/
cxef.xml
934 lines (922 loc) · 30.6 KB
/
cxef.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
<?xml version="1.0"?>
<!DOCTYPE vortaro SYSTEM "../dtd/vokoxml.dtd">
<vortaro>
<art mrk="$Id: cxef.xml,v 1.120 2022/04/26 16:27:52 revo Exp $">
<kap>
<ofc>*</ofc>
<rad>ĉef</rad>- <fnt><bib>PV</bib></fnt>
</kap>
<subart>
<drv mrk="cxef.0">
<kap><tld/>-</kap>
<snc mrk="cxef.0.prefikso">
<dif>
Prefikso formanta substantivajn radikalojn al kiuj ĝi
atribuas la sencon <ctl>la plej grava</ctl> aŭ
<ctl>la plej altranga</ctl>:
</dif>
<subsnc>
<dif>
Ĉe la ulaj radikaloj <tld/>- indikas personon unuarangan,
eventuale kun ordona potenco super la aliaj samgrupanoj:
<ekz>
<ind><tld/>inĝeniero</ind>,
<trd lng="be">&c_g;&c_a;&c_l;&c_o;&c_w;&c_n;&c_y;
&c_ib;&c_n;&c_zh;&c_y;&c_n;&c_e;&c_r;</trd><!-- ne trovita: fnt>Z</fnt -->
</ekz>
<ekz>
la brita <ind><tld/>ministro</ind>
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<vrk><url ref="&Steloj;monato1/monato-9405-britio.txt">Britio</url></vrk>
</fnt>;
<trd lng="be">&c_p;&c_r;&c_e;&c_m;'&c_je;&c_r;-&c_m;&c_ib;&c_n;&c_ib;&c_s;&c_t;&c_a;&c_r;</trd>
<trd lng="pl">premier</trd>
</ekz>
<ekz>
la <ind><tld/>redaktoro</ind> tre zorgas pri la lingvaĵo de la revuo
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<aut>Boris Kolker</aut>
<vrk><url ref="&Steloj;monato2/006807.html">Fascina
gazeto</url></vrk>
</fnt>
<trd lng="be">&c_g;&c_a;&c_l;&c_o;&c_w;&c_n;&c_y;
&c_r;&c_e;&c_d;&c_a;&c_k;&c_t;&c_a;&c_r;</trd>
<trd lng="pl">redaktor naczelny</trd>
</ekz>
‐ aŭ kun nur ranga supereco:
<ekz>
li atingis la rangon de <tld/>serĝento
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<aut>Julius Hauser</aut>
<vrk><url ref="https://www.monato.net/2013/011118.php">Hejmeniras la eterna
soldato</url></vrk>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
<tld/>kelnero
<fnt>
<aut>Raymond Schwartz</aut>
<vrk><url ref="&Steloj;butiko">La Stranga Butiko</url></vrk>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
<tld/>esperantisto en Francujo
<fnt>
<bib>VivZam</bib>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
verkoj de <tld/>majstroj
<fnt>
<bib>VivZam</bib>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la <tld/>anĝelo Miĥaelo
<fnt>
<bib>Rabistoj</bib>
<lok>Akto Kvina</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
kunveniginte ĉiujn <tld/>pastrojn kaj skribistojn de la popolo, li demandis al
ili, kie la Kristo devas naskiĝi
<fnt>
<bib>NT</bib>
<lok>Mateo 2:4</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la <tld/>episkopo mem devis meti al ŝi la kronon sur la kapon
<fnt>
<bib>Fab1</bib>
<lok>Sovaĝaj cignoj</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
ĝenerala <tld/>militestro
<fnt>
<bib>Fab2</bib>
<lok>Paŝtistino kaj kamentubisto</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la generalo <nom>Nitager</nom>, la <tld/>estro de la armeo
<fnt>
<bib>Far1</bib>
<lok>Ĉapitro I</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
li ekzekutigis sian <tld/>policanon
<fnt>
<bib>Fab4</bib>
<lok>Turgardisto Ole</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
<rim>
Kontraste al <tld/>-, la sufikso
<ref tip="vid" cel="estr">-estr</ref> ja neprigas
ordonan potencon kaj krome, <em>-estr</em> aplikiĝas
al la estrata tuto, dum <tld/>- al ties anoj; do, laŭ la
ekzemplo de PAG,
<ekz>
bandestro = <tld/>bandano.
</ekz>
</rim>
<rim>
Miaopinie estr/ ne estas sufikso (vidu la artikolon pri estro).
