/
best.xml
398 lines (382 loc) · 11.8 KB
/
best.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
<?xml version="1.0"?>
<!DOCTYPE vortaro SYSTEM "../dtd/vokoxml.dtd">
<vortaro>
<art mrk="$Id$">
<kap>
<ofc>*</ofc>
<rad>best</rad>/o <fnt><bib>PV</bib></fnt>
</kap>
<drv mrk="best.0o">
<kap><ofc>*</ofc><tld/>o</kap>
<snc mrk="best.0o.nehomo">
<uzo tip="stl">KOMUNE</uzo>
<dif>
<ref tip="super" cel="animal.0o.BIO">Animalo</ref>, sed ne homo:
<ekz>
kiam oni parolas pri <tld/>oj, mi konsilas ĉiam uzi nur la
senseksan pronomon "ĝi"<fnt><bib>LR</bib>, <lok>Respondo 35, La
Revuo, 1908, Majo</lok></fnt>;
</ekz>
<ekz>
kaj Dio la Eternulo kreis el la tero ĉiujn <tld/>ojn de la
kampo kaj ĉiujn birdojn de la ĉielo
<fnt><bib>MT</bib>, <lok>&Gen; 2:19</lok></fnt>;
</ekz>
<ekz>
regu super la fiŝoj de la maro kaj super la birdoj de la
ĉielo kaj super ĉiuj <tld/>oj, kiuj moviĝas
sur la tero
<fnt><bib>MT</bib>, <lok>&Gen; 1:28</lok></fnt>;
</ekz>
<ekz>
ĝi estas nek homo nek <tld/>o nek ŝtonego
<fnt><bib>Far2</bib>, <lok>ĉapitro 24a</lok></fnt>.
</ekz>
</dif>
<ref tip="sub" cel="brut.0o">bruto</ref>
<trdgrp lng="nl">
<trd>beest<klr tip="ind"> (excl.mens)</klr></trd>,
<trd>dier<klr tip="ind"> (excl.mens)</klr></trd>
</trdgrp>
</snc>
<snc mrk="best.0o.homo">
<uzo tip="stl">FIG</uzo>
<dif>
<ref tip="vid" cel="brut.0o.FIG">Bruto</ref>,
homo stulta kaj kruda kiel <tld/>o:
<ekz>
<tld/>aj inklinoj, <ind><tld/>a</ind> krimo, buĉado
<fnt>Z</fnt>;
<trd lng="en">animalistic</trd>
<trdgrp lng="fr">
<trd>animal<klr tip="ind"> (adj.)</klr></trd>,
<trd>bestial</trd>
</trdgrp>
</ekz>
<ekz>
doni al ili la eblon libere konatiĝi kaj komunikiĝi
sur neŭtrala fundamento kaj nur tiam povos malaperi tiaj
<ind><tld/>aĵo</ind>j, kiujn ni nun vidas en diversaj
lokoj
<fnt>(<aut>Zamenhof</aut>: <vrk>Parolo antaŭ la Dua
Kongreso Esperantista en Ĝenevo 1906</vrk>)</fnt>.
<trdgrp lng="fr">
<trd>atrocité<klr tip="ind"> (acte
bestial)</klr></trd>,
<trd>acte bestial</trd>
</trdgrp>
</ekz>
</dif>
<refgrp tip="vid">
<ref cel="brut.0o">bruto</ref>,
<ref cel="idiot.0o">idioto</ref>,
<ref cel="sagx">sensaĝulo</ref>,
<ref cel="sovagx">sovaĝulo</ref>
</refgrp>
<adm>
La ekzemploj ne tre bone taŭgas por fundamenti la vorton
&leftquot;besto&rightquot;, sed pli la vorton &leftquot;besta&rightquot;.
<aut>Wolfram Diestel</aut>
</adm>
<trdgrp lng="nl">
<trd>beest</trd>
</trdgrp>
</snc>
<snc mrk="best.0o.BIO">
<uzo tip="stl">ARK</uzo>
<uzo tip="fak">BIO</uzo>
<ref tip="dif" cel="animal.0o.BIO">animalo</ref>
<rim>
Tiu senco inkludas la specion homo.
