/
pied.xml
918 lines (893 loc) · 28.3 KB
/
pied.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
<?xml version="1.0"?>
<!DOCTYPE vortaro SYSTEM "../dtd/vokoxml.dtd">
<vortaro>
<art mrk="$Id: pied.xml,v 1.63 2020/10/03 00:11:13 revo Exp $">
<kap>
<ofc>*</ofc>
<rad>pied</rad>/o
</kap>
<drv mrk="pied.0o">
<kap><ofc>*</ofc><tld/>o</kap>
<snc mrk="pied.0o.ANA">
<uzo tip="fak">ANA</uzo>
<dif>
Artikita parto ĉe ekstremo de la homa aŭ besta
<ref tip="malprt" cel="krur.0o.tuto">kruro</ref>,
servanta por stari kaj paŝi:
<ekz>
mi sidas sur seĝo kaj tenas
la <tld/>ojn sur benketo<fnt><bib>F</bib><lok>&FE;
26</lok></fnt>;
</ekz>
<ekz>
la stabaj oficiroj <klr>[…]</klr> sin ĵetis al la <tld/>oj <klr>[…]</klr> de l'
princo
<fnt>
<bib>Far2</bib>
<lok>Ĉapitro XVIII</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
<ref cel="bat.pied0i">piedbati</ref>, <tld/>frapi,
<ref cel="prem.pied0i">piedpremi</ref>
(<ref tip="sin" cel="tret.0i">treti</ref>);
</ekz>
<ekz>
<tld/>a <klr>(kie kuŝas la
<tld/>oj)</klr> parto de la lito<fnt><bib>Fab4</bib><lok>Filino
de la marĉa reĝo</lok></fnt>;
</ekz>
<ekz>
lama<tld/>a artisto
<fnt>
<bib>FK</bib>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
Aĥilo rapida<tld/>a
<fnt>
<bib>FK</bib>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
mi ne havis la intencon eldoni aŭtore plenan vortaron kaj
krei laŭ mia persona plaĉo la tutan lingvon de l' kapo ĝis la
<tld/>oj
<fnt>
<aut>L. L. &Z;</aut>
<vrk>Aldono al la dua libro de la lingvo
internacia</vrk>
</fnt>.
<trd lng="ca">de cap a peus</trd>
<trd lng="es">de los pies a la cabeza</trd>
</ekz>
</dif>
<trd lng="bg">&c_s;&c_t;&c_malmol;&c_p;&c_a;&c_l;&c_o;</trd>
<trd lng="ca">peu</trd>
<trd lng="de">Fuß</trd>
<trd lng="es">pie</trd>
<trd lng="ku">nig</trd>
<trd lng="nl">voet</trd>
<trd lng="pl">stopa</trd>
<trd lng="pt">pé</trd>
<trdgrp lng="ru">
<trd>&c_s;&c_t;&c_u;&c_p;&c_n;&c_ja;</trd>,
<trd>&c_n;&c_o;&c_g;&c_a;</trd>
</trdgrp>
<trd lng="sv">fot</trd>
<trd lng="tr">ayak</trd>
</snc>
<snc mrk="pied.0o.mebla">
<uzo tip="stl">FIG</uzo>
<dif>
Parto sur kiu meblo staras:
<ekz>
tablo kun kvar <tld/>oj;
</ekz>
<ekz>
la gefianĉoj sidis, ĉiu apogita al <tld/>o de tablo
<fnt><bib>Fab2</bib>, <lok>Dio de dormo</lok></fnt>.
</ekz>
</dif>
<rim>
Kvankam Zamenhofa, tiu uzo
ŝajnas malkonvena al iuj, kiuj
preferas por tiu senco la vorton
<ref tip="sin" cel="krur.0o.mebla">kruro</ref>
(krom se temas pri speciale fleksita kaj
skulptita parto de mebla kruro). Komparu ankaŭ kun
<ctl>brakseĝo</ctl>, kiu havas brak-, ne man-apogilojn.
</rim>
<trd lng="ca">petge</trd>
<trd lng="es">pie</trd>
<trd lng="nl">poot</trd>
<trd lng="ru">&c_n;&c_o;&c_zh;&c_k;&c_a;</trd>
<trd lng="pl">noga</trd>
<trd lng="pt">pé</trd>
<trd lng="sv">ben</trd>
<trd lng="tr">ayak</trd>
</snc>
<snc mrk="pied.0o.FIG">
<uzo tip="stl">FIG</uzo>
<dif>
Malsupra parto de io, bazo, <ref tip="sin" cel="fundam.0o">fundamento</ref>:
<ekz>
<tld/>o de paĝo;
</ekz>
<ekz>
ĉe la <tld/>o de l' monto
<fnt>
<aut>Raymond Schwartz</aut>
<vrk><url ref="http://steloj.de/esperanto/butiko">La Stranga Butiko</url></vrk>
<lok>Tro Homa Sorto de iu Neĝhomo</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
<ref tip="vid" cel="not.pied0o">piednoto</ref>;
</ekz>
<ekz>
stari sur propraj <tld/>oj <klr>(esti memstara)</klr>.
