natur.xml

<?xml version="1.0"?>
<!DOCTYPE vortaro SYSTEM "../dtd/vokoxml.dtd">
<vortaro>
<art mrk="$Id: natur.xml,v 1.73 2021/06/13 16:48:57 revo Exp $">
<kap>
  <ofc>*</ofc>
  <rad>natur</rad>/o
</kap>
<drv mrk="natur.0o">
  <kap><ofc>*</ofc><tld/>o</kap>
  <snc mrk="natur.0o.mondo">
    <dif>
      &Ccirc;io en la universo, precipe en la homa 
      <ref tip="malprt" cel="mond.0o.tero">mondo</ref>, kio spontane
      estas,
      kion ne faris homa arto:
      <ekz>
        la tri regnoj de la <tld/>o
        <fnt>
          <bib>BdV</bib>
        </fnt>
        <klr>(mineraloj, vegeta&jcirc;oj, bestoj)</klr>;
      </ekz>
      <ekz>
        la mirinda&jcirc;oj de la <tld/>o
        <fnt>
          <bib>Fab4</bib>
          <lok>Turgardisto Ole</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        la fortoj de la <tld/>o
        <fnt>
          <bib>Fab3</bib>
          <lok>&Scirc;tono de la sa&gcirc;uloj</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        <klr>[la]</klr> krudaj fortoj de la <tld/>o
        <fnt>
          <bib>Paroloj</bib>
          <vrk>Parolado en la Guildhall (Londono) en la 21a de a&ubreve;gusto
          1907</vrk>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        belega virino, tiel bela, kiel povis krei nur la <tld/>o
        <fnt>
          <bib>Fab1</bib>
          <lok>Kupra porko</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        la <tld/>o sin montras &ccirc;i tie en sia tuta grandeco
        <fnt>
          <bib>Fab1</bib>
          <lok>Ligo de amikeco</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        venas la printempo <klr>[&#x2026;]</klr> tio estas la irado de la
        <tld/>o
        <fnt>
          <bib>Fab3</bib>
          <lok>Historio de la jaro</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        la kuracistoj povas nur helpi la <tld/>on;
      </ekz>
      <ekz>
        pentri la&ubreve; <tld/>o
        <klr>(kopiante la modelon mem, ne la&ubreve; fantazio)</klr>.
      </ekz>
    </dif>
    <trdgrp lng="pl">
      <trd>przyroda</trd>,
      <trd>natura</trd>
    </trdgrp>
  </snc>
  <snc mrk="natur.0o.karaktero">
    <dif>
      Esenco de estulo a&ubreve; a&jcirc;o, plej ofte
      konsiderata kontraste kun la ecoj akiritaj per homa laboro
      kaj arto:
      <ekz>
        havi honestan, kruelan <tld/>on;
      </ekz>
      <ekz>
        difekton de <tld/>o ne kovros veluro
        <fnt>
          <bib>PrV</bib>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        kutimo estas dua <tld/>o
        <fnt>
          <bib>PrV</bib>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        la&ubreve; homa <tld/>o
        <fnt>
          <bib>Fab3</bib>
          <lok>Koboldo &ccirc;e la butikisto</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        poeto <klr>[ne]</klr> estas alia, ol la ordinaraj homoj, inter
        kiuj ofte
        trovi&gcirc;as <tld/>oj pli poetaj, ol estas e&ccirc; kelkaj plej famaj
        poetoj
        <fnt>
          <bib>Fab1</bib>
          <lok>Galo&scirc;oj de feli&ccirc;o</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        &scirc;i estis sana, bonega <tld/>o, kun perfekte nobla spirito kaj
        animo
        <fnt>
          <bib>Fab3</bib>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        kvaza&ubreve; en &scirc;i du <tld/>oj batalas pri regado, &scirc;i tremis, rigardis
        &ccirc;irka&ubreve;en,
        kvaza&ubreve; &scirc;i veki&gcirc;is el terura son&gcirc;o
        <fnt>
          <bib>Fab4</bib>
          <lok>Filino de la mar&ccirc;a re&gcirc;o</lok>
        </fnt>.
      </ekz>
    </dif>
    <subsnc mrk="natur.0o.KRI">
      <uzo tip="fak">KRI</uzo>
      <dif>
        En kristologio, &ccirc;iu el la du principoj formantaj la
        <ref cel="person.0o.KRI">personon</ref> de
        <ref tip="malprt" cel="jesu.0o.vorto">Jesuo</ref> la Kristo:
        la homa <tld/>o kaj la dia <tld/>o:
        <ekz>
          ili vi fari&gcirc;u partoprenantoj en Dia <tld/>o, forsavi&gcirc;inte el
          la putreco, kiu
          estas en la mondo per voluptemo
          <fnt>
            <bib>NT</bib>
            <lok>II. Petro 1:4</lok>
          </fnt>.
        </ekz>
      </dif>
      <trd lng="grc">&phi;&ypsilon_ton;&sigma;&jota;&sigma_fina;</trd>
      <trd lng="ru">&c_je;&c_s;&c_t;&c_je;&c_s;&c_t;&c_v;&c_o;</trd>
    </subsnc>
    <refgrp tip="vid">
      <ref cel="instin.0o">instinkto</ref>,
      <ref cel="karakt.0o">karaktero</ref>,
      <ref cel="temper.0o">temperamento</ref>
    </refgrp>
    <trd lng="pl">natura</trd>
  </snc>
  <trd lng="af">aard</trd>
  <trd lng="am">&#x1270;&#x1348;&#x1325;&#x122E;</trd>
  <trd lng="ar">&#x627;&#x644;&#x637;&#x628;&#x64A;&#x639;&#x629;</trd>
  <trd lng="az">t&#x259;bi&#x259;t</trd>
  <trd lng="be">&c_p;&c_r;&c_y;&c_r;&c_o;&c_d;&c_a;</trd>
  <trd lng="bn">&#x9AA;&#x9CD;&#x9B0;&#x995;&#x9C3;&#x9A4;&#x9BF;</trd>
  <trd lng="bo">&#xF62;&#xF44;&#xF0B;&#xF56;&#xFB1;&#xF74;&#xF44;&#xF0B;</trd>
  <trd lng="br">natur</trd>
  <trd lng="co">a natura</trd>
  <trdgrp lng="cs">
    <trd>n&aacute;tura <klr>(hovor.)</klr></trd>,
    <trd>p&rcaron;&iacute;roda</trd>,
    <trd>povaha</trd>,
    <trd>p&rcaron;&iacute;roda</trd>
  </trdgrp>
  <trd lng="da">natur</trd>
  <trd lng="de">Natur</trd>
  <trd lng="el">&phi;&ypsilon_ton;&sigma;&eta;</trd>
  <trd lng="en">nature</trd>
  <trd lng="es">naturaleza</trd>
  <trd lng="et">laadi</trd>
  <trd lng="fr">nature</trd>
  <trd lng="gu">&#xAAA;&#xACD;&#xAB0;&#xA95;&#xAC3;&#xAA4;&#xABF;</trd>
  <trd lng="hi">&#x92A;&#x94D;&#x930;&#x915;&#x943;&#x924;&#x93F;</trd>
  <trd lng="hr">priroda</trd>
  <trd lng="hu">term&eacute;szet</trd>
  <trd lng="hy">&#x562;&#x576;&#x578;&#x582;&#x569;&#x575;&#x578;&#x582;&#x576;</trd>
  <trd lng="id">alam</trd>
  <trd lng="ja">&#x81EA;&#x7136;</trd>
  <trd lng="ka">&#x10D1;&#x10E3;&#x10DC;&#x10D4;&#x10D1;&#x10D0;</trd>
  <trd lng="km">&#x1792;&#x1798;&#x17D2;&#x1798;&#x1787;&#x17B6;&#x178F;&#x17B7;</trd>
  <trd lng="ko">&#xC790;&#xC5F0;</trd>
  <trd lng="lo">&#xEA5;&#xEB1;&#xE81;&#xEAA;&#xEB0;&#xE99;&#xEB0;</trd>
  <trd lng="ml">&#xD2A;&#xD4D;&#xD30;&#xD15;&#xD43;&#xD24;&#xD3F;</trd>
  <trd lng="mr">&#x928;&#x93F;&#x938;&#x930;&#x94D;&#x917;</trd>
  <trd lng="my">&#x101E;&#x1018;&#x102C;&#x101D;</trd>
  <trd lng="ne">&#x92A;&#x94D;&#x930;&#x915;&#x943;&#x924;&#x93F;</trd>
  <trd lng="nl">natuur</trd>
  <trd lng="ny">chikhalidwe</trd>
  <trd lng="pa">&#xA38;&#xA41;&#xA2D;&#xA3E;&#xA05; &#xA28;&#xA42;&#xA70;</trd>
  <trd lng="ps">&#x645;&#x627;&#x647;&#x64A;&#x62A;</trd>
  <trd lng="pt">natureza</trd>
  <trd lng="ru">&c_p;&c_r;&c_i;&c_r;&c_o;&c_d;&c_a;</trd>
  <trd lng="sd">&#x641;&#x637;&#x631;&#x62A;</trd>
  <trd lng="si">&#xDC3;&#xDCA;&#xDC0;&#xDB7;&#xDCF;&#xDC0;&#xDBA;</trd>
  <trd lng="sk">pr&iacute;roda; povaha</trd>
  <trd lng="sq">natyra</trd>
  <trd lng="sv">natur</trd>
  <trd lng="ta">&#xB87;&#xBAF;&#xBB1;&#xBCD;&#xB95;&#xBC8;&#xBAF;&#xBBF;&#xBA9;&#xBCD;</trd>
  <trd lng="te">&#xC2A;&#xC4D;&#xC30;&#xC15;&#xC43;&#xC24;&#xC3F;</trd>
  <trd lng="th">&#xE18;&#xE23;&#xE23;&#xE21;&#xE0A;&#xE32;&#xE15;&#xE34;</trd>
  <trd lng="tl">likas na katangian</trd>
  <trd lng="uk">&c_p;&c_r;&c_i;&c_r;&c_o;&c_d;&c_a;</trd>
  <trd lng="ur">&#x646;&#x648;&#x639;&#x6CC;&#x62A;</trd>
  <trd lng="vi">thi&#xEA;n nhi&#xEA;n</trd>
  <trd lng="zu">isidalo</trd>
</drv>

