-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-l2d14p1a3q2.xml
100 lines (94 loc) · 15.2 KB
/
bb-l2d14p1a3q2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>II, Distinctio 14, P. 1, A. 3, Q. 2</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>II, Distinctio 14, P. 1, A. 3, Q. 2</title>
<date when="2018-03-24">March 24, 2018</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="Quaracchi1885">Quaracchi 1885, Volume 2</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2018-03-24" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-l2d14p1a3q2">
<head xml:id="bb-l2d14p1a3q2-Hd1e99">II, Distinctio 14, P. 1, A. 3, Q. 2</head>
<head xml:id="bb-l2d14p1a3q2-Hd1e102" type="question-title">Utrum motus caeli sit a propria forma vel ab intelligentia.</head>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e105">Secundo quaeritur, utrum motus caelorum sit a propria forma vel ab intelligentia.
Et quod sit a propria forma, videtur.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e108">1. Sicut vult <name ref="#Aristotle">Philosophus</name> : <quote xml:id="bb-l2d14p1a3q2-Qd1e113">Natura est principium motus et quietis in eo, in quo est</quote> : ergo omnis motus naturalis est a forma intrinseca ; sed <quote xml:id="bb-l2d14p1a3q2-Qd1e116">motus caeli est naturalis</quote>, sicut probat <name ref="#Aristotle">Philosophus</name> : ergo est a propria forma.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e123">2. Item, leve sua levitate et virtute potest sursum ascendere, nullo impellente, et similiter grave descendere absque aliqua intelligentia movente. Si ergo forma caeli perfectior est quam elementaris, et figura eius aptissima ad motum circularem, videtur quod moveri possit a propria forma absque omni intelligentia.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e127">3. Item, plus est movere se ipsum exeundo locum proprium quam non exeundo ; sed virtus lucis est se diffundere per corpora alterius naturae, et etiam diffundendo redire : ergo videtur quod multo fortius corpus caeli per naturam lucis possit se in suo orbe movere absque influentia alicuius spiritualis substantiae.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e130">4. Item, motus animalium est a forma propria et intrinseca, et hoc spectat ad complementum motus : ergo cum motus caeli sit multo completior, erit a forma propria et intrinseca : ergo vel caeli non moventur ab intelligentia, vel intelligentia est ipsius caeli perfectio et forma. Sed intelligentia aliqua non est perfectio caeli, sicut dicit <name ref="#JohnDamascenus">Damascenus</name>, II libro, c. 6 : Caeli sunt inanimati et insensibiles : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e136">5. Item, nullus motus necessarius pendet a voluntate creaturae tamquam a principali motore ; sed motus caeli est uniformis et necessarius secundum Sanctos et philosophos : ergo non est a voluntate alicuius angeli vel intelligentiae.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e139">6. Item, virtus illius angeli vel intelligentiae est finita ; sed virtus finita in movendo recipit fatigationem et laborem, maxime cum movet illud quod non est per se mobile : aut ergo caelum movetur propria forma, aut si movetur virtute intelligentiae, necesse est illam laborare et lassari.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e142">Contra : 1. <quote xml:id="bb-l2d14p1a3q2-Qd1e144">Omne quod movetur, ab alio movetur</quote> ; sed caelum secundum se totum movetur : ergo videtur quod praeter materiam et formam eius sit ponere aliquid, a quo moveatur ; hoc autem non est nisi angelus vel intelligentia : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e148">2. Item, omnis motor est in actu respectu mobilis, sed totum caelum est mobile ; sed nihil idem est simul in actu et potentia : ergo caelum non potest moveri a se sive propria virtute.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e152">3. Item, omnis motor sufficiens distat a mobili : cum ergo nulla forma extensa distet a materia, nulla forma extensa potest esse motor sufficiens. Sed forma caeli est forma corporalis et extensa, et motus eius, cum sit praecipuus inter alios motus, est a motore sufficiente : ergo non potest esse a virtute propriae formae.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e155">4. Item, omne quod naturaliter movetur ad locum aliquem, si movetur ab illo loco, movetur praeter naturam : ergo si caelum movetur naturaliter ab oriente in occidens, ab occidente in oriens non regyratur per naturam : ergo videtur quod caelum habeat motorem alium quam formam propriam.