-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-al7b30_alalal-i41971.xml
614 lines (614 loc) · 31.5 KB
/
cod-al7b30_alalal-i41971.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 2</title>
<author ref="#Albert">Albertus Magnus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 2</title>
<date when="2022-06-21">June 21, 2022</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Bf" n="cod-al7b30">Paris 1894, v. 30</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0"
url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2022-06-21" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Bf" n="201"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="alalal-i41971"><!-- l4d29a2 -->
<head xml:id="alalal-i41971-Hd1e99">Articulus 2</head>
<head xml:id="alalal-i41971-Hd1e101" type="question-title">Quomodo dividatur coactio ?</head>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e104">
<lb ed="#Bf" n="36"/>ARTICULUS II.
<lb ed="#Bf" n="37"/>Quomodo dividatur coactio ?
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e111">
<lb ed="#Bf" n="38"/>Secundo, Queritur de divisione
coa<lb break="no" ed="#Bf" n="39"/>ctionis.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e118">
<lb ed="#Bf" n="40"/>Accipiantur autem quecumque
divi<lb break="no" ed="#Bf" n="41"/>siones sunt in jure.
<cb ed="#Bf" n="b"/>
<lb ed="#Bf" n="42"/>Colligitur autem ex libro IV
Pande<lb break="no" ed="#Bf" n="43"/>ctarum veterum,quod vis aliqua cadat in
<lb ed="#Bf" n="44"/>constantem virum, alia autem non
<lb ed="#Bf" n="45"/>cadit.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e137">
<lb ed="#Bf" n="46"/>Item, Vis sive metus quandoque est
<lb ed="#Bf" n="47"/>oppressionis, quandoque corporis,
quan<lb break="no" ed="#Bf" n="48"/>doque rerum, quandoque uxoris,
quan<lb break="no" ed="#Bf" n="49"/>doque liberorum.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e148">
<lb ed="#Bf" n="50"/>Item, Metus sive vis quandoque est
<lb ed="#Bf" n="51"/>circa res turpes, quandoque circa
hone<lb break="no" ed="#Bf" n="52"/>stas.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e157">
<lb ed="#Bf" n="53"/>Item, Metus quandoque est de
condi<lb break="no" ed="#Bf" n="54"/>tione deteriori circa se vel liberos,
quan<lb break="no" ed="#Bf" n="55"/>doque de re aliena.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e166">
<lb ed="#Bf" n="56"/>OsnciruR autem de prima. Videtur
<lb ed="#Bf" n="57"/>enim, quod nullus metus cadat in
con<lb break="no" ed="#Bf" n="58"/>stantem virum :
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e175">
<lb ed="#Bf" n="59"/>1. Constans enim non est nisi ex
vir<lb break="no" ed="#Bf" n="60"/>tute et gratia: sed talis nihil debet facere
<lb ed="#Bf" n="61"/>ex metu mortis : ergo videtur, quod non
<lb ed="#Bf" n="62"/>cadat in ipsum.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e186">
<lb ed="#Bf" n="63"/>2. Item, Seneca probavit, quod nulla
<lb ed="#Bf" n="64"/>perturbatio cadit in sapientem : ergo nec
<lb ed="#Bf" n="65"/>in constantem : ergo nec perturbatic
<lb ed="#Bf" n="66"/>metus : ergo nihil debet facere causa
<lb ed="#Bf" n="67"/>metus. .
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e200">
<lb ed="#Bf" n="68"/>3. Item, Si aliquis metus cadit in
con<lb break="no" ed="#Bf" n="69"/>stantem virum, ille est metus mortis :
<lb ed="#Bf" n="70"/>precipit autem Dominus in Evangelio,
<lb ed="#Bf" n="71"/>Matth. x, 28 : Nolite timere eos gui
occi<lb break="no" ed="#Bf" n="72"/>dunt corpus. Ergo nec aliquod aliorum
<lb ed="#Bf" n="73"/>periculorum timeri debet : ergo nullus
<lb ed="#Bf" n="74"/>metus cadit in constantem.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e218">
<lb ed="#Bf" n="75"/>4. Si forte dicas, quod ad cogenda
<lb ed="#Bf" n="76"/>peccata non cadit aliquis metus in
con<lb break="no" ed="#Bf" n="77"/>stantem virum, sed ad cogenda alia, sicut
<lb ed="#Bf" n="78"/>ad promittendum aliquod temporale,
<lb ed="#Bf" n="79"/>scilicet matrimonium, vel pecuniam,
<lb ed="#Bf" n="80"/>quam si promittit, solvere non tenetur.
