-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e1187.xml
318 lines (318 loc) · 22.5 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e1187.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 5</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 5</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="56-r"/>
<cb ed="#L" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-d1e1187"><!-- l1d19q5 -->
<head xml:id="jsnvu6-d1e1187-Hd1e101">Quaestio 5</head>
<head xml:id="jsnvu6-d1e1187-Hd1e103" type="question-title">Utrum veritas sit ens reale an rationis</head>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1187-d1e106">
<lb ed="#L" n="91"/>QUAESTIO QUINTA.
<lb ed="#L" n="92"/>Vtrum veritas sit ens reale an rationis.
<lb ed="#L" n="93"/>Thom. 1. 9. 19.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1187-d1e115">
<lb ed="#L" n="94"/>CIRCA veritatem quaeruntur duo. Primum est
<lb ed="#L" n="95"/>vtrum veritas sit ens reale an ens rationis solum.
<lb ed="#L" n="96"/>Secundum est in quo sit veritas, vtrum sit in
re<lb ed="#L" n="97" break="no"/>aabus an in anima. Ad primum sic proceditur. Et
<lb ed="#L" n="98"/>Aarguitur quod veritas sit ens reale, quia bonum
<lb ed="#L" n="99"/>vniuscuiusque rei est ens reale, sed veritas est bonum
intelle<lb ed="#L" n="100" break="no"/>ctus, ergo veritas est aliquid reale.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1187-d1e133">
<lb ed="#L" n="101"/>
<!--2--> Item illud quod non est aliquid reale est nihil simpliciter 8
<lb ed="#L" n="102"/>absolute, sed veritas non est nihil, alioquin laborantes ad
scien<lb ed="#L" n="103" break="no"/>dum veritatem laborarent ad sciendum nihil quod est inconue
<lb ed="#L" n="104"/>niens: ergo &c. Minor patet, probatio maioris, quia aliquid &
<lb ed="#L" n="105"/>res conuertuntur. Et ideo quod non est res non est aliquid &
<lb ed="#L" n="106"/>per consequens nihil, aequipollent enim non aliquid & nihil
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1187-d1e152">
<lb ed="#L" n="107"/>
<!--3--> IN CONTRARIVM arguitur, quia illud quod di
<lb ed="#L" n="108"/>stinguitur contra ens, reale, generaliter dictum est ens
ratio<lb ed="#L" n="109" break="no"/>nis solum, sod ens verum distinguitur 6. Metaphisicae contra
<lb ed="#L" n="110"/>ens realiter dictum, ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1187-d1e165">
<lb ed="#L" n="111"/>
<!--4--> RESPONSIO. Circa quaestionem istam videndum
<lb ed="#L" n="112"/>est primo quod importatur per ens rationis, & secundo
inqui<lb ed="#L" n="113" break="no"/>retur de principali quaesito. Quantum ad primum sunt duae
<lb ed="#L" n="114"/>opiniones de ente rationis. Prima est quod ens rationis vocatur
<lb ed="#L" n="115"/>illud quod est subiectiue in anima siue in intellectu vel in
ra<lb ed="#L" n="116" break="no"/>tione. Et motiuum huius opinionis forte est quia ens rationis
<lb ed="#L" n="117"/>consueuit appellari ens in anima. Sed vt videtur sic opinantibus
<lb ed="#L" n="118"/>nihil est in anima nisi sit in ea subiectiue & non obiectiue solum
<lb ed="#L" n="119"/>vnde 3. de anima dicitur quod lapis non est in anima sed species la
<lb ed="#L" n="120"/>pidis quia quamuis lapis se habeat ad animam obiectiue, non
<lb ed="#L" n="121"/>tamen subiectiue, sed solum eius species, ervo vt videtur en
<lb ed="#L" n="122"/>rationis non dicitur in anima esse nisi quia est in ea subiectiue
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1187-d1e196">
<lb ed="#L" n="123"/>
<!--5--> Istud autem non potest esse verum, quia quod est ons reale
<lb ed="#L" n="124"/>non est ens rationis, quia distinguuntur ex opposito, sed omne
<lb ed="#L" n="125"/>quod est subiectiue in anima siue sit species actus siue
