-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-l2d27a1q2.xml
104 lines (97 loc) · 15.2 KB
/
bb-l2d27a1q2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 2</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 2</title>
<date when="2018-03-24">March 24, 2018</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="Quaracchi1885">Quaracchi 1885, Volume 2</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2018-03-24" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-l2d27a1q2">
<head xml:id="bb-l2d27a1q2-Hd1e99">Quaestio 2</head>
<head xml:id="bb-l2d27a1q2-Hd1e102" type="question-title">Utrum gratia gratum faciens et virtus gratuita differant per essentiam.</head>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e105">Secundo quaeritur de comparatione gratiae ad virtutem gratuitam. Et est quaestio utrum gratia gratum faciens et virtus gratuita differant per essentiam.</p>
<div xml:id="bb-l2d27a1q2-Dd1e108" type="rationes-principales">
<head xml:id="bb-l2d27a1q2-Hd1e110">Rationes principales</head>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e113">Et quod non, videtur :
1. Primo per illud quod Magister dicit et habitum est in lectione praecedenti, quod gratia gratum faciens est <quote xml:id="bb-l2d27a1q2-Qd1e115" source="http://scta.lombardpress.org/text/pl-l2d26c3">fides cum dilectione</quote>. Si ergo fides et caritas virtutes sunt, videtur etc.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e119">2. Item, <quote xml:id="bb-l2d27a1q2-Qd1e121">quorum definitiones sunt eaedem, ipsa sunt eadem</quote> ; sed gratia sic definitur ab Isidoro : Gratia est divinae misericordiae donum, per quod bonae voluntatis est exitus. Sed haec definitio convenit virtuti gratuitae : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e125">3. Item, eadem est per essentiam gratia operans et cooperans ; sed gratia cooperans in libero arbitrio non est aliud quam virtus gratuita, cum ipsius sit voluntati cooperari : ergo idem est virtus et gratia.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e128">4. Item, quorum effectus et actus proximus et immediatus est idem, ipsa sunt eadem ; sed gratiae actus respectu subiecti est animam vivificare, respectu Dei est acceptam reddere, respectu operis est ipsum opus meritorium facere. Omnia haec virtuti competunt. Nam dicitur ad Romanos 1, 17 : <quote xml:id="bb-l2d27a1q2-Qd1e130" source="http://scta.info/resource/rom1_17">Iustus ex fide vivit</quote> ; et ad Hebraeos 11, 6 : <quote xml:id="bb-l2d27a1q2-Qd1e133" source="http://scta.info/resource/hebr11_6">Sine fide impossibile est Deo placere</quote> ; et I ad Corinthios 13, 3 : <quote xml:id="bb-l2d27a1q2-Qd1e136" source="http://scta.info/resource/Icor13_3">Si caritatem non habuero, nihil mihi prodest</quote>. Ergo, si primi effectus gratiae virtuti attribuuntur, gratia et virtus sunt unus et idem habitus.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e141">5. Item, si habitus sunt diversi, unus non denominat alterum ; sed gratia virtutem denominat, dicitur enim virtus gratuita : ergo gratia et virtus non differunt In essentia.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e144">6. Item, circumscripto omni alio habitu, si quis habeat fidem et caritatem, habet unde Deo placeat et unde etiam ei serviat. Si igitur illud, quod facit Deo placere, est gratia gratum faciens, ergo, omni habitu circumscripto, intellecto quod quis habeat fidem et caritatem, habet gratiam gratum facientem. Ergo gratia gratum faciens non est aliquid per essentiam differens a virtute.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e147">Sed contra :
1. <name ref="#Anselm">Anselmus</name>, De concordia praedestinationis et liberi arbitrii : <quote xml:id="bb-l2d27a1q2-Qd1e152">Rectitudinem voluntatis nullus habet, nisi Dei gratia praeveniente</quote>. Sed virtus non est aliud quam rectitudo voluntatis : ergo virtus est a gratia praeveniente ; sed in creaturis differt effectus a causa per essentiam : ergo virtus gratuita essentialiter differt a gratia.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e156">2. Item, quaecumque sic se habent quod unum est medium operandi respectu alterius, illa differunt per essentiam, quia nihil creatum agit se ipso ; sed gratia in opus bonum et in actum determinatum movet mediante virtute : ergo gratia et virtus gratuita differunt per essentiam.