-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-al7b29_alalal-g83741.xml
672 lines (672 loc) · 36.8 KB
/
cod-al7b29_alalal-g83741.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 3</title>
<author ref="#Albert">Albertus Magnus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 3</title>
<date when="2022-06-21">June 21, 2022</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Be" n="cod-al7b29">Paris 1894, v. 29</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0"
url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2022-06-21" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Be" n="406"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="alalal-g83741"><!-- l4d14a3 -->
<head xml:id="alalal-g83741-Hd1e99">Articulus 3</head>
<head xml:id="alalal-g83741-Hd1e101" type="question-title">An poenitentia est virtus ?</head>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e104">
<lb ed="#Be" n="45"/>ARTICULUS III.
<lb ed="#Be" n="46"/>An poenitentia est virtus ?
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e111">
<lb ed="#Be" n="47"/>Deinde objicitur de hoc quod dicit,
<lb ed="#Be" n="48"/>ibi, A, § 2: <quote xml:id="alalal-g83741-Qd1e117"> Penitentia dicitur et
sa<lb break="no" ed="#Be" n="49"/>cramentum, et virtus mentis, etc. </quote>
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e123">
<lb ed="#Be" n="50"/>Et queruntur hic duo, scilicet an
pa<lb break="no" ed="#Be" n="51"/>nitentia sit virtus?
<lb ed="#Be" n="52"/>Et, Utrum sit virtus generalis, vel
<lb ed="#Be" n="53"/>specialis, si virtus est?
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e135">
<lb ed="#Be" n="54"/>Quod autem sit virtus, videtur ratione
<lb ed="#Be" n="55"/>et auctoritate. .
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e142">
<lb ed="#Be" n="56"/>1. Matth. 11, 2, super illud :
Poeniten<lb break="no" ed="#Be" n="57"/>tiam agite, dicit Glossa : <quote xml:id="alalal-g83741-Qd1e148"> Prima
vir<lb break="no" ed="#Be" n="58"/>tus est per poenitentiam perimere
vete<lb break="no" ed="#Be" n="59"/>rem hominem. </quote>
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e156">
<lb ed="#Be" n="60"/>2. Item, Ambrosius : <quote xml:id="alalal-g83741-Qd1e160"> Imbutos vitiis
<lb ed="#Be" n="61"/>animos exuere atque emundare, virtutis
<lb ed="#Be" n="62"/>est perfectae et ccelestis gratia. </quote> Constat -
<lb ed="#Be" n="63"/>autem, quod exuere et emundare a
pec<lb break="no" ed="#Be" n="64"/>catis, est poenitentiae. Ergo poenitentia est
<lb ed="#Be" n="65"/>virtus.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e174">
<lb ed="#Be" n="66"/>Item, Hoc dicitur in Litéera in
pluri<lb break="no" ed="#Be" n="67"/>bus locis.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e181">
<lb ed="#Be" n="68"/>3. Ratione autem probatur idem :
Di<lb break="no" ed="#Be" n="69"/>cit enim Commentator super quintum
<lb ed="#Be" n="70"/>Ethice, quod omnis actus laudabilis,
<lb ed="#Be" n="71"/>virtutis est actus : sed pcenitere est actus
<lb ed="#Be" n="72"/>laudabilis, et est actus poenitentiae : erg?
<lb ed="#Be" n="73"/>poenitentia est virtus,
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e197">
<lb ed="#Be" n="74"/>4. Item, In quinto dicitur (et in texta
<lb ed="#Be" n="75"/>et in commento), quod justitia legalis
<lb ed="#Be" n="76"/>ideo est idem quod virtus in genere,
<lb ed="#Be" n="77"/>quia precepta legum sunt de actibus
vil<lb break="no" ed="#Be" n="78"/>tutum : ergo multo magis preecepta dt
<lb ed="#Be" n="79"/>vina erunt de actibus virtutum : sed p@-
<lb ed="#Be" n="80"/>nitere est in precepto : ergo est actus
<lb ed="#Be" n="81"/>virtutis.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e218">
<lb ed="#Be" n="82"/>5. Item, Virtus et vitium sunt oppo
<lb ed="#Be" n="83"/>sita :.ergo mutuo se expellunt : dicit
<pb ed="#Be" n="407"/>
<cb ed="#Be" n="a"/>
<lb ed="#Be" n="1"/>enim Philosophus, quod non expellitur
<lb ed="#Be" n="2"/>contingens a contingente, sed oppositum
<lb ed="#Be" n="3"/>a per se sibi opposito : nec fit contingens
<lb ed="#Be" n="4"/>a contingente, sed ex opposito in situ.
<lb ed="#Be" n="5"/>Ergo quod expellit peccatum, est virtus :
<lb ed="#Be" n="6"/>cnitentia autem expellit peccatum.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e242">
<lb ed="#Be" n="7"/>7. Item, Quedam sunt precepta, quia
<lb ed="#Be" n="8"/>bona : quaedam autem ideo bona, quia
<lb ed="#Be" n="9"/>preecepta : poenitere igitur in altero
ho<lb break="no" ed="#Be" n="10"/>rum generum erit : constat autem, quod
<lb ed="#Be" n="11"/>non est ideo bonum, quia preceptum :
<lb ed="#Be" n="12"/>quia si non esset praceptum, adhuc
es<lb break="no" ed="#Be" n="13"/>set bonum poenitere : ergo est de per se
<lb ed="#Be" n="14"/>bonis. Aut igitur est de pertinentibus ad
<lb ed="#Be" n="15"/>intellectum, aut ad opus. Quod non de
<lb ed="#Be" n="16"/>pertinentibus ad intellectum
speculati<lb break="no" ed="#Be" n="17"/>yum, hoc patet per se : ergo pertinet ad
<lb ed="#Be" n="18"/>opus bonum in moribus : sed omne tale
<lb ed="#Be" n="19"/>virtus est, ut elicitur ex littera Tullii in
<lb ed="#Be" n="20"/>fine prime rhetorice : ergo poenitentia
<lb ed="#Be" n="21"/>est virlus.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e277">
<lb ed="#Be" n="22"/>8. Item, Sicut dicit Philosophus,
vir<lb break="no" ed="#Be" n="23"/>tus donum facit habentem, et opus ejus
<lb ed="#Be" n="24"/>bonum reddit : haec autem facit
peniten<lb break="no" ed="#Be" n="25"/>tia : ergo est virtus.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e288">
<lb ed="#Be" n="26"/>Si forte dicas, quod poenitere non est
<lb ed="#Be" n="27"/>opus, sed passio. Contra: Aut est
pas<lb break="no" ed="#Be" n="28"/>sio tantum, aut ponit actum interiorem.