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e158">5. Item, omne quod movetur propria forma, movetur propter propriam indigentiam ; natura enim formae non movet nisi propter appetitum rei. qua naturaliter indiget ; sed caelum, sicut dicunt Sancti et philosophi, non movetur propter propriam indigentiam : ergo non movetur a propria forma et natura.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e161">6. Item, quod movetur a propria forma naturaliter movente nunquam quiescit nisi violenter, ipso existente in eadem dispositione ; sed caelum, quantum ad naturam suae formae, semper erit in eadem dispositione : ergo aut non movetur a propria forma et natura aut nunquam quiescit vel, si quiescit,.violenter quiescit. Si igitur caelum aliquando quietabitur, et non violenter, ergo motus eius non est a virtute formae intrinsecae.</p>
<div xml:id="bb-l2d14p1a3q2-Dd1e164">
<head xml:id="bb-l2d14p1a3q2-Hd1e166">CONCLUSIO</head>
<head xml:id="bb-l2d14p1a3q2-Hd1e169" type="question-title">Caelum non est animatum, sed vel movetur a propria forma,
Deo defectum virtutis supplente, vel a Deo mediante Angelo</head>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e172">Respondeo : Dicendum quod in hac quaestione duae sunt positiones probabiles, concordes rationi et Scripturae, praeter illam tertiam viam, quam quidam philosophi posuisse videntur, scilicet quod caeli haberent animas, et quod caelum esset magnum animal et quod moveretur a propria forma perfectiva, sicut movetur animal ; et hanc animam motricem posuerunt regi et dirigi a Deo mediante intelligentia.
Sed haec positio falsa est et erronea. Sicut enim dicit <name ref="#JohnDamascenus">Damascenus</name>, caeli sunt inanimati et insensibiles ; et quod dicuntur Deum aliquando benedicere, hoc est dictum per prosopopeiam. Et ista est communis sententia Sanctorum. Ideo <name ref="#Augustine">Augustinus</name> retractat illud verbum, quod dixerat, in libro De immortalitate animae, quod mundus animatur ; et si aliqui Sancti videantur hoc dicere, sicut Hieronymus, super Ecclesiastem, hoc totum intelligendum est dictum metaphorice. Non solum autem haec positio est contra catholicos doctores, sed etiam contra philosophicos tractatores, qui ponunt quod substantia intellectualis non unitur corpori nisi mediante vegetabili et sensibili ; et ita, si caelum perficeretur a substantia spirituali, haberet sentire et vegetari et ita naturaliter posset corrumpi.
Et propter hoc, ista positione omnino eiecta, intelligendum est quod duplex est hic modus dicendi satis catholicus.
</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e181">Quidam enim dicunt quod caelum movetur a propria forma hoc modo. Caelum habet quantitatem et figuram et per hanc est ad motum habile ; habet nihilominus lucis perfectionem et formam, quae inter caeteras formas corporales est maxime activa, et quasi medium tenens inter formas spirituales et corporales ; et per virtutem huius formae moventur corpora caelestia orbiculariter multo sufficientius quam elementa moveantur motu recto ; nec oportet ad motum caeli adhiberi ministerium angeli vel animae, sicut nec ad motum cuiuslibet elementaris naturae. Nec obstat illud quod movens debet esse aliud a mobili, quia, sicut animal secundum aliud sui movet, secundum aliud sui est mobile, et tamen totum est movens et mobile : sic et in caelo intelligendum est quod est mobile per naturam quantitatis et figurae et movens per naturam lucis activae. Nec obstat illud quod recedit ab eodem loco, ad quem movetur ; caelum enim proprie non habet moveri ad locum sed potius circa locum ; nec pars, quae est in oriente, movetur ad occidens, quia illum situm intendat determinate, sed quia intendit moveri orbiculariter, qui est motus competens suae naturae. Unde sicut dicitur in radio, quod procedit et retrocedit per virtutem suam, cum fit repercussio ad aliquod corpus splendidum, sic est in proposito. Et per hoc respondent ad omnes obiectiones.
Difficile tamen est secundum hanc positionem sustinere quomodo caelum moveatur a propria forma et naturali et, illa permanente, quiescat praeter violentiam. Difficile est etiam intelligere, quomodo non moveatur propter propriam indigentiam, si appetitus ille est in forma intrinseca. Et ideo isti compelluntur ad hoc redire, ut dicant quod ad motum caeli non sufficit virtus propriae formae, sed simul cum ea requiritur influxus divinae potentiae, secundum quem caelum habet moveri et quiescere.
