-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d1e9390.xml
197 lines (197 loc) · 15.1 KB
/
bb-d1e9390.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, D. 9, A. 2, Q. 3</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="CO">Calix O'Hara</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, D. 9, A. 2, Q. 3</title>
<date when="2019-01-03">January 03, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt> <authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-01-03" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d1e9390">
<head xml:id="bb-d1e9390-Hd1e119">III, D. 9, A. 2, Q. 3</head>
<head xml:id="bb-d1e9390-Hd1e122" type="question-title">Utrum latria sit virtus cardinalis vel theologica.</head>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e125">Tertio quaeritur, utrum latria sit virtus cardinalis an theologica.</p>
<div xml:id="bb-d1e9390-Dd1e128" type="rationes-principales">
<head xml:id="bb-d1e9390-Hd1e130">Rationes principales</head>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e133">Et quod theologica, videtur. <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, X De civitate Dei, capitulo 3 : <quote xml:id="bb-d1e9390-Qd1e138" source="http://scta.info/resource/adcd-l10">Sacrificamus Deo hostiam humilitatis et laudis
in ara cordis igne fervidae caritatis</quote>. Et post : <quote xml:id="bb-d1e9390-Qd1e141" source="http://scta.info/resource/adcd-l10">Hic est Dei. cultus, haec vera religio, haec
recta pietas et tantum Deo debita servitus</quote>. Ergo videtur quod, si haec omnia
circumloquuntur latriam, nihil aliud est latria quam ipsa caritas : ergo latria est virtus
theologica.</p>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e145">Item, <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, XIV De Trinitate : <quote xml:id="bb-d1e9390-Qd1e150" source="http://scta.info/resource/adt-l14">Sapientia vera est verus ac praecipuus Dei cultus, quae uno nomine Graece theosebia
appellatur, quod nomen nostri pietatem dixerunt, cum pietas apud Graecos usitatius eusebia
nuncupetur</quote>. <quote xml:id="bb-d1e9390-Qd1e153" source="http://scta.info/resource/adt-l10">Sed latria, ut dicit
<name ref="#Augustine">Augustinus</name>, X De civitate Dei, non est aliud quam theosobia</quote>, et <quote xml:id="bb-d1e9390-Qd1e159" source="http://scta.info/resource/adt-l10">theosebia non est aliud quam sapientia</quote>
; sapientia autem se tenet ex parte virtutum theologicarum, non cardinalium : ergo et ipsa
latria.</p>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e163">Item, latria est virtus per quam Deus colitur eo cultu qui est adoratio ; sed virtus
dictans nobis Deum esse adorandum est ipsa fides vel etiam caritas, quia, sicut dicit
Rabanus, Super Genesim, adorare est eum qui adorandus est tota mentis intentione quaerere :
ergo videtur quod latria sit virtus theologica, scilicet fides vel caritas.</p>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e166">Item, in latria est impletio primi praecepti ; sed praecepta primae tabulae implentur
virtutibus theologicis, sicut patet de secundo, quod impletur per fidem, et de tertio, quod
impletur per caritatem : ergo videtur, quodsi primum impletur per latriam, quod sit virtus
theologica.</p>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e170">Item, haec est differentia inter virtutes cardinales et theologicas quod cardinales
consistunt in medio circa superfluum et diminutum, in theologicis autem non est reperire
superfluum ; sed circa latriam, qua est Deum colere, non est superfluum invenire : ergo
videtur quod latria non sit in genere virtutum cardinalium, sed theologicarum.</p>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e173">Item, virtus theologica dicitur, quia habet Deum pro obiecto ; sed latria habet Dum pro
obiecto - sicut enim fides credit primam veritatem et caritas diligit summam bonitatem, sic
latria reveretur et colit summam maiestatem - videtur igitur quod latria sit virtus
theologica.</p>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e176">Sed contra : <quote xml:id="bb-d1e9390-Qd1e178" source="http://scta.info/resource/adcd-l10">Religio est virtus, qua
colitur ille qui est superioris naturae</quote>, sicut vult <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, X De civitate Dei,
et Tullius, in II Rhetoricae. Sed religio est species iustitiae, ut dicit Tullius ibidem, et
iustitia est virtus cardinalis : si ergo latria continetur sub specie religionis, latria est
