-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-al7b26_alalal-c32683.xml
638 lines (638 loc) · 33.2 KB
/
cod-al7b26_alalal-c32683.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 2</title>
<author ref="#Albert">Albertus Magnus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 2</title>
<date when="2022-06-21">June 21, 2022</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Bb" n="cod-al7b26">Paris 1894, v. 26</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0"
url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2022-06-21" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Bb" n="178"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="alalal-c32683"><!-- l1d35a2 -->
<head xml:id="alalal-c32683-Hd1e99">Articulus 2</head>
<head xml:id="alalal-c32683-Hd1e101" type="question-title">An scientia divina sit universalis vel
particularis ? in actu, vel in potentia,
vel in habitu ?</head>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e104">
<pb ed="#Bb" n="178"/>
<cb ed="#Bb" n="a"/>
<lb ed="#Bb" n="1"/>ARTICULUS II.
<lb ed="#Bb" n="2"/>An scientia divina sit universalis vel
<lb ed="#Bb" n="3"/>particularis ? in actu, vel in potentia,
<lb ed="#Bb" n="4"/>vel in habitu ?
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e120">
<lb ed="#Bb" n="5"/>Secundo queritur, Utrum scientia
di<lb break="no" ed="#Bb" n="6"/>vina sit universalis vel particularis, vel
<lb ed="#Bb" n="7"/>in actu, vel in potentia, vel in habitu?
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e129">
<lb ed="#Bb" n="8"/>Videtur autem, quod sit universalis,
<lb ed="#Bb" n="9"/>vel in universali.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e137">
<lb ed="#Bb" n="10"/>4: Dicitur enim scientia in universali,
<lb ed="#Bb" n="11"/>que est de aliquo prout est in suo
uni<lb break="no" ed="#Bb" n="12"/>versali, non comparato ad hoc particu—
<lb ed="#Bb" n="13"/>lare vel illud: nulla autem causarum
<lb ed="#Bb" n="14"/>universalior est quam illa quae est causa
<lb ed="#Bb" n="15"/>omnium : ergo scire per illam, est scire
<lb ed="#Bb" n="16"/>per maxime universale : Deus autem scit
<lb ed="#Bb" n="17"/>sciendo illam: ergo sua_ scientia est
ma<lb break="no" ed="#Bb" n="18"/>xime universalis.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e159">
<lb ed="#Bb" n="19"/>2. Item, Illa scientia maxime est in
<lb ed="#Bb" n="20"/>universali, quae est per illud in quo nihil
<lb ed="#Bb" n="21"/>invenitur de propriis rei : Deus autem est
<lb ed="#Bb" n="22"/>causa in qua nihil invenitur de propriis
<lb ed="#Bb" n="23"/>rei : ergo ipse maxime scit in universali.
<lb ed="#Bb" n="24"/>Prima patet per se. Secunpa probatur
<lb ed="#Bb" n="25"/>per hoc quod propria unius rei non
pos<lb break="no" ed="#Bb" n="26"/>sunt inveniri in eadem cum propriis
al<lb break="no" ed="#Bb" n="27"/>terius rei: cum igitur Deus sit causa
<lb ed="#Bb" n="28"/>omnium : aut oporteret in ipso esse
pro<lb break="no" ed="#Bb" n="29"/>pria omnium, quod absurdum est: aut
<lb ed="#Bb" n="30"/>nullum proprium alicujus, quod verum
<lb ed="#Bb" n="31"/>est, et tune habetur propositum.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e190">
<lb ed="#Bb" n="32"/>3. Item, Scire in specie, est scire in
<lb ed="#Bb" n="33"/>universali: et scire in genere, est scire
<lb ed="#Bb" n="34"/>magis in universali: et scire in
genera<lb break="no" ed="#Bb" n="35"/>lissimo, adhuc magis: et scire in ente
<lb ed="#Bb" n="36"/>quod est principium generalissimorum,
<lb ed="#Bb" n="37"/>adhuc magis : ergo scire in eo quod in
<lb ed="#Bb" n="38"/>simplicitate excedit omnia dicta, est
ma<lb break="no" ed="#Bb" n="39"/>xime scire in universali: Deus autem
<lb ed="#Bb" n="40"/>scit per illud, quia per se: ergo, etc.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e212">
<lb ed="#Bb" n="41"/>4. Item, Scire in universali, est scire
<lb ed="#Bb" n="42"/>in hoc quod non est medium proprium
<lb ed="#Bb" n="43"/>ad concludendum illud : et quanto rece-
<cb ed="#Bb" n="b"/>
<lb ed="#Bb" n="44"/>ditur a proprio medio, tanto magis scitur
<lb ed="#Bb" n="45"/>res in universali: sed maxime_
recedi<lb break="no" ed="#Bb" n="46"/>tur a proprio medio in illo per quod non
<lb ed="#Bb" n="47"/>potest aliquid quantumcumque commune
<lb ed="#Bb" n="48"/>causatum concludi de necessitate : ergo
<lb ed="#Bb" n="49"/>scire per illud, est maxime scire in
uni<lb break="no" ed="#Bb" n="50"/>versali: hoc autem est Deus. Deus enim.