<lb ed="#Be" n="29"/>Constat autem, quod non passio
tan<lb break="no" ed="#Be" n="30"/>tum : quia diciturin Zittera statim
in<lb break="no" ed="#Be" n="31"/>fra, quoGé <quote xml:id="alalal-g83741-Qd1e303"> posnitentia est virtus, vel
<lb ed="#Be" n="32"/>gratia *, qua commissa mala cum
emen<lb break="no" ed="#Be" n="33"/>dationis proposito plangimus et odimus,
<lb ed="#Be" n="34"/>et plangenda ulterius committere
nolu<lb break="no" ed="#Be" n="35"/>mus: </quote> emendationis autem propositum
<lb ed="#Be" n="36"/>est actus, et nolle iteram committere
ac<lb break="no" ed="#Be" n="37"/>tum ponit, quia in hoc verbo nolo, non
<lb ed="#Be" n="38"/>vis, manet voluntas actualis affirmata et
<lb ed="#Be" n="39"/>supposita : ergo habetur propositum,
<lb ed="#Be" n="40"/>quod opus bonum reddit: ergo est
vir<lb break="no" ed="#Be" n="41"/>lus.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e328">
<lb ed="#Be" n="42"/>Sed contra hoc objicitur :
<lb ed="#Be" n="43"/>1. Ex ipso nomine quod sonat
passio<lb break="no" ed="#Be" n="44"/>nem : est enim idem poenitentia quod
<lb ed="#Be" n="45"/>pena tenta: nulla autem passio virtus
<lb ed="#Be" n="46"/>est, ut ostenditur in secundo &
thico<lb break="no" ed="#Be" n="47"/>rum. Krgo povnitentia non est virtus.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e344">
<cb ed="#Be" n="b"/>
<lb ed="#Be" n="48"/>2. Item, Alia quaedam laudabilia qua
<lb ed="#Be" n="49"/>circa mala sunt, patiendo aliqualiter,
di<lb break="no" ed="#Be" n="50"/>cit Philosophus non esse virtutes, ut pa~
<lb ed="#Be" n="51"/>tet in fine quarti Hthicorum, ubi dicit,
<lb ed="#Be" n="52"/>quod <quote xml:id="alalal-g83741-Qd1e359"> verecundia non est virtus, sed
<lb ed="#Be" n="53"/>passio : </quote> licet laudabilis sit, et medium
<lb ed="#Be" n="54"/>habeat.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e368">
<lb ed="#Be" n="55"/>3. Item, In II Ethicorum videtur
dice<lb break="no" ed="#Be" n="56"/>re, quod nemesis non est virtus, _ licet
<lb ed="#Be" n="57"/>sit laudabilis, et habeat medium : ergo
<lb ed="#Be" n="58"/>videtur, quod nec poenitentia, quae est
<lb ed="#Be" n="59"/>dolor delicti perpetrati, proprie
loquen<lb break="no" ed="#Be" n="60"/>do sit virtus.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e384">
<lb ed="#Be" n="61"/>4. Item, Virtutis actus licet sit circa
<lb ed="#Be" n="62"/>passiones quandoque, ut circa
mate<lb break="no" ed="#Be" n="63"/>riam, nullo tamen modo est cum
passio<lb break="no" ed="#Be" n="64"/>ne operantis, nisi dicatur illa passio
gau<lb break="no" ed="#Be" n="65"/>dium, quod est signum forme jam
ha<lb break="no" ed="#Be" n="66"/>bite : sed poenitentia semper est passio,
<lb ed="#Be" n="67"/>vel cum passione operantis : ergo
peeni<lb break="no" ed="#Be" n="68"/>tentia non est virtus, ut videtur. Quod
<lb ed="#Be" n="69"/>autem prima vera sit, scribilur quidem a
<lb ed="#Be" n="70"/>gquodam Philosopho : sed etiam
proba<lb break="no" ed="#Be" n="71"/>tur inducendo : quia castus sive
tempe<lb break="no" ed="#Be" n="72"/>ratus continendo non patitur secundum
<lb ed="#Be" n="73"/>delectantia in sensu sibi circumstantia, et
<lb ed="#Be" n="74"/>sic de aliis : ergo propositum habeo.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e417">
<lb ed="#Be" n="75"/>Item, Omnis virtus habitus est : ergo
<lb ed="#Be" n="76"/>suus erit actus aliquis et non passio :
<lb ed="#Be" n="77"/>patet igitur quod virtutis non est pati
<lb ed="#Be" n="78"/>proprie.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e428">
<lb ed="#Be" n="79"/>Item, Virtus est cum letitia, vel sine
<lb ed="#Be" n="80"/>tristilia ad minus : sed poenitentia est
<lb ed="#Be" n="81"/>dolor, vel cum dolore et tristitia
sem<lb break="no" ed="#Be" n="82"/>per : ergo non est virtus.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e439">
<lb ed="#Be" n="83"/>5. Item, Si est virtus : aut erit
theolo<lb break="no" ed="#Be" n="84"/>gica, aut cardinalis : constal autem,
<lb ed="#Be" n="85"/>quod non est theologica : quia omnes
<lb ed="#Be" n="86"/>ill habent Deum pro materia circa
