-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-al7b30_alalal-i32012.xml
749 lines (749 loc) · 40 KB
/
cod-al7b30_alalal-i32012.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 15</title>
<author ref="#Albert">Albertus Magnus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 15</title>
<date when="2022-06-21">June 21, 2022</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Bf" n="cod-al7b30">Paris 1894, v. 30</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0"
url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2022-06-21" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Bf" n="156"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="alalal-i32012"><!-- l4d27a15 -->
<head xml:id="alalal-i32012-Hd1e99">Articulus 15</head>
<head xml:id="alalal-i32012-Hd1e101" type="question-title">Quibus modis sponsalia contrahantur ?</head>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e104">
<lb ed="#Bf" n="5"/>ARTICULUS XV.
<lb ed="#Bf" n="6"/>Quibus modis sponsalia contrahantur ?
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e111">
<lb ed="#Bf" n="7"/>Quarto queritur, Quibus modis
spon<lb break="no" ed="#Bf" n="8"/>salia contrahantur ?
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e118">
<lb ed="#Bf" n="9"/>Dicunt autem Jurisperiti, quod
dupli<lb break="no" ed="#Bf" n="10"/>citer sponsalia contrahuntur, scilicet
<lb ed="#Bf" n="11"/>absolute, et sub conditione.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e128">
<lb ed="#Bf" n="12"/>Adsolute autem contrahuntur quatuor
<lb ed="#Bf" n="13"/>modis, scilicet nuda promissione, ut
<lb ed="#Bf" n="14"/>Accipiam te in meam, vel e contrario
<lb ed="#Bf" n="15"/>datis arrhis sponsalitiis, ut aliqua
pecu<lb break="no" ed="#Bf" n="16"/>nia, vel aliis rebus, annuli
subharra<lb break="no" ed="#Bf" n="17"/>tione, et interveniente juramento.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e144">
<lb ed="#Bf" n="18"/>Sub conditione dapliciter
contrahun<lb break="no" ed="#Bf" n="19"/>tur, seilicet sub conditione honesta, vel
<lb ed="#Bf" n="20"/>sub conditione inhonesta. Honesta ut si
<lb ed="#Bf" n="21"/>sic dicat : Contraham tecum si placuerit
<lb ed="#Bf" n="22"/>parentibus : et tunc dicunt, quod stante
<lb ed="#Bf" n="23"/>conditione slat promissio, et non slante
<lb ed="#Bf" n="24"/>non stat, nisi sequatur consensus per
ver<lb break="no" ed="#Bf" n="25"/>ba de presenti vel copula carnalis.
Con<lb break="no" ed="#Bf" n="26"/>ditio autem inhonesta duplex est, scilicet
<lb ed="#Bf" n="27"/>contraria matrimonil bono et honestati,
<lb ed="#Bf" n="28"/>et non contraria. Exemplum primi est,
<lb ed="#Bf" n="29"/>ul sic dicat: Tecum contraham, si
vene<lb break="no" ed="#Bf" n="30"/>na procures sterilitatis, vel procures
<lb ed="#Bf" n="31"/>aborsum, vel sodomitice mecum
conjun<lb break="no" ed="#Bf" n="32"/>garis, vel adulterando mihi victum
<lb ed="#Bf" n="33"/>lucreris, vel aliquid hujusmodi : et tune
<lb ed="#Bf" n="34"/>non stat promissio facta de matrimonio.
<lb ed="#Bf" n="35"/>Exemplum condilionis secunde est, ut si
<lb ed="#Bf" n="36"/>dicat : Contraham tecum, si in futuro
<lb ed="#Bf" n="37"/>mihi luereris, vel usuris, vel hujusmodi
<lb ed="#Bf" n="38"/>aliquo peccato involutis : et tunc
renun<lb break="no" ed="#Bf" n="39"/>tiandum est conditioni, et tenent
spon<lb break="no" ed="#Bf" n="40"/>salia, juxta illud Bede : <quote xml:id="alalal-i32012-Qd1e196"> In turpi voto
<cb ed="#Bf" n="b"/>
<lb ed="#Bf" n="41"/>rescinde fidem, et in malis
promissioni<lb break="no" ed="#Bf" n="42"/>bus muta decretum. </quote>
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e206">
<lb ed="#Bf" n="43"/>Item, Quando absolute contrahuntur,
<lb ed="#Bf" n="44"/>si sine juramento contrahantur,
monen<lb break="no" ed="#Bf" n="45"/>di sunt ut consumment, sed non
cogen<lb break="no" ed="#Bf" n="46"/>di si nolunt. Si autem cum juramento
<lb ed="#Bf" n="47"/>contraxerunt, cogendi sunt propter
jus<lb break="no" ed="#Bf" n="48"/>jurandum per censuram ecclesiasticam :
<lb ed="#Bf" n="49"/>et hoc intelligo de illis qui sunt amho
<lb ed="#Bf" n="50"/>septem annorum, quia minores ambo
<lb ed="#Bf" n="51"/>vel alter contrahere non possunt
spon<lb break="no" ed="#Bf" n="52"/>salia, ut patet ex ante habita
dispula<lb break="no" ed="#Bf" n="53"/>tione.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e232">
<lb ed="#Bf" n="54"/>Et hoc est totum quod jura difliniunt
<lb ed="#Bf" n="55"/>de sponsalium contractione.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e239">
<lb ed="#Bf" n="56"/>In conrrsarium autem hujus objicitur :
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e244">
<lb ed="#Bf" n="57"/>1. Et primo quidem de divisione quae
<lb ed="#Bf" n="58"/>dicit, quod quatuor modis sponsalia
ab<lb break="no" ed="#Bf" n="59"/>solute contrahuntur. In promissione
<lb ed="#Bf" n="60"/>enim non obligatur homo nisi ex seipso :
<lb ed="#Bf" n="61"/>sed dicunt sancti Patres, quod Deus
