-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-l2d32dubia.xml
120 lines (111 loc) · 17.9 KB
/
bb-l2d32dubia.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Dubia</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder, OCR correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Dubia</title>
<date when="2018-03-24">March 24, 2018</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="Quaracchi1885">Quaracchi 1885, Volume 2</witness><witness xml:id="H" n="harv265">Harvard, lat ms. 265</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2018-03-24" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-l2d32dubia">
<head xml:id="bb-l2d32dubia-Hd1e108">Dubia</head>
<div xml:id="bb-l2d32dubia-Dd1e111">
<head xml:id="bb-l2d32dubia-Hd1e113">Dub. I.</head>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e116">In parte ista sunt quaestiones circa litteram. Et primo quaeritur de hoc quod dicit : Manet igitur, ut ait <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in corpore mortis huius carnalis concupiscentia. Cum enim post baptismum non debeat remanere in nobis nisi poena promovens et concupiscentia magis sit poena suffocans quam promovens, non debet remanere in corpore mortis huius. Quod autem sit poena suffocans, patet in littera sequenti, qua dicitur : Eius desideriis noxiis non obedire praecipimur. Si igitur desideria concupiscentiae sunt noxia et prohibetur obedire concupiscentiae, ergo videtur quod sit poena suffocans.
Item, actus concupiscentiae ligat rationem, maxime in opere virtutis generativae ; sed talis est poena suffocans : ergo etc.</p>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e122">Respondeo : Dicendum quod concupiscentia, quae remanet post baptismum, non est poena suffocans, quia non praecludit aditum vitae spiritualis : stat enim simul cum gratia. Praeterea, etsi incitet ad illicitum, non tamen praevalet, quia subter nos est appetitus noster, et nos dominari possumus illius. Remanet autem haec concupiscentia in membris nostris ut poena promovens, maxime quantum ad exercitium pugnae, quae facit ad augmentum meriti et coronae. Quod bene significatum est in ingressu filiorum Israel in terram promissionis, in qua reliquit eis Dominus adversarios, cum quibus pugnare possent et per quos Deus eos probaret utrum ipsi Deum diligerent an non, sicut patet in libro Iudicum. Sunt et aliae plures utilitates, ad quas movetur homo occasione concupiscentiae in se relictae, sed hae inveniri possunt libro quarto, distinctione quarta.
Per hoc patet responsio ad duo obiecta. Nam concupiscentia non suffocat nisi ei obedire velimus ; et licet in actu generandi usus rationis impediatur, non tamen est ibi suffocatio, quia talis actus potest esse meritorius.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d32dubia-Dd1e126">
<head xml:id="bb-l2d32dubia-Hd1e128">Dub. II.</head>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e131">Item quaeritur de hoc quod dicit : Per gratiam baptismi concupiscentia mitigatur et minuitur. Contra hoc est : aut enim gratia baptismi habet oppositionem aut non. Si sic, ergo una non potest stare cum altera : ergo, adveniente gratia, recedit concupiscentia, non minuitur. Si non opponitur ei, ergo videtur quod ipsam non diminuat.
Item, si concupiscentia minuatur per gratiam : ergo, cum sit finita, videtur quod aliquando totaliter auferatur ; quod est contra <name ref="#Augustine">Augustinum</name> in littera, qui dicit quod <quote xml:id="bb-l2d32dubia-Qd1e136">hoc non praestatur nisi miraculo ineffabili, ut lex peccati prorsus exstinguatur</quote> .</p>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e140">Ideo est hic quaestio, utrum fomes in aliquo fuerit totaliter exstinctus.</p>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e143">Respondeo : Dicendum quod, sicut dictum est supra, concupiscentia duo dicit. Dicit enim appetitum immoderatum boni commutabilis. Dico igitur quod ista immoderantia circa appetitum potest esse dupliciter : aut ita quod ratio captivetur et anima pervertatur, ut necessitatem habeat praeponendi bonum commutabile bono incommutabili ; et sic dicitur esse concupiscentia intensa, et hoc modo tenet rationem culpae, ratione videlicet illius immoderantiae. Alio modo concupiscentia dicit immoderantiam, non quia ratio succumbat sensualitati, sed quia sensualitas non perfecte obtemperet rationi ; et hoc modo tenet rationem poenae. Primo modo, quia fenet rationem culpae, directe opponitur ipsi gratiae ; et ideo gratia superveniens aufert illam immoderantiam, pro eo quod talis immoderantia ponebat debitae iustltiae carentiam. Aliam autem immoderantiam, quae, sicut dictum est, dicit rationem poenae, non tollit gratia in suo adventu, propter hoc quod non opponitur ei formaliter. Sed quoniam gratia et concupiscentia relicta respectu eius ad quod inclinant, quamdam habent oppositionem, hinc est quod, secundum quod homo plus exercitatur in gratia, magis et magis remitti dicitur concupiscentia.
