-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-al7b26_alalal-c38979.xml
517 lines (517 loc) · 28.2 KB
/
cod-al7b26_alalal-c38979.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 3</title>
<author ref="#Albert">Albertus Magnus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 3</title>
<date when="2022-06-21">June 21, 2022</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Bb" n="cod-al7b26">Paris 1894, v. 26</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0"
url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2022-06-21" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Bb" n="208"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="alalal-c38979"><!-- l1d36a3 -->
<head xml:id="alalal-c38979-Hd1e99">Articulus 3</head>
<head xml:id="alalal-c38979-Hd1e101" type="question-title">An Deus scit et cognoscit uno, vel
pluribus ?</head>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e104">
<pb ed="#Bb" n="208"/>
<cb ed="#Bb" n="a"/>
<lb ed="#Bb" n="1"/>ARTICULUS III.
<lb ed="#Bb" n="2"/>An Deus scit et cognoscit uno, vel
plu<lb break="no" ed="#Bb" n="3"/>ribus ?
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e117">
<lb ed="#Bb" n="4"/>Deinde queritur de hoc quod dicit,
<lb ed="#Bb" n="5"/>ibi, A, <quote xml:id="alalal-c38979-Qd1e123"> Elegit nos ante mundi
con<lb break="no" ed="#Bb" n="6"/>stitutionem. </quote>
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e129">
<lb ed="#Bb" n="7"/>Hoc enim videtur importare in ipso
<lb ed="#Bb" n="8"/>rerum distinctionem et multitudinem :
<lb ed="#Bb" n="9"/>et ideo querenda est hic gravissima
<lb ed="#Bb" n="10"/>questio, de qua fere hesitaverunt
om<lb break="no" ed="#Bb" n="11"/>nes antiqui Philosophi contra intellectum
<lb ed="#Bb" n="12"/>divinum. Cum enim electio sit electio
<lb ed="#Bb" n="13"/>aliquorum ex aliis, videntur esse
di<lb break="no" ed="#Bb" n="14"/>versa in intellectu divino : et ideo
que<lb break="no" ed="#Bb" n="15"/>rendum est, Utrum ipse uno vel
plu<lb break="no" ed="#Bb" n="16"/>ribus scit ? et si ipse scit uno, Utrum
<lb ed="#Bb" n="17"/>ipse unum tantum vel plura scit? et
<lb ed="#Bb" n="18"/>si ipse scit plura, Utrum intellectus suus
<lb ed="#Bb" n="19"/>transit super illa plura vel non ?
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e161">
<lb ed="#Bb" n="20"/>Alios autem articulos istius
questio<lb break="no" ed="#Bb" n="21"/>nis, scilicet utrum sciat particularia,
<lb ed="#Bb" n="22"/>vel infinita, et universalia, et composita,
<lb ed="#Bb" n="23"/>infra propriis locis ponemus.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e172">
<lb ed="#Bb" n="24"/>Av primum horum proceditur sic :
<lb ed="#Bb" n="25"/>1. Unum in ratione unius non est
prin<lb break="no" ed="#Bb" n="26"/>cipium cognoscendi nisi unum: ergo
<lb ed="#Bb" n="27"/>si Deus scit uno, videtur quod non sciat
<lb ed="#Bb" n="28"/>nisi unum, quod falsum esse infra
pro<lb break="no" ed="#Bb" n="29"/>babitur.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e188">
<lb ed="#Bb" n="30"/>2. Si forte dicas, quod illud unum est
<lb ed="#Bb" n="31"/>ratio multorum et omnium: ergo
fal<lb break="no" ed="#Bb" n="32"/>sum est, quod sciat uno et in ratione
<lb ed="#Bb" n="33"/>unius : sed scit unum uno quod est in
<lb ed="#Bb" n="34"/>ratione plurium. Sed conrra: Illa ratio
<lb ed="#Bb" n="35"/>que est ratio plurium: aut ita
intelli<lb break="no" ed="#Bb" n="36"/>gitur, quod ipum idem sit ratio omnium:
<lb ed="#Bb" n="37"/>aut quod in ipso est ratio omnium. Si
<lb ed="#Bb" n="38"/>primo modo : tune illud quo intelligit,
<lb ed="#Bb" n="39"/>est ratio omnium : ergo unum et idem