Kunmetitaj vortoj kiel grupestro estas ordinaraj
kunmetaĵoj samkiel dompordo, taglibro aŭ matenmanĝo, kie
pordo, libro kaj manĝo ne estas sufiksoj. <aut>Ulriko</aut>
</rim>
<trdgrp lng="pl">
<trd>g&lstroke;ówny<klr> ...</klr></trd>,
<trd>naczelny<klr> ...</klr></trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="ru">
<trd>&c_a;&c_r;&c_h;(&c_i;)-</trd>,
<trd>&c_o;&c_b;&c_je;&c_r;-</trd>,
<trd>&c_p;&c_r;&c_o;&c_t;&c_o;-</trd>,
<trd>&c_g;&c_l;&c_a;&c_v;&c_n;&c_y;&c_j;</trd>,
<trd>&c_s;&c_t;&c_a;&c_r;&c_sh;&c_i;&c_j;</trd>
</trdgrp>
</subsnc>
<subsnc>
<dif>
Ĉe la aĵaj radikaloj <tld/>- indikas aferon plej
gravan aŭ unuarangan inter la samspecaj:
<ekz>
<tld/>altaro
<fnt>
<bib>Fab1</bib>
<lok>Galoŝoj de feliĉo</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
<tld/>ideo
<fnt>
<bib>VivZam</bib>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
rivero eliras el <nom>Eden</nom> <klr>[…]</klr> kaj de tie ĝi dividiĝas kaj fariĝas kvar
<tld/>partoj
<fnt>
<bib>MT</bib>
<lok>Genezo 2:10</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
<klr>[ili]</klr> amas la <tld/>lokojn ĉe festenoj, kaj la <tld/>seĝojn en la
sinagogoj
<fnt>
<bib>NT</bib>
<lok>Mateo 23:6</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la ŝipo ennaĝis en la havenon de la belega <ind><tld/>urbo</ind>
<trd lng="be">&c_s;&c_t;&c_a;&c_l;&c_ib;&c_c;&c_a;</trd>
<trd lng="de">Hauptstadt</trd>
<trd lng="pl">stolica</trd>
<fnt>
<bib>Fab1</bib>
<lok>La virineto de maro</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
politikaj <tld/>artikoloj
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<aut>Bo Sandelin</aut>
<vrk><url ref="https://www.monato.net/2004/008235.html">Svedoj balotis kontraŭ
eŭro</url></vrk>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la nuna kastelo, kaj precipe ĝia <tld/>turo, estis rekonstruita
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<aut>Thierry Tailhades</aut>
<vrk><url ref="https://www.monato.net/2010/010137.php">Kumamoto ne jubileu</url></vrk>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la <tld/>preĝejo de la malnova flandra urbo Dendermondo
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<aut>Petro De Smet'</aut>
<vrk><url ref="https://www.monato.net/2008/009516.php">Ĉu ŝtormo en tetaso aŭ en
ambono?</url></vrk>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
atingi la <tld/>vojon al la vilaĝo
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<aut>Albisturo Kvinke</aut>
<vrk><url ref="https://www.monato.net/2006/008788.php">Tenebro</url></vrk>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
<trdgrp lng="pl">
<trd>g&lstroke;ówny<klr> ...</klr></trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="ru">
<trd>&c_g;&c_l;&c_a;&c_v;&c_n;&c_y;&c_j;</trd>,
<trd>&c_v;&c_je;&c_d;&c_u;&c_shch;&c_i;&c_j;</trd>,
<trd>&c_p;&c_je;&c_r;&c_je;&c_d;&c_o;&c_v;&c_o;&c_j;</trd>
</trdgrp>
</subsnc>
<trd lng="nl">hoofd-</trd>
<trd lng="no">hoved-</trd>
</snc>
<trd lng="uk">зі знач (преф.)</trd>
</drv>
</subart>
<subart>
<dif>
Samsignifa memstara vortero.
</dif>
<drv mrk="cxef.0o">
<kap><ofc>*</ofc><tld/>o</kap>
<snc mrk="cxef.0o.estro">
<dif>
<ref tip="sin" cel="cxef.0ulo"><tld lit="Ĉ"/>ulo</ref>,
persono havanta superan, honoran rangon,
kutime ordonpova:
<ekz>
tio estas la filoj de <nom>Esav</nom>, kaj tio estas iliaj <tld/>oj
<fnt>
<bib>MT</bib>
<lok>Genezo 36:19</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
kun li iris ĉiuj servantoj de Faraono, la <tld/>oj de lia domo kaj ĉiuj <tld/>oj
de la lando Egipta
<fnt>
<bib>MT</bib>
<lok>Genezo 50:7</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
iru, kaj kunvenigu la <tld/>ojn de <nom>Izrael</nom>
<fnt>
<bib>MT</bib>
<lok>Eliro 3:16</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
Herodo pro sia naskotago faris vespermanĝon al siaj nobeloj kaj milestroj kaj
<tld/>oj de Galileo
<fnt>
<bib>NT</bib>
<lok>Marko 6:21</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la <tld/>o de la familio
<fnt>
<bib>Fab2</bib>
<lok>Dio de dormo</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la soldatoj rigardis lin kun fiero <klr>[…]</klr> la <tld/>oj kun miro
<fnt>
<bib>Far1</bib>
<lok>Ĉapitro V</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
konstanta ĉefo <klr>[…]</klr> prezentas gravan maloportunaĵon por nia afero
<fnt>
<bib>Paroloj</bib>
<vrk>Parolado antaŭ la Oka Kongreso Esperantista en Krakow en la 11a de aŭgusto 1912</vrk>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
<tld/>o de oficejo
<klr>(= oficejestro)</klr>;
</ekz>
<ekz>
kaj kun vi estu po unu homo el ĉiu tribo, homo,
kiu estas <tld/>o en sia patrodomo
<fnt><bib>MT</bib>, <lok>&Nom; 1:4.</lok></fnt>;
</ekz>
<ekz>
la <tld lit="Ĉ"/>o<fnt>PIV</fnt>
<klr>(diktatoro en totalisma ŝtato)</klr>.
