-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-al7b27_alalal-d17024.xml
617 lines (617 loc) · 34 KB
/
cod-al7b27_alalal-d17024.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 15</title>
<author ref="#Albert">Albertus Magnus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 15</title>
<date when="2022-06-21">June 21, 2022</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Bc" n="cod-al7b27">Paris 1894, v. 27</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0"
url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2022-06-21" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Bc" n="88"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="alalal-d17024"><!-- l2d3a15 -->
<head xml:id="alalal-d17024-Hd1e99">Articulus 15</head>
<head xml:id="alalal-d17024-Hd1e101" type="question-title">Utrum Angeli cognoscant per species ?</head>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e104">
<lb ed="#Bc" n="36"/>ARTICULUS XV.
<lb ed="#Bc" n="37"/>Utrum Angeli cognoscant per species ?
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e111">
<lb ed="#Bc" n="38"/>Deinde quaeritur de hoc quod dicit, ibi,
<lb ed="#Bc" n="39"/>
<quote xml:id="alalal-d17024-Qd1e117"> Hic inquiri solet, Quam sapientiam,
<lb ed="#Bc" n="40"/>etc. </quote>
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e123">
<lb ed="#Bc" n="41"/>Magister enim dicit hoc de triplici
co<lb break="no" ed="#Bc" n="42"/>gnitione Angelorum, scilicet quod
scie<lb break="no" ed="#Bc" n="43"/>bant quod facti sunt, eta quo facti sunt,
<lb ed="#Bc" n="44"/>et cum quo facti sunt, et aliquam noti- -
<lb ed="#Bc" n="45"/>tiam boni et mali habebant. Infra
queere<lb break="no" ed="#Bc" n="46"/>mus de cognitione matutina et vespertina
<cb ed="#Bc" n="d"/>
<lb ed="#Bc" n="47"/>Angelorum, et modo de naturali.
cogni<lb break="no" ed="#Bc" n="48"/>tione Angelorum.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e146">
<lb ed="#Bc" n="49"/>Queramus igitur hic tria, quorum
pri<lb break="no" ed="#Bc" n="50"/>mum sit per quod cognoscunt, vel quae sit
<lb ed="#Bc" n="51"/>ratio cogniti?
<lb ed="#Bc" n="52"/>Secundum, Utrum scientia eorum sit
<lb ed="#Bc" n="53"/>universalis vel particularis de rebus ?
<lb ed="#Bc" n="54"/>Tertium, Utrum sua scientia sit forma
<lb ed="#Bc" n="55"/>omnium particularium casualium, et
for<lb break="no" ed="#Bc" n="56"/>tuitorum, et eorum. quae causantur a
li<lb break="no" ed="#Bc" n="57"/>bero arbitrio ?
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e168">
<lb ed="#Bc" n="58"/>Ap primum proceditur sic :
<lb ed="#Bc" n="59"/>1. Nihil cognoscit aliquis cujus species
<lb ed="#Bc" n="60"/>non est in ipso cognoscente, vel
essen<lb break="no" ed="#Bc" n="61"/>tia : siergo Angeli cognoscunt res : ergo
<lb ed="#Bc" n="62"/>species rerum, vel essentia est in ipsis
<pb ed="#Bc" n="89"/>
<cb ed="#Bc" n="a"/>
<lb ed="#Bc" n="1"/>cognoscentibus. Prima patet per hoc quod
<lb ed="#Bc" n="2"/>oportet esse assimilationem inter
cogno<lb break="no" ed="#Bc" n="3"/>scentem et cognoscibile : et non est
as<lb break="no" ed="#Bc" n="4"/>similatio (ut dicit Augustinus) nisi altero
<lb ed="#Bc" n="5"/>duorum modorum, scilicet, quod res sit
<lb ed="#Bc" n="6"/>essentialiter in cognoscente, ut charitas,
<lb ed="#Bc" n="7"/>et ut ipse intellectus, et Deus, vel hujus—
<lb ed="#Bc" n="8"/>modi : vel quod species rei sit apud
in<lb break="no" ed="#Bc" n="9"/>tellectum. Secunpa autem scribitur in
<lb ed="#Bc" n="10"/>Littera hic.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e207">
<lb ed="#Bc" n="11"/>2. Item, Non contingit cognoscentem
<lb ed="#Bc" n="12"/>ferri super cognoscibile, nisi aliquo ipsum
<lb ed="#Bc" n="13"/>ducente quod est species et ratio
cogno<lb break="no" ed="#Bc" n="14"/>scibilis : nihil autem ducit
cognoscen<lb break="no" ed="#Bc" n="15"/>tem, nisi quod est in ipso : ergo species
<lb ed="#Bc" n="16"/>et ratio omnis cognoscibilis est apud
co<lb break="no" ed="#Bc" n="17"/>gnoscentem. Prima patet ex hoc quod
<lb ed="#Bc" n="18"/>intellectus de se aequaliter se habet ad
<lb ed="#Bc" n="19"/>omne cognoscibile, et non magis fertur
<lb ed="#Bc" n="20"/>in unum quam in aliud, nisi aliquid
du<lb break="no" ed="#Bc" n="21"/>ceret ipsum. Secunpa vero patet per se.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e233">
<lb ed="#Bc" n="22"/>3. Item, Deo qui simplicissimus est,
<lb ed="#Bc" n="23"/>etiam in fine simplicitatis, damus
spe<lb break="no" ed="#Bc" n="24"/>ciem, quae secundum rationem medium
<lb ed="#Bc" n="25"/>est cognoscendi, differens modo
signifi<lb break="no" ed="#Bc" n="26"/>candi, non essendi, ab ipso cognoscente :