Nunquam tamen omnino tollitur concupiscentia, quia semper remanet radix eius in homine, nisi auferatur per donum gratiae speciale, sicut in Virgine creditur fuisse post conceptionem Filii Dei. Sed hoc magis habet locum in tertio, cum quaeritur de sanctificatione Virginis.</p>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e146">Per haec autem quae dicta sunt patent obiecta. Gratia enim et concupiscentia quodam modo opponuntur et quodam modo non, sicut ostensum est.
Ad illud quod obicitur secundo, quod concupiscentia est finita : ergo aliquando totaliter aufertur, dicendum quod hoc verum esset, si concupiscentia diminueretur quantum ad causam ; sed solum minuitur quantum ad exercitium sive per comparationem ad illud ad quod est ; et ideo nunquam totaliter tollitur, sicut habilitas animae nunquam totaliter per peccatum adimitur ; et hoc melius infra videbitur.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d32dubia-Dd1e150">
<head xml:id="bb-l2d32dubia-Hd1e152">Dub. III.</head>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e155">Item quaeritur de hoc quod dicit, quod manet vitium concupiscentiae in vetustate carnis tamquam superatum et peremptum, nisi illicito consensu reviviscat et in regnum proprium revocetur. Hoc enim videtur falsum esse, quia, si concupiscentia, prout regnabat, dicebatur esse originale peccatum ab <name ref="#Augustine">Augustino</name> videtur quodsi revocatur in regnum proprium post baptismum, quod originale peccatum revertatur. Quodsi hoc est falsum, restat etc.
Item, quae sunt diversorum generum ; unum non auget alterum ; sed illicitus consensus est culpa, concupiscentia relicta est poena : ergo non augetur per illicitum consensum.</p>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e161">Respondeo : Dicendum quod concupiscentia augetur per consensum illicitum, sicut dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, et hoc duplici ex causa. Primum, quia gratia expellitur, ex cuius praesentia ratio sensualitati praeerat et per consequens remittebatur concupiscentia. Alia est ratio, quia potentia ex frequentia aclus magis prompta efficitur ad exeundum in actum consimilem ; et quia actus illicitus dicit actum concupiscendi, hinc est quod concupiscentia augetur ab actu illicito quasi a simili.</p>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e167">Ad illud ergo quod obicitur, quod tunc redit originale peccatum, dicendum quod hoc non sequitur duplici ex causa. Primum quidem, quia concupiscentia regnans non dicitur peccatum originale, nisi in quantum habet et regnum et dominium ab ipsa hominis origine. Cum autem illud habet per illicitum actum, non habet rationem peccati originalis, sed potius actualis.
Alia est etiam ratio, quia aliter diminuitur concupiscentia per baptismum, aliter augetur per illicitum consensum. Per baptismum enim sic diminuitur, ut auferatur illud quod formaliter erat peccatum originale, videlicet carentia debitae iustitiae. Ibi enim absolvitur quis a debito originalis iustitiae, ad quam omnes tenebantur ex ipsa obligatione Adae ; sed per illicitum consensum augeri dicitur, pro eo quod, dum homo peccat, magis efficitur pronus ad malum, saltem intensive et quantum ad aliquod peccati genus determinatum.</p>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e170">Ad illud quod obicitur, quod sunt diversorum generum concupiscentia prout est culpa et prout est poena, dicendum quod, etsi sint diversorum generum in genere moris, non tamen in genere naturae : utriusque enim actus est concupiscere. Praeterea, etsi concupiscentia, prout est poena, non sit eiusdem generis cum. concupiscentia, prout est culpa, formaliter loquendo, quia tamen est poena vitiosa, ad illam de se ordinat, et propter hoc una augmentatur per alteram, sicut docet ipsa experientia.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d32dubia-Dd1e174">
<head xml:id="bb-l2d32dubia-Hd1e176">Dub. IV.</head>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e179">Item quaeritur de hoc quod dicit : Quomodo alia peccata praetereunt actu et remanent reatu, ita e converso fieri potest quod concupiscentia praetereat reatu et remaneat actu. Sed contra : si concupiscentia remanet actu, ergo in originali non tantum consideratur reatus, verum etiam actus : ergo debet dici peccatum actuale.
