-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d1e24528.xml
246 lines (246 loc) · 19.4 KB
/
bb-d1e24528.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, D. 27, A. 1, Q. 1</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="CO">Calix O'Hara</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, D. 27, A. 1, Q. 1</title>
<date when="2019-01-03">January 03, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt> <authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-01-03" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d1e24528">
<head xml:id="bb-d1e24528-Hd1e119">III, D. 27, A. 1, Q. 1</head>
<head xml:id="bb-d1e24528-Hd1e122" type="question-title">Utrum caritas sit habitus ab aliis virtutibus distinctus.</head>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e125">Circa primum de quatuor sic proceditur et quaeritur, utrum caritas sit habitus ab aliis
virtutibus distinctus an omnibus virtutibus communis et generalis.</p>
<div xml:id="bb-d1e24528-Dd1e128" type="rationes-principales">
<head xml:id="bb-d1e24528-Hd1e130">Rationes Principales</head>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e133">Et quod sit habitus omnibus communis, videtur. Et primo, auctoritate Apostoti, 1 ad
Corinthios 13, 4, ubi Apostolus dicit : <quote xml:id="bb-d1e24528-Qd1e135">Caritas patiens est, benigna est</quote>
etc., et enumerat ibi quindecim opera virtutum ; sed quidquid habet in se actus omnium
virtutum est commune et universate ad omnes virtutes ; habitus autem caritatis est
huiusmodi, secundum quod in praecedenti auctoritate habetur : ergo omnibus virtutibus est
communis.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e139">Item, <name ref="#Jerome">Hieronymus</name> : <quote xml:id="bb-d1e24528-Qd1e144">Ut breviter complectar omnem definitionem virtutis, virtus est
caritas qua diligitur omne diligendum</quote>. Ergo, cum definitio et definituril sunt
aequalis ambitus, et virtus sit generatis ad omnes virtutes, videtur simititer quod et
caritas.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e148">Item, <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, De civitate Dei, et <name ref="#Bernard">Bernardus</name>, De diligendo Deo, dicunt quod
<quote xml:id="bb-d1e24528-Qd1e156">virtus non est aliud quam ordo amoris vet amor ordinatus</quote>. Ergo, cum amor
ordinatus nihil aliud sit quam caritas, et omnis virtus nihil aliud sit quam amor ordinatus,
omnis virtus est caritas : ergo caritas non est ab aliis virtutibus distincta.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e160">Item, sicut se habet praeceptum caritatis ad alia praecepta, sic se habet habitus caritatis
ad alios habitus virtutum ; sed praeceptum caritatis omnia atia praecepta comprehendit,
sicut dicitur ad Romanos 13, 8 : <quote xml:id="bb-d1e24528-Qd1e162">Qui diligit proximum Legem implevit</quote> : ergo
videtur quod habitus caritatis contineat in se habitus omnium virtutum et non si ab aliis
distinctus.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e167">Item, sicut se habet obiectum caritatis ad obiecta aliarum virtutum, ita se habet habitus
caritatis ad alios habitus ; sed obiectum caritatis est bonum sub ratione boni simpliciter :
si ergo hoc est commune obiectis omnium aliarum virtutum, videtur quod habitus caritatis sit
communis omnibus aliis habitibus.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e170">Item, qui habet ditectionem caritatis in via habet omne quod necessarium est ad meritum,
quia dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name> : <quote xml:id="bb-d1e24528-Qd1e175">Tene caritatem, et fac quidquid vis</quote> ; similiter, qui
habet dotem fruitionis correspondentem caritati, in patria habet sufficientissimum praemium
: <quote xml:id="bb-d1e24528-Qd1e178">Frui enim, secundum quod dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, est amore inhaerere</quote>. Ergo, si
caritas inchoata sufficit ad meritum et caritas consummata sufficit ad praemium, videtur
quod, habita caritate, aut ceterae virtutes superfluant aut ipsa non differat ab habitibus
aliarum virtutum. Sed constans est quod aliae virtutes non superfluant : restat ergo quod
ipsa ab aliis virtutibus non distinguitur.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e185">Sed contra : I ad Corinthios 13, 13 : <quote xml:id="bb-d1e24528-Qd1e187">Nunc manent fides, spes, caritas, tria
