-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d4e383.xml
366 lines (366 loc) · 30.8 KB
/
bb-d4e383.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 4</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 4</title>
<date when="2019-07-12">July 12, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-07-12" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d4e383">
<head xml:id="bb-d4e383-Hd1e108">Quaestio 4</head>
<head xml:id="bb-d4e383-Hd1e111" type="question-title">De sacramentorum efficacia.</head>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e114">Quarto quaeritur, utrum sacramenta sint gratiae effectiva.</p>
<div xml:id="bb-d4e383-Dd1e117" type="rationes-principales">
<p xml:id="bb-d4e383-d1e119">Et quod sic, videtur : 1. Quia ista assignatur differentia sacramentorum Novae Legis ad
sacramenta Veteris Legis, quod haec efficiunt, illa solum figurant ; sed quod efficit
est causa efficiens : ergo sacramenta Novae Legis sunt gratiae effectiva.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e122">Item, <name ref="#HughOfStVictor">Hugo</name> dicit <quote xml:id="bb-d4e383-Qd1e127">quod sacramenta Novae Legis
infusa sibi primum benedictione sanctificant</quote> ; et alibi dicit quod sunt
<quote xml:id="bb-d4e383-Qd1e130">ex sanctificatione sanctificantia</quote>. Sed non sanctificatur anima nisi per
gratiam : ergo efficiunt ipsam gratiam anima.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e134">Item, <name ref="#Lombard">Magister</name>, in definitione sacramenti, in littera dicit
quod <quote xml:id="bb-d4e383-Qd1e139">sacramentum est quod similitudinem gerit et causa existit</quote> ; sed non
formalis neque finalis neque materialis, ut supra monstratum est ; ergo a divisione est
causa efficiens.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e143">Item, idem ratione videtur, quia signum institutum humana institutione potest in nobis
aggenerare spiritualem cognitionem et affectionem, sicut circulus ante domum aggenerat
cognitionem in anima transeuntis quod ibi sit vinum ; et patibulum et signa belli
aggenerant timorem. Ergo, si divina institutio multo potentior est quam humana, et
sacramenta sunt signa secundum divinam institutionem, possunt in nobis aggenerare multo
nobiliorem effectum : ergo possunt efficere gratiam.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e146">Item, <quote xml:id="bb-d4e383-Qd1e148">opposita nata sunt fieri circa idem</quote> ; unde nihil est susceptibile
culpae nisi sit susceptibile gratiae et e converso. Cum ergo caro, quae est quid
corporale, possit adeo vitiari ut efficiat et generet culpam in anima quae sibi unitur,
ergo sacramentum corporale poterit sanctificari adeo quod transfundat gratiam : nihil
ergo prohibet quod efficiat in anima gratiain spiritualem.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e153">Item, sicut in generatione carnis est generans et generatus et ulterius quo mediante
fit generatio, ita in spirituali regeneratione est regenerans Christus, regeneratus
homo, et illud quo mediante fit regeneratio, scilicet sacramentum. Ergo sicut semen,
quod erat medium in generatione carnali, defert culpam, eadem ratione sacramentum defert
gratiam quae facit filium ; sed non defert essentialiter : ergo defert causaliter. Si
dicas quod non est simile, quia facilius est male facere sive vitiare quam bene facere ;
hoc nihil est, quia nunquam Adam fuit potentior ad malum vel eius culpa quin Christus
sit potentior ad bonum et eius passio ; sed Adam sua culpa potuit vitiare omnem carnem :
ergo Christus sua passione potuit adeo sanctificare sacramenta, ut ipsa sanctificata
animas sanctificarent et gratiam darent. </p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e156">Item, dicit <name ref="#Anselm">Anselmus</name>, De conceptu virginali, quod <quote xml:id="bb-d4e383-Qd1e161">si
Adam stetisset, transfunderet iustitiam originalem</quote>; sed hoc non potest esse
nisi mediante carne corporali : ergo multo magis Christus potest mediante corporali
sacramento transfundere iustitiam gratuitam.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e165">Contra : Omnis causa efficiens est nobilior suo effectu, et nullum corporale nobilius
