-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-l2d15a1q1.xml
116 lines (98 loc) · 22.2 KB
/
bb-l2d15a1q1.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>II, Distinctio 15, A. 1, Q. 1</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>II, Distinctio 15, A. 1, Q. 1</title>
<date when="2018-03-24">March 24, 2018</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="Quaracchi1885">Quaracchi 1885, Volume 2</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2018-03-24" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-l2d15a1q1">
<head xml:id="bb-l2d15a1q1-Hd1e99">II, Distinctio 15, A. 1, Q. 1</head>
<head xml:id="bb-l2d15a1q1-Hd1e102" type="question-title">Utrum animae irrationalium sint productae ex aliquo.</head>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e105">Circa primum sic proceditur et ostenditur quod sensibilium sive irrationalium animae productae sint ex aliquo.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e108">1. Primo per textum Scripturae, quae dicit : Producant aquae reptile animae viventis etc. ; et paulo post: Producat terra animam viventem. Si enim quod creatura a solo Deo est, et terra cum aqua acceperit potestatem producendi reptile animae viventis, non videtur quod animal secundum aliquod sui principium sit ex nihilo.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e111">2. Item, per auctoritatem <ref xml:id="bb-l2d15a1q1-Rd1e113">
<name ref="#Aristotle">Philosophi</name>, in libro De Animalibus XVI</ref> : <quote xml:id="bb-l2d15a1q1-Qd1e119">Solus intellectus intrat ab extrinseco</quote> ; sed si animae brutorum productae fuissent ex nihilo, tunc esset a solo Deo et intrarent ab extrinseco.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e124">3. Item, hoc ipsum videtur ratione, quia ex eo res producitur, in quod resolvitur ; sed non est aliquid, quod naturali resolutione resolvatur in nihil : ergo animae brutorum animalium non sunt resolutae in nihil, quando aliqua animalia fuerunt corrupta : ergo non productae fuerunt ex nihilo.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e127">4. Item, ex eodem est anima istius bruti, quod nunc est, et primi bruti, per conformitatem ; sed anima istius bruti generati per naturam non est ex nihilo, quia tunc a natura non posset produci, et sic sequeretur quod natura non posset facere pediculum. Quod cum non videatur probabile et planum sit, sicut ex praecedentibus apparuit, quod natura non potest aliquid ex nihilo producere : restat ergo quod primae animae brutorum animalium non fuerunt ex nihilo productae.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e130">5. Item, anima rationalis, quia per creationem educitur in esse, est immortalis et incorruptibilis : eius enim productio non pendet ex corpore, sed ex principio effectivo ; sed animae brutorum per naturam sunt corruptibiles : ergo non sunt ex nihilo productae.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e133">6. Item, opus ornatus praesupponit opus distinctionis, et opus distinctionis praesupponit opus creationis : igitur in distinctione corporum non fuit nova creatio sed productio ex aliquo, multo fortius videtur quod in ornatu. Ergo si corpora animalium et animae ad ornatum spectant, videtur quod non sint productae ex nihilo sed ex aliquo.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e136">Contra : Si ex aliquo productae sunt sensibilium animae in primordio, quaero de illo ex quo productae sunt, utrum iliud productum sit ex aliquo vel ex nihilo. Et si ex aliquo, similiter quaeram de illo, et ita vel erit abire in infinitum vel erit ponere quod illud ex quo producta est anima sensibilis ab initio productum fuerit ex nihilo. Sed qua ratione illud productum fuit ex nihilo eadem ratione et anima sensibilis : ergo videtur etc.