de genere virtutis cardinalis.</p>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e185">Item, sicut obedientia respicit debitum mandati, sic latria respicit debitum honoris
divini, est enim latria cuitus Deo debitus ; sed obedientia, quia respicit debitum
praecepti, est virtus cardinalis contenta sub debita iustitia, non theologica : ergo pari
ratione et ipsa latria.</p>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e188">Item, nullius virtutis theologicae actus cadit sub coactione : credere enim non potest quis
non volens : sed actus latriae cadit sub coactione, ut adorare et thura ponere : ergo latria
non continetur sub genere virtutis theologicae.</p>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e191">Item, omnis virtus theologica vel est fides vel spes vel caritas ; sed latria non est
fides, pro eo quod non considerat summam veritatem secundum se ; nec caritas, quia non
considerat summam bonitatem, sed magis summam maiestatem ; nec spes, hoc constat : ergo
etc.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e9390-Dd1e195">
<head xml:id="bb-d1e9390-Hd1e197">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-d1e9390-Hd1e200" type="question-title">Latria, proprie dicta, est virtus cardinalis, in genere propinquo
iustitiae et proximo religionis</head>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e203">Respondeo : Ad praedictorum intelligentiam est notandum quod, licet latria notificetur per
cultum sive per servitutem, ut dicatur latria esse servitus sive cultus Deo debitus, et ista
duo quasi pro eodem accipiantur, differunt tamen secundum propriam acceptionem. Cultus enim
Dei respicit actum interiorem et exteriorem et magis interiorem quam exteriorem ; servitus
vero proprie respicit actum exteriorem. Et ideo, cum latria de ratione sui vocabuli idem sit
quod servitus, secundum quod exponit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in libro De Trinitate, latria proprie
respicit actum exteriorem ; theosebia vero vel eusebia idem est quod cultus divinus, sive
bonus cultus, et ideo proprie respicit actum interiorem. Et quoniam virtus quae respicit
actum exteriorem versatur quodam modo circa actionem et est in genere virtutis cardinalis,
hinc est quod latria est virtus cardinalis. Et quia considerat actum exteriorem sub ratione
debiti et in comparatione ad. alterum, et hoc est ipsius iustitiae ; ideo latria continetur
sub virtute cardinali, quae quidem est iustitia. Rursus, quia species iustitiae, secundum
quam ordinatur ad venerandam naturam superiorem, est ipsa religio ; sicut dicit Tullius,
hinc est quod latria non solum est in genere virtutis tamquam in genere re moto, sed in
genere virtutis cardinaIis tamquam in genere subalterno ; in genere vero iustitiae sicut in
genere propinquo ; in genere vero religionis sicut in genre proximo.</p>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e209">Et hoc est quod innuit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, De civitate Dei, X, capitulo 1, ubi dicit quod idem est
apud Graecos latria quod apud nos religio, excepto quod nomen religionis est in plus. Unde
ibidem dicit quod cultus Deo debitus quatuor nominibus nuncupatur : duobus apud Graecos et
duobus apud nos. Apud Graecos namque dicitur latria et theosebia sive eusebia ; apud nos
vero dicitur pietas et religio, ita quod ista duo nomina respondent illis duobus, licet
quodam modo sint in plus quantum ad modum consuetum. Differunt autem latria et theosebia
secundum propriam acceptionem, licet aliquando accipiantur pro eodem, quia theosebia dicit
cultum interiorem, qui proprie spectat ad virtutes theologicas, sed latria servitutem
exteriorem, quae spectat ad iustitiam, scilicet virtutem cardinalem. Concedendum est ergo
latriam esse virtutem cardinalem. Concedenda sunt etiam argumenta hoc probantia.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d1e9390-Dd1e217">
<head xml:id="bb-d1e9390-Hd1e219">Ad rationes</head>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e222">1-2. Ad duas autem auctoritates <name ref="#Augustine">Augustini</name> patet responsio per iam dicta. Cum enim dicit
<name ref="#Augustine">Augustinus</name> quod cultus Deo debitus est ipsa dilectio vel sapientia, loquitur de cultu
interiori ; cum autem dicimus latriam esse cultum, intelligimus de cultu exteriori, nisi
vocabulo abutimur. Et hoc patet per oppositum, quia non dicitur idololatra qui credit idolum
