-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d1e34264.xml
203 lines (203 loc) · 15.2 KB
/
bb-d1e34264.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, D. 36, A. 1, Q. 5</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="CO">Calix O'Hara</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, D. 36, A. 1, Q. 5</title>
<date when="2019-01-03">January 03, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt> <authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-01-03" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d1e34264">
<head xml:id="bb-d1e34264-Hd1e119">III, D. 36, A. 1, Q. 5</head>
<head xml:id="bb-d1e34264-Hd1e122" type="question-title">Utrum ponenda sit aequalitas in habitibus gratuitis.</head>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e125">Quinto quaeritur, utrum sit ponere aequalitatem in habitibus gratuitis.</p>
<div xml:id="bb-d1e34264-Dd1e128">
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e130">Et quod sic, videtur. Primo, per illud quod dicitur Apocalypsis 21, 16 : <quote xml:id="bb-d1e34264-Qd1e132" source="http://scta.info/resource/ap21_16">Latera
civitatis aequalia</quote>, Glossa : Id est, virtutes gratuitae sunt aequales. Ad hoc
ipsum habetur auctoritas in littera, et superius habita fuit, distinctione vigesima quinta,
auctoritas valde expressa.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e136">Item, hoc ipsum videtur ratione. Ubicumque est una ratio bonitatis, necesse est quod sit
bonitatis aequalitas ; sed in omnibus habitibus gratuitis una est ratio bonitatis, vrdelicet
gratia gratum faciens et ipsa carita : ergo videtur quod simpliciter sit in eis bonitatis
aequalitas.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e139">Item, aut virtutes in eodem sunt aequales aut non. Si sic, habeo propositum. Si non, ergo
meliori virtuti debetur maius praemium et minori minus ; sed motui virtutis debetur praemium
substantiale, illud autem est unum : ergo uni et eidem homini in eodem statu gratiae debetur
maius et minus praemium ; quod est inconveniens.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e142">Item, una virtus denominat alteram, secundum quod vult <name ref="#Augustine">Augustinus</name> et <name ref="#Bernard">Bernardus</name> : est enim
prudentia fortis et fortitudo prudens. Aut ergo prudentia et fortitudo sunt aequales aut
non. Si non, esto ergo quod prudentia sit maior quam fortitudo, tunc arguitur sic :
prudentia est maior quam fortitudo : ergo fortitudo est magis prudens quam sit fortis in
eodem, quia secundum quantitatem prudentiae in eodem est fortitudo prudens ; sed quanto
virtus fortitudinis est prudentior, tanto nobilior est et excellentior : si ergo magis est
prudens quam fortis, ergo est nobilior et excellentio se ipsa. Sed hoc est impossibile :
ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e151">Sed contra : I ad Corinthios 13, 13 : <quote xml:id="bb-d1e34264-Qd1e153" source="http://scta.info/resource/Icor13_13">Nunc autem manent fides, spes, caritas, tria
haec ; maior autem horum est caritas</quote> ; et in praecedenti capitulo, 31 : Adhuc
excellentiorem viam vobis demonstro. Si igitur caritas est maior et excellentior aliis, ergo
non est aequalitas in habitibus gratuitis.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e158">Item, de quolibet Confessore cantatur : <quote xml:id="bb-d1e34264-Qd1e160">Non est inventus similis illi, qui
conservaret legem Excelsi</quote> ; sed, si omnia dona gratuita essent aequalia, tunc qui
excederet in uno excederet in omnibus : ergo, si verbum illud alicui posset vere attribui,
nunquam conveniret alteri, quia quod per superabundantiam dicitur uni soli convenit.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e164">Item, maiori bono opponitur maius malum et e converso, quia <quote xml:id="bb-d1e34264-Qd1e166">privationes cognoscuntur
per habitus</quote>. Ergo, cum vitia opposita virtutibus non habeant aequalitatem, quia
unum vitium est maius altero, pari ratione videtur quod nec virtutes gratuitae.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e170">Item, habitus crescunt et augmentantur in nobis secundum quod plus et plus disponimus nos
per bonos actus ; sed nos videmus quod aliquis plus se exercet in actu unius virtutis quam
in actu alterius : ergo videtur quod magis crescat virtus illa quam aliae : ergo necesse est
