-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-al7b25_alalal-a10850.xml
304 lines (304 loc) · 15.8 KB
/
cod-al7b25_alalal-a10850.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 2</title>
<author ref="#Albert">Albertus Magnus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 2</title>
<date when="2022-06-21">June 21, 2022</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Ba" n="cod-al7b25">Paris 1894, v. 25</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0"
url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2022-06-21" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Ba" n="55"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="alalal-a10850"><!-- l1d2a2 -->
<head xml:id="alalal-a10850-Hd1e99">Articulus 2</head>
<head xml:id="alalal-a10850-Hd1e101" type="question-title">Utrum summum “aliquid addat bono,
cum dicitur summum bonum ?</head>
<p xml:id="alalal-a10850-d1e104">
<lb ed="#Ba" n="60"/>ARTICULUS II.
<lb ed="#Ba" n="61"/>Utrum summum “aliquid addat bono,
<lb ed="#Ba" n="62"/>cum dicitur summum bonum ?
</p>
<p xml:id="alalal-a10850-d1e113">
<lb ed="#Ba" n="63"/>Deinde quaeritur de hoc quod ipse
di<lb break="no" ed="#Ba" n="64"/>cit: <quote xml:id="alalal-a10850-Qd1e119"> quae est summum bonum, etc. </quote>
<lb ed="#Ba" n="65"/>Utrum summum aliquid addat super
<lb ed="#Ba" n="66"/>hoc quod est bonum ? Et si dicatur, quod
<lb ed="#Ba" n="67"/>addit excessum superabundantia, ad hoc
<lb ed="#Ba" n="68"/>videtur sequi duplex inconveniens :
</p>
<p xml:id="alalal-a10850-d1e131">
<lb ed="#Ba" n="69"/>1. Unum est, quod tunc bonum
ex<lb break="no" ed="#Ba" n="70"/>cedens per superabundantiam
compara<lb break="no" ed="#Ba" n="71"/>bile eril bono creato velincreato : constat
<lb ed="#Ba" n="72"/>quod non increato, quia in creatum non
<lb ed="#Ba" n="73"/>exceditur a summo bono: ergo creato.
<lb ed="#Ba" n="74"/>Dicit autem Philosophus, quod omnis
<lb ed="#Ba" n="75"/>comparatio est secundum univocum: si
<lb ed="#Ba" n="76"/>ergo sit suinmum bonum comparabile,
<lb ed="#Ba" n="77"/>erit univocum bono creato, quod falsum
<lb ed="#Ba" n="78"/>est.
</p>
<p xml:id="alalal-a10850-d1e156">
<lb ed="#Ba" n="79"/>2. Aliud inconveniens est, quod
sum<lb break="no" ed="#Ba" n="80"/>mum non habet comparationem nisi per
<lb ed="#Ba" n="81"/>accessum ad terminum, vel recessum
<lb ed="#Ba" n="82"/>a contrario: et.si primo modo
compara<lb break="no" ed="#Ba" n="83"/>tur, videtur terminus aliquis esse summi
<lb ed="#Ba" n="84"/>boni, et sic ipsum esset finitum: quo-
<pb ed="#Ba" n="56"/>
<cb ed="#Ba" n="a"/>
<lb ed="#Ba" n="1"/>niam omne cujus aliquis terminus est,
<lb ed="#Ba" n="2"/>finitum est, quod videtur esse contra
<lb ed="#Ba" n="3"/>Symbolum: <quote xml:id="alalal-a10850-Qd1e182"> Immensus Pater,
immen<lb break="no" ed="#Ba" n="4"/>sus Filius, etc. </quote> Si autem est
compara<lb break="no" ed="#Ba" n="5"/>tio per recessum a contrario, tunc
vide<lb break="no" ed="#Ba" n="6"/>tur aliquid esse summe malum a quo
<lb ed="#Ba" n="7"/>recedit, quod iterum falsum est: quia
<lb ed="#Ba" n="8"/>summe malum est quidem quod nihil
<lb ed="#Ba" n="9"/>habet de bono: cum autem inter bona
<lb ed="#Ba" n="10"/>optima sit esse, samme malum non
ha<lb break="no" ed="#Ba" n="11"/>bebit esse: et quod non habet esse, non
<lb ed="#Ba" n="12"/>est: ergo summe malum non est.
