-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d1e36764.xml
196 lines (196 loc) · 14.9 KB
/
bb-d1e36764.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, D. 39, A. 2, Q. 1</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="CO">Calix O'Hara</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, D. 39, A. 2, Q. 1</title>
<date when="2019-01-03">January 03, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt> <authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-01-03" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d1e36764">
<head xml:id="bb-d1e36764-Hd1e119">III, D. 39, A. 2, Q. 1</head>
<head xml:id="bb-d1e36764-Hd1e122" type="question-title">Utrum licitum sit iurare per Deum.</head>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e125">Circa primum sic proceditur et quaeritur, utrum licitum sit iurare per Deum.</p>
<div xml:id="bb-d1e36764-Dd1e128" type="rationes-principales">
<head xml:id="bb-d1e36764-Hd1e130">Rationes Principales</head>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e133">Et quod sit simpliciter illicitum, videtur. Omne illud quod est prohibitum est malum et
illicitum ; sed iurare per Deum est prohibitum, quia dicitur Matthaei 5, 34 : <quote xml:id="bb-d1e36764-Qd1e135" source="http://scta.info/resource/mt5_34">Nolite
iurare omnino</quote> ; similiter Iacobi 5, 12 : <quote xml:id="bb-d1e36764-Qd1e138" source="http://scta.info/resource/iac5_12">Ante omnia, fratres mei, nolite
iurare</quote> : ergo iurare per Deum est malum et illicitum.</p>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e142">Item, omnis actus, qui est perniciosus vel periculosus, est de se malus et illicitus ; sed
iuratio per Deum facta, secundum quod dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in quodam Sermone, <quote xml:id="bb-d1e36764-Qd1e147">aut est
perniciosa aut periculosa et nulla secura</quote> : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e151">Item, omne illud quod sibi relictum est malum, simpliciter loquendo, iudicandum est malum
et illicitum ; sed iurare per Deum sine causa est malum et illi.citum : ergo, simpliciter
loquendo, illicitum et maium est iurare per Deum.</p>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e154">Item, omnis actus, cuius consuetudo est mala, est de se malus et illicitus ; sed consuetudo
iurandi per Deum est mala et reprobanda : ergo iurare per Deum est malum et illicitum.</p>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e158">Sed contra : <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in Sermone De verbis Apostoli : <quote xml:id="bb-d1e36764-Qd1e163">Si peccatum esset iuratio,
non diceretur in Lege : Reddes Domino iuramenta tua</quote>. Sed Domino reddimus iuramenta
quando iuramus per Dominum : cum ergo hoc sit in Lege concessum, videtur quod iurare per
Deum non sit illicitum.</p>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e167">Item., nullus actus qui habet exemplar in Deo est malus et illicitus ; sed iuratio per Deum
ha,bet exemplar in ipso Deo, quoniam ipse Deus iurat per semetipsum, secundum quod dicit
Apostolus ad Hebraeos 6, 13 ; et in Psalmo 109, 4 : <quote xml:id="bb-d1e36764-Qd1e169" source="http://scta.info/resource/ps109_4">Iuravit Dominus</quote> etc., et
Genesis 22, 16 : <quote xml:id="bb-d1e36764-Qd1e172" source="http://scta.info/resource/gen22_16">Per memetipsum iuravi</quote> etc. Ergo iurare per Deum non est
illicitum,</p>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e176">Item, nullus actus, in quo exhibetur honor et reverentia ipsi Deo, est illicitus ; sed, cum
iuramus per Deum, exhibemus honorem et reverentiam ipsi. Deo : ergo etc. Minor probatur per
Glossam Matthaei 5, 33 : <quote xml:id="bb-d1e36764-Qd1e178">Hoc, per quod iurat, quilibet veneratur, hoc amat, hoc timet
: ideo praecipitur quod non iuretur nisi per Deum</quote>.</p>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e182">Item, omnis actus transiens super materiam debitam est bonus et licitus ; sed iurare per
Deum est actus transiens super materiam debitam, quia hoc est invocare divinam Veritatem in
testimonium : ergo iurare per Deum est bonum et licitum.</p>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e185">Item, omne illud, quod facit ad confirmationem veritatis et ad confutationem falsitatis et
dolositatis, est bonum et licitum ; sed iuratio per Deum est huiusmodi, quia per testes boni
expiantur et mali convincuntur et puniuntur : ergo iuratio per Deum est bona et licita.