<drv mrk="natur.0a">
  <kap><tld/>a</kap>
  <snc mrk="natur.0a.monda">
    <dif>
      Apartenanta al la <tld/>o<sncref ref="natur.0o.mondo"/>
      kaj konforma al &gcirc;iaj le&gcirc;oj:
      <ekz>
        studi la <tld/>ajn fenomenojn;
      </ekz>
      <ekz>
        tiu <klr>[&#x2026;]</klr> alta&jcirc;o ne estas <tld/>a monto
        <fnt>
          <bib>F</bib>
          <lok>&FE; 35</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        per neevitebla <tld/>a reago
        <fnt>
          <bib>Paroloj</bib>
          <vrk>Parolado anta&ubreve; la Oka Kongreso Esperantista en Krakow en
          la 11a de a&ubreve;gusto 1912</vrk>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        mia onklo ne mortis per <tld/>a morto
        <fnt>
          <bib>F</bib>
          <lok>&FE; 39</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        &gcirc;i ne estas arta rozo, sed nur <tld/>a
        <fnt>
          <bib>Fab2</bib>
          <lok>Pa&scirc;tisto de porkoj</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        <tld/>a mineralakvo;
      </ekz>
      <ekz>
        reciproka fremdeco dividas inter si la <tld/>ajn
        filojn de sama lando
        <fnt>
          <bib>Paroloj</bib>
          <vrk>Parolado anta&ubreve; la Dua Kongreso Esperantista en Gen&egrave;ve en
          la 28a de a&ubreve;gusto 1906</vrk>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        <nom>Volap&uuml;k</nom> pereis &ccirc;efe pro <klr>[&#x2026;]</klr> manko de
        <tld/>a
        <esc>evoluipovo</esc>
        <fnt>
          <bib>Paroloj</bib>
          <vrk>Parolado anta&ubreve; la Sepa Kongreso Esperantista en Antwerpen
          en la 21a de a&ubreve;gusto 1911</vrk>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        <uzo tip="fak">MAT</uzo>
        <ref cel="entjer.natura0o"><tld/>a entjero</ref>.
      </ekz>
    </dif>
  </snc>
  <snc mrk="natur.0a.denaska">
    <dif>
      Konforma al denaska ecaro de estulo a&ubreve; a&jcirc;o
      kontraste kun artfariteco, kulturo, civilizo a&ubreve; kun afekto a&ubreve;
      komplikeco:
      <ekz>
        sekvi siajn <tld/>ajn inklinojn;
      </ekz>
      <ekz>
        ni ne konas la <tld/>an staton de l' prahomo;
      </ekz>
      <ekz>
        <tld/>a <klr>(neakirita, seninstrua)</klr> elokventeco, spirito;
      </ekz>
      <ekz>
        <tld/>a sa&gcirc;o
        <klr>(kapablo &gcirc;uste ju&gcirc;i, <ref tip="vid" cel="komun.0a">komuna</ref> al &ccirc;iuj
        normalaj homoj)</klr>;
      </ekz>
      <ekz>
        la <tld/>aj kaj la artaj lingvoj;
      </ekz>
      <ekz>
        &ccirc;iu lingvo <tld/>a konstrui&gcirc;is blinde
        <fnt>
          <bib>EE</bib>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        <tld/>a <klr>(senafekta)</klr> stilo;
      </ekz>
      <ekz>
        pro <tld/>a bezono li estas en la malvarmeta &ccirc;ambreto
        <fnt>
          <bib>MT</bib>
          <lok>Ju&gcirc;istoj 3:24</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        la lingvoj <klr>[&#x2026;]</klr> konstante kunpu&scirc;i&gcirc;ante <klr>[&#x2026;]</klr>
        perdas sian
        <tld/>an ri&ccirc;econ
        <fnt>
          <bib>EE</bib>
        </fnt>.
      </ekz>
    </dif>
    <refgrp tip="vid">
      <ref cel="simpl.0a">simpla</ref>,
      <ref cel="naiv.0a">naiva</ref>
    </refgrp>
    
