-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d1e35174.xml
193 lines (193 loc) · 14.7 KB
/
bb-d1e35174.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, D. 37, A. 1, Q. 3</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="CO">Calix O'Hara</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, D. 37, A. 1, Q. 3</title>
<date when="2019-01-03">January 03, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt> <authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-01-03" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d1e35174">
<head xml:id="bb-d1e35174-Hd1e119">III, D. 37, A. 1, Q. 3</head>
<head xml:id="bb-d1e35174-Hd1e122" type="question-title">De numero et ordine mandatorum quoad tabularum distinctionem.</head>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e125">Tertio quaeritur de numero et ordine mandatorum per comparationem ad tabularum distinctionem
; et cum diversimode a diversis dicantur fuisse scripta mandata in tabulis, quaeritur, quis
verius dixerit. Nam Iosephus dicit quod quinque fuerunt scripta in una et quinque in altera ;
Origenes, quod quatuor in una et sex in altera ; <name ref="#Augustine">Augustinus</name> vero, quod tria in una et septem
in altera.</p>
<div xml:id="bb-d1e35188" type="rationes-principales">
<head xml:id="bb-d1e35174-Hd1e133">Rationes Principales</head>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e136">Et quod verius dixerit Iosephus, videtur. Primo, quia illae tabulae aequales fuerunt
quantum ad magnitudinem, secundum quod satis est probabile, cum non legatur contrarium. Ergo
videtur quod tot debuerit una tabula continere, quot et altera.</p>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e139">Item, hoc ipsum videtur auctoritate Apostoli, ad Romanos 13, 8, ubi dicit Legein impleri in
dilectione proximi, et hoc probat inducendo solummodo in quinque mandatis. Ergo videtur,
quodsi Apostolus sufficientem facit inductionem, quod in quinque mandatis sufficienter
exprimat continentiam saltem unius tabulae.</p>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e142">Item, sicut denarius numerus convenit perfectioni, sic quinarius numerus convenit statui
carnali, quoniam status ille per quinque habet designari propter quinarium quinque sensuum,
secundum quod expositores dicunt. Ergo sicut decebat totam Legem contineri intra Decalogum,
sic decebat scribi in tabulis per quinarium et quinarium. Ergo videtur quod dictum Iosephi
sit verum et congruum ; quod si ita est, tunc alii dixerunt falsum.</p>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e145">Sed quod Origenis dictum fuerit magis verum, ostenditur.</p>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e149">Primo, per ipsum textum, quia mandatum primum, quod spectat ad Dei venerationem, distinguit
in affirmativum et negativum, cum dicit : <quote xml:id="bb-d1e35174-Qd1e151">Ego sum Dominus Deus tuus</quote> ; et
postea adiungit : <quote xml:id="bb-d1e35174-Qd1e154">Non facies tibi sculptile</quote> ; mandatum vero de concupiscentia
coniungit ; unde interponit concupiscentiam uxoris inter concupiscentiam rerum, Exodi 20,
17. Ergo videtur quod praecepta ordinantia ad proximum sint tantum sex, praecepta ordinantia
ad Deum sint quatuor. Si ergo illa quae ordinant ad Deum debuerunt scribi simul, videtur
quod Origenes melius distinxerit per quaternarium et senarium.</p>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e158">Item, hoc ipsum ostenditur auctoritate <name ref="#Jerome">Hieronymi</name>, qui confirmat verbum ipsius Origenis. Ait
enim <name ref="#Jerome">Hieronymus</name> super Osee [10, 10] : <quote xml:id="bb-d1e35174-Qd1e166">Propter duas iniquitates</quote> etc. : <quote xml:id="bb-d1e35174-Qd1e169">Hae duae
iniquitates sunt contra duo Decalogi praecepta</quote>, quibus dicitur : <quote xml:id="bb-d1e35174-Qd1e172">Ego sum
Dominus Deus tuus</quote> ; et : <quote xml:id="bb-d1e35174-Qd1e176">Non erunt tibi alii dii praeter me</quote>. Ergo
videtur quod quatuor mandata sint quae ad Deum spectant : ergo quatuor sunt in prima
tabula.</p>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e180">Item, hoc ipsum ostenditur per illud quod dicitur, in libro De quaestionibus Novi et
Veteris Testamenti, qui dicitur esse <name ref="#Augustine">Augustini</name>, ubi post enumerationem quatuor mandatorum
