-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d1e35841.xml
180 lines (180 loc) · 13.3 KB
/
bb-d1e35841.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, D. 38, A. 1, Q. 3</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="CO">Calix O'Hara</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, D. 38, A. 1, Q. 3</title>
<date when="2019-01-03">January 03, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt> <authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-01-03" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d1e35841">
<head xml:id="bb-d1e35841-Hd1e119">III, D. 38, A. 1, Q. 3</head>
<head xml:id="bb-d1e35841-Hd1e122" type="question-title">Utrum mendacium sit peccatum mortale ratione sui generis.</head>
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e125">Tertio quaeritur, utrum mendacium sit peccatum mortale ratione sui generis.</p>
<div xml:id="bb-d1e35841-Dd1e128" type="rationes-principales">
<head xml:id="bb-d1e35841-Hd1e130">Rationes Principales</head>
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e133">Et quod sic, videtur. Primo, per illud quod dicitur in Psalmo [5, 7] : <quote xml:id="bb-d1e35841-Qd1e135" source="http://scta.info/resource/ps5_7">Perdes omnes
qui loquuntur mendacium</quote>, Glossa : <quote xml:id="bb-d1e35841-Qd1e138">Plus est perdere quam odire</quote>. Sed
Deus neminem odit nisi propter peccatum mortale : ergo omne mendacium est peccatum
mortale.</p>
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e142">Item, Sapientiae 1, 11 : <quote xml:id="bb-d1e35841-Qd1e144" source="http://scta.info/resource/sap1_11">Os, quod mentitur, occidit animam</quote>. Quod verbum
tractans <name ref="#Augustine">Augustinus</name> dicit, in libro De conflictu vitiorum et virtutum : <quote xml:id="bb-d1e35841-Qd1e150">Nec officioso
mendacio nec simplici verbo oportet quemquam decipere, quia, quombdolibet mentiatur quis,
occidit animam</quote>. Sed non occiditur aliquis nisi per mortale peccatum : ergo,
quomodocumque mentiatur quis, peccat mortaliter.</p>
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e154">Item, super illud : <quote xml:id="bb-d1e35841-Qd1e156">Perdes omnes qui loquuntur mendacium</quote> ; ibi Glossa :
<quote xml:id="bb-d1e35841-Qd1e159">Si quis non vult hominem ad mortem prodere, verum taceat, sed non falsum dicat, ne
pro corpore alterius animam suam occidat</quote>. Sed nullum mendacium est levius peccatum
quam mendacium officiosum ; ergo, si illud occidit animam, et omne aliud. Cum ergo anima non
occidatur nisi per mortale peccatum, videtur etc.</p>
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e163">Item, hoc ipsum ostenditur ratione. Omne quod est contrarium veritati et eius peremptorium
est peccatum mortale ; sed omne mendacium repugnat veritati sicut fornicatio castitati :
ergo sicut fornicatio est peccatum mortale de ratione sui generis, ita et mendacium.</p>
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e167">Item, <quote xml:id="bb-d1e35841-Qd1e169">omnis qui facit contra conscientiam aedificat ad gehennam</quote> ; sed omnis
mentiens contra conscientiam loquitur, quia dicit falsum cum intentione fallendi : ergo
proferens mendacium aedificat ad gehennam ; sed non dicitur homo aedificare ad gehennam nisi
per peccatum mortale : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e173">Item, omne peccatum in quo est plenus consensus et quod fit ex certa scientia est peccatum
mortale, quia in peccato, in quo est plenus consensus, superior portio rationis manducat ;
peccatum autem quod est ex certa scientia est peccatum in Spiritum Sanctum, quod est
gravissimum ; cum ergo omne mendacium de ratione sui generis sit peccatum ex certa scientia
et in quo est plenus consensus, videtur quod omne mendacium sit peccatum mortale.</p>