</ekz>
</dif>
<trdgrp lng="ca">
<trd>base</trd>,
<trd>cossol</trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="es">
<trd>pie</trd>,
<trd>pata</trd>,
<trd>base</trd>
</trdgrp>
<trd lng="nl">voet</trd>
<trd lng="pl">stopa</trd>
<trdgrp lng="pt">
<trd>sopé</trd>,
<trd>rodapé</trd>,
<trd>base</trd>
</trdgrp>
<trd lng="ru">&c_p;&c_o;&c_d;&c_o;&c_sh;&c_v;&c_a;
<klr>(&c_g;&c_o;&c_r;&c_y; &c_i; &c_t;.&c_p;.)</klr></trd>
<trd lng="sv">fot</trd>
<trd lng="tr">ayak</trd>
</snc>
<snc mrk="pied.0o.POE">
<uzo tip="fak">POE</uzo>
<dif>
Parto de <ref tip="malprt" cel="vers.0o">verso</ref>, konsistanta
el karakteriza kombinaĵo de <ref cel="silab.0o">silaboj</ref>
kun difinita longeco aŭ akcentiteco:
<ekz>
leganto <klr>[…]</klr>, por kiu la nomoj de la <tld/>oj (mezuroj de la antikvaj
versoj) aspektas nekonataj, tamen same povas sin lasi al la melodio de la
ritmo
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<aut>Carlo Minnaja</aut>
<vrk><url ref="https://www.monato.be/2012/010377.php">Nuntempo en antikva
vesto</url></vrk>
<lok>2012</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
en Esperanta metriko la ĉefaj <tld/>oj estas du-
aŭ tri-silabaj kaj entenas nur unu akcentitan silabon.
</ekz>
</dif>
<refgrp tip="sub">
Dusilabaj piedoj:
<ref cel="jamb.0o">jambo</ref>,
<ref cel="pirik.0o">piriko</ref>,
<ref cel="sponde.0o">spondeo</ref>,
<ref cel="troke.0o">trokeo</ref>;
trisilabaj piedoj:
<ref cel="amfibr.0o">amfibraĥo</ref>,
<ref cel="anapes.0o">anapesto</ref>,
<ref cel="daktil1.0o.POE">daktilo</ref>,
<ref cel="tribra.0o">tribrako</ref>;
kvarsilaba piedo:
<ref cel="jamb.hxor0o">ĥorjambo</ref>.
</refgrp>
<trd lng="ca">peu <klr>(poètica)</klr></trd>
<trd lng="es">pie <klr>(poesía)</klr></trd>
<trd lng="nl">versvoet</trd>
<trd lng="pt">pé</trd>
<trd lng="ru">&c_s;&c_t;&c_o;&c_p;&c_a;</trd>
</snc>
<snc mrk="pied.0o.MAT">
<uzo tip="fak">MAT</uzo>
<uzo tip="stl">ARK</uzo>
<fnt><bib>MatTerm</bib><lok>p. 26</lok></fnt>
<uzo tip="klr">(fakula ĵargono)</uzo>
<dif>
<klr>(de <ref cel="ort.0anto">ortanto</ref>, sur ajna al ĝi
orta
<ref cel="figur.geometria0o">geometria figuro</ref>)</klr>
La punkto, en kiu ili sin orte sekcas:
<ekz>
la <tld/>o de <ref cel="ort.mez0anto">mezortanto</ref> de
streko
estas ties <ref cel="mez.0o.punkto">mezo</ref>.
