-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d4e20164.xml
374 lines (374 loc) · 30.3 KB
/
bb-d4e20164.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Dubia</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Dubia</title>
<date when="2019-07-12">July 12, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-07-12" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d4e20164">
<head xml:id="bb-d4e20164-Hd1e108">Dubia</head>
<div xml:id="bb-d4e20164-Dd1e111">
<head xml:id="bb-d4e20164-Hd1e113">Dub. I.</head>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e116">In parte ista sunt dubitationes circa litteram. Et primo de hoc quod <name ref="#Lombard">Magister</name> dicit in littera : In perfectione autem poenitentiae
tria observanda sunt. Quaeritur enim, utrum ista tria sint partes Poenitiae subiectivae
vel integrales. Et quod non sint integrales, videtur, quia totum non praedicatur de
parte integrali ; sed conteri est poenitere, similiter confiteri est poenitere et
satisfacere : ergo non sunt partes integrales. Si tu dicas quod istud fallit in toto
homogeneo, quia quaelibet pars panis est panis, obicitur, quia totum homogeneum habet
partes unius naturae ; Poenitentia autem non habet partes unius naturae et conformis.
Nam Poenitentia continet contritionem et confessionem et satisfactionem, quae sunt
diversa secundum formam. Item, partes integrales constituentes aliquod totum, sive
homogeneum sive heterogeneum, debent esse simul ; sed hae partes Poenitentiae non sunt
simul : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e122">Quod autem non sint subiectivae, videtur, quia tota natura totius universalis salvatur
in qualibet parte : unde ratio tota animalis est in homine ; sed contritio non est tota
et perfecta Poenitentia, nec confessio : ergo non sunt subiectivae. Item, numeratis
partibus subiectivis, numeratur totum. Si ergo istae sunt partes Poenitentiae
subiectivae, cum sint tres, tres sunt Poenitentiae : aut ergo poenitentiae tres virtutes
aut tria sacramenta, quorum utrumque falsum est.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e125">Respondeo : Dicendum quod poenitentia sumitur dupliciter, scilicet pro
poenitentia-virtute et pro Poenitentia-sacramento. Si loquamur de poenitentia-virtute,
sic contritio et confessio et satisfactio non sunt partes integrales, sed potestativae.
Sicut enim ab una essentia plures egrediuntur potentiae, sic ab uno habitu plures actus
consequuntur. Virtus enim poenitentiae ordinat hominem, ut puniendo se faciat emendam
secundum omne forum ; et ideo quilibet horum actuum denominationem recipit ab habtu, ut
poenitere dicatur ; et sic videtur habere rationem partium subiectivarum, sed re vera
non habent, quia confessio et satisfactio non est poenitentia, sed actus egrediens a
poenitentia, similiter satisfactio et contritio. Si autem loquamur de
Poenitentia-sacramento, sic sunt partes integrales quantum ad esse perfectum ; unde
rationabiliter loquitur <name ref="#Lombard">Magister</name>, cum dicit quod in
perfectione Poenitentiae etc. Et sic patet quod nullum horum est perfectum Sacramentum
sine alio.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e131">Et si tu obicias quod non habent esse simul, dicendum quod, quamvis non sint simul
actu, sunt tamen simul voto vel effectu. Unde quando quis conteritur, habet confessionem
et satisfactionem in proposito ; et quando quis satisfacit, habet quorum praecedentium
effectum. Et sic patet illud.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e20164-Dd1e135">
<head xml:id="bb-d4e20164-Hd1e137">Dub. II</head>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e140">Item, quaeritur de hoc quod dicit : Ut, sicut tribus modis Deum offendimus, ita tribus
modis satisfaciamus in contritione etc. Secundum hoc enim videtur quod satisfactio non
debet distingui contra alias partes. Item, si tribus modis est satisfacere secunqum
triplicem modum peccandi, ergo qui peccavit in corde, non videtur quod debeat sibi
imponi poena in carne, quia per quae quis peccat, per haec et punietur. Tunc ergo pro