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e176">Sed contra : Glossa super 1, 19 Exodi : <quote xml:id="bb-d1e35841-Qd1e178">Infirmis mentiri conceditur</quote> ; sed
nullum mortale alicui conceditur : ergo mendacium non est mortale peccatum.</p>
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e182">Item, Gregorius, loquens de mendacio obstetricum, dicit : <quote xml:id="bb-d1e35841-Qd1e184">Hoc peccati genus facile
credimus relaxari</quote>. Sed peccatum, quod facile relaxatur, est in genere venialis :
ergo, etc.</p>
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e188">Item, nihil est peccatum mortale, nisi ubi libido intervenit vel contemptus ; sed mendacium
officiosum de sua ratione non dicit libidinem nec contemptum : ergo non videtur quod sit
mortale peccatum.</p>
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e191">Item, cum quis iocat cum proximo suo dicendo ei fabulam, non facit contra aliquam
prohibitionem. Ergo non videtur quod peccet mortaliter ; sed mentitur mendacio iocoso : ergo
non omne mendacium est peccatum mortale.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e35841-Dd1e195">
<head xml:id="bb-d1e35841-Hd1e197">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-d1e35841-Hd1e200" type="question-title">Non omne mendacium est peccatum mortale, sed de ratione sui
generis indifferens est et ad mortale et ad veniale.</head>
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e203">Respondeo : Dicendum quod absque dubio non omne mendacium est peccatum mortale, immo,
quantum est de ratione sui generis, indifferens est et ad mortale et ad veniale. Et ratio
huius est, quia lingua posita est in lubrico et facilius est loqui quam tacere, ideo non
semper ponderatur actus linguae nec ponderari potest faciliter. Propter quod dicitur Iacobi
3, 2 : Qui non offendit in verbo, hic perfectus est vir ; propter quod etiam peccatum
mendacii non est generaliter mortale. Sed mortale fit ratione materiae circa quam et ratione
contemptus et ratione nocumenti et etiam ratione libidinis mentiendi, quae faciunt mendacium
esse perniciosum et mortale peccatum. Et quia haec non semper concurrunt ad esse mendacii,
ideo potest esse aliquando veniale, aliqundo mortale, sicut ostendunt rationes ad hanc
partem adductae.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e35841-Dd1e208">
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e210">Ad illud vero quod obicitur de auctoritate Psalmi, quod omnes perduntur qui loquuntur
mendacium, dicendum quod, sicut Glossa exponit, non intelligitur hoc dictum de mendacio
generaliter, sed secundum differentiam mendacii perniciosi. Unde distributio illa non
refertur ad ipsum mendacium, sed ad personas mentientes illo genere mendacii. Ideo et in
processu illo est fallacia figurae dictionis propter commutationem suppositionis eius quod
dico mendacium, quia fit processus a determinata ad conf usam.</p>
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e213">Ad illud quod obicitur de auctoritate Sapientiae, dici potest quod similiter auctoritas
illa non intelligitur de quolibet mendacio, sed de mendacio pernicioso. Et si obiciat, quod
<name ref="#Augustine">Augustinus</name> exponit quod, quocumque modo mentitur quis, occidit animam, dicendum quod nec ibi
intendit <name ref="#Augustine">Augustinus</name> distribuere pro omnibus differentiis mendacii ; sed, intelligens de
mendacio pernicioso, quod est in doctrina religionis, dicit quod nullo pacto, nullo fine
poest quis mentiri quin occidat animam. Et illud melius potest colligi ex littera
sequenti.</p>
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e222">Ad illud quod obicitur, quod homo non debet mentiri pro salute alterius, ne animam suam
occidat, potest dici quod verbum illud solummodo ad perfectos se extendit, de quibus
loquitur <name ref="#Augustine">Augustinus</name> in originali, unde Glossa illa sumpta est. Posset etiam dici quod verbum