esse Deum vel amat ipsum sicut Deum, sed infidelis. Tunc autem dicitur idololatrare, cum
exterius colit ; et sic per oppositum intelligimus in proposito.</p>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e231">Ad illud quod obicitur, quod virtus per quam adoratur Deus est fides et caritas, dicendum
quod sicut est cultus interior et exterior, sic et adoratio interior et exterior. Adorare
interius est tota mente in Deum tendere, sicut dicit Rabanus ; adorare exterius est aliquam
reverentiam corporaliter exhibere. Cum ergo dicitur quod per fidem et caritatem adoratur
Deus, dicendum quod verum est de adoratione interiori, quae incipit in fide et terminatur in
caritate, sed non habet veritatem de adoratione. exteriori, quae ortum habet a virtute
cardinali. Et si tu obicias : tam fides quam caritas dictat tam interius quam exterius
adorandum, dicendum breviter quod aliquis actus potest esse alicuius virtutis multipliciter
: aut sicut imperantis aut sicut elicientis. Licet autem exterior adoratio sit ipsius fidei
et caritatis sicut imperantis, et maxime fidei, quae dictat Deum adorandum, alterius tamen
est ut elicientis, scilicet latriae, quae, quoniam elicit. actum sub ratione debiti, ideo
continetur sub iustitia, quae est virtus cardinalis.</p>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e234">Ad illud quod obicitur, quod impletio primi praecepti spectat ad virtutem theologicam sicut
impletio secundi, dicendum quod impletio secundi, videlicet non assumas tibi nomen Dei tui
in vanum, quantum ad actum exteriorem est virtutis cardinalis, quantum ad actum interiorem
impletur virtute theologica, quae quidem est fides. Per hunc modum intelligendum est in
primo praecepto Et. quia per latriam impletur per actum exteriorem, ideo non necesse est eam
esse virtutem theologicam.</p>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e237">Ad illud quod obicitur, quod circa actum latriae non consistit superfluum vel diminutum,
responderi. potest quod falsum est, quia, licet quantum ad actum interiorem non contingat
excedere in colendo Deum, tamen quantum ad actum exteriorem et modum contingit reperire
excessum, utpote sicut si aliquis sacerdos vellet decem Missas in uno die cantare ad laudem
Dei, non servaret modum.</p>
<p xml:id="bb-d1e9390-d1e241">Ad illud quod obicitur, quod latria habet obiectum Deum, dicendum quod, si latria habeat
obiectum Deum, aliquo modo tamen cum hoc respicit aliquod creatum. Unde sicut obedientia,
qua quis obedit Deo, respicit ipsum Deum ut cui obediendum est, ipsum autem mandatum. et
eius obligationem respicit sicut illud quod implendum est, sic et ipsa latria respicit Deum
ut cui honor exhibendus est ; respicit etiam cultum exteriorem exhibendum ; respicit etiam
rationem exhibendi, videlicet rationem debiti ; et haec est quasi ratio formalis ipsius et
est quid creatum. Hinc est quod, cum virtus ponatur in specie vel in genere formali ex parte
obiecti, quod habet rationem formalis et motivi, quod latria est in genere virtutis
cardinalis, sicut obedientia. Quod ergo obicitur, quod virtus theologica est illa quae
respicit obiectum increatum, dicendum quod obiectum principale virtutis theologicae non est
aliquid creatum, sed est bonum increatum sub conditionibus increatis, quae quidem sunt summa
bonitas et summa veritas. Hoc. autem non est reperire in proposito ; et ideo non tenet ratio
illa. Haec autem dicta sunt de latria secundum quod proprie accipitur pro habitu dirigente
ad cultum exteriorem, qui proprie dicitur servitus Dei et adoratio Et hoc modo non est idem
latria et theosebia, ut a principio dictum est. Si autem latria dicatur cultus interior, cum
ille consistat. in. credendo et diligendo et sperando Deum, sicut dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in
Enchiridio, sic non ponitur esse virtus cardinalis, sed theologica, non, inquam, ab aliis
distincta, sed consequens ad omnes illas. Sed hoc modo non accipitur ita proprie sicut modo
praedicto, cum latria, proprie loquendo, sit species religionis sicut dulia ; et nomen eius
impositum fuit a servitute, sicut dictum fuit a principio. Utroque tamen modo contingit
reperiri eam dici, et secundum hoc doctorum positiones diversificari, ut quidam ponunt eam
speciem virtutis cardinalis, scilicet iustitiae, quidam vero tres theologicas circumplecti.
Et utrumque vere potest dici sine contrarietate propter diversum modum accipiendi. </p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>