-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-l2d17dubia.xml
108 lines (105 loc) · 15.2 KB
/
bb-l2d17dubia.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>II, Distinctio 17, Dubia</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>II, Distinctio 17, Dubia</title>
<date when="2018-03-24">March 24, 2018</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="Quaracchi1885">Quaracchi 1885, Volume 2</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2018-03-24" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-l2d17dubia">
<head xml:id="bb-l2d17dubia-Hd1e99">II, Distinctio 17, Dubia</head>
<div xml:id="bb-l2d17dubia-Dd1e102">
<head xml:id="bb-l2d17dubia-Hd1e104">Dub. I.</head>
<p xml:id="bb-l2d17dubia-d1e107">In parte ista sunt quaestiones circa litteram, et primo quaeritur de hoc quod dicit in littera : Creatoris voluntas necessitas est. Hoc enim necessario futurum est quod vult et praescit. Quod si verum est, cum Deus velit omnia bona futura, nullum bonum futurum evenit contingenter : perit ergo libertas arbitrii.
Praeterea, falsum videtur dicere in hoc quod subiungit :
Multa secundum inferiores causas, futura sunt, sed in praescientia Dei futura non sunt ; quod enim est futurum, erit ; quod non est futurum in praescientia Dei, non erit : ergo simul idem erit et non erit.</p>
<p xml:id="bb-l2d17dubia-d1e110">Respondeo : Dicendum quod primum verbum intelligendum est de necessitate non consequentis, sed consequentiae, quia necessario ad velle Dei sequitur ipsum volitum esse vel futurum esse. Secundum, autem verbum intelligendum est ita quod per hoc participium futura significetur ordo effectus ad causas, non eventus, ut sit sensus : multa secundum inferiores causas futura sunt, id est ordinata fieri, quae tamen secundum veritatem vel praescientiam non sunt futura, quia non evenient.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d17dubia-Dd1e114">
<head xml:id="bb-l2d17dubia-Hd1e116">Dub. II.</head>
<p xml:id="bb-l2d17dubia-d1e119">Item quaeritur de hoc quod dicit quod hotno extra paradisum est creatus, postmodum in paradiso est positus. Cum enim paradisus esset locus habitationis debitus homini secundum statum innocentiae, et locus congruus habitationi sit congruus generationi et productioni, videtur quod homo debuit produci in paradiso.
Item, cum tota terra tunc esset fructifera et aer tranquillus, videtur quod tota erat congrua ut inhabitaretur ab homine : ergo si homo extra paradisum productus est, videtur quod extra paradisum ad habitandum debuit relinqui.
Item, si tota terra producta est propter hominem, ergo videtur quod si homo stetisset, alia pars terrae a paradiso superflueret.
Propter hoc est hic quaestio quid vocetur hic paradisus, in quo homo est positus.</p>
<p xml:id="bb-l2d17dubia-d1e122">Respondeo : Ad praedictorum intelligentiam est notandum quod, sicut dicit Magister, tres fuerunt de paradiso sententiae.</p>
<p xml:id="bb-l2d17dubia-d1e125">Quidam enim dixerunt quod paradisus ille, in quo erat positus homo, erat locus corporalis, qui propter suam amoenitatem paradisus dicebatur, nec est alius paradisus nisi corporalis.</p>
<p xml:id="bb-l2d17dubia-d1e128">Alii vero attendentes quod beatificatio hominis est in paradiso, quae consistit in Dei fruitione, non in corporali amoenitate, dixerunt hunc paradisum non esse locum corporalem sed spiritualem ; et omnia illa quae dicuntur de paradiso in Genesi, dicta esse metaphorice. Unde homo in sui formatione dicitur positus fuisse in paradiso, non quia fuerit localiter mutatus, sed quia in spirituali amoenitate et deliciis ex Dei amore et cognitione et fruitione est positus. In huius autem sententiae assertionem adducunt illud quod dicitur de latrone, Lucae 23, 43 : Hodie mecum eris in paradiso ; et illud quod dicitur de Lucifero, Ezechielis 28, 13 : <quote xml:id="bb-l2d17dubia-Qd1e130" source="http://scta.info/resource/ez28_13">In deliciis paradisi Dei fuisti</quote>.</p>
<p xml:id="bb-l2d17dubia-d1e135">Tertia est positio, quod est paradisus spiritualis et est paradisus corporalis. Paradisus spiritualis dicit statum quietis et amoenitatem deliciarum spiritualium ; et iste potest esse secundum duplicem staturrii scilicet Ecclesiae triumphantis et Ecclesiae militantis. Unde paradisus spiritualis duplex est sive dupliciter dictus : unus est in Ecclesia militante et alter in Ecclesia triumphante. Unde illa quae sunt dicta in Genesi de paradiso isto spirituali possunt exponi metaphorice.
