-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-al7b26_alalal-c85770.xml
320 lines (320 loc) · 16.3 KB
/
cod-al7b26_alalal-c85770.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 16</title>
<author ref="#Albert">Albertus Magnus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 16</title>
<date when="2022-06-21">June 21, 2022</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Bb" n="cod-al7b26">Paris 1894, v. 26</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0"
url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2022-06-21" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Bb" n="454"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="alalal-c85770"><!-- l1d46a16 -->
<head xml:id="alalal-c85770-Hd1e99">Articulus 16</head>
<head xml:id="alalal-c85770-Hd1e101" type="question-title">An veritas est simplex et
incommutabilis?</head>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e104">
<lb ed="#Bb" n="35"/>ARTICULUS XVI.
<lb ed="#Bb" n="36"/>An veritas est simplex et
incommuta<lb break="no" ed="#Bb" n="37"/>bilis?
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e113">
<lb ed="#Bb" n="38"/>Quinto queritur, Utrum veritas sit
<lb ed="#Bb" n="39"/>simplex et incommutabilis ?
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e120">
<cb ed="#Bb" n="b"/>
<lb ed="#Bb" n="40"/>Videtur autem, quod non sit simplex :
<lb ed="#Bb" n="41"/>quia
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e130">
<lb ed="#Bb" n="42"/>4. Dicit Boetius, quod omne quod
<lb ed="#Bb" n="43"/>est, esse suum aliud habet, et aliud id
<lb ed="#Bb" n="44"/>quod est: et excipitur primum in quo
<lb ed="#Bb" n="45"/>non est hoc et hoc. Ergo videtur, quod
<lb ed="#Bb" n="46"/>veritas non sit simplex.
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e143">
<lb ed="#Bb" n="47"/>2. Item, Avicenna dicit, quod illud a
<lb ed="#Bb" n="48"/>quo aliquid negari potest, compositum
<lb ed="#Bb" n="49"/>et non simplex est: sed multa negantur
<lb ed="#Bb" n="50"/>a veritate : ergo non est simplex.
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e154">
<lb ed="#Bb" n="51"/>3. Item, Boetius dicit, quod in omni
<lb ed="#Bb" n="52"/>simplici idem est esse et quo habet: sed
<lb ed="#Bb" n="53"/>in veritate non est idem, ut probatum
<lb ed="#Bb" n="54"/>est prius: quia ipsa non est essentia,
li<lb break="no" ed="#Bb" n="55"/>cet habeat essentiam : ergo non est
sim<lb break="no" ed="#Bb" n="56"/>plex.
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e170">
<lb ed="#Bb" n="57"/>SED CONTRA :
<lb ed="#Bb" n="58"/>Veritas est de primis dispositionibus
<lb ed="#Bb" n="59"/>entis: ergo non habet aliquid prius ex
<lb ed="#Bb" n="60"/>quo componatur: ergo est simplex.
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e181">
<lb ed="#Bb" n="61"/>Si dicas, quod est creatura, et ita est _
<lb ed="#Bb" n="62"/>ab alio: hoc nihil est : quia causa efficiens
<lb ed="#Bb" n="63"/>non facit rem esse compositam, cum sit
<lb ed="#Bb" n="64"/>extrinseca ad rem.
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e192">
<lb ed="#Bb" n="65"/>Prareres queritur, Utrum sit
immu<lb break="no" ed="#Bb" n="66"/>tabilis 2
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e200">
<lb ed="#Bb" n="67"/>Et videtur, quod sic: quia
<lb ed="#Bb" n="68"/>1. Anselmus dicit, quod veritas signi
<lb ed="#Bb" n="69"/>est in signo, re existente, et non
exi<lb break="no" ed="#Bb" n="70"/>stente2; quia me sedere significat me
se<lb break="no" ed="#Bb" n="71"/>dere, sive res ita se habeat, sive’ non:
<lb ed="#Bb" n="72"/>ergo facit quod debet: ergo rectum est:
<lb ed="#Bb" n="73"/>ergo verum. : ,
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e218">
<lb ed="#Bb" n="74"/>2. Item dicit, quod veritas signi
ma<lb break="no" ed="#Bb" n="75"/>net, sive signum sit, sive non sit: et hoc
<lb ed="#Bb" n="76"/>probat sic: Detur signum non esse, aut
<lb ed="#Bb" n="77"/>rectum est significari rem quae non
ha<lb break="no" ed="#Bb" n="78"/>bet signum, aut non. Si non: ergo si
<lb ed="#Bb" n="79"/>detur ei signum, illud signum non facit
<lb ed="#Bb" n="80"/>quod debet : ergo non erit rectum: ergo
<lb ed="#Bb" n="81"/>et non verum, quod falsum est. Si
au<lb break="no" ed="#Bb" n="82"/>tem rectum est significari, illa rectitudo
<lb ed="#Bb" n="83"/>aliquid erit, aut signi, aut signati. Non
<lb ed="#Bb" n="84"/>signati. Propatio : quia cum dicitur, hoc
<pb ed="#Bb" n="455"/>
<cb ed="#Bb" n="a"/>
<lb ed="#Bb" n="1"/>rectum est significari, intelligitur
signi<lb break="no" ed="#Bb" n="2"/>ficatio significari: ergo illud est
recti<lb break="no" ed="#Bb" n="3"/>tudo signi, quia aliter rectitudo signi et
<lb ed="#Bb" n="4"/>signati esset una, quod non potest esse:
<lb ed="#Bb" n="5"/>ergo rectitudo signi manet, non manente
<lb ed="#Bb" n="6"/>signo: ergo est immutabilis.