  </snc>
  <snc mrk="natur.0a.mema">
    <dif>
      Memkomprenebla, memsekva:
      <ekz>
        &gcirc;i estas tute <tld/>a, ke <klr>[&#x2026;]</klr>
        <fnt>
          <bib>DL</bib>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        tio estas ja tute <tld/>a, respondis <nom>Stella</nom>, kiam
        &ccirc;iuj miaj kavaliroj volas esti
        kelneroj por mi
        <fnt>
          <bib>FK</bib>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        la ideo de Kolumbo <klr>[&#x2026;]</klr> &scirc;ajnas al ni nun tiel simpla,
        tiel <tld/>a
        <fnt>
          <bib>EE</bib>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        kiel grandega malhelpo tie &ccirc;i aperos ne sole la reciproka
        envio de la popoloj, sed anka&ubreve; la tute <tld/>a timo de &ccirc;iu
        nacio jam simple pro sia ekzistado
        <fnt>
          <bib>EE</bib>
        </fnt>.
      </ekz>
    </dif>
  </snc>
  <snc mrk="natur.0a.MUZ">
    <uzo tip="fak">MUZ</uzo>
    <dif>
      Kvalifikas noton ne modifitan de dieso a&ubreve; bemolo:
      <ekz>
        kruco metita apud numeron indikas, ke la tonalto de tiu noto
        estu suprenigita je
        duonduto (tial se &gcirc;i normale estas bemola, &gcirc;i fari&gcirc;as <tld/>a,
        kaj se &gcirc;i
        estas normale <tld/>a, &gcirc;i fari&gcirc;as diesa)
        <fnt>
          <bib>Viki</bib>
          <lok><url ref="https://eo.wikipedia.org/?curid=32122">Figurita baso</url></lok>
        </fnt>.
      </ekz>
    </dif>
  </snc>
  <trd lng="af">natuurlike</trd>
  <trd lng="am">&#x1270;&#x1348;&#x1325;&#x122F;&#x12CA;</trd>
  <trd lng="ar">&#x637;&#x628;&#x64A;&#x639;&#x64A;</trd>
  <trd lng="az">t&#x259;bii</trd>
  <trdgrp lng="be">
    <trd>&c_p;&c_r;&c_y;&c_r;&c_o;&c_d;&c_n;&c_y;</trd>,
    <trd>&c_n;&c_a;&c_t;&c_u;&c_r;&c_a;&c_l;&c_mol;&c_n;&c_y;</trd>
  </trdgrp>
  <trd lng="bn">&#x9AA;&#x9CD;&#x9B0;&#x9BE;&#x995;&#x9C3;&#x9A4;&#x9BF;&#x995;</trd>
  <trd lng="br">naturel</trd>
  <trd lng="co">naturale</trd>
  <trdgrp lng="cs">
    <trd>natur&aacute;ln&iacute;</trd>,
    <trd>p&rcaron;irozen&yacute;</trd>,
    <trd>p&rcaron;irozen&yacute;</trd>,
    <trd>p&rcaron;&iacute;rodn&iacute;</trd>,
    <trd>samoz&rcaron;ejm&yacute;</trd>
  </trdgrp>
  <trd lng="da">naturlig</trd>
  <trd lng="de">nat&uuml;rlich</trd>
  <trd lng="el">&phi;&ypsilon;&sigma;&jota;&kappa;&omikron_ton;&sigma_fina;</trd>
  <trd lng="es">natural</trd>
  <trd lng="et">loomulik</trd>
  <trd lng="fr">naturel</trd>
  <trd lng="gu">&#xA95;&#xAC1;&#xAA6;&#xAB0;&#xAA4;&#xAC0;</trd>
  <trd lng="hi">&#x92A;&#x94D;&#x930;&#x93E;&#x915;&#x943;&#x924;&#x93F;&#x915;</trd>
  <trd lng="hr">prirodni</trd>
  <trdgrp lng="hu">
    <trd>term&eacute;szeti</trd>,
    <trd>term&eacute;szetes</trd>
  </trdgrp>
  <trd lng="hy">&#x562;&#x576;&#x561;&#x56F;&#x561;&#x576;</trd>
  <trdgrp lng="id">
    <trd>alami</trd>,
    <trd>alamiah</trd>,
    <trd>natural</trd>
  </trdgrp>
  <trd lng="ja">&#x30CA;&#x30C1;&#x30E5;&#x30E9;&#x30EB;</trd>
  <trd lng="ka">&#x10D1;&#x10E3;&#x10DC;&#x10D4;&#x10D1;&#x10E0;&#x10D8;&#x10D5;&#x10D8;</trd>
  <trd lng="km">&#x1792;&#x1798;&#x17D2;&#x1798;&#x1787;&#x17B6;&#x178F;&#x17B7;</trd>
  <trd lng="ko">&#xC790;&#xC5F0;</trd>
  <trd lng="lo">&#xE97;&#xECD;&#xEB2;&#xEA1;&#xEB0;&#xE8A;&#xEB2;&#xE94;</trd>
  <trd lng="ml">&#xD2A;&#xD4D;&#xD30;&#xD15;&#xD43;&#xD24;&#xD3F;</trd>
  <trd lng="mr">&#x928;&#x948;&#x938;&#x930;&#x94D;&#x917;&#x93F;&#x915;</trd>
  <trd lng="my">&#x101E;&#x1018;&#x102C;&#x101D;&#x1000;</trd>
  <trd lng="ne">&#x92A;&#x94D;&#x930;&#x93E;&#x915;&#x943;&#x924;&#x93F;&#x915;</trd>
  <trd lng="nl">natuurlijk</trd>
  <trd lng="ny">zachilengedwe</trd>
  <trd lng="pa">&#xA15;&#xA41;&#xA26;&#xA30;&#xA24;&#xA40;</trd>
  <trd lng="ps">&#x62F; &#x637;&#x628;&#x64A;&#x639;&#x64A;</trd>
  <trd lng="pt">natural</trd>
  <trdgrp lng="ru">
    <trd>&c_p;&c_r;&c_i;&c_r;&c_o;&c_d;&c_n;&c_y;&c_j;</trd>,
    <trd>&c_je;&c_s;&c_t;&c_je;&c_s;&c_t;&c_v;&c_je;&c_n;&c_n;&c_y;&c_j;</trd>
  </trdgrp>
  <trd lng="sd">&#x642;&#x62F;&#x631;&#x62A;&#x64A;</trd>
  <trd lng="si">&#xDC3;&#xDCA;&#xDC0;&#xDCF;&#xDB7;&#xDCF;&#xDC0;&#xDD2;&#xD9A;</trd>
  <trdgrp lng="sk">
    <trd>nen&uacute;ten&yacute;</trd>,
    <trd>neumel&yacute;</trd>,
    <trd>prirodzen&yacute;</trd>
  </trdgrp>
  <trd lng="sq">natyrore</trd>
  <trd lng="sv">naturlig</trd>
  <trd lng="ta">&#xB87;&#xBAF;&#xBB1;&#xBCD;&#xB95;&#xBC8;</trd>
  <trd lng="te">&#xC38;&#xC39;&#xC1C;</trd>
  <trd lng="th">&#xE18;&#xE23;&#xE23;&#xE21;&#xE0A;&#xE32;&#xE15;&#xE34;</trd>
  <trd lng="tl">natural</trd>
  <trd lng="ur">&#x642;&#x62F;&#x631;&#x62A;&#x6CC;</trd>
  <trd lng="vi">t&#x1EF1; nhi&#xEA;n</trd>
</drv>