<lb ed="#Bb" n="51"/>causa quedam omnium est, sed nihil
<lb ed="#Bb" n="52"/>causatum necessario concluditur per
<lb ed="#Bb" n="53"/>ipsum : ergo scire peripsum, est maxime
<lb ed="#Bb" n="54"/>scire in universali: sed ipse scit per
se<lb break="no" ed="#Bb" n="55"/>ipsum : ergo, etc.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e249">
<lb ed="#Bb" n="56"/>SED CONTRA:
<lb ed="#Bb" n="57"/>1. Scientia in universali est scientia
im<lb break="no" ed="#Bb" n="58"/>perfecta, in qua non scitur res nisi
im<lb break="no" ed="#Bb" n="59"/>perfecte et in potentia : scientia autem
<lb ed="#Bb" n="60"/>Dei perfectissima est omnium
scientia<lb break="no" ed="#Bb" n="61"/>rum : ergo sua scientia non est scientia
<lb ed="#Bb" n="62"/>in universali. Prosario prime. Res in
<lb ed="#Bb" n="63"/>suis universalibus non sunt nisi in
po<lb break="no" ed="#Bb" n="64"/>tentia, posito enim animali non
necessa<lb break="no" ed="#Bb" n="65"/>rio ponitur homo: ergo non possunt in
<lb ed="#Bb" n="66"/>suis universalibus sciri nisi in potentia :
<lb ed="#Bb" n="67"/>et sic constat prima. Szcunpa autem per
<lb ed="#Bb" n="68"/>se patet.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e280">
<lb ed="#Bb" n="69"/>2.TItem, Scire in universali, est scire
<lb ed="#Bb" n="70"/>quod determinabile est per aliquid
addi<lb break="no" ed="#Bb" n="71"/>tum, ut efficiatur scire in natura propria:
<lb ed="#Bb" n="72"/>scientia autem Dei in nullo
determina<lb break="no" ed="#Bb" n="73"/>bilis est: ergosua scientia non est in
<lb ed="#Bb" n="74"/>universali.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e297">
<lb ed="#Bb" n="75"/>Deinve queratur, Utrum sit scientia in
<lb ed="#Bb" n="76"/>particulari ?
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e304">
<lb ed="#Bb" n="77"/>Videtur autem quod sic: quia
<lb ed="#Bb" n="78"/>1. Scire in particulari, est scire
natu<lb break="no" ed="#Bb" n="79"/>ram propriam rei: Deus autem omnium
<lb ed="#Bb" n="80"/>naturas proprias scit: ergo sua scientia
<lb ed="#Bb" n="81"/>est scientia particularis, ut videtur.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e317">
<lb ed="#Bb" n="82"/>2. Item, Si scire in particulari est scire
<lb ed="#Bb" n="83"/>per immediatum relatum ad naturam
<lb ed="#Bb" n="84"/>propriam rei, cum Deus sit immediatior
<lb ed="#Bb" n="85"/>omni rei quam aliquid aljiud, videtur
<lb ed="#Bb" n="86"/>quod sciendo per se, ipse scit in
particu<lb break="no" ed="#Bb" n="87"/>lari.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e333">
<lb ed="#Bb" n="88"/>SED CONTRA:
<lb ed="#Bb" n="89"/>Scientia in particulari et propria
ria<lb break="no" ed="#Bb" n="90"/>tura, variatur secundum diversitatem
<lb ed="#Bb" n="91"/>eorum ex quibus est propria natura
<pb ed="#Bb" n="179"/>
<cb ed="#Bb" n="a"/>
<lb ed="#Bb" n="1"/>uniuscujusque : scientia autem Dei
in<lb break="no" ed="#Bb" n="2"/>variabilis est: ergo ipsa non est scientia
<lb ed="#Bb" n="3"/>in particulari, ut videtur.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e355">
<lb ed="#Bb" n="4"/>Ulterius queratur, Utrum sua scientia
<lb ed="#Bb" n="5"/>sit in potentia, vel in habitu, vel in
<lb ed="#Bb" n="6"/>actu ?