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e139">2. Item, si animae illae productae sint de aliquo, illud aut erat spirituale quid aut corporale. Si corporale, contra : Ex corpore nunquam potest fieri spiritus, sicut dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, Super Genesim ad litteram. Si spirituale, tunc quaeritur de illo : aut vivebat aut non vivebat, et quem usum habebat ? Et iterum, si spirituale ; quare ex illo non poterat fieri anima rationalis ? Si igitur ad hoc non contingit rationabiliter respondere, sicut innuit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, Super Genesim ad litteram, ad haec inconvenentia ducens, sequitur ex hoc quod primae animae sensibilium ex nihilo sint productae.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e149">3. Item, si fuissent productae ex aliquo, cum talis modus producendi competat virtuti naturali, videtur tunc quod, cum iam essent corpora supercaelestia agentia et moventia et ad mixtionem operantia, quod animalia virtute naturae possent producere : ergo primaria opera non essent propria divinae potentiae, quod est inconveniens, cum ipse sit solus universi conditor et perfector.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e152">4. Item, videmus nunc quaedam animalia ignobilia per putrefactionem generari ; quaero igitur, a quo educatur eorum anima. Et videtur quod non possit a natura, cum natura sit vis insita rebus ex similibus similia procreans. Videtur etiam quod non possit a virtute corporis caelestis, quia minus nobile non potest educere magis nobile : substantia autem spiritualis, ut dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, nobilior est omni corpore : ergo oportet quod educatur a Creatore immediate. Sed quod sic educitur habet educi ex nihilo : ergo illorum animalium, quae per putrefactionem generantur, animae creantur : ergo multo fortius animalium primo factorum.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e158">5. Item, nos videmus in animalibus annulosis, quod ad divisionem corporis remanet anima in partibus diversis ; sed illa non potest esse anima prima, quia erat una sola, nec a natura producta, cum statim sit in qualibet parte, operatio autem naturae sit cum successione : ergo videtur quod illae partes animentur a Creatore : ergo multo fortius et sensibilia in primaria productione.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e161">6. Item, quando brutum generat brutum, aut transfundit animam aut non. Si transfundit, cum anima non sit divisibilis, dabit animam suam totam : ergo in generatione morietur. Si non transfundit, cum cesset eius operatio in seminis decisione, necesse est ponere aliud agens per quod anima educatur. Hoc autem non potest esse femina, cum sit magis principium passivum quam activum, sicut vult <name ref="#Aristotle">Philosophus</name>, nec aliud principium activum creatum : ergo immediate producitur a Deo et ita ex nihilo : multo ergo fortius videtur quod sic productae fuerint in primordio.</p>
<div xml:id="bb-l2d15a1q1-Dd1e167">
<head xml:id="bb-l2d15a1q1-Hd1e169">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-l2d15a1q1-Hd1e172" type="question-title">Animae sensibiles in primordio productae sunt ex aliquo,
non quidem materialiter, sed seminaliter,
sicut nunc fiunt ex potentia materiae activa, quae ab agente excitatur</head>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e175">Respondeo : Ad praedictorum intelligentiam est notandum quod circa productionem animarum animalium brutalium diversi diversa opinati sunt.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e178">Quidam enim dicere voluerunt quod animae brutorum productae fuerunt ex nihilo, quia non ex aliquo materialiter nec ex aliquo seminaliter. Non ex aliquo materiarialiter, quia sunt formae purae ; non ex aliquo seminaliter, quia non habuerunt aliquid praeexistens. Et ideo dicunt in prima productione eas simpliciter fuisse creatas ; sed deinceps in propagatione non dicunt eas creari sed potius traduci, non per decisionem et separationem partis animae sed per multiplicationem. Sicut enim candela, ex quo accensa est, potest se multiplicare sine sui luminis diminutione, sic, immo multo fortius, dicunt substantiam spiritualem posse.