Iuxta hoc quaeritur, utrum iuramentum bonum et licitum sit appetendum. Et quod sic, videtur,
quia potest esse meritorium. Et si sic, quaeritur : quare iuramentum fuit a Domino
prohibitum magis quam aliud bonum.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e36764-Dd1e189">
<head xml:id="bb-d1e36764-Hd1e191">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-d1e36764-Hd1e194" type="question-title">Iurare per Deum licitum est, non tamen appetendum.</head>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e197">Respondeo : Ad praedictorum intelligentiam est notandum quod aliqui dicere voluerunt omne
iuramentum esse illicitum, non solum per creaturam, sed etiam per ipsum Deum. Et haec fuit
et est positio haereticorum Manichaeorum, qui sui erroris occasionem sumpserunt ex verbo
Domini, Matthaei 5, 33, et ex eo quod dicitur Iacobi 5, 12. Quod quidem verbum male
intellexerunt dupliciter. Primo, quia crediderunt quod Dominus ipsum iuramentum prohiber et
tamquam de se malum. Secundo, quia intellexerunt per hoc quod dicitur : Non iurabis omnino,
quod Dominus omne iuramentum prohiberet. Et in primo erraverunt, quoniam, si Lex evangelica
non prohibet nisi quod malum est de se, iurare autem per Deum et adducere ipsam Veritatem in
testimonium nec est contra rationem rectam nec contra consuetudinem bonam nec contra legem
divinam - maxime cum lex divina dicat : Reddes Domino iuramenta tua, quam legem ipsi impii
Manichaei dicunt a malo Deo esse latam - in hoc quod intelligebant Dominum iuramentum
prohibere per se, errabant, quia credebant praecepta Evangelii repugnare praeceptis Legis
Veteris, repugnare etiam rationi rectae et moribus bonis. Unde et ipsorum errorem elidens
<name ref="#Augustine">Augustinus</name> dicit quod iuramentum non fuit prohibitum propter se, sed propter vitandum
periurium. Ait enim, Ad Publicolam, sic : <quote xml:id="bb-d1e36764-Qd1e202">Dictum est in Novo Testamento ne omnino
iuremus ; quod mihi propterea dictum videtur, non quod iurare sit peccatum, sed quia
peierare est immane peccatum, a quo nos longe esse voluit qui, ne omnino iuraremus,
commonuit</quote>.</p>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e206">In alio etiam errabant, quia credebant iurationem universaliter esse prohibitam. Et iste
error venit ex manifesta ignorantia, quia nescierunt intelligere quod alium sensum facit
negatio praeposita signo universali, alium sensum facit postposita. Praeposita enim facit
aequipollere particulari negativo, sed postposita facit aequipollere suo contrario. Unde
differt dicere : non omnis homo currit, et omnis homo non currit. Dominus autem non dixit :
omnino non iurabis, sed dixit : non iurabis omnino. Unde non prohibuit omnem iurationem, sed
prohibuit quod non esset omni modo et sine omni causa iurandum.</p>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e209">Et ideo, errore isto abiecto tamquam irralionabili et pernicioso, concedendum est quo
licitum est iurare per Deum ; et hoc communiter tenet universitas fidelium. Quia tamen non
sic est licitum quin aliquo modo possit esse illicitum, dubium est inter doctores utrum
iurare per Deum dicat actum bonum in genere aut actum indifferentem. Et aliquibus visum fuit
quod iurare per Deum est actus bonus in genere, ratione tamen pronitatis ipsius iurantis
malus est per occasionem. Dicunt enim illum actum esse bonum in genere, pro eo quod actus
transit super materiam debitam, quia invocare in testimonium recte transit super ipsam
Veritatem.</p>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e213">Aliis autem videtur quod iurare per Deum de se sit indifferens, quia divina Veritas potest
invocari per iuramentum in testimonium veritatis et in testimonium falsitatis ; et unum est
bonum et alterum est malum, quia in uno fit reverentia, in altero iniuria. Unde nota quod
quidam sunt actus qui pertinent ad divinum cultum, ut laudare Deum ; et isti sunt boni per
se et secundum se. Quidam vero sunt actus qui sunt ad oppositum ; et isti sunt per se mali,
ut blasphemare Deum. Quidam autem sunt medio modo ; sicut actus iurandi, qui, si fiat
reverenter, est ad cultum Dei ; si fiat irreverenter, est ad oppositum. Ideo dicunt quod
iurare per Deum licitum est sicut indifferens, quod potest fieri bene et male. Et quia