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e364">
<lb ed="#Bb" n="7"/>4. Videtur autem, quod sit in potentia
<lb ed="#Bb" n="8"/>quandoque : ita enim dicit Gregorius
Na<lb break="no" ed="#Bb" n="9"/>zianzenus, quod excogitatio Dei est opus
<lb ed="#Bb" n="10"/>Dei: ergo ante opus non est excogitatio
<lb ed="#Bb" n="11"/>in actu, et post in actu est quando opus
<lb ed="#Bb" n="12"/>est : ergo fuit in potentia, ut videtur:
<lb ed="#Bb" n="13"/>et cum idem sit in Deo excogitatio et
<lb ed="#Bb" n="14"/>scientia, videtur quod scientia Dei
ali<lb break="no" ed="#Bb" n="15"/>quando sit in potentia.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e387">
<lb ed="#Bb" n="16"/>2. Item, Non dicimus, quod Deus
om<lb break="no" ed="#Bb" n="17"/>nia faciat quae potest facere: ergo
po<lb break="no" ed="#Bb" n="18"/>tentia operativa Dei est in potentia ad
<lb ed="#Bb" n="19"/>alia ad quae numquam exibit in actum:
<lb ed="#Bb" n="20"/>ergo a simili a parte potentiae
intelle<lb break="no" ed="#Bb" n="21"/>ctive potest poni in potentia respectu
<lb ed="#Bb" n="22"/>alicujus cognoscibilis, quod numquam
<lb ed="#Bb" n="23"/>sciet Deus : et sic nihil est inconveniens,
<lb ed="#Bb" n="24"/>ut videtur, divinum intellectum ponere
<lb ed="#Bb" n="25"/>esse in potentia aliquando.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e411">
<lb ed="#Bb" n="26"/>SED CONTRA :
<lb ed="#Bb" n="27"/>Si possibile est, quod sit in potentia,
<lb ed="#Bb" n="28"/>et exeat in actum : ergo exibit de
poten<lb break="no" ed="#Bb" n="29"/>tiaad actum: hoc autem est quoddam
<lb ed="#Bb" n="30"/>genus alterationis: ergo videtur, quod
<lb ed="#Bb" n="31"/>Deus quodam genere alterationis possit
<lb ed="#Bb" n="32"/>alterari.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e429">
<lb ed="#Bb" n="33"/>2. Item, Quidquid in potentia est, per
<lb ed="#Bb" n="34"/>hoc quod in potentia est, deficit a
per<lb break="no" ed="#Bb" n="35"/>fecto : ergo si divinus intellectus
secun<lb break="no" ed="#Bb" n="36"/>dum scientiam est in potentia, deficit a
<lb ed="#Bb" n="37"/>perfecto et non erit summe perfectum.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e442">
<lb ed="#Bb" n="38"/>3. Item, Quidquid in potentia est, ipso
<lb ed="#Bb" n="39"/>potest cogitari aliquid nobilius et melius :
<lb ed="#Bb" n="40"/>ergo si divinus intellectus respectu
ali<lb break="no" ed="#Bb" n="41"/>cujus in potentia est, ipso potest cogitari
<lb ed="#Bb" n="42"/>aliquid nobilius et melius. Prima
proba<lb break="no" ed="#Bb" n="43"/>tur per verbum Philosophi in IX prime
<lb ed="#Bb" n="44"/>Philosophiae, ubi dicit, quod nobilior et
<lb ed="#Bb" n="45"/>melior est actus quam potentia. Quod
<lb ed="#Bb" n="46"/>autem conclusio sit inconveniens,
pro<lb break="no" ed="#Bb" n="47"/>batur per Anselmum in Prosologio di-
<cb ed="#Bb" n="b"/>
<lb ed="#Bb" n="48"/>centem, quod Deus est melius bonum et
<lb ed="#Bb" n="49"/>majus quam cogitari possit.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e473">
<lb ed="#Bb" n="50"/>4. Item, Sunt contra hoc rationes
Phi<lb break="no" ed="#Bb" n="51"/>losophi : quia si esset in potentia, cum
<lb ed="#Bb" n="52"/>nihil ens in potentia educat seipsum in
<lb ed="#Bb" n="53"/>actum, oporteret quod intellectus suus
<lb ed="#Bb" n="54"/>haberet alium intellectum se diviniorem,
<lb ed="#Bb" n="55"/>id est, nobiliorem,
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e489">
<lb ed="#Bb" n="56"/>5. Item, Cum nihil ens in potentia
<lb ed="#Bb" n="57"/>exeat in actum nisi compositum sibi,
<lb ed="#Bb" n="58"/>oporteret quod esset compositus.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e499">
<lb ed="#Bb" n="59"/>6. Item, Cum omne motum lassetur
<lb ed="#Bb" n="60"/>ex labore motus, nisi motum circulariter
<lb ed="#Bb" n="61"/>et per naturam aliquo modo,
oporte<lb break="no" ed="#Bb" n="62"/>ret quod doctrina et disciplina et
consi<lb break="no" ed="#Bb" n="63"/>deratio induceret ei lassitudinem et
cor<lb break="no" ed="#Bb" n="64"/>ruptionem, quod absurdissimum est :
<lb ed="#Bb" n="65"/>ergo scientia sua numquam est in
poten<lb break="no" ed="#Bb" n="66"/>tia. Si forte dicas, quod haec ultima
<lb ed="#Bb" n="67"/>ratio Philosophi non’ est necessaria.
