-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-al7b25_alalal-b17981.xml
549 lines (549 loc) · 29.7 KB
/
cod-al7b25_alalal-b17981.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 3</title>
<author ref="#Albert">Albertus Magnus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 3</title>
<date when="2022-06-21">June 21, 2022</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Ba" n="cod-al7b25">Paris 1894, v. 25</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0"
url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2022-06-21" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Ba" n="610"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="alalal-b17981"><!-- l1d24a3 -->
<head xml:id="alalal-b17981-Hd1e99">Articulus 3</head>
<head xml:id="alalal-b17981-Hd1e101" type="question-title">An unitas vel unum aliquid ponat vel
nihil, et quomodo opponitur multo ?
et quomodo differunt unum quod
convertilur cum ente, et unum quod est
principium numeri ?</head>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e104">
<cb ed="#Ba" n="d"/>
<lb ed="#Ba" n="43"/>ARTICULUS III.
<lb ed="#Ba" n="44"/>An unitas vel unum aliquid ponat vel
<lb ed="#Ba" n="45"/>nihil, et quomodo opponitur multo ?
<lb ed="#Ba" n="46"/>et quomodo differunt unum quod
con<lb break="no" ed="#Ba" n="47"/>vertilur cum ente, et unum quod est
<lb ed="#Ba" n="48"/>principium numeri ?
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e122">
<lb ed="#Ba" n="49"/>Deinde quaeritur de hoc quod dicit in
<lb ed="#Ba" n="50"/>capitulo B prima partis, ibi, <quote xml:id="alalal-b17981-Qd1e128"> MJagis
<cb ed="#Ba" n="e"/>
<lb ed="#Ba" n="51"/>videtur horum verborum usus
mtrodu<lb break="no" ed="#Ba" n="52"/>ctus ratione removendi, etc. </quote>
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e138">
<lb ed="#Ba" n="53"/>Hic videtur haberi ex Littera, quod
<lb ed="#Ba" n="54"/>unitas nihil ponit : ét hoc etiam videntur
<lb ed="#Ba" n="55"/>quidam probare sic :
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e148">
<lb ed="#Ba" n="56"/>1. Unum est indivisum in se, et
di<lb break="no" ed="#Ba" n="57"/>visum ab aliis : gratia prime partis
con<lb break="no" ed="#Ba" n="58"/>stat, quod non addit supra ens nisi
quam<lb break="no" ed="#Ba" n="59"/>dam negationem : et similiter gratia
<lb ed="#Ba" n="60"/>secunde partis, quia dividitue
unum<lb break="no" ed="#Ba" n="61"/>quodque ab alits per hoc quod ipsum
<lb ed="#Ba" n="62"/>non est aliud : cum igitur negationes
<lb ed="#Ba" n="63"/>nihil ponant, videtur unum nec in Deo
<lb ed="#Ba" n="64"/>nec in creaturis aliquid ponere.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e170">
<pb ed="#Ba" n="611"/>
<cb ed="#Ba" n="a"/>
<lb ed="#Ba" n="1"/>2. Item, In auctoritate supra posita in
<lb ed="#Ba" n="2"/>primo dubio hujus distinctionis, in
se<lb break="no" ed="#Ba" n="3"/>cunda acceptione numeri, id quod non
<lb ed="#Ba" n="4"/>dividilur secundum quod non dividitur,
<lb ed="#Ba" n="5"/>dicitur unum: ergo ratio non divisionis
<lb ed="#Ba" n="6"/>est ratio unius : ergo ratio sua consistit
<lb ed="#Ba" n="7"/>in negatione vel privatione : ergo nthil
<lb ed="#Ba" n="8"/>ponit.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e194">
<lb ed="#Ba" n="9"/>3. Item, Commentator ibidem dicil,
<lb ed="#Ba" n="10"/>quod unum et multum ut privatio et
ha<lb break="no" ed="#Ba" n="11"/>bitus opponuntur, et quod unum est
