-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-l1d43a1q3.xml
202 lines (202 loc) · 15.7 KB
/
bb-l1d43a1q3.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>I, Distinctio 43, A. 1, Q. 3</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev"> <title>I, Distinctio 43, A. 1, Q. 3</title> <date when="2017-12-23">December 23, 2017</date> </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref> </p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qa" n="Quaracchi1882">Quaracchi 1882, Volume 1</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-12-23" status="draft" n="0.0.0"> <p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-l1d43a1q3">
<head xml:id="bb-l1d43a1q3-Hd1e97">I, Distinctio 43, A. 1, Q. 3</head>
<head xml:id="bb-l1d43a1q3-Hd1e100" type="question-title">Utrum divina potentia possit in effectvm actu infinitum.</head>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e103">Tertio quaeritur de iiilinitate divinae potentiae quantum ad opus, utrum videlicel divina
potentia possit in effectum actu infinitum. Et quod sic, osten- ditur hoc modo.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e106">1. Potentia se habet proportionaliter ad opus, unde tanta potentia potest in tantum opus:
ergo et maior in maius, et inflnita actu in inflnitum actu.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e109">Item, omnis potentia, quae operatur ex se tota, si est infinita, producit inflnitum, cnm
opere- tur ex tota sua virtute; sed divina potentia, cum sit simplicissima, se tota
operatur; ergo videtur, quod producat effectum infinitum. Si tu dicas , quod hoc non
potest esse propter defectum et limi- tationern ipsius effectus; contra: frustra est
potentia, quae iion reducitur ad actnm; unde et <name ref="#Aristotle">Philosophus</name>'
dicit, quod Irustia est potentia activa, cui non re- spondet passiva: ergo aut potentia
divina frustra est infinita, aul ei respondet effectiis infmitus et potentia passiva
infinita.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e116">3. Item, omnis potentia potest se ipsam raani- festare, ergo divina potentia, cum sit
infinita, po- test suam infinitatem manifestare; sed infinitas non inanifestatur nisi in
effectu inflnito: ergo etc. Si tu dicas, quod manifestatur in productione Fihi et Spiritus
sancti ; tunc ohiicitur, quod Spiritus sanctus habet potentiam inflnitani: ergo potest
ipsam mani- festare, sed non in productione personae inflnitae: ergo in productione
creaturae.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e119">4. Item , orane possibile ponibile in esse ; sed Deiis potest producere inflnita : ergo
infinita produci est possibile, ergo ponibile. Sed <quote xml:id="bb-l1d43a1q3-Qd1e121">possibili posito in esse, nulium
accidit inconveniens</quote>: ergo posito, quod Deus faciat infinita, nuUum accidit
inconveniens. Sed Deus potest omne illud quod non est inconve- niens posse vel facere:
ergo Deus potest facere, quod sint inflnita actu. </p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e125">3. Item, appeiletur A omne creabile;'tunc quaero: A aut est flnitum, aut inflnitum. Si
flnitum, et Deus non polest nisi A: ergo non potest nisi finita: ergo potentia eius est
finita. Si infinitum , et Deus potest facere A: ergo potest faeere aliqua actu
infinita.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e128">6. Item , <quote xml:id="bb-l1d43a1q3-Qd1e130"> continuum est divisibi]e in infini- tum </quote> ; quaero , utrum Deus
possit reducere poten- tiam continui ad actum. Si non potest; ergo poten- tia conlinui
excedit potentiam Dei ; qnod est absur- dum, quia tunc potentia divina esset finita. Si
eam potest reducere ad actum oranino ; sed hoc non est, nisi cum est actu divisum in
partes infinitas: ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e134">Sed contra : 1. Quod non possit in effectumFn intensione infinitum \ videtur , quia
infinito simpli- citer nihil est inaius: ergo si producit effectum in- finitum , tunc ergo
illo nihil est maius: ergo Deus non est maior. Si ergo hoc est summae nobilitatis in Deo,
quod nihil possit ei aequari, producere talem eflectum est contra nobilitatem diviiiae
poten- tiae: ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e137">2. Item, omne quod est actu infinitum, est summe simplex. Nam si est aliqua compositio ,
tunc est ibi coarctatio et hmitatio. Si ergo Deus producit eflectum infinitum , illud est
simplicissimum ; sed in simplicissimo idem estessentia, bonitas el poteniia: ergo si
effectus est inflnitus in potentia et bonitate, ergo summum bonum, ergo non bonum propter
, aliud , ergo non honum propter Deum : ergo nec a Deo, qiiia uniuersa propter semetipsum
operatns est Dominus", 4t idem est flnis, quod .et primum pniicipium. Ergo si est
infinitus, non est a Deo: ergo non est effectus; et sic patet etc.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e141">3. Item, si Deus potest in efifectum aclu infi- nituni; qnaero a te, utrum possit in
aliud. Si non: ergo in agendo amittit potentiam, et sua potentia agendo debilitatur.
