-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d1e34716.xml
196 lines (196 loc) · 14.9 KB
/
bb-d1e34716.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, D. 37, A. 1, Q. 2</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="CO">Calix O'Hara</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, D. 37, A. 1, Q. 2</title>
<date when="2019-01-03">January 03, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt> <authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-01-03" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d1e34716">
<head xml:id="bb-d1e34716-Hd1e119">III, D. 37, A. 1, Q. 2</head>
<head xml:id="bb-d1e34716-Hd1e122" type="question-title">Utrum praecepta Decalogi obligent ad opera formata.</head>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e125">Secundo quaeritur, utrum praecepta Decalogi obligent ad opera formata.</p>
<div xml:id="bb-d1e34716-Dd1e128" type="rationes-principales">
<head xml:id="bb-d1e34716-Hd1e130">Rationes Principales</head>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e133">Et quod sic, videtur. Deuteronomii 16, 20 : <quote xml:id="bb-d1e34716-Qd1e135" source="http://scta.info/resource/deut16_20">Iuste quod iustum est
exsequeris</quote>. Ex hoc verbo colligitur quod Legislator non solum praecipiebat iustitiam
in facto, sed etiam iustitiam in modo ; opus autem quod est iustum in facto et modo est opus
formatum : ergo per mandata Legis obligatur homo ad opera formata.</p>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e139">Item, Matthaei 19, 11 : <quote xml:id="bb-d1e34716-Qd1e141">Si vis ad vitam ingredi, serva mandata</quote>. Observatio
igitur mandatorum Decalogi introducit ad vitam ; sed nemo introducitur ad vitam per aliqua
opera, nisi fiant ex caritate, et talia sunt opera formata : cum ergo per Legem obligemur ad
praecepta Decalogi observanda, videtur quod per eamdem obligemur ad opera formata.</p>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e145">Item, <name ref="#Augustine">Augustinus</name> dicit, et habetur in fine distinctionis praecedentis, quod omnia praecepta
Decalogi reducuntur ad duo praecepta ; sed illa praecepta nemo implet nisi ex caritate,
sicut patet de praecepto quo praecipitur : <quote xml:id="bb-d1e34716-Qd1e150">Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde
tuo</quote> etc. : videtur ergo similiter quod omnia mandata Decalogi teneamur implere ex
caritate : ergo per Legem obligamur ad opera formata.</p>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e154">Item, ad opera mandatorum obligamur secundum intentionem praecipientis ; sed intentio
praecipientis fuit dare illa mandata, ut per illa ei serviamtis et serviendo placeamus ; hoc
autem non fit nisi per opera caritate et gratfa informata : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e158">Item, informatio et deformatio sunt opposita, praeceptio et prohibitio sunt opposita ; et
<quote xml:id="bb-d1e34716-Qd1e160">si oppositum de opposito, et propositum de proposito</quote>. Cum, ergo deformatio
operum sit in prohibitione, eorumdem informatio erit in praecepto.</p>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e164">Sed contra : Dicit <name ref="#Jerome">Hieronymus</name> quod anathema sit qui dicit Deum praecepisse impossibile. Cum
ergo praecepta illa obligent tam iustos quam peccatores, et in potestate peccatoris non sit
informare opera sua, cum illud habeat fieri per caritatem et gratiam, videtur quod ad hoc
nemo obligetur per divina mandata.</p>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e170">Item, <name ref="#Augustine">Augustinus</name> dicit, et habetur in Glossa super illud Psalmi [33, 15] : <quote xml:id="bb-d1e34716-Qd1e175" source="http://scta.info/resource/ps33_15">Declina a
malo et fac bonum</quote> : <quote xml:id="bb-d1e34716-Qd1e178">Declinare a malo semper vitat poenam, quamvis non
semper promereatur palmam</quote>. Sed quotiescumque declinat homo a malo ex caritate,
promeretur palmam : ergo non semper tenetur homo ex caritate a malo declinare. Sed
declinando a malo observantur praecepta negativa : ergo non videtur quod obligent ad opera
formata.</p>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e182">Item, aliquis filius, habens parentes et existens in peccato mortali, honorat eos ex
naturali pietate, cum se offert locus et tempus et opportunitas. Constat quod iste non
peccat parentes honorando, nec committendo nec omittendo : ergo mandatum illud, quo Dominus
