/
rad.xml
710 lines (687 loc) · 22.8 KB
/
rad.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
<?xml version="1.0"?>
<!DOCTYPE vortaro SYSTEM "../dtd/vokoxml.dtd">
<vortaro>
<art mrk="$Id: rad.xml,v 1.106 2021/06/22 04:39:08 revo Exp $">
<kap>
<ofc>*</ofc>
<rad>rad</rad>/o
</kap>
<drv mrk="rad.0o">
<kap><ofc>*</ofc><tld/>o</kap>
<snc mrk="rad.0o.TEK">
<uzo tip="fak">TEK</uzo>
<dif>
Ronda <ref tip="super" cel="disk.0o">disko</ref> turniĝanta ĉirkaŭ centra <ref tip="prt" cel="aks.0o.TEK">akso</ref>:
<ekz>
li falis sub la <tld/>ojn de veturanta vagonaro
<fnt>
<bib>F</bib>
<lok>&FE; 39</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la sonado de bruantaj <tld/>oj
<fnt>
<bib>MT</bib>
<lok>Naĥum 3:2</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la veturilo preskaŭ sensone rulas, ĉar la <tld/>oj estas <klr>[…]</klr> vestitaj
per kaŭĉukaj ringoj
<fnt>
<bib>VojaĝImp</bib>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la <tld/>oj turniĝas la ŝoveliloj venkas la kontraŭstaron de la akvo, la ŝipo
veturas
<fnt>
<bib>Fab3</bib>
<lok>Dorna vojo de la honoro</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
<klr>[tie]</klr> troviĝis granda <tld/>o, metita sur horizontala akso, kun multo da
malgrandaj siteloj sur la ĉirkaŭo
<fnt>
<bib>Far3</bib>
<lok>Ĉapitro XI</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
inter la bruantaj <tld/>oj de fabriko
<fnt>
<bib>Fab3</bib>
<lok>Ŝtono de la saĝuloj</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
rompiĝos la kruĉo ĉe la fonto, kaj falos la <tld/>o en la puton
<klr>(kp <ref cel="argan.0o.TEK">argano</ref>)</klr>)
<fnt>
<bib>MT</bib>
<lok>Predikanto 12:6</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
belegaj floroj tiel grandaj kiel <ind>muel<tld/>o</ind>j
<fnt>
<bib>Fab1</bib>
<lok>Sovaĝaj cignoj</lok>
</fnt>;
<trd lng="da">møllehjul</trd>
<trd lng="de">Mühlrad</trd>
</ekz>
<ekz>
grandaj, kiel <tld/>oj de <ref tip="malprt" cel="muel.0ilo">muelilo</ref>
<fnt>
<bib>Fab1</bib>
<lok>Fajrilo</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la justeco <klr>[…]</klr> kondamnos vin nur al morto per la <tld/>o
<fnt>
<bib>Rabistoj</bib>
<lok>Akto Dua</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
<tld/>o malbona knaras plej multe
<klr>(kp <ref tip="vid" cel="barel.0o">barelo</ref> malplena)</klr>
<fnt><bib>PrV</bib></fnt>;
</ekz>
<ekz>
ĵeti bastonon en la <tld/>on <klr>(malhelpi)</klr>
<fnt><bib>PrV</bib></fnt>;
</ekz>
<ekz>
<uzo tip="stl">FIG</uzo>
<klr>[esti]</klr> la kvina <tld/>o ĉe veturado
<fnt>
<bib>PrV</bib>
</fnt>
<klr>(tute seninflua, senutila)</klr>;
</ekz>
<ekz>
<uzo tip="stl">FIG</uzo>
la <tld/>o <klr>(ŝanĝiĝoj)</klr> de la sorto;
</ekz>
<ekz>
<uzo tip="stl">FIG</uzo>
<tld/>o de doloro kaj de ĝojo en mia kor’ ruliĝas
