-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-l1d42a1q3.xml
258 lines (258 loc) · 21.4 KB
/
bb-l1d42a1q3.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>I, Distinctio 42, A. 1, Q. 3</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev"> <title>I, Distinctio 42, A. 1, Q. 3</title> <date when="2017-12-23">December 23, 2017</date> </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref> </p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qa" n="Quaracchi1882">Quaracchi 1882, Volume 1</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-12-23" status="draft" n="0.0.0"> <p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-l1d42a1q3">
<head xml:id="bb-l1d42a1q3-Hd1e97">I, Distinctio 42, A. 1, Q. 3</head>
<head xml:id="bb-l1d42a1q3-Hd1e100" type="question-title">Utrum Deus possit quaecumque agenti creato impossibilia
sunt.</head>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e103">Tertio quaeritur, utrum divina potentia se extendat ad omne illud quod alii agenti est
impos- sibile. Et quod sic, videtur.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e106">Dicitur enim ^ aliquid impossibile propter na- turae ordinalioiwm , ut de c;ieco fleri
videnlem; aliquid propler praeleritionem , nl te non i'uisse,ex quo fuisti: tertio propter
opposilionem , ut idem esse nigrum et album. Priinum est impossibile se- cundum naturam ,
secundum secundum tempus sive per accidens, lertium potesl dici jmpossibile secundum
disciplinam, quia omnis scientia suppo- nit illud principium , quod opposita iion sunt
simul vera de eodem ".</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e109">^. Ostenditur ergo . quod Deus possit omne tale Deum omne verbiim; sed omnia contingit
hoc verbot dicere: ergo nullum tale est impossibile apud Deum.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e113">2. Item, ad Ephesios tertio: <quote xml:id="bb-l1d42a1q3-Qd1e115" source="http://scta.info/resource/eph3_20">Ei autem, qui potest facere supra.
quam possumus inteUigere</quote>, ergo potest Deus plura facere, quain possit intelle-
ctus noster fingere ; sed potest fingere omne iinpos- sibile, quod potest enuntiare: ergo
et Deus potest illud facere.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e119">3. Item, <name ref="#HilaryOfPoitiers">Hilarius</name>''': <quote xml:id="bb-l1d42a1q3-Qd1e124">Perfectae potestatis
est id naturam posse facientis, quod potest significare sermo dicentis </quote>.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e128">4. item, Basilius': Plus potest Deus facere, quam tu potes intelligere. — Ergo per
auctoritates Cano- nis et Sanctorum videtur, quod Deus possit omne impossibile.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e131">5. Item, ratione videtur, quia iliud est pp- tentius, cui nihil oninino est iinpossibile,
quam ciii aliquid est impossibile; sed Deus esl poten- tissimus in summo: ergo nihil
omnino est ei im-</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e134">6. Item, si aliquod impossibile non est Deo possibiie, aul hoc est propter privationem ,
aut propter positionem. Si propter privationem; con- Ira: nulla maior privatio quam omnino
non-entis; sed Deus de nihiio facit aliquid ': non ergo propter privationem. Si propler
posilionem : ergo videtur , quod aliqnid sit, quod non subiaceat divinae poten- tiae et
quod ei non obediat: ergo potentia Dei habet resistens. </p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e137">7. llem , oslenditm- specialiter , quod possit im- -possibile secundum naturam, ut de
trunco facere vitulum ^ Quia plus distat non-ens ab ente, quam unum ens ab alio; sed Deus
de non-ente facit ens: ergo de uno ente potest facere aliud. </p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e141">8. Iteni, quod possit impossibile secundum tem- pus, videlur, quia illud est impossibile
per acci- dens et^ quod nuUam ponit resistentiam, quia non est: ergo si Deus potest
impossibile per se et quod etiam habet resistentiam , cuni illud sit maius im- possibile:
ergo potest impossibile pcr acciden^.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e144">9. Item, quod possit impossibile secundum di- sciplinam , videtur, quia plus distat
Creator a crea- tura quam unum ens crealum ab alio; sed Deus potuit facere ,' quod
crealura Creatori uniretur in eadem hypostasi simphcissima: ergo multo fortius, quod
opposita simul sint in eodera, ut quod aliquid sit simul album et nigrnm. Et hoc videtur
faclum esse in Christo, quia unus et idem erat aeternus et temporalis, passibilis et
impassibilis, visibilis et in- visibilis, et sic de aliis.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e147">10. Item, Deus fecit virginem parere, quod est impossibile secundum naturam , quia
potentia na- turae nullo modo est ad hoc; et est impossibile^ secundum disciplinam , quia
simul sunt opposita vera de eodem ; et quod est maius impossibile quam impossibile
secundum accidens , scilicet cor- i-uptam integrare ^ive fieri virginem ; magis enim
videtur partus incompossibilis virginitati quam coi- tus: ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e150">Sed contra: 1. Quod Deus non possit impossi-i bile secundum naturam, videtur <name ref="#Augustine">Augustinus</name> dicere in libro de Vera Innocentia^: » Deus, inquit,
ita est omnipotens, ut nunquam rationis suae instituta evellat». Ergo si abquid est
impossibile secundum institutionem naturae, simpliciter est Deo impos- sibile.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e156">2. Item, mftowe videtur, quia Deus non potest facere contra ordinem rationis rectae,
utpote men- tiri et consimilia: ergo non potest facere contra inslilutionera naturae
ordinatae : ergo non potest impossibile secundum naturam.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e159">3. Ilem, quod non possit impossibile per acci- dens. Hieronymus " : <quote xml:id="bb-l1d42a1q3-Qd1e161"> Cum cetera
possit Deus , non potest de corrupta facere virginem </quote> ; sed constat quod hoc non
dicitur, quod non possit reparare clau- stra, sed quia eara, quae corrupta est,
impossibile esl non fuisse corruptam: ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e166">4. Item , <name ref="#Augustine">Augustinus</name> in vigesimo sexto libro contra Faustum
' : <quote xml:id="bb-l1d42a1q3-Qd1e171"> Hanc sententiam , qua dicimus praeteritum fuisse, Deus falsam facere non
potest</quote>. Et rationem reddit: <quote xml:id="bb-l1d42a1q3-Qd1e174"> Si enim hoc faceret, hoc esset facere, ut ea
quae vera sunt, eo ipso quod vera sunt, essent falsa, et ita esset contrarius veritati
</quote>.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e178">5. Item, quod non possit impossibile secun- dum disciplvnam, scilicet ut duo opposita
sint si- mul in eodem, videtur: quia sicut se habent oppo- sita ad unionem, ita unita ad
divisionem; sed Dens non potest facere . quod duo et tria non sinl quin- que, quia dicit
Angustinus -'. quod est verum veritate, quae non incipil necdesinit: ergo pari ratione noM
potest facere, quod opposita sinl simiil. </p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e181">6. Item, Deus non potest facere contra verita- tem iustitiae. Seoundae ad Timotheum
secundo': Fidelis permaml, negare se ipsum non potest, ergo non potest facere contra
ordinem sapientiae: sed con- fiindere opposita est facere contra ordinem sapien- tiae:
ergo etc.</p>
<div xml:id="bb-l1d42a1q3-Dd1e184">
<head xml:id="bb-l1d42a1q3-Hd1e186">CONCLUSIO</head>
<head xml:id="bb-l1d42a1q3-Hd1e189" type="question-title">Dues potest omne illud, quod creato agenti iudicatur esse
impossibile tum propter limitationem naturalis potentiae, tum propter limitationem
nostrae intelligentiae; non autem potest, quod est impossibile in se, sive hoc sit
secundum accidens, sive secundum disciplinam seu ordinem divinae sapientiae</head>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e192">Respondeo: Ad praedictorum intelligenliam no- -tandum, quod nos iudicamus atiquid
