-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d1e20046.xml
191 lines (191 loc) · 14 KB
/
bb-d1e20046.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, D. 23, A. 1, Q. 1</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="CO">Calix O'Hara</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, D. 23, A. 1, Q. 1</title>
<date when="2019-01-03">January 03, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt> <authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-01-03" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d1e20046">
<head xml:id="bb-d1e20046-Hd1e119">III, D. 23, A. 1, Q. 1</head>
<head xml:id="bb-d1e20046-Hd1e122" type="question-title">Utrum fides sit virtus.</head>
<p xml:id="bb-d1e20046-d1e125">Circa primum sic proceditur et quaeritur, utrum fides sit virtus ; et loquimur hic de fide
qua quis credit in Deum.</p>
<div xml:id="bb-d1e20046-Dd1e128" type="rationes-principales">
<head xml:id="bb-d1e20046-Hd1e130">Rationes Principales</head>
<p xml:id="bb-d1e20046-d1e133">Et quod sic, ostenditur. Quod est principium nostrae salutis habet rationem virtutis ; sed,
fides est huiusmodi, secundum quod saepe dicitur in Evangelio : <quote xml:id="bb-d1e20046-Qd1e135">Fides tua te salvum
fecit</quote> : ergo fides est virtus.</p>
<p xml:id="bb-d1e20046-d1e139">Item, quod est principium purificationis cordis habet rationem virtutis : sicut enim cor
non inquinatur nisi per vitium, sic non purificatur nisi per virtufem ; sed fides est
principium purificationis cordis, secundum quod dicitur Actuum 15, 9 : <quote xml:id="bb-d1e20046-Qd1e141">Fide
purificans corda eorum</quote> : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-d1e20046-d1e145">Item, omnis habitus qui est principium divinae acceptionis habet rationem virtutis, maxime
cum respicit determinatum genus operis ; sed fides est huiusmodi, secundum quod dicitur ad
Hebraeos 11, 6 : <quote xml:id="bb-d1e20046-Qd1e147">Sine fide impossibile est placere Deo</quote> : ergo fides plenam et
perfectam in se continet rationem virtutis.</p>
<p xml:id="bb-d1e20046-d1e151">Item, quod directam habet contrarietatem ad vitium et peccatum virtus est ; sed fides est
huiusmodi, quoniam directe opponitur haeresi et infidelitati, quae sunt vitia et peccata :
ergo fides est virtus proprie dicta ; et hoc ipsum potest probari expresse per auctoritatem
<name ref="#Augustine">Augustini</name> in littera.</p>
<p xml:id="bb-d1e20046-d1e158">Sed contra : <quote xml:id="bb-d1e20046-Qd1e160">In eodem genere sunt extrema et medium, pro eo quod medium participat
naturam extremorum ; sed fides est media inter opinionem et scientiam, sicut dicit
magister Hugo, in libro De sacramentis, ubi dicit quod fides est certitudo de rebus
absentibus, supra opinionem et infra scientiam constituta</quote>. Si igitur nec opinio
nec scienta est in genere virtutis, necessario sequi videtur quod nec fides in genere
virtutis contineatur.</p>
<p xml:id="bb-d1e20046-d1e164">Item, <quote xml:id="bb-d1e20046-Qd1e166">habitus distinguuntur per actus, et actus per obiecta</quote> ; in hoc autem
distinguitur <quote xml:id="bb-d1e20046-Qd1e169">virtus et scientia, secundum <name ref="#Aristotle">Philosophum</name>, quod virtus est in bonum et
scientia est in verum</quote> ; sed fides est in verum sub ratione veri : ergo fides non
est in genere virtutis, sed magis in genere scientiae. Quod autem fides sit in verum sub
ratione veri, patet, quoniam fidei est assentire primae Veritati propter se et super
omnia.</p>
<p xml:id="bb-d1e20046-d1e176">Item, vituperabile est homini habenti usum rationis velle aliquid sine ratione. Ergo pari
ratione vituperabire erit ei credere sine ratione ; sed fides, qua credimus in Deum, non
inquirit rationem : ergo talis fides vituperabilis est. Sed nihil quod est vituperabile
habet rationem virtutis : ergo ubi est fides, non potest esse virtus in nobis.</p>
<p xml:id="bb-d1e20046-d1e179">Item, quanto actus aliquis est rationabilior, tanto est virtuti proximior. Ergo credere per
rationem cogentem plus spectat ad virtutem quam credere absque ratione. Si igitur