est aliquo spirituali. Cum igitur gratia sit spiritualis, sacramentum corporale, ut
dicit <name ref="#HughOfStVictor">Hugo</name>, nullum sacramentum est causa efficiens
ipsius gratiae.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e171">Item, <name ref="#Lombard">Magister</name> in littera dicit quod <quote xml:id="bb-d4e383-Qd1e176">non est gratia
ab illis, sed per illa</quote>. Ergo videtur quod sint sicut canales, non sicut fons :
ergo nqn sunt causa efficiens gratiae, sicut nec canales aquae.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e180">Item, <name ref="#HughOfStVictor">Hugo</name> dicit quod <quote xml:id="bb-d4e383-Qd1e185">gratia non est ex ipsis
sacramentis, sed in ipsis</quote>. Sed constat quod ex dicit causam efficientem, sicut
patet ibi : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e189">Item, super illud Psalmi [15, 7] : <quote xml:id="bb-d4e383-Qd1e191" source="http://scta.info/resource/ps15_7">Benedicam Dominum, qui tribuit
mihi intellectum</quote>, Glossa dicit : <quote xml:id="bb-d4e383-Qd1e194">Deus per semetipsum irradiat pias
mentes</quote>. Ergo, cum illa irradiatio fiat per lumen gratiae, constat quod gratia
est a Deo immediate : non ergo a sacramentis.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e199">Item, <quote xml:id="bb-d4e383-Qd1e201">virtus est quam Deus in nobis sine nobis operatur</quote>. Si ergo non
operatur in nobis virtutem per subiectam creturam, per consequens nec gratiam.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e205">Item, ordo debet servari in agentibus : ergo Deus per minus nobile non debet influere
in magis nobile ; sed anima nobilior est sacramento : ergo Deus non influit per
sacramentum gratiam in animam : ergo gratia a solo Deo est effective. Si igitur
sacramentum est gratiae causa, hoc est solum dispositive.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e383-Dd1e209">
<head xml:id="bb-d4e383-Hd1e211">Quaestio 1 lateralis</head>
<head xml:id="bb-d4e383-Hd1e214" type="question-title">Utrum Sacramentum sit causa disponens ad gratiam</head>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e217">Quaeritur ergo utrum sacramentum sit causa disponens ad gratiam.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e220">Quod sic, videtur : Quia si sacramenta Novae Legis essent solum causa sine qua non,
tunc ergo in ratione causandi non differrent a sacramentis Legis Veteris et essent in
onus ; sed hoc est inconveniens : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e223">Item, tam <name ref="#HughOfStVictor">Hugo</name> quam <name ref="#Lombard">Magister</name> in littera quam etiam alii dicunt quod Deus per sacramenta regenerat
animam : ergo sacramentum est medium actionis divinae in animam ; sed omne medium agendi
aut est deferens virtutem aut disponens ; sed sacramentum non defert : ergo
disponit.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e233">Item, <quote xml:id="bb-d4e383-Qd1e235">sacramenta sunt medicinae spirituales</quote> ; sed medicina corporalis
disponit ad sanitatem corporalem : ergo medicina spiritualis disponit ad sanitatem
spiritualem.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e239">Item, si nihil disponerent nec cooperarentur ad sanitatem animae, aeque. bene sine his
posset fieri salus sicut cum eis. Ergo imposita nabis in Nova Lege potius dicenda sunt
onera quam medicamina, et Lex Nova lex oneris, non suavitatis.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e242">Sed contra : Dispositio praecedit illud ad quod disponit, non solum natura, sed etiam
tempore ; sed simul est sacramenti perceptio et gratiae fofusio tempore : ergo
sacramentum non disponit ad gratiam.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e245">Item, gratia ex nihilo et subito creatur, ergo nullo indiget disponente ad hoc ut sit :
ergo sacramenta non. disponunt ad gratiam. Si dicas quod non disponunt ad hoc quod
gratia sit, sed ad hoc quod insit ipsi animae, unde habilitant ipsam animam disponendo
ad gratiae susceptionem ; contra : esse gratiae est suum inesse, cum sit accidens :
ergo, si non habet dispositionem ad hoc quod sit, nec ad hoc quod insit. </p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e248">Item, si sacramenta disponunt animam et habilitant, ergo influunt in ipsam ; sed nullum