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e181">Secunda positio est huic directe opposita, quod animae brutorum productae sunt ex aliquo materialiter et seminaliter. Materialiter, inquam, quia sunt hoc aliquid, cum quaelibet earum sit motor sufficiens, et ideo ex materia et forma dicunt eas constare ; illam autem materiam dicunt esse spiritualem, inseparabiliter iunctam corporali naturae : unde sicut ex corporali natura producuntur corpora animalium, sic ex materia spirituali sibi annexa, ut dicunt, fit productio animarum. Et sic fecit Deus a primordio, et sic etiam facit nunc natura. Illa enim materia, cum praeexistat formae, seminarium est ipsius ; et sic dicunt animas illas produci, non tantum materialiter sed etiam seminaliter, cum eis praeexistat spiritualis materia et habeat in se aliquam potentiam activam ad hoc quod ex ea fiat anima, sicut et corporalis natura ad hoc quod ex ea fiant corpora.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e185">Tertia positio est, quod animae brutorum productae sunt ex aliquo materialiter sed non seminaliter. Materialiter, inquam, quia constant ex materia et forma ; non autem seminaliter, quia materia illa non praeexistit formae tamquam semen ei quod ex ipso producendum est, sed cum illa concreatur et cum illa destruitur. Et hi dicunt omnes animas sensibiles non solum a primordio, sed etiam nunc esse a Creatore ; nec tamen incorruptibiles, quia ipse Creator dat unicuique durationem, secundum quod competit eius naturae.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e188">Sed quoniam omnes hae positiones aliquid dicunt improbabile : nam prima dicit quod anima se ipsam multiplicat et transfundit, ita tamen quod anima non habeat aliquid ex quo fiat ; et hoc est ponere quod forma naturalis possit aliam formam consimilem ex nihilo producere, quod est improbabile et supra improbatum est distinctione septima. Secunda vero opinio ponit aliquam materiam spiritualem animae praeexistere, ex qua educatur anima virtute naturae ; et hoc satis male est intelligibile, quomodo sit aliqua spiritualis materia, quae non vivat nec usum habeat ; quomodo etiam sit aliqua spirilualis materia, et ex illa anima rationalis fieri non valeat. Et iterum, ubi est illa materia spiritualis ? quia non videtur esse in se ; si autem est cum materia corporali, tunc videtur quod materia educatur de materia ; quod nihil videtur esse dictum. Similiter tertia posito ponit quod materia animae sensibilis sibi concreetur et quod simul cum ea destruatur ; hoc autem ponere est contrarium auctoritati <name ref="#Aristotle">Philosophi</name> et rationi, materiam scilicet alicuius creaturae in nihil omnino cedere. Si enim materia corporalis est ingenita et incorruptibilis, multo fortius videtur quod spiritualis, quae dignior est et nobilior, secundum quod est sub tali esse.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e194">Et ideo est quartus modus dicendi quod animae, quae sunt pure sensibiles, productae sunt ex aliquo seminaliter sed non materialiter. Seminaliter, inquam, quia formae sunt generabiles et corruptibiles per naturam ; et ideo, sicut aliae formae naturales non ex nihilo producuntur, sed est alia potentia activa in materia, ex qua fiunt tamquam ex seminario ; sic etiam intelligendum est in animabus sensibilibus, quae sunt formae tantum, cuiusmodi sunt in brutis animalibus. Et ideo concedendum est animas sensibiles sive animas brutorum esse ex aliquo, non, inquam, materialiter sed seminaliter ; quia, cum anima sensibilis sit forma, non habet materiam partem sui, sed solum fit ex potentia materiae activa, quae ab agente excitatur ; et sic proficit, quousque fiat anima, sicut globus proficiendo fit rosa.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e197">Aliter tamen nunc producuntur ex illo seminario, et aliter in primordio, quia nunc producuntur ex seminario praeexistente secundum sufficientem actualitatem ; in primordio vero productae sunt simul cum illo seminario ; vel si seminarium illud aliquo modo praeexistit ante diem quintum, in quo facta est productio animalium, in die quinto est ad completam rationem eductum, ita quod data est virtus activa naturae, ut posset deinceps animalia quantum ad corpus et quantum ad animam propagare et multiplicare.