<lb ed="#Bb" n="68"/>Contra : Excipiatur motus localis, et
lo<lb break="no" ed="#Bb" n="69"/>quamur de alteratione tantum : constat,
<lb ed="#Bb" n="70"/>quod forma alterans inest secundum
sub<lb break="no" ed="#Bb" n="71"/>jecti potestatem et naturam : ergo sinon
<lb ed="#Bb" n="72"/>inest haec forma et debeat inesse, oportet
<lb ed="#Bb" n="73"/>quod aliter se habeant illa principia
sub<lb break="no" ed="#Bb" n="74"/>jecti : quia non potest esse, quod idem
<lb ed="#Bb" n="75"/>eodem modo se habens, sit natum
sus<lb break="no" ed="#Bb" n="76"/>cipere aliquid, et sine illo esse in
pro<lb break="no" ed="#Bb" n="77"/>pinqua dispositione : ergo necesse est,
<lb ed="#Bb" n="78"/>quod talis alteratio aliquo modo sit
va<lb break="no" ed="#Bb" n="79"/>rians principia substantiae : ergo inducit
<lb ed="#Bb" n="80"/>lassitudinem et peenam : quia quidquid
<lb ed="#Bb" n="81"/>removet principia distantiae, et facit ea
<lb ed="#Bb" n="82"/>distare aliter et aliter, hoc est laboriosum
<lb ed="#Bb" n="83"/>et penale.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e556">
<lb ed="#Bb" n="84"/>Quaeratur ulterius, Ex quo non potest
<lb ed="#Bb" n="85"/>esse in potentia, utrum sit in habitu ?
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e563">
<lb ed="#Bb" n="86"/>Videtur autem, quod sic : quia
<lb ed="#Bb" n="87"/>1. Infra habebimus, quod scientia sua
<lb ed="#Bb" n="88"/>est causa rerum : ergo si semper esset
<lb ed="#Bb" n="89"/>in actu, semper causaret res : non
au<lb break="no" ed="#Bb" n="90"/>tem semper causat res : ergo quandoque
<lb ed="#Bb" n="91"/>est in habitu.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e579">
<lb ed="#Bb" n="92"/>2. Item, Omnis scientia quae est per
<lb ed="#Bb" n="93"/>speciem cognoscibilium, scientia
habi<lb break="no" ed="#Bb" n="94"/>tualis est : scientia Dei est talis : ergo
<lb ed="#Bb" n="95"/>est habitualis. Prima autem probatur
<pb ed="#Bb" n="180"/>
<cb ed="#Bb" n="a"/>
<lb ed="#Bb" n="1"/>sic: Habitus nihil aliud est quam ordo
<lb ed="#Bb" n="2"/>specierum rerum cognoscibilium apud
<lb ed="#Bb" n="3"/>cognoscentem : Deus autem sicut hic et
<lb ed="#Bb" n="4"/>in sequenti distinctione dicitur, habet in
<lb ed="#Bb" n="5"/>se speciesomnium cognoscibilium.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e605">
<lb ed="#Bb" n="6"/>3. Item, Augustinus in libro de Bono
<lb ed="#Bb" n="7"/>conjugali dicit, quod habitus est, quo
<lb ed="#Bb" n="8"/>quis agere potest cum tempus sit : ergo
<lb ed="#Bb" n="9"/>cum Deus semper possit considerare
<lb ed="#Bb" n="10"/>quando vult, ipse habet habitum
scien<lb break="no" ed="#Bb" n="11"/>tiae : ergo scientia sua est scientia in
ha<lb break="no" ed="#Bb" n="12"/>bitu.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e623">
<lb ed="#Bb" n="13"/>4, Item, Frequenter utuntur Doctores
<lb ed="#Bb" n="14"/>dictione ista, quod dominus potest
dice<lb break="no" ed="#Bb" n="15"/>re dominium in habitu, vel in actu : et
<lb ed="#Bb" n="16"/>in habitu convenit ei ab #terno esse
do<lb break="no" ed="#Bb" n="17"/>minum, in actu autem ex tempore : ergo
<lb ed="#Bb" n="18"/>scientiam in habitu ponere in Deo non
<lb ed="#Bb" n="19"/>videtur esse inconveniens.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e642">
<lb ed="#Bb" n="20"/>Sed contra :
<lb ed="#Bb" n="21"/>1. Exiens de habitu ad actum, ut dicit
<lb ed="#Bb" n="22"/>Philosophus in II de Anima, alteratur
<lb ed="#Bb" n="23"/>quodammodo : Deus autem nullo modo
<lb ed="#Bb" n="24"/>alteratur : ergo sua scientia non exit de
<lb ed="#Bb" n="25"/>habitu in actum : ergo non est in
ha<lb break="no" ed="#Bb" n="26"/>bitu.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e660">
<lb ed="#Bb" n="27"/>2. Item, Habitus est diversum aliquid
<lb ed="#Bb" n="28"/>ab habente : ergo non convenit Deo :
<lb ed="#Bb" n="29"/>quia in Deo nihil est diversum ab
<lb ed="#Bb" n="30"/>ipso.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e671">
<lb ed="#Bb" n="31"/>3. Item, Habitus est ad perfectionem
<lb ed="#Bb" n="32"/>potenti quae de se non potest vel non
<lb ed="#Bb" n="33"/>expedite potest in actum : talis autern
<lb ed="#Bb" n="34"/>potentia non est intellectus divinus: ergo
<lb ed="#Bb" n="35"/>non habet habitum : ergo nec scientiam
<lb ed="#Bb" n="36"/>in habitu,
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e687">
<lb ed="#Bb" n="37"/>Quaeratur ergo ulterius, Si sciat in
<lb ed="#Bb" n="38"/>actu semper?
