-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d1e21010.xml
264 lines (264 loc) · 20.6 KB
/
bb-d1e21010.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, D. 23, A. 2, Q. 5</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="CO">Calix O'Hara</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, D. 23, A. 2, Q. 5</title>
<date when="2019-01-03">January 03, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt> <authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-01-03" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d1e21010">
<head xml:id="bb-d1e21010-Hd1e119">III, D. 23, A. 2, Q. 5</head>
<head xml:id="bb-d1e21010-Hd1e122" type="question-title">Utrum fides informis fiat formata, adveniente gratia.</head>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e125">Quinto et ultimo quaeritur de ipsius fidei informis formatione, et est quaestio, utrum,
adveniente gratia, fides informis fiat formata.</p>
<div xml:id="bb-d1e21010-Dd1e128" type="rationes-principales">
<head xml:id="bb-d1e21010-Hd1e130">Rationes Principales</head>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e133">Et quod sic, videtur. Antequam aliquis peccet, non habet nisi fidem formatam ; cum autem
peccat, tunc incipit habere fidem informem. Si ergo in peccando non infunditur ei nova
fides, necesse est quod per peccatum fides formata fiat informis : si ergo fides informis
ante fuit formata, videtur quodsi aliquis restituatur in gradum pristinum per adventum
gratiae, quod fides informis fiat formata.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e136">Item, gratia adveniens informat naturam. Si ergo fides informis plus approximat gratiae
quam ipsa natura, videtur, per locum a minori, quod fides informis habeat per gratiam
informari.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e139">Item, plus convenit habitus infusus cum gratia, quae est infusa, quam habitus acquisiti ;
sed habitus acquisiti per adventum gratiae informantur : quod patet, quia in eorum exercitio
et usu homo meretur : ergo multo fortius habitus fidei informis formatur per ipsam gratiam
supervenientem.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e142">Item, opera mortificata per adventum gratiae vivificantur, secundum quod communiter
dicitur, ergo pari ratione et habitus mortuus. Si ergo fides informis est huiusmodi, videtur
quod per adventum gratiae habeat informari.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e146">Item, nihil aliud est dicere habitum vivum esse quam per illum vitam aeternam mereri posse
; sed credere fidei informis, quod est assentire primae Veritati propter se et super omnia,
superveniente caritate, habet omne quod necessarium est ad meritum : ergo videtur, quodsi
actus eius est meritorius, quod habitus sit vivificatus. Quod autem habeat omne quod
necessarium est ad meritum, planum est, cum ipsum opus de se sit bonum et rectum et sit a
caritate imperatum.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e149">Item, omne illud quod dicitur esse mortuum ex solo defectu alicuius, illo superveniente,
vivificatur ; sed fides informis dicitur esse mortua ob defectum gratiae et operationis
fructuosae : ergo, ipsis supervenientibus, reviviscit. Sed, cum reviviscit, formatur : ergo
fides informis potest fieri formata. Et hoc est quod habetur in Glossa super illud Iacobi 2,
26 : <quote xml:id="bb-d1e21010-Qd1e151">Fides sine operibus mortua est</quote>, Glossa : <quote xml:id="bb-d1e21010-Qd1e154">Reviviscit ex operibus
fides</quote>. Sed, si fides ex operibus reviviscit, ergo ex adventu operum habet vitam et
formam.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e158">Sed contra : Nullum peccatum potest fieri formatum, ergo nulla virtus potest fieri
informis, ergo fides formata non potest fieri informis : pari ratione nec informis potest
fieri formata.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e161">Item, nullum opus mortuum potest fieri vivum : opera enim quae in peccato facta sunt
nunquam revivificantur per gratiam, ut sint digna remuneratione vitae aeternae. Ergo, si
fides informis mortua est, videtur quod per gratiam non habeat vivificari, ergo nec
informari.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e164">Item, nullum accidens potest alterari, secundum quod vult Boethius ; sed fides informis est
accidens : ergo alterari non potest. Sed omne quod de informi fit formatum alteratur : ergo
impossibile est fidem informem fieri formatam.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e167">Item, ex his quae sunt diversa genere non potest fieri unum per essentiam ; sed fides
formata dicit habitum unum per essentiam : ergo impossibile est ipsam constare ex gratia
gratum faciente et gratia gratis data. Si ergo fides informis est donum gratiae gratis
