-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
bb-l2d42a2q2.xml
115 lines (102 loc) · 16.7 KB
/
bb-l2d42a2q2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 2</title>
<author ref="#Bonaventure">Bonaventure</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder, OCR correction</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<name xml:id="GRPL">GRPL</name>
<resp>OCR correction</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 2</title>
<date when="2018-03-24">March 24, 2018</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="Quaracchi1885">Quaracchi 1885, Volume 2</witness><witness xml:id="H" n="harv265">Harvard, lat ms. 265</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2018-03-24" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="bb-l2d42a2q2">
<head xml:id="bb-l2d42a2q2-Hd1e108">Quaestio 2</head>
<head xml:id="bb-l2d42a2q2-Hd1e111" type="question-title">Utrum veniale conveniat cum mortali in reatu poenae aeternae</head>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e114">Secundo quaeritur, utrum veniale conveniat cum mortali in reatu poenae aeternae.</p>
<div xml:id="bb-l2d42a2q2-Dd1e117" type="rationes-principales">
<head xml:id="bb-l2d42a2q2-Hd1e119">Rationes principales</head>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e122">Et quod sic, videtur : Poena assumta pro mortali est proportionabilis poenae assumtae pro veniali et quantum ad acerbitatem et quantum ad durationem. Ergo, si poenae arbitrariae pensantur secundum magnitudinem reatus peccati, videtur quod reatus venialis et mortalis sint utroque modo proportionabiles ; sed poena aeterna non est proportionabilis nisi aeternae : si ergo unum obligat ad poenam aeternam, videtur quod et reliquum. Si tu dicas quod per gratiam mortale fit veniale et commutatur poena aeterna in temporalem, obicitur tunc : quia, cum veniale similiter remittantur per gratiam, si misericordia Dei est ordinata, sicut aeternam commutat in temporalem, ita temporalem deberet commutare in instantaneam. Quod si non facit, videtur quod illa responsio nulla sit.</p>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e125">Item, esto quod aliquis decedat cum mortali et veniali et quod de neutro fuerit in hac vita punitus. Si ergo peccatum non remanet impunitum, ergo pro utroque punitur iste ; sed non nisi in inferno, et in inferno punitur in aeternum ; sed non punitur ultra quam meruit : ergo pro peccato veniali merebatur puniri aeternaliter. Si tu dicas quod punitur aeternaliter ratione mortalis adiuncti, obicitur quod non. Esto quod mortale illud puniatur quantum meruerit puniri, tunc ergo pro veniali aut punietur aeternaliter ratione sui aut ratione mortalis adiuncti. Non ratione mortalis adiuncti, quia illud sufficienter punitur per se. Si ergo punitur aeternaliter, hoc est ratione sui ; sed Deus nullum punit supra condignum : ergo dignum erat propter veniale peccatum aliquem aeternaliter puniri.</p>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e128">Item, veniale stat cum gratia et stat cum mortali et utrobique salvatur ratio venialis ; et constat quod magis salvatur cum mortali quam cum gratia, quia gratia delet ipsum, mortale nunquam : ergo, si abstrahatur ab utroque, magis tenebit proprietatem quam habet cum mortali quam cum gratia. Sed quando est cum gratia, debetur ei poena temporalis, quando cum mortali, debetur ei poena aeterna : ergo veniali de se et secundum se debetur poena aeterna. Si tu dicas quod obiectio teneret, si poena temporalis deberetur ei ratione gratiae ; sed hoc non est verum, quia debetur ei ratione sui ; contra : impossibile est sufficienter puniri peccatum nisi remittatur, quia, quamdiu durat culpa, debet durare poena : non enim debet esse dedecus peccati sine decore iustitiae. Sed nec mortale nec veniale dimittitur nisi per gratiam : ergo tam mortali quam veniali debetur poena aeterna, quantum est de se.