haec</quote>. Quod recte connumeratur et superponitur habitis aliis virtutibus,
distinguitur ab aliis virtutibus ; sed caritas connumeratur et superponitur aliis virtutibus
: ergo ab illis distinguitur.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e191">Item, hoc ipsum ostenditur ab obiecto, quia sicut fides respicit Deum sub ratione veri et
spes sub ratione ardui, sic caritas sub ratione boni. Si ergo bonum sub ratione boni et
verum sub ratione veri dicunt diversas rationes movendi, et secundum diversitatem rationis
movendi est distinctio in habitibus et actibus, videtur ergo quod caritas differat ab aliis
theologicis virtutibus : ergo multo fortius ab aliis, scilicet cardinalibus.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e194">Item, hoc ipsum ostenditur ab actu proprio, quia constans est quod diligere et credere et
sperare actus sunt diversi, loquendo formaliter. Si ergo penes diversitatem actuum
principalium necesse est esse diversitatem habituum, videtur quod necesse sit ponere habitum
caritatis ab habitibus aliarum virtutum differre.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e197">Item, penes diversitatem subiectorum est diversitas proprietatum ; sed sicut fides est in
rationali et spes in irascibili, sic caritas et amor est in concupiscibili : si ergo vis
concupiscibilis distincta est ab aliis viribus, necesse est quod habitus caritatis
distinctus sit ab aliis habitibus.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e201">Item, hoc ipsum ostenditur per comparationem ad suum oppositum, quia vitium directe
oppositum caritati distinguitur ab aliis vitiis, utpote odium ab infidelitate et
desperatione. Si ergo distinctio malorum et vitiorum est ratione bonorum quibus opponuntur,
cum sint privationes, videtur quod, si vitium caritati oppositum ab aliis vitiis
distinguitur, consimiliter et habitus caritatis ab aliis habitibus.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e204">Item, hoc ipsum ostenditur per comparationem ad praemium, quia quandocumque aliqui sic se
habent quod quando unus perficitur, alii evacuantur, necesse est illos habitus per essentiam
differre ; sed habitus caritatis in patria perficitur et consummatur ; habitus vero fidei et
spei evacuantur, sicut dicit <name ref="#Lombard">Magister</name>, et habitum est in distinctione praecedenti : ergo
necesse est caritatis habitum ab habitibus aliarum virtutum distingui.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e24528-Dd1e211">
<head xml:id="bb-d1e24528-Hd1e213">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-d1e24528-Hd1e216" type="question-title">Caritas est habitus ab aliis virtutibus distinetus.</head>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e219">Respondeo : Ad praedictorum intelligentiam est notandum quod circa hoc reperitur triplex
modus dicendi.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e222">Quidam enim dicere voluerunt quod caritatis habitus est ab aliis virtutibus indistinctus,
propter ipsorum habituum essentialem unitatem. Dixerunt enim ipsos habitus virtutum ab
invicem non differre per essentiam nisi sola relatione ad actus. Et hoc ipsum dixerunt de
potentiis animae. Et quod sint unum per essentiam inter se invicem, hoc probare nituntur
propter mutuam ipsorum habituum denominationem. Cum enim formae disparatae nullo modo
possint se ipsas denominare, et una virtus aliam denominet, ut iustitia est prudens, et
prudentia est iusta, fides amat, et caritas credit : impossibile est igitur habitus virtutum
essentialiter inter se differre. Ex hac eadem ratione concludere voluerunt quod non
differant a caritate, cum caritati attribuantur quasi omnium virtutum actus, sicut dicit
Apostolus, I ad Corinthios 13, 4. Et hoc ipsum dicunt sensisse <name ref="#Augustine">Augustinum</name>, in libro De
moribus Ecclesiae, ubi sic definit virtutem : <quote xml:id="bb-d1e24528-Qd1e227">Nihil omnino esse virtutem affirmaverim
nisi summum amorem Dei. Nam <quote xml:id="bb-d1e24528-Qd1e229">illud quod quadripartita dicitur virtus, ex ipsius
amoris quodam vario affectu, quantum intelligo, dicitur</quote>
</quote>.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e234">Sed quantumcumque hoc innuerent auctoritates, ponere tamen omnes habitus virtutum a se
invicem non differre nisi sola relatione, non videtur consonum rationi nec etiam doctrinae