</p>
<p xml:id="alalal-a10850-d1e205">
<lb ed="#Ba" n="13"/>Utterivs quaeritur, Ultram summe
bo<lb break="no" ed="#Ba" n="14"/>num sit simplex, vel compositum?
Vi<lb break="no" ed="#Ba" n="15"/>detur autem, quod compositum: quia
<lb ed="#Ba" n="16"/>summum est cui non deest aliqua
boni<lb break="no" ed="#Ba" n="17"/>tas: bonitates autem sunt multarum
ra<lb break="no" ed="#Ba" n="18"/>tionum : ergo videtur ipsum esse
com<lb break="no" ed="#Ba" n="19"/>positum ex illis.
</p>
<p xml:id="alalal-a10850-d1e223">
<lb ed="#Ba" n="20"/>Sed contra: Inter nobilissimas
boni<lb break="no" ed="#Ba" n="21"/>tates est simplicitas: aut igitur habebit
<lb ed="#Ba" n="22"/>illam aut non: si non, erif summum
bo<lb break="no" ed="#Ba" n="23"/>num: si sic, ergo non est compositum.
</p>
<p xml:id="alalal-a10850-d1e234">
<lb ed="#Ba" n="24"/>Prareres, Philosophus vocat ipsum
<lb ed="#Ba" n="25"/>bonitatem, et esse in fine simplicitatis.
<lb ed="#Ba" n="26"/>Et quaeritur in quo differant ista circa
<lb ed="#Ba" n="27"/>summum bonum ?
</p>
<p xml:id="alalal-a10850-d1e245">
<lb ed="#Ba" n="28"/>Unrerivs quaeritur, Utrum possint
<lb ed="#Ba" n="29"/>esse duo, vel plura summe bona ? Et
vi<lb break="no" ed="#Ba" n="30"/>detur quod non.
</p>
<p xml:id="alalal-a10850-d1e254">
<lb ed="#Ba" n="31"/>1. Quia quod per superabundantiam
<lb ed="#Ba" n="32"/>dicitur, uni soli convenit: sed summum
<lb ed="#Ba" n="33"/>per superabundantiam dicitur: ergo uni
<lb ed="#Ba" n="34"/>soli convenit.
</p>
<p xml:id="alalal-a10850-d1e266">
<lb ed="#Ba" n="35"/>2. Praeterea, Objiciunt sic Boetius, et
<lb ed="#Ba" n="36"/>Damescenus : Dato quod sint duo summe
<lb ed="#Ba" n="37"/>bona: aut quidquid bonitatis in numero
<lb ed="#Ba" n="38"/>habet unum, habet aliud, aut non. Si
<lb ed="#Ba" n="39"/>primo modo: ergo non differunt, quia
<lb ed="#Ba" n="40"/>idem per numerum sunt bonitates unius,
<lb ed="#Ba" n="41"/>et alterius. Si secundo modo: ergo quod
<lb ed="#Ba" n="42"/>habet unum de bonitate, non habet
<lb ed="#Ba" n="43"/>aliud: ergo non est summum bonum,
<lb ed="#Ba" n="44"/>cum uniquique deficiat quod ei adjici
<lb ed="#Ba" n="45"/>potest.
