-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d1e23221.xml
196 lines (196 loc) · 14.5 KB
/
bb-d1e23221.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, D. 26, A. 1, Q. 1</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="CO">Calix O'Hara</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, D. 26, A. 1, Q. 1</title>
<date when="2019-01-03">January 03, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt> <authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-01-03" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d1e23221">
<head xml:id="bb-d1e23221-Hd1e119">III, D. 26, A. 1, Q. 1</head>
<head xml:id="bb-d1e23221-Hd1e122" type="question-title">Utrum spes sit virtus gratuita.</head>
<p xml:id="bb-d1e23221-d1e125">Circa primum sic proceditur et quaeritur, utrum spes sit virtus gratuita.</p>
<div xml:id="bb-d1e23221-Dd1e128" type="rationes-principales">
<head xml:id="bb-d1e23221-Hd1e130">Rationes Principales</head>
<p xml:id="bb-d1e23221-d1e133">Et quod sic, videtur. Ad Romanos 8, 24 : <quote xml:id="bb-d1e23221-Qd1e135">Spe salvi facti sumus</quote> ; quod autem
nos facit pervenire ad salutem, illud praecipue tenet rationem virtutis gratuitae : si ergo
spes est huiusmodi, ergo est virtus gratuita.</p>
<p xml:id="bb-d1e23221-d1e139">Item, in Psalmo [146, 11] : <quote xml:id="bb-d1e23221-Qd1e141">Beneplacitum est Domino super timentes eum, et in eis
qui sperant super misericordia eius</quote> ; sed quod reddit acceptum Deo vel est virtus
gratuita vel habitus excellentior ipsa, sicut habitus doni vel beatitudinis : si ergo spes
non computatur inter habitus donorum et beatitudinum, necesse est eam computari inter
habitus virtutum gratuitarum.</p>
<p xml:id="bb-d1e23221-d1e145">Item, habitus directe repugnans culpae habet in se rationem virtutis gratuitae ; sed spes
undique repugnat culpae, quia repugnat praesumptioni et desperationi : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-d1e23221-d1e148">Item, sicut difficile est credere quod est supra rationem, sic difficile est exspectare
quod est supra omnem aestimationem ; sed per spem exspectatur illud bonum, quod nec oculus
vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit : ergo sicut fides est virtus qua
creduntur invisibilia, sic videtur quod spes est virtus qua exspectantur inaestimabilia, hoc
est bona spiritualia et aeterria.</p>
<p xml:id="bb-d1e23221-d1e152">Item, quod maxime firmat animam et rectificat et delectat, illud potissime habet rationem
virtutis gratuitae : virtus enim est habitus potentiae regulativus et confirmativus, qui
facit ipsam animam gaudere circa ea quae recta sunt, secundum quod vult <name ref="#Aristotle">Philosophus</name> ; sed
spes est huiusmodi : ipsa enim confirmat et delectat, secundum quod dicitur ad Hebraeos 6,
18 : <quote xml:id="bb-d1e23221-Qd1e157">Fortissimum habemus solatium, per quod confugimus ad propositam nobis spem, quam
sicut ancoram</quote> etc., et ad Romanos 12, 12 : Spe gaudentes. Videtur igitur manifeste
quod spes sit in genere virtutis gratuitae.</p>
<p xml:id="bb-d1e23221-d1e161">Sed contra : Nulla passio est virtus ; spes est una de quatuor passionibus, secundum quod
dicit Boethius, De consolatione : ergo spes non est virtus. Prima probatur per illud quod
dicit <name ref="#Aristotle">Philosophus</name> quod, cum tria sint in anima, potentiae, passiones et habitus, virtus non
est in genere passionis, sed in genere habitus. Si ergo spes non est virtus, constat quod
nec virtus gratuita.</p>
<p xml:id="bb-d1e23221-d1e167">Item, sicut contingit exspectare futura, sic contingit rememorari praeterita ; sed
rememoratio de praeteritis non est virtus, nec circa eam consistit aliqua virtus specialis :
ergo nec circa exspectationem futurorum aliqua virtu consistit. Sed exspectatio futurorum
vel est ipsa spes vel procedit ab ipsa : ergo videtur quod ipsa spes non habeat esse
virtus.</p>
<p xml:id="bb-d1e23221-d1e170">Item, sicut contingit sperare recte etnon recte, sic contingit etiam timere recte et non
recte ; sed habitus qui dirigit animam in timendo non reponitur in genere virtutis, utpote
timor : ergo nec habitus qui dirigit in sperando : ergo spes, etiam secundum quod nominat
habitum, non est in genere virtutis.</p>
<p xml:id="bb-d1e23221-d1e173">Item, omnis virtus moralis consistit circa bonum et difficile, ut vult <name ref="#Aristotle">Philosophus</name>. Ergo
multo fortius gratuita ; sed in expectatione bonorum promissorum nulla est difficultas :
ergo, cum spes non consistat circa difficile, non videtur esse in genere virtutis
gratuitae.</p>
<p xml:id="bb-d1e23221-d1e179">Item, nulla virtus gratuita in sua actu repugnat perfectioni meriti ; sed spes in suo actu
perfectioni meriti repugnat : ex imperfectione enim procedit. quod quis servit Deo propter
retributionem futuram, quia, secundum quod dicit <name ref="#Bernard">Bernardus</name>, caritas praemium non intuetur.