datae, videtur quod impossibile sit ipsam fieri formatam, superveniente gratia.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e171">Item, fides informis per adventum gratiae non transmutatur nisi accidentaliter. Ergo, si
per adventum gratiae efficitur virtus formata, accidit fidei quod sit formata : si ergo
nullum genus accidit speciei, fides non est species virtutis proprie dictae. Quodsi hoc est
falsum, ergo et illud ex quo sequitur, videlicet quod habitus fidei informis per adventum
gratiae formetur.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e174">Item, sicut se habet anima ad potentias suas, sic se habet gratia ad virtutes ; sed,
quotiescumque anima infunditur, fert secum potentias suas : ergo, quotiescumque infunditur
gratia, fert secum virtutes suas : ergo, cum infunditur gratia, infunditur simul fides
formata : ergo fides formata non est eadem cum illa quae prius erat in anima. Et si hoc,
restat quod fides informis pet adventum gratiae non formetur.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e21010-Dd1e178">
<head xml:id="bb-d1e21010-Hd1e180">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-d1e21010-Hd1e183" type="question-title">Fides informis formatur per ipsius gratiae adventum, ita ut ex
utraque fiat unum per quandam ordinationem et relalionem.</head>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e186">Respondeo : Ad praedictorum intelligentiam est notandum quod praeter illas positiones quae
dicebant fidem informem ad adventum gratiae excludi, secundum illos qui dicunt ipsum habitum
fidei informis remanere, cum gratia superveniente, triplex est adhuc modus dicendi. Quidam
enim dixerunt quod habitus fidei informis non formatur a gratia superveniente nec ab aliquo
quod sit a gratia vel cum gratia. Alii vero dixerunt quod, quamvis non formetur a gratia,
formatur tamen ab aliquo quod infunditur simul cum gratia. Tertii vero dixerunt quod ipse
habitus fidei informis formatur ab ipsa gratia.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e189">Ratio autem huius diversae positionis est propter diversum modum intelligendi infusionem
gratiae et virtutum. Quidam enim voluerunt dicere quod sicut anima est totum potentiale
respectu suarum virium ; et cum infunditur anima, simul secum portat suas potentias, et cum
egreditur, simul trahit, sic et de gratia dicere voluerunt quod gratia simul secum fert
virtutes ipsas quibus informantur potentiae, simul etiam secum trahit. Unde nulla virtus
formata efficitur informis nec aliqua informis efficitur formata ; infunditur enim quaelibet
virtus plene et integre cum ipsa gratia, ita quod nihil extrinsecus intrat eius essentiam,
nec quantum ad materiale nec quantum ad formate. Sed quoniam experimento videmus aliquam
virtutem, quantum ad id quod est in ea materiale, minime infundi, ut contingit videre in
parvulo baptizato, qui post gratiae infusionem indiget adhuc articulis fidei erudiri ad hoc
quod in actum fidei exeat, non videtur iste modus intelligendi infusionem gratiae et
virtutum omnino esse conveniens, videlicet quod cum ipsa gratia virtutes infundantur quantum
ad ipsarum totalitatem et integritatem, hoc est, quantum ad id quod est in eis materiale et
formale.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e192">Et propterea alius modus est intelligendi infusionem gratiae, quod cum ipsa gratia
infunditur formale omnium virtutum in genere gratuiti, quod quidem essentialiter differt ab
ipsa gratia, sicut potentia animae essentialiter differt ab eius substantia. Et illud quidem
formale virtutis cuiuslibet, infusum cum gratia, potens est suum materiale educere de
potentia in actum, si non sit adhuc in actum eductum ; si vero iam est in actum eductum,
potest ipsum facere gratuitum et vivum. Et isti dicunt et sentiunt quod habitus fidei
informis formetur per ipsam virtutem fidei, quae simul cum gratia infunditur, et similiter
efficitur informe, quando illud quod formate fuit in fide, simul cum gratia recedit et
expellitur. Et secupdum hanc positionem gratia, qua virtus dicitur gratuita, differt ab ea
qua anima dicitur Deo grata.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e196">Sed quoniam in una anima una sola est gratia gratum faciens, secundum quod in secundo libro
ostensum fuit, per quam accepta est Deo anima et eius potentia, ideo est adhuc tertius modus
dicendi et intelligendi infusionem gratiae et virtutum, qui videtur esse probabilior et
facilior quam praedicti, videlicet quod ipsa gratia gratum faciens comparatur ad habitus
virtutum substratos sicut comparatur lux ad colores. In hoc tamen est differentia quod lux
ista corporalis non ita efficaciter potest colores educere de potentia in actum quantum ad
esse quod habet color in genere coloris secundum quod ipsa gratia existens in ipsa anima