</p>
<p xml:id="alalal-a10850-d1e292">
<cb ed="#Ba" n="b"/>
<lb ed="#Ba" n="46"/>Solutio. Dicendum, quod summum
<lb ed="#Ba" n="47"/>bonum est substantialiter et essentialiter
<lb ed="#Ba" n="48"/>bonum, cui est impossibilis additio in
<lb ed="#Ba" n="49"/>bonitate. Et ly seammum, non addit
su<lb break="no" ed="#Ba" n="50"/>pra intentionem boni, nisi respectum
se<lb break="no" ed="#Ba" n="51"/>cundum nomen ad alia bona creata, et
<lb ed="#Ba" n="52"/>non addit secundum rem.
</p>
<p xml:id="alalal-a10850-d1e312">
<lb ed="#Ba" n="53"/>Ad idoc autem quod objicitur, quod
<lb ed="#Ba" n="54"/>sit comparatio per accessum, etc.
Di<lb break="no" ed="#Ba" n="55"/>cendum, quod accessus et recessus est
<lb ed="#Ba" n="56"/>in qualitatibus: quae intendi, et remitti
<lb ed="#Ba" n="57"/>possunt : et ill sunt qualitates
acci<lb break="no" ed="#Ba" n="58"/>dentaliter participate: et sic non est
bo<lb break="no" ed="#Ba" n="59"/>nitas in summo bono, quia ipsum est
<lb ed="#Ba" n="60"/>bonitas sua essentialiter: si tamen large
<lb ed="#Ba" n="61"/>sumatur comparatio, tunc dicendum,
<lb ed="#Ba" n="62"/>quod ipsum non accedit, sed est
termi<lb break="no" ed="#Ba" n="63"/>nus omnis boni.
</p>
<p xml:id="alalal-a10850-d1e338">
<lb ed="#Ba" n="64"/>Ad hoc quod objicitur, quod ipsum
<lb ed="#Ba" n="65"/>secundum hoc sit finitum, possemus
<lb ed="#Ba" n="66"/>dicere cum Philosopho, quod terminus
<lb ed="#Ba" n="67"/>neque finitus neque infinitus est, sed
<lb ed="#Ba" n="68"/>potius finiens quod finitur. Si tamen
<lb ed="#Ba" n="69"/>facimus in hoc vim, dicemus quod
in<lb break="no" ed="#Ba" n="70"/>finitum dicitur dupliciter, scilicet,
pri<lb break="no" ed="#Ba" n="71"/>vative quod natum est habere finem,
<lb ed="#Ba" n="72"/>et non habet: et sic infinitum est
im<lb break="no" ed="#Ba" n="73"/>perfectum, cum omnis perfectio sit a
<lb ed="#Ba" n="74"/>fine : vel negative, et sic adhuc
duplici<lb break="no" ed="#Ba" n="75"/>ter est infinitum, scilicet cui absolute
<lb ed="#Ba" n="76"/>potest tolli et negari finis, scilicet quod
<lb ed="#Ba" n="77"/>nec in se sit finis vel habeat finem, nec
<lb ed="#Ba" n="78"/>quoad aliud extra: et sic adhuc
imper<lb break="no" ed="#Ba" n="79"/>fectum est infinitum, vel etiam non ens.
