-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-al7b28_alalal-e76991.xml
325 lines (325 loc) · 17.2 KB
/
cod-al7b28_alalal-e76991.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 2</title>
<author ref="#Albert">Albertus Magnus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 2</title>
<date when="2022-06-21">June 21, 2022</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Bd" n="cod-al7b28">Paris 1894, v. 28</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0"
url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2022-06-21" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Bd" n="406"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="alalal-e76991"><!-- l3d23a2 -->
<head xml:id="alalal-e76991-Hd1e99">Articulus 2</head>
<head xml:id="alalal-e76991-Hd1e101" type="question-title">An fides sit virtus ?</head>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e104">
<lb ed="Bd" n="29"/>ARTICULUS II.
<lb ed="Bd" n="30"/>An fides sit virtus ?
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e111">
<lb ed="Bd" n="31"/>Secundo quaeritur, Utrum fides sit
vir<lb break="no" ed="Bd" n="32"/>tus, vel non ?
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e118">
<lb ed="Bd" n="33"/>Et videtur, quod non :
<lb ed="Bd" n="34"/>1. Dicit enim Tullius, quod <quote xml:id="alalal-e76991-Qd1e124"> virtus
<lb ed="Bd" n="35"/>est habitus voluntarius per modum
natu<lb break="no" ed="Bd" n="36"/>re, rationi consentaneus : </quote> fides autem
<lb ed="Bd" n="37"/>nec habitus voluntarius esse videtur,
<lb ed="Bd" n="38"/>quia non est in voluntate : nec etiam per
<lb ed="Bd" n="39"/>modum nature, cum natura non inclinet
<lb ed="Bd" n="40"/>per modum cognitionis, fides autem sit
<lb ed="Bd" n="41"/>cognitio quaedam : ergo videtur, quod
<lb ed="Bd" n="42"/>fides non est virtus.
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e146">
<cb ed="#Bd" n="b"/>
<lb ed="Bd" n="43"/>2. Item, Philosophus dicit, quod <quote xml:id="alalal-e76991-Qd1e152">
vir<lb break="no" ed="Bd" n="44"/>tus est in passionibus et operationibus
<lb ed="Bd" n="45"/>optimorum operativa : </quote> fides autem nec
<lb ed="Bd" n="46"/>in passionibus est, nec in operationibus,
<lb ed="Bd" n="47"/>ut videtur : quia operationes sunt super
<lb ed="Bd" n="48"/>aliquod extra, et in materia determinata:
<lb ed="Bd" n="49"/>nec est optimorum operativa, sed potius
<lb ed="Bd" n="50"/>innititur vero : ergo videtur, quod fides
<lb ed="Bd" n="51"/>non sit virtus.
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e173">
<lb ed="Bd" n="52"/>3. Item, Dicit Philosophus in Il prime
<lb ed="Bd" n="53"/>philosophiae, quod <quote xml:id="alalal-e76991-Qd1e179"> finis intelligentie
<lb ed="Bd" n="54"/>speculative est verum, practice vero
<lb ed="Bd" n="55"/>opus : </quote> sed sicut se habent potentia, ita
<lb ed="Bd" n="56"/>et habitus perficientes potentias : ergo
<lb ed="Bd" n="57"/>omnis habitus cujus finis est verum, est
<lb ed="Bd" n="58"/>in intellectu speculativo : fides autem est
<lb ed="Bd" n="59"/>habitus cujus finis est verum : ergo fides
<lb ed="Bd" n="60"/>est in intellectu speculativo : sed in
in<lb break="no" ed="Bd" n="61"/>tellectu speculativo non est virtus aliqua:
<lb ed="Bd" n="62"/>ergo fides non est virtus.