<fnt>
<bib>Ifigenio</bib>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trd lng="af">wiel</trd>
<trd lng="am">ጎማ</trd>
<trd lng="ar">&a_ayn;&a_j;&a_l;&a_t_marbuta;</trd>
<trd lng="az">tam</trd>
<trd lng="be">&c_k;&c_o;&c_l;&c_a;</trd>
<trd lng="bg">&c_k;&c_o;&c_l;&c_je;&c_l;&c_o;</trd>
<trd lng="bn">চাকা</trd>
<trd lng="bo">&t_-a;&t_kha;&t_naro;&t_ra;&t_tsheg;&t_la;&t_naro;&t_tsheg;</trd>
<trd lng="bs">kotača</trd>
<trd lng="co">ruota</trd>
<trd lng="cs">kolo</trd>
<trd lng="cy">olwyn</trd>
<trd lng="de">Rad</trd>
<trd lng="en">wheel</trd>
<trd lng="es">rueda</trd>
<trd lng="et">rool</trd>
<trd lng="eu">gurpila</trd>
<trd lng="fr">roue</trd>
<trd lng="fy">tsjil</trd>
<trd lng="ga">roth</trd>
<trd lng="gd">cuibhle</trd>
<trd lng="gl">roda</trd>
<trd lng="gu">વ્હીલ</trd>
<trd lng="hi">पहिया</trd>
<trd lng="hr">kotača</trd>
<trd lng="hu">kerék</trd>
<trd lng="hy">անիվ</trd>
<trd lng="id">roda</trd>
<trd lng="is">hjól</trd>
<trd lng="ja">ホイール</trd>
<trd lng="jw">setir</trd>
<trd lng="ka">წინა</trd>
<trd lng="kk">дөңгелек</trd>
<trd lng="km">កង់</trd>
<trd lng="kn">ಚಕ್ರ</trd>
<trd lng="ko">휠</trd>
<trd lng="ku">teker</trd>
<trd lng="ky">дөңгөлөк</trd>
<trd lng="lat">rotam</trd>
<trd lng="lo">ຂັບລົດ</trd>
<trd lng="lt">ratų</trd>
<trd lng="lv">ritenis</trd>
<trd lng="mg">kodiarana</trd>
<trd lng="mi">wira</trd>
<trd lng="ml">ചക്രം</trd>
<trd lng="mn">дугуй</trd>
<trd lng="mr">चाक</trd>
<trd lng="mt">rota</trd>
<trd lng="my">ဘီး</trd>
<trd lng="ne">पाङ्ग्रा</trd>
<trdgrp lng="nl">
<trd>wiel</trd>,
<trd>rad</trd>
</trdgrp>
<trd lng="ny">gudumu</trd>
<trd lng="pa">ਚੱਕਰ</trd>
<trd lng="ps">څ&a_r;&a_kh;</trd>
<trd lng="pt">roda</trd>
<trd lng="ru">&c_k;&c_o;&c_l;&c_je;&c_s;&c_o;</trd>
<trd lng="rw">ipine</trd>
<trd lng="sd">ڦ&a_y;ٿ&a_y;</trd>
<trd lng="si">රෝද</trd>
<trd lng="sk">koleso</trd>
<trd lng="sl">kolo</trd>
<trd lng="sm">uili</trd>
<trd lng="sq">rrotë</trd>
<trd lng="st">pale</trd>
<trd lng="su">gilinding</trd>
<trd lng="sv">hjul</trd>
<trd lng="sw">gurudumu</trd>
<trd lng="ta">சக்கர</trd>
<trd lng="te">చక్రం</trd>
<trd lng="tg">чарх</trd>
<trd lng="th">ล้อ</trd>
<trd lng="tl">gulong</trd>
<trd lng="tt">тәгәрмәч</trd>
<trd lng="ur">&a_w;ہ&f_y;&a_l;</trd>
<trd lng="vi">bánh xe</trd>
<trd lng="xh">ivili</trd>
<trd lng="yi">&resh;&alef;ָ&dalet;</trd>
<trd lng="yo">kẹkẹ</trd>
<trd lng="zu">sondo</trd>
</drv>
<drv mrk="rad.0aro">
<kap><tld/>aro</kap>
<snc mrk="rad.0aro.TEK">
<uzo tip="fak">TEK</uzo>
<dif>
Tuto de la <ref tip="prt" cel="rad.0o.TEK"><tld/>oj</ref>
funkciigantaj aparaton:
<ekz>
ĉu vi devas movi viajn krurojn per <tld/>aroj
<fnt>
<aut>Michael Ende, trad. Wolfram Diestel</aut>
<vrk>La Senĉesa Rakonto</vrk>
<lok>La Urbo de Imperiestroj</lok>
</fnt>?
