-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d1e36194.xml
200 lines (200 loc) · 15 KB
/
bb-d1e36194.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, D. 38, A. 1, Q. 6</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="CO">Calix O'Hara</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, D. 38, A. 1, Q. 6</title>
<date when="2019-01-03">January 03, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt> <authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-01-03" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d1e36194">
<head xml:id="bb-d1e36194-Hd1e119">III, D. 38, A. 1, Q. 6</head>
<head xml:id="bb-d1e36194-Hd1e122" type="question-title">De gradibus specierum mendacii.</head>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e125">Sexto et ultimo quaeritur de gradibus specierum mendacii. Dicit enim <name ref="#Augustine">Augustinus</name> quod primum
genus mendacii est gravissimum et ultimum est levissimum. Et quanto inter genera mendacii
aliquod mendacium accedit ad primum , tanto est gravius ; et quanto magis elongatur et accedit
ad ultimum, tanto est levius. Primum autem mendacii genus, ut dicit, est in doctrina
religionis ; ultimum autem est, ut dicit, pro conservatione alienae castitatis.</p>
<div xml:id="bb-d1e36194-Dd1e131" type="rationes-principales">
<head xml:id="bb-d1e36194-Hd1e133">Rationes Principales</head>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e136">Contra hoc quod dicit quod primum est gravissimum, obicitur sic : Esto quod aliquis dicat
Christum non ascendisse super asellum, ex quadam urbanitate, et alius imponat falsum crimen
proximo, ex quo proximus morte damnatur, constans est quod gravius peccat secundus quam
primus ; sed primus peccat primo genere mendacii, secundus peccat secundo genere mendacii :
ergo secundum genus mendacii est gravius quam primum.</p>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e139">Item, aliquis dicit aliquod mendacium in doctrina religionis, quod corrumpit fidem in uno
simplici ; alitis vero dicit mendacium per quod scinditur unitas ecclesiasticae pacis.
Constat quod gravius peccat secundus quam primus, quia <quote xml:id="bb-d1e36194-Qd1e141">seminat inter fratres
discordias</quote>, quod maxime Dominus detestatur ; et tamen primus peccat primo genere
mendacii, secundus vero secundo : ergo redit idem quod prius.</p>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e145">Item, possibile est aliquem mentiri primo genere mendacii ex infirmitate, secundo vero
genere mendacii ex certa malitia. Si ergo peccatum ex certa malitia est peccatum in Spiritum
Sanctum, quod est gravius aliis, videtur quod secundum genus possit esse gravius quam
primum.</p>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e148">Item, primum genus mendacii est contra fidem, secundum est contra caritatem, generaliter
loquendo ; sed maius bonum est caritas quam fides : si ergo privationes per habitus
dignoscuntur, gravius peccatum est secundum genus mendacii, loquendo generaliter, quam
primum. Est igitur quaestio quare primum genus peccati <name ref="#Augustine">Augustinus</name> dicit esse
gravissimum.</p>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e155">Item, obicitur contra ultimum gradum. Dicit enim mendacium, quod fit pro castitate corporis
alterius servanda, esse levissimum omnium et levius eo quod fit pro servanda vita. Sed
contra : illud mendacium gravius est in quo magis salvatur ratio mentiendi ; sed mendacium
quod fit serio plus habet de ratiofre mentiendi quam mendacium quod fit ioco : si ergo
quodlibet mendacium officiosum fit serio, quodlibet mendacium officiosum est gravius quam
iocosum.</p>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e158">Item, castitatem non potest quis amittere invitus, vitam corporis potest amittere invitus.
Ergo magis indiget adiutorio et succursu pro servanda vita quam pro servanda continentia.