pri<lb break="no" ed="#Ba" n="12"/>vatio divisionis quie facit multum : ergo
<lb ed="#Ba" n="13"/>cum privatio nilil ponat nisi subjectum,
<lb ed="#Ba" n="14"/>videtur quod unum nihil ponat.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e210">
<lb ed="#Ba" n="15"/>4. Item, Commentuin dicit, quod ens
<lb ed="#Ba" n="16"/>et unum sunt synonyma : ergo unum
<lb ed="#Ba" n="17"/>nihil addit super ens : ergo unum hoc
<lb ed="#Ba" n="18"/>nihil addil supra cns hoc : ergo nihil
re<lb break="no" ed="#Ba" n="19"/>linquit positive.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e223">
<lb ed="#Ba" n="20"/>5. Item, Id quod ex additione se
ha<lb break="no" ed="#Ba" n="21"/>bet cum aliquo, non convertitur cum illo,
<lb ed="#Ba" n="22"/>sed trahitur in minus : unum
converti<lb break="no" ed="#Ba" n="23"/>tur cum ente, ut dicit Philosophus -
<lb ed="#Ba" n="24"/>ergo non ex additione se habet ad llud:
<lb ed="#Ba" n="25"/>ergo nihil ponitur per unum, cum
dici<lb break="no" ed="#Ba" n="26"/>tur, haec res est una.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e241">
<lb ed="#Ba" n="27"/>6. Item, Quidquid ex additione se
ha<lb break="no" ed="#Ba" n="28"/>bet ad ens, non est primum principium
<lb ed="#Ba" n="29"/>ad similitudinem entis : unum autem est
<lb ed="#Ba" n="30"/>primum principium ad similitudinem
en<lb break="no" ed="#Ba" n="31"/>tis : ergo non ex additione se habet ad
<lb ed="#Ba" n="32"/>ens : ergo verificatur dictum Magistri,
<lb ed="#Ba" n="33"/>quod non tantum in Deo, sed in nulla
<lb ed="#Ba" n="34"/>creatura etiam aliquid ponit, ut videtur.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e262">
<lb ed="#Ba" n="35"/>Si forte diceres, quod unum non est
<lb ed="#Ba" n="36"/>primum : hoc est contra Aristotelem in
<lb ed="#Ba" n="37"/>prima philosophia in mulls locis. Et si
<lb ed="#Ba" n="38"/>forte hoc non reputas inconveniens,
<lb ed="#Ba" n="39"/>erit contra Dionysiam in hbro de
Divi<lb break="no" ed="#Ba" n="40"/>uis nominibus, ubi sic dicit de uno:
<lb ed="#Ba" n="41"/>Omnium est unum inegressibiliter
cau<lb break="no" ed="#Ba" n="42"/>sa: nihil enim existentium est non
par<lb break="no" ed="#Ba" n="43"/>ticipans uno '. Et hoc est contra Boetium
<lb ed="#Ba" n="44"/>in libro de Duabus naturis in una
per<lb break="no" ed="#Ba" n="45"/>sona Christ, ubi dicit: Quod non est
<lb ed="#Ba" n="46"/>unum, omnino nihil est : et sic probatum
<lb ed="#Ba" n="47"/>est, quod unum est primum sicut ens.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e293">
<cb ed="#Ba" n="b"/>
<lb ed="#Ba" n="48"/>SED CONTRA :
<lb ed="#Ba" n="49"/>1. Si unum dicit privationem : et
ha<lb break="no" ed="#Ba" n="50"/>bitus est ante privationem ergo
mul<lb break="no" ed="#Ba" n="51"/>litudo est ante unum, quod falsum est :
<lb ed="#Ba" n="52"/>quia unum est ante omnia multa, sicut
<lb ed="#Ba" n="53"/>dicit Dionysius. Si dicas, quod in
verita<lb break="no" ed="#Ba" n="54"/>te multitudo est ante unum, unde
Ari<lb break="no" ed="#Ba" n="55"/>stoteles in X Afetaphysice dicit: Et scitur
<lb ed="#Ba" n="56"/>unum quod non dividitur, per unum
<lb ed="#Ba" n="57"/>quod dividilur : multitudo enim est
ma<lb break="no" ed="#Ba" n="58"/>gis sensibilis : et quod dividitur est
ma<lb break="no" ed="#Ba" n="59"/>vis sensibile quam id quod non
dividi<lb break="no" ed="#Ba" n="60"/>tur: ergo sermo de multo est ante
ser<lb break="no" ed="#Ba" n="61"/>monem de indrvisibili quoad sensum.