</ekz>
</dif>
<trd lng="ca">peu d'una perpendicular</trd>
<trd lng="de">Lotfußpunkt</trd>
<trd lng="en">foot<klr tip="ind"> (of a perpendicular)</klr></trd>
<trd lng="es">pie<klr tip="ind"> (de una perpendicular)</klr></trd>
<trd lng="fr">pied<klr tip="ind"> (d'une
perpendiculaire)</klr></trd>
<trd lng="pl">spodek<klr tip="ind">
(prostopad&lstroke;ej)</klr></trd>
<trd lng="ru">&c_o;&c_s;&c_n;&c_o;&c_v;&c_a;&c_n;&c_i;&c_je;<klr tip="ind">
(&c_p;&c_je;&c_r;&c_p;&c_je;&c_n;&c_d;&c_i;&c_k;&c_u;&c_l;&c_ja;&c_r;&c_a;)</klr></trd>
</snc>
<trd lng="br">troad</trd>
<trdgrp lng="cs">
<trd>konec</trd>,
<trd>noha <klr tip="ind">(od kotníku
dolů)</klr></trd>,
<trd>stopa</trd>
</trdgrp>
<trd lng="de">Fuß</trd>
<trd lng="en">foot</trd>
<trd lng="es">pie<klr> (anatomía, parte baja de
algo)</klr></trd>
<trd lng="fr">pied</trd>
<trd lng="hu">láb</trd>
<trd lng="it">piede</trd>
<trd lng="pl">stopa</trd>
<trd lng="ro">picior</trd>
<trdgrp lng="sk">
<trd>koniec</trd>,
<trd>stopa</trd>
</trdgrp>
<trd lng="vo">fut</trd>
</drv>
<drv mrk="pied.0e">
<kap><tld/>e</kap>
<snc mrk="pied.0e.KOMUNE">
<dif>
Per la <tld/>oj:
<ekz>
li <tld/>e ekiris la vojon
<fnt>
<bib>Fab3</bib>
<lok>Sub la saliko</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
<nom>Sisera</nom> forkuris <tld/>e al la tendo
<fnt>
<bib>MT</bib>
<lok>Juĝistoj 4:17</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
riveron oni transpaŝis <tld/>e
<fnt>
<bib>MT</bib>
<lok>Psalmaro 66:6</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
kiel lerte li stariĝos <tld/>e
<fnt>
<bib>Rabistoj</bib>
<lok>Akto Kvina</lok>
</fnt>!
</ekz>
<ekz>
malfeliĉo venas rajde, foriras <tld/>e
<fnt><bib>PrV</bib></fnt>.
</ekz>
</dif>
<trd lng="br">war droad</trd>
<trdgrp lng="ca">
<trd>a peu</trd>,
<trd>caminant</trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="de">
<trd>zu <ind>Fuß</ind></trd>,
</trdgrp>
<trdgrp lng="es">
<trd>a pie</trd>,
<trd>caminando</trd>
</trdgrp>
<trd lng="fr">à <ind>pied</ind></trd>
<trd lng="hu">gyalog</trd>
<trd lng="it">a <ind>piedi</ind></trd>
<trd lng="nl">te <ind>voet</ind></trd>
<trdgrp lng="oc">
<trd>a <ind>pè</ind></trd>,
<trd>en <ind>caminant</ind></trd>
</trdgrp>
<trd lng="pl">pieszo</trd>
<trd lng="ru">&c_p;&c_je;&c_sh;&c_k;&c_o;&c_m;</trd>
<trd lng="sv">till <ind>fots</ind></trd>
</snc>
<snc mrk="pied.0e.cxe">
<dif>
Ĉe la <tld/>oj:
<ekz>
ligu lin mane kaj <tld/>e
<fnt>
<bib>NT</bib>
<lok>Mateo 22:13</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
vestita ĝis<tld/>e
<fnt>
<bib>NT</bib>
<lok>Apokalipso 1:13</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trd lng="cs">pěšky</trd>
<trdgrp lng="sk">
<trd>peši</trd>,
<trd>pešky</trd>,
<trd>pešo</trd>
</trdgrp>
</drv>
<drv mrk="pied.nud0e">
<kap>nud<tld/>e, <var><kap>nuda<tld/>e</kap></var></kap>
<snc mrk="pied.nud0e.KOMUNE">
<dif>
Per la piedoj nudaj:
<ekz>
perdu vi la ŝuplandojn kaj kuru nud<tld/>aj
<fnt>
<bib>ElektFab</bib>
<lok>Neĝulino kaj Rozulino</lok>
</fnt>!