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e159">3. Item, quaecumque sic se habent quod unum illorum habet actum interpolatum, illa differunt per essentiam ; sed gratia et virtus sunt huiusmodi, quia gratia est in actu continuo - continue enim vivificat et animam Deo reddit acceptam - virtus vero non est continue in ipso actu : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e162">4. Item, quaecumque sic se habent quod habent diversas differentias dividentes, illa differunt per essentiam ; sed gratia dividitur per praevenientem et subsequentem, virtus vero per cardinalem et theologicam : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e166">5. Item, quaecumque sic se habent quod unum remanet, reliquo recedente, illa sunt per essentiam diversa ; sed virtus aliquo modo remanet post perpetrationem culpae, gratia vero gratum faciens nullo modo : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e169">6. Item, quaecumque sic se habent quod unum remanet indivisum, reliquum vero dividitur et multiplicatur, illa essentialiter differunt ; sed gratia in una anima est una, sicut ostensum est supra, virtutes vero multae, sicut ostendetur infra, et Apostolus dicit I ad Corinthios 13, 13 : <quote xml:id="bb-l2d27a1q2-Qd1e171" source="http://scta.info/resource/Icor13_13">Nunc autem manent fides, spes et caritas, tria haec</quote> etc. Necesse est igitur gratiam et virtutes gratuitas differre per essentiam.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d27a1q2-Dd1e176">
<head xml:id="bb-l2d27a1q2-Hd1e178">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-l2d27a1q2-Hd1e181" type="question-title">Gratia gratum faciens diversa est a virtutum habitibus, qui una gratia fiunt gratuiti</head>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e184">Respondeo : Ad praedictorum intelligentiam notandum est quod circa hoc diversi diversimode senserunt.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e187">Quidam enim dicere voluerunt quod gratia nihil aliud est quam virtus. Intellexerunt enim quod gratia non est aliud quam quaedam rectificatio potentiarum animae respectu eius ad quod sunt. Hanc autem rectificationem, quia supra naturam est, non potest facere nisi Deus. Et quoniam talem rectitudinem faciendo in anima dat virtutes ipsis potentiis, ut rationali fidem, concupiscibili caritatem et irascibili spem, ideo dixerunt gratiam creatam nihil aliud esse quam virtutem gratuitam, differre autem sola ratione dicendi, quia gratia dicitur in quantum Deus per illam rectitudinem animam acceptat et approbat, virtus vero in quantum anima sic rectificata habet exire in opera ardua et laudabilia.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e190">Alii vero dixerunt quod gratia et virtus gratuita essentialiter differunt sicut principium et principiatum et sicut substantia et virtus. Sicut enim potentia animae non est ipsa animae essentia, sed potius emanat et procedit ab illa, sic virtus, quae perficit potentiam, non est ipsa gratia, quae perficit animae substantiam, sed potius aliquid egrediens ab ipsa, ut, sicut anima est quoddam totum potentiale, sic etiam gratia sit quoddam totum potentiale. Est enim una secundum se et in quantum respicit ipsam animae substantiam ; est tamen origo plurium, in quantum influit in ipsas potentias. Unde dicunt illas virtutes non solummodo differre in quantum sunt virtutes, sed etiam in quantum gratuitae, ut sit alia gratia specialis a qua fides dicitur gratuita, alia a qua spes, alia a qua caritas gratuita nuncupatur.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e194">Quaelibet autem harum positionum, etsi probabilitatem habeat, nihilominus tamen, si quis interius aspiciat, videbit aliquo modo utramque a veritatis tramite declinare.
Nam prima, quae dicit quod gratia nihil aliud est quam virtutis habitus, necesse habet dicere aut quod omnes virtutes sint una virtus aut quod in uno homine sint multae gratiae gratum facientes. Quorum utrumque est improbabile, et unum est improbatum supra, et aliud est satis improbabile, videlicet quod omnes virtutes sint una virtus, et improbabitur suo loco. Necesse etiam habet dicere aut quod gratia gratum faciens non totaliter tollitur per culpam aut quod post peccatum nihil remanet de virtute aliqua. Et primum horum est contra communem doctorum sententiam, secundum vero est contra sensibilem experientiam. Ideo modus iste dicendi non modicam habet calumniam.