<lb ed="#Ba" n="62"/>Contra : Iste enim perversus est
intelle<lb break="no" ed="#Ba" n="63"/>ctus verbi Philosophi : si enim quoad
<lb ed="#Ba" n="64"/>sensum accipitur unum de multis, sicut
<lb ed="#Ba" n="65"/>intelligibile a sensibili abstrahitur, non
<lb ed="#Ba" n="66"/>ex hoc sequitur quod muita sint ante
<lb ed="#Ba" n="67"/>unum, nis: sicut particulare singulare
<lb ed="#Ba" n="68"/>est ante intelligibile universale. Habitus
<lb ed="#Ba" n="69"/>autem per naturam praecedit
privalio<lb break="no" ed="#Ba" n="70"/>nem. Et ideo wlud dictum non obviat
<lb ed="#Ba" n="71"/>ralioni inducle.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e350">
<lb ed="#Ba" n="72"/>2. Praeterea, Quid respondebitur ad
<lb ed="#Ba" n="73"/>rationes Avicenne in prima philosophia
<lb ed="#Ba" n="74"/>sic objicientis : Privatio nulla constituit
<lb ed="#Ba" n="75"/>suum habitum : omnis multitudo
con<lb break="no" ed="#Ba" n="76"/>stituilur per unum : ergo unum non est
<lb ed="#Ba" n="77"/>privatio respectu multi.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e366">
<lb ed="#Ba" n="78"/>3. Item, Omnia posteriora
secun<lb break="no" ed="#Ba" n="79"/>dum naturam, virlutem habent ab eo
<lb ed="#Ba" n="80"/>quod est prus secunduin naturam :
<lb ed="#Ba" n="81"/>multitudo virtutem non habet nisi ab
<lb ed="#Ba" n="82"/>unitate : ergo untlas est prior per
natu<lb break="no" ed="#Ba" n="83"/>ram : ergo non habet se ad multum sicut
<lb ed="#Ba" n="84"/>privatio ad habitum.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e384">
<lb ed="#Ba" n="85"/>4. Item, Nulla privatio essenti per
<lb ed="#Ba" n="86"/>id quod est, salvatur in suo habitu:
<lb ed="#Ba" n="87"/>uurtas per id quod est, salvatur in
mul<lb break="no" ed="#Ba" n="88"/>to : ergo, etc.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e395">
<lb ed="#Ba" n="89"/>5. Item, Nulla privatio est pars
habi<lb break="no" ed="#Ba" n="90"/>tus essentialis : unitas et unum semper
<lb ed="#Ba" n="91"/>est pars multi: ergo ut prius.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e405">
<lb ed="#Ba" n="92"/>6. Item, Nulla privatio iterata inducit
<lb ed="#Ba" n="93"/>habitum, sed magis privat: unum
itera<lb break="no" ed="#Ba" n="94"/>tum inducit multum . ergo etiam ut prius:
<pb ed="#Ba" n="612"/>
<cb ed="#Ba" n="a"/>
<lb ed="#Ba" n="1"/>et alia rationes infinite possunt induci
<lb ed="#Ba" n="2"/>ad hoe.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e423">
<lb ed="#Ba" n="3"/>7. Item, Unum reducitur ad formam,
<lb ed="#Ba" n="4"/>privatio autem ad materiam : ergo unum
<lb ed="#Ba" n="5"/>et multum non se habent ut privatio et
<lb ed="#Ba" n="6"/>habitus.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e434">
<lb ed="#Ba" n="7"/>8. Item, Nihil eidem opponitur duobus
<lb ed="#Ba" n="8"/>generibus oppositionis : dicit autem
Phi<lb break="no" ed="#Ba" n="9"/>losophus, quod unum et multum
oppo<lb break="no" ed="#Ba" n="10"/>nuntur relative; ergo non opponuntur ut
<lb ed="#Ba" n="11"/>privatio et habitus.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e447">
<lb ed="#Ba" n="12"/>9. Item, Quorumcumque oppositorum
<lb ed="#Ba" n="13"/>utrumque ponitur ens in specie illorum,
<lb ed="#Ba" n="14"/>non est oppositio ut privatio et habitus :
<lb ed="#Ba" n="15"/>unum et multum utrumque ponitur ens
<lb ed="#Ba" n="16"/>in specie : ergo ul prius. Prima patet per
<lb ed="#Ba" n="17"/>diffinitionem habitus et privationis.