<drv mrk="natur.0e">
  <kap><tld/>e</kap>
  <snc mrk="natur.0e.monde">
    <dif>
      Konforme al la &gcirc;eneralaj le&gcirc;oj de la <tld/>o:
      <ekz>
        sur bastono plantita en teron, novaj bran&ccirc;oj kaj folioj ne povis <tld/>e kreski
        sur &gcirc;i
        <fnt>
          <bib>Paroloj</bib>
          <vrk>Parolado anta&ubreve; la Sepa Kongreso Esperantista en Antwerpen en la 21a de a&ubreve;gusto 1911</vrk>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        frazeologismoj evoluas <tld/>e anka&ubreve; en la planlingvo Esperanto
        <fnt>
          <bib>Monato</bib>
          <aut>Boris Kolker</aut>
          <vrk><url ref="http://steloj.de/esperanto/monato2/006813.html">Sa&gcirc;a kapo duonvorton komprenas</url></vrk>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        Marta neniam pentris la&ubreve;<tld/>e <klr>(uzante la naturon kiel modelo)</klr>, 
        sed &scirc;i iam kopiadis malgrandajn pejza&gcirc;ojn, arbojn, florojn
        <fnt>
          <bib>Marta</bib>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        la arbedoj kreskas <tld/>e <klr>(sova&gcirc;e, nekulturite)</klr> en la nordaj regionoj de E&ubreve;ropo
        <fnt>
          <bib>Monato</bib>
          <vrk><url ref="http://steloj.de/esperanto/monato2/007157.html">Vivo: Riboj</url></vrk>
        </fnt>.
      </ekz>
    </dif>
    <trd lng="br">ez-<ind>naturel</ind></trd>
  </snc>
  <snc mrk="natur.0e.denaske">
    <dif>
      Konforme al la propra <tld/>o de la koncernata estulo a&ubreve;
      a&jcirc;o:
      <ekz>
        la leporo estas <tld/>e timema;
      </ekz>
      <ekz>
        se oni al tio estas ankora&ubreve; iom flami&gcirc;ema de<tld/>e, tiam oni facile faras
        senintence tro fortajn gestojn
        <fnt>
          <bib>Fab4</bib>
          <lok>Historio el la dunoj</lok>
        </fnt>.
      </ekz>
    </dif>
    <trd lng="br">dre <ind>natur</ind></trd>
    <trd lng="de">von <ind>Natur</ind> aus</trd>
  </snc>
  <snc mrk="natur.0e.simple">
    <dif>
      En maniero senarta, senafekta:
      <ekz>
        <tld/>e sin esprimi;
      </ekz>
      <ekz>
        <tld/>e sova&gcirc;a olivarbo
        <fnt>
          <bib>NT</bib>
          <lok>Romanoj 11:24</lok>
        </fnt>.
      </ekz>
    </dif>
  </snc>
  <snc mrk="natur.0e.memkompreneble">
    <dif>
      <ref tip="dif" cel="kompre.mem0eble">Memkompreneble</ref>:
      <ekz>
        <tld/>e mi ne respondis;
      </ekz>
      <ekz>
        e&ccirc; la plej fervoraj Volapukistoj <tld/>e timis, ke morga&ubreve; aperos nova lingvo
        <klr>[&#x2026;]</klr> kaj inter la amba&ubreve; lingvoj komenci&gcirc;os batalado
        <fnt>
          <bib>EE</bib>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        estis do plej <tld/>e, ke tie preska&ubreve; &ccirc;iuj &leftquot;samideanoj&rightquot; komprenis la signifon de
        la penso Zamenhofa, e&ccirc; kiam ili ne subskribis la homaranisman ali&gcirc;ilon
        <fnt>
          <bib>VivZam</bib>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        estas <tld/>e uzi monon kiel inter&scirc;an&gcirc;ilon, sed nenature &dash; kaj esprimo de
        avareco &dash; provi igi monon kreske generi sin
        <fnt>
          <bib>Monato</bib>
          <aut>Roland Rotsaert</aut>
          <vrk><url ref="http://steloj.de/esperanto/monato2/007279.html">Anta&ubreve;merkantilisma ekonomia pensado</url></vrk>
        </fnt>.
      </ekz>
    </dif>
    <trd lng="br">evel-just</trd>
  </snc>
  <trd lng="be">&c_n;&c_a;&c_t;&c_u;&c_r;&c_a;&c_l;&c_mol;&c_n;&c_a;</trd>
  <trd lng="cs">p&rcaron;irozen&ecaron;</trd>
  <trd lng="de">nat&uuml;rlich</trd>
  <trd lng="el">&phi;&ypsilon;&sigma;&jota;&kappa;&alfa_ton;</trd>
  <trd lng="fr">naturellement</trd>
  <trd lng="hu">term&eacute;szetesen</trd>
  <trd lng="nl">natuurlijk</trd>
  <trd lng="pt">naturalmente</trd>
  <trd lng="ru">&c_je;&c_s;&c_t;&c_je;&c_s;&c_t;&c_v;&c_je;&c_n;&c_n;&c_o;</trd>
  <trd lng="sk">prirodzene</trd>
</drv>

