-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e121.xml
251 lines (251 loc) · 17.8 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e121.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 4</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 4</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="7-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-d1e121"><!-- l1prolq4 -->
<head xml:id="jsnvu6-d1e121-Hd1e101">Quaestio 4</head>
<head xml:id="jsnvu6-d1e121-Hd1e103" type="question-title">Utrum theologia sit una scientia</head>
<p xml:id="jsnvu6-d1e121-d1e106">
<lb ed="#L" n="32"/>QVAESTIO QVARTA.
<lb ed="#L" n="33"/>De vnitate scientiae.
<lb ed="#L" n="34"/>Thom. 1.p q. I. ur. 3.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e121-d1e115">
<lb ed="#L" n="35"/>ISO QTATITFA Theologia habet rationem
<lb ed="#L" n="36"/>scientiae, & qualiter non: nunc quaerendum est de
<lb ed="#L" n="37"/>eius vnitate. Et arguitur, quod sit vna: quia scriptura
<lb ed="#L" n="38"/>Aloquitur de ipsa, vt de vna scientia, Sapientiae 10.
<lb ed="#L" n="39"/>Dedit illi scientiam sanctorum. Quod videtur intelligi de
<lb ed="#L" n="40"/>Theologia. Ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e121-d1e131">
<lb ed="#L" n="41"/>
<!--2--> Item illa, quae participant vnam rationem
cognoscibilita<lb ed="#L" n="42" break="no"/>tis, pertinent ad vnum habitum cognitiuum: sed omnia, de
qui<lb ed="#L" n="43" break="no"/>bus tractat Theologia, sunt huiusinodi: quia participant
ratio<lb ed="#L" n="44" break="no"/>nem reuelabilem: & sic videntur pertinere ad Theologiam
<lb ed="#L" n="45"/>ergo ipsa est vnus habitus cognitiuus, vel vna scientia.
<lb ed="#L" n="46"/>Item illa pertinent ad vnam scientiam, quae habent
attribu<lb ed="#L" n="47" break="no"/>tionem ad vnum, quod est in ea principaliter consideratum:
<lb ed="#L" n="48"/>sed omnia, de quibus tractatur in Theologia habent
attribu<lb ed="#L" n="49" break="no"/>tionem ad Deum de quo principaliter in ea tractatur: ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e121-d1e156">
<lb ed="#L" n="50"/>
<!--4--> In contrarium arguitur, quia supernaturalia debent
proportio<lb ed="#L" n="51" break="no"/>nari naturalibus: sed creator, & creaturae, speculabilia, & practi
<lb ed="#L" n="52"/>ca, de quibus tractatur in Theologia, prout cognoscuntur ductu
<lb ed="#L" n="53"/>rationis naturalis, pertinent necessario ad diuersas scientias: ergo
<lb ed="#L" n="54"/>haec eadem, prout cognoscuntur lumine fidei, vel per
reuelatio<lb ed="#L" n="55" break="no"/>nem, pertinet ad diuersas scientias: sed omnis talis cognitio perti
<lb ed="#L" n="56"/>net ad Theologia: ergo ipsa non est vna scientia. Responsio, Non
<lb ed="#L" n="57"/>fiat vis in hac quaestione de nomine scientiae, vtrum proprie
con<lb ed="#L" n="58" break="no"/>ueniat Theologiae vel non: quia de hoc satis dictum est in praecede
<lb ed="#L" n="59"/>tibus: sed vocetur nuc scientia, omnis habitus Theologicus
co<lb ed="#L" n="60" break="no"/>mitius: & sic fides est scientia, modo, quo loquitur Augustinus
<lb ed="#L" n="61"/>de Videndo Deum, dicens, Illud dicimur scire, quod credimus testi
<lb ed="#L" n="62"/>monio aliorum. Quo supposito, dicendum est, quod Theologia non est
<lb ed="#L" n="63"/>vna scientia, sed plures. Patet sic: quia illi habitus sunt plures, &
<lb ed="#L" n="64"/>distincti, qui sunt de pluribus & distinctis obiectis: vel de
eisd<lb ed="#L" n="65" break="no"/>obiectis, consideratis per distincta media. Sed Theologia est de
<lb ed="#L" n="66"/>pluribus, & distinctis obiectis, vel de eisdem obiectis consideratis
<lb ed="#L" n="67"/>per distincta media. Ergo ipsa est plures habitus, & non vnus.
