-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-l2d36dubia.xml
108 lines (100 loc) · 13 KB
/
bb-l2d36dubia.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Dubia</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder, OCR correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Dubia</title>
<date when="2018-03-24">March 24, 2018</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="Quaracchi1885">Quaracchi 1885, Volume 2</witness><witness xml:id="H" n="harv265">Harvard, lat ms. 265</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2018-03-24" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-l2d36dubia">
<head xml:id="bb-l2d36dubia-Hd1e108">Dubia</head>
<div xml:id="bb-l2d36dubia-Dd1e111">
<head xml:id="bb-l2d36dubia-Hd1e113">Dub. I.</head>
<p xml:id="bb-l2d36dubia-d1e116">In parte ista sunt quaestiones circa litteram. Et primo quaeritur de hoc quod dicitur in primo capitulo, quod peccatum est causa peccati. Sed contra : aut peccatum est causa peccati voluntaria aut necesssaria. Non voluntaria, quia nihil voluntarie operatur nisi quod cognoscit et appetit ; talis autem est rationalis creatura, non culpa : ergo non est voluntaria causa. Item, non est causa necessaria, quia qui pec cavit uno peccato, non est necesse quod peccet altero : ergo non videtur quod aliquo modo sit causa.
Item, si peccatum est causa peccati, aut ratione alicuius boni substrati aut ratione defectus. Non ratione boni substrati, quia tunc magis deberet dici bonum esse causa mali quam peccatum causa peccati. Non ratione defectus, quia quod nihil est, nullius est causa ; intentio enim causalitatis in solis entibus reperitur.</p>
<p xml:id="bb-l2d36dubia-d1e119">Propter quod est quaestio, quod peccatum sit causa peccati et ratione cuius peccatum sit causa peccati.</p>
<p xml:id="bb-l2d36dubia-d1e122">Respondeo : Dicendum quod, cum in peccato duo sint, videlicet conversio et aversio, ratione utriusque peccatum habet ad aliud peccatum disponere, et per hoc peccatum aliud dicitur causare. Ratione quidem aversionis, quia in hoc quod a Deo avertit, elongat a bono, et per hoc homo efficitur impotens ad resistendum malo. Ratione conversionis, sicut actus unius virtutis disponit ad actum alterius, utpote actus nutritivae ad generativam, sic una culpa habet disponere ad aliam, utpote gula ad luxuriam. Est igitur peccatum causa peccati, id est dispositio trahens sive inclinans ad aliud peccatum, tam ratione aversionis quam ratione conversionis. Sed ratione aversionis, in qua communicant omnia peccata, quodlibet est causa cuiuslibet ; ratione vero conversionis, in qua distinguuntur, non quodlibet est causa cuiuslibet, sed peccatum unius generis disponit ad peccatum generis proximi, utpote spirituale ad spirituale, ut superbia ad Invidiam, et carnale ad carnale, sicut gula ad luxuriam.</p>
<p xml:id="bb-l2d36dubia-d1e125">Ad illud ergo quod obicitur, quod non est causa voluntaria nec necessaria, dicendum quod peccatum non est sufficiens causa peccati ; sed causa dicitur in hoc quod trahit voluntatem ut committat aliam culpam, et ita reducitur ad causam voluntariam.</p>
<p xml:id="bb-l2d36dubia-d1e129">Ad illud quod quaeritur, utrum sit causa ratione positionis vel defectus, dico quod ratione utriusque, sicut visum est. Conversio enim inordinata disponit ad aliam conversionem inordinatam. Ex conversione enim inordinata augetur in nobis concupiscentia et pronitas ad malum, et dum augetur pronitas et concupiscentia, quasi quoddam pondus ponitur in anima. Quod enim est pondus in corporibus, hoc est amor in spiritibus. Et ideo bene dicit Gregorius quod peccatum, quod per poenitentiam non diluitur, mox pondere suo ad aliud trahit. Et ita nec defectus per se facit nec bonum perse, sed unum cum alio.