<lb ed="#Bc" n="27"/>ergo cum Angelus sit citra primum,
da<lb break="no" ed="#Bc" n="28"/>bimus ei species essentialiter ab ipso
co<lb break="no" ed="#Bc" n="29"/>gnoscente differentes : ergo habet species.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e253">
<lb ed="#Bc" n="30"/>4. Item, Hoe videtur per illam
propo<lb break="no" ed="#Bc" n="31"/>sitionem in libro de Causis, quod
intelli<lb break="no" ed="#Bc" n="32"/>gentia est plena formis: ergo videtur,
<lb ed="#Bc" n="33"/>quod similiter Angelus, licet secundum
<lb ed="#Bc" n="34"/>intentionem nostram intelligentia non sit
<lb ed="#Bc" n="35"/>Angelus.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e269">
<lb ed="#Bc" n="36"/>SED contra :
<lb ed="#Bc" n="37"/>1. Illae species aut sunt ad similitudinem
<lb ed="#Bc" n="38"/>idearum, aut sunt species rerum : si ad
<lb ed="#Bc" n="39"/>similitudinem idearum : ergo omnia
co<lb break="no" ed="#Bc" n="40"/>gnoscit per illas quae cognoscit Deus,
<lb ed="#Bc" n="41"/>quod falsum est.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e286">
<lb ed="#Bc" n="42"/>2. Item, Una sola est idea in se qua
<lb ed="#Bc" n="43"/>Deus cognoscit omne quod cognoscit : si
<lb ed="#Bc" n="44"/>ergo species in mente Angeli sunt ad
si<lb break="no" ed="#Bc" n="45"/>militudinem illius, videtur quod Angelus
<lb ed="#Bc" n="46"/>una sola specie cognoscit omnia
cogno<lb break="no" ed="#Bc" n="47"/>scibilia.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e302">
<lb ed="#Bc" n="48"/>SEp conTRA :
<lb ed="#Bc" n="49"/>1. Deus ideo potest uno solo cogno-
<cb ed="#Bc" n="b"/>
<lb ed="#Bc" n="50"/>scere omnia, quia est ipse causa
imme<lb break="no" ed="#Bc" n="51"/>diata omnium, unus et idem permanens :
<lb ed="#Bc" n="52"/>Angelus autem non sic se habet ad res :
<lb ed="#Bc" n="53"/>ergo ipse uno solo non. potest cognoscere
<lb ed="#Bc" n="54"/>omnia.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e322">
<lb ed="#Bc" n="55"/>2. Item, Impossibile est, quod preter
<lb ed="#Bc" n="56"/>primam causam accipiatur aliquid quod
<lb ed="#Bc" n="57"/>sit ratio omnium, ita quod uniuscujusque
<lb ed="#Bc" n="58"/>propria : sed non cognoscitur aliquid in
<lb ed="#Bc" n="59"/>propria natura, nisi per rationem sibi
<lb ed="#Bc" n="60"/>propriam : ergo si Angelus cognoscit
<lb ed="#Bc" n="61"/>res in propria natura, oportet quod
ha<lb break="no" ed="#Bc" n="62"/>beat plures rationes quee approprientur
<lb ed="#Bc" n="63"/>propriis. Sed si hoc dicas, cum propria
<lb ed="#Bc" n="64"/>ad minus potentia sint infinita, oportet
<lb ed="#Bc" n="65"/>ponere infinita in Angelo : et
quecum<lb break="no" ed="#Bc" n="66"/>que sunt in eo, actu sunt in eo: ergo
<lb ed="#Bc" n="67"/>infinitum multitudine est aliquid actu,
<lb ed="#Bc" n="68"/>quod est impossibile : ergo non videtur
<lb ed="#Bc" n="69"/>cognoscere per hujusmodi species
rece<lb break="no" ed="#Bc" n="70"/>ptas a Deo.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e359">
<lb ed="#Bc" n="71"/>Si autem dicas, quod sunt species
re<lb break="no" ed="#Bc" n="72"/>cepte a rebus. Contra : Receptio
specie<lb break="no" ed="#Bc" n="73"/>rum non fit nisi per abstractionem : abs—
<lb ed="#Bc" n="74"/>tractio autem non fit nisi positis prius
<lb ed="#Bc" n="75"/>potentiis abstrahentibus, scilicet sensu,
<lb ed="#Bc" n="76"/>imaginatione, et phantasia : ergo cum
<lb ed="#Bc" n="77"/>Angelus non habeat hujusmodi, non
pot<lb break="no" ed="#Bc" n="78"/>est intelligere res per species rerum abs=
<lb ed="#Bc" n="79"/>tractas a rebus.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e381">
<lb ed="#Bc" n="80"/>Si dicas, sicut quidam, quod ipse
co<lb break="no" ed="#Bc" n="81"/>gnoscit per rei presentiam, quaeritur tunc
<lb ed="#Bc" n="82"/>de illa presentia : praeesentia enim per se
<lb ed="#Bc" n="83"/>non causat cognitionem, sed oportet ut
<lb ed="#Bc" n="84"/>sit cognoscibilis receptio : hac autem non
<lb ed="#Bc" n="85"/>fit sine immutatione cognoscentis ab
ip<lb break="no" ed="#Bc" n="86"/>so cognoscibili : receptio autem hac
<lb ed="#Bc" n="87"/>oportet ut habeat proportionem ad
me<lb break="no" ed="#Bc" n="88"/>dium et ad potentiam recipientem, sicut
<lb ed="#Bc" n="89"/>nos videmus in sensu : et nihil talium
<lb ed="#Bc" n="90"/>potest etiam fingi in Angelo : ergo
vi<lb break="no" ed="#Bc" n="91"/>detur, quod per tales species etiam non
<lb ed="#Bc" n="92"/>cognoscat.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e412">
<lb ed="#Bc" n="93"/>Ulterivus queritur, Exigiturne
propin<lb break="no" ed="#Bc" n="94"/>quitas in cognitione Angeli?