</ekz>
</dif>
<refgrp tip="sin">
<ref cel="estr.0o">estro</ref>,
<ref cel="mastr.0o">mastro</ref>,
<ref cel="princ.0o.nobelo">princo<sncref/></ref>,
<ref cel="kapita1.0o">kapitano</ref>
</refgrp>
</snc>
<rim num="1">
Pro nacilingvaj tradicioj, el ĉiuj eblaj sencoj de la
derivaĵo
&leftquot;<tld/>o&rightquot;: &leftquot;<tld/>aĵo&rightquot;,
&leftquot;<tld/>eco&rightquot;, &leftquot;<tld/>ulo&rightquot;,
reale estas uzata nur la malplej regula (kvankam ja ne
malregula) senco <tld/>ulo.
</rim>
<rim num="2">
Sekve de tiu streĉo la aŭtoroj de PV prezentas la
vortelementon <tld/> kiel substantivan radikon kun la senco
<tld/>ulo. Tio kreas aliajn problemojn: <tld/>manĝo,
<tld/>artikolo, <tld/>aĵo ktp ne redukteblas al
&leftquot;<tld/>ula manĝo&rightquot; ktp; PIV kaj PAG tiun
prezenton
malakceptis.
Fakte temas pri du sendependaj pruntoj, do pri homonimoj.
<aut>Sergio Pokrovskij</aut>
</rim>
<trd lng="ar">&a_r;&a_y_hamza;ي&a_s;</trd>
<trd lng="az">rəis</trd>
<trdgrp lng="be">
<trd>&c_sh;&c_e;&c_f;</trd>,
<trd>&c_n;&c_a;&c_ch;&c_a;&c_l;&c_mol;&c_n;&c_ib;&c_k;</trd>,
<trd>&c_g;&c_a;&c_l;&c_a;&c_v;&c_a;</trd>,
<trd>&c_p;&c_r;&c_a;&c_v;&c_a;&c_d;&c_y;&c_r;</trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="bg">
<trd>&c_sh;&c_je;&c_f;</trd>,
<trd>&c_n;&c_a;&c_ch;&c_a;&c_l;&c_n;&c_i;&c_k;</trd>,
<trd>&c_g;&c_l;&c_a;&c_v;&c_a;</trd>,
<trd>&c_v;&c_o;&c_zh;&c_d;</trd>
</trdgrp>
<trd lng="af">hoof</trd>
<trd lng="am">አለቃ</trd>
<trd lng="bn">প্রধান</trd>
<trd lng="bo">&t_da;&t_pa;&t_naro;&t_na;&t_tsheg;&t_pa;&t_naro;</trd>
<trd lng="bs">glavni</trd>
<trd lng="co">u capu</trd>
<trdgrp lng="cs">
<trd>šéf</trd>,
<trd>vedoucí</trd>
</trdgrp>
<trd lng="cy">prif</trd>
<trd lng="da">chef</trd>
<trd lng="de">Chef</trd>
<trd lng="en">chief</trd>
<trd lng="es">jefe</trd>
<trd lng="et">juht</trd>
<trd lng="eu">buruzagi</trd>
<trdgrp lng="fr">
<trd>chef</trd>,
<trd>supérieur <klr tip="ind">(personne)</klr></trd>
</trdgrp>
<trd lng="fy">haad</trd>
<trd lng="ga">príomhfheidhmeannach</trd>
<trd lng="gd">ceann-feadhna</trd>
<trd lng="gl">xefe</trd>
<trd lng="gu">મુખ્ય</trd>
<trd lng="ha">shugaba</trd>
<trdgrp lng="he">
<trd>&mem;&nun;&he;&yod;ℷ</trd>,
<trd>&bet;&vav;&samekh;</trd>
</trdgrp>
<trd lng="hi">प्रमुख</trd>
<trd lng="hmn">Hmoob</trd>
<trd lng="hr">glavni</trd>
<trd lng="ht">chèf</trd>
<trd lng="hy">գլխավոր</trd>
<trd lng="ig">isi</trd>
<trd lng="is">æðstu</trd>
<trd lng="ja">チーフ</trd>
<trd lng="jv">pangareping</trd>
<trd lng="ka">მთავარი</trd>
<trd lng="kk">&c_b;&c_a;&c_s;</trd>
<trd lng="km">ប្រធាន</trd>
<trd lng="kn">ಮುಖ್ಯ</trd>
<trd lng="ko">장</trd>
<trd lng="ku">serok</trd>
<trd lng="ky">&c_b;&c_a;&c_sh;&c_ch;ы</trd>
<trd lng="lat">princeps</trd>
<trd lng="lo">ຫົວຫນ້າ</trd>
<trd lng="lt">vyriausiasis</trd>
<trd lng="lv">galvenais</trd>
<trd lng="mg">lehiben’ny</trd>
<trd lng="mi">rangatira</trd>
<trd lng="mk">&c_g;л&c_a;&c_v;&c_je;н</trd>