Sz<lb break="no" ed="#Ba" n="18"/>cunDA probatur per hoc quod dicit
Phi<lb break="no" ed="#Ba" n="19"/>losophus, quod unum est mensura multi,
<lb ed="#Ba" n="20"/>et opponitur ei sicut ens enti.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e469">
<lb ed="#Ba" n="21"/>10. Item, Secundum Magistrum
vide<lb break="no" ed="#Ba" n="22"/>tur hic, quod opponuntur sicut due
pri<lb break="no" ed="#Ba" n="23"/>vationes: quia dicit, quod nec unum
<lb ed="#Ba" n="24"/>aliquid ponit in divinis, nec etiam plura
<lb ed="#Ba" n="25"/>vel plures.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e482">
<lb ed="#Ba" n="26"/>Solutio. Dicendum, quod intentio
<lb ed="#Ba" n="27"/>Magistri est removere quantitatem
nu<lb break="no" ed="#Ba" n="28"/>meri a divinis, et non numerum, nec
<lb ed="#Ba" n="29"/>quamcumque rationem numeri, sed
tan<lb break="no" ed="#Ba" n="30"/>tum positionem quantitatis numeralis. Et
<lb ed="#Ba" n="31"/>ad hoc intelligendum prenotare oportet,
<lb ed="#Ba" n="32"/>qualiter principium numeri, unitas
scili<lb break="no" ed="#Ba" n="33"/>cet ponatur in quaelibet re: quia
queli<lb break="no" ed="#Ba" n="34"/>bet res connumerabilis est alii per hoc
<lb ed="#Ba" n="35"/>quod unitas est in ipsa: quia
aggrega<lb break="no" ed="#Ba" n="36"/>tione constituit numerum.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e509">
<lb ed="#Ba" n="37"/>Dico igitur, quod omne quod est unum,
<lb ed="#Ba" n="38"/>est unum a forma : est autem forma esse
<lb ed="#Ba" n="39"/>et ratio rei. Et iterum terminatio ejus a
<lb ed="#Ba" n="40"/>forma, ut dictum est prius in solutione
<lb ed="#Ba" n="41"/>primi dubii hujus distinctionis. Et ab hoc
<lb ed="#Ba" n="42"/>ultimo actu res dicitur una. Est autem
<lb ed="#Ba" n="43"/>unum illud dupliciter considerare,
scili<lb break="no" ed="#Ba" n="44"/>cet ut est constitutum ab actu forme, et
<lb ed="#Ba" n="45"/>ut est mensura ejus quod dicitur forma
<lb ed="#Ba" n="46"/>unum. Et primo modo consideratum
<lb ed="#Ba" n="47"/>convertitur cum forma, et forma
termi<lb break="no" ed="#Ba" n="48"/>nans est unitas rei. Secundo autem modo,
<cb ed="#Ba" n="b"/>
<lb ed="#Ba" n="49"/>cum nihil mensuretur nisi quantum
po<lb break="no" ed="#Ba" n="50"/>tentia vel actu, est ipsa unitas principium
<lb ed="#Ba" n="51"/>numeri, et non convertitur cum ente,
<lb ed="#Ba" n="52"/>sed est consequens unumquodque ens :
<lb ed="#Ba" n="53"/>est enim quodlibet ens mensuratum
uni<lb break="no" ed="#Ba" n="54"/>tate discernente ipsum ab alio ente cui
<lb ed="#Ba" n="55"/>est connumerabile: et hoc ultimo modo
<lb ed="#Ba" n="56"/>unum ponit principium quantitatis dis—
<lb ed="#Ba" n="57"/>crete in re quae dicitur unum: et hoc
<lb ed="#Ba" n="58"/>modo non est in Deo. Alio autem modo
<lb ed="#Ba" n="59"/>dicimus quoad nos, et non secundum
na<lb break="no" ed="#Ba" n="60"/>turam, quod numerum cognoscimus
di<lb break="no" ed="#Ba" n="61"/>visione unius : et quia divisio privat
uni<lb break="no" ed="#Ba" n="62"/>tatis rationem quoad indivisionem quam
<lb ed="#Ba" n="63"/>ponit unum, ideo dicimus, quod
nume<lb break="no" ed="#Ba" n="64"/>rus est privatio unius.in co in quo est
<lb ed="#Ba" n="65"/>numerus : et quia unum dicitur
continui<lb break="no" ed="#Ba" n="66"/>tate, aequalitale nature, forma, et unitate
<lb ed="#Ba" n="67"/>respectus ad formam unam: sicut dicimus
<lb ed="#Ba" n="68"/>lineam unam continuitate, cognoscimus
<lb ed="#Ba" n="69"/>numerum privatione umius in linea per
<lb ed="#Ba" n="70"/>divisionem, ut dicit Philosophus quod
<lb ed="#Ba" n="71"/>numerum cognoscimus privatione
conti<lb break="no" ed="#Ba" n="72"/>nui. Dicimus aequalitate nature unum,
<lb ed="#Ba" n="73"/>sicut dicimus unum Angelum, et multos
<lb ed="#Ba" n="74"/>Angelos privatione aequalitatis in
poten<lb break="no" ed="#Ba" n="75"/>tiis nature ad opus angelicum, sicut
di<lb break="no" ed="#Ba" n="76"/>stinguimus quod differunt subtilitate