Si ergo spes facit exspectare retributionem futuram, videtur perfectioni meriti repugnare :
ergo non est in genere virtutis gratuitae.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e23221-Dd1e186">
<head xml:id="bb-d1e23221-Hd1e188">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-d1e23221-Hd1e191" type="question-title">Spes est virtus gratuita, immp gratuitarum virtutum ancora et
sustentamentum</head>
<p xml:id="bb-d1e23221-d1e194">Respondeo : Dicendum quod nomine spei potest intelligi affectio animae, iuxta illud quod
philosophi et Sancti dicunt quatuor esse animi affectiones, videlicet gaudium et dolorem,
spem et timorem. Potest etiam nomine spei intelligi ipsa res exspectata ; iuxta illud ad
Titum 2, 13 : <quote xml:id="bb-d1e23221-Qd1e196">Exspectantes beatam spem</quote>. Potest nihilominus sumi pro habitu,
qui dirigit animae motum .et affectum in illud quod exspectandum est. Et isto tertio modo
dicendi spes, non tantum est virtus gratuita, immo etiam virtutum gratuitarum sustentamentum
et ancora. Virtus quidem gratuita est, quoniam in hoc quod facit, animam exspectare ea quae
sunt supra omnem aestimationem humanam et ea quae promisit largitas divina, facit omnino
confidere et inniti summae et immensae largitati, sicut fides facit assentire primae
Veritati et caritas facit adhaerere summae Bonitati ; et dum anima ipsi immensae largitati
innititur propter se et super omnia, rectificatur et super se elevatur et Deo accepta
efficitur. Necesse est ergo quod habitus, quo mediante fit illud, rationem habeat virtutis
gratuitae. Et quia, cum anima innititur ei qui non potest deficere, quamvis ipsa in se sit
deficiens et vacillans, fundatur tamen per spem quasi super firmam petram ; et propterea
dixi quod spes non tantummodo est in genere virtutum gratuitarum, sed etiam est earum ancora
et sustentamentum. Unde concedendae sunt rationes quae hoc ostendunt.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e23221-Dd1e202">
<head xml:id="bb-d1e23221-Hd1e204">Ad Rationes</head>
<p xml:id="bb-d1e23221-d1e207">Ad illud vero quod primo obicitur in contrarium, quod spes est passio, iam patet responsio,
quia nomen spei aequivoce accipitur, videlicet pro ipsa affectione et pro habitu regulante
illius affectionis motum. Unde spes, secundum quod est virtus, est habitus, qui est
principiutil motus qui est ab anima ; passio autem magis est ad animam ; et secundum quod
motus expectationis sive spei ab anima est, sic potest fieri recte et non recte, secundum
imperium liberi arbitrii. Et quantum ad hoc habet circa ipsum attendi perfectio virtutis vel
deformatio vitii.</p>
<p xml:id="bb-d1e23221-d1e210">Ad illud. quod obicitur, quod sicut se habet exspectatio ad futura, sic rememoratio ad
praeterita, dicendum quod non est usquequaque simile de rememofatione praeteritorum et de
exspectatione futurorum. Non enim sic consistit rectificatio et obliquatio animae
principaliter circa ea quae sunt praeterita sicut circa ea quae sunt futura, nisi ex
consequenti. Virtus enim proprie magis ordinat ad id quod agendum est quam ad id quod actum
est. Praeterea, alia dissimilitudo est, quia rememoratio respicit actum cognitivae,
exspectatio, autem motum affectivae ; rectitudo autem virtutis non sic attenditur penes ea
quae sunt cognitionis, sicut penes ea quae sunt affectionis. Unde etiam rememorationi,
secundum quod iungitur affectioni, annectitur actus virtutis, utpote prudentiae vel
poenitentiae vel caritatis sive benevolentiae, secundum quod recordatur praeteritorum
factorum, ut futura melius agat, vel praeteritorum malorum, ut doleat ; vel praeteritorum
beneficiorum, ut gratias agat.</p>