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e420">
<lb ed="#Bc" n="95"/>Videtur, quod sic : quia
<lb ed="#Bc" n="96"/>1. Omne agens et patiens se habent in
<lb ed="#Bc" n="97"/>situ determinato et proportionato, ultra
<pb ed="#Bc" n="90"/>
<cb ed="#Bc" n="a"/>
<lb ed="#Bc" n="1"/>quem agens non potest agere, et patiens
<lb ed="#Bc" n="2"/>non potest pati ab activo : sed
cogno<lb break="no" ed="#Bc" n="3"/>scens et cognitum se habent. sicut agens,
<lb ed="#Bc" n="4"/>et patiens : ergo exigunt talem
proportio<lb break="no" ed="#Bc" n="5"/>nem propinquitatis.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e444">
<lb ed="#Bc" n="6"/>2. Item, Aliter videretur, quod
Ange<lb break="no" ed="#Bc" n="7"/>lus sciret omne quod est in mundo : quia
<lb ed="#Bc" n="8"/>omne quod scit, est propinquum, vel
re<lb break="no" ed="#Bc" n="9"/>motum ab ipso : si ergo ipse se habet ad
<lb ed="#Bc" n="10"/>hoc indifferenter, videtur quod
indiffe<lb break="no" ed="#Bc" n="11"/>renter ea cognoscit : et hoc videtur
ab<lb break="no" ed="#Bc" n="12"/>surdum, quia secundum hoc diabolus in
<lb ed="#Bc" n="13"/>inferno existens, cognosceret ommne
pec<lb break="no" ed="#Bc" n="14"/>catum de mundo, praecipue cum multum
<lb ed="#Bc" n="15"/>desideret ea scire : ergo si voluntas
suf<lb break="no" ed="#Bc" n="16"/>ficit ad cognoscendum, et non exigitur
<lb ed="#Bc" n="17"/>propinquitas secundum locum, ipse sciet
<lb ed="#Bc" n="18"/>omnia: et idem est de Angelo bono
re<lb break="no" ed="#Bc" n="19"/>spectu bonorum quae fiunt.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e477">
<lb ed="#Bc" n="20"/>Et ut in compendio comprehendatur
<lb ed="#Bc" n="21"/>totum, ista questio est difficilis, et tribus
<lb ed="#Bc" n="22"/>viis quibus consuevit solvi, semper
occur<lb break="no" ed="#Bc" n="23"/>ret impossibile. Si enim dixerimus, quod
<lb ed="#Bc" n="24"/>Angeli habent unam speciem similem
<lb ed="#Bc" n="25"/>idea prime, occurrit impossibile, quod
<lb ed="#Bc" n="26"/>unum etidem sit ratio communis com-~
<lb ed="#Bc" n="27"/>munium, et propria propriorum, et idem
<lb ed="#Bc" n="28"/>sit ratio diversorum propria nullo modo
<lb ed="#Bc" n="29"/>sibi convenientium, quod non potest
in<lb break="no" ed="#Bc" n="30"/>telligi. Si autem dicas secunda via, quod
<lb ed="#Bc" n="31"/>sunt plures species, oportet quod multi~
<lb ed="#Bc" n="32"/>plicentur secundum omnia cognita ab
<lb ed="#Bc" n="33"/>Angelis, quia aliter non proficiuut, et
<lb ed="#Bc" n="34"/>tunc sequuntur tria impossibilia :
quo<lb break="no" ed="#Bc" n="35"/>rum unum est, quod Angelus omnia
fu<lb break="no" ed="#Bc" n="36"/>tura cognoscit secundum contingentia
<lb ed="#Bc" n="37"/>et necessaria quae erunt : quia omnis
il<lb break="no" ed="#Bc" n="38"/>lius notitia habetur a cognoscente, cujus
<lb ed="#Bc" n="39"/>ratio propria est apud ipsum : sed
om<lb break="no" ed="#Bc" n="40"/>nium rerum futurarum et presentium et
<lb ed="#Bc" n="41"/>preteritarum hoc modo ratio ponitur in
<lb ed="#Bc" n="42"/>Angelis: ergo ipse habet cognitionem
<lb ed="#Bc" n="43"/>omnium :et hoc non dicitur a Sanctis :
<lb ed="#Bc" n="44"/>quia ipsi dicunt, quod Angeli et
demo<lb break="no" ed="#Bc" n="45"/>nes non cegnoscunt futura contingentia.