<lb ed="#Bb" n="40"/>est ratio omnium, quod non est
intel<lb break="no" ed="#Bb" n="41"/>ligibile, quia omnia quae sunt, sunt
di<lb break="no" ed="#Bb" n="42"/>stantium valde rationum.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e219">
<cb ed="#Bb" n="b"/>
<lb ed="#Bb" n="43"/>Praeterea, Heresis est dicere, quod
<lb ed="#Bb" n="44"/>Deus sit ratio omnium: quia ratio rei
<lb ed="#Bb" n="45"/>aliquid est de re. Unde Deus secundum
<lb ed="#Bb" n="46"/>hoc aliquid esset de omnibus, quod
<lb ed="#Bb" n="47"/>falsum est: ergo non sic intelligitur
<lb ed="#Bb" n="48"/>ratio omnium, quod ipsum quo _
intel<lb break="no" ed="#Bb" n="49"/>ligit, sit ratio omnium.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e239">
<lb ed="#Bb" n="50"/>3. Siigitur sic accipiatur, quod in ipso
<lb ed="#Bb" n="51"/>est ratio omnium, Contra : Illa ratio
om<lb break="no" ed="#Bb" n="52"/>nium, aut est una, aut est multe. Si
mul<lb break="no" ed="#Bb" n="53"/>tae : tunc iterum habeo propositum, quod
<lb ed="#Bb" n="54"/>non intelligit illo uno omnia vel plura,
<lb ed="#Bb" n="55"/>sed potius illis multis rationibus. Si
au<lb break="no" ed="#Bb" n="56"/>tem est una, sequitur idem impossibile
<lb ed="#Bb" n="57"/>quod prius, quod una aliqua sit ratio
<lb ed="#Bb" n="58"/>omnium, quod non concedit aliquis sa~
<lb ed="#Bb" n="59"/>piens.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e263">
<lb ed="#Bb" n="60"/>Si autem dicas, quod ipsum quo
in<lb break="no" ed="#Bb" n="61"/>telligit, est unum quidem in se, sed
<lb ed="#Bb" n="62"/>relatione plura, ut supra dictum est de
<lb ed="#Bb" n="63"/>pluralitate idearom. Contra : Cum
igi<lb break="no" ed="#Bb" n="64"/>tur ab wterno Deus illo uno intelligat,
<lb ed="#Bb" n="65"/>ab aeterno stabit talis relatio: ergo
ne<lb break="no" ed="#Bb" n="66"/>cesse aliquo modo ab aeterno esse extrema
<lb ed="#Bb" n="67"/>rationis. Extrema autem illarum relatio-~
<lb ed="#Bb" n="68"/>num: aut sunt res in potentia cause
<lb ed="#Bb" n="69"/>efficientis existentes, aut in propriis
for<lb break="no" ed="#Bb" n="70"/>mis existentes. Si primo modo. Contra :
<lb ed="#Bb" n="71"/>Secundum illam potentiam res sunt
in<lb break="no" ed="#Bb" n="72"/>distinctae : ergo relatio ad eas sic
exi<lb break="no" ed="#Bb" n="73"/>stentes, est relatio ad indistinctum : ergo
<lb ed="#Bb" n="74"/>non causabit distinctam rei
cognitio<lb break="no" ed="#Bb" n="75"/>nem : ergo Deus non novit res
distin<lb break="no" ed="#Bb" n="76"/>cte, sed in potentia cause tantum, quod
<lb ed="#Bb" n="77"/>est error, quia sic esset imperfectissima
<lb ed="#Bb" n="78"/>scientia sua. Si autem ab aeterno sunt
<lb ed="#Bb" n="79"/>in propriis formis, ad quas fit relatio :
<lb ed="#Bb" n="80"/>hoc non potest esse nisi altero duorum
<lb ed="#Bb" n="81"/>modorum, scilicet aut quod sint res in
<lb ed="#Bb" n="82"/>natura ab aeterno: et hoc esse non
<lb ed="#Bb" n="83"/>potest secundum fidem Catholicam :
<lb ed="#Bb" n="84"/>quia sic mundum fuisse ab aeterno
fuis<lb break="no" ed="#Bb" n="85"/>set verum: aut quod forme rerum sint
<lb ed="#Bb" n="86"/>sine rebus ipsis ad quas fit respectus
<lb ed="#Bb" n="87"/>ipse : et tunc cum non possint esse nisi
<lb ed="#Bb" n="88"/>in Deo, nec ad ipsas possunt plures esse
<lb ed="#Bb" n="89"/>relationes nisi plures sint, sequuntur
<lb ed="#Bb" n="90"/>tria inconvenientia: quorum unum est,
<lb ed="#Bb" n="91"/>quod forme rerum sintin Deo, et non
<pb ed="#Bb" n="209"/>
<cb ed="#Bb" n="a"/>
<lb ed="#Bb" n="1"/>sunt illud medium quo cognoscuntur a
<lb ed="#Bb" n="2"/>Deo. Secundum est, quod pluralitas sit
<lb ed="#Bb" n="3"/>in Deo praeter pluralitatem respectuum.
