-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-l1d5dubia.xml
399 lines (378 loc) · 18.5 KB
/
bb-l1d5dubia.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>I, Distinctio 5, Dubia</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>I, Distinctio 5, Dubia</title>
<date when="2017-12-09">December 09, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qa" n="Quaracchi1882">Quaracchi 1882, Volume 1</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-12-09" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-l1d5dubia">
<head xml:id="bb-l1d5dubia-Hd1e97">I, Distinctio 5, Dubia</head>
<div xml:id="bb-l1d5dubia-Dd1e100">
<head xml:id="bb-l1d5dubia-Hd1e102">Dub. I</head>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e105">In parte ista incidunt dubitationes circa litte-
rara, et priraa dubitatio est de rationibus Magistri.
Nam prima eius ratio ducit ad hoc inconveniens ,
scilicet quod , si essentia generaretur a Patre , essen-
tia poneretur pro relativo; et haec ratio ponitur
ibi: Ideo non est dicendum, quod Pater genuit
divinam essentiam. Sed hoc nullum videtur incon-
veniens. Si enim magis convenit essentia cum sup-
posito, quara universale cum singulari; si non est
inconveniens , quod universale ponatur ' pro singu-
lari, nec est inconveniens , quod essentia ponatur pro
relativo.</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e108">Respondeo: Dicendura, quod si essentia pone-
retur pro relativo, esset inconveniens , non a parte
rei, sed a parte expressionis fidei. Tunc enim vi-
deretur et ' notaretur unitas essentiae in quadam di-
stinctione. Esset etiam inconveniens , quia quod po-
nitur pro relativo in quantum huiusmodi, non indicat
essentiam. Si ergo " essentia poneretur pro relativo,
essentia aliquando non indicaret essentiam , quod est
omni rationi contrarium.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l1d5dubia-Dd1e112">
<head xml:id="bb-l1d5dubia-Hd1e114">DUB. II.</head>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e117">Item secundo dubitatur de secunda ratione , in
qua ducit ad hoc inconveniens , quod eadem res
gigneret se ipsam, et ponitur, ibi: Item cum Deus
Pater sit divina essentia, si eius esset genitor , es-
set utique genitor eius quod ipse est, quia es-
sentia dicit quid commune, sicut et hoc nomen
Dem; sed si dicatur : homo^ Petrus generat ho-
niinem , et ipse est horao : ergo generat se , argu-
nientum istud nihil valet. Similiter videtur hic : Pater
generat Deum : ergo etc. , pari ratione nec in pro-
posito.</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e120">Respondeo: Dicendum, quod commune dicitur
-quod est in multis; sed hoc potest esse tripliciter:
aut quod plurificatur in multis et quantum ad for-
mam et quantum ad suppositum , ut hoc nomen
hrnio; et tale habet unitatem rationis, quae admittit
distinctionem et quantura ad rera et quantura ad
modum '. Unde bene dicitur homo esse ab homine ,
et: duos esse homines. Alio modo est commune
quod phirificatur quantum ad suppositum, non
quantum ad formam, ut hoc nomen Deus; et tale
habet unitatem rei, secundum quod res norainat
naturara cum multiplicatione suppositorura : et ideo
recipit distinclivum ^ quod importat distinctionem ut
modum, non ut rem. Unde conceditur: Deus de
Deo , sed non : Deus est alius a Deo. Est tertio
modo commune secundum nomen, quod est In mul-
tis, nec tamen plurificatur quantura ad foi-mam,
quia est unum in multis, nec quantum ad supposita,
quia pro illis non supponit , ut hoc nomen esse^Uia.