indifferens diversis ex causis potest esse occasio cadendi in malum et vitandi malum, hinc
est quod Dominus aliquando monet et inducit homines ad iurandum per Deum, aliquando
retrahit. In Veteri Lege inducebat ad iurandum per Deum, ut per hoc revocarentur a iuramento
idolorum, cum dicebat : Reddes Domino iuramenta tua. In Nova Lege retrahit, ut ostendat
periurium esse fugiendum. Et pro tanto iuxta hune modum dicendi satis rationabiliter videtur
quod iurare per Deum sit licitum tamquam indifferens. Sive autem sit indifferens sive bonum
in genere, quia utrumque potest dici satis probabiliter, hoc pro certo tenendum est quod
licitum est per Deum iurare ; et concedendae sunt rationes hoc ostendentes.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e36764-Dd1e218">
<head xml:id="bb-d1e36764-Hd1e220">Ad Rationes</head>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e223">Ad illud vero quod obicitur in contrarium, quod actus iste est prohibitus, dicendum quod
non prohibetur actus-iste quia malus est, sed quia occasio est mali ; nec etiam prohibetur
universaliter, sed prohibetur ut quis non iuret irreverenter. Et hoc importat ipsius verbi
sententia, secundum quod explanatum est supra.</p>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e226">Ad illud quod obicitur, quod iurare per Deum vel est perniciosum vel periculosum, dicendum
quod periculosum dicitur aliquid dupliciter : aut quia periculi causa aut quia periculi
occasion. Iurare autem per Deum dicitur esse periculosum non quia causa periculi : potest
enim esse meritorium et bonum ; sed quia occasio periculi in eo qui non diligenter observat
qualiter iurat.</p>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e229">Ad illud quod obicitur, quod omne illud, quod sibi relictum est malum de se, iudicandum est
malum et illicitum, dicendum quod dupliciter contingit intelligere actum iurandi per Deum
sibi relinqui : aut considerando ipsum iuramentum in se, et sic non est malum, sed vel est
indifferens vel bonum in genere ; aut secundum quod fit in opere praeter causam et
utilitatem, et sic malum est, pro eo quod est ibi privatio finis debiti et positio
irreverentiae ex hoc quod aliquis praeter causam et utilitatem et necessitatem divinam
Veritatem assumit in testem. Verumtamen ex hoc non potest concludi quod iurare per Deum
simpliciter sit malum. Sicut enim non sequitur : loqui sine causa et utilitate est malum,
ergo loqui est malum ; sic etiam non tenet illatio praedicta.</p>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e232">Ad illud quod obicitur, quod omnis actus, cuius consuetudo est mala, de se est malus,
dicendum quod hoc est falsum, quia multa sunt quae bona sunt pro loco et tempore, etsi
frequenter generent vitiositatem, sicut bonum est aliquando ridere et laetari, sed non est
bonum hoc frequentare, quia perducit in dissolutionem. Sic etiam et de iuramento
intelligendum est, quia assuetudo iurandi minuit reverentiam veritatis et quodam modo
disponit ad assertionem falsitatis.</p>
<p xml:id="bb-d1e36764-d1e236">Ad illud quod quaeritur, utrum iuramentum per Deum licite factum sit appetendum, dicendum
quod non ; et hoc est propter occasionem mali adiunctam. Et est simile : sicut affluentia
divitiarum, quia distrahit hominem ne cultui Dei intendat, non debet esse in appetitu, licet
possit licite et meritorie possideri, sic etiam intelligendum est circa ipsum iuramentum. Et
proptea beatus Iacobus dicit : Nolite iurare, non solum ostendens vitandum esse actum
iurationis sine causa, sed etiam affectum. Unde etiam monemur circa actum iurationis,
propter periculum periurii, vitare consuetudinem, vitare etiam actum praeter necessitatem et
vitare affectum ; et ad iuramentum non debet quis ire ultroneus, sed coactus. Et huius
simile potest reddi in praesidentia praelationis. Quamvis enim bonum sit et licitum aliis
praeesse, non tamen est appetendum, sed potius fugiendum ; et ad illud debet homo trahi
quasi invitus, quia, cum amatur praelatio frequenter est ratio superbiendi et quodam modo
apostatandi et recedendi a Deo. Similiter intelligendum est in proposito. Unde quamvis
iuramentum licitum sit et meritorium, non tamen est appetendum ; et hoc vult innuere textus
Evangelii et admonitio ipsius beati Iacobi.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>