nullo peccato spirituali est imponenda satisfactio ; et illud est manifeste falsum, cum
peccata spiritualia sint graviora carnalibus : ergo gravius puniuntur a Deo et gravius
debent puniri a sacerdote.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e143">Respondeo : Dicendum quod satisfactio dicitur dupliciter. Uno modo satisfactio dicitur
ipsa recoriciliatio ; et sic, quia omnes partes poenitentiae sunt ad reconciliationem
ordinatae, quaelibet potest dici satisfactio sive satisfactoria. Alio modo dicitur
satisfactio persolutio poenae debitae ; et sic competit proprie uni parti poenitentiae,
quae est assumptio sive adimpletio poenae iniunctae. Nihilominus tamen aliis partibus
cornpetit per accidens, utpote contritioni ratione doloris coniuncti, qui est in parte
sensibili ; similiter confessioni ralione erubescentiae. Et sic patet primum.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e146">Ad illud quod obicitur, quod non debemus satisfacere exterius pro peccato cordis,
dicendum quod illud verbum Chrysostomi et similiter <name ref="#Augustine">Augustini</name>, per appropriationem intelligitur, quoniam ista tria respondent omni
peccato mortali, quia quodlibet meretur poenam aeternam animae et corporis et cuilibet
debetur poena interior et exterior, nisi tanta sit interior, quod exterior non sit
opportuna et eius locum suppleat. Unde sicut certum est quod non sufficit confiteri
peccatum oris, immo : etiam pro illo oportet conteri et satisfacere, ita et in proposito
intelligendum est.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e20164-Dd1e153">
<head xml:id="bb-d4e20164-Hd1e155">Dub. III.</head>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e158">Item quaeritur de hoc quod dicit : Compunctio ibi commendatur. Videtur enim accipere
cotnpunctionem pro eodem et contritionem. Sed contra : super illud Psalmi [4, 5] :
<quote xml:id="bb-d4e20164-Qd1e160" source="http://scta.info/resource/ps4_5">In cubilibus vestris compungimini</quote>, Glossa :
<quote xml:id="bb-d4e20164-Qd1e163">Quibusdam stimulis excitate vos, non pro dolore peccatorum, sed ad videndam
lucem Christi et ut invisibilium amore inardescatis</quote>. Sed contritio est de
peccatis tantum : ergo non sunt idem, male ergo accipit pro eodem.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e167">Respondeo : Dicendum quod dolor dicitur contritio et dolor dicitur compunctio :
contritio, quia cor terit vel peccata in corde illo dolore teruntur ; sed compunctio,
quia cor compUngitur. Sed compungitur cor secundum duplicem aspectum : aut carentia
gloriae aut consideratione offensae ; et secundum hoc attenditur duplex dolor et duplex
irriguum, scilicet superius et inferius ; et ita compunctio communior est quam
contritio, sicut patet ex Glossa illa. <name ref="#Lombard">Magister</name> autem
appropriat hic compunctionem ad dolorem de peccatis, ex quorum consideratione pungitur
cor quasi quibusdam aculeis.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e20164-Dd1e174">
<head xml:id="bb-d4e20164-Hd1e176">Dub. IV.</head>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e179">Item queritur de hoc quod dicit : Confessio ibi commendatur : Iustus in principio est
accusator sui. Videtur enim male dicere, quia aut accusat se iustus in quantum iustus
aut in quantum peccator. Si in quantum iustus, sed omnis qui accusat iustum in quantum
huiusmodi, accusat iustitiam ; et omnis qui accusat iustitiam est iniustus : ergo, si
accusat se in quantum iustus, est iniustus. Si accusat se secundum quod peccator, sed
omnis qui accusat peccatorem secundum quod peccator, accusat peccatum ; et omnis talis
iuste accusat et est iustus : ergo, si accusat secundum quod peccator, accusator est
iustus, et ita secundum quod peccator est iustus.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e182">Respondeo : Dicendum quod in accusatione est accusans et accusatus ; et cum iustus
accusat se, adest accusans et accusatus, sed tamen habens quasi duplicis personae
rationem ; et secundum quod tenet duplicis personae rationem, ita et duplicis
proprietatis, quia ille idem secundum quod iustus accusat se secundum quod peccator est.