De tali communi verum est dicere, quod non recipit
distinctionem nec quantum ad modum, nec quan-
tum ad rem; tunc enim notaretur idem distingui a
se. Et ita argumentum Magistri est bonura : si Pater
genuit essentiam, Pater genuit se; et" loquitur de
communi a parte vocis significantis , non a parte
rei , quia a parte rei eadera coraraunitas esi in hoc
quod esl Deus et in hoc quod est essentia.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l1d5dubia-Dd1e124">
<head xml:id="bb-l1d5dubia-Hd1e126">DUB. III.</head>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e129">Item tertio obiicitur contra tertiam rationem :
si Pater genuit divinam essentiam , tunc genitum gi-
gnenti causa est, ut sit et Deus sit, et ponitur ibi:
Et si ita est, non genito gignens etc. Sed haec ratio
nihil videtur valere, quia ratio causae non cadit in
divinis ; <quote xml:id="bb-l1d5dubia-Qd1e131"> causa enim est cuius esse sequitur aliud ' </quote> ;
sed in divinis non est aliud: ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e135">Item, non sequitur: Pater genuit sapientiam:
ergo est sapiens sapientia genita: ergo pari ratione
nec praedicta locutio* valet.</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e138">Respondeo: Dicendum, quod, suraendo nomen
causae proprie, non cadit in divinis', cadit tamen
et recipitur ratio principiantis et ratio inforraantis,
et pro his accipitur nomen causae. Quoniam igitur
ratio essendi significatur per hoc nomen essentia:
ideo essentia signiflcat '" quodam raodo in ratione cau-
sae respectu entis. Si ergo essentia esset genita ab
ente , significaretur in ratione effectus sive principiati,
et idem esset tunc principium et principiatura re-
spectu eiusdem, quod est irapossibile; et in hoc fun-
datur ratio Magistri.</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e141">Ad illud quod obiicitur de sapientia; dicendum,^
quod tactum est de ipsa in quaestionibus extra lit-
teram ", quia noraen ita abstractum, sicut essentia,
non supponit pro relativo, sapientia bene supponit
pro relativo; et ita est ibi accidens: Pater est sa-
piens sapientia et genuit sapientiam: ergo est sa-
piens sapientia quam genuit, vel sapientia genita.
In nomine autem essentiae non est accidens , quoniam
idem signiflcat et supponit.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l1d5dubia-Dd1e145">
<head xml:id="bb-l1d5dubia-Hd1e147">Dub. IV.</head>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e150">Ita etiam non est dicendum, quod divina es-
ow|rtiOjab- «enfta genuit Filium. Contra hoc obiicit loachim, tam
chim. contra positionem quam contra 7-ationem. Contra po-
sitioiwm, quia si essentia non generat nec generatur
nec procedit : ergo in divinis est res generans et ge-
nita et procedens, et res nec generans nec genita nec
procedens ; et ita est M ' quaternitas , si sunt qua-
tuor res.</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e153">Item , irridet rationem Magistri : si essentia ge-
nerat essentiam, et essentia est una res : ergo una
res generat se ipsam. Similiter, inquit loachim , po-
tuisti dicere, Petre: Deus generat Deum, et' unus
est Deus: ergo eadem res generat se ipsam.</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e156">Respondeo : Dicendum , quod loachim non recte
arguit, et deficit sua ratio, quia res non accipitur
uniformiter, quia cura dicitur res primo modo,
ibi accipitur res pro re naturae; sed cum dicitur '
secundo modo, accipitur pro ipsa natura divina.
Praeterea, deficit ab insufficienti , quia non valet:
si aliquid dicitur de aliquo ^ , et non dicitur de alio,
quod propter hoc illa faciant numerum. Unde non
valet: Petrus est individuum: homo non est indivi-
duum : ergo Petrus et homo sunt duo. Habere enim
proprietatem et non habere non sufQcit ad distin-
guendum.</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e159">Ad instantiam eius dicendum , quod non recte
instat; quia essentia est res una quantum ad sup-
positum et significatum ; non enim supponit perso-
nas ; sed Deus est res una quantum ad significatum,
sed plures quantum ad suppositum. Et ideo igno-
^totoSm ranter loachim reprehendit Magistrum, et quia ", cum
esset simplex, non est reveritus Magistrum, ideo iusto
Dei iudicio damnatus fuit libellus eius in Latera-
nensi Concilio, et positio Magistri approbata".</p>
</div>
<div xml:id="bb-l1d5dubia-Dd1e164">
<head xml:id="bb-l1d5dubia-Hd1e166">DuB. V.</head>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e169">Item quaeritur de hoc quod dicit Hilarius : Nihil
hahet Filius, nisi quod nascendo accepit. Quaeritur
ergo de hoc verbo accepit, utrum dicat substantiam
vel relationem. Si substantiam : ergo Pater similiter
accepit; si relationem: ergo' cum essentiam acce-
perit Filius, essentia est accepla: ergo essentia re-
fertur.</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e172">Respondeo : Dicendum, quod accipere dicit duo,
scilicet habere et esse ab alio; quantum ad ha,bere
respicit essentiam; sed quantum ad hoc quod est
esse ab alio, respicit personam: unde per verbum
accipiendi significatur, quod essentia habetur a per-
sona , quae est ab alio '.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l1d5dubia-Dd1e176">
<head xml:id="bb-l1d5dubia-Hd1e178">DuB. VI. </head>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e181">Item quaeritur de hoc quod dicit : Et ideo non
refertur ad aliud, quod in uno subsistit ex uno,
quia videtur falsum; quoniam Filius subsistit a Pa-
tre , tamen refertur ad Spiritum sanctum '.</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e184">Respondeo: Hoc potest intelligi dupliciter: imo
modo, quod Filius non habet respectum nisi ad
unam personam ; et hoc intelligitur in quantum Fi-
lius, quia in quantum spirans est, refertur ad alium;
vel quod persona Filii non habet respectum nisi ad
unam naturam ; et hoc verum est, quia Filius non
habet in se nisi naturam Patris.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l1d5dubia-Dd1e188">
<head xml:id="bb-l1d5dubia-Hd1e190">DuB. VII.</head>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e193">Item quaeritur de hoc quod dicit : Et naturam
suam , ut ita dicam, sequitur indemutabilis Deus.