<lb ed="#Bf" n="81"/>Contra: 1 ad Thessal. v, 22, dicitur
<lb ed="#Bf" n="82"/>
<quote xml:id="alalal-i41971-Qd1e237">Ab omni specie mala abstinete vo</quote>s:
<lb ed="#Bf" n="83"/>mala autem species est promittere et non
<lb ed="#Bf" n="84"/>solvere : ergo ab illa est abstinendum :
<lb ed="#Bf" n="85"/>ergo peccat qui non abstinet : ergo
coa<lb break="no" ed="#Bf" n="86"/>ctio facit illud solvi, quia aliter accideret
<lb ed="#Bf" n="87"/>peceatum,
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e251">
<lb ed="#Bf" n="88"/>5. Item, Aristoteles dicit, quod fortis
<lb ed="#Bf" n="89"/>eliam in magnis periculis, sicut in mor-
<pb ed="#Bf" n="202"/>
<cb ed="#Bf" n="a"/>
<lb ed="#Bf" n="1"/>te, non flectitur : ergo videtur, quod
nul<lb break="no" ed="#Bf" n="2"/>lus exeusetur per metum.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e267">
<lb ed="#Bf" n="3"/>Ulterius quaeritur hic, Ctram cadem
<lb ed="#Bf" n="4"/>divisio sit ista cum illa quae datar a
<lb ed="#Bf" n="5"/>quibusdam Jurisperitis, quod violentia
<lb ed="#Bf" n="6"/>alia levis, alia violenta.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e278">
<lb ed="#Bf" n="7"/>Et videtur, quod sic : quia violenta
<lb ed="#Bf" n="8"/>cadit in constantem virum, et levis non :
<lb ed="#Bf" n="9"/>ergo est eadem.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e287">
<lb ed="#Bf" n="10"/>Sed contra videtur, quod non sit
ea<lb break="no" ed="#Bf" n="11"/>dem : quia quaedam cadit in constantem
<lb ed="#Bf" n="12"/>virum, quae non cadit in alium : sed
<lb ed="#Bf" n="13"/>violentia est uno modo respectue
om<lb break="no" ed="#Bf" n="14"/>nium : ergo videtur non esse eadem,
<lb ed="#Bf" n="15"/>Probatio majoris : quia dicit Lex, quod
<lb ed="#Bf" n="16"/>non est probabile hominem clare
digni<lb break="no" ed="#Bf" n="17"/>latis Limuisse in urbe, in qua timel
ho<lb break="no" ed="#Bf" n="18"/>mo dignitatis non clara. Securpa autem
<lb ed="#Bf" n="19"/>probatur ex ratione violenti simpliciter,
<lb ed="#Bf" n="20"/>quod omni homini violentum videtur,
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e314">
<lb ed="#Bf" n="21"/>Uneerios querilure de secunda
divi<lb break="no" ed="#Bf" n="22"/>sione.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e321">
<lb ed="#Bf" n="23"/>Ista enim pro prima parte videtur
bo<lb break="no" ed="#Bf" n="24"/>na esse, et quae cadit in constanlem
vi<lb break="no" ed="#Bf" n="25"/>rum : quia
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e330">
<lb ed="#Bf" n="26"/>1. Dicit Hieronymus, quod crudelis est,
<lb ed="#Bf" n="27"/>qui famam negligit : ergo etiam qui facit
<lb ed="#Bf" n="28"/>aliquid metu fame, ipse debet mereri
<lb ed="#Bf" n="29"/>veniam et ignoscentiam,
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e341">
<lb ed="#Bf" n="30"/>2. Hem, Aristoteles in primo libro de
<lb ed="#Bf" n="31"/>Regimine dominorum, dicit quod fama
<lb ed="#Bf" n="32"/>aregibus et aliis maxime debet
deside<lb break="no" ed="#Bf" n="33"/>rari: ergo denigrans famam, debet
time<lb break="no" ed="#Bf" n="34"/>ri maxime : ergo pro perioulo fama
<lb ed="#Bf" n="35"/>metus habitus excusat, ut videtur,
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e357">
<lb ed="#Bf" n="36"/>In conrrantunm hujus est, quod
<lb ed="#Bf" n="37"/>1. Dicit <name xml:id="alalal-i41971-Nd1e363">Vulpianus</name>, quod metas causa
<lb ed="#Bf" n="38"/>gestum est, sic non timorem infamia
<lb ed="#Bf" n="39"/>hoe edieto contineri. Pedius dicit idem,