Illud tamen argumentum non valet, quia defectus non potest esse causa alicuius, ergo non potest esse causa peccati. Causare enim peccatum non est causare aliquid, sed potius deficere. Unde est ibi sophisma secundum quid et simpliciter.
</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d36dubia-Dd1e133">
<head xml:id="bb-l2d36dubia-Hd1e135">Dub. II.</head>
<p xml:id="bb-l2d36dubia-d1e138">Item quaeritur de hoc quod dicit : Illico, ut peccat homo, fit in homine corruptio, quae tamen fit Deo auctore. Sed contra hoc est, quia illa boni corruptio, sive active dicatur sive passive, est imaginis Dei deformatio. Deformatio autem imaginis Deo displicet ; et nihil quod Deo displicet, est a Deo ; idem enim est fieri Deo auctore et Deo volente : ergo talis corruptio non est a Deo.
Item, eadem sunt principia actionis et passionis : ergo, si corruptio-actio non est a Deo, videtur similiter quod nec corruptio-passio.
</p>
<p xml:id="bb-l2d36dubia-d1e141">Respondeo : Dicendum quod illud verbum non est dictum secundum opinionem <name ref="#Lombard">Magistri</name>, sed secundum opinionem aliorum, sicut patet ex ipsa serie litterae. Sed quia tamen illud idem videtur <name ref="#Lombard">Magister</name> dixisse in ultimo capitulo praecedentis distinctionis, aliter respondendum est quod in illa corruptione et est considerare defectum et deordinationem ; est nihilominus ibi considerare passionem et ordinem ad praecedentem actionem ; et quantum ad haec duo ultima, corruptio ista tenet rationem poenae, et quantum ad hoc dicitur esse a Deo, videlicet in quantum poena. Simpliciter autem loquendo, ut dicatur corruptio modi, speciei et ordinis esse a Deo sive deformatio imaginis, non admittitur, sicut rationes ostendunt, propter hoc quod talis corruptio et defectum dicit et etiam deordina tionem quae est culpa, sicut supra est ostensum. Et est talis corruptio poena non inflicta nec contracta, sed acta ; et ideo quodam modo tenet rationem culpae, sicut ostensum fuit in praecedenti distinctione. Et quantum ad hoc non intelligitur illud quod in littera dicitur.
Et per hoc patent ea quae in littera obiciuntur.
</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d36dubia-Dd1e151">
<head xml:id="bb-l2d36dubia-Hd1e153">Dub. III.</head>
<p xml:id="bb-l2d36dubia-d1e156">Item quaeritur de hoc quod dicit : Si quis dicat, ea quae peccata sunt, essentialiter poenas esse, in nullo praeiudicium fit veritati. Et postea subiungit quod huiusmodi punitiones iustae sunt et a Deo sunt, nec tamen peccata a Deo sunt. Videtur enim esse implicatio contradictionis. Primo enim dicit unum et idem, essentialiter loquendo, est poena et culpa ; et post dicit quod idem ipsum et est a Deo et non est a Deo.</p>
<p xml:id="bb-l2d36dubia-d1e159">Respondeo : Dicendum est ad hoc quod illud et consimilia intelligenda sunt cum reduplicatione, ut quando dicitur quod aliquod peccatum est poena peccati et quod poena illa est a Deo, hoc intelligitur secundum quod poena, hoc est secundum rationem ordinationis. Et hoc innuit <name ref="#Lombard">Magister</name> in littera, cum dicit quod, non in quantum peccata sunt, poenae sunt, nec, in quantum peccata sunt, a Deo sunt, quasi dicat : cum in idem concurrant ratio deordinationis et ordinationis per relationem ad diversa, ordinatio est a Deo, deordinatio vero minime.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d36dubia-Dd1e166">
<head xml:id="bb-l2d36dubia-Hd1e168">Dub. IV.</head>
<p xml:id="bb-l2d36dubia-d1e171">Item quaeritur de hoc quod dicit quod sunt quaedam necessitate facta improbanda. Contrarium huius videtur dicere <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in libro De duabus animabus. Dicit enim quod illud solum est peccatum, a quo liberum est abstinere .