<lb ed="#Ba" n="80"/>Si vero dicatur infinitum in genere
ex<lb break="no" ed="#Ba" n="81"/>trinseci, hoc est, quod nihil est extra
<lb ed="#Ba" n="82"/>ipsum quod finiat ipsum: sic Deus est
<lb ed="#Ba" n="83"/>infinitus: eo quod nec loco, nec
tem<lb break="no" ed="#Ba" n="84"/>pore, nec comprehensione intellectus
<lb ed="#Ba" n="85"/>finitur. Propter calumniantes autem dico,
<lb ed="#Ba" n="86"/>quod. proprie loquendo omne finitum fine
<lb ed="#Ba" n="87"/>finitur qui est ultimum ejus, vel ullimum
<lb ed="#Ba" n="88"/>continentis ipsum, vel utroque modo
ul<lb break="no" ed="#Ba" n="89"/>timum ejus: sicut corpus ad superficiem,
<lb ed="#Ba" n="90"/>et tempus ad nunc tamquam definien-
{ia ipsum: propter quod etiam definitio
<lb ed="#Ba" n="91"/>nec plus nec minus contlinens quam
es<lb break="no" ed="#Ba" n="92"/>sentialia definiti, dicitur terminus. Ad
<lb ed="#Ba" n="93"/>extra autem finitur sicut ad locum cor-
<pb ed="#Ba" n="57"/>
<cb ed="#Ba" n="a"/>
<lb ed="#Ba" n="1"/>poralem vel spiritualem in quo res
cir<lb break="no" ed="#Ba" n="2"/>ctmscriptive vel diftinitive continetur. Et
<lb ed="#Ba" n="3"/>neutro illoram modorum possumus
di<lb break="no" ed="#Ba" n="4"/>cere Deum vel summum bonum esse
<lb ed="#Ba" n="5"/>finttum, sed non finitum, Cum autem
<lb ed="#Ba" n="6"/>nihil sui sit extra ipsum et suum
in<lb break="no" ed="#Ba" n="7"/>tellectuam ; hoc modo dicere possumus,
<lb ed="#Ba" n="8"/>quod ipse se finit: quia sibi (ut ita
di<lb break="no" ed="#Ba" n="9"/>eam) aequalis. In comparatione autem ad
<lb ed="#Ba" n="10"/>inferiora est ipse finis ad quem omnia
<lb ed="#Ba" n="11"/>finiuntur, et excedit unumquodque
eo<lb break="no" ed="#Ba" n="12"/>rum: et ideo est finiens ea, non finitum
<lb ed="#Ba" n="13"/>ih ipsis.
</p>
<p xml:id="alalal-a10850-d1e438">
<lb ed="#Ba" n="14"/>Ad id autem quod objicitur, quod
<lb ed="#Ba" n="15"/>comparatio est secundum univocum,
di<lb break="no" ed="#Ba" n="16"/>cendum quod large sumitur a
Philoso<lb break="no" ed="#Ba" n="17"/>pho: et hoc patet quia substantia est
<lb ed="#Ba" n="18"/>miagis ens quam accidens: et tamen ens
<lb ed="#Ba" n="19"/>non univoce dicitur omnino de
substan<lb break="no" ed="#Ba" n="20"/>tia, et de accidente, Vel intelligendum
<lb ed="#Ba" n="21"/>nic, quod comparatio est in aequivocis,
<lb ed="#Ba" n="22"/>vel in analogis, non secundum quod
at<lb break="no" ed="#Ba" n="23"/>lingunt rationem aquivocorum, sed
se<lb break="no" ed="#Ba" n="24"/>cundum quod se habent ad unum quod
<lb ed="#Ba" n="25"/>estin eis: et sic est de bono quod per
<lb ed="#Ba" n="26"/>analogiam est in summo, et in creatis:
<lb ed="#Ba" n="27"/>quomodo autem illa analogia
intelliga<lb break="no" ed="#Ba" n="28"/>tur, supra dictum est. Bene autem
con<lb break="no" ed="#Ba" n="29"/>eedimus, quod malum non comparatur
<lb ed="#Ba" n="30"/>per recessum a termino contrarii,
sci<lb break="no" ed="#Ba" n="31"/>licet, a bono: quia, sicut dicit objectio,
<lb ed="#Ba" n="32"/>summe malum quod ad potentiam esse
<lb ed="#Ba" n="33"/>non potest, id est, quod sit adeo malum
<lb ed="#Ba" n="34"/>quod non possit esse pejus.