</ekz>
<ekz>
en somero ŝi devis ĉiam iri nuda<tld/>e, ĉar ŝi estis malriĉa,
<fnt>
<bib>Fab2</bib>
<lok>Ruĝaj ŝuoj</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
kuraĝon mi havas sufiĉe, por iri nuda<tld/>e tra la mezon de la infero
<fnt>
<bib>Rabistoj</bib>
<lok>Akto Unua</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
mi plandas plu nud<tld/>e sur pado sinuanta preter marĉoj
kaj montetoj
<fnt><aut>S. Johansson</aut>,
<vrk><url ref="http://esperanto.net/literaturo/tekstoj/johansson/nokt.html">Nokta
halto</url></vrk>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
<trdgrp lng="ca">
<trd>descalç</trd>,
<trd>amb els peus nus</trd>
</trdgrp>
<trd lng="de">barfuß</trd>
<trdgrp lng="es">
<trd>descalzo</trd>,
<trd>con los pies desnudos</trd>
</trdgrp>
<trd lng="fr">à pieds nus</trd>
</snc>
<trd lng="cs">bos</trd>
<trdgrp lng="sk">
<trd>bosky</trd>,
<trd>naboso</trd>
</trdgrp>
</drv>
<drv mrk="pied.0e_de">
<kap><tld/>e de</kap>
<snc mrk="pied.0e_de.iu">
<dif>
Ĉe la <tld/>oj de iu.
</dif>
<trd lng="ca">als <ind>peus</ind> de</trd>
<trd lng="de">zu <ind>Füßen</ind> <klr tip="ind">(von)</klr></trd>
<trd lng="es">a los <ind>pies</ind> de</trd>
<trd lng="fr">aux <ind>pieds</ind> de</trd>
<trd lng="nl">aan de <ind>voeten</ind></trd>
<trd lng="pl">u stóp</trd>
<trd lng="sv">vid <ind>fötterna</ind></trd>
<trd lng="ru">&c_v; <ind>&c_n;&c_o;&c_g;&c_a;&c_h;</ind> &c_u;<klr>
(&c_k;&c_o;&c_g;&c_o;-&c_l;.)</klr></trd>
</snc>
<snc mrk="pied.0e_de.FIG">
<uzo tip="stl">FIG</uzo>
<dif>
Malsupre de io:
<ekz>
<tld/>e de la monto
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<aut>Bardhyl Selimi</aut>
<vrk><url ref="https://www.monato.be/2010/010020.php">Sekretoj eltombigitaj</url></vrk>
<lok>2010</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
ducento da apogantoj kunvenis <tld/>e de la <nom>Atomiumo</nom>
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<aut>pp</aut>
<vrk><url ref="https://www.monato.be/2005/008593.php">Blua Atomiumo pro forrabita
ĵurnalistino</url></vrk>
<lok>2005</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
<tld/>e de la paĝo troviĝas noto.
</ekz>
</dif>
<trd lng="br">ouzh <ind>troad</ind></trd>
<trd lng="ca">al <ind>peu</ind> de</trd>
<trd lng="de">am <ind>Fuß</ind> <klr tip="ind">(von)</klr></trd>
<trd lng="es">al <ind>pie</ind> de</trd>
<trd lng="fr">au <ind>pied</ind> de</trd>
<trd lng="nl">aan de <ind>voet</ind></trd>
<trd lng="ru">&c_u;
<ind>&c_p;&c_o;&c_d;&c_n;&c_o;&c_zh;&c_i;&c_ja;</ind></trd>
</snc>
<trdgrp lng="en">
<trd>at the foot of</trd>,
<trd>below</trd>
</trdgrp>
<trd lng="it">ai <ind>piedi</ind> di</trd>
</drv>
<drv mrk="pied.0ingo">
<kap><ofc>*</ofc><tld/>ingo <fnt><bib>F</bib>, <lok>Universala
Vortaro, <url
ref="http://www.akademio-de-esperanto.org/fundamento/universala_vortaro.html#av-5158">pied'ing'</url></lok></fnt></kap>
<snc mrk="pied.0ingo.RAJ">
<dif>
Speco de ringo, kiu pendas de la selo kaj en kiun oni metas
ekstremaĵojn de la <tld/>oj por surĉevaliĝi kaj
rajdi:
<ekz>li defalas, restas alkroĉita per <tld/>o en la <tld/>ingo,
kaj la furioze forrapidanta ĉevalo posttrenas lin sur la ŝtona