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e262">
<lb ed="#Bb" n="7"/>Prarerea, Videtur etiam veritas rei
<lb ed="#Bb" n="8"/>esse immutabilis: quia quae mutabilitas
<lb ed="#Bb" n="9"/>cadit in istam veritatem, triangulus
re<lb break="no" ed="#Bb" n="10"/>ctilineus habet tres angulos aequales
duo<lb break="no" ed="#Bb" n="11"/>bus rectis : vel in istam, duo et tria sunt
<lb ed="#Bb" n="12"/>quinque ? Videtur, quod nulla.
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e278">
<lb ed="#Bb" n="13"/>SED CONTRA:
<lb ed="#Bb" n="14"/>1. Psal. x1, 2: Diminute sunt
verita<lb break="no" ed="#Bb" n="15"/>tes a filiis hominum. Diminutio autem
<lb ed="#Bb" n="16"/>quedam mutatio est.
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e289">
<lb ed="#Bb" n="17"/>2. Item, Augustinus dicit, quod
quan<lb break="no" ed="#Bb" n="18"/>doque veritas in intellectu est minor, et
<lb ed="#Bb" n="19"/>aliquando major, et aliquando xqualis
<lb ed="#Bb" n="20"/>intellectui : haec mutationes quedam
<lb ed="#Bb" n="21"/>sunt.
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e302">
<lb ed="#Bb" n="22"/>Solutio. Dicendum, quod veritas est
<lb ed="#Bb" n="23"/>forma prima in genere suo, sicut et
bo<lb break="no" ed="#Bb" n="24"/>nitas, et unitas, et entitas, licet ordinem
<lb ed="#Bb" n="25"/>habeant, ut prius dictum est : et ideo non
<lb ed="#Bb" n="26"/>credo aliquam illarum esse compositam
<lb ed="#Bb" n="27"/>ex quo est et esse, secundum quod est
<lb ed="#Bb" n="28"/>dicit aliquid ens in se, in quo diffunditur
<lb ed="#Bb" n="29"/>esse quod est actus essentiae : sed bene
<lb ed="#Bb" n="30"/>concedo,'quod veritas in se habet plures
<lb ed="#Bb" n="31"/>intellectus, quia habet intellectum
essen<lb break="no" ed="#Bb" n="32"/>tiae oblique, ut cujus est: et habet
in<lb break="no" ed="#Bb" n="33"/>tellectum propriam, et ideo non
equi<lb break="no" ed="#Bb" n="34"/>pollet Deo in simplicitate. Et similiter
<lb ed="#Bb" n="35"/>dicendum puto de omni forma quae
pri<lb break="no" ed="#Bb" n="36"/>ma est in genere suo.
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e338">
<lb ed="#Bb" n="37"/>Si autem tu objicias dicendo, quod
<lb ed="#Bb" n="38"/>essentia est ens, et veritas vera, unitas
<lb ed="#Bb" n="39"/>una, et bonitas bona. Dico, quod omnes
<lb ed="#Bb" n="40"/>istee quidem inveniuntur ab Augustino
<lb ed="#Bb" n="41"/>in libro de 7rinitate, ubi etiam ista
inve<lb break="no" ed="#Bb" n="42"/>nitur, albedo est alba, et nigredo nigra:
<lb ed="#Bb" n="43"/>quam tamen negat Philosophus :' et
<lb ed="#Bb" n="44"/>ideo patet, quod improprie loquitur
<lb ed="#Bb" n="45"/>Augustinus. Notatur enim concretum
<lb ed="#Bb" n="46"/>poni circa abstractum. Nec valet quod
<lb ed="#Bb" n="47"/>dicitur communiter, quod intentiones
<cb ed="#Bb" n="b"/>
<lb ed="#Bb" n="48"/>prime super se reflectuntur. Unde enim
<lb ed="#Bb" n="49"/>habetur hec? quia hoc contra rationem
<lb ed="#Bb" n="50"/>est: et auctoritas non dicit quod usus
<lb ed="#Bb" n="51"/>quorumdam induxit: quia simplicissima
<lb ed="#Bb" n="52"/>minime possunt significari ut subjecta
<lb ed="#Bb" n="53"/>respectu earumdem formarum quas
si<lb break="no" ed="#Bb" n="54"/>gnificant. Unde bene invenitur, quod
<lb ed="#Bb" n="55"/>unitas est qua quaelibet res est una.