<lb ed="#Bc" n="46"/>Aliud impossibile est supra positum, sci-
<cb ed="#Bc" n="b"/>
<lb ed="#Bc" n="47"/>licet quod infinita sint in notitia Angeli;
<lb ed="#Bc" n="48"/>quia futura sunt innumerabilia. Tertium
<lb ed="#Bc" n="49"/>inconveniens, quod maximum est, illud
<lb ed="#Bc" n="50"/>est, quod species alicujus rei sit in cog~
<lb ed="#Bc" n="51"/>noscente aliquo praeter Deum, quae nec
<lb ed="#Bc" n="52"/>in se est nec in aliqua causa ordinata,
sic<lb break="no" ed="#Bc" n="53"/>ut ca quae fiunt a casu et fortuna eta.
<lb ed="#Bc" n="54"/>causa per accidens. Si autem volumus
<lb ed="#Bc" n="55"/>evadere tertia via, quod recipiant novas
<lb ed="#Bc" n="56"/>rationes ex presentia rerum, tune opor.-
<lb ed="#Bc" n="57"/>tet nos dare eis potentias proportionatas
<lb ed="#Bc" n="58"/>rebus sensibilibus vel quae agant, vel quae
<lb ed="#Bc" n="59"/>patiantur ab ipsis : et hoc est
impossi<lb break="no" ed="#Bc" n="60"/>bile.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e571">
<lb ed="#Bc" n="61"/>Soututio. Prenotanda est auctoritas
<lb ed="#Bc" n="62"/>Dionysii de ista materia in libro de
Divi<lb break="no" ed="#Bc" n="63"/>nis nominibus : <quote xml:id="alalal-d17024-Qd1e579"> Angelos scire dicunt
<lb ed="#Bc" n="64"/>eloquia ea quae sunt in terra, non secun-.
<lb ed="#Bc" n="65"/>dum sensus cognoscentes sensibilia
qui<lb break="no" ed="#Bc" n="66"/>dem existentia, sed secundum propriam. ,
<lb ed="#Bc" n="67"/>deiformis mentis virtutem et naturam 4. </quote>
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e591">
<lb ed="#Bc" n="68"/>Notandum igitur, quod circa hano
<lb ed="#Bc" n="69"/>queestionem sunt quatuor modi
opinio<lb break="no" ed="#Bc" n="70"/>num. Quidam enim dicunt, quod
intel<lb break="no" ed="#Bc" n="71"/>lectus Angelorum est fotus agens et nihil
<lb ed="#Bc" n="72"/>habet praeter se, et nihil recipit, sed
se<lb break="no" ed="#Bc" n="73"/>ipso quasi extra mittendo lumen suum
<lb ed="#Bc" n="74"/>spirituale, omnia cognoscit, et dant
<lb ed="#Bc" n="75"/>exemplum de sole : quia siille esset vivus
<lb ed="#Bc" n="76"/>et intelligens, Jumine suo quod ponit
su<lb break="no" ed="#Bc" n="77"/>per nos omnia cognosceret quae sunt, et
<lb ed="#Bc" n="78"/>nihil acciperet ab ipsis : et haec opinio fuit
<lb ed="#Bc" n="79"/>quorumdam magne auctoritatis
Docto<lb break="no" ed="#Bc" n="80"/>rum, et esset bona si posset intelligi,
<lb ed="#Bc" n="81"/>qualiter tunc cognitio etiam rerum ab-,
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e624">
<lb ed="#Bc" n="82"/>sentium remaneret apud Angelum : quia
<lb ed="#Bc" n="83"/>sole retrahente radios, si esset
intelle<lb break="no" ed="#Bc" n="84"/>ctualis, intellectus rerum non remaneret
<lb ed="#Bc" n="85"/>apud solem, nisi abstraheret et retineret
<lb ed="#Bc" n="86"/>species, quod ipsi non dicunt fieri.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e638">
<lb ed="#Bc" n="87"/>Ideo alii dixerunt, quod Angelus,
<lb ed="#Bc" n="88"/>quando creatus est, accepit formas et
<lb ed="#Bc" n="89"/>species omnium eorum quae fiunt a
natu<lb break="no" ed="#Bc" n="90"/>ra cursu ordinato : casualia autem et
for<lb break="no" ed="#Bc" n="91"/>tuita discit de novo, sicut et nos. Et hee
<lb ed="#Bc" n="92"/>opinio nulla est, et mirabilis: quia ponit,
<pb ed="#Bc" n="91"/>
<cb ed="#Bc" n="a"/>
<lb ed="#Bc" n="1"/>quod discit, et tamen a rebus nihil
reci<lb break="no" ed="#Bc" n="2"/>pit : vel si recipit, modum receptionis
<lb ed="#Bc" n="3"/>non determinat.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e664">
<lb ed="#Bc" n="4"/>Preterea, Naturalia (ut probat
Philo<lb break="no" ed="#Bc" n="5"/>sophus in VI prime philosophie)
fre<lb break="no" ed="#Bc" n="6"/>quenter dependent a causis accidentalibus
<lb ed="#Bc" n="7"/>et inordinatis, ut a voluntate : verbi
gra<lb break="no" ed="#Bc" n="8"/>tia naturale est, quod homo generatur ex.
<lb ed="#Bc" n="9"/>semine hominis : sed seminis decisio
de<lb break="no" ed="#Bc" n="10"/>pendet a voluntate descindentis per
ac<lb break="no" ed="#Bc" n="11"/>tus voluntari os commixtionis seminum :
<lb ed="#Bc" n="12"/>ergo secundum hoc etiam majorem
par<lb break="no" ed="#Bc" n="13"/>tem naturalium oportet eum addiscere.