corporale influit in aliquod spirituale : ergo sacramenta, cum sint corporalia, non
influunt in.animam : ergo non habilitant ipsam nec disponunt.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e383-Dd1e253">
<head xml:id="bb-d4e383-Hd1e255">Quaestio 2 lateralis</head>
<head xml:id="bb-d4e383-Hd1e258" type="question-title">Utrum in Sacramentis sit aliqua virtus, per quam influant in
ipsam animam.</head>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e261">Si dicas forte quod in ipsis sacramentis est aliqua virtus spiritualis, per quam
influunt in animam, quaeritur ergo ratione huius utrum in sacramentis sit aliqua virtus
per quam influant in ipsam animam.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e264">Et quod non, videtur : Quia illa virtus aut est substantia aut accidens. Si substantia,
aut Deus, aut angelus, aut anima ; nullum horum esse, certum est, quia si illa virtus
est de sacramento, tunc Deus est de sacramento. Si accidens, sed nullum accidens
spirituale est in subiecto corporali : ergo aut illa virtus est corporalis, et. sic non
influet ; aut si est spiritualis, non est in sacramento.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e267">Item, illa virtus est bonum, constat ; aut ergo est bonum magnum aut mediocre aut
parvum, sicut dividit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>. Non de maioribus, quia
tunc esset gratia vel virtus gratuita, quae est in sola anima ; non mediocre, quia talia
sunt potentiae animae : ergo est bonum infimum. Sed hoc est bonum corporale : ergo illa
virtus non est spiritualis et non influit in animam.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e274">Item, nullum corporale recipitur in spirituali corporaliter, sed solum spiritualiter :
ergo similiter nullum spirituale recipitur in corpore spiritualiter, sed corporaliter :
ergo illa virtus, cum. sit in sacramentis, est ibi corporaliter, et ita non est potens
influere in animam : ergo frustra est ibi.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e277">Item, <quote xml:id="bb-d4e383-Qd1e279">omne quod recipitur in aliquo est ibi per modum recipientis et non
recepti</quote>, sicut dicit Boethius. Ergo illa virtus recipitur in sacramento
corporali per modum corporis : ergo etc. Si dicas quod verum est, loquendo naturaliter,
sed illa virtus est ibi mirabiliter et supra naturam, contra : quantumcumque sit ibi
supra naturam et qualitercumque, tamen est ignobilior ipsa anima ; non ergo influit in
ipsam : ergo si non ponitur ob aliud, manifestum est etc. </p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e283">Contra : Beda dicit quod <quote xml:id="bb-d4e383-Qd1e285">Dominus contactu mundissimae carnis suae dedit vim
regenerativam aquis</quote>. Ergo aliqua vis collata est ipsis aquis ; sed haec non
potuit esse nisi creata, quia collata est creaturae, et cum esset ad regenerand um, non
potuit esse nisi spiritualis, quia operis spiritmrlis virtus est spiritualis : ergo
etc.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e289">Item, <name ref="#Augustine">Augustinus</name> dicit, et habetur in tertia distinctione
: <quote xml:id="bb-d4e383-Qd1e294">Quae est virtus aquae, ut corpus tangat et cor abluat ?</quote> Ergo aliqua
virtus est in sacramento qua abluitur cor : ergo spiritualis.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e298">Item, videmus quod opera divinae iustitiae fiunt ministerio creaturae corporalis, quae
habet a Deo vim aliquam per quam possit agere in animam, alioquin non posset, sicut
patet in igne purgatorio. Ergo in operibus misericordiae, quae fiunt per sacramenta,
erit quod sacramenta habeant aliquam virtutem a Deo sibi collatam per quam agant in
animam.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e301">Item, videmus quod, si aliquis contritus accedat ad Baptismum, etsi non conferatur ei
gratia, quia iam habet eam, tamen confertur ei remissio omnis poenae quam non habebat
prius. Ergo Baptismus supra collationem gratiae addit remissionem poenae : ergo aliqua
virtus est in Baptismo praeter virtutem gratiae ; eadem ratione in aliis sacramentis
Novae Legis.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e305">Item, si nulla esset virtus ibi, tunc ergo rediret inconveniens saepe dictum quod non