Videtur ergo quod magis spectet ad officium pietatis et magis leve peccatum sit mentiri pro
servanda vita corporis quam pro servanda continentia carnis.</p>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e161">Item, qui perdit vitam perdit spatium merendi et poenitendi, non sic autem qui perdit
carnis continentiam. Ergo periculosius et damnosius est alicui interfici quam carnaliter
violari : ergo magis pium est in tali casu mentiri.</p>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e164">Iuxta hoc quaeritur, si quis est in periculo constitutus de castitate amittenda sua vel
aliena, quod sit sibi magis eligendum, utrum mentiri vel sustinere se vel alium corporaliter
violari.</p>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e167">Quaeritur etiam utrum melius faciat ille qui mentitur, ut alium trahat de statu periculoso,
ut intret religionem, de quo vehementer praesumit, ut possit ipsum per mendacium attrahere,
an ille qui simpliciter negligit et non vult mentiri pro alicuius salute. Et videtur quod
primus melius faciat, quia non magnum est facere unum peccatum veniale, ut alius aeternam
consequatur salutem. Quod autem secundus melius faciat, videtur, quia maioris perfectionis
est in nullo casu mentiri aliqua de causa, secundum quod multipliciter ostendit beatus
<name ref="#Augustine">Augustinus</name>.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e36194-Dd1e174">
<head xml:id="bb-d1e36194-Hd1e176">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-d1e36194-Hd1e179" type="question-title">Maximum mendacium est illud quod fit in doctrum religionis;
levissimum vero, quod fit pro servanda castitate corporis, vel pro aliquo simili.</head>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e182">Respondeo : Dicendum quod, secundum quod beatus <name ref="#Augustine">Augustinus</name> dicit, gradus mendaciorum
sequitur ordinem, ita quod primum est magnum et ultimum minimum. Et ratio huius est ista,
quoniam, secundum quod vult <name ref="#Aristotle">Philosophus</name>, si maximum in uno genere excedit maximum in alio
genere, simpliciter hoc genus excedit illud. Unde ad hoc quod aliquod genus excedat alterum
non est necesse quod singula illius generis excedant singula alterius generis, sed quod
summum in illo genere sit maius omnibus ceteris alterius generis. Quoniam ergo inter
mendacia omnia illud est maximum quo quis intendit alteri nocere in via veritatis et
salutis, quia infert ei nocumentum spirituale et irrecompensabile et quantum ad maxima bona
: hinc est quod mendacium, quod est in doctrina religionis, cum sit ad hoc ordinatum, est
inter cetera mendacia maximum et summum. Ulterius, quia non potest aliquis maiori causa
moveri ad mentiendum quam pro servando bono spirituali vel annexo spirituali, hinc est quod
illud mendacium est levissimum quod fit pro servanda castitate corporis vel pro aliquo
simili ; et sic gradatim descendendo et ascendendo est videre in ceteris aliis. Unde valde
rationabiliter beatus <name ref="#Augustine">Augustinus</name> species mendaciorum distinxit et gradus ordinavit.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e36194-Dd1e196">
<head xml:id="bb-d1e36194-Hd1e198">Ad Rationes</head>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e201">1-3. Ad illud ergo quod primo obicitur in contrarium de illo qui mentitur dicendo Christum
non ascendisse super asellum vel aliquod consimile, qui non ita mentitur sicut ille qui suo
mendacio proximum interficit, dicendum quod verum est ; sed tamen ex hoc non sequitur quod
gradus ille non excedat istum, pro eo quod illud non est summum mendacium in doctrina
religionis. Sed quando quis ex certa scientia et malitia impugnat veritatem secundum
pietatem, ut fidem christianam et bonos mores subvertat, hoc, inquam, modo mentiendi non
contingit reperire gravius mendacium in secundo genere. Et per hoc patet responsio ad duas
rationes sequentes, videlicet de mendacio quod inducit schisma et de mendacio quod est ex
certa malitia, quoniam mendacium in doctrina religionis non tantum inducit infidelitatem,
immo et schisina et cetera mala ; nec tantum est ex infirmitate, immo ex certa malitia.</p>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e204">Ad illud quod obicitur, quod primum mendacii genus opponitur fidei, secundum vero opponitur
caritati, dicendum quod ratio illa dupliciter deficit. Primum quidem, quia non sequitur, si
aliqua duo bona sic se habent quod unum excedat reliquum, quod similiter sit et in eorum
privationibus reperire, quoniam, sicut negationes e contrario se habent affirmationibus, sic
etiam esse potest in privationibus et habitibus. Unde nihil impedit quod caritas sit maius
