-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-l2d14p2dubia.xml
139 lines (123 loc) · 25.7 KB
/
bb-l2d14p2dubia.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>II, Distinctio 14, P. 2, Dubia</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>II, Distinctio 14, P. 2, Dubia</title>
<date when="2018-03-24">March 24, 2018</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="Quaracchi1885">Quaracchi 1885, Volume 2</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2018-03-24" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-l2d14p2dubia">
<head xml:id="bb-l2d14p2dubia-Hd1e99">II, Distinctio 14, P. 2, Dubia</head>
<div xml:id="bb-l2d14p2dubia-Dd1e102">
<head xml:id="bb-l2d14p2dubia-Hd1e104">Dub. I.</head>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e107">In parte ista sunt dubitationes circa litteram, et primo quaeritur de hoc quod dicit : Congregentur aquae in locum unum, et appareat arida. Primo enim videtur inconvenienter dicere : Congregentur aquae in locum, quia motus ad locum est entis completi ; sed aquae nondum erant productae : ergo male dixit in locum unum congregari.
Item, nihil potest apparere nisi color ; et nullum elementum simplex est coloratum : ergo terra non potest apparere. Male ergo dicit : appareat arida
Item, cum sint alia duo elementa, videlicet ignis et aer, videtur quod insufficiens sit Scriptura, quae nihil de eorum distinctione explicat.
Iuxta hoc quaeritur, quare elementum aquae nominet pluraliter, et elementum terrae singulariter. Si tu dicas, quod hoc est propter aquarum dispersionem, tunc videtur quod male dicat : Congregentur aquae in locum unum.
Item, quaeritur, quare elementum terrae primo vocat aridam et postea vocat terram, cum ante sit dictum : In principio creavit Deus caelum et terram.
Item, cum elementum aquae sit insipidum per naturam et maria sint salsa, non videtur quod congrega tiones aquarum debeant appellari maria.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e110">Respondeo : Dicendum quod Scriptura distinctionem elementorum in his verbis valde eleganter explicat, si quis attendat. Quia enim motus ad situm non est nisi rei completae et habentis formam, nihil aliud fuit aquas congregari in unum, quam ipsi elemento aquae, dando speciem unam et inclinationem ad locum speciei debitum, simul secundum exigentiam formae et inclinationis ad situm dare locum congruum.
Et quia locus aquae est immediate esse circa terram, dum aqua congregatur, ab elementis superioribus, scilicet aere et igne, separatur. Ergo in congregatione aquarum tangitur per consequens distinctio aliorum duorum elementorum. Rursus, quia aquae sunt natae circumdare terram, et si ex omni parte circuirent terram, ad habitandum nobis et animalibus apta non esset ; ideo sic distinxit, ut in superiori superficie arida appareret. Rursus, si terra esset omnino ab aqua separata, ad germinandum non esset apta ; et ideo sic Deus arefecit terrae superficiem, ut tamen ipsius radicem aqua impleret et per decursum fluviorum etiam irrigaret.
Et propter haec tria tria dicit Scriptura : primo propter elementorum distinctionem : Congregentur aquae in locum unum ; secundo vero propter superficiei terrae denudationem : et appareat arida ; tertio propter irrigationem, quam ab aquis suscipit, ut germinare possit, dicit : vocavit aridam terram, congregationesque aquarum appellavit maria.
Et ex his patent obiecta.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e113">Quod enim primo obicitur de verbo congregandi non valet, quia non fecit Deus aquas congregari sicut prius existentes, sed sicut dans eis formam et naturam, per quam sint aptae natae in unum locum concurrere.
Similiter patet illud quod obicitur de apparitione terrae, quia terra quae apparet, non est elementum purum sed elementum commixtum.
Similiter patet illud quod obicit de distinctione elementorum aliorum, quia in his duobus quae sunt maxime sensibilia et tractabilia, clauditur illorum distinctio quae sunt sensibus nostris occulta.
Similiter patet quare aquam vocat pluraliter et terram singulariter, propter scilicet earum dispersionem. Humidum enim proprio termino est male terminabile ; quia tamen siccum de sui natura terminabile est, ideo terram vocat singulariter.