<drv mrk="natur.0ajxo">
  <kap><tld/>a&jcirc;o</kap>
  <snc mrk="natur.0ajxo.vivajxo">
    <dif>
      Viva&jcirc;o, <tld/>a objekto:
      <ekz>
        abundas onomatopeaj krioj de plej diversaj bestoj kaj birdoj, <tld/>a&jcirc;oj
        alprenas fojfoje simbolajn signifojn &dash; pinarboj kvaza&ubreve; sentineloj kaj
        priju&gcirc;antoj de preterpasantoj, merlo kiel simbolo de infantempa amo
        <fnt>
          <bib>Monato</bib>
          <aut>Boris Kolker</aut>
          <vrk><url ref="http://steloj.de/esperanto/monato2/007023.html">Knaba maturi&gcirc;o</url></vrk>
        </fnt>.
      </ekz>
    </dif>
    <trd lng="de">Naturerscheinung</trd>
  </snc>
  <snc mrk="natur.0ajxo.mondo">
    <dif>
      Materia produkto de la <tld/>o:
      <ekz>
        en lernejoj oni ilin e&ccirc; nutras per tagmezaj sanaj <tld/>a&jcirc;oj
        <fnt>
          <bib>Monato</bib>
          <aut>Franz-Georg R&ouml;ssler</aut>
          <vrk><url ref="https://www.monato.be/2014/011266.php">Vivi en mondo surogata</url></vrk>
          <lok>2014</lok>
        </fnt>.
      </ekz>
    </dif>
    <trd lng="be">&c_n;&c_a;&c_t;&c_u;&c_r;&c_a;&c_l;&c_mol;&c_n;&c_y; &c_p;&c_r;&c_a;&c_d;&c_u;&c_k;&c_t;</trd>
    <trd lng="de">Naturprodukt</trd>
    <trd lng="fr">produit <ind>naturel</ind></trd>
    <trd lng="hu">term&eacute;szeti term&eacute;k</trd>
    <trd lng="nl">natuurlijk produkt</trd>
    <trd lng="ru">&c_n;&c_a;&c_t;&c_u;&c_r;&c_a;&c_l;&c_mol;&c_n;&c_y;&c_j; &c_p;&c_r;&c_o;&c_d;&c_u;&c_k;&c_t;</trd>
  </snc>
</drv>

