-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d4e19141.xml
278 lines (278 loc) · 21.7 KB
/
bb-d4e19141.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Dubia</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Dubia</title>
<date when="2019-07-12">July 12, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-07-12" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d4e19141">
<head xml:id="bb-d4e19141-Hd1e108">Dubia</head>
<div xml:id="bb-d4e19141-Dd1e111">
<head xml:id="bb-d4e19141-Hd1e113">Dub. I</head>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e116">In parte ista sunt dubitationes circa litteram. Et primo de hoc quod dicit <name ref="#GregoryGreat">Gregorius</name> : Quia ex fonte gratiae Dei id cordi eius
instillatur, ut vel sic paulatim ad poenitentiam veniat. Videtur enim secundum hoc quod
gratia detur paulatim et quod paulatim expellatur peccatum. Contra : Supra, libri
secundi distinctione vigesima sexta, dicitur quod gratia praeveniens est fides cum
dilectione ; et haec non compatitur secum culpam.</p>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e122">Respondeo : Dicendum quod Deus non tantum dicitur instillare donum gratiae gratum
facientis, sed etiam donum gratiae gratis datae. Et gratia praeveniens utraque dicitur :
vel quae praevenit et disponit voluntatem ad susceptionem gratiae, et haec est gratia
gratis data ; vel quae praevenit opus, sed tamen facit voluntatem bonam. <name ref="#Lombard">Magister</name> igitur loquitur hic de gratia gratis data, in secundo
de gratia gratum faciente.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e19141-Dd1e129">
<head xml:id="bb-d4e19141-Hd1e131">Dub. II.</head>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e134">Item super hoc : Multa enim sunt genera eleemosynarum, notandum hic quod quaedam est
eleemosyna corporalis, quaedam spiritualis. Eleemosyna corporalis septimembris est,
sicut in hoc versu continetur : Visito, poto, cibo, redimo ; tego, colligo, condo.
Sufficientia autem horum potest assignari sic. Hae differentiae ordinantur contra
defectus corporis vel animae ut unitae corpori. Sic autem definitur homo : homo est
substantia animata : per hoc tangitur vegetabilis, quae indiget duplici restauratione,
scilicet calidi et sicci, et hoc est per cibum ; et frigidi et humidi, et hoc est per
potum ; et sic est duplex opus misericordiae. Sensibilis, et huic necessarium est duplex
cooperimentum contra exteriora nociva, scilicet remotum, et hoc est hospitium ; et
proximum, et hoc est vestimentum ; et sic est duplex opus misericordiae. Rationalis, et
haec est substantia libera et haec nata est habere libertatem, scilicet a carcere et a
servitute ; contra ergo inclusionem, in carcere est visitatio ; contra servitutem
redemptio. Mortalis, et secundum hanc inest ei mors et post indiget sepultura ; et sic
sunt septem.</p>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e137">Vel aliter. Defectus sive miseria aut est corporis aut coniuncti. Si corporis, sic est
sepultura. Si coniuncti, aut ab intrinseco aut ab extrinseco. Si ab intrinseco, aut
propter improportionem, et sic est infirmitas ; aut propter consumptionem, et hoc vel
calidi et sicci, et sic fames ; aut humidi et frigidi, et sic sitis. Si ab extrinseco,
aut voluntaria, et sic est incarceratio ; aut naturalis, et hoc vel natura superiori, et
pro hac hospitium ; vel inferiori, et contra hanc vestimentum.</p>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e140">Similiter eleemosyna spiritualis est septimembris, sicut in hoc versu continetur :
Doce, consule, castiga, solare, remitte, fer, ora. Sufficientia autem sumitur sic.
Defectus enim spiritualis aut est talis quod non potest ei subveniri per hominem
immediate, sed per Deum, et tunc est ultimum, scilicet oratio ; aut potest, et tunc aut
est cognitivae aut affectivae. Si cognitfvae, aut est ignorantia cognoscendorum, et tunc
est doctrina ; aut agendorum, et sic est consilium. Si affectivae, aut est culpa aut
poena. Si culpa, aut in nos, et tunc est remissio ; aut in alios, et tunc est correptio.