Et prius vocat eam aridam et postea terram, quia primum nomen dicit proprietatem elementi, videlicet siccitatem, secundum vero nomen dicit eius usum sive utilitatem, quam habet per commixtionem aquae, ut possit coli et fructificare ; ideo dicitur terra quasi trita.
Similiter patet illud quod obicit de aquis. Appellantur enim maria, non quia amaritudo sit prima qualitas aquae, sed quia consequitur aquam in sua congregatione propter grossitiem partium, quae remanent subtilioribus elevatis sursum, vel penetrantibus in terrae profundum, ex qua sub-tiliatione dulcescant.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d14p2dubia-Dd1e117">
<head xml:id="bb-l2d14p2dubia-Hd1e119">Dub. II.</head>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e122">Item quaeritur de hoc quod dicit : Eodem die protulit terra herbam virentem. Videtur enim hoc factum esse inordinate ; si enim firmamentum prius factum est quam terra, prius debuit ornari quam terra.
Item, cum mineralia corpora sint ex terra ita bene sicut ligna, videtur quod insuffidenter determinet Scriptura ea quae virtute divina producuntur ex terra.
Item, quaeritur, utrum tunc terra germinaverit tribulos et spinas. Si enim tunc non produxit, videtur quod post peccatum terra fuit fecundior, et novam recepisse potentiam ad producenda talia. Si vero tunc produxit, videtur Scriptura insufficiens, quia non exprimit ; videtur etiam sibi contraria, dum in 3, 17 Genesis dicit, illa in poenam hominis germinari : maledicta terra etc.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e125">Respondeo : Dicendum est quod Scriptura ordinate exprimit et Deus ordinatissime fecit, dum eodem die, quo terra producta est, ex ea herbas et ligna prodire fecit : tum propter erroris remotionem, ut dicit Basilius ne crederetur quod soi esset causa principalis terrae nascentium, sicut dicit <name ref="#Aristotle">Philosophus</name>
quod terra est mater plantarum, et sol pater ; tum etiam, quia plantae et herbae sunt quasi connaturales terrae, dum ei sunt radicitus affixae, trahendo ex ipsa fomentum et originem. Non sic autem est in ornatibus aliorum trium ; et per hoc patet primum obiectum.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e134">Quod vero obicitur de corporibus mineralibus, dicendum quod quia parum recedunt a natura terrae, et quia latent sub terra, non curavit Scriptura specialiter exprimere.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e137">Ad illud quod quaeritur de spinis et tribulis, dicendum quod tunc productae sunt, pro eo quia perfecta fecunditas data est terrae, et nulla herba est, quantumcumque vilis, quae non sit alicuius utilitatis et virtutis ; et ideo cum aliis virentibus herbis et lignis fructiferis intelligendum est ista produci ; et Scriptura ea sub illorum generalitate comprehendit.
Et quod obicitur, quod generata sunt in poenam peccati, dicendum quod spinam et tribulum generari, ubi seminatur frumentum, hoc est in poenam peccati et ex maledictione terrae, quae cum colitur ut det fructum unde homo sustentetur, potius producit unde homo crucietur. Quod autem in multis locis generatur spina et tribulus, hoc non est poena, sed natura.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d14p2dubia-Dd1e141">
<head xml:id="bb-l2d14p2dubia-Hd1e143">Dub. III.</head>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e146">Item, quaeritur de hoc quod dicit : Fiant luminaria in firmamento caeli, et quaeritur, quae sint ista luminaria. Si tu dicas, quod sol et luna, quia Scriptura explicat : Fecit Deus duo luminaria magna etc., videtur esse instantia. Primo, quia ista non sunt in firmamento sed sub firmamento ; secundo vero, quia luna non est luminare magnum, cum iudicio sapientum multae stellae sint maiores ; tertio vero, quia luna non videtur esse luminare, sed potius corpus opacum, dum sui interpositione solem facit eclipsari. Si tu dicas, quod luna dicitur luminare, non quia ex se luceat, sed quia lumen a sole recipit, obicitur contra hoc, quia, cum luna sit de natura quintae essentiae, sicut et sol, videtur quod ita debeat lucere, sicut sol.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e149">Item, quaeritur, si lumen recipit, aut sicut corpus transparens aut sicut terminatum aut sicut speculum quod partim habet naturam terminati et partim transparentis. Si recipit sicut transparens, tunc videtur quod non obiciat se visui per se, et quod etiam non possit occultare solem. Si sicut terminatum, tunc duplex oritur inconveniens : primum, quod cum corpus terminatum non est nisi mixtum, non potest luna esse corpus terminatum ; secundum vero, quia tunc non illuminabitur nisi in superficie : ergo videtur quod parum de lumine suscipiat et parum refundat : ergo non debet dici luminare. Si vero recipit sicut speculum, tunc similiter duplex est inconveniens : primum, quod in luna debemus videre imaginem sive speciem solis, sicut videtur in speculo ; aliud, quia tunc non deberet luna illuminare in omnem partem, sicut nec speculum imaginem offert secundum omnem partem.