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e694">
<lb ed="#Bb" n="39"/>Videtur autem quod sic : quia
<lb ed="#Bb" n="40"/>1. Perfectissimum in quolibet est Deo
<lb ed="#Bb" n="41"/>attribuendum : scientia autem in actu
<lb ed="#Bb" n="42"/>est perfectissima omnium scientiarum :
<lb ed="#Bb" n="43"/>ergo ipsa est Deo attribuenda.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e707">
<lb ed="#Bb" n="44"/>2. Item, Scientia in actu est per id
<lb ed="#Bb" n="45"/>quod actu est presens intellectui : sed
<lb ed="#Bb" n="46"/>Deus semper est sibi presens : ergo scit
<lb ed="#Bb" n="47"/>semper in actu, quia ipse non scit nisi
<lb ed="#Bb" n="48"/>per seipsum.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e721">
<cb ed="#Bb" n="b"/>
<lb ed="#Bb" n="49"/>SED CONTRA:
<lb ed="#Bb" n="50"/>Posita causa efficiente, semper
sequi<lb break="no" ed="#Bb" n="51"/>tur effectus : scientia autem Dei causa
<lb ed="#Bb" n="52"/>efficiens est creaturarum : ergo ad
scien<lb break="no" ed="#Bb" n="53"/>tiam Dei in actu semper sequitur
produ<lb break="no" ed="#Bb" n="54"/>ctio sciti in actu. Prima est nota per se.
<lb ed="#Bb" n="55"/>Secunpa probatur ex hoc quod scientia
<lb ed="#Bb" n="56"/>Dei non est speculativa, sed practica :
<lb ed="#Bb" n="57"/>illa autem existens in actu, semper est
<lb ed="#Bb" n="58"/>conjuncta operi : ergo constat
proposi<lb break="no" ed="#Bb" n="59"/>tum. Cum igitur in actu non sciverit ab
<lb ed="#Bb" n="60"/>sterno omnes res (ut habetur in fine
<lb ed="#Bb" n="61"/>istius distinctionis), videtur quod omnis
<lb ed="#Bb" n="62"/>res, non tantum mundus, ab aeterno
<lb ed="#Bb" n="63"/>fuerint, quod falsum esse ad oculum
cer<lb break="no" ed="#Bb" n="64"/>nimus, quia ego et tu ab aeterno non
<lb ed="#Bb" n="65"/>fuimus. Ergo videtur, quod Deus nulld
<lb ed="#Bb" n="66"/>modo habeat scientiam, ex quo nec scit
<lb ed="#Bb" n="67"/>in universali, nec in particulari, nec in
<lb ed="#Bb" n="68"/>potentia, nec in habitu, nec in actu.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e769">
<lb ed="#Bb" n="69"/>Soxutio. Dicendum, quod sicut Com-~
<lb ed="#Bb" n="70"/>mentator dicit super XI Metaphysice : 4
<lb ed="#Bb" n="71"/>Scientia Dei neque est scientia in
uni<lb break="no" ed="#Bb" n="72"/>versali, neque in particulari, nec in
age<lb break="no" ed="#Bb" n="73"/>re: quia iste differentia scientiae sunt
<lb ed="#Bb" n="74"/>illius scientiae quae accipit scientiam
<lb ed="#Bb" n="75"/>unius ex precognitione alterius, quod
<lb ed="#Bb" n="76"/>est tamquam principium et signum
il<lb break="no" ed="#Bb" n="77"/>lius : et hoc non competit divine
scien<lb break="no" ed="#Bb" n="78"/>tiae :etideo non conveniunt ei
hujus<lb break="no" ed="#Bb" n="79"/>modi differentiae universalis et
parti<lb break="no" ed="#Bb" n="80"/>cularis.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e798">
<lb ed="#Bb" n="81"/>Ad id ergo quod primo objicitur ad
<lb ed="#Bb" n="82"/>probandum, quod ipse habet scientiam
<lb ed="#Bb" n="83"/>in universali, dicendum quod Deus est
<lb ed="#Bb" n="84"/>universalis causa efficiens, non autem
<lb ed="#Bb" n="85"/>predicabilis et determinabilis ad
essen<lb break="no" ed="#Bb" n="86"/>tiam : et a tali universali non dicitur
<lb ed="#Bb" n="87"/>scire in universali : quia in efficiente
<lb ed="#Bb" n="88"/>universaliter agente, quod non est
pro<lb break="no" ed="#Bb" n="89"/>portionatum facto, neque scitur res in
<lb ed="#Bb" n="90"/>universali, neque in particulari : sicut
<lb ed="#Bb" n="91"/>ipsa causa neque est pars essentiae rei
<lb ed="#Bb" n="92"/>sicut genus, nec propria essentia vel
na<lb break="no" ed="#Bb" n="93"/>tura.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e829">
<lb ed="#Bb" n="94"/>Ad aliud dicendum, quod scire per
<lb ed="#Bb" n="95"/>id in quo nihil est de propriis rei, non
<lb ed="#Bb" n="96"/>est scire in universali, sed potius scire
<pb ed="#Bb" n="181"/>
<cb ed="#Bb" n="a"/>
<lb ed="#Bb" n="1"/>per illud in quo nihil est de propriis
<lb ed="#Bb" n="2"/>actu, sed potestate habet omnia propria :
<lb ed="#Bb" n="3"/>et hoc universale non est Deus : et ideo
<lb ed="#Bb" n="4"/>patet, quod Dei scientia non est in
uni<lb break="no" ed="#Bb" n="5"/>versali.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e853">
<lb ed="#Bb" n="6"/>Ad aliud dicendum, quod verum
qui<lb break="no" ed="#Bb" n="7"/>dem est, quod Deus non cadit sub
prin<lb break="no" ed="#Bb" n="8"/>cipio, neque sub genere : sed hoc non
<lb ed="#Bb" n="9"/>fit ideo, quod ipse sit universalius
ali<lb break="no" ed="#Bb" n="10"/>quid quam ens vel genus, hoc enim
im<lb break="no" ed="#Bb" n="11"/>possibile est, quia ente universalius nihil
<lb ed="#Bb" n="12"/>cogitari potest : sed hoc est ex
simplici<lb break="no" ed="#Bb" n="13"/>tate sua, ut probatum est supra‘.
