-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-d4e46723.xml
264 lines (264 loc) · 21.5 KB
/
bb-d4e46723.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 2</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder; OCR Correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR Correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 2</title>
<date when="2019-07-12">July 12, 2019</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness/>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2019-07-12" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-d4e46723">
<head xml:id="bb-d4e46723-Hd1e108">Quaestio 2</head>
<head xml:id="bb-d4e46723-Hd1e111" type="question-title">Utrum ignis inferni affligat spiritum.</head>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e114">Secundo quaeritur, utrum ille ignis sit afflictivus spirituum.</p>
<div xml:id="bb-d4e46723-Dd1e117" type="rationes-principales">
<head xml:id="bb-d4e46723-Hd1e119">Rationes principales</head>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e122">Et quod sic, videtur : Matthaei 25, 41 : <quote xml:id="bb-d4e46723-Qd1e124" source="http://scta.info/resource/mt25_41">Ite, maledicti, in ignem
aeternum, qui paratus est diabolo et angelis eius</quote>. Sed daemones vel angeli
sunt substantiae incorporales, et ille ignis non est eis paratus nisi ad poenam et
afflictionem : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e128">Item, <name ref="#GregoryGreat">Gregorius</name>, in IV Dialogorum : <quote xml:id="bb-d4e46723-Qd1e133">Si diabolus
eiusque angeli, cum sint incorporei, corporeo igne sunt cruciandi, quid mirum si et
animae, antequam recipiant corpora, possint igne corporeo cruciari ?</quote> quasi
dicat : non est mirum.</p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e137">Item, hoc videtur ratione sumpta a causis superioribus, quia divina iustitia rectissime
ordinat omnia in poena, secundum quod sapientia ordinat in natura. Si ergo peccatum est
dispositio vilissima, ergo spiritus infectus peccato, ad hoc quod debite ordinetur,
debet ordinari sub infima creatura. Si ergo infima creatura est subtantia corporalis,
ordinatio vero peccantium est in poenis, ergo debet substantia spiritualis a corpore
puniri vel affligi. Si ergo omne quod congruum est possibile est, et quod est possibile
et congruum ponendum est circa opus divinum : ergo ponendum est spiritum affligi per
ignem corporeum.</p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e140">Item, hoc ostenditur per causas inferiores. Anima existens in corpore patitur, corpore
non patiente, ergo est passibilis de sua natura ; sed eadem est natura animae in corpore
et extra corpus : ergo anima extra corpus est passibilis. Probatio maioris manifesta est
in dormientibus, qui in somnis gravissime patiuntur, corporibus nihil patientibus. Ex
hoc igitur arguo ulterius sic : anima extra corpus est passibilis ; sed omne quod
patitur, patitur ab aliquo quod habet repugnantiam per qualitatem activam et repugnantem
; spiritualia autem non sunt huiusmodi, sed corporalia : ergo, si patitur, patitur a
corpore Quod autem spiritualia non habeant contrarietatem agentem et patientem, expresse
apparet per exemplum, quia albedo et nigredo in anima non contrariantur. Apparet etiam
per rationem, quia quae abstrahuntur ab esse materiali, abstrahuntur per consequens a
contrarietate et mutua actione et passione. </p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e144">Ad oppositum arguitur primo a parte agentis, secundo a parte patientis. A parte agentis
sic : Omne agens, quod agit in aliquid, agit per contrarietatem et contactum ; sed ignis
ad animam nec contactus potest esse nec est contrarietas aliqua : ergo nec potest esse
actio aliqua. Primum manifestum est per Philosophum, secundum in se manifestum est.</p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e147">Item, omne agens, quod agit in aliquid, generat similitudinem suam in passo ; unde
calidum non agit in aliquid nisi illud calefaciat ; sed impossibile est animam esse
calidam : ergo impossibile est quod ignis agat in animam. Si tu dicas ad hoc quod talis
actio non est per naturam, sed supra naturam, et ignis non agit per virtutem in natam,
sed per virtutem desuper sibi datam, obicitur contra hoc de illa virtute, quia illa
virtus aut est corporalis aut spiritualis. Si corporalis, adhuc est inferior anima :
ergo non agit in ipsam ; si spiritualis, sed omnis virtus spiritualis debet fundari
substantia spirituali : ergo non debet talis virtus esse in igne nec debet dari
igni.</p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e150">Item, illa virtus aut est igne nobilior aut inferior. Si igne inferior, ergo non agit