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e152">Propter hoc igitur est quaestio, quare luna dicatur esse luminare, et quare magis lucet de nocte quam de die, et etiam quare magis lucet, dum a sole elongatur, quam cum ei appropinquat ; contrarium enim debet esse si ab ipso accipit lumen.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e155">Respondeo : Dicendum quod circa luminaria caeli quidam singularem tenent opinionem, dicentes quod corpora caelestia sunt ex quatuor elementis, praedominante in eis natura ignis sive caelestis corporis, quod dicunt esse naturae igneae ; praedominante, inquam, non solum secundum qualitatem, sed etiam secundum quantitatem ; et secundum quod in eis magis praedominatur illa natura, secundum hoc habent loca magis et magis suprema. Et quoniam in luna, quae nobis proximior est, minime dominatur natura ignea inter caetera luminaria, et plus reperitur in ipsa de natura luminis susceptiva ; hinc est quod luna per se parum lucet et ex praesentia solis multum suscipit lumen, adeo ut mereatur dici luminare, et magnum luminare propter magnum effectum luminis, quem habet in terris. In suae autem positionis testimonium adducunt hoc quod luna videtur esse corpus terminatum et coloratum ; et ideo inter nos et solem posita radios solis nobis occultat, et soli opposita, dum ex ea parte qua nobis opponitur, lumen suscipit, inferiora illuminat.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e159">Sed haec positio est contra communem viam philosophorum et contra communem viam Sanctorum. Contra philosophos namque est, quia philosophi dicunt quod mixta ex quatuor elementis sunt corruptibilia ; et ad hoc quod sit conveniens mixtio, oportet quod plus sit ibi de natura gravium secundum quantitatem ; et ita luminaria caeli secundum hanc positionem et essent corruptibilia et essent gravia. Quodsi tu respondeas, quod illa sublimata sunt a natura corruptibilitatis et gravitatis, sicut corpora hominum gloriosa, hoc non solvit, quia non quaeritur hic, quid faciat Deus per gratiam et gloriam, sed qualia sint luminaria condita per naturam.
Contra communem viam Sanctorum est, quia, si corpora illa sunt mixta, nobili valde mixtione mixta sunt ; et si hoc, ergo sunt nata perfici ab anima, et sic sunt animalia ; et hoc est contra <name ref="#JohnDamascenus">Damascenum</name>, qui dicit caelos esse inanimatos et insensibiles. Hoc est etiam contra Hieronymum, adeo ut dicere astra esse animata, dicat haereticum. Unde hoc enumerat inter haereses Origenis. <name ref="#Augustine">Augustinus</name> autem retractat, quia dixerat in libro de Immortalitate animae ; non tamen omnino tamquam falsum condemnat. Ait enim sic in libro Retractationum : Animal esse mundum, sicut Plato sensit, aliique plurimi, nec ratione certa indagare potui, nec divinarum Scripturarum auctoritate persuaderi posse cognovi. Unde tale aliquid a me dictum, quomodo accipi possit quod animal sit mundus, temere dictum reprehendo, non quia hoc esse falsum confirmo, sed quia nec verum esse comprehendo. Quod si dicas, illa esse complexionata non tamen animata, quomodo verum esse poterit, cum nobis complexio sit ad suscipiendum animam proxima dispositio ? Propter haec et his similia hic modus dicendi non videtur approbandus.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e168">Secundo modo potest dici secundum philosophos, quod luminaria producta sunt ex aggregatione lucis suorum orbium. Sicut enim, si calor dispersus in unum colligeretur, fieret intensior et fortior, sic, dum natura lucis in orbibus reperta virtute sui opificis in unum colligitur, luminare constituitur, et secundum hoc luminare est maius vel minus secundum quod maior est in eo lucis aggregatio. Et quoniam luna inter corpora caelestia magis est nobis propinqua et eius orbis, hinc est quod tam ipsa quam eius orbis minus participat de perfectione lucis. Quia tamen multum est naturae lucis conformis, obiecta soli multum illuminatur ; et quia habet densitatem in partibus, ideo radiis solis pervia non est, et propterea radios, quos suscipit, refundit ex ea parte ex qua soli se obicit ; et cum sit nobis propinqua, multum nos illuminat. Et propterea sacra Scriptura vocat solem et lunam duo luminaria magna.