es<lb break="no" ed="#Ba" n="77"/>sentie, et perspicuitate intelligentia, et
<lb ed="#Ba" n="78"/>per consequens participatione donorum,
<lb ed="#Ba" n="79"/>sicut dicit Magister in I] Sententiarum,
<lb ed="#Ba" n="80"/>quod differunt gradu nature, et ordine
<lb ed="#Ba" n="81"/>donorum: penes hanc enim
inequalita<lb break="no" ed="#Ba" n="82"/>tem meo judicio multiplicantur non
tan<lb break="no" ed="#Ba" n="83"/>tum ordines, sed etiam Angeli: et
mul<lb break="no" ed="#Ba" n="84"/>titudo eorum sive numerus cognoscitur
<lb ed="#Ba" n="85"/>privatione hujus exqualitatis. Forma
au<lb break="no" ed="#Ba" n="86"/>tem unum dicimus unum hominem, et
<lb ed="#Ba" n="87"/>dicimus multos privatione unitatis forme
<lb ed="#Ba" n="88"/>per esse diversorum et diflerentias. Sic
<lb ed="#Ba" n="89"/>dicimus Socratem et Platonem esse
plu<lb break="no" ed="#Ba" n="90"/>res homines, et plura animalia. Per
re<lb break="no" ed="#Ba" n="91"/>spectum autem adunum dicimus univoca
<lb ed="#Ba" n="92"/>esse unum, ut hominem, et asinum in
<lb ed="#Ba" n="93"/>animali : et dicimus multa esse in quibus
<lb ed="#Ba" n="94"/>privatur hujusmodi unitas, sicut in
equi<lb break="no" ed="#Ba" n="95"/>vocis quae respiciunt non ad unum, sed
<lb ed="#Ba" n="96"/>ad diversa : et in anagogicis quae licet
<lb ed="#Ba" n="97"/>respiciunt ad unum, non tamen uno et
<pb ed="#Ba" n="613"/>
<cb ed="#Ba" n="a"/>
<lb ed="#Ba" n="1"/>eodem respectu: et hoc modo
conside<lb break="no" ed="#Ba" n="2"/>randounum secundum formalem
ratio<lb break="no" ed="#Ba" n="3"/>nem, ulrumque excludit alterum : et hoc
<lb ed="#Ba" n="4"/>considerayit Magister, quando dixit,
<lb ed="#Ba" n="5"/>quod talia notarent remotionem vel
ex<lb break="no" ed="#Ba" n="6"/>clusionem : quia his considerationibus
<lb ed="#Ba" n="7"/>minor numerus bene cxcludit majorem,
<lb ed="#Ba" n="8"/>el major minorem, per opposttionem
<lb ed="#Ba" n="9"/>formalem quam habent ad invicem, sicut
<lb ed="#Ba" n="10"/>infra patebit in solvendo.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e672">
<lb ed="#Ba" n="11"/>Ad id ergo quod primo quaeritur de
op<lb break="no" ed="#Ba" n="12"/>positione quae estinter unum et multum:
<lb ed="#Ba" n="13"/>dicendum, quod super hoc diversilicati
<lb ed="#Ba" n="14"/>sunt aliqui tribus modis.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e683">
<lb ed="#Ba" n="15"/>1. Quidam enim voluntdicere, quod
ha<lb break="no" ed="#Ba" n="16"/>bent oppositionem ut privatio et habitus :
<lb ed="#Ba" n="17"/>et quidam, quod ut contraria: et quidam,
<lb ed="#Ba" n="18"/>quod ut relativa: et omnes iste
opinio<lb break="no" ed="#Ba" n="19"/>nes vere sunt secundum aliynid, et etiam
<lb ed="#Ba" n="20"/>quarta, quod nullam habent ex se
oppo<lb break="no" ed="#Ba" n="21"/>sitionem, quae est Avicenne.
Commenta<lb break="no" ed="#Ba" n="22"/>tor enim AMetaphysice Aristotelis videtur
<lb ed="#Ba" n="23"/>seplus dicere, quod opponuntur ut
priva<lb break="no" ed="#Ba" n="24"/>tio et habitus : et hoc quidam referunt
<lb ed="#Ba" n="25"/>ad rationem unius quae est data per
pri<lb break="no" ed="#Ba" n="26"/>vationem : mult: autem dicunt, quod
ra<lb break="no" ed="#Ba" n="27"/>tio datur per habitum : et hoc nihil est:
<lb ed="#Ba" n="28"/>quia Philosophus purus magis quaerit de
<lb ed="#Ba" n="29"/>ipsa rer natura, quam de intentionibus
<lb ed="#Ba" n="30"/>nominum.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e720">
<lb ed="#Ba" n="31"/>2 Praeterea, Quod sic diffiniatur vel
<lb ed="#Ba" n="32"/>exponatur unum, hoc accidit ei im
quan<lb break="no" ed="#Ba" n="33"/>tum est primum. Prima enim cum non
<lb ed="#Ba" n="34"/>habeant priora se, necesse est exponere
<lb ed="#Ba" n="35"/>per negationem., Et nota, quod quidam
<lb ed="#Ba" n="36"/>dicunt, quod unum in substantia
nomi<lb break="no" ed="#Ba" n="37"/>natur privativo numine: in quantitate
au<lb break="no" ed="#Ba" n="38"/>tem positivo, ut simile et aequale.