teraĵo
<fnt>
<aut>Bertha von Suttner, trad. Armand Caumont</aut>
<vrk>For la batalilojn!</vrk>
<lok>kvara libro</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trd lng="br">stleug</trd>
<trd lng="ca">estrep</trd>
<trd lng="cs">třmen sedla</trd>
<trd lng="de">Steigbügel</trd>
<trdgrp lng="en">
<trd>stirrup <klr>(horse)</klr></trd>,
<trd>toe-clip <klr>(bicycle)</klr></trd>
</trdgrp>
<trd lng="es">estribo<klr> (de la silla de montar)</klr></trd>
<trd lng="fr">étrier</trd>
<trd lng="hu">kengyel</trd>
<trdgrp lng="it">
<trd>staffa<klr> (equitazione)</klr></trd>,
<trd>puntapiede<klr> (bicicletta)</klr></trd>
</trdgrp>
<trd lng="nl">stijgbeugel</trd>
<trd lng="pl">strzemi&eogonek;</trd>
<trd lng="ru">&c_s;&c_t;&c_r;&c_je;&c_m;&c_ja;</trd>
<trd lng="sk">strmeň</trd>
<trd lng="sv">stigbygel</trd>
</drv>
<drv mrk="pied.0umi">
<kap><tld/>umi</kap>
<gra><vspec>tr</vspec></gra>
<snc mrk="pied.0umi.KOMUNE">
<dif>
Vole aŭ nevole tuŝi, premi, bateti per la <tld/>o:
<ekz>
lasi ilin <tld/>umi sub pordo kun la katido
<fnt>
<vrk><url
ref="https://medium.com/@builderofthecake/kiel-adopti-senhejman-katidon-e04f24078c05">Alvoku
vian bestkuraciston kaj enhorarigi renkontiĝon por la katido.</url></vrk>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
<nom>Dunkan</nom> <klr>[…]</klr> streĉis la krurojn, tamen zorge, por ne
<tld/>umi iujn el la homfiguroj kiuj kuŝe-side apogis sin
kontraŭ la muro
<fnt>
<aut>J. Francis</aut>,
<vrk>La Granda Kaldrono</vrk>,
<lok>1978</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trd lng="de">füßeln</trd>
<trd lng="en">tread on, trample underfoot</trd>
<trd lng="fr">fouler aux pieds</trd>
</drv>
<drv mrk="pied.du0ulo">
<kap>du<tld/>ulo</kap>
<snc mrk="pied.du0ulo.ZOO">
<uzo tip="fak">ZOO</uzo>
<dif>
<ref tip="super" cel="animal.0o">Animalo</ref>, iranta sur du
<tld/>oj:
<ekz>
ni, du<tld/>uloj, veturaĉis kun malpli da spaco, malpli da bazaj komfortoj, ol
kvar<tld/>uloj protektataj de diversaj bestorajtaj leĝoj
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<aut>Paul Gubbins</aut>
<vrk><url ref="https://www.monato.be/2011/010541.php">Grincantaj genuoj ... kaj
ĝentileco</url></vrk>
<lok>2011</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
mi opinias, ke du<tld/>ulo sen homaj virtoj ne estas reala
homo
<fnt>
<aut>Fanny Alving, trad. John Lundgren</aut>
<vrk>Uzino 2</vrk>
<lok>Trans la rozkrado</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
<trd lng="de">Zweibeiner</trd>
</snc>
<trd lng="br">daoudroadeg</trd>
<trd lng="ca">bípede</trd>
<trd lng="en">biped</trd>
<trd lng="es">bípedo</trd>
<trd lng="fr">bipède<klr tip="ind"> (subst.)</klr></trd>
<trd lng="it">bipede</trd>
<trd lng="ru">&c_d;&c_v;&c_u;&c_n;&c_o;&c_g;&c_o;&c_je;
&c_s;&c_u;&c_shch;&c_je;&c_s;&c_t;&c_v;&c_o;</trd>
</drv>
<drv mrk="pied.kvar0ulo">
<kap>kvar<tld/>ulo</kap>
<snc mrk="pied.kvar0ulo.ZOO">
<uzo tip="fak">ZOO</uzo>
<dif>
<ref tip="super" cel="animal.0o">Animalo</ref>, iranta sur kvar
<tld/>oj:
<ekz>
la kvar<tld/>ulo estis ŝlosita sen nutraĵo kaj akvo dum 17 tagnoktoj kaj tamen
restis viva
<fnt>
<bib>Monato</bib>