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e202">
<lb ed="Bd" n="63"/>4, Item, Non videtur esse verum quod
<lb ed="Bd" n="64"/>dictum est, quod fides est in intellectu
<lb ed="Bd" n="65"/>prout consequenter ordinatur ad
volun<lb break="no" ed="Bd" n="66"/>tatem : quia omnem motum voluntatis
<lb ed="Bd" n="67"/>et affectus precedit affectio per
cognitio<lb break="no" ed="Bd" n="68"/>nem: prius enim fit nuntiatio affectui,
<lb ed="Bd" n="69"/>et postea surgit affectus in id quod
nun<lb break="no" ed="Bd" n="70"/>tiatur : ergo videtur, quod fides cum
nun<lb break="no" ed="Bd" n="71"/>tiet divina, et aperiat oculum, sicut dicit
<lb ed="Bd" n="72"/>Augustinus, sit prior omni affectu : ergo
<lb ed="Bd" n="73"/>non habet nisi id quod cognitionis est :
<lb ed="Bd" n="74"/>ergo non est virtus : quia nulla pura
co<lb break="no" ed="Bd" n="75"/>gnitio est virtus, eo quod nullo modo est
<lb ed="Bd" n="76"/>a nobis: licet enim consentiamus vero
<lb ed="Bd" n="77"/>cognito, hoc non est a nobis, sed a rei
<lb ed="Bd" n="78"/>veritate cogente rationem.
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e239">
<lb ed="Bd" n="79"/>Si forte dicas, quod fides est veri per
<lb ed="Bd" n="80"/>modum boni, et ita est in intellectu
pra<lb break="no" ed="Bd" n="81"/>ctico : hoc non potest esse verum: quia
<lb ed="Bd" n="82"/>sic verum in fide esset materiale, et
bo<lb break="no" ed="Bd" n="83"/>num formale: ergo quoad formale in
<lb ed="Bd" n="84"/>objecto non distingueretur a charitate,
<lb ed="Bd" n="85"/>cujus finis et objectum est bonum : ergo
<lb ed="Bd" n="86"/>fides et charitas non differrent nisi
mate<lb break="no" ed="Bd" n="87"/>rialiter, quod falsum est.
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e261">
<lb ed="Bd" n="88"/>Si autem dicas, quod differrent in hoc
<lb ed="Bd" n="89"/>quod verum est bonum rationalis
poten<lb break="no" ed="Bd" n="90"/>tiae, et quoad hoc fides tendit in ipsum :
<lb ed="Bd" n="91"/>sed hoc iterum nihil est ; quia nulla po-
<pb ed="#Bd" n="407"/>
<cb ed="#Bd" n="a"/>
<lb ed="Bd" n="1"/>tentia est adeo speculativa, quin habeat
<lb ed="Bd" n="2"/>finem : et ille secundum quod est finis,
<lb ed="Bd" n="3"/>ita est bonum illi potentia, et
desidera<lb break="no" ed="Bd" n="4"/>tus ab ipsa: et sic jam omnis scientia
<lb ed="Bd" n="5"/>virtus efficeretur, quod falsum est : ergo
<lb ed="Bd" n="6"/>fides non est virtus.
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e290">
<lb ed="Bd" n="7"/>SED CONTRA :
<lb ed="Bd" n="8"/>1. Omnis habitus movens potentiam
<lb ed="Bd" n="9"/>non permodum artis et scientiae, sed per
<lb ed="Bd" n="10"/>modum nature (ut vult Tullius) est
vir<lb break="no" ed="Bd" n="11"/>tus: fides est talis habitus : ergo fides est
<lb ed="Bd" n="12"/>virtus. Prima scribitur a Tullio. Secunpa
<lb ed="Bd" n="13"/>probatur per antedicta : quia habitus qui
<lb ed="Bd" n="14"/>est ars et scientia, habet rationes, et
in<lb break="no" ed="Bd" n="15"/>nititur ilis : fides autem non habet, nec
<lb ed="Bd" n="16"/>innilitur eis : ergo movet per modum
na<lb break="no" ed="Bd" n="17"/>ture, sicut grave deorsum, et leve
sur<lb break="no" ed="Bd" n="18"/>sum, praeter hoc quod cognoscat
ratio<lb break="no" ed="Bd" n="19"/>nem.