Simil<lb break="no" ed="#Ba" n="39"/>ter et mullitudo in substantia positive,
<lb ed="#Ba" n="40"/>et in alus privative, ut dissimile et
ime<lb break="no" ed="#Ba" n="41"/>quale. Et dant rationem, quod hoc
acci<lb break="no" ed="#Ba" n="42"/>dit quia substantia est primum, et ideo
<lb ed="#Ba" n="43"/>ignotius nobis quam alia. Sed hoc mul
<lb ed="#Ba" n="44"/>est: quia Ss) unum im als est notum,
<lb ed="#Ba" n="45"/>etiam multitudo nota est: et sic
utram<lb break="no" ed="#Ba" n="46"/>que debet in alus praedicamentis
nomi<lb break="no" ed="#Ba" n="47"/>nari nomine positivo.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e759">
<lb ed="#Ba" n="48"/>3. Praeterea, Philosophus non dicit,
<lb ed="#Ba" n="49"/>quod unum sit unum substantia, sed po-
<cb ed="#Ba" n="b"/>
<lb ed="#Ba" n="50"/>tius quod idem sit unum im substantia:
<lb ed="#Ba" n="51"/>et hoc dicitur positive: quia est
relati<lb break="no" ed="#Ba" n="52"/>vum, ut dicit Boctias Unde idem,
si<lb break="no" ed="#Ba" n="53"/>mile, et aequale, dicunt unum relatum
<lb ed="#Ba" n="54"/>ad diversa : et multitudo omnium corum
<lb ed="#Ba" n="55"/>privative nominatur, ut diversum,
dissi<lb break="no" ed="#Ba" n="56"/>mile, et inequale, quorum omnium
ex<lb break="no" ed="#Ba" n="57"/>positio est per negationem.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e785">
<lb ed="#Ba" n="58"/>Unde dicendum, quod est unum
indi<lb break="no" ed="#Ba" n="59"/>visibile reductum ad materiam vel
dispo<lb break="no" ed="#Ba" n="60"/>sitionem materia, et unum reductum ad
<lb ed="#Ba" n="61"/>naturam forme : sicut dicimus
continui<lb break="no" ed="#Ba" n="62"/>tate unum et forma unum : et cum
dici<lb break="no" ed="#Ba" n="63"/>mus continuilate unum, dicimus
ma<lb break="no" ed="#Ba" n="64"/>teria unum : quia continuitas dispositio
<lb ed="#Ba" n="65"/>materie est : quidquid autem continuitate
<lb ed="#Ba" n="66"/>est unum, potentia est multa: omnis
au<lb break="no" ed="#Ba" n="67"/>tem potentia in genere privationis est,
<lb ed="#Ba" n="68"/>precipue potentia materia, quae est
po<lb break="no" ed="#Ba" n="69"/>tentia continui: quod patet, quia
con<lb break="no" ed="#Ba" n="70"/>tinuum potentia passiva multum est,
<lb ed="#Ba" n="71"/>et non potentia activa. Unum ergo
<lb ed="#Ba" n="72"/>reductum ad materia unitatem,
opposi<lb break="no" ed="#Ba" n="73"/>tionem habet ad multum sicut privatio
<lb ed="#Ba" n="74"/>ad habitum : quia talis unitas
susceptibi<lb break="no" ed="#Ba" n="75"/>his est multitudinis: et hae est intentio
<lb ed="#Ba" n="76"/>Philosophi et commenti hoc dicentis.
<lb ed="#Ba" n="77"/>Unum autem quod reductum est ad
for<lb break="no" ed="#Ba" n="78"/>mam, habet tres considerationes, scilicet
<lb ed="#Ba" n="79"/>secundum formalem rationem unius, et
<lb ed="#Ba" n="80"/>secundum id quod est, et secundum id
<lb ed="#Ba" n="81"/>quod est proximum, et consequens
ip<lb break="no" ed="#Ba" n="82"/>sum. Primo modo consideratum, habet
<lb ed="#Ba" n="83"/>oppositionem contrarietatis ad multum :
<lb ed="#Ba" n="84"/>quia utrumque ponitur in specie, et
mu<lb break="no" ed="#Ba" n="85"/>tuo se expellunt ab eodem susceptibil: :
<lb ed="#Ba" n="86"/>et hoc attendunt quidam dicentes in suis
<lb ed="#Ba" n="87"/>commentis super eumdem lbrum, quod
<lb ed="#Ba" n="88"/>unum et multum opponuntur contraric.