Ma<lb ed="#L" n="68" break="no"/>ior patet, quia distinctio habituum cognitiuorum non est solum ex
<lb ed="#L" n="69"/>parte obiectorum, de quibus sunt (sicut distinguntur inter se scien
<lb ed="#L" n="70"/>tiae proprie dictae) sed etiam ex parte mediorum, (supposita identita
<lb ed="#L" n="71"/>te obiectorum) sicut scientia & opinio de eodem, differunt, quia non
<lb ed="#L" n="72"/>sunt per idem medium: qa scientia est per mediâ necessariu, opinio
<lb ed="#L" n="73"/>vero per medium contingens. Et haec distinctio est major & forma
<lb ed="#L" n="74"/>lior quam prima. Quod sit maior, de se patet. Plus eiim differt
opi<lb ed="#L" n="75" break="no"/>a scientia, (dato quod sint eiusdem obiecti) ppter diuersitatem
medio<lb ed="#L" n="76" break="no"/>rum quam differat scientia vna ab alia, vel opinio ab opinione, ex
<lb ed="#L" n="77"/>diuersitate obiectorum. Quod etiam sit formalior, patet, quia
ha<lb ed="#L" n="78" break="no"/>bitus requiritur propter modum, quo tendit potentia in obiectum: &
<lb ed="#L" n="79"/>ideo habitus dissinguutur forinaliter ex diuerso modo tendendi
<lb ed="#L" n="80"/>in obiecta. Vnde quia alio modo tendit intellectus in prima
prin<lb ed="#L" n="81" break="no"/>cipia, quam uon cognoscit per discursum, & alio modo in conclusio¬
<!--00077.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="82"/>nes, quae cognoscuntur per discursum ox principiis ideo aliu
<lb ed="#L" n="83"/>est habitus principiorum, qui dicitur inte llectus ab habitibus
con<lb ed="#L" n="84" break="no"/>clusionum. Rursus, quia in quasda coclusione, tendit, cu formidi
<lb ed="#L" n="85"/>ne, propter medium contingens, in quasda vero sine togmidine,
<lb ed="#L" n="86"/>propter necessitatem medij, & eius euidentiam. ideo differt opiuo
<lb ed="#L" n="87"/>a scientia. Omnes autem scientiae conueniunt intor se in formali
<lb ed="#L" n="88"/>modo tendendi in obiecta sua, quia omnis tendit in suij
obie<lb ed="#L" n="89" break="no"/>ctum sine formidine, & necessario Propter quod differentia,
<lb ed="#L" n="90"/>quam habent scientiae ex parte oblectorum, non est ade formalis,
<lb ed="#L" n="91"/>sicut prima, Alia tamen habere non possunt. Et ideo dicuntur
dif<lb ed="#L" n="92" break="no"/>ferre formaiter per sua obiecta. Quae tamen differentia migis
assi<lb ed="#L" n="93" break="no"/>milatur differentiae partium in modo sub suo toto, quam differentiae
<lb ed="#L" n="94"/>spetierum sub genere. Et istud sit dictum gratis de disserenta
<lb ed="#L" n="95"/>habituum, ad praebendum aliis occasionem amplius cogitandi.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e121-d1e265">
<lb ed="#L" n="96"/>
<!--5--> Ad propositum enim sufficit, quod distinguantur habitus, tam
<lb ed="#L" n="97"/>ex parte mediorum, quam ex parte obiectorum: quod satis
decla<lb ed="#L" n="98" break="no"/>ratum est. Et sic patet maior propositio. Minor autem patet?