praecepit : <quote xml:id="bb-d1e34716-Qd1e184">Honora patrem tuum et matrem tuam</quote>, non obligabat ad hoc quod opus
illud ex caritate impenderetur : pari ratione nec alia mandata.</p>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e188">Item, opera formata non sunt nisi per gratiam ; sed nemo scit utrum gratiam Spiritus Sancti
habeat : ergo nemo scit utrum eius opera sint formata vel informata. Sed nemo obligatur ad
id quod non potest scire : ergo mandata Decalogi ad opera formata non obligant.</p>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e191">Item, quicumque obligatur ad aliquid, obligatur per consequens ad id quod est illi
inseparabiliter annexum ; sed opera non possunt formari ab aliquo nisi habeatur gratia ;
ergo quicumque obligatur ad opera formata, obligatur ad habendam gratiam. Cum ergo habere
gratiam respiciat omne tempus indifferenter, tam tempus dormitionis quam tempus vigiliae,
videtur quod homo omittat in quolibet instanti et in quolibet tempore, ac per hoc in uno die
peccabit infinities. Quodsi hoc est manifeste falsum, restat quod mandata Decalogi ad opera
formata non habeant obligare.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e34716-Dd1e195">
<head xml:id="bb-d1e34716-Hd1e197">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-d1e34716-Hd1e200" type="question-title">Praecepta Decalogi non obligant ad opus proprie formatum
obligatione absoluta, si loquimur de quolibet opere singiUatim; tamen de eis in unum
collectis hoc concedi poiest, et eliam loquendo de obligatione condilionali.</head>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e203">Respondeo : Ad praedictorum intelligentiam est notandum quod hic est triplex modus
dicendi.</p>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e206">Quibusdam enim visum est quod mandata Decalogi obligant ad opera fomata, obligatione tamen
praecepti affirmativi, non praecepti, negativi. Obligatio enim praecepti negativi est semper
et ad semper ; obligatio vero praecepti affirmativi, quamvis sit semper, non tamen ad
semper, sed pro loco et tempore. Propter quod dixerunt quod mandata Decalogi obligant
hominem ad opera formata pro eo tempore quo habet caritatem et gratiam ; tunc enim
potestatem habet exeundi in opera meritoria et tenetur bene uti gratia accepta.</p>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e209">Alius autem modus dicendi est quod mandata Decalogi non obligant nisi ad opera bona in
genere. Opera enim formata sunt supra nostram potestatem et supra cognitionis certitudinem ;
et propterea ad talia opera non debemus obligari per mandata Decalogi, sed solum ad opera
bona in genere. Cuius signum est quia, si aliquis existens in caritate honoret parentes ex
naturali pietate, huiusmodi opere absolvitur a mandati obligatione.</p>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e213">Sed quoniam primus modus dicendi videtur excedere, in hoc videlicet quod ponit hominem
obligari ad id de quo non potest habere certitudinem ; secundus vero modus dicendi videtur
nimis parum dicere, in hoc videlicet quod ponit hominem per mandata Decalogi solummodo
obligari ad ea quae potest quis implere existens in statu peccati, cum observatio mandatorum
Dei sit via deveniendi ad statum gratiae et iustitiae : ideo est adhuc tertius dicendi
modus, qui quasi medium tenet inter utrumque, et ad quaestionem propositam respondet per
distinctionem hoc modo. Cum quaeritur, utrum mandata Decalogi obligent ad opera formata,
respondendum est quod opera formata possunt dici dupliciter : uno modo per exclusionem
deformitatis peccati, alio modo per positionem dignitatis meriti. Si primo modo accipiantur
opera formata, sic utique ad opera formata obligant : obligant enim ad vitandum omnia
peccata mortalia. Si autem dicantur alio modo opera formata, sic accipiuntur proprie, et
tunc distinguendum est in ipsa obligatione : est enim obligatio absoluta et obligatio
conditionalis. Obligatio absoluta est, qua quis sirilpliciter ad aliquid faciendum
obligatur, ita quod, si illud non faciat, incurrit omissionis reatum ; obligatio vero
conditionalis est qua quis obligatur ad aliquid faciendum, si vult pervenire ad praemium. Et
haec obligatio in eo qui omittit non inducit omissionis peccatum, sed ponit implicitae
conditionis defectum.</p>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e216">Si igitur loquamur de obligatione conditionali, mandata Decalogi obligant ad opera formata.