<lb ed="#Be" n="87"/>quam est actus, et finis propter quem :
<lb ed="#Be" n="88"/>sed poenitentia non habet Deum pro
ma<lb break="no" ed="#Be" n="89"/>teria. Videtur etiam, quod nec
cardina<lb break="no" ed="#Be" n="90"/>lis: quia non est aliqua de quatuor.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e459">
<lb ed="#Be" n="91"/>Si dicas, quod est virtus reducta ad
<lb ed="#Be" n="92"/>aliquam wlarum : hoc falsum videtur :
<lb ed="#Be" n="93"/>quia omnis reductio est penes aliquid
<lb ed="#Be" n="94"/>commune : nulla autem virtus est, quae
<pb ed="#Be" n="408"/>
<cb ed="#Be" n="a"/>
<lb ed="#Be" n="1"/>cum poenitentia commune aliquid
videa<lb break="no" ed="#Be" n="2"/>tur habere : cum virtus sit circa opus
or<lb break="no" ed="#Be" n="3"/>dinatum in bonum, poenitentia autem est
<lb ed="#Be" n="4"/>quodammodo detestatio, et non bonum
<lb ed="#Be" n="5"/>secundum quod bonum : ergo videtur,
<lb ed="#Be" n="6"/>quod non sit virtus.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e489">
<lb ed="#Be" n="7"/>6. Item, Augustinus dicit, quod <quote xml:id="alalal-g83741-Qd1e493">
vir<lb break="no" ed="#Be" n="8"/>tus est bona qualitas mentis, qua recte
<lb ed="#Be" n="9"/>vivitur, qua nemo male utitur, quam
<lb ed="#Be" n="10"/>Deus operatur in nobis sine nobis : </quote>
<lb ed="#Be" n="11"/>sed haec omnia poenitentiae non
conve<lb break="no" ed="#Be" n="12"/>niunt. Propatio : Quia poenitentia non
re<lb break="no" ed="#Be" n="13"/>cte vivitur : ergo poenitentia non est
vir<lb break="no" ed="#Be" n="14"/>tus. Quod autem poenitentia non recte
vi<lb break="no" ed="#Be" n="15"/>vatur, probatur sic: Omne quo recte
vivi<lb break="no" ed="#Be" n="16"/>tur, vivitur aliqua operis rectitudine : sed
<lb ed="#Be" n="17"/>operis rectitudo non est poenitentia, quia
<lb ed="#Be" n="18"/>detestari malum non dicit determinate
<lb ed="#Be" n="19"/>aliquod opus rectum, sed potius
quam<lb break="no" ed="#Be" n="20"/>dam dispositionem quae praecedit omne
<lb ed="#Be" n="21"/>opus rectum, quia nullum opus rectum
<lb ed="#Be" n="22"/>est cum placentia mali : ergo videtur,
<lb ed="#Be" n="23"/>quod non sit virtus.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e531">
<lb ed="#Be" n="24"/>7. Praeterea, Communiter fere ab
om<lb break="no" ed="#Be" n="25"/>nibus dicitur, quod qui habet unam,
ha<lb break="no" ed="#Be" n="26"/>bet omnes : ergo si poenitentia est
vir<lb break="no" ed="#Be" n="27"/>tus, qui habet eam, habet omnes : sed
<lb ed="#Be" n="28"/>parvuli et innocentes habent multas
vir<lb break="no" ed="#Be" n="29"/>tutes : ergo habent poenitentiam, quod
<lb ed="#Be" n="30"/>falsum est: dicitur enim in oratione
Ma<lb break="no" ed="#Be" n="31"/>nasse, in medio : Non posuisti
peniten<lb break="no" ed="#Be" n="32"/>tiam Justis, Abraham, et Isaac, et
Ja<lb break="no" ed="#Be" n="33"/>cob, tis qui tibi non peccaverunt.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e555">
<lb ed="#Be" n="34"/>8. Item, Christus habuit multas
vir<lb break="no" ed="#Be" n="35"/>tutes : ergo habuit poenitentiam : et
pe<lb break="no" ed="#Be" n="36"/>nitentia est dolor commissi criminis
<lb ed="#Be" n="37"/>ergo ex hoc sequeretur, quod crimen
<lb ed="#Be" n="38"/>commisisset, quod absurdum est.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e568">
<lb ed="#Be" n="39"/>9. Item, Omnes virtutes erunt aliquo
<lb ed="#Be" n="40"/>modo in patria : poenitentia nullo modo
<lb ed="#Be" n="41"/>erit in patria : ergo non est virtus. Quod
<lb ed="#Be" n="42"/>autem nullo modo futura est in patria,
<lb ed="#Be" n="43"/>videtur quia nullo modo erit ibi dolor,
<lb ed="#Be" n="44"/>et poenitentia dolor est, vel cum multo
<lb ed="#Be" n="45"/>dolore.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e586">
<lb ed="#Be" n="46"/>Alia autem multa valde facile est hic
<lb ed="#Be" n="47"/>ad utramque partem objecta adducere :
<lb ed="#Be" n="48"/>sed haec sufficiant.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e595">
<cb ed="#Be" n="b"/>
<lb ed="#Be" n="49"/>Soxutio. Dicendum mihi videtur, quo
<lb ed="#Be" n="50"/>virtus sumitur proprie, et communitey.