pro<lb break="no" ed="#Bf" n="62"/>mittens non obligatur ex nobis, sed ex
<lb ed="#Bf" n="63"/>se tantum, et non esset injuslus, si non
<lb ed="#Bf" n="64"/>solveret : ergo a simili contrabens nuda
<lb ed="#Bf" n="65"/>promissione, non crit injustus si non
<lb ed="#Bf" n="66"/>solvat : ergo videtur, quod alter agere
<lb ed="#Bf" n="67"/>non possit, quod falsum est : ergo
spon<lb break="no" ed="#Bf" n="68"/>salia non nuda contrahuntur
promis<lb break="no" ed="#Bf" n="69"/>sione.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e276">
<lb ed="#Bf" n="70"/>2. Item, Videtur falsam quod dicit
<lb ed="#Bf" n="71"/>jus, quod nuda promissione contrahens
<lb ed="#Bf" n="72"/>non sit cogendus ad conswnmandum
<lb ed="#Bf" n="73"/>matrimonium. Qui enim promittit et
<lb ed="#Bf" n="74"/>non solvit promissum, mentitur : os
<lb ed="#Bf" n="75"/>aulem quod mentitur, occidit animam ? :
<lb ed="#Bf" n="76"/>ergo ille peccat mortaliter : sed
arcen<lb break="no" ed="#Bf" n="77"/>dus est quilibet a mortali peccato : ergo
<lb ed="#Bf" n="78"/>quilibet arcendus est ad
consummatio<lb break="no" ed="#Bf" n="79"/>nem promissi,
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e300">
<lb ed="#Bf" n="80"/>3. Item, In minori decipit qui decipit
<lb ed="#Bf" n="81"/>alium in pecunia, quam qui decipit eum
<lb ed="#Bf" n="82"/>in matrimonio et in seipso : sed
deci<lb break="no" ed="#Bf" n="83"/>piensin pecunia, cogitur a judice ad
so<lb break="no" ed="#Bf" n="84"/>lutionem: ergo multo magis debet
com<lb break="no" ed="#Bf" n="85"/>pelli ad solutionem ille qui decipit alium
<lb ed="#Bf" n="86"/>in matrimonio et in seipso : ergo nihil
<lb ed="#Bf" n="87"/>videtur esse quod dicunt jura.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e320">
<pb ed="#Bf" n="157"/>
<cb ed="#Bf" n="a"/>
<lb ed="#Bf" n="1"/>Ulterius objicitur de secundo modo.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e329">
<lb ed="#Bf" n="2"/>Videtur enim, quod ille modus sit
<lb ed="#Bf" n="3"/>illicitus : quia
<lb ed="#Bf" n="4"/>1. Matrimonia debent esse libera:
<lb ed="#Bf" n="5"/>sed non est liberum, quod est
appretia<lb break="no" ed="#Bf" n="6"/>tum : ergo matrimonia non debent esse
<lb ed="#Bf" n="7"/>appretiata : sed arrha est pars pretii, ut
<lb ed="#Bf" n="8"/>dicit Glossa super Apocalypsim : ergo
<lb ed="#Bf" n="9"/>non debent esse sponsalia subarrhata.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e349">
<lb ed="#Bf" n="10"/>2. Item, Matrimonium, ut infra
pro<lb break="no" ed="#Bf" n="11"/>babitur, est in genere honesti ratione
<lb ed="#Bf" n="12"/>duorum bonorum suorum, et in genere
<lb ed="#Bf" n="13"/>utilis ratione tertii : honestum autem
<lb ed="#Bf" n="14"/>omne ‘spirituale est : ergo sub pretio
<lb ed="#Bf" n="15"/>poni non debet matrimonium : ergo nec
<lb ed="#Bf" n="16"/>datis arrhis contrahitur, quia arrha est
<lb ed="#Bf" n="17"/>pars pretii, ut jam habitum est.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e369">
<lb ed="#Bf" n="18"/>3. Item, Contingit solvi sponsalia illa
<lb ed="#Bf" n="19"/>aliquo de casu : aut ergo redduntur
<lb ed="#Bf" n="20"/>arrhe, aut non. Si non reddantur,
con<lb break="no" ed="#Bf" n="21"/>TRA : quia secundum hoc injuste videtur
<lb ed="#Bf" n="22"/>agi cum illo cujus pars pretii retinetur :
<lb ed="#Bf" n="23"/>ct tamen contractus rescinditur. Si
au<lb break="no" ed="#Bf" n="24"/>tem reddantur : tunc videtur, quod
ma<lb break="no" ed="#Bf" n="25"/>trimonium positum fuit sub pretio : quia
<lb ed="#Bf" n="26"/>non videtur esse causa redditionis, nisi
<lb ed="#Bf" n="27"/>quia contractus rescinditur quem
pre<lb break="no" ed="#Bf" n="28"/>tium efficiebat. ‘
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e396">
<lb ed="#Bf" n="29"/>De tertio modo similiter objicitur :
<lb ed="#Bf" n="30"/>quia
<lb ed="#Bf" n="31"/>1. Annulus significat fidem maritalem:
<lb ed="#Bf" n="32"/>sed haec est consequens matrimonium :
<lb ed="#Bf" n="33"/>cum igilur in sponsalibus matrimonium
<lb ed="#Bf" n="34"/>non contrahatur, videtur quod annuli
<lb ed="#Bf" n="35"/>subarrhatio non pertineat ad
sponsa<lb break="no" ed="#Bf" n="36"/>lium contractionem.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e416">
<lb ed="#Bf" n="37"/>2. Item, Monile, ut dicit Isidorus,
di<lb break="no" ed="#Bf" n="38"/>cilur quasi munile, eo quod munit sinum
<lb ed="#Bf" n="39"/>ne aduller inserat manum: ergo
vide<lb break="no" ed="#Bf" n="40"/>tur, cum sponsalia ligent ad unum
po<lb break="no" ed="#Bf" n="41"/>tius quam ad alium, quod potius debeant
<lb ed="#Bf" n="42"/>fieri per monile quam per annulum.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e432">
<lb ed="#Bf" n="43"/>3. Item, Genes. xxiv, 22 et 47, Eliezer
<lb ed="#Bf" n="44"/>dedit Rebecca inaures, et annulos:
qua<lb break="no" ed="#Bf" n="45"/>ratur ergo, Quid in sponsalibus
signifi<lb break="no" ed="#Bf" n="46"/>cent inaures, et quid monilia, et quid
<lb ed="#Bf" n="47"/>annuli, et quare his tribus frequentius
<lb ed="#Bf" n="48"/>fiant quam aliis?