credulitas, quam quis habet per violentiam rationis, nec est virtus nec actus virtutis,
multo fortius videtur quod ipsa fides, quae rationem non sequitur nec rationi innititur,
careat perfectione virtutis.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e20046-Dd1e183">
<head xml:id="bb-d1e20046-Hd1e185">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-d1e20046-Hd1e188" type="question-title">Fides, qua in Deum credimus, non tantum est virtus, verum etiam
auriga virtutum.</head>
<p xml:id="bb-d1e20046-d1e191">Respondeo : Dicendum quod absque dubio ipsa fides, qua in Deum credimus, non tantum est
virtus, verum etiam auriga virtutum, sicut de prudentia dicit <name ref="#Bernard">Bernardus</name>, Ad Eugenium. Virtus
quidem est, quoniam in ea consistit rectitudo vitae secundum regulam iustitiae. Iustum enim
est ut intellectus noster ita captivetur et subiaceat summae Veritati sicut affectus noster
debet subiacere summae Bonitati ; nec potest esse anima recta, nisi intellectus summae
Veritati propter se et super omnia assentiat et affectus summae Bonitati adhaereat. Hanc
autem rectitudinem non habet quis nolens, sed volens. Nemo enim plus credit Deo quam sibi,
nisi per hoc quod vult intellectum suum captivare in obsequium Christi. Si ergo captivatio
intellectus in obsequium summae Veritatis spectat ad rectitudinem vitae, voluntas, qua quis
vult sic se captivare, est voluntas recta, et habitus, quo mediante ad hoc expeditur et
adiuvatur, facit ad voluntatis rectitudinem. Si igitur iustitia non est aliud quam
voluntatis rectitudo, et fides non est aliud nisi habitus, quo intellectus noster voluntarie
captivatur in obsequium Christi, restat quod habitus fidei spectat ad rectitudinem vitae
secundum regulam iustitiae : et ideo habet in se rationem virtutis vere et proprie.</p>
<p xml:id="bb-d1e20046-d1e197">Nec solum habet in se rationem virtutis vere, sed etiam aurigae virtutum quarumlibet, tam
theologicarum videlicet quam cardinalium. Sine fide enim non est cognitio summi et veri Boni
; sine cognitione autem summi et veri Boni non potest esse veri Boni exspectatio et
dilectio. Cognitio enim praeambula est et dirigit affectum ad expectandum et ad desiderandum
; et ita necessario fides spem et caritatem praecedit tamquam regula et auriga ipsarum.
Rursus, sine cognitione summi Boni non potest esse recta intentio : hoc solum fit recta
intentione, quod fit ad gloriam et honorem Dei ; sine vero recta. intentione nullus actus
virtutis recte incedit. Quoniam igitur habitus fidei est, quo mediante summum Bonum a
mentibus nostris agnoscitur, hinc est quod fides dirigit nostram intentionem, et per hoc
regula est omnis operationis bonae et omnis virtutis meritoriae. Et ideo non tan-tum debet
dici virtus gratuita, sed etiam virtutum gratuitarum regula et auriga. Et concedendae sunt
auctoritates et rationes quae sunt ad istam partem.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e20046-Dd1e202">
<head xml:id="bb-d1e20046-Hd1e204">Ad Rationes</head>
<p xml:id="bb-d1e20046-d1e207">Ad illud vero quod primo obicitur in contrarium, quod fides tenet medium inter scientiam et
opinionem, dicendum quod fides assignatur quasi medium inter scientiam et opinionem ab
Hugone, non quia conficiatur ex illis duobus sicut medium conficitur ab extremis, sed quia
medium locum tenet quantum ad gradum certitudinis ; est enim magis certa quam opinio et
minus quam scientia, sicut videbitur infra ; de hoc autem medio non est necesse quod sit in
eodem genere proximo cum extremis. Posset etiam dici quod hoc non habet necessitatem in
moribus, pro eo quod medium reperitur in genere virtutis, et extrema sunt in genere
vitiorum.</p>
<p xml:id="bb-d1e20046-d1e210">Ad illud quod obicitur, quod scientia distinguitur in hoc a virtute quod ipsa est in verum
et virtus in bonum, dici potest quod <name ref="#Aristotle">Philosophus</name> loquitur ibi de virtute consuetudinali,
quae consistit circa actiones et passiones, de qua dicit quod virtus est in passionibus et
operationibus optimorum operativa ; et huiusmodi virtus ordinat in his quae sunt ad finem.