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e370">
<lb ed="#Bf" n="40"/>2. Item, Ridiculum est st aliqua velit
<lb ed="#Bf" n="41"/>sibi a judice de stupro salisfierl, co quod
<lb ed="#Bf" n="42"/>timens infamia notari, noa clamaverit :
<lb ed="#Bf" n="43"/>ergo timor infaniae nullos timor est, ut
<lb ed="#Bf" n="44"/>videtur.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e384">
<lb ed="#Bf" n="45"/>3. Item, De timore corporis nihil
vi<lb break="no" ed="#Bf" n="46"/>detar esse : quia dicitur, Job, u, 4:
<lb ed="#Bf" n="47"/>
<quote xml:id="alalal-i41971-Qd1e392">Pellem pro pelle, et euncla gue hadbet
<lb ed="#Bf" n="48"/>homo dabit pro anima sua</quote>, Ergo vide-
<cb ed="#Bf" n="b"/>
<lb ed="#Bf" n="49"/>tur, quod pro periculo corporis non sit
<lb ed="#Bf" n="50"/>dimittenda : ergo si facit aliquid pro
<lb ed="#Bf" n="51"/>corporis periculo, est vituperabile :
<lb ed="#Bf" n="52"/>viluperabile non excusat : ergo videtur,
<lb ed="#Bf" n="53"/>quod ille exeusalionem non mereatur a
<lb ed="#Bf" n="54"/>judice.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e413">
<lb ed="#Bf" n="55"/>4. Item, Malum neminem excusat
<lb ed="#Bf" n="56"/>sed timor humanus, est malus, ut dicunt
<lb ed="#Bf" n="57"/>Beda et Gregorius : ergo nullum
excu<lb break="no" ed="#Bf" n="58"/>sed timor humanus esf, quando
<lb ed="#Bf" n="59"/>aliquis pelli sue timet : ergo talis non
<lb ed="#Bf" n="60"/>excusatur : ergo si tall limore contrahat,
<lb ed="#Bf" n="61"/>ipse non debet excusari.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e431">
<lb ed="#Bf" n="62"/>Ulterius objicitur de timore rerum :
<lb ed="#Bf" n="63"/>quia etiam Aristoteles dicit in WD £
thi<lb break="no" ed="#Bf" n="64"/>corum, quod non fortis magna pati
<lb ed="#Bf" n="65"/>pro parvis rebus : sed res parva sunt
<lb ed="#Bf" n="66"/>rest ergo pro illis non debet aliquis
<lb ed="#Bf" n="67"/>magna pati: ergo vituperabilis est, qui
<lb ed="#Bf" n="68"/>hoe facit : sed per viluperabile nullus
<lb ed="#Bf" n="69"/>exeusatur : ergo videtur quod metus
<lb ed="#Bf" n="70"/>rerum, non excusat aligquem apud
judi<lb break="no" ed="#Bf" n="71"/>cem.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e455">
<lb ed="#Bf" n="72"/>In contrarium hujus est <ref xml:id="alalal-i41971-Rd1e459">decretalis
<lb ed="#Bf" n="73"/>
<name xml:id="alalal-i41971-Nd1e463">Aloxandri tertii</name> in primo libre</ref>, De his
<lb ed="#Bf" n="74"/>que vi metusye causa fiunt: <quote xml:id="alalal-i41971-Qd1e468"> Abbas
<lb ed="#Bf" n="75"/>sancti Udmundi a quo R. presen. lator
<lb ed="#Bf" n="76"/>patrimonium suum tenere dignoseitur,
<lb ed="#Bf" n="77"/>milites et burgenses ad domum pradicti
<lb ed="#Bf" n="78"/>R. sicut acecpimus, destinavit, qui cum
<lb ed="#Bf" n="79"/>a domo etab universa possessione
ex<lb break="no" ed="#Bf" n="80"/>pellcrent, nisi Eeclesiam suam penilus
<lb ed="#Bf" n="81"/>abjuraret : quod cum idem Wi. tali modo
<lb ed="#Bf" n="82"/>fecisset, Abbas alii concessit
<lb ed="#Bf" n="83"/>Keelesiam supra dictam. Unde quia quae
<lb ed="#Bf" n="84"/>metu et vi diunt, de jure debent in
irri<lb break="no" ed="#Bf" n="85"/>tum revocari, mandamus quatenus
pra<lb break="no" ed="#Bf" n="86"/>dicto R. eum integritate restituas
uni<lb break="no" ed="#Bf" n="87"/>versa, </quote> Ex hoc aceipitur, quod ille fecit
<lb ed="#Bf" n="88"/>resignationem illam metu rerum, scilicet
<lb ed="#Bf" n="89"/>exptilsionis a possessione et domo : et
<lb ed="#Bf" n="90"/>tamen a Papa in irritum revocatur :