Paradisus autem corporalis est locus deliciarum et amoenitatis, et hic est duplex similiter secundum duplicem statum, scilicet perfectum et imperfectum. Secundum statum perfectum paradisus est empyreum. Secundum statum imperfectum paradisus est locus quidam amoenus in partibus orientis, de quo dicit <name ref="#JohnDamascenus">Damascenus</name> : Divinus paradisus est Dei manibus in Eden plantatus, gaudii et exultationis universae promptuarium .</p>
<p xml:id="bb-l2d17dubia-d1e141">In hoc autem loco decuit hominem poni, ut esset ei facilitas perveniendi ad patriam, et ut Deus homini ostenderet benevolentiam, cui locum amoenissimum ad inhabitandum praeparaverat, et sic amoenitas exterioris habitaculi corresponderet deliciis interioribus, quales ; habet anima, quae est templum Dei, et habebat anima primi hominis.
Extra autem hunc locum debuit homo produci, ut melius cognosceret Dei beneficium, dum se videret quasi aliunde adductum ; et ut etiam per hoc ostenderet quod homo non erat ibi factus ad aeternaliter habitandum, sed temporaliter peregrinandum. Et quia Deus praesciebat hominis casum, in paradiso voluit eum collocare, ut per eius eiectionem de loco voluptatis cognosceret sensibiliter quanta bona spiritualia amisisset per culpam ; cognosceret etiam nihilominus quanta esset differentia inter eum qui Domino humiliter obedit et eum qui ipsum superbe contemnit.</p>
<p xml:id="bb-l2d17dubia-d1e144">Et per hoc patet responsio ad obiecta. Locus enim paradisi convenienter fuit factus propter hominem institutum ; et alia terra convenienter fuit facta propter hominem quem Deus praeviderat esse lapsurum ; et quia simul etiam viderat hominem et peccatum, de ea terra sumsit eum in quam erat postmodum rediturus.
Nec tamen, si homo stetisset, alia pars mundi superflueret, quia bestiis servientibus homini habitaculum praeberet, et habitaculum hominis sua inferioritate excellens ostenderet et sua magnitudine decoraret, sicut magna platea decorat palatium, et sicut aula decorat cameram.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d17dubia-Dd1e148">
<head xml:id="bb-l2d17dubia-Hd1e150">Dub. III.</head>
<p xml:id="bb-l2d17dubia-d1e153">Item quaeritur de hoc quod dicit : Locum paradisi in alto situm, usque ad lunarem circulum pertingentem. Videtur hoc esse falsum : primo, quia inter lunarem circulum et aerem est sphaera ignis, quae non pateretur hominem ibi posse vivere.
Item, aer in sua parte superiori est tantae subtilitatis quod ibi non possunt aves vivere, sicut dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name> : ergo si paradisi locus esset adeo elevatus, non posset ibi vivere homo habens corpus animale.
Praeterea, si adeo esset ille locus elevatus, cum maxime appropinquaret soli, ergo esset calidissimus et intemperatissimus. Sequeretur etiam ex hoc quod terra esset supra aquam et supra aerem.</p>
<p xml:id="bb-l2d17dubia-d1e159">Respondeo : Dicendum quod, sicut doctores dicunt, paradisi corporalis situs est valde eminens et altus et iuxta aequinoctialem in oriente, quodam modo vergens ad meridiem. Est autem tantae altitudinis, ut illuc non conscendant vapores in are elevati, sed sit ibi aer mundus et purus, idoneus statui perpetuitatis ; et propter puritatem aeris ibi est contemperantia caloris ; et quia secus aequinoctialem est, est ibi magna temperies temporis.
Quod ergo dicitur usque ad lunarem circulum pertingere, hoc non est dictum secundum situm, sed secundum quamdam proprietatem, sive quia conformatur in raritate et luminositate et tranquillitate, sive quia vapores, quibus dominatur luna, illuc non pertingunt. Et sic patet illud.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d17dubia-Dd1e163">
<head xml:id="bb-l2d17dubia-Hd1e165">Dub. IV.</head>
<p xml:id="bb-l2d17dubia-d1e168">Item quaeritur de hoc quod dicit : In paradiso erant ligna diversi generis etc., propter quid duo ex illis lignis nominat et non plura ?
Item, cum lignum illud de quo facta est prohibitio non fuerit scientiae boni et mali nisi propter transgressionem Adae, non videtur quod sic debuerit a sui principio nominari.