</rim>
<ekz>
ĉu vi ekpensis iam pri tio, kio propre levis la homaron
tiel neatingeble alte super ĉiuj aliaj <tld/>oj, kiuj ja
en efektiveco estas konstruitaj laŭ tiu sama tipo kiel la
homo?
<fnt><bib>EE</bib>, <lok>ĉapitro 2a</lok></fnt>.
</ekz>
<trdgrp lng="nl">
<trd>beest<klr tip="ind"> (incl.mens)</klr></trd>,
<trd>dier<klr tip="ind"> (incl.mens)</klr></trd>
</trdgrp>
</snc>
<trdgrp lng="be">
<trd>&c_z;&c_mol;&c_v;&c_je;&c_r;</trd>,
<trd>&c_zh;&c_y;&c_v;&c_jo;&c_l;&c_a;</trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="br">
<trd>loen</trd>,
<trd>aneval</trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="ca">
<trd>animal</trd>,
<trd>bèstia</trd>
</trdgrp>
<trd lng="cs">zvíře</trd>
<trd lng="de">Tier</trd>
<trd lng="en">animal</trd>
<trd lng="es">animal</trd>
<trdgrp lng="fr">
<trd>animal<klr tip="ind"> (subst.)</klr></trd>,
<trd>bête<klr tip="ind"> (subst.)</klr></trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="he">
<trd>&het;&yod;&he;</trd>,
<trd>&bet;&ayin;&lamed; &het;&yod;&yod;&fmem;</trd>
</trdgrp>
<trd lng="hu">állat</trd>
<trd lng="oc">bèstia</trd>
<trdgrp lng="pl">
<trd>zwierz&eogonek;</trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="ru">
<trd>&c_z;&c_v;&c_je;&c_r;&c_mol;</trd>,
<trd>&c_zh;&c_i;&c_v;&c_o;&c_t;&c_n;&c_o;&c_je;</trd>
</trdgrp>
<trd lng="sk">zviera</trd>
<trd lng="tr">hayvan</trd>
</drv>
<drv mrk="best.0oj">
<kap><tld/>oj</kap>
<tezrad fak="ZOO"/>
<snc>
<uzo tip="fak">ZOO</uzo>
<ref tip="dif" cel="animal.0oj">animaloj</ref>
</snc>
<trd lng="be">&c_c;&c_a;&c_r;&c_s;&c_t;&c_v;&c_a; &c_zh;&c_y;&c_v;&c_jo;&c_l;&c_a;&c_w;</trd>
<trd lng="br">rannad al <ind>loened</ind></trd>
<trdgrp lng="ca">
<trd>animals</trd>,
<trd>animàlia</trd>
</trdgrp>
<trd lng="de">Tierreich</trd>
<trd lng="en">Animal kingdom</trd>
<trd lng="fr">règne animal</trd>
<trd lng="nl">dierenrijk</trd>
<trd lng="hu">állatvilág</trd>
<trdgrp lng="pl">
<trd>zwierz&eogonek;ta</trd>,
<trd>królestwo <ind>zwierz&aogonek;t</ind></trd>
</trdgrp>
<trd lng="ru">&c_c;&c_a;&c_r;&c_s;&c_t;&c_v;&c_o; &c_zh;&c_i;&c_v;&c_o;&c_t;&c_n;&c_y;&c_h;</trd>
</drv>
<drv mrk="best.0aro">
<kap><tld/>aro</kap>
<snc mrk="best.0aro.ZOO">
<uzo tip="fak">ZOO</uzo>
<dif>
Tuto de la <tld/>oj de iu regiono, terspaco, epoko;
<ref tip="sin" cel="fauxn1.0o.ZOO">faŭno</ref>:
<ekz>
oni povos malkovri la alpan regionon, ĝian kreskaĵaron,
ĝian <tld/>aron
<fnt>
<aut>ffea-liono</aut>,
<vrk><url
ref="http://ffea-liono.over-blog.com/article-precizoj-pri-nia-sta-o-3-104090105.html">
Precizoj pri nia Staĝo</url></vrk>,
<lok>2012-04-26</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trdgrp lng="be">