<drv mrk="natur.0eco">
  <kap><tld/>eco</kap>
  <snc mrk="natur.0eco.KOMUNE">
    <dif>
      Karaktero de tio, kio estas parto de <tld/>o,
      konforma al <tld/>o, senartifika:
      <ekz>
        Esperanto bonege kontentigas &ccirc;iujn postulojn <klr>[&#x2026;]</klr> al lingvo internacia
        (eksterordinara facileco, precizeco, ri&ccirc;eco, <tld/>eco, <klr>[&#x2026;]</klr>)
        <fnt>
          <bib>EE</bib>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        leganto <klr>[&#x2026;]</klr>, kiu kutimis estimi la aferojn ne la&ubreve; ilia <klr>[&#x2026;]</klr>
        mirindeco kaj ne<tld/>eco de ilia nasko, estos kredeble trompita en siaj
        esperoj, kiam, legante mian libron, li renkontos en &gcirc;i sole aferojn simplajn
        kaj <tld/>ajn
        <fnt>
          <bib>DL</bib>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        ili &scirc;atas la <tld/>econ kaj afablecon de la nov-skotianoj
        <fnt>
          <aut>D. Marcon</aut>,
          <vrk>Vizito al Kanado</vrk>,
          <lok><url ref="http://www.gazetejo.org/system/files/gazetoj/in0006.pdf&lrm;">
          Inter Ni, 2000-06 (170)</url></lok>
        </fnt>.
      </ekz>
    </dif>
  </snc>
  <trd lng="be">&c_n;&c_a;&c_t;&c_u;&c_r;&c_a;&c_l;&c_mol;&c_n;&c_a;&c_s;&c_mol;&c_c;&c_mol;</trd>
  <trd lng="cs">p&rcaron;irozenost</trd>
  <trd lng="de">Nat&uuml;rlichkeit</trd>
  <trd lng="fr">naturalit&eacute;</trd>
  <trd lng="id">ke<ind>alami</ind>an</trd>
  <trd lng="sk">prirodzenos&tcaron;</trd>
</drv>

<drv mrk="natur.0isto">
  <kap><tld/>isto</kap>
  <snc mrk="natur.0isto.SCI">
    <uzo tip="fak">SCI</uzo>
    <dif>
      Homo, kiu studas la sciencojn pri la ekstera <tld/>o:
      <ekz>
        tio estis simpla lekanto, kion la <tld/>istoj povas diri al ni nur per multe da
        lekcioj, &gcirc;i rakontis en unu minuto
        <fnt>
          <bib>Fab1</bib>
          <lok>Galo&scirc;oj de feli&ccirc;o</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        la glora <tld/>isto <nom>Buffon</nom> elkalkulis, ke la tero iom post iom malvarmi&gcirc;as, sed
        la homaro povos vivi sur &gcirc;i ankora&ubreve; 93&#x202F;291 jarojn
        <fnt>
          <bib>FK</bib>
        </fnt>.
      </ekz>
    </dif>
    <trd lng="be">&c_n;&c_a;&c_t;&c_u;&c_r;&c_a;&c_l;&c_ib;&c_s;&c_t;</trd>
    <trd lng="de">Naturforscher</trd>
    <trd lng="fr">naturaliste</trd>
    <trd lng="hu">term&eacute;szettud&oacute;s</trd>
    <trd lng="ru">&c_n;&c_a;&c_t;&c_u;&c_r;&c_a;&c_l;&c_i;&c_s;&c_t;</trd>
  </snc>
  <snc mrk="natur.0isto.KOMUNE">
    <dif>
      Homo, kiu &scirc;atas sportumi kaj ripozi nude en la <tld/>o:
      <ekz>
        kvankam oni ankora&ubreve; emfazas la sanan aspekton de <tld/>ismo, multaj nudna&gcirc;antoj,
        nudistoj kaj <tld/>istoj simple volas nude &ndash; kaj malstre&ccirc;e &ndash; amuzi&gcirc;i kaj
        distri&gcirc;i
        <fnt>
          <bib>Monato</bib>
          <aut>Leif Heilberg</aut>
          <vrk><url ref="https://www.monato.be/2005/008615.php">Menso sana en korpo nuda</url></vrk>
          <lok>2005</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        <tld lit="N"/>ista
        Vivo, organo de Internacia <tld lit="N"/>ista Organizo
        Esperantista en
        2001 aperos kvarfoje jare
        <fnt>
          <bib>Monato</bib>, <lok>numero 04/2001</lok>
        </fnt>.
      </ekz>
    </dif>
    <trdgrp lng="be">
      <trd>&c_n;&c_a;&c_t;&c_u;&c_r;&c_y;&c_s;&c_t;</trd>,
      <trd>&c_n;&c_u;&c_d;&c_y;&c_s;&c_t;</trd>
    </trdgrp>
    <trdgrp lng="de">
      <trd>Naturist</trd>,
      <trd>FKK-Anh&auml;nger</trd>
    </trdgrp>
    <trd lng="hu">nudista</trd>
    <trdgrp lng="fr">
      <trd>naturiste</trd>,
      <trd>nudiste</trd>
    </trdgrp>
    <trdgrp lng="ru">
      <trd>&c_n;&c_a;&c_t;&c_u;&c_r;&c_i;&c_s;&c_t;</trd>,
      <trd>&c_n;&c_u;&c_d;&c_i;&c_s;&c_t;</trd>
    </trdgrp>
    <trd lng="sv">naturist</trd>
  </snc>
  <trd lng="br">naturour</trd>
  <trd lng="cs">naturista</trd>
  <trd lng="el">&phi;&ypsilon;&sigma;&jota;&omikron;&delta;&jota_ton;&phi;&eta;&sigma_fina;</trd>
  <trd lng="id">naturalis</trd>
  <trd lng="nl">naturist</trd>
  <trdgrp lng="pt">
    <trd>naturalista</trd>,
    <trd>naturista</trd>
  </trdgrp>
  <trd lng="sk">n&aacute;turista</trd>
</drv>