Et haec positio satis est probabilis, non tamen videtur omnino sufficiens. Si enim luna est ex aggregatione et densatione partium sui orbis luminosa, licet non perveniat ad luminositatem solis, videtur quod de se deberet lucere, non tantum ex luminis solaris susceptione, quod ad oculum patet esse falsum.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e171">Et ideo est adhuc tertius modus dicendi secundum Sanctos, scilicet <name ref="#JohnDamascenus">Damascenum</name> et Basilium, dicendo quod luminare non tantum dicit lucem, sed lucis vehiculum et lucis vasculum, propter quod Ecclesiasticus, 43, 2, de sole dicit : Vas admirabile, opus Excelsi. Unde sicut lucerna, quae dicit vehiculum lucis, habet in se duplicem naturam, scilicet lucis quae vehitur, et corporis quod vehit, sic voluerunt dicere de luminaribus caeli. Ait enim Basilius sic : Hoc solare corpus effectum est vehiculum illi primogenito lumini ; sicut enim aliud est ignis, aliud lucerna, sic illi luci vehicula luminaria parata sunt. Item, <name ref="#JohnDamascenus">Damascenus</name> : Luminaribus illis primum clarum lumen Conditor imposuit, non ut impotens dare eis aliud lumen, sed ut non vacans illud remaneret. Luminare enim est non ipsum lumen, sed luminis receptaculum. Secundum ergo Basilium et <name ref="#JohnDamascenus">Damascenum</name> luminaria constituta sunt ex illa prima luce quae faciebat diem et noctem, et ex sui orbis natura, quadam aggregatione divina manu ad modum vasis et receptaculi lucis coadunata.
Hunc igitur modum sustinendo propter Sanctorum reverentiam - et securius est verbis eorum inniti in hac materia, in qua plus proceditur ex coniectura quam ex ratione certa - dicendum quod luminaria, in quantum constituuntur ex orbibus suis, per aggregationem plus habent idoneitatem ad suscipiendum quam ad diffundendum ; quod vero lucent, hoc habent ex lucis primo creatae perfectione. Et ideo illud luminare, cui Deus multum dedit de illa luce, maxime lucet, sicut sol ; illud cui minus dedit, minus ; et illud cui minime, minime lucet ex se, sed si lucet, hoc est ex susceptione solaris influentiae.
Et ideo voluerunt aliqui dicere non tantum lunam sed omnes stellas a sole lumen recipere. Quidquid autem sit de aliis stellis, tamen de luna satis plane apparet quod per se non lucet.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e183">Et ratio huius est, quia ad sui completionem modicum suscepit de illa luce primo creata ; quia vero est aggregatum ex natura, quae multum est apta ad suscipiendum lumen, cum sit corpus magnum et densum et nobis propinquum, hinc est quod multum de lumine suscipit et multum refundit, quando ex ea parte illuminatur qua se nobis opponit. Hoc autem est quando est in perfecta distantia a sole, ita quod sol est in uno hemisphaerio et luna in alio.