<trd>&c_f;&c_a;&c_w;&c_n;&c_a;</trd>,
<trd>&c_s;&c_mol;&c_v;&c_je;&c_t; &c_zh;&c_y;&c_v;&c_jo;&c_l;&c_a;&c_w;</trd>
</trdgrp>
<trd lng="ca">fauna</trd>
<trdgrp lng="de">
<trd>Fauna</trd>,
<trd>Tierwelt</trd></trdgrp>
<trd lng="en">fauna</trd>
<trd lng="es">fauna</trd>
<trd lng="fr">faune<klr tip="ind"> (fém.)</klr></trd>
<trd lng="hu">fauna</trd>
<trdgrp lng="nl">
<trd>fauna</trd>,
<trd>dierenwereld</trd>
</trdgrp>
<trd lng="pl">fauna</trd>
<trd lng="pt">fauna</trd>
<trdgrp lng="ru">
<trd>&c_f;&c_a;&c_u;&c_n;&c_a;</trd>,
<trd>&c_zh;&c_i;&c_v;&c_o;&c_t;&c_n;&c_y;&c_j; &c_m;&c_i;&c_r;</trd>
</trdgrp>
</drv>
<drv mrk="best.dom0o">
<kap>dom<tld/>o</kap>
<snc mrk="best.dom0o.HEJM">
<dif>
<tld lit="B"/>o kiun oni havas en domo,
por ia utilo aŭ kiel
<ref tip="vid" cel="best.dorlot0o.KOMUNE">dorlotbesto</ref>:
<ekz>
la foiro abundis je kortobirdoj kaj dom<tld/>oj
<fnt>
<aut>Liu Houming</aut>,
<vrk><url
ref="http://donh.best.vwh.net/Esperanto/Literaturo/Revuoj/epc/epc8303/sago.html">
Nigra Sago</url></vrk>,
<lok>El Popola Ĉinio, 1983:03, p. 38a-41a</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trd lng="fr">animal familier</trd>
</drv>
<drv mrk="best.dorlot0o">
<kap>dorlot<tld/>o</kap>
<snc mrk="best.dorlot0o.KOMUNE">
<dif>
Besto, kiun oni gardas hejme kaj plezure dorlotas:
<ekz>
&leftquot;kiel aspektas la uloj?&rightquot; ŝi demandis,
parolante al sia dorlot<tld/>o
<fnt><bib>DOz</bib>,
<lok>&leftquot;la kavo de la draketoj&rightquot;</lok></fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trd lng="ca">animal de companyia</trd>
<trdgrp lng="de">
<trd>Haustier</trd>
</trdgrp>
<trd lng="fr">animal de compagnie</trd>
<trdgrp lng="pl">
<trd>zwierz&aogonek;tko</trd>,
<trd>zwierz&eogonek; domowe</trd>
</trdgrp>
</drv>
<drv mrk="best.mam0oj">
<kap>mam<tld/>oj</kap>
<snc mrk="best.mam0oj.ZOO">
<uzo tip="fak">ZOO</uzo>
<ref tip="dif" cel="mam.0uloj">mamuloj</ref>
<ekz>
la ovo koviĝas en la organismo de la
mam<tld/>o
<fnt>
<aut>G. R. Ledon</aut>,
<vrk>Ovo kaj kokino</vrk>,
<bib>Monato</bib>
<lok>2001:11, p. 5a</lok>
</fnt>.
</ekz>
</snc>
<trd lng="br">bronneged</trd>
<trd lng="ca">mamífers</trd>
<trd lng="de">Säugetiere</trd>
<trd lng="en">mammals</trd>
<trd lng="fr">mammifères</trd>
<trd lng="he">&yod;&vav;&nun;&qof;&yod;&fmem;</trd>
<trd lng="hu">emlősállatok</trd>
<trd lng="nl">zoogdieren</trd>
<trd lng="pl">ssaki</trd>
<trd lng="ru">&c_m;&c_l;&c_je;&c_k;&c_o;&c_p;&c_i;&c_t;&c_a;&c_ju;&c_shch;&c_i;&c_je;</trd>
<trd lng="tr">memeliler</trd>
</drv>
<drv mrk="best.rabo0o">
<kap>rabo<tld/>o</kap>
<snc>
<dif>
Iu el <ref tip="malprt" cel="best.rabo0oj">rabo<tld/>oj</ref>.