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e322">
<lb ed="Bd" n="20"/>2. Item, Virtus (ut dicit Philosophus)
<lb ed="Bd" n="21"/>est dispositio perfecti ad optimum : fides
<lb ed="Bd" n="22"/>autem omne quod perficit et disponit,
<lb ed="Bd" n="23"/>ordinat ad optimum, quia ad Deum :
er<lb break="no" ed="Bd" n="24"/>go fides est virtus.
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e335">
<lb ed="Bd" n="25"/>3. Item, Omne id quod est principium
<lb ed="Bd" n="26"/>justificationis et purificationis cordis, est
<lb ed="Bd" n="27"/>virtus : fides est hujusmodi: ergo est
<lb ed="Bd" n="28"/>virtus. Prosatio prima : quia nihil
justi<lb break="no" ed="Bd" n="29"/>ficat nisi quod formaliter contrariatur
<lb ed="Bd" n="30"/>impuro peccati: et hoc est etiam tantum
<lb ed="Bd" n="31"/>virtus. Srcunpa scribitur, Act. xv, 9:
<lb ed="Bd" n="32"/>Fide purificans corda eorum. El
Augu<lb break="no" ed="Bd" n="33"/>stinus dicit, quod fides est qua
justifica<lb break="no" ed="Bd" n="34"/>mur. Et, ad Roman. tv, 11: Signum
ac<lb break="no" ed="Bd" n="35"/>cepul earcumeisionis, signaculum justitie
<lb ed="Bd" n="36"/>fidet quae erat in preputio.
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e364">
<lb ed="Bd" n="37"/>4. Item, Augustinus dicit, quod fides
<lb ed="Bd" n="38"/>est virtus : et ponitur in Letéera.
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e371">
<lb ed="Bd" n="39"/>5. Item, Apostolus ad Webr. x1, 6:
<lb ed="Bd" n="40"/>Sine fide impossibile est placere Deo. Et,
<lb ed="Bd" n="41"/>Kecli. xnv, 4: In fide et lenitate ipsius
<lb ed="Bd" n="42"/>sanctum fecit illum. Et, ad mulierem quae
<lb ed="Bd" n="43"/>erat in fluxu sanguinis ab annis
duode<lb break="no" ed="Bd" n="44"/>cim, Luc. vi, 48: Fides tua te salvam
<lb ed="Bd" n="45"/>fecut'. Et quia tota Scriptura hoc clamat,
<lb ed="Bd" n="46"/>ideo ista sufficiant.
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e391">
<cb ed="#Bd" n="b"/>
<lb ed="Bd" n="47"/>Solutio Dicendum, quod fides est
vir<lb break="no" ed="Bd" n="48"/>tus theologica. Sunt enim virtutes
theo<lb break="no" ed="Bd" n="49"/>logice immediate ordinantes in Deum,
<lb ed="Bd" n="50"/>sicut cardinales ordinant in medium
pas<lb break="no" ed="Bd" n="51"/>sionum et operationum laudabilium : et
<lb ed="Bd" n="52"/>ideo aliter et aliter iste habent suas
re<lb break="no" ed="Bd" n="53"/>ctiludines : quia cardinales dicuntur re~
<lb ed="Bd" n="54"/>cta ex actu, vel cx appropinquatione ad
<lb ed="Bd" n="55"/>medium, et curvum earum oppositum,
<lb ed="Bd" n="56"/>est deflexus in superfluum vel
diminu<lb break="no" ed="Bd" n="57"/>tum : rectitudo autem theologicarum
<lb ed="Bd" n="58"/>consistit in recto ordine in finem,
secun<lb break="no" ed="Bd" n="59"/>dum quod est ratio beatitudinis in vero
<lb ed="Bd" n="60"/>et bono et indeficienti, alto et arduo: et
<lb ed="Bd" n="61"/>obliquatio illi opposita, est deflexus a fine
<lb ed="Bd" n="62"/>ad bonum commutabile. Sie igitur
dici<lb break="no" ed="Bd" n="63"/>mus, quod fides est una virtutum
theolo<lb break="no" ed="Bd" n="64"/>gicarum.