<lb ed="#L" n="99"/>ex his, quae dicta sunt prius in prima quaestiono, videlicet, quod
<lb ed="#L" n="100"/>Theologia accipitur tripliciter. vno modo pro habitu, quo
as<lb ed="#L" n="101" break="no"/>sentimus his, quae in sacra scriptura traduntur, & modo, quo in
<lb ed="#L" n="102"/>aea traduntur: & sic non differt a fide: secundo modo, pro
habi<lb ed="#L" n="103" break="no"/>tu desensiuo fidei: tertio modo, pro habitu, quo practice dedu
<lb ed="#L" n="104"/>cuntur aliqua ex articulis fidei, & ex dictis sacrae scripturae. Hi
<lb ed="#L" n="105"/>autem habitus sunt de diuersis obiectis, vel per diuersa media, vt
<lb ed="#L" n="106"/>infra patebit, quodi quaeretur de subiecto Theologiae. Quare &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e121-d1e294">
<lb ed="#L" n="107"/>
<!--6.--> Manifestum etia est ex alio, hos habitus esse diuersos: quia
<lb ed="#L" n="108"/>primus est infusus, & per hoc differt ab aliis duobus, qui sunt
<lb ed="#L" n="109"/>acquisiti. Et illi incer se differunt: quia secundus est
declarati<lb ed="#L" n="110" break="no"/>uus articulorum, & defensiuus fidei, ita quod articuli sunt con
<lb ed="#L" n="111"/>lusiones in ilo habitu, sed in tertio habitu sae habent, vt
prin<lb ed="#L" n="112" break="no"/>cipia, ex quibus quaedam alia deducuntur.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e121-d1e312">
<lb ed="#L" n="113"/>
<!--7.--> Contra hoc autem dicunt quidam, quod dato quod Theologia
in<lb ed="#L" n="114" break="no"/>cluderet praedictos tres habitus, non propter hoc sequeretur, quod
<lb ed="#L" n="115"/>ipsa non esset scientia vna, quod vt isti digunt, ad vnam scientiam
<lb ed="#L" n="116"/>plures habitus concurrunt, videlicet habitus principiorum, ex
<lb ed="#L" n="117"/>quibus scieutia procedit, & plures habitus plurium conclusionum.
<lb ed="#L" n="118"/>Non enim oportet in vna scientia esse vnam conclusionem
tan<lb ed="#L" n="119" break="no"/>tum, imo sunt plures, secundum pluralitatem passionum
subie<lb ed="#L" n="120" break="no"/>cti. Et ita pluralitas habituum non excludit vnitatem scientiae.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e121-d1e334">
<lb ed="#L" n="121"/>
<!--8.--> Istud enim nihil valet, nec in se nec in proposito. In se
qui<lb ed="#L" n="122" break="no"/>dem, quia licet plures habitus possint ad vnam scientiam
concur<lb ed="#L" n="123" break="no"/>rere extrinsece per modum cuiusdam antecedentis, vt habitus
prin<lb ed="#L" n="124" break="no"/>cipiorum: seu per modum comitantis, vt habitus opinatiuus circa
<lb ed="#L" n="125"/>vnuquodque scibilium impossibile est tamen, quod intrinsece &
essep<lb ed="#L" n="126" break="no"/>tialiter plures habitus concurrant ad vnam scientiam. Quia
impos<lb ed="#L" n="127" break="no"/>sibile est, & contradictionem implieans, quod superius multa
<lb ed="#L" n="128"/>plicatum pertineat intrinsece ad naturam vnius sui inferioris,
<lb ed="#L" n="129"/>sicut impossinile est, quod plura animalia pertineant,
essentia<lb ed="#L" n="130" break="no"/>liter ad natura vnius hominis: sed habitus est superius ad scien
<lb ed="#L" n="131"/>tiam: ergo impossibile est, quod plures habitus pertineant
intrin<lb ed="#L" n="132" break="no"/>sece, & essentialiter ad vna scientiam. Imo hoc modo, sicut vnum
<lb ed="#L" n="133"/>plurificatur, & reliquum: vt sicut animalia intrinsece pertinentis
<lb ed="#L" n="134"/>ad hominem, plurificatur plurificatis hominibus, & econtrario:
<lb ed="#L" n="135"/>sic habitus intrinsece pertinentes ad scientiam, plurificantur plu
<lb ed="#L" n="136"/>rificatis scientiis, & econtrario. Item in proposito instantia illa
<lb ed="#L" n="137"/>non valet, qua dictum fuit, quod in hac quaestione accipitur scien
<lb ed="#L" n="138"/>tia large pro omni habitu cognitiuo, & ideo idem iudicium
<lb ed="#L" n="139"/>est, quo ad vnitatem & pluralitatem in scientia sic accepta, & de
<lb ed="#L" n="140"/>habitu cognitiuo: quia idem sunt, & pro eodem accipiuntur
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e121-d1e382">
<lb ed="#L" n="141"/>
<!--9.--> Ad primum argumentum in oppositum, dicendum quod scriptu
<lb ed="#L" n="142"/>ra loquitur ibi de sola cognitione fidei quantum ad illa, quae
suf<lb ed="#L" n="143" break="no"/>ficiunt ad sancte viuendum. Theologia autem pluribus modis
<lb ed="#L" n="144"/>accipitur, quam pro cognitione solius fidei, vt prius dictum fuit. Item
<lb ed="#L" n="145"/>licet scriptura loquatur ibi in singulari, hoc tamen non fuit ad
<lb ed="#L" n="146"/>insinuandam vnitatem scientiae Theologicae, aut ad
excluden<lb ed="#L" n="147" break="no"/>dum pluralitatem, de quibus lacra scriptura nunquam se
intro<lb ed="#L" n="148" break="no"/>misit: quia in eodem lib. Sapietiae, 7, cap. signanter dixit idem
Sa<lb ed="#L" n="149" break="no"/>piens Deus dedit sapientiam horum quae sunt, & enumerantur,
<lb ed="#L" n="150"/>multa, quae non pertinent ad vnam scientiam, sed ad multas.