</ekz>
<ekz>
<uzo tip="stl">FIG</uzo>
ĵeti nur sableron en la <tld/>aron de la financa spekulado
<fnt>
<bib>MD11</bib>
<vrk>Tri jarojn post la financa kraŝo</vrk>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
<uzo tip="stl">FIG</uzo>
la sekreta <tld/>aro de la vivo
<fnt>
<bib>MD05</bib>
<vrk>Henry Ford, inspirinto de Adolf Hitler</vrk>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
<ref tip="vid" cel="transmisi.0o">transmisio</ref>
</snc>
<ref tip="hom" cel="radar.0o">radaro</ref>
<trdgrp lng="cs">
<trd>radar</trd>,
<trd>radiolokátor</trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="de">
<trd>Fahrwerk</trd>,
<trd>Räderwerk</trd>
</trdgrp>
<trd lng="fr">rouage</trd>
<trdgrp lng="hu">
<trd>hajtómű</trd>,
<trd>kerékhajtás</trd>
</trdgrp>
<trd lng="nl">raderwerk</trd>
<trdgrp lng="ru">
<trd>&c_s;&c_i;&c_s;&c_t;&c_je;&c_m;&c_a; <ind>&c_k;&c_o;&c_l;&c_jo;&c_s;</ind></trd>,
<trd>&c_k;&c_o;&c_l;&c_jo;&c_s;&c_n;&c_y;&c_j; &c_m;&c_je;&c_h;&c_a;&c_n;&c_i;&c_z;&c_m;</trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="sk">
<trd>radar</trd>,
<trd>rádiolokátor</trd>
</trdgrp>
</drv>
<drv mrk="rad.0umi">
<kap><tld/>umi</kap>
<gra><vspec>tr</vspec></gra>
<snc mrk="rad.0umi.KOMUNE">
<dif>
Torture <ref tip="super" cel="mort.0igi.malvivigi">mortigi</ref>
iun, rompante al li membrojn kaj lasante lin kuŝi sur <tld/>o:
<ekz>
li estis <tld/>umita sur la ĉefa placo en septembro 1602
<fnt>
<vrk><url ref="https://eo.wikipedia.org/wiki/Douarnenez">Douarnenez -
Vikipedio</url></vrk>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la reprezentantoj de rezistmovado estis ekzekutitaj (unu senkapigita per
lignotabulo kaj la alia <tld/>umita)
<fnt>
<bib>Viki</bib>
<lok><url ref="https://eo.wikipedia.org/?curid=37537">Venceslao la 1-a
(Bohemio)</url></lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trd lng="be">&c_k;&c_a;&c_l;&c_je;&c_s;&c_a;&c_v;&c_a;&c_c;&c_mol;</trd>
<trdgrp lng="cs">
<trd>lámat kolem</trd>,
<trd>mučit vplétáním do kola</trd>,
<trd>umučit vpletením do kola</trd>
</trdgrp>
<trd lng="de">rädern</trd>
<trdgrp lng="fr">
<trd>rouer<klr tip="ind"> (supplicier)</klr></trd>,
<trd>faire subir le supplice de la <ind>roue</ind></trd>
</trdgrp>
<trd lng="hu">kerékbe tör</trd>
<trd lng="nl">radbraken</trd>
<trd lng="ru">&c_k;&c_o;&c_l;&c_je;&c_s;&c_o;&c_v;&c_a;&c_t;&c_mol; <klr>(&c_k;&c_a;&c_z;&c_n;&c_i;&c_t;&c_mol;)</klr></trd>
<trd lng="sk">lámať v kolese</trd>
</drv>
<drv mrk="rad.0radio">
<kap><tld/>radio</kap>
<snc mrk="rad.0radio.TEK">
<uzo tip="fak">TEK</uzo>
<dif>
<ref tip="super" cel="radi.0o.discelanta">Radio</ref> de <tld/>o;
<ref tip="sin" cel="spok.0o">spoko</ref>:
<ekz>
kiel la aranĝo de <tld/>oj de veturilo: iliaj aksoj kaj
<ref tip="prt" cel="aks.0ingo">aksingo</ref>j kaj
<tld/>radioj kaj <tld/>rondoj, ĉio estis fandita
<fnt>
<bib>MT</bib>
<lok>I. Reĝoj 7:33</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
kial la diaro de vi <klr>[…]</klr> ne
rompas en pecetojn la radiojn de via <tld/>o
<fnt>
<bib>Hamlet</bib>
</fnt>!