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e448">
<cb ed="#Bf" n="b"/>
<lb ed="#Bf" n="49"/>Ulterius objicitur de quarto modo qui
<lb ed="#Bf" n="50"/>fit interposito jurejurando.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e457">
<lb ed="#Bf" n="51"/>Videtur enim, quod ille modus sit
<lb ed="#Bf" n="52"/>illicitus : quia
<lb ed="#Bf" n="53"/>1. Multis de causis potest juramentum
<lb ed="#Bf" n="54"/>fieri illicitum : nemo autem jurare
pot<lb break="no" ed="#Bf" n="55"/>est id quod potest fieri illicitum: ergo ad
<lb ed="#Bf" n="56"/>sponsalia non debet fieri juramentum.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e473">
<lb ed="#Bf" n="57"/>2. Item, Videtur quod in aliquo casu
<lb ed="#Bf" n="58"/>perplexitatem inducat juramentum.
Ver<lb break="no" ed="#Bf" n="59"/>bi gratia: ponamus enim,quod odiat eam
<lb ed="#Bf" n="60"/>antequam contrahat per verba de
pra<lb break="no" ed="#Bf" n="61"/>senti: tunc periculum est complere
ma<lb break="no" ed="#Bf" n="62"/>trimonium, quia matrimonia invita
ma<lb break="no" ed="#Bf" n="63"/>los exitus sortiuntur, et quod cum
peri<lb break="no" ed="#Bf" n="64"/>culo fit, non est faciendum: ergo istud
<lb ed="#Bf" n="65"/>matrimonium non est consummandum.
<lb ed="#Bf" n="66"/>I. conrrario autem juramentum lici-~
<lb ed="#Bf" n="67"/>tum est observandum : et juramentum
<lb ed="#Bf" n="68"/>est de matrimonio: ergo est
consum<lb break="no" ed="#Bf" n="69"/>mandum, et non consummandum, quod
<lb ed="#Bf" n="70"/>est impossibile: ergo videtur, quod
ju<lb break="no" ed="#Bf" n="71"/>ramentum non sit interponendum.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e509">
<lb ed="#Bf" n="72"/>Ulterius objicitur de modis illis qui
<lb ed="#Bf" n="73"/>fiunt sub conditione.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e516">
<lb ed="#Bf" n="74"/>Et objiciatur primo de conditione
ho<lb break="no" ed="#Bf" n="75"/>nesta: hac enim est duplex secundum
<lb ed="#Bf" n="76"/>Jurisperitos, scilicet simpliciter honesta
<lb ed="#Bf" n="77"/>que spectat ad bonos mores, ut,
Contra<lb break="no" ed="#Bf" n="78"/>ham tecum si placet parentibus, aut
pe<lb break="no" ed="#Bf" n="79"/>dagogis, aut sacerdotibus, aut Ecclesia,
<lb ed="#Bf" n="80"/>sive aliquid hujusmodi. Et conditio
uti<lb break="no" ed="#Bf" n="81"/>lis propter onera matrimonii, ut,
Con<lb break="no" ed="#Bf" n="82"/>traham tecum si dederis marcas
cen<lb break="no" ed="#Bf" n="83"/>tum.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e540">
<lb ed="#Bf" n="84"/>Objiciatur ergo de prima conditione
<lb ed="#Bf" n="85"/>que simpliciter est honesta.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e547">
<lb ed="#Bf" n="86"/>Videtur enim, quod apponi non debet:
<lb ed="#Bf" n="87"/>quia
<lb ed="#Bf" n="88"/>1. Matrimonium unus non potest
con<lb break="no" ed="#Bf" n="89"/>trahere pro alio, nisi ipse consentiat :
<lb ed="#Bf" n="90"/>ergo nihil est dicere, Contraho tecum s1
<lb ed="#Bf" n="91"/>placet illi, aut illi.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e563">
<lb ed="#Bf" n="92"/>2. Tlem, Si placet parentibus et non
<lb ed="#Bf" n="93"/>filie non fit ibi matrimonium, nec etiam
<lb ed="#Bf" n="94"/>sponsalia : si ergo in negando consensus
<lb ed="#Bf" n="95"/>filiae non dependet ad parentes ; ergo nec
<lb ed="#Bf" n="96"/>in affirmando dependet: ergo nullo modo
<pb ed="#Bf" n="158"/>
<cb ed="#Bf" n="a"/>
<lb ed="#Bf" n="1"/>dependet : quia consensus est vel
aflir<lb break="no" ed="#Bf" n="2"/>mando, vel negando : ergo pro nihilo
ap<lb break="no" ed="#Bf" n="3"/>ponitur conditio de consensu parentum,
<lb ed="#Bf" n="4"/>vel etiam quorumlibet aliorum.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e589">
<lb ed="#Bf" n="5"/>3. Unrerivs objicitur de alia conditione
<lb ed="#Bf" n="6"/>que etiam non inhonesta reputatur,
sci<lb break="no" ed="#Bf" n="7"/>licet quae est cum adjunctione pecuni.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e599">
<lb ed="#Bf" n="8"/>Videtur enim, quod illa non teneat :
<lb ed="#Bf" n="9"/>quia libera debent esse matrimonia.
Di<lb break="no" ed="#Bf" n="10"/>cit autem Philosophus, quod liberum
<lb ed="#Bf" n="11"/>est quod causa sui est: ergo
matrimo<lb break="no" ed="#Bf" n="12"/>nium debct esse causa sui: ergo non
de<lb break="no" ed="#Bf" n="13"/>bet esse conditio pretii vel pecunie.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e615">
<lb ed="#Bf" n="14"/>4. Item, Aristoteles dicit, quod quadam
<lb ed="#Bf" n="15"/>sunt mixta inter voluntaria et
involunta<lb break="no" ed="#Bf" n="16"/>ria, scilicet quae non yolumus
simplici<lb break="no" ed="#Bf" n="17"/>ter, sed tamen ne alia deteriora
contin<lb break="no" ed="#Bf" n="18"/>gant, cligimus ea, sicut projicere merces
<lb ed="#Bf" n="19"/>in tempore tempestatis ne navis
submer<lb break="no" ed="#Bf" n="20"/>gatur : et hae in moribus non sunt
lau<lb break="no" ed="#Bf" n="21"/>dabilia. Gum igitur in moribus secundum
<lb ed="#Bf" n="22"/>omnes Philosophos matrimonii honestas
<lb ed="#Bf" n="23"/>sit de numero laudabilium bonorum,
vi<lb break="no" ed="#Bf" n="24"/>detur quod non debeat esse sic partim
<lb ed="#Bf" n="25"/>voluntarium et parlim involuntarium.
