-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d1e32865.xml
197 lines (197 loc) · 14.9 KB
/
bb-d1e32865.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, D. 35, A. 1, Q. 1</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="CO">Calix O'Hara</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, D. 35, A. 1, Q. 1</title>
<date when="2019-01-03">January 03, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt> <authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-01-03" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d1e32865">
<head xml:id="bb-d1e32865-Hd1e119">III, D. 35, A. 1, Q. 1</head>
<head xml:id="bb-d1e32865-Hd1e122" type="question-title">Utrum actus doni sapientiae attendatur penes cognitionem veri an
penes affectionem boni.</head>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e125">Circa primum sic proceditur et quaeritur de actu et obiecto ipsius doni sapientiae, utrum
videlicet actus ipsius doni attendatur penes cognitionem veri an penes affectionem boni.</p>
<div xml:id="bb-d1e32865-Dd1e128" type="rationes-principales">
<head xml:id="bb-d1e32865-Hd1e130">Rationes Principales</head>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e133">Et quod actus eius attendatur in cognoscendo, videtur. Primo, per verbum Sapientis,
Proverbiorum 1, 5 : Audiens sapiens sapientior erit ; sed auditus in nobis est via ad
acquirendum habitum cognitionis ; si ergo per auditum crescit in nobis sapientia, secundum
quod dicitur in verbo proposito et in aliis pluribis eiusdem libri auctoritatibus, videtur
quod actus doni sapientiae sit cognitivus.</p>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e136">Item, hoc ipsum ostenditur per <name ref="#Augustine">Augustinum</name>, in XIV Libro De Trinitate, ubi definiens
sapientiam dicit quod <quote xml:id="bb-d1e32865-Qd1e141" source="http://scta.info/resource/adt-l4">sapientia est rerum divinarum humanarumque cognitio</quote>,
approbans notificationem philosophorum in parte illa de ipsa sapientia. Si ergo definit
sapientiam recte et per actum proprium, videtur quod actus ipsius doni sapientiae sit divina
et humana cognoscere.</p>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e145">Item, Gregorius, in Moralibus, tractans illud Iob 1, 19 : <quote xml:id="bb-d1e32865-Qd1e147">Ventus vehemens</quote>
etc., dicit quod donum sapientiae datum est in remedium contra stultitiam : ergo defectus
stultitiae et donum sapientiae directe opponuntur ; <quote xml:id="bb-d1e32865-Qd1e150">opposita autem nata sunt fieri
circa idem</quote>, secundum quod vult <name ref="#Aristotle">Philosophus</name> : cum ergo stultitia dicat defectum in
actu cognoscendi, videtur quod actus sapientiae-doni sit potentiae cognitivae.</p>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e157">Item, hoc videtur ratione, quoniam sapientia appropriatur Filio ; sed cum in imagine creata
sit aliqua reperire ex parte intellectus et aliqua ex parte affectus : quae sunt affectionis
appropriantur Spiritui Sancto, qui est amor, quae vero cognitionis appropriantur Filio : cum
ergo sapientia ei approprietur, videtur etc.</p>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e161">Item, nullus amans aliquid, quantumcumque circa illud afficiatur, sapiens dicitur ex hoc
nisi illud cognoscat : ergo actus doni sapientiae maxime attenditur in faciendo
cognoscere.</p>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e164">Sed contra : Primo, auctoritate Sapientis, Ecclesiastici 6, 23 : <quote xml:id="bb-d1e32865-Qd1e166">Sapientia doctrinae
secundum nomen suum est, et non in multis est manifesta</quote>. Si ergo sapientia a
sapore dicitur et sapor respicit affectionem interiorem, videtur quod proprius actus doni
sapientiae sit affectivus.</p>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e170">Item, Gregorius in Moralibus, super 1, 4 Iob, dicit quod sapientia est donum <quote xml:id="bb-d1e32865-Qd1e172">spe et
certitudine aeternorum mentem reficiens</quote> ; sed refectio spectat ad gusfum et
affectum : ergo et praecipuus actus ipsius doni sapientiae est affectivus.</p>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e176">Item, Dionysius dicit, in libro De divinis nominibus, capitula De sapientia : <quote xml:id="bb-d1e32865-Qd1e178">Hanc
igitur stultam et amentem sapientiam laudamus</quote> etc. ; et alia littera : Hanc igitur