communi. Quod enim diversitas sit in potentiis animae et ipsarum habitibus, manifestat ipsa
diversitas actuum et obiectorum. Et propterea, cum una virtus denominat alteram vel actus
unius attribuitur alteri, hoc non est intelligendum fieri propter omnimodam. ipsorum
habituum indifferentiam, sed propter mutuam circumincesionem et concomitantiam ; sicut
dicimus de potentiis animae quod se invicem circumincedunt et supra se mutuo reflectuntur,
non quia omnino idem sint, sed quia, cum sint in eodem et possint reflecti super illud, in
quo sunt, quia anima intelligit se et amat se, per consequens et super se invicem
reflectuntur. Et propterea, quia reflexio non tantummodo fit propter omnimodam indivisionem
convenientiae, verum etiam propter circumincessionem concomitantiae, ideo non cogimur ponere
nec potentias animae nec habitus, secundum id quod sunt, ab invicem non differre. Nec
<name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in libro De moribus Ecclesiae, vult illud dicere, sed omnes virtutes alias vult
ad caritatem tamquam ad fundamentum reducere, sine qua aliae virtutes non sunt verae
virtutes, quia ad veram beatitudinem non perducunt.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e241">Est et hic alius modus dicendi, videlicet quod caritas ab aliis virtutibus non distinguitur
propter ipsius caritatis generalitatem. Voluerunt enim quidam dicere quod ipsa vis
concupiscibilis diffunditur per omnes alias vires, pro eo quod omnes vires animae appetunt
sua obiecta. Unde amor reperitur in omnibus viribus, ut dicunt, et amor ordinatus in omnibus
virtutibus ; et quia caritas non est aliud quam ordo amoris, hinc est quod dicere voluerunt
caritatem ob suam gerieralitatem non distingui ab aliis virtutibus.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e244">Sed nec illud videtur rationabile usquequaque nec convenienter dici, cum Apostolus eam
distinguat ab aliis. Nec ratio, quam assignant, multum est efficax, pro eo quod
concupiscibilis ita est vis in se distincta, secundum quod rationalis et irascibilis. Unde
quod actus concupiscibilis ad actum aliarum virium concurrit, hoc non est propter
identitatem et indivisionem in essendo, sed propter simultatem et ordinem in movendo. Unde
et generale sive universale consuevit aliquid dici dupliciter : vel propter communitatem in
praedicando, vel propter communitatem in causando ; sicut sol dicitur causa universalis, non
quia de aliis causis inferioribus praedicatur, sed quia alias adiuvat et movet. Et ideo,
sicut possibile est quod aliquid habeat rationem generalis motoris respectu aliorum, et
tamen in se sit unum et ab eis distinctum in causis naturalibus, sic reperire contingit
in.animae potentiis et viribus. Et ideo, quamvis voluntas imperet aliis viribus animae et
caritas aliis virtutibus, non oportet propter hoc ponere quod ab eis non distinguatur.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e247">Tertius vero modus dicendi communis et usitatus rationi et auctoritatibus satis consonus
est quod caritatis habitus est ab habitibus aliarum virtutum distinctus, sicut innuit ipse
Apostolus. Et eius distinctio ab habitibus aliis potest colligi ex multiplici ipsius
comparatione, sicut in opponendo fuit demonstratum, primo videlicet ex comparatione ad
obiectum, quod sub ratione movendi ab aliis distinguitur ; secundo per comparationem ad
actum, qui differt ab actibus aliarum ; tertio per comparationem ad subiectum proprium ;
quarto per comparationem ad oppositum, quod ei determinate opponitur, ita quod non habitibus
aliarum virtutum ; quinto per comparationem ad praemium, in quo perficitur, cum habitus spei
et fidei evacuetur ; sexto vero et ultimo per comparationem ad suum principium, quod
repraesentat. Consistit enim imago recreationis in tribus virtutibus theologicis et unitate
gratiae, sicut imago creationis in tribus potentiis et unitate substantiae. Si ergo ipsae
potentiae, ad hoc quod sint recte imago, a se invicem discernuntur et una de altera non
praedicatur ; si in tribus virtutibus theologicis reperitur similiter ratio cuiusdam
imaginis, opportunum est ponere ipsas ab invicem distinctas esse. Concedendum est igitur
habitum caritatis distinctum esse ab habiti bus aliarum virtutum ; concedendae sunt etiam
rationes quae hoc ostendunt.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e24528-Dd1e252">