<lb ed="#Bf" n="91"/>ergo metus rerum excusal, et restituit in
<lb ed="#Bf" n="92"/>integrum.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e511">
<lb ed="#Bf" n="93"/>Ulterius quaeritur de hoc quod dicit
<lb ed="#Bf" n="94"/>metum esse uxoris. Videtur
<lb ed="#Bf" n="95"/>non esse faciendum : quia
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e520">
<pb ed="#Bf" n="203"/>
<cb ed="#Bf" n="a"/>
<lb ed="#Bf" n="1"/>1. Legimus, Genes, xu, 11 et seq.,
<lb ed="#Bf" n="2"/>eUxx, 2 et seq., quod Abraham suam
<lb ed="#Bf" n="3"/>uxorem metu corporis exposuit alii,
<lb ed="#Bf" n="4"/>quando dixit sororem suam esse. Et
<lb ed="#Bf" n="5"/>similiter fecit Isaac '. Ergo videtur,
<lb ed="#Bf" n="6"/>quod potius uxor sit exponenda, quam
<lb ed="#Bf" n="7"/>aliquid fiat poenale : ergo metus uxoris
<lb ed="#Bf" n="8"/>non excusat,
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e545">
<lb ed="#Bf" n="9"/>2. Item, Dicit Augustinus in libro
<lb ed="#Bf" n="10"/>primo de Civitale Dei, quod libido
alie<lb break="no" ed="#Bf" n="11"/>nanon maculat animam : et ponitur in
<lb ed="#Bf" n="12"/>decreto, causa 13 : sed propter illud
<lb ed="#Bf" n="13"/>quod non maculat, stullum est aliquid
<lb ed="#Bf" n="14"/>pati: ergo qui facit aliquid propter
uxo<lb break="no" ed="#Bf" n="15"/>ris metum, stultus est: et propter
stul<lb break="no" ed="#Bf" n="16"/>litiam nullus excusatur : ergo nec iste
<lb ed="#Bf" n="17"/>inctus excusat.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e567">
<lb ed="#Bf" n="18"/>Eadem prorsus est objectio de
libe<lb break="no" ed="#Bf" n="19"/>ris.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e574">
<lb ed="#Bf" n="20"/>In conrranium autem est quod dicit
<lb ed="#Bf" n="21"/>lex Pauli: <quote xml:id="alalal-i41971-Qd1e580"> Quae metus causa gesta sunt,
<lb ed="#Bf" n="22"/>hae ut diximus ad edictum pertinere
<lb ed="#Bf" n="23"/>nihil interest, an in se quis veritus sit,
<lb ed="#Bf" n="24"/>aut in liberis suis : tamen pro affectu
<lb ed="#Bf" n="25"/>parentes in liberis magis iterantur. </quote>
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e592">
<lb ed="#Bf" n="26"/>Ulterius quaeritur de alia divisione,
<lb ed="#Bf" n="27"/>quod metus quandoque est circa res
<lb ed="#Bf" n="28"/>turpes, quandoque circa honestas.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e601">
<lb ed="#Bf" n="29"/>Nulla enim videtur esse vis aut metus
<lb ed="#Bf" n="30"/>circa res turpes : quia potius omnia
<lb ed="#Bf" n="31"/>debemus sustinere secundum
Philoso<lb break="no" ed="#Bf" n="32"/>phos, antequam turpia debemus admit~
<lb ed="#Bf" n="33"/>tere : ergo videtur, quod hoc nihil sit
<lb ed="#Bf" n="34"/>quod dicit.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e617">
<lb ed="#Bf" n="35"/>In contrarium hujus est quod dicit
<lb ed="#Bf" n="36"/>Vulpianus : <quote xml:id="alalal-i41971-Qd1e623"> Vim accipimus atrocem,
<lb ed="#Bf" n="37"/>et eam quie adversus bonos mores fit. </quote>
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e630">
<lb ed="#Bf" n="38"/>Ulterius objicitur de ultima.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e635">
<lb ed="#Bf" n="39"/>Quia videtur, quod vanum sit curare
<lb ed="#Bf" n="40"/>de condilione : ergo videtur quod non
<lb ed="#Bf" n="41"/>sit causa metus sulficiens, conditio.
Pro<lb break="no" ed="#Bf" n="42"/>patun, Lad Corinth. wn, 21, ubi dicitur :
<lb ed="#Bf" n="43"/>Servus vocatus es, non sit bi cura, etc.