<drv mrk="natur.kontraux0a">
  <kap>kontra&ubreve;<tld/>a, <var><kap>ekster<tld/>a</kap></var></kap>
  <snc mrk="natur.kontraux0a.mondo">
    <dif>
      Nekonforma al la normo de la <tld/>o:
      <ekz>
        Dio fordonis ilin al malhonoraj pasioj, &ccirc;ar iliaj virinoj &scirc;an&gcirc;is
        la <tld/>an uzadon en kontra&ubreve;<tld/>an
        <fnt>
          <bib>NT</bib>
          <lok>Romanoj 1:26</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        lingvo, kiu devas trabati al si la vojon ne per ia potenca dekreto,
        <klr>[&#x2026;]</klr> povas disvolvi&gcirc;i nur per tre singarda vojo de <tld/>a
        evolucio, sed &gcirc;i tuj mortus, se oni volus &gcirc;in disvolvi per kontra&ubreve;<tld/>a kaj
        dan&gcirc;erega vojo de revolucio
        <fnt>
          <bib>LR</bib>
          <lok>1. La Fundamento</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        virtuala mondo kiu konstante renovigis sian propran sensencan bildon en vivanta
        mondo kiu estas mem perceptita ekster<tld/>e
        <fnt>
          <bib>Viki</bib>
          <lok><url ref="https://eo.wikipedia.org/?curid=1273">Federico Fellini</url></lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        e&ccirc; mia ekster<tld/>a sciego malmulte utilus al mi se mi restus eta, tute
        malgrava insekto
        <fnt>
          <aut>Baum Lyman Frank</aut>
          <vrk><url ref="https://www.litmir.me/br/?b=87747&amp;p=14">La Eksterordinara Lando Oz</url></vrk>
        </fnt>.
      </ekz>
    </dif>
  </snc>
  <trdgrp lng="be">
    <trd>&c_n;&c_je;&c_n;&c_a;&c_t;&c_u;&c_r;&c_a;&c_l;&c_mol;&c_n;&c_y;</trd>,
    <trd>&c_n;&c_je;&c_n;&c_a;&c_r;&c_m;&c_a;&c_l;&c_mol;&c_n;&c_y;</trd>
  </trdgrp>
  <trd lng="de">widernat&uuml;rlich</trd>
  <trd lng="fr">contre <ind>nature</ind></trd>
  <trd lng="hu">term&eacute;szetellenes</trd>
  <trd lng="nl">onnatuurlijk</trd>
  <trdgrp lng="ru">
    <trd>&c_p;&c_r;&c_o;&c_t;&c_i;&c_v;&c_o;&c_je;&c_s;&c_t;&c_je;&c_s;&c_t;&c_v;&c_je;&c_n;&c_n;&c_y;&c_j;</trd>,
    <trd>&c_n;&c_je;&c_n;&c_a;&c_t;&c_u;&c_r;&c_a;&c_l;&c_mol;&c_n;&c_y;&c_j;</trd>
  </trdgrp>
</drv>

<drv mrk="natur.mal0a">
  <kap>mal<tld/>a</kap>
  <snc mrk="natur.mal0a.mondo">
    <dif>
      <ref tip="dif" cel="art.0efarita.KOMUNE">Artefarita</ref>:
      <ekz>
        la perukoj kaj mal<tld/>aj barboj de la egiptaj elegantuloj
        <fnt>
          <bib>Far1</bib>
          <lok>&Ccirc;apitro VIII</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        justaj instituciaj aran&gcirc;oj <klr>[&#x2026;]</klr> devas finfine preni la 
        formon de zorge, celkonscie, interkonsente kunmetitaj artefaritaj 
        aran&gcirc;oj, emfaze mal<tld/>aj
        <fnt>
          <aut>P. Dasgupta</aut>,
          <vrk><url ref="http://probaleo.blogspot.com/2011/12/novjara-alparolo-de-probal.html">
          Novjara alparolo...</url></vrk>,
          <lok>2011-12-29</lok>
        </fnt>.
      </ekz>
    </dif>
    <trd lng="fr">artificiel</trd>
    <trdgrp lng="id">
      <trd>artifisial</trd>,
      <trd><ind>buat</ind>an</trd>
    </trdgrp>
  </snc>
  <snc mrk="natur.mal0a.karaktero">
    <dif>
      Ne konforma al la denaska a&ubreve; normala ecaro de io,
      sed trudata, afektata, devoji&gcirc;inta:
      <ekz>
        virinoj <klr>[&#x2026;]</klr> tiagrade forgesadis sian denaskan 
        mildan <tld/>on, ke ili kaptadis batalilojn, sed tiuj mal<tld/>aj esceptoj
        konfirmas nur la &gcirc;eneralan regulon: la milito ne estas
        afero de la virinoj
        <fnt>
          <aut>Lidia Zamenhof</aut>,
          <vrk>Al pli bona estonteco</vrk>,
          <lok>1936</lok>
        </fnt>.
      </ekz>
    </dif>
    <trdgrp lng="fr">
      <trd>antinaturel</trd>,
      <trd>contre-nature</trd>
    </trdgrp>
  </snc>
<trdgrp lng="de">
    <trd>unnat&uuml;rlich</trd>,
    <trd>k&uuml;nstlich</trd>,
  </trdgrp>
</drv>