<aut>AMik</aut>
<vrk><url ref="https://www.monato.be/2007/009134.php">Delikate ...</url></vrk>
<lok>2007</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
oni sur ĝin kuŝigis la vunditan kvar<tld/>ulon
<fnt>
<aut>Henri Vallienne</aut>
<vrk>Kastelo de Prelongo</vrk>
<lok>ĉapitro 4a</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
<trd lng="de">Vierbeiner</trd>
</snc>
<trd lng="br">pevarzroadeg</trd>
<trd lng="ca">quadrúpede</trd>
<trd lng="en">quadruped</trd>
<trd lng="es">cuadrúpedo</trd>
<trd lng="fr">quadrupède</trd>
<trd lng="it">quadrupede</trd>
<trd lng="pl">czworonóg</trd>
<trd lng="ro">patruped</trd>
<trd lng="ru">&c_ch;&c_je;&c_t;&c_v;&c_je;&c_r;&c_o;&c_n;&c_o;&c_g;&c_o;&c_je;
&c_s;&c_u;&c_shch;&c_je;&c_s;&c_t;&c_v;&c_o;</trd>
</drv>
<drv mrk="pied.tri0o">
<kap>tri<tld/>o</kap>
<snc mrk="pied.tri0o.pendigilo">
<dif>
Piramidforma instalaĵo el tri stangoj uzata ekz. por pendigi poton super fajro:
<ekz>
<klr>[ili]</klr> fandigis oron ĉe malgrandaj flamoj super feraj tri<tld/>oj
<fnt>
<bib>Marta</bib>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
se vi scius, kian banujon sendis la princo hodiaŭ, kupran banujon!... kaj kian
tri<tld/>on por la fajrujo, kiajn potojn <klr>[…]</klr>
<fnt>
<bib>Far1</bib>
<lok>Ĉapitro IX</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
<ref tip="sub" cel="stativ.0o">stativo</ref>
</snc>
<snc mrk="pied.tri0o.KOMUNE">
<dif>
Tablo, seĝo aŭ subtenilo kun tri <tld/>oj:
<ekz>
<nom>Vinicius</nom> sidis sur tri<tld/>o
<fnt>
<aut>H. Sienkiewicz trad. L. &Z;</aut>
<vrk>Quo vadis?</vrk>
<lok>ĉapitro 51a</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la fidela servistino metis la skribilaron sur kanapon kaj la
incensilon sur tri<tld/>on
<fnt>
<bib>Iŝtar</bib>
<lok>ĉapitro 22a</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
<rim>
&leftquot;Tri<em>krura</em> seĝo&rightquot; estus pli trafa kaj klara.
</rim>
<adm>
Ĉi rimarko estas ĝusta, sed eble ne tre utila.
Ĝi povus aplikiĝi al ĉiuj derivaĵoj de la tipo
"n-xo":
"triangula figuro" estas pli klara ol "triangulo",
"ĉirkaŭmana ornamaĵo" pli ol
"ĉirkaŭmano", kaj multaj
similaj. <aut>MB</aut>
</adm>
<adm>
La rimarko celas ne tiom la strukturon de la kunmetajxo, kiom
la misan radikon: koncerna segxo povas tute ne havi piedojn
(iel apartajn, ekz-e pli dikajn, skulptitajn malsupran
ekstremajxojn), sed gxi nepre havas "krurojn" (aux
"gambojn"). Angle mi nomus ilin "legs"
(a tripod is a three-LEGGED object), ne "feet".
<aut>Sergio</aut>
</adm>
</snc>
<trd lng="ca">trípode</trd>
<trd lng="cs">trojnožka</trd>
<trd lng="de">Dreibein</trd>
<trd lng="en">tripod</trd>
<trd lng="es">trípode</trd>
<trd lng="fr">trépied</trd>
<trd lng="it">treppiede</trd>
<trd lng="pl">trójnóg</trd>
<trdgrp lng="ru">
<trd>&c_t;&c_r;&c_je;&c_n;&c_o;&c_zh;&c_n;&c_i;&c_k;</trd>,
<trd>&c_t;&c_r;&c_je;&c_n;&c_o;&c_g;&c_a;</trd>
</trdgrp>
<trd lng="sk">trojnožka</trd>
<trd lng="sv">trefot</trd>
</drv>
<drv mrk="pied.kapo0e">
<kap>kapo<tld/>e</kap>
<snc mrk="pied.kapo0e.KOMUNE">
<dif>
Starante duope tiel, ke ĉiu havas la kapon en la loko, en
kiu la alia havas la <tld/>ojn.