<lb ed="#Ba" n="89"/>Si autem accipratur unum secundum id
<lb ed="#Ba" n="90"/>quod est, ipsum nullam habet
oppositio<lb break="no" ed="#Ba" n="91"/>nem ad multum, sed potius est
princi<lb break="no" ed="#Ba" n="92"/>pium multi, et salvatur substantialiter in
<lb ed="#Ba" n="93"/>ipso multo. et hoc attendit Avicenna
<lb ed="#Ba" n="94"/>dicens, quod non habet oppositionem :
<lb ed="#Ba" n="95"/>quia nec privatio facit habitum, nec
sal<lb break="no" ed="#Ba" n="96"/>valur in ipso; nec contrarium facit
con<lb break="no" ed="#Ba" n="97"/>trarium, nec secundum naturam salvatur
<lb ed="#Ba" n="98"/>in ipso, nec relativum salvatur in relativo
<pb ed="#Ba" n="614"/>
<cb ed="#Ba" n="a"/>
<lb ed="#Ba" n="1"/>ut pars, nec affirmatio et negatio possunt
<lb ed="#Ba" n="2"/>esse in tali oppositione. Si enim
accipia<lb break="no" ed="#Ba" n="3"/>tur unum secundum rationem proxime
<lb ed="#Ba" n="4"/>se consequentem, quae est ratio
mensu<lb break="no" ed="#Ba" n="5"/>re, tunc unum quod est certum, est
<lb ed="#Ba" n="6"/>mensurans multum quod est incertum :
<lb ed="#Ba" n="7"/>ct sic opponuntur ut mensura et
men<lb break="no" ed="#Ba" n="8"/>suratum : et hoc intendit Aristoteles
<lb ed="#Ba" n="9"/>in X prime philosophie, et
Commen<lb break="no" ed="#Ba" n="10"/>tator ibidem, et Avicenna in sua
Meta<lb break="no" ed="#Ba" n="11"/>physica, dicentes, quod opponuntur
re<lb break="no" ed="#Ba" n="12"/>lative unum et muitum. Sed
distingui<lb break="no" ed="#Ba" n="13"/>tur ibidem in relativis, quod quedam
<lb ed="#Ba" n="14"/>sunt quorum utrumque dependet ad
al<lb break="no" ed="#Ba" n="15"/>terum, et illorum utrumque ponit
reh<lb break="no" ed="#Ba" n="16"/>quum, ut pater et filius, et dominus et
<lb ed="#Ba" n="17"/>servus. Quedam autem sunt quorum
<lb ed="#Ba" n="18"/>unum dependet ad alterum, et non e
<lb ed="#Ba" n="19"/>converso : et ideo ibi unum ponit
alte<lb break="no" ed="#Ba" n="20"/>rum, et non e conyerso, ul scientia et
<lb ed="#Ba" n="21"/>scibile : et sic opponuntur relatrve unum
<lb ed="#Ba" n="22"/>et multum: quia multum ponit unum,
<lb ed="#Ba" n="23"/>et non convertitur. Unde Dionysius in
<lb ed="#Ba" n="24"/>libro de Divinis nominibus : Sine uno
<lb ed="#Ba" n="25"/>quidem non erit multitudo, sine
mul<lb break="no" ed="#Ba" n="26"/>titudine vero erit unum: sicut et unitas
<lb ed="#Ba" n="27"/>ante omnem numerum et
multiplica<lb break="no" ed="#Ba" n="28"/>tum ‘. Et ex ista distinctione fere patet
<lb ed="#Ba" n="29"/>solutio ad omnia quesita.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e945">
<lb ed="#Ba" n="30"/>Dicendum ergo ad primum, quod
indi<lb break="no" ed="#Ba" n="31"/>visio est ratio unius quod cum ente
con<lb break="no" ed="#Ba" n="32"/>vertitur, sed non est ratio ejus secundum
<lb ed="#Ba" n="33"/>quod est principium discrete quantitatis :
<lb ed="#Ba" n="34"/>et illa indivisio non est absolute priyatio,
<lb ed="#Ba" n="35"/>sed est negatio consequens actum forme,
<lb ed="#Ba" n="36"/>ut supra dictum est: et ideo non
proba<lb break="no" ed="#Ba" n="37"/>tur per hoc unum esse privalionem
<lb ed="#Ba" n="38"/>multi: hoc enim quod est esse
privati<lb break="no" ed="#Ba" n="39"/>vum multi, non aceidit cuilibet uni, ut
<lb ed="#Ba" n="40"/>dictum est, et per hoc patet solutio ad
<lb ed="#Ba" n="41"/>sequens.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e974">