<trd lng="ml">നേതാവ്</trd>
<trd lng="mn">&c_je;&c_r;өн&c_h;&c_i;&c_j;</trd>
<trd lng="mr">मुख्य</trd>
<trd lng="ms">ketua</trd>
<trd lng="mt">kap</trd>
<trd lng="my">ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်</trd>
<trd lng="ne">प्रमुख</trd>
<trdgrp lng="nl">
<trd>baas</trd>,
<trd>chef</trd>
</trdgrp>
<trd lng="no">sjef</trd>
<trd lng="ny">mkulu</trd>
<trd lng="pa">ਦੇ ਮੁਖੀ</trd>
<trdgrp lng="pl">
<trd>szef</trd>,
<trd>naczelnik</trd>,
<trd>prze&lstroke;ożony</trd>,
<trd>g&lstroke;owa<klr> (np. rodziny)</klr></trd>,
<trd>wódz</trd>
</trdgrp>
<trd lng="ps">&a_m;&a_sh;&a_r;</trd>
<trd lng="pt">chefe</trd>
<trd lng="ro">șef</trd>
<trdgrp lng="ru">
<trd>&c_sh;&c_je;&c_f;</trd>,
<trd>&c_n;&c_a;&c_ch;&c_a;&c_l;&c_mol;&c_n;&c_i;&c_k;</trd>,
<trd>&c_g;&c_l;&c_a;&c_v;&c_a;</trd>,
<trd>&c_v;&c_o;&c_zh;&c_d;&c_mol;</trd>
</trdgrp>
<trd lng="rw">umukuru</trd>
<trd lng="sd">&f_ch;ي&a_f;</trd>
<trd lng="si">ප්රධාන</trd>
<trd lng="sl">glavni</trd>
<trd lng="sm">pule</trd>
<trd lng="sn">ishe</trd>
<trd lng="so">taliyaha</trd>
<trd lng="sq">shefi</trd>
<trd lng="st">ka sehloohong</trd>
<trd lng="su">kapala</trd>
<trd lng="sw">wakuu</trd>
<trd lng="ta">தலைமை</trd>
<trd lng="te">చీఫ్</trd>
<trd lng="tg">&c_s;&c_a;&c_r;&c_d;о&c_r;&c_i;</trd>
<trd lng="th">หัวหน้า</trd>
<trd lng="tl">mahalaga sa lahat</trd>
<trd lng="tt">н&c_a;&c_ch;&c_a;льн&c_i;&c_g;ы</trd>
<trd lng="uk">&c_g;оло&c_v;н&c_i;&c_j;</trd>
<trd lng="ur">&f_ch;ی&a_f;</trd>
<trd lng="uz">boshliq</trd>
<trd lng="vi">trưởng</trd>
<trd lng="vo">cif</trd>
<trd lng="it">capo</trd>
<trd lng="xh">inkosi</trd>
<trd lng="yi">ראשי</trd>
<trd lng="yo">olori</trd>
<trd lng="zu">abakhulu</trd>
</drv>
<drv mrk="cxef.0a">
<kap><tld/>a</kap>
<snc mrk="cxef.0a.KOMUNE">
<dif>
Precipa, plej grava:
<ekz>
havi la <tld/>an voĉon
<fnt>
<bib>PrV</bib>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la <tld/>a ceremoniestro
<fnt>
<bib>Fab1</bib>
<lok>La novaj vestoj de la reĝo</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
<tld/>a momento
<fnt>
<bib>Fab1</bib>
<lok>Galoŝoj de feliĉo</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la <tld/>a kortegestrino
<fnt>
<bib>Fab2</bib>
<lok>Paŝtisto de porkoj</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la <tld/>a ĉapitro
<fnt>
<bib>Fab2</bib>
<lok>La najtingalo</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
<klr>[li]</klr> ludis la <tld/>an rolon
<fnt>
<bib>Fab3</bib>
<lok>Nokta ĉapo de fraŭlo</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la <tld/>a linio de la Danaj fervojoj
<fnt>
<bib>Fab4</bib>
<lok>Peco da perlovico</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la <tld/>an kaj plej bonan lokon okupis maljuna dika viandisto
<fnt>
<bib>Fab1</bib>
<lok>Vojkamarado</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la <tld/>a masto rompiĝis en la mezo kiel kano, kaj la ŝipo kuŝiĝis sur flanko