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e384">
<lb ed="#Bb" n="56"/>Si autem dicas, quod Augustinus
di<lb break="no" ed="#Bb" n="57"/>cit: dico, quod dicit, quod unitas est
<lb ed="#Bb" n="58"/>una, et bonitas est bona: sed non, quod
<lb ed="#Bb" n="59"/>prima reflectantur super se. Salvando
<lb ed="#Bb" n="60"/>ergo Augustinum, dicendum est sic,
<lb ed="#Bb" n="61"/>quod sicut ens quod sonat concretionem,
<lb ed="#Bb" n="62"/>dicitur de abstracto in quantum est
in<lb break="no" ed="#Bb" n="63"/>tellectus primus, et de concretis per
com<lb break="no" ed="#Bb" n="64"/>positionem: ita est in aliis primis. Sed
<lb ed="#Bb" n="65"/>improprie sunt locutiones: cum enim
<lb ed="#Bb" n="66"/>dicitur, essentia est ens, idem est ac si
<lb ed="#Bb" n="67"/>dicatur, essentia est essentia : et tunc
<lb ed="#Bb" n="68"/>nulla notatur compositio sive concretio ex
<lb ed="#Bb" n="69"/>quod est et quo est. Et similiter cum
<lb ed="#Bb" n="70"/>dicitur, veritas est vera, idem est ac si
<lb ed="#Bb" n="71"/>dicatur, veritas est veritas, et ita de
<lb ed="#Bb" n="72"/>aliis.
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e423">
<lb ed="#Bb" n="73"/>Et per hoc patet solutio ad id quod
<lb ed="#Bb" n="74"/>queritur de simplicitate veritatis.
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e430">
<lb ed="#Bb" n="75"/>Ad 10 quod queritur de
incommutabi<lb break="no" ed="#Bb" n="76"/>litate, dicendum ut prius dictum est,
<lb ed="#Bb" n="77"/>quod veritas habet aliquam
incommuta<lb break="no" ed="#Bb" n="78"/>bilitatem per hoc quod est exemplata a
<lb ed="#Bb" n="79"/>prima veritate simpliciter immutabili:
<lb ed="#Bb" n="80"/>sed non simpliciter est immutabilis, in’
<lb ed="#Bb" n="81"/>quantum est ex nihilo.
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e448">
<lb ed="#Bb" n="82"/>Ad objecta autem Anselmi, bene
con<lb break="no" ed="#Bb" n="83"/>cedo primum distinguendo de duplici
<lb ed="#Bb" n="84"/>veritate : quia signum quod est
enuntia<lb break="no" ed="#Bb" n="85"/>tio, quaamdam habet veritatem
composi<lb break="no" ed="#Bb" n="86"/>tionis: et haec effecta esta re, et
muta<lb break="no" ed="#Bb" n="87"/>tur ipsa re mutata : et ideo dicit
Philoso<lb break="no" ed="#Bb" n="88"/>phus, quod una et eadem oratio
muta<lb break="no" ed="#Bb" n="89"/>tione rei susceptibilis est contrariorum,
<lb ed="#Bb" n="90"/>scilicet veritatis, et falsitatis. Aliam
ha<lb break="no" ed="#Bb" n="91"/>bet in rectitudine significandi, secundum
<lb ed="#Bb" n="92"/>quod est in genere signorum: et haec
<lb ed="#Bb" n="93"/>non mutatur re mutata, et de hac
loqui<lb break="no" ed="#Bb" n="94"/>tur Anselmus.