<p xml:id="bb-d1e23221-d1e213">Ad illud quod obicitur, quod timor non est in genere virtutis, etiam in quantum habitus,
ergo nec spes, dicendum quod non est simile, quia affectio ipsius timoris consistit in
quadam resilitione, sed affectio spei consistit in quadatn protensione ; et ideo affectio
timoris plus habet de passione, affectio vero spei plus habet de actione. Et quoniam habitus
virtutum dirigunt animam in actibus, in quibus consistit rectitudo vitae, iuxta illud quod
dicitur quod virtus est bona qualitas mentis, qua recte vivitur, hinc est quod spes magis
est in genere virtutis quam timor. Et ex hac eadem causa patet quare magis circa affectionem
spei consistit habitus virtutis quam circa aliquam aliarum trium affectionum. Gaudium enim
et dolor, quia habent obiecta sibi coniuncta, magis sunt in suscipiendo ; affectio vero spei
inter ceteras est quae plus habet de ratione agendi et quae magis dicit motum ab anima,
quamvis et ipsa secundum aliquid sui dicat passionem circa animam ; et secundum illud non
habet circa ipsam consistere habitus virtutis, sed magis secundum quod dicit rationem motus
et protensionis ipsius animae in ipsam rem speratam.</p>
<p xml:id="bb-d1e23221-d1e216">Ad illud quod obicitur, quod exspectare bonum non est difficile, dicendum quod sicut
credere quod videtur non habet difficultatem, credere tamen firmissime quod non videtur
habet magnam difficultatem, sic intelligend um est quod, quamvis sperare bona praesentia,
quae aliquo modo videntur in se vel in suo simili, non est multum difficile ; bona tamen
invisibilia et aeterna, quae oculus non vidit, exspectare certa fiducia et pro illis
temporalia bona contemnere et his omnibus quae videntur superferri, hoc magnam habet
difficultatem et magnam dignitatem. Et ideo indubitanter verum est spem esse in genere
virtutis gratuitae.</p>
<p xml:id="bb-d1e23221-d1e220">Ad illud quod obicitur ultimo, quod spes in suo actu impedit meriti perfectionem, dicendum
quod falsum est, immo, sicut ostendit Apostolus, consurgit ex perfectione meriti ; quanto
enim aliquis maiora et meliora habet merita, tanto firmius et certius sperat. Et si
obiciatur, quod caritas praemium non intuetur, dicendum quod illud intelligitur de praemio
creato ; de praemio autem increato non habet veritatem, quia maxima caritas maxime desiderat
uniri Deo et habere Deum. Spes autem perfecta magis aspicit mercedem increatain, de qua
dixit Dominus Abrahae, Genesis 15, 1 : Ego merces tua, quam creatam. Eum enim exspectat quis
per spei habitum tenere in patria cui per caritatem in via uniri desiderabat. Alius est
etiam modus respondendi distinguendo in mercimonia, qua quis servit Deo propter praemium
quod exspectat, quia quaedam est mercimonia quae constituit finem in proprio commodo ; et
ista est mercimonia mala et non procedit a spe recta et formata. Quaedam etiam est quae non
constituit finem in proprio bono, sed totum confert et ordinat ad Bonum summum ; et hanc
mercimoniam facit spes, quae est virtus gratuita ; et haec merito non repugnat. Primus tamen
modus dicendi videtur esse rationabilior, quia spes stare potest, exclusa omni intentione
dilectionis mercenariae. Quantumcumque enim amor sit perfectus in via, est sibi virtus spei
coniuncta. Unde simpliciter dicendum est quod exspectatio boni aeterni, non est mercenaria
nec minuit meritum nec facit ad imperfectionem caritatis vel meriti, nisi in quantum mens
hominis multum affectuose et intense aspicit ad commodum proprii boni. Multi autem sunt qui
beatitudinem exspectant, et tamen parum de se et multum de Deo curant.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>