<fnt>
<bib>Fab1</bib>
<lok>La virineto de maro</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
rostitaj kokokrestoj estis la <tld/>aj manĝaĵoj
<fnt>
<bib>Fab1</bib>
<lok>Galoŝoj de feliĉo</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
nia <tld/>a zorgado devas konsisti en tio, ke en la momento de la sunsubiro ni
havu sub niaj piedoj firman grundon
<fnt>
<bib>Fab1</bib>
<lok>Sovaĝaj cignoj</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la <tld/>a trajto de la egipta klimato estas la varmego
<fnt>
<bib>Far1</bib>
<lok>Antaŭparolo</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
strato tridek paŝojn larĝa <klr>[…]</klr> formis la <tld/>an arterion
<fnt>
<bib>Far1</bib>
<lok>Ĉapitro XIX</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la <tld/>a celo de la vojaĝo ne estis atingita
<fnt>
<bib>Far1</bib>
<lok>Ĉapitro XXII</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la lingva ŝovinismo estas unu el la <tld/>aj kaŭzoj de malamo inter la homoj
<fnt>
<bib>Homaranismo</bib>
<vrk>Homaranismo</vrk>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la malplej <tld/>a estis tio, ke la afero <klr>[…]</klr> daŭris tre longe
<fnt>
<bib>Fab4</bib>
<lok>Historio el la dunoj</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la <tld/>aĵo estas kaj restas <tld/>aĵo
<fnt>
<bib>Fab4</bib>
<lok>&leftquot;Bela&rightquot;</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
<trd lng="es">principal</trd>
<trd lng="fr">principal</trd>
<trd lng="de">Haupt-</trd>
<trd lng="it">principale <klr>(agg.)</klr></trd>
<trd lng="nl">hoofd-</trd>
<trd lng="no">hoved-</trd>
<trdgrp lng="pl">
<trd>g&lstroke;ówny</trd>,
<trd>naczelny</trd>,
<trd>zwierzchni</trd>,
<trd>pierwszorz&eogonek;dny</trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="ro">
<trd>capital</trd>,
<trd>central</trd>,
</trdgrp>
</snc>
<snc mrk="cxef.0a.MAT">
<uzo tip="fak">MAT</uzo>
<subsnc mrk="cxef.0a.idealo">
<fnt><bib>EKV</bib>, <lok>¶63</lok></fnt>
<dif>
<klr>(p.p. <ref cel="ideal.0o.MAT">idealo</ref>)</klr>
Tia, ke sufiĉas unu elemento por ĝin
<ref cel="nask.0i.MAT">naski</ref>:
<ekz>
la aro de ĉiuj obloj de iu entjero estas <tld/>a idealo
en la ringo de entjeroj.
</ekz>
</dif>
<ref tip="vid" cel="ideal.cxef0a.MAT"><tld/>ideala.</ref>
<trd lng="de">Haupt-<klr tip="amb">(ideal)</klr></trd>
<trd lng="en">principal<klr tip="ind"> (ideal)</klr></trd>
<trd lng="fr"><klr tip="ind">(idéal) </klr>principal</trd>
<trd lng="pl"><klr tip="ind">(idea&lstroke;)
</klr>g&lstroke;ówny</trd>
<trd lng="ru">&c_g;&c_l;&c_a;&c_v;&c_n;&c_y;&c_j;<klr tip="ind">
(&c_i;&c_d;&c_je;&c_a;&c_l;)</klr></trd>
</subsnc>
<subsnc mrk="cxef.0a.cirklo">
<fnt><bib>MatTerm</bib>, <lok>p. 30</lok></fnt>
<dif>
<klr>(p.p. <ref cel="cirkl.0o.linio">cirklo</ref>
de <ref cel="sfer.0o.surfaco">sfero</ref>)</klr>
Estanta <ref cel="cirkl.cxef0o"><tld/>cirklo</ref> de ĝi.