<lb ed="#Bb" n="4"/>Tertium est, quod idee rerum sint in
<lb ed="#Bb" n="5"/>Deo ut cognite, et inter ideas et
cog<lb break="no" ed="#Bb" n="6"/>noscentem sit aliquid medium quo
co<lb break="no" ed="#Bb" n="7"/>gnoscat Deus, quod per relationem ad
<lb ed="#Bb" n="8"/>ideas multiplicetur in rebus. Ergo
vide<lb break="no" ed="#Bb" n="9"/>tur impossibile esse, quod
Deuscogno<lb break="no" ed="#Bb" n="10"/>scat uno, quod sit in ratione multorum :
<lb ed="#Bb" n="11"/>nec iterum cognoscit uno in ratione
<lb ed="#Bb" n="12"/>unius : ergo nullo modo cognoscit uno.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e366">
<lb ed="#Bb" n="13"/>4. Item, Aliud est cognoscere quia est
<lb ed="#Bb" n="14"/>res, et aliud quid est res : sicut alia est
<lb ed="#Bb" n="15"/>questio guia, et alia questio guid. Aut
<lb ed="#Bb" n="16"/>ergo Deus ab aeterno cognoscit quid est
<lb ed="#Bb" n="17"/>res, aut non. Si non, et modo cognoscit :
<lb ed="#Bb" n="18"/>ergo videtur sua scienlia accepta esse a
<lb ed="#Bb" n="19"/>rebus, quod absurdum est apud omnes
<lb ed="#Bb" n="20"/>etiam gentiles Philosophos. Si autem ab
<lb ed="#Bb" n="21"/>eterno cognoscit quidest res, et hoc non
<lb ed="#Bb" n="22"/>scitur nisi propria ratione rei scite, ipse
<lb ed="#Bb" n="23"/>habet penes se propriam rei rationem :
<lb ed="#Bb" n="24"/>sed propriae rerum rationes sunt multe :
<lb ed="#Bb" n="25"/>ergo ipse non scit uno, sed multis, ut
vi<lb break="no" ed="#Bb" n="26"/>detur.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e399">
<lb ed="#Bb" n="27"/>5. Nec poteris hic evadere ut quidam
<lb ed="#Bb" n="28"/>evadere volunt, quod tu dicas, quod ipse
<lb ed="#Bb" n="29"/>sciendo se esse principium. omnium et
<lb ed="#Bb" n="30"/>singulorum scit omnia: sciendo enim
<lb ed="#Bb" n="31"/>principium efficiens rei, adhuc possum
<lb ed="#Bb" n="32"/>ignorare propriam rei rationem : quia
il<lb break="no" ed="#Bb" n="33"/>la non accipitur ab efficiente, cum
effi<lb break="no" ed="#Bb" n="34"/>ciens nihil sit de esse rei, et ratio propria
<lb ed="#Bb" n="35"/>dicat esse rei. Unde ipse potest sic
scien<lb break="no" ed="#Bb" n="36"/>do se, scire rem fore : sed non poterit
ha<lb break="no" ed="#Bb" n="37"/>bere rei propriam notitiam ex illo.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e425">
<lb ed="#Bb" n="38"/>6. Item, Non videntur valere similia
<lb ed="#Bb" n="39"/>inducta a Sanctis. Ponamus enim
cen<lb break="no" ed="#Bb" n="40"/>trum in circulo habere rationem
princi<lb break="no" ed="#Bb" n="41"/>pli ad circumferentiam totam, et ad
om<lb break="no" ed="#Bb" n="42"/>nes lineas egredientes ad quodlibet
pun<lb break="no" ed="#Bb" n="43"/>ctum : per hoc adhuc non habes, quod