<lb ed="#Be" n="51"/>proprie quidem a Philosopho in Ethicis,
<lb ed="#Be" n="52"/>et secundum hoc est habitus ordinans j,
<lb ed="#Be" n="53"/>bonum intellectualis vel moralis : inte},
<lb ed="#Be" n="54"/>lectualis quidem quia doctrina et expe.
<lb ed="#Be" n="55"/>riendo circa operabilia sumit generatio.
<lb ed="#Be" n="56"/>nem sue nature vel suiipsius ex part,
<lb ed="#Be" n="57"/>illa qua materialis est : et voluntas eg
<lb ed="#Be" n="58"/>complens formam secundum quod dicit
<lb ed="#Be" n="59"/>Philosophus, quod virtutes voluntates
<lb ed="#Be" n="60"/>sunt simpliciter vel non sine voluntate,
<lb ed="#Be" n="61"/>sicut epdyycrs, et prudentia, et hujusmodi,
<lb ed="#Be" n="62"/>que sicut ipse Philosophusin VI Lthieo.
<lb ed="#Be" n="63"/>rum dicit, est idem quod recta ratio : et
<lb ed="#Be" n="64"/>intelligitur de recta ratione eligibilis aq
<lb ed="#Be" n="65"/>opus virtutis. Moralis autem circa
pas<lb break="no" ed="#Be" n="66"/>siones est, vel operationes : circa passio.
<lb ed="#Be" n="67"/>nes quidem innatas, vel illatas ; circa
in<lb break="no" ed="#Be" n="68"/>natas quidem temperantia, illatas autem
<lb ed="#Be" n="69"/>fortitudo. Justitia vero circa operationes,
<lb ed="#Be" n="70"/>in quibus nulla proprie est passio : prop
<lb ed="#Be" n="71"/>ter quod ipsa justitia dicitur commune
<lb ed="#Be" n="72"/>bonum : quia et virtutes moderative
de<lb break="no" ed="#Be" n="73"/>lectationum vel tristitiarum sunt circa
<lb ed="#Be" n="74"/>propria : medium autem sicut idem
Philo<lb break="no" ed="#Be" n="75"/>sophus dicit in V Ethicorum non habent
<lb ed="#Be" n="76"/>ipsee eodem modo : quoniam illa virtus
<lb ed="#Be" n="77"/>que est circa passiones, proprie est
me<lb break="no" ed="#Be" n="78"/>dium duarum malitiarum, quarum
utra<lb break="no" ed="#Be" n="79"/>que est abundantia, et defectus
differen<lb break="no" ed="#Be" n="80"/>ter: sicut medium audaci# quae
auden<lb break="no" ed="#Be" n="81"/>do abundat, timendo autem deficit : et
<lb ed="#Be" n="82"/>timiditatis quae timendo abundat, et. av- .
<lb ed="#Be" n="83"/>dendo deficit : et hoc quidem medium est .
<lb ed="#Be" n="84"/>fortitudo : et ita est reperire in
tempe<lb break="no" ed="#Be" n="85"/>rantia, et in aliis. Sed justitia non
sem<lb break="no" ed="#Be" n="86"/>per est medium duarum malitiarum, nec
<lb ed="#Be" n="87"/>duarum, quarum utraque differt sicut
<lb ed="#Be" n="88"/>abundantia, et defectus : quod facile
os<lb break="no" ed="#Be" n="89"/>tenditur in justitia: directiva : quia si
in<lb break="no" ed="#Be" n="90"/>justitia abundat in decem, in quibus me
<lb ed="#Be" n="91"/>decipit : ego injuste deficio in decem: e
<lb ed="#Be" n="92"/>medium erit ut tantum mihi restituatur,
<lb ed="#Be" n="93"/>quantum ego deficio injuste, et tu abun
<lb ed="#Be" n="94"/>das injuste: et malitia hic non est nisi
<lb ed="#Be" n="95"/>ex parte decipientis vel fraudantis : ex
<lb ed="#Be" n="96"/>parte autem ejus qui patitur injuriam,
<lb ed="#Be" n="97"/>non est malitia, sed poena tantum. Simi-
<pb ed="#Be" n="409"/>
<cb ed="#Be" n="a"/>
<lb ed="#Be" n="1"/>liter non nisi unus habens hic qui plus
<lb ed="#Be" n="2"/>habet quam deberet : et non nisi unus
<lb ed="#Be" n="3"/>deficio. Differt et aliter ratio medii : quia
<lb ed="#Be" n="4"/>in duabus quae sunt circa passiones,
me<lb break="no" ed="#Be" n="5"/>dium est quoad nos : et in justitia est
<lb ed="#Be" n="6"/>medium rei proprie : et ideo accipitur
<lb ed="#Be" n="7"/>roportionalitate geometrica vel
arithme<lb break="no" ed="#Be" n="8"/>tica, ut Philosophus dicit. Sed de his
<lb ed="#Be" n="9"/>alias. Sic ergo propriissime loquendo
<lb ed="#Be" n="10"/>de virtute, bene concedo, quod
peeni<lb break="no" ed="#Be" n="11"/>tentia non est virtus.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e735">
<lb ed="#Be" n="12"/>Aliter sumitur virtus gua recte
vivi<lb break="no" ed="#Be" n="13"/>tur, et extenso nomine : et hoc
praeci<lb break="no" ed="#Be" n="14"/>pue a Theologo qui multa quae in genere
<lb ed="#Be" n="15"/>passionum ab Ethico ponuntur, virtutes
<lb ed="#Be" n="16"/>dicit : ut timorem dicit Gregorius
virtu<lb break="no" ed="#Be" n="17"/>tem, sicut et generaliter septem dona : et
<lb ed="#Be" n="18"/>gaudium dicit Ambrosius virtutem, sic- .