Obje<lb break="no" ed="#Bb" n="14"/>ctio autem illa procedit, ac si Deus sit
<lb ed="#Bb" n="15"/>extra entis communitatem per modum
<lb ed="#Bb" n="16"/>ambitus universalis.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e879">
<lb ed="#Bb" n="17"/>Ad aliud dicendum, quod Deus non
<lb ed="#Bb" n="18"/>est medium ad aliquid concludendum ex
<lb ed="#Bb" n="19"/>necessitate quoad nos qui nescimus
pro<lb break="no" ed="#Bb" n="20"/>portionem causati ad ipsum : sibi autem
<lb ed="#Bb" n="21"/>ipse sufficiens medium cognoscendi est,
<lb ed="#Bb" n="22"/>qui novit omnem influentiam quam
in<lb break="no" ed="#Bb" n="23"/>fluit in causatum quocumque modo quo
<lb ed="#Bb" n="24"/>est ab ipso : si autem aliquid non est ab
<lb ed="#Bb" n="25"/>ipso, hoc erit privatio : et illud scitur ab
<lb ed="#Bb" n="26"/>ipso habitu, ut infra patebit : nec illud
<lb ed="#Bb" n="27"/>est ens, licet relinquat ens quod est
sub<lb break="no" ed="#Bb" n="28"/>jectum cum aptitudine ad habitum :
ta<lb break="no" ed="#Bb" n="29"/>men hoc non facit in universali quia
<lb ed="#Bb" n="30"/>sicut habitum est, scire rem in
universa<lb break="no" ed="#Bb" n="31"/>li, est scire rem in illo in quo est in
<lb ed="#Bb" n="32"/>universali sicut species in genere, vel
<lb ed="#Bb" n="33"/>causatum in causa remota, non
coarcta<lb break="no" ed="#Bb" n="34"/>ta, sed coarctabili.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e922">
<lb ed="#Bb" n="35"/>Ad id quod ulterius queritur, Utrum
<lb ed="#Bb" n="36"/>sua scientia sit scientia in particulari?
<lb ed="#Bb" n="37"/>Dicendum quod non : quia scientia in
<lb ed="#Bb" n="38"/>particulari est scientia rei ex his que
<lb ed="#Bb" n="39"/>sunt de natura propria rei : Deus autem
<lb ed="#Bb" n="40"/>non sic scit, sed per seipsum.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e938">
<lb ed="#Bb" n="41"/>Ad PRimuM ergo dicendum, quod non
<lb ed="#Bb" n="42"/>sufficit ad scire in particulari scire
na<lb break="no" ed="#Bb" n="43"/>turam propriam rei, sed oportet ut ex
<lb ed="#Bb" n="44"/>propriis rei sciat : et hoc non convenit
<lb ed="#Bb" n="45"/>Deo.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e951">
<lb ed="#Bb" n="46"/>Ad aliud dicendum, quod Deus non
<lb ed="#Bb" n="47"/>est immediatus naturis rerum ut existens
<lb ed="#Bb" n="48"/>de propria natura aliquid, sed
incommi<lb break="no" ed="#Bb" n="49"/>scibiliter et immaterialiter, ut dicit
Dio<lb break="no" ed="#Bb" n="50"/>nysius, et discretus ab omni natura
re<lb break="no" ed="#Bb" n="51"/>rum.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e967">
<lb ed="#Bb" n="52"/>Av w quod ulterius queritur de alia
<lb ed="#Bb" n="53"/>divisione, scilicet utrum scientia sit in
<lb ed="#Bb" n="54"/>potentia, vel in habitu, vel in actu?