bonum quam fides, et tamen maius malum est infidelitas quam odium. Et ratio huius est, quia
plus privat infidelitas quam ipsum odium. Alius etiam defectus est ibi, quia mendacium, quod
est in doctrina religionis, non tantum repugnat fidei, sed etiam moribus bonis. Veritas enim
secundum pietatem, quae est in doctrina religionis, non tantum consistit in credendis, verum
etiam in agendis ; unde, si quis diceret fornicationem non esse vitandam et parentes non
esse honorandos, mentiretur primo genere mendacii. Et quia in doctrina religionis non tantum
docetur quid credendum, sed etiam quid secundum singulas virtutes operandum : hinc est quod
illud mendacium potest opponi cuilibet virtuti et bono spirituali, licet primo et pri
ncipaliter opponatur ipsi fidei.</p>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e207">Ad illud quod obicitur ulterius, quod mendacium iocosum est magis leve quam officiosum,
dicendum quod falsum est, quia in neutro illorum mendaciorum intendit quis decipere alium ;
intendit tamen dicere falsum in uno ut delectet, in altero ut prosit. Minus autem inordinata
est intentio quando intendit prodesse quam quando intendit delectari. Cum ergo dicit quod
mendacium iocosum non fit serio, dicendum quod falsum est, quia serio mentitur quis illo
mendacio, non tamen ad seducendum, sed ad delectandum.</p>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e210">Ad illud quod obicitur, quod magis pium est mentiri pro servanda vita quam pro servanda
continentia, dicendum quod falsum est. Licet enim non possit aliquis alicui invito auferre
virtutem continentiae, quantum ad id quod mentis est, quia tamen potest auferre illud quod
est ei annexum, videlicet continentiam carnis, in cuius ablatione maximum est periculum
propter carnis lubricum : ex hoc est quoci magis accedit ad pietatem mentiri pro illa
continentia servanda quam pro vita, secundum quod vita spiritualis praefertur vitae carnali.
Unde etsi pietas naturalis aliquo modo plus moveat ad servandam vitam naturae, tamen pietas
gratuita, quae movetur secundum regulam fidei, magis movet ad conservandam vitam gratiae et
virutis.</p>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e214">Ad illud vero quod obicit, quod qui aufert vitam aufert spatium poenitendi et merendi,
dicendum quod et simul cum hoc aufert spatium peccandi, et nescitur utrum homo liberatus a
morte vitam futuram expendat in bonis vel in malis ; ideo non est simile hinc et inde.</p>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e217">Ad illud vero quod quaeritur de aliquo qui est in periculo constitutus, dicendum quod ille
qui est in periculo constitutus de amittenda integritate carnis, aut est perfectus amator
continentiae aut imperfectus. Si perfectus est, ut possit de continentia mentis confidere,
non debet propter. hoc mendacium dicere pro vitancta corruptione carnis, quoniam, sicut
dixit Lucia : Si me invitam violaveris, castitas mihi duplicabitur ad coronam. In tali enim
sustinere passionem illam potest esse sine culpa, sed mentiri non potest esse sine culpa. Si
autem est imperfectus, rationabiliter debet timere ne succumbat, si ad illum statum venerit
; et ideo tali propter infirmitatem suam conceditur redimere periculum maioris peccati per
minus peccatum. Unde, si probabiliter videt quod per mendacium possit declinare stuprum,
sanius consilium est isti aliquod falsum dicere quam corruptionem illam sustinere. Et hoc
est quod dicit beatus <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in libro De mendacio : Illa peccata quae ita committuntur
in homine ut eum faciant immundum, etiam peccatis nostris evitare debemus ; ac per hoc nec
peccata dicenda sunt ; quia ideo fiunt ut illa immunditia evitetur. Quod intelligendum est,
non quod non sint simpliciter peccata, sed quia non sunt gravia. Et. sicut dicimus de viro
imperfecto respectu sui, sic etiam intelligendum est de viro imperfecto respectu alterius
imperfecti ; et ita debet homo cavere periculum alienum sicut et proprium.</p>
<p xml:id="bb-d1e36194-d1e223">Ad illud quod ultimo quaeritur utrum sanius sit consilium mentiri ut alius reducatur ad
viam veritatis, dicendum quod nec perfecto nec imperfecto convenit mentiri propter hoc ut
alterum ad viam veritatis provocet, quia non indiget Deus nostro mendacio. Nec debet aliquis
credere quod aliquis convertatur a malo per falsi suggestionem, sed potius per Spiritus
Sancti inspirationem, quia, secundum quod dicit Gregorius, in vanum laborat sermo
praedicatoris, nisi intus operetur gratia Salvatoris ,</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>