differrent a sacramentis Veteris Legis.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e383-Dd1e309">
<head xml:id="bb-d4e383-Hd1e311">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-d4e383-Hd1e314" type="question-title">Probabilis est opinio, cum suis rationibus primo posita, quod
Sacramenta respectu gratiae gratum facientis sint causa sine qua non, respectu vero
characteris et ornatus sint causa efficiens, respectu denique efficaciae gratiae et
sanationis potentiarum sint causa disponens. Probabilis etiam est alia opinio, quae
negat, ipsis Sacramentis datam esse virtutem efficientem per modum qualitatis absolutae,
non relativae.</head>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e317">Respondeo : Aliqui volunt dicere quod in sacramentis est aliqua virtus creata, per quam
influunt in animam et habent rationem causandi differenter. Dicunt enim quod in
sacramentis datur gratia gratum faciens ; datur etiam in eis gratia gratis data, sicut
est character et ornatus animae ; datur etiam debilitatio fomitis sive expeditio
potentiarum, haec est efficaeia gratiae. Dicunt ergo quod respectu gratiae gratum
facientis sunt sicut causa sine qua non ; respectu characteristicationis et ornatus sunt
sicut causa efficiens ; respectu illius virtutis, respectu scilicet debllitationis
fomitis sive roboris potentiarum, sunt causa disponens. Et hoc sic manifestum est. Nam
sicut videmus quod in purgatione per ignem purgatorium est ipsa anima purgabilis, habens
reatum vel maculam venialem ; est gratia intra animam, quia sine ipsa non fieret
purgatio ; est rursus virtus ignis : sic in sacramento est anima habens defectum et
debilitatem potentiarum ; est iterum gratia in anima intus operans ; est iterum virtus
sacramenti exterior ; et his concurrentibus roborantur et sanantur potentiae et gratia
fit efficacior in sua operatione mediante virtute sacramenti. Sic ergo dicunt quod
sacramentum est causa gratiae ut sine qua non, scilicet gratum facientis ; est causa
characteris et ornatus efficiens ; est causa efficaciae gratiae et sanationis
potentiarum ut disponens ; et hoc per virtutem quae est in ipso sacramento spiritualem
et a Deo collatam sibi. His visis, manifesta est secundum ipsos responsio.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e383-Dd1e321">
<head xml:id="bb-d4e383-Hd1e323">Ad rationes</head>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e326">1-2. Ad illud enim quod quaeritur primo, utrum sint causa efficiens gratiae gratum
facientis, dicunt, quod non. Quod ergo obicitur de differentia horum sacramentorum et
illorum, dicunt quod differentia attenditur ratione characteristicationis et ornatus et
efficaciae gratiae. Et sic respondent ad illud <name ref="#HughOfStVictor">Hugonis</name> quod de illa sanctificatione intelligitur.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e332">3. Similiter dicunt de eo quod dicit <name ref="#Lombard">Magister</name> quod sit
causa ; tamen, si intelligatur quantum ad gratiam, gratuui facientem, dicunt quod est
causa sine qua non. Aliter etiam dicunt quod potest dici quod sit causa disponens vel ad
hoc quod insit vel ad hoc quod efficax sit, et hoc ratione operis operati ; non sic
autem erat in illis sacramentis.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e338">4. Ad illud quod obicitur, quod signum ex humana institutione generat cognitionem et
affectionem spiritualem, dicunt quod hoc est solum dispositive sive occasionaliter, non
effective ; immo ipsa anima conferendo in semetipsa cognitionem generat et affectionem ;
sicut patet exemplo, manifesto, quod alii vident patibulum et timent, alii non ; tamen
per hoc non potest ostendi quod sacramentum sit causa efficiens gratiae.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e341">5. Ad illud quod obicitur de transfusione culpae mediante carne, dicunt quod sicut
gratia non est in aliquo corporali, sic nec culpa. Sed tamen vitiositas in carne habere
potest rationem efficiendi culpam in anima ; non sic virtus sacramenti gratiam. Et causa
huius est quia gratia est effectus nobilior omni virtute corporali et fit ex nihilo, hoc
est solius Dei ; sed effectus culpae dicit ignobilitatem et imperfectionem et defectum.