In divinis enim non est prius nec posterius, et ita
nec praecedere nec sequi. Si tu clicas, quod est
secundum rationem intelligendi ; hoc nihil est , quia
Deus gignens nec secundum rem, nec secundum
intellectum sequitur aliquid '".</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e196">Respondeo: Dicendum, quod Hilarius improprie
loquitur, et ideo addit determinationem : ut ita dicam;
et tantum vult dicere sequi, quantum inseparabi-
liler comitari " et consociare et ab illo non recedere,
et hoc patet per sequens</p>
</div>
<div xml:id="bb-l1d5dubia-Dd1e200">
<head xml:id="bb-l1d5dubia-Hd1e202">DuB. VIII.</head>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e205">Item quaeritur de auctoritatibus Augustini, pri-
mo de hoc quod dicit, quod Deus semel genuit
Filium. Videtur enim male dicere semel , quia se-
mel dicit vicissitudinem ; sed in generatione aeterna
nulla cadit vicissitudo: ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e208">Respondeo: Dicendum, quod semel potest dicere
nunc temporis, vel nunc aeternitatis. Et si dicat
nunc temporis, cum tempus habeat diversa nunc,
notal intercisionem ; si nntem nunc aeternitatis , et '
illud nunc seniper est et invariabile et unum, semel
dicit omnimodam invariabilitatem , perfectionem et
unitatem.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l1d5dubia-Dd1e212">
<head xml:id="bb-l1d5dubia-Hd1e214">DuB. IX</head>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e217">Item quaeritur de hoc quod dicit : FUii cari-
tatis suae, utrum caritas accipiatur ibi essentialiter ,
aut notionaliter. Si essentialiter : ergo Christus Filius
est essentiae, quod non conceditur. Si tu dicas,
quod est impropria locutio, et est sensus: Filii
essentiae, id est,qui est essentia; tunc nullus vi-
detur sensus, et pro nihilo additum^ hoc quod
est caritatis. Et rursus <name ref="#Augustine">Augustinus</name> exponit, Fi-
lii caritatis, id est Filii dilecti; sed Pater diligit
Filium Spiritu sancto: ergo etc. Si propter hoc di-
cas, quod tenetur notionaliter ; tunc ergo Filius Dei
est Filius Spiritus sancti , quod absurdum est omnino.</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e223">Respondeo : Ad ^" hoc dicunt ahqui , quod ille
genitivus nec proprie essentiahler nec proprie no-
tionaliter, sed medio modo tenetur , id est appro-
priate. Licet enim caritas sit omnibus communis et
proprium Spiritus sancti, uno tamen modo appro-
priate convenit Patri, quia caritas est amor gratui-
tus ; et sic dicit Richardus , quia amor gratuitus
est, qui tantum dat et nihil accipit^ et hoc est in
persona Patris, ideo appropriatur Patri. Alio modo
dici potest, quod caritas ibi tenetur essentialiter ,
sicut dicit Augustinus, quod^ nihil aliud est dicere
Filii caritatis quam Filii substantiae; sed genitivus
non construitur in ratione principii, sed ex vi de-
clarationis essentiae% et est sensus: Filii caritatis,
id est Filii cari; et Filii substantiae vel naturae,
hoc est Filii consubstantialis et naturaUs.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l1d5dubia-Dd1e227">
<head xml:id="bb-l1d5dubia-Hd1e229">DuB. X. </head>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e232">Item quaeritur de hoc quod dicit, quod Filius
est de substantia Patris homoousion, quia — cum
fdius naturalis partem substantiae trahat a patre, par-
tem a matre in his inferioribus, et in Deo totain
substantiam trahat a Patre — videtur quod Pater
non tantun\ deberet dici pater , sed etiam mater , et
multo fortius mater, quia mater plus dat quam pater.
Item , Filius Dei vocat se sapientiam et sapientiam ,
quae concipitur et parturitur, Proverbiorum octavo'.