Si autem est poena, aut tunc relevandus est verbo, et sic consolatio : aut facto, et sic
supportatio. Et sic sunt septem : doctrina, consilium, remissio, correptio, consolatio,
supportatio et oratio.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e19141-Dd1e144">
<head xml:id="bb-d4e19141-Hd1e146">Dub. III.</head>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e149">Item quaeritur de hoc quod dicit : Sed ea maior est, qua ex corde dimittimus, quae sit
maior eleemosyna, utrum corporalis an spirituaIis. Et quod corporalis, videtur, quia,
Matthaei 25, 35, Dominus non faciet mentionem in iudicio nisi de corporali. Sed contra
hoc est, quia sicut se habet substantia spiritualis, ut anima, ad corpus, ita eleemosyna
ad eleemosynam ; sed anima multo pluris est quam corpus : ergo eleemosyna spiritualis
quam corporalis.</p>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e152">Respondeo : Dicendum quod, sicut dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, et
habetur in littera, elemosyna spiritualis dignior est et nobilior, corporalis autem est
manifestior ; et quia Do minus populo rudi loquebatur, ideo mentionem facit de
corporali, innuens de spirituali a minori, si quis habeat intellectum.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e19141-Dd1e159">
<head xml:id="bb-d4e19141-Hd1e161">Dub. IV.</head>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e164">Item quaeritur de hoc quod dicit : Qui vult ordinate eleemosynam dare, a se primum
debet incipere, quia maius et perfectius est diligere inimicos quam amicos. Ergo, a
simili, perfectius est diligere alium quam diligere se et miserere alii quam sibi : ergo
rectus ordo est prius alteri misereri. Item, homo per poenitentiam debet esse sibi
austerus et se ipsum iudicare, et ita non debet misericordia incipere a nobis, sed
iustitia.</p>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e167">Respondeo : Dicendum quod duplex est in nobis portio, scilicet corporalis et
spiritualis, et secundum hanc duplex defectus est et duplex misericordia. Est enim
misericordia respectu incommodi et mali circa animam, et est misericordia respectu
incommodi et mali quod est corporis. Primum incommodum odire est viri spiritualis,
secundum incommodum est viri carnalis. Dico ergo quod respectu animae unusquisque debet
esse providus et nullus in hoc debet esse sibi durus, quia hoc non est iustitia, sed
nequitia. Sed in corporali, dummodo non excedat, laudabile est quod est sibi durus et
aliis pius. <name ref="#Augustine">Augustinus</name> autem intelligit de spirituali, non
de corporali.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e19141-Dd1e175">
<head xml:id="bb-d4e19141-Hd1e177">Dub. V.</head>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e180">Item quaeritur de hoc quod dicit : Est enim eleemosyna opus misericordiae. Videtur enim
male dicere, quia super illud Matthaei 6, 3 : <quote xml:id="bb-d4e19141-Qd1e182">Nesciat sinistra</quote> etc.