in animam, sicut nec ignis agebat ; si superior, ergo, cum virtus non debeat esse
nobilior substantia, videtur quod igni non debeat dari. Quodsi tu dicas quod hoc verum
est per naturam, quaeritur tunc : ut quid haec virtus magis datur substantiae ignis quam
alicui alii, cum aeque bene possit dari lapidi sicut igni ?</p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e153">Item , hoc ipsum ostenditur a parte patientis. Sicut ostendit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in VI Musicae, impossibile est magis nobile pati a minus nobili,
quia <quote xml:id="bb-d4e46723-Qd1e158">omne agens praestantius est passo</quote>. Sed substantia spiritualis
nobilior est corporali : ergo ab ipsa non patitur. Si tu dicas mihi quod per peccatum
facta est inferior, contra hoc est quod dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>,
in III De libero arbitrio, quod <quote xml:id="bb-d4e46723-Qd1e164">substantia spiritualis, quantumcumque peccat,
nobilior est nobilissimo corpore</quote>.</p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e168">Item, aeque magna distantia est peccati ad ignem sicut et animae ad ignem ; et ita
spirituale est peccatum sicut et anima : ergo, si aequaliter distat, nunquam per
peccatum anima fit actioni proximior vel habilior : ergo, si ab igne non patitur per
naturam, nec etiam per culpam.</p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e171">Item , hoc ipsum ostenditur a parte passionis. Nihil affligitur proprie nisi in ipsum
cadat dolor ; sed in spiritu separato non cadit dolor : ergo non potest affligi : ergo
ab igne non patitur. Probatio minoris : Dolor, sicut dicit Philosophus, est sensus
divisionis partium cum vi ; sed spiritus separatus caret partibus, caret divisione,
caret sensu : ergo caret dolore.</p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e175">Item, hoc ostenditur a parte actionis. Omne puniens laedit, omne quod laedit, adimit ;
sed a spiritu incorporali nihil potest adimi per corpus : ergo non potest laedi, ergo
nec affligi : ergo ab igne non patitur.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e46723-Dd1e179">
<head xml:id="bb-d4e46723-Hd1e181">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-d4e46723-Hd1e184" type="question-title">Ignis inferni affligit etiam spiritus, eos alligando et
perceptionem immutando, repugnante cum horrere voluntate</head>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e187">Respondeo : Ad praedictorum intelligentiam est notandum quod circa praedictam
quaestionem triplex fuit via.</p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e190">Aliqui enim philosophorum negaverunt simpliciter spiritum incorporeum posse cruciari,
attendentes ad eius incorruptibilitatem, pro eo quod senserunt omne incorruptibile esse
impassibile. Sed iste est error manifestus. Si enim dolor necessario generatur ex amore
cum privatione amati, sicut aliquis dolet de morte patris, et ex odio cum praesentia rei
displicentis, sicut aliquis dolet de exaltatione inimici : cum nihil prohibeat in sensum
spiritualem cadere amorem et alias duas conditiones, nihil prohibet cadere dolorem.
Amplius, si contraria nata sunt fieri circa idem, et spiritus incorporeus potest
gaudere, quare etiam non dolere, cum naturaliter in mente eius possint affectiones
quatuor alternari ?</p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e193">Et ideo aliorum philosophorum modernorum positio fuit, quod substantia spiritualis
dolere potest et pati, non per actionem alicuius, sed potius per privationem. Posuerunt
enim et intellexerunt quod anima desiderat summum Bonum, quo potest privari propter mala
merita in hac vita, et ideo ex eius carentia generatur in ea maxima tristitia ; et hanc
poenam dixerunt esse post hanc vitam, et non aliam, sicut non est aliud gaudium
spiritibus nisi in contemplatione summi Boni. Et ista positio fuit Algazelis, quae,
licet veritati magis appropinquaverit quam praedicta, nihilominus tamen deficit. Si enim
originali peccato, ubi est pura privatio iustitiae, debetur poena damni et carentia
beatitudinis aeternae, actuali peccato, quod quidem non tantum consistit in privatione,
immo etiam in deordinata delectatione, non tantum debetur aeternae beatitudinis
carentia, immo etiam poena aliqua afflictiva. Et ideo dicit fides christiana quod
spiritus separati cruciantur, non tantum per summi Boni absentiam, sed etiam per
afflictivi praesentiam. Ad quod credendum sufficit auctoritas Veritatis, Matthaei 25, 41
: Ite, maledicti, in ignem aeternum etc.</p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e197">Sed intelligentia magis requirit quomodo istud possit ratione persuaderi. Et ideo huius