habi<lb ed="#L" n="126" break="no"/>tus, est ens reale, ergo non est eiis rationis, minor probatur
<lb ed="#L" n="127"/>quia aeque vera res est quae est in anima, & perfectior &
nobi<lb ed="#L" n="128" break="no"/>lior quam res corporea. Et ideo si illud quod est
subiecti<lb ed="#L" n="129" break="no"/>ue in re corporea, vt calor vel quantitas, est ens reale, fortiori
<lb ed="#L" n="130"/>ratione illud quod est subiectiue in anima siue sit species siue
<lb ed="#L" n="131"/>actus, siue habitus est ens reale & non rationis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1187-d1e220">
<lb ed="#L" n="132"/>
<!--6--> Ad rationem illorum dicendum est quod effentia rationis
di<lb ed="#L" n="133" break="no"/>cuntur esse in anima non subiectiue sed obiectiue, sicut postea
<lb ed="#L" n="134"/>declarabitur. Quod autem dicit Philosophus 3. de Anima qu
<lb ed="#L" n="135"/>lapis non est in anima, sed species lapidis non fuit intentio
Ari<lb ed="#L" n="136" break="no"/>stotelis quod lapis & omne cognitum non possit dici alique
<lb ed="#L" n="137"/>modo esse in cognoscente, sed voluit excludere illum modum
<lb ed="#L" n="138"/>quem ponebat Empedocles, qui dicebat quod oportebat
ani<lb ed="#L" n="139" break="no"/>mam esse compositam ex omnibus ad hoc vt omnia
cogno<lb ed="#L" n="140" break="no"/>sceret. Dicebat enim quod terra terram cognoscimus, & sic
di<lb ed="#L" n="141" break="no"/>aliis, contra quod dicit Aristoteles quod lapis non est sic in
<lb ed="#L" n="142"/>anima quamuis fit in ea sicut cognitum in cognoscente.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1187-d1e249">
<lb ed="#L" n="143"/>
<!--7--> Alia est opinio quam credo veriorem quod ens rationis
ni<lb ed="#L" n="144" break="no"/>est aliud quam denominatio obiecti ab actu rationis, secundum
<lb ed="#L" n="145"/>ea quae attribuuntur rei solum vt cognita est, verbi gratia esse
<lb ed="#L" n="146"/>vniuersale, esse genus, vel speciem dicuntur esse entia rationis
<lb ed="#L" n="147"/>quia talia dicuntur de re tantum vt est obiectiue cognita ita
<lb ed="#L" n="148"/>quod ens rationis non est penitus nihil, nec dicitur ens ratio.
<lb ed="#L" n="149"/>nis, quia sit in anima subiectiue, sed quia est denominatio re
<lb ed="#L" n="150"/>ab actu rationis secundum ea quae conueniunt ei solum vt est
<lb ed="#L" n="151"/>cognita. Et quamuis idem re sit hominem intelligere lapiden
<lb ed="#L" n="152"/>in vniuersali, & per indifferentiam ad singulares lapides &
la<lb ed="#L" n="153" break="no"/>pidem sic intelligi. Non enim lapis est sic intellectus nisi quia
<lb ed="#L" n="154"/>homo intelligit eum sic, tamen intelligere in homine est
ver<lb ed="#L" n="155" break="no"/>res & denominatio qua homo esse dicitur intelligens est reali:
<lb ed="#L" n="156"/>in homine, intelligi autem non est vera res in lapide, nec
deno<lb ed="#L" n="157" break="no"/>minatio qua lapis dicitur sic intellectus est realis in lapide, sed
<lb ed="#L" n="158"/>dicitur ens rationis, quia nullo modo competit rei nisi per acti
<lb ed="#L" n="159"/>rationis tendentis vt in ipsum in obiectu, & sit patet primum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1187-d1e291">
<lb ed="#L" n="160"/>
<!--8--> QUANTVM ad secundum dicendum est quod sit veri¬
<!--00178.xml-->
<pb ed="#L" n="56-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>tas, & ex hoc apparebit an sit ens rationis, an non. Quantum
<lb ed="#L" n="2"/>ad primum sciendum est quod sicut communiter dicitur veritas
<lb ed="#L" n="3"/>est conformitas vel adaequatio intellectus ad rem. Qualiter au
<lb ed="#L" n="4"/>tem hoc sit intelligendum aduertendum est, quod non est
intel<lb ed="#L" n="5" break="no"/>ligendum de aequatione vel conformatione intellectus & rei se