aliquando virtutem illam esse aliis inaequalem.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e173">Item, caritas est vinculum personarum et est vinculum virtutum : plures enim personae
ligantur per vinculum gratiae in una virtute et plures virtutes in uno homine. Sicut ergo se
habet una virtus respectu diversarum personarum, sic unus homo respectu virtutum plurium ;
sed una virtus a diversis personis potest participari inaequaliter : ergo et plures virtutes
ab eodem homine.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e176">Item, habitus virtutis est habilitare ad actum suum, per se loquendo ; ergo maioris
virtutis magis habilitare et aequalis aequaliter habilitare. Si ergo omnes virtutes in eodem
homine sunt aequales, necessario idem homo aequaliter erit habilis et facilis ad actus
omnium virtutum, quod per experientiam deprehenditur esse falsum. Multi enim habiles sunt ad
actum abstinentiae, qui tamen cum difficultate habent usum patientiae et obedientiae.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e34264-Dd1e180">
<head xml:id="bb-d1e34264-Hd1e182">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-d1e34264-Hd1e185" type="question-title">Duplici via monstratur, quod vitutes gratuitae quodum modo sunt
aequales, quodam modo inaequales, simpliciter tamen aequales dici possunt.</head>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e188">Respondeo : Dicendum quod de ipsis habitibus gratuitis contingit loqui dupliciter : aut
quantum ad ipsum habitum aut quantum ad exercitium. Si loquamur de ipsis quantum ad habitum,
hoc potest esse dupliciter : aut respectu gratiae informantis et quodam modo causantis aut
respectu liberi arbitrii suscipientis et cooperantis. Si respectu gratiae informantis, sic
omnes habent aequalitatem, pro eo quod gratia gratum faciens secundum quantitatem suam et
excellentiam reddit gratam Deo animam et eius potentias et habitus et operationes
meritorias. Si vero loquamur de ipsis respectu liberi arbitrii consentientis et
suscipientis, sic, quia liberum arbitrium in actu unius virtutis maiorem invenit
complacentiam quam in alio et maiorem invenit repugnantiam in uno quam in altero secundum
diversas sui inclinationes et dispositiones, sic non aequaliter est omnimodam reperire
aequalitatem in habitibus virtutum, pro eo quod liberum arbitrium magis fervet quantum ad
unam virtutem quam ad aliam, magis etiam adhaeret uni virtuti quam alii.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e191">Si vero loquamur de virtutibus quantum ad exercitium, sic vix vel nunquam aequantur nec in
se nec in comparatione ad liberi arbitrii cooperationem. In se non, quia exercitium unius
virtutis est fructuosius quam exercitium alterius, sicut exercitium pietatis quam
abstinentiae ; exercitium autem unius virtutis in eodem est securius quam exercitium
alterius, sicut exercitium humilitatis et timoris quam alterius virtutis. Similiter non
habent aequalitatem in comparatione ad liberi arbitrii cooperationem, quia nemo est qui
aequaliter se exerceat in actu omnium virtutum. Aliqui enim magis vacant circa activam,
aliqui vero magis circa contemplativam.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e194">Et sic concedi potest quod habitus gratuiti quodam modo sunt aequales et quodam modo
inaequales. Aequales quidem sunt quantum ad gratiam informantem, sicut ostendunt rationes ad
primam partem ; inaequales vero in comparatione ad liberi arbitrii consensum et exterius
exercitium. Et secundum hoc dissolvi possunt rationes quae ad utramque partem
inducuntur.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e198">Aliter potest dici quod de virtutibus est loqui quadrupliciter. Aut quantum ad dignitatem
respectu obiecti, et sic una est excellentior altera, etiam in eodem, sicut virtutes
theologicae quam cardinales. Aut quantum ad fervorem et facilitatem respectu actus proprii,
et sic adhuc non est necesse quod habitus gratuiti in eodem adaequentur. Aut quantum ad
radicationem et stabilitatem respectu subiecti, et sic adhuc non est necesse aequalitatem
esse, quia talis radicatio venit ex frequentia et assuefactione circa actum alicuius
virtutis. Aut quantum ad ordinem et efficaciam respectu praemii, et quantum ad hoc habent
aequalitatem in eodem, propter hoc quod quantitas meriti cuiuslibet virtutis mensuratur
secundum quantitatem gratiae, quae facit opus Deo placitum, et secundum quantitatem
caritatis, quae dat operi cuiuslibet virtutis valorem et pondus. Et quia una est gratia