</dif>
<trd lng="de">Haupt-<klr tip="amb">(kreis)</klr></trd>
<trd lng="en">great<klr tip="ind"> (circle)</klr></trd>
<trd lng="fr">grand<klr tip="ind"> (cercle)</klr></trd>
<trd lng="pl"><klr tip="ind">(okr&aogonek;g) </klr>wielki</trd>
<trd lng="ru">&c_b;&c_o;&c_l;&c_mol;&c_sh;&c_o;&c_j;<klr tip="ind"> (&c_k;&c_r;&c_u;&c_g;)</klr></trd>
</subsnc>
</snc>
<trd lng="af">groot</trd>
<trd lng="am">ዋና</trd>
<trd lng="ar">&a_A;&a_l;&a_r;&a_y_hamza;ي&a_s;ي&a_t_marbuta;</trd>
<trdgrp lng="be">
<trd>&c_g;&c_a;&c_l;&c_o;&c_w;&c_n;&c_y;</trd>,
<trd>&c_n;&c_a;&c_j;&c_v;&c_y;&c_sh;&c_e;&c_j;&c_sh;&c_y;</trd>,
<trd>&c_a;&c_s;&c_n;&c_o;&c_w;&c_n;&c_y;</trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="bg">
<trd>&c_g;&c_l;&c_a;&c_v;&c_je;&c_n;</trd>,
<trd>&c_o;&c_s;&c_n;&c_o;&c_v;&c_je;&c_n;</trd>
</trdgrp>
<trd lng="bn">প্রধান</trd>
<trd lng="bs">glavni</trd>
<trd lng="co">maiò</trd>
<trd lng="cy">mawr</trd>
<trd lng="da">større</trd>
<trd lng="et">suur</trd>
<trd lng="eu">nagusien</trd>
<trd lng="fy">majoar</trd>
<trd lng="ga">mór-</trd>
<trd lng="gl">major</trd>
<trd lng="gu">મુખ્ય</trd>
<trd lng="ha">manyan</trd>
<trd lng="he">&resh;ָ&alef;&shin;ִׁ&yod;</trd>
<trd lng="hi">प्रमुख</trd>
<trd lng="hmn">loj</trd>
<trd lng="hr">glavni</trd>
<trd lng="ht">pi gwo</trd>
<trd lng="hy">հիմնական</trd>
<trd lng="ig">isi</trd>
<trd lng="is">meiriháttar</trd>
<trd lng="ja">主要な</trd>
<trd lng="jv">utama</trd>
<trd lng="ka">მთავარი</trd>
<trd lng="kk">м&c_a;&c_j;о&c_r;</trd>
<trd lng="km">ដ៏សំខាន់មួយ</trd>
<trd lng="kn">ಪ್ರಮುಖ</trd>
<trd lng="ko">주요</trd>
<trd lng="ku">serbaz</trd>
<trd lng="ky">м&c_a;&c_j;о&c_r;</trd>
<trd lng="lo">ທີ່ສໍາຄັນ</trd>
<trd lng="lt">pagrindinis</trd>
<trd lng="lv">galvenais</trd>
<trd lng="mg">lehibe</trd>
<trd lng="mi">matua</trd>
<trd lng="mk">&c_g;ол&c_je;м&c_i;</trd>
<trd lng="ml">പ്രധാന</trd>
<trd lng="mn">&c_g;ол</trd>
<trd lng="mr">मुख्य</trd>
<trd lng="ms">utama</trd>
<trd lng="mt">maġġuri</trd>
<trd lng="my">ဗိုလ်မှူး</trd>
<trd lng="ne">प्रमुख</trd>
<trd lng="ny">zikuluzikulu</trd>
<trd lng="pa">ਮੁੱਖ</trd>
<trd lng="ps">&a_l;&a_w;ی</trd>
<trdgrp lng="ru">
<trd>&c_g;&c_l;&c_a;&c_v;&c_n;&c_y;&c_j;</trd>,
<trd>&c_s;&c_t;&c_a;&c_r;&c_sh;&c_i;&c_j;</trd>,
<trd>&c_v;&c_y;&c_s;&c_sh;&c_i;&c_j;</trd>,
<trd>&c_o;&c_s;&c_n;&c_o;&c_v;&c_n;&c_o;&c_j;</trd>,
<trd>&c_v;&c_je;&c_d;&c_u;&c_shch;&c_i;&c_j;</trd>
</trdgrp>
<trd lng="sd">&a_A;&a_h;&a_m;</trd>
<trd lng="si">ප්රධාන</trd>
<trd lng="sk">hlavný</trd>
<trd lng="sl">velika</trd>
<trd lng="sm">tetele</trd>
<trd lng="sn">zvikuru</trd>
<trd lng="so">waaweyn ee</trd>
<trd lng="sq">i madh</trd>
<trd lng="st">kgolo</trd>
<trd lng="su">mayor</trd>
<trd lng="sw">kuu</trd>
<trd lng="ta">முக்கிய</trd>
<trd lng="te">ప్రధాన</trd>
<trd lng="tg">&c_a;&c_s;о&c_s;&c_i;&c_i;</trd>
<trd lng="th">สำคัญ</trd>