<lb ed="#Bb" n="44"/>centrum sciat quid est circumferentia in
<lb ed="#Bb" n="45"/>propria ratione, vel quid sint lineae : sed
<lb ed="#Bb" n="46"/>sciet tantum lineas esse et
circumferen<lb break="no" ed="#Bb" n="47"/>tiam, sed nesciet quid sunt, nisi ipsum in
<lb ed="#Bb" n="48"/>se habeat rationes circumferentiae et
li<lb break="no" ed="#Bb" n="49"/>nearum proprias : quorum utrumque im-
<cb ed="#Bb" n="b"/>
<lb ed="#Bb" n="50"/>possibile est centro convenire : ergo
si<lb break="no" ed="#Bb" n="51"/>mile inductum nihil valet, ut videtur.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e460">
<lb ed="#Bb" n="52"/>7. Item videtur, quod nihil prohibet
<lb ed="#Bb" n="53"/>intellectum divinum esse quidem unum,
<lb ed="#Bb" n="54"/>et non tamen intelligere uno: ita scilicet,
<lb ed="#Bb" n="55"/>quod in ipso resultent omnium rationes,
<lb ed="#Bb" n="56"/>et sint in eo: sicut nos videmus, quodin
<lb ed="#Bb" n="57"/>speculo resultant imagines rerum
diver<lb break="no" ed="#Bb" n="58"/>sarum, et ipsum speculum nullam per
<lb ed="#Bb" n="59"/>hoe recipit multitudinem aut
composi<lb break="no" ed="#Bb" n="60"/>tionem : ergo videtur, quod sine ratione
<lb ed="#Bb" n="61"/>ponatur, quod intelligit uno.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e484">
<lb ed="#Bb" n="62"/>Si propter hoc dicatur, quod intelligit
<lb ed="#Bb" n="63"/>pluribus, et non uno. Conrra: Plura in
<lb ed="#Bb" n="64"/>uno intellectu non possunt intelligi esse
<lb ed="#Bb" n="65"/>sine diversitate ab ipso intellectu, et sine
<lb ed="#Bb" n="66"/>compositione. Si ergo Deus intelligit
<lb ed="#Bb" n="67"/>pluribus, ipse habet in se, et ase diversa,
<lb ed="#Bb" n="68"/>et in suo intellectu: inducentia
composi<lb break="no" ed="#Bb" n="69"/>tionem. Propatrur autem prima per
pro<lb break="no" ed="#Bb" n="70"/>positionem per se notam, quod
quecum<lb break="no" ed="#Bb" n="71"/>que inter se diversa sunt nulli uni sunt
<lb ed="#Bb" n="72"/>eadem : si ergo plura quae sunt in
intel<lb break="no" ed="#Bb" n="73"/>lectu divino, diversa sunt et plura, non
<lb ed="#Bb" n="74"/>sunt idem cum ipso intellectu primi, id
<lb ed="#Bb" n="75"/>est, Dei, et faciunt in ipso
compositio<lb break="no" ed="#Bb" n="76"/>nem, quod est absurdum.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e519">
<lb ed="#Bb" n="77"/>8. Si forte velis dicere, quod iste
ra<lb break="no" ed="#Bb" n="78"/>tiones procedunt, ac si ipse intelligat alio,
<lb ed="#Bb" n="79"/>cum nullo nisi seipso intelligat. Unde
<lb ed="#Bb" n="80"/>nihil est querere, utrum ipse intelligat
<lb ed="#Bb" n="81"/>uno, vel pluribus ? quia nec uno, nec
<lb ed="#Bb" n="82"/>pluribus : quia intelligit seipso: et non
<lb ed="#Bb" n="83"/>est in eo aliquid medium intelligendi.