</ekz>
</dif>
</snc>
<trd lng="be">&c_s;&c_mol;&c_p;&c_ib;&c_c;&c_a;</trd>
<trdgrp lng="cs">
<trd>loukoť</trd>,
<trd>paprsek kola</trd>
</trdgrp>
<trd lng="de">Speiche</trd>
<trd lng="fr">rayon<klr tip="ind"> (de roue)</klr></trd>
<trd lng="hu">küllő</trd>
<trd lng="id">jari-jari</trd>
<trd lng="nl">spaak</trd>
<trd lng="ru">&c_s;&c_p;&c_i;&c_c;&c_a;</trd>
<trd lng="sk">spica</trd>
</drv>
<drv mrk="rad.0ringo">
<kap><tld/>ringo</kap>
<snc mrk="rad.0ringo.TEK">
<uzo tip="fak">TEK</uzo>
<dif>
<ref tip="super" cel="ring.0o.FORM">Ringo</ref> el fero aŭ elasta substanco, per kiu oni
provizas la randon
de veturila <tld/>o:
<ekz>
per preniloj <klr>[ili]</klr> kaptas <tld/>ringon, kiu staris por varmigo en la
fajro, kaj poste kun granda urĝo komencas meti ĝin sur radon
<fnt>
<bib>HsT</bib>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
kiam pasintece ĉarfaristoj konstruis aŭ riparis la lignajn radojn de ĉaroj, ili
tre varmigis ferajn <tld/>ringojn, kiujn ili poste aplikis
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<aut>Roberto Pigro</aut>
<vrk><url ref="https://www.monato.be/2014/011332.php">Dilatiĝo, kuntiriĝo ... kaj
eksperimento por infana amuziĝo</url></vrk>
<lok>2014</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
statistiko do eksterordinara tamen diras malmulton pri poezio: la grava demando
estas ne, ĉu poetoj aŭ libroj estas multnombraj, kvazaŭ temus pri produktado
de <tld/>ringoj, sed ĉu la poemoj estas arte valoraj
<fnt>
<bib>LPl</bib>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
<ref tip="sub" cel="pneux.0o">pneŭo</ref>
</snc>
<trd lng="be">&c_sh;&c_y;&c_n;&c_a; <klr tip="amb">(&c_k;&c_o;&c_l;&c_a;)</klr></trd>
<trd lng="cs">obruč kola</trd>
<trd lng="de">Radreifen</trd>
<trd lng="hu">kerékabroncs</trd>
<trd lng="id">ban</trd>
<trd lng="nl">band<klr tip="ind"> (v.e.wiel)</klr></trd>
<trd lng="ru">&c_sh;&c_i;&c_n;&c_a;</trd>
<trd lng="sk">obruč kolesa</trd>
</drv>
<drv mrk="rad.0rondo">
<kap><tld/>rondo</kap>
<snc mrk="rad.0rondo.TEK">
<uzo tip="fak">TEK</uzo>
<dif>
Cirkla ekstera parto de <ref tip="super" cel="rad.0o.TEK"><tld/>o</ref>:
<ekz>
iliaj <tld/>rondoj estis altaj
<fnt>
<bib>MT</bib>
<lok>Jeĥezkel 1:18</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
cikloido estas la kurbo difinita per <klr>[…]</klr> punktoj sur la <tld/>rondo
de cirklo ruliĝanta laŭ rekto
<fnt>
<bib>Viki</bib>
<lok><url ref="https://eo.wikipedia.org/?curid=105750">Cikloido</url></lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
<ref tip="vid" cel="nab.0o.TEK">nabo</ref>
</snc>
<trd lng="be">&c_v;&c_o;&c_b;&c_a;&c_d;</trd>
<trdgrp lng="cs">
<trd>disk kola</trd>,
<trd>obruč</trd>,