</p>
<p xml:id="alalal-a10850-d1e486">
<lb ed="#Ba" n="35"/>Ap iw quod ulterius quaeritur, Utrum
<lb ed="#Ba" n="36"/>stmmum bonum sit simplex, vel
com<lb break="no" ed="#Ba" n="37"/>positum ? Dicendum, quod simplex :
<lb ed="#Ba" n="38"/>unum enim bonum in ipso non addit
<lb ed="#Ba" n="39"/>super alterum secundum rem, licet
se<lb break="no" ed="#Ba" n="40"/>cundum rationem salvetur in ipso. Hoc
<lb ed="#Ba" n="41"/>autem conting:t propter identitatem quod
<lb ed="#Ba" n="42"/>est et esse in summo bono: ubi enim
<lb ed="#Ba" n="43"/>ralio subjecti non est in re diversa ab
<lb ed="#Ba" n="44"/>00 cui subjicitur, non potest aliquid
<lb ed="#Ba" n="45"/>inesse quod diversitatem faciat : quod
<lb ed="#Ba" n="46"/>infra probabitur, cum queretur de
sim<lb break="no" ed="#Ba" n="47"/>plicitate. Et ideo dicendum, quod licet
<lb ed="#Ba" n="48"/>sint inibi omnes bonitates nobilitatis,
<cb ed="#Ba" n="b"/>
<lb ed="#Ba" n="49"/>tamen non habent aggregationem et
di<lb break="no" ed="#Ba" n="50"/>versitatem in ipso, et ideo non tollunt
<lb ed="#Ba" n="51"/>simplicitatem.
</p>
<p xml:id="alalal-a10850-d1e529">
<lb ed="#Ba" n="52"/>Ap aziup dicendum, quod ipsum
di<lb break="no" ed="#Ba" n="53"/>citur summum, purum, et in fine
sim<lb break="no" ed="#Ba" n="54"/>plicitatis bonum: sed swmmum dicitur
<lb ed="#Ba" n="55"/>respectu continentia bonitatum
secun<lb break="no" ed="#Ba" n="56"/>dum differentias bonitatum nobilium:
<lb ed="#Ba" n="57"/>purum autem dicitur propter
impermix<lb break="no" ed="#Ba" n="58"/>tionem privationis qua semper
machi<lb break="no" ed="#Ba" n="59"/>natur ad maleficium : finis autem simp
li<lb break="no" ed="#Ba" n="60"/>citatis in bono dicitur propter
indiffe<lb break="no" ed="#Ba" n="61"/>rentiam habentis bonitatem et bonitatis
<lb ed="#Ba" n="62"/>habite: et hoc est quod Boetius vocat
<lb ed="#Ba" n="63"/>quod est et esse.
</p>
<p xml:id="alalal-a10850-d1e558">
<lb ed="#Ba" n="64"/>Ap iw quod ulterius quaeritur, Utrum
<lb ed="#Ba" n="65"/>possint esse duo summe bona?
Dicen<lb break="no" ed="#Ba" n="66"/>dum, quod non, sicut probatum est. Et
<lb ed="#Ba" n="67"/>si objiciatur, quod duo, vel tria, vel
in<lb break="no" ed="#Ba" n="68"/>finita summe bona cogitantur majora
<lb ed="#Ba" n="69"/>quam unum:et cum summum bonum
<lb ed="#Ba" n="70"/>sit quo majus excogitari non potest, ut
<lb ed="#Ba" n="71"/>dicit Anselmus, videtur debere esse
<lb ed="#Ba" n="72"/>plura vel infinita, dicendum quod hee
<lb ed="#Ba" n="73"/>est falsa. Plura vel infinita summe bona
<lb ed="#Ba" n="74"/>cogitantur, vel sunt majora quam unum:
<lb ed="#Ba" n="75"/>quod enim non potest cogitari esse non
<lb ed="#Ba" n="76"/>potest cogitari esse majus aliquo: sed
<lb ed="#Ba" n="77"/>plura vel infinita summe bona non
pos<lb break="no" ed="#Ba" n="78"/>sunt cogitari esse, sicut probat objectio
<lb ed="#Ba" n="79"/>Boetii supra inducta: ergo non possunt
<lb ed="#Ba" n="80"/>esse.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>