Et haec est ratio quare Scriptura appellat luminare magnum et quare sol praepositus est diei et luna praeposita est nocti.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e186">Et per hoc patet responsio ad obiecta. Quod enim dicitur luna esse luminare magnum, hoc non dicitur, quia luceat ex se vel quia sit maius quam stellae, sed quia magis nos illuminat.
Quare magis illuminat de nocte quam de die, ratio iam dicta est.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e189">Ad illud vero quod quaeritur, qualiter recipiat lumen, utrum sicut transparens vel terminatum vel speculum, dicendum quod luna nec habet naturam perfecte opaci nec perfecte transparentis nec perfecte habet naturam speculi ; participat tamen aliquid de quolibet horum. Naturam enim transparentis quodam modo participat, dum ex natura quinti corporis constat. Naturam vero opaci, in eo quod partes illae ita densantur, ut nec radiis solaribus nec visualibus praebeant transitum. Naturam vero speculi habet in hoc quod sic recipit ut etiam reddat ; non tamen omnino reddit sicut speculum, quia non est corpus tersum et politum, sicut patet aspicienti ipsum corpus lunare, cum est illuminatum ; speculum autem reddit imaginem, quia est corpus politum quod non est radiis pervium.
Haec autem magis coniecturando dicta sunt quam asserendo, ut aliquis intellectus sanus haberi possit de eo quod dicit Scriptura : Fecit Deus duo luminaria magna etc.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e193">Quod vero obicitur, quod non sunt posita in firmamento, dicendum quod firmamentum aliquando in Scriptura accipitur large, aliquando stricte. Aliquando enim vocatur octava sphaera, in qua positae sunt stellae ; et sic proprie accipitur, ut ibi : Et posuit stellas in firmamento caeli. Aliquando accipitur large pro natura quinti corporis, quae divisit aquas ab aquis ; et sic accipitur ibi : Fiat firmamentum in medio aquarum, et post hoc : Fiant luminaria in firmamento caeli.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d14p2dubia-Dd1e197">
<head xml:id="bb-l2d14p2dubia-Hd1e199">Dub. IV.</head>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e202">Item quaeritur de hoc quod sequitur et Magister quaerit in littera, de hoc scilicet : Et sint in signa et tempora et dies et annos. Si enim sunt in signa, non videntur peccare qui per illa prognosticant futura ; si in tempora, tunc videtur quod ante solem et lunam tempora non fuerunt ; vel si in tempora, quaeritur, quare pluraliter dicit tempora cum non sit nisi unum tempus ?
Item, quaeritur de sufficientia istorum quatuor, quae enumerat : in signa et tempora et dies et annos, quia similiter sunt in menses et septimanas. Si tu dicas, quod clauduntur in his duobus, scilicet dies et annos, tunc similiter dies et anni claudi possunt in hoc quod dicit signa et tempora.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e205">Respondeo : Dicendum quod illud verbum dupliciter habet exponi, secundum quod duplex est usus signi. Signum enim et est ad signandum, et est ad distinguendum.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e208">Si primo modo accipiatur signum, tunc est sensus quod illa luminaria facta sunt in signa, id est in significationem futurorum et variationem temporum et dierum et annorum, ut variatio temporum attendatur in mutatione aeris quantum ad calorem et frigus, variatio dierum quantum ad lumen et tenebras, variatio annorum quantum ad renovationem horum duorum. Et sic dicuntur corpora caelestia esse in signa non quorumlibet futurorum, sed eorum quorum ipsa sunt quodam modo causa, sicut imbrium et ventorum - et sic exponit <name ref="#JohnDamascenus">Damascenus</name> - vel etiam eorum quae per ea praesignat divina providentia, sicut eorum quae advenient in iudicio, secundum illud Lucae vigesimo primo : <quote xml:id="bb-l2d14p2dubia-Qd1e213" source="http://scta.info/resource/lc21_25">Erunt signa in sole et luna et stellis</quote>. Aliorum vero, quae sunt a libero arbitrio, non sunt signa ex institutione divina, sed potius ad illa signanda traxit fictio humana et fallacia diabolica.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e217">Si autem secundo modo accipiatur videlicet ab actu distinguendi, tunc est sensus sint in signa et tempora etc. : sint in signa, id est in distinctiones temporum et dierum et annorum.