<drv mrk="natur.mal0eco">
  <kap>mal<tld/>eco</kap>
  <snc mrk="natur.mal0eco.KOMUNE">
    <dif>
      Karaktero de tio, kio ne akordas kun <tld/>o;
      artefariteco:
      <ekz>
        la mal<tld/>eco de l' <nom>Volap&uuml;k</nom> falis al li en la okulojn de la unuaj pa&scirc;oj de la
        okupoj, kaj &gcirc;ia malbonsoneco ofendis la estetikan senton de <nom>&Ccirc;ielson</nom>
        <fnt>
          <vrk><url ref="http://wordincontext.com/eo/malnatureco">malnatureco &dash; Vorto kontra&ubreve; sia fono</url></vrk>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        trovi&gcirc;is anka&ubreve; kutimaj ripro&ccirc;oj pri artefariteco kaj 
        mal<tld/>eco, kiujn <nom>Jespersen</nom> refutis 
        <fnt>
          <aut>V. Barandovsk&aacute;-Frank</aut>,
          <vrk><url ref="http://w3.forst.wzw.tum.de/~quednau/AISKURSOJ/VBF/Jespersen.pdf">
          Dialogo kaj interkompreno en interlingvistika
          laboro de Otto Jespersen</url></vrk>,
          <lok>AIS-IKU, 2011</lok>
        </fnt>.
      </ekz>
    </dif>
  </snc>
  <trdgrp lng="be">
    <trd>&c_n;&c_je;&c_n;&c_a;&c_t;&c_u;&c_r;&c_a;&c_l;&c_mol;&c_n;&c_a;&c_s;&c_mol;&c_c;&c_mol;</trd>,
    <trd>&c_sh;&c_t;&c_u;&c_ch;&c_n;&c_a;&c_s;&c_mol;&c_c;&c_mol;</trd>
  </trdgrp>
  <trd lng="de">Unnat&uuml;rlichkeit</trd>
  <trd lng="fr">artificialit&eacute;</trd>
</drv>

<drv mrk="natur.super0a">
  <kap>super<tld/>a</kap>
  <snc mrk="natur.super0a.mondo">
    <dif>
      Superanta la povon, la le&gcirc;ojn de la <tld/>o:
      <ekz>
        mian scion mi lernis ne de super<tld/>aj esta&jcirc;oj, <klr>[&#x2026;]</klr> mi ne parolis
        kun strigoj
        <fnt>
          <bib>Fab3</bib>
          <lok>Supo el kolbasaj bastonetoj</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        kun trankvila rideto, inda de super<tld/>a esta&jcirc;o
        <fnt>
          <bib>Far2</bib>
          <lok>&Ccirc;apitro XXIV</lok>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        oni ja bezonis nenian super<tld/>an forton
        <fnt>
          <bib>EE</bib>
        </fnt>;
      </ekz>
      <ekz>
        okazis io ne normala, io pli malpli super<tld/>a
        <fnt><bib>Lasu</bib>, <lok>7 &leftquot;oni venis el alia
        mondo&rightquot;</lok></fnt>.
      </ekz>
    </dif>
  </snc>
  <trd lng="be">&c_z;&c_v;&c_y;&c_sh;&c_n;&c_a;&c_t;&c_u;&c_r;&c_a;&c_l;&c_mol;&c_n;&c_y;</trd>
  <trd lng="br">dreistnatur</trd>
  <trd lng="cs">nadp&rcaron;irozen&yacute;</trd>
  <trd lng="de">&uuml;bernat&uuml;rlich</trd>
  <trd lng="el">&ypsilon;&pi;&epsilon;&rho;&phi;&ypsilon;&sigma;&jota;&kappa;&omikron_ton;&sigma_fina;</trd>
  <trd lng="es">sobrenatural</trd>
  <trd lng="fr">surnaturel</trd>
  <trd lng="hu">term&eacute;szetfeletti</trd>
  <trd lng="id">supernatural</trd>
  <trd lng="nl">bovennatuurlijk</trd>
  <trd lng="pt">sobrenatural</trd>
  <trd lng="ru">&c_s;&c_v;&c_je;&c_r;&c_h;&c_malmol;&c_je;&c_s;&c_t;&c_je;&c_s;&c_t;&c_v;&c_je;&c_n;&c_n;&c_y;&c_j;</trd>
  <trd lng="sk">nadprirodzen&yacute;</trd>
  <trd lng="sv">&ouml;vernaturlig</trd>
</drv>
</art>
<!--
$Log$
versio 1.38 2020/05/05 11:32:47
Wolfram Diestel: ajxo...: +ekz-oj, germ trd-oj

versio 1.37 2020/05/04 06:10:15
Wolfram Diestel: ~e: ekz-oj

versio 1.36 2020/04/29 02:10:40
Eko Nur Syah Hidayat: korekteto

versio 1.35 2020/03/29 16:10:34
Wolfram Diestel: ~a: ekz-oj

Revision 1.34  2020/03/29 10:10:32  revo
Wolfram Diestel: ~o: ekz-oj

Revision 1.33  2020/03/27 23:10:37  revo
Wolfram Diestel: +fnt-oj

Revision 1.32  2018/04/20 07:10:17  revo
Dmitri Gabinski: +trd be

Revision 1.31  2018/04/18 15:10:25  revo
-->
</vortaro>