irrationalem et dementem et stultam sapientiam excellenter laudantes dicimus etc. Si ergo
loquitur ibi de sapientia, quae est donum Dei, sicut patet, et hanc dicit stultam et
amentem, videtur quod actus istius doni ex parte affectionis se teneat et nullatenus ex
parte rationis.</p>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e182">Item, <name ref="#Bernard">Bernardus</name>, in libro De amore Dei, 2 capitulo, dicit quod <quote xml:id="bb-d1e32865-Qd1e187">amor crescit in
caritatem, caritas in sapientiam</quote>. Ergo, cum caritas et amor et ipsius caritatis
actus sint partis affectivae, videtur quod et sapientiae actus sit affectivus, cum
principalis actus non varietur ratione profectus.</p>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e191">Item, nec in dono sapientiae nec in eius actu est reperire excessum : nemo enim nimis est
sapiens ; sed in actu cognitionis circa divina contingit valde de facili excedere : videtur
ergo quod actus doni sapientiae omnino se teneat ex parte affectionis et nullatenus ex parte
cognitionis. Si forte dicas quod actus eius simul est ex parte cognitionis et affectionis,
contra hoc est, quia maior est diversitas in habitibus quam sit in potentiis ; sed ratione
illorum actuum, qui sunt cognoscere et affici, diversificantur potentiae animae, ita quod
nunquam sunt actus eiusdem potentiae : ergo pari ratione videtur quod nunquam sint actus
eiusdem habitus. Si tu dicas quod non possunt esse actus eiusdem habitus principales, tunc
quaeritur, quis sit eius actus principalis et praecipuus, utrum cognitivus vel affectivus ;
et per primas rationes videtur quod cognitivus, per secundas, quod affectivus : et ita redit
eadem quaestio quae prius.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e32865-Dd1e195">
<head xml:id="bb-d1e32865-Hd1e197">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-d1e32865-Hd1e200" type="question-title">Praecipuus actus doni sapientiae est ex parte affectivae, ita ut
in cognitione inchoetur et in affectione consummetur.</head>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e203">Respondeo : Dicendum quod sapientia quadrupliciter accipi consuevit tam a philosophis quam
a Sanctis, videlicet communitei : et minus communiter et proprie et magis proprie.
Communiter accipiendo sapientiam, sic sapientia dicit cognitionem rerum generalem, secundum
quod eam definit <name ref="#Augustine">Augustinus</name> et <name ref="#Aristotle">Philosophus</name>, quod <quote xml:id="bb-d1e32865-Qd1e211">sapientia est cognitio rerum
divinarum et humanarum</quote> ; et <name ref="#Aristotle">Philosophus</name> in Prima Philosophia, dicit quod sapiens
est qui omnia novit secundum quod convenit.</p>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e218">Alio modo dicitur sapientia minus communiter, et sic sapientia dicit cognitionem non
quamcumque, sed cognitionem sublimem, videlicet cognitionem rerum aeternarum. Et sic accipit
eam Apostolus, I ad Corinthios 12, 8 : <quote xml:id="bb-d1e32865-Qd1e220">Alii datur per Spiritum sermo sapientiae, alii
sermo scientiae</quote> ; secundum quod exponit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, dicens quod sapientia est
cognitio aeternorum, scientia vero est cognitio creatorum ; et sic etiam dicit <name ref="#Aristotle">Philosophus</name>
quod sapientia est cognitio causarum altissimarum.</p>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e230">Tertio modo accipitur sapientia proprie, et sic nominat cognitionem Dei secundum pietatem ;
et haec quidem cognitio est quae attenditur in cultu latriae quem exhibemus Deo per fidem,
spem et caritatem ; secundum quem modum accipit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, XIV De Trinitate, exponens illud
Iob [28, 28] : Ecce pietas ipsa est sapientia, dicens ibidem quod pietas et sapientia idem
est quod theosebia, et theosebia idem est quod cultus divinus, qui consistit in tribus
virtutibus, secundum quod ipse dicit, in principio Enchiridii, Ad Laurentium.</p>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e237">Quarto modo dicitur sapientia magis proprie, et sic nominat cognitionem Dei experimentalem
; et hoc modo est unum de septem donis Spiritus Sancti, cuius actus consistit in degustando
divinam suavitatem. Et quoniam ad gustum interiorem, in quo est delectatio, necessario
requiritur actus affectionis ad coniungendum et actus cognitionis ad apprehendendum,