<lb ed="#Bb" n="84"/>Contra : Puncto quocumque signato in
<lb ed="#Bb" n="85"/>linea contingit uti ut duobus, scilicet ut
<lb ed="#Bb" n="86"/>principio, et ut fine. Deus ergo cum sit
<lb ed="#Bb" n="87"/>simplex, aut ita intelligit ut utatur se ut
<lb ed="#Bb" n="88"/>uno, aut ut duobus. Si ut uno : aut hoc
<lb ed="#Bb" n="89"/>est intelligens tantum, aut quo intelligit
<lb ed="#Bb" n="90"/>tantum, aut intellectum tantum : et
quod<lb break="no" ed="#Bb" n="91"/>cumque detur, erit in intellectu ejus
<lb ed="#Bb" n="92"/>privatio aliorum duorum. Si enim utitur
<lb ed="#Bb" n="93"/>se sicut est intellectus consideratus in se,
<lb ed="#Bb" n="94"/>tunc non intelligit nisi in potentia, et sic
<lb ed="#Bb" n="95"/>erit (ut dicit Philosophus) sicut si
dormi<lb break="no" ed="#Bb" n="96"/>ret, quia dormiens intelligit in potentia :
<lb ed="#Bb" n="97"/>et non erit nobilissimum. Si autem ut
<lb ed="#Bb" n="98"/>quo intelligit, hoc nihil est: quia quo
<pb ed="#Bb" n="210"/>
<cb ed="#Bb" n="a"/>
<lb ed="#Bb" n="1"/>intelligit, non contingit accipere ut in
<lb ed="#Bb" n="2"/>se tantum, sed in relatione ad
intelligen<lb break="no" ed="#Bb" n="3"/>tem et intellectum. Idem sequitur si
uti<lb break="no" ed="#Bb" n="4"/>tur se ut quod intelligit, quia tunc
intel<lb break="no" ed="#Bb" n="5"/>ligit alia.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e585">
<lb ed="#Bb" n="6"/>Item, Cum dico, Deus intelligit seipso,
<lb ed="#Bb" n="7"/>ibi necessario tria significantur secundum
<lb ed="#Bb" n="8"/>rationem intelligentiae : aliter enim
si<lb break="no" ed="#Bb" n="9"/>gnilicatur tunc ut supponens verbo, et
<lb ed="#Bb" n="10"/>aliter per ablativum se, et aliter ut in
<lb ed="#Bb" n="11"/>quod transit actus intelligendi : ergo in
<lb ed="#Bb" n="12"/>divino intellectu accipitur medium
intel<lb break="no" ed="#Bb" n="13"/>ligendi secundum rationem : et hoc sive
<lb ed="#Bb" n="14"/>sit idem, sive diversum, tenent de ipso
<lb ed="#Bb" n="15"/>superius inducte rationes. Videtur
au<lb break="no" ed="#Bb" n="16"/>tem, quod illud necessario sit diversum :
<lb ed="#Bb" n="17"/>numquam enim materia coincidit in idem
<lb ed="#Bb" n="18"/>cum efficiente, et forma : cum igitur
in<lb break="no" ed="#Bb" n="19"/>tellectus ipse ad id quo intelligit, sit sicut
<lb ed="#Bb" n="20"/>materia ad perfectionem, videtur quod
<lb ed="#Bb" n="21"/>numquam sit idem illi: ergo si est in
<lb ed="#Bb" n="22"/>Deo aliquid quo intelligit, non erit idem
<lb ed="#Bb" n="23"/>cum intellectu suo, ut videtur.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e627">
<lb ed="#Bb" n="24"/>Item, Hac fuit causa quare Philosophi
<lb ed="#Bb" n="25"/>coacti sunt ponere intellectum agentem :
<lb ed="#Bb" n="26"/>quia non potest idem esse intellectus, et
<lb ed="#Bb" n="27"/>quo intelligit, nihil enim agit seipsum ad
<lb ed="#Bb" n="28"/>perfectionem : ergo videtur, quod quo
<lb ed="#Bb" n="29"/>intelligit Deus, non sit idem cum
intelle<lb break="no" ed="#Bb" n="30"/>clu suo.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e645">
<lb ed="#Bb" n="31"/>SoLvutio. Sine prajudicio dicendum,
<lb ed="#Bb" n="32"/>quod Deus intelligit seipso, prout ipse
<lb ed="#Bb" n="33"/>est species, et idea omnis intelligibilis, et
<lb ed="#Bb" n="34"/>omnis ratio cogniti et lux. Et hoc sic
<lb ed="#Bb" n="35"/>probatur : In nobis est duplex intellectus,
<lb ed="#Bb" n="36"/>scilicet agens, et possibilis, et tertius fit
<lb ed="#Bb" n="37"/>cum possibilis ducitur in actum. Si
au<lb break="no" ed="#Bb" n="38"/>tem queram, Quid educit eum ? Tu dices,
<lb ed="#Bb" n="39"/>quod agens. Et si queram, Per quid
<lb ed="#Bb" n="40"/>educit ? Tu dices, quod per speciem rei.
<lb ed="#Bb" n="41"/>Si vero queram, Quid facit speciem rei
<lb ed="#Bb" n="42"/>esse inratione simplicis, et abstracti, et
<lb ed="#Bb" n="43"/>intelligibiuis ? Tu dices, quod lumen
agen<lb break="no" ed="#Bb" n="44"/>tis : sicut lumen solis agit colores ad
vi<lb break="no" ed="#Bb" n="45"/>sum : ergo relinquitur, quod lumen
in<lb break="no" ed="#Bb" n="46"/>tellectus agentis sit actus omnis
intelligi<lb break="no" ed="#Bb" n="47"/>bilis : sicut lumen solis, actus omnis colo-
<cb ed="#Bb" n="b"/>
<lb ed="#Bb" n="48"/>ris. Ponamus ergo lumen _intellectus.