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e479">
<lb ed="#Bb" n="95"/>Qvop autem ulterius loquitur de ista,
<pb ed="#Bb" n="456"/>
<cb ed="#Bb" n="a"/>
<lb ed="#Bb" n="1"/>utrum illa maneat signo non existente,
<lb ed="#Bb" n="2"/>et videtur probare: ego non consentio,
<lb ed="#Bb" n="3"/>nisi secundum unum modum qui in
se<lb break="no" ed="#Bb" n="4"/>quenti questione manifestabitur. Ad
ar<lb break="no" ed="#Bb" n="5"/>gumentum suum sic respondeo: Cum
<lb ed="#Bb" n="6"/>dicit, Signo non existente rectum est
si<lb break="no" ed="#Bb" n="7"/>gnificari rem: dico, quod verum est
re<lb break="no" ed="#Bb" n="8"/>ctitudine aptitudinis rei ad
consignifi<lb break="no" ed="#Bb" n="9"/>candum, vel habere signum: et haec
re<lb break="no" ed="#Bb" n="10"/>ctitudo non ponit aliquam rectitudinem
<lb ed="#Bb" n="11"/>esse nisi in potentia, et in actum
redu<lb break="no" ed="#Bb" n="12"/>cetur, cum habebit signum. Ad hoc
au<lb break="no" ed="#Bb" n="13"/>tem quod objicit, quod non potest esse
<lb ed="#Bb" n="14"/>rectitudo rei: quia res significari debet
<lb ed="#Bb" n="15"/>illa rectitudine, et non potest esse idem
<lb ed="#Bb" n="16"/>signatum et signans: dico, quod non
<lb ed="#Bb" n="17"/>potest esse idem eodem modo, sed rei
<lb ed="#Bb" n="18"/>rectitudo per se est significabilis, et ideo
<lb ed="#Bb" n="19"/>nata est habere signum, et haec habitudo
<lb ed="#Bb" n="20"/>ponitur, cum dicitur: Rectum est
signi<lb break="no" ed="#Bb" n="21"/>ficari rem quae non habet signum. Et sic
<lb ed="#Bb" n="22"/>patet, quod non valet argumentum, nisi
<lb ed="#Bb" n="23"/>hoc modo fiat: Rectum est significari :
<lb ed="#Bb" n="24"/>et omne rectum habet exemplar suae
si<lb break="no" ed="#Bb" n="25"/>gnificabilitatis in prima veritate, qua
re<lb break="no" ed="#Bb" n="26"/>gulatur et declaratur in prima luce: sic
<lb ed="#Bb" n="27"/>enim verum est, quod illa rectitudo
sem<lb break="no" ed="#Bb" n="28"/>per manet, quia illa est prima veritas, ut
<lb ed="#Bb" n="29"/>infra patebit.
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e552">
<lb ed="#Bb" n="30"/>Ad id quod queritur de veritate
quo<lb break="no" ed="#Bb" n="31"/>rumdam impossibilium aliter se habere..
<lb ed="#Bb" n="32"/>Dico, quod talia habent immutabilitatem
<lb ed="#Bb" n="33"/>comparationis, et non simpliciter.
Veri<lb break="no" ed="#Bb" n="34"/>tas enim hujus, triangulus rectilineus,
<lb ed="#Bb" n="35"/>etc., habet immutabilitatem ex eo quod
<lb ed="#Bb" n="36"/>subjectum ponit causam praedicati :
tri<lb break="no" ed="#Bb" n="37"/>angulus enim rectilineus supponit
an<lb break="no" ed="#Bb" n="38"/>gulum quemlibet exteriorem cum
inte<lb break="no" ed="#Bb" n="39"/>riori equipollere duobus sibi oppositis,
<lb ed="#Bb" n="40"/>et exteriorem cum interiori aequipollere
<lb ed="#Bb" n="41"/>duobus rectis : et ideo necessario interior
<lb ed="#Bb" n="42"/>cum duobus oppositis equipollet duobus
<lb ed="#Bb" n="43"/>rectis : et ita est in aliis mathematicis.
<lb ed="#Bb" n="44"/>haec autem immutabilitas est quedam
<lb ed="#Bb" n="45"/>secundum quod magis accedunt ad
pri<lb break="no" ed="#Bb" n="46"/>mam veritatem, et per hoc quod
simpli<lb break="no" ed="#Bb" n="47"/>ciora sunt quam ea quae sunt in materia
<lb ed="#Bb" n="48"/>per, esse, quae dupliciter mutabilia sunt,
<cb ed="#Bb" n="b"/>
<lb ed="#Bb" n="49"/>scilicet per esse, et in quantum sunt
<lb ed="#Bb" n="50"/>creature.
</p>
<p xml:id="alalal-c85770-d1e602">
<lb ed="#Bb" n="51"/>Ad id autem quod objicitur in opposi-~
<lb ed="#Bb" n="52"/>tum, dicendum quod diminuitur veritas
<lb ed="#Bb" n="53"/>in eo quod iste diminuitur in bono
na<lb break="no" ed="#Bb" n="54"/>turali sub veritate, et non aliter, nisi
lo<lb break="no" ed="#Bb" n="55"/>quamur de veritate creata secundum
<lb ed="#Bb" n="56"/>suum esse, non secundum suam
rutio<lb break="no" ed="#Bb" n="57"/>nem.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>