<lb ed="#L" n="6"/>cundum illud quod sunt essentialiter, quia intellectus secundum
<lb ed="#L" n="7"/>illud quod est essentialiter non habet aliquam conformitatem,
<lb ed="#L" n="8"/>vel adaequationem cum re extra, imo magnam difformitatem
<lb ed="#L" n="9"/>cum res extra sit quandoque corpus, intellectus autem non, sed
<lb ed="#L" n="10"/>spiritus, aut si aliqua sit conformitas non consistit in illa
veri<lb ed="#L" n="11" break="no"/>tas, quia cum illa attendatur secundum naturam rerum aequa
<lb ed="#L" n="12"/>liter potest esse inter intellectu & res quas nunquam intelliger
<lb ed="#L" n="13"/>vel intellexit, sicut inter intellectum & res quas intelligit,
veri<lb ed="#L" n="14" break="no"/>tas autem non est sine cognitione, quare &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1187-d1e336">
<lb ed="#L" n="15"/>
<!--9--> Restat ergo quod talis conformitas attendatur secundum
ali<lb ed="#L" n="16" break="no"/>quid quod est in intellectu subiectiue vel obiectiue. Et primi
<lb ed="#L" n="17"/>quidem dicunt aliqui, scilicet, quod conformitas intellectus ac
<lb ed="#L" n="18"/>rem attenditur secundum id quod est subiectiue in intellectu quod
<lb ed="#L" n="19"/>est species rei quae est similitudo eius, vel secundum negantes
<lb ed="#L" n="20"/>species ipse est actus intelligendi, qui est etiam similitudo rei
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1187-d1e354">
<lb ed="#L" n="21"/>
<!--10.--> Sed istud non videtur verum, quia talis conformitas ve
<lb ed="#L" n="22"/>esset in essendo vel in repraesentando, non in essendo, quia omnie
<lb ed="#L" n="23"/>quod est subiectiue in intellectu est accidens, res autem exterio
<lb ed="#L" n="24"/>est quandoque substantia materialis, vel si sit accidens est
acci<lb ed="#L" n="25" break="no"/>dens corporeum. Inter haec non potest esse similitudo vel
con<lb ed="#L" n="26" break="no"/>formitas in essendo cum sint diuersorum generum, quare &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1187-d1e372">
<lb ed="#L" n="27"/>
<!--11--> Nec potest attendi conformitas in qua consistit veritas in
<lb ed="#L" n="28"/>repraesentando, quia repraesentatio rei per speciem apud intel
<lb ed="#L" n="29"/>lectum praecedit saltem ordine naturae actum intelligendi, prius
<lb ed="#L" n="30"/>enim est ordine naturae obiectum praesens potentiae per specii
<lb ed="#L" n="31"/>si qua sit quam sequatur cognitio, veritas autem aut simul est
<lb ed="#L" n="32"/>secundum natura cum actu intelligendi aut posterior, ergo ve
<lb ed="#L" n="33"/>ritas non consistit in adaequatione vel conformitate quae ess
<lb ed="#L" n="34"/>inter speciem & rem secundum repraesentationem.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1187-d1e394">
<lb ed="#L" n="35"/>
<!--12--> Item dato quod res repraesentetur secundum actum
intel<lb ed="#L" n="36" break="no"/>ligendi solum, & non per aliquid prius, & quod repraesentatio sit
<lb ed="#L" n="37"/>ipsamet cognitio, adhuc conformitas in repraesentando vel in
<lb ed="#L" n="38"/>agnoscendo non attenditur secundum aliquid quod sit
subiecti<lb ed="#L" n="39" break="no"/>ue in intellectu, sed potius obiectiue, quia conformitas in repra
<lb ed="#L" n="40"/>sentando vel cognoscendo praecise consistit in hoc quod reprae
<lb ed="#L" n="41"/>sentans vel cognoscens repraesentat vel cognoscit rem sic esse
<lb ed="#L" n="42"/>sicut ipsa est, sed talis conformitas attenditur solum secundum id
<lb ed="#L" n="43"/>quod se habet obiectiue ad intellectum: ergo &c. maior de se patet
<lb ed="#L" n="44"/>probatio minoris, quia cum dicitur quod intellectus intelligit ren
<lb ed="#L" n="45"/>sic esse sicut ipsa est. Sic & sicut notae sunt conformitatis
prae<lb ed="#L" n="46" break="no"/>dictae in qua formaliter consistit veritas, sed sic & sicut sunt ibi