Si.ergo potest in effectum alium consimilem illi, esto quod faciat; ponatur ergo. Isti dno
etTectus sunt consimiles in natura, ergo sunt in eodem genere: ergo si sunt in eodem
genere \ tunc habent aliquod in plus, in quo convenhmt, et aliqua propria, per quae
differmt; ergo exceduntur ab aliquo, et arclantur per aliquod. Sed omnia talia sunt
flnita: ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e144">4. Item, quod non possit facere inlinita actu, ostenditur, quia non sunt plwa inflnitis:
ergo si produceret infinita actu, uon posset producere plura: ergo Deus est- impotens. Sed
nihil potest facere Deum impolentem: ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e147">5. Item, ubi est infinilas actualis secundum nui>i('i-iii!i. ilii deficit status et
ordo et distinctio^; sed (livin:i sjpicntia non patitur, Deum ahquid facere sine iuodo el
mensura: ergo etc.</p>
<div xml:id="bb-l1d43a1q3-Dd1e150">
<head xml:id="bb-l1d43a1q3-Hd1e152">CONCLUSIO.</head>
<head xml:id="bb-l1d43a1q3-Hd1e155" type="question-title">Potentia divina potest facere infinitum in potentia, sed
nullatenus infinitum in actu.</head>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e158">Respondeo: Dicendum, quod duplex est inflni- tum , scilicet in actu et in potentia \
Inflnitum in aciasia t.potentia Deus potesl facere et facit; inflnitum in Deraiis. ^^^^^
^^^^ potcst faccre nec facit. Non potesl , in- quam, facere, quia nec convenit sibi, nec
conve- nit creaturae.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e161">Sibi non convenit: cum enim summe bonus Ratioi. sil, non potest ahquid facere nisi
bonum, et ita non'^ potest facere nisi rem ad se ordinatam. Quo- niam igitur oi-do
praesupponit numerum , el nume- rus praesupponit mmisuram , quia non ordinantur ad aUud
nisi numerata, et non numerantur nisi li- mitala; ideo necesse fuit, Deum facere omnia
in numero, pondere et meiuura", nec aliter facere potuit nec potest, nec infinitum nec
inflnita in actu.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e164">Ratio est etiam, quia hoc nullo modo convenit jtxtio -2. creaturae. Inflnitum enim in
actu est actus purus. alioquin, si aliquid haberet de limitalione et arcta- tione, esset
finitum; sed quod est actus purus, est ■mum esse per essentiam, et nihil tale accipit
esse ab alia essentia nec ex nihilo. Si igitnr creatura, eo ipso quod creatura, aliunde
est el ex nihilo, nullo modo polest esse actus purus, nuUo raodoconoia.. potest esse
infinita. — Et si non potest esse una | inlinita, miUo modo possunt esse inflnitae
sccundum conciuil niimerum, quia necesse est, illas plures ad aliquam unam creaturam
reduci; sed inflnita ad fiiiitum reduci, est impossibile: patet ergo etc. Et quod ad
aliquod flnitum necessario reducantiu', patel: quia necesse est ponere ordinationem in
creaturis, non tantum ad Deum , sed etiam ad se invicem '.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e168">Summa ergo responsionis est, quia non decet Deum facere creaturam, quin ordinem habeat
et mensuram; et ratio est ex parte creaturae, quia necesse est, omnem crealuram esse
limitatam , eo quod ex nihilo, et eo ipso quod composita est.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e171">1. Ad illud ergo quod obiicitur, quod polentia soiutio tanta potest in tantum effectum
sive opus; dicendum, quod est opus operans et opus operatum": opus opus operans, ut
creare, opus operatum, ut creatura. rnnm. Dicendum ergo, quod opus operans est inflnitum
, sicut ipse Creator, sed opus operatum necesse est esse flnitum. Quod ergo obiicitur,
quod opus pro- portionatur potentiae; si intelligatur de opere ope- ranle sive de
actione generaliter, verum est; si autem intelligatur de opere operato, non habet ve-
ritatem, nisi cum causa et effectus se habent per univocationern " et sunt unius
generis; hoc autem non est hic.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e174">2. Ad illud quod obiicitur, quod Deus operatur ex tota potentia; dicendum, quod agens
ex tota potentia quoddam agit per naturam, et hoc agit nisiin tantum quantum potest, et
lantnm quantum ipsum est; ubi est productio similis. Quoddam agil per deliberationem et
voluntatem, el tale non agit nisi secundum ordinem et quantum vult : unde ex eadem
potentia facit magnum et parvura; et sic agit Deus. Ad illud quod obiicitur, quod
frustra est poten- tia, quae non reducitur ad actum; veruin est de potentia, quae