dicitur : Haec quatuor verba proprie ad Deum pertinent et in prima tabula continentur. Ergo
videtur secundum hoc quod dictum Origenis fuerit magis verum.</p>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e186">Sed quod <name ref="#Augustine">Augustinus</name> verius dixerit omnibus aliis, videtur.</p>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e192">Primo, quia scriptura tabularum exterior debet respondere scripturae interiori ; sed in
tabulis cordis interius mandata ordinantia ad summam Trinitatem scribuntur in superiori
parte rationis ; haec autem non sunt nisi tria, secundum quod tria sunt appropriata ;
reliqua vero, quae ordinant ad proximum, scribuntur in inferiori parte, quae tenet quasi
rationem alterius tabulae. Cum ergo tabulae exteriores respondeant interioribus, videtur
similiter quod ita in tabulis exterioribus debeat esse quod tria scriberentur in una, et
septem in altera.</p>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e195">Item, melius distinguit mandata qui distinguit ea secundum speciem quam secundum materiam ;
sed mandatum de non concupiscendo uxorem et de non concupiscendo res formaliter
distinguuntur, quia illa est concupiscentia carnis, ista est concupiscentia oculorum ;
mandatum vero de non colendo deos alienos et de non faciendo sculptilia non diversificantur
nisi secundum materiam. Cum ergo <name ref="#Augustine">Augustinus</name> hoc modo distinguat, videtur quod assignatio
eius sit magis idonea.</p>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e202">ltem, cum omnia mandata ordinent ad unius Dei cultum, videtur quod, quantum est de se,
debuerint simul in unum colligi et ordinari. Si ergo fuerunt per tabulas divisa, hoc non
fuit nisi ad commendandum duo caritatis praecepta, quorum unum ordinat ad Deum, alterum
ordinat ad proximum. Cum ergo tria sint ordinantia ad Deum et septem ordinantia ad proximum,
sicut patet ex sufficientia mandatorum superius assignata, videtur quod assignatio <name ref="#Augustine">Augustini</name>
sit magis recta, ut tria scripta fuerint in prima tabula et septem in secunda.</p>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e208">Item, obicitur contra omnes assignationes prius habitas, quoniam, si per mandata Decalogi
prohibetur omne peccatum, et contingit hominem <quote xml:id="bb-d1e35174-Qd1e210">peccare in Deum et in proximum et in
se ipsum</quote>, videtur quod secundum multiplicationem personarum contra quas peccare
contingit, debuerit multiplicari numerus tabularum. Ergo Lex debuit scribi in tabulis
tribus, non in duabus ; alioquin videtur quod mandata Decalogi aut sint insufficienter
tradita aut inconvenienter per tabulas distincta.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e35272">
<head xml:id="bb-d1e35174-Hd1e217">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-d1e35174-Hd1e220" type="question-title">In sensu litterali erant quinque mandata in una tabula, quinque in
altera ; in sensu spirituali vel secundum Origenem quatuor in una, sex in allera, vel melius
secundum <name ref="#Augustine">Augustinum</name> tria in una, septem in altera.</head>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e226">Respondeo : Ad praedictorum intelligentiam est notandum quod scriptura mandatorum in
tabulis dupliciter habet distingui, videlicet secundum sensum litteralem et secundum
mysticum. Si fiat distinctio illius scripturae secundum sensum litteralem, sic quinque
fuerunt in una tabula et quinque in alia ; et hoc modo distinguit Iosephus, qui fuit
historiographus et qui ad sensum litteralem principaliter respiciebat. Si autem fiat
distinctio secundum spiritualem sive mysticum sensum, sic distinxerunt doctores Sacrae
Scripturae dicentes mandata ordinantia ad Deum pertinere ad primam tabulam, mandata vero
ordinantia ad proximum pertinere ad secundam. Illa enim distinctio tabularum fiebat ad
geminam caritatem commendandam et insinuandam. Et quoniam mandata ordinantia ad Deum et ad
proximum dupliciter possunt distingui et diversificari, videlicet diversitate formali et
materiali : hinc est quod adhuc doctores nostri fuerunt diversificati Considerando enim
distinctionem materialem, quatuor sunt mandata quae ordinant hominem ad Deum. Materialiter