<trd>okruží</trd>,
<trd>ráfek kola</trd>
</trdgrp>
<trd lng="de">Felge</trd>
<trdgrp lng="hu">
<trd>keréktalp</trd>,
<trd>kerékpánt</trd>,
<trd>felni</trd>
</trdgrp>
<trd lng="id">pelek</trd>
<trd lng="nl">velg</trd>
<trd lng="ru">&c_o;&c_b;&c_o;&c_d;</trd>
<trdgrp lng="sk">
<trd>disk kolesa</trd>,
<trd>obruč</trd>,
<trd>okružie</trd>,
<trd>ráfik kolesa</trd>
</trdgrp>
</drv>
<drv mrk="rad.dent0o">
<kap>dent<tld/>o</kap>
<snc mrk="rad.dent0o.TEK">
<uzo tip="fak">TEK</uzo>
<dif>
<ref tip="super" cel="rad.0o.TEK"><tld lit="R"/>o</ref>, kies
rondo estas provizita per dentoj:
<ekz>
al iu krutega pinto de la Alpoj <klr>[…]</klr> oni konstruis dent<tld/>an
fervojon
<fnt>
<bib>VaK</bib>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la ŝipo sube moviĝas sur dent<tld/>aj reloj
<fnt>
<bib>MortulŜip</bib>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
por la supreniĝo oni uzas nek dent<tld/>ojn, nek dentrelojn, sed zigzagojn kaj
rondojn
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<aut>Marta Solís</aut>
<vrk><url ref="https://www.monato.be/2005/008399.php">Unika fervojo en Andoj</url></vrk>
<lok>2005</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
<uzo tip="stl">FIG</uzo>
ĉiu homo havas potencialon esti valora ano de la socio, tamen dume oni estas
dent<tld/>oj en sistemo
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<aut>Evgeni Georgiev</aut>
<vrk><url ref="https://www.monato.be/2012/010826.php">Piratoj hoj!</url></vrk>
<lok>2012</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trd lng="be">&c_z;&c_u;&c_b;&c_ch;&c_a;&c_s;&c_t;&c_a;&c_je; &c_k;&c_o;&c_l;&c_a;</trd>
<trd lng="cs">ozubené kolo</trd>
<trd lng="de">Zahnrad</trd>
<trd lng="es">rueda dentada</trd>
<trd lng="fr">roue dentée</trd>
<trd lng="hu">fogaskerék</trd>
<trd lng="id"><ind>roda</ind> gigi</trd>
<trd lng="nl">tandrad</trd>
<trdgrp lng="ru">
<trd>&c_z;&c_u;&c_b;&c_ch;&c_a;&c_t;&c_o;&c_je; &c_k;&c_o;&c_l;&c_je;&c_s;&c_o;</trd>,
<trd>&c_sh;&c_je;&c_s;&c_t;&c_je;&c_r;&c_n;&c_ja;</trd>,
<trd>&c_sh;&c_je;&c_s;&c_t;&c_je;&c_r;&c_jo;&c_n;&c_k;&c_a;</trd>
</trdgrp>
<trd lng="sk">ozubené koleso</trd>
<trd lng="sv">kugghjul</trd>
</drv>
<drv mrk="rad.inerto0o">
<kap>inerto<tld/>o,
<var><kap>inerci<tld/>o<fnt><bib>PIV1</bib></fnt></kap></var></kap>
<snc mrk="rad.inerto0o.TEK">
<uzo tip="fak">TEK</uzo>
<dif>
Peza <tld/>o, kies <ref cel="inert.0eco.FIZ">inerteco</ref>
ebligas kontraŭstari momentajn rezistojn, reguligi
rapidon kaj povas eĉ servi kiel ĉefa energifonto:
<ekz>
la <klr>[kur]</klr>tapiŝon movas elektra motoro aŭ ĝi estas provizita per
inerci<tld/>o
<fnt>
<bib>Viki</bib>