<lb ed="#Be" n="19"/>ut et generaliter duodecim fructus
enu<lb break="no" ed="#Be" n="20"/>meratos in epistola ad Galatas *. Et spem
<lb ed="#Be" n="21"/>dicit virtutem theologicam omnis
theo<lb break="no" ed="#Be" n="22"/>logus : et similiter charitatem, et alia
<lb ed="#Be" n="23"/>que secundum ipsum nomen passionem
<lb ed="#Be" n="24"/>sonare videntur : et secundim hoc virtus
<lb ed="#Be" n="25"/>erit generalius diffinita : scilicet quod
<lb ed="#Be" n="26"/>quicumgue habitus perficit animam
ra<lb break="no" ed="#Be" n="27"/>tionalem secundum actum ordinantem
<lb ed="#Be" n="28"/>in bonum vel a malo, quod ille virtus
<lb ed="#Be" n="29"/>dicatur : et sic poenitentia est virtus, et
<lb ed="#Be" n="30"/>timor, et gaudium, et hujusmodi,
secun<lb break="no" ed="#Be" n="31"/>dum dicta Sanctorum.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e781">
<lb ed="#Be" n="32"/>Hac tamen diversitate virtutis inducti
<lb ed="#Be" n="33"/>Doctores nostri, diversas acceperunt
opi<lb break="no" ed="#Be" n="34"/>niones, scilicet dicentibus Magistro
Gu<lb break="no" ed="#Be" n="35"/>lielmo Antisiodorensi et suis
sequenti<lb break="no" ed="#Be" n="36"/>bus, quod poenitentia non sit virtus :
<lb ed="#Be" n="37"/>aliis autem dicta Sanctorum
veneranti<lb break="no" ed="#Be" n="38"/>bus, et dicentibus, quod sit virtus : mihi
<lb ed="#Be" n="39"/>autem et quibusdam aliis videtur, quod
<lb ed="#Be" n="40"/>sit virtus.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e803">
<lb ed="#Be" n="41"/>Oportet autem respondere ad
utram<lb break="no" ed="#Be" n="42"/>que partem objectorum, ne deficiamus
<lb ed="#Be" n="43"/>Opinantibus utrumque, quia nos
quo<lb break="no" ed="#Be" n="44"/>dammodo consentimus uirisque.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e814">
<lb ed="#Be" n="45"/>Dicives igitur ad primum et
secun<lb break="no" ed="#Be" n="46"/>dum, quod virtes sumitur ibi extenso
<cb ed="#Be" n="b"/>
<lb ed="#Be" n="47"/>nomine. Qualiter autem dicitur per/fecta
<lb ed="#Be" n="48"/>virtus, infra erit in questione.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e827">
<lb ed="#Be" n="49"/>Ad aliud dicendum, quod hoc
intelli<lb break="no" ed="#Be" n="50"/>gitur de virtute generaliter accepta :
se<lb break="no" ed="#Be" n="51"/>cundum quod etiam quarumdam
pas<lb break="no" ed="#Be" n="52"/>sionum tractatus pertinet ad tractatum
<lb ed="#Be" n="53"/>virtutum, ut verecundia, et timoris, et
<lb ed="#Be" n="54"/>poenitentiae, et hujusmodi. Vel fiat vis
<lb ed="#Be" n="55"/>in actu laudabili : actus enim laudabilis
<lb ed="#Be" n="56"/>determinatus est in bonum propter
bo<lb break="no" ed="#Be" n="57"/>num finem : et talem actum non habet
<lb ed="#Be" n="58"/>poenitentia quae est respectu mali.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e851">
<lb ed="#Be" n="59"/>Ad aliud dicendum, quod non
opor<lb break="no" ed="#Be" n="60"/>tet, quod omne illud de quo est
prece<lb break="no" ed="#Be" n="61"/>ptum legale, sit essentialis actus virtutis.
<lb ed="#Be" n="62"/>Et est instantia : quia est preceptum
<lb ed="#Be" n="63"/>legis non ascendere turrim : cum tamen
<lb ed="#Be" n="64"/>non sit actus essentialis alicujus
virtu<lb break="no" ed="#Be" n="65"/>tis : et in theologicis ire ad Ecclesiam,
<lb ed="#Be" n="66"/>vel tribus vicibus per annum apparere
<lb ed="#Be" n="67"/>in conspectu Domini. Et ideo
distin<lb break="no" ed="#Be" n="68"/>guunt Magistri, quod duplex est actus
<lb ed="#Be" n="69"/>virtutis, scilicet proprius, et communis.