Di<lb break="no" ed="#Bb" n="55"/>cendum, quod Dei scientia nullo modo
<lb ed="#Bb" n="56"/>est in potentia, vel in habitu, sed semper
<lb ed="#Bb" n="57"/>in actu, sicut objectiones ad hoc
indu<lb break="no" ed="#Bb" n="58"/>ctee necessario probant. Ad hoc enim
<lb ed="#Bb" n="59"/>quod scientia sit in potentia, oportet
<lb ed="#Bb" n="60"/>quod intelligens habeat possibilem
intel<lb break="no" ed="#Bb" n="61"/>lectum, et ille materialis et imperfectus
<lb ed="#Bb" n="62"/>est de se, et nature divine nullo modo
<lb ed="#Bb" n="63"/>conveniens. Similiter non est habitus
<lb ed="#Bb" n="64"/>nisi possibilis intellectus intellectus
<lb ed="#Bb" n="65"/>enim quo est omnia fieri, se habet ad
<lb ed="#Bb" n="66"/>habitum scire sicut materia ad formam :
<lb ed="#Bb" n="67"/>et cum possibilis in Deo nullo modo esse
<lb ed="#Bb" n="68"/>possit, habitualis scientia nullo modo in
<lb ed="#Bb" n="69"/>Deo esse poterit. Unde relinquitur, quod
<lb ed="#Bb" n="70"/>in actu sit, et agens semper, nihil
re<lb break="no" ed="#Bb" n="71"/>cipiens, et nihil habens quod ipse non
<lb ed="#Bb" n="72"/>sit.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e1015">
<lb ed="#Bb" n="73"/>Ad primum ergo quod inducitur ad
pro<lb break="no" ed="#Bb" n="74"/>bandum, quod intellectus suus sit in
po<lb break="no" ed="#Bb" n="75"/>tentia, dicendum quod excogitatio Dei
<lb ed="#Bb" n="76"/>improprie sumitur : quia excogitare
ra<lb break="no" ed="#Bb" n="77"/>tiocinative potentiae est, et causat
scien<lb break="no" ed="#Bb" n="78"/>tiam collativam quam Dionysius vocat
<lb ed="#Bb" n="79"/>discursam disciplinam : sed a Gregorio
po<lb break="no" ed="#Bb" n="80"/>nitur excogitatio pro intelligentia
simpli<lb break="no" ed="#Bb" n="81"/>ci practica : et verum est quod haec
suffi<lb break="no" ed="#Bb" n="82"/>cit ad opus, secundum quod opus est: ab
<lb ed="#Bb" n="83"/>aeterno autem haec intelligentia secun-~
<lb ed="#Bb" n="84"/>dum actum stat in hoc quod non ab
<lb ed="#Bb" n="85"/>aeterno, sed tunc cum mundus incepit,
<lb ed="#Bb" n="86"/>Angeli et alia educerentur : et ideo ante
<lb ed="#Bb" n="87"/>opus operatum, et post, et in‘ipso, habet
<lb ed="#Bb" n="88"/>se eodem modo : ergo numquam de
po<lb break="no" ed="#Bb" n="89"/>tentia mutatur ad actum.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e1054">
<lb ed="#Bb" n="90"/>Si autem dicas objectionem procedere
<lb ed="#Bb" n="91"/>de opere operante, et non operato :
di<lb break="no" ed="#Bb" n="92"/>cendum quod falsum est : quia illud est
<pb ed="#Bb" n="182"/>
<cb ed="#Bb" n="a"/>
<lb ed="#Bb" n="1"/>essentia Dei : essentia enim et potentia
<lb ed="#Bb" n="2"/>et operatio in Deo idem sunt : et ideo
<lb ed="#Bb" n="3"/>ante illud non potest poni potentia
ali<lb break="no" ed="#Bb" n="4"/>qua : et hoc qualiter sit, patebit in
so<lb break="no" ed="#Bb" n="5"/>lutione ultimi articuli.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e1079">
<lb ed="#Bb" n="6"/>Ab atrup dicendum, quod in Deo non
<lb ed="#Bb" n="7"/>est nisi potentia activa : et illa non est
<lb ed="#Bb" n="8"/>in potentia respectu operati, sed potius
<lb ed="#Bb" n="9"/>operatum est in potentia respectu ipsius,
<lb ed="#Bb" n="10"/>et ipsa in actu : operatio autem
poten<lb break="no" ed="#Bb" n="11"/>tiae ab ipsa potentia, nec distat in Deo
<lb ed="#Bb" n="12"/>nec differt : et ideo nullo modo est in
<lb ed="#Bb" n="13"/>potentia ad illam.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e1099">
<lb ed="#Bb" n="14"/>Ad id quod ulterius inducitur, quod
<lb ed="#Bb" n="15"/>sciat in habitu, Dicendum quod hoc non
<lb ed="#Bb" n="16"/>sequitur, ut infra patebit, ex hoc quod
<lb ed="#Bb" n="17"/>scientia est causa rerum, quod scientia
<lb ed="#Bb" n="18"/>in actu faciat quod res causata sit cum
<lb ed="#Bb" n="19"/>causa, imo sequitur oppositum.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e1115">