potest facere germinare habitus virtutum. Ipsa enim gratia, adveniens in animam carentem
habitibus virtutum, se habet quasi originale principium illorum quantum ad esse primum. Unde
sicut pluvia infusa terrae habenti in se seminarium facit eam germinare, donec veniat ad
fructum completum ; sic intelligendum est de gratia respectu habituum ipsarum virtutum
quantum ad ipsorum esse primum. Non sic autem potest facere lux superinfusa exterius
respectu colorum. Sed si comparemus colores ad lucem et habitus virtutum ad gratiam gratum
facientem quantum ad esse secundum, utpote quantum ad esse colorum in genere lucidi, et
habituum in genere gratuiti, tunc est similitudo expressa : ut, sicut multi colores in una
domo tenebrosa existentes efficiuntur luminosi per unam luminositatem supervenientem et ab
illa informantur et decorantur et venustantur, sic habitus virtutum informes, existente in
anima, venustantur et decorantur ab una gratia superveniente. Et secundum hunc modum
intelligendi infusionem gratiae et virtutum facile est intelligere qualiter habitus fidei
informis formetur per ipsius gratiae adventum : dicitur enim formari sicut color tenebrosus
formatur ad luminis ingressum. Et sicut ex colore et lumine superinfuso non fit unum per
essentiam, sed unum per ordinationem quamdam, sic nec ex gratia gratum faciente et informi
fide intelligitur fieri unum nisi secundum quamdam ordinationem et relationem, quia fides
informis per adventum gratiae incipit complete ordinari in finem et in Deum tendere et eidem
complacere. Concedendae sunt igitur rationes ostendentes fidem informem fieri formatam per
adventum gratiae.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e21010-Dd1e201">
<head xml:id="bb-d1e21010-Hd1e203">Ad Rationes</head>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e206">Ad illud vero quod primo obicitur in contrarium, quod nullum peccatum efficitur formatum,
ergo etc., dicendum quod non est simile. Facilius enim est aliquid deformari quam informari,
quia plura exiguntur ad bonum quam ad malum ; ideo non sequitur, quodsi habitus substratus
virtutis possit obliquari, quod peccatum et vitium possit rectificari. Et ex eadem causa non
sequitur, quodsi peccatum non potest fieri formatum, quod virtus non potest fieri informis.
Aliter etiam potest dici quod peccatum dupliciter potest accipi, videlicet abstracte et
concrete. Si abstracte accipiatur, impossibile est peccatum posse formari, cum sit malitia
pura ; si autem accipiatur concrete, ut dicatur peccat um aliqua habilitas animae, in qua
est deformatio malitiae - utpote cum aliquis abstinet propter vanam gloriam, ipsa
abstinentia efficitur ei culpa - hoc modo ratione talis habitus substrati, qui deformatur a
culpa, potest informari a gratia. Et per hunc modum dicimus virtutem formatam effici
informem, ratione videlicet habitus substrati, qui indiffereris est ad statum culpae et
gratiae.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e209">Ad illud quod obicitur, quod opus mortuum non potest fieri vivum, dicendum quod non est
simile. Opus enim transit nec manet nisi in sua radice ; ideo impossibile est aliquod opus
vivificari, quod a radice vivente ortum non sumpserit. Et pro tanto dicimus opera facta in
caritate posse reviviscere, quae autem extra caritatem facta sunt vivificari non posse ;
gratia enim illa non posset attingere, cum simpliciter cesserint in praeteritum. Non sic
autem est de habitibus virtutum informium, quae manent in anima post ipsius gratiae adventum
et per ipsam gratiam possunt venustari et decorari et in finem ordinari.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e212">Ad illud quod obicitur, quod nullum accidens potest alterari, dicendum quod hoc verum est
secundum propriam mutationem ; sed nihil prohibet intelligere alterationem fieri in
accidente ratione alterationis factae in subiecto ; sicut albedo modo est clara, modo
obscura ratione alterationis factae in subiecto proprio ; et color modo est tenebrosus, modo
est luminosus ratione transmutationis factae in perspicuo sibi coniuncto. Sic fides modo est
informis, modo formata ratione alterationis factae in anima, quae modo habet gratiam, modo
privatur ipsa per culpam.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e215">Ad illud quod obicitur, quod ex his quae sunt diversorum generum non fit unum per
essentiam, iam patet responsio, quoniam, sicut praedictum fuit, informatio habitus informis
virtutis a gratia non est per essentialem unionem, sed magis secundum quamdam ordinationem
et directionem in finem. Nam, proprie loquendo, accidentia non habent materiam et formam,
sed quod dicitur habitus informis esse materia fidei et illud quod superinducitur esse
forma, hoc est secundum quamdam comparationem, sicut prius dictum est de lumine et colore.