enim loquendo, in hoc quod dicitur non adorabis deos alienos, et non facies tibi sculptile,
duo mandata includuntur. Et hunc modum distinguendi et assignandi servat Origenes.</p>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e229">Si vero consideretur distinctio mandatorum secundum rationem formalem, sic mandata
ordinantia ad Deum non sunt nisi tria, tribus appropriatis trium personarum correspondentia,
secundum quod tactum est supra ; mandata autem ordinantia ad proximum sunt septem, ita quod
illud quod est de concupiscentia uxoris alienae distinguitur ab illo quod est de
concupiscentia rerum, secundum quod alia et alia est concupiscentia secundum formam et
speciem. Et hoc modo consideravit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>. Ait enim sic, super Exodum : Convenientius
enim mihi videtur accipi illa tria et ista septem, quia et Trinitatem videntur illa quae ad
Deum pertinent insinuare. Et quod dictum est : Non erunt tibi dii alieni praeter me, hoc
ipsum perfectius explicatur, cum prohibentur figmenta coli. Sic igitur respiciendo ad sensum
litteralem, bene distinxit Iosephus. Respiciendo vero ad intellectum spiritualem et
distinctionem materialem, bene distinxit Origenes. Respiciendo autem ad sensum spiritualem
et distinctionem formalem, bene distinxit <name ref="#Augustine">Augustinus</name> et excellentius quam Origenes. Nec est
ibi aliqua contradictio, quia diversus modus distinguendi spiritualiter et litteraliter non
repugnant ; similiter diversus modus distinguendi materialiter et formaliter non repugnant.
Et secundum hoc rationes et auctoritates, probantes unumquemque bene distinguere secundum
suam rationem, satis possunt concedi.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e35297">
<head xml:id="bb-d1e35174-Hd1e242">Ad Rationes</head>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e245">Verumtamen ad illud quod obicitur, quod debeant scribi in tabulis exterioribus sicut
scribuntur in tabulis interioribus, dicendum quod, etsi debeat esse similitudo ipsius
figurae ad veritatem et signi visibilis ad intellectum invisibilem, non tamen debet esse
omnimoda similitudo, immo sic est similitudo in uno quod sit dissimilitudo in altero, ut per
hoc appareat quod illud est umbra et istud est veritas. Ideo non oportuit quod omnino
scriberentur exterius secundum quod scribuntur interius ; immo, quia populo carnali
tradebantur secundum litteralem sensum, ideo distinguuntur per quinarium et quinarium. Quia
vero secundum spiritualem intellectum duo praecepta caritatis insinuabantur, ideo
scribebantur in duplici tabula ; unde quodam modo est ibi similitudinis convenientia, quodam
modo discrepantia.</p>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e248">Ad illud vero quod obicitur ad confirmationem dicti Origenis de est auctoritate Quaestionum
Veteris et Novi Testamenti, responderi potest quod <name ref="#Augustine">Augustinus</name> aliquando loquitur secundum
opinionem propriam, aliquando secundum opinionem alienam : et ibi distinguebat mandata
secundum opinionem alienam, non secundum suam. In sensu litterali eranl quinque mandata in
una tabula, quinque in altera ; in sensu spirituali vel secundum Origenem quatuor in una,
sex in allera , vel melius secundum <name ref="#Augustine">Augustinum</name> tria in una, septem in altera.</p>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e257">Aliquibus autem videtur quod ille liber non sit <name ref="#Augustine">Augustini</name>, pro eo quod plura ibi dicuntur
quae verbis beati <name ref="#Augustine">Augustini</name> repugnare videntur, quod melius patet diligente inspicienti
librum illum.</p>
<p xml:id="bb-d1e35174-d1e266">Ad illud quod ultimo obicitur, quod deberent scribi in tribus tabulis, dicendum quod sicut
in mandato de dilectione Dei et proximi clauditur mandatum de dilectione sui, sic in
praeceptis, per quae intelligitur homo ordinari ad Deum et ad proximum, clauditur ordinatio
sui ad se ipsum ; et ideo non oportuit tabulas triplicari, sicut etiam non oportuit
triplicari mandata caritatis. Alia etiam est ratio, quia mandata distinguuntur secundum
regulam iustitiae ; iustitia autem ad alterum ordinat : et ideo non oportuit tertiam tabulam
intervenire, secundum quam insinuaretur ordinatio hominis ad propriam personam.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>