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e435">
<lb ed="Bd" n="65"/>Ad primum ergo dicendum, quod virtus
<lb ed="Bd" n="66"/>non dicitur habitus voluntarius, eo quod
<lb ed="Bd" n="67"/>omnis virtus sit in voluntate sicutin
sub<lb break="no" ed="Bd" n="68"/>jecto : sed potius ideo, quia in opere
<lb ed="Bd" n="69"/>virtutis et generationis habitus principrum
<lb ed="Bd" n="70"/>movens est voluntas ; et hoc sane dicitur
<lb ed="Bd" n="71"/>in consuetudinalibus : sed voluntas in
<lb ed="Bd" n="72"/>theologicis et infusis ad minus
coopera<lb break="no" ed="Bd" n="73"/>tur per consensum. Similiter fides est
in<lb break="no" ed="Bd" n="74"/>clinans per modum nature : quia non
<lb ed="Bd" n="75"/>habet rationem sufficientem consensui,
<lb ed="Bd" n="76"/>et si haberet, non tamen innititur. Unde
<lb ed="Bd" n="77"/>in scientia et artibus ratio est causa
con<lb break="no" ed="Bd" n="78"/>sensus, et prius accipitur ratio uc postea
<lb ed="Bd" n="79"/>consentiatur : in fide autem est e
contra<lb break="no" ed="Bd" n="80"/>rio: prius enim consentitur prime
veri<lb break="no" ed="Bd" n="81"/>tali propter se, et postea quaeritur ratio
<lb ed="Bd" n="82"/>ut aliqualiter intelligatur creditum : et
<lb ed="Bd" n="83"/>postquam inventa est, adhue non
inniti<lb break="no" ed="Bd" n="84"/>tur ei fides : et ideo patet, quod totum
<lb ed="Bd" n="85"/>ex libertate voluntatis procedit, quod
fa<lb break="no" ed="Bd" n="86"/>cit fidem assentire : et ideo inclinat ut
na<lb break="no" ed="Bd" n="87"/>tura.
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e488">
<lb ed="Bd" n="88"/>Ad aliud dicendum, quod Philosophus
<lb ed="Bd" n="89"/>Joquitur de politicis et consuetudinalibus,
<lb ed="Bd" n="90"/>et non de intellectuali virtute : quia etiam
<lb ed="Bd" n="91"/>in V Ethicorum, dat aliam doctrinam de
<lb ed="Bd" n="92"/>intellectu et prudentia et ¢edvqs., quam
<lb ed="Bd" n="93"/>ipse dedit de castitate et fortitudine. Vel
<pb ed="#Bd" n="408"/>
<cb ed="#Bd" n="a"/>
<lb ed="Bd" n="1"/>potest dici, quod fides habet opus
inte<lb break="no" ed="Bd" n="2"/>rius, quod est tendere in veritatem
pri<lb break="no" ed="Bd" n="3"/>mam, et in illa potentia operatur
opti<lb break="no" ed="Bd" n="4"/>mum: sed non habet passiones. quia non
<lb ed="Bd" n="5"/>omnis virtus est in passionibus proprie
<lb ed="Bd" n="6"/>loquendo.