<head xml:id="bb-d1e24528-Hd1e254">Ad Rationes</head>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e257">Ad illud vero quod primo obicitur in contrarium de auctoritate Apostoli, patet responsio ex
iam dictis, quoniam actus aliarum virtutum attribuuntur ipsi caritati non sicut elicienti,
sed sicut imperanti, et sicut motori primo, non sicut motori immediato. Et ideo ex hoc non
potest concludi quod caritas ab aliis virtutibus non distinguatur, quia non habet
generalitatem ad illas in praedicando, sed solum in movendo.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e260">Ad illud quod obicitur de auctoritate <name ref="#Jerome">Hieronymi</name>, quod virtus non est aliud quam caritas,
dicendum quod praedicatio illa est praedicatio causalis. Ideo enim omnes virtutes definiri
possunt per caritatem, quia amor caritatis dat eis rationem merendi, qua ablata, non est,
proprie loquendo, dicenda virtus esse in anima.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e266">Ad illud quod obicitur per auctoritatem <name ref="#Augustine">Augustini</name>, dicendum similiter quod notificationes
illae et consimiles per causam datae sunt. Et si tu quaeras, per quod genus causae,
responderi potest quod caritas respectu aliarum in movendo quodam modo habet rationem
efficientis, quodam modo formalis, quodam modo finalis. Amor autem caritatis aliis
virtutibus, ut in actus suos exeant, imperat et imperando informat et facit eos meritorios
et informando iungit fini et in ipso quietat, dum facit nos Deo adhaerere et ipso frui ; et
ideo merito virtus gratuita per caritatis amorem est definienda. Posset etiam aliter dici
quod amor ille qui cadit in definitione virtutis generaliter non est amor caritatis, quae
est una de virtutibus theologicis, sed est amor omnibus et ceteris virtutibus communis et
generalis. Et ideo in processu illo est sophisma consequentis a superiori ad inferius
affirmando.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e272">Ad illud quod obicitur, quod praeceptum caritatis comprehendit omnia praecepta, dicendum
quod non comprehendit ea per omnimodam identitatem, sed per quamdam reductionem : omnia enim
praecepta reducuntur ad illam et in illa consummantur ; et ideo ex hoc non potest concludi
quod habitus caritatis sit aliis communis nisi solum per radicationern, secundum quod dicit
Gregorius quod praecepta sunt multa per diversitatem operis et unum in radice dilectionis,
quia quidquid praecipitur, in sola caritate radicatur. Hoc autem non est quia solius
caritatis sit exsequi praecepta iniuncta, sed quia aliae virtutes sine caritate non
exsequuntur divina praecepta secundum acceptionem divinam.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e276">Ad illud quod obicitur, quod obiectum caritatis commune est obiectis aliarum virtutum,
respondendum est per interemptionem, quia obiectum caritatis non est quodcumque bonum, sed
bonum summum et bonum sub ratione boni ; et ita obiectum caritatis distinguitur secundum
substantiam ab obiectis virtutum cardinalium, quae habent obiectum creatum ; ab obiecto vero
aliarum virtutum theologicarum secundum substantiam non distinguitur, sed secundum rationem
movendi, quae quidem ratio movendi facit diversitatem in actu et habitu et potentia
substantiae motae, sicut patet, quia, quamvis unum et idem sit verum et bonum, tamen
cognitio et affectio et potentia cognitiva et affectiva et habitus scientiae et virtutis
habent ad invicem differentiam.</p>
<p xml:id="bb-d1e24528-d1e279">Ad illud quod obicitur, quod caritas sufficit ad praemium et meritum, dicend um quod
caritas dicitur sufficere ad meritum et ad praemium propter connexionem aliarum virtutum et
dotum. Qui enim habet caritatem habet alias virtutes, et qui habet dotem sibi
correspondentem habet alias dotes, et ita sufficientiam in merito et praemio, non ratione
caritatis tantum, sed ratione aliarum virtutum annexarum. Et ideo ex hoc non potest concludi
quod aliae virtutes superfluant vel quod caritas sola sit virtus ab aliis non distincta ,
pro eo quod non habet sufficientiam per se sola, sed prout est cum aliis coniuncta. Et per
hoc patet quod non potest aliquis sufficienter mereri nisi speret et credat ; nunquam autem
potest aliquis esse expeditus et habilitatus ad credendum et sperandum nisi mediante fide et
spe ; similiter circa dotes praemii intelligendum est.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>