rei intelligentiam quidam conati sunt dare aspiciendo ad ordinem divinae iustitiae,
sicut in opponendo tactum est. Cum enim duplex sit ordo, scilicet naturae et divinae
iustitiae, primus conditionis, secundus retributionis, et anima secundum naturam sit
stiperior igne, merito tamen peccati efficitur inferior corpore : ideo divina iustitia
et animam subicit igni merito peccati et ignem superponit animae, faciendo ipsum
instrumentum divinae iustitiae. Et pet hoc volunt omnia obiecta solvere, quia omnia
sumuntur secundum ordinem naturae, aspiciendo ad animae dignitatem et ignis naturalem
virtutem ; haec autem actio competit igni per virtutem sibi datam, per quam est divinae
iustitiae instrumentum, et passio competit animae propter peccati demeritum. Sed ista
positio adhuc non satisfacit intellectui. Non enim quaerimus hic quid divina iustitia
possit, sed qualiter hoc quod facit naturae consonum sit. Amplius, si ignis agit per
virtutem sibi datam, quare magis deputatur huic actioni quam terra ? Et videtur quod
terra magis, quia peccator, cum sit infimus, debet subici infimae creaturae ; terra
autem est infimum omnium elementorum et faex : ergo, si qualitas ignis naturalis nihil
facit ad agendum in animam, sed solum virtus superaddita, si terrae daretur, aeque bene
ageret et ordo divinae iustitiae ibi clarius appareret.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e46723-Dd1e202">
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e204">Et ideo alii sumere volunt rationem ex parte naturae ipsius animae, quem modum sumere
possumus ab <name ref="#Augustine">Augustino</name>, in XII Super Genesim, ubi ostendit
quod anima pati potest, corpore non patiente, etiam acerbissimas passiones, sicut et ibi
probat per exempla in somnis et in quadam aegritudine et in vexationibus. Si ergo anima
secum trahit affectiones et imagines corporales et per illas et in illis pati poterat in
corpore praeter corpus, etiam ad ignis absentiam, multo magis cum separata erit, pati
poterit in illis et per illas, praesente igne infernali, quia, quamvis ibi non sit
passio corporalis, est tamen ibi passio animalis sive spiritualis, quae vera passio est
et vera afflictio, ac per hoc vera punitio. Sed nec istud fideli animae sufficit, pro eo
quod credimus spiritus angelicos, qui carent imaginibus et affectionibus ex corpore
tractis, igne corporeo cruciari. Credimus etiam quod poena illa infernalis sit per veram
ignis actionem non per phantasticam imaginationem. Amplius, si substantia spiritualis
certa est quod ab igne laedi non potest, ergo imaginatio ignis non generat in ea
terrorem nec passionem, nisi aliud occurrat quam ipsius animae natura vel dispositio ex
corpore contracta.</p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e210">Et ideo, cum non possit sufficiens ratio sumi ex parte divinae iustitiae quae rationem
nostram quietet, nec ex parte solius animae quae fidei concordet, ideo sumi potest ratio
aspiciendo ad utrumque per hunc modum. Dolor enim, sicut patet per <name ref="#Augustine">Augustinum</name>, XIV De civitate Dei, est dissensus ab his rebus
quae nobis nolentibus accidunt. Ad hoc ergo quod dolor generetur in anima ab aliquo, duo
concurrunt ex parte animae, scilicet perceptio ex parte cognitionis et detestatio ex
parte affectionis. Similiter duo requiruntur ex parte agentis : unum est, quod immutet
animae perceptionem ; aliud est quod violenter et inseparabiliter adhaereat contra
repugnantiam voluntatis. Ex his quatuor duo sunt secundum ordinem naturae et alia duo
secundum ordinem divinae iustitiae. Quod enim ignis immutet cognitionem animae, et anima
percipiat actionem et calorem ignis, hoc est de potentia naturali utriusque ; et hoc
patet sic. Cum enim ignis agit in compositum ex anima et corpore, ibi duplex est passio
: una naturalis, et haec est calefactio corporis ; alia animalis, et haec est immutatio
sensus. Prima passio est vera passio, quia est ab igne ut vere agente ; secunda passio
est ab anima se ipsam movente et ab igne occasionem praebente, secundum quod dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in VI Musicae. Sicut ergo, postquam separatur
anima, corpus potest pati ab igne passione naturali, quia potest calefieri et
inflammari, et hoc per naturalem potentiam utriusque, sic spiritus pati potest passione
animali et ab igne praesenti im mutari naturali potentia ignis et animae.</p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e219">Duo igitur sunt ibi per ordinem naturae, alia duo per ordinem divinae iustitiae. Quod
enim ignis animae indissolubiliter alligetur et anima in eo recludatur ut in carcere,