<lb ed="#Bf" n="26"/>Est autem sic mixtum si additur poena
<lb ed="#Bf" n="27"/>pecuniaria : ergo non debet esse conditio
<lb ed="#Bf" n="28"/>pone pecuniarie.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e650">
<lb ed="#Bf" n="29"/>5. Item, Coactio excludit consensum
<lb ed="#Bf" n="30"/>qui est causa efficiens matrimonii: unde
<lb ed="#Bf" n="31"/>dicit Pretor: <quote xml:id="alalal-i32012-Qd1e658"> Quod vi vel metus causa
<lb ed="#Bf" n="32"/>fit, ralum non habeo. </quote> Sed est metus
<lb ed="#Bf" n="33"/>duplex, scilicet persone, et nature : et
<lb ed="#Bf" n="34"/>uterque cadit in constantem virum, quem
<lb ed="#Bf" n="35"/>civilis constantem reputat : ergo videtur,
<lb ed="#Bf" n="36"/>quod excludat consensum matrimonil :
<lb ed="#Bf" n="37"/>cum igitur talis fit metus damni, quando
<lb ed="#Bf" n="38"/>fit peene pecuniarie adjectio, videtur
<lb ed="#Bf" n="39"/>quod consensus evacuatur: ergo non
de<lb break="no" ed="#Bf" n="40"/>bent tali modo contrahi sponsalia.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e682">
<lb ed="#Bf" n="41"/>6. Unreris objicitur de conditione
<lb ed="#Bf" n="42"/>turpi, non contraria matrimonio.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e689">
<lb ed="#Bf" n="43"/>Videtur enim, quod Wa matrimonium
<lb ed="#Bf" n="44"/>evacuet: quia sunt quedam, ut dicit
<lb ed="#Bf" n="45"/>Augustinus, quae non possunt fieri bono
<lb ed="#Bf" n="46"/>fine, eo quod essentialiler conjuncta sunt
<lb ed="#Bf" n="47"/>fini malo, ut furtum, adulterium, et
hu<lb break="no" ed="#Bf" n="48"/>jusmodi: sed matrimonium est bonum:
<lb ed="#Bf" n="49"/>ergo si sumatar ul finis, ipsum erif finis
<cb ed="#Bf" n="b"/>
<lb ed="#Bf" n="50"/>bonus: ergo non potest esse finis talis
<lb ed="#Bf" n="51"/>mali: ergo videtur, quod annihilatur
<lb ed="#Bf" n="52"/>matrimonium, quando tali fine
contrahi<lb break="no" ed="#Bf" n="53"/>tur, vel quando efficitur finis talis mali.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e718">
<lb ed="#Bf" n="54"/>Juxra hoc queritur. Utrum pejus sit
<lb ed="#Bf" n="55"/>contrahere tali fine, sive conditione, vel
<lb ed="#Bf" n="56"/>non contrahere, et uli muliere ad hoc
<lb ed="#Bf" n="57"/>sine contractu more lenonum qui
pro<lb break="no" ed="#Bf" n="58"/>stituunt meretrices ?
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e732">
<lb ed="#Bf" n="59"/>Videtur enim, quod secundum sit
pe<lb break="no" ed="#Bf" n="60"/>jus, quam primum: quia ad minus
excu<lb break="no" ed="#Bf" n="61"/>satur in coitu suo qui cognoscit suam :
<lb ed="#Bf" n="62"/>sed cognoscens non suam et prostituens,
<lb ed="#Bf" n="63"/>nec in suo, nec in alieno excusatur:
<lb ed="#Bf" n="64"/>ergo secundum pcjus est, quem primum.
<lb ed="#Bf" n="65"/>Conrra : In priori est adulterium in quod
<lb ed="#Bf" n="66"/>consentit maritus: in secundo autem
<lb ed="#Bf" n="67"/>tantum fornicatio: ergo primum pejus
<lb ed="#Bf" n="68"/>est, quam secundum.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e756">
<lb ed="#Bf" n="69"/>Utrenivs quaeritur de conditione
ulti<lb break="no" ed="#Bf" n="70"/>ma, quae turpis est et matrimonio
con<lb break="no" ed="#Bf" n="71"/>traria.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e765">
<lb ed="#Bf" n="72"/>Videtur enim, quod illa non dirimat
<lb ed="#Bf" n="73"/>contractum, quia de quolibet tenendum
<lb ed="#Bf" n="74"/>est bonum guod idem potest clici : sed
<lb ed="#Bf" n="75"/>duo sunt contractus, et est conditio
con<lb break="no" ed="#Bf" n="76"/>tractus bona,ct conditio mala: ergo
tenen<lb break="no" ed="#Bf" n="77"/>dus est contractus, et refutanda conditio.
<lb ed="#Bf" n="78"/>Conrirmatur autem prima ex hoc quod
<lb ed="#Bf" n="79"/>dicitur, ] ad Thessal. v, 24 et 22 : Omnia
<lb ed="#Bf" n="80"/>probate, quod bonum est tenete. Ab omni
<lb ed="#Bf" n="81"/>autem specie mala abstinete vos.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e789">
<lb ed="#Bf" n="82"/>Sonutio, Dicendum, quod supra dicti
<lb ed="#Bf" n="83"/>modi sunt quibus sponsalia
contrahun<lb break="no" ed="#Bf" n="84"/>tur, sicut dicunt docentes jura.
Reducun<lb break="no" ed="#Bf" n="85"/>tur autem ad duos, scilicet promissionis
<lb ed="#Bf" n="86"/>simplicis, et promissionis confirmate.
