gruwelde, maar niemand stopte. Ze aten door. Want ze moesten door.

]]> https://nrc.nl/nieuws/2024/05/28/in-plaats-van-wraak-a4200092 - Tue, 28 May 2024 05:30:27 +00:00 + Tue, 28 May 2024 05:30:22 +00:00 <![CDATA[Eindelijk veilig]]> De laatste tijd ligt mijn sociale leven een beetje stil omdat een deel van mijn kring overwerkt is. Dat ligt niet aan mij (gok ik, hoop ik), maar vooral aan de combinatie van veeleisende banen, jonge gezinnen en mantelzorg. Inmiddels is een aantal vrienden zo uitgeput, dat ze niet eens meer de energie hebben om nog een appje te kunnen tikken, waardoor ik er voor het gemak maar van uitging dat ik dit keer een rustige verjaardag zou hebben. En toen hoorde ik maandagochtend opeens de bel. „Gefeliciteerd!” zei de vriend die twee jaar geleden een burn-out kreeg. „Laten we gaan wandelen!” De huid onder zijn ogen trilde. De laatste keer dat we afspraken, aten we Chinees en beefde zijn hele gezicht. Na elke gang trok hij zich terug op de wc om bij te komen van alle geuren en stemmen, het geluid van messen over borden, het gebulder aan de tafel naast ons. We liepen een rondje om de vijver. „Beetje opgeknapt?”, vroeg ik. „Mwa”, mompelde hij, „het was wel echt raak dit keer.” „Hoe vaak is je dit nou al overkomen?” „Dit was de derde”, zei hij zacht. „Het stomme is dat ik juist zo goed bezig was. Ik dacht echt dat het nooit meer kon gebeuren, ik had geleerd van het verleden, deed braaf mijn yoga, at gezond, hield zelfs een dagboek bij.” „En toch ging het mis.” ‘Ja. En weet je waardoor? Efficiëntie! Na de vorige zat ik een tijd in de bossen en daar knapte ik enorm van op. Ik besloot, toen ik weer aan het werk ging, om ervoor te zorgen dat ik er af en toe tussenuit kon, om een lekker lang weekend door te brengen in de natuur. Gaandeweg ontdekte ik dat als ik af en toe een beetje vooruitwerkte, ik geen vrije dag hoefde op te nemen. Zo kon ik die mooi opsparen.” „Ik voel hem al aankomen.” „Ja. Het was verslavend om telkens in te lopen op mijn planning. Na elke klus keek ik hoe het de volgende keer nog sneller kon. Ik jaagde mezelf op vanuit het idee dat als ik nog maar even doorbuffelde, ik misschien wel een sabbatical kon nemen. Was ik toch weer vergeten dat je ziek wordt als je niet genoeg uitrust.” We kwamen aan bij mijn voordeur. „Ergens is het zo dom”, zei hij toen we afscheid namen. „Ik was mezelf aan het slopen, zodat ik mezelf daarna even niet meer hoefde te slopen. Gewoon nog even doorploeteren tot ik eindelijk genoeg geld had.” Hij zuchtte. „Tot ik eindelijk veilig was.”

]]> https://nrc.nl/nieuws/2024/05/22/eindelijk-veilig-a4199686 - Wed, 22 May 2024 05:30:28 +00:00 + Wed, 22 May 2024 05:30:23 +00:00