<lb ed="#Bb" n="49"/>agentis esse infinite virtutis : tunc
sequi<lb break="no" ed="#Bb" n="50"/>tur, quod nullo sumpto sibi perficiet
pos<lb break="no" ed="#Bb" n="51"/>sibilem in omni actu intelligibilium, et
<lb ed="#Bb" n="52"/>preterquam quod accipiat aliquam
spe<lb break="no" ed="#Bb" n="53"/>ciem qua perficiat ipsum : quia ipse agens
<lb ed="#Bb" n="54"/>junc in possibili, agens erit speciem
se<lb break="no" ed="#Bb" n="55"/>cundum id quod est, et actum simplicita~
<lb ed="#Bb" n="56"/>tis et intelligibilitatis in ipso. Sic autem
<lb ed="#Bb" n="57"/>intellectum divinum ponimus, non solum
<lb ed="#Bb" n="58"/>agentem in rebus aliquid, ut formam, sed
<lb ed="#Bb" n="59"/>agentem res ipsas secundum
substan<lb break="no" ed="#Bb" n="60"/>tiam : ergo ipse est species omnis rei : et
<lb ed="#Bb" n="61"/>ita se cognoscendo, cognoscet omne quod
<lb ed="#Bb" n="62"/>est, ut dicunt sancti.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e719">
<lb ed="#Bb" n="63"/>Dicendum ergo ad questionem primam,
<lb ed="#Bb" n="64"/>quod ipse cognoscit uno tantum quod est
<lb ed="#Bb" n="65"/>ipse, et ipsum est ratio et species idealis
<lb ed="#Bb" n="66"/>omnium. Unde bene concedo, quod
ip<lb break="no" ed="#Bb" n="67"/>sum est ratio multorum.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e732">
<lb ed="#Bb" n="68"/>Ad id autem quod contra objicitur,
di<lb break="no" ed="#Bb" n="69"/>cendum quod nihil prohibet unum uno
<lb ed="#Bb" n="70"/>modo ad omnia se habens, licet non uno
<lb ed="#Bb" n="71"/>modo omnia se habeant ad ipsum, esse
<lb ed="#Bb" n="72"/>rationem omnia cognoscendi: sed non
<lb ed="#Bb" n="73"/>est una ratio omnium, dicens quid res est:
<lb ed="#Bb" n="74"/>et hoc non est negative : quia nos
po<lb break="no" ed="#Bb" n="75"/>nimus, quod Deus est immediatus per
<lb ed="#Bb" n="76"/>essentiam, prasentiam, et potentiam, rei,
<lb ed="#Bb" n="77"/>et omni parti rei. Hoc autem quod
obji<lb break="no" ed="#Bb" n="78"/>citur, quod non sit ratio quod quid erat
<lb ed="#Bb" n="79"/>esse demonstrans, bene concedo, et dico,
<lb ed="#Bb" n="80"/>quod multiludo est per relationem, ut
<lb ed="#Bb" n="81"/>supra suppositum est.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e765">
<lb ed="#Bb" n="82"/>Ad id quod objicitur in contrarium,
<lb ed="#Bb" n="83"/>dicendum quod non oportet, quod
extre<lb break="no" ed="#Bb" n="84"/>ma relationis sint actu : aliter enim est
<lb ed="#Bb" n="85"/>de relatione significata in eo quod est
se<lb break="no" ed="#Bb" n="86"/>cundum rationem tantum, et aliter est de
<lb ed="#Bb" n="87"/>relatione ejus quod est in natura. Si enim
<lb ed="#Bb" n="88"/>dico, Ista sunt contradictoria, impossibile
<lb ed="#Bb" n="89"/>est quod relatio ponatur inter extrema
<lb ed="#Bb" n="90"/>entia apud naturam, quia alterum
con<lb break="no" ed="#Bb" n="91"/>tradictoriorum est non ens. Similiter
<lb ed="#Bb" n="92"/>cum dico, haec est ratio cognoscendi,
po<lb break="no" ed="#Bb" n="93"/>nit ratio relationem ad id quod est, vel
<lb ed="#Bb" n="94"/>fuit, vel erit : et ideo non oportet, quod
<lb ed="#Bb" n="95"/>illa ratio relationis ponatur circa
exi<lb break="no" ed="#Bb" n="96"/>stens, nisiin potentia ordinata ad produ-
<pb ed="#Bb" n="211"/>
<cb ed="#Bb" n="a"/>
<lb ed="#Bb" n="1"/>ctionem rerum in futuro : et illa bene est
<lb ed="#Bb" n="2"/>in Deo.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e810">
<lb ed="#Bb" n="3"/>Ad Hoc quod objicitur, quod illa