<lb ed="#L" n="47"/>"conditiones obiecti & non ipsius actus intelligendi, non enim est
<lb ed="#L" n="48"/>sensus quod actus intelligendi sic se habeat ad intellectum in que
<lb ed="#L" n="49"/>est subiectiue sicut se habet res intellecta ad suum esse reale, quia
<lb ed="#L" n="50"/>hoc esset falsum, sed est sensus, quod res intelligitur sic esse sicut
<lb ed="#L" n="51"/>ipsa est ita quod conformitas est inter esse appraehensum & esse
<lb ed="#L" n="52"/>in re, quia quale esse habet res tale appraehensum & non aliud
<lb ed="#L" n="53"/>Et licet res non sit appraehensa nisi per actum qui est in intelle
<lb ed="#L" n="54"/>ctu subiectiue, tamen esse appraehensum dicit conditionem
de<lb ed="#L" n="55" break="no"/>nominantem obiectum & non intellectum, nec actum
intelli<lb ed="#L" n="56" break="no"/>gendi, quia intellectus vt sic non est appraehensus, sed
appraehen<lb ed="#L" n="57" break="no"/>dens, nec intelligere est appraehensum, sed appraehensio. Et ita
<lb ed="#L" n="58"/>conformitas in qua consistit veritas attenditur secundum id
<lb ed="#L" n="59"/>quod habet se ad intellectum obiectiue & non subiectiue.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1187-d1e453">
<lb ed="#L" n="60"/>
<!--13--> EST. ENIM veritas conformitas eiusdem ad seipsun
<lb ed="#L" n="61"/>secundum aliud & aliud esse, scilicet, esse intellectum & esse
<lb ed="#L" n="62"/>reale, quod etiam patet ex alio sic, illud est verum formaliter
<lb ed="#L" n="63"/>quod significatur per propositionem veram, sed obiectum
in<lb ed="#L" n="64" break="no"/>tellectus enunciatiue sumptum significatur per propositionem
<lb ed="#L" n="65"/>veram, ergo veritas est formaliter conditio obiecti intellectus,
<lb ed="#L" n="66"/>& non alicuius existentis subiectiue in intellectu, maior patet,
<lb ed="#L" n="67"/>quia signum non dicitur tale, nisi quia significat illud quod est
<lb ed="#L" n="68"/>tale formaliter, sicut vrina non dicitur sana, nisi quia significat
<lb ed="#L" n="69"/>sanitatem animalis quae est formaliter sanitas. Et idem dicitur
<lb ed="#L" n="70"/>de propositione quae non dicitur vera, nisi quia significat illud
<lb ed="#L" n="71"/>quod est formaliter verum, minor de se patet: quia propositio
<lb ed="#L" n="72"/>vera non significat nisi illud quod est enunciatiue
appraehen<lb ed="#L" n="73" break="no"/>sum per intellectum tanquam eius obiectum, & sic patet quod
<lb ed="#L" n="74"/>veritas est conformitas intellectus ad rem intellectam,
inquan<lb ed="#L" n="75" break="no"/>tum id quod de re enunciatiue appraehenditur est conformi
<lb ed="#L" n="76"/>vel potius idem cum entitate rei, & sic est relatio eiusdem ad
<lb ed="#L" n="77"/>Eipsum secundum esse intellectum & esse reale.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1187-d1e497">
<lb ed="#L" n="78"/>
<!--14.--> Iuxta quod est intelligendum quod cum veritas dicatur de
<lb ed="#L" n="79"/>re (sicut dicimus illud esse de veritate rei, quod est de eius
enti<lb ed="#L" n="80" break="no"/>tate & quidditate) dicatur etiam de propositione & de intellectu
<lb ed="#L" n="81"/>dicimus enim propositionem veram & intellectum verum) &
vlte<lb ed="#L" n="82" break="no"/>rius dicacur de obiecto enunciatiuo tam affirmatiuo quam negi
<!--00178.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>tiuo (dicimus enim hominem esse animal est verum, & hominem
<lb ed="#L" n="84"/>non esse asinum est verum) Veritas primo modo dicta non est ve
<lb ed="#L" n="85"/>ritas formaliter, sed quasi materialiter vel fundamentaliter,
<lb ed="#L" n="86"/>quod patet, quia vox significans eam sicut sunt voces
signifi<lb ed="#L" n="87" break="no"/>cantes simplicia non dicuntur significare verum nec falsum.