divinae iustitiae est, ad quam spectat malefactorem in carcere recludere. Quod iterum
anima refugiat ignis calorem qui per naturam nocere non potest, et trepidet timore, ubi
timor non est, hoc divinae iustitiae est, quae facit trepidare peccatores, immittendo
terrorem et horrorem eius rei qua per naturam sunt superiores. Et quamvis sit illud
divinae iustitiae, hoc non est contra ordinem naturae, sive spiritum trepidare quod
trepidandum non est sive spiritum alligari corpori. Et hoc est quod innuit <ref xml:id="bb-d4e46723-Rd1e221" target="http://scta.info/resource/adcd-l21">Augustinus, in XXI De civitate Dei</ref>,
quod sicut anima in hominis conditione iungitur corpori ut dans ei vitam, quamvis illud
sit spirituale et hoc corporale, et ex illa coniunctione vehementer concipit ad corpus
amorem, sic ligatur igni ut accipiens ab eo poenam, et ex illa coniunctione vehementer
concipit horrorem ac per hoc et dolorem, qui verus est, et ex vero igne corporali et ex
vera applicatione corporalis ignis ad spiritum causatur secundum quatuor praehabitas
conditiones. His visis, satis facile est ad obiecta respondere.</p>
</div>
<div xml:id="bb-d4e46723-Dd1e226">
<head xml:id="bb-d4e46723-Hd1e228">Ad rationes</head>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e231">1-3. Quod enim obicitur de actione, quod est per contrarietatem et contactum, istud
intelligitur de actione naturali, cui respondet passio naturalis ; et hoc est ad
generandam speciem consimilem in passo secundum naturam ; hic autem est passio animalis,
qua quidem generatur similitudo spiritualis in passo. Unde <name ref="#GregoryGreat">Gregorius</name>, in IV Dialogorum, dicit quod animae in eo ardent quod ardorem
vident ; non tamen intendit dicere quod visio sit tota causa ardoris, sed perceptio
ignis praesentis cum horrore generat dolorem, quia non est cognitio speculationis
tantum, sed potius experientiae. Et per hoc patet responsio ad sequens et etiam ad alias
rationes, quia non oportet ibi poni virtutem creatam dari igni, per quam agat in
animam.</p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e237">4-5. Ad illud quod obicitur ex parte patientis, quod anima nobilior est corpore,
dicendum quod sicut nunc ignis dicitur agere in animam coniunctam carni et ibi generare
dolorem, non quia ignis omnino sit faciens, sed quia per causationem ignis anima habet
necessariam occasionem agendi in se et patiendi a se, cum ipsa sit se ipsam movens,
sicut dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in VI Musicae, sic intelligendum
est in anima separata ; sed quod fit hic mediante corpore, ibi fit immediate. Unde nec
in coniuncta nec in separata agit vere efficiendo, sed occasionem praebendo, et tamen
vere dicitur affligere et vere punire, sicut vere dicitur immutare, quamvis anima
speciem potius in se faciat quam a corpore aliquo fiat in ea. Nec obstat istud quod
obicitur de peccato, quia peccatum non sic disponit spiritum ad passionem ut faciat
ipsum vere materialem respectu ignis, cum sit superior per naturam ; sed meretur apud
divinam iustitiam, ut, salva natura animae, Deus ipsam igni alliget et alligando
incarceret, incarcerando horrorem sui carceris immittat, ac per hoc ipsa anima ad
praesentiam carceris vero dolore et moestitia se affligat.</p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e243">Ad illud quod obicitur de dolore, quod est divisio partium, dicendum quod illa non est
definitio generalis, sed solummodo doloris qui est animae ex carne ; sed illa quam
assignat <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, dolor est dissensus ab his rebus etc.
Ut enim ostendit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in XXI De civitate Dei, dolor
potius venit ex impedimento operationis animae quam ex corporis sectione, sicut patet in
paralyticis, in quibus est partium sectio sine afflictione, quia anima in illis non
habet operationem quae ibi impediatur ; et quoniam potentiae animae, quae sunt eius
partes, quodam modo possunt in suis operationibus inquietari et impediri occasione
accepta, hinc est quod spiritus dolere potest et affligi.</p>
<p xml:id="bb-d4e46723-d1e252">Ad illud quod ultimo obicitur, quod puniens adimit, dicendum quod sicut in ademptione
peccati non adimitur aliquid de substantia vel potentia animae, sed solum de nobilitate
ad gratiam et iustitiam, sic per ignem punitivum adimitur illa habilitas secundum quam
anima est habilis ad gloriae et beatitudinis laetitiam ; nec semper nova adimitur, sed
eius ademptio est afflictionis continuatio, sicut supra dictum est de ademptione quae
fit in corpore. Et haec dicta sufficiant.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>