<lok><url ref="https://eo.wikipedia.org/?curid=356378">Kurtapiŝo</url></lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la akompanado imitas la radŝpinilon per daŭre turniĝaj sesdekononotaj figuroj de
la dekstra mano, en la maldekstra mano oni aŭdas kvazaŭe la piedon, tretantan
la pedalon por la inerci<tld/>o
<fnt>
<bib>Viki</bib>
<lok><url ref="https://eo.wikipedia.org/?curid=410850">Gretchen am Spinnrade</url></lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trd lng="be">&c_m;&c_a;&c_h;&c_a;&c_v;&c_ib;&c_k;</trd>
<trd lng="de">Schwungrad</trd>
<trd lng="fr">volant d'inertie</trd>
<trd lng="hu">lendkerék</trd>
<trd lng="ru">&c_m;&c_a;&c_h;&c_o;&c_v;&c_i;&c_k;</trd>
</drv>
<drv mrk="rad.padel0o">
<kap>padel<tld/>o</kap>
<snc mrk="rad.padel0o.TEK">
<uzo tip="fak">TEK</uzo>
<dif>
Cirkla aranĝo de <ref tip="prt" cel="padel.0o">padelo</ref>j
por transformi turniĝon al fluo aŭ fluon al turniĝo:
<ekz>
simpla maŝino, konsistanta de padel<tld/>o kaj kliko
<fnt>
<vrk><url ref="https://eo.wikipedia.org/wiki/Brown-a_Kliko">Brown-a Kliko -
Vikipedio</url></vrk>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
du trogĉenoj elmarigis la nafton, tamen eblus aliaj metodoj: pumpiloj,
rulbendoj, padel<tld/>oj
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<aut>Christian Bertin</aut>
<vrk><url ref="https://www.monato.be/2003/008085.html">Ĉu revo iam fariĝos
realo?</url></vrk>
<lok>2003</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
<refgrp tip="malprt">
<ref cel="muel.0ilo">muelilo</ref>,
<ref cel="turbin.0o">turbino</ref>,
<ref cel="ventol.0ilo">ventolilo</ref>,
<ref cel="pump.0ilo">pumpilo</ref>.
</refgrp>
</snc>
<trdgrp lng="cs">
<trd>kolo na spodní vodu</trd>,
<trd>lopatkové kolo</trd>
</trdgrp>
<trd lng="de">Flügelrad</trd>
<trd lng="es">hélice</trd>
<trd lng="fr">turbine</trd>
<trd lng="hu">lapátkerék</trd>
<trd lng="nl">schoepenrad</trd>
<trdgrp lng="ru">
<trd>&c_l;&c_o;&c_p;&c_a;&c_s;&c_t;&c_n;&c_o;&c_je;
&c_k;&c_o;&c_l;&c_je;&c_s;&c_o;</trd>,
<trd>&c_k;&c_r;&c_y;&c_l;&c_mol;&c_ch;&c_a;&c_t;&c_k;&c_a;</trd>,
<trd>&c_g;&c_r;&c_je;&c_b;&c_n;&c_o;&c_je;
&c_k;&c_o;&c_l;&c_je;&c_s;&c_o;</trd>
</trdgrp>
<trd lng="sk">lopatkové koleso</trd>
<trdgrp lng="sv">
<trd>skovelhjul</trd>,
<trd>vattenhjul</trd>
</trdgrp>
</drv>
<drv mrk="rad.spekto0ego">
<kap>spekto<tld/>ego</kap>
<snc mrk="rad.spekto0ego.SPO">
<uzo tip="fak">SPO</uzo>
<dif>
granda staranta <ref tip="super" cel="rad.0o.TEK"><tld/>o</ref> en
amuzparko, kiu turnas seĝojn aŭ vagonetojn, vidigante al la
sursidantoj la ĉirkaŭaĵon:
<ekz>
tie troviĝis ruĝa malgranda spekto-<tld/>ego el aĉaj lignoj,
bambuoj kaj ŝnuroj
<fnt><bib>HomojManĝantaj</bib>, <lok>&leftquot;manĝi rubmanĝaĵon&rightquot;, p.