<lb ed="#Bf" n="87"/>Confirmata antem est duplex, per
condi<lb break="no" ed="#Bf" n="88"/>tionem, sive per ullerius vinculum. Et
<lb ed="#Bf" n="89"/>conditio dicitur tunc eo modo quo supra
<lb ed="#Bf" n="90"/>dictum est. Vinculum autem amplius
li<lb break="no" ed="#Bf" n="91"/>gans, quam promissio: aut est signum
<lb ed="#Bf" n="92"/>approprians sponsam, aut confirmatio
<lb ed="#Bf" n="93"/>promissionis. Signum aulem aut est de
<lb ed="#Bf" n="94"/>pertinentibus ad datum propter nuplias,
<lb ed="#Bf" n="95"/>aut ad ornatum sponse. Et primum vi-
<pb ed="#Bf" n="159"/>
<cb ed="#Bf" n="a"/>
<lb ed="#Bf" n="1"/>detur arrha nuptialis: secundo autem
<lb ed="#Bf" n="2"/>modo annuli subarrhatio. Si autem est
<lb ed="#Bf" n="3"/>confirmatio promissionis : tunc est
jura<lb break="no" ed="#Bf" n="4"/>mentuin., De hac tamen reductione ad
<lb ed="#Bf" n="5"/>artem non curant Jurisperiti: quia
inten<lb break="no" ed="#Bf" n="6"/>dunt grossis pro vulgaribus, circa quae
<lb ed="#Bf" n="7"/>sunt casus et particularia.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e841">
<lb ed="#Bf" n="8"/>Ilis wapitis, respondendum est ad id
<lb ed="#Bf" n="9"/>quod objicitur de primo modo, et
di<lb break="no" ed="#Bf" n="10"/>rendum, quod secus est de Deo, et
ho<lb break="no" ed="#Bf" n="11"/>mine : quia Deus promittens nec causam
<lb ed="#Bf" n="12"/>promissionis habet in nobis, nec
utilita<lb break="no" ed="#Bf" n="13"/>tem, nec finem, et ideo non obligatur
<lb ed="#Bf" n="14"/>ubligatione debiti: quia, ut dicunt sancti,
<lb ed="#Bf" n="15"/>Deus nihil debet homini, sed homo
om<lb break="no" ed="#Bf" n="16"/>nia sua debet Deo. Sed quando homo
<lb ed="#Bf" n="17"/>promittit, causam promissionis et
utili<lb break="no" ed="#Bf" n="18"/>tatem habet in eo cui promittit : sicut
<lb ed="#Bf" n="19"/>hic in contractu unus conjugum
promit<lb break="no" ed="#Bf" n="20"/>lit, cL causa est in alio qui repromittit
<lb ed="#Bf" n="21"/>sibi, et utilitas quae est debitum in
cor<lb break="no" ed="#Bf" n="22"/>pore ejus cum qua contrahit, quod etiam
<lb ed="#Bf" n="23"/>jure matrimonii exigere potest : et ideo
<lb ed="#Bf" n="24"/>iste obligatur.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e880">
<lb ed="#Bf" n="25"/>Ad aliud dicendum, quod promittens
<lb ed="#Bf" n="26"/>tenctur solvere quantum in se est, nisi
<lb ed="#Bf" n="27"/>ste per alium: et bene concedo, quod
<lb ed="#Bf" n="28"/>peccat non solvens si solvere possit.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e892">
<lb ed="#Bf" n="29"/>Ad hoc autem quod objicitur, quod
<lb ed="#Bf" n="30"/>sit cogendus, dicendum quod non: quia
<lb ed="#Bf" n="31"/>frequenter dissimulatur minus malum,
<lb ed="#Bf" n="32"/>ne accidat majus. Dissimulatur, inquam,
<lb ed="#Bf" n="33"/>ita quod non deducitur in faciem
Eccle<lb break="no" ed="#Bf" n="34"/>xiv) ad judicium, licet non dissimuletur
<lb ed="#Bf" n="35"/>in confessione. Et hoc est quod dicitur,
<lb ed="#Bf" n="36"/>Kixtra, libro quarto de sponsalibus,
Pre<lb break="no" ed="#Bf" n="37"/>terea hi qui, etc., ubi dicit Innocentius
<lb ed="#Bf" n="38"/>secundus : <quote xml:id="alalal-i32012-Qd1e915"> Si autem se ad invicem
ad<lb break="no" ed="#Bf" n="39"/>mittere noluerint, ne forte detcrius inde
<lb ed="#Bf" n="40"/>contingat, ut talem scilicet ducat quam
<lb ed="#Bf" n="41"/>odio habet: videtur quod ad instar
eo<lb break="no" ed="#Bf" n="42"/>rum qui societatem interpositione fidei
<lb ed="#Bf" n="43"/>contrahunt, et postea eamdem sibi
re<lb break="no" ed="#Bf" n="44"/>mittunt, hoc possitin patientia tolerari. </quote>
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e932">
<lb ed="#Bf" n="45"/>Ad rertium dicendum, quod licet in
<lb ed="#Bf" n="46"/>majori decipiat, tamen est damnum
re<lb break="no" ed="#Bf" n="47"/>cuperabilius, quam pecunie: quia cum
<lb ed="#Bf" n="48"/>multis aliis potest contrahere: sed pecu-
<cb ed="#Bf" n="b"/>
<lb ed="#Bf" n="49"/>niam aliam non contingit eum de facilt
<lb ed="#Bf" n="50"/>recuperare : et ideo istud ad judicium
<lb ed="#Bf" n="51"/>non deducitur sicut illud.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e952">
<lb ed="#Bf" n="52"/>Ad id quod objicitur ulterius de
se<lb break="no" ed="#Bf" n="53"/>cundo modo, dicendum quod ille est
<lb ed="#Bf" n="54"/>quedam confirmatio promissionis, eo
<lb ed="#Bf" n="55"/>quod per donaria sponsa quodammodo
<lb ed="#Bf" n="56"/>sponso appropriatur, vel e converso,
sic<lb break="no" ed="#Bf" n="57"/>ut innuilur in Genesi, xxx, 16, ubi dixit
<lb ed="#Bf" n="58"/>Lia ad Jacob: <quote xml:id="alalal-i32012-Qd1e969" source="http://scta.info/resource/gen30_16@13-24">Ad me intrabis, quia
mer<lb break="no" ed="#Bf" n="59"/>cede conduxi te pro mandragoris filii