Item falsum videtur dicere, cum ait quod alia peccata transeunt actu et remanent reatu. Cum enim dimittuntur peccata actualia in baptismo, transeunt et quantum ad poenam et quantum ad culpam. In poenitentia etiam transeunt quantum ad reatum poenae aeternae. Et si tu dicas quod remanet reatus ad poenam satisfactoriam et temporalem, obicitur similiter de originali, post cuius deletionem in baptismate remanet obligatio ad mortem et ad alias poenas temporales.</p>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e182">Respondeo : Dicendum quod <name ref="#Lombard">Magister</name> large vocat hic actum, non solum ipsum actualem motum, sed etiam pronitatem illam, secundum quam homo ordinatur ad actum. Et ideo dicit originale peccatum remanere actu, quia, cum sit ibi privatio originalis iustitiae, per quam homo est reus carentiae visionis Dei, sit etiam pronitas, per quam homo ordinatus est ad actum concupiscendi, aufertur illa privatio iustitiae originalis et relinquitur illa inclinatio habitualis.
Ad illud vero quod obicitur de transitu actualis, dicendum quod <name ref="#Lombard">Magister</name> non loquitur de transitu qui est per peccati deletionem, sed per peccati consummationem, per quem modum praesens in praeteritum dicitur transire. Ideo dicit quod transit quantum ad actum et remanet quantum ad reatum, quia actus est in fieri, sed reatus est in quiete.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d32dubia-Dd1e193">
<head xml:id="bb-l2d32dubia-Hd1e195">Dub. V.</head>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e198">Item quaeritur de hoc quod dicit : Anima non est talis, qualem Deus eam fecit. Contra : in subita operatione simul est fieri et factum esse ; sed istud argumentum est necessarium : Deus facit animam, ergo est ; ergo et istud : Deus facit talem animam, ergo talis est. Ergo <name ref="#Lombard">Magister</name> implicat duo opposita in littera.
Item, quaero : aut Deus fecit animam iustam aut iniustam. Si iustam, ergo Deus dedit ei iustitiam, et hoc est falsum ; nunquam enim iustitia creata fuit cum ista anima. Si iniustam, et talis est, ergo talis est anima qualem Deus eam fecit.</p>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e204">Propter hoc est quaestio, qualem Deus fecerit animam. Et non videtur quod possit dari quod fecerit eam iniustam, cum summa iustitia non possit facere aliquid iniustum. Non videtur similiter quod fecerit eam iustam, quia, cum in primo instanti fuerit iniusta, simul fuisset iusta et iniusta, et haec sunt incompossibilia. Non enim videtur quod possit dari medium circa haec, quia haec duo sunt immediate opposita circa animam.</p>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e207">Respondeo : Dicendum quod, cum quaeritur, qualem Deus fecerit animam quantum ad bonitatem et malitiam, quod hoc potest intelligi dupliciter : aut quantum ad bonitatem naturae aut quantum ad bonitatem moris. Si quantum ad bonitatem naturae, sic concedendum est quod fecit animam bonam et adhuc bona est. Si quantum ad bonitatem moris, sic dicendum est quod nec fecit eam bonam nec malam. Bonam eam non fecit, quia bonitatem illam animae non dedit, obsistente infectione ex parte corporis, cui anima in eodem instanti unita fuit, in quo creata. Non fecit eam malam, quia, quamvis anima ab instanti suae creationis mala sit, hoc tamen non est a Deo creante, sed a carne inficiente. Et ideo dicit <name ref="#Lombard">Magister</name> hanc non esse concedendam : anima est talis, qualem Deus eam fecit, sed potius e converso : non quia Deus dederit ei actualem iustitiam, sed quia dedit ei bonitatem naturae ad habendam iustitiam ordinatam, a qua iustitia privatur per carnem infectam.