</p>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e131">Item, esto quod aliquis tantum habeat peccatum veniale nec tamen habeat gratiam, aut esset dignus poena aeterna aut temporali. Si temporali, ergo, illa persoluta, esset omnino absolutus a culpa ; sed potest per se ipsum poenam illam solvere : ergo per se posset ad innocentiam resurgere. Quodsi non potest per se ipsum ad innocentiam redire, nunquam potest, quantum est de se, poenam sufficientem pro illa culpa sustinere : ergo, nisi auxilium gratiae superveniat, veniali peccato debetur poena aeterna. Si tu dicas quod solvendo poenam disponeret se ad gratiam, quae culpam deleret, hoc non solvit, quia, si se similiter puniret pro peccato mortali, Deus gratiam infunderet, quae illam culpam mortalem deleret.</p>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e135">Item, delectatio mortalis peccati non excedit delectationem venialis in infinitum. Ergo, si reatus respondet delectationi, nec reatus excedit reatum in infinitum, sed aeternum excedit temporale in infinitum ; si ergo mortale obligat ad poenam aeternam, ergo et veniale. Si tu dicas quod, quamvis non excedat simpliciter, excedit tamen secundum reputationem, quia mortale diligit supra Deum qui est bonum infinitum, veniale vero minime ; contra hoc est, quia, cum veniali peccatum a Deo puniatur et Deo displiceat, aliquo modo offensivum est Dei. Ergo, si tanta est offensa quantus is qui offenditur, cum per veniale peccatum offendatur Deus, qui est infinitus, videtur quod reatus peccati venialis debeat reputari infinitus sicut et mortalis. Ergo sicut per mortale peccatum meretur homo puniri infinite, ita et per veniale.</p>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e138">Sed contra : Hugo de Sancto Victore : <quote xml:id="bb-l2d42a2q2-Qd1e140">Veniale peccatum est illud cui secundum se debetur poena transitoria</quote>. Ergo reatus peccati venialis solummodo est poenae temporalis.</p>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e144">Item, poena aeterna est mors secunda ; sed nulli debetur mors secunda nisi propter primam, quae est per separationem animae a Deo : si igitur veniale a Deo non separat, sicut supra ostensum fuit ergo non obligat ad poenam aeternam.</p>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e147">3. Item, si veniale facit hominem dignum poena aeterna, laedit hominem usque ad mortem ; sed quod est huiusmodi debet dici mortale ; ergo veniale peccatum est mortale.</p>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e150">4. Item, si veniale obligat ad poenam aeternam, cum omne aeternum careat fine, et quod caret fine caret remissione et venia, peccatum veniale dicit oppositionem ad remissionem et veniam ; sed quod est huiusmodi, non est veniale : ergo peccatum veniale non est veniale.</p>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e153">5. Item, si veniale facit dignum poena aeterna, et gratia facit hominem dignum vita aeterna, cum veniale peccatum et gratia simul sint in eodem, simul est homo dignus vita aeterna et poena aeterna : ergo, si fit ei retributio secundum quod meruit, simul posset esse in aeterna beatitudine et in aeterna poena, quo nihil magis est impossibile.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d42a2q2-Dd1e157">
<head xml:id="bb-l2d42a2q2-Hd1e159">Conclusio</head>
<head xml:id="bb-l2d42a2q2-Hd1e162" type="question-title">Veniali peccato non debetur poena aeterna per se,
sed tantum ratione coniunctionis cum mortali</head>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e165">Respondeo : Ad praedictorum intelligentiam est notandum quod, sicut fides nostra dicit, peccato mortali debetur poena aeterna.</p>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e168">Quare autem peccato mortali debeatur poena aeterna, multiplex consuevit assignari ratio ; ad praesens autem sufficiat una, quia ista quaestio alibi habet locum, scilicet in quarto, ubi quaeritur de aeternitate poenae infernalis. Praecipua enim inter rationes, quare debetur peccato mortali poena aeterna, est, quia, dum homo peccat mortaliter, separat se a vita gratiae et subicit se perpetuae impotentiae exeundi de culpa, quantum est de se. Nemo enim potest a culpa mortali resurgere nisi per creationem et infusionem novae gratiae et novae vitae ; et propterea ratione istius impotentiae peccato mortali annexa est obligatio ad aeternitatem poenae.