<lb ed="#Be" n="70"/>Proprius est essentialis, et ille est unus
<lb ed="#Be" n="71"/>solus : communis autem est ille qui
se<lb break="no" ed="#Be" n="72"/>cundario intenditur propter aliquid quod
<lb ed="#Be" n="73"/>circa actum virtutis fit.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e887">
<lb ed="#Be" n="74"/>Item, Distinguunt actus ut
egrediun<lb break="no" ed="#Be" n="75"/>tur a virtute, dupliciter, scilicet elicitive,
<lb ed="#Be" n="76"/>et imperative : elicitive, sicut quelibet
<lb ed="#Be" n="77"/>efficit suum actum : imperative aulem,
si<lb break="no" ed="#Be" n="78"/>cut una bene efficit actum alterius,
secun<lb break="no" ed="#Be" n="79"/>dum quod ut imperans ili efficitur, et alia
<lb ed="#Be" n="80"/>ut obediens illi: et sic verum est, quod
<lb ed="#Be" n="81"/>omne preeceptum est circa actum virtutis
<lb ed="#Be" n="82"/>primum vel consequentem, elicitum vel
<lb ed="#Be" n="83"/>imperatum : sed ex hoc actu sic accepto
<lb ed="#Be" n="84"/>non potest prebari, quod aliquis habitus
<lb ed="#Be" n="85"/>sit virtutis, si virtus proprie accipia~
<lb ed="#Be" n="86"/>tur.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e918">
<lb ed="#Be" n="87"/>Ad aliud dicendum, quod iterum
me<lb break="no" ed="#Be" n="88"/>dium illius rationis non probat
peniten<lb break="no" ed="#Be" n="89"/>tiam esse virtutem, nisi generaliter
sum<lb break="no" ed="#Be" n="90"/>pta virtute : quia ad rationem meriti
sui<lb break="no" ed="#Be" n="91"/>ficit in virtute, quod sit actus
conse<lb break="no" ed="#Be" n="92"/>quens vel imperatus ab aliqua virtute.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e934">
<pb ed="#Be" n="410"/>
<cb ed="#Be" n="a"/>
<lb ed="#Be" n="1"/>Ad aliud dicendum, quod peccatum
<lb ed="#Be" n="2"/>duplex habet expulsivum, scilicet per
<lb ed="#Be" n="3"/>modum contrarii : et sic quodlibet
pec<lb break="no" ed="#Be" n="4"/>catum expellitur virtute sibi contraria :
<lb ed="#Be" n="5"/>et hoc est expulsivum formale, et per se.
<lb ed="#Be" n="6"/>Habet etiam expulsivum per modum
ef<lb break="no" ed="#Be" n="7"/>ficientis : et hoc est duplex, scilicet,
ef<lb break="no" ed="#Be" n="8"/>ficientis per se : et hoc est solus Deus,
<lb ed="#Be" n="9"/>secundum quod ipse dicit, Isa. xxut, 33 :
<lb ed="#Be" n="10"/>Ego sum, ego sum ipse qui deleo
inigui<lb break="no" ed="#Be" n="11"/>tates tuas propter me. Et est
expulsi<lb break="no" ed="#Be" n="12"/>vum per modum meriti ex parte
peccan<lb break="no" ed="#Be" n="13"/>tis : et hoc est detestatio peccati, quae est
<lb ed="#Be" n="14"/>actus poenitentia, quia meretur
pecca<lb break="no" ed="#Be" n="15"/>tum abolere, cui non placet peccatum,
<lb ed="#Be" n="16"/>sed detestatur ipsum : et illud
expulsi<lb break="no" ed="#Be" n="17"/>vum quod sic expellit, non propter hoc
<lb ed="#Be" n="18"/>est virtus : sed esset virtus, si expelleret
<lb ed="#Be" n="19"/>primo modo, scilicet ut contrarium : et
<lb ed="#Be" n="20"/>hoe modo procedit objectio. Quod
au<lb break="no" ed="#Be" n="21"/>tem ita sit, patet : quia ex terminis
<lb ed="#Be" n="22"/>motus ostenditur, quid sit contrarium :
<lb ed="#Be" n="23"/>sicut ex sano egrum est, non ex albo:
<lb ed="#Be" n="24"/>et ex albo nigrum, non ex tricubito : sic
<lb ed="#Be" n="25"/>ex vitioso virtuosus, et non ex
peeniten<lb break="no" ed="#Be" n="26"/>te, nisi ibi ex notet ordinem esse, ut
di<lb break="no" ed="#Be" n="27"/>ctum est.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e999">
<lb ed="#Be" n="28"/>Ad aliud dicendum, quod poenitere
<lb ed="#Be" n="29"/>non est perfecte bonum per se: quia
<lb ed="#Be" n="30"/>peenitere dicit quoddam quod exigitur
<lb ed="#Be" n="31"/>ad bonum per se : unde est sicut
adjun<lb break="no" ed="#Be" n="32"/>ctum bono per se: et ideo non sequitur
<lb ed="#Be" n="33"/>proprie, quod sit actus virtutis proprie
<lb ed="#Be" n="34"/>accepte. Cum autem dicitur, quod <quote xml:id="alalal-g83741-Qd1e1016">
bo<lb break="no" ed="#Be" n="35"/>num est per se, vel ex praecepto, </quote>
acci<lb break="no" ed="#Be" n="36"/>pitur generaliter bonum per se, et non
<lb ed="#Be" n="37"/>stricte, scilicet prout communiter se
ha<lb break="no" ed="#Be" n="38"/>bet ad bonum honestum, et utile, ad
il<lb break="no" ed="#Be" n="39"/>lud et conjunctum illi: et cum dicitur,
<lb ed="#Be" n="40"/>quod <quote xml:id="alalal-g83741-Qd1e1032"> virtus est de per se bonis,</quote>
acci<lb break="no" ed="#Be" n="41"/>pitur pro honesto stricte accepto : quod
<lb ed="#Be" n="42"/>diffinit Tullius dicens, quod <quote xml:id="alalal-g83741-Qd1e1038"> honestum