Ideo omnia argumenta illa non valent quae fint per similitudinem gratiae ad culpam.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e345">6. Ad illud quod obicitur, quod Christus potentior est in bonum, dicunt quod verum et ;
nec tamen sequitur ex hoc, quodsi Adam transmittit culpam mediante carne, quod Christus
transmittat gratiam mediante sacramento : nam istud esset inordinatio. Praeterea, sicut
creatura non potest recipere potestatem creandi, sic nec clandi gratiam.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e348">7. Ad illud <name ref="#Anselm">Anselmi</name> dicunt quod non intelligitur quod
transfunderet iustitiam carne mediante, sed quod omnes posteri haberent illam iustitiam
a Deo, quia non esset impedimentum ex parte carnis.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e354">Ad illud quod quaeritur, utrum sacramentum sit causa disponens, dicunt quod sic, sicut
tactum fuit, quia disponit ad efficaciam gratiae, remittendo fomitem, qui impedit
operationem gratiae ; vel, sicut tactum fuit, disponit ad hoc quod gratia insit animae,
quamvis non disponat ad hoc quod sit. Et hoc est dicere quod gratia comparatur ad causam
efficientem, comparatur ad substantiam suscipientem Sacramentum autem non disponit a
parte agentis, qui est Deus, sed a parte suscipientis, quod est anima.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e357">2. Et sic patet responsio ad illud quod obicitur quod gratia est ex nihilo ; dicunt
enim quod sacramentum non disponit ad gratiam ratione eius ex ,quo, sed ratione eius in
quod recipitur.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e360">1. Ad illud quod obicitur, quod dispositio praecedit illud ad quod disponit, dicunt
quod non semper praecedit tempore, sicut patet in dispositione quae est necessitas sive
in dispositione ultima ; sic sacramentum digne susceptum disponit dispositione ultima,
quae simul est tempore cum gratia, sed natura prior, sicut ex parte illa.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e363">3. Ad illud quod obicitur, quod si disponit, influit, dicunt quod influit. Quod ergo
obicitur, quod nullum corporale influit in spirituale, dicunt quod in sacramento est
aliqua virtus spiritualis, per quam influit in.animam. Tamen illa ratio non valet
secundum eos, quia in anima mundanda est considerare ipsam substantiam et ipsam maculam
a qua mundatur ; et licet secundum substantiam sit superior omni corpore, tamen ratione
maculae vel defectus est inferior.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e367">Ad illud quod quaeritur, utrum sit in sacramentis ponere virtutem creatam, dicunt quod
sic. Quod ergo quaeritur, utrum substantia, aut accidens, dicunt, quod accidens. Quod
iterum quaeritur, utrum accidens corporale aut spirituale, dicunt quod spirituale. Quod
obicitur postea, quod accidens spirituale non est in subiecto corporali, dicunt quod
verum est naturaliter, sed ipsum sacramentum habet illam virtutem supra naturam secundum
ordinem divinae misericordiae, sicut virtus est in igne purgatorio secundum ordinem
divinae iustitiae supra naturam ignis. Et quod amplius est ex parte hac, quia
sacramentum non est subiectum naturale sive secundum naturam ; et ideo non est mirum si
habeat virtutem supra naturam. </p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e370">Ad illud quod quaeritur, utrum sit bonum maximum etc., dicunt quod virtus illa ponenda
est inter bona mediocria, quia est infra gratiam et supra corpus. Si obicias, quod tale
bonum est animae potentiae, dicunt quod <name ref="#Augustine">Augustinus</name> non