Ergo cum hoc proprium sit matris, videtur quod
Pater proprius deberet dici mater quam pater.</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e235">Respondeo : Dicendum , quod nomen matris non
transfertur ad divina. Et unam rationem assignat
Anseimus in Monologio * : quia principium maternum
praeexigit alind principium prius. Et ratio huius
est, quia mater est principium passivum, et omne
tale movetur ab aho : ergo ante ipsum est princi-
pium aliud. Quoniam igitur principium generationis
Filii est primum et est pure actuale, ideo nullo modo
transfertur maternum principium; transfertur tanien
actus maternus, ut concipere et parturire , pro eo
quod ibi agit unum principium quod' hic duo.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l1d5dubia-Dd1e240">
<head xml:id="bb-l1d5dubia-Hd1e242">DuB. XI. </head>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e245">Item quaeritur de hoc quod dicit , quod Filius
et Spiritus sanctus non est de nihilo. Videtur enim
falsum , quia illud quod de nuUa praeiacente mate-
ria est , de nihilo est ; sed Filius et Spiritus sanctus
sunt huiusmodi : ergo etc. Situ dicas, quod Filius
et Spiritus sanctus sunt de aliquo, ut de Patre; quae-
ritur tunc , utrmn Pater sit ex nihilo; et videtur
quod sic, quia non aliquid et Jiihil convertuntur ;
sed Pater non est ex '" ahquo: ergo est ex nihilo.
Item, quia Pater non habet principium effectivum,
ideo dicitur esse a nullo: ergo " cum non habeat
materiam, debet dici de nihilo. Si conceditur de
Patre; contra: omne quod habet esse de nihilo, est
creatum " : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e248">Respondeo: Dicendum, quod cum dicitur ali-
quid esse de nihilo, secundum <name ref="#Anselm">Anselmum</name> in Mono-n
logio" triphciter potest intelligi. Uno modo, ut
nihil accipiatur simpliciter privative vel
ut cum dicitur de tacente : iste loquitur de nihilo ;
alio modo positive , ut si ita dicatur vel ' intelli-
gatur aliquid fleri ex nihilo , sicut cultellus de ferro;
tertio moclo partim positive, partim privative, ut
si dicatur aliquid fieri ex " nihilo , quia post nihil
est aliquid, sicut dicitur: de paupere fit dives.
</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e254">
Ratio autem huius multiplicitatis est haec. Nam
primo distinguendum est, quod ' negatio eius quod
est nihil, potest sistere intra, vel ferri ad hoc ver-
bum fieri. Si feratur ad verbum , tunc fie^H de nihilo
hoc est^ non fieri de aliquo, sicut loqui de nihilo,
id est de nuila re. Si autem non feratur ad ver-
bum, tunc affirmatur fieri; et tunc duplex est,
quia de potest intelligi materialiter ; et tunc signi-
ficatur, quod nihil sit materia alicuius, et habetur
secundus sensus. Item, potest teneri ordinaliter, et
tunc est ^ tertius sensus , sicut creatura dicitur fieri
de nihilo.
</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e257">
Dicendum ergo, quod secundum primum sensum
Deus potest dici de nihilo esse , sive Pater sive di-
vina essentia; tamen hic modus non est usitatus.
Quantum ad secundimi modura, omnino nihil fit ex
nihilo, quia nihil nullius est materia''. Quantum
ad tertium modum , secundum quem loquitur Augu-
stinus ', quod sola creatura fit de nihilo sive est de
nihilo, quia de notat ibi ordinem, ut habeat esse
post non esse , hoc quod est de nihilo privat mate-
riam praeiacentem. Quamvis ergo Pater et Filius et
Spiritus sanclus non habeant materiam praeiacentem,
quia tamen non habent esse post non esse, ideo non
dicuntur esse ex nihilo: et ideo non valet primmn
argumentum, quia procedit ab insufficienti.
</p>
<p xml:id="bb-l1d5dubia-d1e261">
Secundum vero et tertium argumentum, de Pa-
tre factum, procedit, secundum quod negatio eius
quod est nihil, fertur extra ad verbum et facit ora-
tionem negativam — aliter enim non aequipollet
non esse^ de aliquo et esse de nihilo — et secun-
dum hunc sensum, sicut conceditur, quod Pater a
nuUo sit , ita de nihilo. Tamen, sicut dictum est,
sensus iste non est usitalus ; communiter enim
utimur hac locutione, secundum quod negatio de
nihilo sistit intra , et hoc quod est de accipitur ibi
ordbialiter.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>