po<lb break="no" ed="#Bb" n="4"/>tentia est indistincta : dicendum, quod
<lb ed="#Bb" n="5"/>verum est, quod res non sunt distincte
<lb ed="#Bb" n="6"/>existentes in potentia : quia non
distin<lb break="no" ed="#Bb" n="7"/>guuntur nisi propriis: sed sicut ratio
<lb ed="#Bb" n="8"/>distinguitur, ita et potentia, scilicet ad
<lb ed="#Bb" n="9"/>futurum et hoc et illud, cujus ratio est
<lb ed="#Bb" n="10"/>Deus : et hoc non cogit, quod hoc et
il<lb break="no" ed="#Bb" n="11"/>lud sit, nisi secundum potentiam futuri :
<lb ed="#Bb" n="12"/>quia non est in Deo potentia tantum,
<lb ed="#Bb" n="13"/>sed potentia hujus et illius quae sunt
fu<lb break="no" ed="#Bb" n="14"/>tura ad quae est ab aeterno relatio idex,
<lb ed="#Bb" n="15"/>eo quod Deus ea previdit in se,
secun<lb break="no" ed="#Bb" n="16"/>dum quod ipse est ratio earum rerum
<lb ed="#Bb" n="17"/>quas facturus erat : et hoc non facit
sub<lb break="no" ed="#Bb" n="18"/>stantialiter esse distinctas res, sed
distin<lb break="no" ed="#Bb" n="19"/>ctas in cognitione tantum, ex eo quod
<lb ed="#Bb" n="20"/>ratio cognitionis refertur ad eas.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e852">
<lb ed="#Bb" n="21"/>Ad hoc autem quod objicitur contra
<lb ed="#Bb" n="22"/>hoc quod non intelligit multis, bene
con<lb break="no" ed="#Bb" n="23"/>cedo: sed intelligit uno relato ad multa
<lb ed="#Bb" n="24"/>que sunt secundum quid, scilicet
secun<lb break="no" ed="#Bb" n="25"/>dum potentiam et previsionem, ut
dic<lb break="no" ed="#Bb" n="26"/>tum est.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e868">
<lb ed="#Bb" n="27"/>Ad hoc quod objicitur, quod aliud est
<lb ed="#Bb" n="28"/>scire quia res est, vel quia futura est : et
<lb ed="#Bb" n="29"/>aliud scire quid est res: dicendum, quod
<lb ed="#Bb" n="30"/>Deus scit utrumque : nec tamen est ratio
<lb ed="#Bb" n="31"/>que dicat quid est res: quia ipse est ut
<lb ed="#Bb" n="32"/>paradigma, penes quod exemplatur quid
<lb ed="#Bb" n="33"/>est esse rei : et ideo ipso cognoscitur quid
<lb ed="#Bb" n="34"/>est res; sicut per rei formam, et
diffinitio<lb break="no" ed="#Bb" n="35"/>nem, et certius pro tanto: quia ipse est
<lb ed="#Bb" n="36"/>magis intimus rei quam etiam forma sit
<lb ed="#Bb" n="37"/>intima formato : non enim habet tantum
<lb ed="#Bb" n="38"/>relationem ad rem ut efficiens, sed sicut
<lb ed="#Bb" n="39"/>efficiens, et paradigma, et finis : et sic
<lb ed="#Bb" n="40"/>ipse est principium efficiens cognoscendi
<lb ed="#Bb" n="41"/>quamlibet rem.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e903">
<lb ed="#Bb" n="42"/>Ad aliud dicendum, quod verum
qui<lb break="no" ed="#Bb" n="43"/>dem est, quod sciendo se esse efficientem,
<lb ed="#Bb" n="44"/>non est sufficiens ratio quare sciat rem :
<lb ed="#Bb" n="45"/>sed sciendo se esse efficiens, et exemplar,
<lb ed="#Bb" n="46"/>et finem: ab his enim sumitur omnis
ra<lb break="no" ed="#Bb" n="47"/>tio cognoscendi, quia ipse non est
ma<lb break="no" ed="#Bb" n="48"/>teria: et a materia nulla est ratio
cogno<lb break="no" ed="#Bb" n="49"/>scendi, nisi accipiatur cum forma: etsic
<cb ed="#Bb" n="b"/>
<lb ed="#Bb" n="50"/>patet, quod bene dicunt illi qui dicunt,
<lb ed="#Bb" n="51"/>quod sciendo se esse principium Omnium
<lb ed="#Bb" n="52"/>scit omnia.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e932">
<lb ed="#Bb" n="53"/>Ad aliud dicendum, quod nullum
si<lb break="no" ed="#Bb" n="54"/>mile in toto potest representare divina.