<lb ed="#L" n="151"/>Nos etiam consueuimus dicere, aliquem esso magnae scientiae,
<lb ed="#L" n="152"/>quamuis sit habituatus in pluribus scientiis, & non in ypa tantum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e121-d1e414">
<lb ed="#L" n="153"/>
<!--10--> Ad secundum dicendum, quod habere vnam rationem
cogno<lb ed="#L" n="154" break="no"/>scibilitatis. potest accipi tripliciter: duobus modis ex parte
<lb ed="#L" n="155"/>obiecti, & vno modo ex parte medij, vel modi cognoscendi.
<lb ed="#L" n="156"/>Ex parte obiecti possunt aliqua habere vnam rationem
cogno<lb ed="#L" n="157" break="no"/>scibuitatis per praedicationem, vel attributionem. Per praed.
Ratio<lb ed="#L" n="158" break="no"/>nem, sicut omnia entia naturalia conueniunt in ratione mobilis,
<lb ed="#L" n="159"/>quae praedicatur de eis: & secundum istam rationem pertinent
<lb ed="#L" n="160"/>ad vnam scientiam, quae traditur in libris Physicorum. Sed per
<lb ed="#L" n="161"/>illam nesciuntur passiones propriae singulorum entium
natu<lb ed="#L" n="162" break="no"/>ralium, sed solum communcs, quae conueniunt eis, inquantum
<lb ed="#L" n="163"/>mobilia sunt, & de hac non procedit argumentum nec de ill¬
<!--00078.xml-->
<pb ed="#L" n="7-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>communi ratione, quae est per attributionam ad aliquid vnum,
<lb ed="#L" n="2"/>principaliter in scientia consideratum. De hac enim procedit
ter<lb ed="#L" n="3" break="no"/>tium argumentum: sed tantum procedit de illa communi ratione
<lb ed="#L" n="4"/>cognoscibilitatis, quae est ex parte modi cognoscendi, vel medi
<lb ed="#L" n="5"/>per quod fit cognitio, videlicet de ratione reuelabilis. Esse enim
<lb ed="#L" n="6"/>reuelabile, non est aliud, quam esse cognoscibile ex dicto
alte<lb ed="#L" n="7" break="no"/>rius, seu per autoritatem: & talis communis ratio non sufficit
<lb ed="#L" n="8"/>ad hoc, quod omnia, quibus ipsa est communis, pertineant ad
<lb ed="#L" n="9"/>vnum habitum: alioquin si omnia, quibus assentiretur per
autori<lb ed="#L" n="10" break="no"/>tatem, pertineret ad vnum habitum, pari ratione omnia, quibus
<lb ed="#L" n="11"/>assentiretur per demonstrationem, pertinerent ad vnam scien
<lb ed="#L" n="12"/>tiam, & omnia, quibus assentiretur per medium Dialecticum,
per<lb ed="#L" n="13" break="no"/>tinerent ad vnam opinionem: & sic non esset: nisi vna scientia,
<lb ed="#L" n="14"/>& vna opinio: quod est inconueniens. Vnitas ergo reuelabilis
<lb ed="#L" n="15"/>nullo modo sufficit ad vnitatem Theologiae.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e121-d1e482">
<lb ed="#L" n="16"/>
<!--11--> Ad tertium dicendum, quod attributio aliquorum ad subiectum
<lb ed="#L" n="17"/>scientiae, facit quod illa cadunt sub eadem scientia cum subiecto.
<lb ed="#L" n="18"/>Deus autem non est subiectum, nisi in Theologia secundo modo
<lb ed="#L" n="19"/>dicta, vt postea patebit. In Theologia autem primo & tertio mo
<lb ed="#L" n="20"/>do sumpta, subiectum est idem, scilicet opus meritorium: sed
qui<lb ed="#L" n="21" break="no"/>procedunt per diuersa media, videlicet per diuinam
autorita<lb ed="#L" n="22" break="no"/>tem, & per humanam persuasionem: ideo sunt diuersi habitus.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>