-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d1e20373.xml
185 lines (185 loc) · 13.5 KB
/
bb-d1e20373.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, D. 23, A. 1, Q. 4</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="CO">Calix O'Hara</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, D. 23, A. 1, Q. 4</title>
<date when="2019-01-03">January 03, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt> <authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-01-03" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d1e20373">
<head xml:id="bb-d1e20373-Hd1e119">III, D. 23, A. 1, Q. 4</head>
<head xml:id="bb-d1e20373-Hd1e122" type="question-title">Utrum fides sit certior quam scientia.</head>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e125">Quarto quaeritur, utrum fides sit certior quam scientia.</p>
<div xml:id="bb-d1e20373-Dd1e128" type="rationes-principales">
<head xml:id="bb-d1e20373-Hd1e130">Rationes Principales</head>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e133">Et quod sic, videtur. <name ref="#Augustine">Augustinus</name> : <quote xml:id="bb-d1e20373-Qd1e138">Nihil est certius homini sua fide</quote>. Ergo
videtur quod fides maiorem vel saltem aequalem certitudinem habeat quam scientia.</p>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e142">Item, <name ref="#Aristotle">Philosophus</name> : <quote xml:id="bb-d1e20373-Qd1e147">Virtus est certior omni arte</quote>. Sed fides ponitur in
genere virtutis, scientia autem et ars sunt eiusdem generis : ergo maior est certitudo in
fide, quam sit in habitu scientiae.</p>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e151">Item, certius cognoscitur qu.od cognoscitur in lumine Veritatis primae quam quod
cognoscitur in lumine veritatis creatae ; sed quod cognoscitur fide cognoscitur in lumine
Veritatis primae, quod autem scientia, cognoscitur in lumine veritatis creatae cognoscitur :
ergo maior est certitudo fidei quam scientiae.</p>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e154">Item, certius est illud in quo non cadit error quam circa quod contingit errare ; sed fidei
non permiscetur error, cognitioni autem philosophorum multi errores permiscentur : ergo
maior est certitudo fidei quam sit certitudo alicuius scientiae philosophicae.</p>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e158">Item, certior scientia certius habet fundamentum ; sed quanto aliqua scientia nobilior et
perfectior est, tanto certior est ; sed scientia theologiae est omnino scientia altissima et
nobilissima : ergo certissima. Si ergo fides est fundamentum totius scientiae theologicae,
necesse est ipsam esse certissimam : est igitur in ea maior certitudo quam in aliqua alia
scientia.</p>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e161">Sed contra : Hugo de Sancto Victore : <quote xml:id="bb-d1e20373-Qd1e163">Fides est certitudo quaedam animi de rebus
absentibus, supra opinionem et infra scientiam constituta</quote>. Ergo minor est
certitudo in ipsa fide quam in habitu scientiae.</p>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e167">Item, certius cognoscitur id de quo non potest dubitari quam id de quo potest dubitari ;
sed quod quis cognoscit scientiali cognitione, sic novit quod de eo dubitare non potest ;
qui autem novit aliquid cognitione fidei potest de eo dubitare, sicut patet : ergo maior est
certitudo scientiae quam fidei.</p>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e170">Item, certius cognoscitur quod cognoscitur aperta visione quam quod cognoscitur sola
credulitate ; sed per scientiam cognoscitur aliquid aperta visione, per fidem sola
credulitate : ergo certior est scientia quam fides.</p>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e173">Item, quanto aliquid cognoscitur clarius, tanto cognoscitur certius ; sed fides cognoscit
per speculum in aenigmate, scientia autem revelata facie : ergo maior est certitudo quam
habet scientia quam illa quam habet fides.</p>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e176">Item, certius cognoscitur quod potest probari quam quod non potest probari ; sed quod quis
cognoscit habitu scientiae potest probare alii quantumcumque adversanti et eum convincere
necessario, ita quod non potest contradicere ; non sic autem est de fide ; ergo fides non
habet tantam certitudinem quantam habet habitus scientiae.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e20373-Dd1e180">
<head xml:id="bb-d1e20373-Hd1e182">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-d1e20373-Hd1e185" type="question-title">Certitudo fidei superatur a scientia, quae est visio Dei aperta,
superat vero scientiam , quae est cognitio credibilium secundum statum viae, et interdum
etiam scientiam aliorum cognoscibilium quoad certiludinem adhaesionis, non vero
speculationis.</head>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e188">Respondeo : Dicendum quod, cum comparamus certitudinem fidei ad certitudinem scientiae,
potest intelligi dupliciter. Nam uno modo scientia potest dici aperta et certa visio Dei in
patria ; et hoc modo non est quaestio nec dubium quin scientia isto modo praecellat in
certitudine ipsam fidem, sicut gloria praecellit gratiam et status patriae statum viae. Alio
modo dicitur scientia cognitio quam quis habet in via ; et ista potest esse dupliciter : aut
respectu illorum respectu quorum est fides aut respecta aliorum cognoscibilium. Si respectu
illorum respecta quorum est fides, sic, simpliciter loquendo, certior est fides quam.
scientia. Unde, si aliquis philosophorum cognovit aliquem articulorum ratiocinando, utpote
Deum esse creatorem vel Deum esse remuneratorem, nunquam ita certitudinaliter cognovit per
suam scientiam sicut cognoscit verus fidelis per suam fidem.</p>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e191">Si autem loquamur de scientia secundum quod est cognitio aliorum cognoscibilium, sic quodam
modo certior est fides quam scientia et quodam modo e contrario. Est enim certitudo
speculationis et est certitudo adhaesionis ; et prima quidem respicit intellectum, secunda
vero respicit ipsum affectum. Si loquamur de certitudine adhaesionis, sic maior est
certitudo in ipsa fide quam sit in habitu scientiae, pro eo quod vera fides magis facit
adhaerere ipsum credentem veritati creditae quam aliqua scientia alicui rei scitae. Videmus
enim veros fideles nec per argumenta nec per tormenta nec per blandimenta inclinari posse ut
veritatem quam credunt saltem oretenus negent ; quod nemo sciens sanae mentis faceret pro
aliquo quod cognoscit, nisi in quantum doctrina fidei dictat non esse mentiendum. Stultus
enim esset geometra, qui pro quacumque certa conclusione geometriae auderet subire mortem.