<lb ed="#Bf" n="60"/>mei.</quote>
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e977">
<lb ed="#Bf" n="61"/>Ad primum autem quod contra
obji<lb break="no" ed="#Bf" n="62"/>citur, dicendum quod arrha hic aliter
<lb ed="#Bf" n="63"/>sumitur quam pro pretio, vel pro parte
<lb ed="#Bf" n="64"/>pretii: sicut enim per arrham res empta
<lb ed="#Bf" n="65"/>emptori appropriatur, ita sponsa sponso
<lb ed="#Bf" n="66"/>per subarrhationem nuptialem : et ideo
<lb ed="#Bf" n="67"/>prima argumentatio fallit per equivoca~
<lb ed="#Bf" n="68"/>tionem. Si tamen concederetur, quod
<lb ed="#Bf" n="69"/>esset pars pretii, tunc dicendum quod
<lb ed="#Bf" n="70"/>matrimonium non poniiur sub pretio :
<lb ed="#Bf" n="71"/>sed id quod datur, est ad onera
matri<lb break="no" ed="#Bf" n="72"/>monii sublevanda.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1006">
<lb ed="#Bf" n="73"/>Et per hoc patet solutio ad secundum.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1011">
<lb ed="#Bf" n="74"/>Ad tertium dicendum, quod si daretur
<lb ed="#Bf" n="75"/>dotis nomine, vel promitteretur, et non
<lb ed="#Bf" n="76"/>sequeretur matrimonium, restituere
te<lb break="no" ed="#Bf" n="77"/>neretur, Si autem alia donaria sunt
po<lb break="no" ed="#Bf" n="78"/>tius amorem indicantia, quam magnam
<lb ed="#Bf" n="79"/>afferentia utilitatem, non credo quod
te<lb break="no" ed="#Bf" n="80"/>netur ad restitutionem: sed tamen non
<lb ed="#Bf" n="81"/>sequitur, quod matrimonium sub pretio
<lb ed="#Bf" n="82"/>ponatur ratione supra dicta.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1034">
<lb ed="#Bf" n="83"/>Ad id quod ulterius objicitur de tertio
<lb ed="#Bf" n="84"/>modo, dicendum quod annulus ille
si<lb break="no" ed="#Bf" n="85"/>gnificat fidem sponsalium in presenti,
<lb ed="#Bf" n="86"/>scilicet ne alii promittat, et fidem thori
<lb ed="#Bf" n="87"/>in futuro servet: et ideo ponitur in
di<lb break="no" ed="#Bf" n="88"/>gito sinistraa manus, qui annelaris
dici<lb break="no" ed="#Bf" n="89"/>tur, quia in illum vena quaedam
pulsati<lb break="no" ed="#Bf" n="90"/>lis, sive arteria venit a corde, quae
circu<lb break="no" ed="#Bf" n="91"/>lo ligatur ad amoris signum.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1056">
<lb ed="#Bf" n="92"/>Et per hoc patet solutio ad primum :
<lb ed="#Bf" n="93"/>quia ex falso, vel ex insufficienti causa
<lb ed="#Bf" n="94"/>annuli procedit: et ideo non concludit.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1065">
<lb ed="#Bf" n="95"/>Ad aliud dicendum, quod nihil prohi-
<pb ed="#Bf" n="160"/>
<cb ed="#Bf" n="a"/>
<lb ed="#Bf" n="1"/>bel monili subarrhationem fieri, sed
ma<lb break="no" ed="#Bf" n="2"/>gis congrue fit per annulum: quia cum
<lb ed="#Bf" n="3"/>fides sponsalium obliget ad duo, unum
<lb ed="#Bf" n="4"/>Ulorum est principale, et alterum est
<lb ed="#Bf" n="5"/>consequens: et principale quidem est ad
<lb ed="#Bf" n="6"/>servandum fidem sponso: consequens
<lb ed="#Bf" n="7"/>autem est ad custodiendum se ab alio:
<lb ed="#Bf" n="8"/>annulus autem significat principale, et
<lb ed="#Bf" n="9"/>monile significat consequens: et ideo
<lb ed="#Bf" n="10"/>magis congrue lit per annulum, quam per
<lb ed="#Bf" n="11"/>monile. .
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1098">
<lb ed="#Bf" n="12"/>Ad rervium dicendam, quod in tribus
<lb ed="#Bf" n="13"/>se habet sponsa ad sponsum : in
quan<lb break="no" ed="#Bf" n="14"/>tum eniin ecapud mudieris est vit,
tene<lb break="no" ed="#Bf" n="15"/>tur eum audire, sequi, et obedire. Ex
<lb ed="#Bf" n="16"/>matrimonio enim tevnefur ad fidem, et
<lb ed="#Bf" n="17"/>custodiam ab altero : nec sunt plura adeo
<lb ed="#Bf" n="18"/>substantialia sponse im quantum est
<lb ed="#Bf" n="19"/>sponsa. Primam autem horum signilicat
<lb ed="#Bf" n="20"/>mauris: secundum autem significal a=
<lb ed="#Bf" n="21"/>nulus, ob tertium aoile. Et ideo his
<lb ed="#Bf" n="22"/>tribus antiquitus puclla subarrhabantur.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1124">
<lb ed="#Bf" n="23"/>Ad hoc autem quod ulterius objicitur
<lb ed="#Bf" n="24"/>de juramento, dicendum quod bene
pot<lb break="no" ed="#Bf" n="25"/>est fieri, si aliter non credant sibi
invi<lb break="no" ed="#Bf" n="26"/>cem. contrahentes : quia sicul dicit
Apo<lb break="no" ed="#Bf" n="27"/>slolus, ad Hebr. vi, 16: <quote xml:id="alalal-i32012-Qd1e1137"
source="http://scta.info/resource/hebr6_16">Homines per
ma<lb break="no" ed="#Bf" n="28"/>jorem sui jurant, et omnis
controver<lb break="no" ed="#Bf" n="29"/>sie eorum fints, ad confirmationem, est
<lb ed="#Bf" n="30"/>juramentum.</quote>
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1147">
<lb ed="#Bf" n="31"/>Ad hoc autem quod contra objicitur,