</dif>
<trd lng="de">Kopf-bei-Fuß</trd>
</snc>
<trdgrp lng="en">
<trd>end-to-end</trd>,
<trd>head-to-toe</trd>
</trdgrp>
<trd lng="fr">tête-bêche</trd>
<trd lng="hu">fejtől-lábtól</trd>
<trd lng="nl">kop-aan-staart</trd>
<trd lng="pl">pozycja 69</trd>
<trd lng="ru">&c_v;&c_a;&c_l;&c_je;&c_t;&c_o;&c_m;</trd>
<trd lng="sk">hore nohami</trd>
</drv>
<drv mrk="pied.kapo0uloj">
<kap>kapo<tld/>uloj</kap>
<uzo tip="stl">KOMUNE</uzo>
<snc mrk="pied.kapo0uloj.ZOO">
<uzo tip="fak">ZOO</uzo>
<dif>
<ref tip="dif" cel="cefalo.0oj">Cefalopodoj</ref>:
<ekz>
amonito estis kapo<tld/>ulo, kiu vivis de malfrua Devonio ĝis malfrua Kretaceo
<fnt>
<bib>Viki</bib>
<lok><url ref="https://eo.wikipedia.org/?curid=36146">Amonito</url></lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
<trd lng="de">Kopffüßer</trd>
</snc>
<trd lng="br">penntroadeged</trd>
<trd lng="ca">cefalòpodes</trd>
<trd lng="cs">hlavonožci</trd>
<trd lng="en">cephalopods</trd>
<trd lng="es">cefalópodos</trd>
<trd lng="fr">céphalopodes</trd>
<trd lng="hu">lábasfejűek</trd>
<trd lng="it">cefalopodi</trd>
<trd lng="pl">g&lstroke;owonogi</trd>
<trdgrp lng="ro">
<trd>cephalopoda</trd>,
<trd>cefalopoda</trd>
</trdgrp>
<trd lng="ru">&c_g;&c_o;&c_l;&c_o;&c_v;&c_o;&c_n;&c_o;&c_g;&c_i;&c_je;</trd>
<trd lng="sk">hlavonožce</trd>
</drv>
<drv mrk="pied.mult0uloj">
<kap>mult<tld/>uloj</kap>
<uzo tip="stl">KOMUNE</uzo>
<snc mrk="pied.mult0uloj.ZOO">
<uzo tip="fak">ZOO</uzo>
<dif>
<ref tip="dif" cel="miriap.0oj.ZOO">Miriapodoj</ref>:
<ekz>
mult<tld/>ulo <klr>[…]</klr> artikulo kun multaj <tld/>oj
<fnt>
<aut>T. Jansson, trad. S. Johansson</aut>,
<vrk><url ref="http://www.geocities.com/muminvalo">Muminvalo</url></vrk>,
<lok>Glosaro</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trd lng="be">&c_m;&c_n;&c_a;&c_g;&c_a;&c_n;&c_o;&c_zh;&c_k;&c_ib;
<klr tip="amb">(&c_k;&c_l;&c_ja;&c_s;)</klr></trd>
<trd lng="ca">miriàpodes</trd>
<trd lng="de">Tausendfüßer</trd>
<trd lng="en">myriapods</trd>
<trdgrp lng="es">
<trd>miriápodos</trd>,
<trd>miriópodos</trd>
</trdgrp>
<trd lng="fr">myriapodes</trd>
<trd lng="hu">soklábúak</trd>
<trd lng="it">miriapodi</trd>
<trd lng="nl">duizendpoten</trd>
<trd lng="ru">&c_m;&c_n;&c_o;&c_g;&c_o;&c_n;&c_o;&c_zh;&c_k;&c_i;
<klr tip="amb">(&c_k;&c_l;&c_a;&c_s;&c_s;)</klr></trd>
</drv>
<drv mrk="pied.sur0igi">
<kap>
sur<tld/>igi
</kap>
<gra><vspec>tr</vspec></gra>
<snc mrk="pied.sur0igi.TEKS">
<dif>
Surŝovi, <ref cel="met.sur0i.veston">surmeti<sncref/></ref> sur piedon:
<ekz>
ili <klr>[…]</klr> sur<tld/>igis molajn ŝuojn
<fnt>
<aut>J. R. R. Tolkien, trad. C. Gledhill</aut>
<vrk>La Hobito</vrk>
<lok>2005</lok>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
</snc>
<trd lng="fr">chausser</trd>
</drv>
<drv mrk="pied.sur0igxi">
<kap>sur<tld/>iĝi</kap>
<gra><vspec>ntr</vspec></gra>
<snc mrk="pied.sur0igxi.KOMUNE">
<dif>
<ref tip="super" cel="star.ek0i.KOMUNE">Ekstari</ref> sur siaj
<tld/>oj:
<ekz>
<nom>Maksim</nom> facilmove sur<tld/>iĝis
<fnt>
<aut>V. Ŝukŝin, trad. N. Lozgaĉev</aut>,
<vrk>Simbolo de kredo</vrk>,
<bib>LOdE</bib>,