Glossa : <quote xml:id="bb-d4e19141-Qd1e185">Eleemosyna est pars iustitiae</quote>. Item, satisfactio est pars
iustitiae et eleemosyna est pars satisfactionis : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e189">Respondeo : Dicendum quod dare eleemosynam indigenti, hoc potest esse dupliciter : aut
solum quia considerat indigentiam, et sic est pietatis ; aut quia considerat indigentiam
et debitum, quia sibi impositum vel quia ipse debet, cum habeat superfluum, et sic est
pars iustitiae, et sic est in satisfactione ; nihilomi.nus tamen pietas ad iustitiam
reducitur.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e19141-Dd1e193">
<head xml:id="bb-d4e19141-Hd1e195">Dub. VI.</head>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e198">Item quaeritur de hoc quod dicit quod in peccato mortali permanentes, etsi eleemosynas
largas etc., utrum utilius sit facere eleemosynas largas quam parvas. Et videtur quod
non, quia aut homo est extra caritatem aut in caritate. Si extra, ita amittit magnas ut
parvas et e converso, sicut dicit <name ref="#Lombard">Magister</name> in littera. Si in
caritate, sed Deus pensat opera secundum quantitatem caritatis : ergo, sive parum sive
multum fiat ex quantitate caritatis eadem ; tantum valet unum quantum alterum. Item,
Deus, non pensat quantum, sed ex quanto, sicut patet. Dominus enim Lucae 21, 3 dixit de
vidua quae misit duo aera minuta in gazophylacium : Amen dico vobis, quod haec vidua
plus omnibus misit. Sed contra : si hoc esset, ergo stultus esset dives qui daret magnam
pecuniam Deo ; nec sacerdos deberet ei imponere nisi obolum, si tantum ei valet quantum
una marca.</p>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e204">Respondeo : Dicendum quod de quantitate eleemosynae est loqui vel per comparationem ad
eumdem vel ad diversos. Si ad eumdem, sic melius et utilius est dare plus quam minus.
Est et triplex utilitas : prima, quia, si est in caritate, amplius satisfacit ; secunda,
quia, si est extra, magis disponit se ad gratiam ; tertia, quia, sive sit extra sive
intra, multiplicat intercessores ; et hoc est quod Dominus suadet Lucae 16, 9 : Facite
vobis amicos etc. Si autem per comparationem ad diversos, eleemosyna non praecellit
eleemosynam secundum proportionem quantum ad meritum et satisfactionem. Tantum enim
meretur paupercula in donatione modici panis, quantum dives in donatione maioris. In hoc
tamen praecellunt divitiae, quia possunt multiplicare amicos spirituales qui pro eis
tenentur orare.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e19141-Dd1e208">
<head xml:id="bb-d4e19141-Hd1e210">Dub. VII.</head>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e213">Item quaeritur de hoc quod dicit, quod inordinate agunt, dum a se non incipiunt etc.
Videtur enim secundum hoc quod ordo sit necessarius ad eleemosynam. Ergo, si quis dat
eleemosynam prius cui debet dare posterius, non satisfacit. Contra, esto quod det minus
indigenti, cum non teneatur dare alii, quia utrique posset licite recusare, non servat
ordinem et tamen non peccat. Ergo non videtur perdere fructum eleemosynae. Item,
quaeritur, utrum in ordine dandi eleemosynam sit attendenda bonitas vel indigentia. Et
quod indigentia, videtur, quia qui dat diviti, eleemosynam non facit, sed facit
eleemosynam qui dat pauperi malo, cum sit proximus et sustentandus. Contrarium huius
habetur Ecclesiastici 12, 2 : <quote xml:id="bb-d4e19141-Qd1e215" source="http://scta.info/resource/sir12_2">Da iusto, et ne susceperis
peccatorem</quote>.</p>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e219">Quaeritur ergo de ordine dandi eleemosynam.</p>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e222">Respondeo : Dicendum quod quaedam sunt quae faciunt ad ordinationem eleemosynae quantum
ad esse, quaedam quantum ad bene esse. Ex parte scilicet dantis ad esse facit
misericordia vera et pietas, et haec est quae procedit ex caritate recta ; sine hac non