<lb ed="#Bf" n="44"/>Krgo videtur etiam, quod debemus
ap<lb break="no" ed="#Bf" n="45"/>petere mutari nostram conditionem in
<cb ed="#Bf" n="b"/>
<lb ed="#Bf" n="46"/>pejus : ergo videtur, quod hac causa
<lb ed="#Bf" n="47"/>non est sufficiens.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e659">
<lb ed="#Bf" n="48"/>In contrarium est quod dicit Paulas :
<lb ed="#Bf" n="49"/>
<quote xml:id="alalal-i41971-Qd1e665"> Ego puto etiam servilutis timorem
si<lb break="no" ed="#Bf" n="50"/>miliunque admittendum. </quote> Et ita Paulus
<lb ed="#Bf" n="51"/>libro eodem : <quote xml:id="alalal-i41971-Qd1e672">Si is accipiat pecuniam
<lb ed="#Bf" n="52"/>qui instrumenta status mei iterum
sump<lb break="no" ed="#Bf" n="53"/>turus est nisi dem, non dubitatur quin
<lb ed="#Bf" n="54"/>maximo meta compellar, utique si jam
<lb ed="#Bf" n="55"/>in servitutem petor, et illis instrumentis
<lb ed="#Bf" n="56"/>perditis non possim liber pronuntiari. </quote>
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e686">
<lb ed="#Bf" n="57"/>Responsio. Dicendum, quod omnis
<lb ed="#Bf" n="58"/>metus divisio proprie reducitur ad tres ;
<lb ed="#Bf" n="59"/>qnarum una est ex parte inferentium
<lb ed="#Bf" n="60"/>metum, et hec notatur in hoc versu,
<lb ed="#Bf" n="61"/>scilicet, Stupri sive stalus, verberum
<lb ed="#Bf" n="62"/>algue necis.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e702">
<lb ed="#Bf" n="63"/>Alia est ex parte eorum circa quae est
<lb ed="#Bf" n="64"/>metus, sicut circa materiam, et hae
<lb ed="#Bf" n="65"/>quandoque sunt honesta, quandoque
in<lb break="no" ed="#Bf" n="66"/>honesta sive adversus bono mores
exi<lb break="no" ed="#Bf" n="67"/>stentia : quandoque autem non. Verbi
<lb ed="#Bf" n="68"/>gratia, ut si cogatur aliquis dare vel
<lb ed="#Bf" n="69"/>promittere ne stupretur, vel cogatur
<lb ed="#Bf" n="70"/>promittere ne impediatur a stupro : quia
<lb ed="#Bf" n="71"/>dicit Aristotcles, quod absentia
dele<lb break="no" ed="#Bf" n="72"/>ctationum in continentibus facit
tristi<lb break="no" ed="#Bf" n="73"/>tiam.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e728">
<lb ed="#Bf" n="74"/>Tertia sumitur ex parte ejus qui
cogi<lb break="no" ed="#Bf" n="75"/>tur, seilicet quod alia cadit in virum
<lb ed="#Bf" n="76"/>constantem, alia autem non, sed in
for<lb break="no" ed="#Bf" n="77"/>midolosum : et hoc est quod dicit
Vul<lb break="no" ed="#Bf" n="78"/>pianus : <quote xml:id="alalal-i41971-Qd1e741"> Metum accipiendum Labo
<lb ed="#Bf" n="79"/>dixit non quemlibet, sed majoris mali. </quote>
<lb ed="#Bf" n="80"/>Et Paulus, <quote xml:id="alalal-i41971-Qd1e748"> Metum non vani hominis,
<lb ed="#Bf" n="81"/>sed qui merito in homine constantissimo
<lb ed="#Bf" n="82"/>cadere debeat, ad hoc dictum perlinere
<lb ed="#Bf" n="83"/>dicimus. </quote>
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e759">
<lb ed="#Bf" n="84"/>Dicendum ergo ad primum, quod
me<lb break="no" ed="#Bf" n="85"/>tus est respectu boni minoris quam sit
<lb ed="#Bf" n="86"/>id quod minatur metus : sicut minatur
<lb ed="#Bf" n="87"/>metus mortem, vel quod detur pecunia,
<lb ed="#Bf" n="88"/>danda est pecunia vel promittenda.
Eo<lb break="no" ed="#Bf" n="89"/>dem modo si minetur stuprum, vel
con<lb break="no" ed="#Bf" n="90"/>ditionis deteriorationem. Sed si minetur
<lb ed="#Bf" n="91"/>mortem pro fidei negatione vel justitia,
<pb ed="#Bf" n="204"/>
<cb ed="#Bf" n="a"/>
<lb ed="#Bf" n="1"/>non est respiciendus metus etiam
secun<lb break="no" ed="#Bf" n="2"/>dum Philosophos et secundum civiles.
