-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d1e36471.xml
161 lines (161 loc) · 11.4 KB
/
bb-d1e36471.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, D. 39, A. 1, Q. 1</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="CO">Calix O'Hara</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, D. 39, A. 1, Q. 1</title>
<date when="2019-01-03">January 03, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt> <authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-01-03" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d1e36471">
<head xml:id="bb-d1e36471-Hd1e119">III, D. 39, A. 1, Q. 1</head>
<head xml:id="bb-d1e36471-Hd1e122" type="question-title">Utrum omne periurium sit mendacium.</head>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e125">Circa primum sic proceditur et quaeritur, utrum omni periurio conveniat esse mendacium.</p>
<div xml:id="bb-d1e36471-Dd1e128" type="rationes-principales">
<head xml:id="bb-d1e36471-Hd1e130">Rationes Principales</head>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e133">Et quod sic, videtur. Quia periurium prohibetur per quintum mandatum secundae tabulae :
<quote xml:id="bb-d1e36471-Qd1e135">Non loqueris contra proximum tuum falsum testimonium</quote> ; sed ibi prohibetur
falsitas in verbo, quae scienter non potest esse sine mendacio : ergo videtur quod, cum
ibidem prohibeatur periurium, quod omne periurium includat in se mendacium.</p>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e139">Item. qui assumit summam Veritatem in testimonium veritatis recte eam assumit ; et qui
recte assumit non peccat : ergo quando summa Veritas adducitur ad confirmationem veritatis,
nullum est periurium : ad hoc ergo quod sit periurium, necesse est ipsam Veritatem adduci ad
confirmandum mendacium : redit ergo idem quod prius.</p>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e142">Item, qui asserit quod animo sentit non peccat, quia utitur sermone ad id ad quod
institutus est ; si ergo periurans in assertione sua peccat, aliud ergo gerit in animo,
aliud asserit in ore. Sed omnis talis est mendax : ergo mendacium est de esse periurii.</p>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e145">Item, periurium est peccatum linguae ; sed <quote xml:id="bb-d1e36471-Qd1e147">linguam non facit ream nisi mens
rea</quote> et male sibi conscia : ergo ad hoc quod commitatur periurii culpa, necesse est
quod fallendi intentio praecedat. Sed illa facit hominem mentiri : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e152">Sed contra : <name ref="#Jerome">Hieronymus</name>, super Ieremiam, dicit quod <quote xml:id="bb-d1e36471-Qd1e157">iuramentum tres habet comites,
scilicet iudicium et iustitiam et veritatem</quote> ; et sicut ex defectu veritatis
contingit fieri iuramentum inordinatum, ita ex defectu iudicii et iustitiae. Si ergo
periurium generaliter complectitur iuramentum inordinatum, videtur quod non omne periurium
sit mendacium.</p>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e161">Item, aliquis, intendens facere adulterium et homicidium, hoc iuramento confirmat ; esto
ita. Talis autem aut recte iurat aut periurat ; constat quod non recte : ergo periurat, et
tamen non mentitur : ergo non est essentiale omni periurio esse mendacium.</p>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e164">Item, qui iurat adducit Deum in testimonium veritatis. Esto ergo quod iuret falsum quod
credit esse verum ; talis, cum adducat Veritatem in testimonium falsitatis, periurus est ;
sed quia credit et intendit verum dicere, non est mendax : ergo non omnis periurus mentitur
nec omne periurium est mendacium.</p>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e167">Item, ad esse mendacii non tantummodo requiritur intentio fallendi, sed etiam falsitas
sermonis ; sed contingit aliquem incurrere periurii crimen, si verum iuret et intendat
falsum iurare et per iuramentum illud proximu laedere : ergo videtur quod alicubi reperiatur
perfecta ratio periurii, ubi non reperitur plena ratio mendacii : ergo etc.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e36471-Dd1e171">
<head xml:id="bb-d1e36471-Hd1e173">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-d1e36471-Hd1e176" type="question-title">Non est essentiale omni periurio, siue assertorio sive
promissorio, esse mendacium, si mendacium proprie accipitur; si autem large, tunc omne
periurium includit mendacium.</head>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e179">Respondeo : Ad praedictorum intelligentiam est notandum quod hic est triplex modus
dicendi.</p>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e182">Quidam namque dixerunt quod periurium substernit sibi mendacium. Et isti dixerunt quod, si
aliquis iurat falsum, quod credit esse verum, non periurat, quia non mentitur. Sed haec