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e521">
<lb ed="Bd" n="7"/>Ad aliud dicendum, quod est verum
<lb ed="Bd" n="8"/>finis speculationis, quod est ut
princi<lb break="no" ed="Bd" n="9"/>pium scientiae rei: et hoc est quasi
mo<lb break="no" ed="Bd" n="10"/>tum a re ad intellectum, et consistit in
<lb ed="Bd" n="11"/>universali ratione rei : et est verum
bea<lb break="no" ed="Bd" n="12"/>lificans intellectum, et hoc est verum
ex<lb break="no" ed="Bd" n="13"/>tra intelleetum, in quod ipse tendit: et
<lb ed="Bd" n="14"/>non est ratio ret, sed potius res summa,
<lb ed="Bd" n="15"/>et una lux felivitatis aeterne : et illa lux
<lb ed="Bd" n="16"/>est finis intelligentiae affecte circa ipsum
<lb ed="Bd" n="17"/>verum. Unde bene coneedo, quod nulla
<lb ed="Bd" n="18"/>est solutio dicentium, quod fides est in
<lb ed="Bd" n="19"/>veruin per wodum boni : hoc enim est
<lb ed="Bd" n="20"/>unpossibile, cum imnitatur prime veritati
<lb ed="Bd" n="21"/>propter se: si enim tenderet in eam in
<lb ed="Bd" n="22"/>ratione boni, jam non inniteretur ei
pro<lb break="no" ed="Bd" n="23"/>pter se, sed propter bonum, quod falsum
<lb ed="Bd" n="24"/>est. Et ideo dictum Philosophi non
im<lb break="no" ed="Bd" n="25"/>pedit nos: quia verum de quo ipse dicit,
<lb ed="Bd" n="26"/>est equivocum ad finem fidei.
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e567">
<lb ed="Bd" n="27"/>Ad aliud dicendum, quod dictum est
<lb ed="Bd" n="28"/>supra, quod hoc necessarium est quoad
<lb ed="Bd" n="29"/>consensum, qui est substantia actus fidei:
<lb ed="Bd" n="30"/>quia illa est post aliquam cognitionem
<cb ed="#Bd" n="b"/>
<lb ed="Bd" n="31"/>ad quam efficaciter tendit voluntas per
<lb ed="Bd" n="32"/>consensum : sed verum quod est acceptio
<lb ed="Bd" n="33"/>credibilis per auditum, precedit
affe<lb break="no" ed="Bd" n="34"/>ctum : sed ille intellectus non est nisi
<lb ed="Bd" n="35"/>quid est, quod dicitur per nomen
credi<lb break="no" ed="Bd" n="36"/>bilis, accipiens : et ideo non per rationem
<lb ed="Bd" n="37"/>probantem, quod vel quare ita sit : sed
<lb ed="Bd" n="38"/>libera voluntate consentit. Et sic patet,
<lb ed="Bd" n="39"/>quod ratio non procedit nisi de intellectu
<lb ed="Bd" n="40"/>qui est quid est quod dicitur per nomen.
</p>
<p xml:id="alalal-e76991-d1e602">
<lb ed="Bd" n="41"/>Tamen si quis subtiliter vellet
distin<lb break="no" ed="Bd" n="42"/>guere, posset dicere, quod est intellectus
<lb ed="Bd" n="43"/>ut intellectus, et in illo nulla virtus est : et
<lb ed="Bd" n="44"/>est intellectus ut est per extensionem ad
<lb ed="Bd" n="45"/>opus : et haec extensio fit duobus modis.
<lb ed="Bd" n="46"/>Primo modo, quia affectus principatur in
<lb ed="Bd" n="47"/>eo qui facit inquiri operabilia. Alio
mo<lb break="no" ed="Bd" n="48"/>do, quia forma accepta ab ipso est
prin<lb break="no" ed="Bd" n="49"/>cipium operis et scientiae : et sic
exten<lb break="no" ed="Bd" n="50"/>ditur in affectum modo primo, et verum
<lb ed="Bd" n="51"/>scibile in bonum operabile modo
secun<lb break="no" ed="Bd" n="52"/>do. Et iste est intellectus practicus in
<lb ed="Bd" n="53"/>quo sunt virtutes quaedam, ut prudentia,
<lb ed="Bd" n="54"/>epdvnets, et intellectus, et hujusmodi
vir<lb break="no" ed="Bd" n="55"/>tutes intellectuales. Est autem intellectus
<lb ed="Bd" n="56"/>veri, cujus consensus principium est
vo<lb break="no" ed="Bd" n="57"/>luntas : et ille est affectivus intellectus :
<lb ed="Bd" n="58"/>et in illo est fides : et licet unus sit
sub<lb break="no" ed="Bd" n="59"/>jecto, tamen esse suum per hujusmodi
<lb ed="Bd" n="60"/>formas, et ratio sua non est una.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>