<lb ed="#Bb" n="20"/>Ad aliud dicendum, quod scire per
<lb ed="#Bb" n="21"/>species vel ideas, non facit scientiam
<lb ed="#Bb" n="22"/>habitualem, nisi ille forme vel idez sint
<lb ed="#Bb" n="23"/>forme perficientes intellectum ad actum :
<lb ed="#Bb" n="24"/>sicut bene probat objectio facta in
con<lb break="no" ed="#Bb" n="25"/>trarium : et ideo illa ratio procedit ab
<lb ed="#Bb" n="26"/>insufficienti quia addi deberet, est
<lb ed="#Bb" n="27"/>scientia per speciem diversam ab ipso
<lb ed="#Bb" n="28"/>sciente quae perficit intellectum ejus ad
<lb ed="#Bb" n="29"/>_actum,
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e1139">
<lb ed="#Bb" n="30"/>Ad aliud dicendum, quod Augustinus
<lb ed="#Bb" n="31"/>diffinit habitum perficientem potentiam
<lb ed="#Bb" n="32"/>et expedientem ad operandum : Deus
<lb ed="#Bb" n="33"/>autem in omni potentia sua per seipsum
<lb ed="#Bb" n="34"/>perfectus et expeditus est.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e1152">
<lb ed="#Bb" n="35"/>Ad aliud dicendum, quod habituale
<lb ed="#Bb" n="36"/>in sermonibus Doctorum non sonat
ha<lb break="no" ed="#Bb" n="37"/>bitum, sed potius aliquid simile habitui,
<lb ed="#Bb" n="38"/>seilicet non connotans actum effectum
<lb ed="#Bb" n="39"/>in creatura, sicut habitum habens non
<lb ed="#Bb" n="40"/>necessario agit, sed agit cum voluerit.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e1168">
<lb ed="#Bb" n="41"/>Ad id quod contra ultimum objicitur,
<lb ed="#Bb" n="42"/>dicendum quod non sequitur hoc in
cau<lb break="no" ed="#Bb" n="43"/>sa prima : quod patet hoc modo : causa
<lb ed="#Bb" n="44"/>enim prima sine mensura distat a
causa<lb break="no" ed="#Bb" n="45"/>to : ergo causatum in nullo potest
assi<lb break="no" ed="#Bb" n="46"/>milari sibi : ergo nec in aeternitate.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e1185">
<lb ed="#Bb" n="47"/>Praterea, Causa est ad cujus esse se-
<cb ed="#Bb" n="b"/>
<lb ed="#Bb" n="48"/>quitur aliud : ergo necesse est causatum
<lb ed="#Bb" n="49"/>sequi: ergo non erit coe#ternum cause
<lb ed="#Bb" n="50"/>in esse : quia ipsum secundum suum
<lb ed="#Bb" n="51"/>esse causatum est. ;
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e1201">
<lb ed="#Bb" n="52"/>Unde ad argumentum dicendum, quod aa
<lb ed="#Bb" n="53"/>causa prima uno modo se habet in
om<lb break="no" ed="#Bb" n="54"/>nibus scitis suis ab aterno, et ipsa ab
<lb ed="#Bb" n="55"/>aeterno est ordinans exitum scitorum : et
<lb ed="#Bb" n="56"/>ab wterno idea tua et mea ordinate sunt
<lb ed="#Bb" n="57"/>et determinate ad hoc ut nunc exeas in
<lb ed="#Bb" n="58"/>esse, et similiter ego. Non autem est
<lb ed="#Bb" n="59"/>determinatio divini intellectus ad hoc
<lb ed="#Bb" n="60"/>quod fiat ab aeterno : sed ipse in se ab
<lb ed="#Bb" n="61"/>eterno determinavit ut tunc vel tune
<lb ed="#Bb" n="62"/>fiat. Ergo non sequitur, si scientia sua
<lb ed="#Bb" n="63"/>est causa rei, et scientia sua est ab
eter<lb break="no" ed="#Bb" n="64"/>no actu, quod creature fiant ab aeterno.
<lb ed="#Bb" n="65"/>Et est simile : sicut si ponamus
determi<lb break="no" ed="#Bb" n="66"/>nationem mei intellectus practici jam
<lb ed="#Bb" n="67"/>essead opus aliquod quod fiet a me post
<lb ed="#Bb" n="68"/>tres annos, et stet meus intellectus
con<lb break="no" ed="#Bb" n="69"/>tinue, quod tune fiet et non prius : et
<lb ed="#Bb" n="70"/>intelligere meum ut tune fiat, sit
suffi<lb break="no" ed="#Bb" n="71"/>ciens causa ad productionem rei : tunc
<lb ed="#Bb" n="72"/>enim meus intellectus in omni priori
<lb ed="#Bb" n="73"/>tempore erit in actu sufficienter causante
<lb ed="#Bb" n="74"/>rem illam, et tamen res non erit nisi
tri<lb break="no" ed="#Bb" n="75"/>bus annis prius expletis.
</p>
<p xml:id="alalal-c32683-d1e1256">
<lb ed="#Bb" n="76"/>Et per hoc patet solutio ad totum.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>