excludit propter hoc quin alia sint ; sed illud dicit exemplando vel arctando bonum ad
subiectum humanum. Si vero obicias, quod non aget vel influet in potentias animae, cum
sit mediocre, et influxus sit a superiori, dicunt quod non influit in potentias ratione
potentiarum, sed ratione ipsarum deficientium per culpam. </p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e376">Ad illud quod obicitur de receptione substantiae spiritualis, dicunt quod non est
simile : quia, si substantia spiritualis reciperet corporale corporaliter, tunc
derogare- tur ipsi substantiae nec perficeretur in ipsa receptione ; sed, si aliquod
materiale recipiat spirituale spiritualiter, non derogaretur ei in aliquo.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e379">Ad illud quod obicitur, quod omne quod recipitur est in recipiente per modum
recipientis, dicunt quod hoc verum est de receptione naturali ; sed haec est supra
naturam. Praeterea, ipsum sacramentum, secundum quod huiusmodi, est medicina spiritualis
; et ideo debet habere virtutem spidtualem. In naturalibus autem maxime consideratur
materia, sed in divinis maxime et principaliter consideratur finis ; ideo, quia in
sacramentis non consideratur ratio materiae, sed finis, conveniens fuit secundum ipsos
virtutem spiritualem in eis ponere.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e382">Ad aliud secundum eos iam responsum est, quia nobilior est virtus ipsa, minus nobilis
anima lapsa, non ratione substantiae, sed ratione lapsus. Et patent hoc modo cetera
obiecta secundum hanc opinionem. Et haec opinio est magnorum.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e385">Est etiam aliorum magnorum circa hoc opinio dicentium quod in sacramentis non sit
causalitas neque virtus aliqua, nec effectiva nec dispositiva ad gratiam, quae sit
qualitas vel proprietas aliqua absoluta, sed per quamdam assistentiam.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e389">Sacramento enim dicunt assistere divinam virtutem, quae est causa gratiae, et fidem et
devotionem suscipientis, quae disponit ad gratiam. Et adducunt simile : quoniam ad
verbum Elisaei, Naaman se lavante, astitit virtus divina effectiva sanitatis et devotio
et obedientia Naaman dispositiva ; nulla tamen causalitas fuit nec in verbo Elisaei nec
in aqua Iordanis. Si ergo Dominus ita instituisset ut ad verbum Elisaei non solum ipse
Naaman, sed ceteri accedentes curarentur, et hoc ex quadam pactione, ita quod semper
assisteret vis divina, aqua illa diceretur curare et sanare lepram et esse causa
curationis et habere virtutem curandi. Sic in sacramentis dicunt quod ad prolatlones,
verbi assistit virtus divina aquis et infundit gratiam et regenerat, dum homo subicit se
per fidei professionem et obedientiam. Dicunt ergo quod sacramenta dicuntur habere
virtutem et dicuntur causa et dicuntur efficere secundum communem modum loquendi propter
assistentiam divinae virtutis.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e392">Et si tu quaeras, utrum habeant virtutem aliquam creatam super increatam, respondent
quod praeter virtutem increatam est dicere aliquam virtutem habere sacramentum, sed
extenso nomine virtutis. Si enim virtus dicat aliquam qualitatem vel naturam sive
essentiarri advenientem sacramento, sicut virtus proprie dicitur, sic secundum eos non
est dicendum quod habeat virtutem, sed extenditur nomen virtutis ad aliquam
ordinationem, ut quando aliquid habet efficacem ordinationem ad aliquid, dicitur habere
virtutem respectu illius. Et ponunt hoc exemplum : rex statuit ut qui habent tale signum