Unde verus fidelis, etiam si sciret totam scientiam philosophicam, mallet totam illam
scientiam perdere quam unum solum articulum ignorare : adeo adhaeret veritati creditae. De
certitudine igitur adhaesionis verum est fidem esse certiorem scientia philosophica, et haec
certitudo respicit veritatem et dotrinam secundum pietatem ; et de hac certitudine
concludunt rationes ad primam partem inductae.</p>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e194">Si autem loquamur de certitudine speculationis, quae quidem respicit ipsum intellectum et
nudam veritatem, sic concedi potest quod maior est certitudo in aliqua scientia quam in
fide, pro eo quod aliquis potest aliquid per scientiam ita certitudinaliter nosse quod nullo
modo potest de eo dubitare nec aliquo modo discredere nec in corde suo ullo modo
contradicere, sicut patet in cognitione dignitatum et primorum principiorum. Et hoc modo
procedunt rationes ad partem sequentem, sicut pertractanti patet. Et per hoc patet responsio
ad quaestionem propositam. Patet etiam responsio ad obiecta. Procedunt enim secundum
diversas vias. Nam rationes ad primam partem adducae concludunt de certitudine adhaesionis ;
rationes vero ad oppositum de certitudine speculationis. Verumtamen rationes ad primam
partem adductae videntur concludere de certitudine speculationis, quod illa certitudine sit
fides certior scientia, quod falsum est. Ideo tentandum est eas dissolvere.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e20373-Dd1e199">
<head xml:id="bb-d1e20373-Hd1e201">Ad Rationes</head>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e204">Ad illud verbum <name ref="#Augustine">Augustini</name>, quo dicitur quod nihil est homini certius sua fide, dici potest
quod nihil facit ad propositum, quia non loquitur de certitudine quam quis habet per fidem,
sed quam quis habet de fide quam habet in mente ; et illa est certitudo scientiae : scit
enim homo fidelis se habere fidem.</p>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e210">Ad illud Philosophi, quod virtus est certior omni arte, dicendum quod ipse loquitur de
virtute et arte, secundum quod comparantur ad idem. Multo enim melius scit aliquis invenire
medium et obiectum per habitum virtutis quam per habitum purae cognitionis. Non est autem
generaliter intelligendum quod virtus sit certior circa proprium obiectum quam aliqua
scientia circa suum.</p>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e213">Ad illud quod obicitur, quod certius videtur quod videtur in lumine Veritatis increatae,
quam quod videtur in lumine veritatis creatae, dicendum quod illud verum est quando lumen
Veritatis increatae irradiat plene, sicut erit in patria. Quando autem semiplene irradiat,
non est necesse quod habeat veritatem ; sicut patet, quia certius potest homo videre ad
lumen candelae quam ad lumen solis, ubi sol non plene irradiat. Sic et in proposito
intelligendum est : licet enim fiat irradiatio mediante fide ab ipsa veritate aeterna, non
tamen. est irradiatio plena, quoniam manet speculum et aenigma.</p>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e216">Ad illud quod obicitur, quod certior est cognitio cui non permiscetur error, dicendum quod
verum est ; sed sicut fidei non permiscetur error, ita etiam nec scientiae in quantum
scientia, sed hoc est solum ex defectu a parte cognoscentis. Sic etiam contingit in ipsa
fide a parte credentis, sicut patet in fidei, qui propter distorsionem intellectus a
cognitione fidei labitur in haeresim, dum credulitati verae intermiscet se credulitas falsa.
Unde ex hoc non potest concludi quod fides sit certior quam scientia. Istud tamen verum est
quod doctrina fidei magis veraciter est tradita quam aliqua scientia philosophica, quia
Spiritus Sanctus et ipse Christus, qui docuerunt veritatem fidei et Sacrae Scripturae, in
nullo falsum dixerunt nec in aliquo possunt reprehendi ; quod de nullo philosopho arbitror
vere posse dici in traditione alicuius doctrinae, immo inveniuntur veris multa falsa
permiscuisse.</p>
<p xml:id="bb-d1e20373-d1e220">Ad illud quod obicitur, quod quanto scientia nobilior est, tanto certior, dicendum quod
illud non habet veritatem. Nam, sicut dicit <name ref="#Aristotle">Philosophus</name>, maior est certitudo mathematicae
scientiae quam divinae, et tamen nobilior est divina quam mathematica ; hoc autem est
propter defectum a parte intelligentis, quia, sicut dicit <name ref="#Aristotle">Philosophus</name>, sicut se habet oculus
noctuae ad. lucem, ita intellectus noster ad manifestissima naturae ; unde illa quae sunt
certissima in se, cognoscit aliquando dubie. Et tamen illa cognitio minus certa magis est
nobilis et perfecta, quoniam est de re nobiliori. Melius est enim vel modicum quid de Deo
scire quam caelestium vel terrestrium notitiam habere. Rationes vero ad oppositam partem
concedendae sunt ; concludunt enirri de certitudine speculationis, sicut satis clarum est et
pertractanti apparet.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>