Haec autem expositio divinae Scripturae videtur esse magis consona, quod patet per antecedentem litteram, ubi dicitur : <quote xml:id="bb-l2d14p2dubia-Qd1e219" source="http://scta.info/resource/gen1_14">Fiant luminaria in firmamento caeli, et dividant diem et noctem</quote>. Duplex enim est motus luminarium : unus, qui est ad motum ultimae sphaerae super polos principales ab oriente in oriens per occidens, quo motu revolvuntur semel quolibet naturali die ; et secundum hunc modum dividunt diem et noctem, sicut dicitur in Psalmo [135, 8-9] : Fecit solem in potestatem diei, lunam et stellas in potestatem noctis. Alius est motus proprius, quem habent naturaliter in circulo pbliquo, scilicet in zodiaco, in quo duodecim signa describuntur ; et secundum motum planetarum in illis signis et maxime solis, fit signatio et distinctio temporum et dierum et annorum.
Distinctio temporum fit, quia quatuor sunt tempora anni : ver, aestas, autumnus et hiems, quae distinguuntur per motum solis in zodiaco, prout ad nos accedit et a nobis elongatur.
Distinctio vero dierum fit similiter per eumdem motum, quia modo dies crescunt, modo decrescunt ; aliquando dies sunt maiores noctibus, aliquando minores, secundum quod per illum motum accipitur duplex solstitium, scilicet aestivale et hiemale, et duplex aequinoctium, scilicet vernale et autumnale.
Sunt etiam in distinctionem annorum secundum consummationem illius motus solis in obliquo circulo.
Similiter luna suo modo est in signationem temporum et dierum et annorum, apud Iudaeos maxime quantum ad solemnitates, sicut apud Christianos est sol, sicut dicitur Ecclesiastici 43, 7 : <quote xml:id="bb-l2d14p2dubia-Qd1e222" source="http://scta.info/resource/sir43_7">A luna signum diei festi</quote>.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e227">Si autem quaeratur, quare Ecclesia magis accipit festa sua secundum solem quam secundum lunam, exceptis duobus, prolixa est huius quaestionis determinatio, et plane inveniri potest in libro <name ref="#Augustine">Augustini</name> ad Ianuarium. Hoc quantum ad praesens sufficiat, quod quia synagoga in tenebris noctis ambulabat et minuenda erat, ideo a luminari, quod nocti praeest et quod minuitur in consummatione, accipiebat suarum solemnitatum distinctionem. Quia vero Ecclesia iam ambulat in lumine, sicut de ipsa dicitur Apocalypsis 12, 1 : <quote xml:id="bb-l2d14p2dubia-Qd1e232" source="http://scta.info/resource/ap12_1">Mulier amicta sole et luna sub pedibus eius</quote> ; ideo menses computat et dies solemnes magis secundum motum solis quam lunae, excepto solo Paschate, et per consequens Pentecoste. Paschatis enim solemnitas non solum celebratur in rememorationem resurrectionis praeteritae, sed etiam in praesignationem resurrectionis futurae. Et in hoc Ecclesia quodam modo conformis est synagogae, unde festivitatem illam observat a luna, non iudaizando, sed potius illam futuram solemnitatem quam exspectat, secundum quod sibi competit, praesignando.
Haec autem dicta sunt propter id quod dicit Scriptura : Et sint in signa etc. Et per hoc patet responsio ad obiecta.</p>
<p xml:id="bb-l2d14p2dubia-d1e236">Quod enim dicitur esse in signa, hoc est vel in significationem imbrium et ventorum vel in distinctionem temporum ; et ideo dicit tempora pluraliter propter variationem in quatuor temporibus anni secundum quatuor qualitates elementorum. Et subiungit : dies et annos, ut, sicut per tempora notabatur variatio, sic etiam per dies et annos possit notari motus illius terminatio, ita quod dies dicit terminationem motus quo movetur sol motu firmamenti, et annus terminationem motus quo movetur in obliquo circulo. Et in hoc patet quod non debet poni mensis et septimana, quia non tangitur ibi nova variatio nec nova terminatio. Et per hoc patent omnia quae sunt quaesita.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>