<trd lng="tl">pangunahing</trd>
<trd lng="tok">lawa</trd>
<trd lng="tt">м&c_a;&c_j;о&c_r;</trd>
<trd lng="uk">о&c_s;но&c_v;н&c_i;м</trd>
<trd lng="ur">&a_A;ہ&a_m;</trd>
<trd lng="uz">muhim</trd>
<trd lng="vi">chính</trd>
<trd lng="xh">enkulu</trd>
<trd lng="yi">הויפּט</trd>
<trd lng="yo">pataki</trd>
<trd lng="zu">ezinkulu</trd>
</drv>
<drv mrk="cxef.mal0a">
<kap>mal<tld/>a</kap>
<snc mrk="cxef.mal0a.KOMUNE">
<dif>
Ne <tld/>a, <ref tip="vid" cel="rang.dua0a.OPI">duaranga</ref>,
aŭ eĉ malgrava:
<ekz>
la cezuro, kiu difinas, kie devas finiĝi vorto meze de
verso,
havas en la greka poezio tute mal<tld/>an signifon
<fnt>
<aut>K. Kalocsay</aut>,
<vrk>
<url ref="http://donh.best.vwh.net/Esperanto/Literaturo/Revuoj/nlr/nlr45/metriko.html">
La klasika metriko kaj Esperanto</url></vrk>,
<lok>Nica Literatura Revuo, 1959-05 ĝis 06, numero 4/5,
p.
164-171a</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trd lng="fr">mineur<klr> (moins important)</klr></trd>
<trd lng="it">accessorio<klr> (meno importante - agg.)</klr></trd>
<trdgrp lng="pl">
<trd>podrz&eogonek;dny</trd>,
<trd>podw&lstroke;adny</trd>,
<trd>drugorz&eogonek;dny</trd>
</trdgrp>
</drv>
<drv mrk="cxef.0e">
<kap><tld/>e</kap>
<snc>
<dif>
Precipe:
<ekz>
ĝojo regis <klr>[…]</klr> kaŭzita <tld/>e de la bona manĝaĵo
<fnt>
<bib>Fab4</bib>
<lok>Filino de la marĉa reĝo</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trdgrp lng="be">
<trd>&c_g;&c_a;&c_l;&c_o;&c_w;&c_n;&c_y;&c_m;
&c_ch;&c_y;&c_n;&c_a;&c_m;</trd>,
<trd>&c_p;&c_je;&c_r;&c_a;&c_v;&c_a;&c_zh;&c_n;&c_a;</trd>,
<trd>&c_p;&c_je;&c_r;&c_a;&c_d; &c_u;&c_s;&c_ib;&c_m;</trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="bg">
<trd>&c_p;&c_r;&c_je;&c_d;&c_i; &c_v;&c_s;&c_i;&c_ch;&c_k;&c_o;</trd>,
<trd>&c_g;&c_l;&c_a;&c_v;&c_n;&c_o;</trd>,
<trd>&c_o;&c_s;&c_n;&c_o;&c_v;&c_n;&c_o;</trd>
</trdgrp>
<trd lng="es">principalmente</trd>
<trdgrp lng="fr">
<trd>surtout</trd>,
<trd>au premier <ind>chef</ind></trd>
</trdgrp>
<trd lng="he">&bet;&ayin;&yod;&qof;&resh;</trd>
<trdgrp lng="it">
<trd>principalmente</trd>,
<trd>soprattutto</trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="pl">
<trd>g&lstroke;ównie</trd>,
<trd>przede wszystkim</trd>,
<trd>nadrz&eogonek;dnie</trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="ru">
<trd>&c_g;&c_l;&c_a;&c_v;&c_n;&c_y;&c_m;
&c_o;&c_b;&c_r;&c_a;&c_z;&c_o;&c_m;</trd>,
<trd>&c_p;&c_r;&c_je;&c_zh;&c_d;&c_je;
&c_v;&c_s;&c_je;&c_g;&c_o;</trd>
</trdgrp>
<trd lng="sk">najmä</trd>
</drv>
<drv mrk="cxef.0i">
<kap><tld/>i</kap>
<gra><vspec>ntr</vspec></gra>
<snc>
<dif>
Esti ĉe unua rango:
<ekz>
ĝi estis akompanata per muzikaj instrumentoj <klr>[…]</klr> sed <tld/>is la
versa kantado
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<aut>Donald Broadribb</aut>
<vrk><url ref="https://www.monato.net/2005/008458.php">Modernantikva majstra greka