<lb ed="#Bc" n="14"/>Item, soni verborum, itinera hominum,
<lb ed="#Bc" n="15"/>et omnia mechanica, quorum principium
<lb ed="#Bc" n="16"/>est voluntas, oportebit continue
addisce<lb break="no" ed="#Bc" n="17"/>re : et tamen non ponitur ei modus
di<lb break="no" ed="#Bc" n="18"/>scendi per acceptionem a nobis: vel si
<lb ed="#Bc" n="19"/>ponitur, mirabilis erit ille modus quo
<lb ed="#Bc" n="20"/>intellectualis et simplex substantia a
re<lb break="no" ed="#Bc" n="21"/>bus corporalibus accipit : et ideo inter
<lb ed="#Bc" n="22"/>omnes ista opinio videtur minus
proba<lb break="no" ed="#Bc" n="23"/>bilis.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e710">
<lb ed="#Bc" n="24"/>Ideo tertii sunt qui dicunt, quod Deus
<lb ed="#Bc" n="25"/>rationes ideales habet in se ad
cogno<lb break="no" ed="#Bc" n="26"/>scendum et operandum: et istas, quando
<lb ed="#Bc" n="27"/>voluit explicare per creaturas, divisit, et
<lb ed="#Bc" n="28"/>inseruit nature rationes operandi, et
An<lb break="no" ed="#Bc" n="29"/>gelo rationes cognoscendi : et ideo natu~
<lb ed="#Bc" n="30"/>ra et Angelus se habent ad Deum :
An<lb break="no" ed="#Bc" n="31"/>gelus quidem sicut recipiens scientiam
<lb ed="#Bc" n="32"/>artificis, et non opus : natura autem
sic<lb break="no" ed="#Bc" n="33"/>ut recipiens opus, et non scientiam : et
<lb ed="#Bc" n="34"/>mediantibtis his cognoscit Angelus
quid<lb break="no" ed="#Bc" n="35"/>quid sensibilium est in mundo. Sed
ad<lb break="no" ed="#Bc" n="36"/>huc haec opinio videtur minus habens :
<lb ed="#Bc" n="37"/>quia quaedam sunt voluntaria, quae cum
<lb ed="#Bc" n="38"/>fiunt manifestantur in organis
sensibili<lb break="no" ed="#Bc" n="39"/>bus, quorum homo cum manifestantur,
<lb ed="#Bc" n="40"/>accipit scientiam per naturales vires : et
<lb ed="#Bc" n="41"/>illa per has species non potest cognoscere
<lb ed="#Bc" n="42"/>Angelus, et sic est imperfectior quam
<lb ed="#Bc" n="43"/>homo. -
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e756">
<lb ed="#Bc" n="44"/>Quarta opinio est quam ego melius
in<lb break="no" ed="#Bc" n="45"/>telligo, licet in ea sint plures
difficulta<lb break="no" ed="#Bc" n="46"/>tes : tamen quia melius salvatur, et
pau<lb break="no" ed="#Bc" n="47"/>Clora sequuntur inconvenientia, ideo
<lb ed="#Bc" n="48"/>eligo illam, dicens quod Angelus in
prin<lb break="no" ed="#Bc" n="49"/>ciplo suae creationis accepit species uni-
<cb ed="#Bc" n="b"/>
<lb ed="#Bc" n="50"/>versi ordinis causarum naturalium, tam
<lb ed="#Bc" n="51"/>propriarum quam communium, et ille
<lb ed="#Bc" n="52"/>sunt applicabiles omni ei quod fit in
na<lb break="no" ed="#Bc" n="53"/>tura : et ideo mediantibus illis cognoscit
<lb ed="#Bc" n="54"/>omne quod vult, praeter hoc solum quod
<lb ed="#Bc" n="55"/>permanet in libero arbitrio, cujus ratio
<lb ed="#Bc" n="56"/>infra reddetur. ,
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e789">
<lb ed="#Bc" n="57"/>Et ut melius hoc intelligatur, dico
<lb ed="#Bc" n="58"/>quod cause prime et communes sunt
se<lb break="no" ed="#Bc" n="59"/>cundum ordinem stellarum, sive sint ex
<lb ed="#Bc" n="60"/>numero sive ex proportione motuum,
si<lb break="no" ed="#Bc" n="61"/>ve ex imaginibus fixarum stellarum, sive
<lb ed="#Bc" n="62"/>ex adspectibus et exaltationibus et
tri<lb break="no" ed="#Bc" n="63"/>plicitatibus vel- aliis quibuscumque
pla<lb break="no" ed="#Bc" n="64"/>netarum, et sub hoc est ordo
distinctio<lb break="no" ed="#Bc" n="65"/>nis elementorum, et sub illo ordo
actio<lb break="no" ed="#Bc" n="66"/>nis et passionis activarum et passivarum
<lb ed="#Bc" n="67"/>qualitatum in mixtura elementorum, et
<lb ed="#Bc" n="68"/>post hoc ordo mixtionis in
complexioni<lb break="no" ed="#Bc" n="69"/>bus, et post hoc ordo complexionis ad
<lb ed="#Bc" n="70"/>compositionem organicorum corporum,
<lb ed="#Bc" n="71"/>et omnis ille ordo secundum totam
ratio<lb break="no" ed="#Bc" n="72"/>nem convenientie et differentie est
im<lb break="no" ed="#Bc" n="73"/>pressus ei a creatione secundum speciem
<lb ed="#Bc" n="74"/>cognoscendi, praeter ista quae sunt volun- ;
<lb ed="#Bc" n="75"/>taria et casualia et fortuita. Voluntaria
<lb ed="#Bc" n="76"/>autem aut sunt in sola voluntate
manen<lb break="no" ed="#Bc" n="77"/>tia, ut velle : aut sunt procedentia ad
<lb ed="#Bc" n="78"/>corpus : et hoc tripliciter : quia vel
pro<lb break="no" ed="#Bc" n="79"/>cedunt in signo interiori, vel exteriori :
<lb ed="#Bc" n="80"/>interiori, ut est processio spirituum in
<lb ed="#Bc" n="81"/>volitum, et concursus sanguinis ad
desi<lb break="no" ed="#Bc" n="82"/>derandum, et dilatatio cordis : exterius
<lb ed="#Bc" n="83"/>autem ut mutatio vultus, suffusio
rubo<lb break="no" ed="#Bc" n="84"/>ris, et hujusmodi, et secundum hoc tune
<lb ed="#Bc" n="85"/>reducitur ad causas in materia, quae sunt
<lb ed="#Bc" n="86"/>calidum, humidum, siccum, frigidum.