16a</lok></fnt>;
</ekz>
<ekz>
allogaĵoj estas krom spekto<tld/>ego kaj onda fervojo ofte teatroprezentoj
<fnt>
<vrk><url ref="https://eo.wikipedia.org/wiki/Amuzparko">Amuzparko - Vikipedio</url></vrk>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trd lng="bg">&c_v;&c_i;&c_je;&c_n;&c_s;&c_k;&c_o; &c_k;&c_o;&c_l;&c_je;&c_l;&c_o;</trd>
<trd lng="de">Riesenrad</trd>
<trd lng="fr">grande roue</trd>
<trd lng="hu">óriáskerék</trd>
<trdgrp lng="id">
<trd><ind>kincir</ind> raksasa</trd>,
<trd><ind>komidi</ind> putar</trd>
</trdgrp>
<trd lng="pt">roda-gigante</trd>
<trd lng="ru">&c_k;&c_o;&c_l;&c_je;&c_s;&c_o; &c_o;&c_b;&c_o;&c_z;&c_r;&c_je;&c_n;&c_i;&c_ja;</trd>
</drv>
<drv mrk="rad.spindel0o">
<kap>spindel<tld/>o</kap>
<snc mrk="rad.spindel0o.TEK">
<uzo tip="fak">TEK</uzo>
<dif>
Parto de transmisiilo en formo de <ref cel="spinde.0o">spindelo</ref>, kun kaĝeto el du ĝis
multaj dentoj aŭ stangetoj, turniĝanta orte al kron<tld/>o.
</dif>
<bld lok="&WCU;/thumb/6/69/Kronrad2.jpg/320px-Kronrad2.jpg" prm="CC-BY-SA-3.0">spindel<tld/>o (supre) kaj kron<tld/>o
<fnt>
<lok><url ref="&WCW;/File:Kronrad2.jpg">https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kronrad2.jpg</url></lok>
</fnt>
</bld>
</snc>
<trd lng="de">Spindelrad</trd>
<trd lng="en">fusee</trd>
<trd lng="fr">fusée<klr tip="ind"> (horlogerie)</klr></trd>
</drv>
<drv mrk="rad.sxpin0o">
<kap>
ŝpin<tld/>o
</kap>
<snc mrk="rad.sxpin0o.TEKS">
<uzo tip="fak">TEKS</uzo>
<dif>
La <tld/>o de <ref tip="malprt" cel="sxpin.rad0ilo"><tld/>ŝpinilo</ref>,
metonimie ankaŭ la tuta aparato:
<ekz>
la maljunulino sidis en sia domo kaj turnis ŝpin<tld/>on
<fnt>
<bib>ElektFab</bib>
<lok>Paŝtistino de anseroj apud puto</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
festofajroj en la formo de ŝpin<tld/>o
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<vrk><url ref="https://tekstaro.com/t?nomo=artikoloj-el-monato-2012-2018">Finnlando ‐
Somermeza festo en Seurasaari</url></vrk>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
kaverna fajrejo kaj ŝpin<tld/>o, ĉe kiu klinita oldulino <klr>[…]</klr> sidis
dorse al mi, silente ŝpinante
<fnt>
<aut>Sonja Lang</aut>
<vrk>La Soleno</vrk>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trd lng="de">Rad eines <ind>Spinnrade</ind>s</trd>
</drv>
</art>
<!--
$Log$
versio 1.83 2021/06/19 12:42:09
Wolfram Diestel: kor. mrk
versio 1.81 2021/06/18 09:32:35
Wolfram Diestel: +spindel~o
versio 1.79 2021/06/17 18:37:17
Wolfram Diestel: +sxpin~o
versio 1.39 2021/05/24 17:41:56
Wolfram Diestel: +muel~o (ekz)
versio 1.38 2021/04/26 19:06:04
Wolfram Diestel: +ref-oj
versio 1.37 2021/04/26 07:03:06
Wolfram Diestel: ...ekz-oj
versio 1.36 2021/04/25 10:54:56
Wolfram Diestel: ~ringo: ekz-oj
versio 1.35 2021/04/20 05:51:40
-->
</vortaro>