Et sic patet quod sophisma est de illa reduplicatione, quod potest referri ad actum
accusandi ratione subiecti vel ratione obiecti.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e20164-Dd1e187">
<head xml:id="bb-d4e20164-Hd1e189">Dub. V.</head>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e192">Item quaeritur de hoc quod dicit : Satisfactio praecipitur a Ioanne. Videtur enim male
dicere, quia Ioannes non potuit sacramenta Novae Legis instituere : ergo nec
satisfactionem praecipere.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e195">Respondeo : Dicendum quod Ioannes praecepit insinuando vel praedicando ; sed Christus.
mandavit tamquam principalis auctor, quia Ioannes praecucurrit et dixit, <ref xml:id="bb-d4e20164-Rd1e197" target="http://scta.info/resource/mt3_3">Matthaeus 3, 3</ref>, sed Salvator confirmavit et instituit, ut habetur
<ref xml:id="bb-d4e20164-Rd1e200" target="http://scta.info/resource/mt4_17">4, 17 eiusdem</ref>.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e20164-Dd1e205">
<head xml:id="bb-d4e20164-Hd1e207">Dub. VI</head>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e210">Item quaeritur de hoc quod dicit : Facite dignos fructus poenitentiae. Videtur enim non
esse praeceptum conveniens, quia digni fructus poenitentiae sunt Deo accepti ; sed non
est in nostra potestate nec in nostra cognitiorie ea facere quae sunt in divina
acceptatione : ergo etc. Item, si satisfactio est in praecepto, cum nemo sciat utrum
satisfecerit, quia nemo scit se esse in caritate, videtur quod semper est iteranda
satisfactio.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e213">Respondeo : Dicendum quod dignitas fructus dupliciter potest accipi : aut per
comparationem ad meritum culpae, aut in comparatione ad divinam acceptationem. Et nota
quod hic vocat dignos fructus poenitentiae non in comparatione ad divinam acceptationem,
quia hoc non praecipitur, sed quantum ad meritum culpae. Similiter intelligendum quod
satisfacere Deo dupliciter est : vel secundum forum suum et secundum veritatem, et sic
non est in praecepto ; vel secundum probabilitatem conscientiae, et sic est in
praecepto.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e216">Sed tunc videtur quod ille peccator, qui non vult suscipere satisfactionem condignam a
sacerdote impositam, mortaliter peccat. Et dicendum quod illud est praeceptum
affirmativum, quod non obligat. ad semper, et praeterea commissum est in potestate
sacerdotis ; et ita, si poenitens hic condignam poenam a sacerdote suscipit, plenam
poenitentiam facit ; si non, propter hoc quod sacerdos nort imponit, attendens
fragilitatem peccatoris, Dominus exspectat et solvet in purgatorio.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e20164-Dd1e220">
<head xml:id="bb-d4e20164-Hd1e222">Dub. VII.</head>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e225">Item quaeritur de hoc quod dicit : Ut secundum qualitatem et quantitatem culpae ; quae
sit differentia inter qualitatem culpae et quantitatem. Cum enim non habeat culpa
quantitatem molis, sed virtutis, et haec sit quantas, videtur quod non differant. Item,
si secundum quantitatem culpae est quantitas poenae ; sed tanta est culpa, quanta est
offensa ; et tanta est offensa, quantus est is qui offenditur ; sed ille est infinitus :
ergo debet imponi poena infinita. Item, quomodo poena potest esse secundum qualitatem,
cum sint diversorum generum culpa et poena ?</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e228">Respondeo : Dicendum quod possibile est quantitatem et qualitatem culpae causari ab