<lb ed="#Be" n="43"/>est quod sua vi nos trahit, et sua
digni<lb break="no" ed="#Be" n="44"/>tate nos allicit. </quote>
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e1046">
<lb ed="#Be" n="45"/>Ad aliud dicendum, quod cum dicitur,
<lb ed="#Be" n="46"/>
<quote xml:id="alalal-g83741-Qd1e1052"> virtus bonum facit habentem, et opus
<lb ed="#Be" n="47"/>illius bonum reddit, </quote> intelligitur de
<lb ed="#Be" n="48"/>opere quod est per se bonum secundum
<lb ed="#Be" n="49"/>rationem medii et finis : tale autem non
<cb ed="#Be" n="b"/>
<lb ed="#Be" n="50"/>est opus quod est tantum a malo
rece<lb break="no" ed="#Be" n="51"/>dens, ut dictum est.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e1069">
<lb ed="#Be" n="52"/>Et sic patet qualiter respondendum est
<lb ed="#Be" n="53"/>pro parte una: et haec forte est verior
<lb ed="#Be" n="54"/>pars opinionum:
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e1079">
<lb ed="#Be" n="55"/>Pro atid parte, scilicet sustinendo A
<lb ed="#Be" n="56"/>quod sit virtus, dicemus ad primum in
<lb ed="#Be" n="57"/>contrarium objectum, quod multa sunt,
<lb ed="#Be" n="58"/>que ipso nomine passionem sonant, ut
<lb ed="#Be" n="59"/>misericordia, nemesis, et hujusmodi,
<lb ed="#Be" n="60"/>qua tamen sunt habitus : et ideo quia
<lb ed="#Be" n="61"/>nomen proprium ipsius habitus non
ha<lb break="no" ed="#Be" n="62"/>bemus, nominamus ea nominibus
pas<lb break="no" ed="#Be" n="63"/>sionum, propter aliquam similitudinem
<lb ed="#Be" n="64"/>actus passionis et. habitus: sicut in spe,
<lb ed="#Be" n="65"/>gaudio, dilectione, etc. Et sic etiam
pe<lb break="no" ed="#Be" n="66"/>nitentia est nomen passionis quo
nomi<lb break="no" ed="#Be" n="67"/>natur habitus ille qui movet liberum
<lb ed="#Be" n="68"/>arbitrium ad detestandum peccatum.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e1112">
<lb ed="#Be" n="69"/>Av auiup dicendum, quod non est
si<lb break="no" ed="#Be" n="70"/>mile de verecundia, et poenitentia : quia
<lb ed="#Be" n="71"/>verecundia non dicit proprie actum, sed
<lb ed="#Be" n="72"/>passionem culpae consequentem : et ideo
<lb ed="#Be" n="73"/>etiam verecundus, ut dicit Philosophus,
<lb ed="#Be" n="74"/>non fugit turpe, quia turpe, sed quia
<lb ed="#Be" n="75"/>secum habet convicium vel
exprobratio<lb break="no" ed="#Be" n="76"/>nem: et ideo illa tantum passio est : sed
<lb ed="#Be" n="77"/>poenitentia detestatur peccatum : non
<lb ed="#Be" n="78"/>quia habet convicium vel
exprobratio<lb break="no" ed="#Be" n="79"/>nem : sed peccatum perpetratum, quia
<lb ed="#Be" n="80"/>turpe est et malum : et hoc est actus
qui<lb break="no" ed="#Be" n="81"/>dam simpliciter bonus : et ideo
peniten<lb break="no" ed="#Be" n="82"/>tia virtus erit, et non verecundia.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e1145">
<lb ed="#Be" n="83"/>Ad aliud dicendum, quod actus
virtu<lb break="no" ed="#Be" n="84"/>tis non habet actum passionis extra quam
<lb ed="#Be" n="85"/>est, quia hoc est impossibile : sed jam
<lb ed="#Be" n="86"/>habitum est, quod falsum est, quod
om<lb break="no" ed="#Be" n="87"/>nis virtus est circa passiones vel
opera<lb break="no" ed="#Be" n="88"/>tiones optimorum operativa: et etiam
<lb ed="#Be" n="89"/>dicimus, quod poenitentia est circa opus
<lb ed="#Be" n="90"/>quoddam, id est, detestari peccatum
per<lb break="no" ed="#Be" n="91"/>petratum : et est cum dolore adjuncto
<lb ed="#Be" n="92"/>ili actui.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e1169">
<lb ed="#Be" n="93"/>Ad aliud dicendum, quod virtus
ha<lb break="no" ed="#Be" n="94"/>bet delectationem quae est consequens
<lb ed="#Be" n="95"/>actum virtutis, in quantum est virtus:
<lb ed="#Be" n="96"/>sed quod non habeat aliquem dolorem
<lb ed="#Be" n="97"/>circa materiam, vel circa contrarium,
<lb ed="#Be" n="98"/>velut instrumentum, hoc non est verum:
<pb ed="#Be" n="411"/>
<cb ed="#Be" n="a"/>
<lb ed="#Be" n="1"/>et poenitentia habet dolorem volunta~
<lb ed="#Be" n="2"/>rium, ut instrumentum, tamen habet
<lb ed="#Be" n="3"/>gaudium consequens actum, ut infra
<lb ed="#Be" n="4"/>habebitur ex verbis Augustini : <quote xml:id="alalal-g83741-Qd1e1197">
Spiri<lb break="no" ed="#Be" n="5"/>tus doleat, et de dolore gaudeat. </quote>
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e1203">
<lb ed="#Be" n="6"/>Ad aliud dicendum, quod ut dictum
<lb ed="#Be" n="7"/>est, Ethicus non considerat nisi stricte
<lb ed="#Be" n="8"/>dictas virtutes : si tamen large sumatur