est eleemosyna, I ad Corinthios 13, 3 : <quote xml:id="bb-d4e19141-Qd1e224">Si distribuero in cibos pauperum</quote>
etc. Quaedam ex parte suscipientis, et haec est indigentia vel vera vel apparens : vera,
et de hac Lucae 14, 13 : <quote xml:id="bb-d4e19141-Qd1e227" source="http://scta.info/resource/lc14_13">Cum facis convivium, voca pauperes et
debiles</quote> etc. Quaedam ex parte muneris, et hoc est quod possit illud dare,
propter hoc quod illius habet dominium, Proverbiorum 3, 9 : Honora Dominum de tua
substantia ; Ecclesiastici 34, 21 : <quote xml:id="bb-d4e19141-Qd1e230" source="http://scta.info/resource/sir34_21">Immolantis ex iniquo oblatio
est maculata</quote>. Quaedam ex parte intentionis, scilicet quod sit intentio recta,
quia Matthaei 6, 2 dicitur de hypocritis quod <quote xml:id="bb-d4e19141-Qd1e233" source="http://scta.info/resource/mt6_2">receperunt mercedem
suam</quote> ; et ideo ibi dicitur : <quote xml:id="bb-d4e19141-Qd1e236" source="http://scta.info/resource/mt6_3">Te autem faciente
eleemosynam, nesciat</quote> etc.</p>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e240">Quaedam autem de bene esse, scilicet quod sit in recipiente sanctitas et bonitas, et de
hoc Ecclesiastici 12, 5 : Da bono, et ne receperis peccatorem ; hoc non dicit abiciendo,
sed postponendo ; vel intelligit de haeretico, cui non est facienda eleemosyna nisi in
necessitate extrema. Exigitur etiam quod in dante sit hilaritas, II ad Corinthios 9, 7 :
<quote xml:id="bb-d4e19141-Qd1e242" source="http://scta.info/resource/IIcor9_7">Hilarem datorem diligit Deus</quote>. Exigitur quod in dono sit
abundantia vel vere vel proportionaliter, Tobiae 4, 9 : <quote xml:id="bb-d4e19141-Qd1e245" source="http://scta.info/resource/tob4_9">Si multum
tibi fuerit, abundanter tribue</quote>. Exigitur quod in donatione sit velocitas, quia
qui cito dat, bis dat, Proverbiorum 3, 28 : <quote xml:id="bb-d4e19141-Qd1e248" source="http://scta.info/resource/prov3_28">Ne dicas amico tuo,
vade et revertere</quote> ; et Ecclesiastici 4, 3 : <quote xml:id="bb-d4e19141-Qd1e251" source="http://scta.info/resource/sir4_3">Non protrahas
datum angustianti</quote>.</p>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e256">Et sic patet quod octo sunt conditiones : quatuor de esse et quatuor de bene esse ; et
ordinate dare quantum ad primas conditiones est de esse, quantum ad secundas minime.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e19141-Dd1e260">
<head xml:id="bb-d4e19141-Hd1e262">Dub. VIII.</head>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e265">Item quaeritur de hoc quod dicit : ad vitam aeternam bona praeterita non dare fiduciam,
sed mitiorem poenam : loquitur de his quae ex caritate facta postmodum sunt mortificata.
Sed contra : illa opera fuerunt digna vita aeterna : ergo, si alio remunerentur, videtur
quod remunerentur citra condignum : ergo videtur quod possit ex illis vitam aeternam
sperare, cum Deus non remuneret bona citra condignum. Item, videtur quod nihil faciant
ad mitiorem poenam, quia mala prius facta extra caritatem non minuunt gloriam, quando
homo est in caelo : ergo nec bona poenam. Item, videntur augere poenam, quia II Petri 2,
21 : <quote xml:id="bb-d4e19141-Qd1e267" source="http://scta.info/resource/IIpetr2_21">Melius illis erat viam veritatis non agnoscere, quam post
agnitam retrorsum converti</quote>.</p>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e271">Respondeo : Dicendum quod bona illa faciunt ad mitiorem poenam, non quia minuant poenam
debitam peccato, sed quia minuunt tempus peccandi ; et tunc non fuit in peccatis, quando
fuit in gratia. Sed ratione peccatorum post commissorum non minuit, sed occasionaliter
auget contemptum ; et ideo bona convertit sibi in mala, sicut poenitenti Deus mata
convertit in bona. Quod ergo obicitur, quod sunt meritoria vitae aeternae, dicendum quod
non sunt digna nisi supposita perseverantia ; et ideo, cum cadit quis, fiunt indigna et