</dif>
</snc>
</drv>
<drv mrk="best.rabo0oj">
<kap>rabo<tld/>oj</kap>
<snc mrk="best.rabo0oj.ZOO">
<uzo tip="fak">ZOO</uzo>
<dif>
Ordo de <ref tip="malprt" cel="mam.0uloj">mamuloj</ref>
(<trd lng="la">Carnivora</trd>), plej multaj el ili surtere
vivantaj
bestoj,
nutrantaj sin de karno; esceptoj estas ekzemple:
<ref tip="prt" cel="rosmar.0o">rosmaro</ref> kaj
<ref tip="prt" cel="pand.granda0o">pandoj</ref>.
</dif>
<refgrp tip="sub">
<ref cel="felise.0oj">felisedoj</ref>,
<ref cel="ursed.0oj">ursedoj</ref>,
<ref cel="mustel1.0oj">musteledoj</ref>
</refgrp>
</snc>
<adm>
PIV1 ne konsentas kun tiu difino. <aut>MB</aut>
</adm>
<trd lng="be">&c_d;&c_r;&c_a;&c_p;&c_je;&c_zh;&c_n;&c_ib;&c_k;&c_ib;</trd>
<trd lng="br">kigdebrerien</trd>
<trd lng="ca">carnívors</trd>
<trd lng="de">Raubtiere</trd>
<trd lng="en">carnivores</trd>
<trd lng="fr">carnivores</trd>
<trd lng="hu">ragadozók</trd>
<trd lng="nl">roofdieren</trd>
<trdgrp lng="pl">
<trd>drapieżnik</trd>,
<trd>zwierz&eogonek; drapieżne</trd>
</trdgrp>
<trd lng="ru">&c_h;&c_i;&c_shch;&c_n;&c_i;&c_k;&c_i;</trd>
</drv>
<drv mrk="best.sxargx0o">
<kap>ŝarĝ<tld/>o</kap>
<snc mrk="best.sxargx0o.KOMUNE">
<dif>
<tld lit="B"/>o uzata por portado de pezaĵoj:
<ekz>
mi vidis mian amikon kaj liajn du ŝarĝ<tld/>ojn
<fnt>
<aut>E. R. Burroughs, trad. K. R. C. Sturmer</aut>,
<vrk><url
ref="http://edu.i-lo.tarnow.pl/esp/lern/librejo/0029/index.php">
Princino de Marso</url></vrk>,
<lok>1938</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trd lng="fr">bête de somme</trd>
</drv>
<drv mrk="best.tir0o">
<kap>tir<tld/>o</kap>
<snc mrk="best.tir0o.KOMUNE">
<dif>
<tld lit="B"/>o – ordinare granda kvarpiedulo –
kiun oni uzas por tirado de veturilo aŭ aparato:
<ekz>
li donis al multaj kamparanoj atestilojn ke
iliaj ĉevaloj ne taŭgas por militservo kiel
tir<tld/>oj
<fnt>
<aut>T. Konopka</aut>,
<vrk><url ref="http://www.ipernity.com/blog/32594/218712">
Familiaj Sortoj</url></vrk>,
<lok>2010-01-07</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trd lng="ca">animal de tir</trd>
<trd lng="fr">animal de trait</trd>
<trd lng="pl">zwierz&eogonek; poci&aogonek;gowe</trd>
</drv>
</art>
<!--
$Log$
Revision 1.46 2014/01/31 02:10:17 revo
Jeromo Vasxe: + dom/sxargx~a
Revision 1.45 2013/10/21 19:10:26 revo
Wolfram Diestel: +rabo~o (sing.)
Revision 1.44 2013/10/20 19:10:19 revo
Wolfram Diestel: rabo~oj: precizigis dif
Revision 1.43 2013/10/19 14:10:14 revo
Wolfram Diestel: prilaboretis dif de rabo~oj: aldonis esceptojn de
difino
Revision 1.42 2013/10/15 15:10:11 revo
Wolfram Diestel: rabo~oj: kor. ref-tip
Revision 1.41 2013/10/12 01:10:25 revo
Benito Subejrano: + trd oc
-->
</vortaro>