De virtute autem intellectuali, cuiusmodi est sapientia et intelligentia, quae ordinant in
ipsum finem, non habet veritatem ; et hoc modo fides est virtus, non modo praemisso. Sed hic
modus dicendi videtur esse calumniabilis in hoc quod non tantum de virtute consuetudinali,
verum etiam de omni alia virtute sub ratione virtutis videtur posse haec differentia
assignari respectu scientiae.</p>
<p xml:id="bb-d1e20046-d1e216">Et propterea dicendum est quod aliter verum est obiectum fidei, aliter obiectum scientiae.
Scientiae, inquam, obiectum est, quia est verum visum ; fidei autem est obiectum, quia est
verum : verum, inquam, non visum, sed salutiferum. Quia enim est non visum, requiritur ad
ipsum cognoscendum alius habitus quam sit habitus scientiae. Quia salutiferum, ideo habitus
ille ad salutem ordinat et ad vitam beatam, et ideo habet rationem virtutis completam. Et
sic patet quod. nihil impedit quin fides possit esse in verum et tamen nihilominus esse
virtus, pro eo quod alio modo est in verum quam scientia, secundum duplicem conditionem
praeassignatam. Est enim in veritatem non visam et veritatem salutiferam. Quia enim non visa
est, creditur voluntarie ; quia autem non solum non visa, sed etiam salutifera, creditur
voluntarie et meritorie, quae duo aliena sunt a speculatione scientiae. Unde et veritas, in
quam est fides, est veritas secundum pietatem, quae quidem nota est Catholicis, sed ignota
fuit philosophis.</p>
<p xml:id="bb-d1e20046-d1e219">Ad illud quod obicitur, quod credere sine ratione est vituperabile, dicendum quod illud
verum est ubi auctoritas non supplet locum rationis ; ubi vero auctoritas locum supplet
rationis, non est vituperabile, sed valde commendabile. Sic autem est in fide, quoniam, etsi
non adsit intellectui ipsius credentis ratio propter quam debeat veritati assentire, adest
tamen summae Veritatis auctoritas, quae cordi suo suadet ; quam etiam summam Veritatem
scimus mentiri non posse, et ideo impium est ei non credere. Propterea hoc non tollit, immo
potius confert fidei esse virtutem.</p>
<p xml:id="bb-d1e20046-d1e223">Ad illud quod obicitur, quod quanto aliquid magis est rationabile, tanto magis consonat
virtuti perfectae, dicendum quod rationabile dicitur aliquid dupliciter : aut quia consonum
est rationi elevatae et illustratae a lumine Veritatis supernae aut quia consonum est
rationi conversae ad cognitionem sensibilem. Si primo modo dicatur rationabile, non habet
instantiam. Si secundo modo dicatur rationanabile, falsitatem habet, quoniam frequenter
ratio ad sensibilia conversa iudicat esse vera quae sunt falsa et esse bona quae sunt mala
et e converso. Unde multa videntur sibi irrationabilia quae sunt valde rationabilia, sicut
patet, quia multa videntur irrationabilia philosophis, quae tamen videntur valde
rationabilia Christianis, ut omnino continere et omnino mendicare et similia. Et quantum
praecellit iudicium viri iudicium pueri, tantum praecellit iudicium viri christiani iudicium
unius philosophi et iudicium rationis sursum conversae iudicium rationis ad inferiora
depressae. Et ideo hoc non impedit fidem esse virtutem, quia credit aliqua quae videntur
esse irrationabilia homini animali : sunt enim rationabilia homini spirituali ; immo hoc
facit ad rationem virtutis, ut credat sine ratione. Si enim crederet per rationem cogentem,
illa credulitas non esset voluntaria, sed necessaria, et sic non esset virtuosa nec
meritoria, sictit melius manifestabitur infra.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>