Sed tunc remanet quaestio, quid sit ille influxus, utrum dicat quid creatum vel increatum ; et sive hoc dicat sive illud, non est facile explicare quare Deus illum motum exerceat sine ministerio spiritualis creaturae, cum illi sit natus convenire.
Nec tamen de facili potest hoc improbari, si quis hoc dicat, quod defectum istius creaturae corporalis velit Deus per semetipsum supplere, ut ostendat se esse Deum caeli et terrae ; et ita dicatur caelum moveri virtute propria, quod, si aliquid desit sibi ad movendi sufficientiam, suppleatur ab ipsa virtute divina. Et sic sustinendo hanc positionem, responsio ad obiecta est satis plana.
</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e184">Alia vero positio est, quod Deus movet caelum mediante intelligentia creata sive mediante angelo ; et hoc competebat ordini, quem Deus constituit universo, de quo dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, Super Genesim ad litteram, quod Deus sic mundum ordinavit, ut spiritum praeficeret omni corpori. Et ideo, sicut congruum est angelos deputari ad ministerium hominum, sic etiam congruum est deputari ad motum et regimen caelorum, cum in hoc etiam ministrent homini viatori et divinae subserviant maiestati. Et hoc videtur <name ref="#Augustine">Augustinus</name> sentire, in III De libero arbitrio, loquens de angelica natura, de qua dicit quod non sua maiestate continet omnia, sed inhaerendo ilii maiestati et eius imperiis devotissime obtemperando, a quo et per quem et in quo facta sunt omnia.
Et haec positio magnorum est tam in theologia quam in philosophia, quia concors pietati fidei et rationi plurimum esse videtur. Si igitur hanc positionem sustinere velimus, de facili potest ad obiecta in contrarium responderi.
</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e194">1. Ad illud quod obicitur primo, quod motus ille est naturalis, dicendum quod motus ille per comparationem ad primum mobile naturalis esse dicitur, quia natura eius et figura illi motui concordat. Nec oportet quod omne quod est naturale sit a principio intrinseco sicut a tota causa, sed sufficit quod virtus intrinseca cooperetur virtuti activae.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e197">2. Ad illud quod obicitur de gravi et levi, dicendum quod ad motum gravis non sufficit solummodo gravitas sive qualitas propria, immo concurrit virtus loci attrahentis et virtus loci expellentis et virtus corporis quinti, praeter illa duo moventia, quae ponit <name ref="#Aristotle">Philosophus</name>, scilicet generans grave et leve, et removens prohibens ; et quia haec ad motum caeli non possunt concurrere, oportet quod concurrat virtus spiritualis substantiae.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e203">3. Ad illud quod obicitur de diffusione lucis, dicendum quod ille non est motus localis proprie, sed magis motus alterationis. Unde sicut ignis potest calorem suum diffundere deorsum, tamen virtute propria non se movet de loco in quo est ; sic in caelesti corpore inteliigendum est esse.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e206">4. Ad illud quod obicitur, quod ad completionem motus facit quod aliquid moveatur a principio intrinseco, dicendum quod hoc accidit. Non enim hoc est propter unionem motoris ad mobile, sed propter sufficientiam motoris, qui quidem est substantia spiritualis distans a materia ; unde distantia motoris a mobili et completio motoris illa est quae facit ad motoris perfectionem. Hoc autem multo magis reperitur in motu caeli, quod movetur ab angelo sive ab intelligentia, separata secundum substantiam, unita secundum virtutem, quam sl moveretur a propria forma.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e209">5. Ad illud quod obicitur, quod necessarium non pendet a voluntario, dicendum quod verum est de voluntate vertibili. Quamvis autem voluntas angeli sit per naturam vertibilis, tamen per gloriam omnino invertibilis efficitur ; et talem substantiam inteliigendum est esse caeli motricem, quae, ut dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name> summae maiestati continenti perfecte inhaereat. Et quod talis substantia sit motrix caeli, ostendit ipsius motus nobilitas et uniformitas et necessitas ; ostendit nihilominus quies futura, cum perfecta erit superna civitas, quam consummandam finaliter ordinatur ministratio angelica.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p1a3q2-d1e215">6. Ad illud quod obicitur, quod cum sit virtutis finitae, lassatur, dicendum quod lassationem non facit finitas, sed improportio motoris ad mobile vel contrarietas vel ineptitudo ex parte mobilis ; quorum nullum est in proposito. Et sic patent quaesita, et per hoc etiam manifestantur quae dicuntur in littera.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>