<lb ed="#L" n="88"/>Sed hoc esset si entitas rei esset formaliter veritas. Veritas
au<lb ed="#L" n="89" break="no"/>tem propositionis non est nisi veritas signi. Veritas autem
in<lb ed="#L" n="90" break="no"/>tellectus vel actus intelligendi, vt est quaedam res in intellectu
<lb ed="#L" n="91"/>subiectiue existens non est nisi sua entitas, qua veritate omnis
<lb ed="#L" n="92"/>actus intelligendi est verus. Sed in comparatione obiectum di
<lb ed="#L" n="93"/>citur intellectus verus, quia apprehendit rem sic esse sicut ipsa
<lb ed="#L" n="94"/>est: ergo rem esse apprehensam sic esse sicut ipsa est, est verum
<lb ed="#L" n="95"/>ad quod tam veritas rei quam vocis & intellectus habent
attributio<lb ed="#L" n="96" break="no"/>nom. Est ergo primum verum, & cui primo competit veritas,
<lb ed="#L" n="97"/>sed rem esse apprehensam, sic esse sicut ipsa est, est conditio
ob<lb ed="#L" n="98" break="no"/>iecti conformiter se habentis secundum esse intellectum ad suum
<lb ed="#L" n="99"/>esse reale, ergo talis conformitas est veritas, hoc autem non es
<lb ed="#L" n="100"/>aliud quam relatio eiusdem ad seipsum secundum esse
apprehen<lb ed="#L" n="101" break="no"/>sum & secundum esse reale. Ex quo concluditur quod veritas est
<lb ed="#L" n="102"/>ens rationis, quia illud quod attribuitur rei solum secundum
<lb ed="#L" n="103"/>esse intellectum, est ens rationis, sed veritas est huiusmodi, erge
<lb ed="#L" n="104"/>&c. vtraque praemissarum patet ex praecedentibus. Ad cuiu
<lb ed="#L" n="105"/>maiorem euidentiam sciendum est, quod sicut est duplex actus
<lb ed="#L" n="106"/>intelligendi simplex, scilicet, & componens, siue diuidens, sic
<lb ed="#L" n="107"/>sunt duo genera entium rationis, vnum quod sequitur actum
<lb ed="#L" n="108"/>intelligendi simplicem sicut vniuersale genus, species, &
huius<lb ed="#L" n="109" break="no"/>modi. Aliud quod sequitur actum intelligendi componentem
<lb ed="#L" n="110"/>vel diuidentem, & illud est verum vel falsum, vnde verum &
fal<lb ed="#L" n="111" break="no"/>sum non sunt aliud quam rem intelligi sicut est & sic est
veri<lb ed="#L" n="112" break="no"/>tas, vel intelligi esse vel non esse aliter quam sit, & tunc est falsitas.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1187-d1e583">
<lb ed="#L" n="113"/>
<!--15--> AD PRIMVM argumentum in oppositum dicendum
<lb ed="#L" n="114"/>quod verum dicitur esse perfectio intellectus, quia actus quo
<lb ed="#L" n="115"/>intellectus intelligit rem sic esse sicut est, est actus summe
con<lb ed="#L" n="116" break="no"/>ueniens intellectui cuius natura est cognitiua rerum, sed ipsum
<lb ed="#L" n="117"/>verum formaliter acceptum non est perfectio intellectus, sed
<lb ed="#L" n="118"/>est denominatio obiecti conformiter se habentis secundum
es<lb ed="#L" n="119" break="no"/>se intellectum, & socundum esse reale.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1187-d1e603">
<lb ed="#L" n="120"/>
<!--16--> Ad secundum dicendum quod illud quod non est ens reale
<lb ed="#L" n="121"/>est nihil realiter, est tamen ens rationis. Nam ens diuiditur in
<lb ed="#L" n="122"/>ens rationis & ens reale. Quod autem vlterius dicitur quod
homi<lb ed="#L" n="123" break="no"/>nes nituntur ad sciendum veritate contra arguentes, quia si
veri<lb ed="#L" n="124" break="no"/>tas sit aliquid reale non est aliud quam relatio conformitatis
in<lb ed="#L" n="125" break="no"/>tellectus ad rem intellectam. Constat autem quod non omnes
nitun<lb ed="#L" n="126" break="no"/>tur ad sciendum istam relationem, ergo nec ad sciendum veritate
<lb ed="#L" n="127"/>si acceptam. Qualiter ergo intelligendum est quod homines
<lb ed="#L" n="128"/>nituntur ad sciendum veritatem sic vtique non quod veritas
<lb ed="#L" n="129"/>quantum ad id quod dicit formaliter sit obiectum &
principali<lb ed="#L" n="130" break="no"/>ter cognitum, sed quia homines nituntur scire naturas rerum, &
<lb ed="#L" n="131"/>habitudines earum quae cum cognoscuntur sic esse & sic se
ha<lb ed="#L" n="132" break="no"/>bere, prout est in naturis earum, tunc est veritas quae est
confor<lb ed="#L" n="133" break="no"/>mitas rerum, vt intellectae sunt ad seipsas vt existunt.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>