<lok>1994:3-4</lok>
</fnt>;
</ekz>
<ekz>
la kruroj de <nom>Nevil</nom> liberiĝis kaj li sur<tld/>iĝis skuiĝante
<fnt>
<vrk><url ref="https://www.rulit.me/books/hari-potter-kaj-la-read-374478-43.html">Hari
Potter kaj la Ŝtono de la...</url></vrk>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
<trd lng="de">auf die <ind>Füße</ind> kommen</trd>
</snc>
<trdgrp lng="ca">
<trd>estar-se dret</trd>,
<trd>dreçar-se</trd>
</trdgrp>
<trd lng="en">stand up</trd>
<trdgrp lng="es">
<trd><ind>erguir</ind>se</trd>,
<trd>ponerse de pie</trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="fr">
<trd>se <ind>mettre sur pieds</ind></trd>,
<trd>se lever<klr> (sur ses pieds)</klr></trd>
</trdgrp>
<trdgrp lng="it">
<trd>mettersi in <ind>piedi</ind></trd>,
<trd>alzarsi in <ind>piedi</ind></trd>
</trdgrp>
</drv>
<drv mrk="pied.sxajn0o">
<kap>ŝajn<tld/>o</kap>
<snc mrk="pied.sxajn0o.BIO">
<uzo tip="fak">BIO</uzo>
<fnt><bib>9OA</bib></fnt>
<dif>
Lobo aŭ fadeno de ĉelinterna substanco, servanta
al iuj <ref cel="cxel.0o.BIO">ĉeloj</ref> por enkorpigi
al si eksteran materialon, aŭ por moviĝi.
</dif>
<ref tip="vid" cel="ameb.0o">amebo</ref>
<trd lng="de">Scheinfüßchen</trd>
</snc>
<trd lng="ca">pseudopodi</trd>
<trd lng="en">pseudopod</trd>
<trdgrp lng="es">
<trd>pseudópodo</trd>,
<trd>seudópodo</trd>
</trdgrp>
<trd lng="fr">pseudopode</trd>
<trd lng="it">pseudopodo</trd>
</drv>
<drv mrk="pied.vers0o">
<kap>vers<tld/>o</kap>
<snc mrk="pied.vers0o.POE">
<uzo tip="fak">POE</uzo>
<dif>
<ref tip="dif" cel="pied.0o.POE"><tld lit="P"/>o<sncref ref="pied.0o.POE"/></ref>:
<ekz>
kalkulas la poeto sur la fingroj / vers<tld/>nombrojn
<fnt><bib>PGl</bib> <lok>p. 99</lok></fnt>;
</ekz>
<ekz>
viraj rimoj principe kaj precipe estiĝas ĉe la uzo de jamboj, de tiu
vers<tld/>o, kiu transiras de neakcenta al akcenta silabo
<fnt>
<vrk><url ref="https://lernu.net/fi/forumo/temo/1242">L'vorto / La vorto? / Neuvontapaikka
/ Foorumi - lernu.net</url></vrk>
</fnt>.
</ekz>
</dif>
<trd lng="de">Versfuß</trd>
</snc>
<trd lng="ca">peu <klr>(poètica)</klr></trd>
<trd lng="en">foot <klr>(poetry)</klr></trd>
<trd lng="es">pie <klr>(poesía)</klr></trd>
<trd lng="fr">pied<klr tip="ind"> (poésie)</klr></trd>
<trd lng="hu">versláb</trd>
<trd lng="it">piede<klr> (poes.)</klr></trd>
<trd lng="pl">stopa <klr>(wierszowa)</klr></trd>
<trd lng="ru">&c_s;&c_t;&c_o;&c_p;&c_a;<klr tip="amb">
(&c_s;&c_t;&c_i;&c_h;&c_o;&c_t;&c_v;&c_o;&c_r;&c_n;&c_a;&c_ja;)</klr></trd>
</drv>
</art>
<!--
$Log$
versio 1.63 2020/10/03 00:11:13
Erik Pedersen: aldonis anglan tradukon
versio 1.62 2020/09/09 22:32:41
Jeromo Vasxe: + gra tr
versio 1.61 2020/09/07 20:32:22
Jeromo Vasxe: + sur~igi
Revision 1.60 2020/03/02 18:10:36 revo
Wolfram Diestel: ekz-oj, germ trd-oj
Revision 1.59 2020/03/01 12:10:26 revo
Wolfram Diestel: ~o: ekz/fnt-oj, ref-oj
Revision 1.58 2017/12/20 10:10:22 revo
Michel Cantigneaux: "pied/ing/o" fundamenta kunmetajxo el la U.V.
Revision 1.57 2017/09/05 16:10:15 revo
Jeromo Vasxe: + ~umi
Revision 1.56 2017/08/23 11:10:15 revo
-->
</vortaro>