positio improbatur per <name ref="#Augustine">Augustinum</name>, qui dicit quod cum homo iurat quod putat esse verum, et
tamen est falsum, temere iurat. Et ex hoc habetur quod iuramentum illud est temerarium et
inordinatum et ita periurium, et tamen non est ibi mendacium.</p>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e188">Ideo dixerunt alii quod non omne periurium est mendacium pro eo quod non solummodo
contingit incurrere crimen periurii propter veritatis defectum, verum etiam propter defectum
iustitiae et iudicii. Sed instantia ista quae fertur videtur magis habere locum in iuramento
obligatorio quam in iuramento assertorio : in illo enim proprie reperitur iudicium et
iustitia. Et ideo adhuc remanet quaestio utrum omne periurium, quod opponitur iuramento
assertorio, sit mendacium, cum sit veritatis privativum.</p>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e192">Propterea tertio potest adhuc responderi quod, sicut patuit ex praecedenti distinctione,
aliquid est mendacium simpliciter et secundum rationem completam ; aliquid est mendacium
secundum quid, videlicet quantum ad ipsius mendacii materiam ; aliquid est mendacium
secundum quid, quia habet ipsius mendacii formam. Mendacium simpliciter est quod habet
falsitatem in voce et in intentione. Mendacium vero secunctum quid et secundum materiam est
quod habet falsitatem in voce, sed non in intentione. Mendacium secundum quid et secundum
formam est quod habet falsitatem in intentione, sed non in voce.</p>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e195">Cum ergo quaeritur utrum periurium oppnsitum iuramento assertorio universaliter claudat in
se mendacium, si large accipiatur mendacium, extenso nomine ad mendacium simpliciter et
secundum quid, sic omne periurium in se includit mendacium. Et hoc est quod dicit <name ref="#Lombard">Magister</name>
in littera quod periurium est vel iurando loqui falsum cum intentione fallendi vel iurando
loqui falsum sine intentione fallendi vel iurando loqui verum cum intentione fallendi. Si
autem proprie accipiatur mendacium, sic non est essentiale omni periurio, nec periurio prout
opponitur iuramento obligatorio, nec periurio prout opponitur iuramento assertorio, sicut
dicit <name ref="#Lombard">Magister</name> in littera et rationes probant prius adductae ad partem istam.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e36471-Dd1e206">
<head xml:id="bb-d1e36471-Hd1e208">Ad Rationes</head>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e211">Ad illud vero quod primo obicitur in contrarium, quod periurium prohibetur in quinto
mandato, dicendum quod non solum ibi prohibetur, immo etiam prohibetur in secundo primae
tabulae, in quantum per ipsum periurium facit quis contumeliam summae Veritati, assumendo
eam in vanum, dum assumit eam ad confirmationem falsi sciti vel falsi opinati vel etiam
dubii. Posset tamen dici quod in quinto mandato prohibetur falsum testimonium, non solum
quantum ad falsitatem sermonis, sed etiam quantum ad falsitatem intentionis, et coniunctim
et divisim ; et prout divisim prohibentur, non dicunt mendacium secundum plenam rationem,
sed secundum semiplenam tantum, sicut patet ex praecedentibus.</p>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e214">Ad illud quod obicitur, quod qui adducit divinam Veritatem in testimonium veritatis recte
iurat, dicendum quod illud non est semper verum, quia potest eam adducere in testimonium
veritatis, intendens eam adducere in testimonium falsitatis ; et illa, intentio perversa
reatum periurii introducit, quamvis non habeat completam rationem mendacii. Praeterea, alius
defectus est in ratione illa, quia non omne falsum est mendacium ; et propterea non
sequitur, quodsi periurium includit falsum, quod propter hoc includat mendacium.</p>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e217">Ad illud quod obicitur, quod qui asserit quod in animo sentit non peccat, dicendum quod
verum est, si ita novit in animo quod possit exterius asserere in sermone, et hoc est quando
est certus ; sed quando falsa credulitate decipitur, si exterius audeat affirmare per
iuramentum, non excusatur, quia, secundum quod conscientia erronea in moribus non excusat
factum iniustum, sic aestimatio falsa in his quae creduntur non excusat iuramentum
falsum.</p>
<p xml:id="bb-d1e36471-d1e220">Ad illud quod obicitur, quod lingua non est rea nisi mens prius sit rea, responderi potest
dupliciter, quia illud verum est in sermonibus indifferentibus, sed in sermonibus malis et
inordinatis et a Deo prohibitis excessus linguae introducit reatum mentis et conscientiae.
Aliter etiam potest dici quod mens et intentio rea dicitur non solumodo, quia in iurando
intendit fallere, sed etiam, si intendat iurare id de quo non habet certitudinem, pro eo
quod ipsi summae Veritati subtrahit debitum honorem.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>