dramo</url></vrk>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trdgrp lng="be">
<trd>&c_v;&c_ja;&c_r;&c_sh;&c_e;&c_n;&c_s;&c_t;&c_v;&c_a;&c_v;&c_a;&c_c;&c_mol;</trd>,
<trd>&c_p;&c_je;&c_r;&c_sh;&c_y;&c_n;&c_s;&c_t;&c_v;&c_a;&c_v;&c_a;&c_c;&c_mol;</trd>
</trdgrp>
<trd lng="bg">&c_o;&c_g;&c_l;&c_a;&c_v;&c_ja;&c_v;&c_a;&c_m;</trd>
<trd lng="fr">diriger</trd>
<trd lng="he">&lamed;&ayin;&mem;&vav;&dalet; &bet;&resh;&alef;&shin;</trd>
<trdgrp lng="pl">
<trd>zarz&aogonek;dzać<klr> (kimś,
czymś)</klr></trd>,
<trd>rz&aogonek;dzić<klr> (kimś,
czymś)</klr></trd>,
<trd>dowodzić<klr> (kimś, czymś)</klr></trd>,
<trd>przewodzić<klr> (komuś,
czemuś)</klr></trd>
<trd>być <ind>szefem</ind></trd>,
<trd>być <ind>naczelnikiem</ind></trd>,
<trd>być <ind>zwierzchnikiem</ind></trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="ru">
<trd>&c_g;&c_l;&c_a;&c_v;&c_je;&c_n;&c_s;&c_t;&c_v;&c_o;&c_v;&c_a;&c_t;&c_mol;</trd>,
<trd>&c_p;&c_je;&c_r;&c_v;&c_je;&c_n;&c_s;&c_t;&c_v;&c_o;&c_v;&c_a;&c_t;&c_mol;</trd>
</trdgrp>
</drv>
<drv mrk="cxef.0ulo">
<kap><tld/>ulo<fnt>Z</fnt></kap>
<snc>
<dif>
<tld lit="Ĉ"/>a persono:
<ekz>
sed cervinoj estas malpli multaj ol indianoj en la
korvotribo kaj ĉasi al cervinoj rajtas nur kelkuloj,
al kiuj la <tld/>ulo permesas
<fnt><aut>S. Szathmári</aut>:
<vrk>La guarbo.</vrk></fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trdgrp lng="be">
<trd>&c_n;&c_a;&c_ch;&c_a;&c_l;&c_mol;&c_n;&c_ib;&c_k;</trd>,
<trd>&c_sh;&c_e;&c_f;</trd>,
<trd>&c_g;&c_a;&c_l;&c_a;&c_v;&c_a;</trd>,
<trd>&c_p;&c_r;&c_a;&c_v;&c_a;&c_d;&c_y;&c_r;</trd>,
<trd>&c_s;&c_t;&c_a;&c_r;&c_e;&c_j;&c_sh;&c_y;&c_n;&c_a;</trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="bg">
<trd>&c_sh;&c_je;&c_f;</trd>,
<trd>&c_n;&c_a;&c_ch;&c_a;&c_l;&c_n;&c_i;&c_k;</trd>,
<trd>&c_g;&c_l;&c_a;&c_v;&c_a;</trd>,
<trd>&c_v;&c_o;&c_zh;&c_d;</trd>
</trdgrp>
<trd lng="he">&mem;ַ&nun;&he;ִ&yod;ℷ</trd>
<trdgrp lng="ru">
<trd>&c_sh;&c_je;&c_f;</trd>,
<trd>&c_n;&c_a;&c_ch;&c_a;&c_l;&c_mol;&c_n;&c_i;&c_k;</trd>,
<trd>&c_g;&c_l;&c_a;&c_v;&c_a;</trd>,
<trd>&c_v;&c_o;&c_zh;&c_d;&c_mol;</trd>
</trdgrp>
<trd lng="it">capo</trd>
<trdgrp lng="pl">
<trd>szef</trd>,
<trd>naczelnik</trd>,
<trd>prze&lstroke;ożony</trd>,
<trd>g&lstroke;owa<klr> (np. rodziny)</klr></trd>,
<trd>wódz</trd>
</trdgrp>
</drv>
</subart>
</art>
<!--
$Log$
versio 1.120 2022/04/26 16:27:52
aktualigo lingvokodoj kaj URL-unuoj
versio 1.118 2022/01/24 08:34:50
Dmitri Gabinski: + trd be
versio 1.46 2021/05/30 15:07:07
Wolfram Diestel: +trd..
Revision 1.38 2017/07/08 22:10:19 revo
Vito Redsky: +trd ro
Revision 1.37 2017/03/24 12:10:14 revo
Lyubomir Vasilev: +trd bg
Revision 1.36 2015/04/12 22:10:16 revo
Filip van Laenen: +trd(nl,no)
Revision 1.35 2014/02/05 17:10:23 revo
Damien Brucker: +kap
Revision 1.34 2010/10/18 16:30:29 revo
-->
</vortaro>