impossibile 'quatuor causis".</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e195">Uno modo per limitationem naturalis poten- tiae, ut de trunco fieri vilulum, et
virginem parere; muiier enim sine semine non potest concipere natu- raliter. Item
partus, clausa porta . propter corpu- lenliam non potest exire; similiter natura statim
non potest truncum in vilulum convertere. cum ha- beat potentiam limitalam.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e198">Secundo modo dicitm- impossibile non propter limitationem potentiae , sed propter
limitationem nostrae intelligentiae , ut duo corpora ,esse in eodem loco, vel idem
corpus esse in diversis, vel maius corpus in minori loco, quia nullo niodo possumus
capere, cum nostra imaginatio semper dicat opposi- tura. Unde etiara, quando Deus sic
facit in Sacra- mento altaris, necesse est, ut ratio contra se eleve- tnr. ut
credat.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e202">Tertio modo dicitur impossibile propter priva- » tionem omnis existentiae secundum
omnem compa- rationem scilicet principii , medii et ultimi , ut praeterilum non fuisse
praeleritum. Omnis enim potentia, qaae intelligitur aliquid facere, respicit ens vel in
ratione principii, vel termini, vel ulroque modo '. Unde de ente potest facere non-ens,
et e converso, et de nno aliud ; sed de non-ente facere non-ens , hoc nullius omnino
potentiae est. Unde quamvis Deus de omni ente creato possit facere . quod non sit , sive
de oratione sive de re ; tamen de eo quod fuit et non est, facere, quod non fue- rit,
hoc omnino Deo est impossibile, quia hoc fa- cere est nihil fticere , sicut iam melius
patebit.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e205">Quarto modo dicitur impossibile, secundum il-^ lustrationem veritatis aeternae et
ordinem divinae sapientiae, ut verbi gratia, quod duo opposita insint eidem et secundum
idem, hoc ipsa veritas aeterna, eo ipso quod veritas est, indicat et illustrat, ut iu-
dicet impossibile '-, sicut et hoc : duo et tria non esse quinque.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e208">Quando ergo argumentatur , utrum Deo sit pos- sibile omne impossibile; dicendum de
impossibili . quod est impossibile propter limitationeni polentiae, vel° propter
limilalionem intelligentiae , quod DeocoDcinsi. est possibile, propter hoc quod eius
potentia non est limitata, sed infinita; et ideo snpra naturam et intelligentiara
potest, qnarum utraque est arctata. — Illud autem impossibile, quod est impossibile pro-
pter privationem onmis existentiae , et quod' pro- pter illustrationem veritatis
aeternae, non potesti omnino. Primum quidem non potest, quia illud posse est nihil
posse. Secundnm non potest, quia illud est posse inordinate et contra ordinem sapien-
tiae posse. Et quoniam Deus sic est omnipotens , ut nihil possit, nisi quod decet suam
potentiam et non deordinat sapientiam: ideo haec impossibilia non potest. </p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e211">Sed obiieiet aliquis, quod illud est falsuni, sci- Biantiae licet quod impossibile pe?-
accidens sit impossibile projjter privationem omnis existentiae. Nara propo- sitio de
praeterito est vera , et- veritas illa non fun- datur super nihil nec super ens
increatuin , cum incipiat esse vera, ergo super ens creatum; et illud est praeteritum:
ergo praeteritum dicit aliquo modo ens; sed omne creatum, quantumcumque habeat pa- rum
de ente , potest illud amittere , si Deus velit : ergo Deus potest facere, quod iilud
quod fuit, non fuerit. — Et iterum, cum dico, hoc esse prae- teritum, aut dico aiiquid,
aut nihil. Si aliquid: ergo responsio nulla; si autem nihil dico: ergo po- test dici^,
quod chimaera sit praeterita, et quod iion praeteritum, quod nihil est, sit praeteritum,
quod manifeste falsum est: non igitur dicit privatio- iiem omnis existentiae. —
Praeterea, illud ' non vide- tur subtrahere , quin subiaceat - potentiae divinae. Nam
futurum non dicit ens, et tamen Deus potest facere, quod futurum secundum veritateui