eodem principio, sed tamen secundum aliam rationem, sicut cognoscere coniugatain auget
culpam et ulterius ponit in specie peccati. Unde qualitas culpae attenditur secundum id
quod distinguit peccatum, secundum quod dicitur quod est inquinamentum carnis et
spiritus ; quantitas, secundum quod aggravat in eodem genere. Et his etiam duobus modis
respondet qualitas poenae, ut peccato spirituali poena spiritualis, scilicet oratio ;
peccato earnali poena in carne, scilicet ieiunium, et quantitas quantitati in eodem
genere. Et nota quod quantitas peccati non accipitur hic penes eum contra quem, sed
penes libidinem peccantis. Et sic patent obiecta, quia haec quantitas est finita ; et
assimilatio qualitatum poenae et culpae attenditur in eodem genere.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e20164-Dd1e232">
<head xml:id="bb-d4e20164-Hd1e234">Dub. VIII.</head>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e237">Item quaeritur de hoc quod dicit : Purgans lacrymis omnem qualitatem vitii, quia aut
hoc est praeceptum aut consilium. Si praeceptum est, videtur periculum, quia pauci aut
nulli ita discurrunt deflendo singula ; et constans est quod unica contritione
iustificatur homo, quae non potest omnes qualitates quid, cur, quando, ubi, quomodo,
considerare. Si consilium, contra : sicut dicit Philosophus, <quote xml:id="bb-d4e20164-Qd1e239">species
delectationis movet appetitum</quote>. Ergo, si aliquis ita singillatim vitium
recogitet ; videtur quod det sibi occasionem tentationis et lapsus : ergo melius est
oblivisci quam ita ante oculos reducere.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e243">Respondeo : Dicendum quod quantum ad aliquam qualitatem vitii est in praecepto, utpote
quantum ad illam quae trahit in genus peccati aliud ; quantum ad aliquas est in consilio
; scilicet quantum ad illas quae non mutant peccati genus. Sive autem sit consilium sive
praeceptum, non obligat ad semper, sed quando est locus et tempus ; et quando poenitens
ita maceravit se et domuit sensualitatem, ita quod ad recogitationem circumstantiarum
ignis concupiscentiae non incalescit, sed magis indignatio voluntatis, tunc debet talia
recogitare, maxime quando est in actu orationis et gemitu ; alias potius debet abigere
quam talia ruminare, maxime in peccatis carnis, in quibus habet homo incitationem intra,
propter quod signanter dicitur I ad Corinthios 6, 18. <quote xml:id="bb-d4e20164-Qd1e245" source="http://scta.info/resource/Icor6_18">Fugite
fornicationem</quote>, quasi, non tantum in opere vel in voluntate, sed etiam in
recogitatione.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e20164-Dd1e250">
<head xml:id="bb-d4e20164-Hd1e252">Dub. IX.</head>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e255">Item quaeritur de hoc quod dicit : Defleat virtutem, qua, interim caruit. Contritus
enim non debet dolere nisi de culpa : ergo, si debet dolere de carentia virtutis,
videtur quod haec sit culpa ; sed in infinitis instantibus caruit : ergo in infinitis
peccavit. Item, cum multae sint aliae circumstantiae, sicut determinat Tullius, scilicet
quis, quid, cur, quando, ubi, quomodo, quibus auxiliis ; et illam quae est sicut quis
dividit in undecim circumstantias, scilicet nomen, naturam, convictum, fortunam etc.,
quae ibi patent : videtur quod <name ref="#Augustine">Augustinus</name> nimis