<lb ed="#Bf" n="3"/>Et ita intelligitur lex quae facit integrum
<lb ed="#Bf" n="4"/>restilui, si aliquid fit metus causa : quae
<lb ed="#Bf" n="5"/>restitulio fieri non potest in negatione
<lb ed="#Bf" n="6"/>fidei vel justitiae : sapientis enim est
eli<lb break="no" ed="#Bf" n="7"/>gere minus malum, scilicet mortem
<lb ed="#Bf" n="8"/>quam negationem fide : vel etiam
bono<lb break="no" ed="#Bf" n="9"/>rum perditionem, quam virtutis, vel
<lb ed="#Bf" n="10"/>corporis. Et hoc est quod dicitur, ad
<lb ed="#Bf" n="11"/>Hebr. x, 34: <quote xml:id="alalal-i41971-Qd1e806"
source="http://scta.info/resource/hebr10_34@7-19">Rapinam bonorum
vestro<lb break="no" ed="#Bf" n="12"/>ruin cum gaudio suscepists,
cognoscen<lb break="no" ed="#Bf" n="13"/>tes vos habere meliorem et manentem
<lb ed="#Bf" n="14"/>substantiam.</quote>
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e816">
<lb ed="#Bf" n="15"/>Et per hoc patet solutio ad tria prima.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e821">
<lb ed="#Bf" n="16"/>Ad aliud dicendum, quod Praetoris lex
<lb ed="#Bf" n="17"/>intelligitur de bis qu minora sunt, et
<lb ed="#Bf" n="18"/>potius toleranda, quam id quod minatur
<lb ed="#Bf" n="19"/>metus, sicut dictum est.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e832">
<lb ed="#Bf" n="20"/>Ad id quod objicitur, dicendum quod
<lb ed="#Bf" n="21"/>non est species mala promittere, quia
<lb ed="#Bf" n="22"/>hoc potest ficri male et bene : sed non
<lb ed="#Bf" n="23"/>solvere promissum nisi excusetur, est
<lb ed="#Bf" n="24"/>species mala. Et bene concedo, quod ubi
<lb ed="#Bf" n="25"/>est judicium, inveniri potest defensio. A
<lb ed="#Bf" n="26"/>judice etiam coactus debet solvere
pro<lb break="no" ed="#Bf" n="27"/>missum : et competit ei actio ex lege et
<lb ed="#Bf" n="28"/>canone, et judex debet cum restituere in
<lb ed="#Bf" n="29"/>integrum. Si autem defectus sit judicis,
<lb ed="#Bf" n="30"/>puto quod non debet solvere, sed
ali<lb break="no" ed="#Bf" n="31"/>quam levem propter cautclam facere
<lb ed="#Bf" n="32"/>penuitentiam de promisso, precipuc si
<lb ed="#Bf" n="33"/>fides vel juramentum non intervenit : si
<lb ed="#Bf" n="34"/>enim juramentum fecit de so:vendo,
di<lb break="no" ed="#Bf" n="35"/>cunt multi, quod etiam mihi salis
pro<lb break="no" ed="#Bf" n="36"/>babile videtur, esse solvendum. Si
au<lb break="no" ed="#Bf" n="37"/>tem non solvit, et juramentum violavit,
<lb ed="#Bf" n="38"/>et postea venit ad pemnitentiam, videtur
<lb ed="#Bf" n="39"/>mihi non esse cogendus ad solutionem,
<lb ed="#Bf" n="40"/>sed tantum ad fracti juramenti emenda~
<lb ed="#Bf" n="41"/>tionem.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e882">
<lb ed="#Bf" n="42"/>Ad aliud dicendum, quod Aristoteles
<lb ed="#Bf" n="43"/>loquitur de his qui sustinent pericula
<lb ed="#Bf" n="44"/>gratia boni hominis, vel civitatis, vel
<lb ed="#Bf" n="45"/>ventis + tunc enim sustinendum est, quod
<lb ed="#Bf" n="46"/>minus periculum est, quam id quod
ex<lb break="no" ed="#Bf" n="47"/>torquere intendif.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e898">
<lb ed="#Bf" n="48"/>Ad id quod ulterius quieritur,
dicen<lb break="no" ed="#Bf" n="49"/>dum quod eadem est divisio, licet alia
<cb ed="#Bf" n="b"/>
<lb ed="#Bf" n="50"/>ratione sit data. Prima enim respicit
<lb ed="#Bf" n="51"/>constantiam patientis, et secunda
quan<lb break="no" ed="#Bf" n="52"/>titatem mali inferentis metum.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e915">
<lb ed="#Bf" n="53"/>Ad id quod contra objicitur,
dicen<lb break="no" ed="#Bf" n="54"/>dum quod illa quae non est violenta,
di<lb break="no" ed="#Bf" n="55"/>cilur quae non movet conslantem, et
<lb ed="#Bf" n="56"/>hee non est uno modo: et ideo falsum
<lb ed="#Bf" n="57"/>supponitur in objectione.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e928">
<lb ed="#Bf" n="58"/>Ad aliud dicendum, quod metus
fa<lb break="no" ed="#Bf" n="59"/>me non excusat: non enim intelligitur
<lb ed="#Bf" n="60"/>de fama quie est, sed de illa quae possct
<lb ed="#Bf" n="61"/>orivi de hoc quod minatur metus si
fie<lb break="no" ed="#Bf" n="62"/>ret, sicut factum fuit in Susanna,
Da<lb break="no" ed="#Bf" n="63"/>nicl, xur, 21 et seq., cui senes dixerunt,
<lb ed="#Bf" n="64"/>nisi assentirel cis, quod dicerent contra
<lb ed="#Bf" n="65"/>eam testimonium quod fuerit cum ea
ja<lb break="no" ed="#Bf" n="66"/>venis : et illa dixit : MJelius est mihi
<lb ed="#Bf" n="67"/>absque opere incidere in manus vestras,
<lb ed="#Bf" n="68"/>quam peccare in conspectu. Domini.