gratum faciens, ceteras virtutes informans in uno homine, una est etiam caritas per modum
ponderis ad finem inclinans : hinc est quod quantum ad ordinem in finem et efficaciam
merendi necesse est omnes virtutes in eodem aequari. Rursus, quia bonitas principalis et
essentialis virtutum in hoc attenditur quod ordinant et disponunt ad summum praemium, et in
hoc virtutes habent aequari : hinc est quod <name ref="#Lombard">Magister</name> simpliciter concludit et Sancti dicunt
in uno et eodem aequales esse omnes habitus gratuitos. Et ideo simpliciter concedi possunt
rationes quae hoc ostendunt.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e34264-Dd1e206">
<head xml:id="bb-d1e34264-Hd1e208">Ad Rationes</head>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e211">Ad obiecta in contrarium satis de facili patet responsio per ea quae dicta sunt.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e214">Ad illud enim quod primo obicitur de caritate, quod est aliis eminentior ; dicendum quod
hoc intelligitur ratione exercitii in actu suo in quo plus hauritur de gratia et minor est
occasio periclitandi. Affectus enim amoris divini, dum abstrahit a terrenis, facit recedere
ab occasione peccati ; dum vero unit caelestibus, facit inde hauriri humorem gratiae
Spiritus Sancti. Et ideo ex hoc non concluditur inaequalitas virtutum quantum ad
meritum.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e217">Ad illud quod obicitur quod cantatur de Confessoribus : Non est inventus similis illi,
dicendum quod illud intelligitur non ratione habitus, sed ratione alicuius exterioris usus ;
et hoc innuit ipsum vocabulum, cum dicitur : qui conservaret legem Excelsi ; ex quo innuit
excellentiam illam intelligendam fore in opere.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e220">Ad illud quod obicitur, quod maiori bono opponitur maius malum, dicendum quod illud non est
regulariter verum, immo aliquando contingit minori bono opponi maius malum, sicut
desperatio, quae opponitur spei, peior est quam odium, quod opponitur caritati. Praeterea,
aliunde habent virtutes aequalitatem, aliunde habent oppositorum diversitatem. Aequalitatem
enim habent ex parte gratiae, ratione cuius quod opponitur uni virtuti per consequens
opponitur omnibus ; oppositorum autem diversitatem habent ratione specialium actuum et
obiectorum ; et ex illa parte non est necesse habitus virtutum habere omnimodam
aequalitatem, sicut prius tactum est.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e224">Ad illud quod obicitur, quod habitus crescunt et augmentantur in nobis secundum quod plus
disponimus nos per actus, dicendum quod crementum habitus quantum ad bonitatem essentialem
in genere gratuiti attenditur ex augmento ipsius gratiae, qua augmentata, crescunt et
ceterae virtutes. Cum ergo dicitur quod magis nos exercemus in actu unius virtutis quam in
actu alterius, ergo magis in illa crescimus, dicendum quod non sequitur, pro eo quod debitus
usus et exercitatio in actu unius virtutis disponit ad incrementum omnium. Unde sicut in
communitate fraternitatis, licet unus magis negotietur in acquirendo quam alter, tamen bona
acquisita omnibus distribuuntur aequaliter, sic et suo modo in proposito intelligendum
est.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e227">Ad illud quod obicitur, quod una virtus a diversis personis potest diversimode participari,
ergo et diversae virtutes ab eodem, dicendum quod non est simile, pro eo quod unius virtutis
in diversis diversae sunt radices ; diversarum vero virtutum in eodem non sunt diversae
radices, sed una ; videlicet una gratia, per quam est acceptatio, et una caritas, per quam
est meriti perfectio.</p>
<p xml:id="bb-d1e34264-d1e230">Ad illud quod obicitur, quod habitus virtutis est reddere potentiam facilem, dicendum quod
facilitas potentiae ad aliquem actum maior et minor non tantum venit ex parte perfectionis
et bonitatis ipsius habitus, verum etiam ex parte dispositionis subiecti. Unde secundum quod
ad actus diversarum virtutum liberum arbitrium secundum plus et minus cooperatur, secundum
hoc plus et minus facilitatur, licet etiam habitus virtutum, quantum est de se, adaequentur.
Unde nec ista ratio nec aliae probant inaequalitatem in habitibus gratuitis quantum ad
bonitatem essentialem et completivam, sed solum quantum ad aliquid accidentale et annexum,
sicut ex his quae praedicta sunt satis est manifestum.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>