insufficienter hic tangat.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e261">Respondeo : Dicendum quod non solum contritione deflentur peccata, sed etiam poenae
peccatorum ; poenae, inquam, quae sunt sequelae et quae dehabilitant et reddunt hominem
ineptum ad bonum. Inter has quas praecipua est carentia virtutum ; et per hanc <name ref="#Augustine">Augustinus</name> intelligit alias sequelas vitiorum, quae
considerandae sunt et deflendae, non quia sint culpae, sed poena, non inflicta, sed
acta.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e267">Ad illud quod obicitur, quod plures ponit Tullius, dicendum quod <name ref="#Augustine">Augustinus</name> non ponit hic omnes circumstantias, sed solum aggravantes ; Tullius
vero ponit omnes circumstantias quae contingunt negotium vel personam. Possunt autem
omnes circumstantiae reduci ad quatuordecim, quae his versibus notantur : Aggravat ordo,
locus, persona, scientia, tempus, Aetas, conditio, numerus, mora, copia, causa ; Est
modus in culpa, status altus, lucta pusilla.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e20164-Dd1e274">
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e276">Ex his autem quinque respiciunt personam, scilicet scientia, ordo, aetas, conditio et
status. Tres respiciunt crimen sive actum, scilicet numerus, mora et modus agendi. Tres
respiciunt causam, scilicet copia, causa, lucta pusilla. Et duae sunt adiacentes,
scilicet locus et tempus.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e20164-Dd1e281">
<head xml:id="bb-d4e20164-Hd1e283">Dub. X.</head>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e286">Item quaeritur de hoc quod dicit : Cum gaudio enim debet facere immortalis futurus etc.
Videtur enim male dicere, quia poenitentia maxime consistit in dolore et lacrymis : ergo
non debet facere cum gaudio, sed potius cum dolore. Si tu dicas quod utrumque ibi
concurrit, quaeritur : quare potius dicit cum gaudio esse faciendum ?</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e289">Respondeo : Dicendum quod ideo hortatur ad gaudium, quia illud est conservativum omnium
virtutum et maxime virtutum quae consistunt circa poenalitatem. Unde Philosophus dicit :
Qui continet et hoc ipso gaudet, vere castus est ; et ille vere habet perfectam
fortitudinem, qui non solum non succumbit, sed etiam in poenalitatibus vel poenalibus
gaudet. Et haec est principalis ratio quare hortatur ad gaudium, quia aliter assumptio
poenalitatis non est virtuosa.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e292">Ratio autem quare gaudendum est in poenitentia est duplex. Prima est consideratio
aequitatis, secunda est consideratio utilitatis. Aequitas est maxima ibi, ut caro, quae
traxit spiritum et subiugavit per delectationem et inimica est Spiritui veritatis, e
contrario subiciatur per afflictionem et per hoc reconcilietur et de inimico vindicta
sumatur. Unde sicut homo carnalis multum gaudet in depressione inimici, ita spiritualis
debet gaudere de afflictione carnis. Et sicut iudex iustus multum gaudet in
exercitatione iustitiae, sic poenitens debet gaudere ; et ideo Proverbiorum 21, 15 :
<quote xml:id="bb-d4e20164-Qd1e294" source="http://scta.info/resource/prov21_15">Gaudium est iusto facere iustitiam</quote> ; propterea etiam
Proverbiorum 14, 10 : <quote xml:id="bb-d4e20164-Qd1e297" source="http://scta.info/resource/prov14_10">Cor, quod novit amaritudinem animae
suae</quote> etc.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e301">Alia est consideratio multiplicis utilitatis, quia est tabula liberationis a naufragio.