<lb ed="#Bc" n="87"/>Secundus modus est, quando proceditur
<lb ed="#Bc" n="88"/>in opus quod expletur per organa
cor<lb break="no" ed="#Bc" n="89"/>poris : ut loqui, ambulare, et hujusmodi:
<lb ed="#Bc" n="90"/>et tune iterum reducitur ad principia
na<lb break="no" ed="#Bc" n="91"/>turalia. Tertius modus est in mechanicis,
<lb ed="#Bc" n="92"/>quando fit operatio artis cujus principium
<lb ed="#Bc" n="93"/>est voluntas, et patet quod iterum tangit
<lb ed="#Bc" n="94"/>naturam corpoream. Sed haec omnia
vo<lb break="no" ed="#Bc" n="95"/>luntaria ex posteriori cognoscuntur : quia
<lb ed="#Bc" n="96"/>illa sunt postquam voluntas quae est
<lb ed="#Bc" n="97"/>principium illorum. Casualia et fortuita
<lb ed="#Bc" n="98"/>docet Boetius in Consolatione Philoso-
<pb ed="#Bc" n="92"/>
<cb ed="#Bc" n="a"/>
<lb ed="#Bc" n="1"/>phieae reducere ad naturam : quia sicut
<lb ed="#Bc" n="2"/>ens per accidens ad ens per se, ita cuasa
<lb ed="#Bc" n="3"/>per accidens reducitur ad causam per
<lb ed="#Bc" n="4"/>se. Verbi gratia, incensa domo casu
fu<lb break="no" ed="#Bc" n="5"/>giens salvatur equus : et si scio aliquem
<lb ed="#Bc" n="6"/>ibidem fo dere sepulcrum, non
necessa<lb break="no" ed="#Bc" n="7"/>rio sciam inventionem thesauri, et hoc
<lb ed="#Bc" n="8"/>erit fortuitum : sed tunc illud casuale, et
<lb ed="#Bc" n="9"/>fortuitum cognoscitur ab eo quod est
<lb ed="#Bc" n="10"/>causa per se et per prius : quia prius est
<lb ed="#Bc" n="11"/>per se quam id quod est per accidens.
<lb ed="#Bc" n="12"/>Dico igitur quod species istius ordinis
<lb ed="#Bc" n="13"/>causarum a communibus usque ad
pro<lb break="no" ed="#Bc" n="14"/>prias, Angelus in creatione secundum
ra<lb break="no" ed="#Bc" n="15"/>tionem sue diversitatis, et non secundum
<lb ed="#Bc" n="16"/>materiam et numerum accepit : quia si
<lb ed="#Bc" n="17"/>secundum materiam accepisset, essent in
<lb ed="#Bc" n="18"/>eo species particulares omnium, et omnia
<lb ed="#Bc" n="19"/>sciret. Unde dico, quod est in eo omnis
<lb ed="#Bc" n="20"/>ratio diversitatis istarum causarum, et
il<lb break="no" ed="#Bc" n="21"/>la est applicabilis omni ei quod est et fiet :
<lb ed="#Bc" n="22"/>et ideo est apta ut per ipsam omne quod
<lb ed="#Bc" n="23"/>est cognoscatur. Hujus autem simile
ac<lb break="no" ed="#Bc" n="24"/>cipio ab Avicenna in prima Philosophia,
<lb ed="#Bc" n="25"/>qui videtur dicere, quod motores
cogno<lb break="no" ed="#Bc" n="26"/>scunt res, nihil accipiendo a rebus, et dat
<lb ed="#Bc" n="27"/>exemplum de scientia eclipsis : aliter
<lb ed="#Bc" n="28"/>enim cognoscit ille eclipsim qui vidit
ob<lb break="no" ed="#Bc" n="29"/>servando eam cum astrolabio vel alio
in<lb break="no" ed="#Bc" n="30"/>strumento, et accipit initium et medium
<lb ed="#Bc" n="31"/>illius : et aliterille qui habet in se
scien<lb break="no" ed="#Bc" n="32"/>tiam omnis motus solis et lune, et
ca<lb break="no" ed="#Bc" n="33"/>pitis draconis, et temporis cursuum
eo<lb break="no" ed="#Bc" n="34"/>rum. Primus enim accipit a.sole et luna
<lb ed="#Bc" n="35"/>scientiam suam : secundus. autem nihil,
<lb ed="#Bc" n="36"/>nec indiget umquam adspectu : quia
scien<lb break="no" ed="#Bc" n="37"/>tia sua applicatur rei : et ideo ita puto
<lb ed="#Bc" n="38"/>scire Angelos.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e969">
<lb ed="#Bc" n="39"/>Szcunpum hoc igitur respondeo ad
pri<lb break="no" ed="#Bc" n="40"/>mum, quod prime tres rationes bone
<lb ed="#Bc" n="41"/>sunt, et necessario concludunt apud
An<lb break="no" ed="#Bc" n="42"/>gelum esse species cognoscibilium : et
<lb ed="#Bc" n="43"/>dico, quod sunt apud ipsum per modum
<lb ed="#Bc" n="44"/>dictum,
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e986">
<lb ed="#Bc" n="45"/>Api autem quod objicitur de libro
<lb ed="#Bc" n="46"/>Causarum cavendum est : quia
Philoso<lb break="no" ed="#Bc" n="47"/>phi loquentes de intelligentiis posuerunt
<lb ed="#Bc" n="48"/>eas esse causas : intelligentia enim plena
<lb ed="#Bc" n="49"/>formis explicabilibus per motum alicujus
<cb ed="#Bc" n="b"/>
<lb ed="#Bc" n="50"/>orbis, in quantum est plena formis, deside.