Si quis enim vult ad vitam ingredi, necesse est ex caritate servare mandata, quae quidem
caritas est meriti principium. Si autem loquamur de obligatione absoluta, tunc distinguendum
est in ipsis mandatis quod dupliciter contingit de eis loqui : aut de eis in unum collectis,
prout habent reduci ad duo mandata caritatis, aut de quolibet per se singillatim. Si de eis
collectis in unum, cum in eis contineatur regula iustitiae secundum ordinem ad Deum et ad
proximum, per quam excluditur omne peccatum, sic concedi potest quod obligant ad aliquod
opus formatum vel in se, si homo habet unde possit in illud exire, vel in dispositione sive
praeparatione ad illud. Tenetur enim homo sic mandata Decalogi implere, ut per ipsorum
impletionem praeparet locum ipsi gratiae, qua obtenta, exeat, cum locus et tempus est, in
opera meritoria, adimplendo duo caritatis praecepta. Si autem loquamur de quolibet
singillatim et per se, sic accipiendo proprie opus formatum, hoc est opus meritorium et
loquendo de obligatione absoluta, mandata Decalogi non obligant ad opera formata, sicut
rationes ostendunt quae ad secundam partem inducuntur, et propterea concedendae sunt.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e34716-Dd1e221">
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e223">Ad illud quod obicitur in contrarium, quod Legislator praecipit non solummodo facere opus
iustum, sed etiam iuste, dicendum quod modus iustitiae quidam est qui facit opus Deo
placitum et meritorium ; et hic proprie reddit opus formatum. Alius autem modus iustitiae
qui excludit circa actum viri iusti deordinationem intentionis, quae facit animum iniustum,
et praeposterationem operis ; et hic modus est in praecepto, non primus. Ab hoc autem modo
non dicitur opus formatum, nisi accipiendo large, sicut prius est in respondendo.</p>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e226">Ad illud quod obicitur de auctoritate Domini in Matthaeo 19, 17 : Si vis ad vitam ingredi
etc., patet responsio per iam dicta, quia ex verbo illo non potest colligi quod homo
obligetur ad opera meritoria facienda nisi obligatione conditionali, videlicet si vult
ingredi ad vitam. Si autem de obligatione conditionali ad absolutam velit procedere, non
valet ratio, immo est ibi sophisma secundum quid et simpliciter.</p>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e229">Ad illud quod obicitur, quod omnia mandata reducuntur ad duo praecepta caritatis, similiter
patet responsio, quia praecepta duo caritatis non implentur in quocumque mandato singillatim
accepto, sed ex quodam plenario intellectu et perfectione, consurgente ex omnium mandatorum
aggregatione et integra observatione. Et hoc modo verum est quod mandata obligant ad opus
formatum in se vel in sua dispositione. Sed ex hoc non sequitur quod ad hoc obliget
quodlibet mandatum per se. Sicut enim non sequitur : decem homines trahunt navem, ergo
quilibet per se trahit, quia plus possunt decem quam unus, sic et in proposito suo modo est
intelligendum.</p>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e232">Ad illud quod obicitur, quod tenemur observare mandata secundum intentionem praecipientis,
dicendum quod hoc est verum de obligatione conditionali, si volumus ingredi ad vitam. Posset
tamen et aliter dici quod intentio Legislatoris non solummodo fuit ad hoc ut homo perveniret
ad gloriam, sed. ut vitaret poenam ; mandata autem, si observentur quantum ad opera extra
gratiam facta sufficiunt ad vitandum poenam ; et propterea non sequitur quod per mandata
obligetur quis absolute ad opera meritoria.</p>
<p xml:id="bb-d1e34716-d1e235">Ad illud quod ultimo obicitur, quod deformatio est in prohibitione, ergo informatio in
praecepto, dicendum quod, secundum quod informatio proprie accipitur, ratio non valet, pro
eo quod informatio et deformatio non sunt opposita immediate, immo inter opus meritorium et
opus peccati cadit medium bonum in genere et bonum ex circumstantia. Cum autem dicitur quod,
si aliquid est in prohibitione, eius oppositum est in praecepto, hoc intelligitur de
oppositis immediatis, sicut furari est prohibitum et non furari est in praecepto ; et
propterea consequentia illa non habet locum in proposito.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>