Unde sicut gaudet quis quando de naufragio evadit, sic poenitens debet gaudere. Alia
ratio potest esse ex parte boni, quia renovat hominent, secundum illud Psalmi [102 ; 5]
: <quote xml:id="bb-d4e20164-Qd1e303" source="http://scta.info/resource/ps102_5">Renovabitur ut aquilae iuventus tua</quote>. Damna etiam
spiritualia ibi restaurantur. Et sic patet multiplex ratio gaudii.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e308">Et quod obicit, quod debet facere cum dolore, dicendum quod illud non impedit, quia,
quando quis vehementer dolet, in solo dolore invenit delectationem. Unde exemplum est de
<name ref="#Augustine">Augustino</name> qui narrat, in IV Confessionum, quod quando
mortuus erat socius, in nullo delectabatur nisi in gemitu, et poena erat ei omnis alia
delectatio et in hac sola quiescebat. Quanto magis igitur debet quis in dolore de
propria morte laetari. Et ideo recte dicit quod cum gaudio facere debet.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e20164-Dd1e315">
<head xml:id="bb-d4e20164-Hd1e317">Dub. XI.</head>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e320">Item quaeritur de hoc quod dicit : Caveat, ne verecundia ductus dividat apud se
confessionem etc. Videtur enim male dicere, quia quanto pluribus revelat, tanto maior
erit verecundia et plus habet unde erubescat. Unde non videtur quod hoc sit ex
verecundia, sed contra verecundiam.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e323">Respondeo : Dicendum quod verecundia maior potest esse dupliciter : aut quia reputatur
quis peccator enormis et magnus, aut quia a pluribus esse peccator cognoscitur ; et
prima verecundia maior est : et ideo pro vitanda maiori bene assumeret quis minorem, ac
per hoc derogaret eritati confessionis, quae non est dividenda, sicut patebit infra.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e20164-Dd1e327">
<head xml:id="bb-d4e20164-Hd1e329">Dub. XII.</head>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e332">Item quaeritur de hoc quod dicit : Ne prius ad Dominicum corpus accedat quam
confortetur bona conscientia : quid vocatur hic confortari bona conscientia ? Videtur
quod qui est ; in gratia possit accedere sine culpa : et. talis est contritus ante
confessionem. Sed in contrarium est quod dicit <name ref="#HughOfStVictor">Hugo</name>,
in epistola Ad <name ref="#Bernard">Bernardum</name> : Audacter dico, si fuerit
contritus ; non amen debet communicare antequam confessus fuerit. Propter hoc est
quaestio, utrum aliquis contritus in casu aliquo possit accedere ante confessionem.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e341">Respondeo : Dicendum quod tunc aliquis confortat se bona conscientia, dum probabiliter
percipit culpam sibi esse dimissam ; hoc autem percipit ; quando facit quod in se est ad
obtinendam veniam. Hoc autem non plene facit ante confessionem, si habet sacerdotis
copiam ; tunc enim, si confitetur exterius ; conscientia interior confortatur et bene
potest accedere. Si autem habet copiam et non confitetur, male facit, si accedit. Si
vero non habet copiam, aut habet necessitatem conficiendi, ut sacerdos parochialis, et
tunc potest accedere cum dolore et proposito confitendi ; aut non habet necessitatem, et
sic nullo modo debet accedere ante confessionem, quia qui fuit per mortale
excommunicatus ; ad Sacramentum unitatis Ecclesiae non debet accedere nisi prius
reconciliatus Ecclesiae, nisi alias cogatur ; et tunc evidens excusatio habetur.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e20164-Dd1e345">
<head xml:id="bb-d4e20164-Hd1e347">Dub. XIII.</head>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e350">Item quaeritur de hoc quod dicit : Cohibeat se a ludis et a spectaculis : quid vocantur
ista duo ? Et quare dicit ipsum debere se cohibere ? Aut enim sunt mata aut bona et
licita. Si mala, tunc ergo omhes debent se cohibere. Si vero bona et licita, ergo nullus
debet se cohibere.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e353">Respondeo : Dicendum quod, sicut dicitur : <ref xml:id="bb-d4e20164-Rd1e355">I ad Corinthios 10, 7 in Glossa</ref>,
ludus est gesticulatio libidinosa, cuiusmodi est in choreis ; spectacula sunt, sicut
dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, sicut cithara et venatio et huiusmodi.