habeant centum libras. Post istam institutionem signum illud non habet aliquam
proprietatem absolutam quam non haberet prius ; ad aliquid tamen est ordinatum, ad quod
non etat prius. Et quia habet efficacem ordinationem, dicitur habere virtutem ut faciat
aliquem habere centum marcas ; et dicitur illud signum valere centum marcas, et tamen
nihil plus habet de bonitate nunc quam prius. Si ergo quaeras quid sit illa virtus in
illo signo, dicetur quod non est aliquid absolutum, ed ad aliquid. Sic dicunt quod
sacramenta sunt talia signa a Deo instituta, ut qui ea susceperit debito modo habeat
tantum de gratia vel habeat gratiam ad hunc actum ; illa, inquam, ordinatio efficax
secundum istos virtus est sacramenti, et ratione illius disponit hominem ut habeat
gratiam, quia efficaciter ordinat ad habendam et suscipiendam gratiam.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e395">Rursus dicunt quod ex tali pactione Dominus astrinxit se quodam modo ad dandum gratiam
suscipienti sacramentum ; astringit enim quodam modo Deum ad conferendum, et ideo
dicitur habere virtutem ad efficiendum et etiam disponendum. Et sicut extenditur nomen
virtutis, ita verbum efficiendi vel disponendi quia nec efficit nec disponit influendo,
sed efficaciter ordinando. Et sicut haec extenduntur, ita et nomen causae, quia non
dicitur causa secundum quod est principium operandi, sed secundum quod est ratio
ordinandi.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e398">Huic positioni pietas fidei non repugnat et ratio consentit. Consentit namque ratio,
quia valde difficile est intelligere qualiter illa virtus detur sicut qualitas absoluta
; difficilius, quando detur ; difficile etiam est intelligere cui detur, verbo scilicet
an elemento, quae sunt duo nihil unum facientia ; difficile etiam est scire quamdiu
duret ; difficile est similiter valde intelligere quomodo influat ; difficile etiam
cuius naturae sit in se ipsa ; : et multa talia. Alii vero positioni satis faciliter
ratio concordat.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e401">Pietas etiam fidei non repugnat. Cavendum est enim ne, dum nimis damus corporalibus
signis ad laudem, subtrahamus honorem gratiae curanti et animae suscipienti. Haec autem
opinio non nimis dat neque subtrahit aliquid honoris debiti. Sicut igitur litterae
regiae anulo regis sigillatae magnae sunt dignitatis et virtutis et valoris et magna
dicuntur et passe et facere, tamen in eis nulla virtus est absoluta, sed sola ordinatio
per assistentiam virtutis regiae - quod patet, quia, mortuo rege, non plus curatur de
litteris suis quam de aliis, tamen nihil absolutum amiserunt - sic intelligendum in
sacramentis, et sic loquuntur Sanctorum auctoritates secundum communem usum.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e404">Et rationes ad oppositum patent. Et si tu quaeras super quid fundatur relatio et
quomodo advenit sine donatione proprietatis, dicendum quod in institutionibus signorum,
ut quando nummus fit arrha, nihil datur de nova ipsi nummo.</p>
<p xml:id="bb-d4e383-d1e408">Utraque harum positionum satis videtur probabilis, haec tamen mihi videtur ad
sustinendum facilior ; nescio tamen quae sit verior, quia, cum loquimur de his quae sunt
miraculi, non multum adhaerendum est rationi. Concedimus igitur quod sacramenta Novae
Legis sunt causa et efficiunt et disponunt, extenso nomine, ut dictum est, et hoc
securum est dicere ; utrum autem plus habeant, nec vola affirmare nec negare. Et
secundum hanc ultintam viam omnia quaesita patent.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>