Haec autem poena aeterna, etsi omni peccato mortali debeatur, non tamen omni persolvitur, quia, quamvis mortale peccatum reddat hominem impotentem ad resurgendum per se ipsum, contingit tamen hominem relevari per divinum auxilium. Debetur igitur peccato mortali poena aeterna, quia separat hominem a vita ; persolvitur autem poena aeterna in eo quod tenet hominem in aeternum separatum a vita.
Quoniam igitur veniale peccatum nec separat hominem a vita, quia non excludit gratiam, nec tenet hominem in perpetuum separatum a vita, hinc est quod peccatum veniale nec de se obligat ad poenam aeternam nec ei secundum se redditur poena aeterna.</p>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e171">Quia vero peccatum veniale coniungi habet ei quod separat a vita et etiam ei quod tenet separatum a vita, hinc est quod ratione adiuncti poena aeterna debetur et poena aeterna persolvitur. Unde, si aliquis decedat cum mortali simul et cum veniali, aeternaliter pro utroque punietur.</p>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e175">Et ratio huius est, quia nullum peccatum deleri potest absque gratia ; et quamdiu durat culpa, debet durare et poena. Et ideo, cum venialis culpa duret cum mortali in infinitum, ratione coniunctionis cum illa in infinitum punitur. Nihilominus tamen ei, quantum est de se, debetur poena temporalis, cum simul possit stare cum gratia ; et propterea veniale nominatur, ut in hoc distinguatur a genere peccati mortalis, quia mortale aufert principium vitae et veniae, videlicet ipsam gratiam, veniale autem, quantum est de se, non aufert, immo simul cum illa manet.
Concedendae sunt igitur rationes ostendentes quod veniali peccato non debetur poena aeterna secundum se.</p>
</div>
<div xml:id="bb-l2d42a2q2-Dd1e180">
<head xml:id="bb-l2d42a2q2-Hd1e182">Ad rationes</head>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e185">Ad illud quod obicitur, quod poena satisfactoria pro veniali et mortali est proportionabilis, dici potest quod ratio illa non concludit quod debeatur veniali poena aeterna, nisi prout est coniunctum mortali. Praeterea, ratio illa non cogit, quia, sicut in opponendo dictum est, in infusione gratiae poena mortalis peccati commutatur in temporalem ; poena vero venialis peccati non commutatur in non-temporalem.
Et si tu quaeras unde hoc, cum misericordia Dei debeat esse ordinata, dicendum quod, quia obligatio ad poenam aeternam non potest simul stare cum gratia, necessario per infusionem gratiae fit absolutio a reatu poenae aeternae. Sed gratia bene stat cum poena temporali ; et ideo non oportet per infusionem gratiae poenam temporalem in momentaneam commutari.</p>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e188">Ad illud quod obicitur de eo qui decedit cum veniali et mortali, dicendum quod talis tam pro veniali quam mortali aeternaliter punitur ; sed hoc non est ratione venialis principaliter, sed ratione mortalis adiuncti.
