-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d1e36305.xml
206 lines (206 loc) · 15.5 KB
/
bb-d1e36305.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, D. 38, Dubia</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="CO">Calix O'Hara</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, D. 38, Dubia</title>
<date when="2019-01-03">January 03, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt> <authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-01-03" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d1e36305">
<head xml:id="bb-d1e36305-Hd1e119">III, D. 38, Dubia</head>
<div xml:id="bb-d1e36305-Dd1e122">
<head xml:id="bb-d1e36305-Hd1e124">Dub. I.</head>
<p xml:id="bb-d1e36305-d1e127">In parte ista sunt quaestiones circa litteram. Et primo quaeritur de hoc quod dicit de
mendacio obstetricum, quod propter misericordiam veniale fuit peccatum, non tamen nullum.
Sed contra hoc obicitur per illud quod dicit Gregorius, in Glossa super 1, 21 Exodi :
Benignitatis earum merces, quae in aeterna vita remunerari poterat, per culpam mendacii in
terrenam recompensationem commutata est. Sed nihil commutat mercedem aeternam in temporalem
nisi mortale peccatum : ergo videtur quod mortaliter peccaverunt. Item, videtur quod hic
contradicat <name ref="#Jerome">Hieronymus</name> Gregorio. <name ref="#Jerome">Hieronymus</name> enim dicit quod aedificavit eis Dominus domos
spirituales : ergo non videtur quod fetribuerit eis in praesenti.</p>
<p xml:id="bb-d1e36305-d1e136">Respondeo : Dicendum quod circa hoc est duplex modus dicendi. Quidam volunt dicere quod
mendacium obstetricum habuit duplicem respectum, videlicet ad vitam puerorum et ad vitam
propriam ; mentiebantur enim pro utraque servanda. Et secundum quod habuit respectum ad
vitam puerorum, sic erat ex pietate ; secundum autem quod habuit respectum ad servandam
vitam propriam, quam magis dilexerunt quam veritatem, sic erat ex libidine. Et primo modo
erat peccatum veniale, quia erat mendacium officiosum ; secundo modo erat peccatum mortale,
quia procedebat ex mala radice, videlicet ex libidinoso amore vitae propriae, et eo tempore
quo veritas confitenda esset : et ideo haec culpa abstulit eis mercedem quam meruerant ex
pietate, quam prius habuerant servando parvulos ex timore Dei. Et secundum hoc dicunt
currere diversas Sanctorum auctoritates. Sed iste modus satis calumniabilis est, quia durum
videtur dicere quod aliquis pro servanda proprii corporis salute mortaliter peccet, dicendo
aliquod mendacium leve.</p>
<p xml:id="bb-d1e36305-d1e139">Alius modus dicendi est quod in ipsis obstetricibus duo est considerare, pietatis
beneficium praecedens et mendacium subsequens. Et primum fuit ex quadam naturali pietate nec
erat meritorium, sed disponebat ad meritum ; mendacium vero subsequens disponebat ad
contrarium ; et ideo pietas praecedens fuit temporaliter remunerata propter mendacium, non
quia mendacium illud auferret vitam gratiae prius habitae, sed quia ad gratiam habendam viam
praecluderet, quod quidem bene potest facere peccatum veniale. Et hoc est quod vult
Gregorius dicere, cum dicit : Benignitatis earum merces, quae in aeterna vita remunerari
poterat ; poterat, inquam, non potentia disposita et propinqua, sed potentia remota. Et ex
hoc patet quod nulla est controversia inter Gregorium et <name ref="#Augustine">Augustinum</name>, nulla etiam est
contrarietas inter eos et <name ref="#Jerome">Hieronymum</name>, quia non vult dicere <name ref="#Jerome">Hieronymus</name> quod obstetrices
habuerint domos spirituales per assecutionem gratiae, sed quia quodam modo ad gratiam
praeparatae fuerunt per timorem et pietatem.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e36305-Dd1e152">
<head xml:id="bb-d1e36305-Hd1e154">Dub. II.</head>
<p xml:id="bb-d1e36305-d1e157">Item quaeritur de hoc quod dicit quod quartum sola mentiendi fallendique libidine fit, quod
merum mendacium est. Contra hoc enim obicitur : videtur enim quod nullum tale sit mendacium,
quia, secundum quod dicit Dionysius, nullus operatur ad malum aspiciens. Si ergo mentiri de
se malum est, videtur quod nullus unquam mentiatur solummodo aspiciens ad ipsum mendacium.