Et dicendum est ad hoc quod, sicut <name ref="#Lombard">Magister</name> determinat infra, quaedam necessitas est ad venialia peccata, saltem in universali. Illa autem ratio et verbum, quod ibidem sequitur, intelligitur de peccato actuali mortali. Qualiter autem necessitas sit ad venialia, hoc habebit quaestionem infra suo loco, ubi <name ref="#Lombard">Magister</name> inquirit, distinctione quadragesima prima.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d36dubia-Dd1e185">
<head xml:id="bb-l2d36dubia-Hd1e187">Dub. V.</head>
<p xml:id="bb-l2d36dubia-d1e190">Item quaeritur de hoc quod dicit : Addunt quoque, quosdam actus non tantum essentia, sed etiam genere esse bonos, ut reficere esurientem. Quaeritur enim : pro quanto dicitur bonum in genere ? Si quia dicit bonum absque circumstantia aliqua superaddita, tunc videtur quod reficere indigentem non sit bonum in genere, quia est ibi circumstantia debita in eo qui reficitur. Si tu dicas quod bonum in genere dicitur, quia commune est et universale, tunc videtur quod similiter deberet dici bonum in specie, cum generale dicatur respectu speciei.</p>
<p xml:id="bb-l2d36dubia-d1e193">Est igitur quaestio, pro quanto dicatur aliquid esse bonum in genere. Quaestio est etiam de sufficientia ipsius divisionis per tria membra ; videtur enim esse insufficiens, quia non tantum est bonum in genere et bonum ex intentione et causa, sed etiam bonum gratiae et bonum gloriae.</p>
<p xml:id="bb-l2d36dubia-d1e196">Respondeo : Dicendum quod <name ref="#Lombard">Magister</name> dividit hic bonum non quocumque modo, sed bonum, prout est in actu. Bonum autem huiusmodi habet considerari in se sive secundum se ; et sic est bonum naturae. Habet iterum considerari secundum comparationem ad materiam debitam ; et sic dicitur bonum in genere. Habet iterum considerari secundum alia tria genera causarum, videlicet in comparatione ad efficiens et formam et finem ; et sic est bonum perfectum.</p>
<p xml:id="bb-l2d36dubia-d1e202">Et sic patet sufficientia, quia omnis actus aut comparatur ad suum principium efficiens solum : aut comparatur ad suum principium efficiens, prout respicit debitum obiectum, aut comparatur ad suum principium efficiens, prout respicit debitum obiectum et finem congruum. Bonum autem, secundum quod respicit materiam debitam, dicitur esse bonum in genere, pro eo quod, sicut genus dicit esse in potentia ad esse completum, quae completur per adventum differentiarum, sic in actu transeunte super materiam debitam quodam modo inchoatur bonum moris ; illud autem bonum moris specificatur et completur per adventum circumstantiarum : unde potest fieri et bene et male. Similiter intelligendum est de malo in genere.
Quamvis autem bonum et malum possint differenter fieri et bene et male, nihilominus tamen bonum, quantum est de se, dicit inchoationem boni et malum similiter mali ; et ideo nomen boni tenet, quia in ipso salvatur ratio generis. Unde bonum naturae respectu boni moris est quasi in potentia materiali, quae est potentia passiva : bonum autem in genere aliquo modo est bonum moris, ex hoc quod transit supra materiam debitam ; et ideo assimilatur potentiae generis, quae est aliquo modo activa. Genus enim est forma, ut dicit <name ref="#Aristotle">Philosophus</name>, licet per comparationem ad differentias in definitione sit sicut materia.</p>
<p xml:id="bb-l2d36dubia-d1e209">Et per hoc patet responsio ad obiecta. Nam bonum ex circumstantia contineri potest sub bono perfecto vel sub bono in genere. Si enim est indutum omnibus bonis circumstantiis, continetur sub bono perfecto. Si autem deficit in aliqua circumstantia, reducitur ad bonum in genere. Sub bono autem perfecto comprehenditur actus gratuitus et gloriosus.</p>
<p xml:id="bb-l2d36dubia-d1e212">Possent autem plura quaeri de hac materia, sed alibi magis habent locum quam hic.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>