nunquam sit futurum. — Similiter , non praesens nihil dicit entitatis; et Deus potest
facere, quod illud quod nunquam est praesens, unquam ' sit praesens. — Nec adhuc videtur
posse evadi : quaeri enim potest , utrum Deus possit facere de praeterito praesens ; et
constat, quod in altero extremo ponitur ens: si ergo potest facere, quod praeteritum sit
praesens — et quod est praesens non est praeteritum — po- test facere de praeterito ,
quod non sit praeterituni. Propter haec et his similia fuit opinio Gill)erti iberius
Porretani*, quod Deus potest siiper impossibile per ' accidens; potest enim facere, quod
praeteritum nun- quam fuerit. Et illud beati Hieronymi exponunt qui sequuntur eum , quod
non potest facere de corrupta virginem, id est, non ostendit se posse, cum nun- quam
fecerit. Et similiter illud de Auguslino, quod Deus sententiam de praeterito non potest
facere fal- sam , hoc intelligitur, salva re '.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e214">Sed certe huiusmodi expositiones valde suut improbatio extraneae. Si enim Hieronymus
dicit, quod non po- test de corrupta facere virginem , id est non osten- dit, similiter
non potest de trunco vitulum facere, cum non ostendat; non recte igitur dicit*: <quote xml:id="bb-l1d42a1q3-Qd1e216">
cum cetera possit Deus </quote> etc. — Et iterura, si sermo Au- gustini intelligitur,
quod iion potest facere Deus illara sententiam falsam , supposito praeterito, simi- hter
nec sententiam de futuro, salva fiUuritione. — Et propter hoc, cum anctnritates hoc
dicant magno- senteutii rum doctorum, quod Deus de eo quod fuit, noufelSr/" potest
facere, quod non fuerit; et intellectus in nullo dicat contrarium; nec fides ad hoc nos
moveat vel compellat: tanquara rationabilius et securius dicen- dum est cum Sanctis,
quod Deus de eo quod fuit, non potest facere, quod non fuerit. — Et huius ratio- nera ad
praesens aliam nescio, nisi quae praedi- cta est'; nisi forte dicatur, hoc esse propter
orani- Aiia ratio. modam indivisionem % ut, sicut opposita, manentia opposita, non
potest unire, sic nec idem a se divi- dere; et ideo quod fuit pro tempore, quo fuit,
oranimode est unitura , et sirailiter praesens in tempore, in quo est, sive in instanti.
Unde hoc esset idera a se dividere, facere scilicet, quod prae- teritura non fuerit
praeteritum: et hoc repugnat ordini divinae sapientiae, sicut facere, quod sit
triangulus et non sit figura; et hoc elaudit in se duo contradictorie opposita.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e220">Ratio tanien praedicta salis est conveniens , si quis recte intelligat. Cum enini
dicitur, praeteritum '""""""^ carere existentia, non dico propter hoc, quod cum dicitur
aliquid fuisse, dicatur oranino nihil, sed propter hoc, quod aliquid est verum f^t.isse,
quod habuit aliquando esse, etiam si de eius esse nihil omnino remanserit. Cnde si totus
Caesar cesserit in nihil, verum est, Caesarem fuisse. Et hoc dicit An- selmus', quod si
omnia creala oninino cedant in nihil, verum est, mnndum fuisse.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e224">Ob iiliaiu eliaiii rationem dicilur caiere uxisten- )ii- tia , quia nec est ' nec est
ordinatuni ad iiraesens. ' Unde veiitas propositionis de praelerilo non dicit a parle
rei iiiliii onininii iiec vere ens iii actu , sed illud ijuod luit et iion esl ; ot iioc
iiuidein non dicit quid iieatiiiii. i]uoil .y/r, sed quod fuU. S\ ergo Deus dicatur
pussc ;ili(|uiil siiper hoc, quod non fnerit ; aut (jnicicriiijii' sive iiiliil
operando. aiit faciendo aliijnid , aiil ilc.flninnlo. Si (luiescit el niliil facit,
propter lioc niliilominus hoc praeteriit nec fuisse de- sinil: qiiia. cuiii noii sit
iiec actu nec potentia, nec in- diget conservanle iiec iiuligct pruduceiite. Non sic est
de futuru, qida rutnnmi i'sl oiiliiKiUim ad esse , ideo iiidiget produceiile : ci idcu.
si Deus non velit facere fulurum. non fit, et iUi noii erit futurutnl — Si ergo potest
aliqnid. ut faciat. hoc quod fuit non fuisse; aut hoc erit faciendo , aut deslruendo.