Item, cum lignum vitae illum effectum vivificandi non habuerit, videtur quod aut frustra fuerit aut ab illo effectu nominari non debuit.</p>
<p xml:id="bb-l2d17dubia-d1e171">Respondeo : Dicendum quod universitas lignornm sub tribus differentiis comprehenditur, secundum quod ad triplicem utilitatem hominis poterant ordinari : aut ex parte corporis aut ex parte animae aut ex parte coniuncti. Si ex parte corporis : sic erant ligna fructifera, quae praebebant ei alimenta ad corporis sustentationem. Si ex parte animae : sic fuit lignum scientiae boni et mali, quod ordinabatur ad obedientiae hominis probationem. Si ex parte coniuncti : sic erat lignum vitae, quod faciebat ad humanae vitae perpetuationem. De his autem lignis duo tantum nominata sunt propter speciales effectus, propter quos et Dominus illa duo ligna collocavit in medio paradisi, et unum posuit iuxta alterum, ut ex uno conciperet homo affectum amoris et ex alio affectum timoris - et quasi opposita iuxta se posita elucescerent - et faciendo abstinentiam ab uno mereretur habere refectionem sufficientem ex altero. Et hoc est quod dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, De civitate Dei, loquens de primis parentibus : Status immortalitatis eis de ligno vitae, quod in medio paradisi cum arbore vetita simul erat, mirabilis Dei gratia monstrabatur ; tamen et alios sumebant cibos praeter unam arborem quae fuerat interdicta.
Et sic patet quare illa duo ligna specialiter nominantur. Unum autem, scilicet lignum vitae, nominatur ab effectu, non qnem fecit, sed ad quem ordinabatur ; aliud vero, scilicet lignum scientiae, ab eventu. Et utrumque satis congruit, quia tam iile effectus quam ille eventus valde notabiles erant. Licet autem lignum vitae primum effectum non habuerit in actu habuit tamen in habitu ; nec tamen frustra fuit, quia, quamvis ex ipso primus homo non acceperit refectionem, eius tamen posteri recipiunt instructionem, dum per illud lignum intelligunt Christum.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d17dubia-Dd1e179">
<head xml:id="bb-l2d17dubia-Hd1e181">Dub. V.</head>
<p xml:id="bb-l2d17dubia-d1e184">Item quaeritur de hoc quod dicit : A ligno homo prohibitus est, quod malum non erat. Videtur enim quod Deus inconvenienter fecerit ; primum, quia, sicut prohibere malum est bonum, ita prohibere bonum est malum : ergo videtur quod Deus fecerit male dum prohibuit illius ligni usum.
Item, bene sciebat Deus quod ipsi prohibitionem suam non servarent : ergo si sine illa prohibitione poterat esse salus, videtur quod nonfeceritaliud quam laqueum eis inicere, dum prohibuit.
Item, si omnia facta sunt propter hominem, ergo lignum illud erat hominis ; sed nulli debet subtrahi res propria absque culpa : ergo videtur quod Deus iniuriatus fuerit homini et eum puniverit, prohibendo quod suum erat, in quo tamen nulla culpa praecesserat.</p>
<p xml:id="bb-l2d17dubia-d1e187">Respondeo : Dicendum quod Deus homini illud lignum prohibuit propter obedientiae meritum acquirendum ex parte hominis, et propter ostendendum suae iurisdictionis dominium quod habebat in hominem. Quia prohibuit propter obedientiae meritum ; ut illud meritum esset purum et plenum, a tali re prohibuit a qua non deberet cessari nisi solius obedientiae intuitu, et ideo a re bona.
Item, quia prohibuit ad ostendendum suae iurisdictionis dominium, ideo a tali re debuit prohibere, a qua homo non deberet manum retrahere nisi propter solius Dei imperium, et haec quidem fuit res bona. Et propterea illud mandatum dicitur esse mandatum disciplinae, quia ad hoc homo non obligabatur ex se sive ex aliquo rationis naturalis dictarnine, sed ex sola divina praeceptione ; quamvis et alia possit reddi ratio, quod datum sit illud mandatum divinum, ut per hoc disceret de quo Deo deberet esse subiectus, et quantum etiam differret inter eum qui Deo obedit et eum qui contemnit eius imperium.
Nulla igitur ex hoc fiebat homini iniuria, immo fiebat utilitas dum praecipiebatur ad eius eruditionem et meriti amplificationem. Quodsi contrarium evenit, hoc fuit ex culpa sua, ex qua convertit sibi bonum in malum, sicut impiis et peccatoribus bona convertuntur in mala. Propter istius tamen eventus praevisionem non debuit Deus dimittere dare tale mandatum, quia ordo et decor, qui attenditur in operibus Dei secundum regulam divinae sapientiae, non debet intermitti propter incommodum alicuius specialis creaturae. Praeterea, ex illo malo inde sequente poterat Deus et sciebat multo maius bonum elicere.</p>
<p xml:id="bb-l2d17dubia-d1e190">Et per hoc patet responsio ad obiecta, excepto primo, quia non est simile. Prohibere enim malum bonum est, quia non potest aliquis malum perpetrare sine culpa ; sed prohibere bonum non est ita malum, quia abstinere potest homo absque culpa ; abstinere enim a bono commodi cadit in genere boni honesti. Alia satis patent per iam dicta.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>