Alius etiam a veritate deviare videtur. Primum in eo quod ponit quod gratia primo existat in substantia et postmodum influat in potentias ; hoc enim improbatum est supra. Secundo vero in eo quod ponit in uno et eodem homine esse diversas gratias gratum facientes ; et hoc ipsum supra improbatum est. Unus enim est decor qui datur faciei animae, ex quo non solum ipsa acceptatur, immo etiam habitus et opera.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e197">Et ideo est tertius modus dicendi, quod quemadmodum cum dico lumen et colorem illuminatum, dico aliam et aliam formam, licet una sit ordinata ad aliam et quodam modo altera compleatur ex alterius praesentia, similiter intelligendum est de gratia et virtute gratuita. Quemadmodum enim color qualitas est corporis terminati, quae a praesentia luminis influxi venustatur et completur, ut possit movere visum, sic virtus, quae est habilitatio potentiae, absque gratia gratum faciente informis est, sicut color sine lumine ; sed, ea adveniente, ex qua tota anima in se et in suis potentiis decoratur, formari et vivificari dicuntur habitus virtutum et effici Deo accepti. Et quemadmodum ex lumine infuso et colore non fit unum per essentiam, sed per ordinem ; et iterum, lumen, in quantum colorem reddit luminosum, non est aliud et aliud per essentiam, sed sola comparatione differens et se eundum esse ; et sicut unum lumen diversos potest colores ad actum reducere sine sui multiplicatione : sic in influentia gratiae et habitu virtutis intelligendum est esse, scilicet quod gratia superveniens cum habitu virtutis, quem formare dicitur, non facit unum per essentiam, sed ideo format quia ad finem suum ordinat. Similiter gratia, a qua anima dicitur esse Deo grata et a qua aliqua virtus dicitur esse gratuita, non differt nisi sola comparatione, sicut exemplum positum est in lumine. Similiter una est gratia, a qua omnes virtutes animae dicuntur esse gratuitae.
Concedendum est igitur, sicut rationes plures ostendunt, quod habitus gratiae gratum facientis et virtutum habitus sunt diversi.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d27a1q2-Dd1e202">
<head xml:id="bb-l2d27a1q2-Hd1e204">Ad rationes</head>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e207">1. Ad illud ergo quod primo obicitur de Magistro, qui dicit quod gratia est fides cum dilectione, dicendum quod illa praedicatio non est per essentiam, sed per quamdam concomitantiam et significantiam. Et aliquo modo posset etiam reduci ad praedicationem per causam.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e210">2. Ad illud quod obicitur, quod definitio gratiae convenit virtuti, dicendum quod ilia notificatio vel non est propria vel, si est propria, non eo modo convenit virtuti quo dicitur de gratia ; gratia enim est sicut donum primum et excellentissimum inter dona creata et sicut donum quod complectitur totam bonitatem donantis. Sic autem intellecta hac notificatione, non competit virtuti.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e213">3-4. Ad illud quod obicitur, quod gratia cooperans est virtus, dicendum quod ille actus non assignatur gratiae secundum se, sed secundum quod est ordinativa virtutis ; et sic dicitur libero arbitio cooperari. Nec ex hoc sequitur quod idem sit quod virtus, immo, si sic argueretur, esset consequens sicut si ita argueretur : color movet visum, et lux movet visum : ergo color non differt a luce.
Et per hoc patet responsio ad sequens, quoniam vivificare et acceptum reddere et opus meritorium facere aliter competit virtuti, aliter gratiae. Gratiae enim competit primo, virtuti vero ex consequenti, videlicet quia ab influentia gratiae formatur et ordinatur.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e216">5. Ad illud quod obicitur, quod, si habitus sunt diversi, unus non denominat alterum, dicendum quod est denominatio per inhaerendam, sicut albedo per album denominat corpus ; et denominatio per circumincessionem quamdam, in qua aliqua duo sic se habent quod unum habet ordinare alterum, secundum quod dicitur voluntas deliberans et iustitia prudens. Et per hunc modum virtus dicitur esse gratuita.</p>
<p xml:id="bb-l2d27a1q2-d1e220">6. Ad illud quod obicitur, quod circumscripto omni habitu etc., dicendum quod a caritate non potest circumscribi gratia, quia caritas semper nominat virtutem formatam. Si quis autem vocaret caritatem habitum amoris, quo natus est homo diligere Deum propter se et super omnia, sic, etsi modo non possit absque gratia reperiri, potest tamen intelligi, sicut in Adam et in primo angelo ante lapsum fuit, ut supra, distinctione tertia
Et sic patet quod gratia est aliud quam virtus ; patet etiam quod est aliud quam potentiarum rectificatio. Nam in homine quantum ad statum innocentiae erat potentiarum rectitudo antequam esset gratiae gratum facientis infusio. Et hoc melius videbitur infra, quando agetur de necessitate gratiae secundum statum innocentiae.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>