<lb ed="#Bc" n="51"/>ratur a motore orbis, et movet ipsum
<lb ed="#Bc" n="52"/>sicut desideratum desiderans : et ideo
<lb ed="#Bc" n="53"/>intelligentia primi ordinis habet formas
<lb ed="#Bc" n="54"/>magis universales et simplices, quae ex~
<lb ed="#Bc" n="55"/>plicantur per motum primum unum et
<lb ed="#Bc" n="56"/>simplicem in mobili uno et simplici: et
<lb ed="#Bc" n="57"/>intelligentia secundi ordinis erit plena
<lb ed="#Bc" n="58"/>formis explicabilibus motu obliqui
circu<lb break="no" ed="#Bc" n="59"/>li duplici, et minus universalibus : et sic
<lb ed="#Bc" n="60"/>descendendo : quia sic intelligit Philoso.
<lb ed="#Bc" n="61"/>phus, quod omnia intelligibilia intelligit;
<lb ed="#Bc" n="62"/>quod est super se, quia causatur et infor.
<lb ed="#Bc" n="63"/>matur ab illo : et quod sub se est, quia
<lb ed="#Bc" n="64"/>ipsa est causa illi secundum illam
ratio<lb break="no" ed="#Bc" n="65"/>nem quod omnis forma est ex splendore
<lb ed="#Bc" n="66"/>intelligentiae super informatum forma
il<lb break="no" ed="#Bc" n="67"/>la. Sed hoc nos ridiculum reputamus :
<lb ed="#Bc" n="68"/>quia non loquimur sic de Angelis, sed
<lb ed="#Bc" n="69"/>potius ponimus cos substantias separatas,
<lb ed="#Bc" n="70"/>non determinatas ad mobile aliquod : et
<lb ed="#Bc" n="71"/>ideo dicimus eos habere formas quas
<lb ed="#Bc" n="72"/>Creator indidit eis ad cognoscendum res
<lb ed="#Bc" n="73"/>hujus mundi, unumquodque in propria
<lb ed="#Bc" n="74"/>natura, et communi, sicut volunt.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e1056">
<lb ed="#Bc" n="75"/>Ad id quod queritur, Utrum ille
for<lb break="no" ed="#Bc" n="76"/>mae sunt similes ideis? Dico, quod in
<lb ed="#Bc" n="77"/>quibusdam sint similes : similes sunt in
<lb ed="#Bc" n="78"/>hoc quod sunt rationes rerum quae per
<lb ed="#Bc" n="79"/>eas cognoscuntur : et quia nec sunt uni
<lb ed="#Bc" n="80"/>versales, nec particulares, sicut in
se<lb break="no" ed="#Bc" n="81"/>quenti articulo istius questionis deter-'
<lb ed="#Bc" n="82"/>minabitur : et quia sunt simplices,
se<lb break="no" ed="#Bc" n="83"/>cundum quod exigit intellectus
Angeli<lb break="no" ed="#Bc" n="84"/>cus : et quia non sunt forme abstract# a
<lb ed="#Bc" n="85"/>rebus, sed potius per modum artis fa
<lb ed="#Bc" n="86"/>cientis res, vel potius per modum
ratio<lb break="no" ed="#Bc" n="87"/>nis artis. Sed dissimiles sunt, quia non
<lb ed="#Bc" n="88"/>sunt operative ut idee in Deo: et quia
<lb ed="#Bc" n="89"/>non sunt una in essentia, meo judicio,
<lb ed="#Bc" n="90"/>sed plures secundum diversitatem
causa<lb break="no" ed="#Bc" n="91"/>rum rationis qua secundum rationem
<lb ed="#Bc" n="92"/>possunt variari rationes causarum
natu<lb break="no" ed="#Bc" n="93"/>ralium propinque et remote. Et per hoc
<lb ed="#Bc" n="94"/>patet quod non oportet, quod
medianti<lb break="no" ed="#Bc" n="95"/>bus eis Angelus cognoscat omnia futura,
<lb ed="#Bc" n="96"/>sicut Deus, secundum quod ipse
cogno<lb break="no" ed="#Bc" n="97"/>scit uno multa quae non uniuntur in aliquo
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e1108">
<pb ed="#Bc" n="93"/>
<cb ed="#Bc" n="a"/>
<lb ed="#Bc" n="1"/>Qualiter autem ponantur circa rem
co<lb break="no" ed="#Bc" n="2"/>enoscendam, patebit postea.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e1119">
<lb ed="#Bc" n="3"/>Ap Hoc quod queritur, Utrum sint
si<lb break="no" ed="#Bc" n="4"/>militudines rerum ?. Dicendum, quod