completur '° in actu; sed divina po- tentia non completur per actum, et ideo non est
frustra, etiamsi non habeat potentiam passivam coiresponcientem. Tamen ilia propositio
iutelligitur non habere yeritatem in potentia, quaepotest' infi- nita , si intelligatur
quod oninino reducatur ad actum ; reducitur tamen et reduci potest secundum ■partem; et
ideo non est frustra. </p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e177"> 3. Ad illud quod obiicitur, quod divina poten- tia, cum sit inflnita, debet suam
infmitatem mani- festare in infinito effectu; dicendum, quod Deus andam. suam infmitatem
manifestat in infmito secundmn potentiam, sicut patet, quia, sicut supra - monstra- tum
est, interminabilis duratio manifestat virtutem infinitam. In inflnito autem secundum
actum non potest manifeslari simpliciter, quia non decet, sed proporlionaliter, quia ens
in inflnitum excedit non- ens; et tamen Deus ex nibilo facit ens, inter quae est
distantia inflnita^. </p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e180">Unde cum divina poleutia dicatur inflnita tri- ipiex iii- pliciter : durationis
aeternilate *, virtutis immensi- ^^"^' late et effectuum generalitate sive numerositate
; prima ma.nifestatur per influitum duratione, quod est finitnni actu , inflnitum in
potentia ; secunda per creationem de nibilo, ubi est distantia infinita pro- pter
omnimodam improportionem ; tertia raanifesta- tur partim per positionem ^ partiin per
privationem, quia tot fecil et adhuc potest in plura, et non tot fecit, quin adhuc
possit in plura; tamen hoc ma- nifestatur alia inflnitate duplici manifesta. Et ita
patet, quod non oportet, quod sit infmitum actu. Potest tamen dici , sicut tactura est
'', quod vir- Aiiiei. tus Patris manifestatiir in productione Verbi, et per consequens
tola virtus divina, cum virtus Filii et Spiritus sancti sit una, et aequales sint in
virtute.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e183">4. Ad illud quod obiicitur de possibili, quod potest poni; dicendum, quod est possibile
a poten- tia infinita, et possibile secundnra potentiam finitam. Possibile secundum
potenliiun /initaiii. polest poni , quia omnino potest esse ;iil aiMuni ivducta ' ; sed
possibile secundum potentiam in/iiiilain non potest poni , quia semper est in reducendo
, et nunquam Noiandnin. in reductum esse. </p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e187">5. Ad illud quod obiicitur, quod A appelletur omne creabile; esto '. Quod quaerit,
utrum A sit fini- tum , vel infinitura; dico , quod infinitura, sed non est inflnitum
actu, sed potentia; et ideo non sequitur, quod si Deus possit A , quod possit in actu
infinitura. Et si dicatur: ponatur, quod Deus faciat A; dicendura, quod non est
ponibile, ratione praedicta.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e190">6. Ad illud quod quaeritur, utrura possit po- tentiara continui reducere ad actum;
dicendum, quod sicut potentia in continuo passiva inflnita est ad divisioneni , sic in
Deo activa inflnita. Unde sicut continuum potest dividi in infinitum , tamen impos-
sibile est, quod totaiiter sit divisum, alioquin non esset inflnitura; sic dividere in
infinitum est possi- bile ad actura reducere^; sed , siciit impossibile est divinam
potentiam terminari, ita impossibiie est, quod sit in terinino divisionis. Unde Deus
potest potentiam continui reducere ad actum, quia potest esse in reducendo'» et semper
in reducendo, ita quod nunquam plus se extendat potentia quam di- vina actio: sed taraen
continuura nunquam potest esse in reductum esse, sicut nec Deus in reduxisse.</p>
<p xml:id="bb-l1d43a1q3-d1e193">Concedendum ergo, quod impossibile est, esse Epnogus. aliquid actu inflnitum nisi solum
Deum et eius potentiam. Et hoc est quod dicit Hugo de sanclo Victore " : <quote xml:id="bb-l1d43a1q3-Qd1e195"> Sicut
aeternitatem Dei non aequat tem- pus, nec imraensitatera locus; sic nec sapientiara
sensus, nec bonitatem virtus , nec potentiam opus</quote>. Unde quando dicitur, quod
Deus potest facere infi- nita, notatur inflnitas circa potentiam, non circa opus. Unde
aliqui distinxeriint hanc: continuum potest dividi in inflnitum, quia illa determinatio
' = potest determinare hoc verbum potest, vel hoc ver- bum dividi. Tamen quocumque modo
distinguatur, semper intelligendum est, inflnitatem actualem esse proprium solius
Dei.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>