Dico igitur quod ludus chorearum non est malus secundum se, sicut patet de sorore <ref xml:id="bb-d4e20164-Rd1e361" target="http://scta.info/resource/ex15_20">Moysi, Exodi 15, 20</ref> ; sed fit malus quadruplici de causa,
scilicet propter modum, quando est modus lascivus ; propter finem, quando fit ad
provocandam libidinem ; propter tempus, ut non fiat tempore tristitiae ; propter
personam, ut non fiat a persona religiosa. His remotis, potest fieri Quoniam igitur
poenitens et persona, est cui non competit, et quamdiu vere poenitet, est in tempore
tristitiae : ideo ei non competit. Similiter iudicandum est de spectaculis ; his enim
quatuor de causis possunt male fieri et fiunt ; his exclusis ; bene possunt fieri.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e20164-Dd1e366">
<head xml:id="bb-d4e20164-Hd1e368">Dub. XIV.</head>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e371">Item quaeritur de hoc quod dicit, quod non omnes digni fructus sunt digni fructus
poenitentiae. Videtur enim male dicere, quia opera, quae facit poenitens ex virtute
poenitentiae, sunt fructus virtutis ; et non nisi poenitentiae : ergo etc. Praeterea,
sicut virtus poenitentiae : est circa bonum et difficile, ita aliae virtutes : ergo etc.
Item, cum fructus dicatur a fruendo, quomodo opera poenitentiae : possunt dici fructus
?</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e374">Respondeo : Dicendum quod opera poenitentiae dicuntur fructus non quia eis fruamur, sed
quia ad fruitionem ducunt ; vel fructus metaphorice : sicut.ex arbore nascitur pomum,
quod dicitur fructus arboris, ita ex voluntate poenitentis bonum opus. Et nota quod
differt dicere bonum fructum et dignum fructum poenitentiae. Bonus fructus potest dici
omne opus bonum ; dignus fructus plus dicit, scilicet bonum opus cum convenientia ad
statum. Bonum enim est opus et ita perfectum, si competit statui. Sed dignus fructus
poenitentiae non dicit solummodo bonum opus, prout competit statui, sed ut competit
merito peccati, quia qui plus peccavit, ampliora debet pati, ut <name ref="#GregoryGreat">Gregorius</name> determinat, in Homilia. </p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e20164-Dd1e381">
<head xml:id="bb-d4e20164-Hd1e383">Dub. XV.</head>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e386">Item quaeritur de hoc quod dicit : Miles vel negotiator vel alicui officio deditus
etc., quia, si hoc verum est, ergo nullus negotiator, nullus miles salvatur ; et hoc est
contra sacram Scripturam. Nam beatus Ioannes militiam non reprobavit, sed dixit : <quote xml:id="bb-d4e20164-Qd1e388" source="http://scta.info/resource/lc3_14">Contenti estote stipendiis vestris</quote>, Lucae 3, 14. Item de
negotiatoribus, Genesis 49, 13 : <quote xml:id="bb-d4e20164-Qd1e391" source="http://scta.info/resource/gen49_13">Zabulon in littore maris
habitabit</quote>, ubi secundum litteram terra Zabulon benedicitur negotiationibus.
Item, si hoc verum esset, periret militia, quae necessaria est ad defendendam fidem ;
perirent negotiationes, sine quibus multae terrae non possent vivere.</p>
<p xml:id="bb-d4e20164-d1e395">Respondeo : Dicendum quod militia et negotiatione et officio telonii sive vectigaliuin
exactione, a qua dicitur Matthaeus publicanus, potest quis recte uti, si faciat eo modo
quo instituta sunt : ut miles nemini iniurietur, negotiator neminem circumveniat et
telonearius non exigat vectigal immoderatum, sed quod institutum est ex certa, causa et
utili ; et hoc totum potest esse sine peccato, et hoc modo poenitens potest in hoc statu
salvari. Sed his propinquissimae sunt abusiones : in militibus violentiae, in
negotiatoribus deceptiones, in aliis immoderatae exactiones ; et ideo huiusmodi sunt
periculosa. Et quantum ad tales abusiones dicit <name ref="#GregoryGreat">Gregorius</name> : Non poenitet quis quousque dimittat haec, scilicet quantum ad
abusionem.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>