Et quia quaedam sunt animalia maioris perfectionis et organizationis, quaedam vero minoris, ideo divina dispositio rectissime ordinavit, ut quaedam animalia producerentur ex suo principio sementivo secundum maiorem actualitatem, utpote sunt illa quae generantur per propagationem, ita quod simile ex simili, et ista sunt animalia perfectiora ; quaedam vero secundum minorem, utpote illa quae generantur per putrefactionem ; quia enim imperfectiora sunt, minori indigent adiutorio et virtute, ut producantur ad esse.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e200">Haec autem positio rationabilior est et firmior, quia concordant in hoc tam <name ref="#Augustine">Augustinus</name> quam <name ref="#Aristotle">Philosophus</name>. Ait enim <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, Ad Orosium sic : <quote xml:id="bb-l2d15a1q1-Qd1e211">Sicut semen cuiuslibet arboris habet quamdam vim, ut, cum corruptum fuerit in terra, oriatur, et virgultum producatur, deinde ramis nihilominus constipata dilatetur et frondibus, deinde eisdem floribus decorata fructificet, ita est in corpore, ut ita dicam, quoddam seminarium, unde suo tempore, curante providentia Dei, aliqua genera animalium oriantur</quote>. Et hoc idem habetur, Super Genesim ad litteram, libro III plane et diffuse.
Hoc etiam vult <name ref="#Aristotle">Philosophus</name>, in XVI Animalium, ubi ostendit quod vegetabilis et sensibilis prius sunt in semine in potentia, quam educantur in esse ; et ibi videtur innuere quod illud quod format membra, non est aliud quam ipsa anima ; et illam animam vocat potentiam activam, intrinsecam ipsi semini, quae, cum corpus ex semine productum est et organizatum ut possit ab eadem perfici, prodit in actum et efficitur perfectio corporis physici organici. Aut certe illud quod format membra, potius est virtus animae patris et matris, ex cuius operatione in brutis animalibus educitur in esse anima prolis ; secus autem est in hominibus, ut infra videbitur. Et hoc probat ibidem <name ref="#Aristotle">Philosophus</name> ex multis coniecturis et argumentis, et ibidem dicit quod res corporales plenae sunt virtute animae ; et hoc multum concordat verbis <name ref="#Augustine">Augustini</name>, qui dicit : Terra praegnans est seminibus, non tantum respectu arborum, sed etiam respectu animalium.
Hanc igitur positionem sustinendo dicendum est animas sensibilium animalium in primordio non esse creatas ex nihilo, sicut rationes ad hoc inductae ostendunt ; habuerunt enim sementivum principium, ex quo productae sunt et nunc producuntur.
</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e225">1. Ad illud ergo quod primo obicitur, quod si animae sensibilium productae sunt ex aliquo, quod illud similiter productum est ex alio, dicendum quod non oportet. Seminalis enim ratio sive potentia activa ipsius materiae est ipsi materiae concreata, non ex aliquo producta ; illa vero, quae ex illo semine oriuntur, proprie non debent dici creari.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e229">Ad illud quod quaeritur quodsi est ex aliquo, quod illud est aut spirituale aut corporale, dicendum quod nec est materia spiritualis nec est materia corporalis, sed est quaedam potentia spiritualis, indita a Creatore materiae corporali et ei innitens et ab ea dependens. Et propterea anima sensibilis in brutis generatur et corrumpitur per transmutationem corporalis naturae. Et si tu obicias, quod anima sensibilis est motor sufficiens, et ita est hoc aliquid et habet materiam et formam, dicendum quod anima sensibilis non dicitur esse motor sufficiens, quia ipsa primo moveat corpus quod perficit ; sed quia corpus totum quod habet, est hoc aliquid, et virtute animae, quae est forma eius, movet partem, et movendo partem suam movet totum, sicut patet in gradientibus. Et quod illud verum sit, apparet, quia si anima sensibilis poneretur in corpore, quod non haberet partem mobilem nisi motu totius, sicut in lapide, nunquam illud moveret.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e232">Vel aliter dici potest quod ad hoc quod aliquid sit motor sufficiens, non oportet quod distet a mobili, ita quod sit substantia altera differens per materiam et formam ; sed sufficit quod illa sit forma in genere substantiae, carens extensione per se et per accidens. Et haec forma sic est in una parte tota, quod tota est in alia ; et ideo sic unitur isti parti quam movet, quod etiam ab ea distat. Et haec distantia sufficit ad hoc quod possit movere eam, nec requiritur quod habeat aliam materiam. Et sic est in anima sensitiva in his animalibus, quae huic operationi habent organa apta.