Sed facere, quod ^ non fuisset. esl nihil lacero. cum non ftmse non dicat eiis: ergo
Doiis nicioiido nihil facil . quod ost imperfectio et conlradictionis impli- caliu. —
.Simililec non est ahquid destruere , cum /)//s-.v,' nuii liicat aliquid csse: ergo si
destruendo hoc lacil \ destriiondo niliil dostrueret, quod est similo iiiconveniens. Non
orgo potesl nihil agendo , nec facieiido, wc de.iirmnulo: orgu i\i' |iriioiorito . quod
non riioril iir.iolonlimi. iiun pulosl firiTo".</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e227">mslaiiliar. Naiii vi'ril;is |iru|i()silio- luii iircossai'iu limihiliii- siipra ali-
qniil (■roalMiii. (]iiuil sit . sod i|iiuil fuent ; ol ideo maiiol. iiinm cioiilu
iiiloroinplu. — l';ilol oImiiii. ([uod praeleritio iion dicil omnino r.iliil. sed dicil
aliquid quod fuerit et noii est. nisi forte praeloritiim ilicat successionem
temporalein. qiiam utiquo [jotcst Deus iit obieclum effectum , et sapientia respicit
ordi- natum. </p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e230">7. Ad illud quod obiicitur. quod possit impossi- bile secunduiii naturam ; dicendum ,
quod illud ve- rum est. </p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e233">8. Ad illud quod obiicitur, quod possit impos- sibile pe)' accidem, quia nullam dicil
resistentiam ; dicendura , quod hoc non est propter resistentiam , sed propter
omnirnodam nou-existentiam, ob quain posse illud est niliil posse.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e236">9. Ad ' illud quod obiicitur de Creatore et crealura, dicendum, quod omnis creatura est
mate- rialis et possibilis respectu Dei, et Deus est in omni creatura per intimitatem
substantiae; non sic oppo- situm respectu oppositi. — Quod ergo obiicitur, quod raagis
distant; verum est quantura ad naturarum differentiam, quia in nullo coiiuuunicant, sed
non est verum quantum ad simultalis existentiam.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e239">10. Ad illud quod obiicitur de hoc, quod est virginem parere; dicendum, quod est
impossibile secnndnm nalnram , sed non impossibile secundum oppositionem , quia esse
uirginem et parere non sunt opposita', similiter nec esse virginem et con- cipere; sed
iudicantur opposita propter naturae im- potentiam. Sed ista sunt oppnsita coiisse et
esse vir- ginem; et ideo patet illud.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e243">1. Ad illud quod obiicitur, quod non potest im- '^i sreg- pro possibile secundum
naturam propter oidmem; dicen- liva. dum, quod est ordo naturae specialis
etgeneralis.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e246">Ordo naturae specialis transnuitari potest et destrui, quia potest in alteram
differentiam res relahi, sed generalis non. Sic dicendum, quod specialis ordo attenditur
secundum potentiam naturae specialis, generalis ordo secundum potentiam ohed.ientiae ,
Poieiuia quae est generalis^: contra hunc ordinein non facit, li». sed conlra alium.</p>
<p xml:id="bb-l1d42a1q3-d1e249">2. Ad illud quod obiicitur , quod non potest contra dictamen rationis rectae; dicendum.
quod ve- rum est, prout recta ratio dicit, nialum non esse faciendum, quia hoc facere
estdeficere; non sic au- tem deficit faciendo contra naturani; et ratio huius patebit
infra '. </p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>