secundum illud Philosophi, qui dicit quod <quote xml:id="bb-d1e32865-Qd1e239">delectatio est coniunctio convenientis cum
convenienti cum sensu eiusdem</quote>, hinc est quod actus doni sapientiae partim est
cognitivus et partim est affectivus, ita quod in cognitione inchoatur et in affectione
consummatur, secundum quod ipse gustus vel saporatio est experimentalis boni et dulcis
cognitio. Et ideo actus praecipuus doni sapientiae propriissime dictae est ex parte
affectivae, ratione cuius dicit Ecclesiasticus [6, 23] quod sapientia secundum nomen suum
est, et Gregorius dict quod actus eius est reficere ; et Dionysius dicit quod istius
sapientiae est amentem esse, propter hoc quod melius afficimur circa Deum praevia
cognitione, quae est per ablationem et negationem, quam per affirmationem, sicut docet in
libro, De mystica theologia. Ratione etiam istius eiusdem causae dicit <name ref="#Bernard">Bernardus</name> caritatem
in sapientiam proficere. Et ex hac eadem causa contingit quod sapientia non potest esse
nimia, quia excessus in experimento divinae dulcedinis potius est laudabilis quam
vituperabilis, secundum quod patet in viris sanctis et contemplativis, qui prae nimia
dulcedine modo elevantur in ecstasim, modo sublevantur usque ad raptum, licet hoc contingat
paucissimis. Concedendum est igitur quod actus doni sapientiae praecipuus est ex parte
affectionis. Concedendae sunt etiam rationes hoc ostendentes.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e32865-Dd1e248">
<head xml:id="bb-d1e32865-Hd1e250">Ad Rationes</head>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e253">Ad illud vero quod obicitur in contrarium, quod sapientia crescit per auditum, dicendum
quod sapientia sumitur ibi communiter pro cognitione generali, quae quidem est rerum
divinarum et humanarum, quae per studium et auditum suscipit incrementum ; et ideo non habet
hic locum.</p>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e256">Ad illud similiter quod obicit de auctoritate <name ref="#Augustine">Augustini</name> ; patet responsio, quia illo modo
eam accipit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>.</p>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e265">Ad illud vero quod obicitur de auctoritate Gregorii, quod sapientia est contra stultitiam,
dici potest quod hoc dicit, non quantum ad ultimum actum sapientiae, qui attenditur in
affectione, sed quantum ad primum actum sive praevium, qui consistit in cognitione ; donum
enim sapientiae se complectitur utrumque.</p>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e268">Ad illud quod obicitur, quod sapientia appropriatur Filio, dicendum quod hoc est in quantum
dicit lumen cognitionis, non in quantum dicit saporem affectionis. Cum enim utrumque in se
claudat, potest utrique personae appropriari, videlicet Filio et Spiritui Sancto ; et
quoniam non appropriatur Filio soli, immo etiam persopae Spiritus Sancti : hinc est quod
ratio illa non cogit.</p>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e272">Ad illud quod ulterius obicitur, quod nemo est sapiens ex hoc solum quod amat nisi etiam
ulterius cognoscat, dicendum quod illud est verum ; attamen in amore Dei ipsi gustui
coniuncta est cognitio. Optimus enim modus cognoscendi Deum est per experimentum dulcedinis
; multo etiam excellentior et nobilior et delectabilior est quam per argumentum
inquisitionis. Unde ex hoc non habetur quod cognoscere sit actus ipsius doni sapientiae
praecipuus, sed quod quodam modo concurrit ad eius actum praecipuum ; et hoc quidem est
verum, quia, sicut tactum est, sapientia in se claudit utrumque actum ; unde quodam modo
respicit intellectum, quodam modo respicit affectum.</p>
<p xml:id="bb-d1e32865-d1e275">Ad illud vero quod ultimo obicitur, quod imus habitus non potest esse respectu istorum
duorum actuum, cum penes illos diversificentur potentiae, dicendum quod verum est quod non
possunt isti actus eiusdem habitus esse, ita quod uterque sit principalis ; nihil tamen
impedit duos esse, ita quod unus sit primus, alter vero praecipuus ; unus sicut disponens,
alter vero complens, sicut in praecedentibus habitum fuit de fide. Unde eisdem rationibus et
responsionibus quantum ad hoc potest quis negotiari circa donum sapientiae, quae supra
explanatae fuerunt circa virtutem fidei ; et ideo haec ad praesens sufficiant, quia non
oportet hic illas iterum replicari.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>