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e235">3. Ad illud quod obicitur, quod natura possit eam educere, dicendum quod falsum est, quia, antequam Dominus praeciperet aquis et diceret : Producant aquae etc., aut seminarium illud animarum sensibilium producendarum non erat aut, si erat, non erat in tanta virtute quod posset ad perfectionem venire ; non enim potest quidquam creatura, nisi secundum statutum et praeceptum sibi datum a Creatore. Unde cum prius esset unde fieri posset, post factum est divino imperio ut esset unde fieret.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e238">4. Ad illud quod obicitur de animalibus, quae generantur per putrefactionem, dicendum quod, etsi sint varii modi solvendi, quia quidam dicunt quod est a caeli motore, quidam quod a Creatore, potest tamen secundum physicam positionem plane responderi quod sicut humor fit semen per potentiam generativam, et postmodum fit corpus organicum in matrice, ita quod anima illa sensibilis, quae erat in potentia, educitur ad actum per virtutem agentis particularis et per adiutorium corporis caelestis ; sic etiam in proposito intelligendum est quod, cum in terra ista esset seminarium illud, aliquo modo concurrentibus elementis et adiuvante corpore caelesti ut aggeneretur calor vivificus, fit quoddam semen, ita quod potentia illa activa quae prius latebat, adiuta ex actione caelestis corporis, proficit et venit ad perfectionem et complementum, ita quod nec caelum nec motor caeli dat sibi formam ultimam, sed solum adiuvat et excitat, ut potentia illa proficendo ad speciem completam perveniat. Et per hunc modum intelligendum est etiam in aliis terrae nascentibus.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e241">Et si tu obicias, quod anima, quae est in potentia, non habet speciem nec actum completum a se nec potest habere ab aliquo, quod non sit ita nobile sicut ipsa, et nullum tale est corporale, dicendum quod essentia talis speciei est in materia sed in potentia ; et illa essentia est ita determinata ad formam talis speciei producendam quod non potest ex illa essentia sive ratione seminali alia educi, et, cum in actum educta est, habet esse et habet tale esse. Quod autem sit in actu, hoc habet ab extrinseco agente, quod erat ens in actu, et quantum ad hoc nobilius est ipsa, quae erat in potentia. Quod autem sit talis speciei, hoc habet ab eo qui primo huius formae essentiam indidit materiae ; alioquin nunquam natura ipsam ad esse produceret, nisi Deus ipsam materiae indidisset, sicut supra ostensum fuit distinctione octava. Et ideo non oportet quod educens illam formam in actum sit nobilius illa forma educta. Et huius exemplum in multis potest poni, sicut in mineralibus et in multis terrae nascentibus.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e244">5. Et per hoc patet : responsio ad duo sequentia. Nam quod obicitur de divisione corporis annulosi, iam apertum est. Quia enim corpus annulosum est modicae organizationis et quasi consimilis in partibus et in toto, ideo in qualibet sui parte est anima in proxima dispositione ad hoc quod sit actu ; et ideo facta divisione, virtute prioris formae et beneficio corporis caelestis, subito inducitur forma.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e248">Plures autem sunt alii modi dicendi circa hoc. Quidam enim dicunt quod anima multiplicatur, cum sit spiritualis, sicut punctus ad divisionem lineae, et species ad divisionem speculi ; verumtamen in neutro horum inteliigendum est quod illud idem, quod fuit unum, fiat plura ; et ideo praecedens via est magis plana.</p>
<p xml:id="bb-l2d15a1q1-d1e251">Ad ultimum similiter patet responsio, quia, cum animal generetur ab animali per propagationem, etsi non decidatur anima ab anima, sicut corpus deciditur a corpore, quia non est anima divisibilis, ut corpus, deciduntur tamen cum ipso corpore spiritus et calores et virtus etiam animalis, quae adiuvat cum virtute matricis continentis, ut illa potentia activa, quae erat in humore seminario, ad actum completum perveniat. Et ex hoc non sequitur quod anima producat aliam animam ex nihilo, nec quod producat ex materia, nec etiam quod producat ex se ipsa.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>