Nec valet quod obicit, quod mortale punitur in se quantum meruit, quia, sicut bonum vigoratur ex bono, ita malum vigoratur ex malo eo modo quo dicitur malum vigorari. Ideo, quamvis veniali, quantum est de se, non debeatur poena aeterna, nihilominus tamen potest ei deberi in quantum est coniunctum mortali ; et ideo, cum Deus punit tam veniale quam mortale in eodem poena aeterna, neutrum punit supra condignum, sed utrumque punit prout puniri meretur, non solum in se, sed etiam prout est alteri coniunctum.</p>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e191">Ad illud quod obicitur, quod magis salvatur ratio venialis cum mortali quam cum gratia, dicendum quod, si intelligatur de gratia quantum ad actum, verum est : nam actus gratiae sive motus gratiae delet veniale peccatum. Si autem intelligatur quantum ad habitum, falsum est, quia veniale cum gratia magis salvatur in propria ratione quam cum mortali : tunc enim nec reatus eius augetur nec minuitur nec mutatur. Sed cum veniale iunctum est mortali, tunc reatus eius augetur et quodam modo mutatur, quia iunctum malo vigoratur. Nec valet quod obicit, quod veniali non debetur poena temporalis nisi ratione gratiae, quia semper duraret nisi esset gratia. Dicendum enim quod verum est quod semper duraret nisi esset gratia ; quia tamen ipsum de se gratiam non excludit, sicut mortale, simul stat cum principio suae remissionis et deletionis : ideo, quamvis non possit deleri sine gratia, nihilominus tamen, quantum est de sua natura, delebile est et terminabile. Non sic est de mortali, quod omnino excludit donum gratiae.</p>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e194">Ad illud quod obicitur, quod si aliquis esset in solo veniali et moreretur, in aeternum cruciaretur, dicendum quod haec positio est impossibilis. Primum, quia nunquam fuit nec est nec erit quod aliquis in solo peccato veniali fuerit, ita quod non habeat gratiam. Nihil enim est medium nunc quin homo habeat grauam aut sit in mortali peccato. Et in primo statu nihil fuit medium inter innocentiam et mortalem culpam, quia puritas innocentiae non potuit perdi nisi per mortalem culpam, sicut supra ostensum est ; et ideo positio illa vana est.
Esto tamen quod aliquis puer esset in veniali, dico quod Deus nunquam educeret eum de statu meriti quin vel ipse peccaret mortaliter vel ipse daret ei gratiam.
Et si quaerat, utrum isti veniali debeatur poena aeterna vel temporalis, dico quod debetur poena temporalis Et si procedat ulterius : ergo, illa persoluta, erit omnino immunis a culpa ; dicendum quod verum est ; sed quia nunquam potest eam Deo persolvere, ita quod Deus eam acceptet sine gratia, hinc est quod Deus, ne cogeretur istum supra condignum punire, gratiam sibi infunderet, per quam solutionem poenae acceptaret. Et ideo non sequitur quod illi peccato debeatur poena aeterna secundum se ; nec sequitur quod homo per se possit resurgere a culpa ad innocentiam.
</p>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e198">Ad illud quod obicitur, quod delectatio non excedit delectationem in infinitum, dicendum quod non excedit in infinitum secundum veram intensionem delectationis, sed secundum reputationem peccantis.
Exemplum autem huius ponitur in caritate, quae diligit aliquod bonum creatum et diligit increatum ; et adeo bonum increatum reputat bonum quod, si bonum creatum infinities multiplicaretur, adhuc non aequaret illi in amore, sed plus amaret Deum quam bonum creatum infinities multiplicatum, licet utrumque finite diligat. Sic etiam in proposito est intelligendum in amore concupiscentiae, quae caritatem perimit et quae cum caritate salvatur. Nam una, scilicet quae caritatem perimit, praefert creaturam Deo, qui erat praeferendus infinitis bonis creatis ; altera vero, quae cum caritate manet, non praefert creaturam Deo. Et ideo secundum reputationem et peccantis et Dei punientis mortale excedit veniale improportionabiliter.</p>
<p xml:id="bb-l2d42a2q2-d1e201">Ad illud quod obicitur, quod per veniale offenditur Deus, dicendum quod falsum est ; non enim dicitur Deus offendi nisi cum contemnitur. Sed verum est quod cum veniali peccato minus Deus amatur, secundum quod <name ref="#Augustine">Augustinus</name> dicit, in libro Confessionum : Minus te amat qui tecum aliquid amat quod non propter te amat. Ideo veniale vitam aeternam non aufert, sed retardat, quia a Deo non separat, sed elongat ; nec obligat ad poenam aeternaliter cruciantem, quantum est de se, sed temporaliter affligentem.</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>