Item, libido est radix omnium malorum : ergo non solum convenit quarto generi mendacii, sed
etiam omni mendacio quod fit ex libidine : ergo penes hoc non debet assignari aliquod genus
mendacii. Item, mendacium, quod fit sola libidine mentiendi, nullum habet excusatorium ; et
peccattun quanto minus habet excusationis, tanto est gravius : ergo videtur quod illud
mendacium sit primum et capitale inter omnia mendacia et non sit quartum genus.</p>
<p xml:id="bb-d1e36305-d1e160">Respondeo : Ad hoc dicendum est quod mendacium illud dicitur fieri ex libidine, quo quidem
homo mentitur solum ut placeat sibi. Propter quod notandum est quod libido multipliciter
dicitur. Uno modo dicitur libido improba voluntas ; et sic est radix mortalium peccatorum.
Alio modo dicitur libido quaecumque immoderata delectatio ; et sic libido dicitur a libendo,
et hoc modo non solum est radix mortalium, sed etiam venialium. Hoc autem dupliciter potest
accipi : vel communiter, prout quaerit finem in actu proprio aut consequenti ; aut
specialiter, prout in actu proprio quiescit. Primo quidem modo communis est omni peccato ;
secundo vero modo penes ipsam accipitur differentia mendacii quod fit ex libidine, quod,
inquam, non dicitur fieri ex libidine, quia procedat ex mala voluntate, sed quia homo in
mentiendo non quaerit aliud quam semetipsum oblectare in ipso mendacio. Et huiusmodi minus
malum est quam illud in quo intendit alii nocere et maius malum est quam illud in quo
intendit alii prodesse ; et ideo medium locum tenet inter mendacioruni genera.</p>
<p xml:id="bb-d1e36305-d1e163">Ad illud ergo quod primo obicitur, quod nullus operatur ad malum aspiciens, dicendum quod
in mendacio duo sunt, videlicet veritatis absentia et quaedam ars et astutia. Et licet non
delectetur quis in absentia veritatis, contingit tamen aliquem delectari in quadam arte et
astutia mentiendi ; et hoc aliquo modo habet speciem boni. Et ratione illius dicit
<name ref="#Augustine">Augustinus</name> quod sola mentiendi libidine contingit aliquem mentiri.</p>
<p xml:id="bb-d1e36305-d1e169">Ad illud quod obicitur, quod libido est radix omnium malorum, dicendum quod libido ibi
sumitur large ; sed hic appropriatur ad delectationem quae habetur in ipso actu mentiendi,
qua quis finem in se quaerit et non in altero ; quae ideo constituit speciem mendacii,
quoniam in aliis speciebus mendacii homo non tantum in se, sed etiam in aliis finem
quaerit.</p>
<p xml:id="bb-d1e36305-d1e173">Ad illud quod obicitur, quod illud mendacium dicitur esse maximum, dicendum quod hoc non
est verum, quia magnitudo mendacii attenditur secundum maiorem obliquationem intentionis ;
magis autem obliquatur qui in mendacio intendit alium offendere quam semetipsum delectare :
et ideo ratio illa non valet.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e36305-Dd1e177">
<head xml:id="bb-d1e36305-Hd1e179">Dub. III.</head>
<p xml:id="bb-d1e36305-d1e182">Item quaeritur de hoc quod dicit : Mendacium est falsa vocis significatio cum intentione
fallendi. Obicitur enim contra hoc, quia abstracti et concreti eadem est definitio. Sed
mentiri potest quis sine falsa vocis significatione, secundum quod <name ref="#Lombard">Magister</name> dicit post,
videlicet cum quis, intendens dicere falsum, dicit verum : ergo ista non est recta
definitio. Item, sicut mendacium contingit esse in verbis, ita etiam contingit esse in
factis. Ergo non tantum debet dici falsa vocis significatio, sed etiam falsa operis
significatio. Item, videtur quod praedida notificatio non conveniat omni mendacio, quia qui
mentitur mendacio officioso non intendit fallere, sed prodesse ; et qui etiam mentitur
mendacio iocoso non intendit nisi se delectare. Ergo non videtur ista definitio omni
mendacio convenire.</p>
<p xml:id="bb-d1e36305-d1e188">Respondeo : Dicendum quod, sicut tactum fuit in praecedentibus, ad completum esse mendacii
duo concurrunt, videlicet falsa vocis significatio sicut materiale et fallendi intentio
sicut formale ; et ideo recte est assignata praedicta notificatio mendacii.</p>
<p xml:id="bb-d1e36305-d1e191">Ad illud vero quod obicitur, quod abstracti et concreti eadem est definitio, dicendum quod
mendacium, sicut prius tactum est, non tantum dicit comparationem ad mentientem, sed etiam
ad ipsam rem de qua fit sermo ; mentiri vero proprie dicit comparationem ad ipsum mentientem
; et ideo plus claudit in se mendacium quam mentiri, nec est idem omnino mentiri et