<lb ed="#Bf" n="32"/>dicendum quod in talibus casibus, ut
in<lb break="no" ed="#Bf" n="33"/>fra patebil, solvuntur sponsalia : et tune
<lb ed="#Bf" n="34"/>deobligatur a juramento, eo quod ipse
<lb ed="#Bf" n="35"/>juramento non lenetur, nist modo
spon<lb break="no" ed="#Bf" n="36"/>salium : et ideo sponsalibus fractis, non
<lb ed="#Bf" n="37"/>tenclur juramento amplius: sed bene
<lb ed="#Bf" n="38"/>concede, quod incautum est in talibus
<lb ed="#Bf" n="39"/>jurare.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1170">
<lb ed="#Bf" n="40"/>Ad sniuy dicendum, quod in talibus
<lb ed="#Bf" n="41"/>non est perplesitas, quia potest
com<lb break="no" ed="#Bf" n="42"/>plere juramentaum : altoquin peccat
mor<lb break="no" ed="#Bf" n="43"/>taliter. Si autem matrimonium aliud
su<lb break="no" ed="#Bf" n="44"/>pervenit : tunc peccat mortaiiter
contra<lb break="no" ed="#Bf" n="45"/>hens cuna alio, sed tamen non tenctur ad
<lb ed="#Bf" n="46"/>sponsalia perficienda, quia soluta sunt :
<cb ed="#Bf" n="b"/>
<lb ed="#Bf" n="47"/>sed debet facere peenitentiam de
perju<lb break="no" ed="#Bf" n="48"/>rio.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1194">
<lb ed="#Bf" n="49"/>Ad hoc autem quod queritur, Utram
<lb ed="#Bf" n="50"/>sit cogendus ? Dicendum, quod licet
qui<lb break="no" ed="#Bf" n="51"/>dam dixerunt, quod sit cogendus propter
<lb ed="#Bf" n="52"/>juramentum : tamen videtur sapientibus,
<lb ed="#Bf" n="53"/>quod non : sed dissimulandum est si ex
<lb ed="#Bf" n="54"/>odio sponse non vult perficere quod
ju<lb break="no" ed="#Bf" n="55"/>ravit, quia posset majus malum sequi :
<lb ed="#Bf" n="56"/>cl iste casus expresse scriptus est, Extra,
<lb ed="#Bf" n="57"/>libro quarto de sponsalibus, Requisivit,
<lb ed="#Bf" n="58"/>ubi sic dicit Lucius terlius : <quote xml:id="alalal-i32012-Qd1e1217"> Requisivit
<lb ed="#Bf" n="59"/>a nobis tua fraternitas, qua censura
mu<lb break="no" ed="#Bf" n="60"/>lier compelli debeat qua jurisjurandi
re<lb break="no" ed="#Bf" n="61"/>ligione neglecta nubere renuit cul se
<lb ed="#Bf" n="62"/>nupturam interposito juramento firma~-
<lb ed="#Bf" n="63"/>vit. </quote> Et infra, <quote xml:id="alalal-i32012-Qd1e1231"> Ad quod breviter
re<lb break="no" ed="#Bf" n="64"/>spondeo, quod cum libera debeant esse
<lb ed="#Bf" n="65"/>matrimonia, monenda est potius quam
<lb ed="#Bf" n="66"/>cogenda, cum coactiones difficiles soleant
<lb ed="#Bf" n="67"/>exitus habere frequenter. </quote>
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1243">
<lb ed="#Bf" n="68"/>Ad id autem quod objicitur de
condi<lb break="no" ed="#Bf" n="69"/>tione simpliciter honesta, dicendum quod
<lb ed="#Bf" n="70"/>illa merito est apponenda, ita quod
vitu<lb break="no" ed="#Bf" n="71"/>perari possunt conlrahentes, si non
ap<lb break="no" ed="#Bf" n="72"/>ponant : quia contrahentes aut sunt
ma<lb break="no" ed="#Bf" n="73"/>ture wtatis, aut infantuli. Si sunt adulti,
<lb ed="#Bf" n="74"/>adhuc licct in cis sit confortata ratio,
ta<lb break="no" ed="#Bf" n="75"/>men unus solus non polest videre quid
<lb ed="#Bf" n="76"/>expediat, sicul vident plures fideliter con~
<lb ed="#Bf" n="77"/>sulentes. Si autem sunt infantes, non
<lb ed="#Bf" n="78"/>possunt discernere nisi doctrina et
consi<lb break="no" ed="#Bf" n="79"/>lio aliorum seniorum : et ideo cum
dis<lb break="no" ed="#Bf" n="80"/>cretio laciat ad libertatem et honestatem
<lb ed="#Bf" n="81"/>consensus, talis condilio potius facit ad
<lb ed="#Bf" n="82"/>liberum matrimonium, quam ancillare
<lb ed="#Bf" n="83"/>vel servile: non enim dicitar liberum
<lb ed="#Bf" n="84"/>apud sapientes, quod quasi vinculum
<lb ed="#Bf" n="85"/>vel velamen malities habet libertatem,
<lb ed="#Bf" n="86"/>sed id potius quod secundum virtutem
<lb ed="#Bf" n="87"/>libere fit : et ideo talis conditio tenet, et
<lb ed="#Bf" n="88"/>est favorabilis.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1291">
<lb ed="#Bf" n="89"/>Et sic patet solutio ad primum.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1296">
<lb ed="#Bf" n="90"/>Ad aliud dicendum, quod duplex est
<lb ed="#Bf" n="91"/>consensus, scilicet malrimonium faciendi,
<lb ed="#Bf" n="92"/>etiste non dependet ad alium in matri-
<pb ed="#Bf" n="161"/>
<cb ed="#Bf" n="a"/>
<lb ed="#Bf" n="1"/>monio. Est etiam consensus
conditiona<lb break="no" ed="#Bf" n="2"/>tus, quando de voluntate propria apponit
<lb ed="#Bf" n="3"/>conditionem, eo quod sibi homo non
suf<lb break="no" ed="#Bf" n="4"/>ficit ad consilium, ét ille dependet ratione
<lb ed="#Bf" n="5"/>prius inducta.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1320">
<lb ed="#Bf" n="6"/>Ad 1 quod ulterius quaeritur de
con<lb break="no" ed="#Bf" n="7"/>ditione utilitatis quae est pecunia,