Di<lb break="no" ed="#Bf" n="69"/>elum autem Hieronymi intelligitur de eo
<lb ed="#Bf" n="70"/>qui occasionem infamia dat proprio
fa<lb break="no" ed="#Bf" n="71"/>clo, vel negligentia.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e961">
<lb ed="#Bf" n="72"/>Ad aliud dicendum codem modo : et
<lb ed="#Bf" n="73"/>ideo aliter loquitur lex, aliter
Philoso<lb break="no" ed="#Bf" n="74"/>phus.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e970">
<lb ed="#Bf" n="75"/>Ad puo alia quae objiciuntur de
timo<lb break="no" ed="#Bf" n="76"/>re corporis, dicendum secundum supra
<lb ed="#Bf" n="77"/>habitam regulam, quod timor cruciatus
<lb ed="#Bf" n="78"/>corporis vel metus facit excusari, quando
<lb ed="#Bf" n="79"/>est respectu minoris mali, quam sit id
<lb ed="#Bf" n="80"/>quod minatur metus : et sic patet, quod
<lb ed="#Bf" n="81"/>non valent objectiones illa.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e988">
<lb ed="#Bf" n="82"/>Per ivem patet solutio ad id quod
ob<lb break="no" ed="#Bf" n="83"/>jicitur de timore rerum : tamen ille
ti<lb break="no" ed="#Bf" n="84"/>mor non continetur in versu supra
habi<lb break="no" ed="#Bf" n="85"/>to, sed secundum regulam prehabitam
<lb ed="#Bf" n="86"/>timet in omnibus timoribus : quia, sicut
<lb ed="#Bf" n="87"/>probat Aristoteles, <quote xml:id="alalal-i41971-Qd1e1003"> Non est sapientis
<lb ed="#Bf" n="88"/>et fortis majus periculum sustinere pro
<lb ed="#Bf" n="89"/>re parva vel minori, quam sit periculum
<lb ed="#Bf" n="90"/>illarum. </quote>
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e1013">
<lb ed="#Bf" n="91"/>Avi quod ulterius objicitur de meta
<lb ed="#Bf" n="92"/>uxoris, scilicet ne adulteretur, dicendum
<lb ed="#Bf" n="93"/>quod illa causa suflicientissima est
<lb ed="#Bf" n="94"/>quia dicit lex Pauli, quod si dederit ne
<lb ed="#Bf" n="95"/>stuprum patiatur vir sive mulier, hoc
<pb ed="#Bf" n="205"/>
<cb ed="#Bf" n="a"/>
<lb ed="#Bf" n="1"/>edictum habet locum, cum viris bonis
<lb ed="#Bf" n="2"/>iste metus major quam mortis esse
de<lb break="no" ed="#Bf" n="3"/>heat.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e1038">
<lb ed="#Bf" n="4"/>Ad id autem quod objicitur de
Abra<lb break="no" ed="#Bf" n="5"/>ham, dicendum quod facta
Patriarcha<lb break="no" ed="#Bf" n="6"/>rum in consequentiam non sunt trahen.
<lb ed="#Bf" n="7"/>da : quia ipsi omnia in figura futurorum
<lb ed="#Bf" n="8"/>et instinctu Spiritus sancti agebant.
Ni<lb break="no" ed="#Bf" n="9"/>hilominus tamen potest dici quod
Abra<lb break="no" ed="#Bf" n="10"/>ham uxorem non exhibuit, sed sibi
ca<lb break="no" ed="#Bf" n="11"/>vit, certificatus per inspirationem, quod
<lb ed="#Bf" n="12"/>non posset maculari. Unde in Psalmo
<lb ed="#Bf" n="13"/>civ, 14 et 15: <quote xml:id="alalal-i41971-Qd1e1061">At corripuat pro eis reges.