mendacium dicere, sicut <name ref="#Lombard">Magister</name> in littera dicit aperte. Nec sequitur quodsi aliquis
mentitur, quod dicat mendacium, si proprie accipiatur mendacium, nisi forte large accipiatur
mendacium ad mendacium secundum quid et simpliciter.</p>
<p xml:id="bb-d1e36305-d1e197">Ad illud quod obicitur, quod mendacium non solummodo est in verbis, sed etiam in factis,
dicendum quod, etsi aliquo modo est in factis, secundum quod innuit <name ref="#Ambrose">Ambrosius</name>, proprie tamen
loquendo in verbis est, secundum quod dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>. Verba enim sunt proprie signa
indicantia mentis conceptum, pro eo quod ab interiori procedunt et voluntarie formantur ; et
quoniam mendacium respectum dicit ad id quod est in mente interius, hinc est quod proprie
est in sermonibus et vocibus et per falsam vocis significationem definitur, licet et in
aliis aliquo modo analogice et per posterius reperiatur.</p>
<p xml:id="bb-d1e36305-d1e207">Ad illud quod obicitur, quod ista notificatio non convenit mendacio iocoso et officioso,
dicendum quod notificatio ista per prius convenit mendacio pernicioso ; iocoso autem et
officioso convenit quodam modo quasi per posterius. Unde vocabulum fallendi in notificatione
mendacii non tantum importat decipere, sed etiam falsum dicere ; et hoc est omni mendacio
commune et generale. Falsum enim dicere exterius quodam modo fallere est, dum homo id dicit
quod potest hominem ad falsitatem deducere et deducendo ad falsitatem fallere et
decipere.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e36305-Dd1e211">
<head xml:id="bb-d1e36305-Hd1e213">Dub. IV.</head>
<p xml:id="bb-d1e36305-d1e216">Item quaeritur de hoc quod dicit quod Iacob matre auctore fecit ut falleret patrem, videtur
non esse mendacium, sed mysterium. Videtur enim hoc non habere veritatem, quia Iacob dixit
falsum cum intentione fallendi patrem ; intendebat enim significare quod ipse esset Esau :
ergo videtur quod simpliciter fuit mendacium : ergo videtur quod simpliciter fuerit
mentitus. Item, mendacium est ita malum quod nullo modo potest fieri bonum, nec per se nec
per dispensationem aliquam : videtur ergo quod nullo Spiritus Sancti consilio nec matris
imperio potuit ipse Iacob a mendacio excusari.</p>
<p xml:id="bb-d1e36305-d1e219">Respondeo : Dicendum quod, secundum beatum <name ref="#Augustine">Augustinum</name> et etiam <name ref="#Ambrose">Ambrosium</name>, Iacob vir simplex
a mendacio excusatur et quantum ad id quod dixit verbo et quantum ad id quod fecit in facto
; verbo enim dixit et facto simulavit se esse Esau. Quantum ad id quod dixit verbo
excusatur, quia non intendebat patrem fallere, sed dirigere ; non intendebat etiam dicere se
esse Esau quantum ad personam, sed quantum ad dignitatem primogeniturae et benedictionis
quam sibi a Deo vindicaverat. Et hoc, inquam, non propria auctoritate, sed matris imperio et
Spiritus Sancti consilio dicebat ; qui quidem Spiritus Sanctus in uno et eodem vocabulo
multiplicem habet intelligeniam. Quantum etiam ad id quod fecit facto, simulando se esse
Esau, non peccavit, quia, secundum <name ref="#Ambrose">Ambrosium</name>, factum illud figuram praetendebat futurorum.
Unde propter praefigurationem et rectam intentionem, quae dirigebatur secundum Spiritus
Sancti inspirationem, dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name> Iacob non commisisse mendacium, sed implesse
mysterium iuxta Scripturae testimonium, quae dicit eum virum simplicem, non dolosum.</p>
<p xml:id="bb-d1e36305-d1e234">Ad illud ergo quod primo obicitur, quod Iacob patrem suum intendebat decipere, respondendum
est per interemptionem quod falsum est, sicut prius tactum est, quia non intendebat dicere
se esse Esau quantum ad proprietatem personae, sed quantum ad proprietatem benedictionis et
primogeniturae.</p>
<p xml:id="bb-d1e36305-d1e237">Ad illud quod obicitur, quod Spiritus Sanctus non potest dispensare de mendacio quod non
sit peccatum, dicendum quod illud veritatem habet quando mendacium vere et proprie mendacium
est ; sed hoc modo Iacob mendax non fuit, quia, quamvis unum praetenderet, aliud
praefigurabat, et Spiritus Sanctus illud, quod praefigurabatur, principaliter intendebat et
Rebecca praecipiens et Iacob obediens, cuius signum est quod ipse Isaac post benedictionem
datam, per Spiritum Sanctum in ecstasi elevatus et intelligens futurorum praefigurationem,
postquam etiam deprehendit ipsum fuisse Iacob, confirmavit prius datam benedictionem.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>