<lb ed="#Bc" n="5"/>sunt quodammodo, et non sunt alio
mo<lb break="no" ed="#Bc" n="6"/>do : habent enim similitudinem cum re,
<lb ed="#Bc" n="7"/>sicut ratio in mente artificis habet
simi<lb break="no" ed="#Bc" n="8"/>litudinem cum artificiato : sed e
conver<lb break="no" ed="#Bc" n="9"/>so forma artificiati est a forma quae est
<lb ed="#Bc" n="10"/>in mente artificis, sicut dicit Aristoteles
<lb ed="#Bc" n="11"/>in VII prime Philosophiz, quod domus
<lb ed="#Bc" n="12"/>in lapidibus et lignis est a domo quae es
<lb ed="#Bc" n="13"/>in anima instructoris, et sanitas in
cali<lb break="no" ed="#Bc" n="14"/>dum et frigidum, est a sanitate quae est
<lb ed="#Bc" n="15"/>in anima medici : unde medicum non
<lb ed="#Bc" n="16"/>oportet aliquid accipere ad
cognoscen<lb break="no" ed="#Bc" n="17"/>dam sanitatem. Ita nec Angelus accipit
<lb ed="#Bc" n="18"/>aliquid ad rem cognoscendam : et tamen
<lb ed="#Bc" n="19"/>contingentia et voluntaria et casualia. et
<lb ed="#Bc" n="20"/>fortuita et hujusmodi quorum non est
<lb ed="#Bc" n="21"/>cursus ordinatus, non cognoscit
ante<lb break="no" ed="#Bc" n="22"/>quam sint : et hoc infra explanabitur
ter<lb break="no" ed="#Bc" n="23"/>tio articulo istius questionis.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e1167">
<lb ed="#Bc" n="24"/>Ad id quod queritur, Utrum exigatur
<lb ed="#Bc" n="25"/>presentia rei ? Dico, quod in omnibus
<lb ed="#Bc" n="26"/>que non fiunt semper certo ordine, ut
<lb ed="#Bc" n="27"/>generationes materialium casualium, et
<lb ed="#Bc" n="28"/>fortuitorum eventus, et opera voluntatis,
<lb ed="#Bc" n="29"/>oportet quodammodo esse presentia
an<lb break="no" ed="#Bc" n="30"/>tequam cognoscat: sed ista presentia
<lb ed="#Bc" n="31"/>non dicit presentiam in loco propinquo
<lb ed="#Bc" n="32"/>de remoto, sed presentiam in natura
<lb ed="#Bc" n="33"/>causarum naturalium, eo modo quo
di<lb break="no" ed="#Bc" n="34"/>ximus voluntaria per signa et organa
<lb ed="#Bc" n="35"/>reduci ad causas naturales, et casualia ad
<lb ed="#Bc" n="36"/>causam per se: sed cum cognoscit ea,
<lb ed="#Bc" n="37"/>nihil accipit ab eis: sed potius rationem
<lb ed="#Bc" n="38"/>cause propriae quam habet apud se,
po<lb break="no" ed="#Bc" n="39"/>nit circa ea: et illa expositione illa
de<lb break="no" ed="#Bc" n="40"/>terminatur, ut sit propria, et hoc
explica<lb break="no" ed="#Bc" n="41"/>bitur infra.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e1209">
<lb ed="#Bc" n="42"/>AD ip quod quaeritur de propinquitate
<lb ed="#Bc" n="43"/>loci vel remotione, puto sine priejudicio
<lb ed="#Bc" n="44"/>loquendo, quod nihil operatur : quia non
<lb ed="#Bc" n="45"/>est proportio spiritualium ad corporalia
<lb ed="#Bc" n="46"/>secundum situm, sed potius secundum
<cb ed="#Bc" n="b"/>
<lb ed="#Bc" n="47"/>ordinem : sed sufficit conversio sola
<lb ed="#Bc" n="48"/>per voluntatem cognoscendi hoc
determi<lb break="no" ed="#Bc" n="49"/>nare.
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e1232">
<lb ed="#Bc" n="50"/>Quomodo autem fit scientia vel
con<lb break="no" ed="#Bc" n="51"/>ceptio hujus ab ipso, vel in ipso, infra
<lb ed="#Bc" n="52"/>habet dici,
</p>
<p xml:id="alalal-d17024-d1e1241">
<lb ed="#Bc" n="53"/>Et per hoc patet etiam evasio ab
im<lb break="no" ed="#Bc" n="54"/>possibilibus quae occurrunt tribus
sol<lb break="no" ed="#Bc" n="55"/>vendi viis objectis.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>