dicuntur mortificata, et ideo non sunt digna remunerari vita aeterna. Nec tamen omnino
remanent irremunerata, quia ille qui fecit habuit gaudium ; et ulterius, de illis
operibus gaudent qui permanserunt in corpore mystico. Potest etiam esse quod Deus merito
illorum retrahit hominem a multis peccatis.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e19141-Dd1e275">
<head xml:id="bb-d4e19141-Hd1e277">Dub. IX.</head>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e280">Item quaeritur de hoc quod dicit : Nunquam aliquem sanavit Dominus, quem non omnino
liberavit. Videtur enim falsum dicere, quia Marci 8, 24 dicitur de caeco quem Dominus
illuminavit, quod primo vidit <quote xml:id="bb-d4e19141-Qd1e282" source="http://scta.info/resource/mc8_24">homines velut arbores
ambulantes</quote>. Si tu dicas quod post paulatim totum sanavit, quaeritur : cum
possit sanare subito, quare sanavit successive ?</p>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e286">Respondeo : Dicendum quod totus sanatus fuit, quia corpore et mente ; salus enim
corporalis non est utilis nisi prout ordinata est ad spiritualem ; et quia Dominus
perfecte et utiliter faciebat, ideo utrumque restituebat. Quod ergo quaeritur : quare
paulatim ? dicendum quod ibi significatur curatio a sequela, cuiusmodi , est caecitas.
Quamvis autem culpa curetur in instanti, non tamen poena. Unde Glossa ibi : Quem uno
verbo sanare poterat, paulatim curat, ut magnitudinem humanae caecitatis ostendat, quae
vix et quasi per gradus ad lucem redit.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e19141-Dd1e290">
<head xml:id="bb-d4e19141-Hd1e292">Dub. X.</head>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e295">Item, quaeritur de hoc quod dicit : Poenitentia vera ad Baptismi puritatem conatur
ducere. Videtur enim falsum, quia dicitur Amos 5, 1 : <quote xml:id="bb-d4e19141-Qd1e297" source="http://scta.info/resource/amos5_1">Non adiciet
ultra ut resurgat virgo Israel</quote> ; item 8, 14 : <quote xml:id="bb-d4e19141-Qd1e300" source="http://scta.info/resource/amos5_1">Cadent et
non resurgent</quote>, Glossa : <quote xml:id="bb-d4e19141-Qd1e303">Non revertetur ad priorem
felicitatem</quote>.</p>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e307">Respondeo : Dicendum quod differt dicere : resurgent ad priorem dignitatem et
puritatem. Nam dignitas respicit status gloriam, puritas vero respicit emundationem ab
omni macula. Possibile autem est per poenitentiam omnem culpam deleri et quantum ad
maculam et quantum ad reatum, cum completa est ; et quantum ad hoc intelligit, quia hoc
fuit in Baptismo ; quantum vero ad dignitatem innocentiae non surgit poenitens, sicut
nec Adam resurrexit.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e19141-Dd1e312">
<head xml:id="bb-d4e19141-Hd1e314">Dub. XI.</head>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e317">Item quaeritur de hoc quod dicit : Sciat se culpabiliter durum, qui peccati dolorem non
ostendit lacrymis. Videtur enim male dicere, quia non est in potestate nostra lacrymari
: ergo videtur quod nullus sit culpabilis, si non lacrymatur. Item, lacrymae sunt
exterius : ergo, cum ita possit poenitere caecus sicut habens oculos, videtur quod
lacrymatio nihil faciat.</p>
<p xml:id="bb-d4e19141-d1e320">Respondeo : Dicendum quod aliquis est durus dupliciter : quidam ex natura vel siccitate
capitis, et talis est durus ad lacrymas exteriores ; aliquis est pronus ad lacrymas
exteriores pro damno, sed non pro peccato ; et iste dicitur esse durus culpabiliter, vel
quia est sequela culpae praeteritae vel negligentiae praesentis, quia peccatum non
discutit ut debet nec odit ; vel quia debet se culpabilem reputare. Et fortassis his
modis voluit <name ref="#Augustine">Augustinus</name> dicere ipsum culpabiliter durum ;
de ultimo tamen modo non est dubium.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>