<lb ed="#Ba" n="42"/>Ad aliud dicendum, quod ens et unum
<lb ed="#Ba" n="43"/>coincidunt in re nomimata per utrumque,
<lb ed="#Ba" n="44"/>et guoad hoc sunt synonyma, sed non
<lb ed="#Ba" n="45"/>quoad nominum illorum rationes : aliter
<lb ed="#Ba" n="46"/>enim esset nugatio, cum diceretur unum
<lb ed="#Ba" n="47"/>ens, utrumque conjungendo: ens enim
<cb ed="#Ba" n="b"/>
<lb ed="#Ba" n="48"/>de se non dicit distinctionem ;: et ideo
<lb ed="#Ba" n="49"/>unum licet non addat naturam aliquam,
<lb ed="#Ba" n="50"/>tamen addit distinctionem quae est
conse<lb break="no" ed="#Ba" n="51"/>quens ex actu forme: et ideo dicunt
Do<lb break="no" ed="#Ba" n="52"/>ctores, quod convertuntur secundum
sup<lb break="no" ed="#Ba" n="53"/>posita, et non secundum intentiones
<lb ed="#Ba" n="54"/>suas.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e1007">
<lb ed="#Ba" n="55"/>Ab axiup dicendum, quod unum addit
<lb ed="#Ba" n="56"/>super ens, sed nihil addit supra
supposi<lb break="no" ed="#Ba" n="57"/>tum entis: et ideo ante intentionem
<lb ed="#Ba" n="58"/>unius estintentio entis, et simplicior esl
<lb ed="#Ba" n="59"/>intentio entis quam unius: sed id quod
<lb ed="#Ba" n="60"/>est ens, et 1d quod est unum,
conver<lb break="no" ed="#Ba" n="61"/>tuntur: et per hoc patet solutio ad
se<lb break="no" ed="#Ba" n="62"/>quens usque in finem.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e1027">
<lb ed="#Ba" n="63"/>Avia autem quae objiciuntur in
contra<lb break="no" ed="#Ba" n="64"/>rium, concludunt necessario praeter
pri<lb break="no" ed="#Ba" n="65"/>mum : illud enim non sequitur, etiamsi
<lb ed="#Ba" n="66"/>detur, quod unum et ens opponantur
<lb ed="#Ba" n="67"/>aliquo modo ut privatio et habitus : quia
<lb ed="#Ba" n="68"/>privatio quae secundum naturam est post
<lb ed="#Ba" n="69"/>habitum, est illa quae nihil ponit nisi
<lb ed="#Ba" n="70"/>subjectum: sed etiam quando dicimus
<lb ed="#Ba" n="71"/>unum privationem multi, adhuc unum
<lb ed="#Ba" n="72"/>reducitur ad ens continuitate vel forma:
<lb ed="#Ba" n="73"/>et ideo non est absolute privatio, et ideo
<lb ed="#Ba" n="74"/>unum secundum naturam praecedit
mul<lb break="no" ed="#Ba" n="75"/>ta : et per hoc patet solutio ad totum.
</p>
<p xml:id="alalal-b17981-d1e1058">
<lb ed="#Ba" n="76"/>Sunt quidam hic mirabilia dicentes,
<lb ed="#Ba" n="77"/>que nescio si aliquis potest intelligere.
<lb ed="#Ba" n="78"/>Dicunt enim, quod unum et multum
sim<lb break="no" ed="#Ba" n="79"/>pliciter opponuntur ut privatio et
habi<lb break="no" ed="#Ba" n="80"/>tus, et quod Magister accipit wna pro
<lb ed="#Ba" n="81"/>unico, et quod unum nihil addat super
<lb ed="#Ba" n="82"/>ens etiam secundum intentionem, eo
<lb ed="#Ba" n="83"/>quod Aristoteles dicat, quod eadem est
<lb ed="#Ba" n="84"/>ratio rei et unius tantum rei: et ideo cum
<lb ed="#Ba" n="85"/>dicitur Deus, intelligitur unus Deus : et si
<lb ed="#Ba" n="86"/>additur wnus, hoc fit gratia significantiea
<lb ed="#Ba" n="87"/>vel discretionis, Et haec omnia meo
judi<lb break="no" ed="#Ba" n="88"/>cio non sunt vera. quia licet Deus sit
<lb ed="#Ba" n="89"/>unus Deus, tamen unilas non
significa<lb break="no" ed="#Ba" n="90"/>tur im nomine, et ideo addi potest et
<lb ed="#Ba" n="91"/>debet. Alia autem supra probata sunt
<lb ed="#Ba" n="92"/>esse falsa.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>