<lb ed="#Bf" n="14"/>Nolite tangere christos meos, et in
Pro<lb break="no" ed="#Bf" n="15"/>phetis meis nolite malignari.</quote>
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e1069">
<lb ed="#Bf" n="16"/>Ad aliud dicendum, quod libido aliena
<lb ed="#Bf" n="17"/>quaimdiu aliena est, menlem non
macu<lb break="no" ed="#Bf" n="18"/>lat: sed quae primo est aliena, per
con<lb break="no" ed="#Bf" n="19"/>sensum efficitur propria, et tanc
macu<lb break="no" ed="#Bf" n="20"/>Jat. Et ideo si aliquis etiam coaclus
di<lb break="no" ed="#Bf" n="21"/>ceret se consentire in stuprum uxoris
<lb ed="#Bf" n="22"/>sue, ipse peccaret mortaliter : quia jam
<lb ed="#Bf" n="23"/>turpitudini quae gravior est, quam quod
<lb ed="#Bf" n="24"/>minatur tyrannus aliqualtenus
permitten<lb break="no" ed="#Bf" n="25"/>do cooperaretur.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e1093">
<lb ed="#Bf" n="26"/>Ad aliud dicendum, quod Vulpiani
<lb ed="#Bf" n="27"/>dictum intelligitur quando violentia
ty<lb break="no" ed="#Bf" n="28"/>ranni cogit facere aliquid contra bonos
<lb ed="#Bf" n="29"/>mores, sicut injuste promittere vel dare,
<lb ed="#Bf" n="30"/>vel consentire matrimonio, vel stupro,
<lb ed="#Bf" n="31"/>vel alicui tali : tunc enim id quod metus
<lb ed="#Bf" n="32"/>causa factum est, in irritum revocatur.
<lb ed="#Bf" n="33"/>Sed quando compellit ad id quod est
<lb ed="#Bf" n="34"/>secundum bonos mores, ut restituere,
<lb ed="#Bf" n="35"/>vel aliquid tale : tunc non judicatur
vio<lb break="no" ed="#Bf" n="36"/>lentia.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e1119">
<lb ed="#Bf" n="37"/>Et per hoc patet solutio ad totum.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e1124">
<lb ed="#Bf" n="38"/>Habet tamen hoc ultimum duas
dubi<lb break="no" ed="#Bf" n="39"/>tationes,
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e1131">
<lb ed="#Bf" n="40"/>Ponamus enim, quod judex qui
ha<lb break="no" ed="#Bf" n="41"/>bet potestatem, compellat aliquem ad
<lb ed="#Bf" n="42"/>injuste promittere, numquid in irritum
<lb ed="#Bf" n="43"/>revocabitur ?
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e1143">
<lb ed="#Bf" n="44"/>Videtur, quod non : quia res facta per
<lb ed="#Bf" n="45"/>judicem rescindi non debet. Conrra : [Hic
<lb ed="#Bf" n="46"/>nihil fit nisi metus causa.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e1152">
<lb ed="#Bf" n="47"/>Ad hoc dicendum, quod revocari
de<lb break="no" ed="#Bf" n="48"/>bet in irritum per superiorem : et hoc
<cb ed="#Bf" n="b"/>
<lb ed="#Bf" n="49"/>est quod dicit lex sic, <quote xml:id="alalal-i41971-Qd1e1162"> Si per injuriam
<lb ed="#Bf" n="50"/>quid fecit populi Romani magistiatus vel
<lb ed="#Bf" n="51"/>provincie praeses, Pomponius seribit hoc
<lb ed="#Bf" n="52"/>edictum locum habere. Forte, inquit, si
<lb ed="#Bf" n="53"/>mortis aut verberum terrore pecuniam
<lb ed="#Bf" n="54"/>extorsit alicul. </quote>
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e1176">
<lb ed="#Bf" n="55"/>Secundum dubium est, si pono, quod
<lb ed="#Bf" n="56"/>aliquis adultertum commisit quem ego
<lb ed="#Bf" n="57"/>prodere possum, et ne prodam eum ad
<lb ed="#Bf" n="58"/>mortem, dat pecuniam, utrum hic
edi<lb break="no" ed="#Bf" n="59"/>cium Pratoris locum habeat an non?
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e1189">
<lb ed="#Bf" n="60"/>Videtur autem, quod non habeat
lo<lb break="no" ed="#Bf" n="61"/>cum : quia pro turpi re dat : ergo non
<lb ed="#Bf" n="62"/>debet restitui quod vi factum est.
</p>
<p xml:id="alalal-i41971-d1e1198">
<lb ed="#Bf" n="63"/>Responsio. Dicendum, quod locum
<lb ed="#Bf" n="64"/>habet edictum : quia non habet judex
<lb ed="#Bf" n="65"/>respicere ad causam dandi, sed potius ad
<lb ed="#Bf" n="66"/>modum extorquendi : et hoc est quod
<lb ed="#Bf" n="67"/>dicit Paulus in eodem casu loquens
<lb ed="#Bf" n="68"/>
<quote xml:id="alalal-i41971-Qd1e1213"> Prator ut restituat, intervenire debet :
<lb ed="#Bf" n="69"/>nam etsi gestum est malo more, Pretor
<lb ed="#Bf" n="70"/>non respicit an adulter sit qui dedit, sed
<lb ed="#Bf" n="71"/>hoc solum quod hic accepit metu mortis
<lb ed="#Bf" n="72"/>illato. </quote>
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>