<lb ed="#Be" n="9"/>cardinalis virtus, tunc reducetur ad
ali<lb break="no" ed="#Be" n="10"/>guam cardinalium virtutum, ut habitus
<lb ed="#Be" n="11"/>secundarius ad principalem: et
secun<lb break="no" ed="#Be" n="12"/>dum hoc reducitur ad partem justitie,
<lb ed="#Be" n="13"/>secundum quod poenitentia est
satisfa<lb break="no" ed="#Be" n="14"/>ctiva pro peccatis, Deo debitum honorem
<lb ed="#Be" n="15"/>reddens, ut dicit Anselmus : et penes
<lb ed="#Be" n="16"/>hoc patet, quid sit commune in actu
<lb ed="#Be" n="17"/>penes quod fit reductio.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e1232">
<lb ed="#Be" n="18"/>Av aurup dicendum, qued poenitentia
<lb ed="#Be" n="19"/>recte vivitur: quia rectitudo est regula
<lb ed="#Be" n="20"/>in bonum et a malo perpetrato
secun<lb break="no" ed="#Be" n="21"/>dum.quod communiter accipitur ; et ideo
<lb ed="#Be" n="22"/>hic rectitudo est a malo. Objectio autem
<lb ed="#Be" n="23"/>non accipit rectum, nisi valde stricte
ac<lb break="no" ed="#Be" n="24"/>ceptum, quod est in bonum tantum.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e1251">
<lb ed="#Be" n="25"/>Ad aliud dicendum, quod diversi
di<lb break="no" ed="#Be" n="26"/>versimode respondent, et omnes bene:
<lb ed="#Be" n="27"/>quia objectio illa de multis fit. Quidam
<lb ed="#Be" n="28"/>dicunt satis probabiliter, quod duplex est
<lb ed="#Be" n="29"/>virtus, scilicet informans ad bonum, et
<lb ed="#Be" n="30"/>reformans a malo : informans ad bonum
<lb ed="#Be" n="31"/>perfecta et vera est virtus, ut charitas,
<lb ed="#Be" n="32"/>et justitia, et hujusmodi : sed reformans
<lb ed="#Be" n="33"/>a malo dicitur virtus imperfecta. Et
di<lb break="no" ed="#Be" n="34"/>cunt, quod hoc quod dicitur, <quote xml:id="alalal-g83741-Qd1e1274"> Qui
ha<lb break="no" ed="#Be" n="35"/>bet unam, habet omnes, </quote> intelligitur
<lb ed="#Be" n="36"/>de virtute perfecta informante ad
bo<lb break="no" ed="#Be" n="37"/>num: et adhue in illa non sequitur nisi
<lb ed="#Be" n="38"/>de perfectionibus virtutum, quia fides
<lb ed="#Be" n="39"/>non mansit secundum actum
imperfe<lb break="no" ed="#Be" n="40"/>ctum in Christo, sed secundum actum
<lb ed="#Be" n="41"/>sui generis qui est visio. De hoc autem
<lb ed="#Be" n="42"/>multa supra sunt notata in libro tertio
<lb ed="#Be" n="43"/>Sententiarum. Alii dicunt, quibus
vide<lb break="no" ed="#Be" n="44"/>tur consentiendum esse, quod licet gui
<lb ed="#Be" n="45"/>habet unam, habeat omnes, tamen non
<lb ed="#Be" n="46"/>oportet quod habeat secundum eosdem
<lb ed="#Be" n="47"/>actus, sicut jam dictum est de fide quam
<lb ed="#Be" n="48"/>non habuit Christus secundum quod
vi<lb break="no" ed="#Be" n="49"/>dere per speculum in wnigmate, est ac-
<cb ed="#Be" n="b"/>
<lb ed="#Be" n="50"/>tus fidei, sed habuit id quod perfectum
<lb ed="#Be" n="51"/>est in virtute. Ita dicunt etiam de
pa<lb break="no" ed="#Be" n="52"/>nitentia, secundum quod est virtus,
<lb ed="#Be" n="53"/>quod qui habet unam, habet
peniten<lb break="no" ed="#Be" n="54"/>tiam, et parvulus, et innocens, et
Chri<lb break="no" ed="#Be" n="55"/>stus : sed non actum cui competit
im<lb break="no" ed="#Be" n="56"/>perfectio, qui est detestatio peccati cum
<lb ed="#Be" n="57"/>voluntate numquam admittendi: actus
<lb ed="#Be" n="58"/>enim qui est detestari peccatum
commis<lb break="no" ed="#Be" n="59"/>sum et dolere de commisso,
imperfe<lb break="no" ed="#Be" n="60"/>etionis est : eLideo secundum hunc actum
<lb ed="#Be" n="61"/>non inest illis.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e1339">
<lb ed="#Be" n="62"/>Ad noc autem quod objicitur de
par<lb break="no" ed="#Be" n="63"/>vulis, intelligendum est de poeniteniia,
<lb ed="#Be" n="64"/>secundum quod est virtus in genere
pas<lb break="no" ed="#Be" n="65"/>sionis, et sacramenti : sic enim verum
<lb ed="#Be" n="66"/>est, quod nullus poenitet, nisi qui
pecca<lb break="no" ed="#Be" n="67"/>vit.
</p>
<p xml:id="alalal-g83741-d1e1355">
<lb ed="#Be" n="68"/>Ad aliud dicendum, quod iste actus,
<lb ed="#Be" n="69"/>qui est detestatio peccati et voluntas non
<lb ed="#Be" n="70"/>admittendi, completissimus estin patria:
<lb ed="#Be" n="71"/>et hoc modo potest dici in futuro esse
<lb ed="#Be" n="72"/>poenitentia, quae omni modo erit sine
<lb ed="#Be" n="73"/>passione : sicut dicit Gregorius, quod
<lb ed="#Be" n="74"/>leli meminimus quandoque vulnerum :
<lb ed="#Be" n="75"/>mon ex quibus tristemur, sed ex quibus
<lb ed="#Be" n="76"/>medico gratias uberiores agamus.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>