</p>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e213">Et sic patent obiecta. Per hunc etiam modum respondendum esset, si quaereretur de actione mala, quae ponitur esse a Deo secundum quod actio. Non enim est a Deo secundum quod iusta, quia non est iusta ; nec secundum quod iniusta, quia iniustitia non est a Deo ; sed est a Deo secundum bonitatem naturae, per quam est indifferens ad utrumque. Consimili modo intelligendum est in creatione animae.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d32dubia-Dd1e217">
<head xml:id="bb-l2d32dubia-Hd1e219">Dub. VI.</head>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e222">Item quaeritur de hoc quod dicitur ultimo capitulo, quod ab ipsa creatione una anima est subtilior alia In essentia et ad intelligendum memorandumque habilior. Hoc enim videtur esse falsum, quia, sicut dicit Gregorius, omnes homines natura pares genuit. Ergo similiter et ab ipsa creatione animae pares sunt.</p>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e225">Item quaeritur, utrum subtilitas ingenii et habilitas ad memorandum veniat ex parte corporis an ex parte animae. Et quod ex parte animae, videtur <name ref="#Lombard">Magister</name> in littera dicere. Sed contrarium huius videtur, quia videmus quod ipsa anima, quae non variatur per tempora, modo dementior est, modo ad intelligendum acutior. Hoc autem non potest esse nisi ex parte corporis.
Item, videmus quod cholerici naturaliter sunt melioris ingenii quam phlegmatici : ergo, si hoc dicit complexionem ex parte corporis, videtur etc.</p>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e231">Respondeo : Dicendum quod, sicut dicit <name ref="#Lombard">Magister</name> in littera, satis probabile est quod in ipsa creatione sit praecellentia in animabus. Et quod dicuntur esse pares, hoc non intelligitur quantum ad privationem ordinis naturalium in praecellentia, sed quantum ad privationem ordinis in dominio et servitute.</p>
<p xml:id="bb-l2d32dubia-d1e237">Si autem quaeratur, unde veniat ista praecellentia naturalium, utrum ex parte animae vel ex parte corporis, dicendum quod, cum anima non sit propter corpus, sed corpus propter animam, ista praecellentia ex parte animae venit. In hac autem praecellit una anima alteram, non ratione principii ex quo, cum sit ex nihilo, sed ratione sapientiae Conditoris, qui producit omnia secundum debitum ordinem.
Non est tamen negandum quin multum faciat corpus ad exercitium illarum habilitatum quae animae a sua creatione insunt. Unde bona dispositio corporis multum expedit, sicut e contrario mala multum impedit ; et propter hoc iudicantur cholerici boni ingenii, quia anima quantum ad usum illius habilitatis iuvatur per convenientem dispositionem ex parte corporis. Attamen non est illa ratio principalis boni ingenii, quia videmus aliquando homines contrariae complexionis ingeniosos esse. Unde, cum videamus homines ad diversa exercitia aptos, quosdam ad artes mechanicas, quosdam ad liberales et iterum quosdam ad mathematica, quosdam ad metaphysica, quosdam ad naturalia, quosdam ad rationalia, si quaeratur ratio huius, respondebit theologus quod hoc est ex distributione donorum Dei, a quo non tantum procedunt dona gratuita, immo etiam dona naturalia ; et omnia talia gratiae vocantur a Sanctis ; et de huiusmodi intelligitur illud quod dicitur I Petri 4, 10 : Unusquisque, sicut accepit gratiam, in alterutrum illam administrantes etc. Naturalis autem respondebit quod hoc venit ex diversa dispositione ex parte corporis, vel quantum ad complexionem vel quantum ad organizationem. Uterque tamen bene, sed theologus melius, quia principaliorem assignat causam. Unde et <name ref="#Aristotle">Philosophus</name>, in libro De animalibus, cum assignat causas dispositionis membrorum, ubi non invenit causam principalem ex parte naturae, recurrit ad dispositionem conditricis Sapientiae.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>