illud est dictum consultorie, quia homo non tenetur mentiri pro aliquo nec tenetur animam
suam laedere pro salute alterius corporali. Quoniam ergo quodlibet mendacium, etsi non
inducat mortem, quia tamen peccatum est, ad mortem disponit, ideo consulit ut non mentiatur
pro salute corporis alterius servanda. Et sic ex hoc non habetur quod omne mendacium sit
mortale peccatum vel praeparat.</p>
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e228">Ad illud quod obicitur, quod omne mendacium est peremptorium virtutis veritatis, dicendum
quod virtus veritatis potius est voluntas dicendi verum, cum oportet et expedit, quam sit
continua enuntiatio veri. Quamvis autem prolatio ipsius mendacii repugnet actui dicendi
verum, non tamen repugnat ipsi veritati, qua quis refugit mendacium perniciosum. Nec est
simile de fornicatione respectu castitatis, quoniam actus ille universaliter est prohibitus
; non sic autem omnis differentia mendacii, et hoc est propter lubricum ipsius linguae. Unde
quaedam sunt mendacia exteriora, quae non opponuntur ipsi virtuti-veritati, sicut peccata
venialia et sicut primi motus castitati. Quaedam vero opponuntur sicut peccata mortalia : et
ista prohibentur in quinto mandato, in quo dicit <name ref="#Lombard">Magister</name> mendacium et periurium
prohiberi.</p>
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e234">Ad illud quod obicitur, quod qui facit contra conscientiam aedificat ad gehennam, dicendum
quod conscientia aliquid dictat refugiendum sicut contrarium iustitiae, aliquid sicut quod
facit aliquo modo a iustitia declinare. Qui primo modo facit contra dictamen conscientiae
peccat mortaliter propter contemptum intervenientem, et ille est qui aedificat ad gehennam.
Qui vero secundo modo, non aedificat ad gehennam nec proprie dicitur facere contra
conscientiam, sed praeter conscientiam. Et primo modo sunt contra conscientiam mendacia
perniciosa, secundo modo alia. Conscientia enim non dictat omnia mendacia aequaliter esse
vitanda, sed quaedam sicut mortalia, quaedam sicut venialia. Et si tu obicias, quod omnis
mentiens, quocumque genere mendacii mentiatur, semper dicit directe contrarium ei quod
conscientia dictat, dicendum quod conscientia dictat de aliquo quod sit verum et de aliquo
quod sit dicendum vel eius contrarium. Et cum quis profert falsum scienter, etsi directe
faciat contra conscientiam, quae dictat aliquid esse verum, non tamen facit contra
conscientiam illam quae dictat quid non esse dicendum. Et quantum ad secundum dictamen
conscientiae, quod dirigit in agendis, pensatur quantitas peccati, non quantum ad iudicium
conscientiae, quod regit in cognoscendis.</p>
<p xml:id="bb-d1e35841-d1e238">Ad illud quod obicitur, quod in omni mendacio superior pars rationis comedit et certa
scientia concurrit, dicendum quod, sicut in secundo libro fuit determinatum, manducatio
superioris portionis facit peccatum mortale solum in his quorum actus sunt simpliciter et
universaliter prohibiti, sicut in peccato carnis ; hoc autem locum non habet in peccato
mendacii. Similiter non omne peccatum quod fit ex certa scientia est peccatum in Spiritum
Sanctum, sed illud, in quo cum certa scientia concurrit ipsa malitia. Et si tu obicias, quod
omne mendacium impugnat veritatem agnitam, quae est una species peccati in Spiritum Sanctum,
dicendum quod non qualiscumque veritatis impugnatio nec qualiscumque impugnatio est peccatum
in Spiritum Sanctum, sed impugnatio veritatis secundum pietatem, et ulterius impugnatio quae
est cum quadam protervitate et mentis obfirmatione, quam non est in quolibet mendacio
reperire. Et ideo ex hoc non potest concludi quod omne mendacium sit peccatum in Spiritum
Sanctum nec etiam quod universaliter sit mortale peccatum.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>