<lb ed="#Bb" n="55"/>Unde simile inductum a Dionysio,
reprae<lb break="no" ed="#Bb" n="56"/>sentat secundum partem : sed per
emi<lb break="no" ed="#Bb" n="57"/>nentiam referendum est ad Creatorem :
<lb ed="#Bb" n="58"/>quia et principium et ratio et finis est
<lb ed="#Bb" n="59"/>omnium quae sunt ab ipso.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e950">
<lb ed="#Bb" n="60"/>Ad aliud dicendum, quod non potest
<lb ed="#Bb" n="61"/>divinus intellectus sic poni in quo
resul<lb break="no" ed="#Bb" n="62"/>tent res diverse ut in speculo: quia in
<lb ed="#Bb" n="63"/>speculo ad hoc quod resultent in eo,
di<lb break="no" ed="#Bb" n="64"/>versa exiguniur, ad minus quatuor:
<lb ed="#Bb" n="65"/>quorum unum est receptibilitas, et illa
<lb ed="#Bb" n="66"/>est a vitro vel metallo posito terso in quo
<lb ed="#Bb" n="67"/>fit eequalis superficies et lenis. Aliud est
<lb ed="#Bb" n="68"/>quod ipsum sit terminatum sicut vitrum
<lb ed="#Bb" n="69"/>exstinctum plumbo in altera superficie,
<lb ed="#Bb" n="70"/>et metallum vel lapis-ex mixto terrestri
<lb ed="#Bb" n="71"/>solido et spisso. Tertium autem est
pro<lb break="no" ed="#Bb" n="72"/>cessus Juminis in ipsum : quia aliter non
<lb ed="#Bb" n="73"/>imprimeretur forma secundum naturales,
<lb ed="#Bb" n="74"/>vel non reflecteretur radius secundum
<lb ed="#Bb" n="75"/>perspectivos. Quartum autem est
oppo<lb break="no" ed="#Bb" n="76"/>sitio directa et proportionalis speculi ad
<lb ed="#Bb" n="77"/>id quod imprimitur. Unde patet, quod
<lb ed="#Bb" n="78"/>compositio multiplicabilis est in speculo,
<lb ed="#Bb" n="79"/>nulla autem in Deo : unde non potest sic
<lb ed="#Bb" n="80"/>poni.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e999">
<lb ed="#Bb" n="81"/>Ad id quod ulterius queritur,
dicen<lb break="no" ed="#Bb" n="82"/>dum quod intelligit seipso : sed bene
<lb ed="#Bb" n="83"/>concedo, quod est in ratione duplici,
sci<lb break="no" ed="#Bb" n="84"/>licet intelligentis, et ejus quo intelligit
<lb ed="#Bb" n="85"/>quasi formaliter.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e1012">
<lb ed="#Bb" n="86"/>Ad id autem quod objicitur, quod quo
<lb ed="#Bb" n="87"/>fit intelligere non est idem cum
intelle<lb break="no" ed="#Bb" n="88"/>ctu : dicendum quod hoc necessario
con<lb break="no" ed="#Bb" n="89"/>cludit quoad intellectum possibilem. In
<lb ed="#Bb" n="90"/>Deo autem nullum talem ponimus, sed
<lb ed="#Bb" n="91"/>universaliter agentem : et ideo seipso
<lb ed="#Bb" n="92"/>intelligit : ipse enim intelligit ut agens,
<lb ed="#Bb" n="93"/>et in se intelligit ut est species exempla-—
<lb ed="#Bb" n="94"/>ris omnium rerum.
</p>
<p xml:id="alalal-c38979-d1e1034">
<lb ed="#Bb" n="95"/>Et per hoc patet solutio ad totum.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>