Unde sicut, quando dico colorem illuminatum, dico duo, tamen per modum unius, propter hoc
quod ordinantur ad unum actum, videlicet ad movendum visum, sic, quando dico fidem formatam,
duo dico, videlicet fidem et gratiam, tamen per modum unius, propter hoc quod ordinantur ad
unum opus meritorium, scilicet ad credendum in Deum.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e219">Ad illud quod obicitur, quod fides informis non fransmutatur nisi accidentaliter, dicendum
quod transmutatio accidentalis in genere naturae potest esse essentialis in genere morum ;
sicut patet de aliquo actu qui per privationem alicuius circumstantiae accidentalis est in
genere vitii et per positionem est in genere virtutis. Per hunc modum est intelligendum in.
proposito. Quamvis enim illi habitui accidat esse cum gratia vel sine gratia, essentiale
tamen est ei esse cum gratia, prout est principium meriti. Praeterea, ipse habitus fidei
informis, et iam gratia circumscripta, tenet rationem virtutis ; ideo ex hoc non potest
concludi quin fides sit sub genere virtutis tamquam sub proprio genere.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e222">Ad illud quod obicitur, quod sicut se habet anima ad suas potentias, sic se habet gratia ad
virtutes, dicendum quod ista non est omnimoda similitudo, pro eo quod non est tanta
diversitas ipsius gratiae ad virtutes quantum ad earum principium formale sicut animae ad
suas vires, quemadmodum in secundo libro ostensmn fuit, ubi fuit haec quaestio pertractata.
Virtutes enim non dicuntur esse virtutes ipsius gratiae, per quas ipsa gratia operetur,
sicut anima operatur per suas potentias. Nec est intelligendum quod gratia et virtus sint in
diversis subiectis. Haec enim ducunt in imaginationem falsam, in hanc videlicet quod gratia
omnino ita veniat in animam et eius potentias sicut anima venit in corpus et eius organa.
Tunc enim necessario oporteret quod, gratia abeunte per peccatum, expellerentur omnes
habitus virtutum quos secum defert ; quod ex ipsa experientia planum est esse falsum. Et
ideo ratio illa non concludit, quia accipit pro simili quod valde est dissimile.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e225">Potest autem accipi simile de infusione gratiae et virtutum in pluvia et terra. seminata,
sicut de informatione virtutum a gratia accipitur in lumine et colore. Si enim una pluvia
adveniat in terram in sunt plantata diversa semina quae non germinaverunt, facit illam
germinare et secundum diversitatem seminum diversas plantas producere. Si vero iam alias
germinavit, sed propter defectum aquae iam arefactae sunt plantae, tunc pluvia denuo veniens
facit illas plantas virescere. Sic gratia adveniens in animam, in qua sunt seminaria
habituum virtutum, facit ipsam germinare ita quod, ipsa habita, habentur per consequens et
virtutes et continue facit illa germina crescere, quousque perducat usque ad perfectionem.
Et si contingat merito peccati humorem gratiae auferri, habitus illi virtutum efficiuntur
quasi aridi ; et postmodum, si restituatur pluvia et humor, gratiae, non oportet quod anima
iterum de novo germinet ; sed illa quae germinavit per humorem gratiae advenientem iterum
reviviscunt. Sic satis aperte intelligi potest qualiter gratia cum virtutibus simul
infundatur in animam et quare aliquando simul dicitur infundi cum habitibus substratis,
aliquando vero minime, cum tamen gratia, quantum est de se, infundatur semper
uniformiter.</p>
<p xml:id="bb-d1e21010-d1e228">Quod autem seminaria virtutum quantum ad habitus substratos sint plantata in natura mentis
rationalis, expresse potest haberi ab <name ref="#Augustine">Augustino</name> in multis locis, et a <name ref="#Bernard">Bernardo</name>, in 10
capitulo De amore Dei, et in libro De collationibus sanctorum Patrum, et in aliis locis
pluribus. Quidquid tamen sit de hoc, quia quaestio ista alibi habet locum, ad praesens
tantum sufficiat dixisse de quaestione proposita quod, iuxta sententiam et opinionem
<name ref="#Lombard">Magistri</name>, illa positio videtur esse verior, quae dicit quod fides informis per advenientem
gratiam fiat formata, sive formetur ab ipsa gratia mediate sive immediate.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>