dicen<lb break="no" ed="#Bf" n="8"/>dum videtur, quod illa dupliciter apponi
<lb ed="#Bf" n="9"/>potest, scilicet aut ut in modum dotis,
<lb ed="#Bf" n="10"/>aut ut in modum pcene si non
consum<lb break="no" ed="#Bf" n="11"/>mantur matrimonia. Si primo modo
ap<lb break="no" ed="#Bf" n="12"/>ponatur, dico quod stat et exigi potest :
<lb ed="#Bf" n="13"/>et si non stet conditio, non tenetur ad
<lb ed="#Bf" n="14"/>consummationem promissionis. Et hoc
<lb ed="#Bf" n="15"/>contingit propter onera matrimonii, ut
<lb ed="#Bf" n="16"/>dictum est supra Si autem adjiciatur
<lb ed="#Bf" n="17"/>per modum peene,ut si sic dicatur : Nisi
<lb ed="#Bf" n="18"/>contraxero tecum, ego dabo tibi centum
<lb ed="#Bf" n="19"/>marcas: dico quod non tenet conditio
<lb ed="#Bf" n="20"/>nec exigi potest si non consummetur
ma<lb break="no" ed="#Bf" n="21"/>trimonium. Argumentum autem ad hoc
<lb ed="#Bf" n="22"/>est in decretali prius inducta, Regudszvit :
<lb ed="#Bf" n="23"/>quia scilicet matrimonia debent esse
li<lb break="no" ed="#Bf" n="24"/>bera.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1365">
<lb ed="#Bf" n="25"/>Ad id autem quod contra objicitur,
<lb ed="#Bf" n="26"/>dicendum quod matrimonium non
poni<lb break="no" ed="#Bf" n="27"/>lur sub pretio, ut patet ex supra dictis.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1374">
<lb ed="#Bf" n="28"/>Ad aliud duo est concedendum : quia
<lb ed="#Bf" n="29"/>illa procedunt in sensu illo quo conditio
<lb ed="#Bf" n="30"/>pecuniaria adjicitur in modum peoene, et
<lb ed="#Bf" n="31"/>sunt bona contra illos quialiter sentiunt,
<lb ed="#Bf" n="32"/>quam hic est determinatum.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1387">
<lb ed="#Bf" n="33"/>Ad id quod ulterius objicitur de
con<lb break="no" ed="#Bf" n="34"/>ditione turpi et contraria matrimonio,
<lb ed="#Bf" n="35"/>dicendum quod matrimonium numquam
<lb ed="#Bf" n="36"/>est finis mali, nec etiam ad malum
<lb ed="#Bf" n="37"/>finom. Est enim duplex finis, sicut et
<lb ed="#Bf" n="38"/>super secundum librum Senéentiarum
<lb ed="#Bf" n="39"/>notatum invenies, scilicet finis operis, et
<lb ed="#Bf" n="40"/>linis operantis. Finis operis matrimonil
<lb ed="#Bf" n="41"/>numquam est ad malum finem, vel finis
<lb ed="#Bf" n="42"/>mali, Finis autem operantis sic potest
<lb ed="#Bf" n="43"/>esse in malo : et dictum Augustini
in<lb break="no" ed="#Bf" n="44"/>telligitur de fine operis, non operantis.
<lb ed="#Bf" n="45"/>Kit quia finis operantis non est essentialis
<lb ed="#Bf" n="46"/>linis matrimonii, ideo dicit jus, quod
<lb ed="#Bf" n="47"/>cessat conditio quae est turpis finis
inten<lb break="no" ed="#Bf" n="48"/>tio ex parte contrahentis, non
contra<lb break="no" ed="#Bf" n="49"/>clus : et tenet contractus sponsalium.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1426">
<cb ed="#Bf" n="b"/>
<lb ed="#Bf" n="50"/>Et per hoc patet solutio et ratio juris.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1433">
<lb ed="#Bf" n="51"/>Ad aliud dicendum, quod unus plus
<lb ed="#Bf" n="52"/>peccat in actu, et alter plus in
circum<lb break="no" ed="#Bf" n="53"/>stantia trahente in id genus peccati, hoc
<lb ed="#Bf" n="54"/>est, in adulterium : nihil enim prohibet
<lb ed="#Bf" n="55"/>utrumque plus peccare consideratione
<lb ed="#Bf" n="56"/>diversa.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1449">
<lb ed="#Bf" n="57"/>Si autem queritur, Quis simpliciter
<lb ed="#Bf" n="58"/>plus peccet? Videtur, dicendum, quod
<lb ed="#Bf" n="59"/>ille qui prostituit uxorem propriam, ex
<lb ed="#Bf" n="60"/>hoc peccat majori peccato quod est
adul<lb break="no" ed="#Bf" n="61"/>terium, et contra plura : quia contra
<lb ed="#Bf" n="62"/>quecumque peccat leno, peccat et iste,
<lb ed="#Bf" n="63"/>etinsuper contra bonum matrimonii.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1468">
<lb ed="#Bf" n="64"/>Ad hoc quod objicitur de conditione
<lb ed="#Bf" n="65"/>ultima, dicendum quod illa annihilat
<lb ed="#Bf" n="66"/>contractum : quia non est consensus in
<lb ed="#Bf" n="67"/>talibus in matrimonium secundum
in<lb break="no" ed="#Bf" n="68"/>tellectum, sed secundum vocem tantum :
<lb ed="#Bf" n="69"/>sed secundum intellectum consentiunt
<lb ed="#Bf" n="70"/>in vile contubernium, quia non potest
<lb ed="#Bf" n="71"/>esse matrimonium, ubi renuntiatur bonis
<lb ed="#Bf" n="72"/>omnibus matrimonii.
</p>
<p xml:id="alalal-i32012-d1e1490">
<lb ed="#Bf" n="73"/>Et per hoc patet solutio ad objectum :
<lb ed="#Bf" n="74"/>quia in tali contractu nihil boni est : et
<lb ed="#Bf" n="75"/>ideo nihil boni inde potest elici quod
te<lb break="no" ed="#Bf" n="76"/>neatur, sicut fuit in aliis contractibus
<lb ed="#Bf" n="77"/>conditionatis,
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>